Haber 10 - Abdulkadir es-Suf: Bir nsan ok nemlidir - Dr. Haya...

1 / 11

about:reader?url=http://www.haber10.com/makale/26527/

haber10.com

Haber 10 - Abdulkadir es-Suf: Bir

nsan ok nemlidir - Dr. Hayati
Bice

Dr. Hayati Bice

Abdulkadir es-Suf: Bir nsan ok nemlidir
Dr. Hayati Bice
27 Aralk 2011 Sal 17:13
Kendilerine bir yol arayan herkes Bir tek insann ne kadar nemli
olabileceini anlamak iin Abdulkadir es-Suf rneini ok iyi
incelemeli ve bu ie Gariplerin Kitab ile balamal

7-11 Aralk 2011 gnlerinde spanyann Endls topraklarnda,

Ankarann sekin kltr odaklarndan Kurtuba Kitap-Kahve
tarafndan organize edilen bir grup ile, Endls dostu Dr. Mehmet
Slayn fahri rehberliinde kltrel maksatl bir gezi yaptm. Gezi ile
ilgili notlarm baka bir yerde yaynladm iin bu yazda Endls
gezimizin Granada safhasnda, benim iin nemli olan -ve
haber10.com okurlar iin de ilgi ekici olacan sandm- bir
ziyaret hakknda bilgi vermek istiyorum.

21.06.2015 00:18

Haber 10 - Abdulkadir es-Suf: Bir nsan ok nemlidir - Dr. Haya...

2 / 11

about:reader?url=http://www.haber10.com/makale/26527/

Abdulkadir es-Suf Menkbesinin Granada Sayfalar

Granada gezimizde turistik Endls gezilerinin dnya leinde
odak noktas olan Elhamra Saray ziyaretimizden sonra, eski
mslman mahallesine giderken, az sonra ulaacamz sylenen
Abdulkadir es-Suf Dergh ve Mescidini grmenin heyecan
ierisindeydim. Bu benim iin 1981den bugne kadar aradan
geen 30 yldr ismini bildiim, 1996 yl Ramazannda stanbulda
Yavuz Sultan Selim Camiinde yzyze grmemizden bu yana 15
yldr tandm Abdulkadir es-Sufnin tasavvufi menkbesinin
nemli bir safhasnn somut kantlarn grmek anlam tayordu.
Elli kiilik grubumuzda benim bu heyecanm paylaan kimsenin
olmay bir gerekti; hatta grup yelerinden pek ou, u
yaadmz ada, -hayata 1934 ylnda, skoyada Ian Dallas ad
ile balayp otuz yandan bu yana 44 yldr da- Abdulkadir
es-Suf ad ile yaayan bir Allahn kulu olduunun bile farknda
deildi. Bu duygu ve dnceler ile vsl olduumuz eski
Granadann dar ve bakml sokaklarndan geerek Bb- eyh
Abdulkadir es-Suf plaketinin asl olduu kapdan geerek
1492de son kubbesinden son hillin indirildii Granadada bir vaha
gibi duran Dergh-Mescide ulatmzda vakit tam da ikindi
namaz saati idi.
Karlatmz Abdulkadir es-Suf Dergh-Mescidinin grevlisine
Trkiyeden geldiimizi ve dergh ziyaret ile ikindi namazmz
klmak istediimizi sylediimizde btn kaplar ardna kadar ald.
Mescidin bulunduu mekn bize anlatldna gre- atl duruma
gelmi bir katedral iken satn alnp yeni batan ina edilerek bir
klliye olarak 2003 ylnda ayaa kaldrlmt. Tertemiz abdest alma
mahallerinde abdest tazeledikten sonra grubumuzun oluturduu
cemaat ile ikindi namazlarmz kldktan sonra dergh gezdik.

21.06.2015 00:18

Haber 10 - Abdulkadir es-Suf: Bir nsan ok nemlidir - Dr. Haya...

