We give you the power of Sun for your freedom

onte SOlar

Company for production and engineering of solar systems

Tema:

PRIMJENA SOLARNIH
SISTEMA U HOTELIJERSTVU
Veselin Vuurovi

Okrugli sto: MOGUNOSTI ZA PRIMJENU MJERA

ENERGETSKE EFIKASNOSTI I
UPOTREBU OBNOVLJIVIH IZVORA
ENERGIJE U LOKALNIM
ZAJEDNICAMA

Hotel PALMA

TIVAT

10. APRIL 2009. GOD.

______________________________________________________________________________________
Monte Solar, Crna Gora, 81000 Podgorica, Hercegovaka 10
tel/fax +382 20 665 142, mobtel. +382 69 01 66 33. e-mail montesolar@t-com.me

We give you the power of Sun for your freedom

onte SOlar

Company for production and engineering of solar systems

ENERGIJA SUNCA
SA SUNCA NA ZEMLJU SVAKODNEVNO
STIE 180 000 TW ENERGIJE
CJELOKUPNA POTRONJA IZNOSI 13 TW

ZNAI ENERGIJA KOJA SVAKODNEVNO

SA SUNCA PADNE NA ZEMLJU JE OKO
14 000 PUTA VEA OD CJELOKUPNE
POTRONJE OVJEANSTVA DANAS

ZATO SE ENERGIJA SUNCA VIE NE

KORISTI?

ODGOVORE TREBA TRAITI U :

NAUCI
TEHNOLOGIJI
EKONOMIJI
INDUSTRIJSKOM MONOPOLU I SL.

______________________________________________________________________________________
Monte Solar, Crna Gora, 81000 Podgorica, Hercegovaka 10
tel/fax +382 20 665 142, mobtel. +382 69 01 66 33. e-mail montesolar@t-com.me

We give you the power of Sun for your freedom

onte SOlar

Company for production and engineering of solar systems

U CRNU GORU NA M2 RAVNE POVRINE

DOSPIJEVA IZMEDJU 1500 I 1750 kWh
SUNEVE ENERGIJE GODINJE
EKVIVALENT OVOJ ENERGIJI JE
SAGORIJEVANJE 200 M3 ZEMNOG GASA

KORIENJE SUNEVE ENERGIJE

MOE BITI:
PASIVNO PROJEKTOVANJEM
OBJEKATA KOJIMA NIJE
POTREBNA ENERGIJA ZA
GRIJANJE

AKTIVNO - PROIZVODNJA ELEKTRINE

ENERGIJE PUTEM
FOTONAPONSKIH PANELA
PROIZVODNJA TOPLOTNE
ENERGIJE PUTEM
SOLARNIH KOLEKTORA

______________________________________________________________________________________
Monte Solar, Crna Gora, 81000 Podgorica, Hercegovaka 10
tel/fax +382 20 665 142, mobtel. +382 69 01 66 33. e-mail montesolar@t-com.me

We give you the power of Sun for your freedom

onte SOlar

Company for production and engineering of solar systems

KLIMATSKI USLOVI
PRIMORJE CRNE GORE IMA
SREDOZEMNU KLIMU
1800 DO 2600 SUNANIH SATI
GODINJE
PROSJENA TEMPERATURA :
PROLJEE
LJETO
JESEN
ZIMA

15,2C
26,8C
17,4C
7,9C

ENERGETSKA DOBIT OD SUNCA

DOSTIE DO 1800 kWh/m
GODINJE

______________________________________________________________________________________
Monte Solar, Crna Gora, 81000 Podgorica, Hercegovaka 10
tel/fax +382 20 665 142, mobtel. +382 69 01 66 33. e-mail montesolar@t-com.me

