Mikroprocesor: ukad cyfrowy wykonany, jako pojedynczy
ukad scalony o wielkim stopniu integracji zdolny do
wykonywania operacji cyfrowych wedug dostarczonego cigu instrukcji. Podstawowe bloki mikroprocesorw: ALU jednostka arytmetyczno-logiczna (Arithmetic Logic Unit), wykonuje ona operacje logiczne na dostarczonych jej danych, podstawowy zestaw to: dodawanie, podstawowe operacje logiczne (AND, XOR, OR, NOT), oraz przesunicia bitowe w lewo i w prawo. W bardziej zoonych mikroprocesorach zestaw ten jest znacznie bogatszy. CU ukad sterowania (Control Unit), zwany te dekoderem rozkazw. Odpowiedzialny jest on za dekodowanie dostarczonych mikroprocesorowi instrukcji i odpowiednie sterowanie pozostaymi jego blokami (na przykad, jeli zdekodowan instrukcj bdzie dodawanie, CU odpowiednio ustawi sygnay sterujce, by ALU wykonaa t wanie operacj) Rejestry umieszczone wewntrz mikroprocesora komrki pamici o niewielkich rozmiarach (najczciej 4/8/16/32/64/128 bitw) suce do przechowywania tymczasowych wynikw oblicze (rejestry danych) oraz adresw lokacji w pamici operacyjnej (rejestry adresowe). Proste mikroprocesory maj tylko jeden rejestr danych zwany akumulatorem. -Rejestr roboczy lub akumulator -Rejestry danych -Rejestry adresowe -Rejestry portw wejcia/wyjcia i konfiguracji -Specjalne: PC licznik rozkazw (Program Counter) zawiera on adres komrki pamici zawierajcej nastpny rozkaz do wykonania IR rejestr instrukcji (Instruction Register) zawiera on kod aktualnie wykonywanej przez procesor instrukcji. SP wskanik stosu (Stack Pointer) zawiera adres wierzchoka stosu Szyny Danych: Cz magistrali odpowiedzialna za transmisj waciwych danych, w odrnieniu od danych adresowych, (za co odpowiedzialna jest szyna adresowa), czy sygnaw sterujcych. Podzia taki ma sens jedynie dla magistrali, w ktrych taka cz jest wydzielona, czyli na og dla magistral rwnolegych. Adresowa: Poczenie midzy jednostk centraln i pamici, ktre przenosi adres z/do miejsc, gdzie jednostka centralna chce czyta lub pisa. Liczba bitw szyny adresowej okrela maksymaln wielko pamici, do jakiej procesor ma dostp. Sterujca: sygnay. Architektury: Von neumana Polega na cisym podziale komputera na trzy podstawowe czci: -Procesor (w ramach, ktrego wydzielona bywa cz sterujca oraz cz arytmetyczno-logiczna) -Pami komputera (zawierajca dane i sam program) -Urzdzenia wejcia/wyjcia System komputerowy zbudowany w oparciu o architektur von Neumanna powinien: -Mie skoczon i funkcjonalnie pen list rozkazw -Mie moliwo wprowadzenia programu do systemu komputerowego poprzez urzdzenia zewntrzne i jego przechowywanie w pamici w sposb identyczny jak danych -Dane i instrukcje w takim systemie powinny by jednakowo dostpne dla procesora -Informacja jest tam przetwarzana dziki sekwencyjnemu odczytywaniu instrukcji z pamici komputera i wykonywaniu tych instrukcji w procesorze. Krtko mwic: w architekturze von Neumana rozkazy i dane s walnite w jedno miejsce. Dziki temu programy mog si modyfikowa w czasie pracy (rzadko si tego dzisiaj uywa). Z powodu oddzielenia CPU od pamici, midzy tymi dwoma elementami powstaje wskie gardo. Procesory zasuwaj szybciej i pamici o rozsdnych cenach nie s w stanie za nimi nady. Cacheowanie czciowo rozwizuje ten problem. Inn wad tej architektury jest moliwo nadpisywania przez programy sobie pamici. Harvardzka: -W odrnieniu od architektury von Neumanna, pami danych programu jest oddzielona od pamici rozkazw. -Prostsza budowa przekada si na wiksz szybko dziaania -Charakterystyki pamici danych i programu mog si rni (szeroko sowa, prdko, technologia wykonania, struktura adresowa pamici) -W trakcie wykonywania jednej instrukcji, moe pobra kolejn (w kocu dostp do danych odbywa si inn drog, co pobieranie rozkazu) Wykorzystanie w nowoczesnych prockach Wspczesne procesory korzystaj z zalet obu architektur. Programista widzi procesor, jako urzdzenie w architekturze von Neumana (pami i rozkazy w jednym miejscu). Faktycznie instrukcje i dane pobierane s z cachea, ktry jest stworzony w architekturze harwardzkiej. Dopiero w przypadku zaliczenia missa, dane s pobierane z von Neumanowskiej pamici. Ale o tym byo na AKO. ISA: Model programowy procesora (ang. ISA - Instruction Set Architecture), czasem take niecile architektura procesora oglne okrelenie dotyczce organizacji, funkcjonalnoci i zasad dziaania procesora, widoczne z punktu widzenia programisty, jako dostpne mechanizmy programowania. Na model programowy procesora skadaj si m.in.: -Zestaw instrukcji procesora -Typy danych -Dostpne tryby adresowania -Zestaw rejestrw dostpnych dla programisty -Zasady obsugi wyjtkw i przerwa Procesory o tym samym modelu s ze sob kompatybilne, dziki zastosowaniu mikrokodu, nawet, jeli maja inn implementacj fizyczn. Przykady: IA-32, ARM, SPARC CISC I RISC: CISC (ang. Complex Instruction Set Computers) nazwa architektury mikroprocesorw o nastpujcych cechach: -Wystpowanie zoonych, specjalistycznych rozkazw (instrukcji) - ktre do wykonania wymagaj od kilku do kilkunastu cykli zegara -Szeroka gama trybw adresowania -Przeciwnie ni w architekturze RISC rozkazy mog operowa bezporednio na pamici (zamiast przesania wartoci do rejestrw i operowania na nich) -Powysze zaoenia powoduj i dekoder rozkazw jest skomplikowany Wolniejsze od RISC nawet przy takim samym taktowaniu zegara RISC (Reduced Instruction Set Computers) -Zredukowana liczba rozkazw do niezbdnego minimum. Ich liczba wynosi kilkadziesit, podczas gdy w procesorach CISC siga setek. Upraszcza to znacznie dekoder rozkazw.
