BALAIMCILIK- ( BA KURAMI- ARASAL KOULLANMAARIIM YOLUYLA RENME KURAMI )

( THORNDKE )

KAVRAMLAR

TANIM
-

( ARASAL
KOULLANMA
)
BALAIMCILI
K KURAMI

SEME
BALAMA

(DENEME
YANILMA )

RENME
KK
ADIMLARLA
OLUUR

RNEK

Thorndikenin grleri eletirilmi ama yarm yzyla yakn etki

evresinde etki yaratmtr.
Thorndike, eitimsel uygulamalar, transfer eitimi, karlatrmal psikoloji,
Zeka testi, sosyal psikoloji alanlarnda almtr.
Hayvan Zekas adl eseri herkesi etkilemitir
Ona gre , renmenin temelini Duyusal uyarclar ile harekete
geiriciler arasnda kurulan ba oluturur. Buna balamclk ( ba
kuram ) denir.
Duyusal uyarclar ile harekete geiriciler arasnda kurulan ba sonucunda
renme oluur
Uyarc ile Tepki sinirsel bir bala ( balam yoluyla ) birbirine
balanmaktadr
renmenin en temel formu DENEME YANILMA RENMESDR. Buna
daha sonra SEME BALAMA demitir.
Organizma bir problemi zerken kendisini amacna gtrenleri seer
dierlerini eler. ( Bunu kafese koyduu kedi deneyiyle ispatlamaya
almtr )

renme igrsel bir ekilde aniden deil yava yava ortaya kar
nsanlar ve hayvanlar ayn basit yolla renir. Ancak insan renmesi biraz
daha karmaktr.

Bu kanununu nsann Orijinal

Doas adl kitapta toplad
Bir insan etkinlik yapmaya
hazrsa , onu yapmaktan haz
duyar, bu durumda eer
engellenirse kzgnlk gsterir.
Bir insan etkinlik yapmaya
hazr olmad halde zorlanrsa,
yine kzgnlk duyar

TEMEL KANUNLARI
HAZIRBULUNU
LUK KANUNU

Bir ocuk yaz yazmaya hazrsa

yazmaktan zevk alr, ayet
engellenirse kzgnlk davranlar
gsterir.
Eer bir ocuk yaz yazmaya hazr
olmad halde zorlanrsa, kzgnlk
duyar

Thorndikenin psikolojiye en byk katks etki kanunudur. Bu kanun ayn

zamanda Skinnerin Edimsel Koullanma kuramnn temelini oluturur.

1930DAN NCE

ETK KANUNU
-

Tepkinin dourduu sonu haz

verici durumla sonulanrsa
uyarc tepki ba
kuvvetlenir
Tepkinin dourduu sonu
istenmedik durumla
sonulanrsa uyarc - tepki

1930DAN SONRA
Tepkinin dourduu sonu haz
verici durumla sonulanrsa uyarc tepki
ba kuvvetlenir ( 1930a gre Deime
yok )
Tepkinin dourduu sonu
istenmedik durumla sonulanrsa uyarc
- tepki ba etkilenmez

TEKRAR
KANUNU

ba zayflar
1930DAN NCE
- Uyarc tepki ba
kullanldka ( tekrar edildike )
glenir
- Kullanlmazsa zayflar

1930DAN SONRA
Tekrar uyarc tepki ban ne
kuvvetlendirir , nede zayflatr.
( 1930a gre tamamen deitirmitir )
Tekrar etme sadece gelime
salar.

KURAMIN 1930dan NCEK KNCL LKELER

TEPK
ETLL

DKKAT EKC
UYARICILAR

RENC
ZELLKLER

BENZETME
YOLUYLA
TEPKDE
BULUNMA
( TEPK
ANOLOJSTRANSFERDE
BENZER
ELER )

ARIIMSAL
GE

Organizma kar karya kald

bir
problemin zm srecinde
pek ok farkl tepki ortaya
koyar. Bunlardan sonuca
gtrenleri tekrar eder
dierlerini eler
Bu ilke deneme yanlma
renmesinin de temelini
oluturur
Uyarclara tepkiler
gsterilirken daha ok dikkat
ekenlere kar ncelikli olarak
tepki gsterme sz konusudur.

Kedi kapatld rahatsz edici kafes

ortamndan dar kmak iin ok
farkl tepkiler ortaya koymutur. Ancak
dier seferde bir nceki ie
yaramayan tepkilerin bazlarn
eleyerek kafesten kma zamann
ksaltm ve sonuta kafesten kma
yolunu renmitir.

