Veza izmeu padavina i oticaja

Sliv kao sistem:

sistem u kojem se
vri trensformacija
padavina u oticaj
Ulaz u sistem:
padavine
Izlaz iz sistem: oticaj

Veza izmeu padavina i oticaja

Izuen sliv:
Postoje mjerenja na
izlaznom profilu

Neizuen sliv:
Ne postoje mjerenja
na izlaznom profilu
Modeliranje procesa
padavine-oticaj

Modeli fizikih sistema

Uproene predstave fizikih sistema i
procesa koje se koriste za analizu i
prognozu rada sistema
Fiziki modeli laboratorijski uslovi
Matematiki modeli jedna ili vie jednaina
kojima se opisuje ponaanje sistema (sliva)

Modeli padavine oticaj

Modeli padavine-oticaj matematiki model

procesa trensformacije padavina i oticaja
Na osnovu poznatih padavina odreuje se nepoznati
oticaj sa razmatranog sliva

Modeli padavine oticaj

Razliit stepen uproavanja stvarnih procesa

razliita shematizacija procesa
Zavisi od raspoloivih ulaznih podataka i konkretnog
zadatka tj. informacija koje treba da prui, npr:

Za odreivanje poplavnog vala odreene vjerovatnoe

pojave: modelira se direktan uticaj dovoljna procjena
gubitaka na infiltraciju.
Za ocjenu ponaanja sliva u buduim uslovima nakon
planiranja promjena na slivu: modeliranje oticaja u duem
periodu vemena na osnovu dugakih zapisa kia,
evapotranspiracija i potpovrinski procesi imaju znaajnu
ulogu u formiranju oticaja detaljniji model koji prati
promjenu vlanosti na slivu.

Shematizacija procesa oticanja

Padavine

Gubici
isparavanje
Gubici
isparavanje

Efektivne
padavine

Infiltracija
Potpovrinski
oticaj

Perkolacija
Podzemni
oticaj

Spori

Bazni oticaj

Povrinski
oticaj
Brzi

Direktan oticaj

Ukupni oticaj

Vrsta modela padavine oticaj

Podjela
Prema vrsti ulaza

Prema prostornoj
promjenjivosti

Prema tretiranju
varijacija

Prema vrsti
parametara

Kategorija

Opis

Modela dogaaja/epizode

Simulira jednu kinu epizodu

Kontinualni model

Simulira oticaj u duem vremenskom

periodu, za vrijeme kinih epizoda i
izmeu njih

Prostorno raspodjeljeni model

Prostorna promjenjivost karakteristika

sliva i procesa eksplicitno se uzima u
obzir

Prostorno homogeni model

Prostorna promjenjivost karakteristika

sliva i procesa se zanemaruje ili se uzima
njena prosjena vrijednost

Deterministiki model

Ulaz, parametri i izlaz se posmatraju kao

da nemaju sluajne varijacije

Stohastiki model

Sluajne varijacije ulaza, parametara i

izlaza se opisuju u modelu i ukljuuju u
modeliranje izlaza

Model sa osmotrenim, izmjerenim

paramtrima

Model u kome se parametri mogu odrediti

bilo direktnim mjerenjem bilo indirektno
na osnovu karakteristika sistema

Model sa kalibrisanim
paremetrima

Modeli iji se parametri ne mogu izmjeriti,

ve se odreuju postupkom kalibracije na
osnovu izmjerenih vrijednosti ulaza i
izlaza

Komponente modela padavine

oticaj

Modeli efektivne kie = proraun gubitaka

Transformacija ukupne (bruto) kie u efektivnu (neto) kiu
Zapremina oticaja

Modeli hidrograma direktnog oticaja

Transformacija efektivne kie u direktan oticaj
Prostorno-vremenska preraspodjela efektivne kie u oticaj

Modeli baznog oticaja

Simulacija sporog potpovrinskog i podzemnog oticaja

Modeli teenja u vodotocima

Simulacija teenja u koritima vodotoka
Transformacija (propagacija) poplavnog vala

Drugi modeli
Simulacija rada objekata (obilazni kanali, akumulacije, retenzije,...)

Modeliranje efektivne kie

(gubitaka)
Gubici:
Isparavanje, ET (Drenani sistemi/Navodnjavanje)
Intercepcija (zadravanje dijela oborina na liu i
granama vegetacije)
Zadravanje u depresijama
Infiltracija

Modeli:

Konstantan gubitak, poetni + konstantan gubitak

Proporcionalni gubitak
Hortonova jednaina infiltracije
SCS CN

Modeliranje efektivne kie

(gubitaka)
Modeli efektivne kie/gubitaka u modelima
epizoda

Modeliranje efektivne kie

(gubitaka)
Modeli konstantnih gubitaka

Modeliranje efektivne kie

(gubitaka)
Modeli konstantnih gubitaka sa poetnim gubitkom
Poetni gubitak F0
Konstantan gubitak fc
Zavise od predhodnih padavina, vrste zemljita, namjene povrine

Modeliranje efektivne kie

(gubitaka)
Modeli konstantnih gubitaka sa poetnim
gubitkom

Modeliranje efektivne kie

(gubitaka)
Metoda proporcionalnih gubitaka
Koeficijent oticaja kao koeficijent proporcionalnosti

Modeliranje efektivne kie

(gubitaka)
Hortonova jednaina

Modeliranje efektivne kie

(gubitaka)
Hortonova jednaina

Modeliranje efektivne kie

(gubitaka)
SCS metoda
Soil Conservation Service, US Dep. Of Agriculture

Modeliranje efektivne kie

(gubitaka)
SCS metoda

Modeliranje efektivne kie

(gubitaka)
SCS metoda
Uslovi predhodne vlanosti zemljita I, II i III
Uslovi I suhi predhodni uslovi
Uslovi II prosjena predhodna vlanost
Uslovi III velika predhodna vlanost

Broj krive CN zavisi od

Hidroloke grupe tla (A pjeskovit, B,C,D gline)
Vrste povrine (namjene i stanja)

Modeliranje efektivne kie

(gubitaka)
SCS metoda
Broj krive CN

Modeliranje efektivne kie

(gubitaka)
SCS metoda
Broj krive CN

Modeliranje efektivne kie

(gubitaka)
SCS metoda