2.

ANALISIS AYAT

Analisis Ayat (Shamsuddin bin Wahab)

Ayat
Ayat ialah unit pengucapan yang mengandungi makna lengkap. Dalam tulisan, ayat didahului
oleh huruf besar dan diakhiri dengan titik.

Analisis Ayat
Contoh ayat yang dianalisis
1.
2.
3.
4.
5.

Rasulullah minum dengan tiga kali nafas sahaja.

Amalan pemakanan yang betul juga amat penting.
Hal ini bertujuan mencairkan lender dan membersihkan sistem pencernaan.
Semua makanan dan minuman jenis ini sedap, tetapi makanan ini boleh memudaratkan.
Dalam hal ini, remaja sepatutnya mengelak mengambil makanan segera dan minuman
berkarbonat.

Jadual 1: Contoh ayat yang dianalisis

3.1.1.1 Binaan Ayat: Subjek dan Predikat

Ayat terdiri daripada deretan perkataan.

Dalam ayat (1) di atas, misalnya, terdapat enam

perkataan iaitu Rasulullah, minum, dengan, tiga, kali, nafas dan sahaja. Ayat (2) pula terdiri
daripada lapan perkataaan, iaitu amalan, mengambil, madu, juga, baik, untuk, kesihatan, dan
remaja. Seterusnya ayat (3) mengandungi sembilan perkataan, iaitu hal, ini, bertujuan,
mencairkan, lender, dan, membersihkan, sistem, dan pencernaan. Ayat (4) terdiri daripada dua
belas perkataan, iaitu semua, makan, dan, minuman, jenis, ini, sedap, tetapi, makan, ini, boleh,
dan memudaratkan. Ayat (5) pula mengandungi dua belas perkataan, iaitu dalam, hal, ini,
remaja, sepatutnya, mengelak, mengambil, makanan, segera, dan, minuman, dan berkarbonat.
Ayat terdiri daripada dua bahagian atau konstituen, iaitu bahagian I dan bahagian II.
Bahagian I ayat disebut subjek ayat, dan lazimnya hadir di hadapan ayat. Bahagian II pula
disebut predikat ayat dan hadir selepas subjek.

Jadual (2) di bawah menunjukkan contoh

subjek dan predikat.

Ayat

Subjek

Predikat

1.

Rasulullah

minum dengan tiga kali nafas sahaja.

2.

Amalan pemakanan yang betul

juga amat penting.

3.

Hal ini

mencairkan

4.

Semua

pencernaan.
sedap, tetapi makanan ini boleh memudaratkan.

5.

jenis ini
Dalam hal ini,

makanan

dan

minuman

lender

dan

membersihkan

sistem

remaja sepatutnya mengelak mengambil makanan

segera dan minuman berkarbonat.

Jadual 2: Contoh subjek dan predikat

3.1.2

Klausa

Klausa terdiri daripada konstituen subjek dan predikat. Klausa terbahagi kepada klausa bebas
dan klausa tak bebas.

Klausa bebas
Klausa yang dapat hadir sendiri sebagai ayat lengakap.
Klausa bebas juga disebut klausa utama atau klausa induk.

Klaus
a

Klausa tak bebas

Klausa tak bebas ialah klausa yang tidak dapat berdiri
sendiri. Klausa tak bebas juga disebut sebagai klausa kecil.

Rajah 1: Jenis klausa

Klausa

Pembahagian klausa dalam ayat

1.
2.
3.
4.
5.

Rasulullah minum / dengan sekali nafas sahaja.

Amalan pemakanan yang betul / juga amat penting.
Hal ini bertujuan mencairkan lender / dan membersihkan sistem pencernaan.
Semua makanan dan minuman jenis ini sedap, / tetapi makanan ini boleh memudaratkan.
Dalam hal ini, remaja sepatutnya mengelak mengambil makanan segera / dan minuman
berkarbonat.

Jadual 3 : Pembahagian klausa dalam ayat

Dalam ayat (1) di atas, Rasulullah minum ialah klausa bebas, manakala dengan sekali nafas
sahaja ialah klausa tak bebas. Ini disebabkan klausa dengan sekali nafas sahaja didahului oleh
kata sendi nama dengan dan tidak dapat berdiri sendiri.
Dalam ayat (2) di atas, amalan pemakanan yang betul ialah klausa bebas, manakala juga amat
penting ialah klausa tak bebas. Ini disebabkan klausa juga didahului oleh kata penegas juga
dan tidak dapat berdiri sendiri.
Dalam ayat (3) di atas, hal ini bertujuan mencairkan lender ialah klausa bebas, manakala dan
membersihkan sistem pencernaan ialah klausa tak bebas.