3 / 11

about:reader?url=http://www.haber10.com/makale/26527/

Klliye giriindeki standlardan hediyelik eyalar aldk; dergh

grevlisi ile ayakst sohbet ettik.
Abdulkadir es-Sufnin halen Gney Afrikada Cape-Town kentinde
organize ettii derghta olduunu ve son olarak geen Ramazanda
buraya geldiini rendik. Dergah ziyaretilerine cretsiz olarak
datlan slamhoy adl tabloid boyutunda aylk periyodlarla
baslan gazetelerden aldk. Sat standnda sergilen kitaplardan
ilgin kapa ile hemen gzme ilien kitabn 30 yldr okumaktan
ve herkese tavsiye etmekten bkmadm Gariplerin Kitabnn
spanyolca basks olduunu anlamam birka saniye srd ve
hemen ambalajndan karp kapan fotorafladm.
Gariplerin Kitab
Gariplerin Kitab ile 1981 ylnda imdi faal olmayan Yeryz
Yaynlarnn 1979 ylnda smet zel evirisi olarak yaynlanan bir
rn olarak tanmtm.[1] Daha sonra klim ve Mavi gibi
yaynevleri tarafndan yaynlanan bu kitap, uzunca bir sredir ule
Yaynlar arasnda baslyor. Bu deiik basklarn hemen tamam
ktphanemde yer alyor.[2]
Kitab ilk okuduumda o kadar etkilemiti ki hemen yazarnn kim
olduunu aratrm ve yazar ismi olarak Ian Dallas imzas ile
baslan kitabn yazarnn Abdulkadir es-Suf oluu hakknda
Londrada baslan Impact dergisindeki bir dosyadan epeyce bilgi
edinmitim. Bu ilgim 1996 ylnda Ramazan aynda
Doudan/Batdan konferanslar serisinin bir aktivitesi iin geldii
stanbulda babaa grmemizden bugne kadar devam etti. Son
yllarda internetin salad imknlar ile Abdulkadir es-Sufnin
siyasi ve ekonomik grleri ile oluturduu tasavvuf cemaatin zikir
meclislerine kadar pek ok faaliyetini izlemek artk ok kolay

21.06.2015 00:18

Haber 10 - Abdulkadir es-Suf: Bir nsan ok nemlidir - Dr. Haya...

4 / 11

about:reader?url=http://www.haber10.com/makale/26527/

olmutu. [3]
eyh Abdulkadir es-Suf Kimdir?
1934 ylnda bir sko olarak dnyaya gelen ve Ian Dallas ad verilen
ocuk, genlik dneminde srekli bir aray ierisindedir. Londra'da
bir niversite ktphanesinde alrken "slam Yazmalar"
blmndeki kitaplar kartrrken duvarda asl bulduu ve
"Berekt Muhammed" yazsn ieren bir istif olarak yazlm kufi
yazl levhada ne yazdn merak eder. Daha nce senarist, oyuncu
ve tiyatrocu olarak oradan oraya savrulmu gen bir adam olarak bu
levhadaki yaznn anlam ardna derek tasavvuf ile yzyze gelir
ve Fas'a kadar gider. Bu aray gen Ian Dallas 1967 ylnda
Ramazan'nda Marake'teki Karaviyyun camiine kadar gtrr ve
orada mslman olur. Ertesi yaz daha derinlikli bir slm yaamak
arzusu ile Meknes'te kk bir zaviyede yaayan azel-Darkavi
eyhi Muhammed bn El-Habib'den biat alarak mridi olur. Tasavvuf,
ierdii tutarl model ile Batl bir sancl yrein derin sorularn
yantlar; insan olarak evrendeki varl ile ilgili tm sorunlarn ve
zm yolunu kavramasn salar. Muhammed bn El-Habib, yeni
hayatna anlam katmas duasyla kendisine yeni bir isim verir:
Abdulkadir Es-Suf.
Fasn Meknes ehrindeki sitnede bir sre kalarak ilk mridinin
yakn gzetiminde tasavvuf seyr slkunda ilerler. Tasavvuf
gelenein bir yntemi olarak mridinin iareti ile edindii tecrbeyi
lkesi ngiltere ve daha tesinde tm Batl insanlara aktarmak
misyonu ile yurduna dner. Heyecan ile balad irad almas ile
ilk olarak drt kiiyi daha mslman/dervi yapar; ksa sre
ierisinde evresinde, kk bir mslman cemaat oluur. 1970'te
hep birlikte irad faaliyeti iin ABD'ye giderler ve ardndan btn
Avrupa, Nijerya, Gney Afrika, Malezya, Endonezya ve pek ok Arap

