Professional Documents
Culture Documents
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
Mc lc
Li m u
I.
II.
ng dng c th ca cc thit b lc bi in
V.
14
17
17
21
23
I.
24
II.
29
30
33
V.
37
42
46
48
49
I.
Cc yu cu
49
II.
Thnh lp s khi
50
Lng Vn Hc
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
III. Khi to xung chun
50
54
V.
62
74
76
79
82
I.
82
II.
Cc linh kin
85
III. Kt lun
86
88
Lng Vn Hc
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Li m u
Nc ta ang trong qu trnh cng nghip ha, hin i ha t nc.
Trong cng nghip l mt ngnh c quan tm hng u nc ta.
Nh trong nhng nm gn y ngnh cng nghip c rt nhiu thnh tu
ng k. Cc nh my x nghip mc ln nh nm, cng vi l cc khu
lin hip, khu ch xut. Sn lng cng nghip khng ngng c tng ln,
cht lng hng ha ngy cng c nng cao, sn phm a dng nhiu
chng loi. l nh p dng khoa hoc k thut vo sn xut. Trong
ngnh in c vai tr rt quan trng.
L mt nc ang pht trin nn cc ngnh in t t ng c vai tr
rt quan trng trong nn cng nghip nc ta. N c ng dng trong tt c
cc nh my, x nghip u c iu khin mt cch t ng nh cc thit
b in t, nh my tnh.
Ngnh cng nghip pht trin khng ngng, dn dn p ng c
nhu cu ca con ngi v vt cht v tinh thn. Song song vi s pht trin
khng ngng ca cng nghip th mi trng sng ca chng ta ngy cng
b nhim nng n. Trong vn v bi cng nghip cng rt c
quan tm. Bi rt nguy him cho sc khe ca con ngi, c bit l bi
nh my than, nh my xi mng, nh my phn m Chnh v vy m
cc nh my u phi c h thng lc bi, m bo iu kin lm vic
ca cng nhn.
Trong cc h thng lc bi th lc bui tnh in c dng ch yu.
Trong b iu khin cho ng c rung g trng lc bi tnh in l mt
b phn khng th thiu trong h thng lc bui tnh in. B iu khin ny
s dng cc thit b in t.
Lng Vn Hc
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
ti thit k gm c 2 phn:
Phn I: Gii thiu chung
Gm c hai chng :
Chng I : Gii thiu v cng ngh lc bi
Chng II: Rle thi gian
Phn II: Thit k b iu khin cho ng c
Gm c hai chng :
Chng I : S v nguyn l mch
Chng II: Thit k mch iu khin
Cng vi s c gng ca bn thn v c nhn s gip , ch bo tn
tnh ca ca cc thy gio trong b mn, c bit l s hng dn ca thy
gio Nguyn Quang Tuyn em hon thnh bn n tt nghip ny. Em
rt mong nhn c s gp , b sung ca cc thy c gio v cc bn
n ca em c hon thin hn.
Em xin gi ti thy gio Nguyn Quang Tuyn cng ton th cc thy
c gio trong b mn li cm n chn thnh nht.
Sinh vin
Lng Vn Hc
Lng Vn Hc
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Phn I
Lng Vn Hc
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Chng I
Lng Vn Hc
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Thit b lc bi in m kiu ng tr mt vng: Thit b lc bi loi ny
cho thu hi bi tinh v khi bi lng th khng c hin tng bi qun theo kh
ra mi trng ngoi, ng thi in tr sut trong lp bi gim. Thit b loi
ny thng c t pha ngoi xng nn cn mi che thit b.
Thit b lc bi li in 2 vng: Thit b loi ny c hai vng in
trng ring bit, trong mt in trng tch in cho ht bi cn
in trng khc lng bi. Nh in trng thc hin tt hn vai tr
ca mnh. Thit b lc bi kiu ny ch yu lm sch khng kh c nhit
n 400C khi hm lng bi ban u 10mg/m3. Vi thit b lc bi ny
khi c p dng trong cng nghip th c th lm sch kh c hm lng
bi ban u ln.
III. u, nhc im chung ca thit b lc bi in
u im:
-
Hiu sut thu bi cao. Hiu sut thu bi t ti 99%. Chi ph nng
bi t vi gam n 50g/cm3.
-
Nhit ca kh c th t ti 5000C.
Nhc im:
-
Lng Vn Hc
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
IV. Nguyn l ca vic lm sch kh bng in:
Hnh 1.1
Hnh v bn trnh by cho ta nguyn l tch bi v lng bi trong thit
b lc bi in.
Kh thi cn lc bi c thi qua h thng hai in cc.
in cc ni t gi l in cc lng v bi c lng ch yu trn
cc ny.
in cc th 2 c gi l in cc qung sng. in cc ny c
cung cp dng in mt chiu c in th cao, do in th cao nn cng
in trng xung quanh c gi tr ln v gy ra s va p ion mnh lit.
Biu hin bn ngoi ca s ion ho khi mnh lit l nhn thy mt qung
sng bao ph qunh in cc ny.
S phng in qung sng xy ra st b mt in cc qung sng. S
phng in qung sng khng lan rng gia hai in cc m yu i v tt
dn theo phng ti in cc lng v i t in cc qung sng ti in cc
lng th cng in trng yu dn i (in trng gia hai in cc l
in trng khng u).
Lng Vn Hc
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Cc ion kh c to ra ch yu trong vng qung sng. Di tc ng
ca lc in trng cc ion s chuyn ng v pha cc in cc tri du vi
chng.
Cc ion dng chuyn dch v pha cc m (cc qung sng l cc
m).
Cc ion m chuyn dch v pha cc dng (cc dng l cc lng). S
chuyn dch dng cc ion v cc in cc to ra dng in. Dng in ny
c gi l dng in qung sng. Khi thi kh thi c cha bn qua khng
gian gia hai in cc th cc ion s bm dnh ln b mt ca cc ht bi v
cc ht bi tr nn mang in cc tri du vi in tch chng tnh c.
Khi ti cc in cc cc ht bi c lng li trn b mt in cc.
Lng bi c lng ch yu trn b mt cc in cc lng. Trn b mt
cc in cc qung sng cng c bi lng li, nhng lng bi ny nh,
khng ng k so vi lng bi lng li in cc lng. Theo mc tch
t bi trn b mt in cc ngi ta nh k rung lc in cc, hoc xi
nc ra in cc v thu ly bi.
V. Cu trc cc b phn chnh ca thit b lc bi in:
Ph thuc vo cc iu kin bo qun, thnh phn, nhit , p sut,
m ca khng kh, cc tnh cht vt l, ho hc ca bi, yu cu mc
lm sch v.v m cu to thit b lc bi c cc kiu khc nhau. Nhng
cu to ca chng u c nhng b phn cu trc c bn sau:
Lng Vn Hc
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Hnh 1.2
1. V thit b lc bi in:
Thng c dng hnh hp hoc hnh tr. V c ch to bng thp l,
b tng gch, cc tm ch hoc cc vt liu khc. Chn vt liu phi cn c
vo nhit ca kh thi v tnh n mn ho hc ca kh thi. Pha trong v
l h thng khung ca thit b. Pha di v l cc bunke cha bi. V phi
cu trc thun li cho vic lp t v sa cha thit b. Pha ngoi v c
bc cch nhit.
Lng Vn Hc
10
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
2. C cu phn phi u kh vo thit b:
Vn phn b u kh trn mt ct ngang dng chy l mt yu cu
quan trng trong khi thit k v vn hnh thit b lc bi in. phn phi
kh ng u trn ton b tit din ct ngang dng chy v ngn chn dng
kh lt qua vng khng c tc dng thu bi, ngi ta lp t c cu phn
phi kh. C cu phn phi kh c t trc vng thu bi. C cu phn
phi kh l h thng li hoc tm c c l. Tng tit din ca cc l cho
kh i qua chim 35% - 45% tit din ca tm. Pha trc li l cc cnh
chnh hng dng kh. thun tin cho vic sa cha v vn hnh th mi
in trng s c mt bunke cha bi. Cu trc ca bunke c chn theo
tnh bm dnh ca bi. Tnh bm dnh ca bi thay i ng k theo thi
gian lu bi trong bunke. Sau mt thi gian lm vic lng bi bm dnh
ln do phi nh k tho bi khi bunke. Tuy nhin khi tho bunke
khng trnh c vic khng kh qua bunke vo thit b v lm gim hiu
sut lc bi. Tnh lu ng ca bi cn ph thuc vo nhit ca bi. Khi
nhit gim th m ca kh tng ln v bi tr nn dnh nht. bi
khng dnh kt v khng ng tng, ngi ta cch nhit cho cc bunke.
