5.

Uluslar aras leri Teknolojiler Sempozyumu (ATS09), 13-15 Mays 2009, Karabk, Trkiye

NAPO3 MKTARININ ZEMN TANELERNE ETKS ve TANE

BYKLKLERNN ANFIS YNTEMYLE TAHMN
EFFECT OF THE QUANTITY OF NAPO3 TO SOIL PARTICLES and
PREDICTION OF THE PARTICLE SIZES BY USING ANFIS METHOD
a,*

Ercan zgana,*
Dzce niversitesi, Teknik Eitim Fakltesi, Yap Eitimi Blm, Dzce, Trkiye. E-posta: ercanozgan@gmail.com

Keywords: Soil mechanics, particle diameter, hydrometer,

ANFIS.

hazrlanan tek bir sspansiyonda farkl zaman aralklar

iin lm yaplabilmesine olanak salamaktadr [3, 4].
Kura ve Ohashi [5] NaPO3 anyonlar ile kalsiyumun gl
bir iliki iinde olduunu tespit etmilerdir. Smith v.d. [6]
NaPO3 anyonlarnn alminyum atomlar ile etkileim
halinde olduunu belirlemilerdir. Baz aratrmaclar su
iindeki NaPO3n davrann incelemilerdir [7, 8].
Manfredini v.d. [9] kil endstrisinde floklamay engelleyen
madde olarak NaPO3n kullanmnn olduka yaygn
olduunu belirtmilerdir. Brandenburg ve Lagaly [10],
Keren [11] ile Cushman ve Low [12] NaPO3 n killerde
negatif yk arttrarak floklamay engellediini tespit
etmilerdir. Lagalay [13] yapt almada, soda ilavesinin
bentonitlerin reolojik zelliklerine etkisini aratrmtr.
Volzone ve Garrido [14] baz Arjantin bentonitlerine
Na2CO3 n etkisini aratrmlardr. Bunchan v.d. [15] sv
iinde
dalm
haldeki
tanelerin
byklnn
belirlenmesi iin elek analizi ve ktrme metotlarn
kullanarak detayl almalar yapmlardr. Huertas v.d.
[16] farkl pHa sahip solsyonlarda kaolinin zlme olay
ile ilgili aratrmalar yapmlardr Yldz v.d. [17] sodyum
klorr, NaPO3 ve pH deerinin Ktahya bentonitlerinin
reolojik zelliklerine etkisini aratrmlardr. Hwang v.d.
[18] deneysel veriler iin zeminin tane dalmnn tahmin
edilebilmesi amacyla baz modeller gelitirmilerdir.
Filgueira v.d. [19] sre, zemin sspansiyonun zgl arl
ve tane dalmlar arasndaki ilikileri tespit etmilerdir.
Andreola v.d. [20] standart kaolin sspansiyonlarna
NaPO3 ilavesinin etkisini aratrmlar ve dier kaolinlerle
elde edilen sonular birbirleriyle karlatrmlardr.
Bu almada, NaPO3 miktarnn hidrometre deney
sonularna etkisi deneysel olarak incelenmi ve zemin
tane aplarnn tahmin edilebilmesi amacyla da deneyde
kullanlan NaPO3 miktar ile hidrometre okuma srelerinin
girdi olarak kullanld ANFIS (adaptive neuro-fuzzy
infirence system) yntemiyle bir model gelitirilmitir.

1. Giri

2. Malzeme ve Yntem

Zemin mekaniinde, ap 0.075 mm.den kk olan zemin

tanelerinin
byklklerinin
belirlenmesi
zellikle
granlometri erilerinin doru olarak izilebilmesi
zeminlerin snflandrlmas asndan olduka nemlidir.
ap
0.075
mm.den
kk
zemin
tanelerinin
belirlenmesinde en ok kullanlan yntemler hidrometre
deneyi ve pipet yntemleridir [1]. Hidrometre deneylerinde
ASTM E 100 2001 [2]de tanmlanm olan 151 H ve 152 H
tipi hidrometreler kullanlmaktadr. Bu metotlarda zemin
tane aplar Stoke yasasna gre hesaplanmaktadr.
Hidrometre deneyinde sspansiyon iinde bulunan zemin
tanelerinin birbirlerine yaparak (floklama) tek bir tane
gibi davranmalarn nlemek iin en ok kullanlan madde
sodyum hegzametafosfat (NaPO3) tr. Hidrometre deneyi,

