HISTORIJSKI RAZVOJ SATELITSKIH

RADIO-NAVIGACIJSKIH SISTEMA
Graevinski fakultet Sarajevo
Odsjek za geodeziju
Master studij geodezije
Medida Muli

Sadraj

Razvoj teorijskih pretpostavki

Poetak satelitske ere-Sputnik 1
Transit
Eksplorer
GPS
GLONASS
Uspredba GPS i GLONASSGdje ide GNSS?
GNSS 1=GPS+GLONASS+WAAS+EGNOS+..
Galileo poeo 2002., danas mogue samostalno pozicioniranje
Compass
Zadaa: linkovi+...
http://www.novatel.com/an-introduction-to-gnss/chapter-1-gnss-overview/
Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

Teorijske pretpostavke razvoja

satelitskih navigacijskih sistema

1920 fiziari i matematiari pokazali da je teorijski izvodljivo

lansirati vjetake Zemljine satelite u orbitu.
1952, International Council of Scientific Unions odluio da od 1.
jula 1957. do kraja 1958. organizira International Geophysical
Year (IGY).
Glavni cilj IGY su astrofizika istraivanja aktivnosti Sunca i
zvijezda
U oktobru 1954. Council ICS je usvojilo rezoluciju, pozivajui na
lansiranje vjetakih satelita.

Prisjetimo se da je to bilo doba hladnog rata izmeu SAD i SSSR

U julu 1955. Bijela kua najavila elju da napravi vjetaki

satelit.

U septembru 1955. the Naval Research Laboratory, predloila

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013
Vaguard projekt.

Vaguard projekt

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

Aktivni i pasivni
radio navigacijski sistemi

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

SATELITSKA ERA u navigaciji

Oktobar 4. 1957.g. SSSR lansirao prvi
umjetni satelit Sputnik I.
1959. Poeo razvoj Transit-a (USA)
-prvi iz familije GNSS
1964.(januar) Vojno koritenje Transita-a
1967. (Deset godina poslije SSSR) predat
je na slobodnu upotrebu (civilni) Navy
Navigation Satellite System (NNSS).
1967. poetak razvija TISKADA (SSSR)
Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

Sputnik-prvi ruski satelitnazvan jo i koarkaka lopta

4. oktobra, 1957.
SSSR lansira
SPUTNIK-1
3. Novembra 1957.
Satelit s posadom(psom Laika)
video na linku:

http://www.youtube.com/watch?v
=mbDQSxUXefk
Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

SAD: 1957-1958.
Vaguard satelit nazvan GRAPEFRUIT

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

SAD-Prvi krah
-Neuspjelo lansiranje 6.
decembra 1957. Vanguard
US Navy, to je u tampi
poznato kao Flopnik.
-SAD zabrinuta jer je drava
nazadovala u utrci za
osvajanje svemira.

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

Skica i foto prvog operativnog Vaguard satelita.

Lansiran pomou TV-5 28 April 1958, ali nije dostigao
orbitu (problem u treoj fazi lansiranja).

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

ending Project Vanguard's flight program.

Skice tri lansirana Vanguard satelita

Lansiranjem Vanguard III 18. septembra 1959. pomou TV-4BU

zavren je projekt Vanguard.
http://history.nasa.gov/SP-4202/chap12.html
Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

Explorer 1- (izvor NASA)

31. Januara 1958. SAD
lansirale Explorer-1

Explorer-1 je:
- imao masu 13.9 kg,
-imao zadatak ispitati Van Allenov radijacijski pojas (utjecaj jonosfere).

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

TRANSIT lansiran 1958

-Prvo lansiranje : Septembar 1959
(Transit 1A)
-Ukupna teina: 135 pounds
(Transit 5A)
-Diametar: 18 inches
(bez solarnih panela)
-Visina: 12 inches
(bez postavljene antene)
-Sistemi: Dva ultrastabilna oscilatora
koji su radili na 150 i 400 MHz i plus
jedan digitalni sat

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

Transit satelit
video na linku: http://www.youtube.com/watch?v=H0TU_iKEFU8
Transit satelit je prvi SAD vojni
navigacijski satelit (i).
Prvo su razvijeni u US Navy :
da pomognu balistikim-raketnim
podmornicama da odrede svoje lokacije s
tanou od oko 1.1 milje.
Transit navigacijski satelit bio je u stanju
da emitira pulsirajui-Doppler signal.
Signal je bio dizajniran za mornaricu na
Johns Hopkins University u 1958. g.

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

TRANSIT sateliti

sateliti orbitrirali na niskim orbitama 1000 km

(LEO-Low earth orbit)
sistem dizajniran od 6 satelita u krunim
polarnim orbitama
frekvencije signala na 14999 i 39997 MHz.
Prvi satelit u SAD bio je lansiran u septembru
1959. i
Prije kraja 1964. (veoma kratko vrijeme) lansirano
je 15 satelita.
8 satelita vie za istraivanje.
Slian koncep razvijao SSSR PARUS sateliti
1967. i TSIKADA
1976.
Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

TRANSIT sateliti

Ovih 8 satelita je bilo u vezi istog programa i imali

su zadatak:

da ustanove mreu terestrikih taaka za nadzor

da odrede gravitacijsko polje Zemlje, to je od
primarnog znaaja za predvianje orbita satelita u duem
periodu:
(12 sati u sluaju Transit-a)

da definiraju poloaje za terestrike i pomorske

prijemnike.

TRANSIT sistem je postao operativan za

Navy u 1964. Srednja dobivena tanost
poloaja bila je od 200500 m.
Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

TRANSIT satelit-inspirisan ruskim

Sputnik-om
ARPA TRANSIT

je bio prvi operativni satelitski

pozicinirajui sistem koji je ostao da
radi do 1996. kad je GPS konstelacija
postala operativna.
Pored opeg poboljanja u geolociranju
za vojne svrhe, Transit satelitski sistem
je fundamentalan za tanost misije
podmornica POLARIS i zato je bio od
vitalnog znaaja za SAD nuklearni
program tokom perioda hladnog rata.

