Univerzitet Crne Gore

Fakultet politikih nauka

Studijski program: Meunarodni odnosi

Seminarski rad iz predmeta Evropske integracije

esto proirenje Evropske unije - Hrvatska

Studenti:

Mentor:

Ana urni 62/11

mr Nenad Koprivica

Aleksandra Vavi 42/11

Radovan Ognjenovi 61/11

Podgorica, april 2014.

esto proirenje Evropske unije 2

Hrvatska

Sadraj:

1. SFRJ i evropske integracije..............................................................................................3

2. Raspad SFRJ i dalji evropski put Hrvatske....................................................................5
3. Rezolucija Sabora o pristupanju Evropskoj uniji..........................................................5
4. Izvjetaj Evropske komisije o hrvatskom zahtjevu........................................................6
5. Pregovori............................................................................................................................8
6. Problemi Republike Hrvatske tokom pregovora sa Evropskom unijom.....................8
7. Ugovor o pristupanju.......................................................................................................10
8. Posljedice hrvatskog pristupanja po zemlje regiona....................................................12
9. Izvori.................................................................................................................................14

esto proirenje Evropske unije 3

Hrvatska

SFRJ i evropske integracije

Paralelno sa procesom unutranjeg restrukturiranja u okvirima Evropskih zajednica, tekao je i

proces unutranjepolitikog i spoljnopolitikog reformisanja unutar Socijalistike Federativne
Republike Jugoslavije, u sklopu koje je Hrvatska postojala kao jedna od 6 konstitutivnih
republika. Stoga, nemogue je ozbiljnije pristupiti prii o odnosima izmeu Republike
Hrvatske i Evropske unije ukoliko se prethodno ne osvrnemo na istorijat meusobnih relacija
SFRJ i organizacija pretea Unije.
SFR Jugoslavija 2. decembra 1967. godine postaje prva socijalistiki ureena drava sa kojom
Evropska ekonomska zajednica uspostavlja zvanine diplomatske odnose. 1 Tog datuma je
zakljuena Deklaracija o meusobnim odnosima, kojom su udareni temelji buduih odnosa na
liniji Brisel Beograd, sa posebnim naglaskom na polje ekonomske saradnje. Jugoslavija iste
godine otvara i svoje stalno diplomatsko predstavnitvo u Briselu.
3, odnosno 6 godina kasnije, SFR Jugoslavija potpisuje dva trgovinska sporazuma sa
Evropskom

ekonomskom

zajednicom.

Rije

je

nepreferencijalnim

trgovinskim

sporazumima, od izuzetne politike vanosti, naroito kada se u obzir uzme istorijski okvir u
kojem su potpisani: hladnoratovsko doba otrih podjela na komunistiki i socijalistiki blok
zemalja. SFR Jugoslavija je ovim sporazumima dobila status najpovlaenije nacije (MFN),
uz reciprone koncesije.
Jugoslovenska drava je ve 1. jula 1971. godine postala korisnik Opte sheme preferencijala2
trgovinskopolitikog instrumenta Evropske ekonomske zajednice, kojom je predvieno
podsticanje izvoza, industrijalizacije i opteg ekonomskog rasta u zemljama u razvoju od
strane razvijenijih zemalja.
Sporazum o ekonomskoj i trgovinskoj saradnji izmeu SFR Jugoslavije i Evropske
ekonomske zajednice je potpisan 2. aprila 1980. godine, kada EEZ uspostavlja i svoju misiju
u Beogradu. Sporazumom je regulisana robna razmjena i saradnja u vie oblasti, a osnovni cilj
je bio ...produbljavanje ekonomske saradnje, pomo ekonomskom razvoju SFRJ, uz
1 Mili, Jelena, Evropska unija i Srbija, Centar za evroatlantske studije, Beograd, 2009, str. 2.
http://ceas-serbia.org/root/prilozi/esej-juni-2009.pdf
2 Mievi, Tanja, Pridruivanje Evropskoj uniji, Slubeni glasnik, Beograd, 2009, str. 173.

