KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA

PROJEK KAJIAN TINDAKAN

Pembiayaan
Bahagian Perancangan Dan Penyelidikan Dasar Pendidikan

MENGATASI MASALAH PENGUASAAN KEMAHIRAN ASAS SIFIR DI

KALANGAN PELAJAR BERPENCAPAIAN SEDERHANA DAN
SEDERHANA RENDAH DI SEKOLAH MENENGAH KEBANGSAAN
POKOK SENA, KEDAH DENGAN MENGGUNAKAN KAEDAH LATIHAN
JADUAL SIFIR 122

Oleh:

AZAMMER BIN AZIZAN

Sekolah Menengah Kebangsaan Pokok sena
06400 Pokok Sena
Kedah Darul Aman

September 2009

ABSTRAK
Azammer Bin Azizan
SMK Pokok Sena,
Pokok Sena, Kedah
Kajian tindakan yang telah dilaksankan ini tercetus apabila hasil Ujian Pengesanan Penguasaan
Kemahiran Asas Matematik anjuran Jabatan Pelajaran Kedah di Sekolah Menengah Pokok Sena
mendapati masih ramai di kalangan pelajar tingkatan 1 dan 2 masih belum dapat menguasai
kemahiran asas matematik terutamanya dalam operasi asas melibatkan sifir dan bahagi. Ini
mungkin disebabkan pelajar tidak menguasai konsep asas sifir, berkebolehan tetapi lambat
dalam menyelesaikan operasi sifir, kurang daya kendiri dalam meningkatkan keupayaan individu
dalam sifir, kurang latihan penguasaan sifir, tidak berminat terhadap matematik malah mungkin
disebabkan persepsi yang negatif terhadap subjek Matematik.
Berbeza dengan Ujian Pengesanan Kemahiran Asas anjuran Jabatan Pelajaran Kedah yang
melibatkan pengujian empat operasi asas matematik, penyelidik dalam kajian tindakan ini hanya
memfokuskan kajian dalam penguasaan kemahiran asas sifir sahaja. Berbanding kaedah
penilaian dan pengujian secara verbal, kaedah yang dijalankan dalam Program Kajian Tindakan
menggunakan Jadual Sifir 122 ini dirasakan lebih berkesan dan menjimatkan masa kerana
ianya dapat dijalankan serentak terhadap keseluruhan kelas yang terlibat pada sesuatu masa.
Ianya juga tidak memerlukan belanja yang besar, senang dilaksanakan tanpa membebankan
guru serta tidak melibatkan penggunaan tenaga kerja yang banyak.
Program menggunakan Jadual Sifir 122 ini bersifat universal, hanya menggunakan nombor
tanpa bahasa. Ianya sesuai dilaksanakan samada di sekolah rendah ataupun sekolah menengah
tanpa mengira bahasa pengantar yang digunakan. Program yang dilaksanakan bukanlah
bertujuan untuk menghasilkan keputusan peperiksaan yang cemerlang dalam masa yang
singkat, sebaliknya lebih memfokuskan kepada kumpulan yang dikategorikan dalam kumpulan
berpencapaian sederhana dan sederhana rendah untuk meningkatkan keupayaan diri ke arah
penguasaan kemahiran sifir yang lebih baik.
Analisis data secara jelasnya telah berjaya membuktikan keberkesanan program kajian tindakan
yang telah dilaksanakan terhadap kumpulan sasaran. Walaupun program yang dilaksanakan
adalah ringkas, mudah dan murah ianya telah berjaya meningkatkatkan tahap penguasaan
kemahiran asas sifir serta mampu mengurangkan tahap perbezaan min di antara kaum dan
jantina di kalangan kumpulan sasaran. Diharapkan program yang dijalankan ini sedikit sebanyak
dapat membantu para pelajar terutamanya di kalangan pelajar yang dikategorikan sebagai
sederhana dan sederhana rendah dalam pencapaian akademik untuk meningkatkan penguasaan
kemahiran asas sifir mereka.

ii

HALAMAN KANDUNGAN

Muka
surat
Abstrak

ii

Halaman Kandungan

iii

1.

RELEKSI PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN

2.

FOKUS KAJIAN

3.

OBJEKTIF KAJIAN

4.

KUMPULAN SASARAN

5.

PELAKSANAAN KAJIAN
5.1

Tinjauan Masalah

5.2

Pelaksanaan Tindakan

5.3

Kaedah Pengujian Data

5.4

Batasan Kajian

5.5

Analisis Data Kajian

5.5.1

Analisis Umum Ujian Pra dan Ujian Pos

5.5.2

Analisis Ujian Pra Dan Ujian Pos Dengan Paired

Samples T Test

10

5.5.3

Analisis Perbandingan Min Ujian Pra dan Ujian Pos

Antara Kaum

11

5.5.4 Analisis Perbandingan Min Ujian Pra dan Ujian Pos

Antara Jantina

13

6.

RUMUSAN DAN PENUTUP

15

7.

LAMPIRAN

17

iii

1.

REFLEKSI PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN

Berdasarkan Ujian Pengesanan Penguasaan Kemahiran Asas Matematik

anjuran Jabatan Pelajaran Kedah, masih ramai di kalangan pelajar tingkatan 1
dan 2 masih belum dapat menguasai kemahiran asas matematik terutamanya
dalam operasi asas melibatkan sifir. Ini mungkin disebabkan pelajar:
i.

tidak menguasai konsep asas sifir

ii.

berkebolehan tetapi lambat dalam menyelesaikan operasi sifir.

iii.

kurang daya kendiri dalam meningkatkan keupayaan individu

dalam sifir

iv.

kurang latihan penguasaan sifir

v.

tidak berminat terhadap matematik

vi.

malah persepsi yang negatif terhadap subjek Matematik

Dengan memberi tumpuan kepada perkara i, ii, iii dan iv di atas satu kajian
tindakan dirasakan perlu dilaksanakan bagi mengatasi masalah penguasaan
asas sifir di kalangan pelajar tersebut.