2.1. Malzeme

zet
Bu almada, hidrometre deneyleri iin 0, 10, 20, 30, 40,
50 ve 60 gr sodyum hegzametafosfat (NaPO3) kullanlarak
sspansiyonlar hazrlanmtr. Deneyler sonucunda her bir
hidrometre okuma zaman iin (0, 1, 2, 5, 10, 15, 30, 60,
120 ve 260 dk.) zeminin tane aplar hesaplanarak
belirlenmitir. Zemin tane aplarnn tahmin edilebilmesi
amacyla da deneyde kullanlan NaPO3 miktar ile
hidrometre okuma srelerinin girdi olarak kullanld
ANFIS (adaptive neuro-fuzzy infirence system) yntemiyle
bir model gelitirilmitir.
Deney sonular ile model
sonular karlatrlm ve gelitirilen modelin deney
sonular ile uyum ierisinde olduu grlmtr.
Anahtar kelimeler: Zemin Mekanii, Tane Bykl,
Hidrometre, ANFIS.

Abstract
In the presented study, by using 0, 10, 20, 30, 40, 50 and
60 gr sodium hexametaphospathe (NaPO3) suspensions
were prepared for hydrometer tests. At the end of the
tests, particle diameter of the soil were calculated for each
hydrometer reading time (0, 1, 2, 5, 10, 15, 30, 60, 120
and 260 min.). By using ANFIS (Adaptive Neuro-Fuzzy
Infirence System) a model was developed to predict of the
particle diameter of soil. In the model, the quantity of the
NaPO3 and the hydrometer reading times were used as
inputs. Test results and prediction results were compared
with together and it was seen that the prediction results
and test results have a good correlation.

IATS09, Karabk niversitesi, Karabk, Trkiye

Bu almada kullanlan zemin numunesi Dzcede tula

retimi yapan bir fabrikann stoklarndan alnmtr. Zemin
numunesinin 0.075 mm den kk olan tane aplarnn
belirlenebilmesi iin hidrometre deneyleri yaplmtr.
Deneylerde ayrtrc madde olarak NaPO3 kullanlm ve
lmler 151 H tipi hidrometre ile yaplmtr. Deneylerde,
hazrlanan sspansiyonlarn pH ve iletkenlik deerleri de
llmtr. Zemin numunesinin mikro yapsnn
grlebilmesi amacyla Olympos BX51 model mikroskop
kullanlmtr. Mikroskopla numunenin incelenebilmesi iin
numune zerine entellin damlatlarak cam zerine yaylm

zgan, E.

ve lamel ile kapatlmtr. Mikroskopla elde edilen grnt

100 kat byklk salam olup ekil 1 de gsterilmitir.

ken tanelerin aplar aada ifade edilen Stoke yasas

ile hesaplanabilmektedir.

D=K

L
T

(1)

D: Zemin taneciklerinin ap (mm),

K: Sspansiyon scakl ve zeminin zgl arlna bal
bir katsay.
L: Hidrometre okumasnn yapld andaki efektif derinlik
(cm),
T: Deneyin balangcndan itibaren hidrometre okumasnn
yapld ana kadar geen sre (dakika).

ekil 1. Numunenin mikroskopla 100 kat bytlm

grntleri.
Mikroskobik yapyla birlikte zemin numunesinin kimyasal
yapsnn belirlenebilmesi amacyla kimyasal analiz
yaplm olup analiz sonular izelge 1 de gsterilmitir
izelge 1. Zemin numunenin kimyasal yaps
Al2O3
20.73