-Redukcja trybw adresowania, dziki czemu kody rozkazw s
prostsze, bardziej zunifikowane, co dodatkowo upraszcza wspomniany wczeniej dekoder rozkazw. -Ograniczenie komunikacji pomidzy pamici, a procesorem. Przede wszystkim do przesyania danych pomidzy pamici, a rejestrami su dedykowane instrukcje, ktre zwykle nazywaj si load (zaaduj z pamici), oraz store (zapisz do pamici); pozostae instrukcje mog operowa wycznie na rejestrach. Zwikszenie liczby rejestrw Wspczesne procesory s widoczne dla programisty, jako CISC, a w rodku s RISC. Klocki PIC firmy Microchip -Architektura harvardzka -Posiada pewne cechy RISC .Maa liczba instrukcji .Staa dugo instrukcji .Wikszo instrukcji wykonuje si w jednym cyklu (4 takty zegara), z pojedynczym opnieniem przy rozgazieniach i pominiciach -Pojedynczy akumulator W .Cecha nie RISC-owa -Wszystkie komrki pamici funkcjonuj jak rejestry rdowe i docelowe dla instrukcji .Nie ma rozrnienia midzy rejestrami i pamici RAM .Cecha nie RISC-owa -Sprztowy stos przechowujcy adres powrotu -Maa ilo adresowalnej przestrzeni danych (typowo 256 bajtw), rozszerzalna przez przeczanie bankw -Porty i rejestry urzdze peryferyjnych mapowane w przestrzeni danych -Licznik programu mapowany w przestrzeni danych, co jest wykorzystywane do skokw wyliczanych Przestrze danych (RAM) -Rejestry oglnego przeznaczenia i rejestry specjalne, kontrolujce zasoby sprztowe, s zmapowane w pamici RAM -Dostp identyczny do wszystkich rejestrw -Mechanizm przeczania bankw -Adresowanie porednie za pomoc rejestrw FSR (file select register) i INDF (indirect register) .Numer rejestru jest zapisywany do FSR .Teraz dane czytane i zapisywane do INDF trafiaj do rejestru wskazywanego przez FSR -8-bitowa jednostka danych Przestrze programu -Oddzielna od przestrzeni danych -Pami typu EPROM, ROM lub FLASH -Inna szeroko sowa, ni w przestrzeni danych np. 12 (baseline) lub 14 bitw (mid-range) Instrukcje -Instrukcje dwuoperandowe zawsze wykorzystuj rejestr W .Przesyanie danych midzy rejestrami odbywa si za porednictwem W (za wyjtkiem serii high-end) -Instrukcja skip .Warunkowe wykonanie nastpnej instrukcji .Wykorzystywana do implementacji skokw warunkowych -Instrukcja skoku .Jedynie skoki bezwarunkowe -Rodzaje instrukcji .Operacje na W z sta np. movlw, andlw .Operacje na W i innym rejestrze .Operacje bitowe na rejestrze i staej .Instrukcje sterujce programem skip, goto, call .Pomniejsze instrukcje, jak sleep Ograniczenia -Tylko jeden akumulator -May zestaw instrukcji -Konieczno uywania instrukcji skip do skokw warunkowych -Nieprzyjazna dla kompilatorw wysokopoziomowych PIC10F20x -Seria baseline -8-bitowe sowo danych .8-bitowe ALU -12-bitowe sowo instrukcji .Wszystkie instrukcje mieszcz si w jednym sowie .Wszystkie instrukcje poza rozgazieniami wykonywane w jednym cyklu -Rejestr GPIO .GP<3: 0> pozwalaj na dostp do pinw, GP3 jest input only STATUS rejestr flag PCL = PC<7:0> Organizacja pamici -Pami programu .10-biowy rejestr PC (program counter) .Zawiera adres nastpnej instrukcji .Wektor resetu pod 0000h -Pami danych .PIC10F202 (nasz z pierwszych labw) nie wspiera bankingu .Rejestr INDF pozwala na odwoanie si do wartoci pod adresem wskazywanym przez FSR<4:0> PIC16F877 -Seria mid-range -8-bitowe sowo danych .8-bitowe ALU -14-bitowe sowo instrukcji Organizacja pamici -Pami programu .Cztery strony .W PCLATH<4: 3> (<4: 3> oznacza bity rejestru) znajduje si numer strony ..PCLATH<4: 3> == 00 pierwsza ..PCLATH<4: 3> == 11 czwarta .Wektor resetu pod 0000h .Wektor przerwania pod 0004h .PC ma 13 bitw (w rzeczywistoci jest sklejany z kawakw rnych rejestrw) .Dla goto, call: PC = PCLATH<4: 3> + OPCODE<10:0> -Stos .8 poziomowy, szeroki na 13 bitw Pami danych .Cztery banki po 128 bajtw kady ..Wybierane za pomoc rejestru STATUS, bity RP0 i RP1 (STATUS<5> i STATUS<6>) ..Dyrektywa BANKSEL generuje kod wybierajcy wybrany bank -System przerwa .Co najmniej jeden rejestr bierze udzia w obsudze przerwania: INTCON, dodatkowo mog to by rejestry PIEx oraz PIRx .Rejestr INTCON ..Bit INTCON<7> global interrupt enable (GIE), odpowiada za globalne wczenie bd wyczenie przerwa ..PEIE: Peripheral Interrupt Enable bit ..T0IE: TMR0 Overflow Interrupt Enable bit ..INTE: INT External Interrupt Enable bit ..RBIE (1): RB Port Change Interrupt Enable bit ..T0IF: TMR0 Overflow Interrupt Flag bit ..INTF: INT External Interrupt Flag bit ..RBIF (1): RB Port Change Interrupt Flag bit -Obsuga przerwa .Zerowany jest bit GIE, eby zapobiec przerwaniu procedury obsugi przerwania .Zerowany jest bit dla odpowiedniego przerwania w rejestrze INTCON .Program zapisuje adres powrotu na stos i skacze pod 0004h
.Obsugiwane jest przerwanie