21.06.2015 00:18

Haber 10 - Abdulkadir es-Suf: Bir nsan ok nemlidir - Dr. Haya...

5 / 11

about:reader?url=http://www.haber10.com/makale/26527/

lkesini dolarlar. Bu faaliyetin sonucunda 1971'de retilerine

kulak vererek slam seen ve tarikat biat alan insanlarn says
onaltya ulamtr.
1971de bir zamanlarn "kopuk sko delikanls" Es-Suf, hac
olmaya karar verir ve drt mridi ile birlikte mridi Muhammed bn
El-Habib ile Mekkede bulumay planlad Hac yolculuuna kar.
Ancak ilk mridi Muhammed bn El-Habib, Hac yolunda iken
urad Cezayir'de dnyaya veda eder. Bu veda ile rehbersiz
olarak tek bana ilk Haccn yapmak durumunda kalan tarikattai
nvan ile Mukaddem Abdlkadir Es-Suf, hacc grevini yerine
getirip lkesine dner. lk mridleri ile birlikte kurduklar Darkavi
Enstits'nde oluturduklar Diwan Press adl yaynevinde tasavvuf
kitaplar ile slam ad ile bir dergi yaynna balarlar. 1973'te sufler
arasnda bir klasik haline gelen, Trkiye'de de ok satan ve kendi
manev yolculuunu anlatt "Gariplerin Kitab"n yaynlar. 1974'de
irad almas iin ABDnin Kaliforniya eyaletine giden Abdlkadir
Es-Suf, Batllar slam'a davet etmek iin organize edilen
seminerlerde yapt konumalarndan derlenen notlarn
kitaplatrarak ertesi yl "Muhammed'in Yolu" adyla kimi lkelerde
Ian Dallas, kimi lkelerde Abdlkadir Es-Suf adyla bastrr.
1976 yaz boyunca tam ay, Londra'daki nl Hyde Park'ta
ngilizlere slm anlatmak iin alr. Ayn yl sonbaharda mridleri
ile beraber Londraya yaklak 200 kilometre mesafedeki Norfolk'ta,
on yl sre ile kk tasavvuf cemaati ile birlikte yaayaca bir
iftlii satn alarak "Mslman Ky"n kurar... 1980lere doru bu
kyde, slam' kabul etmi 200 aileden oluan, modern hayata kafa
tutan ve nebev hayat tarzn benimseyen bir cemaati vardr artk...
Bu dnem es-Suf cemaatinin pritan bir tavr ile ada medeniyeti
sorgulad, hatta btn gereksinimlerini kapal devre olarak kendi

21.06.2015 00:18

Haber 10 - Abdulkadir es-Suf: Bir nsan ok nemlidir - Dr. Haya...

6 / 11

about:reader?url=http://www.haber10.com/makale/26527/

kendilerine temin etmee altklar reaksiyoner bir sretir.