Pengalaman penyelidik semasa menjalankankan proses P&P mendapati

sebilangan pelajar terutamanya dalam kumpulan sederhana dan sederhana
rendah memang berkebolehan dalam menguasai kemahiran asas sifir tetapi
faktor tidak memahami konsep dan kekurangan latihan menyebabkan mereka
kesuntukkan masa dan gagal menyelesaikan tugasan yang diberi dengan
sempurna.
2.

FOKUS KAJIAN

Masalah yang ingin dikaji ialah kelemahan penguasaan kemahiran asas sifir di
kalangan pelajar yang berpunca dari:
i.

tidak menguasai konsep asas sifir

ii.

berkebolehan tetapi lambat dalam menyelesaikan operasi sifir.

iii.

kurang daya kendiri dalam meningkatkan keupayaan individu

dalam sifir

iv.

kurang latihan penguasaan sifir

1

Jika masalah ini dapat diatasi, maka :

i.

Pelajar dapat menyelesaikan masalah matematik dengan lebih

cepat dan tepat.

ii.

Meningkatkan keyakinan pelajar dalam menyelesaikan masalah

matematik melibatkan sifir.

3.

iii.

Meningkatkan minat pelajar terhadap subjek Matematik.

iv.

Meningkatkan pencapaian pelajar dalam subjek Matematik.

OBJEKTIF KAJIAN

Objektif Umum
Mengatasi masalah penguasaan kemahiran asas sifir di kalangan pelajar.

Objektif Khusus
i.

Mengurangkan jurang perbezaan min dalam penguasaan kemahiran

asas sifir di antara kaum bukan Melayu dan Melayu sekiranya wujud.

ii.

Mengurangkan jurang perbezaan min dalam penguasaan kemahiran

asas sifir di antara pelajar perempuan dan lelaki sekiranya wujud.

iii.

Meningkatkan keyakinan, kecekapan dan kecepatan pelajar dalam

menyelesaikan masalah matematik melibatkan operasi sifir.

iv.

Menyediakan

latihan

secara

berterusan

dan

berkesan

dalam

meningkatan penguasaan pelajar dalam kemahiran asas sifir.

v.

Menyemai inisiatif kendiri di kalangan pelajar dalam meningkatkan

keupayaan dalam penguasaan kemahiran asas sifir.

4.

KUMPULAN SASARAN

Kumpulan sasaran terdiri daripada seramai 108 orang pelajar dari 3 kelas
berbeza iaitu 37 pelajar Tingkatan 1 Gigih, 31 pelajar Tingkatan 2 Rajin dan 40
pelajar dari Tingkatan 2 Cemerlang. Mereka merupakan para pelajar yang
dikategorikan di dalam kumpulan berpencapaian sederhana dan sederhana
rendah dalam bidang akademik. Antara faktor yang dipertimbangkan dalam
pemilihan kumpulan sasaran ialah mereka adalah diandaikan sebagai
2

berkebolehan dalam menyelesaikan masalah melibatkan kemahiran asas sifir

tetapi tidak menggunakan keupayaan diri yang ada secara optimum. Taburan
bilangan pelajar yang terlibat dalam kajian tindakan ini mengikut jantina dan
kaum ditunjukkan oleh jadual di bawah.

Jantina * Kaum Crosstabulation

Count

Jantina

Lelaki
Perempuan

Total

Melayu
36
37
73

Kaum
Bukan Melayu
18
17
35

Total
54
54
108

Jadual 1: Taburan Kumpulan Sasaran Mengikut Kaum dan Jantina

5.

PELAKSANAAN KAJIAN

5.1

Tinjauan Masalah.
Ujian Pengesanan Penguasaan Kemahiran Asas Matematik anjuran Jabatan
Pelajaran Kedah pada awal tahun 2009 telah mendedahkan kelemahan
sebilangan pelajar dalam penguasaan kemahiran asas operasi matematik
terutamanya melibatkan operasi darab dan bahagi. Berbeza dengan Ujian
Pengesanan Kemahiran Asas anjuran Jabatan Pelajaran Kedah yang melibatkan
pengujian empat operasi asas matematik, penyelidik dalam kajian tindakan ini
hanya akan memfokuskan kajian dalam penguasaan kemahiran asas sifir
sahaja. Pengalaman penyelidik dalam pengajaran matematik mendapati
penyumbang utama dalam kelemahan pelajar dalam penguasaan kemahiran
asas matematik adalah disebabkan tidak menguasai konsep asas matematik
tersebut. Ada sebilangan pelajar berkebolehan dalam menyelesaikan sesuatu
masalah

melibatkan

operasi

matematik

tetapi

lambat

atau

gagal

menyelesaikannya dalam masa yang diperuntukkan kerana kekurangan latihan.

Ketidakcekapan dalam menyelesaikan masalah Matematik dalam jangkamasa
yang diperuntukkan ini mengimplikasikan kesan sampingan yang buruk terhadap
para pelajar yang berkebolehan tetapi kekurangan latihan ini. Tugasan yang
diberi akan dianggap sebagai satu bebanan terhadap mereka seterusnya
3

berkemungkinan meracun minat mereka terhadap matematik dan membina

persepsi yang negatif terhadap subjek tersebut.

Isu kekurangan latihan matematik yang diterima oleh para pelajar semasa di
sekolah rendah terutamanya di Sekolah Kebangsaan berbanding Sekolah
Rendah Jenis Kebangsaan Cina [SRJK(C)] mencetuskan minat penyelidik untuk
membuat kajian dan perbandingan di antara pelajar bukan Melayu dan pelajar
Melayu

dalam

penguasaan

asas

kemahiran

sifir.

Rasionalnya

kajian

perbandingan antara kaum ini ialah kebanyakan pelajar bukan Melayu yang
terilbat dalam kumpulan sasaran kajian tindakan ini datang dari Sekolah Rendah
Jenis Kebangsaan Cina [SRJK(C)] yang memang terkenal dengan kelebihan
latihan matematiknya berbanding dengan pelajar Melayu yang datang dari
Sekolah Kebangsaan. Persoalan yang ingin dikaji adakah perbezaan jumlah
latihan yang diberikan semasa di sekolah rendah memberi kesan yang signifikan
terhadap penguasaan kemahiran asas sifir di kalangan pelajar semasa di
sekolah menengah?