..Powd przerwania mona wykry sprawdzajc, ktry bit zosta wyzerowany w INTCON .Instrukcja RETFIE wraca z przerwania i ustawia bit GIE Mikrokontroler AVR ATMega128 Architektura mikrokontrolera Cechy: -Zaawansowany RISC, 131 instrukcji, 32 rejestry oglnego przeznaczenia, 16 MIPS przy zegarze 16 MHz -Pamic: .128KB Wew. FLASH .4KB EEPROM i SRAM -Interfejs JTAG testowanie, debbugowanie, programowanie pamieci w systemie -Interfejs I2C, USART, 1-WIRE -programowalny WATCHDOG -2 8bitowe liczniki i 2 rozszerzone 16 bitowe liczniki -Architektura Harvardzka osobne szyny dla pamici i danych, potokowe wykonywanie instrukcji, 32 rejestry robocze o 1 cyklowym czasie dostpu, Jednostka ALU do wykonywania instrukcji arytmetycnych, (Bez)warunkowe skoki i instrukcje rozgaziajce, pamic programu moe by w 2 sekcjach bootowania i aplikacji System przerwa Rejestr kontroli przerwa MCUCR
IVSEL bit wyboru pocztku wektora przerwaWykorzystanie
tego bitu wie si z korzystaniem z programw botujcych. Jego warto 0 oznacza, e wektory przerwa zaczynaj si od pocztku pamici flash. Warto 1 przesuwa pocztek do miejsca wybranego przez konfiguracj bitw bezpiecznikowych BOOTSZ. IVCE bit odblokowujcy wybr wektora przerwaZabezpiecza przed przypadkow zmian stanu bitu IVSEL. Bit ten jest sprztowo kasowany po 4 cyklach zegara od ustawienia tego bitu, lub po zmianie IVSEL Tyle jest w slajdach nie kumam tego pytania . Tryby pracy timerw/licznikw -Rejestr kontroli timera/licznika TCCRx -4 tryby pracy: .Normalny z kazdym taktem zwikszenie wartoci licznika o 1 do 0xFF po przepenieniu flaga TOVx jest ustawiana i licznik zlicza dalej, TOVx jest jak 9 bit licznika .CTC rejestr OCRx ustala wartoc maksymaln zliczania, stan licznika zwikszamy o 1 w kazdym takcie, a po osigniciu wartoci OCR0 licznik jest zerowany .Tryb Modulacji szerokoci impulsw (Fast PWM Mode) praca licznika jest jednokierunkowa, zlicza od wartoci minimalnej 0x00 w gr do 0xFF i tak w kko .PWM z modulacj Fazy (Phase Correct PWM Mode) praca dwukierunkowa, liczy od 0x00 do 0xFF po czym jest przczany i zlicza w d i zaptli Przetwornik ADC -realizuje 10 bitow konwersje sygnau wejsciowego, sygna pochodzi z 8 bitowego kanau multipleksera w porcie F -moliwe zastosowanie dod. Wzmocnienia wejciowego (0dB, 20dB, 46dB) -moe wykorzysta zewntrzne napicie odniesienia (= napiciu zasilania) lub wewnetrzne 2.56V -Wynik przetwrzania niesymetrycznego wynika ze wzoru ADC=(VIN*1024)/VREF , VIN napicie na wejciu, VREF napicie odniesienia, wynik liczba cakowita dodatnia z przedziau <0,1023> .Przy napiciu Rnicowym ADC=(VPOS-VNEG)*GAIN*512/VREF , VPOS i VNEG s napiciami na kocwkach, GAIN wybrany wspczynnik wzmocnienia, wynik = <512,511> Protok komunikacyjny magistrali 1-wire -Wykorzystuje 2 przewody .Dwukierunkowa Linia Transmisyjna .Przewd Odniesienia (Masa) -Ukady 1-Wire nie potrzebuj zasilania, energi czerpi z transmitowanych sygnaw, -Ukady pracuj na zasadzie master-slave -transmisja przez szczeliny czasowe (slots) inicjujca , zapisu 1 , zapisu 0 , odczytu USB, IrDA Charakterystyka magistrali USB -USB(Universal Serial Bus) magistrala szeregowa do wymiany danych pomidzy punktem pocztkowym a urzdzeniami kocowymi -Struktura drzewiasta, do 127 urzdze podczymy (ynika z poboru mocy 5V i 500mA), 7 poziomw, max dugo kabla 5m, -Specyfikacje .USB 1.1 1.5 Mbit/s lub 12 Mbit/s .USB 2.0 480 Mbit/s .USB 3.0 4.8 Gbit/s -Szeregowa transmisja Danych pakietowy transfer z pasmem gwarantowanym -Automatyczna konfiguracja magistrali moliwo zasilania urzdze o niskim poborze mocy Zasada dziaania USB -Kontroler USB odpowiedzialny za wszelkie akcje na magistrali urzdzenia s odpytywane przez kontroler(brak kolizji, ale zajmuje troche pasma) -Kodowanie dla kodu NRZI(Non Return to Zero Invert) magistrala synchronizuje transmisje pomidzy kontrolerem a urzdzeniem zegarem wkomponowanym w przesyany strumie, (identyfikacja transmisji, przesy danych, potwierdzenie realizacji lub bdw) Rodzaje transferu danych przez magistral USB -Masowy (asynchroniczny), do przesyania danych, zapewnia retransmisj uszkodzonych pakietw, brak gwarancji przepustowoci, limitu czasu, przykady: odbir danych z pamici masowej/skanera wysy od drukarki -Izochroniczny (synchroniczny) realtime, rezerwacja fragmentu pasma, bedy nie s korygowane, ma pierwszestwo przed asynchronicznym, w kamerach mikrofonach -Obsugi przerwania ekspres dla danych o rozmiarze kilku bitw, cykliczne odpytywanie urzdze ,zastosowanie - mysz -Sterujco kontrolny rozpoznoznanie i konfiguracja urzdze, transfer w trzech etapach SETUP, DATA, STATUS Charakterystyka standardu IrDA -Infrared Data Association) system bezprzewodowej transmisji danych cyfrowych z wykorzystaniem podczerwieni. Jego elementy przeznaczone s do tworzenia sieci tymczasowych, w ktrych znajduj si komputery przenone. -Usugi przesyanie plikw, drukowanie, dodatkowo: dostp do zasow sieci przewodowej, transmisja danych i mowy (komp-telefon) Architektura standardu IrDA -Elementy Obowizkowe .IrSIR warstwa fizyczna .IrLAP protok dostpu do cza .IrLMP protok zarzdzania czem -Elementy nieobowizkowe .IrTTP protok transportowy .IrPNP technologia Plug and Play
.IrLAN wsppraca z sieciami LAN
.IrCOMM emulacja aczy typu RS-232 -Elementy Multimedialne .IrTran-P przesy i reprzentacji obrazw cyfrowych .IrMC wsppraca ze sprzetem telekomunikacyjnym jak komrki Schemat blokowy interfejsu IrDA
-SIR (Serial Infrared) 2.4 115.2 kb/s