Norfolktaki Mslman Kyndeki almalar yakndan izlemeye
alan ve ortaya kan gelimelerden rahatsz olan ngiliz Hkmeti ve
yerel makamlarn nlerine kartt saysz zorluklar amaa
alrlar. Cemaati nnde ar bir ykmllk altna giren
Abdulkadir es-Suf; slam uygulama ve yaama pratiinde teorik
olarak yetersizliini hissetmee balar; bu arada saylar da artm
olan cemaatte, baz psikososyal skntlar da ortaya kmaa
balamtr.
1976'da yeniden Kuzey Afrika'ya geen Abdulkadir es-Suf,
tasavvuf eitimini tamamlamak zere bu defa Libyada Bingazi
kentinde yaayan eyh Muhammed El-Fayturi'ye balanr.
El-Fayturi, es-Suf ile zel olarak ilgilenir, bu sekin mridini halvet
yaptrmak dahil tasavvuf btn uygulamalardan geirir ve baar ile
getii bu srelerin akabinde mrid-i kamil olarak ilan eder ve
tasavvuf icazetini verir. Abdulkadir Es-Suf artk bir eyh konumuna
gelmi olmakla beraber eski Hristiyan evresinden gelen eletirilere
baz mslman gruplarn ve selefiler olarak kendini adlandran
radikallerin eletirilerine de hedef olmaktadrlar. Bu eletiriler eyh
Abdulkadir es-Sufnin slam anlama ve yaama stilini gzden
geirmesine yol aar; karlatklar kmaz, -zaten ihtida ettiinde
Kuzey Afrikada egemen olan fkhn da kabul etmi olduu- mam
Malikin hadis klliyat, el-Muvattasn amel kitab olarak kabul
ederek bu eksende yaamay dener. 1980'li yllara kadar insanlar
tasavvuf bir slama ard grlen Abdulkadir Es-Suf, slam'n
batn gereklii yannda zahir uygulamas olan eriatta da
younlar.
Abdulkadir Es-Suf, resm makamlarca nne kartlan engelleri ve
bunun yol at sosyal gerginlii amakta zorlandn grnce,
ngilteredeki cemaatini yava yava datarak, mr boyu

21.06.2015 00:18

Haber 10 - Abdulkadir es-Suf: Bir nsan ok nemlidir - Dr. Haya...

7 / 11

about:reader?url=http://www.haber10.com/makale/26527/

kalacaklar yeni bir yerleim oluturmak zere 1987 sonlarnda,

spanya'nn mslman Endls topraklarndaki son kale olan
Granada kentinde yerlemi olan tarikatna mensup dervilerin
yanna tanr ve iradna devam eder. Bugn Granada'daki
neo-Mslmanlar'n ounluunun Abdulkadir Es-Suf himmeti ile
suflerden olutuu sylenmektedir.
te ziyaret ettiimiz dergh/mescid bu hikyenin somutlam hali
olarak nmzde idi. nsan nasl heyecanlanmaz!
Abdulkadir Es-Sufnin Dnya Egemenlerini Tehdit Eden
Yaklamlar
eriat uygulamalar szkonusu olunca eitli slm lkelerindeki
farkl slm yaantlar arasndaki fark farkeden Abdulkadir Es-Suf,
giderek politize olur ve slm lkelerindeki uygulamalar kadim slam
gelenei nda sorgulad bir srece geer.
1978'de baslan Cihad kitabnda gvenlik, savunma ve ekonomik
yaklamlar asndan slm lkelerini ve bankaclk sistemi
zerinden dnyaya egemen olan dnya dzenini sorgulayp
yarglar.[4] Kelimenin kmil anlam ile tam bir fundemantalist eda
izlenen Cihad kitabn takip eden "Temel slam Eitim" kitab,
mslmann yaad toplum ile ilikilerini ilahi mesajn istedii
ynde dntrecek mcadeleyi verebilmesi iin gerekli olan eitimi
temellendirmeye yneliktir. lhamn Hendek savanda nde gelen
sahabeler etrafnda oluan karagh mescidlerden alan ve slmn
yayl srecinde Kuzey Afrikaya egemen olan Murabtlar ve
Senusyye tarikat ile zdeleen ribat modelini gncelleyerek
yeniden oluturmak ister. Mslman aydnlar tarafndan bile ok da
iyi anlalamayan bu fikir cehdi ile Abdulkadir es-Suf; slam'n bir
btn olarak yaanabilecei ve her bir mminin tek tek i dnyasn

21.06.2015 00:18

Haber 10 - Abdulkadir es-Suf: Bir nsan ok nemlidir - Dr. Haya...

