Người đẹp đi xe đạp

Thông thường, người đẹp đã biết đi thì đi được trên nhiều loại
phương tiện lắm. Có người tự tin đi trên xe “mẹc” như các nữ doanh
nghiệp đang trúng mánh, có người ngây ngô đi trên sàn catwalk như đám
người mẫu chân dài. Có người nhờ khéo léo có thể đi trên dây như nữ
diễn viên xiếc, có người nhờ gan lỳ có thể đi trên tường như các nữ hiệp
hành tẩu giang hồ. Lại có loại tần tảo vất vả thì đảm đang quang gánh
hàng rong đi bộ. Lại có loại cậy xinh trắc nết thì lăng loàn trịch thượng đi
trên đầu chồng. Thế nhưng cho dù bất cứ đi loại gì thì đa phần các người
đẹp cũng đều chú trọng cố gắng tạo dáng, và kiểu dáng chuyển động
quyến rũ nhất trên đời này thì không gì tuyệt vời bằng người đẹp đạp xe
đạp.
Miền Bắc hồi còn bao cấp, xe đạp là một khối tài sản cực kỳ lớn.
Vào những thập niên sáu mươi, bảy mươi của thế kỷ trước, xe đạp bắt
buộc phải có số khung và thẻ đăng ký, nó được các ông bố lo lắng giữ gìn
gần ngang như giữ gìn đức hạnh của mấy cô con gái chậm chồng trong
nhà. Thành ngữ “xe đạp không khóa để Bờ Hồ” đau xót ám chỉ việc để
cho vợ hoặc người tình đi Đông Âu, mặc dầu lý do chính đáng là đi xuất
khẩu lao động hay du học. Xe đạp thì đương nhiên mất cả chiếc nhưng
thỉnh thoảng vợ và người tình cũng có quay về. Tất nhiên rất hiếm khi còn
nguyên, đương nhiên là còn khung còn lốp. Những thứ chẳng may mất đại
để đều là phụ tùng lặt vặt, kiểu như chuông hay cái đèo hàng (porte-
bagages). Mất xe đạp là một nỗi tuyệt vọng không thua gì thất tình. Rất
nhiều thiếu nữ trong trắng khi gặp phải một trong hai đại họa ấy thì hoặc
là trẫm mình ở Hồ Tây hoặc là uống thuốc ngủ mua lậu ở đầu phố Hàng
Mã. Nếu thiếu nữ đấy đen tới mức, vừa gặp phải thằng Sở Khanh rồi vừa
trong lúc cao chạy xa bay thằng mất dạy này lại lấy luôn cả xe đạp thì
trước khi lao mình xuống nước các cô thường cẩn thận uống vã thêm vài
vỉ Séduxel. Thế nhưng ở đâu không biết chứ phong thủy thành Thăng
Long vốn là nơi mảnh đất “phi chiến địa” (sấm Trạng Trình), nên hầu hết
các câu chuyện rùng rợn kể trên đều có kết hậu (happy-end). Hoặc thiếu
nữ bất hạnh ý thức rơi xuống chỗ quá nông, hoặc ham rẻ mua phải thuốc
ngủ dỏm. Người thì không sao nhưng giun trong bụng lử đử say chết cả
búi. Vì thế các thiếu nữ mới quyên sinh hụt nhìn là biết ngay, đại loại khi
đang phục hồi sức ăn giả bữa họ thường tự tin ăn rau sống, gỏi cá sống và
phở bò chần thật tái.