esto proirenje Evropske unije 4

Hrvatska

istovremeno jaanje, produbljavanje i diversifikaciju privredne, finansijske i trgovinske

saradnje.
Zarad lakeg i efikasnijeg ostvarivanja ciljeva dogovorenih Sporazumom, odlueno je da se
osnuje mjeoviti Savjet za saradnju. Savjet za saradnju je djelovao preko konsultacija
predstavnika jugoslovenske vlade i predstavnika EEZ i vlada njenih zemalja lanica, a odluke
su donoene na osnovu zajednike saglasnosti obiju strana.
Takoe 1980. godine, potpisan je i Sporazum izmeu SFRJ, s jedne strane i drava lanica
Evropske zajednice za ugalj i elik i ECSC, s druge strane. Cilj sporazuma je bio da
...unaprijedi razmjenu izmeu strana ugovornica, vodei rauna o stepenu njihovog razvoja i
potrebi da se osigura bolja ravnotea meusobne trgovinske razmjene, radi poboljanja uslova
pristupa jugoslovenskih proizvoda na trite Zajednice 3, tj. da postepeno liberalizuje trgovinu
izmeu zemalja lanica EZU i SFR Jugoslavije.
Privredna i ekonomska saradnja izmeu Evropskih zajednica i SFR Jugoslavije je po
potpisivanju ovih dokumenata znaajno intenzivirana. Potpisana su tri Protokola o
finansijskoj saradnji, kojom je EEZ davala finansijsku pomo za realizaciju projekata od
obostrane koristi i za Zajednicu i za SFRJ:

Prvi Protokol o finansijskoj saradnji: zakljuen 1980. godine, stupa na snagu dvije

godine kasnije;
Drugi Protokol o finansijskoj saradnji: dogovoren 1982, a 1988. godine stupio na

snagu njime su odobrena sredstva za rekonstrukciju dijela autoputa Zagreb-Beograd;

Trei Protokol o finansijskoj saradnji: zakljuen 1991. godine, ali usljed disolucije
SFR Jugoslavije, nikada nije stupio na snagu.

Sporazum o saradnji iz 1980. godine je dopunjen nakon sedam godina, kada lanovi
Zajednice postaju panija i Portugal, te se javila potreba za novim ureenjem trgovinskog
reima izmeu EEZ i SFR Jugoslavije. 17. decembra 1990. potpisan je i Okvirni sporazum
PHARE izmeu SFRJ i EEZ, kao i pratei Finansijski memorandum, ime Jugoslavija dobija,
na odreeni nain, povlaen poloaj u odnosu na ostale zemlje nelanice Zajednice.

3 Sporazum izmeu SFRJ, s jedne strane i drava lanica Evropske zajednice za ugalj i elik i ECSC,
s druge strane, lan 2. Zakon o ratifikaciji Sporazuma, Slubeni list SFRJ, Meunarodni ugovori,
1/1983, str. 3.

esto proirenje Evropske unije 5

Hrvatska

Raspad SFRJ i dalji evropski put Hrvatske

inilo se da e, na osnovu specifinog statusa koji je stekla, Jugoslavija ubrzo postati prva
socijalistika zemlja lanica EEZ. Meutim, unutranji sukobi koji su doveli do krvavog
raspada SFRJ su uslovili prestanak rada misije Evropske ekonomske zajednice u Beogradu,
otkazivanje Sporazuma o saradnji, te uvoenje sankcija.
1991. godine Republika Hrvatska proglaava nezavisnost i nastavlja svoj samostalan put ka
lanstvu u organizaciji koja e ubrzo postati poznata kao Evropska unija. Od samog
meunarodnog priznanja nezavisnosti Hrvatske, poetkom 1992. godine, kao njen glavni
spoljnopolitiki cilj je zacrtana potpuna integrisanost u evropsko drutvo.
Hrvatska je, kao dio SFR Jugoslavije, bila nakratko dio programa PHARE. Ali, rat koji je
zahvatio cijelu regiju je doveo do toga da Hrvatska kasnije ne uestvuje u regionalnim
programima Evropske unije, koji su zasnovani na tzv. regionalnom pristupu Unije prema
Jugoistonoj Evropi, usvojenom 1997. godine.4
Dolaskom nove vlade na elo drave, nakon izbora 2000. godine, zapoinje novi period u
odnosima izmeu Republike Hrvatske i Evropske unije.