8 / 11

about:reader?url=http://www.haber10.com/makale/26527/

nefs-i mutmaine yolunda kemale doru dntrrken dardaki

dnyay da adaletin egemenliine doru ynlendirme abas
ierisindedir. Artk murabt olarak adlandrd bu Suf, benliini
dnya tutkularndan arndrarak, hem gvenlik, gelecek gibi insan
kayglardan hem de dnya egemenleri karsnda esaretten
zgrleecektir. "Afrikal Bir Mslmana Mektup'' adl kitabnda
geirdikleri politizasyon srecinin gerekli ancak almas gereken bir
sre olduunu syler. "Diyalektiin Sonu kitab murabt olarak
ina edilmekte olan yeni insan modeli iin rehber olacaktr.
Ancak bu yolun baarya ulamas egemen dnya sistemi iin arz
ettii potansiyel tehdit nedeni ile engellerle karlatn da gren
es-Suf son yllarda tefekkrn, slm siyasetinin dnya leinde
yrtcs olarak canlandrlmasn art grd hilafet konusuna
ynelir. Bu noktada Osmanl modelini de gndemine alan
es-Suf, birok yazsnda Trklerin slam dnyasndaki arl
ve tarihte oynadklar nemli rol iler. Yeryz adaletinin
salanmas iin yeniden tanmlanmas gereken ekonomik ilikiler ve
zellikle bankaclk sistemi ve artk sanal hale gelmi olan ABD
dolarnn egemenliini bitirecek bir enstrman olarak slam
Dinar tedavl de zerinde allmas gereken bir alandr. [5]
Bankaclk sisteminin ve zellikle faizin, dnyada yaanan global
krizin ve yaanan adaletsizliklerin temeli olduunu syleyen
Es-Suf, Mslmanlarn, "modernite krizi" sorunlar olmad,
modernitenin kendisinin bir kriz olduunu anlatr ve nsan haklar
yerine 'ilahi haklar' zerinde durulmas gerektiini savunur.
Abdulkadir es-Suf, sadece bir ksm bile realize edilebilse, dnya
sistemini kknden sarsacak bu radikal almalar srasnda eitli
engellemeler ile karlar ve nce ngiltereden spanyaya tad
almalarn halen Gney Afrika Cumhuriyetinin Cape-Town

21.06.2015 00:18

Haber 10 - Abdulkadir es-Suf: Bir nsan ok nemlidir - Dr. Haya...

9 / 11

about:reader?url=http://www.haber10.com/makale/26527/

kentindeki medrese-dergh klliyesinde de kurmu olduu

merkezden yrtmek zorunda kalr. Son yllarda yazd makalelerin
balklar bile Abdulkadir es-Sufnin dnya egemenleri iin nasl
byk bir tehdit oluturma potansiyel tadnn gstergesidir.[6]
Daha yi Bir Dnya Daha yi Mslmanlarla
Granadadaki benim iin ok nemli olan Abdulkadir es-Suf
Klliyesini ziyaretten sonra, akam Malagadaki otele dn
yolunda Dr. Mehmet Slayn mikrofona daveti ile yol
arkadalarmza ksaca Abdulkadir es-Sufnin slam ile buluma
yksn ve artk bir klasik eser durumuna gelmi olan Gariplerin
Kitabn anlatyorum. Grubun gen yelerine hitaben, zellikle bir
tek insann ne kadar nemli olabileceini anlamalar iin
Abdulkadir es-Suf rneini ok iyi incelemeleri gereini ve bu
ie Gariplerin Kitab ile balamalarn vurguluyorum.
Bu vurgu, grubumuzun gen katlmclarndan eczac aday bir
arkada ok etkilemi olacak ki, yemekten sonra beni yakalyor;
neredeyse iki saati bulan sohbetimizde kafasna taklan baz
konular soruyor; gzel bir sohbet ile gn noktalyoruz. O gen
arkadama sylediklerimin zeti olacak bir cmleyi buradan
tekrarlamak isterim: Her insan Allah iin nemlidir; yeter ki, siz
kendi deerinizi fark edin ve gereini yapn
Hem ne diyor Hz. eyh Glib el-Mevlev :
Hoa bak Ztna kim zbde-i lemsin sen;
Merdm-i dde-i ekvn olan demsin sen
-------------------------------------------------------

