ka sht meningjiti?

Meningjiti sht nj inflamacion (kallje) i meningjeve, membranave t

cilat e mbshtjellin trurin dhe palcn kurrizore. Inf amacioni zakonisht
shkaktohet nga bakteret apo viruset. M rrall shkaktar mund t jen
kpurdhat, protozoat dhe parazitt e tjer. Ekzistojn edhe disa
shkaktar
m t rrall jo infektiv.
Meningjiti viral n prgjithsi sht m i leht dhe shrohet pa ndonj
trajtim
specifik, pr derisa meningjiti bakterial mund t jet mjaft i rnd dhe
mund t prfundoj me dmtime t trurit, humbje t dgjimit apo
paaftsi
n t msuar.

Shkaktart
Shkaktart kryesor t meningjitit bakterial jan Streptococcus
pneumoniae
(pneumokoku) dhe Neisseria meningitidis (meningokoku); e n

raste m t rralla shkaktar mund t jen edhe Haemophilus influenzae

i
tipit B (Hib).
Tipi viral zakonisht shkaktohet nga ndonjri prej enterovirusve viruset
t cilt zakonisht shkaktojn vshtirsi n traktin e tretjes. Sidoqoft
edhe
shum lloje t tjera t viruseve mund ta shkaktojn meningjitin, p.sh.
herpes
viruset.
Vrehet rritje e rasteve t meningjitit nga eneterovirust sidomos n
fund
t vers dhe fillim t vjeshts.

Kush mund t smuret?

T gjitha moshat dhe t dy gjinit por m
shpesh
smuren fmijt dhe t rinjt.

Te foshnjat vrehen kto simptome:

Temperatura
Refuzimi i ushqimit
Fmija me vshtirsi zgjohet nga gjumi
Lkura me njolla t verdha
T qajturit e shtuar dhe me ofshama

 Njolla t kuqe apo mavijosje nn lkur

Te fmijt m t rritur dhe t mdhenjt

vrehen kto simptome:

Kokdhimbje t forta
Temperatur mbi 38 C
Mundim/Tug
Vjellje
Shtangimi i qafs dhe dhimbjet n nyje
Prgjumsi dhe konfuzion
Pnges gjat shikimit n drit njolla t kuqe
apo nn lkur

Si prhapet smundja
Smundja prhapet gjat kontaktit intim me personin e infektuar, gjat
kollitjes, teshtitjes apo puthjes.
Infeksioni mund t prhapet edhe prmes ushqimit t prbashkt,
prdorimit
t s njjts got, en apo peshqir. Disa organizma infektiv mund t
prhapen edhe prmes jashtqitjes.
Infektimi prmes rrjetit t ujsjellsit apo pishinave sht metod
shum
e rrall e bartjes por prap se prap ekziston mundsia pr nj gj t
till
e sidomos n pishinat e mbi ngarkuara dhe me sistem t varfr t
klorifi kimit.

Sa serioz sht meningjiti?

Nse shkaktari sht bakterial, gjendja e t atakuarit do t keqsohet
shpejt e nse mjekim adekuat vonohet pacienti mund t prfundoj me
probleme neurologjike si jan:humbja e dgjimit, dmtimi i t pamurit
dhe pa aftsi n t msuar.
Lloji viral sht m pak i rrezikshm dhe zakonisht prfundon pa
komplikime.

Si duhet t trajtohet?
Trajtimi te meningjiti bakterial bhet n spital me antibiotik, dhe at sa
m
hert q sht e mundur.
Pr meningjitin viral prveq atij t tipit herpetik, nuk ekziston trajtim
specifik;
vetm masat prkrahse n trajt t lngjeve dhe medikamenteve pr
temperatur.

Parandalimi
Higjiena e prgjithshme q ka t bj me
pastrimin e duarve para ushqimit, pastrimi i
pemve dhe perimeve,... etj.
Mos prdorimit i t njjtave ushqime apo en
me pacientt.
Mos prdorimi i ujit t ndotur pr pije, gj q
mund t bhet duke e vluar ujin apo duke
prdorur uj te gatshm n shishe.

 Pr familjart q jan n kontakt me paci

entin, trajtimi 2 ditor me antibiotikt prkats
sht efektiv, gj q vendoset nga ana e
mjekut.
Mos prdorimi i pishinave publike.

A ekzistojn vaksina
kundr meningjitit?
Po, ekzistojn vaksinat kundr Hib, kundr disa serogrupeve t N.
Meningitidis
dhe shum llojeve t Streptococcus pneumoniae. Vakcinat kundr
Hib jan shum t sigurta dhe me efikasitet t lart.
N prgjithsi vaksinat rekomandohen pr t gjith fmijt gjat
vizitave
t tyre rutinore para adoleshente (11 deri 12 vje).
Pr ata t cilt asnjher nuk kan marr m hert vaksin kundr
meningokokut (MCV4) rekomandohet nje doz e saj me fillimin e
shkolls s
mesme. Vaksinn mund ta marrin edhe adoleshentt tjer t cilt
dshirojn
ta zvoglojn rrezikun nga smundja e meningokokut. Njerzit tjer t
rrezikuar pr t cilt rekomandohet vaksinimi jan nxnsit e
porsaardhur
npr konvikte, mikrobiologt t cilt vazhdimisht i ekspozohen
meningokokut,
rekrutt ushtarak, t gjith ata me dmtime t shpretks apo ata t
cilve u sht larguar shpretka; t gjith ata q kan rregullime t
sistemit

imunitar, ata t cilt udhtojn n vende ku ekziston shprthim

smundjes
s meningjitit apo ata t cilt kan qen t ekspozuar ndaj meningjitit.

ka duhet t bni
nse mendoni se mund
ta keni meningjitin?
Duhet menjher ta vizitoni mjekun tuaj apo fardo institucioni
mjeksor
emergjent, sepse trajtimi i suksesshm te lloji bakterial varet shum
nga fillimi
sa m i hershm i trajtimit.