Professional Documents
Culture Documents
MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN
GLENDRLMES PROJES)
METAL TEKNOLOJS
MERDVENLER
ANKARA,2006
Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile
onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak
yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda
amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim
materyalleridir (Ders Notlardr).
NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii
GR ....................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3
1. MERDVENLER ................................................................................................................. 3
1.1. Merdivenin Tanm ....................................................................................................... 3
1.2. Merdivenlerde Hesaplamalar ........................................................................................ 4
1.2.1.Basamak Boyutlar ................................................................................................. 4
1.2.2.Eim As .............................................................................................................. 5
1.2.3.Basamak Says....................................................................................................... 7
1.3. Merdiven eitleri ........................................................................................................ 8
1.3.1. Dz Merdivenler.................................................................................................. 12
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 19
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 21
RENME FAALYET2 .................................................................................................. 24
2. DNER MERDVEN ........................................................................................................ 24
2.1. Dner Merdivenlerde Basamaklar .............................................................................. 25
2.2. Dner Merdivenlerde Kiriler ..................................................................................... 25
2.3. Dner Merdivenlerde Yapm Resimleri...................................................................... 29
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 30
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 32
RENME FAALYET3 .................................................................................................. 35
3. KATLANIR MERDVEN YAPIMI .................................................................................. 35
3.1. Katlanr Merdiven ....................................................................................................... 35
3.1.1.Katlanr Merdivenlerde Yapm Resimleri ............................................................ 37
3.2. Sahanlkl Merdiven.................................................................................................... 44
3.3. Asma Merdivenler....................................................................................................... 45
3.4. Dayama Merdivenler................................................................................................... 46
3.5. Hareketli Merdivenler (Yryen Merdiven)............................................................... 47
3.6. Dz Merdiven Yapmnda ve Montajnda Dikkat Edilecek Hususlar......................... 47
3.7. Metal Merdivenlerin Avantajlar ................................................................................ 48
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 49
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 50
MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 52
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 53
KAYNAKA ......................................................................................................................... 54
AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
KOD
ALAN
DAL/MESLEK
MODLN ADI
521MMI246
Metal Teknolojisi
elik Yaplandrmacl
Merdivenler
MODLN TANIMI
SRE
40/24
N KOUL
Su Depolar ve
modln alm olmak
YETERLK
Gne
Enerjili
Kollektrler
MODLN AMACI
ETM RETM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
LME VE
DEERLENDRME
Amalar
Teknie uygun olarak dz merdiven yapabileceksiniz.
Teknie uygun olarak dner merdiven yapabileceksiniz.
Teknie uygun olarak katlanr merdiven
yapabileceksiniz.
Ortam
Atlye ortam, gerek alma ortam
Donanm
Merdiven yapmnda kullanlan alet, malzeme ve
makineler, i gvenlii ile ilgili ekipmanlar ve donanmlar
Her faaliyet sonrasnda o faaliyetle ilgili
deerlendirme
sorular
ile
kendi
kendinizi
deerlendireceksiniz.
retmen modl sonunda size lme arac
(uygulama, soru-cevap)uygulayarak modl uygulamalar
ile
kazandnz
bilgi
ve
becerileri
lerek
deerlendirecektir.
ii
GR
GR
Sevgili renci,
Gnlk yaantmzda pek ok sebeple gittiimiz i yerlerinde, konutlarda, sokaklarda
ve pek ok binada merdivenleri kullanrz. Bu modlle merdivenlerin metal teknolojisi
mesleindeki yerini renerek modl baar ile tamamlamanz durumunda merdivenler
konusunda l almay, merdiven basamak hesab yapmay, standart merdiven
yksekliklerini, merdiven eitlerini ve merdiven montajn uygulayarak kavram
olacaksnz.
Geni uygulama alan olan bu modle gereken nemi veriniz. Onu en iyi ekilde
kavraynz.
Bu modl tam anladnzda ve bu modln gerektirdii ilemleri tam uyguladnzda, aranan bir eleman olacaksnz. lkemizin ve sanayimizin nitelikli insan gc ihtiyacn bir birey olarak karlamanz yannda lkenize, evrenize, ailenize ve kendinize
faydal olma mutluluunu ve sevincini yaayacaksnz.
