UNIVERZITET CRNE GORE

FAKULTET POLITIKIH NAUKA

EVROPSKE STUDIJE

CRNA GORA NA PUTU KA EU

Seminarski rad iz Evropskih integracija

Studenti:

Mentor:

Dragana Nikoli 237/09

Prof.dr Danijela Jaimovi

Nikolina ipi 232/09

mr Nenad Koprivica

Milena Kalezi 240/09

Almira aboti 243/09
Milo Markovi 220/09
Bala Banjevi 214/09

Podgorica, april 2014.

Uvod.................................................................................................................................3
Trasiranje evropskog puta................................................................................................4
Ostvarivanje evropskog partnerstva......5
Pregovori o sporazumu o stabilizaciji i pridruivanju......5
Vizna liberalizacija....7
Podnoenje zahtjeva za lanstvo u EU.............................................................................8
Upitnik evropske komisije................................................................................................9
Dobijanje statusa kandidata i poetak pregovora............................................11
Pregovori o pristupanju...12
Program pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji (PPCG)...............................................13
Napredak u pregovorima..................................................................................................13
Pregovaraka poglavlja 23 i 24, kljuna poglavlja u pregovorima..................................14
Poglavlje 23.....................................................................................................................14
Poglavlje 24.....................................................................................................................15
Literatura.........17

Uvod

Proces stabilizacije i pridruivanja je naziv za pristup Evropske Unije prema zamljama

Zapadnog Balkana. Ovaj termin se koristi u Evropskoj Uniji i obuhvata Hrvatsku, Makedoniju,
Srbiju, Crnu Goru, BiH i Albaniju. Ovaj proces se odnosi na niz aktivnosti i odnosa izmedju
zainteresovane drave Zapadnog Balkana i EU. Jedan od glavnih ciljeva Procesa stabilizacije i
pridruivanja je ostvarivanje pridruivanja zemalja ovog regiona Evropskoj uniji uz
uspostavljanje trajne i pune stabilizacije ne samo pojedinanih drava ve i itavog regiona.
Takodje znaajni dio Procesa stabilizacije i pridruivanja je insistiranje na medjusobnoj
regionalnoj saradnji zemalja koje ele da se pridrue Evropskoj uniji. Evropska komisija prati
proces stabilizacije i pridruivanja. Zadatak Evropske komisije je da uzimajui u obzir
kriterijume iz Kopenhagena1 sainjava Izvjetaje o stabilizaciji i pridruivanju.
Pridruivanje Evropskoj uniji podrazumijeva ispunjavanje kriterijuma iz Kopenhagena. Ti
kriterijumi utvrdjeni su 1993. godine i odnose se na:
1. Vladavinu prava, stabilnost demokratskih institucija, potovanje ljudskih prava, zatita
manjina.
2. Postojanje funkcionalne trine privrede i sposobnost suoavana sa konkurentskim pritiskom i
tritem EU.
3. Sposobnost preuzimanja obaveza koje proistiu iz lanstva.
U Madridu je 1995. godine dodat jo jedan kriterijum i on se odnosi na prilagodjavanje
administrativnih, upravnih i pravosudnih struktura normama EU kako bi se zakonodavni okvir
EU mogao primjenjivati. Proces stabilizacije i pridruivanja se dijeli u dvije faze, a one se
odnose na sprovodjenje pravnog dokumenta koji se naziva Sporazum o stabilizaciji i
pridruivanju.
Prva faza se odnosi na procjenu optih uslova unutar drave i ona poinje kada je drava
zainteresovana za uspostavljanje Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju sa EU. Prestaje
objavljivanjem Studije o izvodljivosti od strane Evropske komisije. Ova studija gvori o tome da
li je zainteresovana drava u stanju da sprovede obaveze za koje e se vezati potpisivanjem
Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju.
1 Kriterijumi iz Kopenhagena su uslovi za lanstvo u Evropskoj uniji.
3

Pregovore o Sporazumu o stabilizaciji i pridruivanju, njegovo potpisivanje i sprovodjenje se

odnosi na drugu fazu.