SiO2
51.82

Na2O
0.74

K2O
3.71

CaO
3.74

Fe2O3
6.50

MgO
1.74

SO3
1.19

L.O.I
9.4

Toplam
99.57

Hidrometre deneyleri iin tula fabrikasndan alnan

numune 4800 gr olup olduka ince tanelidir. Alnan
numune etvde kurutulmu ancak lastik tokmakla ezme
ilemine gerek duyulmad iin bu ilem yaplmamtr.
Numuneler yarlama metoduyla gruplara ayrlmlardr.
Numune 200 numaral elekten elendikten sonra her deney
serisi iin elek altnda kalan ksmdan yine yarlama
metoduyla 30ar gr alnarak hidrometre deneyleri
yaplmtr. 0, 10, 20, 30, 40, 50 ve 60 gr NaPO3
kullanlarak her bir NaPO3 miktar iin ayr ayr olmak
zere 1 lt lik zeltiler hazrlanm ve hidrometre deneyleri
TS 190012 standardna uygun olarak yaplmtr [21].
Hidrometre deney sonularndan elde edilen veriler
kullanlarak zemin rneinin tane aplar hesaplanmtr.
Zemin tane aplarnn tahmin edilebilmesi amacyla da
deney parametrelerinin girdi olarak kullanld ANFIS
(Adaptive Neuro-Fuzzy Infirence System) yntemi
kullanlmtr.

2.2. Yntem

3. Hidrometre deney sonular

Tane dalmlarnn belirlenmesinde kullanlan hidrometre

deneyi Stoke yasasna gre yaplmaktadr. Zeminin tane
aplarnn hesaplanmasnda; geen sre, hidrometre
okumasnn yapld derinlik, mensks dzeltmesi,
ayrtrc
madde
dzeltmesi
ve
K
katsays
(sspansiyonun lm yapld andaki scakl ve
numunenin zgl arlna bal bir katsay) deerleri
kullanlmtr. Hidrometre deneylerinde zemin tanelerinin
zgl arlklarnn ayn olduu kabul edilmekte ve yer
ekiminden dolay sspansiyon iindeki byk tanecikler
kk olan taneciklere gre daha hzl kmektedirler.

Hidrometre deney sonular, NaPO3 miktar ve geen

sreye bal olarak gruplandrlm ve tablo halinde
gsterilmitir. Deneylerde 50 gr NaPO3 kullanldnda
sadece 260nc dakikada okuma yaplabilmi, 60 gr
kullanldnda ise hidrometre okumas yaplamamtr. Bu
nedenle, deneylerde geen sre ve NaPO3 miktarna bal
olarak hesaplanan tane aplar izelge 2 de gsterilmitir.

izelge 2. Geen sre ve NaPO3 miktarna gre tane aplar

Geen sre
NaPO3
1
2
5
(Dakika)
Miktar (gr)
a
0
Tane ap
47.66
34.74 22.39
10
Tane apa
42.37
30.39 19.46
20
Tane apa
37.23
26.80 17.19
30
Tane apa
0
23.09 14.62
40
Tane apa
0
0
0
a. Tane apnn birimi (x10-3) mm olarak alnmtr.

4. ANFIS (Adaptive neuro-fuzzy infirence system)

Bulank karm sistemi, temel olarak kavramsal
bileenden olumaktadr. Bunlar; bulank kurallarnn
toplamndan oluan kural taban, yelik derecelerin
tanmlanmasnda kullanlan veri taban, sistem giri ve
klarndan kurallarn toplanmas ve uygun sonularn
retilmesi ilevini gren karm mekanizmasdr [22, 23].

10

15

30

60

120

260

16.56
13.90
12.35
11.10
10.38

13.75
11.40
10.17
9.14
8.54

9.80
8.10
7.41
6.47
6.29

6.98
5.81
5.25
4.88
4.53

4.97
4.14
3.81
3.44
3.32

3.25
2.99
2.60
2.38
2.38

BM ile modellemede ileyi, giri deikenlerinin yelik

derecelerinin belirlenmesi, kurallarn oluturulmas, bu
kurallardan k karakteristiklerinin belirlenmesi, k
yelik fonksiyonlarna gei ve en son adm olarak bu
sistem knn elde edilmesi eklindedir. BM ile
modellemede en nemli adm giri/k deikenlerinin
yelik derecelerinin belirlenmesidir. Son yllarda, YSA ve
BM yntemlerinin birlikte kullanlmasndan oluan USBM

zgan, E.