Seterusnya

penyelidik

juga

berminat

untuk

membuat

kajian

terhadap

perbandingan penguasaan kemahiran asas sifir ini di kalangan pelajar lelaki dan
pelajar perempuan. Dengan andaian awal pelajar perempuan adalah lebih baik
dari pelajar lelaki dalam penguasaan kemahiran asas sifir, diharapkan analisis
data yang dijalankan akan dapat memberi fakta yang lebih tepat berbanding
dengan andaian awal tersebut.

Sekiranya wujud perbezaan yang signifikan samada di antara kaum ataupun di

antara jantina, diharapkan program kajian tindakan yang dijalankan ini; dengan
latihan yang berterusan dan disokong oleh pihak pengurusan sekolah dan rakanrakan sejawat, ianya akan dapat menghapuskan perbezaan tersebut atau
sekurang-kurangnya mampu merapatkan jurang perbezaan min antara kaum
dan antara jantina. Pengurangan jurang perbezaan min ini diharapkan akan
memberi sedikit impak ke arah persaingan yang lebih positif di antara kaum dan
jantina dalam penguasaan kemahiran asas sifir seterusnya secara tidak
langsung akan meningkatkan pencapaian keseluruhan pelajar di kalangan
kumpulan sasaran ini di dalam subjek Matematik.
4

5.2

Pelaksanaan Tindakan
Pelaksanan kajian telah mengambil masa selama lebih kurang enam minggu
persekolahan secara berterusan, dimulakan dengan menjalankan Ujian Pra dan
ditamatkan dengan Ujian Pos di kalangan kumpulan sasaran untuk dianalisis.
Ujian Pra dan Ujian Pos ini masing-masing mengandungi 50 soalan berkaitan
penguasaan kemahiran asas sifir.

Kumpulan sasaran terpilih diminta untuk

menyelesaikan kesemua 50 soalan dalam kedua-dua ujian ini dengan

peruntukan masa yang ditetapkan selama 40 minit. (Lihat LAMPIRAN m/s 18)

Seramai 106 dari keseluruhan 108 orang pelajar dari kumpulan sasaran telah
menduduki Ujian Pra yang dijalankan pada 27hb Julai 2009 sementara 97
pelajar dari kumpulan yang sama menduduki Ujian Pra yang dijalankan pada
16hb September 2009.

Sebagai seorang yang berminat dalam bidang matematik, penyelidik sedar

kebanyakan pelajar pada semua peringkat samada peringkat rendah hingga ke
peringkat tinggi lebih selesa untuk menjawab setiap soalan matematik yang
dikemukakan di atas kertas berbanding secara verbal. Mempertimbangkan
keselesaan tersebut, penyelidik telah menyediakan Jadual Sifir 122 dalam
berbagai variasi untuk diselesaikan oleh pelajar dalam masa 5-10 minit setiap
kali P&P Matematik berlangsung. Terdapat 8 Jadual Sifir 122 dalam setiap
helaian tugasan dengan 4 Jadual Sifir 122 pada setiap muka surat. Pada muka
surat depan, Jadual Sifir 122 yang disediakan adalah mengikut urutan dari 1
hingga 12. Tujuannya ialah untuk membina kefahaman pelajar tentang konsep
asas sifir, iaitu sifir ialah penambahan sesuatu nombor yang sama secara
berulang. Sementara pada muka surat kedua Jadual Sifir 122 yang disediakan
tidak lagi mengikut urutan kerana tujuannya ialah melatih kecekapan dan
kecepatan pelajar dalam menyelesaikan masalah sifir. (Lihat LAMPIRAN m/s 19)

Dalam masa 5-10 minit pertama P&P Matematik, para pelajar diminta
melengkapkan semua Jadual Sifir 122 di muka depan. Pada permulaan
program ini pelajar agak kekok dan lambat untuk menyelesaikan tugasan yang
diberi dalam masa yang terhad. Guru perlu memastikan setiap pelajar mencuba
untuk melengkapkan Jadual Sifir 122 yang diberi seberapa pantas yang boleh
5

dengan betul dalam masa 5-10 minit pertama tersebut. Setelah masa 5-10 minit
pertama tamat, pelajar diminta untuk menyelesaikan tugasan mereka di rumah
untuk dikumpulkan pada masa P&P hari yang berikutnya. Tugas guru ialah
mengumpulkan setiap helaian Jadual Sifir 122 yang disempurnakan oleh pelajar
dan memberikan helaian yang baru pada mereka. Guru juga hanya perlu
memastikan secara rawak terutamanya pelajar yang agak bermasalah agar
tugasan yang diberi kepada mereka disiapkan dengan jawapan yang betul.
Aktiviti yang sama dijalankan secara berterusan selama enam minggu sebelum
Ujian Pos dijalankan.
Setelah dua minggu program kajian tindakan menggunakan Jadual Sifir 122
dilaksanakan, penyelidik mendapati dalam tempoh 5 minit pertama kebanyakan
pelajar telah berjaya meningkatkan berkeupayaan untuk menyelesaikan 2
Jadual Sifir 122 dengan sempurna.

Berbanding kaedah penilaian dan pengujian secara verbal, kaedah yang

dijalankan dalam program kajian tindakan ini dirasakan lebih berkesan dan
menjimatkan

masa

kerana

ianya

dapat

dijalankan

serentak

terhadap

keseluruhan kelas yang terlibat pada sesuatu masa. Ianya juga tidak
memerlukan belanja yang besar, senang dilaksanakan tanpa membebankan
guru serta tidak melibatkan penggunaan tenaga kerja yang banyak.
5.3

Kaedah Pengujian Data

Instrumen yang dipilih dalam menguji keberkesanan program kajian tindakan ini
ialah dengan melaksanakan Ujian Pra dan Ujian Pos. Kumpulan sasaran diminta
untuk menyelesaikan kesemua 50 soalan penguasaan asas sifir dalam setiap
Ujian Pra dan Ujian Pos dengan peruntukan masa yang dihadkan selama 40
minit. Kaedah pengujian data seterusnya dijalankan dengan menggunakan
bantuan program perisian SPSS, iaitu program analisis statistik secara
berkomputer. Untuk membuktikan kebekesanan program yang dilaksanakan,
kaedah pengujian data kajian bagi perbandingan antara Ujian Pra dan Ujian Pos
telah dianalisis melalui penggunaan kaedah pengujian Paired Samples T Test
dengan penetapan aras keertian 2-hujung (2-tailed significant) pada nilai =
0.05. Antara faktor pemilihan kaedah pengujian Paired Samples T Test dalam
6

membuktikan keberkesanan program kajian tindakan yang dijalankan ialah

berdasarkan rasional bahawa populasi yang sama telah menduduki ujian yang
berbeza dengan matlamat pengujian untuk membuktikan program yang
dijalankan mampu menghasilkan perbezaan yang lebih baik berbanding
sebelumnya terhadap setiap individu yang terlibat.