Rezolucija Sabora o pristupanju Evropskoj uniji

Vlada Hrvatske je na osnovu jednoglasno usvojene Rezolucije 5 Hrvatskog sabora (18.

decembra 2002) podnijela zahtjev za lanstvo u Evropskoj uniji 21. februara 2003. godine u
Atini. U Rezoluciji hrvatskog Sabora navodi se da je Republika Hrvatska po svom nasljeu,
kulturi i geopolitikom poloaju dio srednjoevropskog, mediteranskog kruga, te eli aktivno i
svesrdno pridonijeti naporima meunarodne zajednice i EU na uspostavljanju politike
stabilizacije kao i trajnog mira u jugoistonoj Evropi. Zahtjev je, prema uobiajenom
4 Vukadinovi, Radovan; ehuli, Lidija, Politika europskih integracija, Topikal, Zagreb,
2005, str. 335.
5 http://www.sabor.hr/Default.aspx?art=1250

esto proirenje Evropske unije 6

Hrvatska

postupku, podnesen Savjetu Evrope, odnosno dravi lanici EU koja je u to vrijeme

predsjedavala Savjetom Grkoj. Dva mjeseca poslije podnoenja zahtjeva, Savjet je pozvao
Evropsku komisiju da izradi miljenje (Avis) o zahtjevu Republike Hrvatske Evropskoj uniji.
U skladu s uobiajenim postupkom, tadanji predsjednik Evropske Komisije, Romano Prodi,
je u julu 2003. tokom posjete Zagrebu uruio hrvatskom premijeru Upitnik sa oko 4560
pitanja iz razliitih kategorija funkcionisanja drave, ekonomije, privrede, pravosua,
institucija i slino, na koja je Hrvatska trebalo da odgovori u roku od tri mjeseca. Ti odgovori
su podneseni u roku, te je Hrvatska u decembru 2003. i januaru 2004. od strane Evropske
komisije dobila dodatnih 184 pitanja na koja je Vlada proslijedila odgovore.

Izvjetaj Evropske komisije o hrvatskom zahtjevu

Komisija je 20. aprila 2004. objavila Izvjetaj 6 o zahtjevu Hrvatske za lanstvo u Evropskoj
uniji u kojem zakljuuje:
Hrvatska je demokratska drava sa stabilnim institucijama koje garantuju vladavinu prava.
Zakljueno je da se saradnja Hrvatske s Meunarodnim krivinim sudom za bivu Jugoslaviju
poboljala tokom posljednjih mjeseci. Ipak, Hrvatska treba uloiti dodatni trud na podruju
prava manjina, povratka izbjeglica, pravosudne reforme, regionalne saradnje i borbe protiv
korupcije i kriminala, kao i nastaviti saraivati sa Meunarodnim krivinim sudom za bivu
Jugoslaviju, te preduzeti sve korake kako bi obezbjedila da se preostali optuenici pronau i
izrue Hagu. Hrvatska bi se mogla smatrati djelotvornom trinom ekonomijom koje je u
stanju boriti se s konkurentnim pritiskom i trinim silama unutar Unije u srednjoronom
periodu, ali da je potrebno nastaviti usklaivanje nacionalnog zakonodavstva sa propisima EU
putem reformi.7
to se tie ostalih obaveza lanstva, Komisija je zakljuila da ...ukoliko ustraje u svojim
ciljevima, Hrvatska:
6 http://www.delhrv.ec.europa.eu/?lang=hr&content=2745

7 A. Brni, P.Leppee, I. Monja, Hrvatska na putu u Europsku uniju: od kandidature do lanstva,

drugo izdanje, Zagreb, 2004; nav. prema: Radovan Vukadinovi, Lidija ehuli, Politika europskih
integracija, Topical, Zagreb, 2005

esto proirenje Evropske unije 7

Hrvatska

ne bi trebalo da ima veih potekoa u primjeni pravne tekovine Evropske unije u

sljedeim podrujima: ekonomska i monetarna unija; statistika; industrijska
politika; mala i srednja preduzea; nauka i istraivanje; obrazovanje; kultura;
spoljni odnosi; zajednika spoljna i bezbjednosna politika; finansijske i

budetske odredbe.
bi trebalo da preduzme daljnja nastojanja kako bi uskladila svoje zakonodavstvo s
pravnom tekovinom u sljedeim podrujima: slobodno kretanje kapitala; pravo
trgovakih drutava; ribarstvo; saobraajna politika; energetika; zatita

potroaa i zdravstvena zatita; carinska unija; finansijski nadzor.