Hem kaltm, hem de tutumlar

( renmeler ) tepkiyi ortaya
koyma performansn etkiler

Benzer uyarclara , benzer

tepkileri gsterme
eilimindeyiz
Buna daha sonra uyarc
genellemesi denmitir.
Organizmann karlat yeni
durumla , nceki durum
arasndaki benzerlik arttka,
transfer etme yetenei de
artmaktadr
Bir uyarcya gsterilen tepki,
ortama baka uyarclarn
girmesiyle birlikte onlara da
gsterilmeye balanr. Bu
arada ilk uyarclar ortamdan
ekilse bile tepkiler yeni
uyarclara gsterilmeye
devam eder.

Bir ocuk kapatld bir oda dan

kmak iin 10 siyah dmeye deil,
sadece bir krmz dme olan
dmeye ncelikli basar. Zira o daha
ok dikkat ekmektedir.
Kafese konan gen kedi, yal kediye
gre daha ok aba gsterir.
Daha nce krmz dmeye
bastmzda kap almadysa, artk bu
sefer dikkat eken krmz dmeden
balamayz , zira onun ie
yaramadn renmiizdir.
Bir matematik problemini zen
renci, benzer problemlerin
zmnde de ayn yolu takip eder.
Motoru arza eden bir ofr,
arkadann arabasnn motoru
bozulduun da da ayn yolu takip
ederek problemi gidermeye alr

Thorndike, kediye balk gsterip ayaa

kalkmasn salamtr. Daha sonra
balk gsterip + ayaa kalk komutu
vermitir. Bir sonraki aamada et
olmasa bile ayaa kalk denince kedi
ayaa kalkmtr.
Hafif mzik eliinde kitap
okutturulduunda, daha sonra hafif
mzik olmasa bile kitap okuma
davran devam eder.
Reklamclkta, nllerle bir rn
tantldnda, rn alma davran
artar

KURAMIN 1930dan SONRAK KNCL LKELER

ETKNN
YAYILMASI
-

AT OLMA
-

ARIIMSAL
ZITLIK

THORNDKEN
N KURAMININ
ETME
UYGULANMASI

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Pekitirilen davranlar kadar,

pekitirilen davrann
ncesindeki ya da sonrasndaki
davranlarda pekitirilmi olur.
Cezalandrlan davranlarn,
ncesindeki yada sonrasndaki
davranlar pekitiriliyorsa
cezalandrlan davran devam
eder.
Uyarc durumunda bulunan iki
e bir birine ait ise , ikisi
arasnda arm
olumaktadr
Tepkinin meydana getirdii etki
, organizmann ihtiyalaryla
ilikili ise , renme daha
etkilidir
Thorndikenin bu ilkesi
biliselcilii destekledii iin
eletitilmitir.

Yemekten nce , ellerini ykamas

durumunda sevdii yiyeceini yiyen
bir ocuun, ellerini ykadktan sonra
havluda kurulama davran da
pekitirilmi olur. Ayn zamanda
ellerini kurulamama davran da
pekiebilir.

Kedi havlar , kpek miyavlar.

Cmlesinde havlar kavram kpekle
ilgili olduu iin kedi kavram
havlar artrmaz. Ancak, kpek
havlar, kedi miyavlar olsa havlar
kpee ait olduu iin arm daha
iyi olmaktadr.
Gazete okuyan rencinin tarih ders
baars artt iin gazete okumaya
devam eder. Zira sonu, rencinin
ihtiyacna olumlu etki oluturdu.

Birbirini artran kavramlar

- Bir renci arpm tablosunu batan
kolay renilir, oysa ki bir birini
sona rahat bir ekilde ezberlerken,
artrmayan zt uyaranlar
sondan baa zor ezberler
Alfabedeki harfler geriye doru zor
zor renilir.
Thorndike , ait olma ilkesine
sylenir
getirilen eletirilere bu ilkeyle
cavp vermitir. Ona gre
Gestaltlarn dedii gibi
renme , uyarc tepki
balarnn yerine genel
ilkelerle aklansa idi , renci
ileriye ve geriye doru ayn
performans gsterebilecekti.
Eitim bilimsel bir nitelik tamaldr
Balangta amalar iyi belirlenmelidir
rencinin davrann dal gdlenme belirler. Bu bakmdan renmeler
rencinin ihtiyac karlayacak durumda olmaldr.
Eitimde cezaya yer yoktur. Zira ceza, uyarc tepki arasndaki ba
zayflatmaz
Sre boyunca renci aktif olmal, ezberci eitimden kanlmaldr
Okuldaki koullar , gerek yaama uygun olmaldr
renme kk admlarla oluur, bu bakmdan renme adm adm,
kolaydan zora olmaldr