Trong mt s trng hp bunke cn c nung nng pha di. Khi bi
bm dnh cn c th b tr cc thanh rung trong bunke. Vic b tr ny cn
c tin hnh theo chu k. Ch rng: cc thanh rung cn c t ti
vng bi chuyn ng c hiu qu v my rung ch c php rung khi ca
thi bi ca bunke m, v nu bi khng chuyn ng c m my rung
c lm vic th bi s b nn cht.
3. in cc lng
Chng thng c dng ng tr trn c ng knh 200 300 mm,
chiu di t 3 5 m. i khi s dng cc ng su c tit din vung, su
cnh. Cc in cc lng l cc tm phng nhn i khi ch s dng trong
thit b lc t v nu dng trong cc thit b kh khi rung c hc tc bi
th kh trnh khi bi qun theo kh ra ngoi. Do ngi ta thng gn
thm vo in cc lng cc ti cha hoc mng cha bi.
Lng Vn Hc
11
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
4. in cc qung sng
Phi c cu trc thch hp to ra s phng in qung sng u v
c cng ln. in cc qung sng phi bn c hc, phi cng vng,
chu c tc ng ca c cu rung lc, phi chng c s n mn v bn
nhit cao. Trong thit b thu bi c nng sut cao th tng chiu di cc
in cc qung sng trong mt thit b t ti vi kilomet, bi vy in cc
qung sng phi n gin v ch to v gi thnh thp. Ta c th phn in
cc qung sng thnh hai loi chnh:
-
Lng Vn Hc
12
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
ngn v in p ph thuc vo dy nh thng v vo mt nh thng
la chn.
Nu in p phng in nh thng nm trn in p c th t c
th s nh thng khng th xy ra.
6. Phn b in p cao
Mi trng hp c ring chuyn mch 3/5 im. Kho ny c th thao
tc t bn ngoi ro bo v ca bung in p cao. N dng ni thit b
pht in p cao vi trng no , hoc ni trng in no vi t.
7. Kho ni t
Tt c cc phn chu in p cao ca lc bi tnh in s lp tc c
ni t nh kho ni t, khi c nguy him v n. Khi kho ng tng ng
h thng phng in c ni t v khng c hiu ng vng quang
hoc cc h quang xy ra trong lc bi. Do ngn nga c s n ca
hn hp kh.
Nu thit b khng lm vic, kho ni t nm v tr ng v h
thng phng in l ni t.
8. Thit b ni t
Trc khi i vo bn trong b lc bi, tt c cc b phn chu in p
cao cn phi c ni t bng tay ngay ca kim tra. iu ny l rt
quan trng bo v ngi, chng li vic ng vo in p cao do sai lm
no .
Thit b ni t gm cp ni t, gy ni t, cc cht ni t cc
ca kim tra v cc cht ni t cc khung v cc in cc phng in.
9. H thng ci t c kh
Cc ca kim tra ca thit b lc bi c kho bi mt h thng ci
t c kh chng li s m khng c php. Chng ch c th c m
sau khi ct in p cao v cc phn chu in p cao c ni t. Ngc
li, in p cao khng th ng vo chng no vi ca kim tra cn m v
cc phn in p cao cn c ni t.
Lng Vn Hc
13
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
VI. Nhng qu trnh chnh khi lm sch kh bng in
1. S tch in cho cc ht bi
Trong in trng gia hai in cc, cc ht bi c tch in l do
vic hp th cc ion ln b mt ht bi. Qu trnh tch in ca ht bi xy
ra ch yu bn ngoi vng qung sng. Cc ht bi vn c th tch in
thm khi m cc ion vn c th tip tc ht bm trn b mt thm ln b
mt ht bi. S ion ht bm cng nhiu th in tch ca ht bi cng tng
ln, c ngha l cng in trng gy ra do in tch c ca ht bi
tng ln. Cng in trng ny c hng ngc vi cng in
trng gia hai in cc. V vy tc chuyn ng ca ion tip theo ti
ht bi s gim i, ngha l gim tc tch in cho cc ht bi. Khi
cng in trng ca in tch ht bi c gi tr bng cng in
trng ngoi th tc chuyn ng ca cc ion ti ht bi s bng khng
c ngha l ht bi khng nhn thm cc ion na. Lc ny ta ni ht bi
t c in tch ti hn.
Vi ht bi c kch thc ln hn 1 m th in tch ti hn ca n t
l vi cng in trng v t l vi bnh thng bn knh ca ht bi.
qth = n.e = 0,19.10.10-9.r2.E (C)
qth
: in tch ti hn ca ht bi
: Bn knh ca ht bi
: Cng in trng
Lng Vn Hc
14
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
trng nht. Tng hp lc gy ra s chuyn ng ca ht bi v pha cc
in cc m ch yu l chuyn ng v pha cc in cc lng.
i vi nhng ht bi c ng knh ln hn 1 m th tc chuyn
ng ca ht v pha in cc lng t l vi kch thc ht bi v t l vi
bnh phng cng in trng.
10 11.E 2 .r
W=
(m/s)
0,17.10 11.E
(m/s)
W=
: Cng in trng
: Bn knh ca ht bi
Lng Vn Hc
15
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
i vi in cc lng dng ng tr rng v in cc qung sng l si
dy dn th cng in trng ti hn c tnh theo cng thc:
E th = 30,3. + (1 +
R1
0,298
) (kV/cm)
.R 1
chun.
i vi h thng in cc lng dng ng tr v in cc qung sng l
si dy dn nhn khng gai th in p ti hn xut hin qung sng
c xc nh theo cng thc:
U th = E th .R 1 . ln
R2
(V)
R1
U th = E th .R 1 .(
2..R 1
.H
ln
) (V)
a
a
Lng Vn Hc
16
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
VII. Mc thu bi theo l thuyt (hiu sut thu bi)
z 1 .V1 z 2 .V2
z 1 .V1
Trong :
Z1, z2 l hm lng bi vo v ra khi thit b
Ta cng c th tnh = 1 e-wj
Trong f =
ln 2 b
= B mt ca in cc lng / Lu lng kh bi
v
Lng Vn Hc
17
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
nh hng ca m kh n th hiu trong thit b lc th ngc lai
so vi nh hng ca nhit . Tng nhit th tng kh nng xuyn
thng.
Th hiu trong thit b cong ph thuc vo thnh phn ho hc ca
kh, thng l cc tp cht kh mang in m cng nh SO3 b hp th trong
lp bi lm thay i tnh cht ca lp.
2. nh hng cc tnh cht ca bi v lp bi trn in cc lng
Lng Vn Hc
18
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
3. nh hng ca hm lng bi ban u trong kh
Lng Vn Hc
19
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
khc phc hin tng ny ta cn gim nhit kh, rung ng
thng xuyn in cc qung sng, gim lng kh b ht vo ti thiu
gim hm lng SO3 trong kh.
Cc ht bi lng in cc lng s nh hng n cng tc thit b,
lin quan n dn in v lm gim hiu qu thu bi. Do b mt lp bi
khng bng phng do th hiu d b xuyn thng nhng ch nh ra nn
phi gim th hiu trong thit b lc.
5. nh hng cc tham s in ca thit b
T cng thc = 1 e
L
d k
bi l thuyt
Khi tng tc kh n mt gii hn cc ht bi lng trn in cc
c th vng ra ngoi v b dng qun ra khi thit b, c bit khi rung ng
cc in cc hoc lm tt bi khi in cc.
Lng Vn Hc
20
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
IX. ng dng c th ca phng n i vi yu cu lc bi
Lng Vn Hc
21
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Vt liu l bi than thnh phn chnh trong bi l C c nghin
nh, loi bi ny c khi lng ring thp ng thi kh nng dn in ca
bi than l tng i cao do cao p lc t vo thng ch mc 55kV.