RENME FAALYET1
RENME FAALYET1
AMA
Bu faaliyet sonucunda gerekli ortam ve ekipman salandnda teknie uygun olarak
dz merdiven imalat yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr:
evrenizdeki merdiven eitlerini ve merdivenlerin kullanldklar yere gre eimleri
nasl olmaldr, sonucu arkadalarnzla tarttktan sonra retmenine rapor halinde teslim
ediniz.
1. MERDVENLER
1.1. Merdivenin Tanm
nsanlarn ykseklik fark olan iki nokta arasnda inip kmasn salayan dzenli aralklarla basamaklar bulunan eik dzlemlere merdiven denir.
Gnlk yaantmzda srekli olarak kullandmz merdivenler u elemanlardan oluur.
Baknz Resim1.1
Basamak derinlii :b
Basamak ykseklii:h
KURAL: b+2.h=630 mm
Buradan b=630-2.h formlnden
h=170 mm,
b=630-2.170=290 mm
Merdivenlerde en ok
kullanlan merdiven ykseklii
lleri 170-180-190 mm lleridir.
Formlmzden yararlanarak
basamak geniliklerinin hesaplarz.
Bu kural normal eimli
merdivenler iindir.
1.2.2.Eim As
Eim asn hesaplayabilmek
iin tg formln kullanrz.
Eim as hesaplama
yntemi ile bulunabildii
gibi
llerek
de
bulunabilir. ekil 1.2de bu
ilem iin sadece bir a
lere ihtiya vardr. Bu
yntem daha ok parmaklk
yapm iin kullanlan bir
yntemdir.
d iv
er
M
le
r
en
60
45
25
36
20
1.2.3.Basamak Says
Basamak Says=
H
h
Kot fark
Basamak says
Bu durumu bir problemle rnekleyelim. Kot fark (H) 1,7 metre olan bir
ykseklie 30 lik eimi olan bir merdivenle kmak istersek basamak llerimiz ve
saymz ne olmaldr sorusuna cevap arayalm.
Verilenler
Kot Fark(H)=1,7m
Tg 30= 0,58
stenenler
h=?
b=?
Basamak says=?
elik merdivenler
Ahap merdivenler
Betonarme merdivenler
Ta merdivenler
Karma merdivenler
Yukarda yaplan snflandrmay daha da oaltmak mmkndr. Merdivenler hangi
gereten yaplrsa yaplsn yksek ekme dayanmna sahip olmaldr.
Resim1.4:Ta merdivenler
10
En dar merdiven
35-40 cm
Dar merdiven
55 cm
Normal merdiven
110-125 cm
Geni merdiven
187,5 cm
Dz merdivenler
Sahanlkl merdivenler
Dner merdivenler
Dayama merdivenler
Asma merdivenler
Yryen merdivenler
11
1.3.1. Dz Merdivenler
Bu merdivenler merdiven ekillerinin en basit olandr. Bu merdivenlerde bir dneme
ve dinlenme yeri yoktur. Kat yksekliinin fazla olmad yerlere yaplrlar.
12
13
14
15
16
17
18
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Dz merdiven yapma ilemini aadaki ilem basamaklarna gre yapnz.
lem Basamaklar
neriler
19
20
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Doru
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Yanl
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek
kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz
sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz.
21
B. UYGULAMALI TEST
Yaptnz uygulamay deerlendirme leine gre deerlendirerek, eksik veya hatal
grdnz davranlar tamamlaynz.
KONTROL LSTES
DEERLENDRME KRTERLER
1. nlnz giydiniz mi?
2.Yaplmak istenilen dz merdiven lsn (Kot farkn=H,
merdiven geniliini) aldnz m?
3. l alrken kroki resim izip lleri bir kez daha kontrol
ettiniz mi?
4. Gerekli hesaplamalar ve malzeme seimini yaparak merdiven
yapm resmini izdiniz mi?
5. izilen/okunan resimdeki llere gre merdiven kiri ve
basamaklar iin tespit edilen malzemeleri kestiniz mi?
6. Kiri iin kesilen paralar resimdeki l ve biimde
puntaladnz m?
7. Kiri l ve dzgnln doruluunu kontrol ettiniz mi?
8. Oluturulan kiriin kaynaklarn arplmalara kar nlem
alarak salamlatrdnz m?
