Chng I : Cc c s thit k xy dng nh cng nghip

i.1. Vt liu xy dng

A. Vt liu chu lc trong xy dng c bn:
1. thin nhin:
l vt liu c kh nng chu lc nn cao, c tnh cch nc, cch nhit, cch m tt.
Cng dng v tnh cht c l ca ty thuc vo tng loi, rt khc nhau mc d cng
mt loi , khai thc cng mt ni.
- hc: dng xy mng, tng nh, tng chn, mng cu, nn ng, b tng (BT)
hc
- o: dng xy tng nh, tng ngn, vm cun v cc b phn khc ca cng
trnh.
- phin: dng xy, p trang tr hoc xy p cc cng trnh c bit.
- granit ( hoa cng ): l loi rt c, cng nn v kh nng chng phong
ho cao. granit c s dng p lt, xy tng, tr cho cng trnh.
- dm: dng lm ct liu cho b tng (BT).
- Si: l loi trm tch c hc, dng lm ct liu cho BT , ng thi l vt liu
trang tr ni ngoi tht.
- ong: vt liu t nhin ch c vng trung du , thch hp cho xy dng c trng
ca a phng.

2. Gch:
a. Gch nung:
Gch c (gch ch ): kch thc 220x105x60 mm, ch to t t st, c tnh chu
lc tng i cao; nng; r tin so vi ; Dng xy tng, mng, cng rnh, b nc, lt nn, lm ct liu cho BT gch v
Gch rng (gch nh ): Chu lc tt, nh hn, cch m; cch nhit tt hn gch
c. Cng dng xy tng chu lc, tng ngn v cc b phn khc ca CTGch
rng 4 l thng dng c kch thc 200x100x100mm hoc 190x80x80mm. Gch rng 6
l thng dng c kch thc 220x130x105mm
Gch l nem: kch thc 200x200x20mm. Gch c c cao, chng thm tt, dng
lt nn, lt lp ph ngoi cho mi bng btng ct thp ( BTCT ).
Gch chu axit: c sn xut di 2 dng gch khi v gch tm lt. Gch khi c kch
thc 230x113x65mm. Gch tm lt c kch thc 100x100x11mm hoc
150x150x11mm. Gch chu axit c tnh cht nh cc loi khc, ngoi ra cn c kh
nng chu c mi trng c axit nn c s dng lt nn, sn, h rnh, p tng,
ct v cc b phn c mi trng axit xm thc.
Gch chu la: l loi sn phm gm chu c tc dng lu di ca cc tc nhn c
hc v ho l nhit cao. Gch chu la c nhiu loi (gch samt, inat,
manhi) v c sn xut t nhiu nguyn liu khc nhau. Kch thc c bn ca
gch chu la l gch ch nht 230x113x20mm; 230x113x30mm; 230x113x40mm;
230x113x65mm. Gch u c tnh chu la nn dng xy dng cc b phn
chu nhit cao nh l cc ha, nc l
Gch men: chu lc cao, cch nc tt, d lau chi, v sinh, hnh thc p, dng lt
nn, lt tng, p mt ngoi CT
b. Gch khng nung:
Gch canxi silicat, sn xut bng cch p bn kh ca hn hp ct thin nhin vi vi
v c lm cng chc trong ni hp p sut cao. Trong qu trnh sx gch c th thm
cc cht kt dnh mc thp hoc ph gia khong hot tnh. Nhn chung gch khng
nung u c tnh cht l cng chu lc khng cao, kh nng chu nc km, r
tin, ch dng xy dng cc b phn khng quan trng, khng chu lc
Gch silicat: kch thc 220x105x60mm hoc 220x150x130mm dng xy tng, cc
b phn trn mt t.
1

Gch silicat x: kch thc 350x160x200mm hoc 350x160x100mm dng xy tng

nh cp IV, khng xy ni m t, ni c nhit cao, hoc ni quan trng nh
mng nh, tng chu lc
Gch x vi: kch thc 240x240x100mm dng xy tng nh 1 tng, khng xy ni
c t cao, ni m t, khng xy mng.
3. G:
a. Tnh cht:
G c nhiu loi v nhiu nhm khc nhau ty theo cht lng. Nhng ni chung g c
tnh cht l nh, c cng kh cao, kh nng chu lc dc rt tt (un, nn), c
tnh cch m, cch nhit, cch in tt, c gi tr m thut cao, d gia cng (ca, x,
bo, khoan, ng inh), vn g c gi tr thm m cao.
G cha qua ch bin vn tn ti nhng nhc im ln: cu to v tnh cht c l
khng ng nht, thng thay i theo tng loi g, tng cy v tng phn trn
cy, g c kh nng chu nhit km, d chy, d ht v nh hi nc nn d cong,
vnh, nt, ngoi ra cn d mi mt v nhiu khuyt tt lm gim kh nng chu lc
v gia cng kh khn.
Ngy nay vi k thut gia cng ch bin hin i, ngi ta c th khc phc c
nhng nhc im ca g nh sy, ngm tm, ch bin cc li g dn; tm; dm bo
v s g p
b. Cng dng:
G c s dng rng ri trong xy dng dn dng v trong sinh hot. Tuy nhin, trong
XDCN do tinh cht sn xut c nhiu yu t bt li v khc nghit m vt liu g
khng th p ng c nn hin nay g hu nh khng c s dng. Nu c ch dng
lm vn khun, dn do hoc mt s chi tit nh trong cc cu kin.
4. B tng:
a. Thnh phn:
B tng l vt liu nhn to to thnh nh khun v lm rn mt hn hp
gm:
Cht kt dnh (hu c; v c) chim 8-15% khi lng
Ct liu chim 80-90% khi lng gm: ct liu ln (si, dm, gch v) v ct liu
nh (ct, bt ..)
Cht ph gia (khi cn thit)
Nc
Sau khi cng rn thnh 1 khi tng i ng nht c gi l b tng
b. Tnh cht:
BT chu nn rt tt nn c kh nng chu ti trng ln. V kh nng ny cng cao khi
BT cng nng.
BT c kh nng chng thm, cch m, cch nhit tt.
BT c tnh gin, d nt.
Cng chu lc ca BT cng tng theo thi gian s dng n 40-50 nm.
c. Cc yu t nh hng n cng ca BT:
Ph thuc vo cht kt dnh (ph thuc vo mc ca xm) Mc xm cng cao th cng
ca btng ( Rbt ) cng ln. T l XM/N cao th Rbt cao.
Ph thuc ct liu: cng ct liu cng cao th Rbt cao. nhm b mt ct liu
cng ln th Rbt cng cao do bm dnh tt hn
Ph thuc iu kin thi cng: thi cng c gii th Rbt cao hn thi cng bng tay nh
trn BT, m BT, iu kin khun
Ph thuc iu kin bo dng: bo dng BT trong iu kin gn nh iu kin chun
nh nhit ; m v thi gian thch hp th Rbt tng.
Ph thuc vo thi gian ng rn: Thi gian ng rn cng lu th Rbt cng tng.
R ny tng n 40 nm ty thuc vo mi trng xm thc.
2

Ph thuc vo ph gia: ph gia gim nc, ha lng, rn nhanh, ph gia chu xm

thc
d. Cng dng:
Do BT c kh nng chu nn tt, chu ti trng ln nn BT c s dng lm lp lt
mng, h, rnh, lp m ca nn nh, lm kt cu chu lc, lm lp bo v sn, nn,
mng
BT c th lm vic c c trong cc trng thi nn, un, trt tuy nhin ch lc nn
l tt nht, nn cc cu kin kt cu trong XDCN phi chu lc rung, lc gi bo hoc
cc lc ng khc th khng nn s dng BT m nn s dng vt liu khc thch hp
hn.
5. B tng nh:
a. Thnh phn:
Cng nh BT, tuy nhin thay ct liu ln thng thng l cc ht ct liu xp, hoc rng.
b. Tnh cht:
Ngoi cc tnh cht ging BT thng, th BT nh rt nh do khi lng ct liu ln rt
nh v xp.
C kh nng cch m, cch nhit v chu lc tt hn rt nhiu.
BT nh c cng (mc) rt cao tuy nhin gi thnh cn rt t nn cn t c s
dng.
c. Cng dng:
Lm tng ngn, tng cch m, cch nhit, chng thm tt v s dng cho cc v tr
chu ti trng ln nh trn; sn.
Chu c t cao nn c th s dng cho CT chu nhit.

