‫ایمان و آداب‬

‫‪ 15‬درس‬
‫اعتقادی و تربیتی‬
‫ایمانی و رفتاری‬

‫برای کودکان و نوجوانان‬

 ‫‪‬‬

‫پدر‪ ،‬مادر و مربی محترم!‬

‫مشناسی سخن گفته‬ ‫در این کتابچه از ‪ 15‬موضوع مهم اسل ‌‬
‫شده که بببرای نوجوانببان و جوانببان بسببیار مفیببد خواهنببد بببود‪.‬‬
‫ههببای‬ ‫شآمببوزان دور ‌‬ ‫شآمببوزان ابتببدایی‪ ،‬دان ‌‬ ‫اضببافه بببر دان ‌‬
‫یتوانند از آن استفاده کنند‪.‬‬ ‫راهنمایی و دبیرستان نیز م ‌‬
‫همچنان که معلببوم اسببت مطببالب ایببن کتبباب بببه دو بخببش‬
‫متببر را در بخببش اول قببرار‬ ‫تقسیم شببده اسببت‪ .‬پنببج درس مه ‌‬
‫هایببم؛ کببه امیببدوارم در ایجبباد و تقببوت ببباور اسببلمی در‬ ‫داد ‌‬
‫فرزندانمان مفید واقع گردند‪.‬‬
‫در بخش دوم نیز به »‪ «10‬درس اساسی اخلقببی و تربیببتی‬
‫هایم که با مقطع درسی و سببن نوجوانببان مناسبببت‬ ‫اشاره کرد ‌‬
‫بیشتری دارند‪.‬‬
‫ً‬
‫در بخش اول که ویژه مسائل اعتقادی است‪ ،‬عمدتا آن پنببج‬
‫هایببم‪ ،‬زیببرا کببه‬
‫درس را به صورت کوتاه مببورد بحببث قببرار داد ‌‬
‫ذهن کودکان و نوجوانان در آن دوران کشش فهم بیش از ایببن‬
‫را ندارد‪.‬‬
‫پدران‪ ،‬مادران و معلمین گرامی!‬
‫یتوانیببد هببر یببک از آن موضببوعات را بببه عنببوان یببک‬ ‫شما م ‌‬
‫موضوع آموزشی در نظببر بگیریببد و آن ‌را بیشببتر شببرح دهیببد‪.‬‬
‫یفرماید‪:‬‬ ‫نگونه که مولوی رومی م ‌‬ ‫هما ‌‬
‫هببم زبببان‬ ‫چون با کودک سر و کار فتبباد‬
‫کودکی باید گشاد‬
‫رگببذاری بببر کودکببان و‬ ‫مشخص اسببت کببه عامببل اصببلی تأثی ‌‬
‫نوجوانان آموزش و پرورش درسببت آنببان‪ ،‬ظبباهر زیبببا‪ ،‬سببخن‬
‫سنجیده و شیوه شیرین بیان مطالب مربی و معلم است‪.‬‬
‫ايمان و آداب‬ ‫‪2‬‬

‫یتواننببد بببا اسببتفاده از مطببالب ایببن‬

‫مادران و پببدران نیببز م ‌‬
‫کتبباب در زمببان مناسببب و بببا روشببی مناسببب آغببازگر برنببامه‬
‫تربیتی فرزندان خود باشند‪.‬‬
‫پیروز و موفق باشید! خداوند مهربان همه دلسوزان را مورد‬
‫محبت و حمایت خویش قرار بدهد!‬

‫‪2‬‬
 ‫فهرست مطالب‬
‫صفحه‬ ‫عنوان‬
‫پدر‪ ،‬مادر و مربی محترم!‪1...........................................‬‬
‫فهرست مطالب‪3.......................................................‬‬
‫درس اول‪ :‬ایمان و باور به خدای بزرگ‪5...........................‬‬
‫هها‪6..............................‬‬ ‫درس دوم‪ :‬ایمان و باور به فرشت ‌‬
‫بهای آسمانی‪7..................‬‬ ‫درس سوم‪ :‬ایمان و باور به کتا ‌‬
‫درس چهارم‪ :‬ايمان و باور به پيامبران‪7............................‬‬
‫درس پنجم‪ :‬ایمان و باور به دنیای پس از مرگ‪9.................‬‬
‫درس یکم‪ :‬رعایت ادب و احترام در برابر پروردگار‪11..........‬‬
‫درس دوم‪ :‬ادب و رفتار با پدر و مادر‪13...........................‬‬
‫هها‪13...........................‬‬ ‫درس سوم‪ :‬ادب و رفتار با همسای ‌‬
‫درس چهارم‪ :‬ادب و رفتار با دوستان و رفیقان‪15...............‬‬
‫درس پنجم‪ :‬ادب و رفتار با معلم و مربی‪15.......................‬‬
‫درس ششم‪ :‬آداب ورود به مسجد‪17...............................‬‬
‫درس هفتم‪ :‬ادب و رفتار مناسب در مدرسه ‪19.................‬‬
‫درس هشتم‪ :‬آداب غذا خوردن‪21....................................‬‬
‫درس نهم‪ :‬بهداشت و نظافت‪21.....................................‬‬
‫درس دهم‪ :‬ادب و رفتار در کوچه و بازار‪23.......................‬‬
 ‫بخش اول‪:‬‬
‫ايمان و اعتقادمان‬
‫را بايد تقويت كنيم!‬
 ‫درس اول‪ :‬ایمان و باور به خدای بزرگ‬
‫پیش از هر چیز باید بدانیم که بببه وجببود آمببدن ایببن جهببان و‬
‫نها و‬ ‫نچه در آن است‪ ،‬از آن جمله‪ ،‬پدید آمببدن آسببما ‌‬ ‫هی آ ‌‬ ‫هم ‌‬
‫تهای دیگر دلیل بر وجود پروردگبباری‬ ‫زمین‪ ،‬انسان و تمام نعم ‌‬
‫آگاه و تواناست‪.‬‬
‫هی جهان و موجودات آن بببه ویببژه انسببان بببا‬ ‫هنگامی که هم ‌‬
‫چ چیببزی‬ ‫چکببس و هی ‌‬ ‫هاند‪ ،‬به غیببر از او هی ‌‬ ‫خواست خدا پدید آمد ‌‬
‫شایسته پرستش و پناه بردن نیست‪ ،‬چببون تنهببا او آفریننببده و‬
‫پدید آورنده اسببت‪ .‬تنهببا اوسببت کببه بایببد مقببام فرمببانروایی و‬
‫فریا‌درسی را داشته باشببد؛ و در عبببادت نیببز نبایببد کسببی و یببا‬
‫چیزی با او شریک بشود‪.‬‬
‫بر اساس همین حقیقت است که سود و زیان تنها در اختیبار‬
‫هی روز قیببامت تنهببا اوسببت و‬ ‫مگیرند ‌‬ ‫خداست و مالک و تصببمی ‌‬
‫تنها خبود اوسبت کبه شایسبته اسبت از او درخواسبت کمبک و‬
‫یاری بشود‪.‬‬
‫تها در جهان هستی‪ ،‬خداونببداز‬ ‫برای روشن نمودن آن حقیق ‌‬
‫ههایی آسمانی را به وسیله‬ ‫روی مهربانی و دلسوزی پیام و نام ‌‬
‫تهای خببود‬ ‫نها با حقیقببت و مسببئولی ‌‬ ‫پیامبران فرستاده تا انسا ‌‬
‫آشنا شوند و از سرگردانی و گمراهی رهایی پیدا کنند‪.‬‬
‫معنای پرستش خداوند این است که در همه زنببدگی خببود از‬
‫یهببای او‪،‬‬ ‫ههببای خداونببد پیببروی کنیببم و در سببایه راهنمای ‌‬ ‫برنام ‌‬
‫زندگی دنیایی خود را سر و سامان بدهیم‪.‬‬
‫ايمان و آداب‬ ‫‪6‬‬