Vt liu xi mng Porland (xi mng trng) c sn xut t vi cng vi
t st v nhng dip thch, hoc cc thnh phn ca cc cht l cao cha
xit nhm v silic ioxide. Cc cht ny pha trn thng theo t l l 60%
vi, 19% silic ioxide v 8% nhm 5% cc loi giy vi 5% l xit
magi 3% l sunfur trioxide. Bi xi mng c kh nng dn in km v c
khi lng ring ca bi tng i ln m ca bi thp cc phn ng
ho hc trong bi t xy ra. ng thi bi thi ra t nh my sn xut xi
mng c hm lng rt ln (gn 1/3 lng ton b khi lng cahp cht
ban u a vo), nh vy in p t vo lc bi xi mng thng phi
mc tng i cao khong t 70 75 kV.
Kt lun:
Quan tm hiu s b v thit b lc bi, cu to v cc b phn cng
nguyn l hot ng ca chng. ng thi a ra c chc nng cc b
phn, cc thng s k thut, gip ta c khi nim ban u v lc bi v c
bn c th nh hng c th thit k chi tit thit b lc bi tnh in.
Trong phm vi ca in t cng sut ta ch xt n h thng cung cp in
p vo cho lc bi tnh in cng cc khu lin quan n h thng ny.
Nh phn tch trn th vi cao p lc ca chng ta l 72 kV th
c p dng chnh trong cc nh my sn xut xi mng. Chng ta thit
k mch iu khin v mch lc theo in p u vo cho v vi cao p
lc ca chng ta 72 kV. Tuy nhin chng ta phi lun lun m bo n
nh in p u vo, c kh nng chng ngn mch v t ng ng mch
vo in p lm vic vi thi gian iu chnh c.
Lng Vn Hc
22
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Chng II
Kh nng duy tr thi gian n nh, chnh xc, tin cy, khng ph
bin i thnh nng lng thch hp cho b phn hp thi gian hot ng.
B phn ng lc c th l nam chm in, ng c in, b bin i in:
bin p, chnh lu
Lng Vn Hc
23
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
-
B phn u ra: rle pht tn hiu ra bng s thay i trng thi ng,
m cc tip im.
Ngoi ra rle cn c b phn iu chnh thi gian tc ng (thi gian
tr) ca rle v b phn hin th thi gian dng ch s.
K hiu rle thi gian trong s mch in nh hnh 2.1:
a)
b)
c)
I.
1.
Cu to
Lng Vn Hc
24
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Lng Vn Hc
25
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
W2
t=
R
d
0 LW
Trong :
W l s vng ng ngn mch, thng chn W = 1
R l in tr vng ngn mch:
R = .(1 + .).
l
s
Lng Vn Hc
26
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Nhit mi trng cng nh hng n thi gian nh chm. Nhit
tng lm thi gian nh chm gim, i khi gim n 50%. Chu nh hng
ca nhit l nhc im ca loi rle ny.
2.
Lng Vn Hc
27
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Nu tng lc l xo 11, lm tng lc tch np, tng t thng nh, dn
n gim thi gian nh chm ca rle (hnh 2.4a). Ngc li gim lc l xo
s tng thi gian nh chm. Khi t thng nhnh gn bng t thng d d
th thi gian nh chm tng ln rt nhiu v sai lch tng nhiu, lm gim
chnh xc ca rle. Do vy khng nn cho rle lm vic vng nh =
d.
Lng Vn Hc
28
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
II. Rle thi gian kiu thy lc
4
8
5
Lng Vn Hc
29
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
nh v tay ngang u cn pittng t ln h tip im tc ng chm lm
thay i trng thi ng, m ca chng. Nh vy h pittng v xilanh u
chc nng to thi gian chm ca rle.
Khi pittng i xung, l xo 5 b nn v van mt chiu 8 ng.
Khi ngt in cun dy nam chm in, l xo 3, l xo 5, van mt
chiu m, lm np nam chm v pittng, nhanh trng ch v v tr ban u,
cc h tip im cng lp tc thay i v trng thi ng, m u.
Rle loi ny c th to c thi gian tr t 0,4180(s). C th iu
chnh thi gian bng thay i tit din l thng du bng vt 7 hoc thay i
qung dch chuyn tc dng ca pittng v bng cch iu chnh v tr ban
u ca h tip im tc ng c tr. c im ca rle thi gian kiu thy
lc l c th ch to rle lm vic vi in xoay chiu hoc mt chiu d
dng. Thi gian tr ca rle khng ph thuc vo s dao ng ca in p,
tn s ngun, nhng nht ca du chu nh hng ca nhit lm thay
i chnh xc ca rle ti: 10%. Dng nh mc ca h tip im l
3(A), in p lm vic n 380(V).
III. Rle thi gian kiu ng h
Lng Vn Hc
30
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
S ng hc n gin ca rle thi gian kiu ng h dng in
xoay chiu nh hnh 2.6a v mt chiu hnh 2.6b.
Mch t 1v np 2 lm bng thp l k thut in dp ghp li gim
tn hao trong li thp, ng thi ch to n gin hn. Cun dy 3 t tr
gia ca mch t. Np 2 vi l xo nh 4. Mt u tay n 5 ca c cu
ng h t vo np 2 nh l xo ko 6. Khi nam chm in cp in , np 2
c ht xung lm h thng bnh rng ng h quay di tc ng l xo
ko 6,dn n tay quay 8 quay v sau mt thi gian s tc ng ln h tip
im 9. Nh qu lc (dao ng) v c cu cc 7, tc quay ca tay quay
c gim xung v khng i, lm cho thi gian tc ng ca rle c
ko di, chnh xc v tnh n dnh lm vic c tng cao.
iu chnh thi gian tc ng ca rle bng cch thay i gc quay
ban u gia tay quay 8 (hoc c cu cam) v h tip im 9.
Ngoi ra rle cn c mt h tip im tc ng tc thi 10 (khng tr)
c ng m nh np nam chm in .
Thi gian tr ca loi rle kiu ng h trn t ti 20(s) 0,1. Rle
lm vic n nh, gn nh khng b nh hng, dao ng ca in p
ngun, tui th cao. Nu dng cho in mt chiu, ch cn nam chm in
l loi nam chm mt chiu.
Mt s loi rle kiu ng h c b phn ng lc loi c kh, dng l
xo l cun nh ni trn, c thi gian tr hn: 6, 15, 30 v 60(pht). V d
cc rle hn gi ngt trong mt s dng in nh qut, my git, cm
in C loi rlec thay n quay 8 bng c cu nhiu bnh xe cm
ng m nhiu tip im trong cc thi im v thi gian tr khc nha,
dng iu khin thit b lm vic theo mt chng trnh nh nh my
git, my ra, my p trng trong cng nghip v sinh hot i sng.
Lng Vn Hc
31
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Lng Vn Hc
32
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
IV. Rle thi gian kiu ng c
B phn ng lc
Lng Vn Hc
33
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Tc quay ph thuc vo dao ng ca in p ngun, dn n gim
chnh xc ca rle.
4
3
1
U~
Lng Vn Hc
34
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
nh hng ca dao ng in p ngun v vn to c khong thi gian
tr ln.
c)
ng c bc
L mt dng c bit ca ng c ng h mt pha. Stato thng c
B phn tip im
Lng Vn Hc
35
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Rle c th gm nhiu bnh xe cam v cp tip im tng ng c
th lp v thay i chng trnh lm vic ca rle khi cn iu khin cc
qui trnh cng ngh phc tp theo thi gian.
V d cu to mt loi rle thi gian kiu ng c nh trn hnh (2.8b,c).
Lng Vn Hc
36
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
V.
1.
U0
U td
Utd :
Lng Vn Hc
37
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
I
It
R
-
U0
+
U0
U0.e-t/RC
a)
tt
b)
tc
2.
Lng Vn Hc
38
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
mch b nhit Rle in t R c dng vi mc ch cch ly v in
gia mch ca rle vi mch pha sau v tng dng ra ca rle, v tip im
ca rle in t cho php ng ngt dng n 5(A) trong khi dng mch
cc pht T2 rt nh, c vi phn trm ampe.