yntemi kullanlmaktadr. USBM, YSAn renme

yeteneini kullanarak giri ve k deikenlerini
ilikilendirmekte ve bulank kurallar oluturulmaktadr. Bu
almada, model parametrelerinin belirlenmesinde eim
dm yntemi ve en kk kareler yntemlerinin
birleiminden oluan hybrid renme algoritmas
kullanlmtr. Eim dm yntemi, lineer olmayan giri
parametrelerinin dzenlenmesinde, en kk kareler
yntemi ise lineer k parametrelerinin dzenlenmesinde
kullanlmaktadr [Nayak ve di., 2004b [24]; Firat ve
Gngr, 2007 [25]. Eim dm yntemi, modellemede
a hatasn en kk yapacak ekilde arlk katsaylarnn
deitirilmesi ve gncelletirilmesi iin kullanlmaktadr.
Hybrid renme algoritmas yardmyla, giri yelik
fonksiyonu parametrelerinin ve k yelik fonksiyon
parametreleri gncellenmekte ve en uygun deerler elde
edilmektedir. Literatrde en ok kullanlan bulank mantk
karm sistemi, Mamdani karm sistemi ve Sugeno
bulank karm sistemidir. ki sistemi birbirinden ayran en
nemli zellik k deikenlerinin tanmlanmasdr. Bu
almada, Sugeno bulank mantk karm yntemi
kullanlmtr. Bulank karm sisteminin genel yaps
ekil 1deki gibi verilmektedir.
Bulank karm sisteminde k deikeni iki ekilde
tanmlanr. Bunlar, sabit bir katsay- 0. dereceden Sugeno
model ya da giri deikenlerine bal bir fonksiyon 1.
dereceden Sugeno model dir.

ekil 1. Bulank karm sisteminin genel yaps.

4.1. ANFIS Mimarisi

ANFIS yaps, Sugeno tipi bulank sistemlerin, sinirsel
renme kabiliyetine sahip bir a yapsndan olumaktadr.
Bu a, her biri belli bir fonksiyonu gerekletirmek zere,
katmanlar halinde yerletirilmi dmlerin birleiminden
olumutur [2627].
Aadaki ekilde iki giri ve 1 k deikenine sahip
uyarlanabilir sinirsel bulank mantk (USBM) sisteminin
yaps gsterilmektedir (ekil 2).
ki girili bir yap iin 1. dereceden USBM sisteminin
kurallar aadaki gibi yazlabilir.
Kural 1: Eer x is A1 ve y is B1 ise
f1 = p1 * x + q1 * y + r1
Kural 2: Eer x is A2 ve y is B2 ise
f2 = p2 * x + q2 * y + r2
Burada, x ve y; bulank olmayan giri deerleri, p1, q1,r1,
p2, q2 ve r2 ise karm sisteminin k fonksiyonunun
parametreleridir. USBM nin genel mimarisi ekil 2 de
gsterilmitir.

ekil 2. USBM sisteminin yaps.

Giri dm (Tabaka 1):
Bu tabakadaki her bir dm, giri deikenlerinin yelik
1
fonksiyonlarn gstermekte ve her bir dm k O i
aadaki ekilde hesaplanr;
O1i=A(x)

i=1, 2

O1i=Bi-2 (y)

i=3,4

(2)

Burada, Ai ve Bi ; Ai ve Bi bulank setlerinin yelik

fonksiyonlar gstermektedir. Bu almada, trimf tipi
yelik fonksiyonu kullanlmtr.
B

Kural dm (Tabaka 2):

Bu tabakadaki her bir dm AND/OR operatrleri
kullanlarak ile gsterilen giri sinyalleri arplr ve
ateleme kuvveti O2i elde edilir.
Oi2 = wi = Ai (x) Bi ( y), i = 1,2

(3)

zgan, E.