-MIR (Medium Infrared) 576 1152 kb/s -FIR (Fast Infrared) 4 Mb/s -UART (ang. Universal Asynchronous Receiver and Transmitter) Chyba o to chodzi Procesory sygnaowe Procesor Sygnaowy (ang. Digital Signal Procesor) jest urzdzeniem cyfrowym (procesor) wyspecjalizowanym w przetwarzaniu sygnaw analogowych, lub cyfrowych w czasie rzeczywistym i z moliwie wysok jakoci. Rnice pomidzy procesorem sygnaowy, a standardowym procesorem -Rwnoodlege mnoenie z akumulacj wykonywane w jednym cyklu generatory adresu ze specjlanymi trybami -wydajny zestaw instrukcji z jednocyklowymi rwnolegymi operacjami matematycznymi i przesa w pamici oraz sprawn realizacj ptli -zintegrowany wewntrzny kontroler I/O (DMA) dla jednoczesnych operacji wykonywanych przez CPU i ukady we/wy Podzia procesorw sygnaowych -Staoprzecinkowe zwyky podzia bitw na liczb -Zmiennoprzecinkowe system mantysy i wykadnika Realizacja programu przez procesor sygnaowy -Pobranie kodu rozkazu (Fetch) procesor czyta kod rozkazu z pamici Cache lub pamici programu -Dekodowanie rozkazu(Decode) procesor dekoduje kod rozkazu i uzyskuje warunki jego realizacji -Wykonanie Rozkazu(Execute) Wykonanie operacji wynikajcych z rozkazu -Wszystko si dzieje w Potoku Architektura procesorw stao- i zmiennoprzecinkowych -Architektura Harvardzka Podzia na pami Programu i Danych, Moliwy jednoczesny dostp do obu pamici -Architektura SuperHarvardzka Podwjna pami Chache instrukcji dla danych typu instrukcja-adres i DMA z pominiciem rejestrw System przerwa -Przerwania w sposb sztywny maj przypisany priorytet i mog by maskowane (IMASK) -STATUS STACK stos sprztowy, w trkacie obsugi przerwania s tam przechowywane Rejestry ASTAT, MSTAT, IMASK -PC STACK stos sprztowy, w trakcie obsugi przerwania przechowuje licznik rozkazw -tablica wektorw przerwa zaczyna si od adresu 0x0000 -Program obsugi przerwania nie moe przekracza 4 instrukcji
-powrt z obsugi przerwania za pomoc instrukcji RTI
-IFC rejestr do programowego wymuszania przerwania sprztowego, lub wyzerowania zamaskowanego przerwania oczekujacego na obsug -ICNTL rejestr konfiguracji trybu pracy systemu przerwa, (zewntrzne przerwania czue na warto poziomu sygnau lub na jego zbocze lub zagniedenia przerwa BlueTooth Charakterystyka systemu -Zapewnienie bezprzewodowej cznoci midzy urzdzeniami jak komp, drukarka, telefony, faksy -Cechy: maa moc, niska cena -Nazwa pochodzi od Krla Wikingw Harolda I Sinozbego Topologia sieci -Pikosie (zwyky Infrastructure) -Scatternet (Infrastructure z dwoma AP z ktrego 1 jest wasalem 2 ) -maks 7 aktywnych wzw podrzdnych -maks 255 wzow zaparkowanych (w stanie czuwania) Profile -Oglny Dostp(Generic Access) podstawowy profil, okrela zachowanie urzdzenia w stanie oczekiwania i poaczenia, analiz stanu otoczenia, poufno .Wykrywanie Usug (Service Discovery) protok wykrywania oferowanych usug .Port Szeregowy (Serial Port) zastpuje kabel szeregowy dla starszych aplikacji -Oglna Wymiana Obiektw (General Object Exchange) transmisja szeregowa, wymiana danych w postaci obiektw, wykorzystanie: aplikacje do synchronizacji danych, przesyania danych, wymiany informacji (laptopy, notatniki elektroniczne, komrki), bazuje na architekturze klient-serwer. -Dostp do LAN (LAN Access) bezprzewodowy dostp do LAN .udostpnienie poczenia z sieci lokaln bluetooth .AP do przyczania wikszej liczby urzdze .poczenia typu ad-hoc -Telefonia Bezprzewodowa komrka jako radiotelefon bliskiego zasigu do poaczenia z sieci stacjonarn poprzez stacj bazow -intercom -Zestaw Suchawkowy -przekazywanie objektw wymiana prostych obiektw pomidzy urzdzeniami (wizytwki) -Przesy Plikw -Usugi telefaksowe Bluetooth 2.0 -Rozszerzone wykrywanie usug do usug Plug and Play -Dostp do WPAN -Zdalne sterowanie audio/wideo kontrola urzze za pomoc jednego pilota -Wydruk bez Kabla wymaga sterw dla drukarki u klienta, klient-serwer (serwer -drukarka) -Podstawowe Drukowanie wysyanie prostego tekstu do drukarki Stos protokou -Warstwa Fizyczna trnasmisja i modulacja -Warstwa Pasma odpowiada za sterowanie szczelinami czasowymi i grupowaniem ich w ramki -Protok Menadera czy tworzy logiczne kanay pomidzy urzdzeniami -Protok adaptacji sterowania czem logicznym izoluje warstwy wysze od szczegw transmisji -Protok dwiku/sterowania odpowiada za dwik/sterowanie -Protok LLC zgodno z innymi sieciami -Protok RFcomm emuluje port szeregowy -Protok telefonii dziaa w czasie rzeczywistym nawizuje i koczy poczenia telefoniczne -Protok do wykrywania usug
-Aplikacje i profile korzystaj z dobrodziejstw warstw niszych