bi trebalo da uloi znatne napore kako bi uskladila svoje zakonodavstvo s pravnom
tekovinom EU u sljedeim podrujima: slobodno kretanje roba; slobodno kretanje
osoba; sloboda pruanja usluga; trino takmienje; poljoprivreda; poreska
politika; socijalna politika i zapoljavanje; telekomunikacije i informacione

tehnologije; regionalna politika; pravosue i unutranji poslovi.

bi trebalo da uloi znaajne napore i ulaganja kao i osnaiti administrativne
kapaciteta za jaanje zakonodavstva u podruju zatite ivotne sredine. Potpuno
usklaivanje

s pravnom tekovinom moglo bi se postii jedino u dugoronom

razdoblju uz vea finansijska ulaganja.

Na osnovu datog Izvjetaja, Evropska komisija je preporuila otvaranje pregovora za
pristupanje Evropskoj uniji s Hrvatskom, a Evropski savjet je 18. juna 2004. godine odluio
da je Hrvatska drava kandidatkinja.
U decembru 2004. godine, Evropski savjet je donio odluku o otvaranju pregovora o
pristupanju 17. marta naredne godine, pod uslovom ostvarivanja pune saradnja s
Meunarodnim krivinim sudom za bivu Jugoslaviju. Meutim, zbog nedostatka potvrde o
potpunoj saradnji, Savjet je 16. marta 2005. godine donio odluku o odlaganju pregovora o
pristupanju, iako je usvojen Pregovaraki okvir za Hrvatsku kako bi pregovori mogli zapoeti
kada uslov saradnje bude ispunjen.
Nakon pozitivne procjene tadanje glavne tuiteljke Meunarodnog krivinog suda da je
saradnja RH sa ovom institucijom potpuna, zakljueno je da su ispunjeni svi uslovi za
otvaranje pregovora, te su oni zvanino poeli 3. oktobra 2005. godine.

esto proirenje Evropske unije 8

Hrvatska

Pregovori

Prvi korak u toku pregovora bio je skrining (screening), tj. analitiki pregled zakonodavstva,
koji se sastoji iz dvije faze:
1. Eksplanatorni skrining, u kom Evropska komisija predstavnicima drave kandidata
predstavlja pravnu tekovinu i propise EU u odreenom poglavlju; i
2. Bilateralni skrining, u kom drava kandidat predstavlja Evropskoj komisiji svoje
zakonodavstvo i utvruje razlike izmeu dva sistema.
Skrining za Hrvatsku je trajao ukupno godinu dana (oktobar 2005. oktobar 2006.)
Otvaranjem pregovora o pojedinom poglavlju zapoinje sadrajna faza pregovora tokom
koje se pregovara o uslovima pod kojima e drava kandidat prihvatiti, primijeniti i sprovesti
pravnu tekovinu EU koja je vezana za navedeno poglavlje. Nakon postizanja dogovora
izmeu Evropske unije i drave kandidata o pojedinom poglavlju pregovora, uz ispunjenost
preduslova za njegovo zatvaranje, ono se smatra privremeno zatvorenim.

Problemi Republike Hrvatske tokom pregovora sa Evropskom unijom

Hrvatska je tokom pregovora nailazila na odreene prepreke. Ovo su bile one najozbiljnije:
Dravna uprava
Reforma dravne uprave tekla je sporo. Dravna uprava bila je glomazna i spora u rijeavanju
administrativnih zadataka. Drava je slabo centralizovana, a lokalna samouprava slabo
razvijena.
Pravosudni sistem

esto proirenje Evropske unije 9

Hrvatska

Glavni problemi hrvatskog pravosudnog sistema su rairena nedjelotvornost pravosudnog

