ZANATSTVO U

SARAJEVU

 Razvoj zanatstva poinje od dolaska Osmanlija na nae

prostore
Sarajevo kao urbani centar poeo se razvijati na mjestu
srednjevjekovnih naselja u 15. stoljeu.
Izgradnjom Careve damije, upravnog dvora saraja,
musafirhane, tekije, objekata koje je dao izgraditi Isa-beg
Ishakovi, udareni su temelji privrednom centru ehera.
Zbog potrebe vojske, gradnje i odravanja novih objekata
poinje da se razvija zanatstvo.

 Prvi zanati se pominju u najstarijem poznatom katastarskom

defteru iz 1489. godine.
Imena zanata su perzijskog, turskog ili arapskog porijekla. Pa
da pobrojimo neke od njih. Aije (kuhari), Ekmeije (pekari),
Zildije (zvonari), Tabaci (koari), Biakije (noari),
Halvadije (poslastiari), Nakai (moleri), Tahmiije
(kahvari), Muvekiti (meteorolozi), Abadije (krojai)
Iz ovog popisa vidimo da se najranije javljaju zanati koji su
sluili potrebama vojske, kao to su kovai, sabljari, izmari,
sarai, ebedije, halai, kao i mesari, pekari, buzadije.
Krajem 19. st. pominje se oko 70 raznih zanata i oko 400
razliitih proizvoda. Najbrojniji su bili proizvodi saraa,
kazandija, kazaza i kovaa.

 Zanatlijski duani su bili podijeljeni po

arijama. Svaki zanat ili srodni zanati
imali su svoju jednu ili vie ulica.
Zanatlije su u osmanskom periodu bili
organizovani u esnafe (cehove)

 U Osmanskom periodu su zanati bili glavna grana

privrednog rada od koje je ivio vei dio gradskog
stanovnitva.
Dolaskom Austro-Ugarske stari zanati dolaze u vrlo
teak poloa
Zbog pojave fabrikih tkanina nestaju tkai,
ebedije, keedije, kazazi, potpuno nestaju
urije, po kojima je Sarajevo bilo nadaleko poznato
Zanati se prilagoavaju vremenu, modernizuju se i
tako opstaju . Pojavljuju se i novi zanati, kao to je
moderni cipelarski zanat, krojaki zanat, zatim
kovinsko-tokarski, elektro-instalaterski, mehaniari
raznih struka.

Abadije
Abadije su se bavile izradom seoske odjee od domaeg platna.
Danas se izrauju dijelovi odjee kao suveniri.

Arakijadije
Arakijadije ili kapari postoje u Sarajevu od 16. st. Bave se
izradom svih vrsta kapa, ali i tradicionalnih fesova.

 Meu zanate koji su se bavili

obradom metala spadaju: kovai,
tufekije, sabljari, zildije, bravari,
kazandije i kujundije.Finom,
umjetnikom obradom metala bavili
su se: kazandije i kujundije.

Kazandije
Kazandijski zanat je dio esnafa kojem pripadajui kalajdije.
Jedni izrauju predmete od bakra, a drugi ih prevlae klajem.
Glavne sirovine za rad su bakar, kalaj, olovo, niador, te pei sa
visokim temperaturama u kojima su se ovi elementi topili i
izlijevali u pripremljene kalupe.

Kovai
Kovaki zanat se pojavljuje dosta rano i jedan je od zanata koji
izumire. Oni su izraivali razne predmete od gvoa i eljeza, od
dijelova za gradnju kua do raznih vrsta alata za druge zanate i
obradu zemlje.

Zlatari
Zlatarski zanat je nastao od kujundijskog zanata. Danas su
zlatari najbrojnije zanatlije na Baariji. Meutim, iako su
najbrojniji to ne znai da nisu u tekoj situaciji, jer je nakit koji
dolazi iz velikih fabrika iz inostranstva mnogo jeftiniji.

Sahadije
Sahadijski zanat je jedan od rijetkih starih zanata koji e nam
biti uvijek potreban. U narodu se kae:"Dok je ljudi mjerie se
i vrijeme." Naravno, tehnoloki napredak u izradi satova
uveliko ograniava sahadije u njihovom poslu, jer je dosta
satova danas nemogue popraviti.

Sarai

Sarai (sedlari) spadaju meu najstarije i jedne od

najznaajnijih zanatlija. Pojavljuju se ve 1489. godine i
opstaju do danas. Ranije su se bavili proizvodnjom
konjske opreme, opreme za putnike, kao i proizvodnjom
nanula i opanaka. Danas su vie okrenuti proizvodnji
opreme za pse, kone galanterije,
a od tradicionalnih proizvoda proizvode: zembilja,
nanule i papue. Pored toga bave se i popravkama
proizvoda od koe.

Vezlije
Sarajevski vez je nadaleko poznat. Vezli su se dijelovi nonje,
koje je kasnije dovravao terzija. Vezilje su radile po kuama i
nisu imale zasebne duane. Tek dolaskom Austro-Ugarske
zemaljska vlada otvara vezionike radionice.