We give you the power of Sun for your freedom

onte SOlar

Company for production and engineering of solar systems

PROIZVODNJA TOPLOTNE ENERGIJE

OD UKUPNE ENERGIJE KOJA SE TROI
75-85% OTPADA NA ZAGRIJAVANJE
VODE I GRIJANJE PROSTORA
TOPLOTNA ENERGIJA SE MOE
PROIZVODITI POMOU :
SOLARNIH KOLEKTORA
TOPLOTNIH PUMPI
SOLARNI SISTEMI U POTPUNOSTI
MOGU ZADOVOLJITI POTREBE ZA
SANITARNOM TOPLOM VODOM, A
ZA NISKOENERGETSKE OBJEKTE I
GRIJANJEM
SOLARNI KOLEKTORI KORISTE
DIREKTNU ENERGIJU SUNCA
TOPLOTNE PUMPE KORISTE
AKUMULIRANU ENERGIJU IZ
ZEMLJE, VODE , VAZDUHA

______________________________________________________________________________________
Monte Solar, Crna Gora, 81000 Podgorica, Hercegovaka 10
tel/fax +382 20 665 142, mobtel. +382 69 01 66 33. e-mail montesolar@t-com.me

We give you the power of Sun for your freedom

onte SOlar

Company for production and engineering of solar systems

SOLARNI KOLEKTORI
SOLARNI SISTEM ZA ZAGRIJAVANJE VODE
I GRIJANJE PROSTORA INE :

SOLARNI KOLEKTORI
REZERVOAR ( BOJLER )
CIRKULACIONE PUMPE
REGULACIONE JEDINICE
INSTALACIJA

ZAVISNO OD POTREBA I NAMJENE

SOLARNI KOLEKTORI SE IZRAUJU KAO
PLOASTI
VAKUMSKI ( CIJEVNI )

______________________________________________________________________________________
Monte Solar, Crna Gora, 81000 Podgorica, Hercegovaka 10
tel/fax +382 20 665 142, mobtel. +382 69 01 66 33. e-mail montesolar@t-com.me

We give you the power of Sun for your freedom

onte SOlar

Company for production and engineering of solar systems

Pregled prednosti:

Visoki stepen djelovanja postignut apsorberom s visokoselektivnom prevlakom,

integrisani cijevni vodovi i toplotna izolacija visoke efikasnosti

Povrina kolektora: 1,7 m2 i 2,5 m2 za vodoravnu i uspravnu montau. Novi

velikopovrinski kolektor sa 5 m2 povrine apsorbera za ugradjivanje u krov na kose
krovove sa pokrivanjem sa lijebovima

Kratko vrijeme montae postignuto je savitljivim spojnim cijevima sa utinim

sistemom na koji se moe nanizati do 10 kolektora

Kolektor tipa 5DI se integrie u krov i zamijenjuje drugu krovnu povrinu.

Kolektor je univerzalno primjenjiv: za montau na ravni i kosi krov, montau na krov,

u krov ili slobodnu montau.

Ploasti kolektor za korienje suneve energije odlikuje se utedom energije i

niskim trokovima pri nabavci. Visoko selektivna Sol-Titan prevlaka ini
kolektor veoma efikasnim. Izradjen je od materijala otpornih na koroziju, od
nerdjajueg elika, aluminijuma, bakra i specijalnog solarnog stakla od 4mm.
Otporan je na sve vremenske nepogode.

______________________________________________________________________________________
Monte Solar, Crna Gora, 81000 Podgorica, Hercegovaka 10
tel/fax +382 20 665 142, mobtel. +382 69 01 66 33. e-mail montesolar@t-com.me

We give you the power of Sun for your freedom

onte SOlar

Company for production and engineering of solar systems

Pregled prednosti:

Vakuumski cijevni kolektor radi na osnovu Heatpipe principa

Povrina absorbera: 2 m2 i 3 m2

Izuzetno visok stepen djelovanja postignut presvuenim Sol-Titan slojem;

smanjenje toplotnih gubitaka postignuto vakuumskim cijevima

Potpuno iskorienje toplote postignuto posebnim izmjenjivaem toplote sa

dvostrukim cijevima, koji okruuje kondenzatore gotovo po itavoj povrini

Univerzalno primjenjiv za montau na ravni krov, kosi krov, fasadu i slobodno

stojeu montau. Cijevi se mogu optimalno usmjeriti prema Suncu.