Trasiranje evropskog puta

Vlada Republike Crne Gore je u martu 2005. godine usvojila jedan od kljunih ciljeva Agende
ekonomskih reformi. On se odnosi na to da se obezbijedi stabilan i odriv priredni rast, koji se
ostvaruje u uslovima uskladjivanja zakona i procesa sa Evropskom Unijom. U zemljama
Zapadnog Balkana prioritetna agenda postaje Evropska Agenda. Ova agenda predstavlja strateki
plan drave koji e omoguiti proces pridruivanja velikoj evropskoj porodici to jest Evropskoj
Uniji. Crnoj Gori je oktobra 2004. godine predloen model dvostrukog kolosjeka. On je Crnoj
Gori omoguavao povratak nadlenosti u oblasti carinske i ekonomske politike. Ovim
kolosjekom Crna Gora je postala partner u procesu pregovaranja sa EU. Oli Ren, komesar za
proirenje, je prvi put posjetio Podgoricu aprila 2005. godine. Model dvostrukog kolosjeka se
odnosi na to da se pregovori o pridruivanju u oblasti trgovinske i carinske politike vode na
nivou drava lanica. Na temelju toga, Vlada Republike Crne Gore je, na sjednici odranoj 21.
oktobra 2004. godine usvojila predlog Zakona o izmjenama i dopunama zakona o akcionom
planu harmonizacije ekonomskih sistema drava lanica Dravne zajednice Srbija i Crna Gora
radi spreavanja i uklanjanja prepreka slobodnom protoku ljudi, robe, usluga i kapitala2.
Vlada Crne Gore je februara 2003. godine donijela Uredbu o izmjenama i dopunama uredbe o
organizaciji i nainu rada dravne uprave .Njom je formirano Ministarstvo za ekonomske odnose
sa inostranstvom i evropske integracije. Pored toga oformljen je Odbor za evropske integracije.
Aprila 2004. godine razvijen je institucionalni okvir za saradnju Crne Gore sa Evropskom
unijom i tada je oformljen Savjet za evropske integracije, Vladina Komisija za koordinaciju
procesa pristupanja Evropskoj uniji, kontakt osobe za poslove evropskih integracija, stalne radne
grupe za poslove evropskih integracija i potpisan je Memorandum o saradnji sa grupom
nevladinih organizacija.
Ostvarivanje evropskog partnerstva
2 urovi, Gordana, Crna Gora: Od spoljnotrgovinske ka evropskoj integraciji,
UCG, Ekonomski Fakultet, Podgorica, 2006.godine, str.49
4

Rezultat Samita EU i zemalja Zapadnog Balkana je Evropsko partnerstvo.

Prvo partnerstvo: Od strane Komisije u martu 2004. godine izradjen je prvi set pojedinanih
partnerstava. Savjet ministara EU usvoijo je na sjednici 14. juna 2004. godine dokument
Evropsko partnerstvo sa Srbijom i Crnom Gorom, ukljuujui i Kosovo. Vlada Crne Gore je na
osnovu toga usvojila Akcioni plan koji je sadrao aktivnosti neophodne za sprovodjenje
preporuka, definisao odgovorne institucije, vremenski okvir u kome e se mjere sprovoditi kao i
budzetska sredstva ukoliko je to odredjena mjera zahtijevala.
O postignutim rezultatima, postavljenim Akcionim planom, Vlada Crne Gore je u toku 2005.
godine redovno kvartalno izvjetavala Evropsku komisiju.
Drugo partnerstvo: Evropska komisija je 2005. godine utvrdila predlog inoviranog Evropskog
partnerstva za Srbiju i Crnu Goru. Ovaj dokument usvojen je 30. januara 2006. godine od strane
Savjeta ministara. U prvom partnerstvu akcenat je bio na zakonodavnim aktivnostima dok je u
drugom partnerstvu akcenat na jasnijoj podjeli nadlenosti izmedju Dravne zajednice i njenih
drava lanica.Na osnovu drugog Evropskog partnerstva primijenjen je novi Akcioni plan za
realizaciju preporuka inoviranog Evropskog partnerstva.
Tree partnerstvo: Nakon sticanja nezavisnosti Crne Gore napravljeno je Evropsko partnerstvo
za koje je napravljen novi Akcioni plan. Medjutim, moe se rei da je ovo tree partnerstvo
prije bilo rezultat novog dravnog statusa, nego to je bilo set novih preporuka3.