Ini disebabkan klausa dan

membersihkan sistem pencernaan didahului oleh kata hubung gabungan dan dan tidak dapat
berdiri sendiri.
Dalam ayat (4) di atas, semua makanan dan minuman jenis ini sedap ialah klausa bebas,
manakala tetapi makanan ini boleh memudaratkan ialah klausa tak bebas.

Ini disebabkan

klausa tetapi makanan ini boleh memudaratkan didahului oleh kata hubung gabungan tetapi
dan tidak dapat berdiri sendiri.
Dalam ayat (5) di atas, remaja sepatutnya mengelak mengambil makanan segera ialah klausa
bebas, manakala dan minuman berkarbonat ialah klausa tak bebas.

Ini disebabkan dan

minuman berkarbonat didahului oleh kata hubung gabungan dan dan tidak dapat berdiri sendiri.

3.1.3

Frasa

Frasa ialah binaan yang terdiri daripada sekurang-kurangnya satu perkataan yang dapat
berkembang menjadi unit yang lebih besar.
Contoh ayat yang dianalisis:

Ayat (4):

Semua makanan dan minuman jenis ini sedap, tetapi makanan ini boleh

memudaratkamemudaratkan.

Frasa
makanan
semua makanan
makanan dan minuman
makanan dan minuman ini
semua makanan dan minuman ini

frasa terdiri daripada satu perkataan

frasa terdiri daripada dua perkataan
frasa terdiri daripada tiga perkataan
frasa terdiri daripada empat perkataan
frasa terdiri daripada lima perkataan

Jadual 4 : Frasa
Bentuk kata makanan ialah frasa kerana bentuk tersebut boleh diperluaskan menjadi semua
makanan, semua makanan dan minuman, dan semua makanan dan minuman ini .
Oleh itu, dalam binaan semua makanan dan minuman ini , kita bertemu dengan sebuah frasa
semua makanan, yang dipancangkan ke dalam sebuah frasa lagi yang lain semua makanan
dan minuman dan seterusnya dalam sebuah lagi frasa yang lain, makanan dan minuman ini.

Frasa

Frasa nama

Frasa kerja

Frasa adjektif

Frasa sendi nama

(FN)

(FK)

(FA)

(FS)

Rajah 2: Jenis frasa

Analisis Ayat 1

Analisis Ayat
Ayat 1

Secara purata kanak-kanak dan remaja Malaysia yang berumur 8 hingga 18

tahun menghabiskan masa selama 19 jam setiap minggu untuk melayari

Susunan ayat
Pola ayat
Jenis ayat
Bentuk ayat

internet.
Susunan biasa
Pola 2 Frasa Nama + Frasa Kerja (FN + FK)
Ayat penyata
Ayat majmuk

Ragam ayat

(Ayat majmuk gabungan)

Ayat aktif
(Ayat aktif tak transitif)

Jadual 1: Analisis ayat 1

Ayat (1) ini dibina dengan dua konstituen, iaitu subjek dan predikat.

Ayat ini mempunyai

susunan biasa, iaitu ayat yang subjeknya hadir sebelum predikat. Subjek ayat ini ialah Secara
purata kanak-kanak dan remaja Malaysia, manakala predikat ayat ini ialah yang berumur 8
hingga 18 tahun menghabiskan masa selama 19 jam setiap minggu untuk melayari internet.
Pola ayat (1) di atas ialah pola 2. Pola 2 terdiri daripada frasa nama frasa kerja (FN + FK).
Frasa nama bagi subjek ayat ini terdiri daripada kata nama inti Secara purata kanak-kanak dan
remaja Malaysia Frasa kerja bagi predikat ayat ini terdiri daripada kata kerja menghabiskan
diikuti oleh kata hubung keterangan cara yang yang berfungsi menghubungkan klausa yang
menjadi keterangan pada klausa utama.
Jenis ayat (1) di atas, ialah ayat penyata. Ayat penyata ialah ayat yang diucapkan
dengan tujuan atau maksud membuat satu kenyataan.

