F.

William Engdahl
STOLJEE RATA 2
Tajni geopolitiki plan amerike Vlade

F. William Engdahl, autor bestselera o

nafti i geopolitici Stoljee rata: anglo-amerika naftna politika i novi svjetski poredak,
te bestselera o genocidnoj geopolitici G M O
hrane Sjeme unitenja: geopolitika genetski
modificirane hrane i globalno carstvo, ve
vie od trideset godina, tj. od prvoga naftno
ga oka i svjetske krize ita s poetka se
damdesetih godina 20. stoljea, pie o pro
blemima poljoprivrede, GATT-u, Svjetskoj tr
govakoj organizaciji (WTO), Meunarod
nom monetarnom fondu (MMF-u), energiji,
politici i ekonomiji. Diplomirao je politiku
na Sveuilitu Princeton i stekao magisterij iz
komparativne ekonomije na Sveuilitu
Stockholm. Radio je kao neovisan ekono
mist i novinar, prvo u N e w Yorku, a zatim u
Europi, obraujui teme poput Urugvajsko
ga sastanka GATT-a, politike hrane Europske
unije, kartela ita, politike MMF-a, problema
vanjskoga duga zemalja Treega svijeta, zaku
lisnih fondova i azijske krize. Redovito pie
za mnoge novine, asopise i elektronske
medije, ukljuujui i japanski asopis Nihon
Keizai Shimbun, te Forseight, Grant's In
vestor, com, European Banker i Business
Banker International. Predaje na mnogim me
unarodnim konferencijama na temu geo
politike, GMO-a, ekonomije i energije, od
Londona preko Dakarte do Poljske i Hrvat
ske. ivi u Njemakoj i, osim to redovito
pie o pitanjima ekonomije, energije i o me
unarodnim problemima, radi i kao eko
nomski savjetnik.

F. William Engdahl

STOLJEE
RATA 2
Tajni geopolitiki plan
amerike Vlade

SADRAJ

PREDGOVOR

Prvo poglavlje
PUTIN ISPUTA BOMBU
Geografski stoer povijesti
Novi hladni rat
"Kao da se desnom rukom poee po lijevom uhu"

15
15
20
23

D r u g o poglavlje
NEOBINA PRIA RATOVA ZVIJEZDA
Poetci amerike proturaketne obrane
NASA i vojne tajne
Rumsfeld podupire proturaketnu obranu
Strateko izvjee Pentagona za Europu i NATO
emu sada proturaketna obrana?

29
29
30
34
37
42

Tree poglavlje
WASHINGTON OPSJEDNUT NUKLEARNIM
NAORUANJEM
Tajni plan o postizanju nuklearne premoi
Nacionalna proturaketna obrana - "karika koja
nedostaje do prvoga nuklearnog napada"
Pripreme za prvi nuklearni napad
Dominacija punog spektra

45
45
48
54
55

etvrto poglavlje
DR. STRANGELOVE JE IV!
Bombe to dalje...
Rumsfeldov Conplan 8022

57
57
59

Peto poglavlje
CARSTVO BAZA - BAZA CARSTVA
Rusija okruena amerikim bazama
Nove amerike vojne baze za ouvanje "demokracije"?
O b r a n a polja opijuma?

63
63
65
68

irenje amerikih vojnih baza poslije Hladnoga rata

Slabljenje moi j e d n o g carstva?
Snaga za izvoenje n u k l e a r n o g udara " t o agresivnija, to prodornija"
Ameriki nuklearni bombarderi
u stalnoj pripravnosti
esto poglavlje
LOBI "STALNO ZAREENE DRAVE"
Vojno-industrijski k o m p l e k s seli u W a s h i n g t o n
Ameriko vijee sigurnosti
Novi vojno-industrijski k o m p l e k s

73
78
79
80
83
83
84
89

Sedmo poglavlje
"REVOLUCIJA" U VOJNIM POSLOVIMA
Pritajeni zavretak razdoblja MAD-a
(zajamenog uzajamnog unitenja)
Rumsfeldov "Marshallov plan" t e h n o l o k o oruje s "krvavom otricom"
Marshallovi "Jedijevi ratnici
Marshallova vizija ratovanja uz p o m o
visoke tehnologije
U m r e e n o voenje rata
"Lani stjegovi" i brod Achille Lauro
11. rujna 2 0 0 1 .
"Novi Pearl Harbor"?

117
120
126
129
135

O s m o poglavlje
POLITIKI STROJ VOJNE INDUSTRIJE
Tko vlada u "dravi nacionalne sigurnosti"
"Prozor u Babilon"

139
139
149

Deveto poglavlje
ARMAGEDONSKA VOJSKA TZV. "KRISTOVI VOJNICI"
Politika baza "zaraene drave"
Dinastija B u s h i "zaraena drava"
Novaenje sljedbenika Biblije
Tajnovito Vijee za nacionalnu politiku
Moon i Vijee za nacionalnu politiku

155
155
156
159
161
163

91
91
95
99

Novi "kriarski rat"

George Bush i Vijee za nacionalnu politiku,
CIA i p a s t o r M o o n
CIA-in "Ljetni institut za lingvistiku"
"Znakovi i uda"
"Blagoslov iz T o r o n t a "
Odredi smrti " p o n o v n o r o e n i h " krana
u Latinskoj Americi
Rios M o n t t iz Gvatemale i CIA
Neobian " D o k u m e n t iz Santa Fea"
"Darovi d u h a "
Bush p r i s t u p a M o o n u . . .
Bush p r e u z i m a CIA-u
M o o n o v udar na Republikansku stranku
Bushovi i Moonovi diktatori u zemljama
Latinske Amerike
Bush, Oliver N o r t h i CIA-ina droga
Deseto poglavlje
"KRISTOVI VOJNICI" - BIZARNI SVIJET
KRANSKOG CIONIZMA
Moli
tva
za
Armagedon
Korijeni kranskoga cionizma
Likudovi kranski cionisti u Americi
Uzaae za "izabrani Boji n a r o d "
Obnova Salomonova h r a m a
Rat iz 1967. godine kao prekretnica
G e o r g e W. Bush u r u k a m a j e d n o g
kranskog cionista
Bush, kranski cionisti i m a s o n i
"Nevolje na p o m o l u "
Ispovijed
"pastora
Teda"
J e d a n a e s t o poglavlje
UDNI JASTREBOVI - NEOKONZERVATIVCI
U m j e t n o stvoreni ameriki konzervativizam
Republikanci tipa R a m b o
"Knez t a m e "
Douglas Feith - podvojena lojalnost i krivotvorenje
obavjetajnih podataka

169
172
173
175
177
179
181
182
186
188
190
192
194
195

201
201
203
207
210
215
222
223
230
232
235
239
239
243
246
249

Manipulacije o irakom oruju za m a s o v n o unitenje

Arhetip nove amerike vojne nadmoi
Veze s Likudom i podvojena lojalnost?
Ne ba p o t p u n raskid
POGOVOR
Mackinderova nona mora
Ruska medvjedica otri svoje nuklearne z u b e . . .
DODATAK

252
254
255
258
261
261
262

PREDGOVOR

" U M R E E N O UPRAVLJANJE" NEOKONZERVATIVNI TRUSTOVI MOZGOVA

267

DODATAK B
PRIVATNE ZAKLADE: TRAGOM NOVCA
Dugi p o h o d g o s p o d i n a S i m o n a n a amerike
institucije
Zaklada Lynde i Harry Bradley
Podrijetlo bogatstva obitelji Bradley
Projekt Zaklade Bradley zvan "Zvonolika krivulja"
Zaklade Scaife
Zaklada Smith Richardson
DODATAK C
MEDIJSKI RATNI PROPAGANDNI STROJ
Tjelohranitelj lai...
Vijee za i n o z e m n e o d n o s e (CFR)
kontrolira svjetske medije

299
299
302
305
307
309
310
313
313
313

O v a knjiga nije p l a n i r a n i trei d i o trilogije koja je t r e b a l a biti

detaljan prikaz povijesti geopolitike moi od poetka 20. stoljea,
tj. od p o e t k a slabljenja B r i t a n s k o g a C a r s t v a i i s t o d o b n o g n a
s t a n k a " a m e r i k o g a stoljea".
Prvi dio te trilogije j e s t knjiga Stoljee rata: anglo-amerika naftna
politika i novi svjetski poredak, a d r u g i je Sjeme unitenja: geopolitika
genetski modificirane hrane i globalno carstvo. Trea knjiga te trilogije
o b r a d i t e t r e u p o l u g u svjetske m o i , koju j e H e n r y K i s s i n g e r
jo s e d a m d e s e t i h godina prologa stoljea o p i s a o sada ve d o b r o
p o z n a t o m r e e n i c o m koja glasi: " O n a j t k o vlada n a f t o m , vlada
dravama, onaj tko vlada h r a n o m , vlada ljudima, a onaj t k o vlada
n o v c e m , v l a d a cijelim svijetom".
Z b o g t r e n u t a n i h dogaaja, koji su t a k o d r a m a t i n i i imaju
t a k o g o l e m e p o s l j e d i c e p o b u d u n o s t civiliziranoga svijeta,
o d l u i o s a m ostaviti p o s t r a n i pisanje t r e e g a dijela s p o m e n u t e
trilogije k a k o bih t o prije d o v r i o ovu knjigu. Taj je z a o k r e t
p o t a k n u t d o g a a j i m a t o su se poeli nizati od j e s e n i 2 0 0 6 . , a
pokazivali su sve jae sueljavanje Rusije i njezina d u g o g o d i
njeg neprijatelja iz razdoblja H l a d n o g a rata, Sjedinjenih A m e
rikih Drava.
K a k o j e m o g u e d a g o t o v o e s n a e s t g o d i n a poslije r a s p a d a
Sovjetskoga Saveza i j e d a n a e s t godina poslije d r a m a t i n o g a p a d a
B e r l i n s k o g a zida, t o se d o g o d i l o 9. s t u d e n o g a 1 9 8 9 . i t o je
ulijevalo n a d u , N A T O i Rusija stoje na s u p r o t n i m s t r a n a m a gle
de n u k l e a r n i h raketa i ostale vojne o p r e m e na granici s Rusijom?
to je d o v e l o do t a k o u d n a i o p a s n a stanja? Kada se, u b r z o p o
slije rata u Afganistanu, d o g o d i o krvavi i p o g r j e n o t u m a e n i rat

p r o t i v Iraka, a o b a su p o e t k o m 2 0 0 7 . bila t a k o e s t o k a da su
poela izmicati k o n t r o l i , a m e r i k a je Vlada odluila n a s t a v i t i s
p r o v o k a t i v n i m p l a n o v i m a okruivanja Rusije svojim p r i j e t v o r n o
n a z v a n i m " p r o t u r a k e t n i m o b r a m b e n i m t i t o m " . Skeptinoj ru
skoj i e u r o p s k o j j a v n o s t i A m e r i k a je tvrdila k a k o p r o t u r a k e t n a
p o s t r o j e n j a u Poljskoj i e k o j imaju svrhu zatititi A m e r i k u i
njezine saveznike o d " m o g u e g iranskoga r a k e t n o g a n a p a d a " .
O b j a s n i t i te u d n e d o g a a j e bilo bi t e k o i u najboljim v r e
m e n i m a . Kada je W a s h i n g t o n objelodanio da ne odustaje od
svojih planova, postalo je i z n i m n o vano u r n o napisati ovu knji
gu. O n o t o nedostaje veini s u v r e m e n i h kritikih analiza razvoja
dogaaja, od Iraka p r e k o A f g a n i s t a n a pa sve do n e d a v n o g a vala
" o b o j e n i h revolucija", koje se od 2 0 0 0 . g o d i n e d o g a a j u u R u
siji, jest p o z n a v a t i geopolitiki k o n t e k s t tih dogaaja. Bez razu
mijevanja povijesne perspektive nije m o g u e razumjeti ni poljsku
Vladu, iji su d u n o s n i c i , u ozraju lakrdijakoga ponavljanja
povijesti, bili s u o e n i s p r o b l e m i m a t o su, po d r a m a t i n o s t i i
p o s l j e d i c a m a , nadilazili sve p r o b l e m e koje j e poljska Vlada
tijekom t r i d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea p o k u a v a l a rijeiti s
Rusijom, N j e m a k o m , Belgijom i F r a n c u s k o m .
Pravo r a z u m i j e v a n j e u l o g e povijesti i o n o g a t o je b r i t a n s k i
geograf sir Halford M a c k i n d e r u s v o m radu iz 1904. g o d i n e , p o d
nazivom " T h e Geographical Pivot of History" (Geografski stoer
povijesti), definirao kao euroazijsku geopolitiku, j e d n a k o je vano

D a n a s je ta s t o e r n a zemlja u s v a k o m p o g l e d u u s t o e r u p o
z o r n o s t i a m e r i k e g l o b a l n e strategije, j e d n a k o k a o i u v r i j e m e
velike igre, tj. s u k o b a i z m e u b r i t a n s k o g a i r u s k o g a carstva u
d r u g o j polovici 19. stoljea. Politiari i vlade se smjenjuju, ali
geografija ostaje n e p r o m i j e n j e n a .
Ova knjiga jest p o k u a j p r i k a z a s t o e r n e v a n o s t i Rusije da
n a s , za o n e itatelje koji p o k u a v a j u nai s m i s a o u s u l u d i m kre
tanjima svjetske p o l i t i k e . N o , s a m o t o d a l o b i n e p o t p u n u sliku
svijeta u k o j e m u i v i m o i o p a s n o s t i u n j e m u .
injenica d a j e Rusija bila i da jest sredinja zemlja svjetskih
dogaaja, s a m o j e j e d a n d i o geopolitike procjene. G l e d e t e geo
politike s t v a r n o s t i Rusije, Sjedinjene A m e r i k e D r a v e , k a o
j e d i n a svjetska velesila p r e o s t a l a poslije r a s p a d a Sovjetskoga
Saveza, n a l e su se s u o e n e s dvjema m o g u n o s t i m a . M o g l e su
o p r e z n o , ali j a s n o , najaviti p o e t a k n o v e e r e , e r e p o l i t i k e i g o
spodarske suradnje s uzdrmanim i gospodarski opustoenim
bivim neprijateljem iz razdoblja H l a d n o g a rata. P r e d v o e n Sje
dinjenim Amerikim Dravama, Zapad je mogao potaknuti
u z a j a m n o s m a n j e n j e t e r o r a n u k l e a r n e moi iz razdoblja H l a d n o
ga rata i p r e t v a r a n j e i n d u s t r i j e , na Z a p a d u i na I s t o k u , u g o l e m
p o t h v a t izgradnje civilne i n f r a s t r u k t u r e i o b n o v e o r o n u l i h gra
dova. P o t a k n u t i ozraje u z a j a m n e g o s p o d a r s k e suradnje, koja je
m o g l a p r e t v o r i t i Euroaziju u j e d n o o d n a j n a p r e d n i j i h p o d r u j a
svijeta, poeti p o s t u p n o dokidati N A T O , u t r e n u t k u kada je Rusija
raspustila Varavski p a k t , bila je j e d n a od dviju m o g u n o s t i prije
25 godina.

d a n a s kao i u M a c k i n d e r o v o vrijeme. M a c k i n d e r je p r v o postavio

teoretsku osnovu za britansku imperijalnu hegemoniju, a p o
slije D r u g o g a svjetskoga rata za projekciju a m e r i k e m o i u
svijetu. I z n i m n o je d u b o k o s h v a a o s t o e r n u u l o g u koju Rusija
ima zahvaljujui s v o m e g e o g r a f s k o m poloaju, k a o j e d i n s t v e n a
euroazijska k o p n e n a sila, bogata svim p o t r e b n i m r u d a m a , poljo
p r i v r e d n i m z e m l j i t e m i i z v o r i m a energije. D r a o ju je t a k o
v a n o m z a svjetsku politiku d a j u j e n a z v a o " s t o e r n o m z e m
ljom" ( H e a r t l a n d ) .
10

Ali W a s h i n g t o n j e i z a b r a o drukiji p u t rjeavanja p r o b l e m a

sa s t o e r n o m zemljom. Izabrao je politiku tajnosti, o b m a n e , lai
i ratova, u p o k u a j u da n a d t o m s t o e r n o m zemljom s t e k n e n a d
zor p o m o u vojne sile. Da b i s m o razumjeli kako su dva narataja
dinastije B u s h bila k a d r a odigrati t a k o v a n u u l o g u u t o m e p o l i
t i k o m z a o k r e t u p r e m a Rusiji poslije 1990., v a n o je zaviriti
d u b o k o u p o z a d i n u p o l i t i k o g a stroja koji j e , tajnou i o b m a
n o m , l a i m a i r a t o v i m a , stvorila obitelj G e o r g e a W. B u s h a , i to
t a k o d a a m e r i k i n a r o d nije t o g a n i svjestan.
1I

G o d i n e 1 9 9 0 . vlada p r e d s j e d n i k a B u s h a starijeg, iji je sa

vjetnik, m e u o s t a l i m a , bio i H e n r y Kissinger, na s a s t a n k u Sed
m o r i c e u H o u s t o n u insistirala j e n a t o m e d a M e u n a r o d n i m o
n e t a r n i fond b u d e j e d i n a institucija koja e d i k t i r a t i g o s p o d a r
sku p r e o b r a z b u drava bivega Varavskoga pakta, pa t a k o i Ru
sije. T a d a n j e pravilo bilo je ok terapija, a ne r a z u m n a politika
g o s p o d a r s k e p r e o b r a z b e . Radikalna neoliberalna e k o n o m s k a p o
litika s l o b o d n o g a trita, krajnje n e p r i m j e r e n a d r u t v e n i m i go
s p o d a r s k i m z a h t j e v i m a Rusije, Poljske, B u g a r s k e , Jugoslavije i
svih o s t a l i h bivih k o m u n i s t i k i h zemalja u E u r o p i , bila je n a
m e t n u t a u c j e n o m glede k r e d i t a d o b i v e n i h o d z a p a d n i h b a n a k a ,
a takvu je politiku v o d i o M e u n a r o d n i m o n e t a r n i fond ( M M F ) ,
zahtijevajui privatizaciju i u v o e n j e trinoga g o s p o d a r s t v a .
N o , g o s p o d a r s k e n e u s p j e h e a m e r i k e p o l i t i k e nije m o g u e
razumjeti a k o n e s h v a t i m o d a j e m o n i k r u g a m e r i k o g a g o s p o
d a r s k o g i politikog ustroja, k r u g obitelji Bush, tijekom i poslije
Drugoga svjetskoga rata izvorno iznjedren kao k r u g tienika vladajue obitelji Rockefeller. K r u g o k o Rockfellera bio je m r e a
i z n i m n o g i n e u p i t n o g utjecaja i moi u poslijeratnoj politici Sje
dinjenih A m e r i k i h Drava, m r e a koja je ukljuivala i obitelj
Bush k a o m l a d e p a r t n e r e u s h e m i stvaranja n o v o g svjetskog
poretka.
Desetljeima prije toga njihov projekt stvaranja n o v o g
svjetskog p o r e t k a zahtijevao j e p r e o b r a z b u d r u t v e n o g a p o r e t k a
u samoj Americi i p r e o b r a z b u s t r u k t u r e temeljnih uvjerenja a m e
rikih g r a a n a , koji su p e d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea ili u
crkvu, u naciju fanatinih i p r e s t r a e n i h ljudi p r e d v o e n i h fun
damentalistima - "ponovno roenim kranima". Godine 2000.
taj evangelistiki f u n d a m e n t a l i z a m d o v e o je G e o r g e a W . B u s h a
u Bijelu k u u .
Kako je a m e r i k i n a r o d , k o j e m u se n e k a d a divio cijeli svijet,
zbog njegove o t v o r e n o s t i p r e m a s t r a n c i m a i n e o p t e r e e n a p r i
s t u p a ivotu, m o g a o d o p u s t i t i da se njegovu zemlju p r e t v o r i u
udovinu silu koja vodi n e m i l o s r d n e ratove i o k r u t n o zlostavlja
12

ljude u Iraku, A f g a n i s t a n u i na m n o g i m d r u g i m m a n j e p o z n a t i m
p o p r i t i m a diljem svijeta, j e s t d r u g a k o m p l e m e n t a r n a t e m a o v e
knjige.
P r e o b r a z b a d r u t v e n i h n o r m a tradicionalno miroljubivih sta
novnika Sjedinjenih Amerikih Drava u vrstu n o v e Sparte p o t p u
n o j e neshvatljiva veini E u r o p l j a n a , koji ive d a l e k o o d a m e
rikih o b a l a i u glavi imaju slike d r u k i j e A m e r i k e . U n u t a r n j a
p r e o b r a z b a amerikoga d r u t v a p o m o u d r u t v e n o g inenjeringa,
do razine koju je gotovo n e m o g u e zamisliti, jest bitan d i o pretva
ranja Sjedinjenih A m e r i k i h D r a v a u n o v u S p a r t u , tj. trajno
z a r a e n u d r a v u . K a k o je to u i n j e n o i s kojim ciljem u k o n t e k
s t u d a n a n j e o p a s n o s t i o d t o g a stanja p o m i r u svijetu j e s t nit
vodilja o v e knjige. T r e n u t a n i razvoj dogaaja zahtijeva u r n o
objanjenje toga pitanja.
S v o m e n j e m a k o m izdavau J o c h e n u K o p p u zahvaljujem n a
r a z u m i j e v a n j u i shvaanju v a n o s t i objavljivanja ove knjige.
F. William Engdahl, kobvoz2007.

Prvo poglavlje

M i i n c h e n , veljaa 2 0 0 7 .

PUTIN ISPUTA BOMBU

Geografski stoer povijesti
R u s k i p r e d s j e d n i k V l a d i m i r P u t i n pojavio se u veljai 2 0 0 7 .
g o d i n e u M i i n c h e n u k a o p o s e b a n gost n a M e u n a r o d n o j konfe
renciji o sigurnosti, nekadanjoj W e r k u n d e Conference, na kojoj
je, p r e m a svim mjerilima, o d r a o i z n i m a n govor, iznijevi staja
lita koja su na Z a p a d u i z n e n a d i l a i z a t e k l a m n o g e . Poslije tih
njegovih i s k r e n i h rijei u p u e n i h o k u p l j e n i m s u d i o n i c i m a k o n
ferencije o d r a n e u veljai u M i i n c h e n u , uslijedila je bujica p r o
svjeda u m e d i j i m a i m e u p o l i t i a r i m a na Z a p a d u .
Prvi p u t od r a s p a d a Sovjetskoga Saveza, iz 1 9 9 1 . g o d i n e , za
p a d n i s u m e d i j i progovorili o n o v o m e h l a d n o m r a t u i z m e u
Z a p a d a i Rusije. Z a p r a v o , r u s k i je p r e d s j e d n i k u s v o m e g o v o r u
s a m o o t v o r e n o i j a v n o p r o g o v o r i o o p r o c e s u koji nije zavrio
p a d o m Berlinskoga zida u s t u d e n o m e 1989. g o d i n e . H l a d n i rat,
koji je z a p o e o potkraj e t r d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea, for
m a l n i m s t v a r a n j e m S j e v e r n o a t l a n s k o g a vojnoga saveza, u biti
n i k a d a nije n i o k o n a n . U p r a v o s u t u injenicu sluatelji n a Za
p a d u t e k o i s n e l a g o d o m p r o g u t a l i . P u t i n je na svjetskoj p o z o r
nici u M i i n c h e n u o d i g r a o u l o g u lika iz prie slavnoga d a n s k o g a
p i s c a bajka H a n s a C h r i s t i a n a A n d e r s e n a . U s t a o je, u p r o p r s t o m
u G e o r g e a W. B u s h a i u z v i k n u o , g l a s n o da ga svi uju: " G l e
dajte! Car je gol!"

15

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

A m e r i k a Vlada, koja je de facto glavni z a p o v j e d n i k N A T O

saveza, t o l i k o je poveala svoju vojnu m o tijekom p r o t e k l i h
o s a m n a e s t godina, koliko je p r o l o od raspada Sovjetskoga Save
za, da se Rusija osjetila pozvanom reagirati otvoreno i bez uvijanja.
O n o t o s e s a s v i m j a s n o p o e l o d o g a a t i p o e t k o m n o v o g a ti
suljea, uvelike p o d p l a t e m s r a u n a t o g a z a v o e n j a u pogrje n o m smjeru i uinkovitih p r o p a g a n d n i h akcija o irenju d e m o
kracije u a m e r i k o m e stilu na bive zemlje V a r a v s k o g a p a k t a i
Sovjetskoga Saveza, bilo je v o j n o sueljavanje k a k v o svijet nije
vidio od razdoblja H l a d n o g a rata s poetka p e d e s e t i h g o d i n a p r o
loga stoljea.

Izvorni plan v o d e i h a m e r i k i h p l a n e r a iz v r e m e n a poslije

D r u g o g a svjetskoga rata bio je stvoriti n e k u vrstu n e f o r m a l n o g a
carstva, u k o j e m u bi se A m e r i k a pojavila kao n e o s p o r a n vladar u
n o v o m e s v j e t s k o m e p o r e t k u , koji bi djelovao kroz tada n o v o
s t v o r e n u organizaciju - Ujedinjene n a r o d e .

G o d i n e 1948. glavni tvorac p r a v o g a h l a d n o g a rata G e o r g e F.

Kennan, direktor Odsjeka za planiranje politike pri amerikom
M i n i s t a r s t v u vanjskih poslova (State D e p a r t m e n t u ) i z n i o je u
j e d n o m i n t e r n o m p o l i t i k o m d o k u m e n t u o z n a e n o m k a o "vrlo
tajno", ciljeve v a n j s k e p o l i t i k e Sjedinjenih A m e r i k i h Drava,
koje su gradile poslijeratno carstvo koje je trebalo p o s t a t i p o z n a
to k a o " A m e r i k o stoljee".
K e n n a n je p o t o m u d o k u m e n t u , koji je p o s t a o d o s t u p a n jav
nosti, napisao:
" I m a m o oko 5 0 % svjetskoga bogatstva, ali s a m o 6 , 3 % svjetsko
g a stanovnitva. T a j e s u p r o t n o s t p o s e b n o velika, k a o o n a i z m e
u nas i azijskih zemalja. U takvoj situaciji ne s m i j e m o pogrijeiti
ni p o s t a t i p r e d m e t zavisti i ogorenja. Naa prava zadaa u p r e d
s t o j e e m r a z d o b l j u j e s t o s m i s l i t i o b r a z a c o d n o s a koji e n a m
o m o g u i t i da z a d r i m o taj poloaj s u p r o t n o s t i , a da p r i t o m n e
d v o j b e n o n e u g r o z i m o n a u n a c i o n a l n u s i g u r n o s t . Kako b i s m o
t o postigli, m o r a t e m o s e p o s v e o s l o b o d i t i s e n t i m e n t a l n o s t i i
sanjarenja. M o r a m o s e p o s v u d a u s r e d o t o i t i iskljuivo n a n a e
n e p o s r e d n e n a c i o n a l n e ciljeve. N e s m i j e m o s e obmanjivati t i m e
da d a n a s m o e m o sebi p r i u t i t i l u k s u z a l t r u i z m a i svjetskoga
dobroinitelja."
1

K e n n a n , G e o r g e F., Policy P l a n n i n g S t u d y , P P S / 2 3 : R e v i e w o f C u r r e n t
T r e n d s i n U . S . Policy, M e m o r a n d u m b y t h e D i r e c t o r o f t h e Policy P l a n n i n g

16

Britanski p r e m i j e r W i n s t o n C h u r c h i l l tvrdoglavo j e o d b i o
igrati sasvim o i t o p o d r e e n u ulogu Velike Britanije u a m e r i k o
m e s v j e t s k o m e c a r s t v u . T o odbijanje d o v e l o je, potkraj e t r d e
s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea, do m n o g i h o t v o r e n i h i prikrive
nih b r i t a n s k i h provokacija, t o je Staljina n a v e l o na odbacivanje
svake p o m i s l i n a s u r a d n i k i o d n o s s a Sjedinjenim A m e r i k i m
D r a v a m a , bilo u Vijeu s i g u r n o s t i Ujedinjenih n a r o d a bilo na
neki drugi nain. N a v u e n a je istinska eljezna zavjesa od t e n k o
va, b o m b a r d e r a i oruja za m a s o v n o u n i t e n j e , koja je p o e t k o m
1948. g o d i n e razdvojila p r i v r e d u k o m u n i s t i k i h drava Varav
s k o g a pakta, ukljuujui i t a d a tek s t v o r e n u N a r o d n u R e p u b l i k u
Kinu i T i t o v u k o m u n i s t i k u Jugoslaviju.
U to v r i j e m e , n e g d j e u razdoblju i z m e u p o z n a t o g a C h u r chillova g o v o r a o "eljeznoj zavjesi", o d r a n o g a 1948. u g r a d u
Fultonu, u saveznoj dravi Missouri, i formalnoga stvaranja Sjever
n o a t l a n s k o g a vojnoga saveza, u travnju 1949., u kojemu d o m i n i
raju Sjedinjene A m e r i k e Drave, geopolitiki p r o s t o r p o z n a t
k a o Euroazija, od rijeke Elbe u N j e m a k o j p r e k o T r s t a , Sofije i
Srednje Azije do Kine, b i o je h e r m e t i k i izoliran od izravnog
utjecaja W a s h i n g t o n a i a m e r i k e e k o n o m s k e politike.
V e e m dijelu svijeta o s t a l o je n e p o z n a t o o n o t o je bilo sa
s v i m j a s n a p o l i t i k a tajnog u s t r o j a vanjske p o l i t i k e S j e d i n j e n i h
A m e r i k i h Drava - v o j n o - i n d u s t r i j s k o g a s e g m e n t a , m u l t i n a c i o
n a l n i h e n e r g e t s k i h korporacija, Odjela z a n a c i o n a l n u s i g u r n o s t
a m e r i k e V l a d e , P e n t a g o n a , CIA-e, D r a v n e agencije z a n a c i o
n a l n u s i g u r n o s t i i b r o j n i h p o s e b n i h V l a d i n i h tajnih s l u b a - d a

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

u svojim r u k a m a p o n o v n o v r s t o d r e cjelokupan vojni i e k o

n o m s k i n a d z o r n a d o n i m t o j e b r i t a n s k i o t a c g e o p o l i t i k e sir
Halford M a c k i n d e r u j e d n o m poticajnom p o l i t i k o m izvjeu iz
1904. g o d i n e n a z v a o " g e o g r a f s k i m s t o e r o m povijesti", tj. Ru
sijom .

od ta dva sluaja, p o m o r s k a bi fronta bila p r i d o d a n a b o g a t s t v i m a

toga velikoga k o n t i n e n t a , t o bi stvorilo geopolitike uvjete p o
t r e b n e za stvaranje velike sile koja bi bila n a d m o n a i na m o r u i
na kopnu.

Za Mackindera i b r i t a n s k o Ministarstvo vanjskih poslova, prije

vie od s t o t i n u g o d i n a , n a d z o r nad Rusijom odluivao je o t o m e
t k o e, ili t k o m o e , k o n t r o l i r a t i g o l e m e p r o s t o r e Euroazije, a
t i m e n e i z r a v n o i cijeli svijet. M a c k i n d e r je d r a o da e se, d o k se
Europa b u d e p r e k o m o r s k i m p u t e m irila do Indije, Afrike i osta
lih kolonijalnih zemalja, Rusija, u s i d r e n a u I s t o n o j E u r o p i i
Srednjoj Aziji, iriti na j u g i istok, stvarajui t a k o g o l e m p r o s t o r
ljudskih i p r i r o d n i h potencijala. Taj golemi p r o s t o r u b r z o bi p o
s t a o " p o k r i v e n m r e o m eljeznica" te bi t a k o , prvi p u t u p o
vijesti, p o v e a o p o k r e t l j i v o s t i p o s t i g a o s t r a t e k i v a n u k o p n e
nu m o .
S t a k v i m g e o p o v i j e s n i m razmiljanjem u p o z a d i n i , M a c k i n
der je sredinju sjevernu jezgru Euroazije p r e p o z n a o kao
" s t o e r n u d r a v u " ili "sredinju z e m l j u " svjetske politike. On je
N j e m a k u , A u s t r i j u , T u r s k u , Indiju i Kinu n a v e o k a o zemlje
koje se n e p o s r e d n o naslanjaju na tu sredinju regiju, u obliku
" u n u t a r n j e g p o l u m j e s e c a " o k o te sredinje ili s t o e r n e regije.
U p o z o r a v a o je k a k o bi " p r o m j e n a ravnotee moi u korist te sre
dinje regije, koja bi rezultirala njezinim i r e n j e m na p o g r a n i
n e zemlje Euroazije, o m o g u i l a koritenje g o l e m i h b o g a t s t a v a
azijskoga k o n t i n e n t a za stvaranje p o m o r s k e flote pa bi svjetsko
carstvo ve tada bilo na p o m o l u " .
P r e m a M a c k i n d e r o v u miljenju, s a m o b i s e savez i z m e u
Rusije i N j e m a k e ili k i n e s k o - j a p a n s k o carstvo, p o d u v j e t o m da
pokori Rusiju, mogli natjecati za prevlast u svijetu. U bilo kojemu

V a n j s k a p o l i t i k a Velike Britanije, p o s e b i c e poslije rusko-jap a n s k o g a rata, koji se v o d i o 1904. i 1 9 0 5 . , pa sve do stvaranja

N A T O - a 1949. g o d i n e , polazila j e o d M a c k i n d e r o v i h p r e t p o s t a v
ka, pa je svim silama n a s t o j a l a sprijeiti nastajanje k o h e z i v n e
euroazijske " s t o e r n e sile", s R u s i j o m u s r e d i t u , k a k o svjetska
prevlast Velike Britanije ne bi bila u g r o e n a .
A m e r i k i tvorci p o s l i j e r a t n e m o i , u a n e n i u n e w y o r s k o m
Vijeu za m e u n a r o d n e o d n o s e i o k o njega, u Zakladi Rockefel
ler i, n a d a s v e , u Rockfellerovim p o l i t i k i m i g o s p o d a r s k i m k r u
govima, prihvatili s u M a c k i n d e r o v o g e o p o l i t i k o stajalite k a o
svoje v l a s t i t o . G l a v n i i m b e n i c i Rockefellerova kruga, p o p u t
Henryja Kissingera, a poslije i Z b i g n i e w a Brzezinskog, bili su
d u b o k o ogrezli u tradiciji M a c k i n d e r o v e geopolitike.
Tijekom D r u g o g a svjetskoga rata M a c k i n d e r a je p r e s t i n i a
sopis Foreign Affairs, koji izdaje n e w y o r s k o Vijee za m e u n a r o d
ne o d n o s e , p o z v a o da u k r a t k o i z n e s e svoje miljenje o g e o p o l i
t i k i m m o g u n o s t i m a u p o s l i j e r a t n o m e svijetu. U t o m e l a n k u
iz 1943. g o d i n e , kada j o nije bilo ni s p o m e n a o z l o s l u t n o m p r e
dosjeaju H l a d n o g a rata, koji e uslijediti k a o posljedica p r a v o g a
rata, M a c k i n d e r je rekao: "Neizbjean je zakljuak da se Sovjetski
Savez, izie li iz ovoga rata k a o p o b j e d n i k Njemake, m o r a drati
najveom s i l o m na kugli zemaljskoj. N a d a s v e , Sovjetski e Sa
vez biti sila sa strateki najjaim o b r a m b e n i m poloajem. Ta sre
dinja zemlja najvea je p r i r o d n a u t v r d a na Zemlji. Prvi p u t u
povijesti i m a d o v o l j n o ljudstva, po broju i k v a l i t e t i . "
3

Dvije g o d i n e poslije toga, u travnju 1945., britanski p r e m i j e r

W i n s t o n C h u r c h i l l p o e o j e a g i t i r a t i i traiti o d a m e r i k o g a g e -

M a c k i n d e r , sir H a l f o r d J., " T h e G e o g r a p h i c a l Pivot of H i s t o r y " , u D e m o

c r a t i c I d e a l s a n d R e a l i t y ( D e m o k r a t s k i ideali i s t v a r n o s t ) , s t r . 2 4 1 2 4 2 2 5 5
257., 258., 2 6 2 . - 2 6 4 .

18

M a c k i n d e r , sir H a l f o r d J., " T h e R o u n d W o r l d a n d t h e W i n n i n g o f t h e

P e a c e " , Foreign Affairs, N e w York, svezak 2 1 . , broj 4, srpanj 1 9 4 3 . , str. 5 9 7 . - 6 0 5 .

19

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

nerala D w i g h t a E i s e n h o w e r a i p r e d s j e d n i k a R o o s e v e l t a da od
m a h z a p o n u pravi rat p r o t i v Sovjetskoga Saveza, koristei se s
12 zarobljenih njemakih divizija kao t o p o v s k i m m e s o m , k a k o bi
se Rusiju j e d n o m zauvijek unitilo. Da ironija b u d e vea, u svjetlu
a m e r i k e politike od 1990. godine, a m e r i k a je Vlada C h u r c h i l lov p r i j e d l o g s m j e s t a o d b i l a k a o p r e v i e r i z i a n .

u s p o r e d b i s o n i m t o je bilo u igri, kada je rije o g l o b a l n o m e

G o d i n e 2 0 0 7 . , taj n e d o v r e n i p o s a o , k a k o s u n a t o gledali
vodei a m e r i k i politiki krugovi, bilo je krajnje i p o s v e m a n j e
k o m a d a n j e Rusije k a o n e o v i s n e s t o e r n e z e m l j e u Euroaziji.
N u k l e a r n e r a k e t e bile su s a m o j e d n o iz g o l e m o g arsenala oruja
i o b m a n a kojima su se koristili k a k o bi okruili i do kraja unitili
jedinu p r e o s t a l u silu koja bi mogla sprijeiti n a s t a n a k p o t p u n o g
svjetskog a m e r i k o g stoljea, o n o g a t o ga je P e n t a g o n n a z v a o
"dominacijom p u n o g a spektra".

S a m o su u t o m e s m i s l u P u t i n o v e i s k r e n e rijei u g o v o r u o d r

vojnome naoruavanju Sjedinjenih Amerikih Drava, protiv Ru

sije k a o njihova najveega p r e o s t a l o g a svjetskoga p r o t i v n i k a , iz
gledali su r a z m j e r n o mali. Sjedinjene A m e r i k e D r a v e eljele
su u k o n t e k s t u r a s p a d a Sovjetskoga Saveza i pojave R e p u b l i k e

Rusije 1 9 9 1 . g o d i n e , p o m n o p r e i s p i t a t i svoju v o j n u p o l i t i k u .
a n o m 10. veljae na Konferenciji o sigurnosti u M i i n c h e n u imale
smisla.
Putin je u Miinchenu o p e n i t o govorio o amerikoj viziji "jedn o p o l a r n o g a " svijeta s " j e d n i m sredinjim a u t o r i t e t o m , j e d n o m
sredinjom silom i jednim sreditem za donoenje odluka", nazva
vi ga "svijetom u k o j e m u postoji j e d a n g o s p o d a r , j e d a n vladar.
N a kraju krajeva, takav j e svijet p o g u b a n n e s a m o z a o n e koji s u
u n u t a r toga s u s t a v a , n e g o i za v l a s t o d r c a , jer ga se u n i t a v a

Novi hladni rat

U vrijeme P u t i n o v a g o v o r a u M i i n c h e n u svijet je v e bio
d u b o k o u n o v o m e h l a d n o m r a t u . Taj h l a d n i rat nije zapoela
Moskva, ali je u o d r e e n o m e t r e n u t k u bila n e i z b j e n o p o t a k n u
t a n a reagiranje. D i n a m i k a t o j u j e p o t a k n u l a a m e r i k a " p r e v e n
tivna" n u k l e a r n a politika p o g r j e n o m j e p r o c j e n o m uinila n u k
learni rat m n o g o vjerojatnijim negoli tijekom najveih n a p e t o s t i
iz v r e m e n a H l a d n o g a r a t a i r a k e t n e krize na Kubi.
Krah u Iraku ili m o g u n o s t taktikoga p r e v e n t i v n o g a n u k l e
a r n o g u d a r a na Iran d o v o l j n o su s a b l a s n o podsjetili na to. Ali, u

i z n u t r a ! " N a r a v n o , nije P u t i n g o v o r i o o Rusiji, n e g o o jedinoj

velesili - S j e d i n j e n i m A m e r i k i m D r a v a m a .
P u t i n j e p o t o m p r e a o n a bit stvari, rekavi: " D a n a s s m o
svjedoci j e d n e g o t o v o n e o b u z d a n e a g r e s i v n e u p o r a b e sile, voj
ne sile u m e u n a r o d n i m o d n o s i m a , sile koja svijet g u r a u p r o
valiju trajnih s u k o b a . Posljedica toga jest d a n e m a m o d o v o l j n o
s n a g e p r o n a i r a z u m n a rjeenja z a bilo koji o d t i h p r o b l e m a .
N e m o g u i m t a k o e r postaje i p o s t i z a n j e bilo kakva politikoga
dogovora".
R e k a o je i o v o : "Svjedoci s m o sve v e e g o m a l o v a a v a n j a te
meljnih naela m e u n a r o d n o g a prava. N e o v i s n e z a k o n s k e n o r
me zapravo se sve vie pribliavaju z a k o n o d a v n o m e s u s t a v u jed
ne drave. Kada kaem j e d n e drave, pritom, naravno, mislim

Falin, Valentin M., "Russia W o u l d Have Faced W o r l d W a r III H a d it n o t

S t o r m e d Berlin", (Rusija bi se nala pred Treim svjetskim ratom da nije izvela juri na
Berlin), ruska informativna agencija N o v o s t i , 28. oujka 2 0 0 5 . , na e n . r i a n . r u / r i a n /
indeks.cfm?.

prije svega na Sjedinjene Amerike Drave, koje su svoju dravnu

granicu p r e l e u s v a k o m p o g l e d u . To je oito u e k o n o m s k o j p o -

P a r m a r , Inderjeet, ' T o Relate Knowledge and Action", T h e Impact of the Rocke

feller Foundation on Foreign Policy Thinking During America's Rise to Globalism
(Utjecaj Zaklade Rockefeller na razmiljanje o vanjskoj politici tijekom uspona Amerike do
svjetske velesile), 1939. - 1 9 4 5 . , Minerva, svezak 40., Kluver Academic Publishers, 2002.

20

Putin, Vladimir, "Rede des russischen Prasidenten Wladimir Putin auf

d e r 4 3 . M u n c h n e r ' S i c h e r h e i t s k o n f e r e n z ' " , M u n c h e n , 10. veljae 2 0 0 7 .

21

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

litici, u p o l i t i k i m p i t a n j i m a i u politici k u l t u r e i obrazovanja,

koju n a m e u o s t a l i m n a r o d i m a . Ali k o m e s e t o svia? T k o j e
time zadovoljan?"
7

T i m je rijeima P u t i n d o t a k n u o o n o t o ga u m e u n a r o d n o j i
vojnoj politici Sjedinjenih A m e r i k i h D r a v a zabrinjava j o o d
zavretka H l a d n o g a rata, o k o n a n o g a prije s e d a m n a e s t a k godi
na. Dalje u s v o m e govoru P u t i n je izrijekom n a v e o na kakvu
v o j n u p o l i t i k u misli.
U p o z o r i o j e p r i t o m n a destabilizirajui u i n a k " s v e m i r s k o g a
n a o r u a n j a " - " n e m o g u e je sankcionirati pojavu novoga, desta
biliziraj uega v i s o k o t e h n o l o k o g a oruja... n o v o razdoblje suko
ba, p o s e b i c e u s v e m i r u . R a t zvijezda vie nije fantazija, n e g o
s t v a r n o s t . . . P r e m a miljenju Rusije, militarizacija s v e m i r a m o
gla bi imati n e p r e d v i d i v e posljedice po m e u n a r o d n u zajednicu
i izazvati n i t a m a n j e n e g o p o e t a k n u k l e a r n o g a d o b a ( u t r k e u
naoruavanju - nap. aut.).
P o t o m je P u t i n izjavio: "Planovi za irenje n e k i h e l e m e n a t a
sustava p r o t u r a k e t n e o b r a n e u E u r o p i m o g u n a s s a m o u z n e m i
riti. K o m e je p o t r e b a n sljedei korak onoga t o e u o v o m e sluaju
biti neizbjena u t r k a u n a o r u a n j u ? "
8

Na t o je P u t i n mislio? Malo je ljudi bilo svjesno da su Sje

d i n j e n e A m e r i k e Drave, tvrdei k a k o to ine radi sprjeavanja
opasnosti od nuklearnoga napada neke "izopene drave", pri
mjerice Sjeverne Koreje ili m o d a jednoga d a n a Irana, p o e t k o m
2 0 0 7 . g o d i n e najavile postavljanje golemih p r o t u r a k e t n i h o b r a m
b e n i h p o s t r o j e n j a u Poljskoj i e k o j .
U Poljskoj? Radi o b r a n e od balistikih raketa? O e m u je sve
tu z a p r a v o rije? P o t r e b n o je poznavati n e k e t e m e l j n e vojne
p o j m o v e k a k o bi se shvatilo i z n i m n o p r o v o k a t i v n u i o p a s n u n a
rav a m e r i k e n u k l e a r n e politike.

"Kao da se desnom rukom poee po lijevom uhu"

D a n a 2 9 . sijenja 2 0 0 7 . b r i g a d n i g e n e r a l A m e r i k e vojske
Patrick J. O'Reilly, z a m j e n i k d i r e k t o r a P e n t a g o n o v e Agencije za
p r o t u r a k e t n u o b r a n u , i z n i o je a m e r i k e p l a n o v e o postavljanju
elemenata proturaketne obrane u Europi do 2011. godine. Pen
t a g o n tvrdi k a k o cilj t o g a postavljanja j e s t z a t i t a a m e r i k i h i
NATO-ovih postrojenja od o p a s n o s t i koje bi mogle doi s Bliskog
istoka, a ne iz Rusije.
Poslije o n o g a s t o j e P u t i n izjavio u M i i n c h e n u , a m e r i k o M i
n i s t a r s t v o vanjskih p o s l o v a izdalo je s l u b e n o p r i o p e n j e u
k o j e m u stoji d a j e vlada p r e d s j e d n i k a B u s h a " z b u n j e n a u e s t a
lim zajedljivim p r i m j e d b a m a koje o t e m e s u s t a v u d o l a z e iz M o
skve".
Dva tjedna poslije Putinova govora, tonije, 2 8 . veljae, p r e d
sjednik Agencije z a r a k e t n u o b r a n u (Missile D e f e n c e A g e n c y )
general H e n r y O b e r i n g stigao je iz W a s h i n g t o n a "objasniti" novi
ameriki r a k e t n i plan za Poljsku i I s t o n u E u r o p u . S u s r e o se s
26 veleposlanika iz zemalja lanica N A T O - a i iz Rusije. O b e r i n g
j e ustrajao n a t o m e k a k o j e p l a n i r a n i p r o t u r a k e t n i s u s t a v p o s v e
o b r a m b e n e naravi t e d a m u j e j e d i n i cilj p r u i t i z a t i t u o d m o
guega n a p a d a iz I r a n a .
T v r d n j a d a j e Sjedinjenim A m e r i k i m D r a v a m a p o t r e b n a
p r o t u r a k e t n a o b r a n a u Poljskoj zbog n e k a k v e o p a s n o s t i od iran
s k e r a k e t e , nije b a bila uvjerljiva, p o s e b i c e k a d a j e zamiljeni
cilj bio teritorij Sjedinjenih Amerikih Drava i opasna postrojenja
u E u r o p i . Ozbiljni su se analitiari zapitali " z a t o ne zatraiti od
T u r s k e , d u g o g o d i n j e lanice N A T O - a , d a Sjedinjene A m e r i k e
D r a v e u njoj p o s t a v e svoj p r o t u r a k e t n i tit, s t o j e m n o g o blie
I r a n u ? Ili m o d a u Kuvajtu? U K a t a r u ? Ili m o d a Izraelu? K a o
s t o j e izjavio P u t i n u s v o m e g o v o r u o d r a n o m u M i i n c h e n u :
9

11

Ibid.

Ibid.

N a v o d iz Usta Der Spiegel, " E u r o p e D i v i d e d o v e r US M i s s i l e D e f e n s e P l a n "

(Europa podijeljena po pitanju a m e r i k o g a plana o raketnoj obrani), 5. oujka
2 0 0 7 . , Spiegel online; e n g l e s k i n a : w w w . s p i e g e l . d e

23

STOLJEE R A T A 2

F. William Engdahl

" R a k e t e s d o m e t o m o d p e t d o o s a m t i s u a k i l o m e t a r a , koje
su d o i s t a o p a s n o s t po E u r o p u , ne postoje ni u jednoj od takozva
n i h p r o b l e m a t i n i h zemalja. U skorijoj se b u d u n o s t i , p r e m a
svim izgledima, t o n e e d o g o d i t i . N e m o e s e ak n i oekivati.
P r i m j e r i c e , bilo k a k v a r a k e t a iz Sjeverne K o r e j e h i p o t e t s k i
ispaljena n a a m e r i k i teritorij p r e k o z a p a d n e E u r o p e o i t o s e
protivi z a k o n i m a balistike. Kao t o b i s m o mi u Rusiji rekli, bilo
b i t o k a o d a s e d e s n o m r u k o m p o e e p o lijevom u h u . "
1 0

T i j e k o m g o v o r a o d r a n o g u Bruxellesu, u o u j k u 2 0 0 7 . , ge
neral O b e r i n g r e k a o je k a k o amerika Vlada eli postaviti sustav
p r o t u r a k e t n i h b a z a i na Kavkazu i u Ukrajini, koja jo nije ni
lanica N A T O - a . Rusija j e t o m izjavom bila p o t a k n u t a n a n e p o
s r e d a n i o t a r o d g o v o r . " T a j e izjava s a m o j o j e d a n d o k a z da e
amerika s t r a n a nastaviti s poveavanjem potencijala za r a k e t n u
o b r a n u , t o e s e sve vie ticati s i g u r n o s t i R u s i j e " , p i e n o v i n
ska agencija I t a r - T a s s n a v o d e i rijei g l a s n o g o v o r n i k a r u s k o g a
M i n i s t a r s t v a vanjskih poslova Mihaila Kaminjina.
"Rusija p o n o v n o izraava z a b r i n u t o s t zbog amerikih planova
0 r a k e t n o j o b r a n i " , d o d a o je Kaminjin, i n a s t a v i o : " D r i m o da
o p s e g p r i p r e m a koje p r o v o d e Sjedinjene A m e r i k e D r a v e n e
o d g o v a r a m o g u o j o p a s n o s t i o d r a k e t n o g n a p a d a . N a m j e r a Sje
dinjenih A m e r i k i h D r a v a d a p o s t a v e e l e m e n t e p r o t u r a k e t n e
o b r a n e , koji e p o s t a t i strateki vani vojni tereni u n e p o s r e d n o j
blizini g r a n i c e s R u s i j o m , j e s t razlog za p o s e b n u z a b r i n u t o s t .
M o r a t e m o ta b u d u a vojna postrojenja imati na u m u u koraci
ma koje e Rusija p o d u z i m a t i u vojnoj politici i planiranju. Takvi
su planovi s u p r o t n i o d r e d b i N A T O - a koja g o v o r i o smanjenju
u p o r a b e sile, s t o j e n a v e d e n o u T e m e l j n o m a k t u i z m e u Rusije
1 NATO-a".

11

O s i m Rusije i Kine, n i j e d n a od vie od d v a d e s e t zemalja koje

W a s h i n g t o n navodi kao proizvoae raketa n e m a projektile koji
bi mogli biti o p a s n i po E u r o p u i Sjedinjene A m e r i k e Drave.
O s i m Sjeverne Koreje i Irana, sve su o s t a l e d r a v e suraivale sa
Sjedinjenim A m e r i k i m D r a v a m a ili su ak bile njihovi izravni
saveznici. tovie, Iranu t r e b a jo n e k o l i k o g o d i n a da p r o i z v e d e
d a l e k o m e t n e r a k e t e s n u k l e a r n i m bojevim glavama, a Sjeverna
Koreja je, p r e m a miljenju vojnih s t r u n j a k a sa Z a p a d a , u biti
vie n a p u h a n a n e g o p r a v a o p a s n o s t .
Procjenjuje se da balistika r a k e t a iz Pjog Janga, T a e p o d o n g 2, i m a d o m e t od .4.300 k i l o m e t a r a . K a d a je Sjeverna Koreja u
srpnju 2 0 0 6 . testirala d a l e k o m e t n e r a k e t e , ameriki p r e d s j e d
nik B u s h i z d a o je zapovijed o stavljanju b a z e F o r t G r e e l y na
Aljasci u najvii s t u p a n j p r i p r a v n o s t i . Na kraju je r a k e t a pala u
Tihi ocean, s a m o 4 0 s e k u n d a poslije lansiranja. N e z n a s e n i t o
h o e li Sjeverna Koreja u s p j e t i nai o d g o v a r a j u e p o u z d a n e
projektile s bojevim glavama.
Iran j e d o p o e t k a 2 0 0 7 . t e s t i r a o s a m o r a k e t e s d o m e t o m d o
1.600 kilometara. ak se za iranski n a v o d n o najsuvremeniji m o d e l
a h a b - 5 , koji j e vjerojatno izvedenica r a k e t e tipa T a e p o d o n g ,
procjenjuje d a i m a d o m e t o d s a m o 3.000 k i l o m e t a r a . D a k l e , ra
d a r s k e p o s t a j e u Istonoj E u r o p i j o n e k o v r i j e m e n e e o t k r i t i
n i j e d n u iraku r a k e t u u p u e n u p r e m a A m e r i c i .
U biti, p r e m a m i l j e n u u m i r o v l j e n o g a m e r i k o g a g e n e r a l
p u k o v n i k a R o b e r t a G a r d a , p r o g r a m p r o t u r a k e t n e o b r a n e Sje
d i n j e n i h A m e r i k i h D r a v a j e s t nastojanje d a s e o s i g u r a o b r a n a
od iranskih raketa koje j o ne p o s t o j e i s bojevim glavama kakve
j o n e p o s t o j e . Nadalje, d o d a o je, Iran j e p o t p u n o svjestan d a b i
ga Sjedinjene A m e r i k e D r a v e p o t p u n o unitile kada bi ispalio
rakete prema Americi.
12

10

11

Ibid.

Today.az, " D i p l o m a t : US A B M in C a u c a s u s will affect R u s s i a n r e l a t i o n s

w i t h n e i g h b o r s " , ( D i p l o m a t : a m e r i k a p r o t u r a k e t n a o b r a n a n a Kavkazu utjecat
c e n a o d n o s e Rusije s n j e z i n i m s a v e z n i c i m a ) , 10. oujka 2 0 0 7 . , n a w w w . t o d a v a z

24

12

B e s t e , Ralf i dr.: " A m e r i c a ' s C o n t r o v e r s i a l M i s s i l e S h i e l d : W h e r e d o e s

G e r m a n y S t a n d ? " ( A m e r i k i k o n t r o v e r z n i p r o t u r a k e t n i tit. K a k v o j e stajalite
N j e m a k e ? ) , SPIEGEL ONUNE, 2 6 . o u j k a 2 0 0 7 . , na h t t p : / / w w w . s p i g e l . d e / i n ternational/spiegel/0.1518 473952.00.html

25

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

M o s k v a je o d m a h reagirala na najavljene p l a n o v e Sjedinjenih

A m e r i k i h Drava u Istonoj Europi. D a n a 5. oujka 2 0 0 7 . zapo
vjednik r u s k i h s t r a t e k i h s n a g a g e n e r a l p u k o v n i k Igor H v o r o v
izjavio je da njegove z r a k o p l o v n e s n a g e m o g u vrlo lako sprijeiti
postavljanje i unititi svu infrastrukturu za p r o t u r a k e t n u o b r a n u
u Poljskoj i e k o j , ondje gdje Sjedinjene A m e r i k e D r a v e pla
niraju postaviti dijelove svoga sustava p r o t u r a k e t n e o b r a n e (Bal
listic Missile Defence, B M D ) .
D v a tjedna prije toga, zapovjednik S t r a t e k i h r a k e t n i h s n a g a
brigadni g e n e r a l Nikolaj Solovcov n e d v o j b e n o je izjavio k a k o e
M o s k v a svoj n u k l e a r n i a r s e n a l usmjeriti na m j e s t a s a m e r i k i m
postrojenjima za p r o t u r a k e t n u o b r a n u b u d e li W a s h i n g t o n i dalje
u s t r a j a o n a p r o v e d b i svojih planova.
D a n a 10. oujka 2 0 0 7 . ruski je p r e d s j e d n i k P u t i n , na vojnoj
s v e a n o s t i dodjele n a g r a d a u Kremlju, o d r a o g o v o r i objavio
p o d a t a k d a e Rusija tijekom sljedeih o s a m g o d i n a p o t r o i t i
190 milijarda dolara, o k o pet tisua milijarda rubalja, k a k o bi do
2 0 1 5 . svoju vojsku i mornaricu opremila m o d e r n i m naoruanjem.
Rekao je kako "situacija u svijetu" nalae potrebu za poboljanjem
vojne s t r u k t u r e u Rusiji. " N e m o e m o ne uoiti s t a l n e p o k u a j e
d a s e m e u n a r o d n e n e s p o r a z u m e rjeava silom, prijetnju m e
u n a r o d n i m s u k o b i m a , t e r o r i z a m , jaanje lokalnih s u k o b a i
irenje oruja za m a s o v n o unitenje", rekao je. Bilo je to doslov
no ponavljanje o n o g a t o je rekao u s v o m e g o v o r u u M i i n c h e n u ,
kada je, u veljai, izrijekom s p o m e n u o Sjedinjene A m e r i k e
Drave.
P u t i n je u t o m e g o v o r u r e k a o i to da e z n a t a n d i o tih s r e d
stava biti n a m i j e n j e n k u p n j i n a j s u v r e m e n i j e g o r u j a i o p r e m e
te razvoju z n a n o s t i i vojne industrije. " N a s t o j i m o integrirati in
dustriju za proizvodnju vojne o p r e m e s civilnim g o s p o d a r s t v o m ,

J a s n i m i n e d v o j b e n i m rijeima P u t i n je na sve s n a n i j e p r o
vokacije W a s h i n g t o n a o d g o v o r i o o t v o r e n o m izjavom d a s e n a
stavlja novi h l a d n i rat. Svijet je u novoj utrci u n a o r u a n j u . Ta
nova utrka, temeljena na n u k l e a r n i m r a k e t a m a , bila je u p u n o m
jeku u proljea 2 0 0 7 . , o k o 17 g o d i n a poslije n a v o d n o g zavretka
H l a d n o g a rata, koji s e v o d i o i z m e u S j e d i n j e n i h A m e r i k i h
Drava i Sovjetskoga Saveza.
J e d a n o d rijetkih z a p a d n j a k i h glasova z a u z b u n u z b o g naja
vljenih a m e r i k i h p l a n o v a o g r a d n j i p r o t u r a k e t n o g a tita u
Poljskoj i e k o j , b i o je glas bivega n j e m a k o g a k a n c e l a r a G e r h a r d a S c h r o e d e r a , koji je de facto z a r a d i o s t a t u s "neprijatelja"
Bushove vlade n a k o n t o se 2 0 0 3 . glasno usprotivio ratu u Iraku.
Vjerojatno je zbog te izjave dvije g o d i n e poslije toga i z g u b i o
mjesto kancelara. Filozofija a m e r i k e vanjske politike za vrijeme
m a n d a t a predsjednika G e o r g e a W. Busha bila je i s t o d o b n o i jed
n o s t a v n a i o p a s n a . "Ili s t e s n a m a ili p r o t i v n a s .
U g o v o r u o d r a n o m u D r e s d e n u 1 1 . oujka 2 0 0 7 . , n e k o l i k o
d a n a poslije govora r u s k o g a p r e d s j e d n i k a P u t i n a u M i i n c h e n u ,
kancelar Schroeder izjavio je da nastojanja Sjedinjenih A m e r i k i h
Drava za u s p o s t a v o m p r o t u r a k e t n o g a tita u Istonoj E u r o p i
j e s u d i o p o k u a j a nastavljanja " s u l u d e p o l i t i k e okruivanja R u
sije" i p r i t o m u p o z o r i o da bi to m o g l o izazvati n o v u svjetsku
utrku u naoruanju.
A m e r i k a politika j o o d 1999. g o d i n e zahtijeva izgradnju
n e k o g oblika aktivne p r o t u r a k e t n e o b r a n e , u n a t o n e s t a n k u Hla
d n o g a rata, a t i m e i o p a s n o s t i od sovjetskih ili r u s k i h i n t e r k o n
t i n e n t a l n i h balistikih r a k e t a ( I C B M - a ) ili od lansiranja r a k e t a
neke druge drave.
14

U a m e r i k o m e Z a k o n u o dravnoj p r o t u r a k e t n o j obrani (Na

t i o n a l Missile Defence Act) iz 1 9 9 9 . (Public L a w 106-38) stoji:

p o s e b i c e s o n i m za visoku tehnologiju", d o d a o je i n a s t a v i o :
" O r u a n e snage j e d n o m zauvijek moraju p o n o v n o otpoeti s (traj
n i m ) p r o v o e n j e m vojnih vjeba i r o k i h razmjera, l a n s i r a n j e m
raketa i m i s i j a m a r a t n e m o r n a r i c e na udaljenim t e r i t o r i j i m a " .
26

13

13

Today.az, "Pucin says, $ 190 bin funding for military e q u i p m e n t " , (Putin
izjavio, 190 milijarda dolara uloiti u vojnu o p r e m u ) , 10. oujka 2007., na www.today.az
" E t e r Spiegel Online, " S c h r o e d e r g e i a e l t B u s h s R a k e t e n a b w e h r " , 1 1 . o u j k a
2007. www.speigel.de

27

F. William Engdahl

"Politika Sjedinjenih A m e r i k i h Drava, im to b u d e t e h n o l o k i

izvedivo, j e s t uspostavljanje uinkovita d r a v n o g a p r o t u r a k e t n o g o b r a m b e n o g s u s t a v a , s p o s o b n a o b r a n i t i cijeli teritorij Sje
dinjenih Amerikih Drava od napada balistikim r a k e t a m a ogra
niena d o m e t a (bilo sluajnog, n e o d o b r e n o g ili n a m j e r n o g ) , za
ije se financiranje trai godinje o d o b r a v a n j e s r e d s t a v a . "
R a k e t n a o b r a n a bila j e j e d n a o d opsesija D o n a l d a R u m s f e l d a
d o k j e b i o m i n i s t a r o b r a n e . J e l i t o bilo z a s t r a n j e n j e i z n i m n o
m i l i t a r i s t i k e k l i k e o k o v l a d e B u s h a i C h e n e y j a ili dio j o zlokobnije s t r a t e g i j e z a s v j e t s k o m d o m i n a c i j o m m o n e elite koja
tei p o s t i z a n j u prevlasti u svijetu? O d g o v o r na to pitanje z a p r e
t a n je u politici i djelovanju koji se, u z m u li se s a m i za sebe,
d o i m a j u p r i l i n o b e z o p a s n i m a , ali koji, kada ih s t a v i m o u k o n
t e k s t politikih djelovanja a m e r i k e Vlade poslije dogaaja od
1 1 . rujna 2 0 0 1 . , postaju sve d r u g o s a m o n e b e z o p a s n i .

Drugo poglavlje

NEOBINA PRIA RATOVA

ZVIJEZDA

Poetci amerike proturaketne obrane

P r o g r a m Sjedinjenih A m e r i k i h Drava da po cijelome svijetu
izgradi m r e u za " o b r a n u " od m o g u e g n a p a d a balistikim rake
t a m a z a p o e o j e j o 2 3 . oujka 1983., k a d a j e tadanji p r e d s j e d
nik R o n a l d R e a g a n p r e d l o i o p r o g r a m p o p u l a r n o n a z v a n "Rat
zvijezda", a s l u b e n o "Inicijativa za s t r a t e k u o b r a n u " (Strategic
D e f e n s e Initiative).
U j e d n o m n e s l u b e n o m r a z g o v o r u s a u t o r o m o v e knjige,
tijekom r u k a u M o s k v i 1994., bivi d i r e k t o r e k o n o m s k i h s t u
dija na I n s t i t u t u za svjetsko g o s p o d a r s t v o i m e u n a r o d n e o d n o
se ( I n s t i t u t e of W o r l d E c o n o m y & I n t e r n a t i o n a l Relations, M E
M O ) , iz Sovjetskoga Saveza, r e k a o je d a j e Rusija i m a l a g o l e m o
financijsko o p t e r e e n j a k a k o bi o d r a l a k o r a k s a m e r i k i m p r o
g r a m o m R a t a zvijezda v r i j e d n i m s t o t i n e milijarda dolara, s t o j e
na kraju dovelo do g o s p o d a r s k o g kraha Varavskoga pakta, i, da
ironija b u d e vea, do p o n o v n o g ujedinjenja N j e m a k e 1990. g o
dine. Uz poraz u ratu u Afganistanu i smanjenje dravnih p r i h o
da od nafte, izazvanih a m e r i k o m politikom iz 1986. godine, kada
je svjetsko t r i t e preplavila n a f t o m iz Saudijske Arabije, vojna
1

R a z g o v o r i z m e u W i l l i a m a E n g d a h l a i d i r e k t o r a r u s k e ISSI, u o u j k u

1994.

28
29

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

industrija S S S R - a nije bila kadra odrati korak bez rizika od m a

sovnih g r a a n s k i h n e m i r a u n u t a r zemalja Varavskoga pakta.

Razlozi eksplozije bili su sloeni. N o , u biti, eksplozija letjelice

bila j e p o v e z a n a s a i n j e n i c o m d a j e P e n t a g o n tajno p r e u z e o t u
N A S A - i n u misiju, k a o d i o p o k u a j a militarizacije s v e m i r a , n o
voga p r o g r a m a R a t a zvijezda. Po o d l a s k u u m i r o v i n u iz s l u b e

NASA i vojne tajne

koju je obavljao u Vladi, dr. R i c h a r d C. Cook, z n a n s t v e n i k koji

je svjedoio K o n g r e s u da je eksploziju izazvalo p o z n a t o n e i s p r a

G o d i n e 1986. ameriki s v e m i r s k i p r o g r a m N A S A snala j e

najvea n e s r e a od njegova o s n u t k a . NASA-u je, k a o civilnu in
stituciju, o s n o v a o p r e d s j e d n i k D w i g h t E i s e n h o w e r , Z a k o n o m o
nacionalnoj aeronautici i svemiru (National Aeronautics and Space
Act) iz 1958. godine, kao pokuaj da se svijetu p o k a e k a k o a m e
rika z n a n o s t ima a d u t kojim m o e p o b i t i veliki u s p j e h t o ga je
Rusija postigla u svemiru sa S p u t n i k o m . Predsjednik je namjer
no odluio ostaviti NASA-u izvan nadzora Amerike vojske, k a k o
bi taj p r o g r a m p o s l u i o k a o sveopi civilni z n a n s t v e n i poticaj
c j e l o k u p n o m e g o s p o d a r s t v u . U n a v e d e n o m e z a k o n u pie: "Kon
gres o v i m e izjavljuje kako politika Sjedinjenih A m e r i k i h Drava
j e s t da se djelovanje u s v e m i r u t r e b a d o g a a t i u m i r o t v o r n e
svrhe i na d o b r o b i t ovjeanstva."
N o 2 8 . sijenja 1986. s v e m i r s k a letjelica C h a l l e n g e r e k s p l o
dirala je pri uzlijetanju i ivot je izgubilo svih s e d a m lanova
p o s a d e , e s t e r o a s t r o n a u t a i j e d a n uitelj. N A S A - i n p r o g r a m
S h u t t l e p o k r e n u t j e s e d a m d e s e t i h godina prologa stoljea k a k o
bi se stvorilo letjelicu za prijevoz t e r e t a u s v e m i r , koja bi se
m o g l a v i e k r a t n o koristiti. D o t a d a n j u s v e m i r s k u letjelicu m o
glo s e koristiti s a m o z a j e d n u misiju, poslije ega j e bila n e u p o
rabljiva. Prva letjelica, C o l u m b i a , lansirana je 1 9 8 1 . g o d i n e . G o
d i n u d a n a poslije toga lansiran je Challenger, k a o d r u g a letjelica
a m e r i k e s v e m i r s k e flote. P o t o m su uslijedili Discovery, 1983.,
i Atlantis, 1 9 8 5 . C h a l l e n g e r je i m a o devet u s p j e n i h misija prije
toga k o b n o g a d a n a 1986., kada se dogodila katastrofa.
2

Greene, Nick, "Space Shuttle Challenger Disaster - A N A S A Tragedy'

( K a t a s t r o f a s v e m i r s k e letjelice C h a l l e n g e r - tragedija N A S A - e ) , n a :
space.about.com/cs/rhallenger/a/challenger.htm

30

v n o O - p r s t e n j e , o b j a s n i o j e pravi u z r o k tragedije C h a l l e n g e r a
rekavi:
" N A S A - i n o mijeanje civilnih i vojnih p r i o r i t e t a dovelo je do
katastrofe u kojoj se 3 1 . sijenja 1986. dogodila eksplozija C h a l
lengera. Taj je dogaaj p o k a z a o k a k o zakuasti motivi i n e d o s t a
tak i s k r e n o s t i u d r a v n i m p r o g r a m i m a m o g u rezultirati t r a g e
dijom".
" D a n a 9. veljae 1986., g o t o v o dva tjedna poslije eksplozije
Challengera, list New York Times objavio je niz razornih d o k u m e
nata. M e u n j i m a je i o n a j t o s a m ga n a p i s a o u srpnju 1 9 8 5 .
g o d i n e i d a o Philu Boffeyju, koji o z n a n s t v e n i m t e m a m a p i e za
list Times. U n j e m u s a m u p o z o r i o na m o g u u k a t a s t r o f u z b o g
p o g r j e n o g spoja na O - p r s t e n o v i m a . T i m e je zapoet cijeli niz
otkria, a m e u njima n a v o d i o t o m e k a k o su se k o n s t r u k t o r i
letjelice protivili lansiranju p o h l a d n u v r e m e n u t e o t o m e k a k o
je N A S A otprije imala s p o z n a j e o m a n j k a v o s t i m a na p o j a a n i m
s p o j e v i m a letjelice".
"Ali tek n a k o n s t o j e P r e d s j e d n i k o p o v j e r e n s t v o , koje je vo
dilo istragu o u z r o c i m a te katastrofe, dovrilo p o s a o , shvatio s a m
z a s t o j e N A S A nastavila slati letjelicu i poslije 5. sijenja 1986.,
kada se, z b o g leta p o h l a d n u v r e m e n u , dogodila d o d a n a s najvea
katastrofa p r o u z r o e n a m a n j k a v o s t i m a na spojevima. Ta se kata
strofa d o g o d i l a p u n u g o d i n u d a n a prije eksplozije C h a l l e n g e r a .
N A S A j e t o uinila z b o g toga t o j e kriterij z a t e m p e r a t u r u n a
spojitu prilikom lansiranja m o g a o biti smetnja vojnim letovima
t o ih je N A S A planirala izvoditi za A m e r i k o r a t n o z r a k o p l o v
s t v o iz z r a k o p l o v n e baze V a n d e n b e r g u saveznoj dravi Kaliforniji, gdje je v r i j e m e o b i n o hladnije n e g o na Floridi. M n o g i od

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

tih letova trebali su biti d i o p o k u s a " R a t a zvijezda" i t a k o se

pripremati za m o g u u uporabu "tree generacije" nuklearnog
oruja u b u d u n o s t i , p o p u t r e n d g e n s k o g l a s e r a .

la najvei ugovor, p o t e n c i j a l n o vrijedan 8 milijarda i 150 miliju

C o o k o v o o t k r i e o militarizaciji NASA-e s r e d i n o m o s a m d e
setih g o d i n a p r o l o g a stoljea, povezanoj s R a t o m zvijezda a m e
rikoga p r e d s j e d n i k a Reagana, bilo je s a m o po sebi dovoljno zlo
k o b n o . Znailo je to da je A m e r i k a vojska p o t a j n o krila o d l u k u
o p r i m i r j u i da je j o t a d a zapoela s " u t r k o m u n a o r u a n j u u
s v e m i r u " . Nije bilo d r u g o g n e p o s r e d n o g i oitog cilja o s i m n u k
learnog arsenala Sovjetskoga Saveza.

donijele cijelo b o g a t s t v o - p o r a s l e su za vie od 7% za s a m o p e t

N o , militarizacija svemira, na koju je Putin u p o z o r i o u s v o m e

g o v o r u u M i i n c h e n u u veljai 2 0 0 7 . imala je j o j e d n u n o v u i
u z n e m i r u j u u s a s t a v n i c u . Tragedija C h a l l e n g e r a rezultirala je
z a s t o j e m u t e s t i r a n j u s v e m i r s k o g a oruja, koji je trajao sve do
2 0 0 6 . g o d i n e . Ali u ne ba zamijeenoj izjavi iz l i s t o p a d a 2 0 0 6 . ,
a m e r i k a vladajua trojka - B u s h , C h e n e y i R u m s f e l d , sve je to
promijenila.

je d a o naslutiti NASA-in upravitelj Michael Griffin rekavi da e

"Kada je u l i s t o p a d u 2 0 0 6 . g o d i n e Bijela kua objavila n o v u

n a c i o n a l n u politiku djelovanja u svemiru, uz izjave M i n i s t a r s t v a
vanjskih p o s l o v a t o su uslijedile, izazvana je ozbiljna z a b r i n u
t o s t glede p o e t k a n o v e elje za militarizacijom s v e m i r a " , u p o
z o r i o j e R i c h a r d C o o k , i d o d a o : "Dogaaji u k a z u j u n a n a s i l n o
irenje n a d m o i Sjedinjenih A m e r i k i h Drava izvan s t r a t o s f e
re, t o p o d s j e a na djelovanje R e a g a n o v e vlade iz o s a m d e s e t i h
g o d i n a p r o l o g a stoljea. T a d a je bila rije o militarizaciji sve
m i r s k i h letjelica i p o e t k u Inicijative za s t r a t e k u o b r a n u , ' R a t a
zvijezda', koja je s t a l n o jaala, sve d o k t e s t i r a n j e t e h n o l o g i j e
s v e m i r s k o g oruja nije zaustavljeno k a t a s t r o f o m C h a l l e n g e r a ' " .
Z a t i m j e d o d a o : " D o d a n a s , glavni profiter p r o g r a m a MjesecM a r s jest k o m p a n i j a Lockheed M a r t i n , s kojom je N A S A sklopi-

na dolara. D i o n i c e te k o m p a n i j e , koja je i do t a d a bila najvei

poslovni p a r t n e r a m e r i k o g a M i n i s t a r s t v a o b r a n e , p r e k o noi s u
tjedana od te vijesti, koju je N A S A objavila u k o l o v o z u 2 0 0 6 .
godine."
"NASA t o m e divu od vojno-industrijskoga kompleksa ne plaa
8.15 milijarda d o l a r a k a k o bi ljudi skakutali po Mjesecu i n a p u cavali loptice za golf", i s t a k n u o je Cook, i d o d a o : "Cilj p r o g r a m a
Mjesec-Mars jest dominacija Sjedinjenih Amerikih Drava, kako
se 'moj jezik', o d n o s n o engleski, 'a ne jezik n e k e d r u g e , hrabrije
ili ustrajnije k u l t u r e , n a r a t a j i m a p r e n o s i t i n a b u d u e s t a n o v
nike Mjeseca'".
C o o k j e j o d o d a o : "Prvi k o r a k bit e naselje n a Mjeseevu
j u n o m p o l u , k a k o stoji u N A S A - i n o j najavi iz p r o s i n c a 2 0 0 6 .
godine. Prema Bruceu Gagnonu iz Globalne mree protiv
naoruanja i n u k l e a r n e m o i u s v e m i r u (Global N e t w o r k Again
s t W e a p o n s a n d N u c l e a r P o w e r i n Space), n a kraju e N A S A - i n
plan o osnivanju stalnih baza na Mjesecu p o m o i v o j n o m n a d z o
ru, d o m i n i r a t i p r i s t u p o m k a k o na n a p l a n e t Z e m l j u t a k o i s
n a e g a p l a n e t a , te o d r e i v a t i t k o e crpiti vrijedna b o g a t s t v a s
mjeseca u p r e d s t o j e i m g o d i n a m a " .
"Izgleda d a s u N A S A - n i p l a n o v i " , n a s t a v i o j e Cook, " s a m o
k o r a k n a t r a g p r e m a stanju H l a d n o g a rata, koje j e M e u n a r o d n a
s v e m i r s k a postaja ( I n t e r n a t i o n a l Space Station, ISS) t r e b a l a n a
dii, s t o j e s u p r o t n o NASA-inoj izvornoj misiji". U N A S A - i n u
ovlatenju i z 1 9 8 5 . stoji d a " K o n g r e s o v i m e u s t v r u j e k a k o j e
p o l i t i k a Sjedinjenih A m e r i k i h D r a v a da se djelovanje u sve
m i r u t r e b a d o g a a t i u m i r o t v o r n e svrhe i na d o b r o b i t ovjean
stva".

Cook, R i c h a r d C. , "Militarization a n d t h e M o o n - M a r s P r o g r a m : A n o t h e r
W r o n g T u r n in Space?", (Militarizacija i p r o g r a m M j e s e c - M a r s - j o j e d a n p o grjean potez u svemiru?. Global Research, 22. sijenja 2007. na www.globalresearch.ca

32

Poticanje n a u t r k u 2 1 . stoljea, n a i s t a k n u t e poloaje S u n e

va sustava, t o Griffin u s p o r e u j e s j a g m o m n a o r u a n i h e u r o p 33

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

skih n a r o d a za kolonijama, nee ostvariti vizionarske ciljeve radi

kojih je N A S A s t v o r e n a " .

no neprijateljskih zemalja za n a b a v k o m balistikih r a k e t a s b i o

" Z a j e d n i k o n a s t o j a n j e j e d n o g broja o t v o r e n o ili potencijal

U j e d n o m p r i v a t n o m razgovoru s a u t o r o m ove knjige, o n o

lokim ili n u k l e a r n i m p u n j e n j e m j e s t sve vea o p a s n o s t po Sje

t o j e C o o k r e k a o izazvalo j e j o veu z a b r i n u t o s t : "Vjerujem d a

dinjene A m e r i k e Drave, njihove raspoloive snage, prijatelje i

vodei ameriki krugovi zapravo planiraju prvi n u k l e a r n i n a p a d

saveznike. Ta o p a s n o s t , koja nastaje i dolazi iz n o v e Koreje, Ira

n a Rusiju. Ali u n u t a r A m e r i k e vojske postoji d u b o k raskol z a t o

na i Iraka, j e s t n o v a o p a s n o s t , uz ve p o s t o j e e a r s e n a l e bali

t o veina K o p n e n e vojske, R a t n a m o r n a r i c a i n e k i dijelovi Rat

stikih raketa Rusije i Kine, drava s kojima t r e n u t a n o n i s m o u

n o g z r a k o p l o v s t v a j o uvijek d r e k a k o njihova zadaa j e s t ou

s u k o b u , ali koje su i dalje u n e s i g u r n i m tranzicijama. M o g u

vanje s i g u r n o s t i Sjedinjenih A m e r i k i h Drava. Onaj d i o A m e

n o s t o p r e m l j e n o s t i tih n o v i h d r a v a balistikim r a k e t a m a n e e

rike v o j s k e koji tei osvajanju svijeta, pa m a k a r to bilo p r v i m

se, ni po t o n o s t i ni po p o u z d a n o s t i , m o i mjeriti s o p r e m l j e n o

( n u k l e a r n i m ) n a p a d o m , sastoji se od viih e a l o n a zrakoplovnih

sti o n i h koje su u s u s t a v u S j e d i n j e n i h A m e r i k i h Drava. No

snaga, Agencije za p r o t u r a k e t n u o b r a n u i onaj d i o civilnoga vod

mogle bi nanijeti veliku t e t u Sjedinjenim A m e r i k i m Dravama,

stva ( P e n t a g o n a ) , koji je najvie p o v e z a n s m o n i m financijskim

otprilike u r o k u o d p e t g o d i n a o d o d l u k e d a t u m o g u n o s t p o s t i

s i l a m a koje s u s t v a r n i vladari o v e z e m l j e " .

Bilo je to prilino e s t o k o . O t k r i v e n i dokazi pokazali su da to

nije bilo pretjerivanje.

Rumsfeld podupire proturaketnu obranu

U s r p n j u 1998., k a d a je o p a s n o s t od n u k l e a r n i h balistikih
r a k e t a p o Sjedinjene A m e r i k e D r a v e izgledala vrlo daleka,
D o n a l d R u m s f e l d j e a m e r i k o m p r e d s j e d n i k u Billu C l i n t o n u
p o d n i o izvjee Povjerenstva za procjenu opasnosti od balistikih
projektila p o Sjedinjene A m e r i k e D r a v e ( C o m m i s s i o n t o A s
sess t h e Ballistic Missile T h r e a t t o t h e U n i t e d S t a t e s ) , takozva
n o g a R u m s f e l d o v a povjerenstva.
U t o m e izvjeu R u m s f e l d u k r a t k o navodi o n o t o dri stra

g n u (u sluaju Iraka d e s e t g o d i n a ) . T i j e k o m n e k o l i k o od tih g o

d i n a Sjedinjene A m e r i k e D r a v e m o d a n e e n i biti svjesne d a
j e takva o d l u k a d o n e s e n a .
Prijetnja koju S j e d i n j e n i m A m e r i k i m D r a v a m a stvaraju t e
n o v e m o g u n o s t i koje se pojavljuju m n o g o je irih razmjera,
m n o g o zrelija, i r a s t e m n o g o b r e od o n o g a t o stoji u izvjeima
i p r o c j e n a m a obavjetajne z a j e d n i c e .
V a n a j e injenica d a su, j o 1998., tri g o d i n e prije d o g a a j a
od 1 1 . rujna 2 0 0 1 . , D o n a l d R u m s f e l d i visoki ameriki politiki
krugovi na n i a n uzeli Irak, I r a n i Sjevernu Koreju, trojac koji je
p r e d s j e d n i k B u s h poslije n a z v a o " o s o v i n o m zla".
6

O s i m toga, v a n a je i injenica da su se R u m s f e l d u u d e v e t e r o l a n o m e Povjerenstva prikljuila dvojica najglasnijih n e o k o n zervativaca, r a t n i h j a s t r e b o v a iz W a s h i n g t o n a , Paul W o l f o w i t z ,

koji je p o s t a o R u m s f e l d o v zamjenik, i glavni tvorac a m e r i k o g a
r a t a u Iraku, te bivi elnik CIA-e J a m e s VVoolsev, koji je p r e -

t e k o m o p a s n o s t i p o Sjedinjene A m e r i k e D r a v e .