sistema, puno vremena potrebnog za donoenje i provoenje presuda, kao i slabosti koji se
ogledaju u izboru sudija. Pored toga, pred sudove se izlazi sa previe sluajeva koji bi u
naelu mogli biti rijeeni i drugim sredstvima. Sve ovo je zajedno pridonosilo velikom
gomilanju nerijeenih predmeta. Dodatni je problem taj to sudovi i dijelovi dravne uprave
nisu uvijek potovali odluke viih sudova. Strukturna reforma hrvatskog pravosudnog sistema
zapoela je Vladinim usvajanjem dokumenta "Reforma pravosudnog sistema" 2002. i
Operativnog plana usvojenog u julu 2003. godine.
Korupcija
Mnoge tube za korupciju ostajale su neistraene, a sluajevi korupcije obino prolaze
nekanjeno. Bilo je potrebno podii svijest o korupciji kao o ozbiljnom kaznenom djelu.
Saradnja sa Hagom i blokada ostalih lanica
Jedna od glavnih prepreka za otvaranje pregovora, a time i ulazak u punopravno lanstvo
Europske unije bila je saradnja s Meunarodnim krivinim sudom za bivu Jugoslaviju.
Hrvatskoj se nametnula odgovornost za Domovinski rat devedesetih, to je politiki vrh, kao i
sam narod, teko prihvatao. Da bi se Hrvatska pridruila evropskoj porodici, morala je predati
ratnu dokumentaciju, dokumente sa oznakom vojna tajna i izruiti komandni lanac koji je
uestvovao u ratnim operacijama. Nakon izruenja Ante Gotovine, Hrvatskoj je dato zeleno
svjetlo. Ipak, ovo pitanje je ostalo otvoreno skoro do kraja hrvatskih pregovora, zbog
konstantnog vraanja na ovu temu od strane Velike Britanije i Holandije. Ove dvije drave
blokirale su na taj nain pregovore sve do politikog pritiska Sjedinjenih Amerikih Drava
na London zbog njihovih nerealnih stavova, pri emu je Britancima sugerisano da prihvate
da Hrvatska vie nije ekstremni nacionalistiki reim kakav je bila pod Tumanom.8
Prava nacionalnih manjina
Jedna od kritika je sporo sprovoenje Ustavnog zakona o pravima nacionalnih manjina.
Najvei problemi su jako niska zastupljenost manjina u dravnoj upravi, pravosuu i policiji.
Odnosi sa Slovenijom

8 http://www.theguardian.com/world/2010/dec/09/wikileaks-uk-us-croatia-accession

esto proirenje Evropske unije 10

Hrvatska

Slovenaka blokada pristupa Hrvatske EU odnosi se na desetomjeseni period, od decembra

2008. do oktobra 2009, u kojem je Slovenija poela Hrvatskoj, kao dravi kandidatu, nametati
blokadu otvaranja pregovarakih poglavlja, to je od hrvatskih vlasti protumaeno kao ucjena
i iskoritavanje slovenakog povlaenog poloaja kako bi rijeila neka otvorena granina
pitanja u svoju korist. Naime, radilo se podjeli teritorijalnih voda u Piranskom zalivu izmeu
ove dvije drave. Stav Evropske unije je bio jasan - bezrezervna podrka Sloveniji kao lanici,
ali je ipak upuen nalog Ljubljani da se to pitanje rijei u vidu dobrosusjedskih odnosa, a ne
da se stvara problem izmeu Hrvatske i Unije, kako je to Slovenija namjeravala prikazati.
Nakon to su se u decembru 2008. iste godine hrvatski premijer Ivo Sanader i crnogorski
premijer Milo ukanovi dogovorili da e crnogorsko-hrvatski granini spor oko Prevlake
rijeiti na meunarodnom sudu pravde u Hagu, te da e obje drave potovati odluku suda,
Hrvatska vlada je predloila Sloveniji da se tako isto rijei i hrvatsko-slovenaki granini
spor, to je slovenaki premijer Borut Pahor odbio. Nakon odbijanja francuskog predloga za
deblokadu, Sarkozi je drugom Irskom glasanju za Lisabonski ugovor 2009. dodao i protokol
ulaska Hrvatske u EU. Time je postavio blagi pritisak na Ljubljanu, jer bi u sluaju da ugovor
proe, blokadom Hrvatske Ljubljana blokirala i samo stupanje ugovora na snagu.
Tada novoizabrana hrvatska premijerka, Jadranka Kosor, sastala se sa Pahorom u julu 2009,
gdje su poeli dogovarati izlazak iz krize. Dogovor o arbitrai potpisan je u novembru 2009. u
Stokholmu, ime je slovenaka vlada odblokirala sva poglavlja Hrvatskoj.

