CIKLUS UGLJIKA

UGLJIK - NAJVANIJI POJEDINANI ELEMENT

U BIOLOKOM SVIJETU
PREDSTAVLJA GLAVNI KOSTUR STANINE
STRUKTURE
BILJNA TKIVA I MIKROBNE STANICE - sadre
velike koliine ugljika - 40-50% s.t.v.
GLAVNI IZVOR UGLJIKA CO2 - trajna rezerva u
ATMOSFERI 0,03%

Ugljik u prirodi

Atmosfera
(anorganski
oblik)
Biljke i
ivotinje
Organska
tvar

Tlo
humus
Mikroorganizmi

Kruenje ugljika
kompleksan proces
promjena oksidacijsko- redukcijskog stanja;
transformacija i translokacija ugljika
bioloki proces
ovisi o autotrofnim organizmima koji fiksiraju CO2 u
organski C i heterotrofnim koji organske spojeve
razlau do CO2 (iznimka iskoritavanje fosilnih
goriva)
Autotrofi

anorganski oblik

organski oblik

CO2

Heterotrofi

organski i anorganski spojevi C stalni

prijelaz kruenje C

centralni spoj CO2 procesi u kojima

se stvara i troi
-

CO2 PRETVARAJU U ORGANSKI OBLIK FOTOAUTOTROFNI ORGANIZMI - vie biljke

i alge
FOTOAUTOTROFNI organizmi - osiguravaju
organska hraniva potrebna
HETEROTROFNIM organizmima
-

C - kontinuirano vee u organski oblik - kroz

FOTOSINTETSKE ORGANIZME - jednom vezan
postaje nedostupan za rast novog biljnog svijeta
- vegetacija na Zemljinoj povrini potroi godinje
1,2 x1014 kg CO2
- ovo biljno hranivo bilo bi POTROENO da nema
MIKROBNIH TRANSFORMACIJA
- vano - C-TVARI RAZGRADE I VRATE U
ATMOSFERU

CIKLUS UGLJIKA - vrti se oko CO2 - njegove

FIKSACIJE I REGENERACIJE
BILJKE iskoritavaju CO2 kao jedini izvor C
ovako sintetizirana C-tvar slui kao ZALIHA
ZA IVOTINJSKI SVIJET
NAKON ODUMIRANJA biljaka i ivotinja mikrobni metabolizam preuzima glavnu ulogu
- odumrla tkiva - transformiraju se - u mikrobne
stanice i razliite C-spojeve - HUMUS ili
ORGANSKA FRAKCIJA TLA

- C dostupan - kroz konanu dekompoziciju ili

produkciju CO2 iz humusa
NAJVANIJA ULOGA MIKROORGANIZAMA
- RAZGRADNJA ORGANSKIH TVARI - nadomjeta
se ogranieni izvor CO2 za fotosintezu
- broj i raznolikost spojeva - adekvatni za mikrobnu
razgradnju - ogroman
- svaki bioloko sintetizirani spoj - podloan
razgradnji od strane mikroorganizama tla
- inae - ovi spojevi bi se akumulirali na Zemljinoj
povrini u ogromnoj koliini

Razgradnja organskih
ostataka u tlu i
dehumifikacija

MIKROBIOLOGIJA TLA:
- MIKROBIOLOKIM I BIOKEMIJSKIM PROCESIMA
SVJEA ORGANSKA TVAR PRETVARA SE U
HUMUSNE TVARI -

HUMIFIKACIJA

- MIKROBIOLOKI PROCESI - HUMUSNE TVARI

PRETVARAJU SE U BILJNE ASIMILATIVE ZA
ISHRANU BILJA -

DEHUMIFIKACIJA

- MIKROORGANIZMI ODLUUJUI FAKTOR U PROCESU

HUMIFIKACIJE I DEHUMIFIKACIJE

MIKROBIOLOGIJA TLA
HUMIFIKACIJA-

TRANSFORMACIJA
ORGANSKIH OSTATAKA I
SINTEZA HUMUSNIH TVARI
U TLU

u procesima:

FERMENTACIJE
AMONIFIKACIJE
SAPONIFIKACIJE

DEHUMIFIKACIJA
GLAVNI PROCESI KOJIMA
SE VRI MINERALIZACIJA
humusa u tlu:
1. STVARANJE CO2

2. KRUENJE DUIKA :
amonifikacija,
nitrifikacija,
denitrifikacija, fiksacija
duika
3. KRUENJE P,S,Fe

MINERALIZACIJA HUMUSNIH TVARI

ILI DEHUMIFIKACIJA
PROCESI KOJI DOVODE DO STVARANJA MINERALNIH
BILJNIH ASIMILATIVA KOJE VIE BILJKE JEDINO MOGU
KORISTITI ZA SVOJU ISHRANU
- znaaj i uloga humusnih tvari VIESTRUKA (struktura tla,
redoks potencijal tla, vlaga)
- MIKROBIOLOGIJA TLA - ULOGA HUMUSA - IZVOR
NAJVANIJIH ELEMENATA I SPOJEVA ZA ISHRANU
VIIH BILJAKA
- mikrobioloki procesi u kojima se stvaraju BILJNI
ASIMILATIVI:
od UGLJINOG DIOKSIDA, AMONIJAKA,
NITRATA,FOSFATA,SULFATA