9. Temizlenmesi gereken kaynaklar temizlediniz mi?
10. Kulaklk, gzlk ve eldivenlerinizi kullandnz m?
11. Basamak erevesi iin kesilen paralar resimdeki l ve
biimde puntaladnz m?
12. Basamak erevesinin l ve dzgnln doruluunu
kontrol ettiniz mi?
13. Oluturulan basaman kaynaklarn arplmalara kar
nlem alarak salamlatrdnz m?
14. Temizlenmesi gereken kaynaklar temizlediniz mi?
15 Basamak erevesinin sacn ereve punta ile birletirdiniz
mi?
16. Basamak sacnn salamlama kaynaklarn yaptnz m?
17. Yaplan kiri ve basamaklar resimdeki llere gre kaynak
ile puntaladnz m?
18. Kiri (gvde) ve basamaklarn lsn ve gnyesini kontrol
ettiniz mi?
19. Oluturulan dz merdivenin kaynaklarn arplmalara kar
nlem alarak salamlatrdnz m?
20. Temizlenmesi gereken kaynaklar temizlediniz mi?
21. izilen yapm resmi ile imalat srasndaki farkllklar resim
zerinde dzeltiniz mi?
22
Evet
Hayr
DEERLENDRME
Yaptnz deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden
geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ederek veya aratrarak
eksikliklerinizi tamamlayabilirsiniz.
Cevaplarnzn tamam evet ise bir sonraki faaliyete geiniz.
23
RENME FAALYET2
RENME FAALYET2
AMA
Bu faaliyet sonunda gerekli ortam ve ekipman salandnda teknie uygun olarak
dner merdiven yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr:
Dner merdivenlerin kullanld alanlar aratrp rapor haline getiriniz ve sonucu
snfta tartnz.
Bu aratrmalarnz bu alanla uraan iletmelerden, internet ortamndan, mesleki
eitim veren kurumlardan yapabilirsiniz.
2. DNER MERDVEN
Bir boru ayak (seren direi) zerine sarlm dik genin hipotensnn meydana getirdii helis zerine sralanm basamaklarn meydana getirdii merdivenlerdir.
24
25
Kiri (seren direi) apn hesaplamada kullanlan basit bir formlmz vardr.
26
N .e
D =
Pi
D=
N .e
3,14
40
D = 103,.14
=
400
3,14
= 127 mm
ekil 2.2: 10 Basamakl bir dner merdivenin n, st, yan grn ve adm
(Merdivenlerde adm= kiri etrafna basamaklarn bir dolanmyla klan ykseklik)
27
Basaman kiri (seren) zerinde kavrad miktar belirlenen deerin altna derse ki,
bu mevcut seren apnn kklnden kaynaklanr. O zaman kiriten basaman altna
doru destek atlmaldr.
Dner merdivenlerde kullanlan kiri olarak kullanlan borular et kalnl fazla olan
borulardan seilmelidir.
Gnmzde stten bakldnda tam daire grnts vermeyen dner merdiven
imalatlar da yaplmaktadr. Bu tip merdivenlerin yapmnda kiri tek bir borudan olumaz.
Paral olarak imal edilen ve adna omurga denilen sistemler kullanlr.
28
29
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Dner merdiven yapma ilemini aadaki ilem basamaklarna gre yapnz.
lem Basamaklar
neriler
30
31
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Doru
3
4
5
6
7
8
9
10
Yanl
ok az yer kapladklarndan dar meknlarda ve bina d cephelerinde yangn merdiveni olarak yaplrlar.
Dner merdivenler kiri (seren direi), Basamak ve
parmaklklardan oluur.
Dner merdivenlerde merdiven basamaklarnn kiri (seren
direi) etrafnda bir dolanmda kat ettii serbest ykseklie adm
denilir.
Basamaklarn kiri zerindeki kaynatma (tutturulma) mesafesi
dayanm asndan ok nemli deildir. Dayanm asndan
kiriin et kalnl nemlidir.
Mevcut kiri (seren direi) ap kk tutulmak zorunda ise o zaman kiriten basaman altna doru destek atlmaldr.
Dner merdivenlerde basamaklar gen biiminde yaplrlar ve
genelde alnlar (rhtlar) kapatlmaz.