‫هها‬
‫درس دوم‪ :‬ایمان و باور به فرشت ‌‬
‫ایمان داریم که خدای مهربان فرشببتگان زیببادی را آفریببده و‬
‫تهای بسببیاری را بببه ایشببان سببپرده اسببت و همببه‬ ‫مسببئولی ‌‬
‫تهایی که به ایشببان سببپرده‬ ‫همیشه به عبادت و انجام ماموری ‌‬
‫شده مشغول هستند‪.‬‬
‫باور داریم که فرشتگان را خداوند آفریده است‪ .‬آنهببا گببوش‬
‫چگبباه‬
‫یکننببد و هی ‌‬
‫به فرمان خداونببد هسببتند‪ ،‬او را نافرمببانی نم ‌‬
‫یشوند‪.‬‬ ‫مرتکب گناه نم ‌‬
‫هها از طببرف خداونببد بببرای‬ ‫باور داریم کببه بعضببی از فرشببت ‌‬
‫یآورند‪ .‬بعضی دیگببر هببم از آن وحببی و‬ ‫پیامبران وحی و پیام م ‌‬
‫یکنند و رییس و بزرگ آنها »جبرییل« است‪.‬‬ ‫پیام پاسداری م ‌‬
‫یکننببد‪ .‬از مببا‬
‫گببروه دیگببری از فرشببتگان مببا را همراهببی م ‌‬
‫یکننببد و از‬ ‫یکنند‪ .‬همه کارها و سخنان ما را ثبت م ‌‬ ‫نگهداری م ‌‬
‫یخواهند که مببا را مببورد بخشببش خببود قببرار‬ ‫خداوند مهربان م ‌‬
‫بدهد‪.‬‬
‫ههای بسیار دیگری هستند که کارهبای دیگبری ببه آنهبا‬ ‫فرشت ‌‬
‫سپرده شده مانند‪ :‬تقسببیم کببردن رزق و روزی در بیببن مببردم‬
‫جهان‪ ،‬دعا کردن بببرای مسببلمانان‪ ،‬یبباری نمببودن آنببان‪ ،‬طلببب‬
‫شببفاعت و بخشببش از خداونببد بببرای مسببلمان‪ ،‬گرفتببن جببان‬
‫یایمببان در‬ ‫مهببای ب ‌‬
‫نها به هنگام مرگ‪ ،‬مجببازات کببردن آد ‌‬ ‫انسا ‌‬
‫قبرهببا و در دوزخ‪ ،‬دمیببدن در شببیپور اعلم قیببامت و بسببیاری‬
‫کارهای دیگر ‪...‬‬

‫‪6‬‬
‫‪7‬‬ ‫ايمان و آداب‬

‫بهای آسمانی‬
‫درس سوم‪ :‬ایمان و باور به کتا ‌‬
‫ایمان داریم که خداوند مهربان پیامبرانی را در میان بسیاری‬
‫بهایی برای‬ ‫تهای روی زمین مأموریت داده و به آنها کتا ‌‬ ‫از مل ‌‬
‫هی آنهبا وحبی و کلم خداونببد‬ ‫راهنمایی مردم فرسببتاده کببه هم ‌‬
‫هاند‪.‬‬‫بود ‌‬
‫بها عبارتند از‪:‬‬‫مترین آن کتا ‌‬ ‫مه ‌‬
‫صحف ابراهیم‪ ،‬زبور داود‪ ،‬تبورات موسبی‪ ،‬انجیبل عیسبی و‬
‫قرآن که بر حضرت محمد> فرود آمده است‪.‬‬
‫بها مقررات و قببوانین‬ ‫ایمان و باور داریم که ابتدا در آن کتا ‌‬
‫نها مردم را بببه‬ ‫بسیار خوبی وجود داشتن و خداوند به وسیله آ ‌‬
‫بهترین نوع زندگی راهنمایی نموده است‪.‬‬
‫بهای آسمانی به غیر از قببرآن‬ ‫ایمان و باور داریم که آن کتا ‌‬
‫برای مدتی کم و برای ملتی مشببخص فرسببتاده شببده بودنببد و‬
‫نهببا را دسببتکاری‬ ‫های آدم بد و از خدا نترس آ ‌‬ ‫پس از مدتی عد ‌‬
‫هاند‪.‬‬
‫و کم و زیاد کرد ‌‬
‫بهای آسمانی‬ ‫ایمان و باور داریم که آخرین و بهترین آن کتا ‌‬
‫قرآن عزیزاست که حتی یببک کلمببه از آن زیبباد و کببم نشببده و‬
‫نها‬‫نخواهد شد‪ .‬زیرا برنامه و راهنمایی خببدا بببرای همببه انسببا ‌‬
‫است و خود خواسته که دست نخورده باقی بماند‪.‬‬
‫یفرماید‪ ،‬وسیله هدایت‬ ‫نگونه که خداوند درباره قرآن م ‌‬ ‫هما ‌‬
‫متریببن‬ ‫و راهنمایی برای اهل ایمان و ببباور اسببت کببه در آن مه ‌‬
‫هها و برنامه زندگی را بیان فرموده است‪.‬‬ ‫پای ‌‬