Ayat penyata mempunyai tujuan

menyatakan atau memberikan keterangan tentang sesuatu hal. Ayat ini juga disebut juga ayat
berita atau ayat keterangan.
Bentuk ayat (1) di atas ialah ayat majmuk, iaitu ayat majmuk gabungan. Ayat majmuk
gabungan ialah ayat majmuk yang menggunakan kata hubung keterangan cara yang sebagai
unsur yang menerangkan gaya atau kaedah sesuatu perbuatan atau kejadian berlaku. Ayat
keterangan berfungsi memberikan huraian lanjut kepada kata kerja ayat induk.

Ayat (1) ini

sebenarnya berasal dari dua ayat.

Contohnya:
Ayat 1

: Secara purata kanak-kanak dan remaja Malaysia yang berumur 8

hingga 18 tahun menghabiskan masa selama 19 jam setiap minggu
untuk melayari internet.

Ayat Induk

: Secara purata kanak-kanak Malaysia yang berumur 8

hingga 18 tahun menghabiskan masa selama 19 jam setiap minggu

untuk melayari internet.
Ayat Kecil

: Secara purata remaja Malaysia yang berumur 8

hingga 18 tahun menghabiskan masa selama 19 jam setiap minggu
untuk melayari internet.

Kata hubung pancangan keterangan

: yang

Ayat aktif jenis ini mengandungi kata kerja tak transitif yang boleh diikuti oleh frasa
keterangan sebagai pilihan. Frasa keterangan itu boleh hadir atau boleh digugurkan.
Analisis Ayat 2

Analisis Ayat
Ayat 2

Tambahan pula jika ibu bapa pula ialah individu yang buta internet dan

Susunan ayat
Pola ayat
Jenis ayat
Bentuk ayat

tidak mengetahui akan kebaikan dan keburukannya.

Susunan biasa
Pola 3 Frasa Nama + Frasa Adjektif (FN + FA)
Ayat penyata
Ayat majmuk

Ragam ayat

(Ayat majmuk keterangan)

Ayat aktif
(Ayat aktif tak transitif)

Jadual 2: Analisis ayat 2

Ayat (2) ini dibina dengan dua konstituen, iaitu subjek dan predikat.
susunan biasa, iaitu ayat yang subjeknya hadir sebelum predikat.

Ayat ini mempunyai

Pola ayat (2) di atas ialah

pola 3. Pola 3 terdiri daripada frasa nama frasa adjektif (FN + FA). Frasa nama bagi subjek
ayat ini terdiri daripada kata nama inti tambahan pula jika ibu bapa pula ialah individu yang
buta internet berfungsi sebagai penerang bagi kata nama inti tambahan. Frasa adjektif bagi
predikat ayat ini terdiri daripada kata adjektif mengetahui.

Jenis ayat (2) di atas, ialah ayat penyata. Ayat penyata ialah ayat yang diucapkan
dengan tujuan atau maksud membuat satu kenyataan.

Ayat penyata mempunyai tujuan

menyatakan atau memberikan keterangan tentang sesuatu hal. Ayat ini juga disebut juga ayat
berita atau ayat keterangan.
Bentuk ayat (2) di atas ialah ayat majmuk, iaitu ayat majmuk keterangan. Ayat majmuk
keterangan ialah ayat majmuk yang menggunakan kata hubung dan. Ayat ini sebenarnya
berasal dari dua ayat.
Contohnya:
Ayat 2

: Tambahan pula jika ibu bapa pula ialah individu yang buta
internet dan tidak mengetahui akan kebaikan dan
keburukannya

Kata hubung

: dan

Ragam ayat ialah jenis ayat yang dilihat dari segi binaan aktif dan pasif. Kedua-dua
ragam ayat ini disebut ragam ayat aktif dan ragam ayat pasif. Ayat (2) di atas ialah ayat aktif .
Ayat aktif terbahagi kepada dua jenis, iaitu ayat aktif transitif dan ayat aktif tak transitif. Ayat (2)
ialah ayat aktif tak transitif dengan keterangan yang boleh digugurkan.

Ayat aktif jenis ini

mengandungi kata kerja tak transitif yang boleh diikuti oleh frasa keterangan sebagai pilihan.
Frasa keterangan itu boleh hadir atau boleh digugurkan.