2007.

34

Ibid.
Iz p r i v a t n e p r e p i s k e R i c h a r d a C. C o o k a s a u t o r o m o v e knjige, 2 4 . o u j k a
'

R u m s f e l d , D o n a l d i dr., " R e p o r t o f t h e C o m m i s s i o n t o A s s e s s t h e Balli

s t i c M i s s i l e T h r e a t t o t h e U n i t e d S t a t e s " (Izvjee P o v j e r e n s t v a z a p r o c j e n u
opasnosti od balistikih raketa po Sjedinjene Amerike Drave), W a s h i n g t o n ,
D. C. 15. srpnja 1 9 9 8 .

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

d s j e d a v a o m u t n o m n e v l a d i n o m organizacijom F r e e d o m H o u s e
(Kua s l o b o d e ) , koja je bila blisko p o v e z a n a s a m e r i k o m oba
vjetajnom s l u b o m , te b i o aktivan u nizu p r o m j e n a politikih
r e i m a " o b o j e n i m revolucijama" u m n o g i m zemljama biveg So
vjetskoga Saveza, od Gruzije do Ukrajine.

N a v r h u n c u svoje karijere u P e n t a g o n u , 2 0 0 5 . g o d i n e , p r e m a
u p u e n i m izvorima iz amerikoga Senata, C a m b o n e je i m a o znat
nu m o n a d oblikovanjem obavjetajnih procjena koje su dolazi
le do p r e d s j e d n i k a , veu od m o i G e o r g e a T e n e t a ili tadanje
p r e d s j e d n i k o v e savjetnice za n a c i o n a l n u s i g u r n o s t C o n d i Rice.

ovjek kojega je Rumsfeld izabrao za direktora svoga povjeren

stva za o b r a n u od balistikih raketa bio je dr. S t e p h e n C a m b o n e ,
n e o k o z e r v a t i v a c , j a s t r e b koji je u r u j n u 2 0 0 0 . i z r a d i o n a c r t za
kljune dijelove izvjea P r o j e k t a za n o v o a m e r i k o stoljee
(Project for a N e w A m e r i c a n C e n t u r y ) p o d n a z i v o m " R e b u i l
ding America's Defense" (Obnova amerike obrane). U t o m e se
izvjeu zahtijeva a k t i v n a a m e r i k a p r o m j e n a r e i m a u Iraku,
p u n u g o d i n u d a n a prije n a p a d a od 1 1 . rujna 2 0 0 1 . , ali i razvoj
t e h n o l o g i j e za v o e n j e e t n i k o g i biolokog rata, u t e m e l j e n e na
utrci u n a o r u a n j u . M n o g i a u t o r i izvjea, m e u kojima su Dick
C h e n e y , Paul Wolfowitz, C a m b o n e i D o n a l d Rumsfeld, nastavi
li su s p r o v o e n j e m tih politikih smjernica u n u t a r B u s h o v e
vlade poslije 2 0 0 1 . g o d i n e .

Jaanje C a m b o n e o v e m o i bilo j e g o t o v o nevidljivo, sve d o k

ga skandal o k o zatvora u A b u H r a i b u nije n a k r a t k o p r i s i l n o d o
veo u s r e d i t e z a n i m a n j a j a v n o s t i . T a d a ga je njegova uloga u
promicanju p r e v a r a n t s k e obavjetajne slube, koju je koristio za
nagovaranje Kongresa da o d o b r i rat u Iraku, k a o i uloga u n a v o d
n o m davanju ovlasti za s u s t a v n o zlostavljanje zatvorenika u G u a n t a n a m u na Kubi i u z a t v o r u A b u H a r i b u Iraku, na n e z g o d a n
nain dovela u s r e d i t e z a n i m a n j a j a v n o s t i . Uklanjanje svih p r o
tivnika njegove n a s i l n i k e p o l i t i k e iz r e d o v a vojske j o je vie
otkrilo pravu namjeru R u m s f e l d o v e p r o t u r a k e t n e o b r a n e . Bila je
agresivna i e k s t r e m n o n a p a d a k a .

D a n a 8. svibnja R u m s f e l d je i m e n o v a o C a m b o n e a svojim
p o m o n i k o m z a d u e n i m z a obavjetajne s l u b e . Bio j e t o n o v
poloaj, koji je p o m o n i k m i n i s t r a o b r a n e Paul Wolfowitz opisao
ovako: "Taj novi u r e d z a d u e n je za sve obavjetajne s l u b e i za
n a d z o r n a d s v i m e s t o j e p o v e z a n o s obavjetajnim s l u b a m a t e
za funkcioniranje p r o v e d b e p o l i t i k e . " U p r a k s i , to znai da je
C a m b o n e n a d z i r a o Vojno-obavjetajnu agenciju (Defense Intel
ligence A g e n c y ) , N a c i o n a l n u agenciju za s n i m a n j e i kartografiju
(National Imagery a n d M a p p i n g Agency), N a c i o n a l n u organiza
ciju za izvianje (National Reconnaissance O r g a n i z a t i o n ) , A g e n
ciju za n a c i o n a l n u s i g u r n o s t ( N a t i o n a l Security A g e n c y ) , Vojnu
s i g u r n o s n u s l u b u ( T h e D e f e n s e Security Service) i P e n t a g o n o vu agenciju za p r o t u - o b a v j e t a j n o djelovanje na t e r e n u ( C o u n
t e r - i n t e l l i g e n c e Field Activity). C a m b o n e s e dva p u t a t j e d n o
sastajao s v o d e i m o s o b a m a n a v e d e n i h agencija te s najviim
d u n o s n i c i m a CIA-e i Vijea za n a c i o n a l n u s i g u r n o s t ( N a t i o n a l
Security C o u n c i l ) i izdavao im zapovjedne n a l o g e .

Strateko izvjee Pentagona za Europu i NATO

U p r o s i n c u 2 0 0 0 . , n e p o s r e d n o prije n e g o s t o j e D o n a l d R u
msfeld p o s t a o m i n i s t a r o b r a n e , P e n t a g o n j e objavio S t r a t e k o
izvjee za E u r o p u i N A T O , iji j e d a n d i o n o s i n a s l o v " P r o t u raketna obrana ratita".
Budui da je rije o s l u b e n o m izvjeu amerikoga M i n i s t a r
stva o b r a n e , taj d o k u m e n t zasluuje p o m n o p r o u a v a n j e . U
n j e m u pie:
" P r o t u r a k e t n a o b r a n a ratita:
Kao d i o sveobuhvatnijih nastojanja za poveanjem sigurnosti
Sjedinjenih A m e r i k i h D r a v a te s i g u r n o s t i Saveznikih i koali
cijskih s n a g a od n a p a d a b a l i s t i k i m r a k e t a m a i k a o n a d o p u n a
strategiji p r o t i v irenja oruja, Sjedinjene A m e r i k e Drave trae
mogunost za suradnju Proturaketne obrane ratita (Theater
Missile Defense, T M D ) s p a r t n e r i m a u N A T O - u . Ciljevi te s u r a -

36

F.

STOLJEE R A T A 2

William Engdahl

d n j e j e s u o m o g u i t i u i n k o v i t u p r o t u r a k e t n u o b r a n u z a koali

Sjedinjene A m e r i k e Drave i ne d o p u s t i t i im zatitu svojih inte

cijske s n a g e . . . za r a k e t e k r a t k o g i srednjeg d o m e t a . U svojoj

resa, ukljuujui i obvezu p r e m a svim n a i m saveznicima u E u r o

stratekoj koncepciji N A T O je p o n o v n o ustvrdio postojanje opa

pi i u d r u g i m dijelovima svijeta. Stoga Sjedinjene Amerike Drave

s n o s t i od irenja N B C oruja (nuklearnog, biolokog i kemijskog

razvijaju sustav nacionalne p r o t u r a k e t n e o b r a n e (National Missi

oruja) te balistikih raketa, a Savez je postigao opi s p o r a z u m o

le Defense, N M D ) , koji e svih 50 drava tititi od o g r a n i e n o g

o k v i r n i m n a e l i m a g l e d e ukazivanja n a t u o p a s n o s t . Kao d i o

napada, od nekolicine do n e k o l i k o d e s e t a k a bojevih glava.

N A T O - o v a p r o g r a m a DCI, saveznici su se sloili p o v e a t i svoje

.. .Iako M o s k v a misli s u p r o t n o , ogranieni s u s t a v N a c i o n a l n e

s n a g e koje a k t i v n o m i p a s i v n o m o b r a n o m m o g u o d g o v o r i t i n a

p r o t u r a k e t n e o b r a n e ( N M D ) , koji Sjedinjene A m e r i k e D r a v e

n a p a d e u kojima se koristi n u k l e a r n o , bioloko i kemijsko oruje.

razvijaju, n e e biti o p a s a n p o r u s k i s u s t a v s t r a t e k o g z a s t r a i

Saveznici s u s e n a d a l j e sloili d a j e T M D ( P r o t u r a k e t n a o b r a n a

vanja i o d v r a a n j a od n a p a d a , koji bi m o g a o svladati n a u o b r a

ratita) n u a n za a n g a i r a n e s n a g e N A T O - a .

nu, ak i kada bi r u s k e s t r a t e k e s n a g e bile na m n o g o nioj razini

.. .Savez p o d u z i m a analizu provedivosti te slojevite s t r u k t u r e

o b r a n e . Budui d a s e o p a s n o s t o d balistikih raketa u p u e n i h n a
E u r o p u razvija u smjeru r a k e t a d u g o g a d o m e t a , Savez e t r e b a t i
razmotriti daljnje mjere o b r a n e i oivotvoriti o b r a n u na podruju
gornjega pojasa T M D - a ( P r o t u r a k e t n e o b r a n e ratita) i/ ili obra

o d o n e koja s e p r e d v i a p r e m a p o s t o j e e m a m e r i k o - r u s k o m e
s t r a t e k o m s p o r a z u m u o smanjenju n a o r u a n j a . "
Ali u t o m e d o k u m e n t u p o l i t i k e P e n t a g o n a iz 2 0 0 0 . g o d i n e
dolazi do p o s e b n o g z a o k r e t a u logikom zakljuivanju.
" S u s t a v o m N a c i o n a l n e p r o t u r a k e t n e o b r a n e kakav predvia

nu od raketa dugoga dometa."

m o pojaala b i s e v j e r o d o s t o j n o s t o b v e z a z a p r u a n j e s i g u r n o s t i

Taj se d o k u m e n t P e n t a g o n a p o t o m pretvorio u p r o t u r a k e t n u
o b r a n u k o n t i n e n t a l n o g a dijela Sjedinjenih A m e r i k i h Drava, pa
kae:

Sjedinjenim A m e r i k i m D r a v a m a t e v j e r o d o s t o j n o s t N A T O - a
u cjelini. A k o Sjedinjene A m e r i k e Drave n i s u ba z a t i e n e od
r a k e t n o g n a p a d a n e k e o d s p o r n i h zemalja, n i E u r o p a n e e biti

"Nacionalna p r o t u r a k e t n a obrana:

sigurnija. Vea je vjerojatnost da e j e d n a A m e r i k a koja je m a n j e

I r a n u , Iraku, Libiji i Sjevernoj Koreji ne trebaju r a k e t e d u g o

p o d l o n a balistikom r a k e t n o m n a p a d u braniti E u r o p u , i o p e

ga d o m e t a radi zastraivanja s u s j e d n i h zemalja. U tu s v r h u ve

n i t o zajednike i n t e r e s e Z a p a d a , o d o n e A m e r i k e koja j e p o d -

imaju rakete kratkog d o m e t a . Te zemlje, zapravo, ele imati rakete

lonija takvim n a p a d i m a .

d u g o g d o m e t a k a k o bi pravile prisilu i priprijetile m n o g o u d a

U rujnu 2 0 0 0 . ameriki p r e d s j e d n i k Bill C l i n t o n izjavio je da,

ljenijim z e m l j a m a , o n i m a u Sjevernoj A m e r i c i i E u r o p i . O n e po

iako p o s t o j e izgledi d a s u s t a v N a c i o n a l n e p r o t u r a k e t n e o b r a n e ,

svoj prilici vjeruju k a k o bi ak m a l i broj raketa, p r o t i v kojih n e

koji m o e o p r a v d a t i n a s t a v a k razvoja i testiranja, n e m a dovoljno

m a m o obrane, bio dovoljan za sprjeavanje djelovanja Sjedinjenih

p o d a t a k a o t e h n i k o j i o p e r a t i v n o j u i n k o v i t o s t i toga cjelokup

A m e r i k i h Drava u p r u a n j u p o t p o r e n a i m Saveznicima ili k o

n o g a sustava k a k o bi se k r e n u l o dalje s n j e g o v o m p r i m j e n o m . U

alicijskim p a r t n e r i m a u k r i z n i m situacijama.

d o n o e n j u t e o d l u k e r a z m o t r i o j e m o g u e vanjske o p a s n o s t i ,

T e m e l j e m n a i h procjena takvih nastojanja, Sjedinjene A m e

trokove, tehniku izvedbu i utjecaj na nacionalnu sigurnost glede

rike Drave d o n o s e zakljuak da se toj prijetnji m o r a m o s u p r o t

nastavljanja provoenja p r o g r a m a Nacionalne p r o t u r a k e t n e obra

staviti prije negoli n e k a od n a v e d e n i h drava p o k u a ucijeniti

n e . O d l u k a p r e d s j e d n i k a C l i n t o n a o m o g u i t e fleksibilnost n o -

38

39

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

voj vladi i sauvati m o g u n o s t p r i m j e n e s u s t a v a p r o t u r a k e t n e

obrane u 2006. i 2007. godini."
7

o n i h koje t e e posjedovanju toga oruja. M n o g e p o s j e d u j u k e

C l i n t o n o v a je vlada prihvatila kljune p r e p o r u k e zajedniko

ga Rumsfeldova i C a m b o n e o v a izvjea iz 1998. o o b r a n i od bali
stikih raketa.

mijska i b i o l o k a oruja. N e k e su ve razvile balistiku r a k e t n u

U srpnju 2 0 0 0 . , p r e d s j e d n i c i Rusije i K i n e izdali su zajed

niko priopenje po pitanju planova Sjedinjenih Amerikih
D r a v a o izgradnji s u s t a v a p r o t u r a k e t n e o b r a n e . U t o m e je
p r i o p e n j u , m e u o s t a l i m , pisalo:

od tih zemalja tu t e h n o l o g i j u ire po svijetu.

"... p r o g r a m Sjedinjenih A m e r i k i h Drava za u s p o s t a v u n a

cionalnoga p r o t u r a k e t n o g sustava o b r a n e , koji je zabranjen Spo
r a z u m o m o a n t i b a l i s t i k i m r a k e t a m a , izaziva g o l e m u z a b r i n u
tost. Kina i Rusija d r e da je taj p r o g r a m u biti u s m j e r e n ka p o
stizanju j e d n o s t r a n e vojne i s i g u r n o s n e n a d m o i . P r o v e d e li se,
takav e p r o g r a m izazvati vrlo n e g a t i v n e posljedice za s i g u r n o s t
ne s a m o Rusije, K i n e i ostalih zemalja, n e g o i s a m i h Sjedinjenih
A m e r i k i h Drava, k a o i s t r a t e k e s t a b i l n o s t i u svijetu. U t o m e
k o n t e k s t u Kina i Rusija izraavaju svoje j e d n o g l a s n o protivljenje
navedenome programu."

balistikih raketa u sovjetskim rukama, n e g o od malog broja raketa

U svibnju 2 0 0 1 . , u j e d n o j od svojih prvih vanijih politikih

izjava, a m e r i k i p r e d s j e d n i k G e o r g e W . Bush r e k a o je:

N e k i d a n a n j i tirani, p o p u t S a d a m a H u s e i n a , p o t p u n o s u
obuzeti d u b o k o m mrnjom p r e m a Sjedinjenim Amerikim
Dravama. O n i m r z e n a e prijatelje. M r z e n a e vrijednosti. M r z e
d e m o k r a c i j u , s l o b o d u i s l o b o d u pojedinca. M n o g i m a nije stalo
ni do ivota svojih g r a a n a . U t a k v o m e svijetu prijetnja H l a d
n i m r a t o m vie nije dovoljna za ouvanje m i r a i z a t i t u n a i h
graana, saveznika i prijatelja."

"Dananja Rusija nije n a neprijatelj, n e g o zemlja u tranziciji,

koja ima izgleda postati velika i d e m o k r a t s k a zemlja, koja odrava
mir, kako u n u t a r svojih granica tako i sa svojim susjedima.
Vie n e m a eljezne zavjese. Poljska, M a a r s k a i e k a slobo
d n e su drave, i d a n a s su, uz p o n o v n o ujedinjenu N j e m a k u ,
n a i saveznici u N A T O - u . No ipak je to jo uvijek o p a s a n svijet,
ne ba s i g u r a n i ne b a predvidljiv.

A m e r i k o M i n i s t a r s t v o o b r a n e , " S t r a t e g y R e p o r t for E u r o p e a n d N A T O
E x c e r p t on Ballistic M i s s i l e D e f e n s e s " ( S t r a t e k o izvjee za E u r o p u i N A T O o
proturaketnom sustavu obrane), Washington, D. C, 1. prosinca 2000.
Zajednika izjava p r e d s j e d n i k a N a r o d n e R e p u b l i k e Kine i R u s k e Federacije
o p r o t u r a k e t n o j o b r a n i , 18. srpnja 2000., na: www.nuclearfiles.org
8

40

M n o g o je drava koje p o s j e d u j u n u k l e a r n o oruje, a j o vie

tehnologiju, koja e im o m o g u i t i odailjanje oruja za m a s o v n o

unitenje na velike udaljenosti i n e v j e r o j a t n o m b r z i n o m , a n e k e
Vie o d svega u z n e m i r a v a injenica d a s u n a p o p i s u t i h z e
malja n e k e od najmanje p o u z d a n i h drava. Za razliku od r a z d o
blja H l a d n o g a rata, d a n a s najvea o p a s n o s t ne potjee od tisua
u r u k a m a takvih d r a v a . . . d r a v a kojima su t e r o r i ucjena n a i n
ivljenja.
O n e su u p o t r a z i za o r u j e m za m a s o v n o u n i t e n j e k a k o bi
zastraile svoje s u s j e d e i sprijeile Sjedinjene A m e r i k e D r a v e
i ostale o d g o v o r n e drave u p o m a g a n j u saveznicima i prijatelji
ma u s t r a t e k i m dijelovima svijeta. Kada je S a d a m H u s e i n 1990.
n a p a o Kuvajt, svijet se u d r u i o i z a j e d n i k i m ga s n a g a m a prisi
lio na povlaenje. Ali m e u n a r o d n a bi se zajednica n a l a u p o
sve drukijoj situaciji da je S a d a m m o g a o ucjenjivati n u k l e a r
n i m orujem.

B u s h o v e izjave iz govora o d r a n o g a u svibnju 2 0 0 1 . , pola g o

dine prije dogaaja koji s u s e zbili 1 1 . r u j n a 2 0 0 1 . , n a p a d a n a
Svjetski trgovaki centar i P e n t a g o n , bile su na vie naina znako
vite i s a s v i m j a s a n pokazatelj n e d o s t a t k a o t v o r e n o s t i a m e r i k e

B u s h , G e o r g e W . , G o v o r o r a k e t n o j o b r a n i , 1. svibnja 2 0 0 1 . , n a : w w w .

nuclearfiles.org

41

F. William Engdahl

STOLJEE R A T A 2

Vlade k a d a je rije o r a z l o z i m a njihove u p o r n e elje za izgra

dnjom p r o t u r a k e t n e o b r a n e .

Za Pentagon i za ameriki politiki ustroj, bez obzira na njihovu

stranaku p r i p a d n o s t , Hladni rat s R u s i j o m nije n i k a d a zavren.
On i dalje traje, ali u p r e r u e n o m obliku. T a k o su mislili i a m e
riki p r e d s j e d n i c i G. H. W. B u s h i W i l l i a m C l i n t o n , a i G e o r g e
W . B u s h o d sijenja 2 0 0 1 . g o d i n e .

P r e d s j e d n i k je u s t r a j a o na injenici k a k o Rusija nije u z r o k

sve veih amerikih nastojanja za izgradnju p r o t u r a k e t n o g a tita:
" D a n a n j a Rusija nije n a neprijatelj, n e g o zemlja u tranziciji,
koja ima izgleda postati velika i d e m o k r a t s k a drava, koja odrava
mir, k a k o u n u t a r svojih granica t a k o i sa svojim s u s j e d i m a . Vie
n e m a eljezne zavjese..."
W a s h i n g t o n je zapravo ustrajavao, na razini v r h o v n o g a zapo
vjednika, p r e d s j e d n i k a , da je njegova izgradnja p r o t u r a k e t n e
o b r a n e u s m j e r e n a s a m o n a t e r o r i s t e ili m a l e t a k o z v a n e "izope
n e " drave, p o p u t Sjeverne Koreje, Irana, i Iraka. Katkad su na
taj p o p i s " o s o v i n e zla" stavljali i m a l u dravu Siriju, iako ne p o
stoje n i k a k v a izvjea o t o m e da Sirija ima p l a n o v e za p r o i z v o
dnju takvih raketa. Ali, k a k o su vojni analitiari, od M o s k v e i
P e k i n g a p a sve d o Berlina, b r z o istaknuli, n i t e r o r i s t i n i n e k a
m a l a i z o p e n a d r a v a n i s u s p o s o b n i lansirati takve n u k l e a r n e
rakete.
Pojedinosti su n e d v o j b e n o ukazivale na injenicu da n a m j e r
na i u p o r n a p o l i t i k a W a s h i n g t o n a , poslije r a s p a d a Sovjetskoga
Saveza, j e s t s u s t a v n a i n e u m o l j i v a tenja, za v r i j e m e m a n d a t a
trojice a m e r i k i h p r e d s j e d n i k a , z a p o s t i z a n j e m n u k l e a r n e p r e
m o i i a p s o l u t n e vojne d o m i n a c i j e na svijetu, ili, k a k o je to izra
zio P e n t a g o n , " d o m i n a c i j e p u n o g a spektra".

emu sada proturaketna obrana?

O n o t o b a r e m u M o s k v i i P e k i n g u p o s t a j e sve jasnije j e s t
injenica da iza n a o k o i r a c i o n a l n i h i proizvoljnih j e d n o s t r a n i h
vojnih p o t e z a W a s h i n g t o n stoji d a l e k o zlokobnija i ira s t r a t e
gija. A m e r i k a je Vlada p o k u a l a , iako prilino slabo, stvoriti
d o j a m d a j e n j e z i n o z a n i m a n j e z a p r o t u r a k e t n u o b r a n u poslije
rujna 2 0 0 1 . p o t a k n u t o n o v o m o p a s n o u - o n o m o d t e r o r i z m a .
42

P r o t u r a k e t n a obrana zvuala bi uvjerljivo kada bi za Sjedinjene

A m e r i k e Drave postojala o p a s n o s t o d n a p a d a kakve m a l e sku
p i n e i s l a m s k i h t e r o r i s t a koja bi bila k a d r a n o i i m a za k a r t o n
oteti z r a k o p l o v tipa Boeing. J e d i n i p r o b l e m j e s t u t o m e t o p r o
t u r a k e t n a o b r a n a nije u s m j e r e n a p r o t i v o d m e t n i k a , t e r o r i s t a ,
p o p u t Bin L a d e n o v e Al Kaide, ni p r o t i v drava p o p u t Sjeverne
Koreje i Irana.
Prema stratezima iz Pentagona, na podruju Sjedinjenih
A m e r i k i h Drava n e postoji o p a s n o s t o d r a z o r n o g n u k l e a r n o g
napada. Amerika ratna mornarica i Ratne zrakoplovstvo u pu
noj su pripravnosti bombardirati Iran, ak ga i nuklearnim orujem
"vratiti u k a m e n o d o b a " , i to s a m o na temelju s u m n j e da Iran
pokuava razviti neovisnu tehnologiju n u k l e a r n o g oruja. Drave
p o p u t Irana n e m a j u m o g u n o s t i A m e r i k u uiniti b e s p o m o n o m
i ugroziti njezinu o b r a n u , a da p r i t o m s a m e ne riskiraju vie
s t r u k o vlastito u n i t e n j e n u k l e a r n i m o r u j e m .
P r o t u r a k e t n a j e o b r a n a n a s t a l a o s a m d e s e t i h godina p r o l o g a
stoljea, k a d a j e a m e r i k i p r e d s j e d n i k R o n a l d R e a g a n p r e d l o i o
razvoj sustava satelita u s v e m i r u i postavljanje radarskih baza po
cijeloj kugli zemaljskoj, p r i s l u n i h postaja i p r e s r e t a a r a k e t a te
ruenje r a k e t a s n u k l e a r n i m bojevim glavama prije n e g o t o p o
gode z a d a n i cilj.
Kritiari te njegove zamisli nazvali su je R a t o m zvijezda, ali
j e P e n t a g o n , o d 1 9 8 3 . , s l u b e n o p o t r o i o vie o d 130 milijarda
dolara n a razvoj toga sustava. P o e t k o m 2 0 0 2 . p r e d s j e d n i k G e
orge W. Bush taj je i z n o s z n a t n o p o v e a o - na 11 milijarda dola
ra godinje. Bilo je to d v o s t r u k o vie u o d n o s u na izdvajanja
tijekom m a n d a t a p r e d s j e d n i k a C l i n t o n a . U sljedeih p e t g o d i n a
u p r o r a u n u su p l a n i r a n e j o 53 milijarde d o l a r a za financiranje
43

Y_

F. William Engdahl

toga sustava. U to n i s u u b r o j e n e milijarde o kojima se ne govori,

a koje su se p r e u s m j e r a v a l e , i koje se p o t a j n o p r e u s m j e r a v a , za
p r o t u r a k e t n u o b r a n u p o m o u tajnih "crnih kutija" u p r o r a u n u
Pentagona.

Tree poglavlje

WASHINGTON
OPSJEDNUT NUKLEARNIM
NAORUANJEM

Tajni plan o postizanju nuklearne premoi

O n o t o a m e r i k a Vlada n e s p o m i n j e , a n a t o j e r u s k i p r e
dsjednik P u t i n a l u d i r a o u g o v o r u t o g a j e o d r a o u M i i n c h e n u ,
jest injenica d a p r o t u r a k e t n a o b r a n a Sjedinjenih A m e r i k i h
Drava u o p e n e m a o b r a m b e n u o s o b i n u . Naprotiv, vrlo je ofen
zivna.
M o g u n o s t da m o n a drava, o n a s najvie zastraujuim voj
n i m s t r o j e m , sebi stvori tit z a o b r a n u o d o g r a n i e n o g n a p a d a ,
izravno je u s m j e r e n a na Rusiju, j e d i n u n u k l e a r n u silu koja je
kadra bilo gdje izvesti vjerodostojan n u k l e a r n i p r o t u u d a r .
Uspiju li se Sjedinjene A m e r i k e D r a v e u i n k o v i t o zatititi
o d m o g u e g p r o t u n a p a d a Rusije n a a m e r i k i n u k l e a r n i n a p a d ,
Sjedinjene A m e r i k e Drave m o g l e bi j e d n o s t a v n o diktirati svoje
uvjete, n e s a m o Rusiji n e g o i cijelome svijetu. T o j e o n o t o
vojni analitiari zovu n u k l e a r n o m p r e m o i , s t o j e z a p r a v o i bilo
pravi razlog P u t i n o v a n e o b i n o g govora. Nije P u t i n b i o p a r a
noian, n e g o s a m o krajnje realan.
Sada postaje j a s n o da a m e r i k a Vlada, j o od zavretka Hlad
n o g a rata 1989., nije n i k a d a ni na t r e n u t a k p r e s t a l a teiti n u k l e
arnoj p r e m o i . Za W a s h i n g t o n i a m e r i k u elitu Hladni rat i dalje
traje. S a m o su to "zaboravili" priopiti svijetu.
44

45

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

Tenja za postizanjem k o n t r o l e n a d naftom i naftovodima i za

izgradnjom vojnih baza diljem Euroazije, pokuaj modernizacije
i unaprjeenja p o d m o r n i k e n u k l e a r n e flote te k o n t r o l e n a d stra
t e k i m b o m b a r d e r o m B-52, sve t o i m a smisla, ali t e k k a d a s e
sagleda kroz p r i z m u n e s m i l j e n a nastojanja za p o s t i z a n j e m a m e
rike n u k l e a r n e p r e m o i .

tena, izazivanjem eksplozije ili njegovim taljenjem, unitavanjem

komunikacijskih veza i vorita sa z e m l j o m te taljenjem ili sago
rijevanjem velikog broja razliitih i n f r a s t r u k t u r n i h s t r a t e k i h ci
ljeva (primjerice b r a n a , i n d u s t r i j s k i h i o b r a m b e n i h p o s t r o j e n j a
te t v o r n i c a o r u j a ) , i to u djeliu s e k u n d e .

Bushova je vlada u p r o s i n c u 2 0 0 1 . j e d n o s t r a n o opozvala a m e r i k o - r u s k i s p o r a z u m A B M . To je glavni k o r a k u utrci za dovr

e n j e m svjetske m r e e p r o t u r a k e t n e o b r a n e , koja j e klju a m e
rike n u k l e a r n e p r e m o i . A m e r i k a j e Vlada j e d n o s t a v n o p r e
stala p o t i v a t i svoje o b v e z e p r e u z e t e t i m m e u n a r o d n i m s p o
r a z u m o m , k a k o bi m o g l a nastaviti s nastojanjima o k o postizanja
n u k l e a r n e p r e m o i i s izgradnjom p r o t u r a k e t n o g a tita, iako su,
p r e m a s p o r a z u m u ABM, ta nastojanja izrijekom zabranjena. Osim
toga, a m e r i k i j e p r e d s j e d n i k p o g a z i o ovlasti koje p r e m a a m e
r i k o m e U s t a v u i m a a m e r i k i K o n g r e s . Z l o s l u t n o , ali u n a c i o
nalnoj histeriji poslije 1 1 . r u j n a nije bilo g o t o v o n i t r u n k a p r o
svjeda lanova K o n g r e s a .
Pravo znaenje a m e r i k o g a sustava n a c i o n a l n e p r o t u r a k e t n e
o b r a n e u o p e nije njegov o b r a m b e n i karakter, n e g o u p r a v o s u
protno - napadaki.
P r e m a pisanju lista The New York Times Magazine od 5 kolovoza
2 0 0 1 . , koritenje s v e m i r a za usmjeravanje oruja n a t r a g na z e m
lju ili za n a v o e n j e oruja ve je tada bila m o g u a r e a l n o s t . "Planeri rata osmislili su na d e s e t k e vrsta novog uzbudljivog oruja",
p o d s j e t i o je H i t t . Z a t i m je d o d a o : "Razgovor o n j e m u nije n e t o
o e m u vojska eli j a v n o govoriti, m i s l i m p r i t o m n a u n u ra
s p r a v u koja se v o d i o p r o t u r a k e t n o m e titu, ali o n i ve n e k o
vrijeme taj r a z g o v o r v o d e u etiri o k a " .
P r e m a j e d n o j n e d a v n o j studiji P e n t a g o n a , l a s e r s k i m v a t r e
n i m orujem iz s v e m i r a m o g l o bi se " u s p j e n o n a p a s t i ciljeve na
zemlji ili u z r a k u , taljenjem ili b o m b a r d i r a n j e m p i l o t s k e kabine,
sagorijevanjem k o n t r o l n i h kablova, izazivanjem eksplozije s p r e
m i t a s g o r i v o m , taljenjem ili sagorijevanjem svih s e n z o r a i a n 46

U j e d n o j d r u g o j analizi, s a d r a n o j u izvjeu p o d n a s l o v o m
" Z r a k o p l o v n e s n a g e 2 0 2 5 " , o p i s a n i s u m a l i m e t a l n i projektili
koji se na zemlju ispaljuju iz svemira. Ti projektili, n a z v a n i " m r ljice", m o g u p r o b i t i tlo d o d u b i n e n e t o m a n j e o d j e d n o g kilo
m e t r a i u n i t i t i ciljeve p o p u t p o d z e m n i h silosa.
1

Dr. R o b e r t B o w m a n , u m i r o v l j e n i p o t p u k o v n i k A m e r i k o g a
r a t n o g zrakoplovstva izjavio je da u toj analizi pie "u kojima se
odraavaju rezultati istraivanja t o s m o i h provodili s e d a m d e
setih i p o e t k o m o s a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea. Razlika
je u t o m e t o s m o t a d a drali k a k o su ti rezultati dovoljan razlog
za nastavljanje n a c i o n a l n e politike dranja oruja izvan svemira,
dok oni sada m a m e jastrebove na odbacivanje S p o r a z u m a o ogra
nienju n u k l e a r n o g n a o r u a n j a i na p o s t i z a n j e j o p o t p u n i j e g
oblika a p s o l u t n e vojne n a d m o i . U p r v o m e B u s h o v u p r o r a u n u
trokovi za laserske b o r b e n e postaje bili su etiri p u t a vei n e g o
li do tada, a njegov n o v i p r o r a u n daje s v e m i r s k i m r a t n i c i m a u
biti o t v o r e n r a u n . O s i m toga, p r e i m e n o v a o je i r e o r g a n i z i r a o
P e n t a g o n o v u r e d za p r o v o e n j e projekta " R a t a zvijezda".
Za vrijeme m a n d a t a p r e d s j e d n i k a R e a g a n a i B u s h a starijega
to se nazivalo Organizacija za inicijativu s t r a t e k e o b r a n e (Stra
tegic D e f e n s e I n i t i a t i v e O r g a n i z a t i o n , S D I O ) . Z a v r i j e m e m a n
data p r e d s j e d n i k a Clin t o n a t o j e p o s t a l o Organizacija z a o b r a n u
od balistikih r a k e t a (Ballistic Missile D e f e n s e O r g a n i z a t i o n ,
B M D O ) . B u s h m l a i p r e t v o r i o ju je u Agenciju za p r o t u r a k e t n u
o b r a n u (Missile D e f e n s e Agency, M D A ) i d a o joj s l o b o d u za

' Bowman, Robert M. umirovljen pukovnik Amerikog ratnog zrakoplov

stva, " T h e A B M T r e a t y : D e a d o r A l i v e ? " Q e l i S p o r a z u m o p r o t u r a k e t n m
n a o r u a n j u iv ili m r t a v ? ) , n a : w w w . r m b o w m a n . c o m . / s s n / A B M T r e a t y 2 . h t m
(

47

0)

F. William Engdahl

STOLJEE R A T A 2

n a d z o r i i z m j e n e kakve su prije uivali s a m o tajni p r o g r a m i . Ne

b u d e li Kongres u b r z o djelovao, ta n o v a neovisna agencija m o g l a
bi p r e u z e t i njihov u biti n e o g r a n i e n p r o r a u n i p o t r o i t i ga d a
leko od p o m n o g pogleda javnosti i Kongresa, na oruje o kojemu
n e e m o z n a t i n i t a , sve d o k s e o n o n e pojavi u s v e m i r u . T e o
retski, t a d a bi s v e m i r s k i r a t n i c i vladali svijetom, kadri u n i t i t i
svaki cilj na zemlji, bez ikakva upozorenja.

e uslijediti - j e d n o s t r a n o g amerikoga nastojanja za postizanjem

nuklearne premoi. Mogunost uzajamnoga nuklearnog unitenja,
bez odluujue p r e d n o s t i za bilo koju od tih dviju strana, dovela
je do stanja u k o j e m u je n u k l e a r n i rat b i o " n e z a m i s l i v " .

" H o e l i t o n o v o v r h u n s k o oruje a m e r i k o m e n a r o d u d o
nijeti s i g u r n o s t ? " , z a p i t a o s e B o w m a n . " T e k o . Ali e ( p r e m a
j e d n o j Vladinoj analizi) o m o g u i t i naoj vladi da o d r i sve vei
jaz i z m e u b o g a t i h i s i r o m a n i h na svijetu. To je pravi razlog
zbog kojega se milijarderski "zaviajni k u b konzervativaca" i plae
nici naftnih k o m p a n i j a ele rijeiti s p o r a z u m a A B M . "

D a n a s Sjedinjene A m e r i k e Drave tee m o g u n o s t i nuklear

nog rata koji bi bio "zamisliv". I to je o n o t o je d o i s t a " s u l u d o " .
O n a zemlja koja b u d e p r v a i m a l a p r o t u r a k e t n i tit bit e de
facto " s p o s o b n a izvesti prvi n u k l e a r n i n a p a d " . P o t p u k o v n i k R o
bert Bowman, direktor programa p r o t u r a k e t n e obrane Amerikoga
ratnog zrakoplovstva u vrijeme m a n d a t a p r e d s j e d n i k a Reagana,
p o t p u n o j e i s p r a v n o p r o t u r a k e t n u o b r a n u nazvao " k a r i k o m koja
nedostaje d o p r v o g n u k l e a r n o g n a p a d a . "

Nacionalna proturaketna obrana - "karika koja

nedostaje do prvoga nuklearnoga napada"

Jo vie u z n e m i r u j e injenica t o n i t k o o s i m aice p l a n e r a iz

Pentagona i nekoliko visokih obavjetajnih dunosnika iz W a s h i n gtona ne govori o m o g u i m p o s l j e d i c a m a a m e r i k i h n a s t o j a n j a
oko izgradnje p r o t u r a k e t n o g a tita u Poljskoj i ekoj ni o p o
sljedicama elje za p o s t i z a n j e m n u k l e a r n e p r e m o i .

Sjedinjene A m e r i k e D r a v e bi ak i s m i n i m a l n i m p r o t u r a k e t n i m t i t o m m o g l e n a p a s t i r u s k e r a k e t n e silose i p o d m o r
niku flotu b e z s t r a h a o d uinkovite o d m a z d e , jer n e k o l i k o p r e
ostalih r u s k i h n u k l e a r n i h r a k e t a ne bi bilo k a d r o izvesti u i n k o
vit p r o t u n a p a d , dovoljno s n a a n da odvrati prvi ameriki n u k l e
arni n a p a d .

D v o l i n o s t a m e r i k e politike, s o b z i r o m na i s k r e n e ciljeve
izgradnje p r o t u r a k e t n o g a tita, jo se vie razotkriva a k o r a z m o
t r i m o tijek e s t o tajnih p r e g o v o r a s v l a d a m a tih dviju zemalja,
Poljske i e k e , o t o m e da Sjedinjene A m e r i k e D r a v e u t i m
dvjema bivim lanicama Varavskoga p a k t a p o s t a v e postrojenja
za p r o t u r a k e t n u o b r a n u , koja bi bila p o d k o n t r o l o m Sjedinjenih
Amerikih Drava.

S p o s o b n o s t i obiju s t r a n a , V a r a v s k o g a p a k t a i N A T O - a , da
j e d n a d r u g u u n i t e tijekom H l a d n o g a rata, t o s u vojni s t r a t e z i
nazvali M A D ( M u t u a l l y A s s u r e d D e s t r u c t i o n , Z a j a m e n o uza
j a m n o u n i t e n j e ) , d o v e l a j e d o zastoja u n u k l e a r n o m e n a o
ruavanju. Stanje z a j a m e n o g u z a j a m n o g u n i t e n j a bilo je za
s t r a u j u e , ali n a b i z a r a n n a i n m n o g o stabilnije o d o n o g a koje

H i t t , J a c k , "Battlefield S p a c e " ( S v e m i r k a o b o j i n i c a ) , The New York Times

Magazine, 5. k o l o v o z a 2 0 0 1 . , s t r . 30ff.

48

P r e m a izvorima iz redova poljske Vlade, ti ameriki razgovori

s V a r a v o m i P r a g o m z a p o e t i su potkraj 2 0 0 3 . , s a m o n e k o l i k o
mjeseci poslije p a d a Bagdada. J o je vie u z n e m i r i l o izvjee od
13. srpnja 2004. o pregovorima o postavljanju p r o t u r a k e t n e obra
ne, koje Sjedinjene A m e r i k e Drave v o d e s Poljskom i e k o m .
Londonski list Guardian pie kako su visoki dunosnici eke Vlade
t a k o e r potvrdili da su u tijeku razgovori o gradnji m o d e r n i h
amerikih radarskih postaja u ekoj, k a o dio projekta izgradnje
p r o t u r a k e t n o g a tita. "Vrlo s m o z a i n t e r e s i r a n i za to da p o s t a n e
m o k o n k r e t a n d i o toga s p o r a z u m a " , izjavio j e poljski m i n i s t a r

F. William Engdahl

STOLJEE R A T A 2

vanjskih p o s l o v a B o g u s l a w M a j e w s k i . Z a t i m j e d o d a o : " S A m e
r i k a n c i m a o t o m e r a z g o v a r a m o jo od kraja p r o l e g o d i n e " .

pau k o m u n i z m a . T a d a g a j e u o i o R u p e r t M u r d o c h , ovjek

A n g l o a m e r i k a karijera S i k o r s k o g a doivjela je u z l e t s p r o

L o n d o n s k i je list Guardian iz d r u g i h izvora u Varavi d o z n a o

kako dunosnici Pentagona pretrauju planinsko podruje na jugu
Poljske, p r e c i z n o o d r e u j u i p o g o d n a mjesta za dvije-tri r a d a r
ske postaje u svezi s takozvanim p r o g r a m o m "Sina Rata zvijezda"
(Son of Star W a r s ) .

koji je n e o k o n z e r v a t i v c i m a d a v a o financijsku p o t p o r u , m o n i

Poljska je izjavila da, o s i m t e r e n a za r a d a r e , ele na s v o m e

p o d r u j u i m a t i i p o s t a j u za p r e s r e t a e r a k e t a - veliki a r m i r a n i
p o d z e m n i silos iz kojega bi se ispaljivale r a k e t e velikog d o m e t a
radi p r e s r e t a n j a i unitavanja dolazeih raketa.

tivka.

P r e m a p l a n o v i m a B u s h o v e vlade, u Sjedinjenim A m e r i k i m
D r a v a m a ve se g r a d e dva postrojenja za p r e s r e t a e raketa, jed
no u Kaliforniji, a d r u g o na Aljasci. T a k v o postrojenje u Poljskoj
bilo bi p r v o izvan A m e r i k e i j e d i n o u E u r o p i .
"Postrojenje za presretae raketa bilo bi jo privlanije. Poljsku
n e b i bilo t e k o n a t o n a g o v o r i t i " , izjavio j e l o n d o n s k o m listu
bivi poljski m i n i s t a r o b r a n e J a n u s Onyszkiewicz.
" Z n a o s a m za m o g u n o s t postavljanja radara na n e k i m mjesti
m a , ali s a m s e i z n e n a d i o kada s a m u o z a r a k e t n e s i l o s e " , d o z naje l o n d o n s k i Guardian iz j o j e d n o g izvora u Varavi.
3

Znakovito je to s t o j e taj poljski ministar o b r a n e , koji je najvie

sudjelovao u pregovorima o postavljanju provokativnih amerikih
r a k e t a u Poljskoj, sve do veljae 2 0 0 7 . , bio Radoslavv " R a d e k "
Sikorski. Sikorski i m a 44 g o d i n e i b r i t a n s k o dravljanstvo, a u s t o
je i p r v i pravi poljski n e o k o n z e r v a t i v a c . Vratio se u Poljsku k a k o
bi ondje p r o m i c a o projekt a m e r i k i h neokonzervativaca - jastre
bova rata. Kao m l a d ovjek o t i a o je iz Poljske u E n g l e s k u , na
P e m b r o k e College u Oxford, i 1984. g o d i n e u z e o b r i t a n s k o
dravljanstvo.

T r a y n o r , Ian, " U S i n t a l k s o v e r b i g g e s t m i s i l e d e f e n c e s i t e i n E u r o p e "

( A m e r i k a u p r e g o v o r i m a o n a j v e e m p o l i g o n u za r a k e t n u o b r a n u u E u r o p i ) ,
Varava, The Guardian, 1 3 . s r p n j a 2 0 0 4 .

50

milijarder, vlasnik l o n d o n s k o g a lista Times, tabloida Sun i agresi

vne n e o k o n z e r v a t i v n e a m e r i k e TV m r e e Fox. Sikorski je M u r dochu savjetovao "ulaganje" u Poljsku. Sikorskijeva s u p r u g a A n n e
A p p l e b a u m bila j e i s t a k n u t a a m e r i k a n o v i n a r k a , n e o k o n z e r v a N a k o n t o j e obavljao d u n o s t n a n e k o l i k o n e b a visokih
poloaja u poljskoj Vladi, g o d i n e 2 0 0 2 . o t p u t o v a o je u W a s h i n
gton, gdje j e d o b i o p o s a o k o d n e o k o n z e r v a t i v c a , " K n e z a t a m e "
Richarda Perlea, kao sveuilini profesor na Perleovu A m e r i k o m
p o d u z e t n i k o m i n s t i t u t u ( A m e r i c a n E n t e r p r i s e I n s t i t u t e , AEI)
u W a s h i n g t o n u . O n d j e je P e r l e s v o m e prijatelju Poljaku o s i g u
rao mjesto g e n e r a l n o g d i r e k t o r a organizacije N o v a atlantska ini
cijativa ( N e w Atlantic Initiative). U Poljsku se Vladu vratio 2 0 0 5 .
godine k a o m i n i s t a r u n u t a r n j i h poslova.
N e v j e r o j a t n a injenica u svezi sa z v j e z d a n o m k a r i j e r o m g o
s p o d i n a S i k o r s k o g j e s t t o t o j e k a o g e n e r a l n i d i r e k t o r N o v e at
lantske inicijative n a A m e r i k o m p o d u z e t n i k o m i n s t i t u t u p r i
p r e m a o d o k u m e n t e o N A T O - u i p r o t u r a k e t n o j obrani. P e n t a g o nova postrojenja r a k e t n e o b r a n e na o b r a m b e n o j crti s R u s i j o m ,
iz 2006., bila su d i o p r o j e k t a a m e r i k e V l a d e , koji su g o d i n a m a
prije toga zapoeli prijatelji Sikorskoga u W a s h i n g t o n u . Bio je to
do t a d a najopasniji p o t h v a t te tajne klike, koji je ve t a d a p o k a
zivao njihovu s k l o n o s t o p a s n o j i suludoj politici visokog rizika.
4

A m e r i k a izgradnja p o l i g o n a za r a k e t n u o b r a n u u Poljskoj i
ekoj p o d r a z u m i j e v a a m e r i k a r a k e t n a p o s t r o j e n j a u d a l j e n a
s a m o n e k o l i k o m i n u t a o d p o t e n c i j a l n i h r u s k i h ciljeva. N i t k o n e
bi z n a o s a d r e li ili ne sadre a m e r i k e n u k l e a r n e r a k e t e pa bi to

Ameriki poduzetniki institut za javnu politiku, Washington, D. C,

R a d e k S i k o r s k i , n a njihovoj s l u b e n o j w e b s t r a n i c i : h t t p : / / w w w . a e i . o r g / s c h o lars/ scholarID.64/scholar.asp

51

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

d o v e l o svijet d o m o g u e g povlaenja o t p o n c a z a n u k l e a r n i rat,

s r a u n a t o ili p o g r j e n o m p r o c j e n o m , d a l e k o opasniji od krize
koja je n a s t a l a z b o g izgradnje N A T O - o v i h b a z a za r a k e t e Per
s h i n g iz o s a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea.

Vlada B u s h a i C h e n e y j a toliko je nestrpljivo udila za o s t v a

renjem svojih planova o raketnoj o b r a n i , da su p r e d s j e d n i k Bush
i m i n i s t a r o b r a n e Rumsfeld zapovjedili nepotivanje uobiajene
p r o c e d u r e g l e d e provjere, n u n e z a utvrivanje u i n k o v i t o s t i
toga vrlo s l o e n a sustava.
Rumsfeldovu p r o g r a m u p r o t u r a k e t n o g a tita s n a n o se u s p r o
tivilo vojno zapovjednitvo. D a n a 26. oujka 2004. etrdeset devet
amerikih generala i admirala potpisalo je O t v o r e n o p i s m o pre
dsjedniku, u kojemu ga m o l e za odgodu projekta o raketnoj obrani.
U p i s m u se n a v o d i : " A m e r i k a tehnologija, k o j o m se Sje
dinjene A m e r i k e D r a v e ve k o r i s t e , m o e p r e c i z n o o d r e d i t i
mjesto lansiranja balistikih r a k e t a . Stoga postoji vrlo m a l a
vjerojatnost d a b i s e n e k a d r a v a u s u d i l a n a p a s t i Sjedinjene
A m e r i k e D r a v e ili d o p u s t i t i t e r o r i s t i m a da to u i n e s njezina
teritorija, r a k e t o m o p r e m l j e n o m orujem za m a s o v n o unitenje,
jer bi t i m e riskirali svoje p o t p u n o unitenje b u d u i da bi uslijedila
razorna amerika o d m a z d a " .

To u sjeanje priziva d o k u m e n t koji postaje strateki n a c r t za

o b r a m b e n u i vanjsku politiku poslije dolaska Georgea W. Busha
u Bijelu k u u , u sijenju 2 0 0 1 . , p o d n a s l o v o m " O b n o v a a m e
rikoga o b r a m b e n o g sustava" - izvjee iz rujna 2 0 0 0 . o projektu
a m e r i k i h j a s t r e b o v a z v a n o m Projekt za novo a m e r i k o stoljee,
iji su tvorci bili Dick C h e n e y i D o n Rumsfeld, uz n e o k o n z e r v a tivce R o b e r t a Kagana, Paula Wolfowitza, S t e p h e n a C a m b o n e a i
m n o g e d r u g e , koji su poslije toga zauzeli kljune poloaje u
Bushovoj vladi. U njihovu s t r a t e k o m d o k u m e n t u , P r o j e k t u za
n o v o a m e r i k o stoljee, stoji: "Sjedinjene A m e r i k e Drave m o
raju razviti i k o r i s t i t i r a k e t n u o b r a n u u svijetu za o b r a n u a m e
rike d o m o v i n e i amerikih saveznika te omoguiti s i g u r n u bazu
za d e m o n s t r a c i j u m o i Sjedinjenih A m e r i k i h Drava na cijelo
me svijetu".
5

Vana biljeka uz skupinu iz Projekta za novo ameriko stoljee

j e s t injenica d a j e 2 0 0 7 . g o d i n e a m e r i k a v e l e p o s l a n i c a p r i
N A T O - u bila Victoria N u l a n d , i s a m a strunjakinja za o d n o s e s
Rusijom, s u p r u g a n e o k o n z e r v a t i v c a R o b e r t a Kagana, p r e d s j e d
nika projekta z v a n o g " O b n o v a a m e r i k o g a o b r a m b e n o g a s u s t a
va", koji je sastavni d i o "Projekta za n o v o a m e r i k o s t o l j e e " .
6

Prije negoli je, u sijenju 2 0 0 1 . , p o s t a o m i n i s t a r o b r a n e u

Bushovoj vladi, R u m s f e l d je, o s i m s t o j e sudjelovao u Projektu
z a n o v o a m e r i k o stoljee, s k r a e n o P N A C - u , bio n a elu P r e
dsjednikoga povjerenstva koje je zagovaralo izgradnju i primjenu
p r o t u r a k e t n o g a tita za Sjedinjene A m e r i k e D r a v e .

Ta e t r d e s e t d e v e t o r i c a g e n e r a l a i a d m i r a l a , m e u k o j i m a je
bio i admiral William J. C r o w e , bivi naelnik Z d r u e n o g a stoera
o r u a n i h snaga, o v a k o je a r g u m e n t i r a o svoje stajalite: "Kao t o
ste rekli, g o s p o d i n e p r e d s j e d n i e , n a najvei p r i o r i t e t j e s t
sprijeiti t e r o r i s t e da s t e k n u o r u j e za m a s o v n o u n i t e n j e i da
ga u p o t r i j e b e . S l a e m o se s t i m e . Stoga, k a o vojno o d g o v o r a n
tijek djelovanja, p r e d l a e m o o d g o d u o p e r a t i v n o g koritenja sku
poga i n e p r o v j e r e n o g a s u s t a v a G D M ( G r o u n d Based Missile
Defence, K o p n e n a p r o t u r a k e t n a o b r a n a ) , i da ta u d r u e n a finan
cijska s r e d s t v a u s m j e r i t e n a u b r z a n e p r o g r a m e z a osiguravanje
brojnih t e r e n a na kojima se nalaze n u k l e a r n o oruje i ostala s r e
dstva, te t a k o z a t i t i t e n a e l u k e i g r a n i c e od t e r o r i s t a koji bi u
Sjedinjene A m e r i k e D r a v e m o g l i p o k u a t i p r o k r i j u m a r i t i
oruje za m a s o v n o u n i t e n j e " .
7

D o n n e l l y , T h o m a s , Kagan, D o n a l d i dr.: " R e b u i l d i n g A m e r i c a ' s D e f e n c e s :

F o r c e s a n d R e s o u r c e s for a N e w C e n t u r y " ( O b n o v a a m e r i k o g a s u s t a v a o b r a n e :
S n a g e i m o g u n o s t i za n o v o stoljee). Projekt za n o v o a m e r i k o stoljee, W a s h i n
g t o n , D . C , rujan 2 0 0 0 . , d o s t u p n o n a : h t t p : / / v v w w . n e w a m e r i c a n c e n t u r y . o r g /
RebjjiJdingAmericasDefenses.pdf.
6

52

Ibid.

P o n o v n o t i s k a n o u C e n t e r for A r m s C o n t r o l a n d N o n - P r o l i f e r a t i o n , "Brie
f i n g Book o n Ballistic M i s s i l e D e f e n s e " , W a s h i n g t o n , D . C , svibanj 2 0 0 4 . , n a :
http://www.armscontrolcenter.org/resources/20040501 bb nmd.pdf

53

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

Pripreme za prvi nuklearni napad

n u k l e a r n i h snaga Kine. A k o W a s h i n g t o n ne promijeni svoje pla

nove ili a k o M o s k v a ili Peking ne p o d u z m u k o r a k e za poveanje

Ali ti i s k u s n i vojni v e t e r a n i n i s u rekli da su R u m s f e l d , C h e

ney, B u s h i k o m p a n i j a imali p o t p u n o d r u k i j e p l a n o v e , koji se
n i s u ticali t e r o r i s t i k i h prijetnja izopenih drava. Tragali su za
dominacijom p u n o g a spektra, novim svjetskim p o r e t k o m i p o t p u
n o m e l i m i n a c i j o m Rusije k a o p o t e n c i j a l n o g a p r o t i v n i k a u u t r c i
za moi.
Oito je da u u r b a n o s t Sjedinjenih A m e r i k i h Drava o k o iz
gradnje p r o t u r a k e t n o g a o b r a m b e n o g tita nije bila u s m j e r e n a na
Sjevernu Koreju, kao ni na t e r o r i s t i k e n a p a d e . Bila je u s m j e r e
na na Rusiju, a uz nju, iako n e t o manje, na d a l e k o s k r o m n i j e
n u k l e a r n e k a p a c i t e t e Kine. Kao t o je 49 g e n e r a l a n a p i s a l o u
s v o m e p i s m u p r e d s j e d n i k u , 2 0 0 4 . g o d i n e , Sjedinjene A m e r i k e
D r a v e v e imaju v i e n e g o d o v o l j n o n u k l e a r n i h bojevih glava,
kojima m o g u p o g o d i t i t i s u e b u n k e r a ili p e i n a p o t e n c i j a l n o
i z o p e n i h drava ili t a m o n e k a k v a O s a m e bin Ladena.
U oujku 2 0 0 6 . g o d i n e dva a m e r i k a vojna analitiara, Kier
Lieber i Daryl P r e s s , u l a n k u objavljenom u utjecajnom asopi
su Foreign Affairs Vijea za m e u n a r o d n e o d n o s e iz N e w Yorka,
napisali su: " D a j e n u k l e a r n a m o d e r n i z a c i j a Sjedinjenih A m e
rikih Drava d o i s t a u s m j e r e n a na izopene d r a v e ili t e r o r i s t e ,
a m e r i k i m n u k l e a r n i m s n a g a m a n e b i t r e b a l o j o d o d a t n i h ti
s u u bojevih glava, koje e se d o b i t i m o d e r n i z a c i j s k i m p r o g r a
m o m W - 7 6 . D r u g i m rijeima, izgleda d a j e d a n a n j a i b u d u a
a m e r i k a n u k l e a r n a sila n a k a n i l a provesti p r e v e n t i v n i n a p a d s a
s v r h o m razoruavanja Rusije ili Kine".
Ti a u t o r i zakljuuju: "Prvi p u t u g o t o v o 50 g o d i n a Sjedinjene
A m e r i k e D r a v e d a n a s s u n a p r a g u postizanja n u k l e a r n e p r e
m o i . Vjerojatno e u b r z o , ve s p r v i m n a p a d o m , biti o m o g u e
n o u n i t e n j e d a l e k o m e t n o g n u k l e a r n o g arsenala Rusije ili Kine.
Taj d r a m a t i a n z a o k r e t u n u k l e a r n o j r a v n o t e i snaga r e z u l t a t je
niza poboljanja u a m e r i k i m n u k l e a r n i m s u s t a v i m a , n a g l o g a
smanjenja r u s k o g a r s e n a l a i vrlo s p o r i h k o r a k a m o d e r n i z a c i j e
54

broja i s p r e m n o s t i svojih snaga, Rusija i Kina, te o s t a t a k svijeta,

jo e d u g o g o d i n a ivjeti u sjeni n u k l e a r n e p r e m o i Sjedinjenih
Amerikih Drava".
Ukazujui n a t e a g r e s i v n e n o v e p l a n o v e P e n t a g o n a z a izgra
dnju r a k e t n e o b r a n e , Lieber i P r e s s su dodali: " R a k e t n a o b r a n a
koju bi Sjedinjene A m e r i k e D r a v e m o d a m o g l e uvjerljivo p r i
mijeniti vrijedila bi u p r v o m e r e d u u k o n t e k s t u n a p a d a , a ne
obrane, s m o g u n o u da A m e r i k a prva izvede n u k l e a r n i n a p a d ,
a n e d a b u d e s a m o o b r a m b e n i tit. A k o Sjedinjene A m e r i k e
Drave z a p o n u n u k l e a r n i n a p a d n a R u s i j u (ili K i n u ) , z e m l j a
koju o d a b e r u kao cilj o s t a t e bez g o t o v o cijeloga svog arsenala, a
pitanje je h o e li joj i t a o s t a t i . U t o m e bi sluaju ak i r a z m j e r
no s k r o m a n i n e u i n k o v i t s u s t a v r a k e t n e o b r a n e m o g a o biti sa
svim dovoljan k a o z a t i t a o d bilo k a k v e o d m a z d e . . . "
8

Bio je to pravi plan W a s h i n g t o n a u "velikoj euroazijskoj igri".

Izjaviti to o t v o r e n o , sasvim je razumljivo, znailo je riskirati o d r e
zati ruku a m e r i k o j Vladi prije negoli o n a n e p o v r a t n o s t e g n e
o m u o k o metaforikoga vrata M o s k v e . Stoga su se a m e r i k o Mi
nistarstvo vanjskih poslova i m i n i s t a r o b r a n e G a t e s pokuali na
aliti na r a u n P u t i n o v i h izjava na konferenciji u M i i n c h e n u ,
nazvavi ih P u t i n o v i m p a r a n o i n i m o b m a n a m a .

Dominacija punoga spektra

Kako b i s m o bolje shvatili g o l e m e r a z m j e r e projekcije a m e
rike vojne m o i posljednjega desetljea ili n e t o vie, n u n o je
p r o v o k a t i v n e p l a n o v e r a k e t n e o b r a n e z a i s t o n u E u r o p u sagle
dati u c j e l o k u p n o m k o n t e k s t u d r a m a t i n i h p r o m j e n a u stajali-

Lieber, Keir A. i P r e s s , D a r y l G., " T h e R i s e of US N u c l a r P r i m a c y " (Pojava

a m e r i k e n u k l e a r n e p r e m o i ) , Foreign Affairs, o u j a k / t r a v a n j 2 0 0 6 .

55

F. William Engdahl
t u a m e r i k i h vojnih s n a g a i v o d e i h k r u g o v a p r e m a u s p o s t a v i
vojnih baza sve od 1990. g o d i n e .
Pentagon je slubenu ameriku vojnu strategiju definirao kao
doktrinu Dominacije p u n o g a spektra, a obrana od balistikih rake
ta bila je j e d n a od njezinih sastavnica.
P r e m a s l u b e n o m izvjeu P e n t a g o n a , D o m i n a c i j a p u n o g a
s p e k t r a (Full S p e c t r u m D o m i n a n c e , FSDS) jest " d a n a s k r o v n a
koncepcija za p r i m j e n u sile i p r u a viziju za b u d u e z d r u e n o
djelovanje. Da bi se ta d o m i n a c i j a p u n o g a s p e k t r a ostvarila,
o r u a n e s n a g e moraju svoje n a p o r e o k o p r e o b r a z b e usredotoiti
na kljuna podruja, koja poveavaju s p o s o b n o s t z d r u e n i h sna
ga za p o s t i z a n j e u s p j e h a v e l i k i m r a s p o n o m vojnog djelovanja.
D o m i n a c i j a p u n o g a s p e k t r a zahtijeva z d r u e n o djelovanje svih
dijelova vojske, koncepciju djelovanja, funkcionalnu koncepciju
i vrlo v a n o o m o g u a v a n j e prilagodljivo razliitim uvjetima i ci
ljevima."
" D o m i n a c i j a p u n o g a s p e k t r a shvaa p o t r e b u z a zajednikim
djelovanjem vojnih s n a g a i d r u g i h d r a v n i h institucija, v a n o s t
s u r a d n j e sa s a v e z n i c i m a i s o s t a l i m p a r t n e r i m a . "

etvrto poglavlje

DR. STRANGELOVE JE ZIV!

Bombe to dalje...
Program amerike raketne o b r a n e i modernizacije prvoga n u k
learnoga n a p a d a bio je i k a o z a m i s a o vrlo zastraujui. T i j e k o m
Bushova m a n d a t a p o s t a o je o p e r a t i v a n i j o je u z n a p r e d o v a o ,
prizivajui u sjeanje o p a s n o s t i iz d a n a H l a d n o g a rata, k a d a su
flota b o m b a r d e r a B-52, n a o r u a n a bojevim glavama, i p o d m o r n i
ca T r i d e n t s n u k l e a r n i m r a k e t a m a bili p r i p r a v n i d v a d e s e t etiri
sata na d a n . Bio je to pravi n u k l e a r n i scenarij strave.

Dominacija p u n o g a s p e k t r a p o d r a z u m i j e v a c j e l o k u p n u z e m
lju i s v e m i r , ak i c y b e r s p a c e . P e n t a g o n m e d u o s a m p r i o r i t e t a
navodi "djelovanje sa zemlje, iz svemira, iz m e u n a r o d n i h voda,
zranoga p r o s t o r a i c y b e r s p a c e a " .

G o d i n e 1964. ameriki filmski redatelj Stanley Kubrick

zabiljeio je povijest na filmu zajedljivom p o l i t i k o m s a t i r o m
Dr. Strangelove, ili kako sam prestao brinuti i zavolio bombu. Film Dr.
Strangelove bio je Kubrickova provokativna crna komedija koja se

10

o d n o s i l a na sudnji d a n i p o l i t i k u H l a d n o g a rata, prikazujui

sluajan, n e h o t i a n i p r e v e n t i v a n ameriki n u k l e a r n i n a p a d na
Rusiju.
Taj z n a m e n i t i film, politika satira o n u k l e a r n o m ratu, govori
o t o m e k a k o se t e h n o l o g i j a p o r e m e t i l a i zavladala n a d l j u d s k o u. Glavni j u n a k , dr. S t r a n g e l o v e , njemaki je z n a n s t v e n i k , u
dak u i n v a l i d s k i m kolicima, savjetnik p r e d s j e d n i k a ( n a v o d n o
stvoren p o u z o r u n a m i n i s t r a vanjskih poslova dr. Henryja Kissingera), s m e h a n i k o m r u k o m koju ne m o e nadzirati i koja se,

US J o i n t C h i e f s of Staff: N a t i o n a l Military S t r a t e g y of t h e U n i t e d S t a t e s of
A m e r i c a ( A m e r i k i Vojni s t o e r : N a c i o n a l n a v o j n a s t r a t e g i j a S j e d i n j e n i h A m e
rikih D r a v a ) , W a s h i n g t o n , D . C , 2 0 0 4 .
Ibid.

protiv njegove volje, die na nacistiki p o z d r a v , prijetei u b o j

stvom.

10

56

57

F. William Engdahl

STOLJEE R A T A 2

U z a v r n o m e p r i z o r u filma o Strangelovu s i r e n a oglaava u z

b u n u koja dolazi iz baze. P o s e b n a lozinka prenosi se na flotu b o m
b a r d e r a B-52 n a t o v a r e n a n u k l e a r n i m orujem. Pripovjeda daje
zavrnu izjavu o s p r e m n o s t i s t r a t e k o g a zapovjednitva r a t n o g
zrakoplovstva, koje je poslije n a z v a n o "Operacija Dropkick".

b o m b a r d e r a s u m n j a d a b i t a v r l o tajna zapovijed m o g l a biti

"nekakav test lojalnosti". Poslije provjere u knjiici lozinka, d e k o
dirane p o r u k e i l e g i t i m n e p o t v r d e iz baze, koju G o l d b e r g p r i m a ,
Kong izjavljuje da su d o i s t a z a p r i m i l i plan R:

D a b i s e zatitilo o d i z n e n a d n o g n u k l e a r n o g n a p a d a , z a p o
vjednitvo a m e r i k o g a s t r a t e k o g zrakoplovstva dri u p r i p r a v
n o s t i g o l e m u f l o t u b o m b a r d e r a B - 5 2 , dvadeset etiri sata n a dan.
Svaki b o m b a r d e r B - 5 2 m o e i s p u s t i t i n u k l e a r n u b o m b u t e k u
5 0 m e g a t o n a , koja i m a 1 6 p u t a veu e k s p l o z i v n u s n a g u o d svih
b o m b a i g r a n a t a koje su sve v o j s k e z a j e d n o ispalile u D r u g o m e
svjetskome ratu. S bazom u Americi, zrakoplovne snage u pri
p r a v n o s t i k o r i s t e se p o d r u j e m od Perzijskoga zaljeva do A r k
tikoga m o r a , ali sve imaju j e d a n zajedniki geografski i m b e n i k
- sve su s a m o dva s a t a u d a l j e n e od svojih ciljeva u Rusiji.
U k l a u s t r o f o b i n o j u n u t r a n j o s t i j e d n o g b o m b a r d e r a B-52,
k o j e m u n e prijeti n i k a k v a o p a s n o s t , p r i g l u p a j e p o s a d a z a o k u
pljena r u t i n s k i m p o s l o v i m a . P o s a d o m zapovijeda bojnik T . J .
" K i n g " K o n g , p r o s t o d u n a o s o b a nalik ovjekoliku m a j m u n u , s
vrlo i z r a e n i m n a g l a s k o m t e k s a k o g kauboja, koja prelistava a
s o p i s Playboy. D r u g i lan p o s a d e zabavlja se izvodei t r i k o v e
mijeanjem karata. R a d i o o p e r a t e r , satnik B. " G o l d i e " Goldberg,
d o k n e t o vae n a b r o j a n i k u u g l e d a signale, u z g l a s a n r a d i o
p r i j e n o s . Brojke i slova u s v o m e p r i r u n i k u " V r l o tajne ifre za
k o m u n i c i r a n j e m e u letjelicama" definira k a o " n a p a d s krila,
plan R".

" N i t k o j o nikada nije d o b i o zapovijed 'Kreni'. Stari n a m R i p

per n e b i d a o p l a n R o s i m d a B a u k e n i s u d o n o g a p o t u k l i
Washington i m n o g e druge gradove nekakvim pritajenim napa
d o m " . Bojnik K o n g stavlja na glavu svoj golemi eir i, d o k zvuk
maloga bubnja u d a r a taktove p j e s m e " W h e n J o h n y C o m e s M a r
ching H o m e " , s v e a n o objavljuje svojoj p o s a d i :
"Dakle, deki, m i s l i m da je to to. N u k l e a r n a (izgovoreno k a o
n u k u l a r n a ) bitka, oi u oi s B a u k a m a " .
Paralela i z m e u izmiljenoga Kubrickova prikaza m o g u e g
n u k l e a r n o g r a t n o g p o a r a zbog pogrjene procjene iz 1964. godi
ne, i o n o t o se d o g a a vie od e t r d e s e t g o d i n a poslije toga,
zbiljski p r e d s j e d n i k iz T e k s a s a , koji se voli igrati besposliara na
svome rancu u Cravvfordu i koji tvrdoglavo ustraje na izgovaranju
rijei n u k l e a r a n kao " n u k u l a r a n " , bile su previe uoljive da ih se
ne bi opazilo. Naalost, n u k l e a r n a politika amerike Vlade iz 2 0 0 7 .
godine nije bila h o l l y w o o d s k i film, n e g o stvarnost.
1

H o d p r e m a moguoj nuklearnoj katastrofi, izazvanoj n a m j e r

no ili p o g r j e n o m p r o c j e n o m , k a o posljedici vrle n o v e p o l i t i k e
amerike Vlade, d o b i o je n o v u t e i n u u lipnju 2004., s a m o n e k o
liko t j e d a n a n a k o n t o je 49 g e n e r a l a i a d m i r a l a p o d u z e l o vrlo
n e o b i a n k o r a k - p i s m o m se o b r a t i l o p r e d s j e d n i k u .

Ljutit kada doznaje za zapovijed o " n a p a d u s krila p l a n R" (R

Rumsfeldov Conplan 8022

stoji za R o m e o ) , bojnik K o n g zapita se ne izvodi li njegova p o s a

d a kakve p s i n e i o g l u i s e n a zapovijed. "Koliko s a m v a m p u t a ,
deki, p o n o v i o da ne elim glupiranja u z r a k o p l o v u ? ... Gle, b i o
s a m n a s v j e t s k o m velesajmu, n a p i k n i k u , n a r o d e u , ali t o j e

Toga j e lipnja m i n i s t a r o b r a n e Rumsfeld d a o j e d n o o d o b r e n j e

s o z n a k o m vrlo tajno - zapovijed o r u a n i m s n a g a m a Sjedinjenih
A m e r i k i h D r a v a da p r o v e d u n e t o t o se zvalo Conplan 8022,

n e t o najgluplje t o s a m i k a d a u o n a svoje slualice". K o n g

ustraje n a t o m e d a m u p o r u k u i l o z i n k u p o t v r d e , mrmljajui
s a m z a s e b e : " S i g u r n o j e n e k a k v a pogrjeka". Cilja p o s a d e
58

Osvrt T i m a Dirksa na h t t p : / / w w w . f i l m s i t e . o r g / d r s t . h t r n l

59

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

"koji p r e d s j e d n i k u daje m o g u n o s t za t r e n u t a n o izvoenje

globalnog udara".

Kao o d g o v o r na R u m s f e l d o v u zapovijed iz lipnja 2 0 0 4 . , tada

nji p r e d s j e d n i k Z d r u e n o g a s t o e r a R i c h a r d M y e r s p o t p i s a o je

T e r m i n Conplan jest P e n t a g o n o v a kratica za Contingency Plan

zapovijed kojom je Conplan 8022 p o s t a o operativan. B o m b a r d e r i

(Plan za n e p r e d v i e n e situacije). Za kakve su se to " n e p r e d v i

s t r a t e k e n a m j e n e , s p o s o b n i z a izvoenje n u k l e a r n o g n a p a d a ,

e n e " situacije p r i p r e m a l i p l a n e r i i z P e n t a g o n a ? Z a p r e v e n t i v a n

balistike rakete s n u k l e a r n i m bojevima glavama (ICB-ovi), n u k

k o n v e n c i o n a l n i n a p a d n a nejaku Sjevernu Koreju, ili m o d a ak

l e a r n e p o d m o r n i c e (SSBN-ovi) i p o s t r o j b e za "informacijsko ra

na Iran? Ili za silovit p r e v e n t i v a n n u k l e a r n i n a p a d na posljednju

tovanje" (sic) k o r i s t e se za n a p a d na n e o z n a e n e vrlo v a n e vi

g o l e m u n u k l e a r n u silu koja nije p o d i z m o m a m e r i k e " d o m i

sokovrijedne ciljeve "neprijateljskih" drava.

nacije p u n o g a s p e k t r a " , tj. Rusiju?

Z a m j e t n e su j o dvije rijei - "globalni u d a r " . Rijei su to
P e n t a g o n a , kojima se opisuje p o s e b a n p r e v e n t i v n i udar, koji,
prvi p u t o d p o e t k a H l a d n o g a rata, ukljuuje m o g u n o s t n u k l e
arnog napada, protivno tradicionalnom a m e r i k o m e stajalitu da
se n u k l e a r n o oruje koristi s a m o za o b r a n u ili odbijanje n a p a d a .
Kako su neki zapazili, Conplan 8022 bio je drukiji od tradicio
nalnih ratnih p l a n o v a P e n t a g o n a , koji su u biti bili planovi obra
n e o d invazije ili n a p a d a .
U skladu s B u s h o v o m d o k t r i n o m o a g r e s i v n o m p r e v e n t i v
n o m n a p a d u , iz 2 0 0 2 . g o d i n e , B u s h o v novi Conplan 8022 bio je
p l a n a z a n a p a d . P r o v e d b u toga p l a n a m o g l o s e p o k r e n u t i ak n a
"percepciju", tj. p o m i s a o o p o s t o j a n j u n e p o s r e d n e o p a s n o s t i , i
to slijedom p r e d s j e d n i k o v e zapovijedi, tj. b e z o d o b r e n j a K o n
gresa. T i m e su i z b r i s a n e u s t a v n e o d r e d b e o k o n t r o l i i r a v n o t e i

Je li drava Iran neprijateljska drava, iako ta zemlja nije nika

da n a p a l a Sjedinjene A m e r i k e D r a v e ? Ili m o d a Sjeverna Ko
reja, iako tijekom p e d e s e t g o d i n a nije izvela n i j e d n o m izravan
n a p a d n a j u n u Koreju, a k a m o l i na n e k u d r u g u d r a v u ? Je li taj
" n e p r i j a t e l j " Kina, s a m o z a t o t o postaje previe utjecajna u g o
s p o d a r s k o m s m i s l u ? N e m a j a s n i h o d g o v o r a , n o svijet poinje
osjeati n e r v o z u .
Je li Rusija p o s t a l a " n e p r i j a t e l j " z a t o t o je odbila p o g n u t i
glavu i pristati na to da b u d e "vazalna" drava " A m e r i k o g a car
stva", k a k o to naziva Brzezinski?
Budui da u Sjedinjenim A m e r i k i m D r a v a m a nije bilo jav
ne rasprave o Conplanu 8022, u iroj javnosti nije bilo ni razgovora
o k o j e m u od ovih p o t e n c i j a l n o o p a s n i h n u k l e a r n i h pitanja.
O n o z b o g ega R u m s f e l d o v a zapovijed iz lipnja 2 0 0 4 . g o d i n e
j o vie u z n e m i r u j e svijet, koji se u i s t i n u p o n a d a o da su n u k l e
a r n e gljive o p a s n o s t koja p r i p a d a prolosti, j e s t injenica da Con
plan 8022 sadri znaajnu k o m p o n e n t u n u k l e a r n o g a napada.

vlasti, t j . o t r o d i o b i vlasti, koje su u ameriki Ustav t a k o p o m n o

T o n o je da se od zavretka Hladnoga rata smanjuju goleme

ugradili Oevi utemeljitelji Sjedinjenih A m e r i k i h Drava. Dak

zalihe n u k l e a r n o g oruja u a m e r i k o m e v o j n o m s k l a d i t u . N o ,

le, p r e d s j e d n i k e s a m z a p o e t i p r e v e n t i v n i n u k l e a r n i rat.

izgleda, ne z a t o t o Sjedinjene A m e r i k e Drave udaljavaju svijet

S o b z i r o m na p o j e d i n o s t i o p o g r j e n i m ili lanim "percepcija

m a " , u P e n t a g o n u i u U r e d u p o t p r e d s j e d n i k a , o o p a s n o s t i od

od mogunosti nuklearnog rata prouzroena pogrjenom pro

cjenom.

irakog oruja z a m a s o v n o u n i t e n j e 2 0 0 3 . g o d i n e , p r o j e k t o m
Conplan 8022 p r e d v i a se da a m e r i k i p r e d s j e d n i k m o e z a p o
vjediti raketni n a p a d u sluaju bilo kakve " p e r c i p i r a n e " o p a s n o
sti, pa m a k a r o n a bila s a m o potencijalna i n e p r o v j e r e n a .
60

61

Peto poglavlje

CARSTVO BAZA - BAZA

CARSTVA

Rusija okruena amerikim bazama

irenje amerikoga o b r a m b e n o g a tita na Poljsku i eku m o e
se lake shvatiti kada se sagleda iz k u t a znakovita irenja N A T O a od 1 9 9 1 . Kao t o je r u s k i p r e d s j e d n i k P u t i n iznio u s v o m e
g o v o r u iz veljae 2 0 0 7 . , na konferenciji u M i i n c h e n u , " N A T O
svoje p o g r a n i n e s n a g e postavlja n a n a e g r a n i c e . . . o i t o j e d a
irenje N A T O - a n e m a n i k a k v e veze s m o d e r n i z a c i j o m s a m o g a
Saveza, k a o ni s o s i g u r a n j e m m i r a u E u r o p i . N a p r o t i v , to irenje
j e s t ozbiljna provokacija, koja sniava r a z i n u m e u s o b n o g p o
vjerenja. Stoga s p r a v o m p o s t a v l j a m o p i t a n j e : Protiv koga je
u s m j e r e n o to irenje? I t o je s uvjeravanjima koja su n a m n a i
z a p a d n i p a r t n e r i davali poslije r a s p a d a Varavskoga p a k t a ? "
R u s k i s t r a t e g i vojni s t r u n j a k Jevgenij P r i m a k o v , blizak sa
vjetnik Vladimira Putina, i s t a k n u o j e k a k o j e N A T O " u t e m e l j e n
u vrijeme H l a d n o g a rata k a o r e g i o n a l n a organizacija sa s v r h o m
osiguranja s i g u r n o s t i a m e r i k i h saveznika u E u r o p i " . J o je d o
d a o d a " d a n a s N A T O djeluje n a temelju j e d n e p o s v e drukije
filozofije i d o k t r i n e , izlazi izvan okvira e u r o p s k o g a k o n t i n e n t a i
p r o v o d i vojne operacije d a l e k o izvan svojih granica. N A T O . . . se
u b r z a n o iri, s u p r o t n o ve p o s t i g n u t i m d o g o v o r i m a . P r i m a n j e
n o v i h lanica u N A T O vodi poveanju broja vojnih baza, u koje
se s m j e t a s u s t a v p r o t u z r a n e o b r a n e A m e r i k e vojske i njego
ve sastavnice p r o t u b a l i s t i k i h r a k e t a " .
63

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

G o d i n e 2 0 0 7 . N A T O nije s a m o jezgra koju ine zemlje Z a p a

d n e E u r o p e , koje su u t o m e savezu j o od H l a d n o g a rata i koji
ma zapovijeda j e d a n A m e r i k a n a c , n e g o ukljuuje i bive drave
V a r a v s k o g a p a k t a i n e k e bive drave Sovjetskoga Saveza, p o
p u t Poljske, Latvije, e k e , Estonije, Litve, R u m u n j s k e , B u g a r
ske, M a a r s k e , Slovake i Slovenije, j e d n e od zemalja bive J u
goslavije. K a n d i d a t i za lanstvo u N A T O - u j e s u R e p u b l i k a G r u
zija, Hrvatska, Albanija i Makedonija. Predsjednik Ukrajine Vik
tor J u e n k o p o k u a o je n a s i l n o Ukrajinu uvesti u N A T O . Sve je
to jasna poruka Moskvi te stoga ne iznenauje to Moskva tu
p o r u k u nije doekala rairenih r u k a .

o r v e l o v s k o g i m e n a - N A T O - o v Z a k o n o jaanju s l o b o d e (Free
d o m Consolidation Act), kojim se potvruje ameriku p o t p o r u
daljnjem irenju N A T O - a , ukljuujui i davanje p o t p o r e p r i
m a n j u u l a n s t v o Ukrajine i Gruzije.