Seterusnya Ujian Perbandingan Min dengan penetapan aras keertian 2-hujung

(2-tailed significant) juga pada nilai = 0.05 telah digunakan bagi menilai
kewujudan perbezaan tahap penguasaan kemahiran asas sifir di antara kaum
dan jantina, tetapi disokong oleh nilai perbezaan min yang terhasil sebagai
petunjuk kedua dalam menilai kejayaan program yang dilaksanakan ini. Rasional
pemilihan Ujian Perbandingan Min ini dalam pengujian data kajian ialah kerana
ianya melibatkan populasi yang berbeza iaitu kaum dan jantina yang berlainan
tetapi telah menduduki ujian yang sama.

5.4

Batasan Kajian
Program kajian tindakan ini telah dilaksanakan kepada pelajar di dalam
kumpulan sasaran yang dikategorikan sebagai berpencapaian sederhana dan
sederhana rendah dalam bidang akedemik. Oleh kerana sistem penempatan
pelajar di dalam kelas di Sekolah Menengah Kebangsaan Pokok Sena adalah
mengikut pencapaian akademik mereka, maka kumpulan sasaran ini tidak boleh
dianggap sebagai mewakili keseluruhan pelajar di Sekolah Menengah
Kebangsaan Pokok Sena.
Untuk pengujian data menggunakan kaedah Paired Samples T Test, kajian ini
terbatas kepada kumpulan sasaran yang telah menduduki kedua-dua Ujian Pra
dan Ujian Pos. Sementara untuk pengujian menggunakan kaedah Ujian
Perbandingan Min, kajian ini terbatas kepada kumpulan sasaran yang telah
menduduki samada Ujian Pra atau Ujian Pos ataupun kedua-duanya sekali.
Kajian yang dijalankan tidak merangkumi kumpulan sasaran yang telah tidak
menduduki kedua-dua Ujian Pra dan Ujian Pos.

Walaupun berdasarkan rekod terdapat 108 pelajar dalam kumpulan sasaran ini,
hanya 95 orang pelajar sahaja yang telah menduduki kedua-dua Ujian Pra dan
7

Ujian Pos, sementara keseluruhan 108 pelajar dari kumpulan yang sama telah
menduduki salah satu dari ujian tersebut iaitu samada Ujian Pra atau Ujian Pos
ataupun telah menduduki kedua-duanya sekali.

5.5

Analisis Data Kajian

5.5.1

Analisis Umum Ujian Pra dan Ujian Pos

40

30

30

20

20

10
10

Std. Dev = 12.43

Std. Dev = 11.49

Mean = 35.7

Mean = 38.9

N = 106.00

0
7.5

12.5

10.0

17.5

15.0

22.5

20.0

27.5

25.0

32.5

30.0

37.5

35.0

42.5

40.0

47.5

45.0

N = 97.00

0
5.0

10.0

15.0 20.0

25.0

30.0

35.0 40.0

45.0

50.0

50.0

Ujian Pos

Ujian Pra

Carta 1: Perbandingan Pencapaian Keseluruhan Pelajar Bagi Ujian Pra Dan Ujian Pos

Sebelum menggunakan bantuan program SPSS untuk menganalisis data yang

diperolehi, penyelidik telah menyemak hasil kerja kumpulan sasaran bagi
mendapatkan maklumat samada para pelajar kumpulan sasaran tersebut
berkesempatan dapat menyelesaikan tugasan yang diberi dalam peruntukan
masa 40 minit yang ditetapkan.

Penyelidik mendapati seramai 40 orang atau hampir 38% dari keseluruhan 106
pelajar yang menduduki Ujian Pra tidak sempat menyelesaikan 50 soalan yang
diberikan dalam masa 40 minit yang diperuntukan. Setelah program kajian
tindakan dijalankan, penyelidik mendapati hanya 9 orang pelajar atau 9% sahaja
dari keseluruhan 97 orang

pelajar

yang menduduki Ujian Pos tidak

berkesempatan untuk menyelesaikan kesemua 50 soalan yang diberi dalam

peruntukan masa 40 minit tersebut.

Dengan penyusutan dari 38% kepada hanya kira-kira 9% bagi bilangan pelajar
yang tidak berkesempatan menyelesaikan 50 soalan berkaitan penguasaan
kemahiran asas sifir dalam masa 40 minit yang ditetapkan, secara umumnya
penyelidik berpendapat program yang dijalankan telah mampu meningkatkan
kecekapan dan kecepatan malah keyakinan diri di kalangan kumpulan sasaran.
Penyelidik juga mendapati daripada seramai 95 orang pelajar dari kumpulan
sasaran yang telah menduduki kedua-dua Ujian Pra dan Ujian Pos, 63 orang
telah berjaya meningkatkan pencapaian di dalam Ujian Pos berbanding Ujian
Pra, 20 orang mencatatkan penurunan pencapaian dan 12 orang kekal pada
skor yang sama.