6. B tng ct thp (BTCT):

BTCT l loi vt liu xy dng m BT v ct thp cng lm vic trong mt th thng
nht. BT bc ngoi cc thanh thp c tc dng bo v thp khi b n mn. Thp v
BT c h s gin n nhit gn ging nhau nn m bo c tnh ton khi ca BTCT.
a. Tnh cht:
BTCT ngoi cc tnh cht ca BT l nng, chu lc nn tt th khc phc nhc
im ca BT l gin d gy, chu lc un v ko km, ngi ta cho thm thp c tnh
do, cng chu lc cao vo min chu un ca BT lm nn mt vt liu mi hon
ho hn l BTCT c kh nng va chu nn, va chu un v ko tt.
BTCT c kh nng chu nhit tt, bn, cng
Kt cu BTCT c tit din nh hn nn cho php cc cu kin thanh mnh, v tng
din tch s dng cho cng trnh
b. Cng dng:
c s dng rng ri lm kt cu chu lc cho cc loi CT khc nhau: dn dng, cng
nghip, mi trng xm thc, CT c rung, xy dng ni gi bo
Chu c lc nn v lc ko tt, cho php to c kt cu vi cc loi hnh dng
khc nhau. Chng c chy, n mn do c dng ph bin trong tt c cc lnh
vc sn xut
C 2 hnh thc s dng BTCT l ton khi ti hin trng v c sn trong nh
my ri lp ghp ti hin trng.
Tu theo cch t ct thp ngi ta phn cu kin BTCT thnh loi thng v loi ng
sut trc. Trong cu kin BTCT thng kh trnh khi vt nt ti vng chu ko v
gin di ca BT rt nh, cn ca thp ln gp 5-7 ln BT. trnh nt ng i ta c th
nn trc BT vng chu ko bng cch ko cng ct thp trc khi BT hoc sau
khi BT. Vic to ng sut trc trong cu kin BTCT khng nhng ngn nga vt
nt trong vng ko m cn lm gim trng lng dng thp, gim trng lng cu kin,
3

nng cao tnh bn vng CT. to kt cu ng sut trc ngi ta dng thp cng
cao. V d: Mt gin mi nhp 24m, bng BTCT thng nng 21tn, tn 9m3 BT, 3 tn
thp. Nu bng BTCT ng sut trc th ch nng 7 tn, tn 3m3 BT v 0,7 tn thp.
Nhc im ca vt liu BTCT thng thng l kt cu nng n, chiu ti trng ng
km. Trong nhng trng hp cn thit nn s dng kt cu BTCT d ng lc, vm v
mng cng trnh vt c nhp ln, hnh dng cng trnh thanh thot, cht lng
thm m v tnh vn nng cao.

7. Kim loi:
a. Tnh cht:
- C tnh c hc rt tt, c cng chu lc cao, chu c nhit.
- Trng lng bn thn tng i nh, lin kt d dng c th bng hn hoc bu lng
- D b han g v d b n mn ca mi trng.
b. Cng dng:
Thp c s dng rng ri trong XD qua nhiu hnh thc khc nhau:
- Thp trn c c s dng lm ct thp trong BT to thnh BTCT
- Thp trn rng lm ng ng, cu kin: ct, lan can, cu thang, gin mi
- Thp hnh: c nhiu loi khc nhau c s dng rng ri lm cu kin, kt cu trong
XD nh khung thp.
- Ngoi ra cn cc hnh thc khc ca kim loi nh gang, hp kim nhm (uara, silumin,
zincalum...) c s dng di hnh thc l cc cu kin nh (x g, ging, khung
ca i, ca s, lan cn, cu kin cu thang...), hoc cc loi tm lp, tm tng cho
kt cu khung kim loi.
- u im ca vt liu thp ; chu c lc ko v ti trng ln, chu c cc lc gy
tc ng bin dng nh lc x, ng t, chu c nht cao, c trng lng bn
thn nh ( so vi BTCT cng chu lc tng ng ), thi cng xy lp nhanh, d dng
trong vic to cc loi hnh dng khc nhau, kt cu thanh mnh.
- Nhc im: Chu lc nn km, d b g phi tn kinh ph cho bo dng, khng chu
c mi trng xm thc mnh nh mi trng c axit, baz... Gi thnh ln ( so vi
BTCT ) do vy ch dng cho nh c khu ln.
B. Vt liu lin kt:
I. Cht kt dnh v c
1. Vi
- Nguyn liu: ch yu l cc loi giu khong canxit, vI, lmt
- Cng dng: Lm va xy, va trt, BT gch v, gch silict v ding qut vI trang tr
-

2. Thch cao:
Nguyn liu : sn xut t thch cao em nung t 150-160 C. Thch cao khi trn
vi nc thnh hn hp do, sau qu trnh rn chc nhanh th bin thnh dng .
Cng dng: lm g pho trang tr, lm vch ngn, lm m hnh, lm va trt. Hoc
nu trn vi aming thnh vt liu cch nhit.
3. Xi mng pooclng:
Nguyn liu: Gm 70-80% silicat canxi (c ngun gc t vi) v 20- 30% t st.
em nung t cao 1500C thnh clinke, sau nghin mn v trn thm ph gia
( thch cao, puzlan tro, ct thch anh) tng hot tnh ng thi h gi thnh.
Tnh cht: chu lc cao, kh nng cng rn tng i nhanh, chu nhit, co ngt,
chng n mn km.
Cng dng: Dng lm va, lm BT, BTCT cho cc CT trn cn v di mt t, lm BT
chu nhit, khng dng trong mI trng n mn, cng nh cc CT c th tch ln do d
b nt.
4

4. Xi mng c bit:
Xi mng (XM) pooclng puzolan: c sx bng cch nghin mn clinke vi puzolan v
thch cao. XM ny c kh nng chu lc km hn nhng c tch cht bn trong mi trng nc nn thng c s dng trong mi trng m t.
XM chu axit: sx bng cch nghin bt thch anh vi thuc tr su. XM ny c s
dng trong mi trng c axit.
XM x: gm XM thng trn thm x l cao. Kh nng chu lc th thp hn, nhng
kh nng chu nhit ln. V vy thng s dng cho cc CT chu nhit cao (l hi,
)
XM aluminat: XM c thm thnh phn t st giu oxit nhm, to kh nng chu lc
cao. Mc XM loi ny c th n 500-800N/mm2
XM mu: sx t cc loi t st giu oxit kim loi mu khc nhau nh: XM trng t cao
lanh; XM t oxit ng; XM xanh t oxit coban.
5. Va xy dng:
L hn hp gm cht kt dnh (vi, thch cao, ximng) vi ct liu nh (ct vng, ct
en) v nc. Theo cng dng m phn ra cc loi va khc nhau:
a. Cc loi va thng dng:
Va vi: gm vi, ct en v nc. chu lc thp, dng xy trt cc b phn t chu
lc, ni kh ro.
Va XM: gm XM, ct vng hoc ct en v nc. chu lc cao, do km. Dng
xy, trt cc b phn chu lc, ni m t
Va tam hp: gm XM, vi cc, ct en v nc. do cao, d thi cng xy, trt. C
th s dng ni m t cng nh kh ro.
b. Va c bit:
Va chu axit: gm bt thch anh, ct thch anh, thy tinh nc, thuc tr su v nc.
Dng xy gch, lm BT chu axit, lm va lng nn, xy trt ni c mi trng axit.
Va chu nhit: Gm XM x qung, bt samt, ct vng nh v nc. Dng xy trt
cc CT tip xc vi t cao (tng, sn l nung, ng khi..)
Va chng mn: Gm XM pooclng, ct vng, phoi thp v nc. Dng trt lng nhng
ni thng b mi mn trong qu trnh s dng.