‫درس چهارم‪ :‬ايمان و باور به پيامبران‬

‫ایمببان و ببباور داریببم کببه خداونببد هببزاران پیببامبر را بببرای‬
‫راهنمایی هزاران ملت و اقوام مختلف فرستاده است‪.‬‬
‫هی آن پیببامبران را دوسببت داریببم و بببر آنببان درود و‬ ‫مببا هم ‌‬
‫یفرسبببتیم و میبببان آنهبببا فبببرق و تفببباوت‬‫سبببلم خداونبببد م ‌‬
‫ايمان و آداب‬ ‫‪8‬‬

‫نهببا بببرادر ایمببانی یکببدیگر و‬ ‫یگببذاریم‪ ،‬زیببرا کببه همببه آ ‌‬

‫نم ‌‬
‫هی خداوند بزرگ هستند‪.‬‬ ‫فرستاد ‌‬
‫ایمان داریم که هر یک از آن پیامبران برای راهنمببایی ملببتی‬
‫هاند و با زبببان همببان مببردم آنهببا را بببه پیببروی از‬
‫فرستاده شد ‌‬
‫هاند‪.‬‬
‫روش و برنامه زندگی خداپسندانه دعوت کرد ‌‬
‫نها حضببرت‬ ‫یترین آن پیامبران و آخرین آ ‌‬ ‫گترین و گرام ‌‬ ‫بزر ‌‬
‫محمد> است‪ ،‬او را بسیار دوست داریم و در هببر فرصببتی بببر‬
‫یفرستیم‪.‬‬ ‫او سلم و رحمت خداوند را م ‌‬
‫ببباور داریببم کببه پیببامبران علیهببم السببلم انسببان و مخلببوق‬
‫خداوند هستند‪ .‬اما از هر نظر نمونه و الگو و پیشگام بوده و از‬
‫هر گونه گناه و آلودگی به دورند‪.‬‬
‫هی زندگی پیامبران را الگو و سرمشق زندگی‬ ‫و ما باید شیو ‌‬
‫خود قرار دهیم‪ .‬به همین دلیل است که خداوند داستان زندگی‬
‫ه است‪.‬‬ ‫بسیاری از آنها را برای ما نقل فرمود ‌‬

‫‪8‬‬
‫‪9‬‬ ‫ايمان و آداب‬

‫درس پنجم‪ :‬ایمان و باور به دنیای پس از مرگ‬

‫نها در روزقیامت دوباره زنده‬ ‫هی ما انسا ‌‬ ‫ایمان داریم که هم ‌‬
‫خواهیم شد و این کار برای پروردگار بسیار آسببان اسببت زیببرا‬
‫نگونه که ما را از هیچ آفرید پس از مرگ به آسانی دوباره‬ ‫هما ‌‬
‫زنده خواهد کرد‪.‬‬
‫یکننببد و در پیشببگاه‬‫نها را جمببع م ‌‬ ‫هی ما انسا ‌‬ ‫در آن روز هم ‌‬
‫یکننببد و مببورد‬‫یآورنببد و از مببا سببؤال م ‌‬ ‫خداونببد گببرد هببم م ‌‬
‫یدهند‪ .‬در آنجاست کببه همببه اعضببای بببدن مببا‬ ‫بازجویی قرار م ‌‬
‫یدهند‪.‬‬ ‫هایم گواهی م ‌‬ ‫درباره کارهایی که انجام داد ‌‬
‫هی کردار و گفتارمان را در دنیا به ما نشان‬ ‫در آن روز پروند ‌‬
‫یدهند‪ .‬اگر بهشتی باشیم آن پرونده را به دسببت راسببت مببا‬ ‫م ‌‬
‫یدهند و اگر خدای ناخواسته دوزخی باشببیم آن پرونببده را از‬ ‫م ‌‬
‫یدهند‪.‬‬‫پشت سر یا طرف چپ به دست ما م ‌‬
‫در روز قیبامت خداونبد مهرببان بهشببت را ببرای مسببلمانان‬
‫یدهنببد کببه و‬
‫هها به آنها مژده م ‌‬ ‫یکند و فرشت ‌‬ ‫آراسته و آماده م ‌‬
‫یبرند‪ .‬در بهشت انببواع‬ ‫با احترام بسیار مؤمنان را به بهشت م ‌‬
‫تهببایی کببه انسببان آرزو دارد برایببش مهیببا شببده‬ ‫تها و نعم ‌‬‫لذ ‌‬
‫تکار و‬ ‫مهای جنای ‌‬‫است‪ .‬در آن روز درهای دوزخ هم به روی آد ‌‬
‫هها با خشم و عصبانیت آنان را به‬ ‫یشود و فرشت ‌‬ ‫ستمکار باز م ‌‬
‫یکنند‪ .‬دوزخببی کببه در آن انببواع سببختی و‬ ‫داخل دوزخ پرتاب م ‌‬
‫آزار وجود دارد‪.‬‬
 ‫بخش دوم‪:‬‬
‫بياييد اخلق و رفتارمان‬
‫خوب و مؤدبانه باشد‬
‫و روز به روز آن را بهتر‬
‫كنيم‬
‫‪11‬‬ ‫ايمان و آداب‬