21.06.2015 00:18

Haber 10 - Abdulkadir es-Suf: Bir nsan ok nemlidir - Dr. Haya...

10 / 11

about:reader?url=http://www.haber10.com/makale/26527/

letiim: atahayati@gmail.com
[1] Yllar nce yaynlanan ve Abdulkadir es-Sufi ile yeni tantm
dnemde Gariplerin Kitab hakknda hazrladm bir inceleme iin
bkz. http://www.tasavvuf.info/garib.htm
[2] Ian Dallas, (Abdulkadir es-Sufi), Gariplerin Kitab (smet zel
tercmesi olarak Trke basklar, I.-II. basklar; Kasm-1979,
Nisan-1980 Yeryz Yaynlar; III. Bask, Ekim-1987 klim Yaynlar;
Mavi Yaynclk; ule Yaynlar, Son basks iin bkz:
http://www.kitapyurdu.com/kitap/default.asp?id=39721
Szn burasnda bu deerli kitabn son basklarndaki garip kapak
kompozisyonlar konusunda -bata A. Ali Ural olmak zere- ule
Yaynlar yetkililerini uyarmak isterim. Hibir ismi ile msemma
kapak yaplamyorsa ilk basksnn kapa ya da spanyada
grdm spanyolca basksndaki kapak kompozisyonu ile
yaynlansa ne gzel olur. spanyolca basksnn kapak
kompozisyonu iin bkz: http://www.madrasaeditorial.com/ian-dallas
/67-el-libro-de-los-extranos.html
[3] Abdulkadir es-Sufinin Cape-Town derghnda bizzat idare ettii
bir zikir meclisi iin bkz: http://www.youtube.com
/watch?v=wwSom1ksOvw
[4] Cihad ad ile 1980 Maysnda Trkeye aktarlp Yeryz
Yaynlar arasnda baslan bu kitap ierdii tehlikeli fikirler
gereke gsterilerek hemen yasaklanr. Piyasada bulunmayan bu
basky yayncs Ahmet Kotun armaan olarak edinip
okuyabilmitim.
[5] slam Dinar nerisini szde brakmayp ilk rneklerini de

21.06.2015 00:18

Haber 10 - Abdulkadir es-Suf: Bir nsan ok nemlidir - Dr. Haya...

11 / 11

about:reader?url=http://www.haber10.com/makale/26527/

hazrlatp sikke ve dirhem olarak bastran Abdulkadir es-Sufinin bu

nemli giriimi, arakasna siyas bir destek lamad iin bir fantezi
halinde kalmtr. Abdulkadir es-Sufinin bastrd altn/gm sikke
ve dirhem rneklerini klliyenin giriindeki tehir vitrininde grp
fotorafladm.
[6] Abdulkadir es-Sufi batl kapitalist sistem yklmadan dnya
zerinde zulmn bitirilemeyecei tehisini netletirdikten sonra
almalarn daha ok global smr ve Batl emperyalizmin hayat
damarn oluturan bankaclk sistemi eletirisine yneltmitir.
Abdulkadir es-Sufinin bu konudaki almalar iin bkz.
http://www.shaykhabdalqadir.com/content/articles.php
Bu makale 4,992 kez okundu.

21.06.2015 00:18