Vi rle dng in xoay chiu, trong rle cn c phn mch chnh lu
v mch lc in p ngun.
Hai loi rle thi gian in t v bn dn u to thi gian tr trn c
s s dng qu trnh phng in ca t trong mch in qua in tr. Hn
ch ca chng l khong thi gian tr nh, ph thuc vo dao ng in p
v nhit . chnh xc cao.
3.
Lng Vn Hc
39
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
a)
B phn m xung
B phn ny m cc xung xut hin t thi im rle lm vic (c tn
B phn so snh
So snh kt qu m xung vi mc chun thi gian t (chnh nh)
trc. Thi gian chnh nh ban u cng c th dng tng t hoc dng
s.
Nu cc i lng lm vic ca rle c x l dng tng t, ta c
rle k thut tng t. Khi c x l dng s, ta c rle k thut s. Khi
c x l dng s, ta c cc rle k thut s. Khi kt qu m bng hoc
ging s liu chnh nh th b so snh cho tn hiu ra, dn n rle tc
ng.
Lng Vn Hc
40
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
d)
B phn u ra
B phn u ra c nhim v ghp ni v chuyn tn hiu tc ng ca
B phn chnh nh
B phn chnh nh l cc nm xoay trn lin tc (nh rle k thut
cc thng s lm vic hin thi (hin ti) chc nng lm vic ca rle.
Tn hiu hin th thng c hin th dng ch s v ch ci, hnh
m ha trn bn in, bng n LED hoc trn mn hnh tinh th lng LCD
Lng Vn Hc
41
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
cng vi cc n tn hiu LED hoc nhp nhy theo mt quy lut (m ha)
no .
Trong cc b phn trn, b phn chnh nh v b phn ch th l hai
b phn chnh thc hin vic giao tip trc tip gia ngi s dng v
rle.
1. Cu to v nguyn l hot ng
a. Vi mch 555
Vi mch 555 l vi mch nh thi gian u tin v n nay vn cn
c s dng ph bin. Vi mch ny c th lm vic nh mt b nh thi
kiu mt xung (one shortimr) hoc m b in p hi phim nh.
Lng Vn Hc
42
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
4
8
GND
8 VCC
8 Dis charge
Out put 1
8 Trires hold
8 Control age
Reset
Chun trong
Trigger 1
CONTROL
FF
2
OUT
PUT
Hnh 2.13a
b. B nh thi gian kiu mt xung
+9
TRIGGER
R
C
4 2
7 555
3
6
1 5
0,01
RL
Hnh 2-13b
mch ny ta s dng vi mch 555 iu khin trc tip mt rle 6v
Lng Vn Hc
43
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Out put A1
Timing A2
Triggir A3
Control 4
Vec 5
Trigger B6
Tiong B7
Out put B8
16 Out put
15 Timing D
14 Triggir D
13 Reset
12 GND
10 Trigger C
10 Tiong C
9 Out put C
558
Hnh 2-13c
c th to ra thi gian tr ln ngi ta t ni tip nhiu tng nh
thi gian kiu 555. Tng non s to xung kch vi tng kia khi n kt thc
thi gian tr. n gin ta ly v d vi mch 558 l mt mch t hp gm
4 b nh thi gian kiu 555 t chung mt v.
+VCC
R1
R5
1/4 2 C1
3 558
1
6
S1
12
R2
1/4
558
R6
7
C2
8
R3
1/4
558
R7
14
1/4
558
R4
1K
R8
15
C4
16
Led
13
S2
Hnh 2 13d
Hnh 2.13d l s b nh thi gian gm 4 tng t ni tip. R5 = R6
= R7 = 4RZ.S1 l mt khi ng, S2 l nt Reset. Cho R1C1, R2C2,
R3C3, R4C4 c thi gian tr mi tng (T1tr = R1C1) nh mong mun.
Thi gian tr s bng tng thi gian tr ca tt c cc tng.
Khi n S1 Led s sng tr li.
Lng Vn Hc
44
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Bng cch kt hp 2 b nh thi gian nh trn (1 cho thi gian ngh, 1
cho thi gian lm vic). Vi cc logic iu khin thch hp ta s to ra mt
b nh thi gian tng hp cho php ng c lm vic theo chu k nh
mun (theo s khi hnh 2.13c).
Trigger
Out put A
nh thi lm
vic A
Lgic iu
khin
iu khin
S
RS
EN
nh thi lm
ngh B
Trigger
Out put B
Hnh 2-13e
u tin n nt S kch cho b nh thi lm vic A. Thng qua
logic iu khin s ng mch cho ng c lm vic, khi ht thi gian lm
vic, u ra output A s xut hin mt xung m ngt mch ng c, ng
thi a n kch Triggir B b nh thi ngh B bt u hot ng. Kt
thc thi gian ngh s xut hin mt xung m output B Reset li b nh
thi lm vic A, bt u mt chu k mi.
2. c im
- C th to ra mt chu trnh ngh lm vic rt di c hng gi.
- Khc phc c vic phi dng cc t in tr s qu ln.
- chnh xc phc thuc nhiu vo cc linh kin R1, C1 vic tnh ton
R1, C1 mch lm vic chnh xc l rt kh khn.
to ta cc nc thi gian theo yu cu i hi rt nhiu thi gian v cng
sc iu chnh cn thn cc in tr R1.
- Khi lm trong iu kin nng l nh nhit cao, m ln s gy sai s
nhiu, mch lm vic n nh.
Lng Vn Hc
45
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
VII. Rle thi gian kiu mch s
1. S khi
Thay i thi
gian lm vic
Chia tn
s
m xung
lm vic
Rle trung
gian
Logic iu
khin
To xung
chun
m xung
ngh
ng ct
ng c
Thay i thi
gian ngh
Hnh 2 14
B to xung chun:
Thng thng l mt mch to xung vung tn s cao, yu cu tn
s xung phi rt n nh. Thng th c mt b chia tn li ra ca
khi ny tn s ch cn 50Hz hoc 60Hz.
Khi chia tn:
Thng c hai b phn chia tn.
- B chia ly ra tn s 1Hz (chu k T = 1min)
Khi ny c th s dng cc mch chia tn bng b m nh phn
hoc thp phn.
Khi m xung lm vic v m xung ngh:
Hai khi ny c tc ng Reset ln nhau khi ny hot ng th
khi kia ngh. N c th c xy dng t cc b phn m nh phn hoc
thp phn.
Khi thay i thi gian lm vic, thi gian ngh
Thc cht l cc chuyn mch nhm thay i h s chia ca cc b
m xung lm vic v m xung ngh mt cch c lp.
Lng Vn Hc
46
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Khi ny c th tc ng trc tip vo b to xung chun hoc b chia
xung tuy nhin lc ny n s lm thay i ng thi gian ngh v thi gian
lm vic.
Logic iu khin:
Thng l mt vi cng logic thch hp to s tc ng gia thi
gian ngh v thi gian lm vic, ngoi ra n cn iu khin vic ng ngt
rle trung gian.
Rle trung gian:
Thng thng l loi rle in t dng dng mt chiu in p thp
(1214V) tip im chu dng c 13A c tc dng ng ngt cun dy
cng tc t ca ng c.
2. c im:
Khi to xung chun quyt nh chnh xc ca mch. chnh xc
ch phc thuc vo tn s ca b to xung chun m khng phc thuc vo
in p ngun nui v linh kin bn ngoi. V mch hot ng bng nguyn
tc xung s, nn rt t chu nh hng ca nhiu in t t trng ngoi.
Nu thit k hp l mch s cho mt chnh xc rt cao, cao nht so vi
cc loi rle thi gian.
-
Lng Vn Hc
47
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Phn II
Lng Vn Hc
48
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Chng I
Thit k ch to mch
Qua qu trnh phn tch v nh gi cc kim mch nh thi gian
chng II phn I, ta thy rng rle thi gian in t dng k thut s l loi
rle c nhng c tnh u vit nht. Bi vy trong ti liu ny l la chn
phng n thit k loi rle thi gian in t dng trong k thut s.