Pregovori o sporazumu o stabilizaciji i pridruivanju

Ovaj ugovor pripada tipu ugovora o asocijaciji kakav je i evropski ugovor. Sadraj ovog
ugovora je gotovo indentian sa evropskim ugovorima. Osnovna razlika izmedju njega i
evropskih sporazuma su u sadraju razvojne klauzule i u odredbama o regionalnoj saradnji.
Dravi se sklapanjem Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju potvrdjuje status potencijalnog
kandidata za lanstvo u EU. Zakljuivanjem ovog ugovora zapoinje institucionalizacija odnosa
sa EU.
3 urovi, Gordana, Evropska Unija i Crna Gora-politika proirenja, UCGEkonomski Fakultet, Podgorica, 2012.godine, str. 396.
5

Zvaninu potvrdu Komisije da je odreena zemlja spremna da pregovara o SSP-u predstavlja

studiju izvodljivosti. Za Srbiju i Crnu Goru Komisija je to uinila na sastanku Kolegijuma
evropskih komesara tek 12. aprila 2005. godine. Nakon to je Savjet ministara EU odobrio
Studiju izvodljivosti4 stekli su se uslovi da se preduzme itav niz aktivnosti za budue pregovore
o Sporazumu o stabilizaciji i pridruivanju.
Pregovori o Sporazumu o stabilizaciji i pridruivanju izmeu Srbije i Crne Gore poeli su
sveanim otvaranjem 10. oktobra 2005. godine u Beogradu. Crnogorska delegacija je sve do
referenduma 21. maja 2006.5 godine uspjeno ispunjavala preuzete obaveze po pitanju direktnog
pregovaranja, jasne pregovarake pozicije, redovnog izvjetavanja i pripreme pojedinanih
predloga za pojedine djelove sporazuma. Evropska komisija 2005. godine dostavila je radnu
verziju cjelokupnog teksta sporazuma. On e biti predmet daljeg pregovora. Sporazum je imao
143 lana, i imao je dosta mjesta u kojima je bio ostavljen prazan prostor koji je trebalo da se
usaglaava izmeu ugovornih strana. Uoi referenduma Vlada Crne Gore usvojila je Deklaraciju
o dinamiziranju procesa evropskih integracija. Ovom Deklaracijom ona istie svoju
opredijeljenost za pridruivanje EU. Voljom veine graana na referendumu, Crna Gora je
postala najmlaa nezavisna i meunarodno priznata drava. 28. juna 2008. godine Crna Gora je
postala 192. lanica UN. Deset dana nakon referenduma odrane su prve tehnike konsultacije o
novom pregovarakom mandatu. Savjet Ministara odluio je da proiri politiki dijalog i
pripremio predlog Zajednike politike deklaracije. Brisel nije skrivao namjeru da se promovie
ideja integracije Crne Gore u zajednici evropskih naroda i njenog pribliavanja EU. Sastanci
Crne Gore sa predstavnicima Unije imali su za cilj pribliavanje saradnje izmeu Crne Gore i
Unije. To se najvie odnosilo na usklaivanje stavova o vanim meunarodnim pitanjima,
spoljnoj bezbjedonosnoj politici i u cilju razmjene informacija u vezi sa regionalnom saradnjom i
razvojem dobrosusjedskih odnosa na Zapadnom Balkanu.