cze radiowe -technologia widma rozproszonego z metod przeskokw czstotliwoci pasmo 2.4-2.4835 GHz -pasmo podzielono na kanay 1MHz z przedziaami ochrony kilki MHz, od 26-79 (zaley od Kraju) -Moc nadajnika wynosi 100 mW, 2.5 mW, 1 mW (klasa 1, 2, 3). Zasig wynosi 100 m, 10m, 1 m w otwartej przestrzeni. Prdko transmisji 21 kb/s B1.0, 124 kb/s B1.1, 328 kb/s B1.2, 2.1 Mb/s B2.0. -Zakca WiFi Korekcja bdw transmisji -Systemy FEC(Forward Error Corection), ARQ (Automatic Repeat reQuest) -Moliwo wyboru dopowiedniego trybu korekcji, -FEC .FEC 1/3 trzykrotne powtarzanie kadego bitu .FEC 2/3 na kade 10 bitw wysyane jest dodatkowe 5 z informacjami korekcyjnymi, naprawia bdy pojedyncze i wykrywa podwjne, konieczno wysyania wielokrotnoci 10 bitw (reszta to 0) -ARQ -wymaga potwierdze -obecno kodw CRC (Cyclic Redundancy Check) i HEC(Header Error Check) dzieki nim sprawdzamy poprawno -Master czekajc na odpowied Slave'a moe nadawac do innych -Slave odpowiada w nastepnej szczelinie po otrzymaniu ramki -due opnienia z powodu retransmisji -ARQ nienumerowana brak numeracji ramek, problem z otrzymywaniem tych smych ramek -ARQ numerowane odrzuca wczeniej otrzymanych ramek, transfer izochroniczny (odrzuca ramki ktre byy zbyt czsto retransmitowane) Programowalne sterowniki logiczne PLC Charakterystyka sterownikw PLC -PLC(Programmable Logic Controllers) nalea do systemw wbudowanych, zastosowanie przemysowe, monitorowanie wej analogowych i cyfrowych, podjciu decyzji na podstawie algorytmu i sterowaniu wyjciem -Dodatkowy interfejs operatorski (pulpit sterowniczy) wywietla informacje o realizowanym procesie sterowania i umoliwia wprowadzenie nowych parametrw. -Jednym z jzykw programowania PLC jest logika drabinkowa Powizanie sterownika PLC z obiektem -Obiekt sterowania przekazuje informacje do wejscia i otrzymuje dane wyjciowe ?? Na serio to nie wiem, PLC slajd 18 przedstawia tylko rysunek.... Cykl wykonywania programu przez sterownik PLC -Program wykonywany jest w ptli, jako powtarzajcy si proces nazywany skanowaniem -Czas cyklu zaley od rozmiaru programu, liczby wejsc/wyjsc, oraz od liczby niezbdnych procesw komunikacji -Odczyt Wej Wykonanie Programu Diagnostyka Komunikacji Uaktualnienie Wyj (cao zaptli) Liczniki czasu i liczniki zdarze -Licznik czasu: .Rozpoczyna zliczanie po otrzymaniu sygnau zezwolenia .wyjscie jest w stanie 0 tak jdugo jak aktualnie odmierzany czas jest krtszy od wartoci zadanej .gdy aktualny czas przekroczy wartoc zadan t owyjcie bdzie w stanie 1 -Licznik Zdarzen .porwnuje zakumulowana wartosc zliczon z wartoscia zadan .zlicza zdarzenia do nastawionej wartosci w celu realizacji kolejnego kroku algorytmu .wykonywanie zadania do momentu osigniecia przez licznik wartosci zadanej Systemy wbudowane wprowadzenie Charakterystyka systemu wbudowanego -System wbudowany bezporednio kieruje jakim analogowym urzdzeniem elektrycznym, chemicznym lub mechanicznym (innym ni standardowa myszka, klawiatura, joystick lub ekran) -System wbudowany dziaa z reguy na niestandardowej platformie sprztowej, niejednokrotnie skonstruowanej lub skonfigurowanej specjalnie na potrzeby okrelonego urzdzenia -rodowisko wytwarzania systemu wbudowanego jest inne ni rodowisko docelowe -Systemy wbudowane s rwnie:- systemami czasu rzeczywistego (niekiedy rozproszonymi) -Zalenie od zoonoci wykonywanych zada moe zawiera oprogramowanie dedykowane wycznie temu urzdzeniu (firmware) lub moe by systemem operacyjnym wraz ze specjalizowanym oprogramowaniem -Im mniejsze skomplikowanie tym lepiej reaguje na zdarzenia krytyczne i jest bardziej niezawodny Platformy sprztowe -Podstawowe czynniki wpywajce na wybr platformy .Poziom skomplikowania realizowanych funkcji .Obszar zastosowania -System zaawansowany powinna cechowa: dua niezawodno i odporono na bdy -Prosty system cechuje niska cena, dugi czas bezawaryjnej pracy -Dla urzdze produkowanych masowo projekt dedykowanego sprztu na potrzeby konkretnego zastosowania -Przykady: Compact PCI, Komputery Platerowe, Komputery ciasteczkowe(Biscuit PC) Oprogramowanie dla systemw wbudowanych -Realizowane jest w oparciu o specjalne systemy operacyjne -Musi charakteryzowa si wysok jakoci i stabilnoci -Nie moe by projektowane w oderwaniu od stosowanych rozwiza sprztowych -W wikszoci przypadkw podstaw do tworzenia aplikacji wbudowanych s systemy operacyjne czasu rzeczywistego -Wiele systemw operacyjnych czasu rzeczywistego nie posiada mechanizmw pozwalajcych na ochron zasobw i separacj zada -W wielu przypadkach aplikacja jest prosta i skada si z kilku procesw -Takie systemy mog by wtedy mniejsze, lepiej przetestowane i bardziej wydajne (projektowane od podstaw przez wsk grup osb) od systemw oglnego przeznaczenia -Z systemem dostarczany jest zestaw narzdzi uruchomieniowych do tworzenia i testowania aplikacji -W wielu systemach wbudowanych stosowane s systemy oglnego przeznaczenia -Wybr systemu operacyjnego zaley od poziomu skomplikowania, przeznaczenia systemu i jego ceny Systemy operacyjne -Systemy Sterowania Czasem (MARS) .dziaaj w rytm przerwania pochdzego od ukadu zegarowego .niepodatne na przecienia spowodowane nadmiarem zdarze .podstawa dla aplikacji twardgo real time .Wariancja czasu odpowiedzi systemu na zdarzenie jest niska (wymagane przy twardych) .stosowanie w przemyle motoryzacyjnym i kolejowym -systemy sterowania Zdarzeniami (QNX) .odbiera informacje o zdarzeniu w sposb asynchroniczny przy pomocy przerwa
.podatny na przecienia w przypadku duej iloci aplikacji