Visoko kvalitetni materijali otporni na koroziju, kao to je borosilikatno staklo,

bakar i nerajui elik, garantuju visoku sigurnost i dug vijek trajanja.
Vakumski cijevni kolektor koristi se za zagrijavanje tehnike vode, vode u
bazenima i zagrijavanje stambenih prostora. U specijalnom absorberu
cirkulie medij kao nosa toplote koji isparava pod djelovanjem sunevih
zraka i solarnom mediju predaje toplotu preko izmjenjivaa toplote. Ovo
obezbjeuje veu efikasnost vakumskom kolektoru pri niskim temperaturama.

______________________________________________________________________________________
Monte Solar, Crna Gora, 81000 Podgorica, Hercegovaka 10
tel/fax +382 20 665 142, mobtel. +382 69 01 66 33. e-mail montesolar@t-com.me

We give you the power of Sun for your freedom

onte SOlar

Company for production and engineering of solar systems

ematski prikaz solarnog sistema za grijanje tehnike vode

ematski prikaz solarnog sistema za grijanje tehnike vode i prostora

______________________________________________________________________________________
Monte Solar, Crna Gora, 81000 Podgorica, Hercegovaka 10
tel/fax +382 20 665 142, mobtel. +382 69 01 66 33. e-mail montesolar@t-com.me

We give you the power of Sun for your freedom

onte SOlar

Company for production and engineering of solar systems

ematski prikaz solarnog sistema za zagrijavanje tehnike vode, vode u bazenima i

stambenog prostora

______________________________________________________________________________________
Monte Solar, Crna Gora, 81000 Podgorica, Hercegovaka 10
tel/fax +382 20 665 142, mobtel. +382 69 01 66 33. e-mail montesolar@t-com.me

We give you the power of Sun for your freedom

onte SOlar

Company for production and engineering of solar systems

TOPLOTNE PUMPE
Toplotne pumpe predstavljaju pouzdan, ekonomian i za budunost siguran sistem
za grijanje koji svojim funkcionisanjem posebno uva prirodnu sredinu. One su
posebno efikasno energetsko rjeenje koje zadovoljava potrebe centralnog grijanja i
pripremu potrone tehnike vode.
Toplotne pumpe su pogodne za snabdijevanje toplotom svih vrsta zgrada, stambenih
kua za jednu ili vie porodica, hotela, bolnica, kola, poslovnih prostora i
industrijskih objekata, kako u novogradnji tako i u modernizaciji postojeih zgrada.
Energetski efikasne kue praktino su nezamislive bez toplotnih pumpi. Toplotne
pumpe se mogu koristiti zimi za grijanje, a ljeti za hlaenje.
Toplotna pumpa funkcionie tako to toplotu iz okoline (zemlja, voda, vazduh) podie
na eljeni nivo da bi se koristila u svrhu grijanja.

Prilikom oduzimanja toplote iz okoline teni radni medijum se na niskom pritisku

nalazi na primarnoj (hladnoj) strani u isparivau. Temperaturni nivo spoljanje
sredine je vii od temperature isparavanja radnog fluida, koja zavisi od pritiska, tako
da radni medijum isparava oduzimajui pri tom toplotu od okoline. U tu svrhu
temperaturni nivo isparavanja moe da bude i ispod 0C. Kompresor usisava paru
radnog medijuma i komprimuje ga, pri emu rastu pritisak i temperatura pare. Iz
kompresora radni medijum u obliku pare odlazi u kondenzator koji je povezan sa
sistemom za grijanje. Temperature vode za grijanje je nia od temperature
kondenzacije radnog medijuma, para se hladi i ponovo prelazi u tenu fazu. Toplota
koju primi ispariva, zajedno sa dodatnom toplotom generisanom tokom procesa
kompresije predaje se vodi za grijanje. Potom se radni fluid vraa preko
ekspanzionog ventila u ispariva. Pritisak radnog medijuma se sniava od visokog u
kondenzatoru do niskog u isparivau, pri emu se hladi. Na taj nain se zavrava
ciklus toplotne pumpe.
______________________________________________________________________________________
Monte Solar, Crna Gora, 81000 Podgorica, Hercegovaka 10
tel/fax +382 20 665 142, mobtel. +382 69 01 66 33. e-mail montesolar@t-com.me