4 Studija izvodljivosti je dokument kojim se analizira i utvruje sposobnost zemalja

procesa stabilizacije i pridruivanja za ostvarivanje ugovornih odnosa sa EU, tj.
zakljuivanje Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanja.
5 Referendum o nezavisnosti Crne Gore odran je 21. maja 2006.godine. Nekoliko
puta je bio odgaan, meu ostalim na zahtjeve Europske Unije (jo 2004. godine).
6

Paralelno tome tekli su pregovori oko pristupanja Crne Gore Svjetskoj trgovinskoj organizaciji.
Prvi politiki dijalog Crne Gore sa Unijom odran u Briselu, 22. januara 2007. godine
sastankom ministara inostranih poslova Crne Gore sa EU Trojkom.6
Crna Gora je 15. decembra 2006. godine pristupila Programu partnerstvo za mir.

Vizna liberalizacija
engen oznaava dva meunarodna sporazuma koja su potpisana u mjestu engen u
Luksamburgu 1985. i 1990. godine. Iz njega se razvio tzv. engenski acquis tj. on predstavlja
vaan korak u evropsku integraciju. Ovim Sporazumom od 1995. godine izbrisane su granice
izmeu drava unutar EU koje su pristupile Sporazumu. Danas ima 25 engen zemalja od kojih
su 22 lanice EU, osim Velike Britanije i Irske, u zoni nisu Bugarska, Rumunija i Kipar i tri
zemlje evropskog ekonomskog prostora koje nisu lanice EU- Norveka, Island i vajcerska.
Prvi ugovor omoguava vizne olakice koje se odnose na lake dobijanje vize za ulazak u zonu.
Od 19.decembra 2009.godine, Crna Gora se nalazi na engejskoj Bijeloj listi, to
podrazumijeva da crnogorskim graanima nisu potrebne vize za putovanje u 25 engen
zemalja.7
Vize za putovanje naih graana nakon ove odluke su ukinute u Bugarskoj i Rumuniji. Meu
prvim dravama sa kojima je Evropska Komisija odpoela dijalog o viznoj liberalizaciji je Crna
Gora. Pregovori o viznoj liberalizaviji su inicirani nakon posjete Franka Fratinija 8 u Podgorici.
Zvaninici Evropske Komisije su 28. maja 2008. godine uruili Vladi Crne Gore Mapu puta za
liberalizaciju viznog reima. Ona je sadrala listu mjera koje je trebalo ostvariti i dijele se u 4
bloka:
6 urovi, Gordana, Evropska Unija i Crna Gora-politika proirenja, UCGEkonomski Fakultet, Podgorica, 2012.godine, str.418.
7 urovi, Gordana, Evropska Unija i Crna Gora-politika proirenja, UCGEkonomski Fakultet, Podgorica, 2012.godine, str.510
8 Bivi ef italijanske diplomatije i sadanji ozbiljni kandidat za novog sekretara
NATO pakta.
7

1.
2.
3.
4.

Bezbjednost dokumenata.
Pitanje u vezi sa kontrolom ilegalnih migracija.
Javni red i bezbjednost.
Spoljni odnosi osnova prava.