Ugovor o pristupanju

Na posebnoj sveanosti koja je prethodila sjednici Evropskog savjeta, 9. decembra 2011. u

Briselu je potpisan Ugovor o pristupanju9 s Hrvatskom. Taj istorijski bitan trenutak za
Hrvatsku i Evropsku uniju otvorio je put procesu ratifikacije koji je formalizovano hrvatsko
lanstvo u Uniji 1. jula 2013. godine. Ugovor su potpisali predsjednik Ivo Josipovi i tadanja
predsjednica Vlade Jadranka Kosor u ime Hrvatske, kao i efovi drava ili vlada zemalja
lanica Evropske unije.
9 http://www.delhrv.ec.europa.eu/files/file/articles-st14409.en11-1330425931.pdf

esto proirenje Evropske unije 11

Hrvatska

Ovim ugovorom utvruje se da Hrvatska postaje stranka osnovnih ugovora Evropske unije.
Njime se ujedno utvruju i uslovi za primanje Hrvatske u lanstvo Evropske unije, kao i
prilagoavanje primarnih i sekundarnih propisa EU, koje je potrebno za primanje Hrvatske u
lanstvo. Sastavni dio Ugovora o pristupanju je i Akt o uslovima pristupanja Republike
Hrvatske Evropskoj uniji (u daljem tekstu Akt).
Ovdje emo navesti samo neke od uslova na ije se ispunjavanje Hrvatska obavezala
potpisivanjem Ugovora i pristupanju:
engenska pravna tekovina
Odredbe engenskog sporazuma obavezujue su za Republiku Hrvatsku i u njoj se
primjenjuju od datuma pristupanja Evropskoj uniji. Ipak, dio odredaba primjenjivae se tek
nakon to Savjet donese jednoglasnu odluku da su u Republici Hrvatskoj ispunjeni uslovi za
sprovoenje svih engenskih pravila.
Sporazumi s treim zemljama i meunarodnim organizacijama
Sporazumi koje je Unija sklopila ili koje privremeno primjenjuje s treom zemljom ili treim
zemljama, s meunarodnom organizacijom ili s dravljaninom tree zemlje obavezujui su za
Hrvatsku od datuma pristupanja (uz izuzetak Sporazuma izmeu Evropske zajednice i njenih
drava lanica, s jedne strane i vajcarske Konfederacije, s druge strane, o slobodnom
kretanju osoba).
Svi sporazumi koje je Republika Hrvatska potpisala sa treim zemljama ili meunarodnim
organizacijama prije pristupanja Evropskoj uniji, a koji nisu usklaeni sa odredbama koje
proizilaze iz ovog Akta, moraju se to prije uskladiti ili se, ako se prilikom prilagoavanja
jave potekoe, iz sporazuma mora povui.
CEFTA
Hrvatska se povlai iz svih sporazuma o slobodnoj trgovini s treim zemljama, ukljuujui i
Centralnoevropski ugovor o slobodnoj trgovini. Pravila trgovine izmeu Republike Hrvatske i
drava lanica CEFTA sporazuma ureeni su Sporazumom o pridruivanju i stabilizaciji koji
su drave lanice potpisale sa Evropskom unijom.

esto proirenje Evropske unije 12

Hrvatska

Akt takoe obuhvata i niz institucionalnih odredbi, koje se odnose na delegiranje hrvatskih
predstavnika u tijela i institucije Evropske unije, kao i niz finansijskih odredbi, odredbe koje
se odnose na monitoring, kao i zatitne odredbe i mjere.
Posljedice hrvatskog pristupanja Evropskoj uniji po zemlje regiona