‫درس یکم‪ :‬رعایت ادب و احترام در برابر‬

‫پروردگار‬
‫• اولین ادب و رفتار مهمی که ما مسلمانان باید در ارتباط‬
‫با خداوند آن را مورد توجه قرار بدهیم این است که او را‬
‫آگاهانه و صادقانه ستایش کنیم‪.‬‬
‫نروایی و فریاد رسی با او‬ ‫کسی و چیزی را در فرما ‌‬ ‫•‬
‫شریک ننماییم و ذکر و یادش را فراموش نکنیم‪.‬‬
‫نگونه که خود ما را آگاه فرموده بهترین نوع ذکر و‬ ‫• هما ‌‬
‫یاد او خواندن نماز است به همببان شببیوه و دسببتوری کببه‬
‫خداونببد‪ ،‬خببود معیببن فرمببوده اسببت‪ .‬یعنببی بببا فروتنببی و‬
‫تهببایش‬ ‫خشببوع آن را انجببام بببدهیم و از حکمببت و منفع ‌‬
‫یها دوری کنیم‪.‬‬‫آگاه شویم‪ ،‬تا با خواندن نماز از بد ‌‬
‫• باید خداوند بزرگ و مهربان خود را دوست بداریم و این‬
‫دوست داشتن ما را به اطبباعت از او تشببویق کنببد و از او‬
‫بخواهیم که ما را در جهان آخرت بببه بهشببت پببر از نبباز و‬
‫نعمتش راه دهد‪.‬‬
‫نچه که نهی شده دوری کنیم و از دوزخ و‬ ‫• همچنین از آ ‌‬
‫مجازات آن بترسیم‪.‬‬
‫یتوانیم او را یاد کنیم‪ .‬درباره قدرت و‬ ‫هایی که م ‌‬ ‫• به انداز ‌‬
‫مها و‬‫بزرگی او فکر کنیم و تلش نماییم او را به وسیله نا ‌‬
‫نها سببخن گفتببه‬ ‫تهای زیبا و گرامی که در قرآن از آ ‌‬ ‫صف ‌‬
‫شده مانند‪ :‬آگبباهی‪ ،‬دانببایی‪ ،‬رزق و روزی دادن‪ ،‬قببدرت و‬
‫توانایی‪ ،‬دیدن و شنیدن و ‪ ...‬او را بشناسیم‪.‬‬
‫• هر کار درستی را به خاطر او صادقانه و مخلصانه انجام‬
‫بدهیم‪.‬‬
‫• از هر فرصتی برای طلب بخشش از او استفاده کنیم‪.‬‬
‫هر کاری را با نام و یاد او آغاز نماییم‪.‬‬ ‫•‬
‫هی امور زندگی خود را به او بسپاریم و تنها او را‬ ‫هم ‌‬ ‫•‬
‫یاریگر خود بدانیم‪.‬‬
‫ايمان و آداب‬ ‫‪12‬‬

‫• هرگاه مرتکب گناهی شویم بدون درنگ پشیمان شویم و‬

‫های انجببام‬ ‫توبه کنیم و پس از آن کارهای خوب و پسببندید ‌‬
‫دهیم تا خطاهای ما بخشوده شود‪.‬‬
‫یبینیم‪.‬‬ ‫نگونه او را بستاییم گویی او را م ‌‬ ‫• سعی نماییم آ ‌‬
‫یبینیم او همیشه و در هر شرایطی مببا‬ ‫اگر هم ما او را نم ‌‬
‫هی‬ ‫یبینبببد و ببببر آشبببکار و نهبببان فکبببر و دل و هم ‌‬
‫را م ‌‬
‫تهایش از او‬ ‫رفتارهای ما آگاه است و به خاطر تمام نعم ‌‬
‫یها و‬ ‫سپاسگذاریم‪ ،‬باید به هنگام رو به رو شدن بببا سببخت ‌‬
‫تها صبببور و اسببتوار باشببیم و مطمئن باشببیم هببر‬ ‫مصببیب ‌‬
‫یآیببد‪ ،‬بببه خیببر و مصببلحت‬‫اتفبباقی کببه بببرای مببا پیببش م ‌‬
‫ماست‪.‬‬

‫‪12‬‬
‫‪13‬‬ ‫ايمان و آداب‬

‫درس دوم‪ :‬ادب و رفتار با پدر و مادر‬

‫یخیزیم و هر وقت که وارد منزل‬ ‫• صبح که از خواب بر م ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬‫یشویم‪ ،‬به آنان سلم م ‌‬ ‫م ‌‬
‫یکنیم‪ ،‬هر گاه‬ ‫• همیشه با ادب و احترام با ایشان رفتار م ‌‬
‫نهببا از جببای خببود بلنببد‬ ‫وارد منببزل شببدند بببه احببترام آ ‌‬
‫یشببویم و بببرای بخشببش آنهببا بببه درگبباه خداونببد دعببا‬ ‫م ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬‫م ‌‬
‫یکنیم‬ ‫یدهیم و کاری نم ‌‬ ‫• در کارهای خانه آنان را یاری م ‌‬
‫چگبباه نسبببت بببه پببدر و‬ ‫که باعث زحمت ایشان بشببود‪ .‬هی ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬‫مادرمان اظهار ناراحتی نم ‌‬
‫یپذیریم و‬ ‫اگر ما را نصیحت کردند با دل و جان م ‌‬ ‫•‬
‫ینمبباییم‪ ،‬وسببایل خببانه را‬ ‫نهببا را اجببرا م ‌‬ ‫دسببتورات آ ‌‬
‫یزنیم و بدون اجازه‬ ‫یکنیم و آنها را بر هم نم ‌‬ ‫دستکاری نم ‌‬
‫یشویم‪.‬‬‫از منزل خارج نم ‌‬
‫• هرگاه خواستیم به اتاق خواب پدر و مادر برویم‪ ،‬ابتدا در‬
‫یزنیببم و هنگببام خببواب و اسببتراحت بببدون اجببازه وارد‬ ‫م ‌‬
‫یکنیبم تبا خبواب و‬ ‫یشبویم‪ ،‬سبر و صبدا نم ‌‬ ‫اطاق آنهبا نم ‌‬
‫تشان را بر هم نزنیم‪.‬‬ ‫استراح ‌‬
‫یگذاریم و هر وقت آنها‬ ‫• به دوستان پدر و مادر احترام م ‌‬
‫یکنیببم‪ .‬هنگببام نشسببتن بببالتر از آنهببا‬ ‫را دیببدیم سببلم م ‌‬
‫ینشینیم‪.‬‬‫نم ‌‬
‫یگیریم‪ ،‬به هر‬ ‫یخواهیم‪ ،‬بهانه نم ‌‬ ‫• چیز زیادی از آنها نم ‌‬
‫یکنیم و از آنببان‬ ‫اندازه که به ما دادند‪ ،‬اظهار نارضایتی نم ‌‬
‫ینماییم‪.‬‬ ‫تشکر م ‌‬
‫یخواهیم که پدر و مادرمان را‬ ‫• گاهی اوقات از خداوند م ‌‬
‫مورد لطف و بخشش خود قرار دهد‪.‬‬
‫هها‬
‫درس سوم‪ :‬ادب و رفتار با همسای ‌‬
‫ايمان و آداب‬ ‫‪14‬‬