Analisis Ayat 3

Analisis Ayat
Ayat 3

Penubuhan Sekretariat Multimedia yang berfungsi untuk memantau bahan

siber perlu digerakkan untuk menyelamat generasi muda negara dari terus

Susunan ayat
Pola ayat

hanyut dan tenggelam dalam arus teknologi internet.

Susunan biasa
Pola 2 Frasa Nama + Frasa Kerja (FN + FK)

Jenis ayat
Bentuk ayat

Ayat penyata
Ayat majmuk

Ragam ayat

(Ayat majmuk pancangan komplemen)

Ayat aktif
(Ayat aktif tak transitif)

Jadual 3: Analisis ayat 3

Ayat (3) ini dibina dengan dua konstituen, iaitu subjek dan predikat.

Ayat ini mempunyai

susunan biasa, iaitu ayat yang subjeknya hadir sebelum predikat. Ayat (3) ini terdiri dariapada
satu subjek dan satu predikat. Subjek ayat ini ialah Penubuhan Sekretariat Multimedia yang
berfungsi, manakala predikat ayat ini ialah untuk memantau bahan siber perlu digerakkan untuk
menyelamat generasi muda negara dari terus hanyut dan tenggelam dalam arus teknologi
internet. Pola ayat (3) di atas ialah pola 2. Pola 2 terdiri daripada frasa nama frasa kerja (FN +
FK). Frasa nama bagi subjek ayat ini terdiri daripada kata nama inti Penubuhan .Frasa kerja
bagi predikat ayat ini terdiri daripada kata kerja memantau dan kata hubung

untuk yang

berfungsi menghubungkan klausa yang menjadi keterangan pada klausa utama.

Jenis ayat (3) di atas, ialah ayat penyata. Ayat penyata ialah ayat yang diucapkan
dengan tujuan atau maksud membuat satu kenyataan.

Ayat penyata mempunyai tujuan

menyatakan atau memberikan keterangan tentang sesuatu hal. Ayat ini juga disebut juga ayat
berita atau ayat keterangan.
Bentuk ayat (3) di atas ialah ayat majmuk pancangan komplemen ini dibentuk dengan
menggunakan kata komplemen untuk menandakan hubungan antara klausa utama dan klausa
komplemen.. Ayat (3) ini ialah ayat majmuk pancangan reletif yang menggunakan kata hubung
untuk sebagai unsur yang menggabungkan ayat.

Ragam ayat ialah jenis ayat yang dilihat dari segi binaan aktif dan pasif. Kedua-dua
ragam ayat ini disebut ragam ayat aktif dan ragam ayat pasif. Ayat (3) di atas ialah ayat aktif,
yang mengandungi kata kerja yang mengutamakan subjek asal. Dalam ayat (3) ini, subjek
Penubuhan Sekretariat Multimedia yang berfungsi menjadi unsur yang diterangkan dan terletak
di hadapan kata kerja memantau. Ayat aktif jenis ini mengandungi kata kerja yang mesti diikuti
oleh unsur pelengkap bagi menyempunakan maksud ayat.
sebagai frasa keterangan yang tidak boleh digugurkan.

Analisis Ayat 4

Unsur pelengkap ini berfungsi

Analisis Ayat
Ayat 4

Remaja ini dikatakan mudah terdedah kepada unsur negatif alam siber

Susunan ayat
Pola ayat
Jenis ayat
Bentuk ayat

yang akhirnya mempengaruhi gaya hidup mereka.

Susunan biasa
Pola 3 Frasa Nama + Frasa Adjektif (FN + FA)
Ayat penyata
Ayat majmuk

Ragam ayat

(Ayat majmuk pancangan reletif)

Ayat aktif
(Ayat aktif tak transitif)

Jadual 4: Analisis ayat 4

Ayat (4) ini dibina dengan dua konstituen, iaitu subjek dan predikat.

Ayat ini mempunyai

susunan biasa, iaitu ayat yang subjeknya hadir sebelum predikat. Ayat (4) ini terdiri dariapada
satu subjek dan satu predikat. Subjek ayat ini ialah remaja ini dikatakan mudah terdedah
kepada unsur negatif alam siber, manakala predikat ayat ini ialah yang akhirnya mempengaruhi
gaya hidup mereka. Pola ayat (4) di atas ialah pola 3. Pola 3 terdiri daripada frasa nama frasa
adjektif (FN + FA). Frasa nama bagi subjek ayat ini ialah remaja ini yang diikuti unsur kata
hubung yang yang berfungsi sebagai penghubung kepada frasa nama akhirnya mempengaruhi
gaya hidup mereka..