.Tworzy si je w sposb zbliony do aplikacji dla systemw oglnego przeznaczenia -Systemy Skrone (VXWorks) su do uruchamiania i wykonywania, brak narzdzi do interakcji -Systemy Samodzielne(QNX) platofrma dla tworzenia aplikacji realtime, maj wyposaenie w odpowiednie aplikacje i narzdzia -Systemy z jdrem w postaci biblioteki ekstrakodw konsolidowanej z aplikacj realtime (VXWorks, eCOS) -System z jdrem samodzielnym zarzdzaniem zasobami oddzielony od aplikacji (QNX, OS/9) Testowanie systemw wbudowanych -Testy czarnej skrzynki - pomys zadania, skryptu bierze si gwnie z wiedzy o dziaaniu systemu a nie o jego wewntrznej konstrukcji, np.. testy akceptacyjne wykonywane przez uytkownikw systemu (pracownicy banku) -Testy biaej skrzynki odwrotnoc czarnej skrzynki tu mamy wiedz o strukturze , testy s przeprowadzane przez specjalistw (programici i konstruktorzy) -Testy zawsze si przeprowadza o obu tych typach, testw biaych jest najczciej wicej ni czarnych -Testowanie odbywa si dziki testerom (JTAG,ICE, oscyloskop, analizator logiczny program ledzcy na poziomie kodu rdowego lub RTOSu) -Kontrola jakoci kadego egzemplarza, (rozwizane w sposb probabilistyczny) -Symulatory instrukcji wykonanie instrukcji zajmuje symulatorowi tyle samo czasu -Symulatory Architektury uwzgldnia rzne czasy wykonania instrukcji (np. czas dostpu do pamici) Magistrala CAN Charakterystyka magistrali CAN -Szeregowy asynchroniczny system komunikacji czcy czujniki i elementy wykonwacze, suy do przesyania danych cyfrowych -Przenoszenie bezbednie danych z maa/du szybkoci 5kb/s-1Mb/s -atwo utrzymania -Niskie koszty produkcji -prosta konstrukcja magistrali dla atwej integracji w pojedzie -Zastosowania: przemys samochodowy, przetwrczy, Budownictwo, sterowanie windami, -Podstawa 7 warstwowy model ISO/OSI 1,2,7 s szczegowo opisane 3-6 s puste Charakterystyka warstwy fizycznej -2 standardy o maej szybkoci i duej -Topologia Magistrali -wszystkie elementy poczone z pojedyncz skrtk pary przewodowej ekranow lub nie -Do przesyania danych stosuje si rznicowe sygnay napiciowe(Skwantowane) ( zabezpieczenie przed bdami) -cakowita dugo linii doprowadzajcej <30m -gdy urzdzenie nie jest bezposrednio podpiete do CAN to dugoc linii <2m (gdy 250kb/s) <30cm(gdy szybsze) Wymiana informacji midzy stacjami w sieci -2 sposoby: .Przez odwoanie si do okrelonej stacji ..Nadawca podaje adres odbiornika ..pakiet zawiera nadawce i odbiorce pozostali ignoruj pakiet, ..odbiornik potwierdza odbr, gdy brak to powtarzamy wiadomo .Przez podanie okrelonej wiadomoci ..dodanie do wiadomosci unikalnego identyfikatora ..adresy nadajnika i odbiornika nie s doczone ..Kady moe to odebra -Przepyw wiadomoci dziki kontrolowanej rywalizacji oraz odpowiednim priorytetom Unikanie konfliktw -W celu uniknicia konfliktw, stosuje si procedur dostpu do magistrali, wan role odgrywaj bity dominujce i recesywne w polu arbitraowym -Kada warstwa syszy swoje wasne przesane dane -wysya bit i go odbiera i porwnuje z wasnym -jeli wszystko si zgadza to transmisja jest dozwolona -Stacja o niszym numerze identyfikatora ma wyszy priorytet 0(najwyszy) 2032(najniszy) Wykrywanie i korekta bdw transmisji -Wbudowane zabezpieczenia gwarantuj e przez 1000 lat transmisji 1 bd nie bdzie wykryty (ostro) -Detekcja: .po arbitrau jest tylko jedna stacja wysyajca wiadomosci .kada stacja odbiera zwrotnie wasny bit, gdy inny od wasnego to mamy bd .gdy wykryto bd przeczenie stacji w tryb korekcji -Wykrywanie bdnych bitw dodatkowych: .jeli transmitujemy 5 bitw jednakowych to kada taka grupa jest poprzedzona o bit komplementarny .ten bit nie zawiera adnej informacji, (bit dodatkowy) .po zakoncznieniu s usuwane wic gdy odbiornik wykryje 5 bitw takich samych, oznacza to bd podczas transmisji i uruchumamiana jest procedura poprawiania bdw -Detekcja Bedu CRC : .oszacowanie sumy kontrolnej CRC .gdy suma odebrana i kontrolna si rzni to uruchamiamy procedur korekcji -Korekcja : .ramki gdzie jest bad s od razu odrzucane .jeli stacja systemu wykryje bd nadaje ramk 6 bitw dominujcych, co narusza zasad wicej ni 5 takich samych bitw, stacje od razu to wykrywaj .stacja ktra wykrya bd celowo uszkadza ca ramk by inni odebrali ju bdn, oznacza to e o bdzie lokalnym dowiedz si wszyscy nawet ssiedzi, .pierwotna stacja po stwierdzeniu bdu poprawia wiadomosc i wysya jeszcze raz .CAN wykrywa stacje uszkodzone lub wysyanie z nieodpowiedni szybkoci itp. Mikrokontrolery w sieci CAN -Wpisuj bajtw danych, ktre s wysyane do ukadu scalonego protokou CAN -wypenienie pola identyfikatora i DLC -odpowiednie ustawienie bitu RTR -Mikrokontroler dostaje info o poprawnym wysaniu lub nie -ukad CAN do mikrokontrolera przekazuje tylko dane -4 Klasy Magistrali: .A 10kb/s , czy urzdzenia jak wiata kierunkowskazy, siowniki siedze ,centralny zamek .B 40kb/s, do sterownikw klimatyzacji .C 250-1000kb/s, do pracy w czasie rzeczywistym, sterownaie silnikiem, skrzyni biegw, ABS,ESP,ACC .D 1.0-10Mb/s do multimedw Technologia ATM Charakterystyka ATM -ATM Asynchronous Transfer Mode to szerokopasmowa technologia komunikacyjna, dziki ktrej moliwe jest przesyanie danych(Kadego typu), Stosowanie LAN, MAN, WAN , Dane przesyane s w pakiecie(48 bajtw informacji + 5 bajtw nagwka) -Najbardziej rozpowszechniona technologia szkieletowa obecnie
-Jest Kompromisem Pomidzy STM(Synchronous Transfer Mode)