‫هر بار که همسایگان را دیدیم به آنها سلم کرده و‬ ‫•‬

‫یگذاریم‪.‬‬ ‫احترام م ‌‬
‫یرویم و به داخل حیاط و‬ ‫هی همسایه نم ‌‬ ‫• به پشت با خان ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬ ‫خانه آنها نگاه نم ‌‬
‫اگر کاری داشتند به اندازه توانایی خود به آنان کمک‬ ‫•‬
‫یکنیم‪.‬‬ ‫م ‌‬
‫ههایی به سن و سال ما داشتند با آنان دوست‬ ‫اگر بچ ‌‬ ‫•‬
‫یگذاریم‪.‬‬ ‫یشویم و به آنها احترام ‌م ‌‬ ‫م ‌‬
‫یرویم‬ ‫هی ما مریض شد به دیدنش م ‌‬ ‫• اگر دوست همسای ‌‬
‫یخببواهیم کببه او را شببفا بدهببد و بیمبباریش را‬ ‫و از خببدا م ‌‬
‫برطرف کند‪.‬‬
‫هها فوت کرد برای عرض‬ ‫• هنگامی قوم و خویش همسای ‌‬
‫یگوییم‪.‬‬ ‫یرویم و به ایشان تسلیت م ‌‬ ‫تسلیت نزد آنها م ‌‬
‫یشان را به آنها تبریک‬ ‫روزهای عید و وقت شادمان ‌‬ ‫•‬
‫یگوییم‪.‬‬ ‫م ‌‬
‫تبام‬
‫آشغال و چیزهای دیگر را جلوی منزل یا پش ‌‬ ‫•‬
‫یاندازیم‪.‬‬ ‫هها نم ‌‬ ‫همسای ‌‬
‫هها برویم اول در‬ ‫هرگاه خواستیم به منزل همسای ‌‬ ‫•‬
‫یخواهیم‪ .‬به هنگام اسببتراحت مزاحببم‬ ‫یزنیم و اجازه م ‌‬ ‫م ‌‬
‫یشویم‪.‬‬ ‫آنها نم ‌‬
‫نمان‬ ‫هها رفتیم تا از دوستا ‌‬ ‫هر وقت به منزل همسای ‌‬ ‫•‬
‫ینشببینیم‬ ‫دیداری داشته باشیم مؤدبانه در جای مناسبی م ‌‬
‫مشببان‬ ‫یزنیببم‪ ،‬مزاح ‌‬
‫بببه وسببایل منببزل آنهببا دسببت نم ‌‬
‫لشببان‬ ‫یکنیببم خیلببی کببم در منز ‌‬ ‫یشببویم و سببعی م ‌‬ ‫نم ‌‬
‫بمانیم‪.‬‬

‫‪14‬‬
‫‪15‬‬ ‫ايمان و آداب‬

‫درس چهارم‪ :‬ادب و رفتار با دوستان و رفیقان‬

‫یکنیم و بببا‬ ‫هرویی سلم م ‌‬ ‫• هر وقت آنها را دیدیم با گشاد ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬
‫احترام برخورد م ‌‬
‫یزنیم‪.‬‬ ‫• با هر نامی که دوست دارند آنها را صدا م ‌‬
‫یداریم‪.‬‬ ‫تشان م ‌‬ ‫• مانند برادر و خواهر خودمان دوس ‌‬
‫نچه را‬ ‫یپرسیم‪ ،‬هر آ ‌‬ ‫• هر چیزی را که ندانستیم از آنان م ‌‬
‫یدانسببتند‪ ،‬اگببر مبا اطلعبباتی داشببتیم بببه آنببان یبباد‬ ‫که نم ‌‬
‫یدهیم‪ .‬در کارهی درس و تکلیف مدرسه بببه آنهببا کمببک‬ ‫م ‌‬
‫مچبببون خبببود مبببا در درس‬ ‫کنیبببم و دوسبببت داریبببم ه ‌‬
‫نشان موفق باشند‪.‬‬ ‫د ‌‬‫خوان ‌‬
‫• سببر کلس و وقببت درس معلببم بببا دوسببتانمان صببحبت‬
‫یکنیم‪ ،‬تا باعث سردرگمی آنان نشویم‪.‬‬ ‫نم ‌‬
‫یرویبم و‬ ‫• هر یبک از آنبان کبه مریبض شبد ببه عیبادش م ‌‬
‫یخواهیم‪.‬‬ ‫شفایش را از خداوند م ‌‬
‫یگذاریم‪ ،‬و هر جببان‬ ‫نمان احترام م ‌‬ ‫• به پدر و مادر دوستا ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬‫آنها را دیدیم به ایشان سلم م ‌‬
‫• وقتی که حضببور ندارنببد هرگببز از آنهببا بببدگویی و غیبببت‬
‫نچینی‬ ‫یکنیببم و در میببان دوسببتان و همسببایگان سببخ ‌‬ ‫نم ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬ ‫نم ‌‬
‫ینمبباییم و بببه‬ ‫• در معاشرت با آنها حد وسط را رعببایت م ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬ ‫های که لزم است با آنان رفت و آمد م ‌‬ ‫انداز ‌‬
‫یکنیببم و بببه هنگببام‬ ‫• به هنگام ناراحتی از آنهببا دلجببویی م ‌‬
‫یگوییم‪.‬‬‫شادی به آنها تبریک م ‌‬

‫درس پنجم‪ :‬ادب و رفتار با معلم و مربی‬

‫• معلم مانند پدر یا مادر دوم ماست‪ ،‬هر وقت او را دیدیم‬
‫یگذاریم‪.‬‬
‫یکنیم و به او بسیار احترام م ‌‬
‫سلم م ‌‬
‫ايمان و آداب‬ ‫‪16‬‬