Frasa adjektif bagi predikat ayat ini terdiri daripada kata adjektif

mempengaruhi
Jenis ayat (4) di atas, ialah ayat penyata. Ayat penyata ialah ayat yang diucapkan
dengan tujuan atau maksud membuat satu kenyataan.

Ayat penyata mempunyai tujuan

menyatakan atau memberikan keterangan tentang sesuatu hal. Ayat ini juga disebut juga ayat
berita atau ayat keterangan.
Bentuk ayat (4) di atas ialah ayat majmuk pancangan reletif ini terbentuk apabila
terdapat klausa yang menerangkan kata nama sama ada kata nama tersebut berfungsi sebagai
subjek, predikat, objek atau keterangan ayat. Ayat (4) ini ialah ayat majmuk pancangan reletif.
iaitu terdiri daripada ayat majmuk pancangan reletif yang disambungkan dengan kata hubung
yang. Ayat pertama ialah remaja ini dikatakan mudah terdedah kepada unsur negatif alam
siber. Ayat pertama ini merupakan ayat majmuk pancangan reletif yang menggunakan kata
hubung gabungan yang sebagai unsur yang menggabungkan ayat. Ayat kedua ialah akhirnya
mempengaruhi gaya hidup mereka

Ragam ayat ialah jenis ayat yang dilihat dari segi binaan aktif dan pasif. Kedua-dua
ragam ayat ini disebut ragam ayat aktif dan ragam ayat pasif. Ayat (4) di atas ialah ayat aktif,
iaitu ayat aktif tak transitif dengan keterangan yang boleh digugurkan.

Ayat aktif jenis ini

mengandungi kata kerja tak transitif yang boleh diikuti oleh frasa keterangan sebagai pilihan.
Frasa keterangan itu boleh hadir atau boleh digugurkan.

Analisis Ayat 5

Analisis Ayat
Ayat 5

Usaha menerbitkan buku panduan keselamatan penggunaan internet

patutlah dilakukan demi kefahaman dan juga sebagai penerangan kepada

Susunan ayat
Pola ayat
Jenis ayat
Bentuk ayat

kanak-kanak dan remaja yang di bawah umur.

Susunan biasa
Pola 3 Frasa Nama + Frasa adjektif(FN + FA)
Ayat penyata
Ayat majmuk

Ragam ayat

(Ayat majmuk pasif)

Ayat aktif
(Ayat aktif tak transitif)
Jadual 5: Analisis ayat (5)

Ayat (5) ini dibina dengan dua konstituen, iaitu subjek dan predikat.

Ayat ini mempunyai

susunan biasa, iaitu ayat yang subjeknya hadir sebelum predikat. Subjek ayat ini ialah usaha
menerbitkan buku panduan keselamatan penggunaan internet patutlah dilakukan demi
kefahaman manakala predikat ayat ini dan juga sebagai penerangan kepada kanak-kanak dan
remaja yang di bawah umur. Pola ayat (5) di atas ialah pola 3. Pola 3 terdiri daripada frasa
nama frasa adejektif (FN + FA).
Jenis ayat (5) di atas, ialah ayat penyata. Ayat penyata ialah ayat yang diucapkan
dengan tujuan atau maksud membuat satu kenyataan.

Ayat penyata mempunyai tujuan

menyatakan atau memberikan keterangan tentang sesuatu hal. Ayat ini juga disebut juga ayat
berita atau ayat keterangan.
Bentuk ayat (5) di atas ialah ayat majmuk pasif ini kerana ayat ini boleh dijadikan ayat
aktif. Ayat (5) ini ialah ayat majmuk pasif yang menggunakan kata hubung gabungan dan
sebagai unsur yang menggabungkan ayat.

Ragam ayat ialah jenis ayat yang dilihat dari segi binaan aktif dan pasif. Kedua-dua
ragam ayat ini disebut ragam ayat aktif dan ragam ayat pasif. Ayat (5) di atas ialah ayat aktif,
yang mengandungi kata kerja yang mengutamakan subjek asal. Ayat aktif terbahagi kepada
dua jenis, iaitu ayat aktif transitif dan ayat aktif tak transitif. Ayat (5) ini merupakan ayat pasif di
mana ayat ini boleh dijadikan ayat aktif.