II. Cht kt dnh hu c:

1. Khi nim:
Cc cht kt dnh hu c gm c cc loi nh: bi tum, gurng, nh tng, nha mu. C
ngun gc t thin nhin: du m, than , than bn hoc g phn hy qua qu trnh
x l m thnh.
2. Tnh cht:
- C tnh lu ng khi trng thi lng (nng).
- trng thi ngui (qunh) c kh nng kt dnh khi trn vi cc vt liu khong to
thnh BT c tnh n nh v chu lc cao. Dng lm BT atphan, va atphan lm ng, lm nn, lm lp lt mng trong mi trng ngm hoc xm thc.
- C tnh chu nc nn dng lm vt liu ngn nc.
- C tnh n nh vi cc tc dng ha hc v nhit nn dng lm vt liu ni c
ha cht n mn.
- C tnh st trng nn dng lm vt liu sn chng mc cho g, st.
3. Va v BT tphan:
- Va matit atphan: Lm lp chng thm, chng m.
- Va bitum nng: trt chng m, chn khe co dn.
- BT atphan nng: lm nn nh, mt ng, lp y mng ni c nc ngm.
C. Vt liu hon thin:
I. Vt liu p lt:
5

Gch nung: gch gm, trng men, ceramic, granit...

Gch khng nung: gch hoa ximng, gch t chn, gch terrazzo
II. Vt liu che ph trang tr:
Che ph, ngn cch: knh thng, knh an ton, knh phn quangKnh phng dng
lm ca s, ca i, vch ngn...Bn cnh knh thng cn c knh phng c bit
nh knh ht nhit, knh i, knh mu, knh phn quang.
Tm mi lp: tn trng km, tm nha, tm polycacbon
Tm trn, vch ngn: bng bng khong, thch cao, nha tng hp
Cc loi sn bo v, trang tr trong v ngoi nh

D. Mt s k hiu vt liu dng trong bn v xy dng: Hnh 1.1.1

i.2. Kh hu xy dng Vit nam

I. c im chung:
- C s khc bit v kh hu hai min rt r rt. V do 3 nguyn nhn ch yu sau:
+ Do s ko di ca lnh th theo phng kinh tuyn
+ Lnh th nc ta nm lt trong vng chuyn tip gia cc khu vc gi ma ng Bc
, ng Nam , v Ty Nam . Do vy chu mt ch gi ma phc tp kt hp c
ba loi hnh gi ma trn.
+ c im v a hnh, nht l s sp xp cc dy ni trn lnh th theo hng
Ty Bc - ng Nam to iu kin thun li cho khng kh cc i xm nhp v pha
Nam. Do s cn tr ca a hnh n v 18-16 B, nh hng ny mi gim i.
- Lnh th VN nm trong vng nhit i ca Bc bn cu. Kh hu VN l kh hu nhit
i gi ma c sc, vi thuc tnh c bn l nng m c s phn ha theo ma kh
r rt. V vy c im kin trc dn dng cng nh CN l cn phi thong h.
- Kh hu min Bc thuc kh hu nhit i gi ma c ma ng lnh, ga but v
ma h nhiu ma, c tnh bin ng mnh m v c tnh phn ho a dng trn ton
lnh th, khng gp bt c nI no cng v tuyn. Kh hu chu nh hng nhiu
ca bin, bc x mt tri ln. Kh hu thng xuyn m t, m quanh nm u
cao. Min Bc VN trong mt nm c 2 ma r rt, ma nng t u thng 5 n
cui thng 9, ma lnh t thng 11 n ht thng 3, cn thng 4 v thng 10 l thng
giao ma. Thng lnh nht trong nm l thng 1, thng nng nht thng xut hin vo
thng 6 hoc thng 7 tu tng a phng. Nhn chung kh hu min Bc khc
nghit, bin ng ln, bt n nh v d thng.
- Kh hu min Nam l kh hu nhit i gi ma in hnh c trng l t cao v t
thay i trong nm, ch ma, m phn ha r rt theo ma. Chnh lch t
gia thng nng nht v lnh nht khng qu 3-5 C. Kh hu min Nam n nh
hn v c nhiu iu kin thun li i vi cuc sng ca con ngi. min Nam nh
hng ca gi Lo hu nh khng c, bo ln cng t xy ra, khng c hin tng sng
mui, sng gi, khng c hin tng nm. S khc nghit ca kh hu min Nam c l
ch tp trung ch yu vo yu t bc x mt tri, nhng trn ma ko di v m
thng xuyn cao. Thi gian mt tri nm nh u di hn cc tnh pha Bc,
v vy tc dng ca bc x mt tri chiu trn mi nh cng mnh lit. c im
ny dn n vic thit k cng trnh CN ngoi chng nng, nng cn phi thot nc ma tt trnh git.
- c im ni bt ca kh hu nc ta l nng v m, cc c trng v bin trnh
nhit , bc x v m theo ngy, thng v nm c nhng nt khc bit so vi
kh hu cc nc thuc vng n i hoc cc vng kh hu nng kh.
II. Cc yu t kh hu:
1. Bc x mt tri (BXMT):
- Min Bc lng BXMT c s chnh lch gia cc thng ma h v ma ng. Cao nht
vo ma h l thng 7 v ma ng l thng 2.
- Min Nam nhn chung lng BXMT TB cao hn.
BXMT VN vo loi tng i ln t ra i vi thit k CT CN l phi c thit b cng
nh kt cu che nng thch hp vi tng vng, min khc nhau. C cc hnh thc che
nng ph hp trnh nh nng chiu trc tip vo nh, nh chn hng trnh nng (N; N),
mt u hi nh nn hn ch m ca hoc c th va phi. V cng nh vo lng bc
x ln m nn tn dng chiu sng v thng gi t nhin
-

2.
Nhit khng kh:
Min Bc c s chnh lch t gia ma ng v ma h ln. Ma ng lnh, ma h
nng t TB cao. Nn thit k cn ch vt liu chng nng cho mi, kt cu che
nng ph hp ma h thong h n gi mt v thot nhit tha. Ma ng trnh
gi rt hng Bc v ng Bc.
7

Min Nam t cao quanh nm, t thay i. V vy XDCN cn ch chng nng

cho mi v din tch ca ln, thong h n gi mt v thot nhit tha.
Cn ch la chn gii php kin trc ph hp chng nng cho CT kin trc bng
cch thng hi thong gi tt, kt cu bao che thng thong. La chn hng nh hp l
ph hp vi tng vng kh hu khc nhau. Tn dng nh l thin v bn l thin ni ph
hp. min bc ch trnh gi rt hng ng Bc, Ty Bc.
3. Ma v m khng kh:
Min Bc ma ma bt u t thng 5 n thng 10, lng ma tng i ln v tp
trung vo cc thng 5-9. m khng kh vo ma ng kh nht l 75%, v kh hu
rt m c khi ln n 90%. V vy nh hng n cm gic nhit ca con ngi rt
ln, rt lnh hoc rt nng, nn rt kh chu.
- Min Nam ma ma t ti 90% lng ma nm. Lng ma trung bnh tng i ln. m
trung bnh nm l 80-85%
Cng trnh XD cn ch n gii php thot nc ma trn mi v nc mt tt, chng dt
v phng ma ht bng cc tm che ph hp. Phng chng m t trong c hai ma, nht l
chng m kt cu ngn che, chng ngng t hi nc, thng gi gim m hp l. Kt cu
bao che thong, thng gi xuyn phng, VLXD chu c m, chu xm thc.
-

4. Gi v bo:
Nc ta c nhiu ch gi khc nhau. Tuy nhin c hai ma gi ch o tng ng vi
hai ma nng lnh. Ma nng (thng 5 -10) c gi ng nam, Nam, Ty nam mt v d
chu. Ma lnh (thng 11 - 4) C gi Bc, ng bc, Ty bc gy rt but
- Nc ta nm trong hnh lang di chuyn t ng sang Ty ca cc cn bo pht sinh t
Thi Bnh Dng v min Nam Trung Quc. Tuy nhin min Nam t nh hng hn v
hu nh khng c bo.
Thit k xy dng cn ch la chn kt cu v cc gii php kin trc ph hp tn
dng gi mt ma h, trnh gi rt ma ng v c bin php m bo CT chu c
bo to gi ln. Kt cu chu lc vng chc, kt cu bao che nh, thong h.
-

III. Hoa gi v vn dng hoa gi trong thit k xy dng:

1. Khi nim:
Hoa gi l biu ghi tn sut gi ca a phng trong mt khong thi gian no .
Ch s trong vng trn l tn sut lng gi (theo %). di ca tia ch tn sut h ng
gi (%) so vi tng s ln quan trc c gi. ui ca tia ch tc gi trung bnh. Xem
hnh 1.2.1

a/ Hoa gi ma nng H b/ Hoa gi ma lnh

Ni
H Ni

c/ Hoa gi ma trung bnh H

Ni
--------Trung bnh ca 1943 1944, 1950 - 1952
_____Trung bnh ca 1959 - 1960

Hnh 1.2.1: Biu hoa gi

2. Vn dng hoa gi trong thit k xy dng:
Trong thit k quy hoch xy dng, hoa gi c vn dng :

- B tr khu cng nghip (KCN) v khu dn c. KCN cui hng gi ch o so vi khu

dn c.
- Quy hoch tng mt bng nh my. Khu sn xut cui hng gi ch o so vi khu trc nh my. V khu vc sn xut pht sinh cc yu t bt li n con ngi v mi trng
phi t chc cui hng gi so vi khu vc sn xut sch khc.
- Chn hng nh hp l cho tng cng trnh.
- B tr cc b phn trong mt bng nh hp l.