Dner merdiven imalatnda omurgal sistemler sadece daha
estetik grnml merdiven yapm iin gelitirilmi bir
sistemdir. Gvenilir deildir.
Omurgal sistemde merdiven basamaklar bir kiri etrafna
helisel biimde dizilmezler. Ancak baz durumlarda tayc ayak
(destek) olarak kullanlrlar.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek
kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz
sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz.
32
B. UYGULAMALI TEST
Yaptnz uygulamay deerlendirme leine gre deerlendirerek eksik veya hatal
grdnz davranlar tamamlaynz.
KONTROL LSTES
DEERLENDRME KRTERLER
1. nlnz giydiniz mi?
2.Yaplmak istenilen dner merdiven lsn (Kot farkn=H,
merdiven geniliini=apn) aldnz m?
3. l alrken kroki resim izip lleri bir kez daha kontrol
ettiniz mi?
4. Gerekli hesaplamalar ve malzeme seimini yaparak merdiven
yapm resmini izdiniz mi?
5. izilen/okunan resimdeki llere gre merdiven kirii (seren
direi) ve basamaklar iin tespit edilen malzemeleri kestiniz mi?
6. Kulaklk, gzlk ve eldivenlerinizi kullandnz m?
7. Basamak erevesi iin kesilen paralar resimdeki l ve
biimde puntaladnz m?
8.Basamak erevesinin l ve dzgnln doruluunu
kontrol ettiniz mi?
9. Oluturulan basaman kaynaklarn arplmalara kar nlem
alarak salamlatrdnz m?
10. Temizlenmesi gereken kaynaklar temizlediniz mi?
11. Basamak erevesinin sacn ereve ile punta birletirdiniz
mi?
12. Basamak sacnn salamlama kaynaklarn yaptnz m?
13. Kiri (seren direi) zerine basamaklarn kaynatlaca
yerleri markaladnz m?
14.Yaplan basamaklar resimdeki kiri (seren direi) zerinde
markalanan yerlere kaynak ile puntaladnz m?
15. Kiri (seren direi) ve basamaklarn lsn ve gnyesini
kontrol ettiniz mi?
16. Oluturulan dner merdivenin kaynaklarn arplmalara
kar nlem alarak salamlatrdnz m?
17. Temizlenmesi gereken kaynaklar temizlediniz mi?
18. izilen yapm resmi ile imalat srasndaki farkllklar resim
zerinde dzeltiniz mi?
19. Montaj iin gerekli tedbirleri aldnz m?
20. Merdiveni yerine hesaplanan eim asnda monte edip
kontrol ettiniz mi?
21. l ve a kontroln yaptnz m?
22. Astar boya ve son kat boya ilemlerini yaptnz m?
33
Evet
Hayr
DEERLENDRME
Yaptnz deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden
geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ederek veya aratrarak
eksikliklerinizi tamamlayabilirsiniz.
Cevaplarnzn tamam evet ise bir sonraki faaliyete geiniz.
34
RENME FAALYET3
RENME FAALYET3
AMA
Bu faaliyet sonucunda gerekli ortam ve ekipman salandnda teknie uygun olarak
katlanr merdiven yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr:
Katlanr merdivenlerin kullanm alanlarn renip bu konuda rapor hazrlaynz ve
retmeniniz ile rendiklerinizi paylanz.
Bu aratrmalarnz bu alanla uraan iletmelerden, internet ortamndan, mesleki
eitim veren kurumlardan yapabilirsiniz.
35
Kiri
ki kiri
arasna monte
edilmi
basamak
36
37
1
5
10
4
9
11
4
1
1
1
2
1
2
2
1
2
1
Papu
Basamak
Ayak ara balants (kiri)
st basamak iticisi
st basamak bal
st basamak dzenei
Perin
Ayak
st basamak
Ayak dzenei
Gvde
Say
Para Ad
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
05-11
05-10
05-09
05-08
05-07
05-06
05-05
05-04
05-03
05-02
05-01
Resim
Montaj Nu
Nu
izen
Kontrol
lek
1:1
PVC
1037
1037
1037
1037
1037
1037
1037
1037
1037
1037
Hazr
(10
Hazr
(25
DKP 2
DKP 2
(25
Malzeme
Aklama
Resim nu.