- procesi STVARANJA i RAZLAGANJA HUMUSA

se odvijaju u tlu ISTOVREMENO i PARALELNO
- procesi MINERALIZACIJE HUMUSNIH TVARI - SPORIJI -

humusne tvari OTPORNIJE PREMA RAZLAGANJU od strane

mikroorganizama

znaaj postojanosti humusnih tvari:

osiguravaju se RAVNOMJERNO I STALNO SNABDIJEVANJE
VIIH BILJAKA PODESNIM ASIMILATIVIMA tijekom cijele
vegetacije

"VANA OSOBINA ZA ODRAVANJE PLODNOSTI

TLA

- humusne tvari nastale radom mikroorganizama ti isti mikroorganizmi nisu u stanju pod istim
uvjetima izazvati razlaganje tih svojih krajnjih
produkata
- mineralizaciju vre POSEBNE GRUPE
mikroorganizama
MIKROFLORA TLA -moe se podijeliti na:
1. ZIMOGENU ili ALOHTONU - vri proces
humifikacije
2. AUTOHTONA - MIKROFLORA HUMIVORA obavlja procese dehumifikacije tj.
mineralizacije

GLAVNI PROCESI KOJIMA SE VRI

MINERALIZACIJA humusa u tlu:
1. STVARANJE CO2
2. KRUENJE DUIKA : amonifikacija,
nitrifikacija, denitrifikacija, fiksacija
duika
3. KRUENJE P,S,Fe

DISANJE TLA ILI STVARANJE

CO2 U TLU
ATMOSFERA TLA SADRI MNOGO VEE
KONCENTRACIJE CO2 NEGO ZRAK IZNAD TLA
- obavlja se izmjena CO2 dok se koncentracije ne
izjednae
DISANJE TLA - ovaj proces ovisi o razlikama u
koncentraciji CO2
o drugim ekolokim faktorima - zagrijavanje i
hlaenje tla, povremeno vlaenje i suenje
gornjih slojeva tla

CO2 nastaje u tlu na nekoliko naina:

svi organizmi u tlu stvaraju ga DISANJEM ivotinjice, korijenje biljaka, mikroorganizmi
manji dio CO2 nastaje kemijskim putem iz
bikarbonata i karbonata
najveim dijelom nastaje MIKROBIOLOKOM
RAZGRADNJOM ORGANSKE TVARI U TLU
oko 2/3 cjelokupne koliine CO2 u tlu - nastaje
radom mikroorganizama

- intenzitet stvaranja CO2 u tlu - neposredno vezan za

EKOLOKE uvjete - o kojima ovisi aktivnost
mikroorganizama
Glavni faktori koji utjeu na razgradnju humusa:

razina organske tvari u tlu

kultivacija
temperatura
vlanost
pH
dubina
aeracija

- mineralizacija ugljika - izravno povezana sa SADRAJEM

ORGANSKE TVARI U TLU
oslobaanje CO2 - proporcionalno razini organske tvari
stvaranje CO2 - pojaano dodavanjem organskih
materijala

- KULTIVACIJA - pojaava razgradnju organske tvari

- temperatura, vlanost, pH - kritine varijable okolia
- razgradnja humusa se ubrzava sa poveavanjem
TEMPERATURE
razina VLAGE - utjee na respiraciju tla - okoli mora
sadravati dovoljno vlage za maksimalnu
mikrobioloku aktivnost
- UMJERENA vlanost i temperatura - povoljno utjeu na
stvaranje CO2 u tlu
- reakcija tla:
tla neutralne ili slabo alkalne reakcije - intenzivnije
stvaranje CO2

- heterotrofna aktivnost u tlu ograniena zalihama N, P i

drugih ANORGANSKIH hraniva i sa malom koliinom
lako dostupnih organskih hraniva
- DUBINA: najvea dinamika oslobaanja CO2 - blizu
povrine profila - najvea koncentracija biljnih
ostataka
- na veim dubinama - smanjuje se stvaranje CO2
- AEROBNI UVJETI - poveavaju disanje tla

C2
ORGANSKI

ES
PI
R

O
V
J
E
K

HETEROTROFI

FI
O
TR
TO
FO

IJ
A

KRUENJE UGLJIKA

AUTOTROFI

R
FE

SAGORJEVANJE

M
E
C
TA
N
IJ
A

VULKANI

CO2
ZRAK

BIKARBONATI

O
M
E
K

FI
RO

KRENJACI