3. Cc biu hoa gi Vit nam: Xem Hnh 1.2.2

Hnh 1.2.2: Hng gi ma h cc khu vc ca Vit Nam

IV. Nguyn tc thit k nh CN trong iu kin kh hu Vit nam:

Cc yu t kh hu ni trn nh hng trc tip n cng trnh xy dng. Ngi thit
k cn bit c im tnh cht ca tng yu t, nh hng ca n i vi CT m chn
cc gii php thit k thch hp nhm chng li c hiu qu cc yu t c hi v tn
dng ti a cc i kin thun li to nn mt mi trng sng v lm vic tin nghi
vi con ngi.
Xem Hnh 1.2.3

10

Hnh 1.2.3: nh hng cc yu t kh hu n cng trnh xy dng

v bin php nng cao tin nghi nhit trong nh
1. Vn hng nh v QH tng th:
a. Xc nh hng nh ti u:
Hng nh l mt trong nhng ch tiu quan trng trong thit k. V mt kinh t, chn
hng nh sai s dn n s tn km do phi chi ph nhiu cho kt cu che nng cng
nh vt liu tng. V mt nhit k thut, chn hng sai s n c t gi tt vo nh. V
vy, vic chn hng nh phI c nghin cu k trn c s ch BXMT v ch gi
tng a phng c th. Hng nh tt nht cn bo m hng gi v hng mt
tri tt nht:
- Bo m hn ch ti a BXMT chiu ln cc b mt ca nh v chiu vo CT v
ma nng. V bo m v ma lnh nng chiu c nhiu nht si m.
- Bo m thng gi t nhin tt cho tt c khng gian bn trong CT vo ma nng v
trnh c gi lnh vo ma ng.
V d:
ng bng Bc b, hng nh tt nht i vi gi l hng
N. Xc nh trong gii hn 105 - 165 (ly gc l hng
Bc). Xem Hnh 1.2.4
v hng nh li nht v BXMT l hng N-B (trong gii hn
phng v 165 - 195) gim bt chi ph che nng chng
chi v chiu sng t nhin
Vy theo cc yu cu trn hng nh ti u cn kt
hp gi v mt tri:
- HN hng nh tt nht l quay v hng N (trong gii
hn 145-180)
- Mng Ci v Lao Cai gi ch o ma h l hng N, hng nh ti u nn chn hng (trong gii hn phng v
145-195)
Hnh 1.2.4: Xc nh hng nh ti u cho khu vc H Ni
Cng c nhng trng hp gi ch o ma nng thi n t nhng hng khc,
lc chn hng phc tp hn v ly hng gi ch o ma nng l yu t u
tin:
- Vinh ma h gi ch o l gi Ty Nam v Ty; hng nh tt l hng TN.
- Nng gi ch o hng ng, hng nh tt nht l hng ng v tt nhin phI
chu nhng ph tn che nng cao hn.
11

Tuy nhin mt qun th CT khng ch bao gm nhng CT b tr theo mt hng duy

nht. QH nh vy s dn n s t nht. V vy trong mi trng hp cn hng mt
nh vo pha gi ch o ma nng 30 bo m thong gi cao.
vng kh hu nng m, t l kch thc gia cc cnh ca nh thng ln. T l
ny ti u nht v mt nhn nhit ti thiu ca CT trong ngy l 1,7
b. Quy hoch tng th:
Cc c trng kh ng hc ca CT ph thuc nhiu vo v tr tng i gia n vi cc
CT khc. V vy, mun gii quyt tt thng gi TN cn giI quyt tt cc vn sau:
- Xc nh khong cch gia cc CT hp l: Xem Hnh 1.2.5a
V mt kinh t, tt nht l cc CT st
nhau, nhng nh vy s khng bo m
yu cu chiu nng, thng gi v chiu
sng TN. iu kin kh hu nhit i,
BXMT c cng ln, cao mt tri
trong nm thng cao nn vn chiu
nng cho CT d dng c tho mn. V
vy, khong cch gia cc CT ch yu
c chn theo yu cu thng gi v
chiu sng TN.
Theo quy lut ca kh ng hc, khi gi
thi gp vt chn s to ra pha sau v
hai bn mt vng qun, mc ln nh
ca n ph thuc vo kiu nh, kch thc hnh hc nh v gc gi thi n.
V vy, nh cng cao, cng di kch thc vng qun v lng gi pha sau cng
Hnh 1.2.5a: S kh ng ca nh
ln. Nh cng dy, ngc li kch thc vng
ph thuc vo hng gi
qun v im gi cng nh.
Khong cch gia cc CT phI l 2 2,5H (H l chiu cao nh ng trc)
trong trng hp gi thi thng gc
v nh c gi xuyn phng th mi
bo m thng gi cho cc CT pha
sau
- Hnh dng CT v kch thc CT: Xem Hnh 1.2.5b

12

Vi mi khong cch, gia

cc nh khc nhau, gc
gi thi nghing t
30 -45 /k thng gi
u tt hn t/h c gc
thi
nh
v
thi
thng gc.
Trng hp khong cch
gia cc CT nh, nhng
gc thi ln iu kin
thng gi t nhin tt
hn trng hp khong
cch ln m gc thi
nh
Khi khong cch gia cc
CT tng ln th phn trm
tc gi cc dy nh
s tin ti nh nhau. C th
khi chn hng nh c gc
gi thi khong 30, th
khong cch L/H=1,5 l
bo m yu cu thng
gi
Khong cch gia u
hi 2 CT nn ly bng 11,5 chiu rng nh
Hnh 1.2.5b: S kh ng ca nh ph thuc vo hng gi
- T chc mt bng qun th CT:
C nhiu phng php t chc mtbng cng trnh; c th b tr song song, so le
hoc git khc.
B tr song song yu cu khong cch gia cc CT ln, dn n s lng ph t ai, chi
ph XD ln. Khong cch gia cc CT t nht 1,5-2H trong trng hp gi thi thng gc
vi mt nh.
B tr so le cho php khong cch gia cc CT xung 1-1,5H trong trng hp gi thi
thng gc. Nu gc gi thi =45 th ch cn khong cch gia cc CT bng 1H l
.
2. T chc thng gi v chiu sng t nhin cho CT:
Thng gi t nhin cho cc CT iu kin kh hu nng m phi tho mn cc yu cu
sau:
- Bo m yu cu v sinh cao trong cc phng
- Bo m kh nng tng c vn tc chuyn ng khng kh trong phng (vng lm
vic) v hn ch c gi la ma ng
- C kh nng tng c khu vc c gi trong phng
Tm li, yu cu t chc thng gi t nhin l to ra mi trng khng kh trong
sch v c kh nng lm mt con ngi trong i kin ma h. Do yu cu trn,
vng kh hu nng m, gii php kin trc hp l duy nht l gii php thong
h ly gi vo v b tr cc phng theo hnh thc t chc thng gi xuyn
phng.
T chc thng gi t nhin cho ngi nh cn gii quyt tt nhng vn c bn nh:
hng nh, b cc mt bng, t l kch thc cc l ca, v tr, din tch v cu to ca
s, b tr quy hoch cc cng trnh trn tng mt bng.
13

a. Hng nh v thng gi xuyn phng:

Kin trc thong h vng kh hu nng m c mc ch ly gi t nhin lm mt
con ngi bn trong CT v ma h. cc a phng c hng gi ch o trng vi hng nh
c li v BXMT th hng l hng tt nht.
Nhng thc t mi a phng c nhng hng gi khc nhau v c nhiu trng hp hng
gi ma h khng trng vi hng nh chn theo BXMT. Trong trng hp ny vic chn hng
nh cn phi cn i gia hai yu t BXMT v gi. V nn c bit u tin v
hng c li cho t chc thng gi t nhin, cn yu t BX c th gii quyt c
bng nhiu gii php khc.
V hng nh bo m thng gi t nhin tt nm trong khong t 0-30 (gc gi thi) so
vi hng gi ch o v ma h.
b. Vn b tr mt bng:
bo m thng gi t nhin tt, cc phng nn b tr theo kiu thng gi xuyn
phng. Ngha l sut theo chiu rng ca nh, ch c php b tr mt phng. V
c im nn trn MB nh hnh lang c b tr mt bn hoc c 2 bn. Vic b
tr hnh lang gia s khng bo m thng gi t nhin tt cho tt c cc phng. Thng
ch bo m thng gi c cc phng u hng gi.
Trong CT khng c b tr cc tng ngn vung gc vi hng gi. Trong trng hp tht s
cn thit phI b tr th phi b tr tng lng, c l thng gi pha trn v pha di,
bo m gi c th lu thng c d dng
c. Chn t l kch thc ca s hai pha ca CT:
Vn t l kch thc ca s l vn quan trng khng ch c tc dng lm tng lu
lng khng kh qua phng m cn c kh nng lm tng tc gi qua phng.
Nu t l kch thc cc l ca gi ra v gi vo khong 1,5 ln th c th t lu lng
khng kh ti a qua phng. Cn khng tt nht l b tr ca s 2 bn bng nhau.
d. V tr din tch cu to ca s:
i vi thng gi t nhin xuyn phng, th din tch ca s cng ln cng tt. Do to c lu lng thng gi qua nh cng nhiu v cng v vy m c th to ra c vn tc gi
ln bn trong phng.
tng cng thng gi t nhin trong phng chiu cao ca s b tr bng 04-0,5 chiu
cao phng l hp l nht.
k kh hu nng m, mt s vng c ma ng lnh khng nhng nhit khng
kh thp m cn c gi lnh ma ng. nhng vng ny ca s nn b tr lm 2 tng:
tng trn lm kt cu che nng c nh (ca s c th m sut thi gian trong nm),
cn tng di ca s c th iu chnh v c th ng kn v ma ng.
3. Chng nng, che nng v chng chi:
c im ni bt nht ca cc CT kin trc nhit i m m dng v bn ngoi ca n
khc bit rt nhiu so vi kin trc x lnh - l cc ca s, ca ra vo (tng qut c th
ni l "kt cu bao che trong sut" )u c hnh dng li hn ra ngoi mt nh,
chng c th c nh hay khng c nh. Mc ch l gim bt lng BXMT vo phng,
chng nng v chng chi khu vc nhit i.
Tht ra, che nng ch l mt trong cc bin php (d l rt quan trng) nhm gii quyt
bi ton chng nhit t bn ngoi truyn vo nh.
vng kh hu nhit i m, bi ton ny thng gii quyt bng mt t hp nhiu bin
php t quy hoch v b cc cc CT cho n cu to kin trc (khng k cc bin php
k thut) lc thit k mt CT c th.

14

- V QH tng mt bng (i vi tng th nh my hay khu cng nghip) tm cch h

nhit khng kh bng cy xanh phn b hp l v nu c th th b tr nhng
mt nc t do.
- Cc ng i v cc din tch ln ri nha hay BT khng nn b tr st mp nh,
m phi cch xa t nht 6m, cch li vi mp nh bng bi c xanh, bi cy thp. Nu
khng thc hin c quy tc ny th ng i v chu vi cc qung trng cn trng cy
c tn l rm che chn trc x cho mt ng v qung trng.
- B cc mt ng nn trnh kiu nh git cp, tng trn ngn hn tng di, to nn
cc sn thng trn cc phng di. Cc sn ny s tr nn nhng din tch hp th
nhit, c th nng ln ti 60-80C lm nng khng kh cc phng.
- B cc trn mt bng nn t chc cc chc nng sinh hot cng cng hoc sn xut
ch yu u hng gi (c tin nghi nhit cao)
- V kt cu bao che c (mi v tng bao): mi cn cu to 2 lp phn cch bng lp
khng kh cch nhit, khng nn dng kt cu c thng dng ti cc x lnh, va t
tin, va kh m bo cch thu v cch nhit. Tng kh hu nhit i m khng nn
dy, m nn dng kt cu nh v mng khng tch nhit qu lu, nh hng vi kh hu
ban m. Dng hanh lang bn che nng cho tng l bin php rt tt v tit kim u
t, ph hp vi truyn thng xy dng vng nhit i.
- V cui cng l t chc che nng, chng chi bng cc kt cu bao che trong sut.
Bn cht c bn ca nhim v ny l hn ch ti mc thp nht BXMT trc tip chiu
vo phng, chng chi v ci thin oc vi kh hu trong nh theo cc chc nng s
dng. Ngoi ra, cn c nhim v phi hp nh: chng ma tt vo phng, c tc dng to
dng tt cho kin trc, khng cn tr thng gi t nhin v khng cn tr qu mc nh
sng t nhin vo phng. Cc phng tin che nng, chng chi c th l loi khng
c nh (rm, mnh tre, mnh g...) v cc phng tin c nh. Cc phng tin c
nh gm:
+ Kt cu che nng khng iu khin c (vng, tm chn ng, tng hoa....)
+ Kt cu v phng tin che nng iu khin c ( ca chp, chn ng quay....)
- Cc phng tin che nng hay dng ti cc vng nhit i m: Xem Hnh 1.2.6a v
1.2.6b
+ vng: c th mt hay hai, ba tng, nm ngang hay xin dc. vng xut pht t
mi hin, mi ua c truyn nhiu nc nhit i.
+ vng ngang: mt tng che c mt tri v tr cao, dng hp l nht l mt
bc ca kin trc. Mt nh pha Nam (mt tri v tr thp ) dng vng s tn km
v n qu ln, nn thay bng vng dc; vng nhiu lp hoc bng hnh lang hay lgia.
cc hng ng, Ty v cc hng ln cn, vng ch c tc dng che ma chng chi,
khng che trc x, phi dng kt hp vi cc phng tin che nng khc, tt nht
l iu khin c.
+ Tm ng c nh: l loi kt cu che nng tt khi c dng mt cch hp l nhng
c nhiu nhc im, nn trong kin trc truyn thng ca ng Nam trc y t khi
c dng.
+ Tng hoa: l cc tm che nng c cu to nhiu l vi hnh dng mun mu mun
v, c tc dng chng nng, chng chi, che ma, bo m yu cu kn o ng thi
cho php thng gi v chiu sng t nhin tt, chi ph khng cao, nhng c hiu qu v
mt to hnh kin trc. Tuy nhin, v tng hoa thng lm bng vt liu gch, BT l vt
liu tch nhit cao nn ch t mp ngoi ca hnh lang hoc lng cu thang. hng ng v Ty, cu to l hoa cn bo m che trc x. Ch khng dng tng hoa
hng Bc nu khng km thm phng tin chng rt ma ng xun.
+ Hnh lang: ngoi chc nng giao thng v che nng cn c tc dng che ma,
chng chi, che nng cho tng nh hiu qu, c chc nng che nng tng t vng
ngang. Nn t chc hnh lang mt Bc v mt Nam, i vi mt ng v Ty nn
t chc thm chp che nng.
15

+ Ca chp: l phng tin che nng ph bin, c th che ma, che nng, chng chi
tin li, ng thi iu ho c thng gi v nh sng t nhin trong mi thi tit v
mi hng. Nhc im ca ca chp c truyn l khng iu khin c hng lot nn s
dng CT cng nghip khng thun tin, l chp li nh v c nh nn hn ch nh
sng t nhin khi ng ca.
+ Ca chp bng l nhm: vi gc quay iu khin c v c th cun trn vo pha
trn ca s, bng vt liu nhm mng nn tch nhit rt t, bo m tt c cc yu
cu che nng, thng gi v chiu sng. Loi phng tin ny hin ang c dng ph
bin hu ht cc CT dn dng v nhiu phn xng sn xut sch (t bi khi) trn
th gii.