Podnoenje zahtjeva za lanstvo u EU

Zahtjev za lanstvo u Uniju desio se na kraju francuskog presjedavanja 15. decembra 2008.
godine u Parizu. Tadanji predsjednik Vlade Crne Gore Milo ukanovi predao je Zahtjev
francuskom predsjedniku Nikoli Sarkoziju. Zahtjev je veoma kratak, a u zahtjev je predat i
poseban Memorandum iz Skuptinske rezolucije. Ovim se daje do znanja da nije samo u pitanju
volja jedne politike stranke ve volja itave drave. 23. aprila 2009. godine Savjet je donio
odluku o poetku postupka za pripremu Miljenja o spremnosti zemlje za lanstvo. Evropska
Komisija je Crnoj Gori predala upitnik 22. jula 2009. godine u Podgorici. Priprema odgovora sa
prevoenjem trajala je oko 4 mjeseca. Konano Komisija je ocijenila da je Crna Gora postigla
odgovarajui nivo demokratskih i ekonomskih reformi koje je preporuuje za status zemlje
kandidata. Unija je utemeljena na vrijednostima potovanja ljudskog dostojanstva, slobode,
demokratije, jednakosti, vladavine prava i potovanja ljudskih prava, ukljuujui prava lica koja
pripadaju manjinama.9
Bilo koja evropska zemlja koja potuje ove vrijednosti moe podnijeti zahtjev da postane lanica
Unije. Stoga je Crna Gora podnijela zahtev za lanstvo u Uniji.
Crna Gora treba da ispuni 7 preporuka:
1. Unapreenja izbornog zakonodavnog okvira i jaanje zakonodavne i kontrolne uloge
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Skurtine.
Dovravanje koraka u reformi dravne uprave.
Jaanje vladavine prava.
Unapreenje antikorupcijskog pravnog okvira.
Borba protiv organizovanog kriminala.
Unapreenje medijskih sloboda i jaanje saradnje sa organizacijama civilnog drutva
Sprovoenje propisa i politika zatite o diskriminaciji.

9 urovi, Gordana, Evropska Unija i Crna Gora-politika proirenja, UCGEkonomski Fakultet, Podgorica, 2012.godine, str.540
8

Nakon to je Savjet EU potvrdio preporuku Evropske Komisije, Crnoj Gori je dodijelio status
zemlje kandidata za lanstvo u Uniji 17. decembra 2010. godine. Crna Gora je utvrdila Akcioni
plan praenja i ispunjavanja preporuka iz Miljenja Evropske Komisije. On je integrisan u
jedinstven dokument. Usvojeno je 6 izvjetaja o sprovoenju Akcionog plana, a do sjednice
Evropskog savjeta usvojeno je jo 2 izvjetaja. Komisija je u svom izvjetaju preporuila da se sa
Crnom Gorom otvore pristupni pregovori. Savjet je donio odluku da se ponu pregovori sa
Crnom Gorom uz uslov da:
1. Crna Gora ostvari progres u reformama i procesu sprovoenja zakona, naroito u
oblastima pravosudne reforme, kao i u oblastima pravda, slobode i bezbjednosti,
2. Da Evropska Komisija o ostvarenom napretku pripremi izvjetaj i da ga nakon toga
razmotri Savjet,
3. Da Evropska Komisija pone pripremu Zajednikog pregovarakog okvira drava lanica
za budue pregovore sa Crnom Gorom,
4. Da crna Gora pripremi svoj pregovaraki tim i pregovaraki okvir,
5. Da multilateralni skrining pone bez ulaganja u prvoj polovini 2012.godine,
6. Da na predlog Evropske Komisije Crna Gora pone pregovore o poglavljima 24 i
poglavlju 24.

Upitnik Evropske komisije

Upitnik Evropske komisije je Vladi Crne Gore uruen 22. jula 2009. godine. Prvi set odgovora
imao je 4433 strana i oko 9000 strana aneksa. Crna Gora je do kraja februara 2010. godine
odgovorila na jo 22 pitanja. 1.marta su stigla jo 673 pitanja.
Predsjednik Vlade CG M. ukanovi predao je 9. XII 2009. u Briselu komesaru za proirenje
EU O. Renu odgovore na Upitnik EK.Direktorat za proirenje Evropske unije dostavio je
Ministarstvu za evropske integracije 1. marta 2010. novi set od 673 dodatna pitanja na odgovore
iz Upitnika EK. Crnogorska administracija je uspjeno zavrila proceduru oko izrade odgovora
na set dodatnh pitanja i predala ih Evropskoj komisiji u predvienom roku, 12. aprila 2010.
Dodatna pitanja su se odnosila na dopunske informacije i pojanjenja na odgovore u svim
poglavljima osim 12. (bezbijednost hrane, veterinarska i fitosanitarna politika).

