Pengurusan Makmal Sains& Sumber SCE31

23

KEBAIKAN

Sesuai
digunakan untuk
menyimpan
spesimen haiwan
kecil.
Sesuai untuk
spesimen
tumbuhan untuk
mengekalkan
warna asal
bahagi -annya.

DEFINISI- Menjadikan
sesuatu specimen biologi
tahan lama dan tidak mudah
rosak supaya spesimen
boleh digunakan sebagai
bahan bantu mengajar

Haiwan
Tikus, arnab, ular
Tumbuhan
Alga, kulat

KEBAIKAN
Bahan
pengawet
mempunyai
had
tempoh
yang tertentu.
Memerlukan
KEBURUKAN
ruang tertentu
untuk
disimpan.

Haiwan
Serangga (ramarama, kumbang )
Tumbuhan
Tumbuhan renek

Pengurusan Makmal Sains& Sumber SCE31

23

KAEDAH PENGAWETAN HAIWAN SECARA

BASAH

Tampalkan label yang mengandungi

maklumat di bawah..

Nama sains:
Nama am :
Tarikh
:
Habitat/tempat specimen
diperoleh:
Nama pengumpul :
Larutan pengawet:

Pengurusan Makmal Sains& Sumber SCE31

23
KAEDAH PENGAWETAN TUMBUHAN SECARA
BASAH

BAHAN/RADAS
Spesimen pilihan
Botol specimen (sesuai
dengan saiz specimen)
Bahan pengawetan (jenis
pengawetan dan kepekatan
bergantung kepada jenis dan
bahagian specimen)
KAEDAH:
SPESIMEN
Alga, kulat dan buah yang lembut

BAHAN DAN KEPEKATAN PENGAWET

Larutan Formalinasetik alcohol (FAA)
( Campuran kira-kira 5ml asid asetik

Pengurusan Makmal Sains& Sumber SCE31

23

Buah (bagi mengekalkan warnanya)

Bahagian berwarna hijau ingin dikekalkan

Tumbuhan secara umum

glacial, 90ml etanol 70% dan 5ml

formalin asal formaldenid 40% )
Larutan 50g zink klorida dalam 1 liter air
suling. Tambahan 25ml formalin dan
25ml gliserol.
Rendamkan specimen ke dalam larutan
mendidih kuprum (II) asetat ke dalam
asid asetik glacial yang telah dicairkan
selama 10 minit.
Biarkan larutan sejuk.
Basuh specimen dengan air
mengalir
Simpan specimen dalam larutan
formalin 5%.
Rendamkan dalam larutan kuprum (II )
sulfat 5% selama 24 jam.
Simpsn untuk pengawetan dalam
larutan natrium sulfit (Na2SO3 )
berkepekatan 0, 2 molar.

KAEDAH PENGAWETAN TUMBUHAN SECARA

KERING

Pengurusan Makmal Sains& Sumber SCE31

23

Spesimen

Bahan Pemengsan

Bahan Pengawet

Atau Membunuh
Panduan memensankan haiwan
dan bahan pengawet yang digunakan.
i. Coelenterata
Contoh : Hydra,Oborobor,dll
ii. Annelida
Contoh : Cancing
tanah,lintah dll.
iii. Mollusca( tidak
berangka)
Contoh: Lintah
Bulan dan Sotong.
iv. Mollusca

Bubuhkan hablur
mentol ke dalam air .

Megnesium Klorid 7% Fomalin 5% atau

alkohol 70%
Urethane 2% atau
beberapa titik
propyline
klorid
Magnesium klorid 7%

Contoh: Siput dan

Kerang
V. Echinodermata
Contoh: Gamat,
tapak sulaiman
Vi. Crustacea (laut)

Masukkan terus
kedalam air tawar
Masukkan dalam air
tawar

Contoh: Udang,ketam
dll
Vii.Serangga
Ethyl Acetat
Contoh: Kumbang
X. Veterbrata
daratan reptilia,
amphibia dan lainlain.
Xi. Ikan

Alkohol 70%

Ether , klorofom

Larutan urethane
10% atau ms-222
sandoz 1:1,000
hingga 1:20,000

Fomalin 5% atau
alkohol 70%

Formalin 5% jika
besar suntikan
dengan 10% formalin
dahulu.
Formalin 5% jika
besar suntik dengan
formalin 10 %
dahulu.
Formalin 5% Jika
besar suntik dengan
fomalin 10 % dahulu.
Keringkan dipinkan
larva disimpan dalam
alkohol 70 - 80%.
Suntik dengan alkhol
70% atau fomalin
10% dan disimpan
dalam fomalin 10%.
Formalin 10% ( suntik
jika spesimen besar )