We give you the power of Sun for your freedom

onte SOlar

Company for production and engineering of solar systems

Toplotna pumpa iz okoline pruzima neophodne toplote za grijanje, a u obliku

elektrine energije slui za pogon kompresora. Elektrina energija se na kraju
transformie u toplotnu i koristi za grijanje. Iz odnosa predate toplote za grijanje
(ukljuujui i toplotu osloboenu radom kompresora) i potroene elektrine energije
proizilazi koeficijent grijanja ( 3+1)/1=4 .
Elektrina energija za rad toplotne pumpe moe se dobiti kako iz klasinih izvora
tako i od solarnog sistema.
Toplotne pumpe pored solarne tehnike predstavljaju jedini sistem grijanja koji
omoguava proizvodnju toplote bez emisije CO2 .

Za korienje toplote okoline na raspolaganju su toplotni izvori iz zemlje, podzemnih

i povrinskih voda, vazduha iz okruenja ili toplota izduvnih gasova. U svakom
posebnom sluaju, najpogodniji toplotni izvor zavisi od lokalnih uslova, poloaja
zgrade i stvarnih potreba za grijanjem.
Zemlja je dobar akumulator toplote, jer su temperature u njoj tokom cijele godine
uglavnom uravnoteene i iznose od 7-13C (na dubini od 2m). Pomou horizontalno
postavljenih kolektora u zemlji ili vertikalnih sondi, akumulirana toplota se preko
mjeavine vode i zatitnih sredstava protiv zamrzavanja (rasolina) prenosi na
ispariva. Ovo su toplotne pumpe tipa rasolina/voda (rasolina u primarnom krugu,
voda u sekundarnom grijnom krugu).

______________________________________________________________________________________
Monte Solar, Crna Gora, 81000 Podgorica, Hercegovaka 10
tel/fax +382 20 665 142, mobtel. +382 69 01 66 33. e-mail montesolar@t-com.me

We give you the power of Sun for your freedom

onte SOlar

Company for production and engineering of solar systems

Dobijanje toplote iz zemlje korienjem horizontalnih kolektora i sondi

______________________________________________________________________________________
Monte Solar, Crna Gora, 81000 Podgorica, Hercegovaka 10
tel/fax +382 20 665 142, mobtel. +382 69 01 66 33. e-mail montesolar@t-com.me

We give you the power of Sun for your freedom

onte SOlar

Company for production and engineering of solar systems

Voda
je
takoe
dobar
akumulator toplote. ak i u
hladnim
zimskim
danima
podzemne vode zadravaju
konstantnu temperaturu od
7-12C. Podzemna voda se
uzima iz crpnog bunara i
prenosi
do
isparivaa
toplotne pumpe tipa vodavoda. Na kraju se rashlaena
voda
odvodi
u
povratni
bunar. Kvalitet podzemnih ili
povrinskih voda mora da
odgovara
graninim
vrijednostima koje propisuje
proizvoa toplotne pumpe.

Spoljanji vazduh kao izvor

toplote
predstavlja
najisplativije reenje. Poslije
dovodnog kanala vazduh se
rashlauje
u
isparivau
toplotne pumpe, a zatim se
isputa u okolinu. Toplotna
pumpa
tipa
vazduh-voda
moe da odaje toplotu sve do
spoljne temperature vazduha
od -20C. Poto toplotne
pumpe
tipa
vazduh-voda
pokreu
relativno
velike
protoke vazduha (3000-4000
m3/h),
pri
razmjetanju
otvora za vazduh u zgradi i
prilikom
montae
spolja,
treba
voditi
rauna
o
moguem prostiranju buke.