Drugi set odgovora imao je 1325 strana odgovora i 2913 strana aneksa. Zbog svoje strukture ovaj
Projekat Upitnika je uspjeno okonan. Pitanja u Upitniku grupisana su u tri osnovne cjeline:
1. Politiki kriterijumi.
2. Ekonomski kriterijumi.
3. Sposobnost primjene evropskog zakonodavstva usvajanje evropskih standarda u
sprovoenju razliitih sektorskih politika.
Trei dio Upitnika - Sposobnost primjene evropskog zakonodavstva podijeljen je na
pregovaraka poglavlja. U Upitniku koji su dobile Hrvatska i Makedonija ovaj dio bio je svrstan
u 29 poglavlja, koliko ih je tada bilo, dok e Upitnik za Crnu Goru sadrati 33 poglavlja.
Upitnik se priprema za svaku zemlju posebno, s tim to je jedan dio pitanja standardan, isti ili
slian za sve zemlje, dok je dio pitanja specifian za svaku pojedinu zemlju. Uporeujui
dosadanja iskustva, moe se primijetiti da se u svakom sljedeem talasu pridruivanja
poveavao i obim i znaaj Upitnika, tako da su, na primjer, upitnici za Hrvatsku i Makedoniju
bili znatno zahtjevniji i detaljniji nego upitnici za prethodnih 12 zemalja. Ako se uporede upitnici
za Hrvatsku i Makedoniju, izmeu kojih je vremenski rok bio relativno kratak, moe se zakljuiti
da je oko 90% pitanja bilo isto ili vrlo slino. Imajui u vidu prethodna kretanja, kao i vremenski
period od pripreme posljednjeg upitnika, Crna Gora bi mogla oekivati Upitnik sa oko bar 80%
pitanja koja su vrlo slina pitanjima koje su dobile Hrvatska i Makedonija. Inae, Evropska
komisija (EK) dostavlja Upitnik u elektronskom formatu (word) i u tampanoj formi, na
engleskom jeziku. Za odreena pitanja (poglavlja), EK dostavlja i tabelu (u excelu) koju treba
popuniti.
Odgovori na pitanja iz Upitnika, prema dosadanjem iskustvu, dostiu 2.500 do 3.000 strana
teksta. Kao sastavni dio jednog broja pitanja, Evropska komisija trai i dostavljanje kopija
originala i prevode odreenih nacionalnih propisa, a, pored toga, zemlje dostavljaju prevode i
drugih akata, strategija i slino, koje smatraju posebno vanim u pojedinim oblastima.

10

Postupak pripreme odgovora na pitanje iz upitnika je veoma sloen, a proces je pratila dobra
informatika podrka. Takoe je formiran Prevodilaki centar.

Dobijanje statusa kandidata i poetak pregovora

Crna Gora predstavlja stabilnu zemlju sa evroatlantskom perspektivom i jakim domaim
konsenzusom za evropske integracije. Dobijanjem nezavisnosti ostvareni su rezultati koji e je
odvesti na put evropskih integracija. Iako je mala zemlja, Crna Gora ima dovoljne
administrativne kapacitete da vodi integracioni proces i ostvari konkretne i mjerljive rezultate.
Proces integracija predstavljao je integralni dio borbe za dravu. Crna Gora je u zadnjih
osamnaest mjeseci ispotovala sve u vezi sa fazama dijaloga sa Evropskom komisijom, od
Upitnika i ekspertskih misija, preko dodatnih pitanja i praenja sprovoenja Sporazuma o
stabilizaciji i pridruivanju. Evropska komisija je predloila Evropskom savjetu dodjelu statusa
kandidata za lanstvo u Uniji. U Preporuci je pisalo da je preporueno otvaranje pristupnih
pregovora kada se postigne potreban stepen usaglaenosti sa kopenhakim kriterijumima
posebno kada treba da se ispune sedam kljunih prioriteta iz Miljenja. Komisija preporuuje
Savjetu dodjeljivanje statusa zemlje kandidata.
Prva faza integracija je uspjeno zavrena i Crna Gora je dobila status zemlje kandidata u
decembru 2010. godine. U nastavku se sprema zahtjevan proces pregovora. Kako su se problemi
komplikovali u zemljama regiona, a Hrvatska izlazila iz balkanske integracione prie, Crna Gora
je,zahvaljujui tome, poela da dobija pohvale od evropskih zvaninika. U izvjetaju 2011.
godine, Evropska komisija e da se fokusira da sprovede sedam kljunih prioriteta u cilju
pregovora o pristupanju.