‫یکنیم‪ .‬وقتی که مطلبی را بیان‬ ‫• در حضور او پرحرفی نم ‌‬

‫یکنیم‪.‬‬‫یکنیم صدایمان را بلند نم ‌‬ ‫م ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬‫• در حضور او بازی و شوخی نم ‌‬
‫• هر وقت وارد کلس شد به احترام او از جببای خببود بلنببد‬
‫یشویم‪.‬‬ ‫م ‌‬
‫یکنیم‪،‬‬ ‫• وقتی درس و سخن را شروع کرد خوب گوش م ‌‬
‫یزنیم‪.‬‬‫وسط سخن او حرف نم ‌‬
‫یشویم‪.‬‬ ‫• بدون اجازه او از کلس خارج نم ‌‬
‫یپببذیریم و در انجببام‬ ‫• هببر وقببت مببا را نصببیحت کببرد م ‌‬
‫یکنیم‪ .‬اگر از ما خواست که‬ ‫تکالیف خیلی دقت و توجه م ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬
‫کاری را برای او انجام بدهیم از او اطاعت م ‌‬
‫یکنیم و وقببت او را ضببایع‬ ‫• سر کلس زیاد از او سؤال نم ‌‬
‫یکنیم‪ ،‬ولی اگر چیزی از درس خبود را متبوجه نشببدیم‬ ‫نم ‌‬
‫یپرسیم‪.‬‬ ‫از او م ‌‬
‫• وقتی خواستیم در پیشگاه خداوند دعببا کنیببم‪ ،‬دعببا بببرای‬
‫یکنیم‪ .‬زیرا که چیزهای‬ ‫معلم و مربی خود را فراموش نم ‌‬
‫هایم و مببا را نصببیحت و راهنمببایی‬ ‫زیببادی را از او آمببوخت ‌‬
‫یخببواهیم کببه او را دچببار گرفتبباری و‬ ‫نمببوده و از خببدا م ‌‬
‫مشکلت ننماید و مورد بخشش خویش قرار بدهد‪.‬‬
‫• لزم نیسببت معلببم مبا همببان مدرسببه باشببد‪ ،‬هببر کسبی‬
‫مطلبی به ما بیاموزد و دلسوز مبا باشبد‪ ،‬معلبم ماسبت و‬
‫بایببد بببه او احببترام بگببذاریم و دلسببوزی و نصببیحش را‬
‫یکنیم‪.‬‬‫یپذیرم و از او تشکر م ‌‬ ‫م ‌‬

‫‪16‬‬
‫‪17‬‬ ‫ايمان و آداب‬

‫درس ششم‪ :‬آداب ورود به مسجد‬

‫یگیریم و هر نوع آلببودگی‬ ‫• قبل از ورود به مسجد وضو م ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬‫سهایمان پاک م ‌‬ ‫را از لبا ‌‬
‫• وقتی خواستیم وارد مسببجد بشببویم اول پببای راسببت را‬
‫ینهیم و بر کسانی که داخببل مسببجد هسببتند سببلم‬ ‫جلو م ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬ ‫م ‌‬
‫• اگر پیش از نماز جماعت فرصت داشتیم دو رکعت نمبباز‬
‫یخوانیم‪.‬‬ ‫هدیه در مسجد م ‌‬
‫ینشینیم و منتظبر خوانبدن نمباز جمباعت‬ ‫های م ‌‬‫• در گوش ‌‬
‫یکنیببم و‬ ‫یشببوییم‪ ،‬وقببتی اذان گفتببه شببد‪ ،‬سببکوت م ‌‬ ‫م ‌‬
‫ینمبباییم‪ .‬و اگببر‬ ‫یگویببد تکببرار م ‌‬‫نچه را مببؤذن م ‌‬ ‫آهسته آ ‌‬
‫پیشنماز یا کسی دیگر درس و نصبیحتی داشبت خبوب ببه‬
‫یکنیم‪.‬‬‫سخنان او توجه م ‌‬
‫یکنیببم‬ ‫• در مسجد هنگام نماز خواندن دیگران صببحبت نم ‌‬
‫تببا ببباعث حببواس پرتببی و آشببفتگی فکببری حاضببرین در‬
‫مسجد که در حال نماز یا قرآن خواندن هستند‪ ،‬نشویم‪.‬‬
‫• هنگام برخاستن برای نماز همراه دوستان خود بببه صببف‬
‫گترها باشیم‪.‬‬ ‫یایستیم و بهتر است پشت سر بزر ‌‬ ‫م ‌‬
‫یخبببوانیم و در خوانبببدن‬ ‫• آرام و آهسبببته نمازمبببان را م ‌‬
‫یمان را بلنببد‬ ‫ینمبباییم و صببدا ‌‬ ‫هی نمبباز عجلببه نم ‌‬ ‫اقببام ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬ ‫نم ‌‬
‫یکنیببم و‬ ‫• پس از سلم دادن امام جماعت سر و صببدا نم ‌‬
‫گترها برخیزند یا زودتر به آرامی از‬ ‫ینشینیم تا بزر ‌‬ ‫آرام م ‌‬
‫یشویم‪.‬‬ ‫مسجد خارج م ‌‬
‫یکنیببم‬‫یخوریم‪ ،‬بازی نم ‌‬ ‫چوقت داخل مسجد چیزی نم ‌‬ ‫• هی ‌‬
‫هی خداست‬ ‫یگوییم‪ ،‬زیرا که مسجد خان ‌‬ ‫و سخن بیهوده نم ‌‬
‫و باید احترام آن را رعایت نماییم‪.‬‬
‫ايمان و آداب‬ ‫‪18‬‬

‫• اگر جایی از مسببجد تمیزکببردن نیبباز داشببت آن را تمیببز‬

‫چوقبببت مسبببجد را آلبببوده‬‫یکنیبببم و خبببود مبببا هبببم هی ‌‬
‫م ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬‫یسازیم و فرش و سجاده آن را نامرتب نم ‌‬ ‫نم ‌‬

