SVEUILITE U ZAGREBU

GRAFIKI FAKULTET
KATEDRA ZA TISAK

DIGITALNI TISAK
Predavanje 3.
OSNOVE ELEKTROFOTOGRAFIJE
ZAGREB, 8. STUDENOG 2013.

predava : Doc. dr. sc. Igor Majnari

Monday, 11 November 2013

ATOMI

Monday, 11 November 2013

UVOD U ELEKTROFOTOGRAFIJU

Pigment (Ugljik)

8/11/2013

1.1. Atomi- osnova elemenata

- Termin element = okom nevidljive nakupine atoma iste vrste,

sadrava veliku koliinu atoma identinog kemijskog tipa vezanih sa
elektrostatikim poljem ili fizikalnim silama.
- Elemenata u prirodi ima oko 100.

Atom

T.F. Aluminij

- stabilni (zlato, platina), otporni pri spajanju s drugim elementima.

- ostali elemenata, egzistiraju u kemijskoj vezi s drugim elementima

Elementi
- Atom je najmanji dio elementa (materije) koji se moe se izdvojiti
- Tijekom kemijskih reakcija atom je samostalan, ne reagira sa
okolinom, uvijek ostaje nepromjenjen predstavljajui tako uvijek
isti element

Atom
Monday, 11 November 2013

- Fizikalne sile koje dre atome razliitih vrsta, mnogo su slabije od

kemijskih. Takvo kemijsko spajanje vrlo je teko raskinuti.

UVOD U ELEKTROFOTOGRAFIJU

8/11/2013

1.2. Struktura atoma

- Atom tvori mala pozitivno nabijena jezgra koju okruuju
mali negativno nabijeni elektroni koji neprestano krue oko
jezgre u stabilnim i strogo definiranim orbitama.
- Crooke i Thomson definiraju postojanje elektrona.
Elektroni

Jezgra atoma
Proton
Neutron

- Mjerenja i izrauni pokazuju da su masa elektrona i elektrini naboj nezamislivo mali

(Me=9,110 x 10-28g, Q=1,602 x 10-19 C). Zbog toga predstavlja nosioce negativanog naboja (-).
- Geiger i Marsden su otkrili da atom sadrava malu pozitivno nabijenu jezgru koja je
okruena s neto udaljenijim negativno nabijenim elektronima, te da je atom uglavnom upalj.
- Jezgra je sam centar atoma ija je masa 1860 x vea od elektronske te sadri protone i neutrone,
meutim proton ima elektrostatski naboj isti kao elektron ali suprotanog predznaka
- U veini elemenata jezgra je stabilna te cijepanje atoma nje jednostavno. Meutim kod
nekih nastaje i elektromagnetsko zraenje, alfa zraenje, beta zraenje i gama zraenje

Monday, 11 November 2013

UVOD U ELEKTROFOTOGRAFIJU

8/11/2013

- Za elektrinu neuralnost atoma, potrebno je u jezgri imati isti broj protona (+) i elektrona (-).

...

- Broj protona u jezgri definira atomski broj.

Atomski broj

Simbol elemenata

H He Li Be B C N O

1H, 2He, 3Li

itd.

- Maseni broj (A) opisuje masu atoma. estice koje pridonose atomskoj masi su protoni i
neutroni (elektrone moemo zanemariti). Neutroni ne doprinose naboju ali broj neutrona je
vaan za atomsku masu.

A= Z + N
gdje je (N) broj neutrona a (Z) broj protona
Monday, 11 November 2013

UVOD U ELEKTROFOTOGRAFIJU

8/11/2013

- Jezgra jednog atoma moe sadravati razliiti broj neutrona, to e rezultirati da atom istog
elementa ima razliku samo u masi, ali ne u kemijskom ponaanju.
- Npr. ugljik ima atomski broj 6 (6 pozitivno nabijenih protona) i jednu atomsku masu od 12,
te se oznaava 6C12.
- U prirodi se mogu nai i dvije dodatne varijante ugljikovih izotopa: ugljik 13 (6C13) i ugljik
14 (6C14).
Izotop
12
C
6
13
6C
14
C
6

Atomski broj (Z) Broj neutrona (N) Maseni broj (A)

6
6
6

6
7
8

12
13
14

- Maseni broj nije nuno cijeli broj. Tako na primjer relativna masa ugljika je 12,011 a ne 12.
Tako je ugljik uglavnom graen od 12C, a neki atomi su 13C i 14C. Samim time vrijednost
12,011 predstavlja prosjenu relativnu atomsku masu za ugljik.

Monday, 11 November 2013

UVOD U ELEKTROFOTOGRAFIJU

8/11/2013

- Ako se neutralnom atomu dodaju ili obuzimaju elektroni stvoriti e se nova

elektriki nabijena vrsta ioni.

Ioni

negativno nabijen ion He

pozitivno nabijen ion He

- Ako slobodni elektron dou u kontakt sa ionima, mogua su dva scenarija

prihvaanje e- od pozitivnog iona Li

odbijanje e- od negativnog ion H

Monday, 11 November 2013

UVOD U ELEKTROFOTOGRAFIJU

8/11/2013

1.3. Bohr-ov model atoma

- Kada se eli analizirati ponaanje atoma, znanstvenici jo i danas koriste pojednostavljenom
studijom koju je dao Neils Bohr jo proetkom 20-tog stoljea.
1. u centru se nalazi jezgra koja sadri pozitivno nabijene protone i neutrone koji su
masom priblino slini protonima ali nemaju naboj
2. neutralni atom sadri jednak broj elektrona (negativno nabijeni) i protona (pozitivno
nabijenih), ali razliiti broj neutrona
3. elektroni se kreu u stabilnim i krunim orbitama
4. broj elektrona moe se poveavati i smanjivati, pritom e se energija atoma mjenjati, skokovima
elektrona sa jedne orbite na drugu.

Monday, 11 November 2013

UVOD U ELEKTROFOTOGRAFIJU

8/11/2013

- Poetkom 20-tog stoljea kvantna teorija bila je tretirana kao filozofska razmatranje koja se
usprostavilo znanstvenim veliinama kao to su Einstain i Bohr.
- Ona precizno opisuje strukturu samog atoma, objanjava spajanje atoma s molekulama, te
opisuje ponaanje tekuina, krutinih tvari, vodia, izolatora, poluvodia i supervodia.
- Raspodjela elektrona u atomu nije nasumina, te su samo elektroni odgovorni za formiranje
ljuski odnosno energetskih nivoa. Bohr iz oznaava kvantnim brojevima.
- Kvantna teorija govori da elektroni imaju energije koje mogu biti apsorbirane ili emitirane samo
ako se atomi izloeni tono odreenom koliinom (veliinom) energije koja se naziva kvant.
- Takva energija moe biti razliitih oblika: svjetlost, elektrina energija, magnetizam.
- Da bi jedan elektron skoiti sa jednog energetskog nivoa na drugi, potrebno je dovesti
energija cijelog kvanta (ne razlomljenog).
- Jedan elektron u energetskom nivou ne moe imati kontunuiranu energiju. To e imati samo oni
fiksirani elektroni (koji se nalaze na tono odreenom energetskom nivou).

Monday, 11 November 2013

PRINCIP RADA
ELEKTROFOTOGRAFIJE

Monday, 11 November 2013

10