I. Cc yu cu
y ta cp n vn c th cn gii quyt ca rle in t dng
Lng Vn Hc
49
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
8. S chn ra ca mch khng qu 15
II. Thnh lp s khi
To xung
chun 50Hz
Thay i thi
gian lm vic
Ch th
thi gian
Chia 1/50
m thi gian
lm vic
Logic iu
khin
Chia 1/60
n cng tc t
ng ngt ng c
m thi
gian ngh
To xung
chun 50Hz
Hnh 1.1
Chuyn mch 1SW nhm gii quyt tnh kt hp gia mch c thi
gian lm vic 4 32 giy vi mch c thi gian lm vic 4 32 pht.
III. Khi to xung chun
Lng Vn Hc
50
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
+VCC
10K
R
8 4
10K
3
555
1K
50Hz
47F
Hnh 1.2
c im ni bt nht ca mch ny l sai s rt ln, nht l sai s ca
cc linh kin khi nhit , m ca mi trng thay i. Vn iu
chnh chnh xc tn s ca mch i hi phi c thi gian v tn s k. Do
vy thc t trong thit k ca ta khng s dng loi mch ny.
2.
BUFF
OSC
4,43MHz
Out put
DIV
SW
7
+5V
X4,43
50Hz
Out put
Hnh 1.3
Lng Vn Hc
51
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Chn 1: Xung 4,43 MHz ly ra phc v cho vic x l tn hiu mu.
Chn 2 3: Mc thch anh 4,43MHz
Chn 5: L xung chun 50Hz
Chn 6: L chn cng tc i h s chia ca b chia tn. Khi chn 6 ni
15V th h s chia l 88600 thc vy:
4,43.10 6
I=
= 50Hz.
886000
u im ni bt nht ca mch ny l chnh xc rt cao vi n
nh tn s rt tt. Tuy nhin i hi phi c vi mch chuyn dng An6342
v thch anh 4,43 MHz nn rt t tin. Thc t trong thit k ca ta khng
cn chnh xc cao nh vy.
3.
+12V
R1014K7
2
R1032K2
741
50Hz
10V
DZ101
50Hz
10V
R102
10K
ICV 101 - 741
Hnh 1.4a
Lng Vn Hc
52
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Trong s hnh 1.4a ta s dng khuych i o v khi s dng
ngun cung cp n cc n c n nh hn hn b khuych i khng
o. Thc vy do u vo o c ni tt qua R102 10K nn nu xy
ra s tri im 0 do nhit th ch s khc khng trn cc o, iu ny
lm cho KTT trng thi bo ho m li ra = OV = GND v khng c s
nhiu u ra.
DZ101: Bo v KTT sao cho in p li vo lun nh hn in p ngun.
Khi DZ101 l loi 1175V1 th dng ngc l 1mA lc ny p trn 2 u
R101 xp x 10V = 5,1 V = 5V.
Dng qua R101 coi nh bng dng in qua DZ101 (v tr khng vo
ca KTT rt ln) nn R101 = 5V/1mA = 5k, ta chn 4K7; R102 = 10 K
gim s tri im 0.
R103 = 2K2 bo v chng ngn mch u khi c s c cc tng pha sau.
* Hot ng mch.
-
Hnh 1.4b
Lng Vn Hc
53
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Ti bn k (-) do in p phn cc thun do vy in p phn cc
thun do vy in p xoay chiu gn nh st hon ton trn R101, ch cn
in p phn cc thun rt nh trn DZ101 v t ti chn 2KTT vo
khong (-0,60,7V).
Ta bit rng khi KTT lm vic ch vng h th h s
khuych i ca n c 105 ln. Ch cn mt chnh p rt nh (200V)
gia hai li vo l dn ra trng thi bo ho dng v c in p
xp x +12V. Nh vy l trong mt chu k in p xoay chiu 50Hz li ra
ta c in p xung vung tn s 50Hz.
c im ca mch ny l n gin m vn m bo chnh xc.
Mch lm vic n nh vi dng sng u ra l xung vung rt tt.
Do vy trong thit k ca ta s chn mch in p lm nhim v to
xung chun.
IV. Khi chia tn
515V
R
6
7
555 3
u vo tn s f/n
u ra tn s f/n
C
Hnh 1.5
y vi mch lm vic nh mt mch xung, c khi ng nh mt
Lng Vn Hc
54
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
xc m bo cc chu k nh thi khng i. Trong thc t sai s ca R ,
C rt ln nn mch lm vic km n nh.
2. Chia tn bng vi mch 7490.
7490 v vi mch m thp phn m nh phn (BCD) rt ph bin s s
dng lp rp cc b m v kh r tin. Cc chn R01, Rg1, Rg2 l cc
phn Reset. Vi mch ny thng dng nhiu trong cc n v m thp
phn. tuy chng c th thc hin chc nng chia tn rt tt. Sau y l s
chn v bng trng thi hot ng ca 7490.
RESET INPUT
INB NC OA OD GND OB OC
14 13 12 11 10 9 8
7490
1
2 3 4
5 6 7
INA NO1 NO2 NC VCC Rg1 Rg2
count
count
count
count
+VCC
2
50Hz 14
7490
1/5
2 3
+VCC
5
14
11 10Hz 1
10
Rg2 Oa Ob Oc Od
12
7490
1/10
3
10
11Hz
(T = 1Sec)
Hnh 1.6a
a. B chia tn 1/50
c b chia 1/50 ta ghp hai b chia 1/5 v 1/10 nh sau:
Lng Vn Hc
55
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
1 2 2
7490
1/6
11Hz 14
+VCC
+VCC
5
11
3
9
14
12
7490
1/10
10
10
Hnh 1.6b
b. B chia 1/60.
Tng t nh trn ta ghp b chia 1/60 v 1/10 c b chia 1/60.
Nh vy l bng cch s dng 4 vi mch 7490 ta s c hai u ra l
1sec v 1 min. u im ca mch ny l chnh xc cao, lm vic n
nh v tin cy. Tuy nhin 7490 thuc h TTL nn i hi phi c cp
ngun n nh +5V v tiu th dng ln.
3. Chia tn bng IC n thp phn 4017.
4017 l IC m thp phn. Mt trong 10 u ra tun t chuyn ln cao
trong khi cc u ra khc thp theo xung nhp. Vi mch ny ch yu lm
chc nng ca b m nhng i khi cng dng trong cc b chia. S
chn v bng s tht ca 4017 nh sau:
16 15 14 13 12 11 10 9
VCC RC CK EN OUT Q Q Q
94 8
4017
Q5 Q Q Q Q Q Q GND
1 0 2 6 7 3
1 2 3 4 5 6 7 8
OPERATION
Qo = out = H; Q1 - Qg = 1
No changer
Hnh 1.7a
Lng Vn Hc
56
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
+VCC
16
8 13
14
15
4017
CK
Q0
4001
N
RS
1/4
Q0
3 2 7 10 1 5 6 9 11
1/4
8
CK
Hnh 1.7b
a. B chia tn t cho 1 n cho 10.
y l b chia tn cho c s, h s chia thay i t 1 n 10 bng
cng tc S1 S10 thc cht n l mch m n N v lp li kt vi 2 cng
NOR.
b. B chia tn t cho 1 n cho 100.
CK
+Vcc
14
3(0)
4017A
n v
10(04)
11(09)
4081
N
13
1/4
4001
1/4
CK
3(00)
S
4017B
Chc
10(50)
1/50
CK
1/4
11(90)
8
13
Hnh 1.7c
Lng Vn Hc
57
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Nu ta ghp hai vi mch 4017 c s m t 1 n 100 ri lp li ta
s c b chia tn t1 cho n cho 100. v d chia tn 1/50 nh hnh trn.
Trong mch s dng 2 vi mch 4017A v 4017B ghp ni vi nhau nh
mt b m thp phn t 00 n 99. Vi mch 4017A n hng n v chn
12 (carry not) c ly xung nhp cho4017B n hng chc. Nh vy s
m ly 50 ra chn 1 ca 4017B.