Pengurusan Makmal Sains& Sumber SCE31

23
PERATURAN AM DALAM MAKMAL DAN BILIK PERSEDIAAN
BIL
.
1.

PERATURAN
Guru mestilah memberitahu secara bertulis (dalam buku atau borang pesanan untuk
kerja amali) kepada kakitangan makmal keperluan peralatan sains. Bahan kimia atau
bahan biologi sekurang-kurangnya 2 hari sebelum peralatan atau bahan ini diperlukan.

2.

Tidak sesiapa pun boleh makan, minum atau merokok dalam makmal atau bilik
persediaan.

3.

Tidak sesiapa pun dibenarkan masuk ke dalam makmal atau bilik persediaan tanpa
urusan rasmi.

4.

Semua peralatan sains, bahan kimia dan bahan biologi hendaklah dikembalikan ke
tempat asalnya setelah digunakan.

5.

Kelas amali yang masih berjalan di makmal tidak boleh ditinggalkan sedemikian tanpa
sebarang pengawasan.

6.

Makanan dan minuman adalah dilarang simpan dalam peti sejuk di bilik persediaan untuk
kegunaan persendirian.

7.

Kakitangan makmal haruslah berpakaian sesuai dan kemas semasa dalam makmal dan
bilik persediaan.

8.

Peralatan sains, bahan kimia dan bahan biologi yang berada di dalam makmal dan bilik
persediaan tidak boleh dibawa keluar tanpa kebenaran.

9.

Langkah-langkah keselamatan makmal mesti dipatuhi semasa berada dalam makmal

atau bilik persediaan.

10.

Jangan menjadikan bilik persediaan sebagai tempat rekreasi.

Pengurusan Makmal Sains& Sumber SCE31

23
PERATURAN MAKMAL BAGI PELAJAR
BIL
1.

PERATURAN
Makmal dan bilik persediaan ialah kawasan larangan. Tidak sesiapapun dibenarkan
masuk tanpa kebenaran guru.

2.

Peralatan sains, bahan kimia dan bahan biologi dalam makmal tidak boleh
dibawa keluar tanpa kebenaran guru.

3.

Peralatan sains, bahan kimia atau bahan biologi hanya boleh digunakan atas
arahan dan panduan guru.

4.

Peralatan sains, bahan kimia atau bahan biologi hanya boleh digunakan atas
arahan dan panduan guru.

5.

Semua peralatan sains, bahan kimia atau bahan biologi yang telah digunakan
hendaklah dikembalikan ke tempat asalnya.

6.

Semua radas hendaklah dibersihkan sebelum dan selepas digunakan.

7.

Eksperimen tidak boleh dilakukan tanpa pengetahuan dan kebenaran guru.

8.

Setiap kerosakan, pecahan atau hal kemalangan perlulah dilaporkan dengan

segera kepada guru atau pun kakitangan makmal.

9.

Dilarang bermain-main dengan segala peralatan dan kelengkapan di dalam

makmal.

10.

Tidak dibenarkan berpindah dari tempat duduk yang dikhaskan ke tempat lain
tanpa kebenaran guru.

11.

Kerusi makmal hendaklah diatur dengan kemas. Keadaan dalam makmal

hendaklah bersih dan kemas selepas tiap-tiap waktu makmal.

12.

Kertas tidak boleh digunakan untuk menghidupkan api penunu bunsen.

13.

Kayu mancis dan benda-benda lain yang masih berbara mesti dipadamkan
sebelum dibuang ke dalam tong sampah.

14.

Kayu mancis, kertas turas ataupun sebarang sampah dalam bentuk pepejal tidak
boleh dibuang ke dalam ataupun ke bawah sink, tetapi mesti dibuang ke dalam
tong sampah yang disediakan.

15.

Makanan dan minuman tidak dibenarkan dibawa masuk ke dalam bilik makmal.

Pengurusan Makmal Sains& Sumber SCE31

23
16.

Beg pelajar tidak dibenarkan dibawa masuk ke dalam bilik makmal

Penyimpanan Peralatan Sains

Peralatan sains perlu disimpan dengan cara yang teratur dan

selamat supaya ia mudah dikesan serta mengelakkan
kemalangan.
Bahan dan peralatan sains yang perlu disimpan dengan cermat
termasuk radas kaca, radas optik, radas elektrik, dan bahan
kimia.

