OTOMATK KUMANDA ve PLC SORULARI

1. Starta basldnda motor hemen alacak, 15 sn. sonra kendiliinden duracak.

2. Start butonuna basldktan 15 sn. sonra motor kendiliinden alacak.
3. Starta basldnda motor hemen alacak, 10 sn. sonra duracak. Durduktan 10 sn. sonra tekrar alacak.
(ki zaman rlesi kullanlacak.)
4. Starta basldktan 15 sn. sonra motor alacak, 15 sn. sonra duracak, 15 sn. sonra tekrar alacak.
Bu ekilde almas stoba basncaya kadar devam edecek.
5. Starta basldktan 15 sn. sonra 1. motor, 15 sn. sonra 2. motor alacak. 15 sn. sonra 1. motor duracak, 15 sn
sonra 2. motor duracak. 15 sn sonra 1. motor alacak. Sistem stoba basncaya kadar bu ekilde devam
edecek.
6. Starta basldnda iki motor da alacak. Starttan elimizi ektiimizde 1. motor duracak. 2.
motor almaya devam edecek. Stop butonu almakta olan 2. motoru durduracak.
7. Starta basldnda motor hemen alacak, 20 sn. sonra kendiliinden duracak. (Zaman rlesinin
sadece normalde ak konta kullanlacak.)
8. Bir start, bir stop butonu kullanlacaktr. Starta basldnda 1. motor alacak, 10 sn. sonra 1.
motor duracak 2. motor almaya balayacaktr.Stoba basldnda 2. motor duracaktr.
9. Starta 1. basta M1 ,2. basta M2 alsn.
10. Starta basldnda 1. motor, 15 sn. sonra 2. motor alacak. Stoba basldnda 3. motor alacak.20 sn.
sonra 3. motor kendiliinden duracak. Sistem tekrar balama durumuna gelecek
11. 1.Starta basldnda 1. ve 2. motor ayn anda alacak. 2. Starta basldmda 1. motor devreden kacak, 2.
motor almaya devam edecek. Sistem stoba basncaya kadar devam edecek.
12. Starta basldktan 10 sn sonra motor alacak. (Zaman rlesinin sadece normalde kapal konta var.)
13. Starta basldnda 1. motor hemen alacak. 10 sn. sonra 1. motor duracak, 2. motor balayacak. Sistem
stoba baslncaya kadar devam edecek. (Yani motorlar10 sn. alp duracaklar.)
14. leri butonuna baslnca 1. motor15 sn. ileri ynde alacak. 15 sn. sonra duracak. Geri butonuna baslnca
geri ynde dnmeye balayacak. ki yollu (jog) butonuna baslnca 2. motor geri ynde alacak. 1. ve 2.
motor geri ynde almaya devam edecek.
15. Her iki motor birlikte almasn. 1. Starta basldnda 1. motor alsn. alan 1. motor stop veya
2. starta baslnca dursun. 2. starta basldnda 2. motor alsn ve ayarlanan sre sonunda 2.
motor kendiliinden dursun.
16. Starta basldnda yalnz 1. motor alacak. Stoba basldnda 1. motor duracak 2. motor
almaya balayacak. 2. motor 10 sn. altktan sonra kendi kendine duracak. ki motor beraber
almayacak.
17. 2 kumanda merkezli devir yn deiebilen , yldz gen yolverme devresi
18. ki ayr yerden kumanda edilen, ileri- geri alan motor devresi
DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

19. Trafik klar devresi (krmz, krmz+sar, yeil, yeil+sar, krmz)

20. Otomatik ebeke jeneratr transfer ilemi kumanda devresi
21. Starta basldktan 10 sn. sonra 1. motor alacak. 10 sn. sonra 2. motor alacak. 10 sn. sonra 1. ve
2. motor duracak 3. motor alacak. DF butonuna basldnda 3. motor aniden duracak.
22. Balatma butonuna basldnda motor periyodik olarak 1 dakika alacak, 1 dakika duracaktr. Motorun bu
ekilde almas durdurma butonuna basncaya kadar veya ar akm rlesi atncaya kadar srecektir.
Durdurma butonuna basnca veya ar akm rlesi attnda motor duracaktr.
23. Balatma butonuna basldnda 1. Motor hemen, 60 sn sonra da 2. motor alacaktr. Motor 75
sn altktan sonra 1. Motor ile beraber duracaktr. 1. Motorun ar akm rlesi attnda btn sistem,
2. Motorun ar akm rlesi attnda ise sadece 2. Motor duracaktr.
24. Balatma butonuna basldnda 1. motor hemen, 2. motor 30 sn sonra ve 3. motor 2.motor altktan 20 sn
sonra alacaktr. Durdurma butonuna basldnda veya 1. Motor durduunda btn motorlar duracak, 2.
Motor durduunda 1. Motor almaya devam edecek, fakat 3. Motor duracaktr. 3. Motor durduunda ise
dier motorlar almaya devam edecektir. Her motor iin bir ar akm rlesi kullanlacak ve A.A konta
kendi kontaktr devresine balanacaktr.
25. Her motor ayr balatma ve durdurma butonlaryla altrlp, durdurulacaktr. Her motor,
kendinden nceki motor almadka alamayacaktr. Yani birinci motor altrlmadka ikinci, ikinci
motor almadka nc motor altrlamayacaktr. Her motor iin bir ar akm rlesi kullanlacak ve
rle konta kendi kontaktr devresine balanacaktr. Hangi motorun ar akm rlesi atarsa, o motor
ve ondan sonraki btn motorlar duracaktr.
26. fazl bir asenkron motor periyodik olarak ileri ve geri ynde aadaki esaslara gre altrlacaktr.
Start butonuna basldnda motor ileri ynde altrlacaktr. 60 sn sonra motor otomatik
olarak duracaktr. 16 sn bekledikten sonra geri ynde alacaktr. 60 sn geri ynde altktan sonra motor
otomatik duracaktr. 15 sn bekledikten sonra ileri ynde alacaktr. lem periyodik olarak stop butonuna
basncaya kadar devam edecektir. Devir yn deitirmede elektriksel kilitleme uygulanacaktr.
27. fazl iki asenkron motor aadaki esaslara gre yol verilecektir.
Start butonuna bastmzda her iki motorda almaya balayacaktr.
40 sn sonra her iki motorda duracaktr.
20 sn sonra ikinci motor ters ynde almaya balayacak tr.
40 sn sonra ikinci motorda duracaktr.
Ayrca sistem stop butonuna basldnda veya motorlarn ar akm rlesi attnda duracaktr.
28. adet asenkron motor aadaki ekilde altrlacaktr.
Start butonuna basnca 1. Motor hemen, 2. Motor 3 dakika sonra alacaktr.
Motor altktan 2 dakika sonra 3. Motor alacak, ayn anda 2. Motor duracaktr.
Hangi motorun termii atarsa sistem duracaktr.
29. adet asenkron motor bir adet start butonuyla aadaki gibi altrlacaktr.
Start butonuna 1. Kez bastmzda M1 motoru almaya balayacak, elimizi butondan ektiimizde
almaya devam edecek.
Start butonuna 2. Kez bastmzda M2 motoru da almaya balayacaktr.
Start butonuna 3. Kez bastmzda M3 motoru da almaya balayacaktr.
Start butonuna 4. Kez bastmzda motorlarn hepsi duracaktr.
Start butonuna 5. Kez bastmzda M1 motoru yeniden almaya balayacaktr.
Bu alma periyodik olarak devam edecektir. Gerekli g ve kumanda emasn iziniz.
DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

30. Tek sargl iki devirli sabit gl bir motoru aada belirtilen artlarda altrlmak isteniyor.
Motor her iki devirde de kalknabilecek.
Dk devirden yksek devire geebilecek.
Yksek devirden dk devire geemeyecektir.
Bu koullar salayan g ve kumanda emasn iziniz.
31. Tek sargl iki devirli sabit gl bir motoru aada belirtilen artlarda altrlmak isteniyor.
Motor sadece dk devirde kalknabilecek.
Dk devirden yksek devire geebilecek.
Yksek devirden dk devire geebilecek.
Bu koullar salayan g ve kumanda emasn iziniz.
32. fazl asenkron motoru yol alma sresince hi akmn kesmeden otomatik yldz-gen yol verilecektir.
Balatma butonuna basldnda asenkron motor yldz bal olarak almaya balayacak ve bir sre sonra
motor normal devrine henz ulamadan R direnleri yldz olarak motor sarglarna paralel balanacaktr.
Bundan bir sre sonra motor normal devrine ulatnda, yldz balantdan gen balantya geite; nce
yldz kontaktr devreden kacak bu anda motor R direnleri zerinden gen balanacak, sonra gen
devreye girecek bylece R direnleri ksa devre edilerek devreden kacak ve motorda gen balanacaktr.
Motor ayrca termik ar akm rlesiyle korunacaktr.
33. fazl rotoru sargl asenkron motora fazl yol verme reostas ile elle yol verilecektir.
Yol verme reostas start durumuna getirilerek, reostann btn direnleri fazl rotor sarglarna seri
balanacaktr. Balatma butonuna basldnda, reosta direnlerinin tamam rotor devresinde olmak zere
motor yol almaya balayacaktr. Motor yol aldka, reosta kolu yava yava hareket ettirilerek, direnler
devreden karlacaktr.
Motor tamamen yol aldnda, reosta kolu sona getirilecek ve kol rotor sarglarn ksa devre edecektir.
Durdurma butonuna basldnda, motor duracaktr.
Motor ayrca termik ar akm rlesiyle korunacaktr. Motor dururken krmz, alrken yeil sinyal
lambas yanacaktr.
34. fazl rotoru sargl asenkron motora tek kademe direnle yol verilecektir.
Kumanda devresindeki balatma butonuna basldnda, direnler rotor devresinde olmak zere asenkron
motor yol almaya balayacaktr. Yol vermenin uygun bir annda, rotor devresinde bulunan direnler ksa
devre edilecektir.
Motorun almas durdurma butonuna basncaya kadar devam edecektir.
Motor ayrca termik ar akm rlesiyle korunacaktr.Motor dururken krmz, yol verme direnleri
devredeyken yeil ve rotor sarglar ksa devre edildiinde sar sinyal lambas yanacaktr.
35. ASANSR KONTROL
Sadece tek ynl tama iin kullanlan, iki katl bir asansr PLC ile kontrol edilmek istenmektedir.
Asansrn 1. kattaki arma butonuna basldnda asansr aa gelip kap tam olarak alacaktr ve 3
saniye ak ekilde duracaktr. 3 saniye dolduunda ise kap kapanacaktr. Eer bu sre ierisinde kapdan
geenleri grebilen fotosel aktif olursa sre resetlenecek ve tekrar saymaya balayacaktr. Kap kapandktan
sonra asansr ierisindeki yukar butonuna basldnda asansr yukar hareket edecektir. Asansr yukar
ktktan sonra kaps alacak ve alt kattan arlmay bekleyecektir, fakat asansr yukardayken fotosel en
son aktif olduktan sonra 3 saniye gemeden kapnn kaps kapanmayacaktr ve kap kapanmadka asansr
aaya doru hareket etmeyecektir. Asansrn kaps kapal olmadka asansr hareket etmeyecektir.
36. Start butonuna bastmz anda M1 motoru, start butonundan elimizi ektiimiz anda M2 motoru alacak.
Stop butonuna bastmz anda ise iki motor birden duracaktr.
37. Start butonuna bastmzda M1 motoru hemen alacaktr. M2 motoru ise butona bastktan 5sn sonra
alacaktr. Stop butonuna bastmzda her iki motorda hemen duracaktr.
DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