S t v a r a n e su n o v e i u k i d a n e stare s t r u k t u r e u N A T O - u . J e d n a
od novih struktura jesu Snage za brzo rasporeivanje (NATO
R e s p o n s e Force, N F R ) , s t v o r e n e n a s a s t a n k u n a v r h u u P r a g u
2 0 0 2 . N e p o s r e d n o poslije p a d a Bagdada, 2 0 0 3 . , zapoelo je gla
vno restrukturiranje zapovjednog stoera NATO-a. Ukinuto je
Sjedite v r h o v n o g a zapovjednitva. O s n o v a n o je n o v o zapovjed
n i t v o , Savezniko z a p o v j e d n i t v o z a p r e o b r a z b u (Allied C o m
m a n d T r a n s f o r m a t i o n , A C T ) , n a s t a l o u saveznoj dravi Virginiji, sa s j e d i t e m u N o r f o l k u . O n o je z a d u e n o za i n t e n z i v n u
"preobrazbu" u NATO-u.
W a s h i n g t o n je 2 0 0 7 . p o t p i s a o s p o r a z u m s J a p a n o m o s u r a
dnji na razvoju r a k e t n e o b r a n e . U to je vrijeme i n t e n z i v n o s u r a
ivao s I z r a e l o m na ispitivanju s u s t a v a r a k e t n e o b r a n e . Svoj
o b r a m b e n i tit u E u r o p i a m e r i k a Vlada iri na Poljsku, iji je
m i n i s t a r o b r a n e R a d e k Sikorski, blizak prijatelj i saveznik P e n t a g o n o v i h n e o k o n z e r v a t i v a c a , r a t n i h jastrebova, t e n a e k u .
O s i m toga, N A T O je pitanje ulaska Ukrajine i R e p u b l i k e G r u
zije u svoje lanstvo o d l u i o rijeiti " p o b r z o m p o s t u p k u " . U n a
to k r a h u u Iraku, Bliski se istok militarizira m r e o m trajnih a m e
rikih vojnih baza, od Katara p r e k o Iraka do Afganistana, i ire.
D a n a 15. veljae 2 0 0 7 . g o d i n e , O d b o r z a vanjsku p o l i t i k u
Z a s t u p n i k o g a d o m a amerikoga Kongresa (US H o u s e of R e p r e
s e n t a t i v e s F o r e i g n Affairs C o m m i t t e e ) o d o b r i o j e n a c r t z a k o n a
64

S r u s k o g a m o t r i t a , proirenje N A T O - a na istok, od zavretka

H l a d n o g a rata, j e s t p o t p u n o k r e n j e s p o r a z u m a p o s t i g n u t a iz
m e u Mihaila Gorbaova, t a d a n j e g a p r e d s j e d n i k a Sovjetskoga
Saveza, i a m e r i k o g p r e d s j e d n i k a G e o r g e a H. W. B u s h a , t o je
1990. o t v o r i l o p u t m i r n o m ujedinjenju N j e m a k e . Plan irenja
N A T O - a j e s t n a s t a v a k p o k u a j a i z H l a d n o g a r a t a d a s e Rusiju
o k r u i i izolira. T a k o je to zacijelo izgledalo g l e d a n o o i m a M o
skve, k a d a se baci p o g l e d na z a p a d i j u g .

Nove amerike vojne baze za ouvanje

"demokracije"?
G o t o v o n e z a m i j e e n a posljedica a m e r i k e p o l i t i k e poslije
b o m b a r d i r a n j a Srbije iz 1999. g o d i n e j e s t izgradnja velike m r e e
n o v i h a m e r i k i h vojnih baza, i to u o n i m dijelovima svijeta u
kojima, izgleda, za njih i m a vrlo m a l o opravdanja, u z m e m o li u
obzir o p a s n o s t p o s i g u r n o s t A m e r i k e koja b i zahtijevala takve
m j e r e p r e d o s t r o n o s t i za o b r a n u zemlje i velike p o r e z e koje
plaaju ameriki vojni obveznici, a o o s t a l i m velikim izdvajanji
ma za vojsku da i ne g o v o r i m o .
D o m i n a n t n a politika od zavretka D r u g o g a svjetskoga rata pa
sve do Korejskoga r a t a bila je s m a n j e n j e broja a m e r i k i h vojnih
baza u p r e k o m o r s k i m z e m l j a m a . U r o k u od dvije g o d i n e poslije
D a n a p o b j e d e n a d J a p a n o m u k i n u t a j e polovica svjetske s t r u k
t u r e a m e r i k i h vojnih b a z a u o d n o s u na broj vojnih b a z a iz v r e
m e n a rata, a polovica baza koje su postojale od 1927. u k i n u t o je
d o 1949. g o d i n e .
T o p o s l i j e r a t n o s m a n j e n j e broja p r e k o m o r s k i h vojnih b a z a
p r e s t a l o j e Korejskim r a t o m p o e t k o m p e d e s e t i h godina p r o l o -

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

ga stoljea, kada se broj vojnih baza p o n o v n o p o v e a o , a j o vei

p o r a s t broja tih b a z a d o g o d i o s e t i j e k o m V i j e t n a m s k o g a rata.
T e k poslije V i j e t n a m s k o g a r a t a broj a m e r i k i h vojnih b a z a u
p r e k o m o r s k i m z e m l j a m a p o e o s e u i s t i n u p o n o v n o smanjivati.
G o d i n e 1 9 8 8 . taj j e broj b i o n e t o m a n j i n e g o n a z a v r e t k u Ko
rejskoga rata, ali je odraavao posve drukiji globalni obrazac n e g o
poslije D r u g o g a svjetskoga rata. Broj vojnih b a z a najvie je
s m a n j e n u j u n o j Aziji te na Bliskom i s t o k u i u Africi.

p r e k o m o r s k i h snaga od zavretka Korejskoga rata. Bio je to p r o

U lipnju 1 9 9 9 . p o r a s t broja a m e r i k i h vojnih b a z a diljem

svijeta p o p r i m i o j e n o v u kvalitativnu d i m e n z i j u . Poslije b o m
bardiranja Jugoslavije a m e r i k e s u s n a g e n a granici i z m e u Ko
sova i M a k e d o n i j e zapoele izgradnju baze Bondsteel. To je gra
vitacijska s t o e r n a t o k a b u d u e n o v e m r e e a m e r i k i h vojnih
baza na svijetu.

unutar trenutanih drava domaina, p o p u t Njemake i J u n e

Baza Bondsteel amerikim je zrakoplovnim snagama omoguila

lagan p r i s t u p n a f t o m b o g a t o m Bliskom i s t o k u i K a s p i j s k o m j e
z e r u , k a o i Rusiji. U v r i j e m e kada je izgraen, k a m p B o n d s t e e l
bio je najvea amerika vojna baza izgraena poslije Vijetnamskoga
rata, s o k o 7.000 vojnika. Tu vojnu bazu izgradila je najvea a m e
rika vojna g r a e v i n s k a tvrtka, KBR, koja je u vlasnitvu k o m p a
nije H a l l i b u r t o n . U to je v r i j e m e g e n e r a l n i d i r e k t o r k o m p a n i j e
H a l l i b u r t o n bio D i c k C h e n e y .
Prije p o e t k a N A T O - o v a b o m b a r d i r a n j a Jugoslavije, 1 9 9 9 .
g o d i n e , list Washington Post n a p i s a o je bez uvijanja da " u z sve
krhkije stanje n a Bliskom i s t o k raste p o t r e b a z a v o j n i m b a z a m a
na Balkanu i za p r a v o m p r e l e t a iznad Balkana, k a k o b i s m o zati
tili izvore nafte na p o d r u j u Kaspijskoga jezera."
K a m p B o n d s t e e l b i o j e s a m o p r v a o d g o l e m o g a broja a m e
rikih vojnih baza izgraenih tijekom toga desetljea. O s i m k a m p a
B o n d s t e e l n a K o s o v u , koje j e t a d a p r a v n o jo bilo d i o J u g o s l a
vije, A m e r i k a je vojska nastavila izgradnju vojnih b a z a u M a
arskoj, Bosni i H e r c e g o v i n i , Albaniji i Makedoniji.
D a n a 16. k o l o v o z a 2 0 0 4 . a m e r i k i p r e d s j e d n i k B u s h najavio
je o n o t o se opisuje kao najopsenije restrukturiranje amerikih
66

g r a m s v e o b u h v a t n i h p r o m j e n a glede broja i lokacija za izgradnju

vojnih b a z a u p r e k o m o r s k i m zemljama, d a n a s p o z n a t p o d n a z i
v o m I n t e g r i r a n a globalna n a z o n o s t i strategija izgradnje vojnih
baza ( I n t e g r a t e d Global P r e s e n c e a n d Basing Strategy, IGPBS).
O k o 70.000 osoba treba se vratiti iz baza u p r e k o m o r s k i m
zemljama, tj. iz E u r o p e i Azije, u b a z e na teritoriju Sjedinjenih
A m e r i k i h Drava. O s t a l e p r e k o m o r s k e s n a g e r a s p o r e d i t e s e
Koreje.
N o v e vojne baze izgradit e se u z e m l j a m a Istone E u r o p e , u
srednjoj Aziji i u Africi. P r e m a miljenju amerikoga Ministarstva
o b r a n e , te bi lokacije bile blie i m o g l e bolje "reagirati na p o t e n
cijalna p r o b l e m a t i n a mjesta". Taj novi plan zahtijevat e n o v e
terene, koji e stajati milijarde dolara. Izgradnju nekih baza finan
cirat e Sjedinjene A m e r i k e Drave, a n e k i h d r u g e zemlje.
P e n t a g o n o v o s l u b e n o objanjenje tih s v e o b u h v a t n i h
p r o m j e n a u koritenju vojnih baza po svijetu nije bilo uvjerljivo.
Z a t o je to v a n o za vojsku? Globalni rat p r o t i v t e r o r i z m a , u
kombinaciji s ostalim geopolitikim uvjetima, dovodi do velikih
p r o m j e n a u s i g u r n o s n o j i o b r a m b e n o j strategiji Sjedinjenih
A m e r i k i h Drava. To n o v o o k r u e n j e u svezi sa s i g u r n o u
zahtijeva m n o g o globalnije g l e d i t e . P o t r e b n e s u p r o m j e n e u
sveopem a m e r i k o m stajalitu p r e m a o b r a n i . . .
J e d n a od najvanijih, a najmanje spominjanih novih amerikih
baza, jest baza u Bugarskoj, b i v e m s o v j e t s k o m satelitu, a d a n a s
novoj lanici N A T O - a . U sluaju s u k o b a , ( p r e m a rijeima P e n
t a g o n a p o s t o j e s a m o " s u k o b i " , a n e vie r a t o v i ) , k a d a b i s e o d
K o n g r e s a z a t r a i l o d a d a d e s l u b e n o o d o b r e n j e z a djelovanje
vojske i da n a v e d e razlog t o g a djelovanja, vojska bi se b a z o m
B e z m e r koristila za b r z u " d o s t a v u " ljudstva i o p r e m e na p r v e
crte bojinice. Sasvim je shvatljivo t o se p l a n e r i u K r e m l j u p i
taju je li ta p r v a crta bojinice u Rusiji?

F. William Engdahl

Obrana polja opijuma?

Sjedinjene A m e r i k e D r a v e gradile su vojne b a z e u Afgani
s t a n u o d m a h poslije m u n j e v i t a r a t a t o su ga ondje vodile 2 0 0 1 .
g o d i n e . Zanimljivo je d a j e i s t o d o b n o s a m e r i k o m o k u p a c i j o m
Afganistana p o r a s t a o uzgoj o p i j u m a u toj zemlji, te d a j e tijekom
n a z o n o s t i a m e r i k i h vojnih s n a g a u toj zemlji p r o i z v o d n j a h e
r o i n a dostigla r e k o r d n o v i s o k u r a z i n u .
1

U prosincu 2 0 0 4 . , za posjeta Kabulu, ameriki m i n i s t a r obra

n e D o n a l d R u m s f e l d d o v r i o j e p l a n o v e z a izgradnju j o d e v e t
vojnih baza u A f g a n i s t a n u , u p o k r a j i n a m a H e l m a n d , H e r a t , N i m r u z , Bal, H o s t i Paktia. Te su vojne baze i z g r a e n e n a k o n t o
s u ve p o s t o j a l e tri velike a m e r i k e vojne baze i z g r a e n e n e p o
s r e d n o poslije o k u p a c i j e A f g a n i s t a n a , u zimi 2 0 0 1 . na 2 0 0 2 . ,
t o b o e k a k o bi se izoliralo i e l i m i n i r a l o t e r o r i s t i k u o p a s n o s t
O s a m e bin Ladena. A m e r i k a je Vlada poslije okupacije Afgani
s t a n a , u zimi 2 0 0 1 . , izgradila tri velike vojne baze, j e d n u blizu
z r a n e luke u B a g r a m u , sjeverno od Kabula, kao glavno s r e d i t e
za logistiku, d r u g u na u z l e t i t u K a n d a h a r na j u g u A f g a n i s t a n a i
treu na u z l e t i t u i n d a n d u z a p a d n o j pokrajini H e r a t . Najvea
a m e r i k a baza u Afganistanu, indand, izgraena je stotinjak ki
l o m e t a r a od g r a n i c e s I r a n o m , i iz nje je m o g u e r a k e t n o djelo
vati i na Rusiju i na Kinu.
U p o v i j e s n o m s m i s l u Afganistan je bio sredinja zemlja brit a n s k o - r u s k e velike igre u borbi za n a d z o r n a d s r e d n j o m Azijom
tijekom d e v e t n a e s t o g a i p o e t k o m d v a d e s e t o g a stoljea.
U to je v r i j e m e b r i t a n s k a strategija bila po s v a k u cijenu
sprijeiti d a Rusija n e s t e k n e k o n t r o l u n a d A f g a n i s t a n o m , t e d a
t i m e n e p o s t a n e o p a s n o s t p o "dragulj britanske imperijalne kru
n e " - Indiju.
1

De Y o u n g , K a r e n , " A f g h a n i s t a n O p i u m C r o p S e t s R e c o r d s : U. S. - Bac
k e d Efforts A t E r a d i c a t i o n F a i l " ( U A f g a n i s t a n u r e k o r d a n uzgoj o p i j u m a : n e u
spjela a m e r i k a n a s t o j a n j a za n j e g o v i m i s k o r j e n j i v a n j e m ) , Washington Post, 2.
prosinca 2006.

68

STOLJEE RATA 2

Z a p l a n e r e P e n t a g o n a A f g a n i s t a n i m a i z n i m n o vaan s t r a t e
ki poloaj. On je p l a t f o r m a s koje a m e r i k a vojska m o e biti
izravna o p a s n o s t po Rusiju i Kinu, te Irak i d r u g e naftom b o g a t e
zemlje S r e d n j e g istoka. M a l o s e toga p r o m i j e n i l o , u n a t o vie
od s t o t i n u g o d i n a ratovanja.
Afganistan j e s m j e t e n n a vitalno v a n o m poloaju, jer p o
vezuje j u n u Aziju, srednju Aziju i Bliski istok. O s i m toga, p r e k o
te zemlje prolazi p l a n i r a n a t r a s a naftovoda koji vode od naftnih
polja Kaspijskoga jezera do Indijskog oceana, gdje je a m e r i k a
naftna k o m p a n i j a Unocal, zajedno s C h e n e y j e v o m k o m p a n i j o m
Halliburton i s k o m p a n i j o m E n r o n , vodila pregovore o dobivanju
iskljuivih prava na izgradnju plinovoda za dovod p r i r o d n o g a pli
na od T u r k m e n i s t a n a p r e k o Afganistana i Pakistana do g o l e m e
E n r o n o v e e l e k t r a n e na p r i r o d n i plin u D a b h o l u blizu Bombaja.
I s t o d o b n o je P e n t a g o n sklopio s p o r a z u m s V l a d o m Kirgistana, u srednjoj Aziji, o izgradnji strateki vane vojne baze - zra
n e baze M a n a s k o d m e u n a r o d n e z r a n e luke u Bikeku. N e
s a m o t o je M a n a s blizu Afganistana, n e g o se iz njega m o e lako
napasti naftom i p l i n o m b o g a t o podruje oko Kaspijskoga jezera,
kao i granice obiju velikih zemalja, Rusije i Kine.
Kao d i o cijene prihvaanja p a k i s t a n s k o g a vojnog d i k t a t o r a
generala Perveza Muarafa za saveznika u r a t u protiv t e r o r i z m a ,
a ne k a o neprijatelja, W a s h i n g t o n je i z n u d i o njegov p r i s t a n a k da
se A m e r i k o r a t n o zrakoplovstvo i N A T O koriste zranom l u k o m
D a k o b a b a d , s m j e t e n o m o k o 4 0 0 k i l o m e t a r a sjeverno o d Karaija, " k a o p o t p o r o m u n a p a d u n a A f g a n i s t a n " . J o dvije a m e
rike vojne baze i z g r a e n e su u D a l b a n d i n u i P a s n i .
To je s a m o mali dio g o l e m e m r e e vojnih baza koje su u ruka
ma Sjedinjenih A m e r i k i h Drava i koje je ta zemlja izgradila od
2 0 0 1 . godine.
Z a s a m o n e k o l i k o t j e d a n a o d n a p a d a n a Afganistan, n e k a k o
je u cijeloj toj igri p r e s t a l a p o t r a g a za O s a m o m bin L a d e n o m . Taj
zakleti neprijatelj b e z p r e m c a ostavljen je na m i r u , u piljama
Tora Bore.
69

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

im je vrsto preuzela nadzor nad Afganistanom, amerika

je Vlada svoje vojne p o g l e d e usmjerila na Irak i S a d a m a H u s e i na, n a v o d n o u p o r i t e B u s h o v e o s o v i n e zla, z a t o s t o j e , n a v o d n o ,
i m a o skladita n u k l e a r n o g , kemijskog i biolokog oruje za m a
s o v n o unitenje, u s m j e r e n a izravno na A m e r i k u i njezine savez
nike.
S a m o n e k o l i k o mjeseci poslije okupacije Iraka p o e l e su cu
riti informacije koje su ukazivale na to da e, p r e m a rijeima
j e d n o g a m e r i k o g g e n e r a l a , P e n t a g o n "vrlo d u g o " o s t a t i u toj
zemlji. Kako bi a m e r i k i m p o r e z n i m o b v e z n i c i m a prikrila v r t o
glavo v i s o k e t r o k o v e r a t a u Iraku i okupacije koja je p o t o m
uslijedila, B u s h o v a je vlada pribjegla traenju s r e d s t a v a za fi
n a n c i r a n j e rata u Iraku p o m o u r a z n i h " d o d a t n i h r a u n a za fi
n a n c i r a n j e " , koje je K o n g r e s u p o d n o s i l a o d v o j e n o , i to poslije
z a v r e t k a r a s p r a v e o g l a v n o m p r o r a u n u za taj rat. U d o d a t n i m
fondovima za financiranje rata u Iraku, iz svibnja 2 0 0 5 . , nala se,
d u b o k o s k r i v e n a u t e k s t u , o d r e d b a o izgradnji vojnih baza za
a m e r i k e s n a g e , koje j e o p i s a l a vrlo uvijeno, k a o " u n e k i m vrlo
o g r a n i e n i m sluajevima, trajne baze".
P r e m a pisanju tiska, d o 2 0 0 6 . g o d i n e Sjedinjene A m e r i k e
D r a v e izgradile su ak e t r n a e s t s t a l n i h vojnih b a z a u Iraku,
dravi koja j e s a m o d v o s t r u k o vea o d a m e r i k e s a v e z n e drave
I d a h o , t o izvrgava r u g l u p r e d s j e d n i k o v a j a m s t v a o t o m e k a k o
planira povlaenje amerikih snaga iz te zemlje. Daleko najvanija
baza u Iraku bile su z r a k o p l o v n a baza Balad i k a m p A n a k o n d a ,
n e t o sjevernije od Bagdada. Ta baza slui i lovcima A m e r i k o g a
r a t n o g zrakoplovstva i t r a n s p o r t n i m zrakoplovima.
K a m p A n a k o n d a , spojen s a z r a k o p l o v n o m b a z o m , slui k a o
glavna vojna baza i k a o s r e d i t e za logistiku A m e r i k e vojske u
s r e d i n j e m Iraku. Vojni su analitiari primijetili da Balad i m a
savren poloaj za projekciju amerike moi po cijelome Bliskom
istoku. O s i m toga, ostalih trinaest amerikih vojnih baza u Iraku,
i z g r a e n i h o d oujka 2 0 0 3 . , ukazuje n a t o d a j e a m e r i k o " o s l o
baanje" Iraka od Sadama H u s e i n a imalo tvrdokoran vojni znaaj.
70

Izgleda da je ta s l o b o d a bila s l o b o d a d a n a a m e r i k o j Vladi da

izgradi svoje vojarne d u irakih naftnih polja i na granici Iraka s
2

Iranom .
Postavljanje vojnih baza diljem svijeta nije u o p e bila o g r a
n i e n a s a m o n a euroazijski k o n t i n e n t , iako j e t o a m e r i k i m voj
n i m p l a n e r i m a b i o oit s t r a t e k i p r i o r i t e t . Vojni analitiar Zoltan G r o s s m a n o t o m e je rekao: "Najizravnija a m e r i k a i n t e r v e n
cija poslije n a p a d a na A f g a n i s t a n bila je na j u g u Filipina, p r o t i v
( m u s l i m a n s k e ) gerilske s k u p i n e A b u Sajaf, o g r a n k a s k u p i n e
M o r o . A m e r i k a je tvrdila da je m a l a s k u p i n a A b u Sajaf n a l a n a
d a h n u e u Bin Ladenu, a zapravo je nastala k a o teroristiko krilo
s k u p i n e M o r o poslije d e s e t l j e i m a d u g e p o b u n e t e s k u p i n e n a
o t o k u M i n d a n a o i na otoju S u l u .
3

A m e r i k i p o s e b n i " i n s t r u k t o r i " z a specijalne p o s t r o j b e p r o

vodili su z d r u e n e "vjebe" s filipinskim s n a g a m a u aktivnoj
b o r b e n o j z o n i . Cilj i m e je, n a v o d n o , b i o postii laku p o b j e d u ,
p o p u t o n e u G r e n a d i , n a d dvjesto p o b u n j e n i k a , u s v r h u p o s t i
zanja g l o b a l n o g a p r o p a g a n d n o g u i n k a p r o t i v Bin L a d e n a . Ali,
kada se n a p a d na p o b u n j e n i k e p o n e , on se m o e lako proiriti i

W i d o m e , D a n i e l , " T h e Six M o s t I m p o r t a n t U S M i l i t a r y B a s e s " ( e s t

najvanijih a m e r i k i h v o j n i h b a z a ) , n a w w w . f o r e i g n p o l i c v . c o m , s v i b a n j 2 0 0 6 . ;
Johnson, Chalmers, "America's Empire of Basis" (Ameriko carstvo baza), na
w w w . T o m D i s p a t c h . c o m , 15. sijenja 2 0 0 4 . ; G r o s s m a n , Z o l t a n , " N e w U S Mili
tary Bases: Side Effects o r C a u s e s o f W a r ? " ( N o v e a m e r i k e vojne b a z e : p o p r a t n e
pojave ili u z r o c i r a t a ? ) , na w w w . c o u n t e r p u n c h . o r g / z o l t a n b a s e s . h t m l . 2. veljae
2 0 0 2 . ; M a i t r a , R a m t a n u , " U S S c a t t e r s B a s e s t o C o n t r o l E u r o a s i a " ( A m e r i k a iri
baze k a k o bi kontrolirala Euroaziju), na Asia Times On lim. 30 oujka 2 0 0 5 . ; Clark,
W i l l i a m , " W i l l U S b e a s k e d t o leave k e y m i l i t a r y b a s e s ? " ( H o e l i o d A m e r i k e
z a t r a i t i d a n a p u s t i k l j u n e v o j n e b a z e ? , w w w . c s m o n i t o r . c o m , 5 . lipnja, 2 0 0 5 . ;
S h a n k e r , T h o r n i S m i t h , Eric, " P e n t a g o n E x p e c t s L o n g - T e r m A c c e s s t o F o u r
Key B a s e s i n I r a q " ( P e n t a g o n o e k u j e d u g o r o n o k o r i t e n j e etiriju k l j u n i h
b a z a u I r a k u . ) , New York Times, 2 0 . travnja 2 0 0 3 . ; Spolar, C h r i s t i n e , " 1 4 E n d u r i n g
B a s e s Set for I r a q " ( P l a n i r a n o p o s t a v l j a n j e 14 t r a j n i h b a z a u I r a k u ) , Chicago
Tribune, 2 3 . o u j k a 2 0 0 4 . , n a w w w . g l o b e m a s t e r . d e / c g i - b i n / b a s e s p r i k a z a n j e
profil svih p o p i s a n i h a m e r i k i h z r a k o p l o v n i h b a z a .
3

G r o s s m a n , Z o l t a n , " N e w U S M i l i t a r y B a s e s : S i d e Effects o r C a u s e s o f
W a r ? " ( N o v e a m e r i k e v o j n e b a z e : p o p r a t n e p o j a v e ili u z r o c i r a t a ? ) , n a
www.counterpunch.org/zoltanbases.html

71

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

na o s t a l e s k u p i n e organizacije M o r o ili ak na k o m u n i s t i k e p o
bunjenike skupine na Mindanau. To bi moglo pomoi posti
zanju d r u g o g a velikog a m e r i k o g cilja na Filipinima - p o n o v n o j
p o t p u n o j u s p o s t a v i a m e r i k i h vojnih baza, koje su ondje p r e s t a
le postojati kada je filipinski Senat u k i n u o ameriki n a d z o r n a d
z r a k o p l o v n o m v o j n o m b a z o m Clark i b a z o m r a t n e m o r n a r i c e
Subic, n a k o n t o je zavrio H l a d n i rat i n a k o n t o su obje baze
bile o t e e n e v u l k a n s k o m e r u p c i j o m .
Povratak a m e r i k i h snaga na Filipine, kao i B u s h o v e prijetnje
Sjevernoj Koreji, m n o g i su na t o m e podruju doivjeli k a o n a
stojanje A m e r i k e da p o n o v n o s t e k n e utjecaj u i s t o n o j Aziji, u
vrijeme kada se Kina pojavila k a o svjetska sila i k a d a su se i
o s t a l e azijske zemlje g o s p o d a r s t v e n o oporavile o d financijske
krize. Rastua amerika vojna uloga u cijeloj Aziji mogla bi ublaiti
r a s t u u kritiku na r a u n a m e r i k i h vojnih baza u J a p a n u . O s i m
toga, ti bi p o t e z i m o g l i poveati s t r a h o v a n j e Kine od a m e r i k e
sfere utjecaja koja n e p o z v a n o stie na njezine granice. N o v a
a m e r i k a vojna baza u bivoj sovjetskoj republici Kirgistanu p r e
blizu je Kini da bi o n a m o g l a biti spokojna.
U m e u v r e m e n u , A m e r i k a je svoj " r a t p r o t i v t e r o r i z m a "
usmjeravala i na n e k a d r u g a p o d r u j a svijeta, p o s e b i c e na J u n u
A m e r i k u . K a o t o j e p r o p a g a n d o m H l a d n o g a r a t a ljeviarske
p o b u n j e n i k e na j u g u V i j e t n a m a i El Salvadora proglaavala m a
r i o n e t a m a Sjevernoga V i j e t n a m a ili Kube, p r o p a g a n d o m " r a t a
p r o t i v t e r o r i z m a " A m e r i k a j e k o l u m b i j s k e p o b u n j e n i k e progla
sila saveznicima s u s j e d n e n a f t o m b o g a t e V e n e z u e l e . P r e d s j e d
nika V e n e z u e l e H u g a C h a v e z a opisuje k a o " s i m p a t i z e r a " Bina
L a d e n a i Fidela C a s t r a te k a o ovjeka koji m o d a o k r e e O P E C
protiv Sjedinjenih A m e r i k i h Drava. C h a v e z m o e posluiti k a o
idealan novi neprijatelj a k o se Bin L a d e n a ikada u k l o n i . Iako se
kriza u J u n o j A m e r i c i ne m o e p o v e z a t i s i s l a m s k i m m i l i t a r i z
m o m , o n a je, m o d a , zaetak sljedeega o p a s n o g r a t a .

M n o g i m a j e n a svijetu 2 0 0 7 . g o d i n e postalo jasnije k a k o a m e

rika Vlada p o t i e r a t o v e ili s u k o b e s n a r o d i m a diljem svijeta,
n e s a m o z a t o d a b i imala k o n t r o l u n a d n a f t o m , iako s t r a t e k o
nadziranje tijeka nafte ini sr " A m e r i k o g a stoljea" j o od dva
d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea.

Krajnji cilj razliitih s u k o b a i a m e r i k o g a vojnog djelovanja

jest nadzirati g o s p o d a r s t v o svih potencijalnih suparnika, aspiran a t a za m o , bilo kojega n a r o d a ili s k u p i n e n a r o d a koji bi mogli
odluiti i p o k u a t i ugroziti n e o s p o r n u p r i m a r n u ulogu A m e r i k e
k a o g o s p o d a r a u svjetskim r a z m j e r i m a .
J o p o e t k o m o s a m d e s e t i h g o d i n a prologa stoljea d u g o g o
dinji stratezi W a s h i n g t o n a i utjecajni trustovi m o z g o v a shvatili
su k a k o su kapaciteti a m e r i k e industrije iscrpljeni te k a k o e se
u b r z o pojaviti n e k e d r u g e zemlje i regije, p o p u t E u r o p s k e unije
ili g o s p o d a r s k e sile i s t o n e Azije i K i n e , koje razvijaju svoj p o
tencijal i koje b i j e d n o g a d a n a m o g l e ugroziti n a d m o A m e r i k e .
G o d i n e 2 0 0 1 . , kada su G e o r g e B u s h i Dick C h e n e y sjeli na
k o r m i l o a m e r i k e Vlade, ameriki vladajui ustroj, ti m o n i stari
patriciji a m e r i k e moi, odluili su p o d u z e t i o t r e mjere k a k o bi
odrali a m e r i k u p r e m o u n o v o m e stoljeu.

irenje amerikih vojnih baza poslije Hladnoga rata

G l a s n o s t i p e r e s t r o j k a , s kraja o s a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a
stoljea, poslije kojih su, 1989., uslijedili s l o m r e i m a u zemlja
ma Istone E u r o p e pod sovjetskom d o m i n a c i j o m i r a s p a d s a m o
ga Sovjetskoga Saveza, 1 9 9 1 . g o d i n e , podgrijali su velike n a d e
m e u o n i m a koji su drali k a k o a m e r i k e vojne baze u E u r o p i
slue k a o o b r a n a o d s o v j e t s k e o p a s n o s t i t e k a k o e s u s t a v a m e
rikih vojnih baza u b r z o biti u k i n u t . N o , a m e r i k o M i n i s t a r s t v o
obrane, u s v o m e Izvjeu ministra obrane iz 1989. godine, ustvrdilo
je k a k o "projekcija m o i " Sjedinjenih Amerikih Drava zahtijeva

< ibid.

72

"daljnje r a z m j e t a n j e " a m e r i k i h vojnih snaga.

73

William Engdahl

STOLJEE RATA 2

D a n a 2 . k o l o v o z a 1990., ameriki p r e d s j e d n i k G e o r g e H . W .
B u s h , o t a c d a n a n j e g a p r e d s j e d n i k a , izjavio j e d a s u s t a v a m e
rikih vojnih baza u p r e k o m o r s k i m zemljama treba ostati n e t a k
n u t te da bi se do 1995. godine globalne snage p o t r e b n e za ou
vanje s i g u r n o s t i SAD-a m o g l e smanjiti za 25 p o s t o u o d n o s u na
o n e i z 1 9 9 0 . g o d i n e . Istoga d a n a Irak j e n a p a o Kuvajt.

ma Ministarstva o b r a n e , bilo je vie od 60.000 amerikih vojnika

koji su izvodili p r i v r e m e n e akcije i vjebe u o k o s t o t i n u s t r a n i h
zemalja. D o k su, p r e m a p o d a t c i m a M i n i s t a r s t v a o b r a n e , d i v o
vske v o j n e baze u e u r o p s k i m z e m l j a m a bile s m a n j i v a n e , p r e m a
n o v o m o b r a s c u djelovanja p r i p a d n i c i k o p n e n e vojske n i s u kui
135 d a n a u godini, p r i p a d n i c i R a t n e m o r n a r i c e 170 d a n a , a p r i
p a d n i c i R a t n o g a z r a k o p l o v s t v a 176 d a n a . P r e m a p o d a t c i m a z a
k o p n e n u vojsku, svaki je vojnik u p r o s j e k u r a s p o r e e n svakih
14 t j e d a n a izvan granica svoje zemlje.

F.

Slanje g o l e m i h amerikih vojnih snaga na Bliski istok tijekom

Zaljevskoga rata vodilo je do objave "novoga svjetskoga poretka",
koji je ukorijenjen u vlasti i vojnoj moi Sjedinjenih A m e r i k i h
Drava. "Hvala Bogu to s m o j e d n o m zauvijek odbacili vijetnamski
s i n d r o m " , s l a v o d o b i t n o je izjavio Bush. Izgraene su n o v e vojne
baze na Bliskom istoku, posebice u Saudijskoj Arabiji, gdje su ve
vie od d e s e t g o d i n a s t a c i o n i r a n e tisue amerikih vojnika.
I a k o j e C l i n t o n o v a vlada, s n a n i j e o d p r e t h o d n e vlade, tj.
o n e B u s h a starijega, insistirala na smanjenju i z d a t a k a za vojsku
u m n o g i m s t r a n i m z e m l j a m a , n i j e d n a od njih nije ni p o k u a l a
smanjiti "daljnju n a z o n o s t " a m e r i k i h vojnih s n a g a u s t r a n i m
zemljama, s u d e i p r e m a n a d a l e k o r a s p r o s t r a n j e n i m a m e r i k i m
vojnim bazama. Glavna p r o m j e n a bilo je smanjenje broja vojnika
s t a l n o s t a c i o n i r a n i h u p r e k o m o r s k i m zemljama. U m j e s t o takve
politike, p r i h v a e n a je politika eeg angairanja vojnika, ali na
krai r o k .
5

U j e d n o j analizi A r m y W a r Collegea ( R a t n e kole A m e r i k e

vojske), iz 1 9 9 9 . g o d i n e , priznaje se: " D o k je u p r e k o m o r s k i m
z e m l j a m a n a z o n o s t uvelike s m a n j e n a , o p e r a t i v n o razmjetanje
v i e s t r u k o je p o v e a n o " . Prije su p r i p a d n i c i o r u a n i h s n a g a bili
rutinski "stacionirani" u p r e k o m o r s k i m zemljama, obino na rok
od n e k o l i k o g o d i n a , i to najee u pratnji svojih obitelji. No
sada ih " r a z m j e t a j u " na n e o d r e e n o vrijeme i g o t o v o im se
n i k a d a n e d o p u t a d a s a s o b o m v o d e n e k o g a o d lanova obitelji.
N o , vojna s l u b a u s t r a n i m z e m l j a m a bila je e s t a i p r i l i n o
d u g o t r a j n a . Svakoga d a n a prije 1 1 . rujna 2 0 0 1 . , p r e m a p o d a t c i -

74

Los Aneles Times, 6. sijenja 2 0 0 2 .

O s i m toga e s t o g razmjetanja snaga, vojne s u b a z e k o r i t e

ne za prerazmjetaj opreme sa svrhom postizanja brzog
premjetanja. Primjerice, Sjedinjene Amerike Drave premjesti
le su u Kuvajt o p r e m u i t e k o b r i g a d n o t o p n i t v o , a k a o njihova
p r e t h o d n i c a razmjeteni su t o p n i t v o i ostala o p r e m a t e n k o v s k e
bojne u K a t a r .
6

D e v e d e s e t e g o d i n e p r o l o g a stoljea zavrile s u a m e r i k o m
v o j n o m intervencijom na Balkanu i a m e r i k o m p o t p o r o m borbi
p r o t i v p o b u n j e n i k a u J u n o j A m e r i c i , k a o dijelom p r o j e k t a zva
n o g "Plan K o l u m b i j a " . Vrlo p r i k l a d n o , b u d u i d a j e K o l u m b i j a
a m e r i k i m vojnim s n a g a m a o m o g u i l a bazu o d m a h u z s u s j e d n i
potencijalni cilj, V e n e z u e l u .
Poslije t e r o r i s t i k i h n a p a d a n a Svjetski trgovaki c e n t a r , 1 1 .
rujna 2 0 0 1 . , i pojave " r a t a p r o t i v t e r o r i z m a " , z a p o e t o je b r z o
irenje a m e r i k i h vojnih baza, brojano i geografski.
P r e m a Izvjeu M i n i s t a r s t v a o b r a n e o s t r u k t u r i baza (Defen
s e D e p a r t m e n t ' s Base S t r u c t u r e R e p o r t ) , Sjedinjene A m e r i k e
D r a v e t r e n u t a n o imaju p r e k o m o r s k u vojnu i n f r a s t r u k t u r u u
t r i d e s e t o s a m d r a v a i p o s e b n i h p o d r u j a . D o d a j u li se t o m e
v o j n e b a z e na p o d r u j i m a koja su u p o s j e d u A m e r i k e , ali izvan
SAD-a, broj b a z a p e n j e s e n a e t r d e s e t etiri. N o , t a j e brojka
r e z u l t a t vrlo o p r e z n e p r o c j e n e , jer n e sadri s t r a t e k i v a n e voj
ne b a z e za n a p a d , ak ni n e k e u k o j i m a Sjedinjene A m e r i k e

Izvjee m i n i s t r a o b r a n e za 1 9 9 6 . , s t r . 1 3 . i 1 4 .

75

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

D r a v e d r e z n a t a n broj vojnika, p o p u t o n i h u Saudijskoj A r a

biji, na Kosovu i u Bosni i Hercegovini, a ni n e k e n e d a v n o izgra
e n e amerike vojne baze.

i z g r a e n e s u n a o n i m p o d r u j i m a n a kojima s u Sjedinjene A m e
rike D r a v e uvelike s m a n j i l e broj svojih vojnih baza. G o d i n e
1990., prije Zaljevskoga rata, Sjedinjene A m e r i k e D r a v e n i s u
imale baze u j u n o j Aziji, a na Bliskom i s t o k u i u Africi imale su
s a m o 1 0 p o s t o snaga t o s u i h o n d j e i m a l e 1 9 4 7 . g o d i n e .

P r e m a "Planu Kolumbija", namijenjenom u p r v o m e redu bor

bi p r o t i v gerilskih snaga u Kolumbiji, ali i protiv vlade p r e d s j e d
n i k a C h a v e z a u V e n e z u e l i te s n a n o g a i p o z n a t o g a p o k r e t a p r o
tiv n e o l i b e r a l i z m a u E k v a d o r u , Sjedinjene A m e r i k e D r a v e su
u p r o c e s u poveanja broja svojih vojnih baza na p o d r u j u Latin
ske A m e r i k e i Kariba.
Z a r i s t e z a n i m a n j a u regiji nije vie P a n a m a , n e g o P o r t o r i k o .
U m e u v r e m e n u su Sjedinjene A m e r i k e D r a v e bile z a o k u
pljene izgradnjom etiriju n o v i h vojnih baza - M a n t e u E k v a d o
ru te A r u b e , C u r a c a o i C o l m a l a p e u El Salvadoru, a sve su oka
rakterizirane kao poloaji za izvoenje operacija ( F o r w a r d O p e
r a t i o n L o c a t o n s , F O L s ) . O d 1 1 . rujna 2 0 0 1 . , Sjedinjene A m e
rike D r a v e su, uz Kuvajt, Katar, T u r s k u i B u g a r s k u , izgradile
vojne baze u koje su smjestile e z d e s e t tisua vojnika, u Afgani
s t a n u , Pakistanu, Kirgistanu, U z b e k i s t a n u i T a d i k i s t a n u . Glav
na baza a m e r i k e m o r n a r i c e u D i e g o Garciji, u I n d i j s k o m o c e a
n u , sluila je kao kljuna baza u operaciji izgradnje ostalih baza.
Slubeni broj a m e r i k i h vojnih baza u s t r a n i m z e m l j a m a ipak
je izgledao n e k a k o m a l e n . Sva pitanja glede n a d l e n o s t i i ovlasti
u svezi s t i m b a z a m a u s t r a n i m z e m l j a m a rjeavana su takozva
n i m s p o r a z u m i m a o s t a t u s u vojnih snaga. T i j e k o m H l a d n o g a
rata takvi su d o k u m e n t i bili s a s v i m uobiajeno d o s t u p n i j a v n o
sti. N o , s a d a su v r l o e s t o o z n a e n i k a o tajni, p r i m j e r i c e o n i s
Kuvajtom, U j e d i n j e n i m A r a p s k i m E m i r a t i m a i O m a n o m , a na
n e k i n a i n i oni sa S a u d i j s k o m Arabijom.
P r e m a izvjeima P e n t a g o n a , d o 2 0 0 7 . g o d i n e Sjedinjene
A m e r i k e D r a v e sklopile su s l u b e n e s p o r a z u m e takve v r s t e s
d e v e d e s e t tri d r a v e .

U razdoblju od 1974. do 1 9 9 0 . g o d i n e broj a m e r i k i h vojnih

baza u Latinskoj Americi i na Karibima s m a n j e n je za dvije trei
n e . S g e o p o l i t i k o g i g e o s t r a t e k o g m o t r i t a to je A m e r i c i k a o
s v j e t s k o m e g o s p o d a r s t v e n o m i v o j n o m v l a d a r u zacijelo p r e d
stavljalo p r o b l e m , ak i u d o b a k r s t a r e i h r a k e t a d u g o g d o m e t a .
Z b o g izgradnje n o v i h b a z a na Bliskom i s t o k u , u j u n o j Aziji,
Latinskoj A m e r i c i i na Karibima, od d e v e d e s e t i h g o d i n a p r o l o
ga stoljea, kao posljedice Zaljevskoga r a t a i r a t a u Afganistanu,
n a "Plan K o l u m b i j a " m o e s e gledati k a o n a p o n o v n u p o t v r d u
izravne amerike vojne i imperijalne moi na p o d r u j i m a na koji
m a j e n a n e k i n a i n bila p o d r o v a n a .
Vojna d o k t r i n a kae d a j e strateka vanost vojne baze u nekoj
stranoj zemlji vea od v a n o s t i r a t a u k o j e m u je ta b a z a s t e e n a
te da se m o r a gotovo o d m a h zapoeti s planiranjem drugih po
tencijalnih misija koje e se koristiti p o g o d n o s t i m a te n o v e baze.
Z a t o su Rusija i Kina izgradnju a m e r i k i h baza u A f g a n i s t a n u ,
P a k i s t a n u i t r i m a b i v i m sovjetskim r e p u b l i k a m a Srednje Azije
n e i z b j e n o vidjele k a o p o s e b n u o p a s n o s t p o svoju s i g u r n o s t .
Rusija je izrazila nezadovoljstvo zbog p r i s u t n o s t i stalnih a m e
rikih vojnih b a z a u Srednjoj Aziji. A glede Kine, l o n d o n s k i list
Guardian od 10. sijenja 2 0 0 2 . g o d i n e zapaa da je baza M a n a s u
K i r g i s t a n u , u koju s v a k o d n e v n o slijeu a m e r i k i z r a k o p l o v i ,
udaljena ak m a n j e od " 2 5 0 k i l o m e t a r a od z a p a d n e g r a n i c e s
K i n o m . Uz a m e r i k e vojne baze na istoku, tj. u J a p a n u , na jugu,
tj. u J u n o j Koreji, i uz a m e r i k u vojnu p o t p o r u Tajvanu, Kina se
m o e osjeati o k r u e n o m " . Blago r e e n o .

O s i m b a l k a n s k i h zemalja i bivih sovjetskih d r a v a s r e d n j e

Azije, koje su prije bile u n u t a r sovjetske sfere utjecaja ili d i o
Sovjetskoga Saveza, n o v e a m e r i k e b a z e z a izvoenje operacija
76

77

F. William Engdahl

Slabljenje moi jednog carstva?

Ba k a o s t o j e s t a r o R i m s k o C a r s t v o slabilo i, tijekom etvrto
ga stoljea poslije Krista, k o n a n o n e s t a l o , i A m e r i k o je stoljee
pokazivalo sve z n a k e n e p o v r a t n o g a slabljenja k a d a su B u s h i
C h e n e y zapoeli sa svojim vrlim vojnim planovima za produljenje
ivota svoga carstva, ili, k a k o ga je p r e d s j e d n i k G e o r g e H. W.
B u s h m n o g o p r i k l a d n i j e n a z v a o , n a z a v r e t k u H l a d n o g a rata,
"novoga svjetskoga p o r e t k a " .
7

Utjecaj A m e r i k e u svijetu sve se m a n j e m o e p o s t i i uvjera

vanjem, Coca C o l o m i M c D o n a l d ' s o v i m Big M a c o m . P o e t k o m

Bush, George H. W., "Toward a N e w World Order" (Prema n o v o m e

s v j e t s k o m p o r e t k u ) , o b r a a n j e z a j e d n i k o m zasjedanju o b a j u d o m o v a K o n g r e
sa, 1 1 . r u j n a 1 9 9 0 . Rijei a m e r i k o g a p r e d s j e d n i k a B u s h a z a s l u u j u d a i h s e
n a v e d e . U k a z u j u i na s k o r i koalicijski rat u I r a k u 1 9 9 1 . , izjavio j e : " K r i z a u
P e r z i j s k o m e zaljevu, o z b i l j n a kakva j e s t , t a k o e r p r u a r i j e t k u m o g u n o s t k r e
tanja p r e m a p o v i j e s n o m razdoblju suradnje. Iz ovih tekih v r e m e n a m o e se
pojaviti n a p e t i cilj - n o v i svjetski p o r e d a k , n o v o r a z d o b l j e o s l o b o e n o o d
o p a s n o s t i od t e r o r i z m a , s n a n i j e u p r o v o e n j u p r a v d e i m n o g o s i g u r n i j e u
n a s t o j a n j i m a za p o s t i z a n j e m i r a . R a z d o b l j e u k o j e m u e svi ljudi na svijetu.
Istok i Z a p a d , Sjever i J u g , n a p r e d o v a t i i ivjeti u slozi. S t o t i n e n a r a t a j a trailo je
taj n e d o s t i n i p u t koji v o d i k m i r u , ali je bjesnjelo t i s u e ratova, u n a t o s v i m t i m
ljudskim n a s t o j a n j i m a . D a n a s s e novi svijet bori k a k o b i s e p o n o v n o r o d i o , k a k o
b i b i o svijet p o t p u n o d r u k i j i o d o n o g a k a k a v p o z n a j e m o . . . " P o n o v n o j e , u
s v o m e o b r a a n j u naciji, poslije vojnih o p e r a c i j a p r o t i v I r a k a , p o s l i j e o p e r a c i j e
P u s t i n j s k a oluja, 2 1 . sijenja 1 9 9 1 . , p r e d s j e d n i k B u s h izjavio: " U s p j e t e m o u
operaciji u Z a l j e v u . K a d a u s p i j e m o , s v j e t s k a e zajednica p o s l a t i t r a j n o u p o z o
renje svim d i k t a t o r i m a i d e s p o t i m a , s a d a n j i m i b u d u i m , koji planiraju n e z a k o
n i t u a g r e s i j u . Svijet s t o g a m o e i s k o r i s t i t i m o g u n o s t i i s p u n i t i d u g o s u s p r e g n u t o o b e a n j e n o v o g a s v j e t s k o g a p o r e t k a - gdje o k r u t n o s t n e e p r o l a z i t i
n e k a n j e n o i gdje e se agresiji k o l e k t i v n o s u p r o t s t a v i t i . Istina, Sjedinjene A m e
rike D r a v e p r e d n j a e u t o m e n a s t o j a n j u . M e u s v j e t s k i m d r a v a m a s a m o
Sjedinjene A m e r i k e D r a v e imaju m o r a l n o u p o r i t e i s r e d s t v a d a t a n a s t o j a n j a
p o d u p r u . M i s m o j e d i n a d r a v a n a kugli z e m a l j s k o j koja m o e o k u p i t i m i r o v n e
s n a g e " . Bilo j e j a s n o d a j e B u s h o v o v i e n j e " n o v o g a s v j e t s k o g a p o r e t k a " b i l o
inaica P a x A m e r i c a n i , viziji koja i nije n a i l a na v e l i k o o d u e v l j e n j e u veini
svijeta p a j e s t o g a i z r a z " n o v i svjetski p o r e d a k " b r z o n a p u t e n . Ali p l a n t o g a
n o v o g a s v j e t s k o g p o r e t k a . P a x A m e r i c a n a , nije n i k a d a o d b a e n . H l a d n i rat,
p r e m a s t a j a l i t u W a s h i n g t o n a , u o p e nije z a v r i o . N a s t a v l j e n j e u p r i t a j e n u
obliku.

78

STOLJEE RATA 2

n o v o g a stoljea sirova vojna sila p o s t a l a j e n u n o s t . T o j e s a m o

po sebi de facto priznanje n e u s p j e h a " A m e r i k o g a stoljea".
Do sada iznijeto s a m o je m a l e n dio goleme m r e e vojnih baza
u r u k a m a Sjedinjenih A m e r i k i h Drava, koje je amerika Vlada
izgradila diljem svijeta od zavretka takozvanoga H l a d n o g a rata.

Snaga za izvoenje nuklearnog udara "to agresivnija, to prodornija"

P o e t k o m d e v e d e s e t i h godina prologa stoljea, na zavretku
H l a d n o g a rata, Jeljcinova je vlada od W a s h i n g t o n a zahtijevala
u z a j a m n o s m a n j e n j e broja n u k l e a r n i h r a k e t a i a r s e n a l a oruja
obiju velesila. R u s k e su zalihe n u k l e a r n o g oruja zastarijevale, a
osim toga, u t r e n u t k u kada je H l a d n i rat n a p o k o n zavrio, Rusija
vie nije vidjela velike p o t r e b e u t o m e da i dalje b u d e n a o r u a n a ,
pa t a k o ni u n u k l e a r n o m n a o r u a n j u do zuba.
A m e r i k a je Vlada u t o m e sasvim j a s n o vidjela z l a t n u priliku
za p o s t i z a n j e n u k l e a r n e p r e m o i i m o g u n o s t za izvoenje pr
vog p o b j e d n i k o g n u k l e a r n o g u d a r a n a Rusiju, o d p e d e s e t i h
godina p r o l o g a stoljea, kada je Rusija prva stvorila M e u k o n t i n e n t a l n o lansiranje balistikih r a k e t a ( I n t e r c o n t i n e n t a l balli
stic m i s s i l e delivery) za svoj sve vei a r s e n a l n u k l e a r n o g oruja.
P e n t a g o n j e z a p o e o s t a r e balistike r a k e t e n a svojim p o d
m o r n i c a m a zamjenjivati m n o g o preciznijim r a k e t a m a T r i d e n t II
D - 5 , s n o v i m i jaim bojevim g l a v a m a .
A m e r i k a je ratna m o r n a r i c a veinu svojih p o d m o r n i c a SSBN
z a lansiranje n u k l e a r n i h balistikih r a k e t a p r e m j e s t i l a n a T i h i
ocean, k a k o bi u toj slijepoj zoni patrolirala r u s k e radarske m r e e
za r a n o u p o z o r a v a n j e , k a o i u v o d a m a u blizini k i n e s k e o b a l e .
Ameriko r a t n o zrakoplovstvo dovrilo je o p r e m a n j e svojih b o m
b a r d e r a B-52 k r s t a r e i m r a k e t a m a koje n o s e n u k l e a r n e bojeve
glave, za koje se vjeruje da ih ruski radarski s u s t a v ne m o e lako
o t k r i t i . N o v a i p o b o l j a n a o p r e m a o m o g u i l a je "nevidljivim"
79

>

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

b o m b a r d e r i m a B-3 let n a i z n i m n o n i s k i m n a d m o r s k i m v i s i n a m a
pa i na taj nain izbjegavaju r a d a r s k o otkrivanje.
Z a m o d e r n u projekciju g l o b a l n e m o i n i s u p o t r e b n e g o l e m e
zalihe oruja. N o v a tehnologija, o kojoj se m n o g o ne govori,
omoguuje Sjedinjenim A m e r i k i m Dravama "agresivniju i p r o
d o r n i j u " silu za izvoenje n u k l e a r n o g udara. Rije je, zapravo, o
u s p j e n o m p r o g r a m u A m e r i k e r a t n e m o r n a r i c e kojim s u p o
boljani upaljai n a n u k l e a r n i m bojevim glavama W - 7 6 , kojima
se r a k e t a m a l a n s i r a n i m s p o d m o r n i c a u s p j e n o p o g a a j u vrlo
zahtjevni ciljevi, p o p u t silosa balistikih r a k e t a ICBM.

Conplanom 8022 nije o b u h v a e n o s a m o n u k l e a r n o i konvencio

n a l n o n a o r u a n j e d u g o g a d o m e t a , koje se lansira iz Sjedinjenih
A m e r i k i h Drava, n e g o i n u k l e a r n e te o s t a l e b o m b e koje su
r a z m j e t e n e u E u r o p i , J a p a n u i drugdje. To je Sjedinjenim A m e
rikim D r a v a m a o m o g u i l o o n o s t o j e P e n t a g o n nazvao "global
n i m u d a r o m " , tj. m o g u n o s t d a bilo koju toku n a zemlji ili n a
n e b u p o g o d e r a z o r n o m s n a g o m , bilo n u k l e a r n i m bilo k o n v e n
cionalnim o r u j e m . Poslije R u m s f e l d o v e zapovijedi o stavljanju
tih snaga u stanje p r i p r a v n o s t i , iz lipnja 2 0 0 4 . g o d i n e , S t r a t e k o
zapovjednitvo Sjedinjenih A m e r i k i h Drava pohvalilo se k a k o
je s p r e m n o izvesti n a p a d bilo gdje na zemlji, "ak za m a n j e od
pola d a n a " o d t r e n u t k a izdavanja p r e d s j e d n i k o v e zapovijedi.

N i t k o n i k a d a nije p r e d o i o vjerodostojan d o k a z o t o m e da Al
Kaida, H a m a s , H e z b o l a h ili bilo koja d r u g a organizacija s c r n e
liste teroristikih organizacija a m e r i k o g a Ministarstva vanjskih
poslova p o s j e d u j e n u k l e a r n e r a k e t e u elinim p o d z e m n i m si
losima. O s i m Sjedinjenih A m e r i k i h Drava t e m o d a Izraela,
s a m o j o Rusija i, u m n o g o m a n j e m o p s e g u , Kina imaju znatniji
a r s e n a l takva n u k l e a r n o g oruja.

Ameriki nuklearni bombarderi

u stalnoj pripravnosti
G o d i n e 1 9 9 1 . , koju se dri g o d i n o m zavretka H l a d n o g a rata,
k a k o bi se umanjila o p a s n o s t od p o g r j e n i h s t r a t e k i h n u k l e a r
n i h procjena, A m e r i k o j e r a t n o zrakoplovstvo d o b i l o zapovijed
d a svoju f l o t u n u k l e a r n i h b o m b a r d e r a p o v u e i z stanja s t a l n e
p r i p r a v n o s t i . Poslije 2 0 0 4 . i to se p r o m i j e n i l o .
Conplanom 8022 strateki b o m b a r d e r i B-52 i ostali b o m b a r d e r i
A m e r i k o g a r a t n o g zrakoplovstva p o n o v n o su stavljeni u stanje
" p r i p r a v n o s t i " . U to je vrijeme zapovjednik O s m e eskadrile Rat
n o g a zrakoplovstva izjavio k a k o su njegovi b o m b a r d e r i koji n o s e
n u k l e a r n o oruje "u biti u p r i p r a v n o s t i radi p l a n i r a n j a i izvoe
nja globalnih u d a r a " po zapovijedi Stratekog zapovjednitva Sje
dinjenih Amerikih Drava, ili, skraeno, STRATCOMA, sa sjedi
t e m u O m a h i , u saveznoj dravi N e b r a s k i .
80

A m e r i k a v e l e p o s l a n i c a u N A T O - u Victoria N u l a n d , biva
savjetnica p o t p r e d s j e d n i k a Dicka C h e n e y j a i s u p r u g a v o d e e g
ideologa n e o k o n z e r v a t i v c a , r a t n o g a j a s t r e b a , izjavila je l o n d o n
s k o m listu Financial Times od 2 4 . sijenja 2 0 0 6 . da Sjedinjene
A m e r i k e D r a v e ele " v o j n u silu koju j e m o g u e p o s l a t i bilo
k a m o na svijetu", koja bi djelovala p o s v u d a - od Afrike do Bliskog
istoka i ire.
To bi ukljuivalo i J a p a n i A u s t r a l i j u te zemlje N A T O - a . G o
spoa N u l a n d je dodala: " T o je p o t p u n o drukija ivotinja" (sic).
Krajnja uloga te "ivotinje" bila bi p o d r e e n a a m e r i k i m eljama
i pustolovinama. To ba i nisu bile umirujue rijei ako se prisjeti
m o dosjea n e k a d a n j e g a efa g o s p o e N u l a n d , p o t p r e d s j e d n i k a
Dicka Cheneyja, koji je krivotvorio obavjetajne p o d a t k e k a k o bi
o p r a v d a o r a t o v e u Iraku i u n e k i m d r u g i m z e m l j a m a .
8

P r e m a Conplanu 8022, uz p r o v e d b u ak n e k a k v a n e p r e c i z n a
p l a n a r a k e t n e o b r a n e , Sjedinjene A m e r i k e D r a v e p o s t i g l e b i
o n o t o p l a n e r i iz P e n t a g o n a nazivaju " d o m i n a c i j o m u e s k a l a
ciji", tj. m o g u n o u da dobiju rat bez obzira na r a z i n u agresije,
ukljuujui i n u k l e a r n i rat.

Victoria N u l a n d , a m e r i k a v e l e p o s l a n i c a pri N A T O - u , ije rijei 2 4 . sijenja

2 0 0 6 . n a v o d i l o n d o n s k i list Financial Times.

81

F. William Engdahl

A u t o r i j e d n o g l a n k a u a s o p i s u Foreign Affairs piu: " T o t o

A m e r i k a n e p r e s t a n o odbija izbjei prvi n u k l e a r n i u d a r i razvija
o g r a n i e n u s p o s o b n o s t r a k e t n e o b r a n e , p o p r i m a drukiji i , p o
s v e m u sudei, m n o g o opasniji izgled... s p o s o b n o s t voenja n u k
learnog rata ostaje kljuna sastavnica amerike vojne d o k t r i n e , a
n u k l e a r n a p r e m o i dalje jest cilj Sjedinjenih Amerikih Drava."
injenica je, s kojom se slau m n o g o trezveniji u m o v i , da bi,
uzvrate li Rusija ili Kina ak m i n i m a l n i m o b r a m b e n i m m j e r a m a
na te p o t e z e Sjedinjenih A m e r i k i h Drava, o p a s n o s t od svjetske
n u k l e a r n e r a t n e k a t a s t r o f e z b o g pogrjene p r o c j e n e bila vea
negoli i k a d a u p r o l o s t i , d a l e k o vea od o n e iz v r e m e n a krize na
Kubi ili H l a d n o g a rata.
9

No za amerike jastrebove, za ameriki vojno-industrijski stroj

i za n e o k o n z e r v a t i v c e u Bushovoj i Chenevjevoj vladi, takvi
strahovi o d n u k l e a r n o g a r m a g e d o n a j e s u z n a k kukaviluka i n e
d o s t a t k a volje.

esto poglavlje

LOBI "STALNO ZAREENE

DRAVE"
Vojno-industrijski kompleks seli u Washington
H e g e m o n i j a ili p r e v l a s t S j e d i n j e n i h A m e r i k i h D r a v a u
desetljeima poslije pobjede u D r u g o m e svjetskome ratu oslanja
la se na dva glavna p o t p o r n a s t u p a . Prvi je bio uloga a m e r i k o g a
dolara kao v a l u t e svjetskih rezerva. Proizvoljna cijena nafte i
veine p r o i z v o d a teke i n d u s t r i j e odigrala je vanu ulogu u ou
vanju dominacije amerikoga kapitala poslije 1 9 7 1 . g o d i n e , kada
je a m e r i k a Vlada j e d n o s t r a n o u k i n u l a zlato k a o p o k r i e dolara.
Vlast dolara, i z g r a e n a na cijeni nafte i industrijskih proizvoda,
bila j e ojaana v o d e o m u l o g o m b a n a k a s W a l l S t r e e t a n a
svjetskom financijskom tritu, osobito njihovom p o s v e m a n j o m
vlau n a d t r g o v i n o m financijskim d e r i v a t i m a , p o s l u koji se da
n a s mjeri u s t o t i n a m a tisua milijarda d o l a r a na g o d i n u .
D r u g i s t u p a m e r i k e n a d m o i , p o s e b i c e o d kraja o s a m d e s e
tih g o d i n a p r o l o g a stoljea, j e s t p o s v e m a n j a d o m i n a c i j a a m e
rike vojne m o i . T a j e d o m i n a c i j a p r i s n o p o v e z a n a s a v r s t o
isprepletenom m r e o m politikog trusta mozgova u W a s h i n gtonu i o k o njega, zajedno s nekoliko divovskih svjetskih proizvo
aa oruja i vojne o p r e m e , koji su financiranjem a m e r i k i h p o
litikih s t r a n a k a postigli n e r a z m j e r n o velik utjecaj.

lieber, Keir A. i P r e s s , D a r l G., o p . cit.

Bilo je to m o d e r n o utjelovljenje m o i v o j n o - i n d u s t r i j s k o g a
kompleksa, na koje je tadanji predsjednik Dwight D. E i s e n h o w e r
u p o z o r i o u s v o m e p o s l j e d n j e m j a v n o m i s t u p u prije o d l a s k a s
dunosti.

82
83

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

U s v o m e o p r o t a j n o m g o v o r u , taj n e k a d a n j i z a p o v j e d n i k
a m e r i k i h vojnih s n a g a u E u r o p i o v a k o je u p o z o r i o svoje sugra
a n e : " U d r a v n i m tijelima m o r a m o s e uvati d a v o j n o - i n d u strijski k o m p l e k s , svojom ili neijom t u o m voljom, n e s t e k n e
utjecaj koji mu ne p r i p a d a . Postoji i uvijek e p o s t o j a t i m o g u
n o s t d a vlast d o e u k a t a s t r o f a l n o p o g r j e n e r u k e " .

nizacija p o z n a t a k a o A m e r i k o vijee s i g u r n o s t i . Bili s u t o

Eisenhower je zatim dodao: "Nikada ne smijemo dopustiti

da taj o p a s a n spoj u g r o z i n a u s l o b o d u i d e m o k r a t s k e p r o c e s e .
S a m o o p r e z n i i u p u e n i graani m o g u pravilno usmjeravati ovaj
industrijski i vojni stroj, u skladu s n a i m m i r o v n i m m e t o d a m a
i ciljevima, k a k o bi s i g u r n o s t i s l o b o d a m o g l e u z a j e d n i t v u n a
predovati."
1

Ameriko vijee sigurnosti

J e d n a od n a j m a n j e p o z n a t i h i najutjecajnijih organizacija za
usmjeravanje politikih inicijativa toga vojno-industrijskoga k o m
pleksa jest A m e r i k o vijee sigurnosti (American Security C o u n
cil, ASC) sa s j e d i t e m u W a s h i n g t o n u D. C. To je vijee o s n o
v a n o 1938. g o d i n e . Kao n e p r o f i t n a organizacija, o n o i m a g o l e m
utjecaj na povijest Sjedinjenih A m e r i k i h Drava i njihovu vo
d e u u l o g u u svijetu, i to g o t o v o p o s v e s k r i v e n u od j a v n o s t i .
O n o je igralo i s t a k n u t u ulogu u g o t o v o s v a k o m v a n o m p r o g r a
mu amerike vanjske politike i politike n a c i o n a l n e s i g u r n o s t i od
D r u g o g a svjetskoga rata.
Na svojim w e b s t r a n i c a m a o v a k o su se hvalisali: "Svi bi A m e
rikanci trebali biti p o n o s n i zbog i z n i m n i h p o s t i g n u a A m e r i k o g
vijea s i g u r n o s t i . Pria je to o i s t a k n u t i m o s o b a m a iz r e d o v a p o
slovnih ljudi, radnika, z n a n s t v e n i k a i dravnih d u n o s n i k a , koji
s u djelovali z a j e d n o z n a t n o prije 1956., k a d a j e o s n o v a n a o r g a -

E i s e n h o w e r , D w i g h t D . Farewell S p e e c h (Oprotajni govor) od 17. sijenja

1 9 6 1 . , u Public Papers of the Presidents, s t r . 1 0 3 5 . - 1040.
(

84

dravnici koji su bili u s a m o m s r e d i t u djelovanja, ili b a r e m na

rubovima m o i " .
U n j i h o v u objanjenju stoji: "Poetci A m e r i k o g a vijea si
g u r n o s t i seu do 1 9 3 8 . U n u t a r n j i k r u g , od kojega je Vijee u
p o e t k u bilo sastavljeno, i z v o r n o se sastojao od najutjecajnijih
i m e n a tadanjega a m e r i k o g politikog ustroja.
Z a n i m l j i v o je da je 1 9 3 8 . g o d i n a bila g o d i n a u kojoj su v o
dei krugovi amerikoga politikog ustroja u n e w y o r s k o m e Vijeu
za m e u n a r o d n e o d n o s e (Council on Foreign R e l a t i o n s , C F R ) i
o k o njega, n o v c e m Z a k l a d e Rockefeller p o k r e n u l i svoj m o n u
m e n t a l n i p r o j e k t - Studiju o r a t u i m i r u ( W a r & Peace S t u d i e s ) ,
tj. nacrt izgradnje a m e r i k o g a carstva u razdoblju poslije D r u g o
ga svjetskoga rata, krugovi koji su svoju p r a v u n a m j e r u m a s k i r a
li r e t o r i k o m o " a n t i k o l o n i j a l i z m u , s l o b o d n o m p o d u z e t n i t v u i
p r o m i c a n j u d e m o k r a t s k i h i d e a l a " diljem svijeta. M n o g e o d t i h
o s o b a i s t o d o b n o su djelovale i u A m e r i k o m vijeu s i g u r n o s t i i
u njegovim militaristikim p r o j e k t i m a (Studija o r a t u i m i r u ) i u
Vijeu za m e u n a r o d n e o d n o s e . Bili su to tvorci t a d a n o v o g a
" a m e r i k o g carstva", koje je n o v i n a r a s o p i s a Time H e n r y Luce,
jedan od najutjecajnijih zagovornika toga "carstva", nazvao " A m e
riko stoljee".
U o s n i v a k o m o d b o r u A m e r i k o g a vijea s i g u r n o s t i bili su
H e n r y L u c e i njegova politiki utjecajna s u p r u g a C l a r e B o o t h e
Luce. Poslije D r u g o g a svjetskoga r a t a i t i j e k o m H l a d n o g a r a t a
Henrvja Lucea, osnivaa a s o p i s a Time i Life te bliskog prijatelja
"efa pijuna" Allena Dullesa, d r a l o se j e d n i m od najvrjednijih
CIA-inih izvora u m e d i j i m a . Jay L o v e s t o n e t a k o e r je b i o lan
o d b o r a utjecajnog A m e r i k o g a vijea s i g u r n o s t i . L o v e s t o n e j e
bio i d i r e k t o r Odjela za m e u n a r o d n e poslove u organizaciji zva
noj A m e r i k a radnika federacija i K o n g r e s industrijskih o r g a n i
zacija (American F e d e r a t i o n of Labor a n d C o n g r e s s of I n d u s t r i a l
O r g a n i z a t i o n s , s k r a e n o A F L - C I O ) . Taj je odjel p o t a j n o kanali
zirao milijune CIA-inih dolara u a n t i k o m u n i s t i k e djelatnosti u
s t r a n i m z e m l j a m a , p o s e b i c e u Latinskoj A m e r i c i . O s n i v a k o m e
85

STOLJEE R A T A 2

F. William Engdahl

o d b o r u A m e r i k o g a vijea s i g u r n o s t i svoja su i m e n a dali i H u g h s t o n McBain, r e a k c i o n a r n i p r e d s j e d n i k divovskoga lanca r o b

nih kua M a r s h a l l Field iz Chicaga, i T h e o d o r e V. H o u s e r , g e n e
ralni d i r e k t o r lanca trgovina Sears & Roebuch, k a o i A r t h u r Bliss
Lane, ameriki veleposlanik u Poljskoj i autor knjige / Saw Poland
Betrayed (Vidio s a m k a k o su izdali Poljsku), u kojoj n a p a d a a m e
riku i b r i t a n s k u p r o d a j u Poljske Staljinu, e t r d e s e t i h g o d i n a
p r o l o g a stoljea, s p o r a z u m o m iz T e h e r a n a i o n i m sklopljenim
n a Jalti. Lady M a l c o l m D o u g l a s H a m i l t o n , ki j e d n o g k o t s k o g
plemia, z a o k r u i l a j e p o p i s o s n i v a a A m e r i k o g a vijea sigur
nosti.

P r e m a j e d n o m u p u e n o m i z v o r u , A m e r i k o vijee s i g u r n o
sti s u r a i v a l o je s d u n o s n i c i m a iz P e n t a g o n a , s Vijeem za n a
cionalnu s i g u r n o s t i s organizacijama p o v e z a n i m s C I A - o m . Ra
spravljalo se o strategiji H l a d n o g a rata s v o d e i m o s o b a m a m n o
gih velikih korporacija, p o p u t U n i t e d F r u i t a , S t a n d a r d Oila,
H o n e y w e l l a , US Steela i S e a r s R o e b u c k a , s I n s t i t u t o m za istra
ivanje vanjske politike (Foreign Policy R e s e a r c h I n s t i t u t e ) , koji
je p o v e z a n s C I A - o m , s U d r u g o m z r a k o p l o v n e i n d u s t r i j e (Air
craft I n d u s t r i e s A s s o c i a t i o n ) , koja je radila na t o m e da u A m e
riku d o v e d e nacistikog z n a n s t v e n i k a z a n u k l e a r n e b o m b e W e r nera Brauna i generala J o h n a Medarisa, s N a c i o n a l n o m u d r u g o m
proizvoaa i s g o s p o d a r s k i m k o m o r a m a .
2

M e u o s n i v a i m a A m e r i k o g a vijea s i g u r n o s t i bih su i neki

od najistaknutijih jastrebova iz razdoblja poslije Drugoga svjetsko
ga r a t a - v i s o k i d u n o s n i k CLA-e Ray S. Kline, a u t o r j e d n o g s r a m
n o g CIA-ina izvjea kojim su i z m a n i p u l i r a n i ameriki g r a a n i i
koje j e d o v e l o d o a m e r i k e vojne operacije z v a n e Korejski rat,
koji je bio p r e s u d a n za o p r a v d a n j e trajnog a m e r i k o g a r a t n o g
gospodarstva.
Na p o p i s u lanova A m e r i k o g a vijea s i g u r n o s t i bili su i h o livudski medijski tajkun W a l t Disney, bivi a m e r i k i veleposla
n i k u S o v j e t s k o m e Savezu i R o o s e v e l t o v a r a t n a veza s b r i t a n
skim p r e m i j e r o m C h u r c h i l l o m Averel H a r r i m a n , s e n a t o r T h o
m a s J . D o d d ( D e m o k r a t s k a s t r a n k a , savezna d r a v a C o n n e c t i
c u t ) , s e n a t o r - j a s t r e b H e n r y M . Scoop J a c k s o n ( D e m o k r a t s k a
s t r a n k a , s a v e z n a d r a v a W a s h i n g t o n ) , general D o u g l a s M a c A r t h u r , predsjedavajui Z a s t u p n i k o g a d o m a a m e r i k o g a K o n g r e
s a S a m R a y b u r n ( D e m o k r a t s k a stranka, T e k s a s ) , N e l s o n R o c k e
feller (nasljednik b o g a t s t v a n a f t n e k o m p a n i j e S t a n d a r d Oil, u
vrijeme rata d i r e k t o r A m e r i k e obavjetajne s l u b e z a d u e n z a
L a t i n s k u A m e r i k u , a kasnije savjetnik za n a c i o n a l n u s i g u r n o s t
p r e d s j e d n i k a Eisenhovvera), savjetnik p r e d s j e d n i k a Kennedyja
E u g e n e V. R o s t o w , p o b o r n i k vojske s e n a t o r J o h n G. T o w e r (Re
p u b l i k a n s k a stranka, T e k s a s ) , general Amerikoga r a t n o g z r a k o
plovstva N a t h a n Twining i admiral Amerike ratne mornarice
Elmo Zumwait.

86

Tijekom Hladnoga rata A m e r i k o vijee sigurnosti bilo je k r o

v n a organizacija koja je ukljuivala n e k e od najagresivnijih voj
nih organizacija u Sjedinjenim Ameriki D r a v a m a . M e u njima
su bile:
Coalition for Peace Through Strength (Koalicija za m i r p o
m o u sile). O v o je bila klj una d e s n a ruka Amerikoga vijea
sigurnosti. Snimila je film pod naslovom SALT Syndrom "kako
bi se suprotstavila ratifikaciji s p o r a z u m a SALT u ameriko
me Senatu i prikazala J i m m y j a a r t e r a k a o p r e d s j e d n i k a
koji j e d n o s t r a n o razoruava Sjedinjene A m e r i k e Drave".
America First Committee ( O d b o r A e m r i k a na p r v o m e mjestu).
Predsjednik ove organizacije bio je general R o b e r t W o o d ,
direktor kompanije Sears Roebuck. On se suprotstavljao
svim p o k u a j i m a d a s e p o m o g n e s a v e z n i k i m z e m l j a m a
koje s u bile p o d o p s a d o m n a c i s t i k e N j e m a k e . S a m o
n e k o l i k o tjedana n a k o n t o j e N j e m a k a objavila rat Sje
d i n j e n i m A m e r i k i m D r a v a m a , ovaj se o d b o r s a s t a o u

B e l l a n t R u s s , " O l d N a z i s , t h e N e w R i g h t , a n d t h e R e p u b l i c a n Party: T h e
A m e r i c a n S e c u r i t y C o u n c i l - T h e C o l d W a r C a m p u s : T h e H e a r t o f t h e MillitaryI n d u s t r i a l C o m p l e x " (Stari n a c i s t i , n o v a d e s n i c a i R e p u b l i k a n s k a s t r a n k a : A m e
riko vijee s i g u r n o s t i - t a b o r H l a d n o g a rata: s r e d i t e v o j n o - i n d u s t r i j s k o g a k o m
pleksa), naveden na www.snurchewatch.org

87

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

N e w Yorku k a k o bi isplanirao, jer su tako mislili, p o b j e d u

Sila o s o v i n e u E u r o p i i na D a l e k o m istoku.
American Coalition of Patriotic Societies (Koalicija amerikih
d o m o l j u b n i h u d r u g a ) . Ova organizacija jo uvijek postoji,
k a o lanica organizacije Koalicija za m i r p o m o u sile. P o
dupirala je r a z n e rasistike ili e u g e n i k e p r o g r a m e , m e u
njima i Z a k o n o o g r a n i e n j u useljavanja ( I m m i g r a t i o n
R e s t r i c t i o n Act) iz 1924. g o d i n e . Njezin lan b i o je i zlo
glasni e u g e n i a r H a r r y L a u g h l i n , k a o i g e n e r a l W o o d iz
asopisa Human Events, iji je vlasnik organizacija zvana J o h n
Birch Society ( D r u t v o J o h n a Bircha).
Pastor Sun Myung Moon, osniva Crkve ujedinjenja (Unifica
tion Church) i vlasnik novina Washington Times, blisko pove
zan s obavjetajnom a g e n c i j o m j u n e Koreje, KCIA-om.
National Republican Heritage Groups Council ( N a c i o n a l n o
r e p u b l i k a n s k o vijee s k u p i n a z a o u v a n j e b a t i n e ) . Ovo
je k r o v n a organizacija r a z n i h e t n i k i h ldubova r e p u b l i k a
naca, koji djeluju p o d p o k r o v i t e l j s t v o m R e p u b l i k a n s k o g
nacionalnog odbora (Republican National C o m m i t t e e ,
R N C ) . P e d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea strategija a m e
rikih p r e d s j e d n i k a D w i g h t a E i s e n h o w e r a i R i c h a r d a M.
N i x o n a bila je prikazati lanove D e m o k r a t s k e s t r a n k e k a o
ljude slabe n a k o m u n i z a m . O s l o b a a n j e I s t o n e E u r o p e
bila je jedna od p o r u k a Republikanske stranke. Republikan
ski n a c i o n a l n i o d b o r o s n o v a o je Etniki odjel.
3

T i j e k o m cijeloga H l a d n o g a r a t a A m e r i k o vijee s i g u r n o s t i
bilo je u s r e d i t u p r o p a g a n d e i lobistikih inicijativa k o j i m a je
podupiralo vojno-industrijski kompleks i pretvaranje Amerike
u trajno g o s p o d a r s t v o d r a v n e s i g u r n o s t i , tj. p r o i z v o d n j e u rat
n e svrhe, t o s u u b l a e n o nazivali " o b r a n o m sustava s l o b o d n o g
p o d u z e t n i t v a " . Bio je to kljuni poticaj stvaranju organizacije

zvane SAD kao drave n a c i o n a l n e s i g u r n o s t i (USA N a t i o n a l Se

curity State) poslije 1 9 4 5 . g o d i n e .

Novi vojno-industrijski kompleks

Ali k a k o s u s e v r e m e n a mijenjala, o s o b i t o poslije r a s p a d a
Sovjetskoga Saveza i k a o s a t o je t a d a n a s t a o , bile su p o t r e b n e
n o v e s t r u k t u r e koje e p r o m i c a t i isti p r o g r a m o v l a d a v a n j a
svijetom - " A m e r i k o stoljee".
Kako je n a p i s a o list Foreign Policy in Focus 1 9 9 9 . g o d i n e , " s a
zavretkom Hladnoga rata vojno-industrijski k o m p l e k s nije iezn u o . S a m o se reorganizirao".
Nadalje je pisalo: "Kao posljedica nagle fuzije v o j n o - i n d u strijskih kompanija, koju je poticala i subvencionirala C l i n t o n o va vlada, tri velike k o m p a n i j e za p r o i z v o d n j u oruja - L o c k h e e d
M a r t i n , B o e i n g i R a y t h e o n - z v a n e "velika trojka", d a n a s , t e
m e l j e m u g o v o r a koje sklapaju s P e n t a g o n o m , zajedniki zara
uju 3 0 milijarda d o l a r a godinje. T o j e vie o d e t v r t i n e novca
to ga a m e r i k o M i n i s t a r s t v o o b r a n e izdvaja za oruje svih vrsta,
od p u a k a do raketa".
G o d i n e 1999., p r e m a p e t o g o d i n j e m p r o r a u n u z a P e n t a g o n ,
Clintonova je vlada zatraila 5 0 % vie sredstava za nabavku oruja,
t o je znailo da e se izdvajanja za vojsku poveavati u i z n o s u
o d 4 4 d o 6 3 milijarde d o l a r a n a g o d i n u . O s i m toga, vojna j e
industrija p o k r e n u l a " z d r u e n u k a m p a n j u lobiranja u s v r h u p o
veanja izdataka za vojsku i izvoz oruja. Te je inicijative p o t a k
nula politika stvaranja profita p o m o u d r a v n o g a novca, koji se
izdvaja u politike svrhe, a ne objektivnom procjenom o najboljem
m o g u e m nainu o b r a n e Sjedinjenih Amerikih Drava u vrijeme
poslije H l a d n o g a rata".'
1

sa

Ibid.

Military-Industrial C o m p l e x Revisited, na www.fpif.org/papers/micr/

JQIrod uct i o n b o d v . h t m l

89

F. William Engdahl

Piui za o u j s k o izdanje a s o p i s a Business 2.0., Ian M o u n t ,

David H. F r e e d m a n i M a t t h e w M a i e r ukazali su na o n o t o se
ve t a d a nazivalo " n o v i m v o j n o - i n d u s t r i j s k i m k o m p l e k s o m "
( N e w M i l i t a r y - I n d u s t r i a l C o m p l e x ) , gdje je, p r e m a njihovim
rijeima, " s a m a n a r a v rata drukija od svega t o je svijet do sada
vidio".
N a p a d na A f g a n i s t a n iz 2 0 0 1 . i 2 0 0 2 . g o d i n e " o m o g u i o je
l e t i m i a n p o g l e d n a posljednju generaciju v i s o k e t e h n o l o g i j e
n a o r u a n j a . N o , b i o j e t o s a m o l e t i m i a n pogled. J e d a n n a p a d
veih razmjera, koji e izvesti z d r u e n e a m e r i k e vojne snage,
o m o g u i t e p o t p u n u d e m o n s t r a c i j u te n o v e vojne d o k t r i n e o
b r e m , l a k e m i p a m e t n i j e m ratovanju, r a t u u k o j e m u n a j s u v r e
m e n i j a tehnologija postaje s m r t o n o s n o oruje a m e r i k i h vojnih
snaga. T u novu d o k t r i n u P e n t a g o n naziva RMA, s t o j e skraeni
ca od R e v o l u t i o n in Military Affairs (Revolucija u v o j n o m djelo
vanju), koju o m o g u u j e ne s a m o svjee razmiljanje u P e n t a g o
n u , n e g o i temeljita p r o m j e n a u r e d o v i m a a m e r i k i h k o m p a n i j a
za proizvodnju oruja i vojne o p r e m e . Stvarajui svoj n o v i a r s e
nal oruja visoke tehnologije, Sjedinjene A m e r i k e D r a v e stvo
rile su i n o v i v o j n o - i n d u s t r i j s k i k o m p l e k s .
Kada je rije o t r o k o v i m a za vojsku, tradicija da se elini
t r o k u t - K o n g r e s , P e n t a g o n i vojna industrija - u d r u i k a k o bi
p r a v i o p r i t i s a k n a V l a d u i p r o g u r a o proizvodnju s k u p o g oruja
nije n i t a n o v o " .
5

Pentagonova Revolucija u vojnim poslovima nije nikako s a m o

m u d a r n o v naziv z a istu vojnu strategiju. T o j e strategija k o j o m
s e eli o m o g u i t i p o t p u n a k o n t r o l a n a d s v a k o m d r a v o m , n a d
svakim p o t e n c i j a l n i m s u p a r n i k o m n a kugli zemaljskoj. T o j e te
melj z a a m e r i k u " d o m i n a c i j u p u n o g s p e k t r a " , z a " n o v o a m e
riko stoljee" u n o v o m e tisuljeu.