______________________________________________________________________________________
Monte Solar, Crna Gora, 81000 Podgorica, Hercegovaka 10
tel/fax +382 20 665 142, mobtel. +382 69 01 66 33. e-mail montesolar@t-com.me

We give you the power of Sun for your freedom

onte SOlar

Company for production and engineering of solar systems

Dananje toplotne pumpe u ekolokom smislu predstavljaju najisplativiji nain

proizvodnje toplote. Pomou integrisanih sistema za upravljanje, efikasnih
kompresora i na serijski nain organizovane proizvodnje, toplotne pumpe proizvode
od jednog dijela struje i do pet djelova toplote. Ove toplotne pumpe mogu da
snabdiju hotel ili bilo koji objekat bez obzira na veliinu u potpunosti energijom za
grijanje i toplom vodom bez dodatnih izvora toplote. Toplotne pumpe se ljeti koriste
za hladjenje na isti nain kao za grijanje zimi, s tim to viak toplote vraaju mediju
iz kojeg su ga uzele preko zime.

Osnovni princip koji vai za sve toplotne pumpe je da to je manja temperaturna

razlika izmeu vode za grijanje i temperature okoline, vea je njihova efikasnost.
Zato su toplotne pumpe posebno podesne za niskotemperaturne grijne sisteme kao
to je podno grijanje, kod koga maksimalna potrebna temperatura iznosi do 38C.

Toplotne pumpe, zavisno od izvora toplote i polazne temperature vode za grijanje,

postiu koeficijent grijanja od 3,5-5,5. To znai da po kWh angaovane energije
moe da se proizvede 3,5-5,5 kWh toplote za grijanje. Poreenja radi koeficijent
korisnog dejstva elektrana je priblino 35%. Koliko su toplotne pumpe isplative
kazuje i njihovo uporeivanje sa ostalim energetskim izvorima. Npr. Ako se poe od
srednje vrijednosti elektrine energije od 0,12 po kW/h, proizilazi da pri srednjem
koeficijentu grijanja (godinji koeficijent 4) trokovi pogona toplotne pumpe iznose
0,03 po kW/h proizvedene toplote, dok za istu svrhu za lo ulje treba izdvojiti 0,06
po kW/h ili za zemni gas 0,056 po kW/h.

ematski prikaz energetski nezavisne kue sa instaliranim solarnim sistemom

______________________________________________________________________________________
Monte Solar, Crna Gora, 81000 Podgorica, Hercegovaka 10
tel/fax +382 20 665 142, mobtel. +382 69 01 66 33. e-mail montesolar@t-com.me

We give you the power of Sun for your freedom

onte SOlar

Company for production and engineering of solar systems

ZAKLJUAK

ZA KORIENJE BILO KOJE ENERGIJE POTREBNA JE

INSTALACIJA

JEDINO SOLARNA I GEOTERMALNA ENERGIJA NE

ISPOSTAVLJAJU RAUN ZA KORIENJE

ZA KORIENJE OVIH ENERGENATA RADE SE PROJEKTI

KAKO BI SISTEMI BILI OPTIMALNI

PUTANJEM U RAD SOLARNIH SISTEMA PRESTAJE

POTREBA ZA ENERGENTOM KOJU OVI SISTEMI
ZAMJENJUJU

UTEDA POTRONJE VODE KORIENJEM SOLARNIH

SISTEMA U HOTELIMA JE 55 60 %

HVALA

VAM

NA

PANJI

______________________________________________________________________________________
Monte Solar, Crna Gora, 81000 Podgorica, Hercegovaka 10
tel/fax +382 20 665 142, mobtel. +382 69 01 66 33. e-mail montesolar@t-com.me