Hnh 1.2.6a: Cc dng che nng ngang

Hnh 1.2.6b: Cc dng che nng ng

i.3. cc dng c bn ca nh cng nghip

16

Mi mt nh CN phc v cho mt dy chuyn sx nht nh, do c rt nhiu kiu

nh CN, hay ni cch khc, tnh a dng ca chng rt ln. C th phn loi nh CN
theo nhng c im sau:
1. Theo nhp nh:
Nh CN c chia ra: nh mt nhp v nh nhiu nhp (Xem Hnh 1.3.1a v 1.3.1b)
- Nh 1 nhp thng s dng cho cc nh sx chnh hoc ph ca cc XN c quy m din
tch nh.
- Nh nhiu nhp vi cc nhp thng nht hoc khng thng nht c s dng cho cc
XN c quy m din tch ln.

Hnh 1.3.1a: Nh
nhp, c ca mi

2. Theo s tng:
Nh CN c chia ra lm
3 loi:
- Nh sn xut mt
tng.
- Nh sn xut nhiu
tng.
- Nh sn xut kiu
hn hp
Xem
Hnh
1.3.2a;
1.3.2b; 1.3.2c

mt

Hnh 1.3.1b: Nh nhiu nhp, c ca mi

Hnh 1.3.2a: Nh nhiu nhp; mt tng; khng c ca mi

17

Hnh 1.3.2b: Nh sn xut nhiu

tng BTCT

Hnh 1.3.2c: Nh sn xut c s tng hn hp;

kt cu thp

3. Theo thit b nng chuyn:

Nh CN c chia lm 2 nhm chnh:
- Nh khng c cu trc. Xem Hnh 1.3.3a
- Nh c cu trc. Xem Hnh 1.3.3b

Hnh 1.3.3b: Nh khung Thp mt

nhp khng c cu trc

Hnh 1.3.3b: Nh khung Thp nhiu

nhp c cu trc

4. Theo kt cu ca mi:
- Nh khng c ca mi. Xem Hnh 1.3.2a
- Nh c ca mi
5. Theo kt cu chu lc mi:
- Nh khung phng. Xem Hnh 1.3.4a; 1.3.4b; 1.3.4c v 1.3.4d
- Nh khung khng gian nh v mng, dy treo. Xem Hnh 1.3.5a; 1.3.5b

18

Hnh 1.3.4a: Nh khung phng BTCT

ton khi nhiu tng

Hnh 1.3.4c: Nh khung phng

BTCT mi lo ghp

Hnh 1.3.4b: Nh khung hn hp mi

phng gin thp

Hnh 1.3.4d: Nh khung hn hp mi thp

Zamil, nhp m rng

19

Hnh 1.3.5a: Nh khung khng gian. Kt cu

v mng

Hnh 1.3.5b: Nh khung khng

gian. V, dy treo

6. Theo vt liu xy dng:

- Nh khung BTCT chu lc. Xem
Hnh 1.3.4a
- Nh khung thp. Xem Hnh 1.3.6
- Nh hn hp BTCT v thp.
Xem Hnh 1.3.4b v 1.3.4d

Hnh 1.3.6: Nh Khung Thp Zamil nhiu tng

20

7. Theo chc nng c bit:

- Nh mt mc ch: l loi nh CN thng xuyn gn b vi mt loi dy chuyn sx nht
nh. Khi dy chuyn sx thay i, chng s khng p ng c, do phi ph i,
lm mi. V d: cc phn xng chnh ca nh my nhit in.
Xem Hnh 1.3.7a
- Nh kiu linh hot: l hng nh CN thng xuyn gn b vi mt dy chuyn sx nht
nh, d dng tho mn yu cu hin i ho dy chuyn sx v thit b ca ngnh sx
.
- Nh vn nng: l loi nh c th p ng c nhiu loi cng ngh sx khc nhau ca
mt hay nhiu ngnh CN khc nhau. S thay i cng ngh v thit b khng nh h ng ng k n cu trc nh. Xem Hnh 1.3.7b
- Nh cng nghip kiu bn l thin: l loi nh ch c mi che, hoc ch c mi v mt
phn tng. Loi nh ny thng s dng l kho tng hoc cc xng sx cn thng
thong, yu cu bo qun thit b chng ma nng khng kht khe lm. Xem Hnh
1.3.7c

Hnh 1.3.7a:
Nh mt mc
ch: Phn xng chnh nh
my nhit in

Hnh 1.3.7b:
Nh vn nng
trong
cng
nghip Ho cht

21

Hnh 1.3.7c:
Nh
vi
cng
trnh
bn
l
thin v l thin
i.4. cc thit b nng chuyn trong nh cng nghip
I. Cn trc treo:
Cn trc treo bao gm 2 nhm chnh: loi khng di ng v loi di ng. Xem Hnh
1.4.1
- Loi khng di ng hay l palng nng c ko bng tay hay iu khin bng in,
c sc nng v phm vi hot ng hp. Chng c treo c nh vo kt cu chu lc
mi.
- Loi di ng bao gm cn trc treo 1 ray v cn trc treo 2 ray:
+ Cn trc treo 1 ray (cn trc n ray - monorail ). Chng cu to t mt ti in
v h bnh xe treo vo cnh di ca ray thp hnh ch I v chy dc theo ray, ray ch I
ny li c neo vo cnh di ca kt cu chu lc mi. Sc nng ca loi ny t 0,5
10T, c th nng ln cao 18m. Ngi iu khin c th ng trn mt t hoc
ngi trong cabin treo di cn trc. Cn trc treo 1 ray ch bo m vn chuyn trong
mt phm vi hp dc ng ray thng t song song hoc xin mt gc bt k theo
cng ngh, hoc c un cong theo yu cu cng ngh. Trong mt xng c th b tr
mt hoc nhiu cn trc treo mt ray.
+ Cn trc treo 2 ray (cn trc kiu dm ): c s dng trong nh CN mt hoc
nhiu tng vi nhp di 30m, yu cu vn chuyn khp xng vi vt cu nng n 10T.
Cu to ca loi cn trc ny bao gm mt ti in treo v chy dc mt dm - ray tit
din ch I; h dm - ray ny li c treo v chy theo hai ray thp ch I neo c nh
vo kt cu chu lc mi. Cn trc treo 2 ray c th vn chuyn hng ho theo 2 phng
dc v ngang nh. Khi nhp nh di 18m nn b tr mt cn trc, khi nhp > 18m c th
b tr hai, ba cn trc chy song song.
a
d
.
.
b
.

22

c
.

Hnh 1.4.1:
Cc loi cn trc
treo
a. Palng
b. Cn trc treo
mt ray
c.
Vng
hot
ng ca cn
trc treo 1 ray
d. Cn trc treo 2
ray v s b
tr trn mt ct,
mt bng xng

II. Cu trc (cn trc kiu cu ):

Cu trc c s dng vn chuyn hng ho theo 2 phng ngang, dc nh CN mt
tng hoc hn hp.
Cu trc c nhiu loi:
- Loi nh c sc nng: 5 50T
- Loi trung bnh: 50 250T
- Loi nng: 250 630T
Cu trc c to thnh t ba b phn chnh: Xem Hnh 1.4.2
- Xe nng c palng in, mc cu (mt hoc hai) - chy trn cu theo phng ngang
nh
- Kt cu chu lc theo phng ngang kiu dm hoc gin (dng cu), c h bnh xe v
mt y - chy theo phng dc nh
- Cabin cho ngi iu khin.
Ton b h thng cu trc chy trn 2 ray c t trn mt dm cu trc ta trn vai
ct dc nh.