38. Bir garaj kapsnda a butonuna basld mddete kap alacaktr.A butonundan elimizi ektiimizde
veya kap S1 snr anahtarna arptnda duracaktr. Kap butonuna bast mddete kapanacaktr.
Butondan elimizi ektiimizde veya S2 snr anahtarna arptnda duracaktr.
39. Bir motor ileri butonuna basldnda ileri doru dnecektir.Stop butonuna basldnda veya ar akm
rlesi ama verdiinde duracaktr.Geri butonuna basldnda ise geri ynde dnecek stop butonuna
basldnda veya ar akm rlesi ama verdiinde duracaktr. ileri dnerken geri butonuna basldnda
veya geri dnerken ileri butonuna basldnda motor yn deitirmeyecektir. leri ve geri kontaktrleri ayn
anda devreye girmeyektir
40. fazl ASM. Dinamik frenleme ile durdurulacaktr. Start butonuna basldnda KM1 kontaktr ile motor
almaya balayacaktr. Stop butonuna basldnda ise KM1 kontaktr duracak ve KM2 dinamik
frenleme kontaktr 3sn mddetle alp duracaktr.
41. Bir hamur kartrma motoru u ekilde alacaktr. Start butonuna basldnda 5sn sreyle nce KM1 sa
kontaktr alacak 5sn sonra duracak ardndan sol KM2 kontaktr 5snye alacak ve duracaktr. Bu
periyodik alma stop butonuna basana kadar veya ar akm rlesi ama sinyali verene kadar devam
edecektir.
42. Asenkron motora kademeli direnle yol verilecektir.Start butonuna basldnda nce KM1 kontaktr
devreye girecek 4sn sonra KM1 devreden kacak KM2 devreye girecek bundan 4sn sonra KM2 devrenden
kacak KM3 devreye girecektir ve KM3 kontaktr stop butonuna baslana veya ar akm rlesi ama
verene kadar almasn srdrecektir.
43. 3 Fazl motora yldz-gen yol verilecektir.Star butonuna bastmz anda K1M ve Kyldz kontaktrleri
devreye girecektir.4sn sonra Kyldz kontr devreden kacak ve bundan 1sn sonrada Kgen kontr
devreye girecektir. almann herhangi bir annda stop butonuna basldnda veya ar akm rlesi ama
verdiinde btn kontaktrler devre d kalacaktr.
44. Bir motor ileri ve geri butonlaryla altrlacaktr. leri butonuna bastmzda motor ileri dnecektir. Motor
ileri yne dnerken geri butonun bastmzda motor nce duracak sonra geri ynde dnecektir. Ayn ey
geri alma srasnda ileri butonuna bastmzda olacaktr. Stop butonuna basldnda veya ar akm
rlesi aldnda ise motor duracaktr.
45. Start butonuna birinci kez basldnda M1 motoru, ikinci kez basldnda M2 motoru, nc kez
basldnda M3 motoru almaya balayacaktr. Drdnc kez basldnda ise duracaktr.
46. I0.0 giriine 5 kez basldnda Q0.0 k 5sn yanacaktr.
47. Bir motorun almaya balamas iin 4 adet start butonuna 1-2-3-4 srasnda baslmas gerekiyor.
almaya balayan motoru durdurmak iin 5 ve 6 nolu butonlardan herhangi birine basmak yeterlidir. Eer
7 ve 8 nolu sensrlerden herhangi biri aktif ise motorun almaya balamas iin 1-2-3-4 nolu butonlardan
sra gzetilmeksizin sadece bir tanesine basmak yeterli olmaktadr.
48. Drt motor kendisine ait drt start butonu ile altrlabilmekte (1. motor 1 nolu start ile, 2. motor 2 nolu
startla gibi) ve kendilerine ait stop butonlar ile durdurulabilmektedir (1. motor 1 nolu stop ile 2. motor
2nolu stopla gibi) . Ancak 1.motor, 3. motor altrlmadan altrlamamakta ve 2. motor da 4. motor
durdurulmadan alamamaktadr. Eer sistemdeki bir sensr aktif ise nce 2.motor altrlmadan dier
hibir motor altrlamamaktadr. 4 motora ait ar akm rlelerinden herhangi biri aktif olduunda
almakta olan tm motorlar stoplanmaktadr.
49. Bir butona basldnda almaya balayan motor ayn butona tekrar basldnda durmaktadr. (Butona her
baslta motor alyorsa duruyor, duruyorsa almaya balyor.) Eer sistemdeki bir sensr aktif ise bu
sensr pasif oluncaya kadar motor alyorsa durdurulamyor, duruyor ise altrlamyordur.
DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

50. Bir butona her baslta sradaki bir lamba yanmaktadr. 5. lamba yandktan sonra butona basldnda tm
lambalar snmekte ve alma ekli batan balamaktadr. Bir stop butonu ile her an almakta olan tm
lambalar durdurulabilmektedir.
51. Bir tama band motoru bir start ile almaya balatlmakta ve stop butonu ile durdurulabilmektedir.
Tama band zerindeki her rn 1. sensr nnden geerken bir lamba yanp snmektedir. Eer 2. bir
sensr aktif olduunda (hatal rn sensr) ayn lamba srekli olarak yanmaya balamakta ve tama
band motoru durmaktadr. 2. sensr ancak pasif olduktan sonra start butonuyla alma tekrar
balatlabilmektedir.
52. 1-2-3-4-5 no ile numaralandrlm 5 adet motor kendilerine ait birer start butonu ile altrlabilmekte ve
birer stop butonu ile durdurulabilmektedir. Her zaman ilk nce 1 nolu motor altrlabilmektedir. Her hangi
bir motor, ancak kendinden kk numaral herhangi bir motor alyorsa altrlabilmektedir. Her hangi
bir motor ancak kendinden byk numaral bir motor alyorsa durdurulabilmektedir. (5 nolu motoru
durdurabilmek iin1 nolu motorun alyor olmas gerekiyor.). Sistemi her an durdurabilecek ayr bir stop
butonu da bulunmaktadr.
53. Bir garaj kaps yle kumanda edilmektedir.
Kap motoru bir ynde dnerken kap kapanyorsa dier ynde dnerken kap almaktadr.
Kapnn tam olarak ald ve kapand iki tarafta bulunan iki sensrle alglanabilmektedir.
Kumanda butonuna basldnda kap aksa kapanmakta kapal ise almaktadr.
Kap alrken veya kapanrken kap aralna konan bir sensr herhangi bir alglama yaparsa
motor durmaktadr. Bu sensr pasif duruma getiinde tekrar kumanda butonuna baslrsa kap
ayn ynde hareketine devam etmektedir.
54. Bir butona basldnda bir ynde dnen motor, ayn butona bir daha baslrsa durmakta ve yine ayn butona
baslrsa motor ters ynde dnmektedir. Bu alma ekli sistemdeki bir sensr aktifken motorun durma
modu ortadan kalkmaktadr. Yani butona her basldnda ileri ynde dnen motor geri ynde dnmeye
balamakta, geri ynde dnyorsa iler ynde dnmeye balamaktadr. Bu alma modunu durdurmann
yolu ise ayr bir stop butonuna basmaktr.
55. Bir garaj kaps yle kumanda edilmektedir.
Kap motoru bir ynde dnerken kap kapanyorsa dier ynde dnerken kap almaktadr.
Kapnn tam olarak ald ve kapand iki tarafta bulunan iki sensrle alglanabilmektedir.
Kumanda butonuna basldnda kap aksa kapanmakta kapal ise almaktadr.
Kap alrken veya kapanrken kap aralna konan bir sensr herhangi bir alglama yaparsa
motor durmaktadr. Bu sensr pasif duruma getiinde tekrar kumanda butonuna baslrsa kap
durmadan nceki hareket ynnn tersine doru harekete balamaktadr.
56. Bir artma tesisinde atk suyun tahliyesi 5 ayr motorla gereklemektedir. Her motorun devreye girmesi
seviye sensrleri ile salanmaktadr. 1. sensr aktif olduunda 1. motor devreye girmekte, 2 seviyedeki
sensr aktif olduunda 2. motor almaya balamakta. Bu ekilde su seviyesi 5. sensre kadar ularsa 5.
motor suyun tahliyesi iin devreye girmektedir. Su seviyesinin azalmas durumunda devreden kmas
gereken motor ise almaya balad ncelik srasna gre olmaktadr. rnein suyun seviyesi 4. seviyeye
ulatnda 4. motor devreye girmi durumdayken suyun seviyesi 4. sensrn altna dtnde 1. motor
devreye girmektedir. Bu durumdayken devreye alnacak motor sras 5. motorken devreden kartlacak
motor sras 2. motordur.
57. katl bir yk asansrnde kabinin aa-yukar hareketi, tek devirli bir motorun ileri-geri ynde hareketi
ile gereklemektedir. Kabin dnda bulunan butonlarla kabin gnderildii kata gitmekte ve orada
durmaktadr. Her katta bulunan swichlerin dnda en alt ve en st hareket snrlarnda motoru durduracak
DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