Tuy nhin trn s chia cho 50, hai ca ca phn t AND li ly
gi tr 09. (chn 11 4017A) v (chn 10 4017B), nh vy s m s l
497 ta s gii thch iu ny bng gin thi gian:
3 - - - - - - - - - - - - 49 50
51
CK
RS= 1/N
S
N
Hnh 1.7d
Ban u RS = 1/N = H tt c u ra mc thp (tr gi tr 0; 00 v
Carry) do vy S = L, N = L, CK= L
Xung th nht: Do RS = H, nn b m khng lm vic. Khi CK = H
do cng NOR ch mc chm sc cao khi c hai li vo u thp, nn 1/N
= R/S = L v N = L do S = H v gi nguyn trng thi k c khi CK = L
(v 2 phn t NOR ghp thnh mch RS FF)
Nh vy l xung u tin ch c tc dng RS =L bt u cho php
b m lm vic, ch khng kch thch b m.
T xung th 2 n xung th 49 (48 xung tip theo) trng thi ca mch
khng khng i RS = 1/N = L, N = L v S = H
sn nn cc xung th 50 c hai u 09 v 40 u chuyn ln H (v
t n s m n 49) do N = H ln S = L
Lng Vn Hc
58
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Trong khi n c ni vi chn 15 (Reset) th lp tc b m b xo v
trng thi ban u tip tc chu k m mi. Hnh 1.8b l gin thi
gian minh hot cho qu trnh hot ng ca mch vi xung rt hp.
CK
14
(05)
Out 1/5
4017
RS
15
Hnh 1.8a
CK
Out 15 = RS
Hnh 1.8b
Khi mc logic ca chn 1 ln H t mc trigger ca chn 15 (reset)
qu trnh reset xy ra tc khc u ra li chuyn v N .
Do vy li ra ta c xung rt hp, tn s bng 1/5 tn s vo CK .
Mt cch gn ng rng T ca xung ra bng thi gian tng ng
ca chn ra .
(TLH) cng thi gian reset ca IC .
Bng cch ni tng i vi mch 4017 thnh 2 b m n 100 ta s
c 2 b qut 1/50 v 1/60 .
Nu tn s CK l 50Hz mt cch tng ng ta c 2 dy xung c chu
k 1 sec v 1 min .
c. Mch in thc t ca hai chia tn .
S nguyn l (hnh 3-8 c).
Trn s ta thy IC 202 lm nhim v chia 1/50 u ra l xung c
chu k 1 sec .
Lng Vn Hc
59
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
IC 203 v IC 204 thc hin chia 1/60 li ra l xung c chu k l 1 min
4 vi mch ny u l loi 4017.
Cc phn t AND u song song li ra sec v min l cc b m
tng cng kh nng chu dng cp xung cho cc khi pha sau m xung
khng b nht (Fan not) y ta s dng vi mch 4081 (4 x AND 2 Input)
IC 205.
Nh b m ny m tt c cc mch thi gian khc u c xung t
mt b to xung 1 sec v 2 min duy nht cho php tit kim linh kin v
thi gian lp rp.
Vi nhng u im ny ta s chn mch in ny lm nhim v chia
tn trong thit k ca ta.
Lng Vn Hc
60
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
+12 V
CK 50Hz
14
16
15
8
IC 201
IC 205 - 4081
13
1
12
14
16
8
13
IC 202
15
Sec
5
6
14
16
15
8
IC 203
13
IC 205 - 4081
12
8
14
9
16
10
8
13
IC 204
15
min
12
13
15
11
Hnh 1.8c
Lng Vn Hc
61
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
V. Khi m thi gian mt yu cu
1. Yu cu
Yu cu quan trng nht ca khi ny l phi to ra c nhng
khong thi gian lm vic v ngh ph hp vi cng ngh. Ngoi ra cc
khong thi gian ny c th iu chnh c c lp vi nhau.
-
ng c cc phng v cc nng
Lm vic 4-8-16-32 pht hoc lin tc
Ngh 4-8-16-32 pht
ng c g y trng
Lm vic 4-8-16-32 giy hoc lin tc
Ngh 4-8-16-32 pht
Do c nhng mc thi gian khc nhau nn phi c h thng chuyn
Lng Vn Hc
62
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Thi gian lm vic c t trc l nh SWRV. Khi lm vic t
s m li ra ca n xut hin mt xung iu khin logic khng ch qua
logic iu khin ct in cho ng c ngng hot ng ng RSLV chuyn
ln H, RSN = L bt u mt chu k mi.
32
16
8
4
Xung thi gian
lm vic
CK
RWLV
LV
RSLV
LOGIC
khng ch
RSN
Xung thi
gian ngh
n logic
iu khin
LV
CK
4
8
16
32
RWN
Lin tc
Hnh 1.9a
Da trn s ny ta ln lt xy dng cc kiu mt thc hin nh
sau.
3. m thi gian bng vi mch 4017
Ta bit rng 4017 l b m thp phn 010. Nu ghp 2 vi mch
li ta s c mt b m thp phn t 00100
a. m thi gian dng ghp ni 2IOC4017
S nguyn l (hnh 1.9b)
Lng Vn Hc
63
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
TGLV
14
16
15
8
+12V
C
IC 201
4
5
9
10
32
16
8
4
13
12
+12V
DLV
14
8
0
13
IC 202
15
LT
NAND-A
NAND-B
4
8
16 32
SWLV
R
D301
TGngh
14
16
15
13
IC 203
4
5
9
10
32
16
8
4
12
OUT
+12V
DN
14
NAND-C
NAND-D
LT
15
4
IC 204
R
8
16
32
SWN
Hnh 1.9b
Lng Vn Hc
64
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Hot ng ca mch
Khi lm vic lin tc: Cc chuyn mch SWN v SWLV u t vo
in p +12V lc li ra ca NANDB l H t b m thi gian ngh
(N0) trng thi xo v cm xung nhp. ng thi li ra ca NAND-D
mc H cho php khi logic iu khin pha sau ng in cho ng c
lm vic lin tc. y cc chuyn mch SWN v SWLV l loi chuyn
mch hai tng.
Khi lm vic ngn hn lp li: Cc chuyn mch t trc thi gian
lm vic ngh ca ng c. V d: Lm vic 16 th chuyn mch SWLV t
chn 5 IC 301 v chn 2 IC 302, hai chn ny c gi tr 06 v 10 trong b
m thi gian lm vic.
Tng t SWN t chn 5 IC 303 v chn 2 IC 304 trong b m
thi gian ngh, cc gi tr ny gi l cc gi tr tc ng (GTT)
Khi mi ng in, cc t C c np qua R nhm tm thi t cc chn 15
(Reset) ca cc vi mch H reset tt c cc li ra mc L chun b
lm vic. Cc it D301, D302 chn dng np ca C khng qua cc phn t
NAND tng ng.
Kt thc qu trnh reset ban u do cc li ra ca IC301, 302, 303, 304
u mc L nn li ra ca NANDC mc H t b thi gian lm vic
ngng hot ng. Li ra ca NANDB mc L cho php thi gian ngh bt
u m.
Khi b m thi gian ngh t GTT cc u ra ca SWN u mc
H qua 2 phn t C v D-NAND li ra out=H cho php ng c lm vic
ng thi t chn EN (s 13) cua N mc H gi nguyn trng thi li ra
ca C, li ra ca NANDC s l L cho php b m thi gian lm vic bt
u m.
Khi b m thi gian lm vic t gi tr tc ng (GTT) 2 li vo
ca NAND-A u mc H, nn li ra ca NAND-B s lm reset N v
trng thi ban u, lm dng ng c, ng thi qua phn t NAND-C c
Lng Vn Hc
65
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
li ra mc H, qua DC302 xo b lm vic trng thi ban u, chun b
chu k m mi.
Trn s ta thy mch in phi s dng ti 5 vi mch vi 2 b
chuyn mch 4 tng vi s u ra phc v cho chuyn mch l 16. Nh vy
vt qu s lng chn ra ti in p l 15. Do s ny khng ph
hp vi thit k ca ta.
b. m thi gian theo nhm thi gian.
Ta c nhn xt l chu trnh lm vic ngh ca cc ng c rung g u
l bi s ca (4-8-16-32). Nh vy nu ta nhm mt xung u vo b m
c gi tr bng 4 n v thi gian th u ra ca mi b m thi gian, mt
n v thp phn c gi tr tng ng 4 n v thi gian. iu ny cho
php n gin h thng chuyn mch i rt nhiu. T tng ny ta xy
dng s nguyn l mch m thi gian theo nhm.