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

SOLRAD
Lansiran 1960
prvi satelit poslije Vanguard.
Zadatak:da mjeri i analizira
solarnu radijaciju.
12 SOLRAD satelita lansirano
od june 1960. do marta 1976.
imao veliki nauni znaaj
postojanje uvano u tajnosti
objavljeno nakon 40. godina.

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

LOFTI satelit
The Low Frequency Trans-Ionospheric

Lansiran 1961. i 1962.

zadatak: da odredi da li
energija niske
v.frekvencije (VLF) moe
prodrijeti kroz jonosferu i
biti primljena na
potopljenoj podmornici.
Satelit demonstrirao da
pod mnogim jonosferskim
uvjetima VLF signali ne
mogu komunicirati s
podmornicama.

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

TIMATION Project

1964. god.
Tehnologija preciznog
mjerenje vremena
razvijena
u TIMATION Project+
USAF 621B 3D =
NAVSTAR

(Navigation Satellite Timing and Ranging)

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

Nova- satelit kompatibilan s Transit-put ka

NAVSTAR-u

Lansirani satelit: Scout G-1

Prvi lansiran: 15 May 1981.
(NOVA 1) (Navy 20)
Ukupna teina: 368 pounds
(166kg 921.98g )

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

SSSR nastavlja trku za osvajanje svemira

U meuvremenu SSSR priprema program
slian Transitu koji se zove TSYKLON.
TSYKLON sistem su inili 10 satelita
podijeljenih u dvije razliite konstelacije:

Parus (prvi lansiran 1974), nekad se zoveTsikada

Military i
Tsikada (prvi sat. lansiran u 1977).

Poloaj korisnikog prijemnika se obino

dobivala za jedan do dva sata.
Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

Glavne specifikacije TRANSITA

Dostupnost. Taan poloaj se mogao
dobiti svakih 40 min za statikog korisnika
Tanost. 2D pozicioniranje, brzina i
visina se nisu mogle dobiti.
Pokrivenost. Korisnik na ekvatoru mora
biti strpljiv. (35100 min, jedan prolaz
satelita, ovisno o irini prijemnika)
Naravno ova ogranienja su bila poetne
take za stvaranje novog satelitskog
pozicionirajueg sistema.

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

Postavljeni zahtjevi za dizajniranje

novog navigacionog sistema:

DOSTUPNOST: 24 sata na dan, 365 dan u

godini, za sve lokacije, za sve meteoroloke
uvjete.
TANOST: 3D pozicioniranje s mogunou
odreivanja brzine (vektor realne brzine u tri
dimenzije) i precizno mjerenje vremena.
POKRIVENOST: Cijeli planet s proirenjem u
svemir:
danas se sateliti u niskim i srednjim orbitama
pozicioniraju koritenjem GPS signala
Svemirske letjelice.
Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

Znaajna tehnoloki uspjesi 1970-tih koji

su omoguili ostvarenje GPS-a

klju GPS tehnologije:

otkrie minijaturnog rubidijumskog sata
(oscilatora)
svemirski testiran rubidijumski sat
struktura spektra C/A+P(Y)
koegzistencija vojne i civilne operabilnosti
(selektivna dostupnost S/A)
jonosferska korekcija za kanjenje
vrijeme/frekvencija pomou dvije frekvencije

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

GPS
1978. Uveden Global Positioning System (GPS) kao
nasljednik NNSS-a.
vie informacija na:
http://hugofruehauf.com/pdf/18GPS_History_to_GNSS_Future_Apr08_NIST.pdf
http://journals.cambridge.org/download.php?file=%2FNAV%2
FNAV65_01%2FS0373463311000506a.pdf&code=02a0168
7544cba68d990e75cf703ee45
http://geosun.sjsu.edu/paula/285/gp
s/sld006.htm
Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

Struktura C/A, P(Y) i D signala

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

Sistem radi pod svim vremenskim uvjetima!

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

GLONASS
http://www.glonass-ianc.rsa.ru/en/index.php;
ftp://130.206.92.88/Espacio/Mesa%20Redonda%203%20-%20R1%20-%20GNS%20GLONASS%20%20Yuri%20Matevich%20URLICHICH.pdf
http://www.nis-glonass.ru/en/glonass/development_history/

Koncept 1960-tih
Formalni zahtjevi 1970-tih
Odluka vlade SSSR-a o razvoju 1976.
Prvi satelit lansiran 1982.
Do raspada SSSR-a 1991. lansiran a 43 sat.
Puna operabilnost dostignuta 1995.
Period ekonomske krize u Rusiji-slabljenje sistema-mali
broj satelita u orbitama
Poslije 2000. obnavljanje i modernizacija.
2003. lansirani sateliti M
2013. puna operabilnost: u orbiti 29, operabilna 23
satelita.
2014. 1 i 2. april: Pogreke orbita-nemogunostSatelitska
pozicioniranja!
navigacija ak.god. 2012_2013

Usporedb: GPS i GLONASS

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

2D tanost navigacijskih sistema

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

Gdje ide GNSS !?

Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013

HVALA NA PANJI!
ta smo danas nauili?
Slijedea prezentacija:
REAL-TIME satelitski navigacijski sistemi dananjice.
za zadau:
1. pogledati video o GPS-u i GLONAS-u na linku:
http://www.youtube.com/watch?v=c49Mi-XFzl8
http://www.docstoc.com/docs/91563967/Navigation
Satelitska navigacija ak.god. 2012_2013