‫‪18‬‬
‫‪19‬‬ ‫ايمان و آداب‬

‫درس هفتم‪ :‬ادب و رفتار مناسب در مدرسه‬

‫یکنیببم دیببر ببه‬ ‫یرویببم و سبعی م ‌‬ ‫• سر وقت به مدرسه م ‌‬
‫مدرسه نرویم‪.‬‬
‫یکنیبم و ببه‬ ‫مهایمبان را کبه دیبدیم ببه آنهببا سبلم م ‌‬ ‫• معل ‌‬
‫یگذاریم‪.‬‬‫ایشان احترام م ‌‬
‫• زنگ رفتن به سر کلس را که زدنببد آرام و بببدون سببر و‬
‫یرویم‪.‬‬ ‫صدا به سر کلس م ‌‬
‫• هنگام درس دادن معلم بدون بلند کردن دسببت و اجببازه‬
‫یگوییم‪.‬‬‫او چیزی نم ‌‬
‫یکنیببم و‬ ‫• وقتی معلم درس را شروع کرد‪ ،‬خوب گوش م ‌‬
‫اگر چیزی را بر روی تخته سیاه نوشت خببوب آن را نگبباه‬
‫یکنیم‪.‬‬ ‫م ‌‬
‫یکنیم و سر و صدا بر‬ ‫یها بازی نم ‌‬ ‫• سر کلس با همکلس ‌‬
‫یشویم‪.‬‬ ‫یکنیم و به خواندن و نوشتن مشغول م ‌‬ ‫پا نم ‌‬
‫• زنببگ تفریببح کببه زده شببد بببه آرامببی از کلس خببارج‬
‫یاندازیم و با کسی دعوا‬ ‫یشویم و سر و صدا به راه نم ‌‬ ‫م ‌‬
‫یکنیببم و هیببچ‬ ‫یکنیم‪ .‬با دوسببتان خببود عبباقلنه بببازی م ‌‬ ‫نم ‌‬
‫یگوییم‪.‬‬ ‫یهای خود نم ‌‬ ‫سخن زشتی به دوستان و همکلس ‌‬
‫• در کلس و محیط مدرسببه از ریختببن هبر نبوع آشبغال و‬
‫یکنیم و به این طریببق بببه مسببتخدم‬ ‫هایی خودداری م ‌‬ ‫زبال ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬‫مدرسه کمک م ‌‬
‫یزنیببم‪ ،‬اگببر‬‫شآموزان دست نم ‌‬ ‫• به کیف و کتاب دیگر دان ‌‬
‫یگیریم‪.‬‬‫چیزی را لزم داشتیم از آنها اجازه م ‌‬
‫• اگر سرکلس یا در حیاط مدرسببه چیببزی را پیببدا کردیببم‬
‫یدهیببم تببا آن را بببه‬‫آن را بببه معلببم یببا مببدیر مدرسببه م ‌‬
‫صاحبش برگرداند‪.‬‬
‫یکنیببم از کیببف و کتبباب و دفترهایمببان خببوب‬ ‫• سببعی م ‌‬
‫نگهداری کنیم‪.‬‬
‫ايمان و آداب‬ ‫‪20‬‬

‫بها و دفاتر و‬
‫ههای نامناسب و ناپسند را بر روی کتا ‌‬ ‫• گفت ‌‬
‫ینویسیم‪.‬‬‫تخته سیاه نم ‌‬
‫چگاه وسایل مدرسه مانند‪ :‬در و پنجره‪ ،‬شیر آب‪ ،‬تخته‬ ‫• هی ‌‬
‫یکنیببم و از نوشببتن بببر روی در و‬
‫سیاه و ‪ ...‬را خببراب نم ‌‬
‫ینماییم‪.‬‬‫دیوار مدرسه خودداری م ‌‬

‫‪20‬‬
‫‪21‬‬ ‫ايمان و آداب‬

‫درس هشتم‪ :‬آداب غذا خوردن‬

‫یشوییم‪.‬‬ ‫تها و دهان خود را م ‌‬ ‫• قبل از غذا خوردن دس ‌‬
‫گترها غذا خوردن را شروع کنند‪.‬‬ ‫یکنیم تا بزر ‌‬ ‫• صبر م ‌‬
‫• قبببل از غببذا خببوردن »بسببم اللببه الرحمببن الرحیببم«‬
‫یگوییم‪.‬‬ ‫م ‌‬
‫یداریم‪.‬‬ ‫• با دست راست غذا را بر م ‌‬
‫یداریم‪.‬‬ ‫رم ‌‬ ‫• از بشقاب خودمان غذا را ب ‌‬
‫• هر غذایی را کببه برایمببان درسببت کببرده بودنببد‪ ،‬دوسببت‬
‫یکنیم‪.‬‬‫داریم چون نعمت پروردگار است از آن بدگویی نم ‌‬
‫یجببوییم‬ ‫یداریم و به خوبی غببذا را م ‌‬ ‫هی بزرگ بر نم ‌‬ ‫• لقم ‌‬
‫یخوریم‪.‬‬ ‫نرا م ‌‬‫و بعد آ ‌‬
‫یخوریم‪.‬‬ ‫یکنیم و آرام غذا م ‌‬ ‫• در غذا خوردن عجله نم ‌‬
‫• بهتر است در حالت نشستن غذا بخوریم؛ غذا خوردن به‬
‫حالت ایستاده و یا دراز کشیدن مناسب نیست‪.‬‬
‫یگوییم؛ و بیش از‬ ‫• پس از سیر شدن خداوند را سپاس م ‌‬
‫یخوریم‪ ،‬زیرا که پرخوری سبب بیماری‬ ‫اندازه لزم غذا نم ‌‬
‫یشود‪.‬‬ ‫م ‌‬
‫هی ما بودند‪ ،‬قبببل از آنهببا‬ ‫• اگر دوست و مهمان سر سفر ‌‬
‫یخیزیم و اگر سیر هم شده بببودیم خببود را بببا انببدک‬ ‫بر نم ‌‬
‫یکنیببم‪ ،‬تببا آنببان نیببز بببه راحببتی‬ ‫نببان و غببذایی سببرگرم م ‌‬
‫یشان را میل کنند‪.‬‬ ‫غذا ‌‬
‫یکشیم که بتببوانیم آن را بخببوریم‪ ،‬تبا‬ ‫هایی غذا م ‌‬ ‫• به انداز ‌‬
‫غذایی در بشقاب نماند و اسراف نشود‪.‬‬
‫عکببردن سببفره بببه مببادر و‬ ‫• بعببد از صببرف غببذا در جم ‌‬
‫یکنیببم‪ .‬سببپس دسببت و دهببان خببود را‬ ‫خواهرمببان کمببک م ‌‬
‫یشوییم‪.‬‬ ‫م ‌‬
‫درس نهم‪ :‬بهداشت و نظافت‬
‫یزنیببم‬ ‫• پیش از خواب دنببدا ‌‬
‫نهایمان را خببوب مسببواک م ‌‬
‫زیرا اگر بهداشت دهان و دندان را رعایت نکنیم علوه بببر‬
‫یبیند‪.‬‬‫نها‪ ،‬دستگاه گوارش ما نیز آسیب م ‌‬ ‫پوسیدگی دندا ‌‬
‫ايمان و آداب‬ ‫‪22‬‬