IC1 v IC2 lm nhim v chia tn cho 4 loi 4017. Do xung CK u
vo hp, do vy xung u ra Q4 ca IC1 v IC2 nu a trc tip v RS th s
khng bo m s lm vic n nh ca mch (theo di trn my
OSCILOCOFE c lc vi mch lm vic trng thi dao ng). gii
quyt vn ny ta dng phn t AND-A v AND-B m rng xung RS
gip cho mch chia tn lm vic r rng v chnh xc. Lc ny ta c RS1 =
CK . Q4 do CK a vo chn EN nn vi mch tch cc sn xung ca
xung, gin m t qu trnh chia tn nh sau:
1
5
CK
RS1
Q4
Q1
Hnh 1.9c
Lng Vn Hc
66
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Ti sn xung ca xung th 4, Q4 chuyn ln mc H s lm xung
kch thch cho b m thi gian (IC3, IC4). Tuy nhin lc ny b chia tn
cha b RS do CK xung L. Phi i n xung 5 mc H th RS1 = CK,
Q4 = H Reset b chia tn v L v tip tc mt chu k mi sn xung ca
xung th 5.
Vn t ra y l nu thi gian lm vic v c thi gian ngh khc
nhau xa th rng ca xung Q4 l T4 qu ln (khi n v thi gian l pht
th T4 = 1 pht) s lm cho b m thi gian lm vic mt chnh xc. Mun
thi gian T4 nh, xung a vo phn t AND-A v AND-B phi c chu k
nh (c 1 giy). mch in ny cho php b chuyn mch n gin (tng
cng c 10 u dy phc v cho SWN v SWLV). Tuy nhin vn phi dng
vi mch 4017,2 vi mch 4081 v 4011.
4. m thi gian dng vi mch m nh phn 4 bit 4520.
Vic s dng cc vi mch c tch cc cao hn s cho php gim
c gi thnh, khng gian b tr mch v thi gian lp rp. Vi mch 4520
cha 2 b m nh phn trong cng mt v 16 chn 2 hng. S chn v
bng trng thi hot ng ca 4520 nh hnh sau (hnh 1.10a):
CK
CKA1
16VCC
ENA2
15RSB
Q0A3
14Q3B
Q1A4
13Q2B
Q1A6
12Q1B
RSA
10ENB
GND8
9CKB
EN
RS
MODE
Count
Count
Nochange
L
X
X
L
L
H
X
Nochange
L
X
Nochange
Hnh 1.10a
Mi b m trong 4520 l b m nh phn m u ra 8421 nh vy ta
c nhn xt:
Q0: T xung th nht chuyn trng thi 0 1
Lng Vn Hc
67
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Q1: T xung th nht n xung th 2 chuyn mch 0 1
Q2: T xung th 2 n xung th 3 chuyn trng thi 0 1
Q3 : T xung th 7 n xung th 8 chuyn trng thi 0 1
Vi nhn xt ny ta thy rng ch cn 2 vi mch 4520 s cho php thit
k hai b m thi gian ngh v thi gian lm vic. Mi b m s gm 1 vi
mch 4520 v mt cng lgic khc.
Trong :
1/2 4520 lm nhim v chia tn 1/4 li ra l Q2 lm xung CK kch
thch cho 1/2-4520 cn li. Mt na cn li ca 4520 ny s ln lt thc
hin m chia 1, chia 2, chia 4 v chia 8 bng cc chuyn mch thi gian.
a. B m thi gian s dng 4520 kt hp FFD.
y FFD chnh l 1/2 vi mch 4013 vi mch ny tch cc vi sn
ln ca xung CK.
S nguyn l:
Cc phn t AND lm nhim v reset chm li mt xung nhp u vo
(khi CK=H) m rng xung ra ca b chia 1/4.
D1, D2, D3, D4 l cc mch hoc hai cng vo tc ng RS c khi b
m tng ng t gi tr tc ng.
C1, C2, R1, R2 l mch reset ban u khi mi cp in ngun D5, D6
chn ng np ca t qua FF-DD trong s hot ng nh mt b m
chia hai vi xung u vo ly t cc SWN v SWLV ta c Q1+1 = din tch
CK1+1; D=Q trong t l thi im xc nh d liu vo t+1 thi gian c
xung k tip.
Nguyn l hot ng:
-
Lng Vn Hc
68
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
-
Lng Vn Hc
69
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
b. B nh thi gian dng 4520 v 4011
S nguyn l (hnh 1.11a)
-
IC301 4520 m thi gian ngh vi chuyn mch thi gian ngh
SW301
-
Lng Vn Hc
70
http://www.ebook.edu.vn
Lng Vn Hc
R303
71
J01
D305
7 IC 304A 5
D302
0,1
1
8
C704
IC 303A
R206
R304
D302
AND4
AND3
R308
R307
AND2
AND1
GND
407/16
C703
10
16
C301
R301
15
R302
Q401
NAND2
D303
D401
NAND1
+VCC
NAND3 NAND4
R402
R401
+VCC
+VCC
11
IC 304 12
13
14 D306
15
+VCC
11
12
13
IC 303 14
10
16
+VCC
17
16
15
14
13
12
11
10
SW301
32
SW302
Min
Sec
iu khin hin th
8
16
RL401 +12V
32
4 0
16
+12V
n tt nghip
Hnh 1.11a
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
-
Lng Vn Hc
72
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Theo nguyn l qut 1/50 v 1/60 ta thy l ti sn ca xung qut 1
sec s lm xung CK cho b qut 1 min.
u ra ca b qut 150 v 1 / 60 s chuyn mc t L n H cho nn:
-
V mt thi im: Xung min s chm sau xung sec mt khong thi
Min
3
4
241
Sec
0
60
120
180
240
Chn 5
IC303
RS
Hnh 1.11b
Trn hnh v ta thy l sn xung ca xung pht th 4 (tc l giy
th 240 kt thc) chn 5 chuyn ln mc mt phi n mc H ca xung
giy th 241 th li ra ca AND mi ln mc H v xut hin xung RS lm
chn 5 li v mc 0.
-
Lng Vn Hc
73
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
c im:
Ta nhn xt thy rng mch in ny n gin, tin cy lm vic chnh
xc, mt khc 1/2 vi mch 4011 l hai phn t NAND cn li, s c s
dng cho mc ch iu khin hin th, ln mch in ny cho php tn
dng ti in p linh kin.
V nhng u im trn ta s chn mch in ny cho mc ch n
thi gian ngh v thi gian lm vic.
VI. Khi logic iu khin
+VCC
+12V
RL401
D401
T khi m
thi gian A
R401
47K
Q401
R402
10K
Hnh 1.12a
Lng Vn Hc
74
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
y c mt vn t ra l do tip im ca RL 401 trn cng mt
U 12 2
=
= 0,055A
R
180
(12 2) 0,6 V
5 K
0,6 V
20mA +
10K
Lng Vn Hc
75
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
B
LV=0
T cc khi
m thi gian
Ngh =1
n khi hin th
NAND4
NAND3
hnh 1.12b
VII. Khi ch th thi gian
1.Cc yu cu
a. Khi ch th thi gian phi m bo chnh xc khi hin th thi gian
bng led 7 thanh.
b. Phi c hai h thng hin th ring bit cho thi gian ngh v thi gian
lm vic, mi h thng hin th 2 digit.
c. Khi hin th thi gian c t trn mt t iu khin tin cho vic
theo di v vn hnh thit b.
2. S nguyn l (hnh 1.13b)
Do nhim v ca khi ny l hin th thi gian bng cc led 7 thanh
nn thc cht n bao gm mt b m xung BCD kt hp vi b gii m
BCD ph hp vi LED 7 thanh. Ngoi ra m bo hin th ln lt thi
gian ngh v hi gian lm vic phi c thm mt s phn t logic thc
hin chc nng ny.