23

Hnh 1.4.2:
Cc loi cu trc

III. Cn trc kiu cng xn:

Cn trc kiu cng xn c ba loi chnh: Xem Hnh 1.4.3
- Loi ng c lp c cng xn quay quanh tr vi bn knh hot ng 4m, sc nng
1T ln cao n 3,2m.
- Loi ta c nh ln tng, hay ct vi tay quay di hn 6m, sc nng n 5T ln cao
n 5m.
- Loi chy dc tng theo h thng ray trn, di c tay vi n 8m, sc nng n 10T,
vi chiu cao nng n 10m.
a.

c.

b.

d.

Hnh 1.4.3: Cc loi cn trc khc

a. Cn trc cng xn ng c lp; b. Cn trc cng xn c nh trn tng; c. Cn
trc cng xn chy dc tng;
d. Cn trc cng

24

IV. Cn trc kiu cng:

Cn trc ny do c bn chn tr nn c gi l cn cng, chng c s dng vn
chuyn nng trong hoc ngoi nh. Do chy trn h ray t trc tip ln nn t
hoc gi c bit ng c lp nn chng nh hng rt t n cu trc nh.
Nhp ca cn trc cng c th ln hn 100m v c sc nng n 500T. Xem Hnh
1.4.4a; 1.4.4b

Hnh 1.4.4a: Cng trc trong nh

Hnh 1.4.4b: Bn cng trc trong nh

25

i.5. Nhng quy nh c bn v thng nht ho nh cng nghip

I. Khi nim chung:
Trong xy dng CN, vic a sm cc CT, XNCN vo khai thc l mt trong nhng yu
cu quan trng sm thu hi vn u t, trnh c s lc hu sm ca dy chuyn
cng ngh - t khi thit k n khi khai thc - do s pht trin qu nhanh ca KHKT.
Thc t cho thy, ch c con ng CNH xy dng mi p ng c yu cu trn, gim
bt nhng lng ph v thi gian, vt t v kinh ph trong XD.
Mun CNH xy dng cn in hnh ho, tiu chun ho v thng nht ho (TNH) kch
thc cc b phn kt cu, chng loi cu kin, gii php mt bng (MB) - hnh khi...
ca cng trnh, phi p dng ng nhng quy nh ca h thng mun thng nht
trong XDCN.
- H thng mun thng nht p dng trong lnh vc XDCN bao gm nhng nguyn
tc iu hp kch thc theo chiu ngang, chiu dc v chiu cao ngi nh, CT, cc
b phn kt cu... trn c s ca mun gc M = 100mm v cc mun m rng.
- Mun m rng gm hai loi:
+ Mun bi s: 2M; 3M; 6M; 12M; 15M; 30M v 60M c s dng cho cc b phn
kch thc ln nh nhp nh, bc ct, chiu cao nh.
+ Mun c s: 1/2M; 1/5M; 1/10M; 1/20M; 1/50M v 1/100M c s dng thit
k cc b phn kt cu c kch thc nh nh tit din ct, dm, sn...
II. Nhng quy nh c bn v thng nht ho nh mt tng:
1. Thng nht v mt bng:
a. Mt s quy nh chung:
- Mt bng nh nn chn hnh ch nht, n gin d thng nht ho, d s dng
din tch nh.
- Khi xc nh kch thc nh cn bo m khng nh hn 15m 3 khng gian nh/ 1cng
nhn v 4,5m2 mt bng nh/ 1cng nhn.
- Nh sn xut c nhiu nhit tha (> 20kcalo/m 3-h) hoc thi nhiu kh c hi th
nn thit k nh mt nhp c ca mi. T chc tt thng gi t nhin v b tr qut gi
sao cho thay i khng kh su ln trong mt gi.
- Khi cc nhp nh song song m chnh lch chiu cao khng qu 1,2m th nn ly
chiu cao bng nhau cho cc nhp.
- Nh nhiu nhp nn thit k cc nhp song song theo mt chiu. Trong cng mt nhp
khng nn thit k chnh lch cao. Nu trong dy chuyn sn xut i hi c
khng gian t thit b cao (thp, l...) c th o su phn thit b m xung
t.
- Hn ch thit k nh c cu trc khi khng c nhu cu, nu c nn thay cu trc
bng cc thit b nng chuyn khc nh cn trc treo, cn trc kiu dm...
- Cc thit b d n, chy nn b tr gn tng ngoi. Nu c nn b tr l thin hoc
bn l thin. Thit k tng chng chy, chng n nhng ni cn thit.
- Trong nh c nhng b phn pht sinh ra ting n ln (>90db) th nn b tr mt
phng yn tnh ngh tm sau 2 gi lao ng, c th m nhc m du hn ch
tnh trng mt mi ca cng nhn.
- Phng iu khin sx b tr trung tm khu sx, cn ch c bin php bo v khi
b n v rung ng.
- Ch b tr khu bo dng v sa cha thit b trong mt bng.
- B tr my v thit b trn mt bng:
+ Khong cch gia thit b v ng i l 0,8m
+ Khong cch gia thit b v tng l 0,8m khi thit b loi nh v khng c ngi
lm vic thng xuyn ti thit b. Khong cch ny l 1,2m khi c ngi lm vic thng
xuyn. Khi thit b loi va v c ngi lm vic thng xuyn th khong cch ny l
1,5m.
26

+ Khong cch gia thit b v ct l 0,6m khi khng c ngi i li, v 0,8m khi c
ngi thng xuyn i li i vi thit b nh; 1,2m i vi thit b va; 1,5m vi thit b
ln
b. Cc thng s c bn ca mt bng:
- Nhp nh (L): K hiu l L, l khong cch gia hai trc dc.
Mun v kch thc nhp nh theo TCVN3904: 1984. Xem Bng1.5.1

27

Bng 1.5.1: Mun v kch thc nhp nh

Gii hn kch thc nhp
Mun v kch thc nhp nh
nh L (mm)
Quy nh
Cho php
n 12.000
30M (3m)
15M (1,5m)
L = 3; 6; 9; 12m
L = 4,5; 7,5; 10,5m
Trn 12.000 n 36.000
60M (6m)
30M (3m)
L = 18; 24; 30; 36m
L = 15; 21; 27; 33m
Trn 36.000
60M (6m)
L = 42; 48; 54; 60m
- Bc ct (B): k hiu l B, l khong cch gia hai trc ngang.
Mun v kch thc bc ct theo TCVN3904: 1984. Xem Bng 1.5.2
Bng 1.5.2: Mun v kch thc bc ct
Gii hn kch thc bc ct
Mun v kch thc bc ct
B (mm)
Quy nh
Cho php
n 12.000
30M (3m)
15M (1,5m)
L = 6; 9; 12m
L = 3; 4,5; 7,5; 10,5m
Trn 12.000 n 36.000
60M (6m)
30M (3m)
L = 18; 24; 30; 36m
L = 15; 21; 27; 33m
Bc ct ngoi ph bin l Bngoi = 6m. Bc ct trong l 6 hoc 12m khi m rng bc ct
2. Thng nht v chiu cao nh:
- Chiu cao (H) l khong cch t mt nn hon thin n mt di kt cu chu lc
mi, hoc n u ct.
Mun v kch thc chiu cao nh chn theo bng 1.5.3
Bng 1.5.3: Mun v kch thc chiu cao nh
Gii hn chiu cao
Quy nh
Cho php
nh (mm)
n 7.200
6M (0,6m)
3M (0,3m)
H = 2,4; 3; 3,6; 4,2; 4,8; 5,4; 6; H = 2,7; 3,3; 3,9; 4,5; 5,1;
6,6; 7,2m
6,3; 6,9m
Trn 7.200
12M (1,2m)
6M (0,6m)
H = 8,4; 9,6; 10,8; 12; 13,2; H = 7,8; 9; 10,2; 11,4; 12,6;
14,4; 15,6; 16,8; 18m
13,8; 15; 16,2m
- Nh khng cu trc thng c chiu cao l: H = 4,2; 4,8; 5,4; 6; 6,6; 7,2; 8,4; 9,6; 10,8
v 12m
- Nh c cu trc c mt s loi chiu cao thng dng xem bng sau: Bng 1.5.4
Bng 1.5.4: Kch thc chiu cao nh c cu trc
Nhp
Chiu cao
Ti trng
Chiu cao n
nh L
H (m)
cu trc Q
vai ct H1 (m)
(m)
(T)
khi bc ct l
6m
12m
18; 24
8,4
10
5,2
4,6
18; 24
9,6
10; 20
5,8
5,4
18; 24
10,8
10; 20
7,0
6,6
18; 24;
12
10; 20; 30
7,9
7,5
30
18; 24;
12,6
10; 20; 30
8,5
8,1
30