Ortalama dm (Tabaka 3):

Bu tabakada her bir dmden elde ateleme kuvvetleri
toplanr ve aadaki denklem yardmyla normalize edilir.
(4)
Tabaka 4:
Bu tabakada, her bir dmn model ktsna katks
hesaplanr.
(5)
k dm (Tabaka 5):
Bu tabakada, sistemin genel k hesaplanr ve
durulatrma ilemi ile bulank deerden kesin deere
dntrlr (28).

kullanldnda 3,9 kat daha byk, 20 gr kullanldnda

3,4 kat daha byk ve 30 gr kullanldnda ise 2,1 kat
daha byk olduu grlmtr.
Toplam 40 adet deney verisiyle; NaPO3 miktar ve
hidrometre okuma srelerinin girdi, zemin tane apnn
ise kt olarak kullanld ANFIS metoduyla tahmin modeli
oluturulmutur. Bu modelin eitiminde 30 veri kullanlm
geri kalan 10 veri ise oluturulan tahmin modelinin deney
sonularn hangi hassasiyetle tahmin edebildiini grmek
amacyla (modelin test edilmesi amacyla) kullanlmtr.
Oluturulan modele sadece 30 tane verinin girdileri ve
ktlar retilmi olup geri kalan 10 verinin girdileri ve
ktlar ise modele retilmemitir. Modelin test edilmesi
amacyla kullanlan 10 veriye ait girdiler (geen sre ve
NaPO3 miktar) ve kt (zeminin tane ap) izelge 3 de ilk
stunda gsterilmitir. izelge 3n son stununda ise
ANFIS ile oluturulan tahmin modelinin her bir geen sre
ve NaPO3 miktarna gre tahmin ettii tane byklkleri
gsterilmitir.
izelge 3. Model iin deney ve tahmin sonular.

(6)

Geen
Sre
(dakika)

NaPO3
Miktar
(gr)

Deney sonucu
bulunan tane
byklkleri
-3
(x10 mm)

ANFIS ile
tahmin edilen
tane
byklkleri
-3
(x10 mm)

(7)

22,39

30,0

260

3,25

3,25

10

30,39

30,9

5. ANFIS ann Probleme uygulanmas

Bu almada, adaptif a yapsna dayal bir sinirselbulank karm modeli oluturularak 75 mikrondan daha
kk zemin tane aplarnn tahmin edilebilmesi
amalanmtr. Bu amala hidrometre deneylerinde okuma
sreleri (dakika) ve sodyum hegzametafosfat (NaPO3)
miktarnn girdi ve tane apnn da kt olarak kullanld
bir model oluturulmutur.
Modelin eitim iin 40 ve modelin denenmesi iin ise 10
veriden oluan veri seti kullanlmtr. Modelin eitiminde
hybrit (melez) renme algoritmas kullanlm ve eitim
iin epok says 100 olarak seilmitir. yelik fonksiyon
says her bir giri deikeni iin 5 olup kural says ise 25
(5x5)dir. Modelde node (dm) says 75, lineer
parametre says 75, non-lineer parametre says 30,
toplam parametre says 105 olarak gerekletirilmitir.
Modelin hata deeri 3.537 olarak gereklemitir. yelik
fonksiyonlar trimf, kt yelik fonksiyonu lineer zellikte
olarak, girdi yelik fonksiyonu says da 5 olarak seilmitir.

7. Sonu ve neriler
Hidrometre deney sonularndan, zemin tane aplarnn
deneyde kullanlan sodyum hegzametafosfat miktar ile
geen zamana bal olarak ok farkl deerler ald
grlmtr. Standartta belirtilen referans deerle (40 gr
NaPO3) karlatrldnda;
NaPO3 hi kullanlmad zaman hesaplanan tane apnn
referans deerden yaklak 4,5 kat daha byk, 10 gr

120

10

4,14

4,14

10

20

12,35

15,1

30

20

7,41

4,07

30

23,09

18,3

120

30

3,44

3,44

40

1,71

60

40

4,53

3,93

Laboratuarda yaplan deneyler sonucunda elde edilen

zemin tane byklkleri ile ANFIS metoduyla oluturulan
model kullanlarak tahmin edilen zemin tane byklkleri
arasnda istatistiksel olarak anlaml bir iliki olup
olmadn grmek amacyla korelasyon analizi yaplmtr.
Korelasyon analizde, izelge 3n nc stununda
gsterilen tane byklkleri ile drdnc stununda
bulunan tahmin deerleri kullanlmtr. Korelasyon
2
analizinde elde edilen R deeri iki veri arasndaki ilikinin
gcn ifade etmektedir ve bu deer -1 ile +1 arasnda
deimektedir. Deerin pozitif olmas pozitif ilikiyi, negatif
olmas ise negatif ilikiyi gstermektedir.
R2= +1 ise iki veri arasnda mkemmel bir iliki var,
2
R = +0,85 ile +1 arasnda ise iki veri arasnda ok iyi bir
iliki var,
2
R = +0,70 ile +0,85 arasnda ise iki veri arasnda iyi bir
iliki var,
R2= +0,5 ile +0,7 arasnda ise orta dzeyde bir iliki var,
2
R = 0 ile +0,5 arasnda ise zayf bir iliki var,
denilmektedir.