Pregovori o pristupanju
Tokom marta i aprila 2012. godine Crna Gora je dostavila Komisiji svoj proleni izvjetaj.
Komisija je ocijenila da je Crna Gora ostvarila progres naroito u oblasti vladavine prava,
11

ukljuujui borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala. Takoe ona je ocijenila da je Crna
Gora ostvarila potreban nivo usaglaenosti sa kriterijumima pristupanja. Na osnovu ovih ocjena
Komisija je ponovila preporuku da pregovori sa Crnom Gorom mogu da ponu. Tokom
pregovarakog procesa Komisija e nastaviti da daje panju borbi protiv korupcije i
organizovanog kriminala, vladavine prava.
Savjet je 26. juna 2012. godine usvojio odluku kojom se otvaraju pristupni pregovori sa Crnom
Gorom. Ti pregovori su bili najavljeni za 29. juna 2012. godine. Ti pregovori su formalno poeli
na marginama sastanka Evropskog savjeta.
Na Meuvladinoj konferenciji o pristupanju Crne Gore u EU koje je odrana u Briselu, EU je
prezentirala svoj Pregovaraki okvir.10 On je standardan dokument, na 20 strana koji se ne
razlikuje puno od pregovarakog okvira. U Pregovarakom okviru koji je predloen za Crnu
Goru mogu se izdvojiti sledee specifinosti:
1.
2.
3.
4.

Politika uslovljenosti.
Politika uslovljenosti u vezi sa SSP-om i miljenjem Evropske KomisijeEuro.
Suspenzivna klauzula.11

Program pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji (PPCG)

PPCG je strategijski dokument koji treba da odgovori potrebama pregovarakog procesa. Treba
da slui kao cjelokupni prikaz stanja u dravi koji dopunjava informacije o kojima se ve kroz
razliite modele izvjetava. Takoe, na taj nain cjelokupna dravna administracija moe
efikasnije da prati procent uspjenosti realizacije u oblastima koje su im od interesa. PPCG e
10 Pregovaraki okvir je dokument od sedam strana, koji sadri Mastritske i
Kopenhake kriterijume i odredbe na osnovu kojih pregovori mogu biti obustavljeni,
poruujui da e skrining crnogorskih institucija poeti prije formalnog ovaranja
pregovora.
11 Takozvana suspenzivna klauzula omoguava zemljama lanicama EU da po
skraenoj proceduri zatrae uvoenje viza za zemlje iz kojih je povean priliv lanih
azilanata.
12

nakon usvajanja, u fazi realizacije, posluiti kao efikasan mehanizam prikupljanja podataka,
izvjetavanja i daljeg planiranja i revidiranja aktivnosti dravnih organa.

Napredak u pregovorima:
12. oktobra 2011.-Evropska komisija je predloila poetak pregovora.
26. jun 2012.- Evropski savjet postavlja ciljni datum 29. jun za poetak pristupnih pregovora .
18. decembar 2012..- Crna Gora otvorila i zatvorila 25.poglavlje nauka i istraivanje.
15. april 2013.- Crna Gora otvorila i zatvorila poglavle 26. koje se odnosi na obrazovanje i
kulturu.
18. decembar 2013.- Crna Gora je otvorila poglavlja 5, 6, 20, 23 i 24.
31. marta 2014.- Crna Gora otvorila poglavlja 7 koje se odnosi na Zakon o intelektualnoj svojini
i pogalavlje 10- Informacijsko drutvo i mediji.
Crna Gora otvorila je 9 od 35 poglavlja, a zatvorila 2 od 35.