Walaupun pemerhatian penyelidik secara kasarnya menjurus kepada tandatanda ke arah dapatan yang positif, namun permerhatian secara kasar masih
belum mampu untuk membuktikan fakta yang diperolehi secara sahih. Untuk
membuktikan fakta dengan lebih tepat dan jitu, kaedah pengujian yang lebih
tinggi nilai keesahan dan kebolehpercayaan telah dijalankan terhadap data
kajian yang diperolehi dari program kajian tindakan tersebut

Descriptive Statistics
N
Ujian Pra
Ujian Pos
Valid N (listwise)

106
97
95

Minimum
8
6

Maximum
50
50

Mean
35.72
38.89

Std. Deviation
12.434
11.488

Jadual 2: Ringkasan Data Bagi Ujian Pra Dan Ujian Pos Secara Umum

Dengan menggunakan program perisian SPSS, analisis terhadap Ujian Pra

menunjukkan nilai min dicatatkan untuk ujian ini ialah pada nilai 35.72 dengan
serakan data yang begitu melebar dengan nilai sisihan piawai dicatatkan
bersamaan nilai 12.434. Ujian Pra telah mencatatkan skor terendah pada nilai 8
dan skor tertinggi pada nilai 50. Sementara analisis terhadap Ujian Pos
menunjukkan nilai min telah meningkat kepada 37.36 dengan serakan data yang
lebih menguncup. Sisihan piawai pula telah dicatatkan pada nilai 11.488 dengan
skor terendah dicatatkan pada nilai 6 dan skor tertinggi kekal pada nilai 50.
9

Analisis Ujian Pra Dan Ujian Pos Dengan Paired Samples T Test

5.5.2
30

30

20

20

10

10

Std. Dev = 12.86

Std. Dev = 11.55

Mean = 35.5

Mean = 38.9

N = 95.00

0
10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

40.0

45.0

N = 95.00

50.0

5.0

Ujian Pra

10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0 40.0 45.0 50.0

Ujian Pos

Carta 2: Perbandingan Pencapaian Pelajar Yang Menduduki Kedua-dua Ujian Pra Dan Ujian
Pos

Analisis data yang diperolehi dari 95 pelajar kumpulan sasaran yang telah
menduduki kedua-dua Ujian Pra dan Ujian Pos didapati bagi Ujian Pra nilai min
yang diperolehi oleh pelajar ialah 35.51. Setelah pelaksanan program kajian
tindakan dijalankan terhadap kumpulan sasaran, nilai min 35.51 ini telah berjaya
ditingkatkan kepada nilai 38.93 di dalam Ujian Pos. Selain itu, nilai sisihan piawai
juga telah menyusut dari serakan yang melebar dari 12.857 kepada nilai yang
lebih kecil iaitu 11.548.
Paired Samples Statistics

Pair
1

Ujian Pos
Ujian Pra

Mean
38.93
35.51

N
95
95

Std. Deviation
11.548
12.857

Std. Error
Mean
1.185
1.319

Jadual 3: Ringkasan Data Bagi Ujian Berpasangan Secara Umum

Paired Samples Test
Paired Differences

Pair 1

Ujian Pos - Ujian Pra

Mean
3.42

Std. Deviation
5.819

Std. Error
Mean
.597

95% Confidence
Interval of the
Differenc e
Lower
Upper
2.24
4.61

t
5.730

df
94

Sig. (2-tailed)
.000

Jadual 4: Dapatan Analisis Bagi Ujian Pra Dan Ujian Pos Dengan Paired Samples T Test

10

Seterusnya, dengan perolehan nilai min Ujian Pos yang lebih besar berbanding
dengan nilai min Ujian Pra, pengujian terhadap Ujian Pra Dan Ujian Pos dengan
menggunakan Paired Samples T Test telah mencatatkan nilai perbezaan min
yang positif pada nilai 3.42. dengan serakan data sisihan piawai dicatatkan
bersamaan 5.819. Dapatan data ini menunjukkan bahawa pencapaian setiap
individu dalam kumpulan sasaran ini telah berjaya ditingkatkan dengan nilai
peningkatan purata sebanyak 3.42 untuk setiap di dalam Ujian Pos berbanding
dengan Ujian Pra setelah program kajian tindakan dilaksanakan. Malah nilai
t=5.730 yang diperolehi telah menghasilkan nilai = 0.000, satu nilai yang sangat
signifikan berdasarkan nilai awal yang telah ditetapkan iaitu pada = 0.05.
Hasil analisis yang dijalankan telah dengan jelas membuktikan keberkesanan
program kajian tindakan yang telah dilaksanakan.
5.5.3

Analisis Perbandingan Min Ujian Pra dan Ujian Pos Antara Kaum

Count

Kaum

M e la yu

B u ka n M e l ayu
8

12
10

18
15

22
20

28
26

34
30

39
36

43
41

47
45

49

Uj ian Pra

Carta 3: Perbandingan Pencapaian Pelajar Mengikut Kaum Dalam Ujian Pra

8

Kaum

Count

M e la yu
0

B u ka n M e l ayu
6

18
16

22
20

29
27

33
31

38
35

43
41

47
45

49

Uj ian Pos

Carta 4: Perbandingan Pencapaian Pelajar Mengikut Kaum Dalam Ujian Pos

11

Berdasarkan Ujian Pra yang dijalankan, data menunjukkan para pelajar bukan
Melayu terbukti lebih baik dari pelajar Melayu. Pelajar bukan Melayu
mencatatkan nilai min = 40.15 dengan nilai sisihan piawai 11.832 sementara
pelajar Melayu mencatatkan nilai min = 33.63 dengan sisihan piawai yang lebih
melebar pada nilai 12.236. Perbezaan min antara kaum dicatatkan pada nilai
6.52. Ujian perbandingan min yang dijalankan menghasilkan nilai t = 2.588
dengan nilai signifikan ujian bersamaan 0.011. Data yang perolehi telah
membuktikan yang pelajar bukan Melayu adalah lebih baik berbanding pelajar
Melayu pada aras keertian yang ditetapkan pada nilai = 0.05.