S phc hnh v ct

28

24;

14,4

24;

16,2

24;

18

10; 20; 30

10,3

9,9

30; 50

11,5

11,1

30; 50

13,3

12,9

30
30
30

3. H trc nh v (trc mun):

L h trc xc nh vic chia nh hoc cng trnh thnh cc b cc khng gian - mt
bng, xc nh v tr ca cc b phn kt cu chnh nh ct, tng, kt cu chu lc
mi...
H trc nh v nng cao mc TNH, gim bt s loi cu kin xy dng thng
nht gia khu thit k, gia cng cu kin v khu thi cng xy lp, lm n gin
v bo m chnh xc cho thit k v thi cng.
H trc nh v gm cc trc dc v trc ngang. Hai h trc ny xc nh nhp nh v
bc ct ca nh.
Xem Hnh 1.5.5

29

Hnh 1.5.5:
Mt bng nh c nhp
vung gc
a. Trc dc:
L nhng trc chy dc nh, k hiu bng cc ch ci A; B; C; D... t trong cc vng
trn
- Trc dc bin:
+ Trng hp nh khng c cu trc hoc nh c cu trc Q 30T th trc dc bin
trng vi mp trong ca tng dc v mp ngoi ca ct. Xem v tr 1 Hnh 1.5.5
30

+ Trng hp nh c cu trc 30 < Q 50T th trc dc bin cch mp ngoi ct

250mm. Xem Hnh 1.5.6a
+ Trng hp nh c cu trc Q > 50T th trc dc bin cch mp ngoi ct 500mm.
Xem Hnh 1.5.6b
- Trc dc gia khi nh c nhiu nhp song song:
+ Khi nh c nhp bng nhau, chiu cao nh nhau th trc dc gia trng vi tim ct.
Xem v tr 3 Hnh 1.5.5
+ Khi nh c nhp khc nhau, chiu cao khc nhau th nh c nhp ln (chiu cao ln)
l nhp chnh, cn nh c nhp nh hn l nhp ph. V trc dc gia l trc ca nhp
chnh. Xem v tr 2 Hnh 1.5.5
- Trc dc gia khi nh c nhiu nhp v c khe bin dng dc th ti y c 2 trc dc
v khong cch ny l:
+ L 500mm khi nh khng c cu trc hoc cu trc Q 30T v trc dc gia trng
vi mp ngoi ct ca tng nhp. Xem v tr 4 Hnh 1.5.5
+ L 1000mm khi nh c cu trc 30 < Q 50T v trc dc gia cch mp ngoi ct
ca mi nhp l 250mm.
Xem Hnh 1.5.6c
+ L 1500mm khi nh c cu trc Q > 50T v trc dc gia cch mp ngoi ct ca
mi nhp l 500mm.
Xem Hnh 1.5.6d

Hnh 1.5.6a

Hnh 1.5.6b

Hnh 1.5.6c

Hnh 1.5.6d

b. Trc ngang:
L cc trc chy ngang nh, k hiu bng cc ch s 1; 2; 3 ; 4; 5; 6.... t trong vng
trn
- Trc ngang bin:
+ Vi nh 1 tng (kt cu BTCT lp ghp hoc hn hp): ct li vo so vi trc ngang
bin, tim ct cch trc 500mm.
Xem v tr 1 Hnh 1.5.5
+ Vi nh 1 tng (kt cu thp): trc ngang bin trng vi mp ngoi ct v mp trong
ca tng ngang.
Xem Hnh 1.5.8
- Trc ngang gia (khng phi v tr khe bin dng ngang): trc trng vi tim ca ct.
Xem v tr 2 Hnh 1.5.5
- Trc ngang ti khe bin dng ngang: ti y ch c 1 trc v c hai ct, tim ct mi
bn cch trc 500mm.
Xem v tr 5 Hnh 1.5.5
- Trc ngang ti ni c nhp vung gc: ti y c 2 trc, 1 trc ngang bin ca nh ny
v 1 trc dc bin ca nh kia. Khong cch ca 2 trc ny l:
+ L 500mm khi nh khng c cu trc hoc cu trc Q 30T. Xem v tr 6 Hnh
1.5.5
+ L 1000mm khi nh c cu trc 30 < Q 50T. Xem Hnh 1.5.7a
+ L 1500mm khi nh c cu trc Q > 50T. Xem Hnh 1.5.7b

31

Hnh
1.5.7a

Hnh
1.5.7b

Hnh 1.5.8: Mt bng nh khung thp 1 tng, 1 nhp

III. Nhng quy nh c bn v thng nht ho nh nhiu tng:
1. Thng nht ho v mt bng: Xem Hnh 1.5.9
- Nh nhiu tng do hn ch ca kch thc dm v sn khng c qu ln t b nh
hng n khng gian c ch ca tng nh nn li ct (L x B) thng chn kch thc khng
qu ln.
- Khi ti trng trn sn n 1000 kG/m2 (10.000 N/m2) thng s dng li ct 9 x 6m
- Khi ti trng trn sn 2000 2500 kG/m2 thng s dng li ct 6 x 6m
- Khi cn tng tnh linh hot ca nh c th ly li ct 12 x 6m
- Trong nh cng nghip nhiu tng c th m rng li ct cho tng trn cng ln n 30
x 6m. Xem Hnh 1.5.11
- m rng phm vi s dng cc loi li ct (L x B) c th p dng TCVN 3904: 1984:
Xem Bng 1.5.10

32

Hnh 1.5.9: Mt bng tng 01 nh sn xut nhiu tng kt cu BTCT

Bng 1.5.10: Mun v kch thc mt bng nh nhiu tng

Gii hn kch thc mt
Mun v kch thc mt bng
bng (mm)
Quy nh
Cho php
n 12.000
30M
15M - 12M
3; 6; 9; 12m
3,6; 4,5; 4,8; 7,2; 7,5; 8,4; 9,6;
10,5; 10,8m
Trn 12.000 n 18.000
60M
30M
18m
15m
Trn 18.000
60M
24; 30; 36m
2. Thng nht ho v chiu cao tng (Ht): Xem Hnh 1.5.11
- Chiu cao tng l khong cch t
mt sn hon thin ca tng ny
n mt sn hon thin ca tng
tip theo.
- Trong phm vi mt nh nn s
dng khng qu 2 loi kch thc
chiu cao tng (khng k tng
hm nu c)
- Kch thc chiu cao tng tham
kho bng sau:
Xem Bng 1.5.12

33

Hnh 1.5.11: Mt ct ngang nh sx 3 tng

BTCT,
kt cu chu lc mi BTCT lp ghp, tng 3 c
nhp m rng
Bng 1.5.12: Mun v kch thc chiu cao tng
Gii hn kch thc chiu
Mun v kch thc chiu cao tng
cao tng (mm)
Quy nh
Cho php
n 3.600
3M
Ht = 3; 3,3; 3,6m
Trn 3.600
6M
3M
Ht = 4,2; 4,8; 5,4; 6m
Ht = 3,9; 4,5; 5,1m
Chiu cao tng thng dng l 4,2; 4,8; 5,4; 6m
3. H trc nh v:
a. Trc dc: Xem Hnh 1.5.9
- Trc dc bin: trng vi mp ngoi ca ct hoc trng vi tim ct.
- Trc dc gia cho nh c nhp bng nhau hoc khng bng nhau: trc trng vi tim ct.
b. Trc ngang: Xem Hnh 1.5.9
- Trc ngang bin: trng vi mp ngoi ct hoc trng vi tim ct
- Trc ngang ti cc v tr khng phi khe bin dng ngang: trc trng vi tim ct
- Trc ngang ti v tr c khe bin dng ngang: ti y ch c 1 trc v c hai ct, tim
ct mi bn cch trc 500mm.

34