birer emniyet swichi bulunmaktadr. Ayrca kabin kapsnn ak olmas durumunda motorun almas
engellenmelidir.
58. 4 ayr sensrden herhangi 2 tanesi ayn anda aktif olursa 1. motor, herhangi 3 tanesi ayn anda aktif olursa
2. motor almaya balamaktadr. almakta olan motorun durdurulmas iin ayn drt sensrden herhangi
birinin aktif yaplmas yeterlidir. Normalde iki motor ayn anda almamaktadr. Ancak 4 sensrn hepsi
ayn anda aktif ise 2 motor ayn anda alabilmektedir.
59. Bir ray zerindeki yk taycs iki nokta arasnda gidip-gelmektedir. Bir motorun devir ynnn
deitirilmesi ile gerekletirilen bu alma , bir start butonu ile balatlmaktadr. Yk arabas ileri veya geri
u noktaya geldiinde durmadan dier yne hareket etmektedir. Her hangi bir anda stop butonuna baslmas
motoru hemen durdurmamaktadr. Stop basldktan sonra yk arabas gittii yndeki snr anahtarna
ulanca durmaktadr. Eer yk arabas nerede olursa olsun motoru durdurmak istiyorsak startla beraber stop
butonuna ayn anda basmak gerekmektedir.
60. Bir motorun kumandas 8 sensrn aktif yada pasif olmas durumuna gre deiik ekillerde
olabilmektedir. Eer 1. sensr aktif ise ve ayn zamanda 5-6-7 nolu sensrler bu srada aktif yaplrsa motor
durduruncaya kadar saa doru dnmektedir. Eer 1. sensr aktif iken 7-6-5 srasnda sensrler aktif
oluyorsa motor durduruluncaya kadar sola doru dnmektedir. 3 nolu sensr ise kesik altrma
yapmaktadr. Yani bu sensr aktif olduu srece motor almakta ve pasif olduunda durmaktadr. 4 nolu
sensrn grevi de her zaman almakta olan motoru durdurabilecek stoplama ilemi yapmaktr.
61. 1 ve 3 nolu butonlara ayn anda baslrsa ileri ynde dnen motor, 2 ve 4 nolu butonlara ayn baslrsa geri
ynde dnmektedir. alma ekli kesik almadr. Yani mhrleme yoktur. Ancak 1-2-3-4 nolu butonlarn
hepsine ayn anda baslrsa motor 5 nolu stop butonuna basncaya kadar srekli almaktadr.
62. 2 motor kendilerine ait 2 ayr start butonu ile altrlmaktadr. 1 nolu start basldnda 1 nolu motor srekli
almaya balamaktadr. 2 nolu starta baslrsa 2 nolu motor ancak 1. motor alyorsa
altrlabilmektedir. Stop butonuna basldnda eer sadece 1.motor alyorsa bu motor hemen
durmaktadr. Eer 2 motor da alyorsa yine sadece 1. motor durmaktadr. 2. motoru durdurmak iin stop
butonuna bir daha basmak gerekmektedir.
63. retim band zerindeki rnleri alglayan 1. sensr aktifken start butonuna baslrsa rn bir baka yere
tayacak olan motor almaya balamaktadr. rnn gitmesi gereken yerde bulunan 2. sensr alglama
yaptnda motor durmakta ve rn ileri doru iten tek etkili bir silindir pistonu hareket etmektedir.
Silindirin kontroln yapan valf enerjisi, rnn ileri itildiini alglayacak olan 3. sensr tarafndan
kesilmesi salanacaktr. Eer retim band zerinde bir rn alglanmyorsa bu alma hi
balamamaktadr. Her startlamada gerekleen bu i evrimi 4. bir sensr aktifse, nce bir baka butona
basldktan sonra start butonuna baslrsa gereklemektedir.
64. 1 nolu sensr aktif iken start butonuna baslrsa 1 motor, 2 nolu sensr aktifken start butonuna baslrsa 3.
motor almaktadr. Eer 3 motor birden alyorken starta baslrsa 4. motor almaya balamaktadr.
Motorlarn srekli olan almalar her an Stop butonu durdurulabilmektedir. 4 motor almaya baladktan
sonra yanan bir lamba ancak tm motorlar durduunda snmektedir.
65. 4 sensrden herhangi tanesi ayn anda aktifse alan 1 nolu rle, ayn drt sensrden herhangi iki tanesi
ayn anda aktifse durmaktadr. Eer 4 sensrn hepsi ayn anda aktif olursa bu aktiflik devam ettii srece 2
nolu rle enerjilenmektedir. Eer 5. bir sensr aktif ise 1. rle enerjilendiinde beraberinde 3 nolu ve 2 nolu
rle enerjilendiinde de 4 nolu rle enerjilenmektedir. 3 ve 4 nolu rleler enerjilendikten sonra ancak bir
stop butonu ile durdurulabilmektedir. Bu stop butonu 1 ve 2 nolu rlelerin durdurulmasnda
kullanlmamaktadr.
66. 1 nolu start butonuna basldnda 1 nolu motor almaya balamaktadr. 2 nolu start butonuna baslrsa 1
ve 2 nolu motorlar beraber almaya balamaktadr. Bu anda 1 nolu motor alyorsa almaya devam
DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

eder. Eer 3 nolu butona baslrsa 1,2 ve 3 nolu motorlar beraber almaya balar. Eer bu anda 1 veya 2
nolu motorlar alyorsa almaya devam ederler. Eer 1 nolu stop butonuna baslrsa ve o srada
alyorsa sadece 1 nolu motor devre d kalr. Eer 2 nolu stop butonuna baslrsa ve o srada
alyorlarsa 1 ve 2 nolu motorlar devre d kalr. 3 nolu stop her motoru da devre d brakmaktadr.
Sistemde bulunan bir sensr aktif ise o zaman tm motorlar sadece kendilerine ait start butonlar ile
altrlp, stop butonlar ile durdurulabilmektedir
67. Bir makinede bulunan 5 adet motor 3 adet buton ve 1 anahtarla yle kumanda edilmektedir.
* 1. starta basldnda 1-3-5 nolu motorlar saa doru butona basld srece dnmektedir.
2. start butonuna basldnda 2 ve 4 nolu motorlar sola doru butona basld srece dnmektedir.
3. start butonuna basld motorlarn hepsi daha nce altklar ynlerin tersi ynlerde butona
basld srece almaktadr.
Eer 4 nolu anahtar aktif yaplm durumda ise yukardaki ilemler motorlarn srekli almas eklinde
gereklemektedir. Bu durumda motorlarn durdurulmas, anahtarn pasif hale getirilmesi ile
gerekleebilmektedir.
68. Bir makine zerindeki 2 motorun kontrol 3 sensr, bir start ve bir stop butonu ile yle gereklemektedir.
1. sensr aktif iken start butonuna baslrsa 1. motor stop butonuna basncaya kadar dnmeye
balyor.
2. sensr aktifken start butonuna baslrsa iki motorda stop butonuna basncaya kadar almaya
balyor.
3. sensr aktifken start butonuna baslrsa iki motorda ters ynde stop butonuna basncaya kadar
almaya balyor.
1 ve 2 nolu sensrler aktifken start butonuna baslrsa starta basl olduu srece motorlar ayn ynde
dnyor
2 ve 3 nolu sensrler aktifken start butonuna baslrsa starta basl olduu srece iki motor birbirine
ters ynde dnyor
69. Bir makinedeki uyar sistemi yle almaktadr.
1 nolu sensr aktif olursa sar lamba, 2 nolu sensr aktif olursa krmz lamba 3 nolu sensr alglama
yapyorsa sesli uyar cihaz almaktadr.
1 ve 2 nolu sensrler beraber alglama yapyorsa beyaz lamba ile birlikte sesli uyar cihaz
almaktadr.
2 ve 3 nolu sensrler birlikte alglama yapyorsa krmz lamba ile birlikte sesli uyar cihaz
almaktadr
3 sensr beraber alglama yapyorsa hem tm lambalar yanmakta hem de sesli ikaz cihaz
almaktadr.
Herhangi bir alma ekli ortaya ktnda sensr alglamas ortadan kalksa da bir stop butonuna
basmadan normal alma olan yeil lamba yanma durumuna dnlememektedir.

3 sensrden hibiri aktif deilse yeil lamba srekli olarak yanmakta ve bu durum normali
gstermektedir. Ancak yukardaki ikaz durumlarndan biri ortaya ktnda yeil lamba snmektedir.
70. Bir retim bandn dndrmekte olan motorun kumandas yle olmaktadr;
Start butonuna basldnda almaya balayan motor, 1 nolu sensrn her alglama yaptnda
durmakta ve yeniden start baslarak almas balatlmaktadr.
Eer 2 nolu sensr alglama yaparsa krmz bir lamba yanmakta ve motor durmaktadr. Motorun
tekrar almas ancak ikinci bir start butonuna baslmasndan sonra normal start butonu baslrsa
mmkn olmaktadr. kinci start ayn zamanda krmz lambay sndrmektedir.
Eer 3 nolu sensr alglama yaparsa motor durmakta ve sar lamba yanmaktadr. Motorun almas
iin starta basldnda sar lamba snmekte ve motor ters ynde dnmeye balamaktadr. Yine bu
durumda da nceki alma ekilleri geerli olmaya devam etmektedir.
DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

almakta olan motor her zaman iin ar rlesinin aktif olmas veya acil stop butonuna
baslmasyla durdurulabilmektedir.

71. Bir cihazn altrlabilmesi iin 3 butona mutlaka 2-1-3 srasnda baslmas gerekmektedir. Her hangi bir
baka srada baslmas durumunda yeniden doru srada baslsa dahi artk cihaz altrlamamaktadr.
Ancak 4 nolu bir baka buton ile bu kilitlenme ortadan kaldrlabilmekte ve bundan sonra doru srada
butonlara baslrsa cihaz alabilmektedir. 5 nolu bir anahtar aktif yaplrsa her hangi 2 butonun ayn anda
aktif olmas cihaz altrlabilmekte ve bu anahtarn pasif olmas ile durdurulabilmektedir. almakta olan
cihaz 6 nolu bir butonla her zaman iin durdurulabilmektedir.
72. Start ile 5 motor birden ayn anda almaya balamaktadr. Eer stop butonlarndan 1 nolu butona baslrsa
sadece 1 nolu motor, 2 nolu butona baslrsa 1 ve 2 nolu motor, 3 nolu butona baslrsa tm motorlar
durabilmektedir. Ancak sistemdeki iki sensrden 1 nolu sensr aktifse hangi stop butonuna baslrsa baslsn
almakta olan motorlarn hepsi hemen durmaktadr. 2 nolu sensr aktifse almakta olan hangi motor
veya motorlar olursa olsun ancak 3 stop butonuna ayn anda baslrsa durabilmektedir.
73. ki butondan 1 .sine her baslnda sradaki bir lamba yanmakta ve 2. sine her basta yanmakta olan lamba
ayn srann tersi ynnde snmektedir. Eer 5 lamba yanm durumdaysa butonlardan hangisine baslrsa
baslsn yeni bir lamba yanmamakta ve snmemektedir. 3. bir resetleme butonu ile 5 lamba sndrlmekte
ve ayn alma biimine balanabilmektedir.
74. 4 anahtarn konumuna bal olarak 2 motor yle kumanda edilmektedir.
1 nolu anahtar aktifken start butonuna baslrsa 1 motor almaya balamaktadr.
2 nolu anahtar aktifken start butonuna baslrsa 2. motor ve eer duruyorsa 1 nolu motor almaya
balamaktadr.
3 nolu anahtar aktifse start butonuna baslmas ile 1 nolu motor devreye girmekte ve bu durumda
iken starta bir daha baslrsa 2 nolu motor da devreye girmektedir.
4 nolu anahtar aktif ise starta baslmas ile 2 nolu motor devreye girmekte ve bu durumda iken bir
daha starta baslrsa 1 nolu motorda devreye girmektedir.
Bir stop butonu her zaman almakta olan motor veya motorlar durdurabilmektedir.
ki veya daha fazla anahtar ayn anda aktif ise hibir motor alamamaktadr.
75. Bir retim bandnda alma yle gereklemektedir:
Tama band motoru PLC enerjilendii anda almaya balamakta ve acil stop butonu ile her
zaman durdurulabilmektedir.
1 nolu sensr, banda giri yapan rnleri saymaktadr(hatal veya hatasz tm rnler). Her 10
rnde 10 saniye sreyle tama band motorunu durdurmaktadr.
2 nolu sensr hatal rn alglamaktadr. Alglama yaptnda hatal rn bant dna itecek bir
robot kolunu altrmaktadr.
1 nolu sensrle 2 nolu sensrn alglamalar sonucu her 15 salam rn geii olduunda tama
band motoru 5 saniye durmakta ve rnleri baka yere tayacak robot kol almaktadr.
76. Start butonuna basldnda bir motor, stop butonuna basncaya kadar periyodik aralklarla devreye girip
kmaktadr. Balangta motorun devreye girip kma sresi 2 saniyeyken her 5 defa girip kma sonras
bu sre 2 saniye artmaktadr. Devreye girip kma aral 20 saniyeye ulatnda veya stop butonuna
basldnda bu sre tekrar 2 saniyeye dmektedir.
77. Otomatik alp kapanan bir kapnn kontrolnde 3 sensr kullanlmaktadr. Kapnn almas motorun bir
ynde dnmesi ile ve kapanmas da ters ynde dnmesiyle salanmaktadr. 1 nolu sensr dardan geleni
alglayp kapnn almasn salamakta, 2 nolu sensr ise ieriden darya kan alglayp kapnn
almasn salamaktadr. 3 nolu sensr alglama yapyorsa kap kapanamaz. Kap aldktan 4 saniye sonra
kendiliinden kapanmaktadr. Kapnn almas ve kapanmas saylmaktadr. PLC enerjilendikten 10 saat
DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