Group Statistics

Ujian Pra
Ujian Pos

Kaum
Bukan Melayu
Melayu
Bukan Melayu
Melayu

Mean
40.15
33.63
41.73
37.42

34
72
33
64

Std. Deviation
11.832
12.236
11.001
11.543

Std. Error
Mean
2.029
1.442
1.915
1.443

Jadual 5: Ringkasan Data Bagi Ujian Pra Dan Ujian Pos Mengikut Kaum

Independent Samples Test

Levene's Tes t for
Equality of Variances

F
Ujian Pra

Ujian Pos

Equal variances
assumed
Equal variances
not assumed
Equal variances
assumed
Equal variances
not assumed

1.112

1.275

Sig.
.294

.262

t-test for Equality of Means

df

Sig. (2-tailed)

Mean
Differenc e

Std. Error
Differenc e

95% Confidence
Interval of the
Differenc e
Lower
Upper

2.588

104

.011

6.52

2.520

1.525

11.519

2.620

66.826

.011

6.52

2.489

1.553

11.491

1.768

95

.080

4.31

2.435

-.529

9.140

1.796

67.581

.077

4.31

2.398

-.480

9.090

Jadual 6: Dapatan Analisis Bagi Ujian Pra Dan Ujian Pos Dengan Ujian Perbandingan Min
Mengikut Kaum

Bagi Ujian Pos, analisis data menunjukkan peningkatan min bagi kedua-dua
populasi yang dikaji berbanding dengan Ujian Pra. Pelajar bukan Melayu,
mencatatkan kenaikan min dari 40.15 bagi Ujian Pra kepada 41.73 untuk Ujian
Pos, sementara pelajar Melayu telah mencatatkan peningkatan nilai min yang
lebih ketara dari 33.63 untuk Ujian Pra kepada 37.42 untuk Ujian Pos. Kedua12

dua populasi juga telah berjaya mengurangkan kadar serakan data kepada nilai
sisihan piawai yang lebih menguncup berbanding Ujian Pra. Kaum bukan Melayu
mencatatkan penyusutan nilai sisihan piawai dari 11.832 kepada 11.001
sementara pelajar Melayu mencatatkan penyusutan dari 12.236 kepada 11.543.
Malah analisis juga menunjukkan pengurangan nilai perbezaan min yang ketara
antara kaum pada nilai 4.31 dalam Ujian Pos ini berbanding dengan nilai 6.52
dalam Ujian Pra terdahulu

Seterusnya dari ujian perbandingan min yang dijalankan antara kaum bagi Ujian
Pos, analisis data telah mencatatkan nilai t=1.768 dengan nilai signifikan ujian
terhasil bersamaan 0.08. Analisis data yang dijalankan telah gagal membuktikan
masih wujud perbezaan yang signifikan dalam penguasaan kemahiran asas sifir
antara pelajar Melayu dan bukan Melayu.pada aras keertian yang ditetapkan
pada nilai = 0.05.

5.5.4

Analisis Perbandingan Min Ujian Pra dan Ujian Pos Antara Jantina

Jantina

Count

1
L e l a ki
0

P e re m p u an
8

12
10

18
15

22
20

28
26

34
30

39
36

43
41

47
45

49

Uj ian Pra

Carta 5: Perbandingan Pencapaian Pelajar Mengikut Jantina Dalam Ujian Pra

10

Jantina

Count

2
L e l a ki
0

P e re m p u an
6

18
16

22
20

29
27

33
31

38
35

43
41

47
45

49

Uj ian Pos

Carta 6: Perbandingan Pencapaian Pelajar Mengikut Jantina Dalam Ujian Pos

13

Perbandingan

analisis

hasil

Ujian

Pra

yang

dijalankan antara jantina

menunjukkan para pelajar perempuan terbukti lebih baik dari pelajar lelaki.
Pelajar perempuan mencatatkan nilai min = 38.72 dengan sisihan piawai 11.051
sementara pelajar lelaki mencatatkan nilai min = 32.60 dengan serakan data
yang lebih melebar pada nilai sisihan piawai 13.111. Perbezaan min antara
jantina pula dicatatkan pada nilai 6.13. Ujian perbandingan min yang dijalankan
menghasilkan nilai t = 2.605 dengan nilai signifikan ujian bersamaan 0.011. Data
yang perolehi telah membuktikan yang pelajar perempuan adalah jelas lebih baik
berbanding pelajar lelaki pada aras keertian yang ditetapkan pada nilai = 0.05.
Group Statistics

Ujian Pra
Ujian Pos

Jantina
Perempuan
Lelaki
Perempuan
Lelaki

Mean
38.72
32.60
41.71
36.44

54
52
45
52

Std. Deviation
11.051
13.111
10.597
11.765

Std. Error
Mean
1.504
1.818
1.580
1.631

Jadual 7: Ringkasan Data Bagi Ujian Pra Dan Ujian Pos Mengikut Jantina

Independent Samples Test

Levene's Tes t for
Equality of Variances

F
Ujian Pra

Ujian Pos

Equal variances
assumed
Equal variances
not assumed
Equal variances
assumed
Equal variances
not assumed

4.642

3.506

Sig.
.034

.064

t-test for Equality of Means

df

Sig. (2-tailed)

Mean
Differenc e

Std. Error
Differenc e

95% Confidence
Interval of the
Differenc e
Lower
Upper

2.605

104

.011

6.13

2.352

1.462

10.790

2.596

99.735

.011

6.13

2.360

1.445

10.807

2.303

95

.023

5.27

2.288

.726

9.812

2.320

94.836

.022

5.27

2.271

.760

9.777

Jadual 8: Dapatan Analisis Bagi Ujian Pra Dan Ujian Pos Dengan Ujian
Perbandingan Min Mengikut Jantina

Bagi Ujian Pos, analisis data menunjukkan peningkatan min bagi kedua-dua
populasi yang dikaji berbanding dengan Ujian Pra. Pelajar perempuan
mencatatkan kenaikan min dari 38.72 dalam Ujian Pra kepada 41.71 dalam Ujian
Pos. Pelajar lelaki pula telah mencatatkan peningkatan nilai min dari 32.60 untuk
Ujian Pra kepada 36.44 untuk Ujian Pos. Kedua-dua populasi juga telah berjaya
mengurangkan kadar serakan data kepada nilai sisihan piawai yang lebih
14

menguncup berbanding Ujian Pra. Pelajar perempuan mencatatkan penyusutan

nilai sisihan piawai dari 11.051 kepada 10.597 sementara pelajar lelaki
mencatatkan penyusutan dari 13.111 kepada 11.765. Analisis data juga
menunjukkan pengurangan nilai perbezaan min yang agak ketara antara jantina
pada nilai 5.27 dalam Ujian Pos ini berbanding dengan nilai 6.13 dalam Ujian Pra
terdahulu