Pregovaraka poglavlja 23 i 24, kljuna poglavlja u pregovorima

Crna Gora

otvorila je 18. decembra 2013.godine na Meuvladinoj konferenciji u Briselu,

poglavlja 23 i 24, koja je EU ranije oznaila kao kljuna za dalji evropski put te drave.12
Poglavlje 23: Pravosudje i temeljna prava
Evropski Savjet je 29. juna 2012. potvrdio odluku Savjeta optih poslova od 26. juna 2012. o
otvaranju pregovora o pristupanju Crne Gore Evropskoj uniji. Prva Meuvladina konferencija1
12 Evropski komesar tefan File je naglasio da je vano da crnogorski graani
"odmah sada osjete koristi" i da se "akcioni planovi" za poglavlja vladavine prava
blagovremeno i u skladu s utvrenim rokovima" sprovedu, a Evropska komisija e to
pomno pratiti, budui da je za ova poglavlja utvrdila i dodatne, "prelazne uslove".
13

izmeu Crne Gore i EU, takoe, je odrana 29. juna 2012. i njome je zvanino otvoren proces
pregovora.
Crna Gora je prva zemlja kandidat na koju se primjenjuje novi pristup u pregovorima, koji
podrazumijeva da se poglavlja 23. Pravosue i temeljna prava i 24. Pravda, sloboda i
bezbjednost, otvaraju na poetku pregovora i ostaju otvorena do zatvaranja svih ostalih
poglavlja. U sluaju zastoja u ostvarivanju napretka u navedenim poglavljima, moe doi do
blokiranja daljeg napretka u svim ostalim.
Nezavisno, depolitizovano i efikasno pravosue je preduslov da jedna zemlja moe imati
potpunu vladavinu prava. Borba protiv korupcije je u fokusu svih zemalja lanica EU, pa e Crna
Gora morati da pokae sposobnost da efikasno sprovodi donijete zakone, kako u prevenciji
korupcije, tako i u njenoj represiji. Po pitanju temeljnih prava, oekuje se da zemlja kandidat za
lanstvo u EU pokae sposobnost garantovanja svih temeljnih prava, kao i da bude spremna da
prui zatitu u sluaju njihovog krenja. Svaki napredak u ovom poglavlju djeluje na jaanje
pravne sigurnosti i povjerenja graana u pravosudni sistem, kao i na podizanje svijesti svih
graana o potovanju i ostvarivanju temeljnih prava.
Poglavlje 24: Pravda, sloboda i bezbijednost
Osnovni cilj realizacije svih aktivnosti prepoznatih u okviru Poglavlja 24 Pravda, sloboda i
bezbjednost jeste da se omogui slobodno kretanje ljudi, uz garantovanje njihove bezbjednosti.
Tako iroko postavljen okvir obuhvata spektar veeg broja pitanja od upravljanja vanjskim
granicama Evropske unije, preko pravosudne saradnje u graanskim i krivinim stvarima, zatim
pitanja i oblasti u okviru borbe protiv organizovanog kriminala, preko pitanja vizne politike,
migracija i azila. Konkretno, oblast Pravda, sloboda i bezbjednost, u okviru poglavlja 24,
podijeljena je na 12 podoblasti. To su: azil, migracije, vize, spoljne granice i engenska pravna
tekovina, suzbijanje organizovanog kriminala, suzbijanje zloupotrebe droga, suzbijanje trgovine
ljudima, suzbijanje terorizma, pravosudna saradnja u graanskim i privrednim stvarima,
pravosudna saradnja u krivinim stvarima, policijska saradnja i carinska saradnja.

14

Literatura:
1. urovi, Gordana, Crna Gora: Od spoljnotrgovinske ka evropskoj integraciji, UCG,
Ekonomski Fakultet, Podgorica, 2006.godine
2. urovi, Gordana, Evropska Unija i Crna Gora-politika proirenja, UCG-Ekonomski
Fakultet, Podgorica, 2012.godine
3. http://www.mvpei.gov.me/rubrike/Evropske-integracije/

15

16