sonra ieride kimsenin olmadnn bir gstergesi olan giren kan saysnn eitlii durumu da mevcutsa
PLC tekrar resetleme butonuna baslncaya kadar kendini stoplamaktadr.
78. Bir butona her basldnda sradaki bir lamba devreye girmektedir. 5. lamba devreye girdikten sonra ayn
butona baslmaya devam edildike 5. lambadan balamak zere lambalar devreye giri sras ynnn
tersine doru devreden kmaktadr. Bu alma bu ekilde sreklidir. Ancak bir sensr alglama yaparken
butona ilk baslta 5 lamba birden yarm saniye aralklarla, 2. bir butona basncaya kadar devreye girip
kmaktadr.
79. ki ayr sensr farkl retim bantlar zerindeki rnleri alglamakta ve saylmalarn salamaktadr. Bir nolu
butona basldnda bu iki sensrn alglama miktarlar toplam kadar saniye sreyle bir motor devreye girip
almakta ve bir lambada toplam alglama kadar kere yanp snmektedir. Eer 1 nolu buton yerine 2 nolu
butona baslrsa motorun devreye girme sresi 2 kat artarken lambann yanp snme says yarya
inmektedir.
80. Start butonuna basldktan sonra stop butonuna basncaya kadar iki motor periyodik aralklarla devreye
girip kmaktadr (astable). Motorlarn devreye giri k sreleri start butonuna basmadan nce
programlanmaktadr. 1 nolu sensre ka saniye sreyle basldysa starttan sonra periyodik almadaki 1
nolu motorun devrede kalma sresi o kadar olmaktadr. Periyodik alma srasnda 2 nolu motorun devrede
kalma sresi ise 2 nolu butona starttan nce ka kez basldysa o kadar saniye olmaktadr.
81. ki sensrn yaptklar alglama says, bir nolu start butona basldnda karlatrlmakta ve sonuca uygun
motor almaya balamaktadr. 1 nolu sensr fazla alglama yaptysa 1 nolu motor, 2 nolu sensr fazla
alglama yaptysa 2 nolu motor, eit alglama yaptlarsa 3 nolu motor almaya balamaktadr. almaya
balayan motor, stop butonuna baslmasyla veya iki sensrn yapt alglamalar toplam kadar saniye sre
sonra kendiliinden durmaktadr. stenirse 2 nolu start butonu ile her motor birden altrla bilmektedir.
Ancak bu alma sresi 2 sensrn yaptklar alglama fark kadar saniye olmaktadr.
82. 5 lambadan oluan tek ynl bir yryen k devresi PLC ile kontrol edilmektedir. Startla balayp stopla
biten almada lambalarn devreye girme sresi 1 saniye aralkldr. Ancak 1 nolu sensr aktif olursa bu
sre 2 saniyeye kmakta, 2 nolu sensr aktif olursa yarm saniyeye dmektedir. Eer 1 ve 2 nolu sensrler
birlikte aktifse lambalarn hepsi 0.5 saniye aralklarla yanp snmektedir.
83. Tama band zerindeki bir rn alglayan 1 nolu sensr, rnn boyunu tespit etmektedir. nk 2 nolu
sensr ayn rn algladnda 1 nolu sensrn yapt alglama sresi kadar bir boya pskrtme istasyonu
nnde durmaktadr. Tama band motoru startla balayp stopla durdurulmaktadr. Boya pskrtme
ilemini yapan cihazda bir motor olarak dnlmelidir ve devrede kald sre, 1 nolu sensrn alglama
yapt sre kadardr. 1 nolu sensrn yapt alglama sresi 2 saniyeden az ise bu rn hatal demektir ve
tama band motorunu durduramaz.
84. Start butonuna baslmasyla 1 nolu motor 5 kez devreye girip kmakta ve hemen ardndan ikinci motor da 5
kez devreye girip kmaktadr. Motorlarn devreye girip kma sreleri balangta 1 saniyedir. Stop tan
sonra ikinci kez startlama yapldnda bu sre 2 saniyeye kmaktadr. Sonraki startlamada yine bir saniye
aralkl ve sonraki startlamada yine 2 saniye aralkl olmaktadr.
85. Bir butona 1 saniyeden fazla sreyle baslrsa 1 nolu motor, 2 saniyeden sonra 2 nolu motor ve 3. saniyeden
sonra 3 nolu motor devreye girebilmektedir. Eer butona 5 saniyeden fazla basmaya devam edilirse
motorlarn hepsi devreden kmaktadr. Stop butonu ile almakta olan motor her an durdurulabilmektedir.
Start butonuna baslmas saylmaktadr. Bir sensr alglama yaptnda start butonuna basma saysnn 10
kat kadar saniye sresince bir lamba yanmaktadr.
86. 1 ve 2 nolu sensrler aktifken starta basldnda 10 kez yanp snen bir lamba, 2 ve 3 nolu sensrler
aktifken starta basldnda 20 defa 1 ve 3 nolu sensrler aktifken 15 defa yanp snmektedir. Lambann
yank kalma sresi 4 nolu sensrn ald darbe sinyali kadar saniyedir. Lambann snk kalma sresi 4
DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

nolu sensrn ald darbe saysnn yars kadar saniyelik bir sredir. 4 nolu sensrn ald darbe says
100 den fazlaysa bu fazlalk kadar saniye sreyle 2. bir lamba yanmaktadr. 4 nolu sensrn ald darbe
says 150den fazlaysa bu fazlalk saylmamaktadr.
87. Bir motor start ile almaya balatlp stop ile durdurulmaktadr. Motor eer durdurulmadysa 5saniye
sonra krmz, 10 saniye sonra yeil lamba yanmaktadr. Motor 5 kez devreye alndktan sonra durdurulduu
zaman sar bir lamba yanmaktadr. Bu andan sonra motor 30 dakika sreyle devreye alnamamaktadr.
Ancak start butonuna 10 saniyeden fazla sreyle baslrsa devreye alnabilmektedir.
88. 4 ayr butonla 4 ayr motor devreye alnabilmekte ve bir stop butonu ile almakta olan motor veya
motorlar durdurulmaktadr. Hibir motor 30 dakikadan daha fazla devrede kalamaz Herhangi bir motor 30
dakika devrede kaldysa bir krmz lamba yanmakta ve o motor hemen durdurulmaktadr. Motorlarn
devrede kalma sreleri nemlidir. nk stop butonuna basldktan sonra startna baslsa da her motor
devrede kald sre kadar devreye alnamamaktadr.
89. Bir yol kavanda geen araba says iki ynl olarak bir sensr tarafndan saylmaktadr. Her 10 dakikada
bir sensrlerin sayd araba saylarnn fark alnmakta ve bu arada sayma deerleri sfrlanmaktadr. Fark
sayma says 30 arabadan fazla ise ve bu fazlalk 1 nolu sensr tarafnda fazla ise krmz lambann yanma
sresine 5 saniye eklenmektedir. Eer fark 2 nolu sensr tarafnda fazla ise yeil lambann yanma sresine 5
saniye eklenmektedir. Normalde iki lamba 30 saniye aralklarla devreye girmektedir. (Sar lamba yok)
90. Bir motor bir sensr alglama yapt srece almaktadr. Motorun devreye girdii sreler srekli olarak
toplanmaktadr. Bir butona basld anda motor toplam alt sre kadar ters ynde dnmektedir. Eer
butona 3 saniye sreyle baslrsa toplam srenin yars kadar motor geri ynde dnmektedir.
91. retim band zerinde 3 sensr, rnlerin farkl zelliklerini saymaktadr. Her 20 saniyede saylan 1.
zellikten 2. zelliin fark alnmakta ve 3. zellik says zerine eklenmektedir. Eer 3. zellik says 50
olursa bir motor 10 saniye alp durmaktadr.
92. retim band zerinde mavi ve krmz renkteki rnler ayr ayr saylmaktadr. 1 dakika aralklarla mavi
renkteki rn says deeri kadar saniye sreyle 1 nolu motor, krmz renkteki rn says kadar saniye
sreyle 2 nolu motor, iki renkteki rnlerin toplamnn yars kadar sre 3 nolu motor almaktadr.
93. 1 nolu butonla 1 nolu motor, 2 nolu butonla 2 nolu motor kesik altrlmaktadr. Motorlarn alma
sreleri ve altrlma saylar ayr ayr toplanmaktadr. Her hangi bir motor 15 dakika alma sresine
veya 15 kez altrlp durdurulmas durumunda iki motorun toplam alma sresinin 2 kat kadar bir
sreyle iki motorda altrlamamaktadr.
94. Start butonu ile altrlp, stop butonu veya motor koruma rlesi konta ile durdurulabilen bir motor, her 5
defa devreye alnp kartldnda daha nce devrede kald sreler toplamnn yars kadar sreyle tekrar
altrmak mmkn olmamaktadr. Motorun toplam alma sresi hi bir zaman 30 dakikay
gememektedir.
95. Start- stop kontroll bir motor her altrlnda eer stop butonuna baslmadysa nceki almasnda 5
saniye fazla alp durmaktadr. lk alma sresi 10 saniyedir. Motorun devreye alnma says tek say
olma anlarnda 5 saniyenin zerine 2 saniye daha eklenmektedir. Motorun srekli olarak 10 dakika almas
durumunda balang durumuna dnlmektedir.
96. Bir kazandaki su seviyesi, 3 ayr sensr tarafndan kontrol edilmektedir. 1. seviye sensr alglama
yaptnda 1 nolu motor, 2. seviye sensr alglama yaptnda 2 nolu motor almaya balamaktadr. Eer
3. seviye sensr alglama yapmaya balarsa 1 nolu motorun alt sreden 2 nolu motorun alt
srenin farknn 2 kat kadar sreyle 3. motor alp durmaktadr. Bunun iin 3 nolu sensrn bir an iin
aktif olmas yeterlidir. Suyun seviyesi 3 sensr tarafndan 5 dakikadan fazla alglanyorsa 4. motor 1 ve 2
sensrlerin alglama sreleri toplam kadar alp durmaktadr.
DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

10

97. 1 nolu start butonuna basldnda almaya balayan 1 nolu motor, stop butonuna basldnda
durmaktadr. 2 nolu start butonuna baslrsa 2 nolu motor almaya balamakta ve 1 nolu motorun en son
alt sre kadar sre alp durmaktadr. Eer 2 nolu motor alrken bir sensr aktif olursa o zamanda
3 nolu motor almaya balamaktadr. Bu motorda 1 nolu motorun en son alt sre kadar sre alp
durmaktadr.
98. (x+y).z=sresince bir motoru altran program
99. 3 butondan 2sinin baslma saysn arpp 3 den karan ve sonu kadar bir k SM0.5ile yakp sndren
program
100.