Sedmo poglavlje

"REVOLUCIJA" U VOJNIM
POSLOVIMA

Pritajeni zavretak razdoblja MAD-a

(zajamenog uzajamnog unitenja)
Sjeme za Revoluciju u v o j n i m p o s l o v i m a , p r i m i j e n j e n u p r v o
u A f g a n i s t a n u , a p o t o m , poslije 2 0 0 1 . , u Iraku, p o s i j a n o je prije
n e k o l i k o desetljea, tj. tijekom b u r n o g a m a n d a t a p r e d s j e d n i k a
N i x o n a , k a d a su vodei ameriki k r u g o v i poeli d o n o s i t i ocjene
o k r a h u V i j e t n a m s k o g a rata i p l a n i r a t i a l t e r n a t i v n e k o r a k e p r e
ma p o s t i z a n j u A m e r i k o g a stoljea u daljnjoj b u d u n o s t i .
P o e t k o m s e d a m d e s e t i h godina prologa stoljea politika Sje
dinjenih A m e r i k i h Drava, glede m o g u n o s t i p r v o g a m e r i k o g
n u k l e a r n o g u d a r a n a Sovjetski Savez, z n a t n o s e p r o m i j e n i l a .
Ameriki p r e d s j e d n i k N i x o n , u z p o t p o r u svoga j a s t r e b o v s k i n a
strojena savjetnika za n a c i o n a l n u s i g u r n o s t Henryja Kissingera,
tienika N e l s o n a Rockefellera, p o e o je izdavati zapovijedi za
o k o n a n j e r a v n o t e e s n a g a iz H l a d n o g a rata, tj. z a j a m e n o g
uzajamnog unitenja (Mutual Assured Destruction, skraeno
M A D ) . N i x o n j e o d l u i o p o s t i i a m e r i k u vojnu p r e m o n a
svijetu.
R a k e t n a kriza n a K u b i i z 1 9 6 1 . d o v e l a j e svijet d o s a m o g a

M o u n t , l a n , F r e e d m a n , D a v i d H., M a i e r , M a t t h e w , " T h e N e w MilitaryIndustrial C o m p l e x (Novi vojno industrijski k o m p l e k s ) , w w w . b u s i n e s s 2 c o m ,

oujak 2 0 0 3 .

90

ruba n u k l e a r n o g unitenja. T o je, p r e m a svim ozbiljnim izvjei

ma, bilo j e d n o od najopasnijih razdoblja u povijesti svijeta. R u -

91

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

sija je Kubi poslala b r o d o m n u k l e a r n e bojeve glave, a k a p e t a n

Od 1962. do 1974. svijet je ivio u zabludi, tj. u iluziji da

Sjedinjene A m e r i k e Drave djeluju s u k l a d n o pravilima o "zaja
m e n o m u z a j a m n o m u n i t e n j u " , i da su obje s t r a n e , i SSSR i
SAD, poslije K u b a n s k e krize, d o l e do zakljuka da je n u k l e a r n i
rat "nezamisliv". Za a m e r i k o g a p r e d s j e d n i k a Richarda N i x o n a ,
njegova savjetnika za n a c i o n a l n u s i g u r n o s t Kissingera i m o n i k e
iz a m e r i k o g a v o j n o - i n d u s t r i j s k o g k o m p l e k s a n u k l e a r n i rat nije
bio niti jest s a m o "zamisliv", n e g o su ga odluili i provesti, k a k o
bi osigurali n u k l e a r n u p r e m o . U sijenju 1974. g o d i n e , u j e k u
afere Watergate, predsjednik Nixon potpisao je d o k u m e n t nazvan
National Security Decision M e m o r a n d u m 242, skraeno N S D M 242 ( O d l u k a o nacionalnoj s i g u r n o s t i broj 2 4 2 ) . N a c r t za taj d o
k u m e n t n a p i s a o je H e n r y Kissinger, ovjek koji je t a d a v o d i o
ameriku vanjsku politiku, jer je i s t o d o b n o bio i ministar vanjskih
poslova i N i x o n o v savjetnik za n a c i o n a l n u sigurnost. A m e r i k a je
nakanila ii dokraja.

toga broda i m a o je zapovijed da s a m procijeni treba li ih aktivira

t i a k o m u A m e r i k a vojska blokira plovidbu. N e k o l i k o g o d i n a
poslije te ozbiljne n u k l e a r n e o p a s n o s t i izgledalo je k a o da je
svijet o d u s t a o od p o l i t i k e koju je ameriki m i n i s t a r vanjskih
poslova J o h n Foster Dulles nazvao politikom s r a u n a t o g visokog
n u k l e a r n o g rizika.
Ali, m a l o je t k o izvan visokih a m e r i k i h p o l i t i k i h i vojnih
k r u g o v a z n a o d a j e a m e r i k a politika postizanja n u k l e a r n e p r e
m o i , n e p o g r j e i v e s p o s o b n o s t i kojom bi A m e r i k a p r v a izvela
n u k l e a r n i u d a r na SSSR, zapoela d a n a 1 1 . lipnja 1 9 6 1 . , kada je
tadanji ameriki m i n i s t a r o b r a n e Robert S. M c N a m a r a izdao za
povijed u kojoj, i z m e u o s t a l o g a , stoji:
"Glavni vojni cilj u sluaju n u k l e a r n o g r a t a . . . t r e b a biti u n i
tenje neprijateljske p r o t u s n a g e " .
Ta " p r o t u s n a g a " , k a k o je nazvana u P e n t a g o n u , znaila je uni
tenje svih neprijateljskih n u k l e a r n i h raketa, i to prije njihova
lansiranja. U t o m e je razdoblju n a s t a o i projekt P e n t a g o n a zvan
" O b r a n a od balistikih r a k e t a " (Ballistic Missile Defense, B M D ) ,
ija je s v r h a bila o s m i s l i t i s u s t a v kojim bi se " p o i s t i l o " i o n o
m a l o n e l a n s i r a n i h sovjetskih raketa. Projekt BDM bio je glavni
projekt koji je Americi t r e b a o o m o g u i t i da prva izvede vjerodo
stojan n u k l e a r n i u d a r na Sovjetski Savez. A s p o s o b n o s t da prva
izvede n u k l e a r n i u d a r bila je p r e s u d a n i m b e n i k , koji bi Sje
d i n j e n i m A m e r i k i m D r a v a m a o s i g u r a o ulogu j e d i n o g vladara

N o , t e h n o l o k i p r o b l e m i z a izvoenje p r v o g n u k l e a r n o g na
p a d a bili su g o l e m i , ba k a o i t r o k o v i . Dva t e h n o l o k a i z u m a ,
sve vee s m a n j e n j e n u k l e a r n i h bojevih glava, s t o j e o m o g u i l o
smjetanje s e d a m n a e s t bojevih glava u j e d n u r a k e t u , i g o l e m o
poveanje t o n o s t i p o g a a n j a bojevih glava p o m o u satelitskog
s u s t a v a N a v s t a r , s m j e t e n a d u b o k o u s v e m i r u - o m o g u i l i su
Sjedinjenim A m e r i k i m D r a v a m a p r i m j e n u t a k o z v a n o g " u n i tavajueg u d a r a p r o t i v n i k i h s n a g a " ( C o u n t e r f o r c e k n o c k - o u t
h i t ) , tj. n a sovjetske r a k e t e r a z m j e t e n e n a g o l e m o m p o d r u j u ,
u elinim silosima, p o d m o r n i c a m a i letjelicama.

svijeta, j e d i n e svjetske velesile, koja e imati a p s o l u t n u m o i

vlast n a d svim d r u g i m d r a v a m a .

M o r g a n , David R., "Ballistic M i s s i l e D e f e n s e in t h e c o n t e x t of e v o l u t i o n of

U S n u c l e a r policy d u r i n g t h e p a s t f i f t y y e a r s " , ( P r o t u r a k e t n a o b r a n a u k o n t e k
stu evolucije a m e r i k e n u k l e a r n e politike tijekom proteklih p e d e s e t godina),
T e s t i m o n y t o S t a n d i n g C o m m i t t e e o n N a t i o n a l D e f e n s e (Svjedoenje p r e d
Stalnim o d b o r o m za nacionalnu sigurnost, Zastupniki d o m Kongresa SAD-a,
O t t a w a , 19. oujka 1 9 9 9 . , n a c n d y o r k s . g n . a p c . o r g

92

Ibid. Vidjeti j o N A T I O N A L S E C U R I T Y C O U N C I L I N S T I T U T I O N A L
FILES, POLICY FOR PLANNING THE EMPLOYMENT OF NUCLEAR WEAPONS
(INSTITUCIJSKI DOSJEI V I J E A Z A N A C I O N A L N U S I G U R N O S T ,
POLITIKA ZA PLANIRANJE UPORABE NUKLEARNOG ORUJA). 7. sijenja 74,
NSDM 242 na http://64.233.183.104/
s^ch?q=cace:xHvc_74xkoj:nixon.archive^
institutional/finding aid.pdf + N S D M 242+henry+ltissuiger+role+m8ml=en&ct=clnk^^

93

STOLJEE R A T A 2

F. William Engdahl

P r o g r a m "Prvi n u k l e a r n i u d a r " nije i z u m r o s N i x o n o v o m afe

r o m W a t e r g a t e . Poevi o d kolovoza 1977., p r e d s j e d n i k J i m m y
C a r t e r i z d a o j e niz p r e d s j e d n i k i h smjernica ( P r e s i d e n t i a l D i
r e c t i o n , s k r a e n o P D ) , o d P D 1 8 d o P D 5 9 , koje j e i z d a o 1 9 8 0 .
N j i m a je z a t r a i o p r o j e k t i r a n j e i p r o i z v o d n j u p r o t u s a t e l i t s k o g
oruja ( A n t i - S a t t e l i t e W e a p o n s , ASAT) u svrhu unitavanja so
vjetskog sustava u p o z o r e n j a i s m a k n u e sovjetskog vodstva p o
m o u r a k e t a v i s o k e p r e c i z n o s t i P e r s h i n g II, t e izvoenje p r v o g
n u k l e a r n o g u d a r a kojim bi se unitilo gotovo sve sovjetsko n u k
learno oruje.
K o n a a n i p r e s u d a n i m b e n i k , koji bi tu politiku p r e t v o r i o u
s t v a r n o s t , i dalje je b i o najtei. Bio je to s u s t a v p r o t u r a k e t n e
o b r a n e kojim bi se unitilo svaku sovjetsku r a k e t u koja bi n e k i m
sluajem p r e o s t a l a i koja bi m o g l a biti l a n s i r a n a na a m e r i k e ci
ljeve.
G o d i n e 1972. sklopljen je S p o r a z u m o antibalistikim raketa
ma (Anti-Ballistic Missile Treaty, ABM Treaty) i z m e u SSSR-ai
SAD-a, kojim su u t v r e n a stroga ogranienja istraivanja i razvoja
(Research a n d D e v e l o p m e n t , R & D ) na podruju o b r a n e od bali
stikih r a k e t a , ali nije s p r i j e e n o i n t e n z i v n o istraivanje takvih
s u s t a v a . A m e r i k i p r e d s j e d n i k R o n a l d R e a g a n navijestio j e t o
svijetu u oujku 1983., kada je p r e d l o i o projekt zvan Inicijativa
z a s t r a t e k u o b r a n u ( S t r a t e g i c D e f e n s e I n i t i a t i v e ) , tj. " R a t
zvijezda".
Kao bivi d i r e k t o r Inicijative z a s t r a t e k u o b r a n u , p u k o v n i k
Robert B o w m a n izjavio je kako je p r o t u r a k e t n a o b r a n a bila i k a k o
i u 2 0 0 7 . g o d i n i j e s t " k a r i k a koja n e d o s t a j e za prvi n u k l e a r n i
n a p a d " . Visoki vojni i politiki k r u g o v i n i s u taj cilj ni na t r e n u
tak ispustili iz vida, u n a t o z a v r e t k u H l a d n o g a r a t a iz 1990.,
r a s p a d u Sovjetskoga Saveza i stjecanju n e o v i s n o s t i zemalja biv
eg V a r a v s k o g a p a k t a . M o n a w a s h i n g t o n s k a elita p o s t a l a j e
odlunija n e g o i k a d a uiniti sve k a k o bi dobila velik z g o d i t a k d o m i n a c i j u n a d svijetom p o s t i g n u t u p o m o u n u k l e a r n e p r e
moi.
3

94

Rumsfeldov "Marshallov plan" - tehnoloko oruje

s "krvavom otricom"
Tijekom m a n d a t a amerikoga predsjednika N i x o n a P e n t a g o n
je angairao j e d n o g strunjaka iz t r u s t a m o z g o v a R A N D " , koji je
t r e b a o p o s t a t i najmoniji ovjek u a m e r i k o j vojnoj politici u
povijesti A m e r i k e , u n a t o injenici d a j e svijetu izvan A m e r i k e
o s t a o n e p o z n a t i da g o t o v o n i k a d a nije d a v a o intervjue te d a j e
u s p j e n o izbjegavao p o k u a j e p r o t i v n i k a da ga i s t i s n u . Taj o
vjek bio j e A n d r e w M a r s h a l l , t v o r a c Revolucije vojnih s p o s o b
nosti.
Najbolja definicija p r o j e k t a z v a n o g Revolucija u v o j n i m p o
slovima, tj. R M A , k a k o su ga u b r z o poeli zvati u n u t a r k r u g o v a
P e n t a g o n a i trustova m o z g o v a u amerikoj Vladi, bila je o n a koju
je d a o njezin tvorac iz k r u g o v a za planiranje u P e n t a g o n u , tajno
viti dr. A n d r e w M a r s h a l l , d i r e k t o r U r e d a z a istu p r o c j e n u pri
amerikome Ministarstvu obrane.
M a r s h a l l je R M A definirao k a o "veliku p r o m j e n u u p r i r o d i
ratovanja p r o u z r o e n u inovacijama n a p o d r u j u n o v e t e h n o l o
gije, koje, z a j e d n o s g o l e m i m p r o m j e n a m a u vojnoj d o k t r i n i te
o p e r a t i v n i m i organizacijskim p r o j e k t i m a , b i t n o mijenjaju ka
rakter i p r o v e d b u vojnih operacija."
Marshall je po m n o g o emu iznimna osoba. Godine 2007.
imao je 85 godina i jedinstven status amerikog dravnog
slubenika izuzeta iz uobiajene p r o c e d u r e odlaska u m i r o v i n u .
U k r u g o v i m a koji se bave p i t a n j i m a o b r a n e p o z n a t je p o d i m e -

Ibid.
' R A N D (Research and Development Corporation), neprofitni trust m o z
gova specijaliziran za g l o b a l n u p o l i t i k u , i z v o r n o o s n o v a n radi p r u a n j a u s l u g a s
podruja istraivanja i analiza A m e r i k i m o r u a n i m s n a g a m a . Kasnije je svoju
djelatnost z n a t n o proirio na pruanje usluga vladama drugih zemalja, privat
nim zakladama, m e u n a r o d n i m organizacijama i privatnim kompanijama. Ima
o k o 1.600 z a p o s l e n i h . S j e d i t e mu je u g r a d u S a n t a M o n i c a u Kaliforniji (gdje
i m a i svoju v i s o k u k o l u ) , a p o d r u n i c e i m a i u A r l i n g t o n u , P i t t s b u r g h u , J a c k s o n u i N e w O r l e a n s u ( S A D ) te u C a m b r i d g u u Velikoj Britaniji, a 2 0 0 3 . o s n o
v a o je i Politiki i n s t i t u t R A N D - K a t a r u g r a d u D o h a u K a t a r u . - n a p . ur.

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

n o m "Yoda", t o je aluzija na izmiljeni lik iz svemira, R a t a

zvijezda, tajnovita i m u i a v a m a l o g stvora koji je bio "veliki
m a j s t o r " R e d a Jedi.

s e m i n a r u o r a t u b u d u n o s t i , koji je s a m organizirao, na s a m o m
je p o e t k u p r o m r m l j a o n e k o l i k o rijei, a p o t o m je sjeo, z a u t i o ,
te p o d i g n u t i h o b r v a i sklopljenih r u k a sjedio cijela dva d a n a .
Progovorio je na s a m o m e kraju s e m i n a r a . R e k a o je da bi, kada je
rije o b u d u n o s t i , bilo bolje pogrijeiti zbog n e m a t o v i t o s t i .
N a k o n t o s a m sve t o doivio, bolje r a z u m i j e m z a t o g a z o v u
pentagonskim Yodom.

Toga P e n t a g o n o v a Yodu p r e d s j e d n i k Richard N i x o n je, 1973.

godine, prvo i m e n o v a o d i r e k t o r o m U r e d a za istu procjenu (Of
fice o f N e t A s s e s s m e n t ) , s t o j e vrlo vaan t r u s t m o z g o v a u n u t a r
P e n t a g o n a . O d t a d a g a j e svaki a m e r i k i p r e d s j e d n i k p o n o v n o
i m e n o v a o na istu d u n o s t . Tu je ast dulje od njega uivao s a m o
pokojni d i r e k t o r FBI-a J. E d g a r H o o v e r .
K a d a j e R u m s f e l d bio m i n i s t a r o b r a n e , Marshall j e b i o jedini
d u n o s n i k P e n t a g o n a koji je ondje radio od s a m o g a poetka Hla
d n o g a rata, od 1 9 4 9 . P r v o je b i o s t r a t e g za n u k l e a r n a pitanja u
korporaciji R A N D , a z a t i m , od 1 9 7 3 . g o d i n e , d r a v n i s l u b e n i k
Pentagona.
Kao velikog s t r u n j a k a za n u k l e a r n a pitanja u korporaciji
R A N D , H e n r y K i s s i n g e r d o v e o ga je u Vijee za n a c i o n a l n u si
g u r n o s t , iji j e p r e d s j e d n i k b i o s a m Kissinger. T a d a g a j e p r e
dsjednik N i x o n , p o p r e p o r u c i Kissingera, i m e n o v a o d i r e k t o r o m
P e n t a g o n o v a U r e d a z a istu p r o c j e n u .
" O n d j e j e j o o d tada, u n a t o nastojanju n e k i h m i n i s t a r a
vanjskih p o s l o v a da ga se o t a r a s e . Njegov ured, iji naziv zvui
vrlo b e z a z l e n o , izrauje stanja, p r o c j e n u r e g i o n a l n e i svjetske
vojne r a v n o t e e te u t v r u j e d u g o r o n a kretanja i o p a s n o s t i " ,
pie u j e d n o j r e p o r t a i lista New York Times iz 2 0 0 1 . g o d i n e .
P r e m a n a v o d i m a Timesa, Marshall je stajao iza n e k i h kljunih
stratekih odluka iz vremena mandata predsjednika Reagana:
"Njegova strategija za d u g o t r a j a n n u k l e a r n i rat - t e m e l j e n na
modernizaciji oruja, z a t i t i d r a v n i h d u n o s n i k a u sluaju p r
vog n u k l e a r n o g u d a r a i p r v e inaice " R a t a zvijezda", u i n k o v i t o
je d o v e o sovjetski r a t n i stroj na prosjaki tap. Z a g o v a r a o je o p
skrbljivanje afganistanskih boraca (u ratu protiv Sovjetskoga Sa
v e z a - n a p . prev.) v i s o k o u i n k o v i t i m r a k e t a m a Stinger.
"Pobornici ga nazivaju i k o n o k l a s t o m i delfskim p r o r o k o m , a
o n i koji ga ne vole z o v u ga p a r a n o i n o m o s o b o m ili j o g o r i m
i m e n i m a . N o n i t k o g a nije n i k a d a nazvao d o s a d n i m . N a j e d n o m
96

A n d r e w M a r s h a l l b i o j e lan organizacije o s n o v a n e prije g o

tovo 50 godina, u saveznoj dravi Kaliforniji - I n s t i t u t a R A N D u
Santa Monici. Zadaa toga i n s t i t u t a bila je, p r e m a rijeima njezi
n a lana p o i m e n u H e r m a n Khan, "osmisliti n e z a m i s l i v o " . D r u
gim rijeima, igrali su se r a t n i h igara i osmiljali z a s t r a u j u e
scenarije.
Kao e k o n o m i s t koji je d i p l o m u stekao na Sveuilitu Chicago,
Marshall je 1949. g o d i n e d o b i o p o s a o u tada n o v o o s n o v a n o j kor
poraciji R A N D , pri A m e r i k o m e r a t n o m zrakoplovstvu. Radio je
s nuklearnim strunjacima p o p u t Hermana Khana i Alberta
W o h l s t e t t e r a i bio j e d a n od prvih l u o n o a n e o k o n z e r v a t i v n i h
jastrebova iz vlade predsjednika Busha. D o k je radio u R A N D - u , s
jo n e k o l i k o kolega o d i g r a o je v a n u ali s k r i v e n u ulogu tijekom
predsjednikih izbora iz 1960. godine, kada su, kao savjetnici J o h nu F. Kennedyju, izmislih nepostojei " r a k e t n i jaz", kojim se
Kennedy posluio kako bi porazio p r o t u k a n d i d a t a N i x o n a .
5

G o d i n e 1968. A n d r e w Marshall zamijenio je J a m e s a Schlesingera na mjestu direktora za strateke studije pri R A N D - u . Njegov
rad na okviru s t r u k t u r i r a n j a i davanja smjernica R A N D - o v u p r o
g r a m u Stratekih studija rezultirao j e njegovim izvjeem p o d
naslovom " D u g o r o n o n a d m e t a n j e sa Sovjetima: okvir za s t r a t e
ku a n a l i z u " ("Long T e r m C o m p e t i t i o n w i t h t h e Soviets: A Fra
m e w o r k for Strategic Analysis"), objavljenim 1972. godine.

D e r D e r i a n , J a m e s , " T h e Illusion of a G r a n d S t r a t e g y " (Iluzija v e l i a n s t v e

ne s t r a t e g i j e ) . New York Times, 2 5 . svibnja 2 0 0 1 .
5

S i l v e r s t e i n , Ken, " T h e M a n from O N A " , The Nation, 2 5 . l i s t o p a d a 1 9 9 9 .

97

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

J e d a n j e analitiar t o o p i s a o ovako: " O d o s a m d e s e t i h g o d i n a

prologa stoljea gospodin Marshall je promicatelj zamisli nazvane
R M A ili "Revolucija u vojnim poslovima", koju je prvi p u t 1982.
g o d i n e p o s t a v i o tadanji z a p o v j e d n i k s o v j e t s k o g z d r u e n o g
s t o e r a , m a r a l Nikolaj O g a r k o v . O p e n i t o govorei, R M A dri
d a t e h n o l o k i n a p r e d a k mijenja s a m u n a r a v k o n v e n c i o n a l n o g
ratovanja. U m j e s t o r a t a i z m e u k o p n e n i h snaga, n o v i k o n v e n
cionalni rat vodit e se gotovo kao nuklearni rat, kojim e upravlja
ti strateka o b r a n a i raunala, koja e s udaljenih poloaja u s m j e
ravati projektile na neprijatelja.
Bojinica, k a k o se to n e k a d a zvalo, vie nee postojati. P r e m a
rjeniku Revolucije u v o j n i m p o s l o v i m a , rat e se v o d i t i p o
m o u p i j u n s k i h s a t e l i t a i d a l e k o m e t n i h raketa, p o m o u r a u
nalnih virusa, koji e onesposobljavati neprijateljske ofenzivne i
d e f e n z i v n e s u s t a v e , t e p o m o u "vieslojnog" o b r a m b e n o g s u
stava koji bi Sjedinjene A m e r i k e Drave uinio n e p r o b o j n i m a " .
6

Vei d i o posljednjega desetljea 2 0 . stoljea, t i j e k o m m a n

d a t a p r e d s j e d n i k a C l i n t o n a , M a r s h a l l i njegovi tienici na raz
n i m su m j e s t i m a amili u b i r o k r a t s k o j zabiti. M a r s h a l l je v o d i o
s e m i n a r e na Visokoj koli R a t n e m o r n a r i c e (Naval W a r College)
n a R h o d e I s l a n d u . Nije t a d a bilo n i t e h n o l o k o g n a p r e t k a n i
politike k l i m e koja bi projekt R M A uinila p r o v e d i v i m .
P o t o m j e B u s h , tijekom p r e d i z b o r n e k a m p a n j e , o b e a o " t r e
n u t a n o s v e o b u h v a t n o preispitivanje n a e vojske". S a m o n e k o
liko tjedana poslije B u s h o v a dolaska na vlast, njegov novi m i n i
star o b r a n e D o n a l d R u m s f e l d i z d a o je u p r a v o takvu zapovijed i
njezinu p r o v e d b u povjerio s v o m e s t a r o m p a j d a u Andrevvu
Marshallu.
M a r s h a l l je p o z n a v a o i R u m s f e l d a i Cheneyja, b u d u i da su
o s a m d e s e t i h i p o e t k o m d e v e d e s e t i h g o d i n a obojica bili m i n i
stri o b r a n e . I m a o j e g o l e m utjecaj n a njihovo vienje m o d e r n o g
n a i n a ratovanja i u p o r a b e vojne sile.

Lafferty, E l a i n e , " M i s s i l e D e f e n s e i s a b o u t m o n e y a n d i t ' s h e r e t o s t a y "

( R a k e t n a o b r a n a znai n o v a c i o n a n e e n e s t a t i ) , Irish Times, 2 5 . s r p n j a 2 0 0 1 .

98

Marshallovi "Jedijevi ratnici"

M e u najvanijim M a r s h a l l o v i m tienicima, o s i m p o t p r e
d s j e d n i k a Dicka C h e n e y j a i m i n i s t r a o b r a n e D o n a l d a R u m s f e l
da, bio je i z a m j e n i k m i n i s t r a o b r a n e Paul Wolfovitz. N e k i su u
W a s h i n g t o n u M a r s h a l l a drali n e o k o n z e r v a t i v c e m , n o prije b i
se m o g l o rei da on p r e d s t a v l j a vojnu frakciju a m e r i k o g a vladajueg ustroja. O n a je bila p o t p o r a oblikovanju n e o k o n z e r v a t i vnih ratnih jastrebova u m o a n lobi u n u t a r amerikoga politikog
ustroja u vrijeme poslije izraelskoga rata iz 1967. g o d i n e , kada je
P e n t a g o n r e p r o g r a m i r a o svoje s t r a t e k e o d n o s e s izraelskim voj
nim s n a g a m a .
C j e l o k u p n a strategija p r e d s j e d n i k a B u s h a p o t e k l a j e o d vr
s t o p o v e z a n e m r e e M a r s h a l l o v i h tienika, koje su njegovi kri
tiari nazvali "Jedijevim r a t n i c i m a " . P o m n i j i p o g l e d n a i m e n a
glavnih t i e n i k a koji su tijekom toga desetljea u P e n t a g o n u
radili p o d M a r s h a l l o v i m okriljem, bilo je otkrivenje. Bili su t u ,
svi o d r e d a , tvorci k a t a s t r o f a l n e r a t n e strategije B u s h o v e vlade u
Iraku, zvane Operacija oka i strahopotovanja (Operation Shock
and Awe).
M e u M a r s h a l l o v i m t i e n i c i m a , tj. "Jedijevim r a t n i c i m a " ,
bili su:

Donald Rumsfeld
Marshallov ef iz 1977., kada je Rumsfeld bio m i n i s t a r o b r a n e
u vladi p r e d s j e d n i k a G e r a l d a F o r d a , i od 2 0 0 1 . pa sve do s t u d e
n o g a 2 0 0 6 . , kada je Rumsfeld, z b o g k r a h a u Iraku, bio p r i m o r a n
otii u m i r o v i n u k a o " p o s r n u l a o s o b a " .
D o n a l d Rumsfeld u p o e t k u je bio tradicionalan r a t n i jastreb,
koji se u n e o k o n z e r v a t i v c a p r e o b r a t i o n a k o n t o je iziao iz Vla
de, o s a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea. Bio je lan utjecajnog
P r o j e k t a z a n o v o a m e r i k o stoljee ( P N A C - a ) , p r i p a d n i k t r u s t a
m o z g o v a u a m e r i k o j Vladi, koji je j o 1 9 9 8 . , tri g o d i n e prije
dogaaja o d 1 1 . r u j n a 2 0 0 1 . , u O t v o r e n o m p i s m u a m e r i k o m

F. William Engdahl

STOLJEE R A T A 2

predsjedniku C l i n t o n u t o n o naznaio politiku p r o m j e n e reima

protiv Sadama Huseina.

Prije p o v r a t k a u W a s h i n g t o n , 2 0 0 1 . g o d i n e , o s n o v a o j e p r i
v a t n u t v r t k u , p r e k o koje j e r a d i o k a o g e n e r a l n i d i r e k t o r farma
c e u t s k e k o m p a n i j e G. D. Searle iz Chicaga, p r o i z v o a a k o n t r o verznog u m j e t n o g zaslaivaa A s p a r t a m e . Kompaniju Searle p r o
dao je kompaniji M o n s a n t o i na t o m e je poslovnom potezu p o
stao multimilijuna. Bio je i p r e d s j e d n i k kompanije Gilead Scien
ces, koja i m a sjedite u Kaliforniji i koja je nositelj e k s k l u z i v n i h
prava n a p a t e n t cjepiva p r o t i v ptije gripe z v a n o g T a m i f l u . Kao
m i n i s t a r o b r a n e , u sasvim o i t o m s u k o b u interesa, za P e n t a g o n
j e n a r u i o g o l e m e koliine Tamiflua, k a k o b i p r i p a d n i k e A m e
rikoga r a t n o g z r a k o p l o v s t v a z a t i t i o " o d m o g u e ptije gripe,
iako t o cjepivo, t o j e o n d o b r o z n a o , nije i m a l o n i k a k v a u i n k a
protiv virusa H 5 N 1 . "

Rumsfeld je bio vrsto p o v e z a n s Obavjetajnom zajednicom

(Intelligence C o m m u n i t y ) i s A t l a n t s k i m i n s t i t u t o m , a b i o je i
lan Bilderberke s k u p i n e . Financijski je p o m a g a o n e o k o n z e r v a tivni t r u s t m o z g o v a zvan C e n t a r za s i g u r n o s n u politiku. Kada je,
zbog kraha politike u Iraku, u s t u d e n o m e 2 0 0 6 . bio prisiljen dati
o s t a v k u , m n o g i su analitiari u m e d i j i m a o n j e m u pisali k a o o
n a j g o r e m m i n i s t r u o b r a n e u povijesti Sjedinjenih A m e r i k i h
Drava. Bio je savjetnik a m e r i k o m predsjedniku R i c h a r d u N i x o nu u p r o s i n c u 1970. g o d i n e i lan Predsjednikova k a b i n e t a 1 9 7 1 .
i 1 9 7 2 . g o d i n e . U veljai 1 9 7 3 . iz W a s h i n g t o n a je o t i a o u Bruxelles, na d u n o s t a m e r i k o g veleposlanika u Sjevernoatlantskom e savezu ( N A T O - u ) . Bio j e stalni p r e d s t a v n i k Sjedinjenih
A m e r i k i h D r a v a u S j e v e r n o a t l a n t s k o m e vijeu ( N o r t h A t l a n
tic Council) i u O d b o r u za planiranje o b r a n e ( D e f e n s e P l a n n i n g
C o m m i t t e e ) te u Skupini za n u k l e a r n o planiranje (Nuclear Plan
ning Group).
U k o l o v o z u 1974. pozvali su ga n a t r a g u W a s h i n g t o n , na
d u n o s t prijelaznog predsjedavajueg n o v o m e a m e r i k o m p r e
dsjedniku Geraldu R. F o r d u . Bio je o s o b a od F o r d o v a povjerenja
j o o d zajednikih d a n a u Z a s t u p n i k o m e d o m u a m e r i k o g a
Kongresa, gdje je F o r d bio v o a p a r l a m e n t a r n e manjine. Za For
dova m a n d a t a , p r v o je p o s t a o naelnik Stoera (1974. i 1975.), a
p o t o m (od 1 9 7 5 . d o 1977.) trinaesti m i n i s t a r o b r a n e Sjedinjenih
A m e r i k i h Drava.
T i j e k o m t o g a razdoblja n a d z i r a o je p r e o b r a z b u vojske u d r a
govoljnu vojsku. Kao m i n i s t a r o b r a n e n a s t o j a o j e zaustaviti p o
s t u p n o smanjivanje p r o r a u n a za vojsku i izgraditi amerike stra
t e k e i k o n v e n c i o n a l n e s n a g e . T v r d i o je, uz T e a m B, da t r e n d o v i
u u s p o r e d b i a m e r i k e i sovjetske vojne sile ve 15 do 20 g o d i n a
ne idu u p r i l o g S j e d i n j e n i m A m e r i k i m D r a v a m a te da e, n a
stave li se,"rezultirati b i t n o m nestabilnosti u svijetu". S d u n o s t i
u a m e r i k o j Vladi o t i a o je k a d a je na i z b o r i m a iz 1 9 7 6 . g o d i n e
pobijedio k a n d i d a t D e m o k r a t s k e s t r a n k e J i m m y C a r t e r .
100

Dick Cheney
O s o b a koju m n o g i u n u t a r a m e r i k e Vlade d r e krojaem Bushove politike, k a o najmoniji p o t p r e d s j e d n i k u povijesti Sje
d i n j e n i h A m e r i k i h Drava, o k u p i o j e v l a s t i t o Vijee z a n a c i o
n a l n u s i g u r n o s t , n e o v i s n o o p r e d s j e d n i k o m e Vijeu za n a c i o
n a l n u s i g u r n o s t . U p o e t k u je r a d i o s A n d r e w o m M a r s h a l l o m .
T a d a je p o s t a o m i n i s t a r o b r a n e u vladi p r e d s j e d n i k a G e o r g e a H.
W . B u s h a , 1989. g o d i n e , n e p o s r e d n o prije p r v o g a a m e r i k o g a
n a p a d a n a Irak i z 1 9 9 1 . g o d i n e . Iako j e n a d u n o s t i p o t p r e d s j e d
nika, n e k i u n u t a r a m e r i k e V l a d e d r e g a m n o g o m o n i j i m o d
predsjednika, koji se, n a v o d n o , u svim glavnim pitanjima oslanja
na Chenevjeve savjete, k a k o bi k o m p e n z i r a o n e d o s t a t a k vlastita
iskustva i p o z n a v a n j a vanjske politike.
-

Kao p o t p r e d s j e d n i k , o d 2 0 0 1 . g o d i n e , C h e n e y je:
tijekom m a n d a t a predsjednika G e o r g a W. Busha, u r a z d o
blju o d 2 0 0 1 . d o 2 0 0 4 . , p o d u p i r a o svoga bivega m e n t o r a

E n g d a h l , F. W i l l i a m , "Bird F l u : A C o r p o r a t e B o n a n z a for t h e B i o t e c h
I n u s t r y T a m i f l u , V i s t i d e a n d t h e P a n t a g o n A g e n d a " (Ptija g r i p a - raj z a f a r m a
c e u t s k u i n d u s t r i j u , p r o i z v o a e T a m i f l u a , V i s t i d e a i p l a n P e n t a g o n a ) , Global
Research, 6 . s t u d e n o g a 2 0 0 5 . , n a w w w . g l o b a l r e s e a r c h . c a

101

STOLJEE R A T A 2

F. William Engdahl

Donalda Rumsfelda kao kandidata za ministra obrane;

Vijea za n a c i o n a l n u s i g u r n o s t . Uinio je to z a t o t o vie nije bio

p o t o m je, u n a t o e s t o k o m protivljenju ministra za vanjske

p o s l o v e C o l i n a L. Powella, ustrajao na postavljanju Paula
Wolfowitza na poloaj broj dva u P e n t a g o n u ;

p o d o b a n za rad u obavjetajnoj slubi, n a k o n t o g a j e FBI o s u

nadalje, o p e t u n a t o Powellovu protivljenju, insistirao na

t o m e d a n e o k o n z e r v a t i v n i unilateralist J o h n Bolton, tada
nji p o t p r e d s j e d n i k A m e r i k o g a p o d u z e t n i k o g i n s t i t u t a
(AEI-a), p o s t a n e p o m o n i k m i n i s t r a vanjskih p o s l o v a
zaduen za k o n t r o l u naoruanja i m e u n a r o d n u sigurnost;
n a v o d n o je b i o kljuna p o t p o r a k o n t r o v e r z n o m i n e u
s p j e l o m i m e n o v a n j u g o s p o d i n a Boltona v e l e p o s l a n i k o m
pri U j e d i n j e n i m n a r o d i m a .

Guardian*, nije bilo o v l a t e n o posjedovati te materijale.

mnjiio za odavanje vrlo tajnih materijala s l u b e n i c i m a u izraels k o m e v e l e p o s l a n s t v u , koje, p r e m a p i s a n j u l o n d o n s k o g a lista

O d rujna 2 0 0 2 . d o lipnja 2 0 0 3 . F e i t h j e b i o n a elu k o n t r o v e r
znog U r e d a z a p o s e b n e p l a n o v e pri P e n t a g o n u . Taj d a n a s n e p o
stojei ured za prikupljanje obavjetajnih p o d a t a k a bio je o p t u e n
da je m a n i p u l i r a o obavjetajnim p o d a t c i m a k a k o bi fabricirao
razloge z a a m e r i k u invaziju n a I r a k i z 2 0 0 3 . g o d i n e . P r e m a p i
sanju Guardiana, " t a desniarska obavjetajna m r e a o s n o v a n a je
u W a s h i n g t o n u sa s v r h o m da o n e m o g u i p o t e z e CIA-e i o s i g u r a
izliku za svrgavanje S a d a m a H u s e i n a silom.

O s i m svega n a v e d e n o g a , C h e n e y je, n a v o d n o , o d i g r a o klju

nu ulogu u imenovanju jo jednoga kontroverznog neokonzervativca, Elliotta A b r a m s a , na elo U r e d a za Bliski istok u Vijeu
z a n a c i o n a l n u s i g u r n o s t . Glavni Cheneyjev p o m o n i k , Lewis
"Scooter" Libby, o p t u e n je i, p r e s u d o m V r h o v n o g a suda, o s u
en zbog toga to je p r o t u z a k o n i t o tisku o d a o identitet tajne agen
tice CIA-e n a visokoj obavjetajnoj d u n o s t i , Valerie P l a m e .
C h e n e y je, n a v o d n o , uvjerio Libbija d a e m u p r e d s j e d n i k dati
o p r o s t a k o se lati m a a . N a v o d n o je C h e n e y bio taj koji je n e p o
s r e d n o prije r a t a u I r a k u n e k o l i k o p u t a p o s j e t i o sjedite CIA-e,
t o s e d r a l o p r i t i s k o m n a analitiare CIA-e, d a t o vie o c r n e
n a v o d n u p o v e z a n o s t S a d a m a H u s e i n a s Al K a i d o m i s o r u j e m
za m a s o v n o u n i t e n j e .
O s i m toga, svim j e silama p o d u p i r a o osnivanje U r e d a z a p o
s e b n e p l a n o v e (Office of Special Plans, OSP) u P e n t a g o n u , u
vrijeme kada je R u m s f e l d b i o m i n i s t a r o b r a n e , te d i r e k t o r a toga
ureda, zamjenika ministra obrane i militantnog neokonzervativca D o u g a Feilha. Feith je 1 9 8 1 . bio o p t u e n za odavanje P e n t a g o n o v i h tajnih p o d a t a k a Izraelu. Bivi d i r e k t o r obavjetajne
slube Vijea za nacionalnu sigurnost Vincent C a n n i s t a r o o p t u i o
je F a i t h a i, u o u j k u 1982., z a t r a i o da on s m j e s t a o d s t u p i iz
102

P r e m a rijeima n e k a d a n j e F e i t h o v e zamjenice, p o t p u k o v n i ce Karen K w i a t k o w s k e , U r e d za p o s e b n e planove bio je " p r o p a

g a n d n a radionica" i o n a je o s o b n o "bila svjedok k a k o su nositelji
neokonzervativnog programa unutar Ureda za posebne planove
uzurpirali o d m j e r e n e i p o z o r n o s r o e n e p r o c j e n e i k a k o su o b u
stavljanjem i izvrtanjem analiza obavjetajnih sluba K o n g r e s u i
U r e d u p r e d s j e d n i k a dostavljali n e i s t i n e " . U j e d n o m s l u b e n o m
izvjeu o r a d u Feithova U r e d a za p o s e b n e planove, s e n a t o r Carl
Levin izrijekom je n a v e o F e i t h a k a o o s o b u koja je Bijeloj kui
dostavila veliku koliinu informacija o n a v o d n o j suradnji Iraka i
Al Kaide, koje su se poslije a m e r i k e okupacije Iraka p o k a z a l e
lanima.

Kao i ostali tienici A n d r e w a Marshalla, tj. "Jedijevi ratnici",

i C h e n e y je b i o j e d a n od o s n i v a a Projekta za n o v o a m e r i k o
stoljee i z a g o v a r a o je svrgavanje vlasti u Iraku m n o g o prije n e
goli je p o s t a o p o t p r e d s j e d n i k .

B o r g e r , J u l i a n , " T h e S p i e s W h o P u s h e d for W a r " (pijuni koji s u pravili

p r i t i s a k za u l a z a k u r a t ) , The Guardian, L o n d o n , 17. s r p n j a 2 0 0 3 .
9

Ibid.

103

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

Zcdmay Khalilzad

negoli j e G e o r g e W . B u s h s t u p i o n a m j e s t o p r e d s j e d n i k a bio j e

J o j e d a n od "Jedijevih r a t n i k a " u konjunici A n d r e w a M a r shalla bio je Z a l m a y Khalilzad. R o e n u Afganistanu, naturalizi

rani a m e r i k i dravljanin, u vladi B u s h a i Cheneyja bio je 2 0 0 0 .
g o d i n e na elu s k u p i n e z a d u e n e za pitanja tranzicije, a p o t o m
je p o s t a o savjetnik m i n i s t r a o b r a n e R u m s f e l d a . I on je bio lan
Projekta za n o v o a m e r i k o stoljee (PNAC-a) i j e d a n od p o t p i
s n i k a p i s m a t o su ga, 2 6 . sijenja 1998., lanovi toga p r o j e k t a
uputili p r e d s j e d n i k u C l i n t o n u , u k o j e m u ga p o t i u na rat p r o t i v
S a d a m a H u s e i n a i na p r o m j e n u r e i m a u Iraku.

vii d i r e k t o r u p r e d s j e d n i k o m e Vijeu za n a c i o n a l n u s i g u r n o s t
u vrijeme m a n d a t a m i n i s t r i c e C o n d i Rice, tijekom prvih g o d i n a
prvoga m a n d a t a g o s p o d i n a Busha.
Uloga Z a l m a y a Khalilzada u dvije vlade p r e d s j e d n i k a G e o r gea W. B u s h a odvela ga je u s r e d i t e najveih r a t n i h podruja.
Khalilzad j e 10. oujka 2 0 0 5 . i m e n o v a n a m e r i k i m v e l e p o s l a
n i k o m u Iraku. N a t o m e j e m j e s t u z a m i j e n i o J o h n a N e g r o p o n tea. O s t a l a d i p l o m a t s k a mjesta na kojima je bio (otkako je 1984.
g o d i n e p o s t a o a m e r i k i dravljanin) bila s u m j e s t o a m e r i k o g

U rujnu 2 0 0 4 . Khalilzada su optuili da p o k u a v a utjecati na

predstojee p r e d s j e d n i k e izbore u Afganistanu. List Los Angeles
Times o t o m e je napisao: "Nekoliko afganistanskih predsjednikih
k a n d i d a t a . . . tvrdi da ameriki v e l e p o s l a n i k i njegovi p o m o n i c i
p o t a j n o prave p r i t i s a k k a k o bi osigurali p o b j e d u p r o a m e r i k o g a
kandidata, p r e d s j e d n i k a H a m i d a Karzaija". K a n d i d a t M o h a m e d
M o h a k i k r e k a o je k a k o je Khalilzad od njega i ostalih k a n d i d a t a
traio da se p o v u k u iz k a m p a n j e : " I s t o to ine sa svim o s t a l i m
k a n d i d a t i m a . T o j e razlog z b o g kojega svi m i s l e k a k o nije s a m o
Khalilzad takav, n e g o d a j e takva i cijela a m e r i k a Vlada. Svi o n i
ele Karzaija, i ovi su izbori s a m o p r e d s t a v a . "

veleposlanika u Afganistanu (od 2 0 0 3 . do 2005.) i p o s e b n o g iza

Khalilzad je d o b i o n a d i m a k "kraljevski namjesnik", zbog toga

t o je njegov utjecaj na a f g a n i s t a n s k u Vladu n e k e A f g a n i s t a n c e
podsjeao na razdoblje b r i t a n s k o g a kolonijalizma. Los Angeles Ti
mes n a p i s a o je: "I izaslanici na sjednicama, koji su 2 0 0 2 . g o d i n e
izabrali Karzaija za p r i v r e m e n o g p r e d s j e d n i k a i p o t v r d i l i n o v i
afganistanski Ustav, optuili su veleposlanika za upletanje, ak i
za potplaivanje izaslanika k a k o bi glasovali za Karzaija".

Karzai, kojega su njegovi (Khalilzadovi) prijatelji iz W a s h i n g t o -

10

Khalilzad, tienik potpredsjednika Dicka Cheneya i

zamjenika m i n i s t r a o b r a n e Paula D. Wolfowitza, j o d a v n o prije

slanika a m e r i k o g predsjednika i veleposlanika u Largeu za "slo

b o d n e Iraane", 2 0 0 2 . g o d i n e , t e p o s e b n o g a m e r i k o g izaslanika
u Afganistanu, 2 0 0 1 . g o d i n e .
Prije toga je radio k a o p o s e b n i savjetnik u naftnoj k o m p a n i j i
Unocal Oil C o . iz Kalifornije, gdje je p o s r e d o v a o u o d n o s i m a s
a f g a n i s t a n s k o m t a l i b a n s k o m v l a d o m , koja je, k a k o je Khalilzad
tvrdio svojim k o l e g a m a u W a s h i n g t o n u , zasluivala a m e r i k u
p o t p o r u . D o k je radio za k o m p a n i j u Unocal, koja je tada p o k u a
vala izgraditi p l i n o v o d p r e k o A f g a n i s t a n a vrijedan milijarde d o
lara, s u r a i v a o je s j e d n i m prijateljem iz A f g a n i s t a n a po i m e n u
na, slijedom Khalilzadove p r e p o r u k e , postavili za p r e d s j e d n i k a
Afganistana. Khalilzad je bio i lan s k u p i n e koja je utemeljila
Projekt za n o v o a m e r i k o stoljee te p o t p i s n i k njihova zahtijeva
i z 1998. g o d i n e z a s v r g n u e S a d a m a H u s e i n a p o m o u sile.

Richard Perle
U w a s h i n g t o n s k i m krugovima, zbog njegova tajnovita naina
rada, zovu ga " K n e z t a m e " . I on je j e d a n od utjecajnih M a r s h a l lovih tienika. R a d i o je k a o savjetnik za politiku u P e n t a g o n u
(s te je d u n o s t i o d s t u p i o u veljai 2 0 0 4 . g o d i n e ) , k a o savjetnik

10

W a t s o n , P a u l , " U S H a n d S e e n i n A f g h a n i s t a n E l e c t i o n " (Vidjiv utjecaj

a m e r i k e r u k e na i z b o r e u A f g a n i s t a n u ) , Los Angeles Times, 2 3 . r u j n a 2 0 0 4 .

104

za p o l i t i k u u izraelskoj s t r a n c i Likud, k a o d i r e k t o r za m e d i j e u
105

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

kompaniji C o n r a d a Blacka Hollinger G r o u p , koja je vlasnik novi

n a / m / s a / e m Post (u k o j e m u je Perle bio lan U p r a v n o g a o d b o r a ) ,
k a o strunjak r a z n i h t r u s t o v a m o z g o v a i e s t o k p r i s t a a r a t a u
Iraku. Bio je i j e d a n od p o s e b n i h gostiju na n e d a v n o m s a s t a n k u
tajne B i l d e r b e r k e s k u p i n e , t o je pokazatelj njegova utjecaja
u n u t a r a t l a n t s k o g a ustroja.

macija za izraelsku Vladu. U izvjeu Associated Pressa stoji kako

R a d i o je u A m e r i k o m p o d u z e t n i k o m i n s t i t u t u i u Projektu
za n o v o a m e r i k o stoljee. I j e d n a i d r u g a organizacija bile su
i s t a k n u t i tvorci B u s h o v e vanjske politike, a djelovale su iz poza
d i n e i i m a l e p o s e b a n utjecaj u poticaju a m e r i k o g a n a p a d a na
Irak.
J e d n o m j e p r i g o d o m bio o p t u e n d a j e utjecajan a g e n t Izrae
la. O n j e m u se p i s a l o da je, d o k je r a d i o za s e n a t o r a Henryja
" S c o o p a " J a c k s o n a , z a g o v o r n i k a jaanja o r u a n i h snaga, u j e d
n o m " t e l e f o n s k o m r a z g o v o r u koji je FBI s n i m i o 1970. g o d i n e , s
j e d n o m o s o b o m iz izraelskoga v e l e p o s l a n s t v a r a z g o v a r a o o vrlo
tajnim p o d a t c i m a " . G o d i n e 1983., n a k o n s t o j e s t u p i o n a d u n o s t
u Pentagonu, u vrijeme m a n d a t a predsjednika Reagana, naao
s e p o d p a l j b o m z a t o t o j e o d j e d n e izraelske k o m p a n i j e z a
proizvodnju oruja d o b i o 50.000 dolara. Perle je na to odgovorio
k a k o je taj novac d o b i o za p o s a o lobiranja u W a s h i n g t o n u koji je
obavio prije p r e u z i m a n j a d u n o s t i u amerikoj Vladi.
Prema j e d n o m izvjeu Associated Pressa od 24. prosinca 1985.
g o d i n e , u vrijeme kada je jo uvijek bio d u n o s n i k M i n i s t a r s t v a
o b r a n u u Reaganovoj vladi, n a p a o ga je J e r e m i a h D e n t o n , tadanji
s e n a t o r r e p u b l i k a n a c iz savezne drave A l a b a m e , z a t o s t o j e Step h e n a D. Bryena p o s t a v i o na m j e s t o p o m o n i k a u P e n t a g o n u . U
j e d n o m izvjeu Leeja Byrda, koje je e-mailom p o s l a o J o h n Sugg
l o h n D ugg (nj aol. c o m ) . D e n t o n je optuio Bryena. N a k o n s t o j e oti
ao s r a d n o g a m j e s t a u utjecajnom A m e r i k o m o d b o r u za javna
pitanja Izraela ( A m e r i c a n Israel Public Affairs C o m m i t t e e , AIP A C ) , bio je prisiljen o d s t u p i t i i s poloaja u S e n a t s k o m e o d b o r u
za vanjsku politiku (Senate Foreign Relations C o m m i t t e e ) , n a k o n
t o je p r o v e d e n a istraga o njegovu pokuaju prikupljanja infor106

je federalno d r a v n o tuiteljstvo p o v u k l o tu o p t u n i c u i k a k o je
Perle b r a n i o Bryenov i n t e g r i t e t .

11

Bio je b l i s k o p o v e z a n s b i v i m z a m j e n i k o m m i n i s t r a o b r a n e
P a u l o m D. Wolfowitzem, n e o k o n z e r v a t i v c e m i p o b o r n i k o m rata
p r o t i v Iraka, koji je s toga poloaja o t i a o na m j e s t o d i r e k t o r a
Svjetske b a n k e . Bio je e s t o k p o b o r n i k Izraela i p r o t i v n i k S a u dijske Arabije. Bio je lan S a v j e t o d a v n o g o d b o r a i d o v s k o g in
s t i t u t a z a n a c i o n a l n u s i g u r n o s t Q e w i s h I n s t i t u t e for N a t i o n a l
Security Affairs, J I N S A ) .

Paul D. Wolfowitz
Kao j o j e d a n tienik A n d r e w a M a r s h a l l a , W o l f o w i t z j e ra
dio s njim u P e n t a g o n u radio od 1989. do 1992. godine, u vrijeme
dok je m i n i s t a r o b r a n e bio C h e n e y . W o l f o w i t z a su drali j e d n i m
o d n a j i s t a k n u t i j i h n e o k o n z e r v a t i v a c a , koji j e b i o najvie s k l o n
ratnoj opciji. On je glavni a u t o r t a k o z v a n e " W o l f o w i t z o v e d o k
trine", p o z n a t e i p o d n a z i v o m B u s h o v a d o k t r i n a .
W o l f o w i t z je b i o d u n o s n i k u v l a d a m a n e k o l i k o p r e d s j e d
nika. Bio je vojni analitiar za m a n d a t a p r e d s j e d n i k a R o n a l d a
Reagana, p r v o n a m j e s t u d i r e k t o r a Odjela z a planiranje p o l i t i k e
u M i n i s t a r s t v u vanjskih poslova, a z a t i m na m j e s t u p o m o n i k a
m i n i s t r a v a n j s k i h p o s l o v a za p i t a n j a i s t o n e Azije i Pacifika, od
1982. do 1986. g o d i n e , k a d a je i m e n o v a n v e l e p o s l a n i k o m u I n
doneziji. Z a vrijeme m a n d a t a G e o r g e a H e r b e r t a W a l k e r a B u s h a
Wolfowitz je obavljao d u n o s t zamjenika m i n i s t r a o b r a n e
z a d u e n a za vojnu politiku.
O d 1 9 7 7 . d o 1 9 8 0 . b i o j e d i r e k t o r Odjela z a p l a n i r a n j e p o l i
t i k e pri M i n i s t a r s t v u vanjskih p o s l o v a , t i j e k o m m a n d a t a p r e
dsjednika Jimmyja artera, a zatim zamjenik pomonika mini-

11

V e s t , J a s o n , " T u r k e y , I s r a e l a n d t h e U S " ( T u r s k a , Izrael i S A D ) , The

Nation, 2 3 . k o l o v o z a 2 0 0 2 .

107

William Engdahl

STOLJEE RATA 2

stra obrane. Od 1973. do 1977. bio je na raznim poloajima u

A m e r i k o j agenciji za k o n t r o l u n a o r u a n j a i za r a z o r u a n j e (US
A r m s C o n t r o l a n d D i s a r m a m e n t Agency). J e d n a o d tih d u n o s t i
bilo je i m j e s t o p o s e b n o g p o m o n i k a d i r e k t o r a za p r e g o v o r e o
S p o r a z u m u o ogranienju stratekog naoruanja (Strategic A r m s
L i m i t a t i o n T a l k s , SALT). Z n a k o v i t a j e injenica s t o j e o d 1970.
d o 1972. p r e d a v a o n a O d s j e k u z a politike z n a n o s t i Sveuilita
Yale, gdje mu je j e d a n od s t u d e n a t a bio Lewis " S c o o t e r " Libby,
koji e p o s t a t i dugogodinji politiki s u r a d n i k W o l f o w i t z a i vr
s t o povezana bratstva neokonzervativaca okupljena o k o A n d r e w a
Marshalla, R u m s f e l d a i Cheneyja.

k o m u n i s t i k o g a b l o k a " i da p o d r u j a "s p r i r o d n i m b o g a t s t v i m a
vitalnim za a m e r i k o g o s p o d a r s t v o trebaju j e d n a k o t a k o biti d i o
u k u p n o g a p l a n a s t r a t e k e o b r a n e " . T i m e j e mislio n a b o g a t a n a
lazita nafte u a r a p s k i m z e m l j a m a i u Iraku. T a k o e r je n a p i s a o
kako "se svakoga t k o i m a m o g u n o s t ugroziti t a p o d r u j a m o r a
shvatiti ozbiljno". P o t p u n o u stilu W o h l s t e t t e r a , W o l f o w i t z je
u s t v r d i o da e "ak i nagovjetaj o postojanju n u k l e a r n o g oruja
na Bliskom istoku biti razlog najozbiljnije z a b r i n u t o s t i " .

F.

Kao d u g o g o d i n j i lan P r o j e k t a za n o v o a m e r i k o stoljee,

W o l f o w i t z j e b i o p o t p i s n i k P N A C - o v a p i s m a o d 2 6 . sijenja
u p u e n a p r e d s j e d n i k u C l i n t o n u , u k o j e m u se zahtijevalo uk
lanjanje S a d a m a H u s e i n a . P o p u t R i c h a r d a Perlea, W o l f o w i t z ,
kojega j e a m e r i k i p r e d s j e d n i k B u s h 2 0 0 5 . i m e n o v a o d i r e k t o
r o m Svjetske b a n k e , u n a t o t o m e t o nije i m a o n i k a k v a b a n k a r
skog iskustva, bio je m e u biranim s u d i o n i c i m a s a s t a n k a Bilderberke skupine odranog 2000. godine.
Bivi kolega A n d r e w a Marshalla iz korporacije R A N D Albert
W o h l s t e t t e r , prijatelj i a k a d e m s k i kolega Wolfowitzova o c a j a c o ba Wolfowitza, r a d i o je do 1962. g o d i n e za korporaciju R A N D , a
1964. z a p o s l i o s e n a Sveuilitu C h i c a g o . O n d j e j e s u s r e o s t u
d e n t a p o i m e n u P a u l W o l f o w i t z . Njega s u privukli W o h l s t e t t e rov i n t e l e k t i t e m p e r a m e n t p a j e p o e o raditi p o d n j e g o v i m n a
dzorom.
W o l f o w i t z j e n a s t a v i o ondje gdje j e W o h l s t e t t e r stao. D o k j e
W o h l s t e t t e r u p o z o r a v a o n a n u n o s t p r i p r e m a p r o t i v Rusije koja
se iznova naoruava i Kine koja se naoruava n u k l e a r n i m orujem,
Wolfovitz je i m a o na u m u treu dimenziju na kojoj bi se razvija
la n u k l e a r n a strategija - irenje n u k l e a r n o g oruja.

Godine 1969., u jeku rasprave o p r o t u r a k e t n o j obrani,

W o h l s t e t t e r je p o z v a o W o l f o w i t z a i R i c h a r d a Perlea, j o j e d n o g
tienika, da mu p o m o g n u u prikupljanju p o d a t a k a p o t r e b n i h za
voenje s u s t a v n e k a m p a n j e z a ouvanje p r o t u r a k e t n e o b r a n e
(ABM-a). Radili su u u r e d u s e n a t o r a Henryja " S c o o p a " J a c k s o na, z a s t u p n i k a D e m o k r a t s k e s t r a n k e iz savezne drave W a s h i n
gton i r a t n o g j a s t r e b a , gdje su organizirali intervjue i napravili
nacrt izvjea.
Z a t i m s u t a dvojica m l a d i h W o h l s t e t t e r o v i h p o m a g a a otila
u w a s h i n g t o n s k u politiku. Wolfowitz je poeo kao mlai
d u n o s n i k u Odjelu za Bliski istok pri Ministarstvu o b r a n e i b r z o
je n a p r e d o v a o do ravnatelja Agencije za k o n t r o l u n a o r u a n j a i za
razoruanje, za vrijeme m a n d a t a p r e d s j e d n i k a Geralda R. F o r d a
i Jimmyja artera.
12

Tijekom mandata predsjednika Clintona osmislio je novu

vanjsku politiku p r e m a Iraku i d r u g i m "potencijalnim d r a v a m a
agresorima". Odbacio je dotadanju politiku obuzdavanja neprija
telja i p r i h v a t i o p o l i t i k u " p r e v e n t i v n o g " p r v o g u d a r a radi u k
lanjanja m o g u e o p a s n o s t i . P r e d s j e d n i k C l i n t o n je, k a o i p r e
d s j e d n i k G e o r g e B u s h stariji, C o l i n L. P o w e l l i o s t a l i bivi
d u n o s n i c i iz B u s h o v e vlade, o d b a c i o W o l f o w i t z o v prijedlog o
p o k r e t a n j u " p r e v e n t i v n i h " ratova. O d l u i o se za nastavljanje p o
litike o b u z d a v a n j a neprijatelja.

U svojoj disertaciji o irenju n u k l e a r n o g oruja na B l i s k o m

istoku, Wolfowitz je napisao da Sjedinjene Amerike Drave "tre
baju gledati m a l o ire od branjenja t r a d i c i o n a l n i h s a v e z n i k a od
108

12

Khurram, Hussein, "Neocons: T h e m e n behind the curtain" (Neokonzervativci - ljudi iza zavjese), Bulletin of the Atomic Scientists, s t u d e n i / p r o s i n a c 2 0 0 3 .

109

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

O b u z d a v a n j e neprijatelja bila je politika i G e o r g e a W. B u s h a

m l a e g a tijekom p r v i h n e k o l i k o mjeseci n a d u n o s t i p r e d s j e d
nika. M n o g i s u W o l f o w i t z o v p l a n vidjeli kao " p r o j e k t z a a m e
riku h e g e m o n i j u " p a j e njegova p o l i t i k a " p r e v e n t i v n e " i n t e r
vencije bila o b u z d a v a n a sve d o k t e r o r i s t i k i m n a p a d o m o d 1 1 .
rujna 2 0 0 1 . g o d i n e nije oivljena m i l i t a n t n a politika j a s t r e b o v a obrana pomou napada.

Wolfowitz nije bio j e d i n a o s o b a u Bushovoj vladi koja je i m a

la s n a n e veze s v o j n o - i n d u s t r i j s k i m k o m p l e k s o m . Piui 2 0 0 3 .
g o d i n e za list Foreign Policy in Focus, C o n n H a l l i n a n n a p i s a o je
k a k o je, ni g o d i n u d a n a prije p r e d s j e d n i k i h izbora iz 2 0 0 4 . g o
dine, " p r e m a p o d a t c i m a C e n t r a z a politiki i n t e g r i t e t ( C e n t e r
for Political I n t e g r i t y ) , d e v e t od t r i d e s e t bivih i sadanjih la
nova utjecajnog O d b o r a za o b r a m b e n u politiku (Defense Policy
Board) bilo p o v e z a n o s vojno-industrijskim k o m p a n i j a m a s koji
ma je M i n i s t a r s t v o o b r a n e sklopilo u g o v o r e vrijedne 76 milijar
da dolara. Taj p o p i s izgleda k a o p o p i s " T k o je t k o " u B u s h o v o j
vladi. Korporaciju N o r t h t r o p G r u m m a n u Bijeloj kui p r e d s t a
vljaju n a e l n i k s t o e r a I. L e w i s Libby, p o m o n i k m i n i s t r a o b r a
n e D o u g l a s Feith, z a m j e n i k m i n i s t r a o b r a n e Paul W o l f o w i t z ,
ministar- R a t n o g z r a k o p l o v s t v a J a m e s G. R o c h e i p o m o n i k m i
nistra R a t n o g a zrakoplovstva N e l s o n G i b s .

Poslije p r e d s j e d n i k i h izbora iz 2 0 0 4 . g o d i n e bilo je r a z n i h

izjava o Wolfowitzovoj ulozi tijekom d r u g o g a Bushova m a n d a t a .
D a n a 4. s t u d e n o g a 2 0 0 4 . n o v i n a r CBS Newsa David Paul K u h n
izjavio je: "Mislilo se d a j e e f j o h n a R. Boltona, z a m j e n i k m i n i
stra o b r a n e Paul Wolfowitz, o s o b a koja bi mogla zamijeniti C o n d o l e e z z u Rice. T v o r a c r a t a u I r a k u , Wolfowitz, n a a o se p o d
paljbom k o n g r e s n i k a iz D e m o k r a t s k e stranke zbog nepostojanja
p l a n o v a za p o s l i j e r a t n o razdoblje. Savjetnika za n a c i o n a l n u si
g u r n o s t n e t r e b a p o t v r d i t i S e n a t p a ogorenje d e m o k r a t a W o l f o w i t z o v o m p o l i t i k o m n e e biti nikakav odluujui i m b e n i k . "
Bolton, W o l f o w i t z i m i n i s t a r o b r a n e D o n a l d R u m s f e l d o d r e
dili s u B u s h o v u d o k t r i n u vrle, j e d n o s t r a n e p r e v e n t i v n e p o l i
tike. A f g a n i s t a n i Irak trebali su biti prvi p o k u s n i t e r e n i za tu
n o v u i b e z o n u a m e r i k u d o k t r i n u . Kada bi se politiku krojilo po
volji neokonzervativaca, jastrebova Pentagona, bio bi to tek poe
t a k o n o g a t o su n e k i od njih, m e u n j i m a i bivi d i r e k t o r CIAe J a m e s Woosley, nazvali "etvrtim svjetskim r a t o m " . On je Hla
d n i rat r a u n a o k a o "trei svjetski r a t " .
Prije ulaska u B u s h o v u vladu, 2 0 0 1 . godine, W o l f o w i t z je bio
dekan konzervativnog Fakulteta za napredne m e u n a r o d n e stu
dije (School of A d v a n c e d International Studies) u Baltimoreu, na
Sveuilitu J o h n H o p k i n s . Bio je i lan p o s e b n e r a d n e s k u p i n e u
kompaniji za proizvodnju oruja i vojne o p r e m e H u g h e s Electro
nics, a i s t o d o b n o je p r u a o savjetodavne usluge k o m p a n i j i BP
A m a c o (British P e t r o l e u m A m a c o ) i divu m e u k o m p a n i j a m a za
o p s k r b u orujem i vojnom o p r e m o m - N o r t h r o p G r u m m a n u .
110

13

W o l f o w i t z je bio i a u t o r k o n t r o v e r z n e B u s h o v e d o k t r i n e iz
2 0 0 2 . g o d i n e , p r e m a kojoj Sjedinjene A m e r i k e D r a v e imaju
pravo voditi "preventivne" ratove kako bi zadrale p r e m o na
svjetskoj razini. U oujku 1 9 9 2 . utjecajni a m e r i k i list Washin
gton Post objavio je s e n z a c i o n a l n u p r i u o j e d n o m d o k u m e n t u
P e n t a g o n a koji je n a m j e r n o p u t e n u j a v n o s t . U njoj je pisalo:
"U j e d n o m tajnom d o k u m e n t u , koji ima svrhu pripomoi ' o d r e
ivanju smjera zemlje u sljedeemu stoljeu', Ministarstvo obra
ne zahtijeva udruivanje svih snaga u svrhu ouvanja a m e r i k e
vojne premoi na svijetu i sprjeavanja pojave neke s u p a r n i k e
velesile u E u r o p i , Aziji ili zemljama biveg Sovjetskoga Saveza.
U tome d o k u m e n t u od 46 stranica pie da je to 'utvr
e n a smjernica m i n i s t r a o b r a n e ' namijenjena pripremi prorau
na za vojne svrhe za fiskalne godine od 1 9 9 4 . do 1999. On je
s u p r o t a n p r e d v i a n j i m a n e k i h a n a l i t i a r a izvan P e n t a g o n a o
t o m e da se P e n t a g o n nee opirati daljnjem smanjenju p r o r a u n a
za vojsku poslije b u r n e i z b o r n e g o d i n e .

13

Tyler, P a t r i c k E., " P e n t a g o n d r o p s g o a l o f b l o c k i n g n e w S u p e r p o w e r s "

( P e n t a g o n o d u s t a j e od s p r j e a v a n j a n o v i h v e l e s i l a ) . The New York Times, 2 4 .
svibnja 1 9 9 2 .

Ill

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

Naprotiv, u t o m e se d o k u m e n t u iznose p o d r o b n i a r g u m e n t i za
odranje sadanjih 'stalnih snaga' milijun i p e t s t o tisua aktivnih
vojnika do kraja ovoga desetljea, i dulje,
lako se osvre na injenicu da se ' z a v r e t k o m H l a d n o g a r a t a
smanjuje pritisak za vojno uplitanje A m e r i k e u svaki potencijal
ni regionalni ili lokalni s u k o b ' , d o k u m e n t se zalae ne s a m o za
ouvanje n e g o i za proirenje vrlo zahtjevnih a m e r i k i h obveza i
za odbijanje nastojanja kljunih saveznika da se sami brinu o
vlastitoj sigurnosti.
D o k u m e n t o s o b i t o istie m o g u n o s t d a 'Amerika b u d e j e d n o
stran j a m a c o b r a n e ' zemalja Istone Europe, ' p o m o g u n o s t i u
suradnji s ostalim lanicama NATO-a', i razmatra primjenu
amerike vojne sile za sprjeavanje ili kanjavanje u p o r a b e nuk
learnog, biolokog i kemijskog oruja', ak i u o n i m s u k o b i m a u
kojima Sjedinjene A m e r i k e Drave nemaju nikakvih drugih izra
vnih interesa'.
D o k u m e n t je izraen pod n a d z o r o m Paula Wolfowitza, pomo
nika ministra o b r a n e zaduena za vojnu politiku. Iako nije pre
doen Kongresu niti je trebao biti d o s t u p a n javnosti, taj d o k u m e n t
j e s t odgovor najviih razina P e n t a g o n a na sve snanije zahtjeve
amerike politike rasprave za smanjenjem angairanja amerikih
snaga u stranim zemljama. Objavljen najprije u nedjeljnom izdanju
New York Timesa, taj d o k u m e n t p o d a s t i r e opravdanje za vojno
angairanje A m e r i k e u cijelome svijetu kao ' k o n s t a n t n o stanje' u
razdoblju golemih promjena.
Sredinja strategija toga Pentagonova plana jest 'uspostaviti i za
titi novi poredak', koji dovoljno uzima u obzir interese razvijenih
industrijskih zemalja, kako bi se obeshrabrilo njihove pokuaje
ugroavanja n a e vodee uloge', i istodobno zadrati vojnu pre
mo koja e biti kadra 'sprijeiti da potencijalni suparnici ak po
nu teiti stjecanju vee uloge na regionalnoj ili svjetskoj razini.
'Sjedinjene A m e r i k e Drave ne m o g u biti svjetski policajac, koji
e p r e u z i m a t i o d g o v o r n o s t za ispravljanje svakoga zla, ali e m o
zadrati vrlo v a n u zadau s e l e k t i v n o g ispravljanja o n i h zala
koji dovode u o p a s n o s t ne s a m o n a e interese n e g o i interese
n a i h saveznika i prijatelja, ili o n i h zala koji bi mogli ozbiljno
u z d r m a t i m e u n a r o d n e o d n o s e ' , navodi se u d o k u m e n t u .
Veina o n o g a t o se iznosi u d o k u m e n t u p o d u d a r a se s o p s e n i m
izjavama koje su u javnosti dali m i n i s t a r o b r a n e Richard B. C h e
n e y i g e n e r a l C o l i n L. P o w e l l , p r e d s j e d n i k z a p o v j e d n i t v a
z d r u e n o g a stoera. Vjerujui da je ovogodinja rasprava o obra
ni kljuni t r e n u t a k u stvaranju okvirnoga naela za s i g u r n o s t u
razdoblju poslije Hladnoga rata, ta dvojica d u n o s n i k a dala su

112

Kongresu n e o b i n o iscrpna izvjea o razlozima stvaranja vojne

sile kakvu su zamislili poslije raspada Varavskoga p a k t a potkraj
1989. godine.
Kao i njihove javne izjave, taj d o k u m e n t s o z n a k o m tajnosti istie
vrijednosti zajednikog djelovanja i glavni i n t e r e s Sjedinjenih
Amerikih Drava u promicanju potivanja meunarodnoga prava i
'irenja d e m o k r a t s k i h o b l i k a vlasti i o t v o r e n i h g o s p o d a r s k i h
sustava'.
Kao i njihove javne izjave, u t o m e se d o k u m e n t u opisuje i preu
smjeravanje a m e r i k i h vojnih s n a g a s o p a s n o s t i od svjetskoga
rata s bivim Sovjetskim Savezom na potencijalne r e g i o n a l n e
sukobe.
No taj novi d o k u m e n t na p r v o m j e s t o stavlja nastojanja Sje
dinjenih A m e r i k i h Drava u svrhu sprjeavanja pojave n e k e su
parnike velesile, s t o j e politiki osjetljiva t e m a , koja se u javnoj
raspravi ne istie.
Taj cilj, kako stoji u d o k u m e n t u , 'jest d o m i n a n t n o pitanje, koje je
temelj n o v e strategije r e g i o n a l n o g vojnog djelovanja i koje od
nas zahtijeva da uloimo n a p o r e u svrhu sprjeavanja pojave bilo
koje m o n e neprijateljske sile koja bi m o g l a stei prevlast na
n e k o m podruju ija bi potencijalna bogatstva, pod vrstim nad
z o r o m , bila d o s t a t n a za stvaranje m o n e svjetske sile. M e u ta
podruja u b r a j a m o Z a p a d n u E u r o p u , i s t o n u Aziju, p o d r u j e
biveg Sovjetskoga Saveza i j u g o z a p a d n u Aziju'.
Podijeljen 18. veljae vojnim zapovjednicima i m i n i s t r i m a , za
povjednicima o n i h podruja diljem svijeta na kojima postoji voj
na o p a s n o s t , te ostalim visokim d u n o s n i c i m a u P e n t a g o n u , taj
d o k u m e n t predstavlja gotovo k o n a a n nacrt ovogodinjih prili
no zakanjelih 'Smjernica za planiranje o b r a n e ' , temeljnoga do
k u m e n t a m i n i s t r a o b r a n e o vojnoj politici i strategiji."
14

" W o l f o w i t z o v a d o k t r i n a " , k a k o je u to v r i j e m e bila p o z n a t a ,

tj. p r e v e n t i v n o ratovanje radi o b r a n e amerike p r e m o i na cijelo
me svijetu, bila je m a l o previe o t v o r e n a u j a v n o s t i u m j e s e c i m a
n e p o s r e d n o poslije r a s p a d a Sovjetskoga Saveza i, kako se p r e t p o
stavljalo, zavretka Hladnoga rata. Kada je senator iz Republikan-

14

Gellmann, Barton, "Keeping t h e U. S. First; P e n t a g o n W o u l d Preclude a

Rival S u p e r p o w e r " (Odrati S A D n a p r v o m e m j e s t u ; P e n t a g o n b i sprijeio poja
vu n e k e s u p a r n i k e v e l e s i l e ) . The Washington Post, 1 1 , oujka 1 9 9 2 .

113

STOLJEE R A T A 2

F. William Engdahl

ske s t r a n k e J o s e p h Biden, iz s a v e z n e drave Delavare, prvi p u t

vidio dijelove toga d o k u m e n t a objavljene u New York Timesu, u
proljee 1992., bio je u a s n u t i n a p a o je taj d o k u m e n t kao recept
za "doslovan Pax Americana". Objavljeni dijelovi toga d o k u m e n t a ,
n a c r t iz S m j e r n i c a za p l a n i r a n j e vojne politike (Defence Policy
G u i d a n c e , D P G ) o velikoj a m e r i k o j vojnoj strategiji zacrtanoj
za d e v e d e s e t e g o d i n e p r o l o g a stoljea bio je zapanjuju po svo
me vienju n o v e a m e r i k e vanjske i vojne p o l i t i k e . N a p i s a n
poslije Zaljevskoga r a t a iz 1 9 9 1 . g o d i n e , u n a c r t u d o k u m e n t a
S m j e r n i c e z a p l a n i r a n j e vojne p o l i t i k e p r e d l a e s e p o s t i z a n j e
a m e r i k e v o j n e p r e m o i n a d E u r o a z i j o m p o m o u sprjeavanja
pojave bilo koje p o t e n c i j a l n e neprijateljske sile, i politiku v o e
nja p r e v e n t i v n i h ratova p r o t i v o n i h drava za koje se p r e t p o s t a
vlja da n a s t o j e p r o i z v e s t i oruje za m a s o v n o u n i t e n j e . Govori
se o svijetu u k o j e m u bi a m e r i k a vojna intervencija u s t r a n i m
z e m l j a m a p o s t a l a " s t a l n a pojava", a Ujedinjene se n a r o d e ni ne
spominje.
Iako u b l a e n u k o n a n o m obliku, na inzistiranje t a d a n j e g a
savjetnika za n a c i o n a l n u s i g u r n o s t B r e n t a Scowcrofta i m i n i s t r a
vanjskih poslova J a m e s a Bakera, s p o m e n u t i d o k u m e n t z a u z e o je
sredinje m j e s t o u m i s l i m a dvojice svojih a u t o r a , Paula W o l fowitza i Lewisa " S c o o t e r a " Libbyja, te njihova efa, t a d a n j e g a
p e n t a g o n s k o g m i n i s t r a Dicka Cheneyja.
D e s e t g o d i n a poslije toga taj je d o k u m e n t p r o v e d e n u djelo,
poslije r a z o r n o g a t e r o r i s t i k o g n a p a d a o d 1 1 . r u j n a 2 0 0 1 . g o d i
n e . U to je v r i j e m e Dick C h e n e y ve bio najmoniji p o t p r e
d s j e d n i k u povijesti Sjedinjenih A m e r i k i h Drava, a dvojica
autora toga d o k u m e n t a , zamjenik ministra obrane Paul Wolfowitz
i Cheneyjev naelnik stoera i savjetnik za n a c i o n a l n u s i g u r n o s t
Lewis Libby, p o s t a l a su sredinje o s o b e za kreiranje vanjske p o
litike u vladi p r e d s j e d n i k a B u s h a .

Eliot Cohen
Jo jedan utjecajan lan "Jedijevih ratnika" A n d r e w a Marshalla
jest Eliot C o h e n . Toga i s t a k n u t o g m i l i t a n t n o g neokonzervativca
i najveega zagovornika rata u Iraku m i n i s t r i c a vanjskih poslova
C o n d o l e e z z a Rice i m e n o v a l a je s a v j e t n i k o m u M i n i s t a r s t v u
vanjskih p o s l o v a u travnju 2 0 0 7 . Bio je to p o t e z koji je u a m e
rikoj V l a d i i z n e n a d i o o n e koji s u p r e t p o s t a v l j a l i d a g o s p o a
Rice nastoji p r o n a i d i p l o m a t s k o , a ne vojno rjeenje p r o b l e m a
na Bliskom i s t o k u .
C o h e n je b i o blizak prijatelj i tienik Paula W o l f o w i t z a . P o
z o r n o s t nacije p r i v u k a o j e n e p o s r e d n o poslije 1 1 . r u j n a 2 0 0 1 . ,
kada mu je Wall Street Journal objavio k o l u m n u p o d n a s l o v o m
"etvrti svjetski rat". Taj su izraz u b r z o prihvatili okorjeli n e o konzervativci, p o p u t bivega d i r e k t o r a CIA-e i lana O d b o r a za
o b r a m b e n u politiku J a m e s a Woolseyja, biveg u r e d n i k a asopi
sa Commentary N o r m a n a P o d h o r e t z a i d i r e k t o r a C e n t r a za sigur
n o s n u politiku F r a n k a Gaffneyja (u ijemu o d b o r u C o h e n t a k o
er sjedi), k a k o bi B u s h o v u politiku "rata p r o t i v t e r o r i z m a " p o
stavili u, po njima, odgovarajui povijesni k o n t e k s t i odredili
" m i l i t a n t n i i s l a m " k a o neprijatelja toga k o n t e k s t a .
N a k o n t o porazi T a l i b a n e , tvrdi C o h e n , A m e r i k a n e m o r a
samo "dokrajiti" irakoga predsjednika S a d a m a H u s e i n a , kojega
je lano o p t u i o za p r u a n j e " p o m o i Al Kaidi", n e g o i nastojati
svrgnuti " m u l e " u Iranu te u m j e s t o njih na vlast dovesti " u m j e r e
nu ili svjetovnu vladu. To bi u o v o m e r a t u bila p o b j e d a j e d n a k o
vana kao i p o t p u n o unitenje (Osame) bin Ladena".

16

Poput

m n o g i h iz M a r s h a l l o v a kruga, i C o h e n je p r i p a d a o m i l i t a n t n o m
Projektu z a n o v o a m e r i k o stoljee.

15

15

Barry, T o m i L o b e , J i m , " T h e M e n W h o S t o l e t h e S h o w " (Ljudi koji s u

u k r a l i p r e d s t a v u ) , l i s t o p a d 2 0 0 2 . , u Foreign Policy in Focus, h t t p : / / w w w . f p i f . o r g /
papers/02men/indeks.htm I

114

16

L o b e , J i m , " R i c e p i c k s n e o - c o n c h a m p i o n o n I r a q " , Asia Times, 6 . o u j k a

2007.

115

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

Dennis B. Ross
U vladi p r e d s j e d n i k a G e o r g e a B u s h a starijeg i u vladi p r e
d s j e d n i k a Billa C l i n t o n a R o s s je bio kljuna o s o b a za p r e g o v o r e
i z m e u Izraela i P a l e s t i n e na B l i s k o m istoku. Iz V l a d e je o t i a o
u j e d a n o d brojnih politikih t r u s t o v a m o z g o v a w a s h i n g t o n s k i h
n e o k o n z e r v a t i v a c a , I n s t i t u t z a politiku p r e m a B l i s k o m i s t o k u .
Za vrijeme R e a g a n o v a m a n d a t a bio je direktor Odjela za politiku
p r e m a Bliskom i s t o k u i j u n o j Aziji u Vijeu za n a c i o n a l n u si
g u r n o s t , a od 1 9 8 2 . do 1984. bio je izravni p o m o n i k A n d r e w a
M a r s h a l l a - z a m j e n i k d i r e k t o r a P e n t a g o n o v a U r e d a za istu
p r o c j e n u . I on je b i o lan P r o j e k t a za n o v o a m e r i k o stoljee,
izvrni d i r e k t o r m o n e organizacije AIPAC, n a k l o n j e n e izrael
skoj s t r a n k i Likud, lan S t r a t e k e s k u p i n e A s p e n , koja je dio
p r i v a t n o g t r u s t a m o z g o v a z v a n o g I n s t i t u t A s p e n , koji j e i m a o
utjecajan u r e d u Berlinu, na elu kojega je bio Jeffrey G e d m i n ,
n e o k o n z e r v a t i v a c i tienik R i c h a r d a Perlea j o iz v r e m e n a kada
je r a d i o u Perleovu A m e r i k o m p o d u z e t n i k o m i n s t i t u t u .

DovS.Zahkeim
U travnju 2 0 0 4 . Dov Z a k h e i m o d s t u p i o je s d u n o s t i p o m o
n i k a m i n i s t r a o b r a n e (bio je revizor i glavni d u n o s n i k za finan
cije). Kada ga je p r e d s j e d n i k G e o r g e W. Bush i m e n o v a o na tu
d u n o s t b i o j e g e n e r a l n i d i r e k t o r k o m p a n i j e SPC I n t e r n a t i o n a l
(System P l a n n i n g C o r p o r a t i o n International, M e u n a r o d n a kor
poracija za planiranje sustava) i lan n e w y o r s k o g a Vijea za m e
u n a r o d n e o d n o s e (Council on Foreign Relations, skraeno CRF).