Người Việt biết đi xe đạp vốn dĩ là nhờ người Pháp. Trong lúc xâm
chiếm tàn bạo thực dân, người Pháp tiện tay ào ạt khai hóa đem lối sống
phương Tây văn minh tràn vào. Theo nhà văn Nam Bộ Sơn Nam thì cho
đến “trước và sau năm 1930, phụ nữ ở Sài Gòn đã vươn lên. Họ đua xe
đạp (loại tay cầm ngang), đánh bóng bàn, lái ôtô. Đặc biệt là lên võ đài
(võ tự do) ở hội chợ phiên”. Tuy nhiên, xêm xêm cùng lúc ấy, các bà các
cô ở Hà Nội hầu như vẫn giữ nguyên rất nhiều nếp cũ. Răng vẫn đen, ăn
uống vẫn tinh tế âm thầm. Gần như chưa có ai đi xe đạp, hiếm hoi lắm
mới có người một mình dạo phố. Phần đông là ngồi nhà túm năm tụm ba
lãng mạn khe khẽ đọc trộm tiểu thuyết “Tố Tâm” của văn sĩ rất sến Hoàng
Ngọc Phách. Cứ đọc “Cô Kếu gái tân thời” của nhà văn Nguyễn Công
Hoan thì biết. Kếu là tên cúng cơm của một thiếu nữ, sau đó cô liều lĩnh
tự đổi thành Bạch Nhạn. “Mang tiếng là con gái Hàng Đào nhưng các bạn
cô, cô Bích Ngọc đã được mặc quần trắng và áo sáu khuy. Cô Song Khê
đã được cạo răng. Đến ngay như cô Mộng Lê mà mẹ cũng chiều để chị
đánh phấn và mặc áo mầu nữa là”. Vì thế Kếu Bạch Nhạn bức xúc tự sắm
một bộ tân thời, gửi nhà bạn để mỗi buổi chiều cô đơn đi bộ đến đấy ăn
diện. “trong độ nửa giờ cô ngắm chán, cô trút hết bộ cánh ra xin thau
nước lau kỹ cái mặt rồi quần áo thâm đi về”. Chao ôi là tội nghiệp. Tuy
nhiên, chính là vì mảnh mai nhu mì văn minh muộn mà khắp các đô thị
Việt, chưa ở đâu lại có phụ nữ đạp xe đạp xêchxi quyến rũ như các thiếu
nữ Hà Nội. Vẫn hồi bao cấp, quanh Bờ Hồ hoặc dọc đường Thanh Niên
bỗng một vài thiếu nữ thong thả đạp xe, đã thế lại đạp Điamăng (một dáng
xe mà người đạp phải mềm mại thẳng lưng kiêu sa vươn ngực ưỡn mông).
Trong rờn rợn của chiều tà mong manh tàn Thu, thật là một kiểu dáng hút
hồn không bàn phím nào tả xiết. Rất nhiều nam thanh niên lương thiện
của Hà Nội, chỉ vì nhất thời nhìn sau mê cái dáng ấy rồi chới với rơi vào
hôn nhân, vĩnh viễn sống chung với một của nợ cho đến hết phần đời còn
lại.
Ký túc xá của sinh viên những năm xa xưa, các nữ sinh hay kể cho
nhau nghe một chuyện có thật. Một thiếu nữ nhan sắc trung bình nhưng
nồng nàn thầm yêu một chàng trai có ngoại hình của các đạo diễn đoạt
giải Cánh diều vàng. Nàng sở hữu một chiếc xe đạp Thống Nhất, nếu phải
so với ôtô bây giờ thì nhang nhác tương đương với Matiz hay Kia gì đấy.
Nàng nhờ chàng đèo lên chỗ vắng núi Nùng giữa vườn Bách Thảo, sau
khi cẩn thận dựng xe thì nàng lim dim mắt thì thào dâng hiến “Em yêu
anh. Em xin tặng anh cái quý giá nhất của đời em”. Chàng trai hạnh phúc
hỏi “thật không”. Nàng gật và khi mở mắt ra thấy chàng đang bon bon
ngất ngây đạp xe mất hút.
Người xưa bảo chữ trinh đáng giá nghìn vàng, vậy giá trị chân
chính của xe đạp cỡ khoảng nghìn mốt.

Nguyễn Việt Hà