Seterusnya berdasarkan ujian perbandingan min yang dijalankan antara jantina

bagi Ujian Pos ini, analisis data telah mencatatkan nilai t=2.303 dengan nilai
signifikan ujian terhasil bersamaan 0.023. Walaupun nilai signifikan dapat
ditingkatkan dari 0.011 bagi Ujian Pra kepada 0.023 untuk Ujian Pos, hasil
dapatan analisis yang dijalankan masih lagi dapat menunjukkan kewujudan
perbezaan yang signifikan dalam penguasaan kemahiran asas sifir antara jantina
pada aras

keertian =0.05. Namun begitu dengan menggunakan nilai

perbezaan min antara jantina sebagai petunjuk kedua dalam menilai kejayaan
program yang dilaksanakan ini, penyelidik berpendapat program kajian tindakan
ini masih mempunyai potensi dalam merapatkan jurang perbezaan penguasaan
kemahiran asas sifir antara jantina tetapi gagal dibuktikan secara jelas.

6.

RUMUSAN DAN PENUTUP

Analisis data secara jelasnya telah berjaya membuktikan keberkesanan program
kajian tindakan yang telah dilaksanakan terhadap kumpulan sasaran. Walaupun
program yang dilaksanakan adalah ringkas, mudah dan murah ianya telah
berjaya meningkatkatkan tahap penguasaan kemahiran asas sifir serta mampu
mengurangkan tahap perbezaan min di antara kaum dan jantina di kalangan
kumpulan sasaran tersebut.
Program menggunakan Jadual Sifir 122 ini sesuai dilaksanakan samada di
sekolah rendah ataupun sekolah menengah. Ianya bersifat universal hanya
menggunakan nombor-nombor tanpa melibatkan bahasa. Program yang
dilaksanakan bukanlah bertujuan untuk menghasilkan keputusan peperiksaan
yang cemerlang dalam masa yang singkat, sebaliknya lebih memfokuskan
kepada kumpulan yang dikategorikan dalam kumpulan sederhana dan
sederhana rendah untuk meningkatkan keupayaan diri ke arah penguasaan
15

kemahiran sifir yang lebih baik. Program menggunakan Jadual Sifir 122 ini juga
telah digalakkan oleh pihak pengurusan di sekolah penyelidik untuk dipraktikkan
oleh guru relief semasa menggantikan ketidakhadiran seseorang guru. Ibarat
kata Membiasakan Yang Betul dan Membetulkan Yang Biasa, diharapkan
program yang dijalankan ini sedikit sebanyak dapat membantu para pelajar
terutamanya di kalangan pelajar yang dikategorikan sebagai sederhana dan
sederhana rendah untuk meningkatkan penguasaan kemahiran asas sifir
mereka.

16

LAMPIRAN
UJIAN PENGESANAN PENGUASAAN KEMAHIRAN ASAS SIFIR
SEKOLAH MENENGAH KEBANGSAAN POKOK SENA
06400 POKOK SENA KEDAH.

NAMA: _______________________________________
JANTINA:____________________________________

TINGKATAN: _________________
KAUM: ________________

1.

2+2+2= ______________

2.

4+4+4+4+4+4=_________________

3.

13+13+13= ____________

4.

21+21+21+21+21+21+21=____________

5.

46+46+46+46+46+46= _____________

6.

7.

621+621+621+621=____________

8.

532+532+532+532=__________

9.

736+736+736+736+736+736=________

10.

1432+1432+1432+1432+1432=_________

11.

2 X 4 = ___________

12.

6 X 7 = ___________

13.

80 X 4 =____________

14.

7 X 90 =___________

15.

29 X 3 = __________

16. 72 X 4 = __________

17.

38 X 6 =___________

18.

8 X 32 =___________

19.

9 X 46=___________

20.

110 X 7 = _________

21.

400 X 6 =__________

22.

7 X 850 = _________

23.

309 X 8 =_________

24.

670 X 4 =__________

25.

6 X 703 =_________

26.

4 X 443 =__________

27.

23 X 32 =_________

28.

69 X 51=___________

29.

80 X 60 =_________

30.

31.

240 X 36 =________

32.

67 X 45 =__________

33.

72 X 64 =_________

34.

27 X 450=__________

35.

123 X 12 =________

36.

237 X 27=_________

37.

19 X 342 =________

38.

78 X 143 =__________

39.

300 X 234=________

40. 794 X 400=__________

41.

9000 X 27=________

42. 59 X 7600=__________

43.

23712 X 35 =________

44. 53007 X 47 =_________

45.

67200 X 40 = _________

46. 82700 X 60 =_________

47.

32+32+32+27+27+27+27+27+27+27+27 = _________________

48.

450+450+450+450+450+450+1234+1234+1234+1234+1234 =______________

49.

78543+78543+78543+78543+78543+49+49+49 +49+49+49+49 = __________

50.