-
IC502 l loi 4518 cha hai b BCD trong cng mt v 16 chn hai
Lng Vn Hc
76
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
VCC f g a b c d e
16 15 14 13 12 11 10 9
1
B
LE
H
X
L
L
L
L
L
L
L
L
L
L
L
L
L
2
C
BI
H
L
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
D
X
X
L
L
L
L
L
L
L
L
H
H
H
3 4 5 6
LT BI LE D
7
A
8
GND
C
X
X
L
L
L
L
H
H
H
H
L
L
L
b
X
L
H
H
H
H
H
L
L
H
H
H
L
-
c
X
L
H
H
L
H
H
H
H
H
H
H
L
-
B
X
X
L
L
H
L
L
H
H
H
L
L
L
H H H
A
X
X
L
L
L
H
L
H
L
H
L
H
L
H
H
a
X
L
H
H
H
H
L
H
H
H
H
H
L
-
d
X
L
H
H
H
H
L
H
H
L
H
L
L
-
f
X
L
H
H
L
L
H
H
H
L
H
H
L
-
g
X
L
L
L
H
H
H
H
H
L
H
H
L
-
Display
Cht
Tt hin th
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
A
Ti hin th
F
a
f
e
b
g
d
Hnh 1.13a
Lng Vn Hc
77
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
+VCC
C301
D501
16
7
15
3
4
5
6
10
7
1
2
6
4
5
8
11
12
13
14
7
1
2
6
4
5
8
IC
502
R501
TGLV
18
K
17
TGN
5
8
9
1
16
IC
504
7xR503
15
16
IC
505
15
7xR504
3
1
GND
12V
+VCC
2
3
4
5
6
10
7
D502
15
R502
IC
503
C502
+VCC
4
7
1
2
6
11
12
13
14
15
R501
8
9
1
4
7
1
2
6
5
8
16
IC
506
16
IC
507
7xR505
15
3
9
15
7xR506
Hnh 1.13b
Lng Vn Hc
78
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
IC503 - 4518.
IC 540, 505, 506 , 507 loi 4511, thuc h CMOS, gii m BCD ra 7
thanh ph hp vi led 7 thanh catt chung.
Cc cng NAND 1 v NAND 2 hot ng nh mt cng truyn s vi
chn cho php chuyn mc H li dng trng thi hot ng ca cng ny
ngi ta ch cn khng th chn EN s cho php xung thi gian cp c
truyn n b m hay khng.
NAND3 lm nhim v nghch o tn hiu t logic iu khin hin th
n m bo hai cng truyn NAND 1 v NAND 2 s cho php xung thi
gian ngh i qua cng NAND 1 s cho php xung T lm vic i mt cch
tng ng, 3 cng NAND ny nm trong vi mch IC 501 loi 4011.
-
ngh v thi gian lm vic th khi hin th thi gian lm vic th b hin th
thi gian ngh phi tt i v ngc li. Da vo bn trng thi hot ng ca
4511. Nu chn lm ti thiu hin th BI mc thp trong khi LT mc
cao th s lm tng hin th. Nh vy l ch cn a mc logic iu khin
thch hp vo hai chn ny s thc hin c yu cu trn.
Cc in tr m ni ra hin th 7 thanh bao gm
7 x R503.330; 7 x R504.330; 7 x R505.330; 7 x R506.330
Cc in tr ny hn ch dng qua LED
VIII. B chuyn mch (SW301, SW302)
1. Cc yu cu
a. B chuyn mch phi m bo n nh, chnh xc, khng gy nh hng
n xung iu khin ca khi m n khi logic iu khin.
Lng Vn Hc
79
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
b. Thao tc nhanh ngn, tin cy khi s dng
c. Cc cng tc chuyn mch c t trn mt t iu khin tin vic
theo di v vn hnh thit b.
d. m bo tin nghi
2. B chuyn mch
Trn thc t ta c 2 cch chuyn mch:
+
Lng Vn Hc
80
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
ng n nhau (ngha l khi n 1 trong 5 cng tc th cc cng tc khc
trng thi h mch dng cng tc bp bnh).
Cc in tr R601 c nhim v phn p v ghm m khi khng dng
chn loi in tr R601=10K.
3.9. Ngun cung cp
Trn thc t khi o dng in tiu th ca mt b iu khin (cha k
rle bao gm mt to xung chun v mt b m thi gian s xp x 30mA.
Nh vy nu tnh mt cch rng ri (khi 3 b m thi gian dng chung
mt b to xung chun) th mt trng s c 3 h thng iu khin tiu th
mt dng in 90mA. Nh phn chn rle bit dng qua rle PC22 l
55mA, 3 rle s tiu th 3*55 = 165 mA, mi digit ch th thi gian tng
dng in cung cp cho n l 56*12 = 672mA.
Trong :
10V l in p ngun cung cp ( tr i in p ri trong vi mch
gii m).
2V l in p ti trn mt thanh led
Tng t nh vy 3 h thng vi mch m v gii m phc v cho h
thng hin th tiu th mt dng in khong 210mA cho 23 vi mch (mi
h thng hin th gm 2 vi mch 4518, 4 vi mch4511, 1 vin, mch 4011).
Vy tng dng tiu th cc i ca h thng iu khin ng c dung
v g trng lc bi (k c phn ch th) s l:
l = 90mA + 165mA + 627mA + 210mA = 1,137A
iu ny s phi c tnh n khi thit k my bin p chnh lu v
n p 12V cung cp cho tt c cc b phn iu khin khc trong trng lc
bi chi tit, v cng do s dng chung ngun DC12V vi cc h thng iu
khin khc trong phm vi thit k khng cn phi tnh bin p ngun cung
cp.
Lng Vn Hc
81
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
Chng II
Thit k mch
I. S nguyn l ton mch
Lng Vn Hc
82
http://www.ebook.edu.vn
Lng Vn Hc
R303
83
J01
D305
7 IC 304A 5
D302
0,1
1
8
C704
IC 303A
R206
R304
D302
AND4
AND3
R308
R307
AND2
AND1
GND
407/16
C703
10
16
C301
R301
15
R302
Q401
NAND2
D303
D401
NAND1
+VCC
NAND3 NAND4
R402
R401
+VCC
+VCC
11
12
IC 304 13
14 D306
15
+VCC
11
12
13
IC 303 14
10
16
+VCC
17
16
15
14
13
12
11
10
SW301
32
SW302
Min
Sec
iu khin hin th
8
16
RL401 +12V
32
4 0
16
+12V
n tt nghip
Hnh 2.1
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
+VCC
C301
D501
16
7
15
IC
502
R501
TGLV
18
K
17
TGN
5
8
9
1
3
4
5
6
10
7
1
2
6
4
5
8
11
12
13
14
7
1
2
6
4
5
8
16
IC
504
7xR503
15
16
IC
505
15
7xR504
3
1
GND
12V
+VCC
2
3
4
5
6
10
7
D502
15
R502
IC
503
C502
+VCC
4
7
1
2
6
11
12
13
14
15
R501
8
9
1
4
7
1
2
6
5
8
16
IC
506
16
IC
507
7xR505
15
3
9
15
7xR506
Hnh 2.2
Lng Vn Hc
84
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
II. Cc linh kin:
Tn vi mch
101
201
202
203
204
205
301
302
303
304
502
503
504
505
506
507
601
602
501
K hiu
741
4017
4081
4011
4520
4518
4511
4006
S lng Tn in tr
1
R101
R307
R308
4
R102
R402
R601*4
2
R103
R501
2
R502
R301
2
R302
R303
2
R304
R305
R306
4
R401
R503*7
R506*7
2
R504*7
T in
C301
C302
C501
C502
C701
C702
C703
C704
1F/16V
0,1F/50
470F/16V
Lng Vn Hc
DZ101
D301
D306
D401
D501
D502
K hiu
1/8
S lng
4K7
10K
10
2K2
5K6
4K7
330
28
it
BZY5V1
IN1415
Tranzitor
Q401
85
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
III. Kt lun:
Lng Vn Hc
86
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
-
Lng Vn Hc
87
http://www.ebook.edu.vn
n tt nghip
1.
K thut lc bi v lm sch kh
Hong Kim C
Nh xut bn Gio Dc 1999.
2.
kh c in
k thut in t
k thut mch in t
Phm Minh H
Nh xut bn Khoa hc k thut 1997.
5.
k thut in t s ng dng
V Tr An
Nh xut bn Khoa hc k thut.
Lng Vn Hc
88
http://www.ebook.edu.vn