Rumsfeld g a j e 2 0 0 1 . g o d i n e zaposlio zato stoje bio zadivljen

njegovim i s k u s t v o m u irenju balistikih r a k e t a i injenicom da
je shvaao vanost svemira u vojnim operacijama. D r u g i m rijei
ma, uklapao se u R u m s f e l d o v e p l a n o v e o militarizaciji s v e m i r a i
izgradnji strategije n u k l e a r n e p r e m o i p o m o u p r o t u r a k e t n e
obrane.
Z a k h e i m je strunjak za Z a p a d n u E u r o p u , Bliski istok i isto
nu Aziju, a drali su ga i s t r u n j a k o m za u n u t a r n j u politiku Izra
ela. e s t o su traili n j e g o v o p o l i t i k o miljenje o Izraelu, o n a
cionalnoj o b r a n i i m e u n a r o d n o j politici.
G o d i n e 1998. i Z a k h e i m je b i o j e d a n od p o t p i s n i k a o t v o r e n o
ga p i s m a p r e d s j e d n i k u C l i n t o n u , u k o j e m u se zahtijevalo da
amerika Vlada prihvati " s v e o b u h v a t n u politiku i vojnu s t r a t e
giju za r u e n j e S a d a m a i njegova r e i m a " p r u a n j e m p o t p o r e
organizaciji zvanoj Iraki nacionalni k o n g r e s (Iraqi National C o n
gress, I N C ) , koja je bila p u n a afera, ali s k l o n a n e o k o n z e r v a t i v c i ma, i na elu koje je bio A h m a d alabi. Z a k h e i m je b i o j e d a n od
osnivaa Projekta z a n o v o a m e r i k o stoljee.
Kao skupina, tienici A n d r e w a Marshalla postali su n a j m o
niji lobi u a m e r i k o m politikom ustroju u prvim g o d i n a m a dva
deset prvoga stoljea. Zagovarali su radikalnu p r e o b r a z b u vojnih
snaga i izgradnju p r o t u r a k e t n o g a tita te militarizaciju svemira,
kako bi se koristili a m e r i k o m v o j s k o m i tako Sjedinjenim A m e
rikim D r a v a m a i n j i h o v i m najbliim s a v e z n i c i m a o m o g u i l i
p o t p u n u vlast n a d Z e m l j o m i u s v e m i r u .
To je vjerojatno najopasnija s k u p i n a ideologa u povijesti Sje
dinjenih A m e r i k i h drava.

U M i n i s t a r s t v u o b r a n e p o e o je raditi 1 9 8 1 . g o d i n e , tijekom
m a n d a t a p r e d s j e d n i k a R o n a l d a R e a g a n a . Bio j e z a d u e n z a pri
p r e m u Smjernica za planiranje o b r a n e u sluaju n u k l e a r n o g rata.
G o d i n e 1999. p o z v a n je u organizaciju " V u l c a n s " , s k u p i n u dra
govoljaca - s t r u n j a k a za vanjsku politiku, koja je t a d a n j e m u
g u v e r n e r u savezne drave T e k s a s G e o r g e u B u s h u davala savjete
o p i t a n j i m a v a n j s k e politike.
116

Marshallova vizija ratovanja uz pomo

visoke tehnologije
M a r s h a l l o v i omiljeni p r o j e k t i n a o r u a n j a bili su r a z n e v r s t e
p r e c i z n o g oruja, r o b o t s k e n a p r a v e , m e u kojima i b o r b e n a v o
zila bez ljudske p o s a d e i sline p o d v o d n e n a p r a v e te s i u n e
117

F.

William Engdahl

n a p r a v e koje bi m o g l e p r o m i j e n i t i u r b a n i nain ratovanja jer bi

bile k a d r e p o l a g a n o p r o l a z i t i kroz z g r a d e . O s i m toga, bio j e in
tenzivno ukljuen u financiranje istraivanja farmaceutskih k o m
panija koje p r o i z v o d e d r o g u t o n a p a d a ivani s u s t a v i mijenja
svijest.
G o d i n e 2000., n e p o s r e d n o prije poetka n a p a d a na Irak, Mar
shall je u j e d n o m od svojih rijetkih intervjua j e d n o m n o v i n a r u
r e k a o k a k o e u b r z o , j a m a n o tijekom sljedeih d e s e t godina,
biti d o s t u p n i p r o i z v o d i " n e u r a l n e farkmakologije... n o v e v r s t e
d r o g e . Te d r o g e imaju o s o b i n e p r i r o d n i h spojeva, tj. h o r m o n a , u
l j u d s k o m e o r g a n i z m u , s a m o t o imaju s p o s o b n o s t utjecati n a
p r o m j e n u p o n a a n j a i poveanje r a d n e u i n k o v i t o s t i " .
17

Afganistan, a z a t i m i Irak, p o s t a l i su g o l e m a i jeziva p o k u s n a

podruja za testiranje m n o g i h zamisli Marshallova projekta zva
n o g Revolucija u v o j n i m p o s l o v i m a . Ve najmanje d e s e t godina,
n e p r e s t a n a t e m a M a r s h a l l a i ostalih jest z a m i s a o o t o m e da se
p r i r o d a ratovanja nalazi n a p r a g u p r e v r a t a d o k s e m n o g e zemlje
prilagodavaju na dvije v a n e p r o m j e n e .
J e d n a o d t i h p r o m j e n a j e s t usavravanje d a l e k o m e t n o g p r e
ciznog oruja, koje v o j n i m s n a g a m a o m o g u u j e ratovanje s ve
like u d a l j e n o s t i i z n a t n o l a k e unitavaju velike ciljeve, p o p u t
n o s a a z r a k o p l o v a i z r a k o p l o v n i h baza. Budui da n a i neprija
telji nabavljaju sve preciznije r a k e t e , kae Marshall, ratovi e se
vjerojatno v o d i t i s velikih udaljenosti ili b r z i m i r a z m j e r n o m a
lim p o s t r o j b a m a , koje m o g u b r z o stii do cilja i vratiti se. D r u g a
promjena jest pojava "informacijskog ratovanja", u kojemu najdra
gocjenije oruje j e s u sve snaniji s e n z o r i - sateliti, k a m e r e u
zraku, runa o p r e m a za sustav globalnog pozicioniranja i robotski
prislukivai - koja osiguravaju p r e d n o s t onoj s t r a n i koja m o e
bolje proitati bojinicu i svojim zapovjednicima bre proslijedi
ti informaciju.

17

2003.

118

McGray, D o u g l a s , " T h e Marshall P l a n " (Marshallov p l a n ) , W I R E D veljaa

'
'
r

STOLJEE RATA 2

M a r s h a l l je u A f g a n i s t a n u vidio m n o g o toga t o je p o t v r d i l o
njegove teze. U veini izvjea velialo se uspjeh preciznih b o m
ba, koje su n a v o e n e na ciljeve l a s e r i m a ili s a t e l i t i m a , z a t i m
nadziranje bojinice objedinjavanjem p o d a t a k a dobivenih od sa
telita, izviakih z r a k o p l o v a i b e s p i l o t n i h letjelica, koje se kori
ste r a d a r i m a i infracrvenim z r a k a m a , te b e s p i l o t n i h zrakoplova
p o p u t P r e d a t o r a , prvi p u t o p r e m l j e n i h p r o t u t e n k o v s k i m raketa
ma. T a k v o v o e n j e r a t a p o t v r u j e j o j e d n u tezu M a r s h a l l a i
ostalih r e f o r m i s t a - vanost s u r a d n j e m e u r o d o v i m a vojske, u
o v o m e sluaju p o s e b n i h s n a g a k o p n e n e vojske koje s e k o r i s t e
laserskim d a l e k o z o r o m za otkrivanje ciljeva koje e p o t o m s n a g e
R a t n e m o r n a r i c e i R a t n o g a zrakoplovstva b o m b a r d i r a t i .
S M a r s h a l l o v a m o t r i t a , vjerojatno najuzbudljivija stvar gle
d e A f g a n i s t a n a nije bila n o v a tehnologija, n e g o d o m i l j a t n a i n
njezina spajanja sa s t a r o m t e h n o l o g i j o m , s t o j e rezultiralo gole
m i m s k o k o m u m o g u n o s t i m a ratovanja. J e d a n t a k a v spoj t e h
nologija j e s t i n a p r a v a za n a v o e n j e b o m b e n a z v a n a Z d r u e n o
oruje za izravan n a p a d (Joint D i r e c t A t t a c k M u n i t i o n , J D A M ) .
To je, u biti, n a p r t n j a a p u n a o p r e m e za s a t e l i t s k o n a v o e n j e
vrijedne 2 0 . 0 0 0 dolara. Nju se m o e privezati za jeftinu gravita
cijsku b o m b u i ispustiti iz b o m b a r d e r a B-52, starijeg od roditelja
pilota koji tim b o m b a r d e r o m upravlja. O k o treine u k u p n i h b o m
b a baenih n a Afganistan b a e n o j e s u s t a v o m J D A M (ukljuujui
i j e d n u koja je zalutala i u s m r t i l a tri a m e r i k a k o m a n d o s a te
u m a l o p o g o d i l a p r e m i j e r a n o v e prijelazne a f g a n i s t a n s k e V l a d e
H a m i d a Karzaija, oito z b o g toga s t o j e navoditelj s k o p n a b o m
b a r d e r u z a b u n o m d a o vlastite k o o r d i n a t e . Pripadnici p o s e b n i h
snaga koji su se koristili l a s e r s k i m osvjetljivaem za osvjetljivanje ciljeva koje e zrakoplovi b o m b a r d i r a t i , obavljali su taj p o
sao j a u i na k o n j i m a s d r v e n i m s e d l i m a .
Marshall je p r o p o v i j e d a o kako je n o v o oruje r e v o l u c i o n a r n o
s a m o a k o je p o v e z a n o s n o v i m organizacijama koje umiju iskori
stiti u s p j e h , t o vojska e s t o n e uspijeva u i n i t i . O n n a v o d i j o
j e d a n zvjezdani s u s t a v p r i m i j e n j e n u A f g a n i s t a n u - R a d a r s k i
119

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

s u s t a v za z d r u e n o o s m a t r a n j e i n a p a d e (Joint Surveillance a n d
T a r g e t A t t a c k R a d a r System) zvan J s t a r s - zrani k o n t r o l n i c e n
tar, koji zapovjednicima dostavlja r a d a r s k u sliku bojinice. Mar
shall kae k a k o je j e d n a ekipa analitiara n e d a v n o posjetila sjedi
te J s t a r s a i o t k r i l a k a k o najvanija sastavnica k o n z o l e za prikaz
o p e r a t i v n e situacije - ljudi koji sjede za m o n i t o r i m a i p o k u a
vaju razumjeti p o d a t k e t o im prelijeu p r e d o i m a - svi o d r e d a
planiraju t o prije otii u m i r o v i n u .

U s p o m e n u t o m e izvjeu R u m s f e l d je o p e t iznio svoje v i e

nje p r e o b r a z b e vojnih snaga, p o s e b n o istiui p r e d n o s t i njihove
"umreenosti".

" T o su bojnici koji m i s l e da n i k a d a n e e p o s t a t i p u k o v n i c i " ,

r e k a o je M a r s h a l l . " K a e t e li da je ta informacijska t e h n o l o g i j a
kljuna stvar, o n d a ne m o e t e i m a t i s u s t a v u k o j e m u ljudi koji
su d o b r i u s v o m e p o s l u razmiljaju, vjerojatno realno, da n i k a d a
n e e p o s t a t i p u k o v n i c i . " U vojsci nije ba p o p u l a r n o ni u n o s n o
biti k o n t r o l o r zranoga p r o m e t a .
Na zavretku predsjednike kampanje iz 2000. godine Marshallovi tienici dobili su priliku doi na kljuna m j e s t a u novoj
Bushovoj i Cheneyjevoj vladi. Bivi s e n a t o r D a n i e l R. C o a t s iz
s a v e z n e drave I n d i a n e , o d a n i p o b o r n i k M a r s h a l l o v e revolucije
u v o e n j u rata, p o s t a o je ameriki v e l e p o s l a n i k u N j e m a k o j .
Richard Armitage, a u t o r Bushova zapaljivoga govora u Citadelu,
p o s t a o j e z a m j e n i k m i n i s t r a C o l i n a Powella. R u m s f e l d j e o s t a o
na elu P e n t a g o n a , a njegov z a m j e n i k bio je Paul W o l f o w i t z .
18

Umreeno voenje rata

U Pentagonovu Quadrennial Defense Reviewu od prosinca 2 0 0 5 .
m i n i s t a r o b r a n e Rumsfeld i s t a k n u o j e vanost o n o g a s t o j e Mar
shall n a z v a o " u m r e e n i m " v o e n j e m rata. Taj oblik ratovanja
t e s t i r a n j e u Iraku, i to s k a t a s t r o f a l n i m p o s l j e d i c a m a sa stajali
ta a m e r i k i h vojnih ciljeva.

Ibid.

120

U m r e e n o voenje rata znai objedinjeno ratovanje, i z u m koji

je Rumsfeld preuzeo od R a t n e mornarice kako bi se do tada
razdvojene vojne s n a g e n a r a t i t u , u z p o m o informacijske t e h
nologije, i n t e g r i r a l o u j e d i n s t v e n sustav. Za to se prvi zalagao
Walter Marshall. Z a m i s a o je bila stvoriti vrsto p o v e z a n u global
nu m r e u , koja bi svim s a s t a v n i m dijelovima z d r u e n i h vojnih
snaga o m o g u i l a t r e n u t a n u m e u s o b n u komunikaciju, k a k o bi
sudionici rata dobivali sve podatke, i to u o n o m e obliku u kojemu
su im p o t r e b n i .
A d m i r a l A r t h u r C e b r o w s k i , o s o b a koja j e u P e n t a g o n u
z a d u e n a za p r o v e d b u p r o j e k t a u m r e e n o g ratovanja, izjavio je:
" U m r e e n o s t o m o g u u j e i z n i m a n s k o k u u i n k o v i t o s t i vojnog
djelovanja". N o , g o d i n e 2 0 0 7 . u m r e e n o s t je, kako se d o i m a , jo
bila u povojima. R u m s f e l d je, o t p u t e n u s t u d e n o m e 2 0 0 6 . k a o
rtveni jarac poslije p o r a z a R e p u b l i k a n s k e s t r a n k e n a izborima,
bio o p t u e n d a j e na taj p r o j e k t s p i s k a o toliko novca da su z b o g
toga tradicionalna sredstva ratovanja, p o p u t p o d m o r n i c a i b o m
bardera, bila zapostavljena. N i t k o n e m o e procijeniti n a t o b i
kaos u Iraku sliio d a j e P e n t a g o n p o t r o i o vie novca na o p s k r
bu Iraka v o d o m i s t r u j o m i na d r u g e dijelove i n f r a s t r u k t u r e ,
u m j e s t o t o j e p r o v o d i o v o e n e n a p a d e (IT-guided s t r i k e s ) n a
razne ciljeve u toj zemlji, t o je s a m o uvrstilo o d l u n o s t irako
ga n a r o d a da istjera a m e r i k e o k u p a t o r e .
M r e a A m e r i k e vojske zvana Warfighter Information NetworkTactical, skraeno W I N - T (Taktika informacijska m r e a za v o e
nje rata), bila je glavna sastavnica u m r e e n o g ratovanja. J e d a n je
strunjak o t o m e rekao: " W I N - T je k o m u n i k a c i j s k a m r e a za in
tegriranje A m e r i k e vojske za voenje ratova u b u d u n o s t i , t r o razinska s t r u k t u r a sastavljena od veza u s v e m i r u , u z r a k u i na
k o p n u , koja o m o g u u j e s v e o b u h v a t n u p o v e z a n o s t r a s p r e n o j i
vrlo pokretljivoj vojnoj sili".
121

F. William Engdahl

STOLJEE R A T A 2

A m e r i k a je vojska taj p r o g r a m dodijelila dvjema z d r u e n i m

korporacijama, General Dynamics Corp. i Lockheead Martin
C o r p . , bivim s u p a r n i c i m a u p r o v e d b i p r o g r a m a W I N - T . P r o
g r a m bi m o g a o stajati ak 10 milijarda dolara.

vlade p r e d s j e d n i k a G e o r g e a W. B u s h a - od d o k t r i n e p r e v e n t i v
nih n a p a d a i " p r o m j e n e r e i m a " u Iraku p r e k o a g r e s i v n o g staja
lita glede n u k l e a r n o g rata d o o d l u n o s t i glede izgradnje p r o t u r a k e t n o g o b r a m b e n o g sustava u stilu R a t a zvijezda - s t v o r e n je i
r a z r a e n prije negoli je B u s h o v a vlada p r e u z e l a d u n o s t , u k o n
zervativnim trustovima mozgova, p o p u t Centra za sigurnosnu
politiku, N a c i o n a l n o g i n s t i t u t a za j a v n u politiku i P r o j e k t a za
n o v o a m e r i k o stoljee, koje financiraju korporacije za p r o i z v o
dnju oruja.

Projekt A m e r i k e vojske zvan F u t u r e C o m b a t System, skrae

no F C S (Sustav v o e n j a r a t a u b u d u n o s t i ) b i o je j e d a n od
najveih p r o g r a m a m o d e r n i z a c i j e A m e r i k e vojske, " s u s t a v su
stava", koji se s a s t o j a o od velikog broja s a s t a v n i c a - vozila na
k o p n u i u z r a k u , s l j u d s t v o m i b e z ljudstva, i j o m n o g o t o g a m e u s o b n o p o v e z a n i h m r e o m visoke tehnologije.
Uz m o g u i t r o a k od 125 milijarda dolara, a m o d a i vie,
p r o j e k t S u s t a v a v o e n j a r a t a u b u d u n o s t i (FSC) d r u g i je po
cijeni p r o g r a m u povijesti P e n t a g o n a .
19

Dr. Colin S. Gray, u g l e d a n svjetski vojni analitiar, u j e d n o m

izvjeu t o g a j e objavio U S A r m y W a r College, o t r o kritizira
Rumsfeldove fiksacije o u m r e e n o m ratovanju i zakljuuje: " D a
nanji p r o c e s vojne p r e o b r a z b e o m o g u i t e o r u a n i m s n a g a m a
bolju u i n k o v i t o s t u o n o m e t o i sada ine i z n i m n o d o b r o . . . da
briljiraju u o d l u n i m t r e n u t c i m a i u p r i m j e n i p r e c i z n e iako sve
o b u h v a t n e v a t r e n e m o i . Ali te o s o b i n e , iako su kljune u r a t o
vanju p r o t i v r e d o v i t i h vojnih p o s t r o j b a neprijatelja, m a n j e su
v r i j e d n e u s u k o b u s p a r a v o j n i m s n a g a m a . V o d e i j e d a n rat za
d r u g i m , Sjedinjene A m e r i k e D r a v e i z n e n a d i l e s u s e koliki s u
slab politiki rezultat postigle tolikim vojnim a n g a m a n o m . Pre
o b r a z b a p o m o u IT-a n e e n i m a l o pridonijeti ispravljanju p o t e
koa koje A m e r i k a n e p r e s t a n o i m a u s t r a t e k o m i p o l i t i k o m
funkcioniranju voenja r a t a .
20

Prema pisanju lista Multinational Monitor iz sijenja/veljae 2003.

g o d i n e , svaki vaniji i m b e n i k strategije n a c i o n a l n e s i g u r n o s t i

19

N a n c e , S c o t t , " A n a l y s t : A d v a n c e d N e t w o r k s t o b e R u m s f e l d Legacy",
Defense Today, 8. p r o s i n c a 2 0 0 5 .
S . Gray, C o l l i n , " T r a n s f o r m a t i o n a n d S t r a t e g i c S u r p r i s e " ( P r e o b r a z b a i
strateko iznenaenje), Strategic Studies Institute of t h e US A r m y W a r Colle
ge, travanj 2 0 0 5 . , n a w w w . s t t r a t e g i c s t u d i e s i n s t i t u t e . a r m y . m i l
20

122

Ideolozi unilateralistike politike i m i l i t a n t n i n e o k o n z e r v a t i vci, koji su prije dolaska u V l a d u bili p o v e z a n i s t i m t r u s t o v i m a

m o z g o v a , z a j e d n o s 32 v i s o k a V l a d i n a d u n o s n i k a koji su prije
dolaska u V l a d u bili g e n e r a l n i d i r e k t o r i , savjetnici ili veliki d i o
niari u najveim k o m p a n i j a m a za p r o i z v o d n j u oruja i vojne
o p r e m e , koju financira a m e r i k a Vlada, j e s u pokretai vanjske i
vojne p o l i t i k e u Bushovoj vladi.
Taj vojno-industrijski lobi ima od 2 0 0 1 . g o d i n e vei utjecaj na
kreiranje amerike politike negoli u bilo kojemu razdoblju od vre
m e n a k a d a j e p r e d s j e d n i k D w i g h t D . E i s e n h o w e r , j o prije 4 0
godina, u p o z o r i o na o p a s n o s t i vojno-industrijskoga kompleksa.
N i s u se u Vladu infiltrirali s a m o t r u s t o v i m o z g o v a koje fi
n a n c i r a vojna industrija. Bivi g e n e r a l n i d i r e k t o r i , savjetnici i
dioniari najveih a m e r i k i h k o m p a n i j a za p r o i z v o d n j u oruja
d o b r a n o su se uvukli i u B u s h o v t i m za n a c i o n a l n u s i g u r n o s t .
Iskoritavajui s t r a h n a r o d a , n a s t a o poslije 1 1 . r u j n a 2 0 0 1 . i
imun na smanjenje prorauna n a m e t n u t a doslovno svim dru
gim p o d r u j i m a dravne potronje, vojno-industrijski k o m p l e k s
o d v e o je Sjedinjene A m e r i k e D r a v e u rat u I r a k u i u stanje
stalno zaraene drave.
21

21

Hartung, William, "The military-industrial think thank complex: corpo

rate think t h a n k s and the doctrine of aggressive militarism" (Kompleks vojnoindustrijskoga trusta mozgova: trust m o z g o v a velikih korporacija i d o k t r i n a
a g r e s i v n o g m i l i t a r i z m a ) , ( T h e B u s i n e s s of W a r ) , Multinational Monitor, s i j e a n j /
veljaa 2 0 0 3 . , n a w w w . a l l b u s i n e s s . c o m / s p e c i l t y - b u s i n e s s e s / 4 7 3 2 6 0 - l . h t m l

123

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

Teoriju koja stoji u p o z a d i n i Bushova rata p r o t i v Iraka m o e

se nai u d o k u m e n t u z v a n o m National Security Strategy (Strategija
nacionalne sigurnosti) iz rujna 2002., u kojemu pie: "Sjedinjene
A m e r i k e D r a v e n e p r e s t a n o e teiti pridobiti p o t p o r u m e u
n a r o d n e zajednice, ali, b u d e li p o t r e b n o , n e e m o oklijevati djelo
vati sami, k a k o b i s m o proveli svoje p r a v o n a s a m o o b r a n u , tako
t o e m o djelovati p r e v e n t i v n o p r o t i v takvih t e r o r i s t a , k a k o bi
s m o ih sprijeili da n a n e s u zlo n a e m u n a r o d u i n a o j dravi".
Ta doktrina preventivnog ratovanja, kao politika Sjedinjenih A m e
rikih Drava, otvorila je P a n d o r i n u kutiju za u n i l a t e r a l n e ratove
po cijeloj kugli z e m a l j s k o j .

K r e n e m o li k izvoritu toga d r a m a t i n o g p r e o k r e t a u n u k l e
arnoj politici Sjedinjenih A m e r i k i h Drava, p u t e n a s o d v e s t i
do trustova m o z g o v a koje financira vojno-industrijski k o m p l e k s ,
a jedan od tih trustovi m o z g o v a jest N a c i o n a l n i i n s t i t u t za javnu
politiku ( N a t i o n a l I n s t i t u t e for Public Policy, N I P P ) . Izvjee
toga i n s t i t u t a iz sijenja 2 0 0 1 . g o d i n e , p o d n a s l o v o m "Razlozi i
potrebe za amerikom n u k l e a r n o m silom i kontrolom naoru
anja", p o s l u i o j e k a o u z o r a k z a s p o m e n u t o izvjee B u s h o v e
vlade. I u izvjeu iz 2 0 0 3 . i u izvjeu N a c i o n a l n o g i n s t i t u t a za
javnu politiku preporuuje se proizvodnju n o v e generacije " u p o rabljiva" n u k l e a r n o g oruja m a n j e r a z o r n e moi, p r o i r e n j e p o
tencijalnih a m e r i k i h n u k l e a r n i h ciljeva, tj. " p o p i s a za o d s t r e l " ,
i poveanje broja scenarija u k o j i m a se n u k l e a r n o oruje m o e
uporabiti.

22

T a p r e v e n t i v n a d o k t r i n a z a p r a v o j e p o g r j e n o n a z v a n a . Pre
ventiva bi znaila prvi n a p a s t i n e k u dravu koja se s p r e m a za
n a p a d . Bushova j e m n o g o rastezljivija. O n a p o d r a z u m i j e v a d a j e
ameriki napad opravdan ako postoji m o g u n o s t da bi neka drava
ili organizacija m o g l a biti o p a s n a po A m e r i k u u n e k o m n e p o z
natom trenutku u budunosti.
To stajalite, z a j e d n o s p r o m j e n a m a u amerikoj vojnoj dok
trini, ukljuujui i tenju za p o s t i z a n j e m n u k l e a r n e p r e m o i ,
unijelo je krajnji n e m i r u i s k u s n e vojne s t r a t e g e i u sve ljude
svjesne o p a s n o s t i od n u k l e a r n o g rata koji bi se m o g a o d o g o d i t i
zbog pogrjene procjene. P e n t a g o n o v o izvjee za 2 0 0 3 . godinu,
pod naslovom Nuclear Posture Review (Izvjee o n u k l e a r n o m staja
litu), ve j e tada j a s n o dalo d o znanja d a n u k l e a r n o oruje n e e
nestati. J a s n o objavljena n a m j e n a amerikoga n u k l e a r n o g oruja,
za m i l i t a n t n u j a s t r e b o v s k u vladu B u s h a i Cheneyja, nije vie
oruje za sprjeavanje r a t a ni oruje za sluaj k a d a n e m a d r u g e
m o g u n o s t i , n e g o j e d n a od glavnih i za u p o r a b u s p r e m n i h sa
stavnica a m e r i k o g vojnog arsenala. Bio je to pravi razlog u z b u
ne koju je oglasio ruski p r e d s j e d n i k Putin u M i i n c h e n u , u veljai
2 0 0 7 . godine.

2 2

124

Tri lana N a c i o n a l n o g i n s t i t u t a za j a v n u politiku (NIPP-a)

dobila su poloaje u Bushovoj vladi. Bili su to predsjednik Vijea
za n a c i o n a l n u s i g u r n o s t i m i l i t a n t n i j a s t r e b S t e p h e n Hadley,
Robert Joseph te posebni pomonik ministra obrane, neokonzervativac S t e p h e n C a m b o n e . D i r e k t o r toga i n s t i t u t a Keith Pay
ne, p o z n a t po s v o m e z l o g l a s n o m eseju o n u k l e a r n o m r a t u , iz
1980., p o d n a s l o v o m " P o b j e d a je m o g u a " , postavljen je na elo
P e n t a g o n o v a tijela zvanog D e t e r r e n c e C o n c e p t s Advisory Panel
(Savjetodavna s k u p i n a za p r o j e k t e zastraivanja i o d v r a a n j a ) ,
koje je P e n t a g o n u p o m o g l o izraditi Izvjee o stajalitu glede
n u k l e a r n o g oruja ( N u c l e a r P o s t u r e R e v i e w ) .
Strategija " p r e v e n t i v n o g ratovanja" iz B u s h o v e Strategije n a
cionalne s i g u r n o s t i iz 2 0 0 2 . g o d i n e p o t e k l a je iz p r o j e k t a k o n zervativaca z v a n o g Projekt z a n o v o a m e r i k o stoljee, P N A C ,
iji su lanovi vie od d e s e t g o d i n a pravili p r i t i s a k da a m e r i k a
politika p r i h v a t i takav p r i s t u p . T i j e k o m p r e d i z b o r n e k a m p a n j e
iz 2 0 0 0 . g o d i n e lanovi P N A C - a objavili su izvjee z v a n o " O b
n o v a a m e r i k o g s u s t a v a o b r a n e " , koje j e p o s l u i l o k a o p o d l o g a
za vojnu strategiju P e n t a g o n a tijekom m a n d a t a predsjednika Bu
s h a i m i n i s t r a o b r a n e R u m s f e l d a , sve do kovanja i prihvaanja
termina poput "promjena reima".

Ibid.

125

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

T r u s t m o z g o v a zvan Projekt za n o v o a m e r i k o stoljee o s n o

van je 1997. g o d i n e . D i r e k t o r i su mu bili W i l l i a m Kristol, u r e d
nik n e o k o n z e r v a t i v n o g lista Weekly Standard, i R o b e r t Kegan, vii
s u r a d n i k u Zakladi C a r n e g i e za m i r u svijetu ( C a r n e g i e E n d o w
m e n t for I n t e r n a t i o n a l P e a c e ) , k o l u m n i s t i u r e d n i k a s o p i s a
Weekly Standard, k o l u m n i s t Washington Posta i s u p r u g g o s p o e
Victorije N u l a n d , bive Cheneyjeve p o m o n i c e i a m e r i k e vele
p o s l a n i c e u N A T O - u iz 2 0 0 6 .

"Sjedinjene A m e r i k e D r a v e n e m o g u j e d n o s t a v n o objaviti
" s t r a t e k u s t a n k u " d o k e k s p e r i m e n t i r a j u s n o v i m tehnologija
ma i operativnim projektima. Niti m o g u prihvatiti strategiju p r e
o b r a z b e koja bi n a t e l i l a i n t e r e s i m a A m e r i k e i njezinih savez
nika. Primjerice, strategija p r e o b r a z b e po kojoj bi bilo m o g u e
s a m o projicirati silu iz Sjedinjenih A m e r i k i h Drava, uz r t v o
vanje daljnjeg poveanja broja vojnih b a z a i vojne n a z o n o s t i ,
bila bi u r a s k o r a k u sa irim ciljevima a m e r i k e politike i u z n e m i
rila bi amerike saveznike. Nadalje, proces preobrazbe, bez obzira na
to to on donosi revolucionarne promjene, bit e, po svemu sudei, dugotrajan,
osim ako se ne dogodi kakav katastrojian i kataklizmian dogaaj, kakav
novi Pearl Harbor " (istaknuo a u t o r ) .

U Projektu za n o v o a m e r i k o stoljee bio je i Bruce J a c k s o n ,

d u g o g o d i n j i g e n e r a l n i d i r e k t o r korporacije L o c k h e e d M a r t i n ,
koji je 2 0 0 0 . g o d i n e o t i a o iz te korporacije k a k o bi se m o g a o
p o t p u n o posvetiti pitanjima vojne politike. Projekt za n o v o a m e
riko stoljee u svojim n a e l i m a navodi "uspjeh R e a g a n o v e vla
d e " u izgradnji vojske, te s n a n o potie povratak na "vojsku koja
je s n a n a i s p r e m n a o d g o v o r i t i na sadanje i b u d u e izazove".
Osnivaki d o k u m e n t te organizacije potpisali su Paul Wolfowitz,
Dick C h e n e y , D o n a l d R u m s f e l d i m n o g i drugi, koji su kasnije
postali glavni igrai u B u s h o v u t i m u za n a c i o n a l n u s i g u r n o s t . U
k o m p a n i j i L o c k h e e d M a r t i n , koja s a m e r i k o m V l a d o m sklapa
u g o v o r e za proizvodnju oruja i vojne o p r e m e , n e d a v n o se zapo
slio zamjenik d i r e k t o r a Projekta za n o v o a m e r i k o stoljee i gla
vni a u t o r i s t o i m e n o g izvjea T h o m a s Donnelly.

"Lani stjegovi" i brod Achille Lauro

U zakljuku svojih p r e p o r u k a u izvjeu p o d n a s l o v o m " O b
n o v a a m e r i k o g a o b r a m b e n o g s u s t a v a " , s k u p i n a iz P r o j e k t a za
n o v o a m e r i k o stoljee napisala je jednu o k a n t n u reenicu. O n a
j e p o s t a l a o k a n t n a t e k poslije d r a m a t i n i h dogaaja o d 1 1 . r u j

23

A m e r i k e i o s t a l e vodee obavjetajne slube o d a v n o su usa

vrile t e h n i k u operacije " l a n o g a stijega", tj. izazivanje stravi
nih dogaaja, ali t a k o da izgleda k a k o ih je p o i n i l a p r o t i v n i k a
strana, tj. neprijatelj, t o se u obavjetajnom a r g o n u zove "lani
stijeg". U i d e a l n i m uvjetima, o n i koji takva djela poinjaju ni ne
znaju za koja, tj. u ijemu i n t e r e s u to ine.
Operacije lanih stjegova, u a r g o n u tajnih sluba, jesu tajne
operacije koje p r o v o d e vlade, k o m p a n i j e ili n e k e d r u g e o r g a n i
zacije, i koje su o s m i l j e n e t a k o da se stvori dojam k a k o ih je
izveo n e t k o drugi. Naziv potjee od vojne varke - isticanja stijega
n e k e d r u g e drave u m j e s t o svoga stijega, k a k o bi se zavaralo
protivnika.
Smisao terorizma lanog stijega jest u t o m e da teroristi vjeruju
da o n i s a m o p r o v o d e zapovijedi k a k o bi "pomogli svojoj borbi", a
nisu ni svjesni d a j e njihovo v o d s t v o o d a v n o u r u k a m a njihovih
neprijatelja.
J e d a n od u s p j e n i h teroristikih n a p a d a tipa lanoga stijega,
kojim j e d i s k r e d i t i r a n o o n o z a t o s u s e t e r o r i s t i borili, bila j e

n a 2 0 0 1 . g o d i n e , p u n u g o d i n u d a n a poslije objave toga izvjea.

U p o e t k u je p r e d s j e d n i k B u s h d a n 11. rujna n a z v a o " n o v i m
Pearl H a r b o r o m " . N o , taj je izraz u b r z o p r e s t a o spominjati. Nai
m e , u P N A C - o v u je izvjeu pisalo:
126

23

P r o j e c t for t h e N e w A m e r i c a n C e n t u r y , R e b u i l d i n g A m e r i c a ' s D e f e n s e s
(Projekt z a n o v o a m e r i k o stoljee, O b n o v a a m e r i k o g a s u s t a v a o b r a n e ) ,
W a s h i n g t o n , D . C , rujan 2 0 0 0 . , n a h t t p : / / w w w . n e w a m e r i c a n c e n t u r y . o r g /
defensenationalsecurity.htm

127

F. William Engdahl

otmica talijanskog broda "Achille L a u r o " iz 1985., koju su prove

li Palestinci. Tu je operaciju n a r u i l a izraelska tajna sluba, a
organizirali su je Palestinci koji su u n u t a r p a l e s t i n s k i h t e r o r i
stikih organizacija bili izraelski agenti. P r i p r e m u te o t m i c e p o
t a n k o j e opisala j e d n a v i s o k o p o z i c i o n i r a n a o s o b a i z Izraelske
tajne slube, g o s p o d i n Ari B e n - M e n a e , bivi specijalni savjet
n i k za tajne s l u b e izraelskoga p r e m i j e r a Jicaka amira, u svojoj
knjizi p o d n a s l o v o m Profits of War (Profiti rata).
"Bila je to, zapravo, j e d n a od " c r n i h " p r o p a g a n d n i h operacija,
koja je imala s v r h u p o k a z a t i da su Palestinci h r p a ubojica i opa
snih koljaa. Operacija je izvedena ovako: general Izraelske vojske
Rafael E i t a n d a o je Radiju n a p u t k e o t o m e k a k o je v r i j e m e da
Palestinci izvedu n e k a k a v n a p a d i u i n e n e t o o k r u t n o , ali nije
iznio nikakve p o j e d i n o s t i . R a d i j e taj n a p u t a k , tj. zapovijed, p r e
n i o A b u u A b a s u , koji j e z a p r o v e d b u takvih n a l o g a p r i m a o m i
lijune dolara od d u n o s n i k a izraelske tajne slube koji su glumi
li sicilijanske mafijae. A b a s je z a t i m o k u p i o e k i p u za n a p a d na
brod "Achile Lauro". lanovima ekipe reeno je da ta akcija m o r a
biti i z v e d e n a o k r u t n o , k a k o b i svijetu pokazali t o e k a o s t a l e
n e v i n e g r a a n e ne i s p u n e li se zahtjevi Palestinaca. T e r o r i s t i su
odabrali j e d n u stariju o s o b u , a m e r i k o g idova Leona Klinghoffera, koji je b i o u i n v a l i d s k i m kolicima, ubili ga i njegovo tijelo
bacili u m o r e . T i m e su rekli svoje. N o , to je za Izrael bila najbolja
mogua antipalestinska propagande", napisao je Ben-Menae.
24

24

B e n - M e n a s h e , Ari, Profits of War: Inside the secret U.SAsraeliArms Network,

S h e r i d a n S q u a r e P r e s s , N e w York, 1992., str. 1 2 2 . U n e o b i n o j biljeci o sluaju
o t m i c e broda Achille Lauro bilo je z a m j e t n o da je asnik a m e r i k o g ratnog
z r a k o p l o v s t v a , koji j e u l i s t o p a d u 1 9 8 5 . v o d i o u s p j e n u o p e r a c i j u h v a t a n j a o t
m i a r a toga b r o d a , bio a d m i r a l David J e r e m i a h , koji je poslije o d l a s k a u m i r o v i n u
bio a k t i v a n lan J I N S A - e i d r u g i h n e o k o n z e r v a t i v n i h organizacija bliskih izrael
skoj d e s n i a r s k o j s t r a n c i L i k u d . Vidi: S t e p h e n G r e e n , o p . cit.

128

STOLJEE RATA 2

11. rujna 2001.

Zahtjev z a m j e n i k a a m e r i k o g m i n i s t r a o b r a n e W o l f o w i t z a ,
ministra obrane Donalda Rumsfelda i ostalih, n e p o s r e d n o p o
slije t e r o r i s t i k o g n a p a d a o d 1 1 . rujna 2 0 0 1 . , z a p o k r e t a n j e voj
n o g n a p a d a n a Irak, u m j e s t o d a s e late p o t r a g e z a n a v o d n i m
k r e a t o r o m toga dogaaja O s a m o m bin L a d e n o m , n a v e o j e m n o
ge pronicljive istraitelje da se zapitaju nije li taj n a p a d , z a p r a
vo, i m a o svrhu biti "novi Pearl H a r b o r " , kakav su a u t o r i izvjea
Projekta za n o v o a m e r i k o stoljee z d u n o prieljkivali. J e s u li
o p t u b e n a r a u n neuhvatljivog O s a m e bin Ladena, kao ovjeka
koji stoji iza 19 t e r o r i s t a , koji g o v o r e a r a p s k i i koji su p r i m i t i v
n i m n o i i m a za rezanje k a r t o n a oteli etiri i p r e u s m j e r i l i tri
sofisticirana putnika Boeinga, t o su m n o g i iskusni piloti nazvali
n e m o g u i m , t a k o e r operacija " l a n o g stijega"? A k o j e s u , gdje
je bio pravi "stijeg"?
O n o stoje, u m j e s e c i m a poslije 1 1 . rujna, p o s t a l o j a s n o j e s t
injenica d a j e taj teroristiki n a p a d , u n a j m a n j u r u k u , p o s l u i o
k a o izgovor z a p o k r e t a n j e r a t a p r o t i v islama, p o d i z l i k o m " r a t a
protiv terorizma", tj. s u k o b a civilizacija, koji je profesor sa Sveui
lita H a r v a r d S a m u e l H u n t i n g t o n o p i s a o j o p o e t k o m d e v e
d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea.
M n o g i strunjaci z a m e u n a r o d n e tajne s l u b e poeli s u p o
miljati na najmraniji scenarij - da je n a p a d od 1 1 . r u j n a b i o
operacija "lanog stijega".
Bivi d i r e k t o r i n j e m a k e obavjetajne s l u b e B u n d e s V e r f a s s u n g s s c h u t z E c k e h a r d t W e t h e b a c h izjavio j e z a tisak, o d m a h
poslije 1 1 . rujna, da su za takvu " s m r t o n o s n u p r e c i z n o s t " i za
tako " g o l e m p l a n " , koji stoji u p o z a d i n i t o g a n a p a d a , p o t r e b n e
" g o d i n e planiranja".
Z a t a k o sofisticiranu operaciju, r e k a o j e W e r t h e b a c h , p o t r e
b a n je "vrst okvir" d r a v n e tajne s l u b e , kakav ne postoji u
"labavo povezanoj s k u p i n i " terorista, p o p u t o n e koju je n a v o d n o
vodio M o h a m e d Ata dok je studirao u H a m b u r g u .
129

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

U p l a n i r a n j e takve vojne operacije m o r a l o je biti u k l j u e n o

m n o g o ljudi, a VVerthebach je u k a z a o i na injenicu da nije bilo
curenja informacija, k a o j o j e d a n d o k a z o t o m e da je taj n a p a d
b i o "operacija koju je organizirala drava".

"Dana 1 1 . rujna ujutro, trojica lanova Kongresa, Bob G r a h a m ,

Porter G o s s i J o n Kyi (koji su bili u k o n g r e s n o m i z a s l a n s t v u u
Pakistanu) d o r u k o v a l a su na C a p i t o l Hillu s g e n e r a l o m A h m a dom, n a v o d n i m 'financijerom', d a s e p o s l u i m o i z r a z o m FBI-a,
'koji je stajao iza o t m i a r a z r a k o p l o v a koji su poinili n a p a d od
11. rujna. Na t o m e su s a s t a n k u bili i p a k i s t a n s k i v e l e p o s l a n i k u
SAD-u M a l i h a Lodhi te n e k o l i k o a m e r i k i h s e n a t o r a i l a n o v a
O d b o r a Z a s t u p n i k o g a d o m a K o n g r e s a za tajne slube. U j e d
n o m n o v i n s k o m izvjeu taj j e s a s t a n a k o p i s a n k a o ' n a s t a v a k
sastanka" o d r a n o g potkraj kolovoza u P a k i s t a n u .

Kao lan B u n d e s t a g a (njemakoga p a r l a m e n t a ) , A n d r e a s von

Biilow bio je od 1 9 6 9 . do 1994. lan i p r e d s j e d n i k P a r l a m e n t a r
n o g o d b o r a za n a d z o r triju o g r a n a k a njemake tajne slube. G o
s p o d i n a Von Biilow izjavio je agenciji Associated Press da vjeruje
k a k o iza t e r o r i s t i k o g n a p a d a od 1 1 . rujna stoje I z r a e l s k a oba
vjetajna s l u b a M o s s a d i CIA.
R e k a o j e d a vjeruje k a k o s u p l a n e r i toga n a p a d a iskoristili
korumpirane "plaenike" poput palestinskog terorista Abua Nidala, kojega je v o n Biilow n a z v a o " i n s t r u m e n t o m M o s s a d a " , vi
s o k e o p e r a t i v c e Stasija (bive tajne slube bive I s t o n e Nje
m a k e ) , ili libijske a g e n t e , koji organiziraju t e r o r i s t i k e n a p a d e
koristei se p r e d a n i m borcima, primjerice, p a l e s t i n s k i m i a r a p
s k i m " b o r c i m a za s l o b o d u " .
I VVerthebach i V o n Biilow izjavili su k a k o je n a p r o s t o n e s h v
atljivo da o t o m e n a p a d u nije bilo o t v o r e n e i s l u b e n e istrage,
p o p u t svjedoenja p r e d a m e r i k i m K o n g r e s o m . P o t p r e d s j e d n i k
C h e n e y o d b a c i o j e zahtjeve z a t a k v o m i s t r a g o m , u z t v r d n j u d a
bi to " o d v r a t i l o " od r a t a p r o t i v t e r o r i z m a . T e k je u r u j n u 2 0 0 2 . ,
p u n u g o d i n u d a n a poslije toga n a p a d a , K o n g r e s je, ali ne i Bijela
kua, o s n o v a o s l u b e n o povjerenstvo za istragu dogaaja o k o 11.
rujna 2 0 0 1 . S u p r e d s j e d a t e l j i K o n g r e s n o g a p o v j e r e n s t v a bili su
s e n a t o r iz savezne drave Floride Bob G r a h a m i bivi a g e n t CJAe P o r t e r G o s s , kojega je p r e d s j e d n i k G e o r g e VV. B u s h poslije
toga o s o b n o i m e n o v a o d i r e k t o r o m CIA-e.
Od istrage k o j o m su rukovodili G r a h a m i G o s s nije se m o g l o
oekivati nita to bi i priblino sliilo neutralnoj i potenoj istrazi.
Kao stoje izjavio jedan istraitelj iz Kanade, u k o n a n o m izvjeu,
objavljenom u r u j n u 2 0 0 3 . , nije bilo kljune p o v e z n i c e i z m e u
n a v o d n i h o t m i a r a z r a k o p l o v a , tj. p r i p a d n i k a Al Kaide, i paki
s t a n s k e tajne s l u b e ISI, koja je bila blisko p o v e z a n a s talibans k i m s n a g a m a i s n a g a m a Al Kaide:
130

Kada je poinjen n a p a d na Svjetski trgovaki centar, g e n e r a l

M a h m u d A h m a d , direktor p a k i s t a n s k e tajne slube, p r e m a rijei
m a s e n a t o r a G r a h a m a , ' b i o j e vrlo d i r n u t i p u n s u u t i p r e m a
narodu Sjedinjenih Amerikih Drava (Stuart News Compaiiy Press
Journal, V e r o Beach, Florida, 12. rujna 2 0 0 1 . ) .
N a i n n a koji j e Bob G r a h a m o p i s a o generala A h m a d a s u p r o
tan je o p i s u Washington Posta, u k o j e m u se kae:
' D a n a 1 1 . rujna u j u t r o G o s s i G r a h a m d o r u k o v a l i su s p a k i
stanskim generalom po i m e n u M a h m u d Ahmad, direktorom
pakistanske tajne slube, koji e u b r z o poslije toga biti smijenjen.
A h m a d je bio na elu j e d n e agencije za pijunau zloglasno bliske
O s a m i bin L a d e n u i T a l i b a n i m a ' (Washington Post, 18. svibnja
2002.).
Iako je u k o n g r e s n o j istrazi p r i k u p l j e n o m n o t v o obavjetaj
nog materijala, iz d o k u m e n a t a o sasluanjima provedenim tijekom
te i s t r a g e bila su p o m n o u k l o n j e n a brojna izvjea n o v i n a r a i
izvjea t a j n i h sluba, objavljena u m n o g i m v e l i k i m i m a l i m
m e d i j i m a , koja p o t v r u j u da su kljuni lanovi B u s h o v e vlade
sudjelovali u politikoj k a m u f l a i .
25

25

Chossudovsky, Michel, "Predsjednici zdruene istrage o dogaajima od

11. rujna su u ' s u k o b u interesa': tajnoviti s a s t a n a k za d o r u k o m na Capitol
Hillu 1 1 . rujna, 4 . k o l o v o z a 2 0 0 3 . , n a h t t p : / / w w w . g l o b a l r e e a r c h . c a / a r t i c l e s /
CHO308C.html

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

pad moramo traiti u podudarnosti interesa krupnog kapitala

na svjetskoj i transnacionalnoj razini, u krugovima koji nisu bili
zadovoljni dinamikom ni smjerom procesa globalizacije. Za
razliku od tradicionalnih ratova, o ijoj koncepciji odluuju ge
nerali i politiari, ovoga su puta to uinili oligarsi i njima podloni
politiari.
2. Samo tajne slube i njihovi trenutani direktori, ili oni umiro
vljeni, ali koji jo uvijek imaju utjecaja unutar dravne organiza
cije, imaju mogunost isplanirati, organizirati i provesti opera
ciju takvih razmjera. Openito, tajne slube stvaraju, financiraju
i nadziru ekstremistike organizacije. Bez potpore tajnih sluba
te organizacije ne mogu postojati, a kamoli izvoditi operacije
takvih razmjera unutar tako dobro zatienih drava. Planiranje
i izvoenje jedne operacije takvih razmjera iznimno je sloeno.
3. Osama bin Laden i Al Kaida ne mogu biti organizatori ni
izvoai napada od 11. rujna. Oni nemaju potrebnu organiza
ciju, sredstva ni voe. Stoga je trebalo stvoriti ekipu profesiona
laca, a arapski kamikaze samo su statisti kako bi se zamaskiralo
operaciju.
Operacija teroristikih napada izvedenih 11. rujna skrenula je
tijek dogaaja u svijetu na smjer koji su izabrali transnacionalna
mafija i meunarodni oligarsi, to jest, oni koji se nadaju da e
preuzeti vlast nad prirodnim bogatstvima na ovome planetu,
nad svjetskom informacijskom mreom i nad tijekom kapitala.
Ta je operacija ila u korist amerikoj gospodarskoj i politikoj
eliti, koja takoer tei ovladavanju svijetom."

K a d a j e H o r s t E h m k e , ovjek koji j e s e d a m d e s e t i h g o d i n a
p r o l o g a stoljea, p o d i z r a v n i m n a d z o r o m tadanjega kancelara
Willija Brandta, k o o r d i n i r a o n j e m a k i m tajnim s l u b a m a , vidio
televizijske s n i m k e n a p a d a o d 1 1 . rujna, r e k a o j e d a m u djeluju
kao "holivudski u r a d a k . . . Teroristi ne bi mogli izvesti takvu ope
raciju s a etiri o t e t a z r a k o p l o v a bez p o t p o r e n e k e obavjetajne
s l u b e " . N o , nije elio i m e n o v a t i n i j e d n u tajnu s l u b u .
Dogaaje od 1 1 . rujna j o je izravnije o p i s a o j e d a n visoki ru
ski vojni d u n o s n i k , prekaljen znalac m e t o d a iz H l a d n o g a rata,
g e n e r a l Leonid Ivaov. U g o v o r u t o ga je o d r a o na j e d n o j m e
u n a r o d n o j konferenciji u Bruxellesu p o e t k o m 2 0 0 6 . rekao je:
"... terorizam nije neto neovisno o svjetskoj politici, nego jed
nostavno njezin instrument, sredstvo za stvaranje jednopolarnog svijeta, s jednim svjetskim sjeditem, izlika za brisanje dr
avnih granica i postizanje vladavine nove svjetske elite. Upravo
ta elita jest kljuni imbenik svjetskog terorizma, njegov ideolog
i njegov 'kum'. Glavna meta te svjetske elite jesu povijesna, kul
turoloka, tradicionalna i prirodna realnost, postojei sustav od
nosa meu dravama te svjetski nacionalni i dravni poredak
ljudske civilizacije i nacionalnog identiteta.
Dananji meunarodni terorizam jest fenomen u kojemu se
dravne i nedravne politike strukture zajedniki koriste tero
rom kao sredstvom za postizanje politikih ciljeva pomou za
straivanja ljudi, psiholoke i socijalne destabilizacije, elimina
cije otpora monih organizacija i stvaranja odgovarajuih uvjeta
za manipuliranje dravnom politikom i ponaanjem ljudi cijelih
zemalja.
Terorizam je oruje kojim se koriste u novoj vrsti rata. Istodob
no, meunarodni terorizam, u sprezi s medijima, postaje upra
viteljem globalnoga procesa. Tonije reeno, upravo simbioza
medija i terora omoguuje mijenjanje meunarodne politike i
postojee stvarnosti.
Ako u tome kontekstu analiziramo ono to se 11. rujna 2001.
dogodilo u Sjedinjenim Amerikim Dravama, moemo doi do
sljedeih zakljuaka:
1. Organizatori toga napada bili su politiki i poslovni krugovi
koji su zainteresirani za destabilizaciju svjetskoga poretka i koji
su imali sredstva za financiranje te operacije. Politika konce
pcija te akcije sazrela je ondje gdje su se pojavile napetosti u
upravljanju financijskim i ostalim sredstvima. Razloge za taj na132

Ivaov je p o t o m n a s t a v i o s objanjenjem z a t o je stvaranje

prevladavajueg m i t a o t o m e o k r u t n o m i n e u h v a l j i v o m " m e u
n a r o d n o m t e r o r i z m u " bilo j e d n o o d idealnih sredstava z a ostva
renje p r o j e k t a iji je cilj ovladavanje svijetom:
" U p o r a b a t e r m i n a ' m e u n a r o d n i t e r o r i z a m ' i m a o v e ciljeve:

p r i k r i t i p r a v e ciljeve s n a g a koje su r a s p o r e e n e po cijelo

me svijetu i b o r e se za d o m i n a c i j u i vlast te u s m j e r i t i
ljude n a b o r b u koja i m a n e d e f i n i r a n e ciljeve, p r o t i v n e v i
dljiva neprijatelja;

unititi temeljne m e u n a r o d n e n o r m e i promijeniti poj

m o v e k a o t o su agresija, dravni teror, d i k t a t u r a i p o k r e t
za nacionalno osloboenje;
V

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

o d u z e t i ljudima njihovo l e g i t i m n o pravo da se b o r e protiv

agresije i o d b a c e djelovanje s t r a n i h obavjetajnih sluba;

uspostaviti naelo nepriznavanja nacionalnih interesa, p r e

obraziti ciljeve na vojnom podruju davanjem prioriteta ratu
protiv terorizma, unititi logiku vojnih saveznitava na tetu
zajednike o b r a n e i u korist antiteroristike koalicije, rjea
vati g o s p o d a r s k e p r o b l e m e s t r o g o m vojnom d i k t a t u r o m ,
koristei se r a t o m protiv terorizma kao izlikom."

Taj odvjetnik nee n i k a d a dobiti na s u d u , niti postoji vjerojat

n o s t da e j a v n o s t i svijet i k a d a d o b i t i d o k a z e , tj. s a z n a t i i s t i n u ,
o s o b i t o n a k o n t o B u s h o v a vlada odrjeito odbija i m e n o v a t i n e
ovisno povjerenstvo za istragu dogaaja od 1 1 . rujna i n a k o n t o
j e d o p u s t i l a d a k l j u n i d o k a z i , k a o t o s u eljezni s t u p o v i
Svjetskog t r g o v a k o g c e n t r a , b u d u o d m a h b r o d o v i m a o t p r e m
ljeni p r e k o o c e a n a u o t p a d . B u s h o v saveznik, n e w y o r s k i g r a d o

26

I m a i o n i h koji G e o r g e a W. B u s h a , C h e n e y j a i R u m s f e l d a
d r e izravno o d g o v o r n i m a za dogaaje od 11. rujna. Stanley Hil
t o n , bivi n a e l n i k u r e d a s e n a t o r a Boba Dolea, d a n a s u g l e d a n
odvjetnik u W a s h i n g t o n u , z a s t u p a s t o t i n e obitelji rtava n a p a d a
o d 1 1 . rujna.
On je p r e d s j e d n i k a B u s h a t u i o za u m i j e a n o s t u taj n a p a d .
U j e d n o m intervjuu, koji je 10. rujna 2 0 0 4 . d a o radioemisiji Alexa
J o n e s a , H i l t o n j e izjavio: "... t u i m o Busha, C o n d o l e e z z u Rice,
Cheneyja, R u m s f e l d a , i M u e l l e r a ( d i r e k t o r a FBI-ja) za s u d i o n i
tvo, z a t o t o s u o n i o s o b n o n e s a m o d o p u s t i l i d a s e taj n a p a d
d o g o d i , n e g o i z a t o t o su ga i zapovjedili... vie d o k a z a , koje
s a m tijekom g o d i n u i p o l d a n a u s p i o p r i k u p i t i , p o t p u n o m i ja
s n o p o k a z u j e d a j e t o n e d v o j b e n o V l a d i n a operacija i d a j e t a
operacija najvei in izdaje i m a s o v n o g ubojstva u a m e r i k o j
povijesti".
Taj Washington ski odvjetnik izrazio je uvjerenje da se etiri
m a z r a k o p l o v i m a , k o j i m a j e p o i n j e n n a p a d , "upravljalo daljin
ski, k a o t o s a m ve r e k a o prije g o d i n u i pol d a n a , postoji s u s t a v
zvan Kiklop. U n o s u z r a k o p l o v a postoji k o m p j u t o r s k i ip p o
m o u kojega k o n t r o l a s a zemlje m o e o d u z e t i p i l o t u n a d z o r n a d
z r a k o p l o v o m , p i l o t i r a t i i u s m j e r i t i ga r a v n o u n e b o d e r e " .
2 7

naelnik R u d y Giuliani, kojega s u m e d i j i prozvali " j u n a k o m 1 1 .

rujna", izdao je nalog kojim je njujorkim vatrogascima z a b r a n i o
da p o k u a j u pronai p o s m r t n e o s t a t k e svojih p o g i n u l i h kolega i
ak d a o u h i t i t i n e k o l i k o v a t r o g a s a c a koji su se ogluili na njego
vu zapovijed.

"Novi Pearl Harbor"?

N e k o l i k o sati poslije r a z o r n o g a n a p a d a na n e w y o r s k i Svjetski
trgovaki c e n t a r , 1 1 . r u j n a 2 0 0 1 . , p r e d s j e d n i k B u s h objavio j e
svijetu: " O v a k o n i s m o bili n a p a d n u t i o d Pearl H a r b o r a " . N o ,
Bijela j e k u a u b r z o p r e s t a l a s p o m i n j a t i Pearl H a r b o r , t j . j a p a n
ski n a p a d iz p r o s i n c a 1 9 4 1 . , koji je t a d a n j e m u a m e r i k o m p r e
dsjedniku Rooseveltu p o s l u i o kao izlika da od K o n g r e s a zatrai
objavu rata J a p a n u i N j e m a k o j .
A l u d i r a n j e n a P e a r l H a r b o r , u k o n t e k s t u n a p a d a n a Svjetski
trgovaki c e n t a r , p o t a k n u l o j e ozbiljne n o v i n a r e d a s e v r a t e
izvjeu Projekta za n o v o a m e r i k o stoljee, iz rujna 2 0 0 0 . , koje
govori o " o b n o v i a m e r i k o g sustava o b r a n e " , u kojemu su njego
vi a u t o r i , a m e u n j i m a i D i c k C h e n e y i D o n a l d R u m s f e l d ,
zalaui s e z a veliku p r e o b r a z b u a m e r i k o g o d n o s a p r e m a o b r a
ni, n a p i s a l i da e "proces preobrazbe, bez obzira na to to on donosi

27

H i l t o n , Stanley, " T r a n s c r i p t : A l e x j o n e s I n t e r v i e w s S t a n l e y H i l t o n " (Trans k r i p t : I n t e r v j u A l e x a j o n e s a s a S t a n l e y e m H i l t o n o m ) , The Alex Jones Show, 13.

rujna 2004., na h t t p : / / w w w . p r i s o n p l a n e t . c o m / a r t i c l e s / s e p e t e m b e i 2 0 0 4 /
130904hiltontranscript.htm

revolucionarne promjene, biti, po svemu sudei, dugotrajan, osim ako se ne

dogodi kakav katastrofian i kataklizmian dogaaj, kakav novi Pearl Har
bor" ( i s t a k n u o a u t o r ) .
135

134

Engdahl

STOLJEE RATA 2

A l u z i j o m na Pearl H a b o r , taj ivi s i m b o l za sve A m e r i k a n c e ,

p r e d s j e d n i k B u s h p o s l u i o s e u b o j i t i m rijeima. N o , u p r a v o s u
te rijei m n o g e n a v e l e na m n o g a pitanja, na n e u g o d n a pitanja o
t o m e t o su i koliko su on i njegova vlada znali prije 11 rujna.

mijer C h u r c h i l l u r n o je izvijestio p r e d s j e d n i k a R o o s e v e l t a o
t o m e k a k o J a p a n namjerava u b r z o n a p a s t i Pearl H a r b o r . R o o s e
velt je na to r e a g i r a o t a k o t o je floti u Pearl H a r b o r u u s k r a t i o
p o t p o r u iz z r a k a s n a m j e r o m da j a p a n s k i n a p a d b u d e u s p j e a n i
uinkovit. P o r u k a b r i t a n s k o g a p r e m i j e r a C h u r c h i l l a p r e d s j e d
niku R o o s e v e l t u o d 2 6 . s t u d e n o g a j e d i n i j e d o k u m e n t i z njiho
ve p r e p i s k e s kojega ni do d a n a s nije s k i n u t a o z n a k a tajnosti,
toboe zbog " n a c i o n a l n e s i g u r n o s t i . "

F.

William

T k o god d a j e , na kraju krajeva, o d g o v o r a n za n a p a d e 1 1 . ruj

n a 2 0 0 1 . g o d i n e , n e p o b i t a n r e z u l t a t bile s u histerija u A m e
rikoj vojsci i mobilizacija vojnih s n a g a kakve n i s u v i e n e od
n a p a d a na Pearl H a r b o r , tj. od prosinca 1941., kada su Sjedinjene
A m e r i k e Drave, u D r u g o m e s v j e t s k o m e ratu, u l e u rat protiv
N j e m a k e , J a p a n a i Italije.
Za japanski n a p a d na Pearl Harbor, kako je 1946. godine utvr
e n o u s a s l u a n j u p r e d K o n g r e s o m , koje n o s i o z n a k u " t a j n o " ,
p r e d s j e d n i k Roosevelt i aica visokih vojnih d u n o s n i k a sazna
li su z n a t n o prije, tj. n e k o l i k o d a n a prije negoli je J a p a n b o m b a r
dirao tamonju a m e r i k u flotu. Taj se n a p a d m o g a o izbjei i tako
spasiti ivote tisua a m e r i k i h graana. R o o s e v e l t je h l a d n o k r v
n o o d l u i o " p u s t i t i d a s e t o d o g o d i " , k a k o b i Sjedinjene A m e
rike D r a v e u v e o u rat, za koji su on i njegovi vodei p l a n e r i
proraunali da ga m o g u dobiti. Bio je to prvi pucanj u r a t u kojim
je trebalo u s p o s t a v i t i o n o t o e H e n r y Luce nazvati " a m e r i k i m
stoljeem".

R a z o r n i m n a p a d o m n a Pearl H a r b o r p r e d s j e d n i k R o o s e v e l t
d o b i o je izliku za ulazak u rat, t o je silno prieljkivao. Bio je to
rat za stvaranje novoga "amerikoga carstva". Ameriki vojni stroj
nije t r a t i o n i t r e n u t k a poslije n a p a d a o d 1 1 . rujna 2 0 0 1 . , tj. p o
slije toga " n o v o g a Pearl H a r b o r a " . Kao da se a m e r i k o j vojnoj
industriji i njezinim p r i s t a a m a u n u t a r Vlade i K o n g r e s a ostva
rio san.
28

"Novi Pearl H a r b o r " p r e d s j e d n i k a B u s h a p o s t a v i o j e temelje

"ratu p r o t i v t e r o r i z m a " - a m o r f n o m n e d e f i n i r a n o m r a t u p r o t i v
p o t e n c i j a l n i h "neprijatelja" u svakoj zemlji i u s v a k o m e selu.
Bio j e t o k a o p o n a r u d b i skrojen temelj z a g o l e m o poveanje
prorauna za vojsku. Vojno-industrijski k o m p l e k s u pozadini Bushove i C h e n e v j e v e vlade s p r e m n o je reagirao.

G o d i n e 1946., p o z a v r e t k u D r u g o g a svjetskoga rata, Zajed

niki o d b o r obaju d o m o v a amerikoga K o n g r e s a za istragu napa
da na Pearl H a r b o r , kojim je p r e d s j e d a o s e n a t o r A l b e n Barkley iz
savezne drave Kentucky, s a s l u a o je izvjee O d b o r a A m e r i k e
vojske za Pearl H a r b o r . To je sasluanje bilo o z n a e n o k a o "vrlo
tajno", a oznaka tajnosti s k i n u t a je tek poslije nekoliko desetljea.
T o j e izvjee bilo g o l e m a o p t u b a n a r a u n t a d a n j e a m e r i k e
Vlade, p r e d s j e d n i k a R o o s e v e l t a o s o b n o i generala M a c A r t h u r a ,
toga velikog " j u n a k a " rata na Pacifiku. U j a p a n s k o m e n a p a d u na
Pearl Harbor, na flotu b o m b a r d e r a A m e r i k o g a r a t n o g zrakoplo
vstva, iz 1941. godine, ubijeno je 2.403 amerikih graana i ranjeno
1.178. U n i t e n o je 18 ratnih brodova i 188 vojnih zrakoplova. Jo
2 6 . s t u d e n o g a , dva tjedna prije n a p a d a , tadanji b r i t a n s k i p r e 136

28

Willey, M a r k E., " P e a r l H a r b o r : M o t h e r o f All C o n s p i r a c i e s " (Pearl H a r

b o u r : m a j k a svih u r o t a ) , ELibris Press, P h i l a d e l p h i a , 2 0 0 1 .

137

Osmo poglavlje

POLITIKI STROJ VOJNE

INDUSTRIJE

Tko vlada u "dravi nacionalne sigurnosti"

R a s p a d o m Sovjetskoga Saveza 1 9 9 1 . g o d i n e , a m e r i k a vojna
industrija i njezini saveznici u n u t a r amerikoga ustroja moi nali
su se p r e d g o l e m i m p i t a n j e m - k a k o uvjeriti a m e r i k e p o r e z n e
o b v e z n i k e da plaaju vie za t r o k o v e o b r a n e u vrijeme k a d a je
n a v o d n i razlog z a t u r t v u o i t o n e s t a o r a s p a d o m V a r a v s k o g a
pakta? Devedesetih godina prologa stoljea taj vojno-industrijski
k r u g p o s t a o j e toliko m o a n u n u t a r c j e l o k u p n e a m e r i k e elite
moi, d a j e i m a o n e r a z m j e r n u t e i n u u s v e u k u p n i m p o l i t i k i m
r a s p r a v a m a o b u d u n o s t i " a m e r i k o g a stoljea".
Budui d a s u s e o d 2 0 0 1 . g o d i n e toliko uanili u n u t a r insti
tucija nacionalne sigurnosti, obavjetajnih sluba, vojne i vanjske
politike u Bushovoj i Cheneyjevoj vladi, ideolozi n e o k o n z e r v a tivaca i njihovi saveznici, k r a n s k a d e s n i c a i vojno-industrijski
k o m p l e k s , imali su j e d a n veliki cilj - poveati a m e r i k i vojni
p r o r a u n , k a k o b i postigli p o t p u n u vojnu k o n t r o l u n a d cijelom
Z e m l j o m , kakvu n i t k o n i k a d a u povijesti svijeta nije p o k u a o
ostvariti. R a s p a d Sovjetskoga Saveza, b a r e m su t a k o mislili, bio
j e p r i g o d a z a ostvarenje " d o m i n a c i j e p u n o g a s p e k t r a " .
U t o m e su postigli g o l e m u s p j e h . T i j e k o m p r v i h dviju g o d i
na m a n d a t a , Bushova je vlada traila i dobila vie od 150 milijar
da dolara n o v i h izdvajanja za vojsku, od ega je K o n g r e s g o l e m u

139

F. William Engdahl

veinu o d o b r i o bez postavljanja ikakvih pitanja. O z r a j e m s t r a h a

stvorenim n a p a d o m od 1 1 . rujna 2 0 0 1 . i objavom "rata protiv
t e r o r i z m a " stvorili su t a k v u p o l i t i k u k l i m u u W a s h i n g t o n u i u
cijeloj A m e r i c i da se bilo k a k v o n e s l a g a n j e , ak i r a z b o r i t o p r e i
spitivanje, proglaava p o d r i v a n j e m " r a t n i h n a p o r a " , ak izdajom.
Trokovi nacionalne obrane za 2007. godinu dosegnuli su
n e v j e r o j a t n e 6 5 4 m i l i j a r d e dolara, a k o s e s l u b e n i m t r o k o v i m a
pribroji skrivena " d o d a t n a s r e d s t v a " za Irak i Afganistan. To znai
d a s e vojni p r o r a u n , koji j e 2 0 0 1 . g o d i n e , k a d a j e B u s h s t u p i o
na d u n o s t , iznosio 329 milijarda dolara, za est godina udvo
struilo.

D e s e t najveih a m e r i k i h k o m p a n i j a z a p r o i z v o d n j u o r u j a
jesu:
1 . - L o c k h e e d M a r t i n C o r p o r a t i o n , 17 milijarda dolara
2 . - B o e i n g C o m p a n y , 16 milijarda i 6 0 0 milijuna dolara
3. - N o r t h r o p G r u m m a n C o r p o r a t i o n , 8 milijarda i 700 miliju
n a dolara
4. - R a y t h e o n C o m p a n y , 7 milijarda dolara
5 . - G e n e r a l D y n a m i c s C o r p o r a t i o n , 7 milijarda dolara
6. - United T e c h n o l o g i e s C o r p o r a t i o n , 3 milijarde i 6 0 0 m i
lijuna dolara
7. - Science Applications I n t e r n a t i o n a l Corporation, 2 milijar
de i 100 milijuna d o l a r a
8. - T R W Incorporated, 2 milijarde dolara
9. - T h e Carlyle G r o u p , n e p o z n a t iznos
10. - L-3 C o m m u n i c a t i o n s Holdings, Inc., 1 milijarda i 7 0 0 m i
lijuna d o l a r a .
2

Povijest s v a k e o d d e s e t n a v e d e n i h k o m p a n i j a najbolje govori

o njihovoj m o i :
L o c h k e e d M a r t i n C o r p o r a t i o n s v e s t r a n a j e kompanija, n o uglav
n o m se bavila osmiljavanjem, projektiranjem, proizvodnjom

STOLJEE RATA 2

i integracijom proizvoda i usluga visoke tehnologije za p o t r e

be a m e r i k e drave, za s t r a n e zemlje i za privatne kompanije.
U t e m e l j e n a je 1909. godine kao Glenn M a r t i n C o m p a n y i bila
je prva na podruju istraivanja i razvoja letjelica. S e d a m go
dina poslije toga o s n o v a n a je kompanija Loughead Aircraft
Manufacturing, koja je z a t i m svela svoj naziv na njegov fo
netski izgovor - Lockhead. Obje n a v e d e n e kompanije odigra
le su v a n u ulogu u razvoju avijacijske tehnologije. Tijekom
Prvoga i D r u g o g a svjetskoga rata opskrbljivale su Sjedinjene
A m e r i k e Drave i njihove saveznike letjelicama i orujem, a
z a t i m s u napravile velike k o r a k e n a p o d r u j u proizvodnje
letjelica na mlazni pogon, r a k e t n e t e h n i k e i svemirskih leto
va. Sve u s v e m u , te dvije kompanije postale su vodee k o m p a
nije u vojnoj industriji, razvojem n a p r e d n i h borbenih zrako
plova, raketa i svemirskih letjelica. Od 1995., kada su se fuzionirale, taj su svoj s t a t u s s a m o jo potvrdile.
G o d i n e 1 9 6 1 . tadanja kompanija Glenn M a r t i n spojila se s
k o m p a n i j o m A m e r i c a n - M a r i e t t a ( u t e m e l j e n o m 1913.) i uze
le su naziv M a r t i n Marietta Technologies, Inc. U travnju 1 9 9 3 .
kompanija M a r t i n M a r i e t t a j o se vie proirila, jer se fuzionirala s Odjelom za zrakoplovstvo i svemir kompanije General
Electric. Potvrujui svoje opredjeljenje da o s t a n e vodea k o m
panija u a m e r i k i m civilnim i vojnim p r o g r a m i m a lansiranja
u svemir, d a n a 2 2 . prosinca 1 9 9 3 . kompanija Martin Marietta
potpisala je s k o m p a n i j o m General D y n a m i c s ugovor o k u p
nji njezina Odjela za s v e m i r s k e sustave (Space Systems Divi
sions). Glavna p r e d n o s t toga odjela jest proizvodnja poveza
na sa serijom svemirskih letjelica Atlas i s viim fazama proizvo
dnje lansirnih r a m p a C e n t a u r , koje se koriste i u ostalim sve
m i r s k i m letjelicama kao i lansirnim r a m p a m a T i t a n IV.
D a n a 2 9 . kolovoza 1994. korporacije Lockheed i M a r t i n Ma
rietta objavile su da se namjeravaju spojiti u j e d n u korpora
ciju pod nazivom Lockheed Martin. Taj je p o s a o d o v r e n 15.
oujka 1 9 9 5 . Od svoga o s n u t k a , 1995., korporacija Lockheed
M a r t i n n e p r e s t a n o se irila, ukljuujui i p r e u z i m a n j e k o m
panije Loral, od 2 3 . travnja 1996. Najnovija fuzija jest najava,
od 3. srpnja 1997. godine, da e se, transakcijom vrijednom
11 milijarda i 6 0 0 milijuna dolara, povezati s k o m p a n i j o m
Northrop Grumman.