KATLANIR MERDVEN
2005-00
38
MALZEME
LEK
SAYI
ZEN
39
GVDE
2005-01
PARA ADI
RESM NU
MALZEME
LEK
SAYI
ZEN
40
AYAK DZENE
2005-02
PARA ADI
RESM NU
MALZEME
MALZEME
LEK
LEK
SAYI
SAYI
ZEN
ZEN
AYAK
2005-04
PARA ADI
RESM NO
ST BASAMAK
2005-03
PARA ADI
RESM NU
41
42
ST BASAMAK ML
MALZEME
LEK
SAYI
ZEN
MALZEME
LEK
SAYI
ZEN
PARA ADI
RESM NU
ST BASAMAK TCS
2005-08
PARA ADI
RESM NU
43
2005-07.1
Sahanlk
Sahanlk
Merdivenin
yerden
ykseklii
44
45
46
47
Avantajlar:
Estetiktirler.
Az yer kaplarlar.
Dayankldrlar.
Kolay tanabilirler.
Ekonomiktirler.
48
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Katlanr merdiven yapm ilemini aadaki ilem basamaklarna gre yapnz.
lem Basamaklar
neriler
katlanr
nce
kroki
merdivenin
iziniz.
Resimdeki llere gre belirlenen profillerden
merdiven
zellikteki
gvdesini
ve
dayama
almasn yapnz.
ayaklarn Malzeme
seimini
tanabilirliini kolaylatracak ve
kesiniz.
Alma ve katlanmay salayacak mafsallar l-
yeterli
dayanm
dikkat
ediniz..
yapnz
ve
gnyesinden
llerinden
emin
olunca
salamlaynz.
ve Unutmaynz
ki,
bozulan
ii
deliklerini deliniz.
elemanlarn
llere
basamaklar
elemanlarn
hazrlarken
uygulayarak
salayacak
malzemelerden yapnz.
snde kesiniz.
Hazrlanan
merdivenin
montajn
resimde
zordur.
verilen llere gre vidal veya kaynakl Boya ilemini yapnca boya iin
kullandnz
birletiriniz.
Gvde ve basamaklarn ls ile gnyesini
kontrol ediniz.
Merdivenin alp kapanmasn kontrol ediniz.
Astar ve son kat boya ile boyaynz.
49
temizliini yapnz.
takmlarn
LME
DEERLENDRME
LME
VE VE
DEERLENDRME
A. OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)
Aada verilen cmleleri doru veya yanl olarak deerlendiriniz ve ilgili
kutucua cevabnz iaretleyiniz
SORULAR
Doru
3
4
Yanl
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek
kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz
sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz.
50
B. UYGULAMALI TEST
Yaptnz uygulamay deerlendirme leine gre deerlendirerek eksik veya hatal
grdnz davranlar tamamlaynz.
KONTROL LSTES
DEERLENDRME KRTERLER
Evet
Hayr
DEERLENDRME
Yaptnz deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden
geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ederek veya aratrarak
eksikliklerinizi tamamlayabilirsiniz.
Cevaplarnzn tamam evet ise modl deerlendirmeye geiniz.
51
MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
PERFORMANS TEST (YETERLK LME)
Modl ile kazandnz yeterlii aadaki kriterlere gre lnz.
DEERLENDRME KRTERLER
Evet
Hayr
DEERLENDRME
Yaplan deerlendirme sonunda hayr cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz modl tekrar ediniz.
Btn cevaplarnz evet ise modl tamamladnz, tebrik ederiz. retmeniniz size
eitli lme aralar uygulayacaktr. retmeninizle iletiime geiniz.
52
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
Cevaplarnz cevap anahtarlar ile karlatrarak kendinizi deerlendiriniz.
D
Y
D
D
Y
Y
D
Y
D
Y
D
D
Y
D
Y
D
D
D
Y
D
D
Y
D
Y
Y
Y
D
D
D
53
KAYNAKA
KAYNAKA
SERFEL Y. SAP, Metal leri Meslek Teknolojisi II, Form Ofset, Ankara
2001.
KESKN Ylmaz, Yaymlanmam Ders Notlar, (Sincan Fatih End. Mes. Lis.
Metal leri Blm retmeni).
54