2 butonun ka kez baslma saysn toplayan ve o sayy sre olarak klarda kullanan program

101.
2 butonun ka kez baslma saysn karan ve sonu negatif ise krmz lamba yakan, sonu 10 dan
bykse sar lamba 10 dan kkse yeil lamba yakan program
102.

x2+y2 ilemi yaplp sonu 5 den bykse sar kkse krmz lamba yakan program

103.
Birinci giri aktif pasif olma durumunu ikinci giri 8 defa basldnda birinci giriin konumunu
belirleyip 8 bitlik sayy oluturan ve klarda gsteren program
104.

ka atlan 1 biti sensr aktif ise saa, deilse sola kaydran program

105.

Butona ka kez baslrsa o sre kadar bir biti sola kaydran program

106.

Butona ka kez baslrsa o sre kadar bir biti saa kaydran program

107.
10101010 saa kaydrma 1.butona basldnda sola kaydrma program 2.butona basldnda
gerekleecektir
108.

10101010 saa ve sola kaydrma program

109.

8 giriten starta baslnca konuma gre bitleri klarda gsteren program

110.

ki biti saa sola kaydran program

111.

00001111 srekli ters dndren program

112.

10101010 bitlerini saa dndren program

113.

0001 ilk 4 bit sola saa 1000 ikinci 4bit sola saa kayan program

114.
birinci buton say girii, 2.buton toplama 3.karma 4.arpma 5.blme ve 6.ise sonucun kta say
kadar yanp snmesini salayan program
115.
retim bandndan geen elemanlar sayp bir kutu olduunda(6 adet) duran ve 5 sn sonra tekrar alan
program
116.
sensr saysnn starta 1.basmda toplayan 2.basmda karan 3.basmda arpan 4.basmda blen ve
kta sonu 0,10,20,30... gibi giden program
117.

ka atlan 1 biti saa kaydran program

DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

11

118.

ka atlan 1 biti sola kaydran program

119.

ka atlan 1 biti sola ve saa kaydran program

120.
5sn aralklarla ift klar yakp sndren program move komutu ile yaplacaktr.4 defa yanp
snnce duracaktr
121.
4sn aralklarla tek klar move komutu ile yanp snecektir.Eer bir sensr aktif ise srekli aktif
deilse 3 kere yanp snecektir
122.

3sn aralklarla tek ve ift klar yanp sndren program move komutu ile yaplacaktr

123.
ki sensrden birinci tek ikinci ift klarn 2sn yanp snmesini belirleyecek ve start butonuna
basldnda alma balayacaktr
124.
Zamanlayc saat yapnz ve 00.00.45-00.01.05 arasnda ve saat ve 00.03.37 de bir defa alarm
vermesini salaynz
125.

Kronometre ile geri saym yapnz.3 butondan 1.saat 2.dakika 3.saniye ayar yapan program

126.
Start butonu ile bir motor 5 sn ileri ynde alp 5 sn duracaktr. Sonra 5 sn geri ynde alp
duracaktr bu olay stop butonuna baslana dek devam edecek.
127.
Bir ve nolu butonlara ayn anda baslrsa geri ynde dnen motor iki ve drt nolu butonlara ayn
anda baslrsa ileri ynde dnmektedir.Ancak 1-2-3-4 nolu butonlarn ayn anda baslrsa motor srekli
alacak.Stop butonuna ne zaman basarsak duracak.
128.
Bir fotosel nnden 5kez rn getiinde 1. ve 2. motor devreye giriyor. 1 motor 10sn altktan
sonra 3. ve 4. motor devreye giriyor. Sistem 30sn altktan sonra tm motorlar devreden kyor.
129.
Bir motorun ileri ve geri ynde almas istenmektedir. Motor ileri ynde alrken geri yn
butonuna baslrsa motor duracak ve geri ynde alacaktr. Bu ilem motor geri ynde alrken ileri yn
butonuna baslrsa ayn ekilde gerekleecektir. Stop butonu yada ar akm butonuna baslrsa motor
duracaktr.
130.
Bir tama band zerinden geen rnleri sayclar sayyor. C1 saycsndan fazla rn geiyor. C1 15
saymaya ulatnda c1 ile c2 arasndaki fark kadar saniye 2.motor alp duruyor. Her an iin stop butonu
ile devre durdurulabilir.
131.
Startta 1kez bastgmzda motor ileri , starta 2.kez bastgmzda motor duracak.Startta 3.kez
bastgmzda motor geri donecek.Motor geri donmeye basladktan 10sn sonra devre resetlenecek.Srekli bu
ilsem uygulanacaktr.
132.
Starta basldktan 5sn sonra motor ileri gidecek.Daha sonra 5sn geri calsacak.Bu ilsem srekli
uygulanacaktr.Stop bastgmzda devre duracaktr.
133.
Starta baslnca 1.motor ileri ayn butona baslnca 2.motor geri , ayn butona 3.kez baslnca 2side
duruyor.1sensr aktifken 1.motor geri gidecek.2sensor aktifken 2.motor ileri gidecek ayn butona 4.kez
baslnca devre resetleniyor.
134.

motorun farkl kontrol

-I0.0 butonu ile 1.motor alacak.
-10 saniye sonra 2.motor ve 20 sn sonra 3.motor calsmaya baslayacak
-1.motor 30saniye sonra devreden ckacak
DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

12

-1.motordan 5sn sonra 2.motor ve 10 sn sonra 3.motor devreden ckacak

-1.motor calsrken yesil duruyorken krmz lamba yanacaktr
-normal ve acil olmak uzere iki stop butonu olacaktr.
135.
Tek sm0,5 ve tek counter sayc ve tek start kullanarak karaimek devresini ciziniz.devre kendini
tamamladnda baa dnecektir.Acil reset kullanarak yapnz.
136.

Bir butona ka defa baslrsa okadar zaman sonra devreden ckacaktr.

137.
Start butonuna birkez bastmzda motor ileri ynde dnmektedir.start butonuna ikinci kez
bastmzda ileri ynde dnmeyip duracaktr.start butonuna sonkez bastmzda motor geri dnmeye
baslayp 5sn sonra duracaktr.tek start counter timer ile ciziniz.
138.
Tama bandn dndren motor start butonu ile almaya balamaktadr. Bant zerinden geen
rnleri alglayan sensr, 5 rn algladnda 2 nolu motor, 10 rn algladnda 3 nolu motor, 15 rn
algladnda 4 nolu motor devreye girmektedir. Devreye giren dier her motor, 5 saniye altktan sonra
kendiliinden durmaktadr. Sensr 20 rn alglarsa tama bandn dndren 1 nolu motor da durmaktadr.
1 nolu motorun durmas sfrlamay da gerekletirmektedir. Sistemdeki stop butonu ile her zaman
almakta olan motor veya motorlar durdurulabilmektedir. Sensr, mekanik bir eleman olduu iin her
tarama ierisinde en fazla bir kere alglama yapaca salanmaldr.
139.
Bir butona basldnda almaya balayan motor baka bir butona basldnda duruyor. Bu motor
eer 10 defa devreye alndysa 2 nolu motor almaya balyor. Eer motor 20. kez devreye alnyorsa 3
nolu motor devreye giriyor. 2 ve 3 nolu motorlar devreye girdikten 5 saniye sonra kendiliinden devreden
kmaktadr. Eer motor 30 kez devreye alndysa 5 saniye alp duruyor. Bu motoru bir daha devreye
alabilmek iin bir resetleme butonu kullanlmaktadr.
140.
3 adet motorun plc ile almas u ekilde devresi izilip uygulamas yaplacaktr. 1. Start 1. Motoru,
2. Start 2. Motoru, 3. Start 3. Motoru srekli altrmaktadr. Stop butonu ile her an alan motorlarn tm
durdurulmaktadr. Eer bir sensr aktif ise motorlarn almas u ekilde olacaktr. 1. Start 1. Motoru, 2.
Start 1 ve 2. Motoru, 3. Start 1,2 ve 3. Motoru srekli altrmaktadr. Bu durumdada Stop butonu ile her an
alan motorlarn tm durdurulmaktadr. Set ve Reset mant ile bu devrenin Lader diyagramn izip,
uygulamasn yapnz.
141.
3 Adet motorun almasna ait ak diyagram aadaki gibidir. bu devrenin Lader diyagramn izip,
uygulamasn yapnz.

142.
PLC, enerjilendii andan itibaren bir motor 2 saniye aralklarla srekli olarak devreye girip
kmaktadr. Eer 1 nolu sensr alglama yaparsa bir lamba 0,5 saniye aralklarla ile15 defa devreye girip
kmaktadr. Eer 2 nolu sensr, motor almad anda aktifse ve ayn zamanda 3 nolu sensr aktif, 4 nolu
sensr pasifse ikinci bir motor almaya balamaktadr. 4 nolu sensr dururma ve resetleme grevindedir.
Aklama: Bu sorunun mutlaka alt programlar oluturularak zlmesi istenmektedir.
I0.0....: 1 nolu sensr , I0.1.....: 2 nolu sensr, I0.6......: 3nolu sensr, I0.7....: 4 nolu sensr
Q0.0....:1. motor Q0.1....: Lamba Q0.2....: 2. motor

DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

13

143.
Bir butona her basldnda sradaki bir motor almaya balamaktadr. 6. motor almaya
baladktan sonra butona baslmaya devam edilirse ters srada motorlar devreden kmaktadr. Srekli olan
bu alma eklinde durdurma butonu ile almakta olan motorlar her zaman durdurulmaktadr.
144.
2 nolu sensr aktif olduu zaman 1 nolu sensrn aktif olduu sre kadar 1. motor almaktadr.
1 nolu sensr 3 saniyeden daha az alglama yaptnda 2 nolu sensr aktif yaplrsa 1. motor
almamaktadr. Bu durumda 2. motor 10 saniye sreyle alp kendiliinden durmaktadr. Stop butonu her
an durdurma yapabilmektedir.
145.
Mutlaka alt programlar hazrlanarak zm istenen kontrol sisteminde 5 sensr kumanday
salamaktadr.
1 nolu sensr aktifse PLC enerjili oldu_u srece 1 nolu lamba srekli yanmaktadr.
2 nolu sensr aktif olduu srece 2 nolu lamba 0.5 saniye aralklarla devreye girip kmaktadr.
3 nolu sensr aktifse 3 nolu lamba 2 saniye aralklarla devreye girip kmaktadr.
4 nolu sensr aktifse 4 nolu lamba 4 defa yanp snmektedir.
5 nolu sensr aktifse 5 ve 6 nolu lambalar astable olarak almaktadr
146.
6 lamba start ile birlikte 1 saniye aralklarla srayla yanmaktadr. 6 lamba da yank duruma geldiinde
1 saniye birlikte yandktan sonra hep birlikte snmekte ve yine 1 saniye sonra tekrar sradan ayn
almaya balamaktadr. Stop butonu ile alma her zaman durdurulabilmektedir. Ancak ;
1 nolu lamba yankken 1 nolu sensr aktifse 2 nolu lamba yanmadan 3 nolu lamba yanarak
alma devam etmektedir.
1 ve 2 nolu lamba yankken 2 nolu sensr aktifse 3 ve 4 nolu lambalar yanmadan 5 nolu lamba
yanarak alma devam etmektedir.
147.
Araba ykama sistemi: Bir otomatik araba ykama sisteminde srasyla almas istenen ilem
admlar yledir;
1. Arabann ykama yerine girdii alglanacak ve 10 saniye sonra su fkrtma sistemi almaya
balayacaktr.
2. Su fkrtma baladktan 20 saniye sonra deterjan fkrtma sistemi devreye girecektir.Bu arada su
fkrtma sistemi almaya devam edecektir.
3. Deterjan gnderme sistemi 5 saniye altktan sonra duracak ve 3 l fralama sistemini dndren ve
ilerlemesini salayan sistem almaya balayacaktr. Bu sistemi altran motor ileri ve geri alma iin iki
kla almaktadr. Fra sistemi ile birlikte hareket eden bir sensr, araba mesafesinin bittiini
algladktan sonra motor ters ynde dnmeye balayp, fralarn geldii yne geri dnmesini salamaktadr.
4. Fralar balang noktasna geri dnd alglandktan sonra su gnderme kapanacak ve scak buhar
gnderme k aktif olacaktr.
5. 10 saniye sreyle devrede olan buharlamadan sonra kurutma motoru devreye girecektir.
6. 20 saniye sreyle devrede olan kurutma sistemi devreden ktnda yeni bir araba iin tm sistemler hazr
hale gelecektir.
148.
Bir kavakta bulunan trafik sinyalizasyonunda aadaki admlar srekli olarak gereklemektedir.
SCR kullanarak program gelitiriniz.
1- PLC enerjilendiinde aralara krmz k yayalara yeil k yanmaktadr.
2- 10 saniye sonra yayalara krmz ve aralara sar lamba yanacaktr.
3- 3 saniye sonra yayalara krmz k yanmaya devam ederken aralara yeil k yanacaktr.
4- 10 saniye sonra yayalara krmz k yanmaya devam ederken aralara yanmakta olan yeil k
5 kere yanp snecektir ve hemen ardndan aralara sar k yanacaktr.
5- 2 saniye sonra aralara krmz ve yayalara yeil k yanacaktr.
6- 10 saniye sonra ayn alma tekrar balayacaktr.

DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

14

149.
PLC, enerjilendii andan itibaren bir motor 2 saniye aralklarla srekli olarak devreye girip
kmaktadr. Eer 1 nolu sensr alglama yaparsa bir lamba 0,5 saniye aralklarla ile15 defa devreye
girip kmaktadr. Eer 2 nolu sensr, motor almad anda aktifse ve ayn zamanda 3 nolu sensr
aktif, 4 nolu sensr pasifse ikinci bir motor almaya balamaktadr. 4 nolu sensr dururma ve
resetleme grevindedir.Bu sorunun mutlaka alt programlar oluturularak zlmesi istenmektedir.
150.
Her Pazartesi saat 08 , 00 da bir motorun almaya balayp 10 dakika altktan sonra durmasn
gerekletirecek program gelitiriniz.
*PLC enerjilendii anda Gerek saat okunur ve VB10 adresinden balayp daha nce verilen deerlerde
atamalar yaplr Buna gre VB10da yl bilgisi vardr. Bizim rneimizde Pazartesi gn ve saat 8,00 iin
bilgiler gereklidir. Bunlarda VB10 dan balama durumuna gre VB12 ve VB13 dr. Dier deerler bu rnek
iin gerekli deildir.
*PLC enerjilendii anda gn ve saat bilgisi VB21 ve VB31 ierisine transfer edilmitir. Tampon olarak
baak ahafza alanlarn kullanmak, karlatrma ilemi iin gereklidir. nk karlatrmay word
deerinde yapacaz.
*VW20 ve VW30 deerlerinde Pazartesi gn ve saat 8,00 bilgisi varsa (M0.0) biti set edilir.Zamanlayc ve
motor almaya balar.VW20 nin iind VB21 olduunu ve VW30 da da VB31 olduunu hatrlayalm.
*10 dakika sonra zamanlayc reset ilemini yaparak motoru durduracaktr.
151.
Sayc ile motoru sra ile devreye alp karma: start butonuna 1. kez basldnda q0.0 motoru 2.
kez basldnda q0.1 motoru 3. kez basldnda q0.2 motoru devreye girecektir 4. kez basldnda tm
motorlar devreden kacaktr i0.0 butonuna her basldnda c1 says sayyor c1 deeri 1 olduunda q0.0 2
olduunda q0.1 3 olduunda q0.2 aktif oluyor
152.
Bir butona basldnda almaya balayan motor baka bir butona basldnda duruyor.
Bu kez motor eer 10 defa devreye giriyor ise 2 nolu motor almaya balar.
Eer motor 20 kes devreye giriyor ise 3 nolu motor almaya balar.
2 ve 3 nolu motorlar devreye giriyor ise 5 sn alp duruyor.
Bu motoru bir daha devreye alabilmek iin bir resetleme butonu kullanlmaktadr.
153.

Tama bandn dndrn motor start butonu ile almaya balamaktadr.

Bant zerinden geen rnleri alglayan sensr 5 rn algladnda 2 nolu motor 10 rn algladnda 3
nolu motor
15 rn algladnda 4 nolu motor devreye girmektedir.
Devreye gire dier her motor 5sn altkdan sonra kendiliinden duracaktr.
Sensr ierisinde en fazla 1 kere alglama yapaca salanmaldr.

154.
Bir butona basldnda zaman rlesi aktif olacak. Zaman rolesi 15 sn saydkdan sonra 1. motor
alacak. 30 sn saydkdan sonra 2.motor alacak. Bu ilem Stop Butonuna Basasya kadar devam edecek.
155.

TEK ZAMAN RLES KULLENARAK YRYEN ISIK DEVRES

156.

6 IKILI BR SANYE ARALIKLI TEK YNL YRYEN IIK DEVRES

157.
bir otopark 20 araba kapasitelidir. Bu otopark bo olduunda sistem bo olduunu gstermektedir. Bu
otoparka 20 ara girdiinde veya dolduunda sistem alarm verecek. eriye bata ara giremeyeceklerdir
158.
i0.0 butonu c1 saycsn i0.1 c2 saycsn i0.2 butonu c3 saycsn saydrmaktadr.0i.3butonu aktf
olursa c1saycssnn deeri 10dan kk veya eit ise c2 saycsn saydg deger kadar q0.0
almaktadr.eer i0.3 butonu aktif oldugunda c1 saycsnn deeri 10dan byk veya eitse c3 saycsnn
saydg deger kadar q0.1 almaktadr.i0.4 butonu ile sistem durmaktadr.
159.

3 motorun kumandas aadaki isteklere gerekletirilecektir.

*
Start butonuna basldnda 1. motor almaya balayacaktr.
DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

15

*
1. motor almaya baladktan 10 saniye sonra 2. motor ve 20 saniye sonra 3. motor alacaktr.
*
1. motor 30 saniye sonra devreden kacaktr.
* 1. motor durduktan 5 saniye sonra 2. motor ve 10 saniye sonrada 3. motor durmaktadr.
* 1. motor alyorken yeil lamba, duruyorken krmz lamba yanacaktr.
*Normal ve acil olmak zere 2 eit stop butonu bulunmaktadr. Her iki buton da almakta olan
motor veya motorlar durdurmaktadr. Ancak acil stop tarama zamann beklemeden durdurma yapmaktadr.
160.
I 0.0 butonuna basldnda m 0.0 setlenecek,m 0.0 T5 zaman rlesini devreye sokacak T5in sayd
sre I 0.1 butonuna basldnda T5in sayd sre kadar Q 0.0 devreye girip kacak.Q 0.0 aktif iken I 0.2
den sinyal gelirse bu sinyalleri C1 sayacak,C1 saycsnn sayd sinyal says mul komutu ile 10 ile arplp
AC0 duran Q 0.0 kn tekrar aktif yapacak.I 0.4 ile tm devre resetlenecek.
161.
fazl asenkron motora yldz gen yol verilecektir. Motor 7 sn yldzla altktan sonra gen
alacaktr. Stop butonuna basldnda 2 sn dinamik frenleme yaptktan sonra duracaktr.
162.
leri butonuna basldnda motor ileri ynde dnmeye balayacaktr. Geri butonu geri dnecektir.
Motor geri alrken leri butonuna baslsa dahi ileri almayacak, ayn ekilde ileri alrken geri
butonuna baslrsa geri ynde dnmeyecektir.Stop butonu veya ar akm komutu verdiinde motor
duracaktr.
163.

x2+y2 ilemi yaplp sonu 125 den byk ise sar ,125 den kk ise krmz lamba yakan program.

164.

Butona ka kez baslrsa o kadar biti saa kaydran program

165.
I0.0 start butonu ile sistem balayarak bir tama band zerinden geen 10 ieyi sayacak ve 5 sn
sonra duracak, bu olay periyodik olarak devam edecek.
166.

Bir butona ka sn basarsak o sre kadar bir biti o kadar sola kaydracak program.