Source Watch, "Military-Industrial C o m p l e x " (Vojno-industrijski k o m

p l e k s ) , w w w . s o u r c e w a t c h . o r g . A n u p S h a h , " W o r l d Military S p e n d i n g " , n a w w w .
globalissues.org
Ibid.
2

140

B o e i n g je najvea svjetska kompanije za proizvodnju komercijal

nih zrakoplova i i s t o d o b n o najvei proizvoa vojne i svemir
ske tehnologije. Na podruju istraivanja i razvoja vojne o p r e -

F. William Engdahl

me bavi se p r o g r a m i m a n a v o e n i h raketa, s u s t a v o m zvanim

IBCM (International Balistic C r u i s e Missiles, i n t e r k o n t i n e n
talne balistike krstaree r a k e t e ) , b o m b a r d e r i m a , t r a n s p o r t
n i m vojnim z r a k o p l o v i m a te s v e m i r s k i m i l u n a r n i m vozili
ma.
Kompanija Boeing je od m a l e tvornice zrakoplova iz Prvoga
svjetskoga rata narasla u kompaniju koja je tijekom D r u g o g a
svjetskoga rata opskrbljivala saveznike snage r a t n o g zrako
plovstva bombarderima i transportnim zrakoplovima.
Najveu ekspanziju doivjela je poslije D r u g o g a svjetskoga
rata, kada se ukljuila u r a k e t n e i svemirske p r o g r a m e . Z b o g
svoga istraivanja i inovacija na b o m b a r d e r i m a , r a k e t a m a i
sustavima o p s k r b e , postala je sastavni dio razvoja a m e r i k e
strategije tijekom H l a d n o g a rata. U razdoblju poslije H l a d n o
ga rata nastavila je s istraivanjem i proizvodnjom zrakoplo
va i drugih letjelica, raketa te svemirskih i l u n a r n i h vozila.
Njezino prvo proirenje bila je kupnja korporacije Vertol iz
Philadelphije, 1960. g o d i n e . Svoju je proizvodnju proirila
tako t o je postala glavni opskrbljiva h e l i k o p t e r i m a tijekom
rata u V i j e t n a m u . Posljednjih se g o d i n a kompanija Boeing
z n a t n o poveala spajanjem s vie kompanija. U prosincu 1996.
spojila se s k o m p a n i j o m Rockwell Aerospace, a dva tjedna
poslije toga sa s u p a r n i k o m korporacijom M c D o n n e l l D o u
glas, t o je bila fuzija vrijedna 13 milijarda dolara i t o je tako
naraslu kompaniju Boeing pretvorilo u najveu kompaniju za
proizvodnju zrakoplova i svemirskih letjelica na svijetu.
N o r t h r o p G r u m m a n C o r p o r a t i o n jest korporacija z a projektiranje,
integriranje i proizvodnju osmatrakih sustava, borbenih
letjelica, vojne e l e k t r o n i k e , preciznog oruja, sustava za upra
vljanja zranim i svemirskim letjelicama, informacijskih su
stava, m o r n a r i k i h sustava te komercijalnih sustava i vojnih
a e r o s t r u k t u r a . O s n o v a n a je 1994. godine, kada je kompanija
zvana N o r t h r o p C o r p o r a t i o n pripojila kompaniju G r u m m a n
C o r p o r a t i o n . Iste g o d i n e dovrila je i pripajanje k o m p a n i j e
V o u g h t Aircraft, j e d n o g od najveih proizvoaa vojnih i ko
mercijalnih a e r o s t r u k t u r a . U oujku 1996. pripojila je Odjel
za vojnu o p r e m u i e l e k t r o n i k u korporacije W e s t i n g h o u s e
Electric.
R a y t h e o n C o m p a n y j e m e u n a r o d n a kompanija z a visoku t e h n o
logiju, koja se bavi proizvodnjom za etiri podruja: elektro
n i k o m za komercijalne i vojne svrhe, inenjerstvom i izgra-

142

STOLJEE RATA 2

dnjom, avijacijom i p r o i z v o d n j o m velikih postrojenja. U t e

m e l j e n a je 1 9 2 2 . g o d i n e u C a m b r i d g e u , u saveznoj dravi
M a s s a c h u s e t t s , pod nazivom A m e r i c a n Appliance C o m p a n y ,
a i m e R a y t h e o n uzela je 1 9 2 5 . godine.
U p o e t k u je bila specijalizirana za radioaparate. Tijekom Dru
goga svjetskoga rata bila je najvei proizvoa radarskih cijevi
i cijelih radarskih sustava. Poslije rata postala je prvi proizvo
a na podruju navoenja raketa. Izumila je sustav za navo
enje raketa za presretanje letjelice i balistikih raketa. G o d i n e
1964. otpoela je s proirenjem p r o g r a m a kako bi poveala
proizvodnju pa je poela proizvoditi i o p r e m u za komercijal
ne svrhe.
Poevi od 1990., k a d a je kupila kompaniju E-Systems, k o m
panija R a y t h e o n nastavila se iriti daljnjim pripajanjem ili
p r e u z i m a n j e m kompanija. U travnju 1996. kupila je od kor
poracije Crysler, za 4 5 5 milijuna dolara, dva odjela - Chrysler
Technologies Airborne System (CTAS) i Electrospace Systems,
Inc. (ESI). T i m pripajanjem, koje je d o v r e n o u lipnju 1996.,
nastala je nova kompanija nazvana R a y t h e o n E-Systems. D a n a
6. sijenja 1997. godine kompanija Raytheon kupila je k o m
paniju T e x a s I n s t r u m e n t s Defense System & Electronics, na
v o d n o za 2,95 milijarda dolara. M i n i s t a r s t v o p r a v o s u a o d o
brilo je to pripojenje 2. srpnja 1997. godine. Za manje od dva
tjedna poslije toga kompanija R a y t h e o n najavila je fuziju s
odjelom za proizvodnju vojne o p r e m e zvanim H u g h e s Air
craft, u kompaniji H u g h e s Electronics, koja je pripadala k o m
paniji General Motors, pa je tako nastala kompanija vrijedna
2 1 m i l i j a r d u dolara. Odjel G e n e r a l M o t o r s a zvan H u g h e s
Electronics prije toga je p r e u z e o kompaniju General D y n a m i
cs Missile Systems i Odjel Manavox Electronics Systems k o m
panije Phillips.
G e n e r a l D y n a m i c s j e s t kompanija ija je glavna djelatnost opskr
ba a m e r i k e V l a d e i njoj s a v e z n i k i h z e m a l j a s u s t a v i m a
naoruanja i servisiranja oruja. U t e m e l j e n a je 1952. godine,
kao slijednica kompanije Electric Boat. Sastoji se od sljedeih
odjela: Mornarica, Borbeni sustavi, Informacijski sustavi i t e h
nologija i jo nekoliko dijelova. Odjel za m o r n a r i c u sastoji se
od korporacija Bath Iron W o r k s (BIW) i A m e r i c a n Overseas
Marine (AMSEA). Odjel za b o r b e n e sustave sastoji se od k o m
panija General Dynamics Land S y s t e m s Inc. (skraeno Land
Sytems, Kopneni sustavi), General Dynamics Defense Systems,

143

F. William Engdahl

Inc. (skraeno Defense Systems, O b r a m b e n i sustavi) i G e n e

ral D y n a m i c s A r m a m e n t Systems, Inc. (skraeno A r m a m e n t
Systems, Sustavi n a o r u a n j a ) . Odjel Informacijski sustavi i
tehnologija sastoji se od kompanija General D y n a m i c s Infor
m a t i o n Systems, Inc. (GDIS), C o m p u t i n g Devices Canada, Ltd.
i C o m p u t e d Devices C o m p a n y Ltd. u Velikoj Britaniji.
Kompanija Land Systems k o n s t r u i r a i proizvodi seriju glav
n o g b o r b e n o g tenka Ml A b r a m s za Ameriku vojsku i za raz
ne s t r a n e zemlje. Ova se kompanija bavi i k o n s t r u i r a n j e m i
unaprjeenjem proizvoda te servisiranjem postojeih oklop
nih vozila. P r o i z v o d n j a t e n k o v a M 1 A 2 , posljednje verzije
t e n k a M l , p o k r e n u t a j e 1 9 9 2 . godine. Kompaniji Land Sy
s t e m s t r e n u t a n o tee druga godina od petogodinjeg ugovora
sklopljenog s A m e r i k o m vojskom, po kojemu treba godinje
120 tenkova Ml pretvoriti u t e n k o v e M1A2. Ova kompanija
ima i ugovore za j o nekoliko velikih programa za proizvo
dnju o k l o p n i h vozila. Prvi p r o g r a m jest p r o g r a m zvan Advan
ced A m p h i b i o u s Assault Vehicle, za koji je n e d a v n o sklopila
ugovor za razvoj, ukljuujui i konstrukciju i izradu prototi
pa. Drugi p r o g r a m jest p r o g r a m zvan Heavy A s s a u l t Bridge,
koji je t r e n u t a n o u fazi razvoja, a oekuje se da e poeti s
p r o i z v o d n j o m potkraj ovoga desetljea. Trei p r o g r a m j e s t
p r o g r a m zvan C r u s a d e r Self-Propelled Howitzer, u kojemu ta
kompanija ima u d i o od priblino 25 p o s t o .
Godine 1 9 9 1 . A m e r i k a je r a t n a mornarica, zbog n e i s p u n j e n i h
obveza, s t o m k o m p a n i j o m i s korporacijom M c D o n n e l D o u
glas raskinula ugovor o konstrukciji letjelice A - 1 2 . D a n a 2 3 .
veljae 1 9 9 8 . d o n e s e n a je konana p r e s u d a u korist tih k o m
panija, u iznosu od milijardu i dvjesto milijuna dolara, plus
k a m a t a . Amerika je Vlada uloila albu.
Dva glavna odjela za proizvodnju u toj kompaniji jesu G e n e
ral Dynamics Land S y s t e m Inc. i Bath Iron W o r k s Corpora
tion. Prvi je pripojila 1982., a drugi 1995. godine. Od 1992.
do 1994. prodala je svoje odjele za proizvodnju taktikih voj
nih letjelica, r a k e t n i h sustava i sustava za lansiranje letjelica u
svemir. D a n a 1. sijenja 1997. stekla je odjele Defense Sy
stems (Sustavi obrane) i A r m a m e n t Systems (Sustavi
naoruanja) korporacije Lockheed Martin. D a n a 1. listopada
1997. stekla je Odjel A d v a n c h e d Technology Systems (Sustavi
visoke tehnologije), koji je bio u sastavu kompanije Lucent
Technologies. D a n a 3 1 . prosinca 1997. stekla je odjel C o m p u
ting Devices I n t e r n a t i o n a l korporacije Ceridian. Taj se odjel

144

STOLJEE RATA 2

bavi integracijom vojne e l e k t r o n i k e i sustava o b r a n e , uglav

n o m za p o t r e b e SAD-a, Kanade i Velike Britanije. Odjel Advan
ced T e c h n o l o g y S y s t e m s (Sustavi v i s o k e t e h n o l o g i j e ) j e s t
najvei opskrbljiva sustava za p o d v o d n o osmatranje, procesuiranje signala, k o n t r o l n e s u s t a v e vibracije i s njima poveza
ne tehnologije, u p r v o m e r e d u za p o t r e b e A m e r i k e r a t n e
m o r n a r i c e . Od tih je steevina, godine 1998., osnovala svoj
trei po vanosti odjel zvan Information Systems and T e c h n o
logy. Ima o k o 2 9 . 0 0 0 zaposlenih.
U n i t e d T e c h n o l o g i e s C o r p o r a t i o n ( U T C ) jest korporacija koja s e
bavi r a z n o l i k o m p r o i z v o d n j o m . M e u n j e z i n i m p r o i z v o d i
ma j e s u sustavi grijanja i klimatizacije Carrier, zrakoplovni i
svemirski sustavi te industrijski proizvodi H a m i l t o n S u n d s t r a n d , dizala i p o k r e t n e s t u b e O t i s , m o t o r i za zrakoplove
Pratt & W h i t n e y , helikopteri Sikorsky, p r o t u p o a r n i i sigur
n o s n i sustavi te ubrizgivai goriva. ovjek koji je u veljai
2 0 0 7 . dao ostavku na mjesto poljskoga m i n i s t r a o b r a n e , Rad e k Sikorsky, p o t o m a k je v l a s n i k a korporacije s p o l j s k i m
i m e n o m - Sikorsky. Kompanija Pratt & W h i t n e y najvea je
svjetska kompanija na podruju konstrukcije, proizvodnje i
servisiranja m o t o r a zrakoplova, s u s t a v a za s v e m i r s k u pro
pulziju i industrijskih t u r b i n a na plinski p o g o n .
Science A p p l i c a t i o n I n t e r n a t i o n a l C o r p o r a t i o n ( S A I C ) najvea
je kompanija za o p s k r b u z n a n s t v e n i m konstrukcijskim inte
griranim sustavima, za pruanje tehnikih usluga i rjeenja
svim dijelovima A m e r i k e vojske, s l u b a m a Ministarstva obra
ne, obavjetajnim s l u b a m a , Ministarstvu d o m o v i n s k e sigur
nosti i d r u g i m civilnim organizacijama a m e r i k e Vlade, kao i
kupcima s o d a b r a n i h komercijalnih trita. S vie od 4 4 . 0 0 0
zaposlenika diljem svijeta, SAIC je za poslovnu godinu koja je
zavrila 3 1 . sijenja 2 0 0 6 . i m a o prihod od 7 milijarda i o s a m sto milijuna dolara.
T R W j e kompanija pripojena kompaniji N o r t h r o p G r u m m a n , 12.
prosinca 2 0 0 2 . godine. Vidi pojedinosti pod N o r t h r u p G r u m
man.
Carlyle G r o u p j e d n a je od najtajnovitijih i najmonijih institucija
vojno-industrijskoga k o m p l e k s a i projekcije amerike moi u
cijelome svijetu. Utemeljena 1987., najvea je svjetska privat
na dionika tvrtka koja upravlja s vie od 71 milijardom dola
ra. Njezino poslovanje nije o t v o r e n o za javnost, zato t o je
rije o p r i v a t n o m d i o n i k o m d r u t v u , u n a t o injenici da je

145

F. William Engdahl

146

STOLJEE R A T A 2

njezin d i r e k t o r bivi p r e d s j e d n i k A m e r i k o g a povjerenstva

za vrijednosne papire i teaj. Do 2 0 0 3 . generalni direktor k o m
panije Carlyle G r o u p , sa sjeditem u W a s h i n g t o n u D. C., koja
je u p r i v a t n o m vlasnitvu, bio je bivi zamjenik direktora CLAe, a zatim m i n i s t a r o b r a n e Frank Carlucci III. G o d i n e 2 0 0 3 . na
njegovo je m j e s t o d o a o Louis V. G e r s t n e r m l a i , bivi pre
dsjednik U p r a v n o g a o d b o r a korporacije IBM.
Frank Carlucci je tijekom studija na Sveuilitu Princeton bio
c i m e r D o n a l d a Rumsfelda, a s J a m e s o m Bakerom III. bio je u
istoj studijskoj skupini. Uz Carluccija i Jamesa Bakera III., m e u
bivim ili s a d a n j i m d i r e k t o r i m a i savjetnicima k o m p a n i j e
Carlyle G r o u p jesu n e k e od najmonijih osoba na svijetu, m e u
kojima i bivi predsjednika George H. W. Bush, bivi guver
n e r njemake B u n d e s b a n k e Karlo O t t o Pohl, bivi premijer
Velike Britanije J o h n Major, bivi predsjednik Filipina Fidel
R a m o s , m i n i s t a r financija i d u n o s n i k za glavna ulaganja u
Svjetskoj banci Afanesh Beschloss, bivi predsjednik Tajlanda
A n a n d Panjaraum, Louis V u i t t o n iz kompanije A i r b u s , bivi
premijer J u n e Koreje Park Tae Jun, saudijski princ Alvalid
Sin Talal bin Abdulaziz al Saud, financijer Bilderberke sku
p i n e George Soro, bivi p r e d s j e d n i k A m e r i k o g povjeren
stva za federalne komunikacije i lan Upravnoga o d b o r a The
New York Timesa William E. Kennard, N o r m a n Pearlstine, o
vjek koji je prije toga bio glavni urednik u kompaniji T i m e
Inc., tj. odjelu za asopise kompanije Time W a r n e r Inc. i u r e
dnika lista The Wall Street Journal, d i r e k t o r predsjednike kam
panje G e o r g e a Busha starijega Fred Malek, generalni d i r e k t o r
k o m p a n i j e Kissinger McLarty Associates T h o m a s F. "Mack"
McLarty, koji ima zajedniku kompaniju s dr. Henryjem Kiss i n g e r o m i grofom E t i e n n e o m D a v i g n o n o m , b i v i m nael
n i k o m stoera u Bijeloj kui u vrijeme Clintonova m a n d a t a ,
lan Bilderberke s k u p i n e i predsjednik belgijske b a n k e Societe Generale.

k o m p a n i j a m a u v l a s n i t v u C a r l y l e a j e s u k o m p a n i j e koje
proizvode o p r e m u , vozila i streljivo za A m e r i k u vojsku, a
njezini slavni d u n o s n i c i o d a v n o slue dvostrukoj domilja
toj svrsi - potiu ulaganja vrlo bogatih osoba i i s t o d o b n o pod
mazuju p u t k o m p a n i j a m a grupacije Carlyle. M e u m u l t i m i lijunskim ulagaima u kompanije Carlyle G r o u p e jesu i la
novi obitelji O s a m e bin Ladena, koji su t a k o e r bili bliski
poslovni suradnici Georgea B u s h a starijega.
M e u k o m p a n i j a m a za proizvodnju oruja i vojne o p r e m e
p o v e z a n i m s Carlyleom jest i kompanija United Defense, sa
sjeditem u saveznoj dravi Virginiji. O n a proizvodi sustave
za lansiranje raketa s brodova A m e r i k e r a t n e m o r n a r i c e u
A r a p s k o m m o r u i niz d r u g i h s u s t a v a za t r a n s p o r t oruja i
b o r b e n i h vozila, m e u kojima je i kontroverzni p r o g r a m p o
k r e t n e haubice, koji je t r e b a o biti o d b a e n kao neuinkovit,
sve d o k ga 2 0 0 1 . godine m i n i s t a r o b r a n e Rumsfeld nije spa
sio. T i m e je s v o m e bivem c i m e r u s P r i n c e t o n a Carlucciju i
kompaniji Carlyle priskrbio zaradu od s t o t i n a milijuna dola
ra. U vlasnitvu tvrtke U n i t e d Defense je i vedski proizvoa
oruja Bofors.

U veljai 2 0 0 1 . predsjednik Carlyle G r o u p e Carlucci i p o t p r e

dsjednik SAD-a Dick C h e n e y sastali su se s D o n a l d o m R u m sfeldom, u vrijeme d o k je Carlyle Groupa imala na razma
tranju projekt za A m e r i k u vojsku vrijedan nekoliko milijar
da dolara. U listu Guardian od 3 1 . listopada 2 0 0 1 . pie: "Kom
panija Carlyle p o s t a l a je nit koja n e i z r a v n o povezuje a m e
riku vojnu politiku u Afganistanu s o s o b n i m financijskim
b o g a t s t v o m slavnih d u n o s n i k a A m e r i k e vojske, a n i m a l o
manje i s o c e m dananjega predsjednika SAD-a". Carlyle Grou
pa je u s a m o m e sreditu amerikoga ratnoga stroja. M e u

L-3 C o m m u n i c a t i o n s prva je k o m p a n i j a koja je sklopila ugovor za

projekt zvan C3ISR ( C o m m a n d , Control and C o m m u n i c a t i o n s ,
i n t e l l i g e n c e , S u r v e i l l a n c e a n d R e c o n n a i s s a n c e , tj. Z a p o
vijedanje, n a d z o r i veza, obavjetavanje, o s m a t r a n j e i izvi
anje) za slube d r a v n e u p r a v e , te za projekt zvan A M & M
(Aircraft M o d e r n i z a t i o n a n d M a i n t e n a n c e , Modernizacija i
odravanje zrakoplova) i ima najiru lepezu takozvanih " s p e
cijalnih proizvoda" u toj grani industrije. Kompanija L-3 je i
j e d a n od najveih opskrbljivaa p r o i z v o d i m a i u s l u g a m a za
a m e r i k e s u s t a v e o b r a n e i za m n o g a nova trita. O n a je i

P r e m a istraivanju novinara Juliana Borgera i Olivera Burkem a n a iz l o n d o n s k o g a lista Guardian, i predsjednik George W.
Bush bio je povezan s k o m p a n i j o m Carlyle prije negoli je p o
stao predsjednik. G o d i n e 1990. George W. Bush bio je i m e n o
van u Upravni o d b o r k o m p a n i j e Caterair, j e d n e od prvih k o m
panija koje je kupila grupacija Carlyle i koja se bavi o p s k r b o m
zrakoplova h r a n o m . Iz toga je o d b o r a iziao 1992. godine, da
bi p o t o m p o s t a o g u v e r n e r Teksasa. Ubrzo poslije toga, kao
guverner Teksasa, i m e n o v a o je nekoliko lanova u Upravni
odbor koji je odluivao o ulaganju novca T e k s a k o g mirovin
skog fonda prosvjetnih djelatnika. Taj je o d b o r odluio uloiti
100 milijuna dolara javnoga novca iz toga fonda u grupaciju
Carlyle.

F. William Engdahl
najvei opskrbljiva k o m u n i k a c i j s k e o p r e m e za ISR

STOLJEE RATA 2

"Prozor u Babilon"

(oba

v j e t a j n e s l u b e ) , koji o p s k r b l j u j e s u s t a v i m a z a e l e k t r o n s k o
izvianje ( S I G I N T , tj. Signal I n t e l l i g e n c e ) i s u s t a v i m a za k o
m u n i k a c i j s k o izvianje ( C O M I N T , tj. C o m m u n i c a t i o n s Intel

Skandali koji su izbili 2 0 0 6 . g o d i n e , u koje su bile u m i j e a n e

l i g e n c e ) . O n i , u k o m b i n a c i j i s a g e n t i m a ( H U M I N T , tj. H u m a n

najvee k o m p a n i j e za p r o i z v o d n j u oruja i vojne o p r e m e , k a o i

Intelligence),

neki lanovi Kongresa, oitovali su n e o b u z d a n u m o i korupciju

pruaju vojnicima i agentima pravovremeno

s t a n j e n a t e r e n u . K o m p a n i j a L-3 i m a n a j v e u l e p e z u p r o i z v o
da v i s o k e e l e k t r o n i k e za avijaciju, o c e a n s k e i p r o p u l z i j s k e

izmeu lobija vojne i n d u s t r i j e i utjecajnih d r a v n i h d u n o s n i k a

elektronike, telemetrije, mikrovalova, SATCOM-a i antena,

i lanova K o n g r e s a . N e t o od toga izilo je na vidjelo u v r i j e m e

elekrro-optikih/infracrvenih senzora, preciznih instrumena

suenja i o s u d e r e p u b l i k a n c a Jacka Abramoffa, prikupljaa fi

ta, simulacije i o b u k e , o s i g u r a n j a i detekcije te p r o i z v o d a za

kontrolu

pomorskih

snaga za primjenu u svim dijelovima

vojne industrije - zrane, pomorske, k o p n e n e i svemirske.

Ameriki vojno-industrijski k o m p l e k s organiziran je u obliku

m o n e lobistike organizacije, sa sjeditem u W a s h i n g t o n u D.
C , gdje i m a m o g u n o s t g o l e m a politikog utjecaja n a lanove

nancijskih sredstava i glavnoga kockara u kasinima, koji je 2 0 0 5 .

godine o s u e n na z a t v o r s k u k a z n u z b o g utaje p o r e z a i p o d m i i
vanja. U T r a n z i c i j s k o m e t i m u ( T r a n s i t i o n T e a m ) a m e r i k o g a
predsjednika G e o r g e a W. B u s h a bio je savjetnik u M i n i s t a r s t v u

Kongresa i kljunih o d b o r a zaduenih za pitanja o b r a n e . Hla

u n u t a r n j i h poslova ( D e p a r t m e n t of t h e I n t e r i o r ) . Bivi prijatelj

dni rat o m o g u i o im je stvoriti zastraujui lobi i p r o p a g a n d

Bijele k u e , m i l i j u n a i l o b i s t za k a s i n a J a c k Abramoff, n a z v a n

ni stroj, k o j e m u se m a l e n broj politiara m o e othrvati. "Rat

" C a s i n o Jack", b i o je u m i j e a n u k o r u m p i r a n e p o s l o v e s m o

p r o t i v t e r o r i z m a " o m o g u i t e i m d a taj v o j n i s t r o j p o v e a j u
do nezamislivih

razmjera.

U sreditu toga politikoga stroja jest njihova slubena orga

nizacija - N a c i o n a l n o u d r u e n j e vojne industrije

n o m m r e o m ljudi. U toj su m r e i , i z m e u o s t a l i h , bili:

Lobist vojne industrije

Brent Wilkes -

supredsjedatelj za financije

(National

g u v e r n e r a A r n o l d a S c h w a r z e n e g g e r a i s u p r e d s j e d a t e l j z a fi

Na svojim inter-

nancije predsjednika Busha - Bushov "pionir". Radio je kao

n e t s k i m stranicama to se udruenje hvali da je "najvea a m e

lobist i o s o b a koja je sklapala u g o v o r e i z m e u V l a d e i k o m

Defense Industrial Association, NDIA).

rika u d r u g a vojne industrije, koja p r o m i e n a c i o n a l n u sigur

panija za p r o i z v o d n j u oruja i v o j n e o p r e m e . U veljai 2 0 0 7 .

nost,

Velika porota podigla je optunicu protiv Wilkesa i biveg

zagovarajui

najsuvremeniju tehnologiju

i vrhunsko

oruje, o p r e m u , o b u k u i p o t p o r u za War-Fighter i First R e -

i z v r n o g d i r e k t o r a C I A - e (iz 2 0 0 6 . ) K y l e a F o g g o a z a u r o t u ,

sponder, promiui snaan i odgovoran Dravno-industrijski

prijevaru i p r a n j e n o v c a , u s k l o p u afere u kojoj je lan a m e

tim za nacionalnu sigurnost (Government-Industry National

rikog Kongresa republikanac R a n d y " D u k e " C u n n i n g h a m

Security T e a m ) te legalni i etiki forum za razmjenu p o d a t a k a

o p t u e n z a u z i m a n j e m i t a . V l a d a j e izjavila k a k o j e F o g g o

o pitanjima nacionalne sigurnosti izmeu industrije i Vlade."

k o r i s t i o svoj utjecaj u CIA-i i n a m j e t a o p o s l o v e W i l k e s u .

Wilkes je, n a v o d n o , plaao C u n n i n g h a m u mito u gotovini i
ekovima,

rukovima,

servisiranjem luksuznog automobila,

zrakoplovnim kartama na raun kompanija, plaanjem najam

nine, kupnjom namjetaja i brodske opreme, plaanjem uslu
ga p r o s t i t u t k i , ljetovanja i r a z n i h d r u g i h o b l i k a z a b a v e . U toj
je optunici Foggo optuen i za n e d o p u t e n o odavanje Wilke
su vrlo tajnih p o d a t a k a o CIA-i, o njegovim p o s l o v n i m k o n k u
3

Federation of A m e r i c a n Scientists (Udruenje amerikih znanstvenika):

" U n i t e d S t a t e s W e a p o n s M a n u f a c t u r e r s , T o p T e n D e f e n s e C o n t r a c t o r s Fiscal
Year 2 0 0 2 " . ( A m e r i k i p r o i z v o a i oruja, d e s e t najveih k o m p a n i j a z a proizvo
d n j u o r u j a i v o j n e o p r e m e u fiskalnoj g o d i n i 2 0 0 2 . ) , n a w w w , fas.org

148

rentima i "druge stvari", kako bi utjecao na potpisivanje ugo

vora i dodjelu poslova s v o m e prijatelju B r e n t u W i l k e s u . Kao
pokazatelj injenice da u Bushovoj vladi vlada ozraje Sodo-

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

bovski noni provod u kasinu. A zato? Z a t o to je Al Zajat

i m a o t v r t k u koja je Iranu nastojala prodati zrakoplove i dijelo
ve za zrakoplove proizvedene u Americi. On je od N e y a na
stojao ishoditi izuzee za taj p o s a o jer je p r e m a amerikim
z a k o n i m a prodaja tih proizvoda Iranu zabranjena. Al Zajat je
Neyu i njegovim prijateljima dao tisue dolara u kockarskim
e t o n i m a . Te noi, kada su kockali, N a y se vratio kui s vie
od 5 0 . 0 0 0 dolara u d e p u .

me i G o m o r e , priznalo se da je Foggo, koji je t a d a bio trei

ovjek u CIA-i, odlazio na p o k e r s k e zabave to ih je Wilkes
prireivao u h o t e l s k i m a p a r t m a n i m a po W a s h i n g t o n u i na
kojima su ih n a v o d n o zabavljale p r o s t i t u t k e .
Kalifornijski kongresnik, republikanac R a n d y " D u k e " C u n n i n
g h a m , vii lan O d b o r a za d o z n a k e i tajne slube Predstav
nikoga d o m a amerikoga Kongresa, dobio je za jedan ugovor
sklopljen i z m e u vojne industrije i amerike Vlade m i t o u
vrijednosti od 2 . 4 0 0 . 0 0 0 dolara - u antikvitetima, gotovini i
" r a z n i m u s l u g a m a " , ukljuujui i, n a v o d n o , u s l u g e prostitu
tka, od Mitchella W a d e a , vlasnika kompanije M Z M Inc., i Bren
ta Wilkesa, vlasnika kompanije A D C S Inc., a obje n a v e d e n e
kompanije proizvode oruje i vojnu o p r e m u . C u n n i n g h a m je
kompaniji M Z M sredio u g o v o r e s P e n t a g o n o m i n e k i m dru
gim naruiteljima vrijedne vie od 160 milijuna dolara, a k o m
paniji A D S C ugovore vrijedne 90 milijuna dolara kroz ugovo
re sklopljene s P e n t a g o n o m te ostale ugovore ije je sklapanje
dogovorio C u n n i g h a m . U o p t u b i podignutoj protiv C u n n i n g h a m a navodi se popis sljedeih djelominih iznosa: 600 d o
lara u gotovini za dva sata usluga p r o s t i t u t k a A i B, gala veeru
u hotelu H a p u n a Beach Prince, 500 dolara za p r o s t i t u t k u A,
600 dolara u gotovini za j e d a n sat u s l u g e s p r o s t i t u t k a m a A i
C (na C u n n i n g h a m o v zahtjev W i l k e s je sredio da k o n g r e s m e n
d r u g e veeri dobije drugu p r o s t i t u t k u ) . C u n n i n g h a m a je sa
vezni sud, t e m e l j e m o p t u b e za poinjenje krivinog djela, 3.
oujka 2 0 0 6 . godine osudio na o s a m godina i etiri mjeseca
zatvora, a krivino djelo bilo je primanje 2 . 4 0 0 . 0 0 0 dolara
mita. C u n n i n g h a m je dobio najveu kaznu zatvora d o s u e n u
n e k o m k o n g r e s n i k u u povijesti amerikoga Kongresa. U srp
nju 2 0 0 5 . , k a d a je najavio da se nee p o n o v n o kandidirati na
izborima, u tisku je izjavio: " a s n o sam obavljao svoju d u n o s t
u Kongresu."
Republikanski k o n g r e s n i k B o b N e y iz savezne drave O h i o o s u
en je u sijenju 2 0 0 7 . godine na dvije i pol g o d i n e zatvora za
uzimanje m i t a od Jacka Abramoffa. Ney je okrivljen za uzi
manje tisua dolara u kockarskim etonima od ovjeka kojega
u d o k u m e n t i m a n a v o d e s a m o kao " s t r a n o g a b i z n i s m e n a " ,
b i z n i s m e n a sirijskog podrijetla, Fuada al Zajata (u l o n d o n
skim k a s i n i m a poznatijeg kao "Debeli"), koji je Neva i njego
va dva zaposlenika z r a k o p l o v o m prevezao u L o n d o n na s n o -

150

T o n y R u d y , nekadanji p o m o n i k biveg voe k o n g r e s n e veine

T o m a DeLaya, o s u e n je u oujku 2 0 0 6 . za zavjeru s Abramoffom. U vrijeme pisanja ovoga teksta postupak je jo u tijeku.
Bivi voa veine u Kongresu T o m Delay, blizak prijatelj a m e
rikog predsjednika, suoava se s o p t u b a m a za pranje novca
steena n e z a k o n i t i m poslovima u T e k s a s u .
D a v i d S a f a v i a n , bivi naelnik stoera u Bushovoj vladi, u Upravi
za ope poslove, o s u e n je na 18 mjeseci zatvora n a k o n t o je
proglaen krivim zbog zatakavanja poslova s Abramoffom.
Safavian je uloio albu na tu p r e s u d u iz 2 0 0 6 .
M i c h a e l S c a n l o n , bivi Abramoffov poslovni p a r t n e r i p o m o n i k
voe r e p u b l i k a n s k e veine T o m a Delaya, o s u e n je u s t u d e
n o m e 2 0 0 5 . godine z a u r o t u podmiivanja dravnih d u n o s
nika u svezi s lobiranjem u korist indijanskih p l e m e n a i kasi
na.
N e i l V o l t z , bivi Neyev ef kabineta, koji je otiao iz Vlade i p r e
ao raditi za Abramoffa, o s u e n je u svibnju 2 0 0 6 . da je p r o t u
z a k o n i t o p o k u a o potkupiti Neya i ostale plaenim putovanji
ma i d r u g i m vrstama usluga.
K o m p a n i j a M i c r o s o f t plaala je 1 9 9 8 . godine Jacku Abramoffu
60.000 dolara mjeseno za lobiranje za poveanje viza H-1B.
Abramoff je tijekom 1 9 9 8 . godine s a m o za lobiranje u korist
Microsofta dobio 7 0 0 . 0 0 0 dolara. U poetku je lobiranje u s r e
dotoio na vou r e p u b l i k a n s k e veine u Kongresu T o m a D e -

Associated Press, " T h o s e c a u g h t up in t h e J a c k A b r a m o f f p u b l i c c o r r u p t i o n

c a s e " ( O s o b e u m i j e a n e u sluaj k o r u p c i j e J a c k a A b r a m o f f a ) , 2 6 . veljae 2 0 0 7 .

STOLJEE R A T A 2

F. William Engdahl

Ameriki novinar-istraitelj, dobitnik nagrade Dennis Hopsicker, o p i s a o je e p s k e r a z m j e r e r a s k a l a e n o s t i , degradacije i

m o r a l n e trulei u a m e r i k o j vladi B u s h a i C h e n e y j a k a o r a z d o
blje " g o t o v o b e z p r e m c a , od p o g a n s k i h orgija kakve su postojale
u d r e v n o m e R i m u " . Evo njegovih rijei: "Gledate svijet u kojemu
su na djelu n o v a c , tajnost, s e k s i p r e p u t a n j e u i t c i m a , svijet u
kojemu je svatko za n e t o kriv". P r e m a n a v o d i m a j e d n o g d r u g o g
izvora, " o n o t o ta otkria p o k a z u j u j e s t p r o z o r u Babilon ili u
posljednji stadij R i m a " .
5

Ta su otkria sadravala i o p t u b u d a j e lobist Jack Abramoff

p o n u d i o srediti s a s t a n a k i z m e u p r e d s j e d n i k a G a b o n a , g o s p o
dina B o n g a i a m e r i k o g a p r e d s j e d n i k a G e o r g e a W. B u s h a za iz
n o s od 9 . 0 0 0 . 0 0 0 dolara, koji e se u dijelovima isplaivati na
raun fiktivne k o m p a n i j e G r a s s R o o t s Interactive, sa sjeditem u
saveznoj dravi M a r y l a n d , u s v r h u m i t a za p r e d i z b o r n u k a m
panju Republikanske stranke. Bush je doista primio Bonga 26.
svibnja 2 0 0 4 . g o d i n e . FBI j o uvijek istrauje gdje je zavrila
isplata od 9.000.000 dolara.
A b r a m o f f j e b i o j e d a n o d glavnih prikupljaa z a a m e r i k o g a
p r e d s j e d n i k a G e o r g e a W. B u s h a , z b o g ega je i p o s t a o B u s h o v
p o a s n i " p i o n i r " . Zanimljivo je da su i A b r a m o f f i DeLay izjavili
k a k o j e s a m " b o g " d o n e k l e stajao iza njihovih p o s t u p a k a . A b r a
moff je rekao: " I m a o s a m osjeaj da mi toliki novac dolazi u r u k e
z a t o t o mi ga s a m Bog alje". DeLay je izjavio: " v r s t o vjerujem
da sam neduan glede optuaba podignutih protiv mene. Mi
vjerujemo da Bog d o i s t a s v i m e upravlja i On u i s t i n u o k r e e sve
n a d o b r o o n i m a koji vole G o s p o d i n a " .
6

H o p s i c k e r , D a n i e l , " G o i n g t o B a b y l o n b y Cadillac: W a s S a n D i e g o U S
A t t o r n e y fired for k n o w i n g t o o m u c h ? " ( O d l a z a k u B a b i l o n c a d i l l a c o m - je li
federalni tuitelj i z S a n D i e g a o t p u t e n z a t o t o j e p r e v i e z n a o ? ) , 8 . oujka
2007., na www.nadcowprod.com
Tremblay,Rodrique, "Decadence, waste, corruption in the n e w American
Empire, Part II" (Trule, p u s t o i korupcija u n o v o m ' a m e r i k o m e carstvu',
Drugi dio), na nejournal.com
6

152

N o , zanimljiviji d i o Abramoffove p r o l o s t i , p o k o j e m u s e o n
razlikuje od ostalih korupcionaa i prevaranata, jesu njegove m a l o
p o z n a t e veze s j e d n o m vrlo t a j n o v i t o m organizacijom - Vijeem
za n a c i o n a l n u politiku. Ta je organizacija bila s r e d i t e i sr za
m a n i p u l i r a n j e a m e r i k e j a v n o s t i i njihovih osjeaja k a k o bi
podrali trajnu k r i a r s k u v o j n u p r o t i v n e j a s n e i n e d e f i n i r a n e
"neprijateljske slike t e r o r i z m a " .

Deveto poglavlje

ARMAGEDONSKA VOJSKA TZV. "KRISTOVI VOJNICI"

Politika baza "zaraene drave"
Vijee za nacionalnu politiku i mrana politika tzv.
kranske desnice
U n a m j e r i da u u t k a n e s l a g a n j e i o t v o r e n u javnu r a s p r a v u o
amerikoj vojnoj politici, p o s e b i c e poslije z a v r e t k a H l a d n o g a
rata, ameriki je politiki ustroj m o r a o stvoriti organizacije u t e
meljene na m a s o v n o s t i , k a k o bi m a n i p u l i r a o j a v n o miljenje u
smjeru koji j e p o t p u n o p r o t i v a n i n t e r e s i m a veine a m e r i k i h
graana. S t v o r e n o je Vijee za n a c i o n a l n u politiku (Council on
National Policy), k a o sredinja institucija za manipulaciju m a s a
ma. Bio je to p r o j e k t zapanjujuih ambicija.
O d b o r z a n a c i o n a l n u politiku p o s t a o j e vitalna v e z a i z m e u
m u l t i m i l i j a r d e r s k i h k o m p a n i j a za p r o i z v o d n j u oruja i vojne
o p r e m e , vvashingtonskih lobista p o p u t J a c k a Abramoffa i tzv.
k r a n s k e d e s n i c e . P r o d i r a o j e d o sri n o v e o s o v i n e i z m e u d e
sniarske vojne politike, p o t p o r e P e n t a g o n o v u p l a n u ratovanja
po svijetu i politike k o n t r o l e n e o k o n z e r v a t i v a c a n a d v e l i k i m
dijelom a m e r i k e vanjske i vojne p o l i t i k e posljednjih g o d i n a .
O t k a k o je, 1980. g o d i n e , za p r e d s j e d n i k a izabran desniarski
konzervativac iz R e p u b l i k a n s k e s t r a n k e R o n a l d Reagan, koji je
neke " p o n o v n o r o e n e " f u n d a m e n t a l i s t e i m e n o v a o m i n i s t r i m a
Hi svojim najbliim savjetnicima, savezne drave na podruju zva
n o m Biblijski pojas svaki su p u t glasovale za konzervativne r e p u
blikanske kandidate, sve do Bushova reizbora iz 2 0 0 4 . godine.
155

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

Ljudima izvan A m e r i k e , a i veini A m e r i k a n a c a koji n i s u svje

sni toga p r o c e s a , t e k o j e shvatiti p r e o b r a z b u sadraja m n o g i h
a m e r i k i h k r a n s k i h crkava tijekom posljednjih t r i d e s e t godi
na, tj. o d p o e t k a s e d a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea. Tele
vizijski evangelizam, n a z v a n "Tele-evangelizam", tj. televizijske
evangelistike p r o p o v i j e d i i d e m a g o k o obraanje vjernicima,
doveli su do velikog p o r a s t a broja f u n d a m e n t a l i s t i k i h crkava u
A m e r i c i , u v r i j e m e k a d a su se t r a d i c i o n a l n a katolika i p r o t e
s t a n t s k a vjera borile za zadravanje svojih lanova.

kompanija Standard Oil, 1900. godine, dobila m o n o p o l na tritu.

O d t a d a j e svojim n o v c e m p o e l a s p o n z o r i r a t i r a z n e s a t e l i t s k e
obitelji, u s v r h u stvaranja t a k o z v a n o g m o n o g ustroja a m e r i k e
Istone obale, k a k o b i unaprijedila svoj m o n i p r o g r a m . J e d n a
od tih obitelji preivala se B u s h .

P r e t v a r a n j e vrlo g l a s n i h i d o b r o o r g a n i z i r a n i h p r i p a d n i k a
m a n j i n s k i h k r a n s k i h ( p r o t e s t a n t s k i h ) crkava i m a n j i h s e k t a u
b o r b e n e " p o n o v n o r o e n e " fundamentaliste bila je radikalizacija
koja j e uvelike p o g o d o v a l a p r o j e k t i m a a m e r i k o g v o j n o - i n d u strijskog u s t r o j a i obavjetajnih agencija za stvaranje imperijal
ne vojske koja e se biti s p r e m n a rtvovati za d v o j b e n e vojne
ciljeve diljem svijeta.

Dinastija Bush i "zaraena drava"

Preobrazba d e s e t a k a milijuna Amerikanaca u " p o n o v n o roe
n e " f u n d a m e n t a l i s t e , p s e u d o k r a n e , koji s u d o s l o v n o s p r e m n i
"ubijati za Krista", b i o je d u g o g o d i n j i p r o j e k t Rockefellerova
kruga u n u t a r amerikoga ustroja moi. Korijen te p r e o b r a z b e bio
je u n o v c u t o ga je k a o p o t p o r u davala Z a k l a d a Rockefeller,
p r v o u Latinskoj A m e r i c i , k a k o bi m a n i p u l i r a l a c r k v a m a i ljudi
ma te sebi osigurala pravo na r u d n a bogatstva i d r u g e grane gospo
darstva.
1

Obitelj Rockefeller nadaleko je i nairoko najmonija obiteljska

dinastija u n u t a r a m e r i k o g a u s t r o j a o t k a k o j e n j i h o v a naftna

Colby, G e r a r d i D e n n e t t , C h a r l o t t e , Thy Will Be Done - The Conquest of the

Amazon: Nelson Rockefeller and Evangelism in the Age of Oil (Tvoje e biti u i n j e n o osvajanje A m a z o n e : N e l s o n R o c k e f e l l e r i e v a n g e l i z a m u d o b a n a f t e ) , H a r p e r
C o l l i n s , N e w York, 1 9 9 5 .

156

G e o r g e H. W a l k e r i S a m u e l P r e s c o t t B u s h , djedovi G e o r g a
H e r b e r t a W a l k e r a B u s h a , tj. p r e d s j e d n i k a B u s h a starijega, bili
su utemeljitelji dinastije B u s h t i j e k o m P r v o g a svjetskoga rata i
poslije njega. Gospodin George H. Walker, financija iz St. Louisa,
o b o g a t i o se na u g o v o r i m a sklopljenim s A m e r i k o m v o j s k o m .
G o d i n e 1919. n a s l j e d n i k eljeznice W . Averel H a r r i m a n p o s t a
vio g a j e n a m j e s t o g e n e r a l n o g d i r e k t o r a k o m p a n i j e W . A . H a r
r i m a n , s a s j e d i t e m n a Wall S t r e e t u , koja j e tijekom d v a d e s e t i h
g o d i n a p r o l o g a stoljea, d j e l o m i n o u Rusiji i N j e m a k o j , ula
gala u poslove s naftom, b r o d o g r a d n j u , zrakoplovstvo i m a n g a n .
G o s p o d i n S a m u e l P r e s c o t B u s h b i o je, u saveznoj dravi O h i o ,
na elu k o m p a n i j e Buckeye Steel C a s t i n g s , koja je p r o i z v o d i l a
oruje. G o d i n e 1 9 1 7 . p r e s e l i o se u W a s h i n g t o n , gdje je p o s t a o
direktor Odjela za pjeako oruje, streljivo i t o p n i t v o u O d b o
ru za vojnu i n d u s t r i j u . Obojica s p o m e n u t e g o s p o d e j o su bila
iva kada se pojavilo o n o t o e p o s t a t i a m e r i k i v o j n o - i n d u
strijski k o m p l e k s .
P r e s c o t t Bush, s e n a t o r iz s a v e z n e drave C o n n e c t i c u t , iji e
sin i u n u k p o s t a t i a m e r i k i p r e d s j e d n i c i , o b o g a t i o se k a o direk
tor k o m p a n i j a t o su tijekom D r u g o g a svjetskoga rata proizvodi
le oruje i vojnu o p r e m u . J e d n a od tih kompanija, D r e s s e r I n d u
stries iz T e k s a s a , proizvela je zapaljive b o m b e koje su b a e n e na
T o k i o i izradila p l i n s k e diftizne p u m p e za proizvodnju a t o m s k e
b o m b e . P r e s c o t t o v sin G e o r g e H . W . B u s h kasnije j e r a d i o z a
k o m p a n i j u D r e s s e r , u Odjelu za p o s l o v e s naftom. Z a t i m mu je,
k a o d i r e k t o r u CIA-e, s e d a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea, t e
kao p o t p r e d s j e d n i k u i na kraju p r e d s j e d n i k u A m e r i k e , j e d a n od
prioriteta bila trgovina a m e r i k i m o r u j e m i tajni ugovori o p r o
daji oruja s I r a n o m , I r a k o m , S a u d i j s k o m A r a b i j o m i m u a hedinima u Afganistanu.
157

F. William Engdahl

STOLJEE R A T A 2

Ta vrlo zlokobna m o vojno-industrijskoga kompleksa, na koji

j e ameriki p r e d s j e d n i k D w i g h t E i s e n h o w e r u p o z o r i o 1 9 6 1 . go
d i n e u s v o m e o p r o t a j n o m obraanju naciji, zavladala je Sje
d i n j e n i m A m e r i k i m D r a v a m a t i j e k o m m a n d a t a B u s h a oca i
B u s h a sina. N i j e d n a d r u g a a m e r i k a dinastija nije odigrala tako
m o n u u l o g u u stvaranju z a r a e n e vojne drave, kakva je A m e
rika postala p o e t k o m n o v o g a tisuljea.

George H. W. B u s h , p o m o u svojih veza u organizaciji "Lubanja

i k o s t i " sa Sveuilita Yale, ve p o e o raditi za C I A - u .

Obitelj B u s h je, uz dugogodinje veze s utjecajnom i b o g a t o m

obitelji H a r r i m a n , v l a s n i c i m a b a n a k a i eljeznica, odravala pri
s n e veze i s obitelji Rockefeller, koja je u r u k a m a drala a m e
riku naftnu industriju. V e z e obitelji Bush s J o h o m D. Rockefell e r o m i n j e g o v o m k o m p a n i j o m S t a n d a r d Oil traju ve s t o godi
na, o d v r e m e n a k a d a j e Rockefeller k o m p a n i j u Buckey Steel
C a s t i n g s , koja je bila u v l a s n i t v u S a m u e l a B u s h a , u i n i o n e
vjerojatno u s p j e n o m t a k o s t o j e uvjerio eljeznike kompanije,
koje su p r e v o z i l e njegovu naftu i d j e l o m i n o bile u vlasnitvu
obitelji H a r r i m a n , da od kompanije Buckey Steel kupuju proizvo
de teke industrije. D v a d e s e t i h g o d i n a prologa stoljea George
H. W a l k e r p o m o g a o je u o b n o v i sovjetske naftne industrije. Pres c o t t B u s h s t e k a o je i s k u s t v o u m e u n a r o d n o j trgovini n a f t o m
tijekom d v a d e s e t dvije g o d i n e koliko je bio na elu k o m p a n i j e
D r e s s e r I n d u s t r i e s iz T e k s a s a , koja je bila d i o b a n k a r s k o g a hol
d i n g a obitelji H a r r i m a n i koja je imala bliske veze s Rockefellerovom naftnom kompanijom.
I G e o r g e H. W. B u s h se, n a k o n t o je 1948. d i p l o m i r a o na
e l i t n o m S v e u i l i t u Yale, z a p o s l i o u k o m p a n i j i D r e s s e r . P o p u t
svoga oca P r e s c o t t a i sina G e o r g e a W. B u s h a , b i o je lan vrlo
utjecajnoga tajnog d r u t v a na Sveuilitu Yale, z v a n o g Skull a n d
B o n e s (Lubanja i k o s t i ) . P o s a o u k o m p a n i j i D r e s s e r G e o r g e H.
W. Bush d o b i o je zahvaljujui utjecajnim v e z a m a svoga oca Pre
scotta Busha. Poslije nekoliko godina rada u toj kompaniji, o s n o
vao je s H u g h o m L i e d t k e o m p r a k o m o r s k u (offshore) k o m p a n i j u
n a z v a n u Offshore Zapata, koja se bavila naftnim b u o t i n a m a . U
to su vrijeme, 1 9 5 3 . g o d i n e , razni istraivai vjerovali k a k o je
158

Tijekom suradnje s CIA-om, George Herbert Walker Bush,

otac d a n a n j e g a p r e d s j e d n i k a , o d i g r a o je glavnu u l o g u u stva
ranju i s u s t a v n o m irenju vjerskih k u l t o v a u k o r i s t Rockefellerova kruga, kultova koji paradiraju p o d n a z i v o m " p o n o v n o r o e
ni k r a n i " . T i j e k o m g o d i n a p r o v e d e n i h u T e k s a s u , d o a o je na
lukavu ideju o t o m e k a k o bi se m o g l o m a n i p u l i r a t i p r o s t o d u n i m vjernicima - s i r o m a n i m a m e r i k i m bijelcima u s i r o m a
nim s a v e z n i m d r a v a m a j u n o g a pojasa Sjedinjenih A m e r i k i h
Drava.

Novaenje sljedbenika Biblije

F u n d a m e n t a l i s t i k e su s e k t e t r a d i c i o n a l n o bile najjae u si
r o m a n i m saveznim d r a v a m a amerikoga Juga, t a k o z v a n o m "bi
blijskom pojasu", kako se p o p u l a r n o zove podruje na k o j e m u je
u l t r a k o n z e r v a t i v n a Junjaka baptistika s e k t a bila najsnanija.
Na t o m e su p o d r u j u djelovale i m n o g e d r u g e crkve, p o p u t Kri
stove crkve ( C h u r c h o d C h r i s t ) , Boje s k u p t i n e ( A s s e m b l i e s
of God) i t a k o z v a n i h P e n t e k o s t a l a c a .
Glavnina "biblijskoga pojasa" jest usko podruje to se p r o t e e
od s a v e z n e d r a v e Virginije p r e k o A l a b a m e , Sjeverne i J u e Karoline, Georgije, Mississippija, L o u i s i a n e i T e k s a s a do O k l a h o me. Vojnim planerima iz P e n t a g o n a i trustovima mozgova
neokonzervativaca, koji od 2 0 0 1 . upravljaju A m e r i k o m k a o "rat
n o m d r a v o m " , s a v r e n o je p o g o d o v a l a injenica da u p r a v o s
toga podruja dolazi golema veina dragovoljaca Amerike vojske.
T a k o su a p s o l u t i s t i k e d e s n i a r s k e k r a n s k e sekte i ultranacionalistiki m i l i t a r i z a m u A m e r i c i ili r u k u p o d r u k u .

Phillips, Kevin, " B u s h F a m i l y V a l u e s : W a r , W e a l t h , O i l " ( V r i j e d n o s t i o b i

telji B u s h : rat, b o g a t s t v o , n a f t a ) , The Los Angles Times, 8. veljae 2 0 0 4 .

159

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

S r a m o t a n sluaj a m e r i k o g g e n e r a l - p u k o v n i k a W i l l i a m a G.
Boykina, zamjenika p o m o n i k a m i n i s t r a o b r a n e z a d u e n a za taj
ne slube, u vrijeme d o k je m i n i s t a r o b r a n e bio Rumsfeld, zorno
pokazuje t u n o v u k u l t u r u a m e r i k o g a religioznog apsolutizma,
p o m i j e a n u s v o j n i m osvajanjima u i m e Krista - j e d n e doista
p o s e b n e i u d n e v r s t e njihova " k r i s t a " .

U lipnju 2 0 0 3 . g e n e r a l Boykin j e d n o m je n o v i n a r u r e k a o :
"Pravi neprijatelj jest d u h o v n i neprijatelj. On se zove Knez t a m e .
Neprijatelj je stvorenje z v a n o S o t o n a " . Poslije je d o d a o : " N i k a
da n e e m o napustiti Izrael... Mnogi su od nas zabrinuti zbog
raja. Raj je vaa n a g r a d a . Ovdje s t e da k a o vojnici k r e n e t e na
neprijatelja". I j o je r e k a o : "Ali o n i koji vjeruju u G o s p o d i n a
obnovit e svoju s n a g u . V i n u t e se u n e b o k a o orlovi, trat e i
nee se u m o r i t i , h o d a t e i n e e k l o n u t i . . . A k o n e m a Boga, n e m a
ni n a d e . Ne d o p u s t i t e da mediji i liberali p o k o l e b a j u v a u vjeru.
Molite za A m e r i k u i mi e m o p o b i j e d i t i " .

G e n e r a l Boykin bio je p r i p a d n i k e l i t n e p o s t r o j b e D e l t a . U
travnju 1980. v o d i o je k a t a s t r o f a l n u akciju o s l o b a a n j a talaca u
Iranu. Tu je svoju akciju s a m n a z v a o "najveim r a z o a r a n j e m u
mojoj p r o f e s i o n a l n o j karijeri, j e r kui n i s m o vratili p e d e s e t tri
Amerikanca". U n a t o t o m e , kako je rekao, njegova "vjera je ojaa
n a " i vjerovao je k a k o je doivio " u d o " : " N i t k o od ljudi koji su s
n a m a stajali u p u s t i n j i i molili Boga da b u d e s n a m a te noi nije
p o g i n u o niti je bio r a n j e n " .
T i j e k o m d e v e d e s e t i h g o d i n a Boykin je bio z a m j e n i k direkto
ra za p o s e b n e akcije u CIA-i, gdje je p r o m a k n u t u in b r i g a d n o g
g e n e r a l a . Kasnije je p o s t a o lan vojnog s t o e r a u P e n t a g o n u ,
gdje je p o s t a v l j e n za z a m j e n i k a d i r e k t o r a Odjela za djelovanje,
s p r e m n o s t i mobilizaciju. Z a t i m je, u lipnju 2 0 0 3 . , i m e n o v a n
z a m j e n i k o m dr. S t e p h e n a C a m b o n e a , p o m o n i k a m i n i s t r a obra
n e R u m s f e l d a z a d u e n a z a tajne slube, fanatinog n e o k o n z e r vativca, ovjeka koji je krivotvorio obavjetajne p o d a t k e P e n t a
g o n a k a k o bi fabricirao " d o k a z e " o t o m e da S a d a m H u s e i n p o
sjeduje oruje za m a s o v n o u n i t e n j e , t e m e l j e m ega je Kongres
2 0 0 3 . g o d i n e d a o p r e d s j e d n i k u ovlast za objavu r a t a Iraku.
Boykin, taj radikalni " p o n o v n o r o e n i " kranski cionist, p o
d r i j e t l o m iz s a v e z n e d r a v e Sjeverne Karoline, tonije, iz njezi
na r u r a l n o g a dijela koji p r i p a d a "biblijskome p o j a s u " , n a k o n to
je p o e t k o m d e v e d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea u M o g a d i u
p r e d v o d i o k a t a s t r o f a l n u akciju p r o t i v m u s l i m a n s k i h snaga pod
zapovjednitvom O s m a n a Ate, govorei o Atinti n a s t u p u na CNNu, r e k a o je: " N a r u g a o n a m se i r e k a o : ' N i k a d a me n e e uhvatiti,
j e r e m e A l a h tititi. Alah e m e tititi'. Ma, z n a t e t o ? " , d o d a o
je Boykin za CNN, "Ja s a m z n a o da je moj Bog vei od njegova.
Z n a o s a m da je m o j Bog pravi Bog, a da je njegov s a m o idol".
160

Taj je govor graniio s k r e n j e m a m e r i k e u s t a v n e o d r e d b e o

odvajanju crkve od d r a v e . Boykina su j a v n o branili m i n i s t a r
obrane Rumsfeld, predsjednik George W. Bush i naelnik
Z d r u e n o g a stoera o r u a n i h snaga. Bio je to pokazatelj g o l e m e
moi " p o n o v n o r o e n e " kranske desnice u n u t a r visokih slojeva
A m e r i k e vojske.
3

Tajnovito Vijee za nacionalnu politiku

Bitna jezgra te politike moi bila je m r e a takozvane kran
ske desnice, " p o n o v n o r o e n i h " k r a n s k i h cionista, okupljenih
u t a j n o m lobiju p o z n a t i j e m k a o Vijee za n a c i o n a l n u p o l i t i k u ,
ili, skraeno, C N P (Council for N a t i o n a l Policy). Jack Abramoff,
T o m DeLay i d e s e t c i v o d e i h r e p u b l i k a n a c a u Bushovoj vladi
jesu ili su bili lanovi C N P - a . O toj se organizaciji u j a v n o s t vrlo
malo zna. J e d n a k o tajnovita k a o i Bilderberka skupina, a k o ne i
jo tajnovitija, ta organizacija ne daje n i k a k v e izjave za tisak,
sastaje se u tajnosti i n i k a d a n a m j e r n o ne o t k r i v a i m e n a svojih
lanova.

Associated Press, " R u m s f e l d d e f e n d s g e n e r a l w h o c o m m e n t e d o n w a r a n d

S a t a n " ( R u m s f e l d b r a n i g e n e r a l a koji je i z n i o k o m e n t a r o r a t u i S o t o n i ) , na
w w w . C N N . c o m . 17. l i s t o p a d a 2 0 0 3 .

161

F. William Engdahl

Sastaju s e tajno n a j m a n j e tri p u t a godinje. T a k o k o o r d i n i

raju djelovanja razliitih organizacija, k a k o bi uskladili uinkovi
to mijenjanje p o l i t i k e u cijeloj zemlji. lan C P N - a , s u d a c Paul
Pressler, j e d n o m je izjavio: "Vijee za n a c i o n a l n u politiku o m o
guuje l j u d i m a da se m e u s o b n o upoznaju, a t i m e t o se p o z
naju, m o g u u s k l a d i t i svoje p o t e z e " .
Njihova inaica Krista od s a m o g je p o e t k a i n t e g r i r a n a u ci
n i n u r e t o r i k u . Prikuplja novca, lan Vijea za n a c i o n a l n u poli
tiku i d e s n i a r R i c h a r d Viguerie, j e d n o m je r e k a o : " e s t o p o m i
slim na vrijeme kada s m o tu organizaciju p o k r e n u l i m o l i t v o m i s
n e k o l i k o vrlo d o b r i h ljudi, i d o i s t a se inilo da je toga d a n a u
Dallasu I s u s bio s n a m a " .
4

Uei na p o e t n i m p o g r j e k a m a , lanovi Vijea za nacional

n u p o l i t i k u d e v e d e s e t i h s u g o d i n a p r o m i j e n i l i n a i n djelovanja
- u m j e s t o r a d a na razini cijele drave, tj. SAD-a, poeli su izgra
ivati svoj utjecaj na lokalnoj razini. R a l p h R e e d , g e n e r a l n i di
r e k t o r k r a n s k e koalicije Pata R o b e r t s o n a , izjavio je 14. oujka
1990. u listu The Washington Post: "Kranskoj se zajednici to obilo
o glavu jo o s a m d e s e t i h godina. Pokuali s m o p r o m i j e n i t i a m e
riku Vladu, a trebali s m o se, zapravo, u s r e d o t o i t i na savezne
d r a v e . Prava p o p r i t a b o r b e z a k r a n e j e s u l o k a l n e zajednice,
kolski o d b o r i , g r a d s k a vijea i z a k o n o d a v n a tijela s a v e z n i h
drava". T i m LaHaye, j e d a n od izvornih utemeljitelja Vijea za
n a c i o n a l n u s i g u r n o s t i p r e d s j e d n i k organizacije e n e z a b r i n u t e
z a A m e r i k u ( C o n c e r n e d W o m e n for A m e r i c a ) , d a o j e 15. p r o
sinca 1989. listu Christianity Today sljedeu izjavu: " D e v e d e s e t i h
g o d i n a religijska e se d e s n i c a sastojati od m n o t v a n e o v i s n i h
l o k a l n o s p o n z o r i r a n i h i financiranih organizacija, koje e djelo
vati zajedniki".

STOLJEE RATA 2

Pastor Moon i Vijee za nacionalnu politiku

Iza n a v o d n o k r a n s k e k o n z e r v a t i v n e fasade, Vijeem za na
cionalnu politiku vladala je kombinacija lanova m e u kojima su
bili m n o g i izravno p o v e z a n i ili su bili lanovi organizacija p o p u t
M a l t e k i h vitezova, Vijea za m e u n a r o d n e o d n o s e , C r k v e uje
dinjenja Sun M y u n g M o o n a , Scientoloke crkve, m a s o n s t v a , CIAe, nacista, U n i v e r z a l n e i pobjednike crkve, Ku Klux Klana, Zak
lade T e m p l e t o n i r a z n i h d r u g i h s e k t a .
5

Uloga organizacije Junokorejca S u n M y u n g Moona, kao klju

ne organizacije tajnoga B u s h o v a obiteljskog stroja, bila je od vi
talne v a n o s t i za financiranje Vijea za n a c i o n a l n u p o l i t i k u . F i
nanciranje se e s t o odvijalo p r e k o M o o n o v i h fiktivnih organiza
cija, p o p u t A m e r i k e koalicije za s l o b o d u ( A m e r i c a n F r e e d o m
C o a l i t i o n ) . Ta je organizacija za dvije g o d i n e d o b i l a vie od p e t
milijarda d o l a r a S u n M y u n g M o o n o v a novca. V e i n a lanova t e
organizacije i s t o d o b n o su i lanovi Vijea za n a c i o n a l n u poli
tiku.
6

S a m j e M o o n e k s t r e m n o u d n a osoba, koja izjavljuje d a j e o n

legitimni nasljednik " n e u s p j e n o g " I s u s a Krista. U svojoj knjizi
pod s k r o m n i m n a s l o v o m The Master Speaks ( G o s p o d i n govori),
mislei p r i t o m n a s a m o g a sebe, M o o n j e o p i s a o svoje vienje
"religijske globalizacije":
" M o j je san organizirati k r a n s k u politiku s t r a n k u , u kojoj bi
bile sve p r o t e s t a n t s k e vjere, katolici i sve ostale vjerske sekte.
T a d a b i k o m u n i s t i k a m o bila b e s p o m o n a pred n a o m m o i .
M o r a m o istrijebiti k o r u m p i r a n e politiare i boji sinovi m o r a j u
zavladati svijetom. Odvajanje religije i politike jest o n o t o S o t o
na najvie voli...

Na m o j u zapovijed Europljanima i ostalima

SeekGodxa, " T h e C o u n c i l On N a t i o n a l Policy: W h a t it i s " (Vijee za n a c i o

nalnu politiku - to je to), na w w w . s e e k g o d . c a / c n p . h t m
S i m o n t o n , Chey, "Sun Myung Moon/Unification Church Front Groups
a n d C h r i s t i a n R i g h t Political L e a d e r s h i p " ( S u n M y u n g M o o n / p a r a v a n s k e
s k u p i n e C r k v e ujedinjenja i p o l i t i k o v o d s t v o k r a n s k e d e s n i c e ) , E F F B a k e r
P r o g r a m , 4 . rujna 1 9 9 7 . , n a h t t p : / / w a t c h . p a i r . c o m / m o o n . h t m l
6

Online Journal, " C o v e r lifted on s e c r e t i v e c o n s e r v a t i v e g r o u p " ( O t k r i v e n a

tajna s k u p i n a k o n z e r v a t i v a c a ) , Great Barrington, M a s s . , 1. k o l o v o z a 1 9 9 6 . na
http://members.fortunedty.com/editor_oj/CNP/Cover_Ufted/coveMifted.hnril

162

163

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

diljem svijeta da dou ivjeti u Sjedinjene Amerike Drave, zar

me ne bi posluali? I to bi se tada dogodilo? Jednom rukom
moemo prigrliti svijet religije, a drugom svijet politike. Ako uz
ovu sjajnu ideologiju nemate vjere to uiniti, onda je bolje da
umrete!"
7

M o o n j e tvrdio d a m u s e I s u s u k a z a o z a U s k r s 1 9 3 5 . i d a m u
je u j e d n o m vienju p o k a z a o k a k o on (tj. I s u s ) nije i s p u n i o
svoje p o s l a n j e p a j e s t o g a z a t r a i o o d M o o n a d a o n (tj. M o o n )
p r e u z m e ulogu " i s t i n s k o g a oca" i p o v e d e svijet p r e m a spasenju,
z a t o t o Isusova s m r t na kriu i u s k r s n u e n i s u postigli nikakvo
spasenje za svijet. T a k o je M o o n d o b r o s t i v o p r e u z e o tu ulogu od
"sirotog neuspjenog Isusa".
Svojim je m i l i j u n i m a financirao m n o g e fiktivne organizacije.
F i n a n c i r a o je Svjetski p a r l a m e n t religija ( W o r l d P a r l i a m e n t of
R e l i g i o n s ) , u k o j e m u je bila i organizacije C o v e n a n t of Isis (Izisov savez), t e r a z n e s k u p i n e z v a n e T e o z o f s k o d r u t v o (Theosophical Society), m n o g e kranske sekte i neke baptistike crkve.
N o , d a l e k o najmonija s k u p i n a koju je M o o n financirao bilo je
Vijee za n a c i o n a l n u politiku.
8

Vijee z a n a c i o n a l n u p o l i t i k u , p r e m a njegovim d o k u m e n t i
ma, utemeljio je T i m LaHaye 1981. godine, u prvim danima
m a n d a t a predsjednika Ronalda Reagana. LeHaye je "ponovno
r o e n i " m e e t a r i n e v j e r o j a t n o p o p u l a r a n pisac religijskih knji
ga fantastike p o d n a s l o v o m Left Behind (Ostavljeni).
Potkraj s e d a m d e s e t i h g o d i n a , zajedno s p a s t o r o m Jerryjem
Falwellom, osnovao je organizaciju zvanu Moralna veina. LaHaye
i njegova s u p r u g a Beverly poeli su, p r e k o svoje baptistike konz u l t a n t s k e k o m p a n i j e zvane S e m i n a r i o obiteljskom ivotu (Fa
mily Life S e m i n a r s ) p r o v o d i t i k a m p a n j u za p r a v o na ivot. Go
s p o a LeHaye je 1979. g o d i n e osnovala organizaciju e n e zabri
n u t e za A m e r i k u , k a o k o n z e r v a t i v n u p r o t u t e u organizaciji zva-

noj N a c i o n a l n a organizacija za e n e ( N a t i o n a l O r g a n i z a t i o n for

W o m e n , N O W ) . Uvid u s t v a r n i p r o g r a m Vijea za n a c i o n a l n u
politiku i organizacija u njegovu l a n s t v u m o e se stei a k o p o
zornije p o g l e d a m o fiktivnu organizaciju T i m a i Beverly L a H a y e
- e n e z a b r i n u t e za A m e r i k u . J a v n o objavljeni cilj te o r g a n i z a
cije jest ouvati, zatititi i p r o m i c a t i t r a d i c i o n a l n e j u d e o - k r a n ske vrijednosti p o m o u obrazovanja, o b r a n e zakona, z a k o n o d a v
nih p r o g r a m a , h u m a n i t a r n e p o m o i z e m l j a m a Srednje A m e r i k e
(sic - podravali su Olivera N o r t h a i CIA-ine, o d n o s n o B u s h o v e
operacije s k o n t r a i m a , n a p . aut.) i sline a k t i v n o s t i koje se tiu
m u k a r a c a i e n a koji vjeruju u te v r i j e d n o s t i .
U knjizi Beverly LaHaye iz 1 9 7 6 . g o d i n e , p o d n a s l o v o m The
Spirit Controlled Women ( e n e k o n t r o l i r a n a d u h a ) , u izdanju kue
Harvest H o u s e P u b l i s h e r s , g o s p o a LaHaye n a p i s a l a j e k a k o s u
"ene k o n t r o l i r a n a d u h a istinski s l o b o d n e " z a t o t o s u " p o t p u n o
p o d l o n e " svojim m u e v i m a . Organizacija e n e z a b r i n u t e z a
A m e r i k u koristila se m o l i t v o m k a k o bi svoje lanove m o t i v i r a l a
na djelovanje u s v r h u svojega cilja - b o r b e p r o t i v pobaaja, h o
m o s e k s u a l n o s t i , s e k s a prije b r a k a i a m a n d m a n a o p r a v i m a na
jednakost.
9

P o e t k o m m a n d a t a G e o r g e W . Busha, 2 0 0 1 . godine, t o djelo

vanja na lokalnoj razini, m e u najirim slojevima, p o t p u n o u p r a
vljano iza s c e n e i k o o r d i n i r a n o iz j e d n o g a sredita, O d b o r a za
n a c i o n a l n u p o l i t i k u , izgradilo j e m e u k r a n s k o m d e s n i c o m
politiki stroj koji je k a d a r odluiti o pobjedi ili p o r a z u k a n d i d a
ta za K o n g r e s .
LaHayeva p o p u l a r n a serija knjiga Left Bihind, o u z n e s e n j u na
n e b o , A r m a g e d o n u i slinim t e m a m a "kraja svijeta", p r o d a n a je
u 100 milijuna p r i m j e r a k a . Z b o g o k a izazvana n a p a d o m od 1 1 .
rujna, LaHayeve su knjige m j e s e c i m a bile najprodavanije u s p j e nice u A m e r i c i .

S u n M y u n g M o o n , ije rijei n a v o d i C h e y S i m o n t o n , o p . cit.

S i m o n t o n , C h e y , o p . cit.

164

S i m o n , B a r b a r a A . , " C o u n c i l for N a t i o n a l Policy Radical A g e n d a " , Online

Journal, s t u d e n i / p r o s i n a c 1 9 9 6 . , n a h t t p : / / m e m b e r s . f o r t u n e c i t . c o m / e d i t o r o j /
N_P/Radical/radical./html

165

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

O s o b e na elu Vijea za n a c i o n a l n u politiku bile su iz Sje

d i n j e n i h A m e r i k i h Drava, a njihove organizacije i m o p o k r i
vali su cijelu k u g l u zemaljsku, u religijskom i u p o l i t i k o m smi
slu. M e u l a n o v i m a tih organizacija bili su g e n e r a l n i direktori
velikih korporacija, televizijski evangelisti, lanovi z a k o n o d a v
n i h tijela, bivi vojni i visoki Vladini d u n o s n i c i , elni ljudi "tru
stova m o z g o v a " , iji je cilj oblikovati d r u t v a , te o n i koje m n o g i
d r e " k r a n s k i m v o d s t v o m " . lanovi su im bili i vlasnici ili
direktori m n o g i h kompanija iz raznih gospodarskih grana, po
p u t d r v n e i n a f t n e i n d u s t r i j e , r u d a r s t v a , r o b n e proizvodnje,
n e k r e t n i n a , medija, ukljuujui i vlasnike radija, televizija i tisko
vina.

bivi g u v e r n e r Lamar Alexander, k a o i biva a m e r i k a veleposla

nica u U N - u , n e o k o n z e r v a t i v k a j e a n e Kirkpatrick.
Mnoge "desniarske" napade na predsjednika Clintona iz de
v e d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea financirali su p r i s t a e Vijea
za n a c i o n a l n u p o l i t i k u , m e u k o j i m a su bili i t e k s a k i nafta i
meetar srebrom Nelson Bunker H u n t , Richard deVos iz k o m
panije A m w a y , pivski tajkun J o s e p h C o o r s , k o n z e r v a t i v n a Z a k
lada H e r i t a g e , koju je u t e m e l j i o lan Vijea za n a c i o n a l n u p o l i
tiku Paul W e y r i c h , te milijuna iz P i t t s b u r g a , nasljednik b a n a k a
i naftne k o m p a n i j e R i c h a r d Mellon Scaife. Bili su to isti o n i ljudi
koji su p o t a j n o financirali k o n t r a e u Srednjoj A m e r i c i .

10

M e u l a n o v i m a Vijea za n a c i o n a l n u politiku bili su m i n i

star u n u t a r n j i h p o s l o v a u vladi p r e d s j e d n i k a R e a g a n a general
Ed M e e s e , p r i p a d n i k " p o n o v n o r o e n i h " krana i m i n i s t a r u n u
tarnjih poslova u vladi G e o r g e a W. B u s h a J o h n Ashcroft (koji je,
i z m e u o s t a l o g a , i z d a o n a l o g da se prekrije k l a s i n e kipove u
zgradi M i n i s t a r s t v a p r a v o s u a k a k o se ne bi vidjele gole e n s k e
g r u d i ) , bivi a g e n t FBI-a i m o r m o n dr. C l e o n S k o u s e n , p a s t o r
P a t R o b e r t s o n iz k l u b a TV 7 0 0 i p a s t o r J e r r y Falwell, p r e d s j e d
nik organizacije M o r a l n a veina.
R e p u b l i k a n s k i u l t r a k o n z e r v a t i v n i politiki aktivisti, p o p u t
G r o v e r a N o r q u i s t a , Garyja Bauera, Phyllis Schlafly i p u k o v n i k a
Olivera N o r t h a iz Afere I r a n - C o n t r a , t a k o e r su pripadali tajnoj
organizaciji zvanoj Vijee za n a c i o n a l n u politiku.
Sve kljune o s o b e n o v e r e p u b l i k a n s k e d e s n i c e , koja se poja
vila o s a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea, za m a n d a t a predsjed
n i k a R e a g a n a i B u s h a , bile su lanovi Vijea za n a c i o n a l n u poli
tiku. M e u n j i m a su bili i W i l l i a m B e n n e t t , n e o k o n z e r v a t i v n i
"kralj d r o g e " i m i n i s t a r obrazovanja tijekom m a n d a t a R e a g a n a i
B u s h a , bivi r e p u b l i k a n s k i k o n g r e s n i k Jack K e m p , p r o f e s o r iz
Z a k l a d e H e r i t a g e i, n a v o d n o , m a s o n t r i d e s e t treega s t u p n j a te

P o k u a j smjenjivanja p r e d s j e d n i k a C l i n t o n a bio j e n a v o d n o
jo j e d a n p r o j e k t o s m i l j e n u Vijeu za n a c i o n a l n u p o l i t i k u .
G o d i n e 1994. to je vijee p o k r e n u l o akciju s n a m j e r o m da ra
zotkrije "zlo koje je preplavilo C l i n t o n o v u v l a d u " i z n o e n j e m na
vidjelo p r e d s j e d n i k o v i h n a v o d n o n e z a k o n i t i h i n e m o r a l n i h p o
stupaka.
Politiki o g r a n a k Vijea z a n a c i o n a l n u p o l i t i k u zvan C N P
A c t i o n Inc. o d a s l a o j e svojim l a n o v i m a v i d e o s n i m k u p o d n a
slovom "Clintonova kronika". N a t o m e video zapisu n a v o d n o s u
bili s n i m l j e n i s e k s u a l n i o d n o s i Billa C l i n t o n a s m n o g i m e n a
ma. U priloenom je dopisu pisalo: "U privitku je primjerak
dopunjene i proirene 'Clintonove kronike'. Ova videosnimka
sadri m n o g e n e z a k o n i t e i n e m o r a l n e r a d n j e Billa C l i n t o n a j o
iz v r e m e n a k a d a je bio g u v e r n e r , i iz v r e m e n a o t k a k o je p r e
dsjednik. K a d a s n i m k u p o g l e d a t e , proslijedite j e prijateljima,
rodbini, p o s l o v n i m p a r t n e r i m a , d r a v n i m slubenicima ili n e k o
me iz medija. to vie A m e r i k a n a c a t r e b a biti i n f o r m i r a n o o zlu
koje j e p r e p l a v i l o C l i n t o n o v u vladu. Bill C l i n t o n m o r a s n o s i t i
o d g o v o r n o s t za svoje p o s t u p k e . "

11

11

Ibid.

166

P o r t e o u s , S k i p p , " C o u n c i l for N a t i o n a l Policy tied t o P a u l a J o n e s " (Vijee

z a n a c i o n a l n u p o l i t i k u p o v e z a n o s P a u l o m J o n e s ) , sijeanj/veljaa 1 9 9 6 . , n a
http://members.fortunecity.com/editor_oj/CNP/PaulaJones/paulajones.html

167

F: William Engdahl

STOLJEE R A T A 2

U t o m e i n t e r n o m d o p i s u od 12. rujna 1994. lanovima Vijea

za n a c i o n a l n u politiku d a n je n a p u t a k - "kontaktirajte s e n a t o r e i
k o n g r e s n i k e n a koje i m a t e utjecaja". Clintonovi seksualni skan
dali na kraju su doveli do o p t u b e za povredu obavljanja d u n o s t i
i p o r a z a C l i n t o n o v a p o t p r e d s j e d n i k a Al G o r e a na i z b o r i m a od
tada g o t o v o n e p o z n a t a g u v e r n e r a T e k s a s a i " p o n o v n o r o e n o g
k r a n i n a , koji se zalae za obiteljske v r i j e d n o s t i " , G e o r g e a W.
Busha.

I lan Z a s t u p n i k o g a d o m a K o n g r e s a , bivi v o a r e p u b l i k a n

N a p o e t k u svoje p r e d s j e d n i k e k a m p a n j e i z 1 9 9 9 . g o d i n e
G e o r g e W. Bush n a z o i o je j e d n o m sastanku Vijea za nacional
nu politiku, kako bi p r i d o b i o njihovu p o t p o r u . D o n a l d Rumsfeld
sudjelovao je na j e d n o m s a s t a n k u toga vijea u W a s h i n g t o n u .
R e p u b l i k a n s k i politiki s t r a t e g Paul W e y r i c h j e d n o m j e izjavio:
"Bez LaHayea o n o t o n a z i v a m o religijskom d e s n i c o m ne bi bilo
s t v o r e n o o n a k o k a k o je s t v o r e n o ni b r z i n o m kojom je s t v o r e n o " .
LaHaye je p a o u veliku n e m i l o s t k a d a su njega i njegovu
s u p r u g u doveli u vezu s p a s t o r o m S u n M y u n g M o o n o m i njego
vim k u l t o m z v a n i m C r k v a ujedinjenja, o d n o s n o , s a injenicom
da su od M o o n a uzeli s t o t i n e tisua dolara. Kada je M o o n o p t u e n
z a utaju p o r e z a , L a H a y e m u j e p r i s k o i o u p o m o . T a d a j e t a
"mitologija" izbila u javnost.
LaHaye s e p o k u a o p o v u i , n o bilo j e p r e k a s n o . U g l e d m u j e
ve bio ozbiljno poljuljan. N o , i p a k s e izvukao, u z p o m o m u l t i m i l i j u n s k e z a r a d e od p r o d a j e knjiga iz serije Left Behind i ozraja
koje je, kao posljedicu dogaaja od 11. rujna 2 0 0 1 . , stvorio njegov
prijatelj, " p o n o v n o r o e n i " k r a n i n , p r e d s j e d n i k G e o r g e W .
Bush.
LaHayev p r o g r a m b i o j e p r e s l i k p r o g r a m a p a s t o r a Jerrvja
Falvvella. Bila je to sr t a k o z v a n e "religijske d e s n i c e " u A m e r i c i .
Vraanje nacije na " a p s o l u t n e v r i j e d n o s t i " - obitelj, p r a v o na
ivot, p r o t i v pobaaja, p r o t i v h o m o s e k s u a l a c a , za b r a k ( i z m e u
A d a m a i Eve, a ne A d a m a i S t e v e ) , za m o l i t v u u d r a v n i m k o
lama, za postavljanje religijskih s i m b o l a i z a k o n a , p o p u t D e s e t
Bojih zapovijedi, na sva mjesta i u s v a k o m e t r e n u t k u , za s n a n u
"nacionalnu o b r a n u " .
12

168

ske v e i n e T o m DeLay, i o r t o d o k s n i idov Jack A b r a m o f f bih su

lanovi Vijea za n a c i o n a l n u p o l i t i k u j o od s r e d i n e o s a m d e s e
tih g o d i n a prologa stoljea. P r e m a pisanju a s o p i s a The Nation,
"u lipnju 2 0 0 2 . g o d i n e ( r e p u b l i k a n a c Gary) Bauer i r a b i n D a n i e l
Lapin, neizostavna o s o b a na svim dogaajima koje organizira 'kr
anska desnica', osnovali su organizaciju z v a n u Ameriki savez
k r a n a i i d o v a ( A m e r i c a n Alliance of C h r i s t i a n s a n d J e w s ,
AACJ)".
U U p r a v n o m e odboru te organizacije bili su pastor J a m e s D o b son, p a s t o r Pat R o b e r t s o n , p a s t o r Jerry Falwell i J a c k Abramoff.
Lapinova organizacija z v a n a T o w a r d T r a d i t i o n (U smjeru t r a d i
cije), koja je vodila p o s l o v e organizacije A m e r i k i savez k r a n a
i idova, od j e d n o g a je A b r a m o f f o v a klijenta iz k o c k a r s k e i n d u
strije 2 0 0 0 . g o d i n e dobila 2 5 . 0 0 0 dolara, a od Abramoffa i njego
vih klijenata u k u p n o 7 5 . 0 0 0 dolara, poslije ega je, p r e m a A b r a moffovim p i s m e n i m n a p u t c i m a , zaposlila s u p r u g u Tonyja R u dyja za 5.000 dolara mjeseno. R u d y je u to vrijeme bio zamjenik
efa k a b i n e t a T o m a DeLaya. Kasnije je l o b i r a o za A b r a m o f f a i
s p o m e n u t je u Abramoffovoj p r e s u d i .
13

Novi "kriarski rat"

Poslije 1 1 . rujna 2 0 0 1 . i Jerry Falwell i Pat R o b e r t s o n , obojica
"televizijski e v a n g e l i s t i " i k r a n s k i cionisti, o t v o r e n o su p o z i
vali n a "sveti rat p r o t i v i s l a m a " . R o b e r t s o n j e poslije toga z a g o
v a r a o i izvoenje a t e n t a t a n a d e m o k r a t s k i i z a b r a n o g p r e d s j e d
nika Venezuele Huga Chaveza.

12

Krieger, D o u g , " W h y T h e D e m s C a n ' t S t a n d T o m Delay a n d T i m Lahaye,

P a r t I " ( Z a t o d e m o k r a t i n e m o g u p o d n i j e t i T o m a D d e l a y a i T i m a L a h a y e , Prvi
dio), na www, t h e - t r i b u l a t i o n - n e t w o r k . c o m / d o u g k r i e g e r / d e l a y lahay.htm
The Nation, na w w w . t h e n a t i o n . c o m / d o c / 2 0 0 6 0 2 2 0 / b l u m e n t h a l
13

169

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

Vijee za n a c i o n a l n u politiku o k u p i l o je i n e k e vrlo utjecajne

r e p u b l i k a n s k e lobiste, k a o t o su Grover N o r q u i s t , Gary Bauer i
kalifornijski b i z n i s m e n i m i l i j u n a H o w a r d A h m a n s o n m l a i .
A h m a n s o n je 23 g o d i n e (umirovljen je 1995.) b i o lan U p r a v n o
ga o d b o r a I n s t i t u t a C h a l c e d o n u Vallecitou, u saveznoj dravi
Kaliforniji. U listu Newsweek od 2. veljae on je taj i n s t i t u t opisao
k a o t r u s t m o z g o v a "religijske d e s n i c e " .

i o b n o v u k r a n s t v a ) . R u s h d o o n y je t a k o e r bio lan Vijea za

nacionalnu politiku. U m r o je 8. veljae 2 0 0 1 . , p o z n a t je kao "otac
k r a n s k o g r e k o n s t r u k c i o n i z m a " , tj. uvjerenja d a s a m o krani
trebaju i m a t i vlast n a d s v i m z e m a l j s k i m dogaajima i n a r o d i m a
t e d a z a k o n i m o r a j u biti krojeni p r e m a z a k o n i m a S t a r o g a Z a
vjeta, koji s u z a m n o g e p r i j e s t u p e odreivali s m r t n u k a z n u .

A h m a n s o n je b i o i j e d a n od najveih d i o n i a r a u d r u g o j po
veliini a m e r i k o j k o m p a n i j i z a proizvodnju e l e k t r o n i k e o p r e
me za glasovanje d o d i r o m e k r a n a z v a n e Election S y s t e m & Sof
t w a r e , s k r a e n o ES&S, koja je, u z o p r e m u k o r p o r a c i j e Diebold
C o r p . , k a k o s e procjenjuje, o b r a i v a l a 8 0 % a m e r i k i h e l e k t r o
nikih glasova t a k o z v a n e " c r n e kutije". M n o g i ljudi d r e da su
p o m o u t e t e h n o l o g i j e glasovanja, koju j e o m o g u i l a o p r e m a
korporacija D i e b o l d i E S & S - a , na prijevaru p r e b a e n i glasovi u
k o r i s t G e o r g e a W . B u s h a u saveznoj dravi O h i o 2 0 0 4 . g o d i n e ,
i m e j e o s i g u r a n njegov p o n o v n i izbor z a p r e d s j e d n i k a .
14

P o e t k o m o s a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea braa Bob i

Todd Uroshevich osnovali su tvrtku Data Mark, preteu tvrtke
ES&S. F i n a n c i r a l a i h j e e k s t r e m n o d e s n i a r s k a obitelj A h m a n
son, koja je, p r e m a pisanju lista Omaha World Herald, godine 1984.
k u p i l a 6 8 % v l a s n i k o g a udjela. N a k o n t o su b r a a W i l l i a m i
R o b e r t A h m a n s o n n o v i m k a p i t a l o m osvjeili t v r t k u D a t a Mark,
promijenili su joj i m e u A m e r i c a n I n f o r m a t i o n S y s t e m s , skrae
n o AIS ( A m e r i k i informacijski s u s t a v ) .
1 5

I n s t i t u t C h a l c e d o n , k o j e m u j e A h m a n s o n d o n i r a o vie o d
milijun dolara, o s n o v a n je 1 9 6 5 . g o d i n e . Z a g o v a r a o je uvjerenja
svoga utemeljitelja, p a s t o r a J o h n a R u s h d o o n y j a - " D o m i n i o n i z a m , r e k o n s t r u k c i o n i z a m , kraljevstvo, o d m a h " (tj. vlast k r a n a

H o w a r d F. A h m a n s o n m l a i bio je lan Vijea za n a c i o n a l n u

politiku, k a o i p u k o v n i k Oliver N o r t h , g e n e r a l - b o j n i k K. Singlaub i j o n e k e o s o b e koje su sudjelovale u aferi I r a n - C o n t r a , te
bivi lanovi Ku Klux Klana, p o p u t R i c h a r d a Shoffa. A h m a n s o n
j e naslijedio j e d n u t e d n o - k r e d i t n u b a n k u .
1 6

N e k i lanovi Vijea za n a c i o n a l n u politiku i s t o d o b n o su i la

novi raznih takozvanih lcranskih organizacija, kao t o su F o c u s
o n t h e F a m i l y ( a r i t e n a obitelji) J a m e s a D o b s o n a , C a m p u s
C r u s a d e for C h r i s t (Sveuilina k r i a r s k a vojna za Krista) Billa
Brighta, koja djeluje n a m n o g i m s v e u i l i t i m a diljem A m e r i k e ,
Maranatha Shepherding G r o u p (Pastirska skupina Maranatha)
R o b e r t a W e i n e r a , t h e G i d e o n a ( G i d e o n c i ) , Y o u t h for C h r i s t
(Mlade za Krista), W o r l d V i s i o n (Vizija svijeta), Wycliffe Bible
T r a n s l a t o r s (Wycliffeovi prevoditelji Biblije), koja je p o v e z a n a s
C I A - o m , Evangelical A s s o c i a t i o n (Evangeliko u d r u e n j e ) Billyja G r a h a m a , I n t e r c e s s o r s for A m e r i c a (Zagovaratelji A m e r i k e ) ,
I n t e r n a t i o n a l C h a r i s m a t i c Bible M i n i s t e r i e s ( M e u n a r o d n e ka
r i z m a t s k e biblijske s l u b e ) , N a t i o n a l Evangelical A s s o c i a t i o n
( N a c i o n a l n o evangeliko u d r u e n j e ) , N a t i o n a l R e l i g i o u s Broa
d c a s t e r s A s s o c i a t i o n ( N a c i o n a l n o u d r u e n j e vjerskih radija i t e
levizija), P r o m i s e K e e p e r s (Ispunitelji obeanja) i m n o g e d r u g e
organizacije koje su k r a n s k e s a m o po nazivu.
P o t e n c i j a l n a m o Vijea z a n a c i o n a l n u p o l i t i k u , koje j e
zatrailo s t a t u s o b r a z o v n e u s t a n o v e o s l o b o e n e plaanja poreza,
bio je, u a m e r i k o j politici poslije 1 9 8 4 . g o d i n e , j e d n a k o g o l e m

Firtakis, Bob, "Diebold, Electronic Voting and t h e Vast R i g h t - W i n g

C o n s p i r a c y " ( D i e b o l d , e l e k t r o n s k o glasovanje i g o l e m a d e s n i a r s k a u r o t a ) , T h e
F r e e P r e s s , C o l u m b u s , O h i o , 2 5 . veljae 2 0 0 4 .
Ibid.
15

170

Ibid.