zgan, E.

izelge 3deki veriler kullanlarak izilen ekil3 deki

grafiin x ekseninde deney sonucu bulunan ve yukarda ki
izelgede gsterilen zemin tane byklkleri yer alrken y
ekseninde ise ANFIS metoduyla tahmin edilen tane
byklkleri yer almtr.

Tahmin sonular (y)

35
30
25

y = 1,04x - 0,05
R2 = 0,91

20
15
10
5
0
0

10

15

20

25

30

35

Deney sonular (x)

ekil 3. Deney ve tahmin sonular arasndaki iliki

ekil 3den grlecei gibi laboratuarda elde edilen zemin
tane byklkleri ile ANFIS metoduyla tahmin edilen
zemin tane byklkleri arasndaki korelasyon katsays
R2=0.91 dir. Buradan oluturulan modelinin tahmin ettii
zemin tane byklkleri ile deneyler sonucunda bulunan
tane byklkleri arasnda ok iyi bir iliki olduu
anlalmaktadr.
Dier taraftan deney sonularnn (x) bilindii bir durumda
oluturulan
modelin
yapaca
tahmininin
(y)
hesaplanabilmesi amacyla regresyon analizi yaplm ve
deney
sonularnn
bamsz
deiken,
tahmin
sonularnn ise baml deiken olarak kullanld birinci
dereceden bir denklem elde edilmitir. Bu denklemle
deneyle belirlenen zemin tane byklne bal olarak
modelin
tahmin
edecei
tane
bykl
hesaplanabilecektir.
Sonu olarak, uyarlamal a yapsna dayal bir sinirselbulank karm modeli oluturularak 75 mikrondan daha
kk zemin tane aplarnn geen sre ve sodyum
hegzametafosfat (NaPO3) miktarnn girdi, tane apnn da
kt olarak kullanld bir model oluturulmu ve
oluturulan modelin bu girdilerle zemin tane byklklerini
tahmin etmek amacyla kullanlabilecei gsterilmitir.

Kaynaklar
[1] Gee, G.W., and Bauder, J.W.,. Particle-size analysis.
In: A. Klute et al., Editors, Methods of Soil Analysis
Part 1, Physical and Mineralogical Methods (second
ed.), ASA, Inc., Madison, WI:383411. 1986.
[2] ASTM E100-95 Standard Specification for ASTM
Hydrometers, 2001.
[3] Day, P.R., Particle fractionation and particle-size
analysis. In: C.A. Black et al., Editors, Methods of
Soil Analysis, Part 1:545567. 1965.
[4] ASTM, American Society for Testing and Materials,
Standard Test Method for Particle-Size Analysis of
Soils. D422-63 (1972). 1985 Annual Book of ASTM
Standards 04.08:117127, 1985.