‫• صبح که از خببواب برخواسببتیم قبببل از خببوردن صبببحانه‬

‫مچنین قبببل و بعببد از‬ ‫یشوییم‪ .‬ه ‌‬ ‫دست و صورت خود را م ‌‬
‫تهایمان را تمیببز بببا آب و صببابون‬ ‫هببر وعببده غببذا دسبب ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬
‫یشوییم‪ .‬سپس موهای سرمان را شانه م ‌‬ ‫م ‌‬
‫یرویم و خوب‬ ‫های یک یا دو بار به حمام م ‌‬ ‫• دست کم هفت ‌‬
‫یدهیم‪.‬‬ ‫نمان را شستشو م ‌‬ ‫بد ‌‬
‫یکنیم و کاغذ باطله و آشغال‬ ‫• خانه را کثیف و نامرتب نم ‌‬
‫یریزیم‪ ،‬تا مادر و خواهرمببان بببرای تمیببز‬ ‫را داخل خانه نم ‌‬
‫کردن خانه خسته و ناراحت نشوند‪.‬‬
‫• لباس‪ ،‬کفببش و وسببایل خببود را پبباکیزه نگبباه م ‌‬
‫یداریببم‪،‬‬
‫چون مادر و خواهرمان برای شستن آنها خسته و نبباراحت‬
‫یشوند و ناراحت کردن آنها گناه است‪.‬‬ ‫م ‌‬
‫• وقتی خواستیم وارد دستشویی شویم بببا پببای چببپ وارد‬
‫یشویم‪ ،‬در دستشویی نکببات مهببم بهداشببتی‬ ‫دستشویی م ‌‬
‫سهایمان هستیم‪.‬‬ ‫یکنیم و مراقب نظافت لبا ‌‬ ‫را رعایت م ‌‬
‫ینماییم و پس از آن مقداری‬ ‫• با دست چپ خود را پاک م ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬ ‫آب را داخل کاسه دستشویی خالی م ‌‬
‫• هنگام خارج شببدن از دستشببویی پببای راسببتمان را جلببو‬
‫تهای خود را بببا آب و صببابون بببه خببوبی‬ ‫یاندازیم و دس ‌‬ ‫م ‌‬
‫یشوییم‪ .‬اگر این کار را نکنیم ممکببن اسببت کببه مریببض‬ ‫م ‌‬
‫بشویم‪.‬‬
‫• هیچ نوع آشببغالی را در خیابببان‪ ،‬پببارک‪ ،‬کببوچه‪ ،‬مدرسببه‪،‬‬
‫یریزیببم‪.‬‬‫بیمارستان و جایی که محل رفت و آمد اسببت نم ‌‬
‫نرا داخببل سببطل‬ ‫اگببر خواسببتیم چیببزی را دور بینببدازیم آ ‌‬
‫یاندازیم‪.‬‬ ‫عآوری زباله م ‌‬ ‫آشغال و یا محل جم ‌‬
‫یکه ممکببن اسببت هیببچ نببوع مببواد خببوراکی را از‬ ‫• تا جببای ‌‬
‫یخریبم‪ ،‬زیبرا معمبول ً روی ایبن‬ ‫هگرد نم ‌‬ ‫ههای دور ‌‬ ‫فروشند ‌‬
‫مواد غذایی باز است و گرد و غبار و میکروب زیببادی روی‬
‫یشویم‪.‬‬ ‫یها بیمار م ‌‬ ‫آن نشسته و ما با خوردن این خوراک ‌‬
‫‪22‬‬
‫‪23‬‬ ‫ايمان و آداب‬

‫درس دهم‪ :‬ادب و رفتار در کوچه و بازار‬

‫یشببویم تببا‬ ‫• فقببط بببه هنگببام ضببرورت از خببانه خببارج م ‌‬
‫تمان بیهوده تلف نشود‪.‬‬ ‫وق ‌‬
‫همان‬ ‫• پس از مطالعه و انجام تکالیف مدرسه اگببر حوصببل ‌‬
‫یرویم و‬ ‫سر رفته بود با اجازه پدر یا مادر از خانه بیرون م ‌‬
‫ههببای بببد‬ ‫یکنیم و بببا بچ ‌‬
‫با دوستان خوبی که داریم بازی م ‌‬
‫یشویم‪.‬‬ ‫اخلق و بد زبان و اهل جنگ و دعوا دوست نم ‌‬
‫ینشببینیم و بببازی‬ ‫یایسببتیم و نم ‌‬ ‫• جلببوی خببانه مببردم نم ‌‬
‫یکنیم‪ ،‬اگر هم لزم بود چنببد لحظببه ب‌ایسببتیم در کنباری‬ ‫نم ‌‬
‫نرا نگبباه‬ ‫های ببباز بببود داخببل آ ‌‬ ‫یایسببتیم‪ .‬اگببر درب خببان ‌‬ ‫م ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬ ‫نم ‌‬
‫• وقتی که خواستیم از خیابانی عبببور کنیببم طببرف چببپ و‬
‫یکنیببم‪ ،‬اگببر مطمئن بببودیم کببه‬ ‫راسببت خببود را نگبباه م ‌‬
‫اتومببببیلی در حبببال عببببور نیسبببت آرام از خیاببببان عببببور‬
‫یکنیم‪.‬‬ ‫م ‌‬
‫لهببا‬‫• اگببر چببراغ قرمببز چهببارراه روشببن بببود و اتومیبی ‌‬
‫یکنیم و بببه‬ ‫طکشی شده عبور م ‌‬ ‫ایستاده بودند‪ ،‬از محل خ ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬‫یهای پلیس توجه م ‌‬ ‫راهنمای ‌‬
‫• اگببر انسببان نابینببایی یببا شببخص بیمبباری بببرای عبببور از‬
‫تشان‬ ‫خیابان یا رفتن به جایی به کمک احتیاج داشتند‪ ،‬دس ‌‬
‫یکنیم‪.‬‬‫یگیریم و به آنها کمک م ‌‬ ‫را م ‌‬
‫یکنیببم و‬ ‫• بببرای پبباکیزه نگبباه داشببتن شببهر خببود تلش م ‌‬
‫یریزیم‪.‬‬ ‫چگاه آشغال را در کوچه و خیابان و پارک نم ‌‬ ‫هی ‌‬
‫• اگر در کوچه و خیابان و پارک چیزی را دیدیم کببه ببباعث‬
‫یشبببود آن را ببببه کنببباری‬ ‫زحمبببت و نببباراحتی مبببردم م ‌‬
‫یگذاریم تا مردم دچار مشکل و ناراحتی نشوند‪.‬‬ ‫م ‌‬