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

koliko i n e p o z n a t veini p r o s t o d u n i h a m e r i k i h graana. Vjera

p r o s t o d u n i h A m e r i k a n a c a p o s t a l a je p r e d m e t m a n i p u l a c i j e u
politike s v r h e .

va i zemlje d u b o k o u a m a z o n s k o j p r a u m i u Brazilu, V e n e z u e l i i
diljem L a t i n s k e A m e r i k e .

CIA-in "Ljetni institut za lingvistiku"

George Bush i Vijee za nacionalnu politiku,
CIA i pastor Moon
Tajnovito Vijee za n a c i o n a l n u politiku bilo je j e d n a od klju
nih poveznica i z m e u bizarnoga svijeta fundamentalistikih sekta
" p o n o v n o r o e n i h " k r a n a i a m e r i k e obavjetajne slube. G e
o r g e H e r b e r t W a l k e r B u s h , n e k a d a d i r e k t o r CIA-e, a z a t i m p o t
p r e d s j e d n i k p a p r e d s j e d n i k Sjedinjenih A m e r i k i h Drava, bio
je u s a m o m e s r e d i t u te p o v e z n i c e .
N e v j e r o j a t n o i r e n j e a m e r i k e k r a n s k e d e s n i c e poslije
o s a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea nije bila s p o n t a n a e p i d e
mija k r a n s k i h vrijednosti s t o j e zahvatila a m e r i k i n a r o d .
Glavne k a r a k t e r i s t i k e t e e p i d e m i j e u m j e t n o s u s t v o r e n e , m a
n i p u l i r a n e i p o t i c a n e u sklopu j e d n o g od najkolosalnijih i najbi
zarnijih projekata d r u t v e n o g inenjeringa u povijesti m o d e r n o
ga svijeta. Ameriki n a r o d s u s t a v n o se pretvaralo u h o r d e s u k o
bljenih m a n i h e j s k i h s e k t a i k a r i z m a t i k a s p r e m n i h poloiti ivot
za svoga "vou", bio on p r e d s j e d n i k George W. Bush, Dick C h e
ney ili n e t k o drugi. To se oitovalo u s v a k o d n e v n o m zlostavljanju
ljudi i u g r o z o t a m a t o su ih zaslijepljeni ameriki vojnici poinili
n a d n e d u n i m e n a m a i djecom u Iraku i Afganistanu.
Stvaranje fundamentalistikih kultova " p o n o v n o r o e n i h " kr
ana od CIA-e i drugih agencija amerike Vlade zapravo je poelo
p e d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea. Prvi takav p r o j e k t b i o je u
slubi brae Rockefeller - N e l s o n a L a u r a n c e a i Davida - u svrhu
njihovih p o s l o v n i h p o t h v a t a . T a d a j e CIA poela p o t p o m a g a t i
slanje p r i p a d n i k a f u n d a m e n t a l i s t i k e sekte " K r a n s k i h p r e v o
ditelja Biblije" u misije u r u r a l n a p o d r u j a zemalja J u n e A m e
rike, k a k o bi se p o m o u njih doepali g o l e m i h r u d n i h b o g a t s t a 172

T r i d e s e t i h godina prologa stoljea W i l l i a m C a m e r o n T o w n send o s n o v a o j e "Ljetni i n s t i t u t z a l i n g v i s t i k u " ( S u m m e r I n s t i

t u t e of Linguistics, SIL), p o z n a t i j i k a o Wycliffeovi prevoditelji
Biblije. Za vrijeme H l a d n o g a rata taj je i n s t i t u t o r g a n i z i r a o p r v e
lingvistike i m i s i o n a r s k e s e m i n a r e ili kole d u b o k o u predjeli
ma A m a z o n e , ali ne u s v r h u p o k r t a v a n j a , n e g o u s v r h u o s t v a
renja i n t e r e s a obitelji Rockefeller i njihovih saveznika.
T i j e k o m D r u g o g a svjetskoga r a t a N e l s o n Rockefeller b i o j e
k o o r d i n a t o r p r e d s j e d n i k a Roosevelta za djelovanje a m e r i k e taj
ne s l u b e u Latinskoj A m e r i c i . Poslije r a t a svoju g o l e m u o b a
vjetajnu m r e u diljem L a t i n s k e A m e r i k e p r e t v o r i o je u priva
tan b i z n i s z a ostvarivanje v l a s t i t e k o r i s t i . P o t a j n o j e p o m a g a o
T o w n s e n d o v e "prevoditelje Biblije" i k o r i s t i o ih za stvaranje n o
m i n a l n o kranskih kultova m e u u r o e n i c i m a p r a u m e , pretva
raj ui taj d i o svijeta u t a k o z v a n i "svijet za I s u s a " , a u s t v a r n o s t i
u svijet za Rockefellerovu n a f t n u k o m p a n i j u S t a n d a r d Oil, te
"Isusove prijatelje". O s i m u z e m l j a m a A m a z o n e - P e r u u , Ekva
d o r u , Kolumbiji, V e n e z u e l i , Brazilu i Boliviji - CIA je p o d u p i r a
la djelovanje t o g a i n s t i t u t a (SIL-a) i u G v a t e m a l i , M e k s i k u te
zemljama jugoistone Azije.
17

R a l p h M c G e h e e b i o je a g e n t CIA-e 25 g o d i n a , a djelovao je
u g l a v n o m u z e m l j a m a j u g o i s t o n e Azije. Po o d l a s k u u m i r o v i n u
dobio je odlije za zasluge na radu. U p o e t k u je bio estok borac
p r o t i v k o m u n i z m a , n o z b o g i s k u s t v a u V i j e t n a m u , gdje j e b i o
svjedok a m e r i k o g a b o m b a r d i r a n j a i bacanja n a p a l m b o m b a na

17

Colby, G e r a r d i dr., Thy Will...

STOLJEE RATA 2

William Engdahl

sela, na e n e i djecu u t i m selima, p o e o je p o z o r n o istraivati

s t v a r n u u l o g u CIA-e p a j e zakljuio:

" r a z v o j n i m p r o j e k t i m a " . P o s l i j e j e r a d i o n a p r o j e k t u F o o d for

" C I A nije niti je ikada bila sredinja obavjetajna agencija. O n a je

seljenja izbjeglica iz j u g o i s t o n e Azije koji su se t i j e k o m Vijet

tajna p r o d u e n a r u k a predsjednikovih savjetnika za vanjsku p o

n a m s k o g a r a t a borili za C I A - u i koji su iz v i e l o g o r a na T a j l a n d u

l i t i k u . K a o t a k v a , o n a s v r g a v a ili p o d u p i r e v l a d e s t r a n i h z e m a l j a

preseljeni u bolivijsku p r a u m u . "

the H u n g r y (Hrana za gladne) i bio zaduen za h u m a n i t a r n u

p o m o i r a z v o j n e p r o g r a m e u Boliviji, k a o i za j e d a n p r o j e k t p r e

i alje ' o b a v j e t a j n e p o d a t k e ' k o j i m a o p r a v d a v a te svoje akcije.

O n a oblikuje svoje obavjetajne p o d a t k e , ak i o toliko o p a s n i m
podrujima kao to su m o g u n o s t sovjetskog n u k l e a r n o g oruja,
sa s v r h o m da p o d u p i r e predsjednikovu politiku. Velik dio njezi
n a t a j n o g d j e l o v a n j a j e s t s t v a r a n j e d e z i n f o r m a c i j a , a g l a v n i cilj
n j e z i n i h lai j e s t a m e r i k i n a r o d . "

1 8

P o v e z a n o s t i djelovanje a m e r i k i h obavjetajnih sluba, p o

p u t CIA-e, u m a n i p u l i r a n j u n a o k o religijskih organizacija sliko
vito p r i k a z u j e sluaj L. D. McGriffa iz N a c i o n a l n e u d r u g e evan
gelista ( N a t i o n a l A s s o c i a t i o n of Evangelicals). U a s o p i s u Reli
gion in Politics, svesku 1., od 15. lipnja 1997. g o d i n e , objavljenje
ovaj McGriffov ivotopis:
L. D. McGriff, p r e d s j e d n i k p a s t o r s k i h organizacija ISRP i
ANTIPAS:

To je s a m o v r h g o l e m o g i krvavog ledenjaka, p o z n a t i j e g k a o
p o k r e t " p o n o v n o r o e n i h k r a n a " , koji j e f i n a n c i r a l a CIA.
P o e t k o m s e d a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea taj se p r o j e k t
latio p o k r e t a n j a b r o j n i h slinih " p o n o v n o r o e n i h " e v a n g e l i
stikih s e k t a diljem A m e r i k e . Sjedinjene A m e r i k e D r a v e t r e
balo je p r e t v o r i t i u naciju z o m b i j a s p r e m n i h , d o s l o v n o , "ubijati
'za K r i s t a ' " u v e l i k i m b u d u i m r a t o v i m a p r o t i v p o g a n a koji j o
nisu p o z n a t i , bio t o " b e z b o n i k o m u n i z a m sovjetskoga carstva
zla", k a o tijekom H l a d n o g a rata, bili to " p o g a n i i s l a m s k o g a t e r o
ra", k a k o ih se opisalo n e j a s n i m i n i k a d a z a v r e n i m " r a t o m p r o
tiv t e r o r i z m a " p r e d s j e d n i k a G e o r g e a W. Busha.

"Znakovi i uda"

"... G o d i n e 1979. p o e o je raditi na projektu ' W o r l d Relief (Po

m o svijetu) N a c i o n a l n e u d r u g e evangelista u g r a d u W h e a t o n u ,

O s a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea CIA j e p o s t a l a z n a t n o

u s a v e z n o j d r a v i Illinois. O d o b r e n m u j e prvi p r o j e k t , z a koji j e

suptilnija u stvaranju p s e u d o - k r a n s k i h k u l t o v a u Latinskoj

750.000 dolara dala organizacija USAID (United States Agency

for I n t e r n a t i o n a l D e v e l o p m e n t , A m e r i k a a g e n c i j a z a m e u n a

Americi i diljem svijeta. A m e r i k i k r a n s k i f u n d a m e n t a l i s t i ,

r o d n i r a z v o j , n a p . u r . ) , z a k o j u j e o t k r i o d a nije n i t a d r u g o n e g o

p o p u t kultova J o h n a Ashcrofta, Pata R o b e r t s o n a i Jerryja Falwel-

paravan za CIA-u, k a k o bi pomagala misionarima u dobivanju

la, n i s u bili j e d i n i koji su pokazali da religija i m a utjecaj na p r o

financijskih s r e d s t a v a za l o k a l n e p r o j e k t e . Tada je poeo shvaati

koliko je amerika Vlada, djelujui pomou brojnih CIA-inih paravan or

ganizacija, duboko umijeana u misionarsko djelovanje, ne samo u Latin

vedbu z a k o n a i p r a v d e na najviim r a z i n a m a .
Istoga d a n a kada j e lord H u t t o n objavio s l u b e n o izvjee

skoj Americi nego i u cijelome svijetu ( n a g l a s i o a u t o r ) . T i j e k o m t o g a

b r i t a n s k e Vlade, 2 9 . sijenja 2 0 0 4 . , u k o j e m u je p r i o p e n o d a j e

r a z d o b l j a m n o g o je p u t o v a o po Aziji, Latinskoj A m e r i c i i Africi,

dr. D a v i d Kelly iz E n g l e s k e p o i n i o s a m o u b o j s t v o , glasila E n

gdje je m i s i o n a r i m a d r a o s e m i n a r e i p o m a g a o im u razliitim

gleske crkve ( C h u r c h of E n g l a n d ) dala su profil Briana H u t t o n a

kao lana a n g l i k a n s k e crkve H o l y T r i n i t y iz B r o m p t o n a . Lord

18

T h e C I A : A m e r i c a ' s P r e m i e r I n t e r n a t i o n a l T e r r o r i s t O r g a n i z a t i o n (CIA amerika stalna teroristika organizacija), na h t t p : / / w w w . s e r e n d i p i t y . l i /

cia.html#mcgehee

174

H u t t o n bio je na elu d u g o t r a j n e i s t r a g e o u z r o k u s m r t i m i k r o
biologa Kellyja, koja je zapoela u kolovozu 2 0 0 3 . g o d i n e .
175

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

S m r t Davida Kellyja bila je u d n a i vrlo k o n t r o v e r z n a . David

Kelly bio je z a p o s l e n u b r i t a n s k o m e M i n i s t a r s t v u o b r a n e , kao
strunjak za v o e n j e rata biolokim orujem, jer je prije toga bio
i n s p e k t o r n a o r u a n j a pri Ujedinjenim n a r o d i m a u Iraku. Kellyjev r a z g o v o r s n o v i n a r o m BBC-a Andrevvom G i l l i g a n o m , za
emisiju Today, o dosjeu b r i t a n s k e Vlade o i r a k o m e oruju za
m a s o v n o u n i t e n j e , izazvao je g o l e m politiki s k a n d a l za vladu
b r i t a n s k o g a p r e m i j e r a Tonyja Blairea, gorljiva p r i s t a u rata to
ga a m e r i k i p r e d s j e d n i k G e o r g e B u s h vodi u Iraku. Kelly je na
e n m r t a v n e k o l i k o d a n a n a k o n s t o j e svjedoio p r e d p a r l a m e n
t a r n i m o d b o r o m koji je istraivao njegove iskaze.

izvjee o s a m o u b o j s t v u neuvjerljivo, z a t o t o s r e d s t v a k o j i m a
je, n a v o d n o , p o i n i o s a m o u b o j s t v o n i s u s r e d s t v a k o j i m a b i s e
poinilo s a m o u b o j s t v o . R e k a o je da je najvjerojatniji uzrok s m r t i
ubojstvo.

Kelly je n o v i n a r u BBC-a Gilliganu izrazio z a b r i n u t o s t glede

tvrdnje Blairove vlade, iz kolovoza 2002., da Irak ima m o g u n o s t
n a p a s t i b i o l o k i m i k e m i j s k i m orujem u roku od 45 m i n u t a od
izdavanja zapovijedi. Kelly je n a s t o j a o da ta izjava ne b u d e uvr
t e n a u k o n a n i dosje p o s l a n A l a s t a i r u C a m p b e l l u , m a c h i a v e lijevskom d i r e k t o r u za k o m u n i k a c i j e b r i t a n s k o g a laburistikog
p r e m i j e r a T o n y j a Blairea. C a m p e l l j e bio Blairov zloglasni
"strunjak za friziranje informacija za javnost". U n a t o njegovu
protivljenju, n e d o k a z a n a tvrdnja koju je C a m p b e l l u v r s t i o p o
stala je kljuni a r g u m e n t kojim su se obje vlade, i o n a predsjed
nika B u s h a i o n a p r e m i j e r a Blaira, koristile za o p r a v d a n j e p r e
v e n t i v n o g a rata p r o t i v Iraka.
H u t t o n o v a istraga, koju je p r e d v o d i o lord H u t t o n , bivi pre
d s j e d n i k U d r u e n j a Sjeverne I r s k e za d u e v n o zdravlje (Nor
t h e r n Ireland A s s o c i a t i o n for M e n t a l H e a l t h ) , p r o g l a e n a je jav
n o m i s t r a g o m o o k o l n o s t i m a Kellyjeve s m r t i . T o m j e i s t r a g o m
zakljueno da je Kelly p o i n i o s a m o u b o j s t v o te da nije rekao
n e k e od reenica koje je n o v i n a r B B C - a Gilligan n a v e o k a o Kel
lyjeve. N o , Kellyja vie nije bilo pa nije ni m o g a o o s p o r i t i H u t t o n o v e tvrdnje.
N o r m a n Baker, lan p a r l a m e n t a i z L i b e r a l n o - d e m o k r a t s k e
s t r a n k e , koji j e g o d i n u d a n a istraivao u z r o k e Kellyjeve s m r t i ,
o d b a c i o j e s l u b e n e H u t t o n o v e n a l a z e rekavi d a j e s l u b e n o
176

Crkva lorda H u t t o n a , Holy T r i n i t y (Sveto Trojstvo) u B r o m p tonu, ne bi bila ni z a p a e n a da lord H u t t o n nije sudjelovao u
jednom sasvim oitom zatakavanju vjerojatnog ubojstva svjedoka
koji je bio vrlo n e z g o d a n za r a t n e h u k a e iz a m e r i k e V l a d e
B u s h a i Cheneyja, i za b r i t a n s k o g a p r e m i j e r a Tonyja Blairea.
H u t t o n o v a crkva Holy T r i n i t y u B r o m p t o n u bila je p o z n a t a
kao mjesto n a s t a n k a "Teaja Alfa", koji je osmislio tamonji u p
nik, p a s t o r N i c k y G u m b e l , kljuna o s o b a u organizaciji zvanoj
" T h e Holy L a u g h t e r M o v e m e n t " ( P o k r e t svetoga s m i j e h a ) .
Od d r u g e polovice d e v e d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea u
Sjedinjenim A m e r i k i m D r a v a m a o d r a v a s e godinje vie o d
5.000 "Teajeva Alfa", pod pokroviteljstvom raznih crkava - Bap
tistike, P r e z b i t e r i j a n s k e , R i m o k a t o l i k e , Vojske spasa, L u t e
r a n s k e , M e t o d i s t i k e , S k u p t i n a Bojih i E p i s k o p a l n e . Te je
teajeve polazilo vie od milijun ljudi u A m e r i c i i Kanadi, a u
z e m l j a m a izvan Sjeverne A m e r i k e m a t e r i j a l toga teaja p r e v e
d e n j e n a n e k o l i k o jezika.

"Blagoslov iz Toronta"
P o e t k o m o s a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea crkva Holy
Trinity u B r o m p t o n u dola je u Engleskoj n a a o glas zbog izvjea
o t o m e k a k o se ljude die uvis i n a d n a r a v n o baca u zid. Te n e o
bine pojave d o g a a l e s u s e n a s k u p o v i m a n a kojima j e p o s e b n i
gost bio pokojni pastor John W i m b e r , ameriki strunjak za "razvoj
crkve", koji je o s n o v a o n e t o t o se zvalo " V i n e y a r d C h u r c h "
( V i n o g r a d a r s k a crkva), e k u m e n s k u m i n i vjersku zajednicu s a
sjeditem u A n a h e i m u , u saveznoj dravi Kaliforniji. A n a h e i m
je bio leglo n o v i h p s e u d o r e l i g i j s k i h kultova.
177

F. William Engdahl

STOLJEE R A T A 2

W i m b e r je kasnije u s a v r i o i svoju t e h n i k u i teoriju, kada je

n a p r e s t i n o m Fullerovu t e o l o k o m s j e m e n i t u (Fuller T h e o l o
gical S e m i n a r y ) , d r a o k o n t r o v e r z a n teaj p o d n a z i v o m " Z n a k o
vi i u d a " . Njegovo t e o l o k o s j e m e n i t e , s m j e t e n o u Pasadeni,
u saveznoj dravi Kaliforniji, bilo je najvee m u l t i v j e r s k o sjeme
n i t e n a svijetu, koje j e d a l o i s t a k n u t e o s o b e , p o p u t Billa Brighta, osnivaa organizacije C a m p u s C r u s a d e for C h r i s t (Sveui
lina kriarska vojna za Krista), i J o o n a G o n a Kima, osnivaa or
ganizacije " K o r e a n C a m p u s C r u s a d e for C h r i s t " (Korejska
kriarska vojna za K r i s t a ) . Bright je b i o j e d a n od p o t p i s n i k a d o
k u m e n t a z v a n o g " L a n d L e t t e r " , tj. p i s m a iz 2 0 0 2 . g o d i n e , u
k o j e m u je iznijeto " o p r a v d a n j e za p r a v e d a n rat", tj. za invaziju
n a Irak i z 2 0 0 3 . g o d i n e , i m e j e d a n a t e o l o k a p o d l o g u z a inva
ziju koju je i s p l a n i r a o p r e d s j e d n i k G e o r g e W. B u s h .
Charles Fuller, kalifornijski "kralj a g r u m a " i osniva Fullerova t e o l o k o g s j e m e n i t a , b i o je j e d a n od kljunih p r i s t a a Ljet
n o g a i n s t i t u t a za lingvistiku (SIL-a) C a m e r o n a T o w n s e n d a , koji
je CIA-i i m u l t i n a c i o n a l n i m korporacijama N e l s o n a Rockefellera
pomogao prikupiti antropoloke i psiholoke podatke o pleme
n i m a L a t i n s k e A m e r i k e prije njihova istrjebljenja. O s i m toga,
C h a r l e s Fuller s u d j e l o v a o je u osnivanju N a c i o n a l n e u d r u g e
evangelista.
Manifestacije u E n g l e s k o j , koje su k o n t r o v e r z n o pripisivane
D u h u S v e t o m e , s oduevljenjem je doekao p a s t o r G u m b e l , kao
p o t v r d u n o v e r a z i n e d u h o v n o g n a p r e t k a svoje crkve. Kranski
pisci, p a s t o r J o h n M u m f o r d i p a s t o r David Pytches, objavili su te
dogaaje. P a s t o r M u m f o r d i njegova s u p r u g a E l e a n o r osnovali
su Vineyard C h u r c h u Londonu, u Engleskoj. Tijekom toga razdo
blja p a s t o r G u m b e l o s m i s l i o je svoju p r v u verziju "Teaja Alfa"
za svoje u p l j a n e .
U sijenju 1 9 9 4 . g o d i n e , crkva u zranoj luci u T o r o n t u ,
p o d r u n i c a crkve Vineyard, z g o d n o smjetena o d m a h u z m e u -

n a r o d n u zranu luku Pearson, tvrdila je d a j e doivjela " o b n o v u "

k r a n s t v a . Iste o n e pojave t o su se d o g a a l e u crkvi Svetoga
Trojstva u B r o m p t o n u , u Kanadi se doivljavalo kao " n e t o n o v o " .
Neki sudionici o b r e d a puzali su k a o zmije, neki su lajali k a o psi,
a neki u d a r a l i glavom o zid.
N o , sudionici o b r e d a k o d p a s t o r a G u m b e l a , koji s u d e s e t g o
dina prije toga vidjeli m n o g e sline n a d n a r a v n e z n a k o v e i uda,
poeli su odlaziti u T o r o n t o i d o n o s i t i u Veliku Britaniju r a z n e
naine postizanja "dubljeg o d n o s a s G o s p o d i n o m " , tvrdei k a k o
su to postigli p o m o u t e h n i k e koju je crkva u zranoj luci nazva
la " m o l i t v o m upijanja". Bila je to vrsta u z a j a m n o g "opraivanja".
T i s u e je ljudi odlazilo u T o r o n t o nazoiti t i m okupljanjima,
a procjenjuje se da se do r u j n a 1 9 9 5 . o k o 6 0 0 . 0 0 0 ljudi, m e u
kojima i o k o 2 0 . 0 0 0 p a s t o r a iz d o s l o v n o svih drava svijeta, d o
lo "ogrijati", k a k o je n a z v a n a ta vjerska o b n o v a . N e k o l i k o tele
vizijskih postaja u Kanadi i u d r u g i m z e m l j a m a prikazivalo je tu
crkvu i video s n i m k e k a r a k t e r i s t i n i h nesvjesnih a b d o m i n a l n i h
greva m n o g i h s u d i o n i k a . Te se g o d i n e etiri t i s u e crkava u
Velikoj Britaniji prikljuilo crkvi Sv. Trojstva u B r o m p t o n u , k a k o
bi primile o n o t o se opisuje k a o " p r i j e n o s n o p o m a z a n j e " . D o b i
le su "blagoslov iz T o r o n t a " .
20

19

Odredi smrti "ponovno roenih" krana

u Latinskoj Americi
J o d a v n o prije n e g o t o j e F u l l e r o v o t e o l o k o s j e m e n i t e
uvelo " m o e v a n g e l i z m a " u Sjedinjene A m e r i k e D r a v e , o s o
blje Fullerova s j e m e n i t a i m n o g i lanovi Vijea za n a c i o n a l n u
politiku obavljali su " p a s t o r s k u s l u b u " u Latinskoj A m e r i c i .

20

19

178

C o l b y a n d D e n n e t t , o p . cit., s t r . 1 2 3 .

T h o m s o n , C . D . , " L o r d H u t t o n ' s F a m o u s C h u r c h " (Slavna c r k v a l o r d a

H u t t o n a ) , 19. oujka 2 0 0 4 . , n a h t t p : / / w w w . m i s s i n g p e r s o n s - i r e l a n d . f r e e p r e s s &eespeach.com/loi-d%20Huttons%20church.htm

179

F. William Engdahl

Razlog njihova z a n i m a n j a za Latinsku A m e r i k u bio je iskoristiti

t o p o d r u j e k a o p o k u s n i laboratorij z a projekt u n i t e n j a d o k t r i
n a r n e religije, k a k o bi, o s o b i t o Katoliku crkvu, zamijenili n o
vim religijskim p o k r e t i m a , inaicama "znakova i uda", ukratko,
k a r i z m a t s k i m ili p e n t e k o s t a l n i m religijskim kultovima. J e d a n od
r e z u l t a t a operacija toga k u l t a bila je " n o v a r a z i n a p o m a z a n j a u
A r g e n t i n i , koja se p o s t i z a l a k o n t a k t i m a J o h n a i C a r o l A r n o t t s
C l a u d i o m F r e i d z o n o m u toj zemlji potkraj 1993., n e p o s r e d n o
prije pojave vjerske o b n o v e u Sjevernoj A m e r i c i . . . "
21

P o v e z a n o s t a m e r i k i h i b r i t a n s k i h obavjetajnih s l u b a te
c r k v e n i h s k u p i n a bila je oita. Istraiva Jim Keith p r o n a a o je
d o k u m e n t e koji pokazuju k a k o je p a s t o r Jim J o n e s radio za tajnu
slubu A m e r i k e r a t n e m o r n a r i c e prije negoli se dogodila trage
dija u J o n e s t o w n u u Gvajani. Ta se tragedija oito d o g o d i l a zato
s t o j e CIA-in p r o g r a m k o n t r o l e svijesti otiao "u krivom smjeru".
Pentekostalnim p o k r e t o m " p o n o v n o roenih krana" u Ame
rici i J u n o j Africi upravljala je b r i t a n s k a tajna s l u b a j o od
p o e t k a d v a d e s e t o g a stoljea. Istraivanjem p o v e z a n o s t i odreda
s m r t i u Srednjoj A m e r i c i i k r a n s k i h s e k t a o t k r i v e n o je da su
operativci tajnih s l u b a djelovali u t i m tajnim o p e r a c i j a m a vie
od 30 godina.
Govori se k a k o su te a k t i v n o s t i u Latinskoj Americi imale
s v r h u o m o g u i t i a m e r i k i m , b r i t a n s k i m i i z r a e l s k i m tajnim
s l u b a m a da prouavaju i p o t o m u s a v r e t e h n i k e za uinkovitu
destabilizaciju zemalja p o m o u novih religijskih p o k r e t a , p o s e
bice o n i h tipa " z n a k o v a i u d a " .
O n o t o iroj j a v n o s t i nije p o z n a t o jest injenica da je isti taj
p r o j e k t a m e r i k a tajna s l u b a o k r e n u l a i protiv vlastitoga n a r o
da. N e m a boljega naina za stvaranje "svjetske vojske" s p r e m n e
"ubijati 'za I s u s a ' " i za h u k a e rata iz P e n t a g o n a . Bio je to p o
d j e d n a k o i c i n i z a m i zloin.

21

A k o , B a r b a r a , " T h e Elijah R e v o l u t i o n - A n t i p a s : A n o t h e r J e s u s R e v o l u
tion?", na http:/Avatch.pair.com/antipas.html#fruit

180

STOLJEE RATA 2

Rios Montt iz Gvatemale i CIA

Istraitelj iz Sjeverne I r s k e C. D. T h o m s o n u o i o je da se
pokolj tisua n e d u n i h civila u G v a t e m a l i , p o t o m a k a d r e v n i h
Maya, o k o j e m u se o s a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea n a v e
liko pisalo, bio p o v e z a n sa slinim o p e r a c i j a m a a m e r i k e tajne
slube, uz p o m o " p o n o v n o r o e n i h krana". Tijekom s e d a m d e
setih g o d i n a p r o l o g a stoljea, CIA i k o m p a n i j a U n i t e d F r u i t
financirale su u toj zemlji d u g o t r a j a n g r a a n s k i rat. U s p j e n i m
vojnim u d a r o m , g o d i n e 1982. za p r e d s j e d n i k a je postavljen ge
neral Efrain Rios M o n t t .
M o n t t j e bio j e d a n o d prvih k r a n s k i h o b r a e n i k a C r k v e
rijei ("El V e r b o " ) , koju su u G v a t e m a l u donijeli kalifornijski
m i s i o n a r i iz organizacije p o z n a t e k a o G o s p e l O u t r e a c h (Sirenje
Evanelja), koji su u tu zemlju d o l i dijeliti h u m a n i t a r n u p o
m o poslije r a z o r n o g a p o t r e s a iz 1976. g o d i n e .
Kao j e d a n od starjeina u p a s t o r s k o j slubi organizacije El
V e r b o , M o n t t j e bio ravnatelj kole z a o b u k u v o d s t v a (Leader
ship T r a i n i n g S c h o o l ) , koja je i m a l a vie od 1.000 lanova. P o
slije p r e u z i m a n j a vlasti u G v a t e m a l i , p o t p o r u su mu pruali la
novi Vijea za n a c i o n a l n u politiku Pat R o b e r t s o n , Jerry Falwell,
p a s t o r J i m m y Swaggart i Loren C u n n i n g h a m iz organizacije Mla
de s m i s i j o m ( Y o u t h w i t h a M i s s i o n ) .
D o 1982. g o d i n e , p o d vlau g e n e r a l a R i o s a M o n t t a , vie o d
tisuu naselja M a y a bilo j e n a p u t e n o ili u n i t e n o . N a d e s e t k e
tisua Maya p o u b i j a n o je u o k r u t n i m g e n o c i d n i m p o h o d i m a
M o n t t o v e vojske. P r e m a asopisu Covert Action Bulletin (Bilten o
tajnim akcijama), Izrael je od 1977. do 1986. g o d i n e d a v a o Gva
temali z n a t n u financijsku p o m o , a izraelska tajna sluba je, k a k o
se n a v o d i , novaila p r i p a d n i k e crkve El V e r b o g e n e r a l a M o n t t a ,
koja je u z a b a e n i m p r e d j e l i m a ve imala 2 5 0 u p a , k a o p o m o
izraelskim a g e n t i m a u pijunai i zlostavljanju.
Prema gvatemalskim izvorima, do 2002. razne nekatolike
sekte, koje su dobivale a m e r i k u p o m o , uspjele su privui 3 0 %
181

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

stanovnika Gvatemale. Dunosnici iz Vatikana, uznemireni

takvim razvojem dogaaja, izjavili su k a k o je G v a t e m a l a postala
" n e k a vrsta e k s p e r i m e n t a sa s v r h o m da ftindamentalistike sku
pine prodru u Latinsku Ameriku".

" D u h a S v e t o g a " u m o d e r n o m e d o b u , bio j e C . P e t e r W a g n e r ,

bivi prijatelj i kolega p o k o j n o g a J o h n a W i m b e r a s Fullerova t e
olokog s j e m e n i t a iz Kalifornije.

22

Godine 1999. meksiki katoliki nadbiskup Javier Lozano Barragan izjavio je da se izvorite zabrinjavajuega irenja fundam e n t a l i s t i k i h religijskih s e k t a u Latinskoj Americi m o e nai u
j e d n o m izvjeu iz kolovoza 1969., koje je a m e r i k o m predsjed
n i k u R i c h a r d u N i x o n u p o s l a o N e l s o n A. Rockefeller, bogati na
sljednik k o m p a n i j e S t a n d a r d Oil, o s o b a koja je u vrijeme D r u g o
ga svjetskoga r a t a bila d i r e k t o r a m e r i k e obavjetajne slube u
Latinskoj A m e r i c i . U t o m e Rockefellerovu d o k u m e n t u pisalo je
da, poslije D r u g o g a v a t i k a n s k o g a koncila "Katolika crkva vie
nije p o u z d a n s a v e z n i k (sic) za Sjedinjene A m e r i k e D r a v e ni
j a m a c socijalne s t a b i l n o s t i n a j u n o a m e r i k o m e k o n t i n e n t u .
N e l s o n Rockefeller i s t a k n u o je " p o t r e b u da se k a t o l i k e u Latin
skoj Americi pretvori u n e k e d r u g e krane". George H. W. Bush,
d i r e k t o r CIA-e iz s e d a m d e s e t i h godina prologa stoljea i d u g o
godinji p o d u p i r a t e l j p l a n o v a obitelji Rockefeller, odigrao je gla
v n u u l o g u u irenju f u n d a m e n t a l i s t i k i h sekta ne s a m o u Latin
skoj A m e r i c i n e g o i diljem Sjedinjenih A m e r i k i h D r a v a .
23

Neobian "Dokument iz Santa Fea"

Glavni p o t p o r a n j cijeloga toga p r o c e s a s t v o r e n je u saveznoj
dravi Kaliforniji, sjeditu nebrojenih sekta "novoga d o b a " i pseudoreligijskih g u r u a . Najpoznatiji s u v r e m e n i promicatelj "razvoja
crkve" i " P o k r e t a treega vala" (Third W a v e M o v e m e n t ) , koji su
i evangelisti i k a r i z m a t i c i j e d n a k o prigrlili k a o i s t i n s k i dolazak

22

Zenit, " G v a t e m a l a , a T e s t i n g G r o u p for U.S. R e l i g i o u s S e c t s " ( G v a t e m a l a ,

p o k u s n a s k u p i n a z a a m e r i k e religijske s e k t e ) , n a Z e n i t o r g . 3 0 . s r p n j a 2 0 0 2 .
Ibid.
2 3

182

O n o t o iroj j a v n o s t i nije p o z n a t o j e s t W a g n e r o v a p o p r i l i
na m i s i o n a r s k a p r o l o s t u Boliviji, od 1954. do 1979. U izvjeu
CIABASE o Boliviji stoji: " O d listopada 1966. do listopada 1968.,
organizacije A m n e s t y I n t e r n a t i o n a l izvijestila je o t o m e k a k o su
bolivijski o d r e d i s m r t i poubijali o d 3 . 0 0 0 d o 8.000 ljudi". Boli
vija je k o r i t e n a i k a o zemlja za preseljenje izbjeglica iz j u g o i
s t o n e Azije, koji su se borili za CIA-u prije i t i j e k o m Vijet
n a m s k o g a rata.
Projekt amerike politike u Latinskoj Americi objavilo je 1980.
g o d i n e Vijee z a m e u a m e r i k u s i g u r n o s t ( C o u n c i l for I n t e r A m e r i c a n Security, CIS) p o d i z v o r n i m n a s l o v o m " M e u a m e riki o d n o s i , tit n o v o g a p o r e t k a i m a u s p o n a Sjedinjenih A m e
rikih Drava d o svjetske sile". P r e d s j e d n i k organizacije G u n
O w n e r s of A m e r i c a ( A m e r i k i vlasnici oruja) Larry Pratt, koji
je i s t o d o b n o i lan tajnovita Vijea za n a c i o n a l n u politiku, bio je
i tajnik Vijea za m e u a m e r i k u s i g u r n o s t (CIS-a), o s n o v a n o g
1976. godine.
P r a t t j e i s t o d o b n o b i o dostavlja obavjetajnih p o d a t a k a i z
" p r i v a t n i h " izvora k a o t o su A m e r i k o vijee s i g u r n o s t i i C A U
SA S u n M y u n g a M o o n a , i iz j e d n e n e s l u b e n e agencije za z a p o
ljavanje koja je slala a n a l i t i a r e u vladu p r e d s j e d n i k a R e a g a n a
na p o e t k u s a b l a s n i h r a t o v a koje je A m e r i k a vodila u Srednjoj
Americi. G o d i n e 1980. Vijee za m e u a m e r i k u s i g u r n o s t obja
vilo j e utjecajan d o k u m e n t p o d n a z i v o m " A N e w I n t e r - A m e r i
can Policy for t h e E i g h t i e s " ( N o v a m e u a m e r i k a p o l i t i k a z a
o s a m d e s e t e ) , poznatiji k a o " S a n t a F e D o c u m e n t " ( D o k u m e n t i z
S a n t a F e a ) , a i z v o r n i n a s l o v bio m u je, k a k o j e ve r e e n o , " M e
u n a r o d n i o d n o s i , tit n o v o g a p o r e t k a i m a u s p o n a Sjedinjenih
A m e r i k i h D r a v a do svjetske sile". Bio je to n a s t a v a k izvjea
koje je o J u n o j A m e r i c i n a p i s a o N e l s o n Rockefeller.
Burn F o u c h e r e a u analizira taj d o k u m e n t iz Santa Fea u svojoj
knjizi The Sect Mafia (Mafija s e k t a ) , u kojoj tvrdi k a k o su u t o m e
183

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

izvjeu postavljeni planovi za stvaranje religijskih s e k t a na

svjetskoj razini, sa s v r h o m izopaavanja k o l e k t i v n e svijesti kr
ana, k a k o bi bili s p r e m n i p r i h v a t i t i projekt stvaranja slobod
n o g trita u k o r i s t daljnjeg irenja svjetskih m u l t i n a c i o n a l n i h
kompanija.

g e n t i n s k u s e k t u z v a n u U n i v e r z a l n a B o a n s k a crkva k a o j o jed
nu c r k v u koja uiva v e l i k o d u n o s t Pata R o b e r t s o n a i k a o crkvu
koja dobiva novac od Evangelistikog u d r u e n j a Billyja G r a n a m a
i od organizacije W o r l d Vision (Vizija svijeta), a sve te organiza
cije j e s u lanice Vijea za n a c i o n a l n u p o l i t i k u .

P r e m a toj strategiji, evangelike organizacije p o p u t Crkve

rijei Riosa M o n t t a , koristit e se kao p a r a v a n iza kojega e CIA
"voditi i d e o l o k u b o r b u " p o m o u religijskih f e n o m e n a , tj. o p e
racije p s i h o l o k e b o r b e u s v r h u usaivanja eljene ideologije u
svijest ljudi i da e p r i p a d n i c i o n i h k r a n s k i h s k u p i n a koji se
b u d u opirali t o m e utjecaju biti neutralizirani p o m o u p o s e b n i h
operacija tipa "podijeli pa vladaj".

Infiltriranje raznih crkava i p a r a c r k v e n i h organizacija u m n o

ge drave traje najmanje od D r u g o g a svjetskoga rata. P r e m a jed
n o m d o k u m e n t u n a z v a n o m "Torbitt D o c u m e n t " (Torbittov d o
k u m e n t ) , objavljenom p o d p s e u d o n i m o m W i l l i a m T o r b i t t , u
dijelu o u r o t i za u b o j s t v o a m e r i k o g a p r e d s j e d n i k a Kennedyja,
kae se k a k o je prijatelj i obavjetajac d i r e k t o r a FBI-a J. E d g a r a
Hoovera, p a s t o r Carl Mclntire, fundamentalistiki p a s t o r iz Coll i n g w o o d a u saveznoj dravi N e w Jersey, o r g a n i z i r a o j e d n u p o
strojbu za pijunau i obavjetavanje p o d tajnim i m e n o m " A m e
riko vijee k r a n s k i h c r k a v a " ( A m e r i c a n C o u n c i l of C h r i s t i a n
C h u r c h e s , A C C C ) , koje je diljem Sjedinjenih A m e r i k i h Drava
i u veini zemalja L a t i n s k e A m e r i k e postavljalo tajne a g e n t e
koji su glumili s v e e n i k e i m i s i o n a r e .

F o u c h e r e a u je zapazio: "Iskustvo steeno u Vijetnamu,

zahvaljujui o n d j e p r o v e d e n i m operacijama k o n t r o l e s t a n o v n i
tva, i z v e z e n o je u zemlje L a t i n s k e A m e r i k e , o s o b i t o u G v a t e
malu, p o m o u brojnih obavjetajaca amerike organizacije USAID
i d r u g i h a m e r i k i h sluba. N e k e su s e k t e stvorili specijalisti za
p s i h o l o k o r a t o v a n j e i dali im vlast n a d p o l i t i k i m f o r u m o m i
nad svijeu".
24

P a s t o r J o h n A r n o t t iz crkve u zranoj luci u T o r o n t u izjavio je

k a k o je njega, p o t k r a j 1 9 9 3 . g o d i n e , " d u h o v n o osvjeio" posjet
Argentini i Claudiju Freidzonu, pastoru Crkve kralj kraljeva (King
of Kings C h u r c h ) iz p r e d g r a a B u e n o s Airesa, i njegov svee
niki poziv p o d i g n u o n a viu razinu p o m a z a n j a . T o je, k a k o o n
kae, izravno dovelo do f e n o m e n a "blagoslova iz T o r o n t a " , koji
je z a p o e o u sijenju 1 9 9 4 . g o d i n e .
U to je vrijeme A r n o t t bio p o v e z a n s J o h n o m W i m b e r o m i
crkvom Vineyard iz Kalifornije. Profesor J. Garcia-Ruiz s Odsjeka
za etnologiju i a n t r o p o l o g i j u Sveuilita u Parizu o p i s a o je ar-

24

B u r g h a r d t , T o m , " A S m a l l C i r c l e o f F r i e n d s : Larry P r a t t , t h e C o u n c i l for

I n t e r - A m e r i c a n S e c u r i t y a n d I n t e r n a t i o n a l Fascist N e t w o r k s " ( U z a k k r u g prija
telja - Larry P r a t t , Vijee za m e u a m e r i k u s i g u r n o s t i M e u n a r o d n a m r e a
faista), na h t t p : / / w w w . w e b c o m . c o m / - p i n k n o i z / r i g h t / l p r a t t . h t m l

184

A l b e r t O s b o r n e , p o d lanim i m e n o m J o h n H o w a r d B o w e n ,
o d n o s n o j . H . O w e n , koji j e o d 1 9 4 3 . d o 1 9 6 4 . djelovao p o d
osobnim ravnanjem J. Edgara Hoovera, sam je sebe opisao kao
p u t u j u e g propovjednika, lana Prve b a p t i s t i k e crkve iz Lareda
(First Baptist C h u r c h of L a r e d o ) , iz savezne drave T e k s a s , i kao
m i s i o n a r a A m e r i k o g a vijea k r a n s k i h crkava. I s t o d o b n o j e
r u k o v o d i o e k i p o m visoko o s p o s o b l j e n i h p r o f e s i o n a l n i h snajpe
rista, sa s j e d i t e m u M e k s i k u , k o j i m a su se koristile a m e r i k e
agencije za p i j u n a u i sline agencije m n o g i h drava diljem
svijeta za izvoenje politikih a t e n t a t a . T i j e k o m tih g o d i n a g o
s p o d i n O s b o r n e je, n a v o d n o , v o d i o j e d n u k o l u za s i r o a d u
P u e b l u u M e k s i k u , koju je p o l a z i l o 25 do 30 djeaka.
Kao tajnik za A m e r i k u u Odjelu za m e u n a r o d n e o d n o s e or
ganizacije z v a n e A m e r i k o vijee k r a n s k i h crkava, k r a n s k i
pisac dr. Francis Schaeffer n e k o l i k o je p u t a p u t o v a o u E u r o p u u
razdoblju od 1942. do 1 9 4 5 . , tj. u v r i j e m e D r u g o g a svjetskoga
185

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

rata, a g o d i n e 1 9 4 8 . je s obitelji o d s e l i o u vicarsku. O n d j e je

G e n e r a l H a i n e s bio je z a d u e n za p r o v e d b u vojnog u d a r a u
Americi, tj. za projekt preuzimanja vlasti d r a v n i m u d a r o m , zvan
" O p e r a t i o n G a r d e n P l o t " (Operacija v r t n a u r o t a ) . Taj j e p r o j e k t
e z d e s e t i h g o d i n a p r i p r e m l j e n z a sluaj a k o b u d e p o t r e b n o u v e
sti prijeki sud zbog moguih n e r e d a u s i r o m a n i m crnakim etvr
t i m a i z b o g a n t i r a t n i h p r o s v j e d a u A m e r i c i . Poslije o d l a s k a iz
A m e r i k e vojske g e n e r a l H a i n e s je, o d 1 9 7 1 . g o d i n e , b i o blisko
povezan s Haraldom Bredesenom.

1 9 5 5 . g o d i n e , blizu g r a d a L a u s a n n e , o s n o v a o j e d a n kranski
h u m a n i t a r n i c e n t a r n a z v a n " L ' A b r i " ( U t o i t e ) , u koji je priv
laio posjetitelje iz cijeloga svijeta, a v r h u n a c p o p u l a r n o s t i d o
s e g n u o je tijekom p r e v r a t n i h e z d e s e t i h i s e d a m d e s e t i h godina
prologa stoljea.

"Darovi duha"
P o v e z a n o s t Velike Britanije s p r o j e k t o m stvaranja u m j e t n e
d u h o v n e b a z e za sve vee m a n i p u l i r a n j e l j u d i m a i n a r o d i m a
poela je s djelovanjem p u k o v n i k a sir Viviana Gabriela. On je u
vrijeme D r u g o g a svjetskoga rata b i o a t a e za z r a n e s n a g e u brit a n s k o m e v e l e p o s l a n s t v u u W a s h i n g t o n u i o s n o v a o je organiza
ciju p o d n a z i v o m M e u n a r o d n o k r a n s k o v o d s t v o (Internatio
nal Christian Leadership).
Tijekom e z d e s e t i h g o d i n a p r e d s j e d n i k b r i t a n s k o g a ogranka
te organizacije bio je E r n e s t W i l l i a m s , koji je i s t o d o b n o bio i
lan s t o e r a B r i t a n s k i h p o m o r s k i h s n a g a i lan Povjerenstva za
evangelizam C a n t e r b u r y j s k e nadbiskupije. Blisko je suraivao s
o p e r a t i v c e m b r i t a n s k e tajne slube H a r a l d o m B r e d e s e n o m , koji
je kasnije bio m e n t o r P a t u R o b e r t s o n u u Sjedinjenim A m e r i k i m
D r a v a m a . Svijet " p o n o v n o r o e n i h " doista je m a l e n i vrlo m r a
an.
G o d i n e 1978. u C a n t e r b u r y j u j e o d r a n j e d a n vaan m e u
n a r o d n i s k u p , p o d v o d s t v o m n a d b i s k u p a kraljice Elizabete D o n a l d a C o g g a n a , a s v r h a m u j e bila p o k r e n u t i k a m p a n j u irenja
p r a k s e " k a r i z m a t s k i h " dogaaja zvanih "Darovi d u h a " po cijelo
m e svijetu, p o d v o d s t v o m A n g l i k a n s k e crkve. N a elu s k u p i n e
amerikih k a r i z m a t i k a koji su nazoili t o m e s k u p u bio je general

J o j e d n a b r i t a n s k a organizacija a k t i v n a u b r a t s t v i m a "kariz
matika", posebice n a r a t o m z a h v a e n i m p o d r u j i m a Afrike, bila
je organizacija C h r i s t i a n Solidarity I n t e r n a t i o n a l , s k r a e n o CSI
( M e u n a r o d n a kranska s o l i d a r n o s t ) , kojoj je na elu bila b a r u
nica C a r o l i n e Cox, z b o g ijih su izvjea iz S u d a n a m n o g i ljudi u
a m e r i k o j V l a d i razmiljali o p o k r e t a n j u vojnih operacija u toj
zemlji.
Kada su, devedesetih godina, obavjetajni podatci o postojanju
"oruja z a m a s o v n o u n i t e n j e " naveli p r e d s j e d n i k a C l i n t o n a d a
b o m b a r d i r a s u d a n s k u tvornicu aspirina, t a n e u g o d n a pogrjeka
s a m o je n e z n a t n o u m a n j i l a gorljivost klike koja je podravala taj
n a p a d . U i n t e r v j u u t o ga je u k o l o v o z u 1 9 9 7 . d a l a a m e r i k o m
asopisu P e n t e k o s t a l a c a Charisma, b a r u n i c a C o x izjavila je k a k o
o n a i m n o g i d r u g i lanovi o d b o r a organizacije M e u n a r o d n a kr
anska solidarnost uivaju "vrstu snanog i vrlo izraenog oblika
tovanja n a k a r i z m a t s k o m r u b u crkvenoga s p e k t r a " .
C r k v a V i n e y a r d , s m j e t e n a u j e d n o j o t m j e n o j ulici blizu s r e
dnje k o l e C o l u m b i n e , n a v o d n o j e vrlo a k t i v n o djelovala m e u
m l a d i m a na t o m e p o d r u j u prije traginih ubojstava u toj koli,
koji su privukli p o z o r n o s t cijeloga svijeta. Istraitelji te t r a g e
dije dobili su b r o j n e izjave svjedoka koje su bile p o t p u n o su
p r o t n e zakljucima s l u b e n e istrage. N a j e d n o m s a s t a n k u z a r o
ditelje ubijenih u e n i k a , r o d i t e l j i m a je p o k a z a n a g o l e m a kolii
na dokaza, pri e m u je k o r i t e n izraz " z a t a k a n i " .
25

R a l p h E. H a i n e s mlai, koji je 1 9 6 7 . i 1968. b i o d o n a e l n i k Gla

v n o g a s t o e r a A m e r i k e vojske.
186

25

T h o m s o n , C . D . , o p . cit.

187

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

Lani izrazi " k r a n s k i h " vjerskih o b r e d a m o g u zavarati mi

lijune ljudi, t o je d o k a z a o i visok p o s t o t a k g l e d a n o s t i emisija
tele-vangelista. Bio je to s r a u n a t o osmiljen inenjering, kojim
su ljudska bia p r e t v a r a n a u p o k u s n e k u n i e iji su ivoti vrlo
jeftina roba.

j e d n o g a d a n a pojaviti, jer n e k a d a n e z a m i s l i v e operacije u samoj

Americi, k a o t o su M K - U L Z R A , C H A O S i M O C K I N G B I R D ,
j a s n o p o k a z u j u da postoji i ta m o g u n o s t ) . Ali o n o t o z n a m o
ve j e dovoljno s n a n a o p t u b a n a r a u n C I A - e . "

Bush pristupa pastoru Moonu...

Sirenje religijskih i pseudoreligijskih sekta u Americi
doivjelo je pravu eksploziju poslije ubojstva p r e d s j e d n i k a Kennedyja, 1 9 6 3 . g o d i n e .
Religija je uvijek i m a l a u d n u ulogu u a m e r i k o m e d r u t v u ,
o d m a l i h s e k t a p a sve d o m a s o v n i h crkava. u d n u z a t o t o j e
e s t o bila p o v e z a n a s m i l i t a n t n i m p a t r i o t i z m o m i p o t p o r o m
a m e r i k o j "misiji u svijetu", tj. njezinoj "oitoj s u d b i n i " . A m e
rike tajne s l u b e p o t a j n o su sudjelovale u " p o t i c a n j u " veine
pseudoreligijskih lakrdija, p o p u t evangelistikog kranstva "po
n o v n o r o e n i h k r a n a " . G l a v n u u l o g u u toj manipulaciji imalo
je Vijee za n a c i o n a l n u politiku.
"Bogati se oduvijek koriste m n o g i m m e t o d a m a za gomilanje
bogatstva, n o t e s u s e m e t o d e tek s r e d i n o m s e d a m d e s e t i h godi
na stopile u s a v r e n o o r g a n i z i r a n , objedinjen i uinkovit stroj",
n a p i s a o je pokojni n o v i n a r istraitelj Steve Kangas, i d o d a o : "Po
slije 1975. taj je stroj p o s t a o vei od zbroja svih njegovih sastav
n i h dijelova, s a v r e n o u s k l a e n a organizacija s k u p i n e zagovor
n i k a vojnog djelovanja, lobista, t r u s t o v a mozgova, konzervativ
n i h zaklada i agencija za o d n o s e s javnosti, koje su m a n j i n u od
1% b o g a t i h s t r e l o v i t o izbacile u s t r a t o s f e r u " . Bilo je to vrijeme
kada j e d i r e k t o r CIA-e b i o G e o r g e H e r b e r t W a l k e r B u s h .
Kangas je jo napisao: "Kada istraujemo podrijetlo toga stroja,
t o j e prilino zanimljivo, s t i e m o d o CIA-e. O v i m e n e elim
rei d a j e taj stroj s l u b e n a operacija CIA-e, koja i m a svoje kod
no i m e i p o t p i s a n e d o k u m e n t e (iako se i takvi dokazi m o g u
188

Kangas je n a v e o i i m e n a : " G l a v n i tvorci toga stroja bili su

Irving Kristol, P a u l W e y r i c h , W i l l i a m S i m o n , R i c h a r d M e l l o n
Scaife, Frank Shakespeare, William F. Buckley mlai, obitelj Roc
kefeller i m n o g i d r u g i . G o t o v o svi n a v e d e n i bili su a g e n t i CIAe. Kristol je, n a r a v n o , n a s t a v i o s r a d o m i u t e m e l j i o nevjerojatno
m o n u operaciju p o z n a t u k a o " n e o k o n z e r v a t i z a m " . '
J o je napisao: "Tijekom s e d a m d e s e t i h godina, ti su ljudi uzi
mali m e t o d e p r o p a g a n d e i t e h n i k u djelovanja koje su nauili
tijekom H l a d n o g a rata i primjenjivali ih na "klasni rat". Stoga ne
i z n e n a u j e t o a m e r i k a verzija toga stroja n e v j e r o j a t n o slii
m e t o d a m a koje su p r i m j e n j i v a n e u s t r a n i m z e m l j a m a za b o r b u
protiv k o m u n i z m a . CIA-ina s t r u n a i s v e o b u h v a t n a organizacija
p o s l o v n o g a sloja p o s t i g l a je u s p j e h kakav n i s u m o g l i ni sanjati.
Godine 1975. jedan p o s t o bogatih posjedovao je 22 p o s t o a m e
rikoga bogatstva. Do 1992. g o d i n e taj su p o s t o t a k g o t o v o u d v o
struili - iznosio je 42 p o s t o , t o je najvia razina n e j e d n a k o s t i u
20. s t o l j e u .
26

Do 2 0 0 7 . , zahvaljujui s e l e k t i v n o m smanjenju p o r e z a , koje

su uveli G e o r g e W. Bush i njegovi n e o k o n z e r v a l i v n i saveznici iz
Kongresa, jaz i z m e u b o g a t i h i s i r o m a n i h p r o d u b i o s e d o n e
sluenih razmjera.
N o v i n a r istraitelj i d o b i t n i k n a g r a d e za n o v i n a r s t v o D a n i e l
Hopsicker, na temelju d o k a z a iz j e d n o g d r u g o g izvora, p o t v r d i o
je n a v o d o t o m e k a k o je CIA k a s n i h e z d e s e t i h g o d i n a p o t a j n o
radila n a stvaranju p o k r e t a z v a n o g a J e s u s M o v e m e n t (Isusov
p o k r e t ) , izrasla na d r u t v e n i m p r e v i r a n j i m a u v r i j e m e Vijet
namskoga rata.

26

Kangas, Steve, " T h e Origins of the Overclass" (Podrijetlo nadsloja), na

bjtD://www.aliveness.corn/kangaroo/L-overclass.htrnl

189

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

H o p s i c k e r je intervjuirao lana Vijea za n a c i o n a l n u politiku

Kada j e M o o n , tijekom m a n d a t a Carlosa M e n e m a , o s o b n o oti

Pata M a t r i s c i a n u , p r e d s j e d n i k a organizacije J e r e m i a h Fils i pre

ao u B u e n o s Aires p o k r e n u t i list Tiempos del Mundo, verziju lista

dsjedavajuega u d r u g e G r a a n i za p o t e n u vladu (Citizens for

Washington Times na p a n j o l s k o m e jeziku, kao glavni M o o n o v go

H o n e s t G o v e r n m e n t ) , koji j e p r i z n a o d a j e p o k r e t Isusova revo

vornik na t o m e s k u p u pojavio se glavom i b r a d o m ameriki p r e

lucija (Jesus R e v o l u t i o n ) o s m i s l i l a CIA i d a j e on u toj operaciji

dsjednik G e o r g e B u s h , koji j e t o m p r i g o d o m izjavio: " e l i m

o d i g r a o glavnu ulogu. R e k a o je: " G o d i n e 1965. 'dodijeljen' sam

pozdraviti p a s t o r a M o o n a , osnivaa i Washington Timesa i Tiempos

Sveuilitu Berkley, sa z a d a o m da o s n u j e m p r o t u t e u Pokretu

delMunda".

z a s l o b o d u g o v o r a ( F r e e S p e e c h M o v e m e n t ) , koji j e p r e d v o d i o

Nije to bilo j e d i n o B u s h o v o pojavljivanje. Poslije o d l a s k a iz

Bijele k u e bio je est g o v o r n i k na s k u p o v i m a koje je o r g a n i z i
rao M o o n , s t o j e p o t p u n o n e o b i n o , jer je rije o financijski n e
ovisnu ovjeku i, k t o m e , b i v e m a m e r i k o m e p r e d s j e d n i k u
kojemu n i k a d a nije n e d o s t a j a l o m o g u n o s t i za javne n a s t u p e . U
rujnu 1 9 9 5 . B u s h je u Aziji o d r a o est g o v o r a za organizaciju
"Federacija ena za mir u svijetu" ( W o m e n ' s Federation for World
Peace). N a elu t e organizacije bila j e s u p r u g a g o s p o d i n a M o o
na, H a k j a H a n M o o n . U ljeto 1 9 9 6 . B u s h je g o v o r i o n a j e d n o m
skupu u W a s h i n g t o n u , koji je organizirala "Federaciji obitelji za
mir u svijetu" (Family F e d e r a t i o n for W o r l d Peace) i koja je
takoer bila p o v e z a n a s M o o n o m .

M a r i o Savio. Z a boravka n a t o m e sveuilitu o s n o v a o s a m orga

nizaciju C a m p u s C r u s a d e for C h r i s t (Sveuilina kriarska vojna
za Krista)".
H o p s i c k e r je na to izjavio: "Za bilo koga t k o je ikada, u kakvu
mranu paranoinu trenutku, pomislio daje naom kulturom,
p o s e b i c e o n o m i z e z d e s e t i h g o d i n a 20. stoljea, n a n e k i nain
psiholoki upravljala CIA, ovo izravno priznanje gospodina Matris c i a n e d o i s t a j e prosvjeti)ujue, z a t o t o j e bilo o i t o d a govori
i s k r e n o i n i s a m i m a o n i k a k v a razloga p o s u m n j a t i u njegove
rijei".

27

2 8

Bush preuzima CIA-u

G o d i n e 1976. G e o r g e H e r b e r t W a l k e r Bush p o s t a o j e direk
t o r S r e d i n j e obavjetajne slube, CIA-e. Njegov o d n o s s k o
rejskim s v e e n i k o m S u n M y u n g M o o n o m datira u p r a v o i z toga
v r e m e n a . T a j e v e z a bila t a k o bliska i t a k o d u g o t r a j n a da su neki
istraitelji dvojili nije li M o o n o v a organizacija projekt CIA-e,
koji djeluje u S j e d i n j e n i m A m e r i k i m D r a v a m a , jer je CIA-i

H o n o r a r t o ga je B u s h d o b i o s a m o za pojavljivanje u B u e n o s
Airesu i z n o s i o je i z m e u 100 i 5 0 0 tisua dolara. Izvori bliski
Crkvi ujedinjenja g o v o r e o t o m e k a k o slini a r a n m a n i i z m e u
Busha i M o o n a d o s e u m i l i j u n s k e iznose, a j e d a n izvor ak tvrdi
d a j e B u s h tako z a r a d i o 10 m i l i j u n a d o l a r a .
29

N o v a c t o se iz organizacija S u n M y u n g M o o n a slijevao u
d e p o v e vvashingtonskih politiara i d e s n i a r s k i h r e p u b l i k a n a
ca, o d s e d a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea, d o s e z a o j e m i lijardske i z n o s e . N i t k o n e m o e p o u z d a n o utvrditi o d a k l e taj
golemi n o v a c potjee. N a v o d n o iz bogatih j a p a n s k i h izvora. N e k i

z a k o n o m z a b r a n j e n o djelovati na podruju SAD-a.

28

2/

Hopsicker, Daniel, "Inside Mellon-Scaife's Conspiracy" (Urota MellonScaife i z n u t r a ) , Mad Cow Productions, na h t t p : / w w w . m a d c o w p r o d . c o m / 3 r d I S j ;
sue/PuppetMaster.htm

190

Washigton Post, 1 5 . rujna 1 9 9 5 . , i Washington Post, 3 0 . srpnja 1996.

Parry, R o b e r t , T h e D a r k S i d e o f R e v . S u n M y u n g M o o n , Part 1 ( M r a n a
s t r a n a vl. S u n M y u n g M o o n a , Prvi d i o ) , H o o k i n g G e o r g e B u s h , 2 8 . s r p n j a
1997., na h t t p : / / e d u c a t e - v o u r s e l f . o r g / c n A u m v o n g m o o n 1 p a r t 2 8 j u l 9 7 . s h t m l
29

191

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

ga d o v o d e u v e z u s t r g o v i n o m d r o g o m , ali n i t k o ne dvoji o t o m e
da je rije o g o l e m i m i z n o s i m a . M o o n je d e s e t l j e i m a troio
milijarde dolara tajnoga azijskog novca, kojim je utjecao na a m e
riku p o l i t i k u , a da ni j a v n o s t ni a m e r i k a Vlada n i s u provele
istragu o t o m e .

jeftinu r a d n u s n a g u i r a d n i k e v o l o n t e r e koje joj je pribavljao

Moon.

T a m r a n a t o k a z v a n a M o o n p o s e b n o j e zanimljiva, budui
da su p o s t o j a l e tvrdnje a m e r i k e Vlade, koje datiraju j o iz se
d a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea, o t o m e k a k o j e M o o n o v a
organizacija bila p a r a v a n za j u n o k o r e j s k u CIA-u, tj. KCIA-u,
agenciju koju je t i j e k o m H l a d n o g a rata stvorila CIA. O t k a k o je
M o o n , p o e t k o m o s a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea, k u p i o
list The Washington Times, taj je list i m a o g u b i t k e z n a t n o vee od
milijardu dolara.

Moonov udar na Republikansku stranku

C r n i fondovi t o su potjecali od M o o n o v e organizacije n i s u
sluili s a m o za financiranje " p o n o v n o r o e n i h " evangelista, p o
p u t pastorajerryja Falwella ili Vijea za nacionalnu politiku, nego
su i i z r a v n o utjecali na p r e u z i m a n j e R e p u b l i k a n s k e s t r a n k e iz
r u k a njezina t r a d i c i o n a l n o g u m j e r e n o g krila.
G o d i n e 1 9 8 3 . , ta, k a k o j e p o p u l a r n o zovu " V e l e b n a stara
s t r a n k a " ( G r a n d O l d Party, G O P ) , o d n o s n o , n j e z i n o u m j e r e n o
u d r u e n j e z v a n o R i p o n Society, o p t u i l o j e n o v u d e s n i c u R e p u
b l i k a n s k e s t r a n k e d a j e sklopila "savez p r o b i t a n o s t i " s M o o n o v o m c r k v o m . P r e d s j e d n i k toga u d r u e n j a i lan Z a s t u p n i k o g a
d o m a J i m Leach, koji je i s t o d o b n o i predsjednik O d b o r a za bankar
stvo toga d o m a a m e r i k o g a Kongresa, objavio je j e d n u analizu u
kojoj tvrdi d a j e R e p u b l i k a n s k i nacionalni o d b o r za kolede (Col
lege Republican N a t i o n a l C o m m i t t e e ) 1981. g o d i n e "moljakao i
d o b i o " novac od M o o n o v e Crkve ujedinjenja. U toj se analizi jo
o p t u u j e i organizaciju R e e d a Irvinea zvanu Accuracy in M e d i a
(Tonost u m e d i j i m a ) d a j e stekla z a r a d u tako stoje upoljavala
192

Leach je o p t u i o C r k v u ujedinjenja i za "infiltriranje u n o v u

d e s n i c u i u s t r a n k u koju o n a ( n o v a d e s n i c a ) eli n a d z i r a t i , tj.
R e p u b l i k a n s k u s t r a n k u , te da se infiltrirao i u m e d i j e " . Leachevu konferenciju za tisak p r e k i n u o je tadanji v o a s t u d e n a t a R e
p u b l i k a n s k e s t r a n k e i lan Vijea za n a c i o n a l n u politiku G r o v e r
N o r q u i s t , kojega je financirao M o o n , tako s t o j e r e k a o Leachu da
lae. N o r q u i s t j e z a t i m p o s t a o p r e d s j e d n i k organizacije A m e r i
cans for T a x R e f o r m ( A m e r i k a n c i za p o r e z n u r e f o r m u ) i bio je
kod p r e d s j e d n i k a G e o r g e a W. B u s h a u Bijeloj kui u v r i j e m e
n e p o s r e d n o prije p o e t k a r a t a u Iraku iz 2 0 0 3 . g o d i n e .
30

List The Washington Times nazvao je Leachove o p t u b e "nakla

p a n j i m a " i za organizaciju R i p o n Society n a p i s a o je da je to
" d i s k r e d i t i r a n i beznaajan o g r a n a k lijevoga krila (sic) R e p u
blikanske s t r a n k e " .
Z n a k o v i t a je bila injenica da se p r e u z i m a n j e R e p u b l i k a n s k e
s t r a n k e , koje je p r o v e l a n o v a desnica, a nju je financirao M o o n ,
podudarilo s p l a n o m vodeih neokonzervativaca da n a p u s t e
D e m o k r a t s k u s t r a n k u i da svoju bazu za rat i vojnu politiku stvo
re u n u t a r R e p u b l i k a n s k e s t r a n k e R o n a l d a Reagana, a poslije
G e o r g e a H. W. B u s h a (starijega) i njegova sina G e o r g e a W. Bu
sha ( m l a e g a ) .
Poelo je bivati jasnije z a s t o j e R e p u b l i k a n s k a stranka iz 2 0 0 6 .
g o d i n e bila t a k o r a d i k a l n o drukija od R e p u b l i k a n s k e s t r a n k e iz
v r e m e n a p r e d s j e d n i k a D w i g h t a E i s e n h o w e r a , ili ak R i c h a r d a
Nixona.
Ta je p r e o b r a z b a od b i t n e v a n o s t i za razumijevanje agresiv
n e u n i l a t e r a l n e p o l i t i k e d e s n o o r i j e n t i r a n i h h u k a a r a t a i z Bu
shove vlade poslije 2 0 0 1 . g o d i n e . O n o t o s e d o g a a l o poslije
rujna 2 0 0 1 . nije bilo s a m o p a n i n a reakcija na ok izazvan n a p a
d o m od 1 1 . rujna. Bio je to d i o d u g o t r a j n e d r u t v e n e p r e o b r a z b e

Ibid.

193

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

k o n z e r v a t i v n o g a dijela a m e r i k e politike, od baze t r a d i c i o n a l n o

religioznog lanstva d o vodstva s t r a n k e .
Z a p r a v o , b i o j e t o p o t i h o izveden p r e v r a t .

Bushovi i Moonovi diktatori u zemljama

Latinske Amerike

K a d a je s e n a t o r iz s a v e z n e d r a v e M a s s a c h u s e t t s i lan D e
m o k r a t s k e s t r a n k e J o h n Kerry o t k r i o j o d o k a z a o k o n t r a k o j tr
govini d r o g o m iz 1986. godine, list The Washington Times n a p a o ga
je lancima u k o j i m a g a j e e t i k e t i r a o k a o o s o b u koja v o d i u z a l u
dan politiki lov na vjetice. J e d a n t a k a v l a n a k i m a o je naslov:
"Kerryjeva je p r o t u k o n t r a k a b o r b a preiroka, p r e s k u p a i uzalu
dna".

P o e t k o m o s a m d e s e t i h g o d i n a , k a d a su stizala izvjea o
s v e o p e m krenju ljudskih p r a v a u A r g e n t i n i i Urugvaju, M o o n
je i s k o r i s t i o svoje prijateljske o d n o s e s v o j n i m d i k t a t o r i m a u
t i m z e m l j a m a za ulaganja u njihova gospodarstva. I z m e u njega
i a r g e n t i n s k i h g e n e r a l a vladalo je tako veliko prijateljstvo da je
ak d o b i o p o a s n u n a g r a d u za p o m o koju je p r u i o argentinskoj
vojnoj h u n t i u F a l k l a n d s k o m r a t u , k a k o stoji u brzojavu UPI-a
od 16. s t u d e n o g a 1984. g o d i n e .

Budui da je Kerry i z n o s i o na vidjelo sve vie k o n t r a k i h n e

djela, The Washington Times p o e o je zastraivati njegovo osoblje,
o p t u b a m a n a naslovnici, d a o p s t r u i r a p r a v d u . J e d a n j e l a n a k
n o s i o naslov: "Kerryjevo osoblje nanijelo t e t u istrazi FBI-a". U
uvodu j e pisalo: " K o n g r e s n i istraitelji s e n a t o r a J o h n a Kerryja
prologa su ljeta nanijeli ozbiljnu t e t u federalnoj istrazi o d r o
gi, o m e t a j u i svjedoka d o k su ispitivali n a v o d e o krijumarenju
droge koje p r o v o d i nikaragvanski p o k r e t o t p o r a (kontrai), izja
vili su d u n o s n i c i z a d u e n i za p r o v e d b u federalnih z a k o n a " .

G o d i n e 1996. M o o n j e k u p i o g o l e m o p o l j o p r i v r e d n o zemlji
t e u Paragvaju. P r e m a p i s a n j u a r g e n t i n s k o g l i s t a l a Nation, od
19. s t u d e n o g a 1996., M o o n je o t i m p o s l o v n i m p o t e z i m a razgo
varao s bivim paragvajskim d i k t a t o r o m Alfredom Stroessnerom.
Bliske veze B u s h a starijega, tadanjega potpredsjednika, i Sun
M y u n g M o o n a bile su vrlo k o r i s n e za Busha, koji je t a d a lagao o
svojoj u m i j e a n o s t i u p r o t u z a k o n i t u djelatnost p u k o v n i k a Oli
vera N o r t h a zvanu Iran-Contra, tj. zamjenu oruja za drogu, kako
bi izbjegao svoje smjenjivanje s poloaja p r e d s j e d n i k a . Kada su
n o v i n a r i i K o n g r e s poeli n j u k a t i u tajnu p o t p o r u Olivera Nor
t h a n i k a r a g v a n s k i m k o n t r a i m a i u njihove veze s t r g o v i n o m
d r o g o m , M o o n o v je list k r e n u o u p r o t u n a p a d . "Pria o (kont r a k o m ) krijumarenju d r o g e o d b a e n a kao politika zavjera",
glasio je p o d n a s l o v na n a s l o v n o j stranici lista Washington Times,
kojim je n a p a d n u t lanak The Associated Pressa od 11. travnja 1986.
o temeljitoj istrazi koju u r e d F e d e r a l n e vlade iz s a v e z n e drave
M i a m i p r o v o d i o trgovini zvanoj "oruje za d r o g u " , u koju su
umijeani kontrasi.
31

194

32

Kako se afera I r a n - C o n t r a irila i zaprijetila B u s h o v i m u p o r

nim izjavama o t o m e k a k o j e o n "izvan t e s k u p i n e " , M o o n o v j e
list o s u o paljbu p o p o s e b n o m a m e r i k o m tuitelju L a w r e n c e u
W a s h u - n a p a o ga za n a v o d n o traenje novca na najskuplje zrako
p l o v n e k a r t e i d o s t a v u jela u s o b u .

Bush, Oliver North i CIA-ina droga

N a z o n o s t j o dvojice lanova Vijea za n a c i o n a l n u politiku,
generala J o h n a Singlatiba i njegovog bliskog s u r a d n i k a , p u k o v
nika Olivera N o r t h a , koji je b i o lan I z v r n o g o d b o r a i O d b o r a
g u v e r n e r a u Vijeu za n a c i o n a l n u p o l i t i k u , bila je j o j e d a n p o
kazatelj m r a n i h M o o n o v i h obavjetajnih veza s p r e d s j e d n i k o m
G e o r g e o m B u s h o m starijim i Vijeem za n a c i o n a l n u politiku.

V ibid.
Washington Times, 2 1 . sijenja 1 9 8 7 .
32

195

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

D i r e k t o r CIA-ina Odjela za ubojstva Felix I. R o d r i g u e z , d u

gogodinji B u s h o v s u r a d n i k , o t p u t o v a o je 1970. g o d i n e s direk
t o r o m CIA-e T e d o m Shackleyjem u j u g o i s t o n u Aziju. Ondje
su Shackley i D o n a l d G r e g g uveli R o d r i g u e z a u g o l e m posao
izvoenja a t e n t a t a i t r g o v i n e d r o g o m , koji su Shackley i njegovi
kolege vodili tijekom r a t a u I n d o k i n i .

operacije (Military Assistance G r o u p - Special O p e r a t i o n s G r o u p ,

skraeno M A G - S O G ) . J e d a n o d zapovjednika toga o d r e d a b i o j e
general J o h n K. Singlaub, a Oliver N o r t h i Richard Secord bili su
asnici te p o s t r o j b e . Do 1 9 7 1 . taj Shakleyjev, S i n g l a u b o v i N o r thov o d r e d p o u b i j a o je 10.000 civila u j u g o i s t o n o j Aziji u s k l o
pu CIA-ine operacije zvane " O p e r a t i o n P h o e n i x " (Operacija F e
niks).

Njih su trojica, R o d r i g u e z , Shackley i Gregg, p o s t a l i m o z a k

"operacije" koja je otpoela p e t n a e s t a k godina poslije toga - afe
re ilegalne p r o d a j e oruja z v a n e I r a n - C o n t r a .
D a n a 17. oujka 1 9 8 3 . tadanji p o t p r e d s j e d n i k G e o r g e H. W.
B u s h p o t a j n o se u Bijeloj kui s a s t a o s D o n a l d o m P. G r e g g o m i
bivim s u r a d n i k o m CIA-e F e l i x o m R o d r i g u e z o m . B u s h je ka
snije, k a o p r e d s j e d n i k , p o s t a v i o G r e g g a n a m j e s t o a m e r i k o g
v e l e p o s l a n i k a u S u n M y u n g M o o n o v o j J u n o j Koreji, d a l e k o od
Washingtona.
Kao rezultat toga s a s t a n k a iz oujka 1983. A m e r i k o vijee za
n a c i o n a l n u s i g u r n o s t n a p r a v i l o je i tajni p l a n d o s t a v e p o m o i
k o n t r a i m a u N i k a r a g v i . R o d r i g u e z je p r i s t a o voditi skladite
k o n t r a a u El Salvadoru. U j e d n o m d o p i s u u p u e n o m savjet
niku predsjednika Reagana za nacionalnu sigurnost Robertu
McFarlaneu G r e g g n a p i s a o je kako je taj plan izrastao iz iskustva
voenja "operacija p r o t i v V i e t k o n g a u V i j e t n a m u u razdoblju od
1970. do 1 9 7 2 . " T a k o e r je n a p i s a o : "Felix R o d r i g u e z , koji je
n a p r a v i o plan u privitku, r a d i o je za m e n e u V i j e t n a m u i p r o v o
d i o n a t e r e n u g o r e s p o m e n u t e operacije".
D a n a 2 1 . p r o s i n c a 1984. Bush se opet s a s t a o s D o n a l d o m P.
G r e g g o m i F e l i x o m R o d r i g u e z o m . Slijedom toga s a s t a n k a Gregg
je u p o z n a o R o d e r i g u e z a s O l i v e r o m N o r t h o m . Kasnije je pre
dsjednik G e o r g e H. W. B u s h n a p i s a o N o r t h u p i s a m c e u kojemu
m u zahvaljuje n a " p r e d a n o s t i i n e u m o r n o m r a d u p o pitanju ta
laca i Srednje A m e r i k e " .
Shackley je financirao ubojstva t o su ih poinjali uzgajivai
o p i j u m a iz p l e m e n a M e o , a n o v a c od d r o g e k o r i s t i o je za financi
ranje svojih p l a e n i k i h o d r e d a . O s n o v a o je o d r e d za politika
ubojstva zvan S k u p i n a za v o j n u p o m o - s k u p i n a za p o s e b n e
196

S i n g l a u b j e 1984. g o d i n e b i o lan j e d n e P e n t a g o n o v e r a d n e
s k u p i n e o k u p l j e n e u s v r h u davanja p r e p o r u k a za p r o v o e n j e
vojnih akcija u Srednjoj A m e r i c i . U s v o m e izvjeu, t a j e s k u p i
n a p r e p o r u i l a Sjedinjenim A m e r i k i m D r a v a m a d a stave n a
glasak na n e k o n v e n c i o n a l n u p r o t u p o b u n j e n i k u strategiju r a t o
vanja.
Tijekom mandata predsjednika Reagana Singlaub je od
d u n o s n i k a Bijele k u e i Vijea za n a c i o n a l n u s i g u r n o s t ( N a t i o
nal Security C o u n c i l , N S C ) p r i m a o p o m o i n a p u t k e za svoje
" p r i v a t n e " aktivnosti u o p s k r b i k o n t r a a . N e k a d a n j e g a p o m o
nika u Vijeu za n a c i o n a l n u s i g u r n o s t Olivera N o r t h a n a v e o je
kao svoju vezu s Bijelom k u o m . . . Na dijagramu p r o n a e n o m u
sefu Olivera N o r t h a i z n a d rijei " W e s t e r n G o a l s " (Ciljevi na
Z a p a d u ) bilo j e n a p i s a n o i m e L i n d e Guell, g e n e r a l n e d i r e k t o r i
ce i s t o i m e n e organizacije, W e s t e r n G o a l s . U j e d n o j biljeci na
t o m e d i j a g r a m u pisalo j e d a g o s p o a G u e l l radi z a organizaciju
CAUSA, a to je bio politiki o g r a n a k M o o n o v e Crkve ujedinjenja
i njezina elnika Bo Hi Paka, te da je p u t o v a l a u N j e m a k u i u
Junu Koreju.
33

Bivi z a m j e n i k d i r e k t o r a za operacije CIA-e M a x H u g e l t a k o

e r je b i o lan Vijea za n a c i o n a l n u p o l i t i k u . Prije toga b i o je
d i r e k t o r najveega odjela u CIA-i - Odjela za tajne akcije i p r o tuobavjetajne operacije.

33

" T h e C o u n c i l for N a t i o n a l Policy, P a s t / P r e s e n t Officers & P r o m i n e n t

M e m b e r P r o f i l e s " (Vijee za n a c i o n a l n u p o l i t i k u : profil b i v i h i s a d a n j i h
dunosnika i istaknutih lanova), na www.watch.paircom.database2.html

197

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

J e d a n l a n a k Washington Posta iz 1990. o t k r i o je k a k o je Max

H u g e l s u r a i v a o s J o n a t h a n o m P a r k o m , s i n o m Bo Hi Paka, oso
b o m broj dva u M o o n o v o j organizaciji i p r e d s j e d n i k o m Zaklade
T h e W a s h i n g t o n T i m e s a . Kao p u k o v n i k u K C I A - i bio je a t a e u
junokorejskom veleposlanstvu u Washingtonu.
Uz p o m o novca iz M o o n o v e Crkve ujedinjenja, Max Hugel i
J o n a t h a n Park p o k u a l i s u p r e u z e t i sve n e o v i s n e e l e k t r o n s k e
medije na cijelome podruju W a s h i n g t o n a D. C. Do 1990. preu
zeli su sve do j e d n o g a , ukljuujui i satelitsku i n e o v i s n u radio
televiziju u N a t i o n a l P r e s s Buildingu. Opskrbljivali su ak 200
televizijskih postaja diljem A m e r i k e , ukljuujui i C N N , n e
m o n t i r a n i m ili m o n t i r a n i m filmskim r e p o r t a a m a o zanimljivim
d o g a a j i m a i i n t e r v j u e s i s t a k n u t i m d u n o s n i c i m a iz W a s h i n
g t o n a . T k o god z n a s t o j e m o n t i r a n j e ili ureivanje, m o e shva
titi koliko se taj materijal m o g a o koristiti u p r o p a g a n d n e svrhe.
Bivi d u n o s n i k CIA-e za tajne operacije Max H u g e l b i o je vla
s n i k televizijske k u e Newslink, koja je p r i p a d a l a t o m e k o n g l o
m e r a t u . S t u d i o C N N - a u W a s h i n g t o n u upoljavao j e s a m o f i l
m s k e ekipe k u e Newslink. *

S r e d i t e tih m u t n i h a m e r i k i h m r e a p o v e z a n i h s tajnim
s l u b a m a inio je j e d a n m a l i d i o t a k o z v a n i h k r a n s k i h crkava i
n e k o l i k o odcijepljenih sekta, koje su s e b e nazivale " k r a n s k i m
cionistima", a njihovi pripadnici bili su p o s e b a n spoj p r o c i o n i s t a
i n a v o d n o p r o k r a n s k i h vjernika. Sr njihove vjere bili su r a t o
b o r n a a g r e s i v n o s t i d u b o k a m r n j a p r e m a s v i m a koji su se s u
protstavljali njihovu d e s n i a r s k o m i d e o l o k o m p r o g r a m u . Bili
su s a v r e n p a r t n e r za a m e r i k u vojnu i n d u s t r i j u i njezin r a t n i
stroj.