[5] Kura, G., ve Ohashi, S., Complex formation of cyclic

phosphate anions with bivalent cations, J. Inorg.
Nucl. Chem, Cilt 36, 16051609, 1974.
[6] Martel, A.E., and Smith, R. M., In Critical Stability
Constants: Inorganic Complexes Plenum Press,
New York, USA, Cilt 4, 70, 1976.
[7] Corbridge, D. E.C., Condensed phosphates. In Studies
in Inorganic Chemistry 2, Phosphorus, Elsevier:134
135, 1980.
[8] Thilo, E., The structural chemistry of condensed
inorganic phosphate, Angew. Chem. Int. Ed, Cilt 4,
No 12, 10611071, 1965.
[9] Manfredini, T., Pellacani, G.C., Pozzi, P., ve Corradi,
A.B., Monomeric and oligomeric phosphates as
deflocculants of concentrated aqueous clay
suspensions, Appl. Clay Sci., Cilt 5, 193201, 1990.
[10] Brandenburg, U., Lagaly, G., Rheological properties
of sodium montmorillonite dispersions, Appl. Clay
Sci., Cilt 3, 263279, 1988.
[11] Keren, R., Effect of clay charge density and adsorbed
ions on the rheology of montmorillonite suspensions,
Soil Sci. Am. J., Cilt 53, 2529, 1989.
[12] Cushman, J.H., Low, P.F., Rheological behaviour of
Na-montmorillonite suspensions at low electrolyte
concentration, Clays Clay Miner., Cilt 381, 5762,
1990.
[13] Lagalay, G., Principles of flow of kaolin and bentonite
dispersions, Appl. Clay Sci., Cilt 4, 105123, 1989.
[14] Volzone, C., Garrido, L.B., The effect of some
physico-chemical and mineralogical properties on the
Na2CO3 activation of Argentine bentonites, Appl.
Clay Sci., Cilt 6, 143154, 1991.
[15] Buchan, G.D., Grewal, K.S., Robson, A.B., Improved
models of particle size distribution: an illustration of
model comparison techniques, Soil Sci. Soc. Am. J.,
Cilt 57, 901908, 1993.
16] Huertas, F.J., Chou, L., Wollast, R., Mechanism of
kaolinite dissolution at room temperature and
pressure, Part II: kinetic study, Geochim.
Cosmochim. Acta Cilt63, No 19-20, 32613275,
1999.
[17] Yldz, N., Sarkaya, Y., ve alml, A., The effect of
the electrolyte concentration and pH on the
rheological properties of the original and the Na2CO3activated Ktahya bentonite, Applied Clay Science,
Cilt 14, No 5-6, 319-327, 1999.
[18] Hwang, I.S., Kwang P.L., Dong S.L., ve Susan E.
Powers., Models for estimating soil particle-size
distributions, Soil Sci. Soc. Am. J., Cilt 66, 1143
1150, 2002.
[19] Filgueira et al., Timemass scaling in soil texture
analysis, Soil Sci. Soc. Am. J., Cilt 67, 17031706,
2003.
[20] Andreola, F., Castelln E., Manfredn T., ve
Romagnol M.,
The
role
of
sodium
hexametaphosphate in the dissolution process of
kaolinite and kaolin, Journal of the European
Ceramic Society, Vol.24, No 7, 2113-2124, 2004.
[21] TS 1900-1-2, naat mhendisliinde zemin laboratuar
deneyleri - Blm 1: Fiziksel zelliklerin tayini, Blm
2: Mekanik zelliklerin tayini, 2006.
[22] Chang F.J. Chang Y.T. 2006. Adaptive neurofuzzy

inference system for prediction of water level in

reservoir. Advances in Water Resources. 29: 1-10

zgan, E.

[23] en, Z. Mhendislikte Bulank (Fuzzy) Mantk ile

Modelleme Prensipleri, ISBN:9756455101, 193 p,

Su Vakf Yaynlar, 2004.
[24] Nayak, P.C., Sudheer, K.P., Rangan, D.M., ve
Ramasastri, K.S. A Neuro Fuzzy computing
technique for modeling hydrological time series,
Journal of Hydr., 29, 5266, 2004b.
[25] Firat M, ve Gngr M. River Flow Estimation using
Adaptive
Neuro-Fuzzy
inference
System,
Mathematics and Computers in Simulation, 75(3-4),
87-96, 2007.
[26] Tsoukalas, L. H. , Uhrg, R.E., Fuzzy And Neural
Approaches in Engineering, Jhon Wiley & Sons , Inc,
New York, 1996.
[27] zalk, R., H., Uygur, F., A., Dinamik Sistemlerin
Uyumlu Sinirsel-Bulank A Yapsna Dayal Etkin
Modellenmesi, KS Fen ve Mhendislik Dergisi
6(1), 2003.
[28] Frat M., Yurdusev M.A., Mermer M., Uyarlamal
Sinirsel Bulank Mantk Yaklam le Aylk Su
Tketiminin Tahmini Gazi niv.Mh.Mim.Fak.Der.
Cilt:23, No:2, 449-457, 2008.