Kako je o posljedicama po Hrvatsku nakon pristupanja Evropskoj uniji teko govoriti, jer je
prolo tek nepunih godinu dana otkad je Hrvatska postala punopravna lanica, analitiari se
uglavnom bave moguim posljedicama hrvtaskog pristupanja po zemlje regiona i region
Zapadnog Balkana kao cjelinu.
Pojam Zapadni Balkan10 datira sa kraja devedesetih godina 20. vijeka i oznaava drave bive
Jugoslavije, bez Slovenije, i Albaniju. Ovaj termin koristila je Evropska unija da oznai
postkonfliktno podruje na Balkanskom poluostrvu, neintegrisano u Evropsku uniju.
Pristupanjem Hrvatske Evropskoj uniji, neintegrisanost prestaje biti differentia specifica u
odnosu na druge balkanske zemlje, koje su u vrijeme nastanka pojma Zapadnog Balkana bile
duboko u procesu evropskih integracija ili ve lanice EU (poput Grke). Tako se opstanak
ovog politikog koncepta dovodi u pitanje.
Ipak, dobra strana je svakako ulazak jo jedne drave sa Balkana u klub kojem svi tee, to je
ohrabrenje i podstrek za ostale, kao i potvrda da se proirenje nastavlja, umjesto da je ovo
njegov kraj, kako se esto i sa mnogo jakih argumenata moe uti.
Postojanje jo jedne drave koja je lanica Evropske unije takoe utie i na sve veu
stabilizaciju prostora Balkana, naroito u bezbjednosnom smislu, ali i ekonomskom i
politikom, to e se pozitivno odraziti i na druge balkanske zemlje, nelanice Evropske unije.
Bez obzira na stepen zainteresovanosti Republike Hrvatske za saradnju sa drugim balkanskim
zemljama, njoj je svakako u interesu da u cilju sopstvenog prosperiteta ima stabilan komiluk,
te da se ukljui u pruanje pomoi susjednim zemljama.

10 Vukadinovi, Radovan; ehuli, Lidija, Politika europskih integracija, Topikal, Zagreb,

2005, str. 401.

esto proirenje Evropske unije 13

Hrvatska

Takoe, to to je Hrvatska pri pristupanju Evropskoj uniji napustila CEFTA sporazum, moe
podstai izvoz one robe koja se do tada uvozila iz Hrvatske (npr. izvoz robe iz Srbije u BiH),
ali se, naravno, hrvatski izvozni proizvodi nee u potpunosti zamijeniti proizvodima iz
zemalja CEFTA sporazuma. Prema zakljuenim sporazumima o stabilizaciji i pridruivanju
(SSP), gotovo ista vrsta povlastice bescarinski izvoz vai, naime, i za sve lanice Unije,
ukljuujui Hrvatsku, ali tek posle isteka dogovorenih prelaznih perioda i postepenog
smanjivanja carina do nultog nivoa.
to se tie negativnih posljedica po region, na prvom mjestu je to to su zemlje Zapadnog
Balkana koje pretenduju na lanstvo u EU izgubile vanog prirodnog saveznika u borbi za
dalje proirenje Unije sa ove strane linije.
Takoe, sa svakom novom lanicom Unije, pregovori ostalih zemalja pretendenata na
lanstvo u EU postaju sve tei, komplikovaniji i zahtjevniji i postaje sve tee postii
konsenzus o pitanju uslova koje treba ispuniti za punopravno lanstvo.
U procesu saradnje Republike Hrvatske sa zemljama iz regiona, lanska karta Evropske
unije igra bitnu ulogu i jaa njenu pregovaraku mo, te time oteava pregovore drugoj strani
pregovarakog procesa, koja nije lanica Unije.
O ovim posljedicama, bilo pozitivnim ili negativnim, teko je jo uvijek govoriti, a miljenja
su, kao i obino, podijeljena. Prola je nepuna godina otkad je Republika Hrvatska postala
punopravna lanica Evropske unije, to sigurno nije dovoljan vremenski period kako bi se
posledice i efekti lanstva mogli objektivno sagledati. Kako e se lanstvo naeg susjeda
odraziti na region, pa i na Crnu Goru, ostaje da vidimo.

esto proirenje Evropske unije 14

Hrvatska

Izvori
Literatura

Vukadinovi, Radovan; ehuli, Lidija, Politika europskih integracija, Topikal,

Zagreb, 2005.
Mievi, Tanja, Pridruivanje Evropskoj uniji, Slubeni glasnik, Beograd, 2009.
Brni, P. Leppee, I. Monja, Hrvatska na putu u Europsku uniju: od kandidature do
lanstva, drugo izdanje, Zagreb, 2004.
Internet prezentacije

Slubena stranica Hrvatskog sabora

Slubena stranica bive Delegacije EU u Hrvatskoj