167.
1 adet motorun plc ile almas u ekilde yaplacaktr. Gerekli devreyi bilgisayar ortamnda
uygulamal olarak Lader diyagramn izip altrnz ve devreyi snav kadnza iziniz.
1. Start Motoru aktif olduu srece altracaktr. (kesik alma)
2. Start Motoru srekli olarak stop butonuna baslncaya kadar altracaktr. (Yukardaki ayn motor k
yardmc bir rle ile aktif yaplarak srekli altrlacak, stop butonu ile durdurulacaktr.)
3. Starta 5 defa basldnda Motor almaya balayacaktr. Butona baslmaya devam edilse dahi motor
almaya devamedecektir. Ancak motor yukardaki stop butonu ile durdurulacaktr.
4. Start Motoru aktif olduu srece 5 saniye alp 5 saniye durduracaktr. (Yukardaki ayn motor k
yardmc bir rle ile 5er saniye aralklarla karlatrma konta kullanlarak filar eklinde
altrlacaktr.)
5. Start Motoru 3. starta ka defa baslm ise bu sayy saniyeye evirerek bu sre kadar motor altrp
sre bitiminde durduracaktr. Bu sre tamamlanmadan stop butonuna baslrsa veya elimizi start butonundan
ekersek motor yine duracaktr. (Yine yukardaki ayn motor k yardmc bir rle ile altrlacak tama
komutu ve sayy saniyeye evirmek iin arpma komutu kullanlacaktr.)
168.
Drt adet motorun plc ile almas u ekilde yaplacaktr. Gerekli devreyi bilgisayar ortamnda
uygulamal olarak Lader diyagramn izip altrnz ve devreyi snav kadnza iziniz.
1. Start 1. Motoru srekli olarak stop butonuna baslncaya kadar, 1 saniye altrp 4 saniye durduracaktr.
2. Start 2. Motoru srekli olarak stop butonuna baslncaya kadar, 4 saniye altrp 1 saniye durduracaktr.
Motorlarn devreye girip kmalar ayr ayr saylacaktr. Sayclar stoptan ayr bir butonla istenildii bir
anda resetlenmektedir.
1. Sensrn aktifliinin devam etmesi durumunda motor, A konumundaki alma saysn saniyeye evrilip
bu sre kadar 3. motor alp duracaktr. Bu sre tamamlanmadan sensr pasif olursa yine duracaktr.
DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

16

2. Sensrn aktifliinin devam etmesi durumunda motor, B konumundaki alma saysn saniyeye evrilip
bu sre kadar 3. motor alp duracaktr. Bu sre tamamlanmadan sensr pasif olursa yine duracaktr.
3. Sensrn aktif olmas durumunda 4. motor, A+B konumlarndaki alma says toplamlar kadar SM0.5
kullanlarak altrlp durdurulacaktr.
169.
Alt Program rnek Uygulama Devresi
6 lamba start ile birlikte 1 saniye aralklarla srayla yanmaktadr. 6 lamba da yank duruma geldiinde
1 saniye birlikte yandktan sonra hep birlikte snmekte ve yine 1 saniye sonra tekrar sradan ayn
almaya balamaktadr. Stop butonu ile alma her zaman durdurulabilmektedir. Ancak ;
1 nolu lamba yankken 1 nolu sensr aktifse 2 nolu lamba yanmadan 3 nolu lamba yanarak
alma devam etmektedir.
1 ve 2 nolu lamba yankken 2 nolu sensr aktifse 3 ve 4 nolu lambalar yanmadan 5 nolu lamba
yanarak alma devam etmektedir.
170.
PLC ANALOG IKI KONTROL
V DC motorunun hz kontrol u ekilde yaplmak isteniyor. Balatma butonuna basldnda motor, 25sn
sresince 750 devir/dk ile dnecek. Sonra 30sn boyunca 1500 devir/dk hzla dnecek. Bundan sonra 45 sn
sresince 3000 devir/dk ile hareket edecektir. Herhangi bir anda durdurma butonuna basldnda motor
stop edecektir. PC srcnn start stop iin bir kontak girii ve 0-10V analog girii mevcuttur.
171.
PT 100 LE ISI KONTROL DEVRES (PLC LE ANALOG GR DEVRE UYGULAMASI)
zel bir frn sisteminde, frn ssnn deeri 15 0C ise stc devreye girsin, 17 0Cde devreden ksn. 20
0Cde ise soutucu sistemi devreye girsin, 18 0Cde dursun. Sistemimizde 200 0C - +650 0C aras alan
bir Pt 100 s alglaycs kullanlacaktr. Analog modlmz 10 V tek kutuplu olarak ve 16 bit zerinden
ayarladmz farzedelim. Bu devrenin uygulanmas PLC anta deney seti cpu224 ile yaplacaktr.
172.
224 cpu PLC deney setinde 16 bit anolog giri beslemesi 10V ile potansiyometre zerinden
yaplacaktr. Potansiyometre ile deitirilen gerilim deerlerine gre aadaki klar enerjilenecektir.
10V 9.8V Q0.0
9,8V 9.6V Q0.1
9,6V 9.4V Q0.2
9,4V 9.2V Q0.3
173.
PLC LE STEP MOTORUN KONTROL
Step motor PLC ile tam admda kontrol edilecektir. Her adm iin aktif olacak PLC klar aadaki
tabloda verilmitir. Alt program kullanarak step motorun ileri ve geri altrlmas devresini PLC ile
gerekletiriniz.
174.
PLC LE STEP MOTORUN KONTROL
Step motor PLC ile dalga srm yntemiyle kontrol edilecektir. Her adm iin aktif olacak PLC klar
aadaki tabloda verilmitir. Alt program kullanarak step motorun ileri ve geri altrlmasn dk ve
yksek devir olmak zere devresini PLC ile gerekletiriniz.
175.
PLC LE STEP MOTORUN KONTROL
Step motor PLC ile dalga srm yntemiyle kontrol edilecektir. Her adm iin aktif olacak PLC klar
aadaki tabloda verilmitir. Alt program kullanmadan step motorun ileri ve geri altrlmas devresini
PLC ile gerekletiriniz.
176.
2 tane sensr alglamas kadar F1 butonuna basldnda toplama, F2 butonuna basldnda karma,
F3 butonuna basldnda blme, F4 butonuna basldnda arpma ilemi yapp sonucu ka veren devreyi
tasarlaynz. PLC simlasyonunu yapnz.
177.
Oda scakl 25 C nin altna dtnde stc bir k aktif yapacaktr. 25 C nin stne ktnda
soutucu bir k aktif olacaktr. Bu devrenin PLC diyagramn karnz.
DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

17

178.
Havadaki scaklk 5 derecenin altna dt zaman elektrik sobas snacak 5 dereceye ktnda 1.
motor 10 dereceye ktnda 2. motor devre ye girecektir. lem bu ekilde devam edecektir.
179.

3 katl Asansr devresinin plc ile altrlmas

180.
ki adet silindir start butonuna basldnda ekilde olduu gibi almaktadr. alma stop butonuna
baslncaya kadar devem edecektir. (A+A-B+B-B+B-B+B-)
181.
Start butonuna basldnda iki adet silindir ekildeki diyagramda olduu gibi almaktadr. alma
stop butonuna baslncaya kadar devam edecektir. A+(A-B+)B182.

Pnomatik devre istenilen sekle gre almaktadr. A+(A-B+)10sn (A+B-)(A-B+) 15sn

183.

ekildeki istenilen almay yapnz. (A+B+)B+B-B+B-B+B-

184.
Start butonuna basld anda 1. silindir ileri gitmektedir. 1. silindir ileri gittii alglandndan 3sn
sonra 2. silindir ileri harekete balamaktadr. 2. silindirin ileri hareketi alglandnda 1. silindir geri gelecek
3. silindir ileri gidecektir. 3. silindir ileri gittikten 5sn sonra 2. silindir geri gelecek 5 sn sonra da 3. silindir
geri gelecektir.
185.

3 Silindir A+(A-B+)B-B+B-C+C- eklinde alacaktr. Plc ile gerekletiriniz.

186.

3 Silindir A+A-A+A-A+A-B+5snB-C+10snC- eklinde alacaktr. Plc ile gerekletiriniz

187.

3 Silindir (A+C-)5sn(A-B+)5snB-C+ eklinde alacaktr. Plc ile gerekletiriniz

188.
200 ara kapasiteli bir otopark kontrolnn plc ile yaplmas isteniyor. Aralarn giri ve knn 2
ayr snsrle alglanmaktadr. Park yeri olduu srece girite yeil bir lamba yanmaktadr. Bu durumda
bariyer aktr. Park yeri dolduunda bariyer kapal ve krmz k yanmaktadr. Bariyer kapand iin
ieriye araba girii olmayacaktr. Eer ierden darya bir ara karsa ancak o zaman bariyer alacak ve
ieriye araba girebilecektir.
189.
Motor miline bal ENCODER dn bana 100 pals retmektedir I0.5 giri adresine bal bulunan
buton uyarldnda Q0.0 k adresine bal motor alacak ve 2000 pals sonra motorun durmas
salanacaktr.
190.
Bir ray zerinde parann alglanmas ile harekete balayan motor, ilk etepta elimiz ile bir butona
basarak kesme ileminin yaplmas motorun encoder sayc ile saylmaktadr. Daha sonraki kesimler para
bitene kadar ayn oranda tekrarlamaktadr. Ayn zamanda kesilen para yere d esnasnda saylmakta ve
12 adet olmas durumunda 15 sn ara vermektedir. Bu almay salayan devreyi plc ile yapnz.
191.

Step motor 3 tur ileri 3 tur geri dalga srm metodu ile alsn.

192.

Step motor tam adm metodu ile 3 tur ileri 1 tur geri dnecektir.

193.

Step motoru bala dur admlama oran yntemi ile step motorun altrlmas.

194.
Step motor ileri ynde 100 adm gittikten sonra geri ynde 50 adm gelecek ve 5 sn durup tekrar ileri
ynde 100 adm ve geri ynde 50 adm atacak bu ilemi stop butonuna basncaya kadar devam edecektir.
195.
Step motor 10 adm ileri 5 adm geri 3 sn bekledikten sonra ayn hareketi tekrar yapacaktr.tam bir
turu tamamladktan sonra duracaktr.

DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

18

196.
Step motoru 2 tur ileri gittikten sonra 10 sn durup 1 tur geri 5 sn durduktan sonra yarm tur geri tekrar
5 sn durduktan sonra balang konumuna gelsin.
197.
Step motor ileri ynde dalga srm metodu ile 15 sn alp geri ynde tam adm metodu ile 10 sn
alp dursun.
198.

Dzgn hz yntemiyle step motorun altrlmas.

199.

Step motorun rampalama metodu ile ileri ve geri ynde altrlmas stop butonu ile durdurulmas.

200.

Step motorun rampalama metodu ile hz ayarnn yaplmas.

224 cpu PLC deney setinde yaplan analog iler

201.
PLC ANALOG IKI KONTROL DC MOTOR
V DC motorunun hz kontrol u ekilde yaplmak isteniyor. Balatma butonuna basldnda motor, 25sn
sresince 750 devir/dk ile dnecek. Sonra 30sn boyunca 1500 devir/dk hzla dnecek. Bundan sonra 45 sn
sresince 3000 devir/dk ile hareket edecektir. Herhangi bir anda durdurma butonuna basldnda motor stop
edecektir. PC srcnn start stop iin bir kontak girii ve 0-10V analog girii mevcuttur.
202. A sensr aktif ise 1.motor tam devirde 10 sn alacak sonra 5 sn yarm devirde alacak ve duracak.
B sensr aktif ise 2.motor 10 sn duruyor sonra tam devirde 10 sn alacak ve duracak. Eer her iki
sensrde aktif ise Q0.5 hata ks yanp snecek. Acil durumda stop ile durdurulacak.
203. I0.0 giri ilk basldnda dc motor 1/3 devirde, ikinci basldnda dc motor 1/2 devirde, cnc
basldnda dc motor 1/3 devirde dnecek ve drdnc kez basldnda ise dc motor duracaktr. Ayn girie
beinci kez basldnda ise, dc motorun ozamana kadar alt sreler toplam Q0.0 aktif olacaktr.
204.

adet dc motor kontrol anolog k ile u ekilde kontrol edilecektir.

a. I0.0 birinci motoru 5 saniye Q0.0 kndan 1/2 devirde altracaktr.
b. I0.1 ikinci motoru 5 saniye Q0.1 kndan 1/4 devirde altracaktr.
c. I0.2 nc motoru 10 saniye Q0.2 kndan 1/3 devirde altracaktr.