1907+1907+1907+1907+1907+1907+43+43+43+98+98+98+98 =__________
17

102+102+102+102+102+102+102=_______

24 X 300 =_________

Jadual Asas Sifir

X 1 2 3 4
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12

9 10 11 12

X 12 11 10 9
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1

X 12 11 10 9
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12

X 1
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1

18

9 10 11 12

X 1
2
4
6
8
10
12
1
3
5
7
9
11

9 11 2

8 10 12

X 3
8
4
7
10
2
5
1
11
3
6
9
12

9 12 1

X 2
1
4
7
10
2
5
8
11
3
6
9
12

9 11 1

8 10 12

X 1
5
8
10
6
12
1
7
2
9
3
11
4

19

8 11 2

9 11 2

5 10 7

8 10 12

Markah Ujian Pengesanan Penguasaan Kemahiran Asas Sifir 2009

Bil.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37

Nama Pelajar
CHAI CHIN JIAN
CHIRAKORN A/L BUN TET
LAW JUN SAN
LIEW HAO PING
MANIVANNAN A/L RAMASAMY
MOHAMAD IKMAD B. ABD AZIZ
MOHAMMAD NOORRIZUANANIF
MOHD KHAIROL AMRI BIN ROSLI
MUHAMAD BURHANUDDIN BIN ABD KARIM
MUHAMAD HAFIZ BIN SHUHAILI
MUHAMAD LUKMAN BIN MOHD SHUKRI
MUHAMAD NASRUL BIN OTHMAN
MUHAMMAD ARIFF BIN MAT JELANI
MUHAMMAD FITRI BIN RAMLI
MUHAMMAD HAKIM BIN TAJUDDIN
MUHAMMAD ZAKIMI BIN ISMAIL
PHE YEONG JIAN
RASHIQQIN THEN BIN ROSRAZI
SAFIY AMZAR BIN SABALUDIN
ENG LING SIN
GOOI SUH FEN
LIM SIEW MEI
NABILA NAZARI
NOOR FARHANA BINTI KADIR@RAZAK
NOORHUMAIROH BT YUSUF
NUR ATIKAH BINTI ZAINI
NUR HAYATI BINTI DERANI
NUR SYUHADA BINTI CHE ANI
NURSHUHADA BINTI NORSHAFIE
NURUL HAFIZAH BINTI MD HASSAN
NURUL NADIAH BINTI AHMAD ZAKARIA
SAWITREE A/P AIRIT
SITI NURAZWANI BINTI HASLILI
TEOH SU THIN
NUR SALINA WATI BT OTHMAN
PERIYANAYAKI A/P MURUGIAH
NURATIKAH HASERIM

20

Tktan
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G
1G

Jantina
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2

Kaum
2
2
2
2
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
1
1
2
2
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
1
2
1
2
1

Pra
15
45
8
19
22
27
10
14
22
41
38
19
22
12
38
49
10
12
42
35
48
25
22
11
19
21
9
39
40
39
29
43
48
30
18
27

Pos
19
29
45
21
22
17
42
6
33
30
46
45
18
20
22
46
42
20
46
44
46
30
23
16
20
19
18
45
40

42
50
14
38

Markah Ujian Pengesanan Penguasaan Kemahiran Asas Sifir 2009

Bil

Nama Pelajar

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31

Kang Wei Loon

Mohamad Roshide bin Razak
Mohammad Azmizi bin Azmi
Mohammad Izat Bin Zolkafli
Mohammad Syafiq Bin Azudin
Mohammad Syauqi Bin Azudin
Mohammad Zulhilmi bin Othman
Mohd Abdul Jamil bin Abdul Jalil
Mohd Alif Lokman Hakim b Othman
Mohd Amirol Khir bin Hassan
Mohd Ishrauqi bin Zulkifli
Mohd Izzudin bin Mat Noh
Mohd Khairul Ashwat bin Din
Muhamad Najmi bin Abdullah
Tan Eng Teng
Amphilad a/p Wan
Fitrah bt Mohtar
Jenefer a/p John
Norhasnida bt Che Halim
Norshahira bt Md Khir
Nur Khalilah bt Md Raffi
Nurul Artika bt Ibrahim
Nurul Aswani bt Ashikin
Nurul Hafizah bt Hassan
Ooi Siew Tuan
Saratul Najiha bt Sabri
Shafawati bt Saad
Siti Hajar bt Azmi
Siti Salwa bt Mahazir
Siti Zubaidah bt Zakaria
Subhashini a/p Balayoothom

21

Tktan

Jantina

Kaum

Pra

Pos

2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R
2R

1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2

2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
1
2
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
2

44
20
39
45
26
27
20
38
26
19
33
18
36
35
17
34
50
28
49
46
44
46
45
28
47
18
38
45
43
25
41

50
29
42
43
31
36
22
44
41
21
48
28
27
46
17
44
47
31
49

47
49
50
32
38
48

42

Markah Ujian Pengesanan Penguasaan Kemahiran Asas Sifir 2009

Bil.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40

Nama Pelajar
Calvin Lim
Gary Samuel Sri Rush
Jojo Lee Chee Hao
Khor Jia Wei
Khor Jong Jyy
Khor Wei Kai
Kong Wei Seng
Leow Choon Hong
Megat Mohd Shukri B. Ali
Mohamad Yusof B. Abdul Samad
Mohd Fadzil Bin Ruslan
Mohd Izham Bin Abd Hamid
Mohd Khairul Ashraf B. Ludin
Mohd Marwan B. Shamsudin
Mohd Noor Fadzillah b. Abu Bakar
Muhamad Shahabudin B. Azizan
Muhammad Hafiz B. Abdul Halim
Muhammad Hanif b. Shukri
Phitpat A/L Pak Tik Pong
Tan Chun Sheng
Ayu Zurikha Bt. Rosli
Chee Wei Nee
Ching Ming Aour
Choo Ying Ying
Joycelin Clare A/P Joseph
Koy Rou Yi
Low Shi Ying
Noor Afifiah bt Mohd Noor
Nor Farahani Bt. Ghazali
Nor Mazatul Fazilah Bt.Che Umat
Nur Aiman Zuriati bt Jamalulain
Nur Balkis bt Zambri
Nur Hidayah bt Mohamat Rodhi
Nur Ismalia Nadia Bt.Ismail
Nurul Jannah Bt. Abdul Latiff
Siti Fairuz bt Mohd Noordin
Siti Nor Shatirah bt Din
Siti Nur Aishah Bt. Abdul Halim
Siti Nurizzati Bt. Idris
Tan Pei Ping

Tktan
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C
2C

22

Jantina
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2

Kaum
2
2
2
2
2
2
2
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
1
2
2
2
2
2
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2

Pra
50
47
49
45
46
47
47
47
45
30
39
47
35
38
46
34
49
46
42
34
44
48
46
47
50
48
48
44
46
50
42
47
47
44
47
49
44
45
49

Pos
50
46
45
47
46
47
47
47
31
47
50
34
42
47
35
45
48
49
44
42
48
48
50
50
50
46
49
48
47
41
47
49
50
50
50
46
50
48