i PTM(Packet Transfer Mode) ma ich zalety wyeliminowao wady (taki byt doskonay) -Dua Szybko transmisji(25, 100, 155, 622, 2500 Mb/s) i fragmentacja ogranicza podsuch informacji -Wymaga fazy nawizania poczenia -4 warstwy .Warstwa Fizyczna ..podwarstwa zbienoci transmisji ..podwarstwa medium fizycznego .Warstwa zarzdzajca poczeniami logicznymi .Warstwa Adaptacyjna .Warstwa LANE (LAN Emulator) aczy sieci ATM z LAN Topologia sieci ATM -Sie w postaci gwiazdy lub hierarchicznej gwiazdy -Dwa typy interfejsw .UNI (User/Network Interface) styk uytkownik- sie publiczna .NNI Network/Network Interface) - styk sie publiczna sie publiczna Wirtualizacja pocze -2 typy poacze wirtualnych .Kana Wirtualny VC (virtual Channel) jednokierunkowe poczenie logiczne midzy dwoma stacjami kocowymi, ustawiane i przeaczane dynamicznie przez wzy poredniczce (przeczniki ATM) .cieki virtualne (Virtual Path VP) wizka kanaw wirtualnych czcych 2 uytkownikw lub grup abonentw koncowych zainstalowanych w tych samych wzach -Zalety: .prowadzenie pocze w sieci t sam tras, razem zgrupowanych i obsugiwanych wplnie .dodanie/odjcie kanau wirtualnego nie wymaga powtarzania procedury ustalania przebiegu trasy .zmiana trasy caej cieki automatycznie zmienia przebieg zwizanych z ni kanaw -Odpowiednie identyfikatory VPI VCI w obrbie kadej cieki, znajdujce si w nagwku kadego pakietu -Umoliwia to dowolne konfigurowanie struktury niezalenie od topologii sieci i relacji (user-net, user-user, net net) Kategorie usug -Stae Poczenia Wirtualne przydzielana w trakcje subskrypcji, przed komunikacj i dostpna przez duszy czas (jakby prywatna linia dzierawiona), gdy awaria tworzymy drog zastpcz omijajca uszkodzony fragment -Dynamiczne przeczanie wirtualne zestawiane na adanie abonenta, punkt-punkt, Likwidacja po zakoczeniu przekazu -Usuga Bezpoczeniowa nie wymaga organizacji trasy poaczenia przed realizacj transmisji -CBR Constant Bit Rate dla gosu, wideo itp. -VBR Variable Bit Rate dla zmiennej przepywnoci -ABR Available Bit Rate gwarantuje jakie minimalne pasmo przekazu -UBR Unspecified Bit Rate bez gwarancji na jako -Klasa A poaczeniowy ze sta szybkoci transmisji CBR (wideokonferencje etc) -Klasa B dla gosu, obrazu, wideo ze zmienn szybkoci transmisji VBR (skompresowane wideo) -Klasa C ze zmienn szybkoci transmisji bez synchronizacji -Klasa D Bezpoaczeniowe (LAN MAN) Bezprzewodowa sie ATM -Rozszerzona sie bezprzewodowa, oparta na sieci komrkowej -komrka sieci zawiera stacj bazow, obsugujc stacje ruchome (AP ) -Pena integracja ATM i ATM gdy niskie warstwy zapewni taki sam zestaw usug niezalenie od cza -Zastosowania: .Sieci Telefonii Komrkowej .WLAN .WMAN .WHAN (Wireless Home Area Network) Techniki zwikszajce wydajno mikroprocesorw, systemy wieloprocesorowe Przerwania, DMA, pami CACHE, linia potokowa -Przerwania sygna powodujcy zmian przepywu sterowania niezalenie od programu -przerwania sprztowe zewntrzne sygna z zewntrz ukadu, wewntrzne sytuacje wyjtkowe jak dzielenie przez zero -przerwania programowe z kodu programu wywoywana jest procedura obsugi przerwania -Pamic DMA inne ukady (karty dzwikowe) mog mie dostp do pamici RAM do tego suy kontroler DMA ktry na czas transferu danych zwalnia magistral systemow, DMA odcia procesor gwny od samego przesyania danych i sam procesor robi co innego -Pami CACHE mechanizm w ktrym ostatnio pobierane dane dostpne ze rda o niskiej przepustowoci s odstpne w pamici o lepszych parametrach, pszyspiesza czas
dostpu(krtki czas dostepu do danych), przechowuje dane
ktre bd w niedugim czasie przetwarzane -Linia Potokowa operacja obliczeniowa jest rozkadana na prostsze operacje elemnetarne wykonywane kolejno w blokach, po zakonczeniu1 bloku dane s przekazywane do 2 bloku, w tym czasie na wejscie 1 bloku mog wejsc kolejne dane, wykonywanie n instrukcji jednoczesnie Diagram stanw procesu
Algorytmy szeregowania procesw (zada)
-Algorytm (krtkoterminowego) szeregowania procesw prosty FIFO .procesy wykonywane w kolejnoci przyjscia, brak wywaszczania, .Zalety: sprawiedliwy, niski narzut systemowy .wady: dugi redni czas oczekiwania, dua wariancja oczekiwania, nie do zaakceptowania w systemach z podziaem czasu -Algorytm najkrtsze zadanie najpierw .przydzielanie procesora temu ktry ma najkrtsz faz zapotrzebowania, moe by z/bez wywaszczaniem .Zalety: optymalny .Wady: wymaga okrelenia dugoci przyszej fazy CPU -Algorytm szeregowania priorytetowego .Proces ma priorytet, CPU dostaje ten kto ma najwiekszy priorytet, z/bez wywaszczania, .Problem zagodzenia rozwizano przez wzrost priorytetu z upywem czasu -Algorytm szeregowanie Karuzelowe Proces ma kwant czasu, po czym idzie na koniec kolejki, -Algorytm kolejki wielopoziomowej kolejki procesw gotowych s podzielone na odrbne kolejki .procesy pierwszoplanowe (interakcyjne) strategia karuzelowa .procesy drugoplanowe(wsadowe) kolejka prosta .kada kolejka dostaje ustalon cz czasu CPU -Algorytm kolejki wielopoziomowej ze sprzeniem zwrotynym Procesy mog si przemieszcza pomidzy kolejkami .Zalety: bardziej elastyczny ni zwyke wielopoziome, implementacja starzenia si