205. PT 100 LE ISI KONTROL DEVRES (PLC LE ANALOG GR DEVRE UYGULAMASI)

zel bir frn sisteminde, frn ssnn deeri 15 0C ise stc devreye girsin, 17 0Cde devreden ksn. 20
0Cde ise soutucu sistemi devreye girsin, 18 0Cde dursun. Sistemimizde 200 0C - +650 0C aras alan bir
Pt 100 s alglaycs kullanlacaktr. Analog modlmz 10 V tek kutuplu olarak ve 16 bit zerinden
ayarladmz farzedelim. Bu devrenin uygulanmas PLC anta deney seti cpu224 ile yaplacaktr.
206. Oda scakl 25 C nin altna dtnde stc bir k aktif yapacaktr. 25 C nin stne ktnda
soutucu bir k aktif olacaktr. Bu devrenin PLC diyagramn karnz.
207. Havadaki scaklk 5 derecenin altna dt zaman elektrik sobas snacak 5 dereceye ktnda 1.
motor 10 dereceye ktnda 2. motor devre ye girecektir. lem bu ekilde devam edecektir.
208. Pot ile analog lamba ayar:
Analog girie bal pot ile parlakl ayarlanmak istenen lamba, analog ka balanarak potun hareketi ile
lamba parlakl ayarlanacaktr. Girie bal sensr aktif ise lamba parlakl yar deerini geemeyecektir, k
deeri sabit kalacaktr. Not: Bu ite yeil renkli led ve 1k diren seri bal olarak kullanlacaktr.
209. LDR LE YAPILAN ANOLOG LER:
Ldr ile ortamn k iddetti alglanlarak karanlkta iken dc motorlu perde, tam kapal oldugunda kapanan
swiche bal olan bir giri aktif olana kadar kapanacaktr. Aydnlkta ise motorlu perde, tam ak konuma
geldiinde swiche bal olan dier bir giri aktif olana kadar motor ters ynde dnerek perdeyi kapatacaktr.
DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

19

210. Ldr ile ortamn k iddetti alglanlarak d ortam karanlkta iken step motorlu jaluzi perde kapal (step
motorun 0 derece konumu) olacaktr. Bu esnada oda lambas yanacaktr. Aydnlkta ise perde ak (step
motorun 90 derece konumu) olacaktr. Bu esnada oda lambas snecektr.
211. Ldr ile ortamn k iddetti alglanlarak karanlkta iken lamba parlakl en yksek seviyede olacak k
iddeti arttnda lamba parlakl azalacaktr.
212. Ldr ile ortamn k iddetti alglanlarak karanlkta iken 5 lamba yanacak, k iddeti arttnda
lambalar kademeli olarak devreden kacaktr.
213. Ldr ile ortamn k iddetti alglanlarak dokunmatik anahtar gibi tek yerden klardan birsi start stop
yaplacaktr.
214. Ldr alglanlarak k iddetine bal olarak 5 lamba yanacaktr. Karanlkta 1. lamba yanacaktr.
Aydnlk arttka srayla 2,3,4,5 lambalar srayla yanacaktr. Devrede sadece bir lamba olacaktr.
215.

LDR ile DC motorun hz ayarlanacaktr. Motor karanlkta iken durmaktadr.

216.

LDR ile DC motorun hz ayarlanacaktr. Motor aydnlkta iken durmaktadr.

217. 224 cpu PLC deney setinde 16 bit anolog giri beslemesi 10V ile potansiyometre zerinden yaplacaktr.
Potansiyometre ile deitirilen gerilim deerlerine gre aadaki klar enerjilenecektir. 1.) Gerekli
hesaplamalar yapnz. 2.) Ak diyagramn iziniz. 3.)Lader diyagramn snav kadna iziniz. 4.)
Lader diyagramn bilgisayarda oluturarak deney setinde uygulaynz.
10V 9V Q0.0 srekli devrede
9V 8V Q0.1 srekli devrede
8V 7V Q0.2 srekli devrede
7V 6V Q0.3 srekli devrede
218. 224 cpu PLC deney setinde 16 bit anolog giri beslemesi 10V ile potansiyometre zerinden yaplacaktr.
Potansiyometre ile deitirilen gerilim deerlerine gre aadaki klar enerjilenecektir. 1.) Gerekli
hesaplamalar yapnz. 2.) Ak diyagramn iziniz. 3.)Lader diyagramn snav kadna iziniz. 4.)
Lader diyagramn bilgisayarda oluturarak deney setinde uygulaynz.
10V 8V Q0.0 srekli yanp snecek
10V 6V Q0.1 srekli yanp snecek
10V 4V Q0.2 srekli yanp snecek
10V 2V Q0.3 srekli yanp snecek
219. 224 cpu PLC deney setinde 16 bit anolog giri beslemesi 10V ile potansiyometre zerinden yaplacaktr.
Potansiyometre ile deitirilen gerilim deerlerine gre aadaki klar enerjilenecektir. 1.) Gerekli
hesaplamalar yapnz. 2.) Ak diyagramn iziniz. 3.)Lader diyagramn snav kadna iziniz. 4.)
Lader diyagramn bilgisayarda oluturarak deney setinde uygulaynz.
10V 9V Q1.0 devreye girip kacak
9V 5V Q1.1 devreye girip kacak
4V 3V Q0.0 devreye girip kacak
2V 1.5V Q0.1 devreye girip kacak
220. 224 cpu PLC deney setinde 16 bit anolog giri beslemesi 10V ile potansiyometre zerinden yaplacaktr.
Potansiyometre ile deitirilen gerilim deerlerine gre aadaki klar enerjilenecektir. 1.) Gerekli
hesaplamalar yapnz. 2.) Ak diyagramn iziniz. 3.)Lader diyagramn snav kadna iziniz. 4.)
Lader diyagramn bilgisayarda oluturarak deney setinde uygulaynz.
DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

20

10V 8V Q0.0
8V 6V Q0.1
4V 3V Q0.2
3V 1.5V Q0.3

Q1.0 srekli devrede

Q1.1 srekli devrede
Q1.0 srekli devrede
Q1.1 srekli devrede

221. 224 cpu PLC deney setinde 16 bit anolog giri beslemesi 10V ile potansiyometre zerinden yaplacaktr.
Potansiyometre ile deitirilen gerilim deerlerine gre aadaki klar enerjilenecektir. 1.) Gerekli
hesaplamalar yapnz. 2.) Ak diyagramn iziniz. 3.)Lader diyagramn snav kadna iziniz. 4.)
Lader diyagramn bilgisayarda oluturarak deney setinde uygulaynz.
1V 2V Q0.0 srekli devrede
2V 3V Q1.0 devreye girip kacak
3V 4V Q0.1 srekli devrede
4V 5V Q1.0 devreye girip kacak
5V 6V Q0.2 srekli devrede
6V 7V Q1.0 devreye girip kacak
7V 8V Q0.3 srekli devrede
8V 9V Q1.0 devreye girip kacak
9V 10V Q0.4 srekli devrede
222. 224 cpu PLC deney setinde 16 bit anolog giri beslemesi 10V ile potansiyometre zerinden yaplacaktr.
Potansiyometre ile deitirilen gerilim deerlerine gre aadaki klar enerjilenecektir. 1.) Gerekli
hesaplamalar yapnz. 2.) Ak diyagramn iziniz. 3.)Lader diyagramn snav kadna iziniz. 4.)
Lader diyagramn bilgisayarda oluturarak deney setinde uygulaynz.
6V 5V Q0.4 devreye girip kacak
4V 3V Q0.5 srekli devrede
3V 2.5V Q0.6 devreye girip kacak
2V 1V Q0.7 srekli devrede
223. 224 cpu PLC deney setinde 16 bit anolog giri beslemesi 10V ile potansiyometre zerinden yaplacaktr.
Potansiyometre ile deitirilen gerilim deerlerine gre aadaki klar enerjilenecektir. 1.) Gerekli
hesaplamalar yapnz. 2.) Ak diyagramn iziniz. 3.)Lader diyagramn snav kadna iziniz. 4.)
Lader diyagramn bilgisayarda oluturarak deney setinde uygulaynz.
10V 9V tm klar srekli devrede
9V 8V tm klar srekli devreye girip kacak
8V 7V tm klar 5 defa devreye girip kacak
7V 6V tm klar 5 saniye devreye girip kacak
224. 224 cpu PLC deney setinde 16 bit anolog giri beslemesi 10V ile potansiyometre zerinden yaplacaktr.
Potansiyometre ile deitirilen gerilim deerlerine gre aadaki klar enerjilenecektir. 1.) Gerekli
hesaplamalar yapnz. 2.) Ak diyagramn iziniz. 3.)Lader diyagramn snav kadna iziniz. 4.)
Lader diyagramn bilgisayarda oluturarak deney setinde uygulaynz.
10V 9V Q0.0 srekli devrede
9.5V 8V Q0.5 devreye girip kacak
7V 6V tm klar srekli devrede
6V 4.5V tm klar srekli devreye girip kacak
4V 3V Q1.0 1.1 srekli devrede
225. 224 cpu PLC deney setinde 16 bit anolog giri beslemesi 10V ile potansiyometre zerinden yaplacaktr.
Potansiyometre ile deitirilen gerilim deerlerine gre aadaki klar enerjilenecektir. 1.) Gerekli
hesaplamalar yapnz. 2.) Ak diyagramn iziniz. 3.)Lader diyagramn snav kadna iziniz. 4.)
Lader diyagramn bilgisayarda oluturarak deney setinde uygulaynz.
9.2V 10V Q1.0 srekli devrede
DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

21

9.2V 9.4V Q1.1 srekli devrede

9.2V 9.6V Q0.0 srekli devrede
9.2V 9.8V Q0.1 srekli devrede
226. 224 cpu PLC deney setinde 16 bit anolog giri beslemesi 10V ile potansiyometre zerinden yaplacaktr.
Potansiyometre ile deitirilen gerilim deerlerine gre aadaki klar enerjilenecektir. 1.) Gerekli
hesaplamalar yapnz. 2.) Ak diyagramn iziniz. 3.)Lader diyagramn snav kadna iziniz. 4.)
Lader diyagramn bilgisayarda oluturarak deney setinde uygulaynz.
a.) 10V 9.8V Q0.0 srekli devrede
b.) 9,8V 9.6V Q0.0,Q0.1 srekli devrede
c.) 9,6V 9.4V Q0.0,Q0.1,Q0.2 srekli devrede
d.) 9,4V 9.2V Q0.0,Q0.1,Q0.2,Q0.3 srekli devrede
227.

DENZL EHT RETMEN YUSUF BATUR TEKNK VE ENDSTR MESLEK LSES

22