Radas kaca

Bahan kimia

Radas optik

Radas elektrik

Semua radas kaca perlu dibersihkan

sebelum disimpan dalam almari
tertutup.
Untuk
menjamin
keselamatan
semasa menyimpan atau mengeluar
radas dari almari, elak simpan radas
kaca tersebut pada tempat yang
terlalu tinggi.
Radas yang sama saiz hendaklah
disusun di tempat yang sama.
Radas
yang
tinggi
hendaklah
ditempatkan di bahagian belakang
manakala yang rendah di bahagian
hadapan.
Radas-radas yang kecil seperti
tabung, tiub specimen, piring petri,
dan slaid mikroskop boleh disimpan
dalam dulang, kotak atau laci yang
tertutup dan dilabel.
Tiub dan rod kaca panjang hendaklah
diletakkan secara mengufuk bagi
mengelakkannya daripada melentur.
Tiub kaca berlubang hendaklah
ditutup di kedua-dua hujung bagi
mengelakkan habuk masuk.
Biuret dan pipet hendaklah disimpan
dalam keadaan menegak di rak khas.

RA
RA
DA
DA
S
S
OP
OP
TIK
TIK

RA
RA
DA
DA
S
S
KA
KA
CA
CA

Pengurusan Makmal Sains& Sumber SCE31

23

Radas optik pada amnya perlu

disimpan dengan baik supaya tidak
senang tergores.
Radas-radas optik yang kecil
seperti prisma, kanta optik dan
kanta pembesar elok disimpan
dalam kepingan stirofoam yang
mempunyai ruang yang sepadan
atau dalam kotak asal supaya
senang dipindah.
Mikroskop dan binocular perlu
disimpan dalam kotak atau almari
yang kering supaya mencegah
pertumbuhan
kulat
pada
permukaan optik.
Teleskop perlu disimpan dalam
kotak
yang
kering
untuk
mengelakkan kantanya daripada
berkulat.

Alat elektrik mesti

disimpan di tempat
yang kering.
Sambungan
wayar
penyambung pada alat
dan palam hendaklah
sentiasa kemas untuk
memastikan
tiada
wayar yang terdedah
untuk
mengelakkan
daripada litar pintas
berlaku.

BA
BA
HA
HA
N
N
KIM
KIM
IA
IA

RA
RA
DA
DA
S
S
ELE
ELE
KTR
KTR
IK
IK

Pengurusan Makmal Sains& Sumber SCE31

23

Bahan kimia stok mestilah

disimpan dalam stor bahan kimia
yang mempunyai edaran udara
yang baik.
Rak penyimpanan bahan ini
mestilah bertubir untuk menahan
botol daripada jatuh.
Cecair meruap dan cecair yang
berbahaya hendaklah disimpan
dalam kebuk wasap.
Bahan
beracun
hendaklah
disimpan dalam almari yang
berkunci dan dilabelkan Bahan
Beracun.
Penggunaan bahan beracun mesti
direkodkan.
Bahan kimia yang tidak boleh
digunakan
lagi
mestilah
dilupuskan dengan cara yang
betul.
Label pada botol reagen bagi
bahan kimia yang pekat atau
mengkakis
mestilah
dicetak
dengan warna merah.

Pengurusan Makmal Sains& Sumber SCE31

23

PEMOTONGAN KACA

JENIS-JENIS
KACA

Kaca soda kapur: soda

(NaCo), batu kapur (CaCo)
dan Silika (SO). Lembut
pada suhu 300-400ooC

Kaca borosilikat: Silika,

boron oksida (BO), sedikit
natrium oksida (NaO) dan
ammonium oksida (AIO). L
EMBUT PADA SUHU 70000C.

KAEDAH PEMOTONGAN
KACA

Pemotong kaca digunakan untuk

memotong,sebagai penanda/ target/
garisan untuk memotong.

Pemotong digunakan sebagi penanda

dan membolehkan ianya terpotong
mengikut garisan yang dikehendaki.
Gunakan pemotong yang tajam

Sebelum membuat tanda pada kaca,

letakkan kepingan kaca di atas
sekeping surat khabar untuk
memastikan tiada kaca berterabur.

Letakkan sedkit minyak seperti kerosin

atau minyak kenderaan ke pemotong
kaca untuk melicinkan proses
memotong kaca. Gunakan pembaris
untuk mendapat garisan yang lurus.