procesw .Wady: duo parametrw dostrajajcych, wysoki koszt implementacji -Algorytm szeregownaia w systemach wieloprocesorowych .System Heterogeniczny kady procesor ma wasn kolejke i algorytm szeregowania .System Homogeniczny wsplna kolejka kady procesor wybiera sobie proces do wykoania, jeden procesor przydziela procesy do prockw -Algorytm szeregowania w systemach realtime .ze sztywnymi wymaganiami krytyczne zadania musz si zakonczy w zadanym czasie .z agodnymi wymaganiami zadania krytyczne s obsugiwane z wyszym priorytetem ni pozostae Podzia systemw wieloprocesorowych -Systemy ze wspln pamici -Systemy ze wspln magistral -Systemy z przecznic krzyow zwielokrotnienie liczby wsplnych magistral -Systemy z pamici wieloportow przecznica krzyowa przeniesiono do wntrza moduw pamici, bardzo drogie w superkomputerach gdzie duy koszt rwnowaony jest przez moc obliczeniow -Systemy z wielostopniow sieci pocze oparte na przecznicy, zmniejszono liczn punktw poacze przy wzrocie liczby czonych urzdze, w urzdzeniach wielomikroprocesorowych Przetwarzanie zada w systemach wieloprocesorowych -Przetwarzanie Symetryczne SMP .Najprostsza i najbardziej rozpowszechniona architektura SMP (Symmetric Multiprocessing) .Zasoby pamici i wejcia/wyjcia s wspdzielone przez wszystkie procesory systemu .Komunikacja za pomoc porednictwem wsplnej magistrali, lub w bardziej rozbudowanych systemach za pomoc przecznika .Zalet SMP jest stosunkowo prosty model programowy .Wady: wskie gardo gdy wzrost liczby procesorw, spjno w pamici podrcznej procesora -Przetwarzanie Rwnolege MMP .Architektura MPP (Massively Parallel Computing) wykorzystywana jest w superkomputerach
.Skada si z poczonych przecznikami duej liczby
jednostek przetwarzajcych dysponujcych wasn pamici .Doskonale sprawdza si w zastosowaniach wymagajcych ogromnej mocy obliczeniowej, szczeglnie w obliczeniach o charakterze macierzowym Efektywno MPP wymaga partycjonowania danych Charakterystyka klastra -Klaster jest to grupa komputerw poczona prywatn sieci, z zewntrz widziana jako jedno urzdzenie (moe mie wicej ni jeden adres sieciowy) -Komputery tworzce klaster nazywane s wzami i mog znajdowa si w rnych miejscach na wiecie -Do wzw podczona jest zwykle jedna lub wicej macierz dyskowa -Na kadym wle powinny istnie mechanizmy pozwalajce na stwierdzenie awarii innego wza i przejcie jego procesw, przyczanie i odczanie od klastra oraz migracj procesw Charakterystyka farmy komputerw -Farma komputerowa jest poczeniem wielu pracujcych jednoczenie serwerw i stacji roboczych -Z zewntrz jest widziana jako jeden sieciowy organizm -Zadania, dziki zastosowaniu oprogramowania do dzielenia, przekazywane s do poszczeglnych elementw farmy -Kademu zadaniu przypisany jest odpowiedni priorytet Architektura ARM i MIPS Charakterystyka ARM Architektura ARM (Advanced RISC Machine, jest 32-bitow architektur (modelem programowym) procesorw typu RISC, Maj energooszczdn Architektur, Uycie: Dyski twarde, routery, kalkulatory, telefony i inne duperele Specyficzne cechy procesorw ARM: -Moliwo przesuwania bitowego argumentw kadej instrukcji arytmetyczno-logicznej -Tryby adresowania z automatyczn inkrementacj/dekrementacj -Blokowe instrukcje zapisu/odczytu -Moliwo warunkowego wykonywania kadej instrukcji -Mog Adresowac 4 GB pamici MMU Memory Managament Unit Urzdzenie sprzetowe dokonujce odwzorowania adresw fizycznych na wirtualne. Instrukcje -32 bity dugoci -Rozkazy arytmetyczno-logicznej -rozkazy operujace na pamieci -skoki -rozkazy dla koprocesora jednostka do monitorowania wydajnoci, przetwarzania sygnaw DSP, zarzdza ukadem zarzdzania pamici MMU Rejestry: -31 32 bitowych rejestrw oglnych -adres rejestru definiuje rejestr logiczny nie fizyczny Tryby pracy procesora ARM -User przeznaczony od wykonywnia programw uytkownika, brak dostpu blokowania przerwa -FIQ tryb obsugujcy przerwania i wyjtki o wysokich priorytetach -IRQ obsuga przerwa o niskim priorytecie -Supervisor tryb superuytkownika z dostpem do wszelkich zasobw procesora -Abort obsuga wyjtkw zwizanych z pamicia -Undef obsuga nieznanych/bdnych rozkazw -System superuytkownik, dostp do rejestrw jak w trybie User lecz moliwy dostp do rznych obszarw pamici. Obsuga przerwa i wyjtkw suy do obsugi sytuacji awaryjnych wynikajcych z bdw wykonania programu: -Przerwania sprztowe zgaszane s przy pomocy dwch linii procesora -przerwania IRQ/FIQ zgaszane na linii IRQ/FIQ -przerwania sprztowe su do asynchronicznego raportowania o zmianie stanu urzze IO -wystpuj te przerwania programowe -Przy FIQ mamy osobny tryb pracy procesora, do obsugi urzdzenia nie majcego bufora Charakterystyka MIPS -MIPS (Microprocessor without Interlocked Piped Stages), architektura RISC, wersja 32/64-bitowa. -Uycie: Routery Cisco, Playstation, Sony PSP -Instrukcje 32 Bitowe -32 Rejestry staopozycyjne i tyle samo zmiennopozycyjnych -brak sprztowej realizacji stosu -przestre adresowa 32 bity podzielona na 5 segmentw Tryby pracy procesora MIPS -3 tryby pracy z priorytetem .jdra (najwyszy) .superuytkownika .uytkownika (najniszy) -Segmenty maj przypisane tryby pracy