Kako p i u istraitelji J i m H a l p i n i Paul de A r m o n d , iz te

meljitih biografija osnivaa, d u n o s n i k a i lanova Vijea za na
c i o n a l n u politiku j a s n o se vidi da su m n o g i od njih bili izravno
povezani s organizacijama kao t o su Malteki vitezovi, Vijea za
m e u n a r o d n e o d n o s e ( C o u n c i l o n Foreign R e l a t i o n s , C F R ) ,
Crkva ujedinjenja S u n M y u n g M o o n a , S c i e n t o l o k a crkva (The
C h u r c h of Scientology), S l o b o d n o zidarstvo ( m a s o n s t v o ) , CIA,
Univerzalna i trijumfalna crkva (The Church Universal and Trium
p h a n t ) , Ku Klux Klan, Zaklada T e m p l e t o n ( T e m p l e t o n F o u n d a
t i o n ) , Rasisti i razni d r u g i kultovi i o r g a n i z a c i j e .
35

34

" T h e C o u n c i l for N a t i o n a l Policy: S e l e c t e d M e m b e r B i o g r a p h i e s " (Vijee

za nacionalnu politiku: ivotopisi biranih lanova), na h t t p : / / w w w . s e e k g o d . c a /
cnp.ho.htmffhugel
Halpin, J i m i De A r m o n d , Paul, "The M e r c h a n t of Fear" (Trgovac
s t r a h o m ) , Eastside Week, 2 6 . l i s t o p a d a 1 9 9 4 .
35

198

199

Deseto poglavlje

"KRISTOVI VOJNICI" BIZARNI SVIJET

KRANSKOG C I O N I Z M A

Molitva za Armagedon
N e m o g u e j e s h v a t i t i k a k o s e m o g a o d o g o d i t i t a k o korjenit
p r e o k r e t u a m e r i k o j vanjskoj politici u v r e m e n u od p r e d s j e d
nika E i s e n h o w e r a i z p e d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea d o p r e
dsjednika Georgea W. Busha iz 2 0 0 1 . godine, ako ne shvatimo
jedan g o t o v o n e p o z n a t i m b e n i k - tj. a k o n e r a z u m i j e m o b a z u
politike m o i koju su stvorili a m e r i k i politiari i izraelski cio
nistiki lobi d e s n i a r s k e s t r a n k e Likud, koji se stvorio o k o a m e
rikoga d e s n i a r s k o g k r u g a " p o n o v n o r o e n i h krana".
Najizravnija i n a j p a r a d o k s a l n i j a s u d b i n a toga s t r a t e k o g sa
veznitva i z m e u Likuda i Sjedinjenih A m e r i k i h Drava bila je
fanatina p o t p o r a n o m i n a l n o k r a n s k i h s e k t a i organizacija u
m i l i t a n t n o j ekspanziji i z r a e l s k e d r a v e . Iza te r e l i g i o z n e fasade
stajao je d o b r o organiziran politiki stroj, izravno p o v e z a n s c e n
t r i m a m o i u T e l Avivu i W a s h i n g t o n u .
G o d i n e 1 9 7 7 . i z r a e l s k e obavjetajne slube, p o d v o d s t v o m
dr. J o n a h a Malachyja, p o t i h o s u p o e l e t e m e l j i t o p r o u a v a t i
m n o t v o razliitih k r a n s k i h organizacija u Sjedinjenim A m e
rikim D r a v a m a i svrstavati ih na temelju o n o g a to, u s m i s l u
svojih kranskih uvjerenja, m i s l e o postojanju izraelske drave.
201

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

Ti izraelski istraitelji naili su na najplodnije tlo u saveznim

d r a v a m a a m e r i k o g a Juga, koje su se t r a d i c i o n a l n o temeljile na
r o p s k o j proizvodnji p a m u k a i d u h a n a i ija je bijela elita nara
tajima odgajana na vjerovanju u s u p e r i o r n o s t bijelaca n a d crn
c i m a te n a d o b i n i m bijelcima, k a t o l i c i m a ili i d o v i m a . Obini
bijelci p r o t e s t a n t i , bilo da su pripadali junjakim b a p t i s t i m a ,
m e t o d i s t i m a ili nekoj drugoj brojnijoj karizmatskoj sekti " p o n o
v n o r o e n i h k r a n a " t o s u nicale n a a m e r i k o m e J u g u poslije
D r u g o g a svjetskoga rata, bili su zreli za manipulaciju po pitanju
drave Izraela. Trebalo je s a m o na zgodan nain prilagoditi njihovu
teologiju.

bile su i n e k e vrlo i s t a k n u t e o s o b e britanskoga politikog ustroja,

p o p u t lorda P a l m e r s t o n a , lorda Balfoura i Shaftesburyja, za koje
je p o t p o r a o s n i v a n j u i d o v s k e drave u Palestini bila d i o i s k o n
s t r u i r a n e ili u m j e t n o s t v o r e n e ideologije, u kojoj su, b i z a r n o ,
tvrdili kako je britanski n a r o d "izabrani n a r o d " , "izgubljeno p l e
me Izraela". T a j e ideologija b r i t a n s k o m e imperijalizmu dala m o
no pseudoreligijsko opravdanje.

Ironina je injenica da su m n o g i od tih " p o n o v n o r o e n i h

krana" bili a n t i s e m i t i , protivnici idova. Njihovi novi izraelski
prijatelji to su d o b r o znali pa su cinino krenuli p o s t u p n o kriti
p u t stvaranju s t r a t e k o g a saveza, u k o j e m u bi ta r a s t u a vojska
glasaa " p o n o v n o r o e n i h krana" podupirala izraelske i proizraelske t r u s t o v e m o z g o v a s t v o r e n i h u W a s h i n g t o n u .

J o h n N e l s o n Darby, o d m e t n u t i irski sveenik koji j e u m r o

1 8 8 1 . g o d i n e , stvorio je p o j a m " u z a a a " i o s n o v a o n o v u v r s t u
kranskoga c i o n i z m a . P r e m a njegovoj viziji, p o s e b n i ljudi, koje
j e o n n a z v a o " p o n o v n o r o e n i m k r a n i m a " , bit e u z n e s e n i n a
n e b o prije d r u g o g a Kristova d o l a s k a - bit e to njihovo " u z a ae". Darby je u s r e d i t e svoje n e o b i n e n o v e teologije stavio
i Izrael, tvrdei k a k o e zbiljska i d o v s k a d r a v a Izrael p o s t a t i
"glavni Boji i n s t r u m e n t , kojim e Bog ostvariti svoj p l a n o k o
nanoj bitki na A r m a g e d o n u " .

U uobiajenim uvjetima a m e r i k i kranski cionisti ostali bi

s a m o j e d n a od m n o g i h m a l e n i h s e k t a u Americi koje s e b e nazi
vaju kranima. Dogaaji t o su uslijedili poslije o k a n t n i h tero
ristikih n a p a d a od 11. rujna 2 0 0 1 . g o d i n e i d e m a g o k o m a n i p u
liranje t i m d o g a a j i m a od p r e d s j e d n i k a G e o r g e a W. Busha, pri
padnika " p o n o v n o roenih krana", dramatino su to promijenili
i kranski cionizam pretvorili u vrlo ozbiljnu politiku snagu na
a m e r i k o j politikoj p o z o r n i c i , t i m vie t o su veina njezinih
p r i p a d n i k a bili bijelci r e p u b l i k a n c i iz viega s r e d n j e g sloja. Oni
su stvorili vrlo o r g a n i z i r a n n a c i o n a l n i politiki stroj i svoju su
m o koristili k a o g o t o v o p r e s u d a n i m b e n i k o k o j e m u je esto
ovisilo h o e li neki k a n d i d a t za p r e d s j e d n i k a ili lana V l a d e p o
bijediti ili izgubiti.
Kao t o j e z n a n s t v e n i c a Barbara T u c h m a n , i d o v k a , d o k u
m e n t i r a l a u svojoj p o z n a t o j knjizi o b r i t a n s k o m e c i o n i z m u Bible
and Sword (Biblija i m a ) , korijeni kranskoga c i o n i z m a potjeu
o d b r i t a n s k e imperijalne ideologije. M e u njezinim nositeljima
202

Korijeni kranskoga cionizma

Darby j e m n o g o p u t o v a o p o S j e d i n j e n i m A m e r i k i m D r
avama kako bi privukao ljude u svoju u d n u sektu i tako stvorio
z a m e t k e a m e r i k o g a k r a n s k o g cionizma, ukljuujui i p o z n a t e
amerike t u m a e Biblije C y r u s a Scofielda i D w i g h t a L. Moodyja,
koji je u t e m e l j i o M o o d y Bible I n s t i t u t e (Moodyjev biblijski in
stitut) u C h i c a g u , k a o i p r o p o v j e d n i k a iz t r i d e s e t i h g o d i n a p r o
loga stoljea Billyja S u n d a y a . G o d i n e 1 9 0 9 . Scofield je objavio
takozvanu Scofieldovu Bibliju, s biljekama, u kojima o d l o m k e
iz Biblije tumai p r e m a Darbyjevu k r a n s k o m cionizmu. Potkraj
20. stoljea Scofieldova je Biblija postala temelj u k u p n o m uenju
amerikoga kranskog cionizma i ponovno roenih krana toga najbre r a s t u e g dijela k r a n s k e vjere u Sjedinjenim A m e
rikim Dravama.
T e m e l j djelovanja k r a n s k i h cionista, p o p u t p a s t o r a J e r r y j a
Falwella i Pata R o b e r t s o n a , m o e se p r o n a i u p r o j e k t u b r i t a n 203

F. William Engdahl

STOLJEE R A T A 2

ske tajne s l u b e i b r i t a n s k o g a vladajueg ustroja. S v r h a toga

p r o j e k t a bila je p o v e a t i a m e r i k o c a r s t v o i p o l i t i k u m o p o
m o u cionistike ideologije. U razdoblju a m e r i k o g a carstva, od
p e d e s e t i h g o d i n a nadalje, a m e r i k i k r a n s k i cionisti s a m o s u
p r e u z e l i tu ideologiju i dali joj ameriki naziv. Bila je to reli
gijska inaica e n g l e s k o - a m e r i k i m " p o s e b n i m o d n o s i m a " , koje
su tijekom D r u g o g a svjetskoga r a t a izgradili b r i t a n s k i p r e m i j e r
W i n s t o n Churchill i ameriki predsjednik Roosevelt.

U m j e s e c i m a poslije n a p a d a od 1 1 . rujna, p a s t o r Pat R o b e r t

Taj p o s e b n i soj " k r a n a " , koji su s e b e nazvali k r a n s k i m

c i o n i s t i m a i koji su bili najvei aktivistiki i glasaki stroja za
izbor B u s h a z a p r e d s j e d n i k a 2 0 0 0 . g o d i n e , p r o p o v i j e d a o j e dok
trinu p o t p u n o drukiju od tradicionalnoga k r a n s k o g evanelja
tolerancije i ljubavi p r e m a subrai ljudima. Propovijedali su rat i
m r n j u , r a t o b o r n u v r s t u vjerovanja koje je vie sliilo krvavim
kriarskim r a t o v i m a iz 12. stoljea, n e g o p r a v o m kranstvu. Tlo
na k o j e m u je izrasla bilo je d u b o k a rasistika m r n j a iz razdoblja
poslije G r a a n s k o g a r a t a n a a m e r i k o m e J u g u , koju s u g e n e r a
cije bijelaca gajile p r e m a crncima, katolicima i, i r o n i n o , idovi
ma k a o " i n f e r i o r n i m " r a s a m a . Njihova religija bila je religija o
p r e d s t o j e o j k o n a n o j bitki k o d A r m a g e d o n a , o " u z a a u " , u
k o j e m u e " o d a b r a n i " biti " u z n e s e n i na n e b o " , a "nevjernici"
izginuti u m e u s o b n o m pokolju.

son o t v o r e n o je p r o p o v i j e d a o da su m u s l i m a n i "gori od nacista".

Na svojoj televiziji Christian Broadcasting Network (Kranska tele
vizijska m r e a ) , u s t u d e n o m e 2 0 0 2 . g o d i n e , izjavio je: "Adolf
H i t l e r bio j e zao, a h o n o t o m u s l i m a n i ele uiniti Z i d o v i m a
m n o g o je g o r e " . R o b e r t s o n , koji tvrdi d a j e Boji ovjek, o d b i o
se odrei svoga govora m r n j e , u n a t o velikom n e g o d o v a n j u ja
vnosti. U n e k i m d r u g i m j a v n i m i s t u p i m a u s p o r e i v a o je Kuran s
H i t l e r o v o m k n j i g o m Mein Kampf, tvrdei k a k o je to p r o j e k t za
ovladavanje svijetom. To b a i n i s u bile rijei koje bi A m e r i c i ,
k a o naciji koja je jo uvijek bila u o k u poslije 1 1 . rujna, p o m o
gle zalijeiti r a n e ih stei prijatelje izvan zemlje.
U emisiji televizije CBS zvanoj " e z d e s e t m i n u t a " , iz listopa
d a 2 0 0 2 . , R o b e r t s o n o v prijatelj, k r a n s k i cionist p a s t o r J e r r y
Falwell izjavio je: " M i s l i m d a j e M u h a m e d bio terorist, nasilnik,
ovjek r a t a . . . " B u s h o v "rat p r o t i v t e r o r i z m a " njegova je b a z a kr
anskih c i o n i s t a nazvala sveti " k r i a r s k i r a t " p r o t i v i s l a m a ,
" s u k o b civilizacije" sir B e r n a r d a Lewisa, koji je, u s v o m e slav
n o m lanku u asopisu Foreign Affairs iz 1993., profesor s Harvadskoga sveuilita Samuel H u n t i n g t o n p r e t v o r i o u Sukob civiliza
cija. Po toj teoriji, poslije raspada Sovjetskoga Saveza glavni sukobi
n a svijetu d o g a a t e s e i z m e u s u p r o t s t a v l j e n i h k u l t u r o l o k i h

J e d a n palestinski k r a n i n o p i s a o ih je ovako: "Kranski cion i z a m , na politikoj razini, krajnje je p o j e d n o s t a v l j e n i b e s r a m

no pristran. On p o d u p i r e najekstremnija politika stajalita izra
e l s k e d e s n i c e te n a m j e r n o z a n e m a r u j e politiku s t v a r n o s t i in
t e r e s e ili ak p o s t o j a n j e d r u g i h s k u p i n a , ukljuujui i p a l e s t i n
ske k r a n e . U svojoj p o s v e m a n j o j p r i s t r a n o s t i ogluuje se i na
m e u n a r o d n e z a k o n e , naela u d o r e a , krenje ljudskih prava i
o s n o v n a naela p r a v d e " .
1

i religijskih i d e n t i t e t a .
U s v o m e l a n k u iz 1 9 9 3 . H u n t i n g t o n pie: "Svjetska politika
ulazi u n o v u fazu, u kojoj e velike podjele u n u t a r ovjeanstva
i glavni u z r o k s u k o b a m e u d r a v a m a biti kulturoloki. Civiliza
cije - te najvee k u l t u r o l o k e s k u p i n e ljudi - razlikuju se j e d n a
od d r u g e po religiji, povijesti, j e z i k u i tradiciji. Te su razlike
d u b o k e i postaju sve vanije. Od Jugoslavije, p r e k o Bliskog i s t o
k a d o s r e d i n j e Azije, t r u s n e c r t e podjele civilizacija j e s u c r t e
bojinice u b u d u n o s t i . U toj novoj eri k u l t u r o l o k i h s u k o b a ,
Sjedinjene A m e r i k e D r a v e m o r a j u stvoriti savez sa slinim

Kuttab, J o t h a n , " T h e Challenge of Christian Z i o n i s m " (Izazov kran

s k o g a c i o n i z m a ) . Cornerstone, Izdanje 3 2 , proljee 2 0 0 4 .

204

k u l t u r a m a i iriti svoje vrijednosti k a m o god je to m o g u e . G l e -

205

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

d e drukijih civilizacija, Z a p a d i h m o r a p r i h v a t i t i a k o j e t o m o
g u e , ali se i s njima s u k o b i t i , a k o b u d e n u n o .

bali te p o t e z e odobravati i podrati, ak veliati". Sve je to poelo

J o 1993., s a m o n e k o l i k o mjeseci poslije raspada Sovjetskoga

Saveza, ameriki j e ustroj t u "sliku neprijatelja" definirao k a o islam. Bio je to u v o d u " r a t p r o t i v t e r o r i z m a " iz 2 0 0 1 . g o d i n e , tj.
u blago p r e r u e n i " r a t p r o t i v islama".

milijarde sljedbenika i s l a m s k e vjere.

>

K a o odjek p r o t u i s l a m s k e gorljivosti Falwella i R o b e r t s o n a ,

p a s t o r F r a n k l i n G r a n a m , sin p o z n a t o g a sveenika s e k t e Kran
skih evangelista i prijatelj obitelji Bush p a s t o r a Billyja G r a n a m a ,
izjavio je poslije 1 1 . r u j n a k a k o je i s l a m "vrlo zla i z l o e s t a reli
gija". Bivi p r e d s j e d n i k velike a m e r i k e s e k t e z v a n e J u n a b a p
tistika konvencija ( S o u t h e r n B a p t i s t C o n v e n t i o n ) J e r r y Vines
nazivao je p r o r o k a M u h a m e d a najpogrdnijim m o g u i m imeni
m a . Sve je to i m a l o cilj p o t a k n u t i u a m e r i k i m g r a a n i m a , u to
v r i j e m e s t r a h a , m r n j u p r e m a i s l a m s k o m e svijetu i p o t p o r u
Bushovu " r a t u p r o t i v t e r o r i z m a " .
G r a h a m , koji je n a d z i r a o organizaciju zvanu S a m a r i t a n P u r s e
( S a m a r i t a n s k a krinjica), b i o je blizak savjetnik p r e d s j e d n i k a
G e o r g a W . B u s h a z a pitanja religije. G o d i n e 2 0 0 3 . G r a h a m j e o d
a m e r i k i h okupacijskih vlasti u Iraku d o b i o d o p u t e n j e da svoje
e v a n g e l i k o p r o t u i s l a m s k o k r a n s t v o u v e d e u tu zemlju, k a k o
bi p r i d o b i o " o b r a e n i k e " za svoju fanatinu vrstu k r a n s t v a .
3

P r e m a autorici G r a c e Halsell, kranski cionisti vjeruju k a k o

" s v a k i m p o t e z o m Izraela upravlja Bog, te k a k o b i s m o svi mi t r e -

H u n t i n g t o n , S a m u e l P., " T h e C l a s h o f C i v i l i z a t i o n s ? " ( S u k o b civiliza

cija?), Foreign Affairs, N e w Y o r k C o u n c i l on F o r e i g n R e l a t i o n s , ljeto 1 9 9 3 .
K a o p o z a d i n u vidi Halsell, Grace, Forcing God's Hand: Why millions pray for a
quick rapture - and destruction of Planet Earth (Pritisak na Boju volju: zato se milijuni
ljudi mole za brzo uzaae - i unitenje planeta Zemlje.), C r o s s r o a d s I n t e r n a t i o n a l
Publishing, W a s h i n g t o n , D.C., 1999.; dr. Atkin, Daniel, "Christian Leaders
U r g e "Biblical" v o t e for B u s h " (Kranski v o e p o t i u n a " b i b l i j s k o " glasovanje
z a B u s h a ) , 10. l i s t o p a d a 2 0 0 4 . , w w w . a n n o i n t e d . n e t ; T u c h m a n , B a r b ara, Bible
and Sword (Biblija i m a ) , N e w York, 1 9 5 6 . ; W a g n e r , prof. D o n a l d , " C h r i s t i a n
Z i o n i s t s , Israel a n d t h e ' S e c o n d C o m i n g ' " ( K r a n s k i c i o n i s t i , Izrael i " d r u g i
K r i s t o v d o l a z a k " ) , The Daily Star, 9. l i s t o p a d a , 2 0 0 3 .

uvelike zvuati k a o n o v i sveti kriarski rat p r o t i v v i e o d j e d n e

Likudovi kranski cionisti u Americi

Kada je Likudova vlada M e n a h e m a Begina, 1977. godine, shva
tila da je a m e r i k i p r e d s j e d n i k C a r t e r s k l o n davanju ljudskih
prava Palestincima, ukljuujui i p r a v o na dravu, Likud i njego
vi n e o k o n z e r v a t i v n i saveznici u Sjedinjenim A m e r i k i m
D r a v a m a poeli s u traiti p o t p o r u izvan C a r t e r o v e liberalne
D e m o k r a t s k e s t r a n k e . Izraelska Laburistika s t r a n k a (Israeli La
bor Party) p o d u p i r a l a je projekt "zemlja za m i r " , no Likud je bio
za projekt stvaranja "Velikog Izraela", koji bi ukljuivao o k u p i r a
na p a l e s t i n s k a podruja, Z a p a d n u o b a l u i Pojas Gaze, koje o n i
nazivaju Judeja i Samarija. A m e r i k i n e o k o n z e r v a t i v c i , p r i s t a e
Likuda, okupljeni o k o Irvinga Kristola, Richarda Perlea i ostalih,
u to su vrijeme n a p u s t i l i D e m o k r a t s k u s t r a n k u k a k o bi osnovali
o n o t o e poslije nazvati " n e o k o n z e r v a t i z m o m " i k a k o bi stvori
li svoju bazu u n u t a r R e p u b l i k a n s k e s t r a n k e R o n a l d a R e a g a n a ,
ovjeka koji je i s a m b i o p o d z n a t n i m utjecajem k r a n s k e d e
snice.
G o d i n e 1978. profesor J o n a M a l a h i s Hebrejskoga sveuilita
( H e b r e w University) iz J e r u z a l e m a objavio je o p s e a n is
traivaki rad o a m e r i k i m evangelistikim p r o t e s t a n t s k i m s k u
pinama, pod naslovom American Fundamentalism and Israel: The Rela-

206

H a l s e l l , G r a c e , o p . cit. G r a c e Halsell, koja i s a m a p o t j e e iz k o n z e r v a t i v n e

e v a n g e l i s t i k e k r a n s k e obitelji, u svojoj je knjizi Forcing God's Hand o b r a z l o i l a
o s o b i n e Jerryja Falwella, P a t a R o b e r t s o n a i a m e r i k i h k r a n s k i h c i o n i s t a u
o d n o s u na L i k u d . S vl. J e r r y j e m F a l w e l l o m p u t o v a l a je u Izrael k a k o bi iz p r v e
ruke mogla prouiti vodee politiare toga pokreta i d o k u m e n t i r a l a je njenice
p o p u t d a r a , tj. p r i v a t n o g m l a n j a k a , koji j e Falwell d o b i o o d B e g i n o v e v l a d e , z a
p o m o pri s t v a r a n j u p o t p o r e I z r a e l u u S j e d i n j e n i m A m e r i k i m D r a v a m a .

207

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

tion of Fundamentalist Churches to Zionism and the State of Israel (Ame

riki f u n d a m e n t a l i z a m i Izrael: O d n o s fundamentalistike crkve
p r e m a c i o n i z m u i Izraelskoj dravi).

U onaj dan uinit u Jeruzalem tekim kamenom svim narodima: Svi koji
ga budu dizali teko e se izraniti, a skupit e se na nj svi narodi zemlje.

Malahi j e o t k r i o b r o j n e a m e r i k e p r o t e s t a n t s k e s e k t e , vei
n o m u r u r a l n i m d r a v a m a a m e r i k o g a Juga, koje su svoju teolo
giju povezivale s i z r a e l s k o m d r a v o m n e o b i n i m i d o s l o v n i m
t u m a e n j e m Biblije. Njihovi su se sveenici kolovali na M o o dyjevu biblijskom I n s t i t u t u ili, m n o g i , na u l t r a k o n z e r v a t i v n o m
Teolokom sjemenitu Johna Walvoorda tiTeksasu. P o m n o su
iitavali Scofieldovu Bibliju iz 1909., s biljekama u kojima su bi
blijski tekstovi "objanjeni" k a o tajanstvena p r o r o a n s t v a .

Neizravan zakljuak jest da e se idovski n a r o d vratiti u Izrael,

to se i d o g o d i l o 1948. g o d i n e s t v a r a n j e m izraelske d r a v e . P o
slije e se svi n a r o d i svijeta o k u p i t i p r o t i v nje. N e k i vjeruju da
s m o d a n a s blizu te toke. Ali Bog e p r e t v o r i t i J e r u z a l e m u vr
stu stijenu. To se d o g o d i l o kada su m i r o v n i p r e g o v o r i u C a m p
Davidu otkrili da budui s t a t u s J e r u z a l e m a postaje glavni k a m e n
spoticanja.

elnici s t r a n k e Likud i b i r a n i vjerski v o e silno su se trudi

li, poslije 1977., d o v o d i t i u Izrael najkarizmatinije i esto najkor u m p i r a n i j e v o e t i h a m e r i k i h k r a n s k i h s e k t a i t a k o stvoriti
izravne veze i z m e u v o d s t v a Likuda i k r a n s k e d e s n i c e u Sje
dinjenim Amerikim Dravama.
M e n a h e m Begin p o e o je r e d o v i t o dolaziti u W a s h i n g t o n na
" d o r u a k uz m o l i t v u za Izrael" sa sveenicima f u n d a m e n t a l i s t i
m a , m e u k o j i m a su bili p a s t o r Jerry Falwell, tadanji elnik
organizacije Moral Majority (Moralna veina) i p a s t o r Pat Rober
tson, osniva Kranske koalicije i televizije Christian Broadcasting
Network. Kada je j e d a n idov ukazao na injenicu da su ti krani
a n t i s e m i t i , Begin m u je, n a v o d n o , o d b r u s i o k a k o g a nije briga
sve d o k p o d u p i r u Izrael u Sjedinjenim A m e r i k i m D r a v a m a .
P o t p o r a k o n z e r v a t i v n i h k r a n a Izraelu v e l i k i m se dijelom
temelji na r a z n i m p r o r o a n s t v i m a o i d o v s k o m e n a r o d u u " p o
sljednjim v r e m e n i m a " koja se, p r e m a njihovu vjerovanju, nala
ze u cijeloj Bibliji. O n i ih d r e k a o n e t o t o i m a glavnu ulogu u
o n o m e t o zovu t h e e n d o f t h e world a s w e k n o w it, s k r a e n o
T E O T W A W K I , a znai "kraj svijeta kakav p o z n a j e m o " .
Evo n e k i h od najee n a v o e n i h o d l o m a k a iz Biblije, kojima
se k o r i s t e k r a n s k i cionisti k a k o bi nali p o t p o r u za svoje p r o
roanstvo o "posljednjim v r e m e n i m a " iz Biblije kralja Jamesa (King
James' Bible).
208

(Zah 12,3)

U onaj dan pregnut u da unitim sve narode koji dou na Jeruzalem. A

na dom Davidov i na Jeruzalem izlit u duh milosni i molitveni. I gledat e
na onoga koga su proboli, naricat e nad njim kao nad jedincem, gorkoga
oplakivati kao prvenca.
(Zah

12,9-10)

M n o g i k o n z e r v a t i v n i krani t u m a e ovaj o d l o m a k k a o z n a k
da e idovi p o s t a t i p o n i z n i , da e p r i h v a t i t i I s u s a k a o svoga
G o s p o d i n a i Spasitelja i da e p o s t a t i k r a n i .
Oko prijestolja jo (vidjeh) dvadeset i etiri prijestolja na kojima su
sjedila dvadeset i etiri starca, obuena u bijele haljine sa zlatnim krunama
na svojim glavama.
(Ock 4,4)

Konzervativni krani dre da brojka 24 predstavlja patrijarhe

svih d v a n a e s t d r e v n i h p l e m e n a Izraela i d v a n a e s t apostola. Kako
bi istaknuli to zajednitvo, okupili su se o k o Bojega prijestolja.
Vjeruje se da e u to vrijeme svi biti krani.
Ne pustoite ni Zemlje ni mora ni stabala dok ne "zabiljeimo" peat
sluge naega Boga "na njihovim elima". Tad uh broj zabiljeenih peatom.
Sto etrdeset i etiri tisue iz svih plemena Izraelovih sinova.
(Otk 7,3-4)

Potom sam imao ovo vienje: Janje stoji na Sionskoj gori i s njim sto
etrdeset etiri tisue osoba koje su imale napisano "na svojim elima"
njegovo ime i ime njegova Oca. To su oni koji se nisu okaljali sa enama; to
su djevice. Oni prate Janje, kud god ono ide. Oni su otkupljeni od ljudi kao
prvjenci Bogu ijanjetu.
( O t k 14,1-4)

209

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

ini se da ti o d l o m c i daju n a s l u t i t i k a k o e se 1 4 4 . 0 0 0 ido

vskih djevica, i a k o se spol ne s p o m i n j e , o b r a t i t i na k r a n s t v o i
biti "blagoslovljeno p e a t o m " . Na elu e im biti n a p i s a n o ime
G o s p o d i n o v o i bit e sljedbenice Jaganjca, tj. Krista. N e k i kra
ni dre kako je skriveni s m i s a o tih stihova da e se 144.000 idova
p r e o b r a t i t i n a k r a n s t v o , a p o t o m p o k u a t i p r e o b r a t i t i ostale
idove u Izraelu.

kojom je i d o v i m a d a o d o m o v i n u u Palestini, koja je t a d a bila

pod b r i t a n s k i m p r o t e k t o r a t o m . N j i m a j e t a ideologija o p r a v d a
vala b r i t a n s k i imperijalizam k a o religijsku misiju.

Velika veina k r a n s k i h crkava u A m e r i c i i d r u g i m zemlja

ma vrlo je kritina p r e m a t e o l o k i m tvrdnjama k r a n s k i h cioni
sta. Vijee crkava Bliskog i s t o k a ( T h e M i d d l e East C o u n c i l of
C h u r c h e s ) , koje predstavlja istonjake i istone k r a n s k e crkve
n a Bliskom i s t o k u , o p t u i l o j e k r a n s k e c i o n i s t e d a " n a s i l n o
n a m e u d e v i j a n t n o iskazivanje k r a n s k e vjere i p o g r j e n o tu
maenje Biblije, koje je p o d l o n o politikom p r o g r a m u m o d e r n e
izraelske d r a v e " . P r e m a njihovim rijeima, k r a n s k i cionizam
" o d b a c u j e p o k r e t za j e d i n s t v o k r a n a i m e u r e l i g i j s k o razu
mijevanje".

Uzaae za "izabrani Boji narod"

Kranski je cionizam p o s t o j a o jo prije negoli je Hertzl osno
vao m o d e r n i idovski cionizam, potkraj o s a m d e s e t i h g o d i n a 20.
stoljea. N e k e o d m e t n u t e p r o t e s t a n t s k e s e k t e i z v r e m e n a en
gleskoga g r a a n s k o g r a t a s p o e t k a 17. stoljea vjerovale su da
su o n i izabrani Boji n a r o d , "izgubljeno p l e m e Izraela".
N e k i i s t a k n u t i b r i t a n s k i imperijalisti bili su k r a n s k i cioni
sti, a m e u njima su bili lord Palmerston, lord Shaftesbury, Lloyd
G e o r g e i lord Balfour, koji je 1917. izdao Balfourovu deklaraciju

Ontario Consultants on Religious Tolerance: CHRISTIAN ZIONISM:

C H R I S T I A N S U P P O R T F O R T H E S T A T E O F ISRAEL: T H E P O L I T I C S A N D
T H E O L O G Y OF A R M A G E D D O N (KRANSKI CIONIZAM: KRANSKA
P O T P O R A IZRAELSKOJ DRAVI: POLITIKA I TEOLOGIJA A R M A G E D O NA), na www, religioustolerance.org/chr_isra.htm

210

Kranski su cionisti tvrdili d a j e zemlju Izrael Bog d a o i d o v s k o m e n a r o d u t e d a s e svi i d o v i , k a k o b i s e d o g o d i o d r u g i

Kristov dolazak, m o r a j u vratiti u Izrael za z a v r n u b i t k u k o d A r m a g e d o n a - n e k u v r s t u posljednje m a n i h e j s k e b i t k e i z m e u sila
dobra i sila zla.
Tvrdili s u d a e t o u n i t i t i Z e m l j u . a k s u t o n a z i v a h " p o
sljednjim v r e m e n i m a " . Ali " d o b r a vijest" z a k r a n s k e c i o n i s t e
bila je vijest da e oni, k a o "pravi vjernici", biti i z n e n a d a s v e t i m
"uzaaem" uzneseni na N e b o i da e tako biti p o t e e n i strahota
nuklearnog holokausta na Armagedonu.
Njihova je teologija bila o p a s n a z a m i s a o m a n i h e j s k e apsoluti
stike podjele na c r n o i bijelo, na b o r b u i z m e u d o b r a i zla, koja je
na savez i z m e u Sjedinjenih A m e r i k i h Drava i Izraela, naravno,
pod njihovim v o d s t v o m , gledala k a o na b o r b u p r o t i v sila "zla",
posebice islama i m u s l i m a n a . To u sjeanje priziva izjavu a m e
rikog p r e d s j e d n i k a G e o r g e a W . Busha, kada je, n e p o s r e d n o p o
slije n a p a d a od 1 1 . rujna 2 0 0 1 . , govorei o " n o v o m k r i a r s k o m
p o h o d u " , rekao: "Ili s t e s A m e r i k o m , ili ste protiv n a s " .
Ironija je u t o m e t o su se, iza p r o i z r a e l s k e fasade, k r a n s k i
cionisti p o p u t Falwella i R o b e r t s o n a cinino koristili svojim v e
z a m a s izraelskim i d o v i m a u s v r h u promicanja vlastitog a n t i s e
m i t s k o g politikog p r o g r a m a .
U r i A v n e r i , v o a izraelske m i r o v n e organizacije G u S a l o m ,
govorei o teologiji t i h k r a n a , t o b o e prijatelja Izraela, r e k a o
je: " P r e m a n j i h o v i m t e o l o k i m vjerovanjima, i d o v i s e m o r a j u
o k u p i t i u P a l e s t i n i i na c i j e l o m e n j e z i n u teritoriju u s p o s t a v i t i
idovsku d r a v u k a k o b i o m o g u i l i D r u g i K r i s t o v d o l a z a k . . . T i
evangelisti ne vole o t v o r e n o govoriti o o n o m e t o p r e t h o d i prije d o l a s k a (Mesije), idovi se m o r a j u o b r a t i t i na k r a n s t v o .
O n i koji se ne o b r a t e , n e s t a t e u d i v o v s k o m h o l o k a u s t u b i t k e
na A r m a g e d o n u . To je u biti a n t i s e m i t s k i nauk...". To jest, svi
211

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

Zidovi koji o s t a n u vjerni svojim starozavjetnim vjerovanjima bit

e p o u b i j a n i .

" M o r a l n a veina" u b r z o j e p o s t a l a s v a k o m e p o z n a t o i m e . Po
m o u svoga k a r i z m a t i n o g v o e Falwella, t a j e organizacija m o
bilizirala t i s u e crkava i m i l i j u n e r e g i s t r i r a n i h glasaa za stva
ranje k r a n s k o g a politikog bloka, i o n o g a s t o j e postalo p o z n a
to kao k r a n s k a desnica.

T o m e o r g a n i z i r a n o m lobiju " p o n o v n o r o e n i h k r a n a " , ult r a k o n z e r v a t i v n i h biraa, p r i p i s a n a je zasluga za p o n o v n i izbor

G e o r g e a W . B u s h a z a p r e d s j e d n i k a , 2 0 0 4 . godine. P r e m a jednoj
analizi a m e r i k i h glasakih blokova iz 2 0 0 3 . , k r a n s k a desnica
ini najvei a k t i v n i d r u t v e n i p o k r e t u Sjedinjenim A m e r i k i m
D r a v a m a i najvei biraki blok u R e p u b l i k a n s k o j stranci Geor
gea B u s h a .
7

D a n a 19. l i s t o p a d a 2 0 0 4 . dr. Daniel Akin, d e k a n Baptistiko

ga teolokog s j e m e n i t a za j u g o i s t o k A m e r i k e ( S o u t h e r n Baptist
T h e o l o g i c a l S e m i n a r y ) objavio j e O t v o r e n o p i s m o , koje s u
p o t p i s a l a 72 s v e e n i k a E v a n g e l i s t i k e crkve i u k o j e m u potiu
ameriki n a r o d da se "pri izboru kandidata vode biblijskim vrijed
n o s t i m a " . Kao razloge zbog kojih treba glasovati za republikance
a ne za d e m o k r a t e , naveli su h o m o s e k s u a l n e brakove, istraivanje
matinih stanica i n a v o d n u o b r a n u od "terorista". P i s m o su potpi
sali najistaknutiji lanovi k r a n s k e cionistike desnice, koji po
d u p i r u Busha i a r o n a k a o dio p r o g r a m a o "ispunjenju biblijsko
ga proroanstva".
Kljuni i m b e n i k u pojavi k r a n s k e d e s n i c e posljednjih go
d i n a u A m e r i c i j e s t o r g a n i z i r a n o djelovanje u s v r h u postizanja
politikog utjecaja, a ne s a m o radi religioznog i v o t n o g stila i
crkvene p o b o n o s t i .
G o d i n e 1979. p a s t o r Jerry Falwell, lan O d b o r a za nacionalnu
politiku i v o d e a o s o b a iz r e d o v a kranskih cionista, p o k r e n u o
je organizaciju p o d n a z i v o m M o r a l n a veina (Moral Majority), sa
s v r h o m " m o b i l i z i r a n j a k r a n s k e crkve u i m e m o r a l n i h i d r u
tvenih pitanja te poticanja vjernika na sudjelovanje u politikom
procesu".

Uri A v n e r i , " T w o S o u l s " (Dvije d u e ) , Ma'ariv, 8. lipnja 2 0 0 2 .

Berlet, C h i p i H a r d i s t y , j e a n , " D r i f t i n g Right a n d G o i n g W r o n g " ( O d n e s e
ni u d e s n o i otili u p o g r j e n o m s m j e r u ) , NCJWJournal, z i m a 2 0 0 2 . , s t r . 8. - 1L
7

212

Falwella su u b r z o poeli salijetati ambiciozni b u d u i politia

ri, ne bi li dobili njegovu p o t p o r u i p o t e n c i j a l n e glasove. On je,
pak, k a n d i d a t e v r e d n o v a o po t o m e prihvaaju li ili ne pitanja
vana za izraelsku s t r a n k u Likud, s k o j o m je u m e u v r e m e n u
p o s t a o prilino blizak. P o A m e r i c i j e letio l u k s u z n i m p r i v a t n i m
m l a n j a k o m t o mu ga je za j e d n o g p u t o v a n j a u Izrael d a r o v a o
Likudov p r e m i j e r M e n a h e m Begin.
Otprilike u isto vrijeme, potkraj s e d a m d e s e t i h godina p r o l o
ga stoljea, kada je kranska desnica slubeno osnovana, n e k e su
izraelske organizacije poele shvaati da im savez s k r a n s k i m
cionistima u Americi, p o m o u veeg utjecaja na a m e r i k u poli
tiku, m o e poveati ugled i v a n o s t na m e u n a r o d n o j razini.
P o t p o r a k r a n s k e d e s n i c e dravi Izrael, uz njezinu s n a g u u
Americi, privukla je p o z o r n o s t izraelskih interesnih skupina. Iako
svjesne svojih d i j a m e t r a l n o s u p r o t n i h d r u t v e n i h i religijskih
stajalita, n e k e su izraelske politike organizacije savez s kran
skim c i o n i s t i m a vidjele kao kljuni i m b e n i k u p r o m i c a n j u pozi
tivne slike o Izraelu u a m e r i k o j politici i u k r u g o v i m a m o i .
A m e r i k i politiari idovi u p o e t k u su se protivili savezu s
k r a n s k o m d e s n i c o m i taj su p o k r e t doivljavali k a o m o g u e g
neprijatelja. Ali k a d a je s l u b e n i u s t r o j k r a n s k e d e s n i c e uvr
stio taj p o k r e t i p r e t v o r i o ga u m o a n politiki blok u S A D - u , ta
je strepnja u b r z o iezla, a r a z n e i z r a e l s k e s k u p i n e shvatile su
da e im savez s t i m b l o k o m biti od k o r i s t i u ostvarivanju njiho
vih p o l i t i k i h i n t e r e s a .
8

Haija, R a m m y M , T H E A R M A G E D D O N LOBBY: D 1 S P E N S A T I O N A LIST C H R I S T I A N Z I O N I S M A N D T H E S H A P I N G O F U S P O L I C Y T O W R D S

I S R A E L - P A L E S T I N E , ( A R M A G E D O N S K I LOBI: D I S P E N Z A C I O N A L I S T I K I

213

STOLJEE RATA 2

Ti ameriki zagovornici religije tvrdili su kako im je Bog rekao

stvari p o p u t o n e trebaju li Sjedinjene A m e r i k e D r a v e ii u rat
p r o t i v Iraka. U j e d n o m l a n k u p o d n a s l o v o m " T r e b a m o li ui u
rat s I r a k o m ? " Roy A. R e i n h o l d je, 5. veljae 2 0 0 3 . g o d i n e , pi
ui o razgovoru sa svojim b o g o m , napisao: " M n o g i se pitaju je li
p r e d s t o j e i rat s I r a k o m , koji v o d e Sjedinjene A m e r i k e Drave
i koalicija drava, vrijedan ratovanja i je li i s p r a v n o to uiniti. U
s u b o t u , 1. veljae 2 0 0 3 . g o d i n e , p o d i g a o sam r u k e na m o l i t v u i
G o s p o d i n mi je p r o g o v o r i o . . . elio s a m znati je li Boja volja ii
u rat ili ne ii... G o s p o d i n je rekao: ' K a e m da se u e u rat s
Irakom'".
Z a t i m j e n a p i s a o : " G o r e n a v e d e n o stavio s a m n a svoje ogla
s n e p l o e i svi su eljeli z n a t i 'koji je Boji razlog (razlozi) za
ulazak u rat s I r a k o m ' . To mi pitanje nije palo na p a m e t , z a t o to
s a m o s o b n o j e d n o s t a v n o p r i h v a t i o Boje s m j e r n i c e . "

Obnova Salomonova hrama

A m e r i k i k r a n s k i cionisti i njihovi saveznici imaju d u g o
roan p r o g r a m koji bi lako m o g a o izazvati novi svjetski rat. Neki
n e o k o n z e r v a t i v c i k a u k a k o j e taj rat z a p o e o 1 1 . rujna 2 0 0 1 .
Z o v u ga "etvrti svjetski rat", tvrdei d a j e H l a d n i rat b i o z a p r a
vo "trei svjetski r a t " .
T i s u k r u g o v i eljeli u n i t i t i s v e t u i s l a m s k u d a m i j u A l A k s u
u J e r u z a l e m u i na njezinu m j e s t u p o n o v n o sagraditi biblijski
S a l o m o n o v h r a m , u k o j e m u bi p o n o v n o p r i n o s i l i ivotinje k a o
rtvu. Glavni tvorac toga o p a s n o g ludila bio je Michael L e d e e n ,
blizak savjetnik B u s h o v e Bijele k u e i Karla Rovea.

Sirova ideologija m r n j e a m e r i k i h k r a n s k i h cionista, koji

t v r d e da imaju o s o b n u p o t p o r u od Boga, bila je o p a s a n z a o k r e t
a m e r i k e p o l i t i k e p r e m a e k s t r e m n o j desnici. N e k i krugovi oko
p r e d s j e d n i k a B u s h a i njegovoga povjerljivog savjetnika za poli
tiku Karla Rovea nastojali su, zbog strahova i neizvjesnosti a m e
rikoga n a r o d a glede pitanja p o p u t istospolnih brakova, p r e t v o
riti A m e r i k u u teokratsku dravu, u p r a v o s u p r o t n o eljama veine
A m e r i k a n a c a . Rove je bio tvorac Bushova o d n o s a s f u n d a m e n t a listikom k r a n s k o m d e s n i c o m j o u v r i j e m e d o k je B u s h bio
g u v e r n e r Teksasa.

T i j e k o m s e d a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea lice k r a n
skih vjerskih o b r e d a u Sjedinjenim A m e r i k i m D r a v a m a p r e o
brazili su tada novi "televizijski evangelisti", m e u kojima su se
isticali p a s t o r Jerry Falwell i njegova organizacija M o r a l n a vei
na, p a s t o r Pat R o b e r t s o n i njegova televizija " 7 0 0 C l u b " , koja je
o s l o b o e n a plaanja p o r e z a , t o njegovoj organizaciji g o d i n j e
donosi stotine milijuna dolara, te pisac Hal Lindsay sa svojom
serijom r o m a n a Rapture ( U z n e s e n j e ) , o kraju civilizacije u k o
n a n o j bitki kod A r m a g e d o n a , n a p o d r u j u d a n a n j e g a Izraela.
Ti " p o n o v n o r o e n i krani", k a k o s a m i s e b e nazivaju, poeli su
d o m i n i r a t i a m e r i k i m medijima. Poslije se p o k a z a l o da su m n o
gi od njih, ukljuujui i p r o t u i s l a m i s t e Falwella i R o b e r t s o n a ,
bili p r i s n o povezani s izraelskom d e s n i c o m , a neki su imali veze
i s CIA-om.

KRANSKI C I O N I Z A M I OBLIKOVANJE AMERIKE POLITIKE PREMA

IZRAELU-PALESTINI), ( H L S 5 . 1 ( 2 0 0 6 ) 7 5 - 9 5 ) , ISSN 1 4 7 4 - 9 4 7 5 , Project M U S E ,
D o c t o r a l C a n d i d a t e i n Sociology, V i r g i n i a P o l y t e c h n i c I n s t i t u t e a n d S t a t e U n i
versity.

G r a c e Halsell, koja j e n e d a v n o p r e m i n u l a , o d r a s l a j e n a i s t o
m e t e k s a k o m tlu n a k o j e m u j e d o m i n i r a o kranski f u n d a m e n
talizam koji je zahvatio G e o r g e a W. Busha. e z d e s e t i h je g o d i n a
p o s t a l a pisac govora za Bijelu k u u , a poslije toga h r a b r a n o v i
n a r k a , koja je svoje posljednje g o d i n e ivota p o s v e t i l a r a z o t k r i
vanju o p a s n i h veza Falwella i ostalih takozvanih p o n o v n o r o e
nih krana s izraelskom desnicom.
T i j e k o m o s a m d e s e t i h g o d i n a , k a k o b i shvatila f e n o m e n " p o
n o v n o r o e n i h " k r a n a , koji je u to v r i j e m e h a r a o S j e d i n j e n i m

214

215

F. William Engdahl

STOLJEE R A T A 2

A m e r i k i m D r a v a m a , g o s p o a Halsell je, s a s k u p i n o m koju j e

p r e d v o d i o Falwell, o t p u t o v a l a u Izrael. O t o m e je napisala: "Moje
m e istraivanje d o v e l o d o pitanja z a t o k r a n i n p o p u t Jerryja
Falwella m o l i za kraj svijeta? M o r a m o li p o t p u n o u n i t i t i ovaj
svijet da b i s m o stvorili ' n o v o n e b o i u n o v u z e m l j u ? ' " Njezini su
zakljuci bili d o i s t a u z n e m i r u j u i .

C o o p e r a t i o n ) i, k a o i d i r e k t o r toga f o r u m a D o u g Krieger i a m e
riki r a b i n David Ben A m i , blizak prijatelj izraelskog p r e m i j e r a
Ariela arona. Bio je i p r e d s j e d n i k Z a k l a d e j e r u z a l e m s k o g a h r a
m a ( T h e J e r u s a l e m T e m p l e F o u n d a t i o n ) , "iji j e d i n i cilj j e s t
p o n o v n o sagraditi h r a m n a m j e s t u s a d a n j e g a m u s l i m a n s k o g
svetita".

Na zajednikom biblijskom putovanju po Izraelu i Svetoj z e m

lji, 1 9 8 3 . g o d i n e , s h v a t i l a je d a j e Falwell p o s t a o blizak prijatelj
izraelske d e s n i c e . Uoila je j e d n u zanimljivu injenicu - da
Falwellovo p u t o v a n j e nije bilo p o s j e t k r a n s k i m m j e s t i m a u
Svetoj zemlji, n e g o p u t o v a n j e koje su u cijelosti vodili izraelski
vodii i na k o j e m u su se posjeivala s a m o mjesta koja su Izrael
c i m a bila o d i n t e r e s a . tovie, izraelska m u j e Vlada darovala
o s o b n i p r i v a t n i m l a n j a k Lear k a k o b i m o g a o p u t o v a t i p o Sje
dinjenim Amerikim Dravama.

R i s e n h o o v e r j e n a m j e s t o tajnika z a m e u n a r o d n a pitanja t e
z a k l a d e p o s t a v i o Stanleya Goldfoota, biveg lana t e r o r i s t i k e
s k u p i n e z v a n e S t e r n G a n g ( S t e r n o v a b a n d a ) , kojega j e Ben G u r i o n n a z i v a o n a c i s t o m . P r e m a pisanju izraelskoga lista Davar,
Goldfoot je u srpnju 1946. p o s t a v i o b o m b u u h o t e l u Kralj David
u J e r u z a l e m u , od koje je p o g i n u l o stotinjak b r i t a n s k i h g r a a n a .

Falwell i neki drugi " p o n o v n o r o e n i " ameriki kranski fun

d a m e n t a l i s t i govorili su da vjeruju k a k o je "Boja volja" to t o
Izrael n a m j e r a v a ostvariti veu d o m i n a c i j u na S r e d n j e m istoku,
jer e t o svijet j o vie pribliiti b i b l i j s k o m e " s u d n j e m u d a n u " ,
k a d a e "pravi vjernici" biti s p a e n i i u m i s t i n o m " u z a a u "
u z n e s e n i na n e b o , a ostali e biti u n i t e n i u z a v r n o j bitki k o d
A r m a g e d o n a . U toj e se bitki, p r e m a miljenju Falwella i njego
vih prijatelja, idovi s u k o b i t i s m u s l i m a n i m a .
G o s p o a Halsell intervjuirala j e vie A m e r i k a n a c a a k t i v n o
ukljuenih u nastojanja da "ubrzaju" konani A r m a g e d o n . J e d a n
od njih bio je T e r r y R i s e n h o o v e r , nafta iz s a v e z n e d r a v e O k l a h o m e i " p o n o v n o r o e n i " k r a n s k i cionist, koji je bio blizak
Bijeloj kui za vrijeme m a n d a t a p r e d s j e d n i k a R e a g a n a . R i s e n h o
over je o t v o r e n o govorio o svojim stajalitima. F i n a n c i r a o je lju
de u Izraelu i u d r u g i m z e m l j a m a , koji e p o n o v n o sagraditi
s r u e n i S a l o m o n o v h r a m , t a k o z v a n i trei h r a m , n a m j e s t u jed
n o g od najveih i s l a m s k i h svetita, Kupoli na stijeni damije Al
Aksa u Jeruzalemu.
G o d i n e 1 9 8 5 . bio j e p r e d s j e d n i k A m e r i k o g f o r u m a z a i d o vsko-kransku suradnju (American F o r u m for Jewish-Christian
216

R i s e n h o o v e r je u j e d n o m i n t e r v j u u g o s p o d i Halsell o v a k o
hvalio Goldfoota: " O n j e vrlo vrst, l e g i t i m a n t e r o r i s t . O n j e
sposoban oistiti mjesto za gradnju h r a m a . " Goldfootov zamjenik
Yisrael M e i d a rekao je gospoi Halsell: "Onaj tko kontrolira Brdo
h r a m a , kontrolira Jeruzalem. Onaj tko kontrolirajeruzalem, k o n
trolira zemlju Izrael", t o j e n o v a inaica p o z n a t e g e o p o l i t i k e
izreke sir Halforda Mackindera: "Onaj tko kontrolira Srednju E u
r o p u , k o n t r o l i r a sredinju zemlju ( H e a r t l a n d ) ; onaj t k o k o n t r o
lira sredinju zemlju (Rusiju itd.), kontrolira 'svjetski otok', onaj
t k o k o n t r o l i r a 'svjetski otok', k o n t r o l i r a svijet.
G o d i n e 1998., u j e d n o j izraelskoj o k r u n i c i postavljenoj na
i n t e r n e t s k e stranice Voice of Temple Mount (Glas Brda h r a m a ) , pi
salo je kako je cilj te organizacije " o s l o b o d i t i " m u s l i m a n s k a sve
tita o k o A l A k s e i izgraditi idovski h r a m n a t o m e m j e s t u .
" S a z r e o j e t r e n u t a k z a p o n o v n u izgradnju h r a m a " , objavili su.
Z a t i m s u pozvali izraelsku V l a d u d a " o k o n a p o g a n s k u (sic)
islamsku okupaciju" zemlje na kojoj je damija. "Izgradnja treega
h r a m a j e blizu", navijestili s u 1 9 9 8 . g o d i n e .
U r u j n u 2 0 0 0 . Izraelac Ariel a r o n p o v e o je veliku s k u p i n u
izraelske policije na s v e t i t e Al A k s a . Bila je to n a m j e r n a reli
gijska provokacija, koja je p o t a k n u l a o b n o v u Intifade. S a r o n o v i
su prijatelji tajno kopali t u n e l do Al A k s e , koji bi se n a v o d n o
217

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

iskoristilo za m i n i r a n j e toga i s l a m s k o g a svetita kada za to d o e

pravi t r e n u t a k . Projekt izgradnje treega h r a m a za n e k e nije fan
tazija, iako je s u l u d .

eksploziva u k r a d e n i h od I z r a e l s k e vojske te l a n s t v o u j e d n o j
teroristikoj organizaciji.

Pokojni dr. Isa N a h l e h , bivi visoki savjetnik p a l e s t i n s k o g

izaslanstva pri Ujedinjenim n a r o d i m a , u p o z o r a v a o je na "zloi
n a k u u r o t u " k r a n s k i h e v a n g e l i s t a i cionistikih t e r o r i s t a za
ruenje damije Al A k s e . P o t v r d i o je da su neki p r i p a d n i c i a m e
rikih k r a n s k i h evangelista i idovskih terorista osnovali Zak
ladu jeruzalemskoga h r a m a (The Jerusalem T e m p l e F o u n d a t i o n ) .
R e k a o j e k a k o z a m i l j e n i p r o j e k t i t e zaklade, p r e m a o n o m e t o
p i e u j e d n o j njezinoj b r o u r i , ukljuuju " p r i p r e m e za gradnju
treega h r a m a u J e r u z a l e m u . . . "
P o t v r d i o je da je m e u t i m u r o t n i c i m a bio i ovjek koji je
kasnije p o s t a o j e d a n o d najvanijih n e o k o n z e r v a t i v a c a G e o r g e a
W . Busha, p r i p a d n i k u s k o g w a s h i n g t o n s k o g k r u g a M i c h a e l Led e e n , koji je bio blisko p o v e z a n s B u s h o v i m s a v j e t n i k o m za p o
litiku Karlom R o v e o m . N a h l e h je izjavio: "U listu New Republic od
18. lipnja 1984., Barbara i Michael Ledeen objavili su lanak pod
n a s l o v o m " S t o j e zajedniko k r a n s k i m i idovskim f u n d a m e n
talistima? Zavjera o k o Brda h r a m a . "
N a h l e h je r e k a o i ovo: " . . . G o l d f o o t k r a n e vidi k a o logine
saveznike, jer vjeruje da su k r a n s k i f u n d a m e n t a l i s t i pravi cio
nisti dananjice. P r e m a Goldfootovu stajalitu, krani su n a d a
sve ti koji shvaaju k a k o se ' p r i b l i a v a m o k l j u n o m razdoblju u
povijesti Z e m l j e pa ele i s p u n i t i p r o r o a n s t v o i tako u b r z a t i d o
lazak Mesije...' J e d a n idovski politiar p r o l o g a n a m je ljeta u
J e r u z a l e m u t o o b j a s n i o ovako: ' O n i vjeruju d a e, k a d a h r a m
b u d e p o n o v n o s a g r a e n , I s u s p o n o v n o doi. M i o e k u j e m o prvi
dolazak Mesije. S a g r a d i m o h r a m , d a v i d i m o k a k o Mesija izgle
da'."
N a h l e h je n a s t a v i o : " . . . I z g l e d a d a j e taj gorljivi m e s i j a n i z a m
b i o d i o poticaja s k u p i n i o d d v a d e s e t p e t r a d i k a l n i h i d o v s k i h
nacionalista koji su n e d a v n o uhieni u Jeruzalemu pod o p t u b o m
koja ukljuuje ubojstvo, pokuaj ubojstva, posjedovanje oruja i
218

.. . T a k o e r je p o z n a t o da je j e d a n od u h i e n i k a priuvni pilot
Izraelske vojske. Taj je pilot, koji se vratio religiji, svojim s u u r o t nicima p r e d l o i o da u k r a d e F-16 kada ga sljedei p u t pozovu, i
b o m b a r d i r a dva m u s l i m a n s k a svetita na Brdu h r a m a . Skupina je
zabranila njegov plan jer bi t i m e m o g a o biti oteen Z a p a d n i zid i
pilot se ne bi m o g a o spustiti negdje u Izraelu. Urotnici su se ipak
odluili za u p o r a b u eksplozivnih sredstava na Brdu h r a m a . "
Michael Ledeen, koji je r a d i o u n e o k o n z e r v a t i s t i k o m t r u s t u
m o z g o v a z v a n o m Ameriki p o d u z e t n i k i institut, u W a s h i n g t o
nu, s Richardom Perleom i drugim vodeim neokonzervativcim a , b i o je i savjetnik p o l i t i k o m s t r a t e g u u Bijeloj kui Karlu
R o v e u . O n j e bio j e d n a o d v o d e i h o s o b a B u s h o v a P r o j e k t a z a
n o v o a m e r i k o stoljee - p l a n a za ovladavanje svijetom.
Grace Halsell se g o d i n e 1 9 8 6 . prikljuila evangelisti Jerryju
Falwellu na j o j e d n o m p u t o v a n j u u Svetu zemlju. O p l a n o v i m a
za u n i t e n j e d a m i j e Al A k s e i K u p o l e na stijeni n a p i s a l a je:
"Plan o p r e u z i m a n j u H a r a m al arifa postaje sve vie i n s t i t u c i o
naliziran, sve bolje o r g a n i z i r a n i financiran, i stjee sve vie p r i
staa u J e r u z a l e m u i u Sjedinjenim A m e r i k i m D r a v a m a " .
O n i " a k t i v n o i p o t i h o k u p u j u zemlju o k o Brda h r a m a " i tu
z a d a u d r e " v a n o m i m o n u m e n t a l n o m " . Imaju I n s t i t u t za
istraivanje h r a m a ( I n s t i t u t e for t h e R e s e a r c h o f t h e T e m p l e ) ,
k a k o bi utvrdili t o n e p l a n o v e i d i m e n z i j e H r a m a .
J o p je dodala: " K o n z u l t i r a n o je najmanje s e d a m rabina, m e u
njima i najvei d u h o v n i v o e izraelskoga p o k r e t a za i z g r a d n j u
novih naselja zvanog G u E m u n i m , koji su bili informirani i zna
li su razliite s t u p n j e v e djelovanja i p l a n o v e te i d o v s k e t e r o r i
stike organizacije. Livini, koji je o p t u e n za p r i p r e m a n j e p o s t a
vljanja b o m b e u K u p o l u na stijeni i Al A k s u , r e k a o je k a k o je
o s o b i t o rabin O v a d i a j o z e f o toj zamisli govorio s o d o b r a v a n j e m .
Nijedan o d glavnih izraelskih r a b i n a nije o s u d i o p o k u a j e u n i
tavanja te d a m i j e . "
219

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

G o s p o a Halsell j o je dodala: "Izgleda da su izraelski elnici

Earth (Pokojni veliki p l a n e t Z e m l j a ) , a u t o r i c a Hal Lindsey n a

pisala j e d a "ostaje j o s a m o j e d a n dogaaj d o p o t p u n o g p o s t a
vljanja p o z o r n i c e za ulogu Izraela u p o s l j e d n j e m v e l i k o m inu
n j e z i n e p o v i j e s n e d r a m e . A t o j e izgradnja d r e v n o g a h r a m a n a
njegovu s t a r o m e mjestu. P r e m a Mojsijevu z a k o n u , postoji s a m o
j e d n o m j e s t o gdje taj h r a m m o e biti s a g r a e n . T o j e P l a n i n a
Moriah. Upravo su ondje bila sagraena dva nekadanja h r a m a . "

nedvojbeno povezani s amerikim i d o v o m i evangelistom Mikeom E v a n s o m , koji je u j e d n o j p o s e b n o j j e d n o s a t n o j TV emisiji

fotografiran i s p o d d a m i j e , sa i d o v s k o m k a p i c o m na glavi, s
j e d n i m izraelskim ' s t r u n j a k o m ' za relikvije. Taj strunjak otva
ra vrata i izjavljuje: ' U p r a v o o n d j e u v a m o svetinju n a d sve
tinjama'."

Sustav financijske potpore m e d u amerikim evangelistima

za unitenje damije p r e a o je u ilegalu n a k o n s t o j e 1984. godi
ne objavljen j e d a n lanak u k o j e m u su p o i m e n i n o n a v e d e n e
o s o b e , p o p u t Terrvja R i s e n h o o v e r a , koje su prikupljale velike
koliine n o v c a za o b r a n u i d o v s k i h t e r o r i s t a koji su p o k u a l i
unititi t o m u s l i m a n s k o svetite.
" U J e r u z a l e m u s u n a m vodii s k u p i n e o d 8 5 0 Falwellovih
k r a n a kod Z a p a d n o g a zida rekli d a g l e d a m o m j e s t o n e k a d a
njega h r a m a i i s t o d o b n o m j e s t o na k o j e m u e biti s a g r a e n
novi h r a m " , n a v o d i g o s p o a Halsell.
Intervjuirala je dr. J o h n a VValvoorda, d e k a n a T e o l o k o g sje
m e n i t a iz Dallasa i govornika na Falwellovoj "Proroanskoj kon
ferenciji" (Prophecy C o n f e r e n c e ) iz 1 9 8 5 . g o d i n e u J e r u z a l e m u .
On Bibliju tumai tako to kae k a k o Bog eli da krani p o m o g n u
i d o v i m a sagraditi idovski h r a m . On i "ostali p o n o v n o r o e n i "
krani svjesni su v a n o s t i K u p o l e na stijeni i Al A k s e , ali, k a k o
kae Hal Lindsey, "s p r e p r e k a m a ili bez njih, s i g u r n o je da e
h r a m biti p o n o v n o s a g r a e n , t o zahtijeva p r o r o a n s t v o " .
Jerry Falwell i svi glavni ameriki TV evangelisti propovijedali
s u d a idovski h r a m " m o r a " biti s a g r a e n .
Prihvatili su to k a o d i o svoje teologije, o p e n i t o p o z n a t e kao
d i s p e n z a c i o n a l i z a m , koja zahtijeva s e d a m " d i s p e n z i j a " , tj. vre

10

D a k l e , u Sjedinjenim A m e r i k i m D r a v a m a postoji g o l e m
s u s t a v p o t p o r e svakoj akciji koju bi idovski t e r o r i s t i mogli p o
d u z e t i za u n i t e n j e Al A k s e . U n i t e li to svetite, svi glavni TV
evangelisti to bi j e d n o s t a v n o nazvali "bojim djelom".
G r a c e Halsell napisala je i ovo: " F a n a t i c i koji pripadaju o n o
m e t o b i g o l e m a veina k r a n a i i d o v a m o g l a nazvati l u d o m
m a n j i n o m , kojoj n e p r i p a d a vie o d 5 % c j e l o k u p n o g s t a n o v n i
tva Izraela, ipak su kadri razoriti to najsvetije i s l a m s k o svetite
u J e r u z a l e m u , a taj bi in lako m o g a o p r o u z r o i t i svjetski rat, u
koji bi bile u k l j u e n e Rusija i Sjedinjene A m e r i k e D r a v e .
Taj fanatini p r e d - t i s u l j e t n i d i s p e n z a c i o n a l i z a m p o e o je
dominirati amerikim evangelizmom i fundamentalizmom, oso
bito p o m o u utjecaja Teolokog sjemenita iz Dallasa i Moodyjeva
biblijskog instituta. Taj je p o k r e t stekao p o p u l a r n o s t u n u t a r evan
gelistikih krugova, p o s e b i c e u Americi i poglavito poslije 1967.
godine, podudarivi se s arapsko-izraelskim e s t o d n e v n i m r a t o m
i n e k o l i k o g o d i n a poslije toga, tj. s e d a m d e s e t i h g o d i n a 2 0 .
stoljea, kada je objavljena knjiga Hal Lindsey Pokojni veliki planet
Zemlja."
Kljuna tvrdnja koja proizlazi iz njihova itanja biblijskog p r o
r o a n s t v a , u e m u se u g l a v n o m oslanjaju na p r o r o k e D a n i e l a i
Zaharija te na Knjigu otkrivenja, jest tvrdnja da e idovski h r a m
p o n o v n o biti s a g r a e n n a Brdu h r a m a , prije Kristova p o n o v n o g

m e n s k i h razdoblja, te poinje s okupljanjem svih i d o v a u Pale

s t i n u i ukljuuje g r a d n j u h r a m a . U knjizi The Late Great Planet

220

Ibid.

10

N a h l e z h , dr. Isa, " T h e C r i m i n a l C o n s p i r a c y b e t w e e n C h r i s t i a n E v a n g e l i

sts a n d Zionists Terrorists to Destroy t h e Al Aqsa M o s q u e " (Zloinaka urota
k r a n s k i h e v a n g e l i s t a i c i o n i s t i k i h t e r o r i s t a o u n i t e n j u d a m i j e Al A k s e ) , na
www.palestine-encyclopedia.com

221

F. William Engdahl

dolaska na Zemlju, k a k o bi o b n o v i o Kraljevstvo Izraela sa sjedi

t e m u J e r u z a l e m u . Taj kljuni dogaaj, po njima, bit e i povod
z a p o e t a k rata k o d A r m a g e d o n a .
T a s u vjerovanja p o g o r a l a o d n o s e i z m e u a r a p s k i h m u s l i
m a n a i a r a p s k i h krana, jer su p o t a k n u l a s t r a h o v e od p o n o v n i h
zapadnjakih vojnih p o h o d a , p o p u t o n i h i z v r e m e n a kriarskih
ratova.

Rat iz 1967. godine kao prekretnica

e s t o d n e v n i rat iz 1967. g o d i n e i njegove posljedice oznaili
su p r e k r e t n i c u u z a n i m a n j u evangelikih k r a n a za Izrael i cio
n i z a m . Jerry Falwell je o s u v r e m e n o m Izraelu p o e o govoriti tek
poslije izraelske vojne p o b j e d e iz 1967. g o d i n e .
Falwell se t a d a p o t p u n o p r o m i j e n i o . U a o je u p o l i t i k u i p o
stao e s t o k p r i s t a a cionistike drave. G o d i n e 1967. Sjedinjene
A m e r i k e D r a v e bile su d u b o k o zaglibljene u V i j e t n a m s k o m e
r a t u . M n o g i su ljudi imali osjeaj poraza, b e s p o m o n o s t i i m a l o
d u n o s t i , pa su m n o g i , m e u njima i Falwell, svoj p o g l e d di
vljenja poeli u p i r a t i p r e m a Izraelu, z a t o t o su ga drali vojno
snanim i nepobjedivim.
O s n u t a k izraelske d r a v e iz 1948. g o d i n e i osvajanje J e r u z a
l e m a i Z a p a d n e o b a l e iz 1967. g o d i n e , kada su idovi, u o b a
sluaja, porazili z d r u e n u arapsku vojsku, novi narataj amerikih
i e u r o p s k i h t e o r e t i a r a kraja svijeta, i to prije p o e t k a n o v o g a
tisuljea, sve je vie doivljavao k a o z n a k o v i t o i s p u n j e n j e bi
blijskoga proroanstva.
T a s t Billyja G r a h a m a N e l s o n Bell, u r e d n i k utjecajnog glasila
k o n z e r v a t i v n i h evangelista Christianity today, u j e d n o m je uvod
n i k u iz 1967. g o d i n e n a p i s a o : "injenica d a j e , prvi p u t poslije
vie od 2 . 0 0 0 g o d i n a , J e r u z a l e m o p e t u r u k a m a idova, p r u a
prouavatelju Biblije oduevljenje i vraa mu vjeru u t o n o s t i
vjerodostojnost Biblije".
222

STOLJEE RATA 2

George W. Bush u rukama jednog

kranskog cionista
Ta udna vrsta amerikog desniarskog kranstva stekla je
najveu m o kada je G e o r g e W. B u s h u a o u Bijelu k u u , u
sijenju 2 0 0 1 . g o d i n e . ovjek koji je G e o r g e a Busha, u v r i j e m e
d o k j e b i o g u v e r n e r T e k s a s a , savjetovao p o pitanju t a k o z v a n o g
" m i l o s r d n o g k o n z e r v a t i z m a " , s t o j e z b u n i l o m n o g e glasae, bio
je Marvin Olasky, utjecajan t e k s a k i neokonzervativac, profesor
na Sveuilitu u T e k s a s u (University of Texas) i u r e d n i k asopi
sa World.
M a r v i n O l a s k y j e a m e r i k a n a c i o n a l n a inaica D o u g a F e i t h a
ili Michaela L e d e e n a . Bio je B u s h o v savjetnik od povjerenja, a
njegova knjiga The Tragedy of American Compassion (Tragedija a m e
rikoga m i l o s r a ) bila je j e d i n o tivo koje je B u s h n a v e o k a o
svoje n a d a h n u e za n a c i o n a l n i politiki p r o g r a m .
Po Olaskvju, "tragedija" a m e r i k o g m i l o s r a j e s t u t o m e t o
m i l o s r a u o p e n e m a . Po n j e m u , nevolja nije poela s A m e
r i k o m k a o "velikim d r u t v o m " ni s N e w D e a l o m , n e g o s J a n e
A d d a m s . D o k g o s p o a A d d a m s , t a i s t i n s k i p o b o n a e n a , nije
donijela u Hull H o u s e svoje s e n t i m e n t a l n e ideje o " m i l o s r u " ,
religijske su s k u p i n e dijelile m o l i t v e n e p a m f l e t e , a ne h r a n u , i
prisiljavale su s i r o m a n e da idu u crkvu, a n i s u im p r u a l e utoi
te. Budui da s a m o Bog m o e spasiti s i r o m a n e , sve o s i m d u h o
v n o g s p a s e n j a d o n o s i vie t e t e n e g o k o r i s t i .
Karl Rove, " m o z a k " koji je stajao iza B u s h o v a izbora za p r e
dsjednika, strateg za prljave politike trikove, u p o z n a o je Olaskyja
s B u s h o m , s t o j e d o v e l o do " m i l o s r d n o g k o n z e r v a t i z m a " u p r e
dsjednikoj k a m p a n j i iz 2 0 0 0 . g o d i n e i do B u s h o v e "inicijative
u t e m e l j e n e n a vjeri".
S e d a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea Olasky j e b i o lan
K o m u n i s t i k e s t r a n k e SAD-a. P o t o m je o d b a c i o svoju i d o v s k u
vjeru i o b r a t i o se na r a d i k a l n o k r a n s t v o . Mislei na s e b e i Bu
sha, kao s u p r o t n o s t i k a n d i d a t u D e m o k r a t s k e stranke J o h n u Ker223

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

ryjti, O l a s k y je n a p i s a o : " D r u g o t o obojica m o e m o rei i t o

u i s t i n u g o v o r i m o jest da se n i s m o s a m i spasili. S a m o Bog spaa
va grjenike (a ja s p u n o m s i g u r n o u m o g u rei da s a m bio
najgori m e d u n j i m a ) . Sada kada s m o p o n o v n o r o e n i , n e m o r a
m o s e opravdavati. Budui d a s m o spaeni, n e m o r a m o biti spa
sitelji.""

P r e m a pisanju a m e r i k o g pisca M a x a B l u m e n t h a l a , p o t p o r a
e v a n g e l i s t a Izraelu u n e k o l i k o se posljednjih g o d i n a d r a s t i n o
poveala. Za veinu evangelista Izrael je " o b e a n a zemlja", z e m
lja koju je Bog obeao i d o v i m a po s v o m e savezu s A b r a h a m o m .
O s i m toga, Izrael je za m n o g e od njih zemlja d r u g o g M e s i j i n a
d o l a s k a . Taj scenarij i nije b a n a k l o n j e n i d o v i m a ( p r e m a t e o
r e t i a r i m a teologije posljednjih v r e m e n a , k a d a biblijski Izrael
p o n o v n o b u d e p o t p u n o naseljen i kada Isus p o n o v n o doe, ido
vi m o r a j u p r i h v a t i t i I s u s a ili n e s t a t i ) , no z b o g svoga t e o l o k o g
z a n i m a n j a za Izrael, evangelisti se gorljivo p r o t i v e bilo kakvim
teritorijalnim u s t u p c i m a P a l e s t i n c i m a , p a s u stoga, s t o j e s a m o
po sebi razumljivo, saveznici arona i njegove desniarske stranke
Likud.

U toj se izjavi u o p r i z v u k zapanjujue B u s h o v e izjave novi

n a r u Bobu W o o d w a r d u , koja glasi: " N e t r e b a m objanjavati za
t o n e t o g o v o r i m . T o j e o n o t o j e zanimljivo kada s i p r e d s j e d
n i k . . . N e m i s l i m d a i k o m e d u g u j e m objanjenje."
B u s h , koji tvrdi da se p o e t k o m o s a m d e s e t i h g o d i n a i sam
s p a s i o od a l k o h o l i z m a i k o k a i n a , o k r u i o se l j u d i m a p o p u t
Olaskyja i Rovea. R o v e je o k o B u s h a izgradio politiki stroj koji
se u s r e d o t o i o na fanatinu p o t p o r u k r a n s k i h e v a n g e l i s t a i
s e d a m milijuna k r a n s k i h cionista koji arona i izraelsku agre
siju d r e biblijskim p r o r o a n s t v o m o "konanoj bitki kod A r m a g e d o n a " . T a j e s k u p i n a dala opravdanje za Bushov rat protiv isla
ma, p o d k r i n k o m "rata p r o t i v t e r o r i z m a " .
Izraelski p r e m i j e r Ariel a r o n d a o j e poticaj B u s h o v u p o n o
v n o m i z b o r u za p r e d s j e d n i k a , t o u glavnim a m e r i k i m mediji
ma nije g o t o v o ni z a p a e n o . Dva tjedna prije izbora iz 2 0 0 4 . go
d i n e , tonije 17. l i s t o p a d a , a r o n o v a o s o b n a veza s a m e r i k i m
k r a n s k i m evangelistima, rabin Yechiel Eckstein, v o d i o je Trei
godinji d a n m o l i t v e i s o l i d a r n o s t i s I z r a e l o m ( T h e T h i r d A n
n u a l Day of Prayer a n d Solidarity w i t h Israel). Stajao je uz Ralp h a Reeda, " p o n o v n o r o e n o g kranina" i tienika Pata Robertsona. R e e d je bio k o o r d i n a t o r B u s h o v e kampanje za jugoistoni
d i o SAD-a. E c k s t e i n i R e e d pozvali su 21 izraelskog d i p l o m a
tskog p r e d s t a v n i k a u SAD-u za propovjedaonice n e k o l i k o najve
ih a m e r i k i h k o n z e r v a t i v n i h crkava.

11

S m i t h , M a r k , " O n M a r v i n O l a s k y " (O M a r v i n u O l a s k y j u ) , The Decembrist,

28. kolovoza 2004., na m a r k s c h m i t t . t y p e p a d . c o m

224

Rabin Eckstein je svoje M e u n a r o d n o bratstvo krana i ido

va ( I n t e r n a t i o n a l F e l l o w s h i p for C h r i s t i a n s a n d J e w s ) p r e t v o r i o
u f i l a n t r o p s k u p o k r e t a k u silu, koja Izraelu d o n i r a d e s e t k e m i
lijuna d o l a r a godinje. P o s t u p n o j e krio p u t p o m o u bliskih
o d n o s a s p o p u l a r n i m v o a m a d e s n i a r s k i h evangelistikih sek
ta, p o p u t Pata R o b e r t s o n a i Garyja Bauera, i s n e o k o n z e r v a t i v c i ma u Bijeloj kui, p o p u t Elliotta A b r a m s a , z a d u e n o g a za poli
tiku p r e m a B l i s k o m i s t o k u u Vijeu za n a c i o n a l n u s i g u r n o s t , i
m i n i s t r i c e C o n d i Rice. E c k s t e i n i njegovi saveznici odigrali su
v a n u ulogu u pravljenju pritiska na B u s h o v u vladu da o d u s t a n e
od takozvanog " p u t a za m i r " i s t a n e u o b r a n u aronove, a p o t o m
i O l m e r t o v e , o k r u t n e okupacije P a l e s t i n e .
E c k s t e i n je izjavio: " O d 1 1 . rujna i poslije Intifade, i d o v s k a
je zajednica sve p r a g m a t i n i j a . Osjeaju d a j e u p i t a n j u o p s t a
n a k Izraela i shvatili su d a j e s k u p i n a koja h r a b r o i p o n o s n o stoji
uz n a s u p r a v o ova evangelika s k u p i n a " .
G o d i n e 1 9 8 8 . E c k s t e i n je b i o u N e w Y o r k u , gdje je r e p u
b l i k a n s k o m p r e d s j e d n i k o m k a n d i d a t u Patu R o b e r t s o n u p o m a
gao "ublaiti idovsku opoziciju" njegovoj k a m p a n j i te o b r a d i t i
njega i legiju njegovih sljedbenika da b u d u p r i s t a e Izraela. R o
b e r t s o n je 1986. n e k r a n e u s p o r e d i o s t e r m i t i m a koji zasluuju
225

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

"boje raskuivanje". Poslije je, u svojoj knjizi The New Word Or

der (Novi svjetski p o r e d a k ) , tvrdio kako je k o m u n i z a m " u m o t v o
r i n a n j e m a k o - i d o v s k i h i n t e l e k t u a l a c a " . N o , iako on m o d a i
nije p o s e b a n ljubitelj i d o v s k i h svjetovnih liberala, oduvijek je
gorljiv kranski cionist koji u svojim propovijedima i p r o r o k i m
knjigama na n a z o n o s t i d o v a u J e r u z a l e m u i p o b j e d u Izraela u
r a t u iz 1967. g o d i n e ukazuje k a o na u d o koje nagovijeta drugi
Kristov dolazak. Politika d o i s t a stvara n e o b i n e saveznike.

U m j e r e n i Izraelci bili su u z n e m i r e n i z b o g priljeva g o l e m i h

koliina novca a m e r i k i h e v a n g e l i s t a u Izrael. U j e d n o m i n t e r
vjuu i z r a e l s k o m d n e v n o m listu Ha'aretz j e d a n je takav Izraelac
o p t u i o Ecksteinovu organizaciju IFCJ za pokuaj "stvaranja ovi
s n o s t i (Izraela o financijskim s r e d s t v i m a evangelista) t a k o da
n a s m o g u nadzirati. Slijevaju g o l e m n o v a c za socijalnu skrb, d o
seljavanje idova i obrazovanje, i tako pronalaze n a e slabe toke".

Eckstein je 1 9 9 6 . u W a s h i n g t o n u o s n o v a o C e n t a r za kran
ske i idovske vrijednosti ( T h e C e n t e r for C h r i s t i a n a n d Jewish
V a l u e s ) . P r e m a E c k s t e i n u , taj njegov sada n e p o s t o j e i centar,
iji su supredsjedatelji bili p r i p a d n i k o r t o d o k s n e idovske struje
i n e o v i s n i s e n a t o r iz C o n n e c t i c u t a J o e L i e b e r m a n i evangeli
stiki s e n a t o r S a m Brownback, zvan R-Kan, " o k u p i o je raznorod
ne s k u p i n e k a k o bi n a l e zajedniki t e r e n za p i t a n j a od zajed
nikog i n t e r e s a " .
C e n t a r za k r a n s k e i idovske vrijednosti u g l a v n o m su inili
evangelistiki d e s n i a r i , p o p u t d i r e k t o r a Vijea za istraivanje
obitelji (Family R e s e a r c h C o u n c i l ) Bauera, i z v r n o g d i r e k t o r a
Junjake baptistike konvencije ( S o u t h e r n Baptist C o n v e n t i o n )
R i c h a r d a L a n d a i d e k a n i c e R o b e r t s o n o v a F a k u l t e t a za d r a v n e
poslove na Sveuilitu R e g e n t Kay J a m e s . G o s p o a J a m e s je tre
n u t a n o d i r e k t o r i c a U r e d a z a upravljanje ljudskim potencijali
ma u Bushovoj vladi. S t i m su c e n t r o m suraivali i n e o k o n z e r v a tivci Elliott A b r a m s , W i l l i a m Kristol i W i l l i a m B e n e t t , Reagan o v ovjek z a d u e n za pitanja obrazovanja. C e n t a r je u biti bio
z a p o v j e d n o m j e s t o za k u l t u r o l o k i rat n e o k o n z e r v a t i v n i h evan
gelista.
E c k s t e i n j e svoju p o v e z a n o s t p r e u s m j e r i o n a p r o n a l a e n j e
novca za organizaciju M e u n a r o d n o b r a t s t v o k r a n a i idova
( I n t e r n a t i o n a l F e l l o w s h i p for C h r i s t i a n s a n d J e w s , IFCJ), koju
je s a m o s n o v a o . G o d i n e 1 9 9 9 . n a s t a n i o se u Izraelu i p o e o s
v l a s t i t o m filmskom e k i p o m k o m b i j e m kruiti po Svetoj zemlji i
s n i m a t i video filmove i r e p o r t a e u svrhu prikupljanja novca od
a m e r i k i h evangelista.
226

E c k s t e i n o v e r e p o r t a e u s v r h u prikupljanja n o v c a d o p i r u do
golema gledateljstva p o m o u R o b e r t s o n o v e televizije zvane Chri
stian Broadcasting Network i plaenih oglasa na lokalnim televizija
ma diljem Amerike. S gotovo 3 5 0 . 0 0 0 donatora, organizacija IFCJ
p r o l e je g o d i n e d o n i r a l a 20 m i l i j u n a d o l a r a za 2 5 0 p r o j e k a t a u
Izraelu, ukljuujui i j e d n u o k l o p n u p o k r e t n u s t o m a t o l o k u kli
n i k u z a p r u a n j e u s l u g a i d o v i m a koji ive n a o k u p i r a n i m p o
drujima. D a n a s je organizacija IFCJ d r u g i po veliini n e v l a d i n
d o n a t o r Izraelu, o d m a h iza kvazivladine organizacije zvane ido
vska agencija za Izrael (Jewish A g e n c y for Israel).
Kada su 2 0 0 0 . g o d i n e i a r o n i B u s h doli na vlast, z a p o e l o
je razdoblje njihova p r i s n o g o d n o s a . S E c k s t e i n o m , k a o svojim
savjetnikom, a r o n se p o e o d o d v o r a v a t i e v a n g e l i s t i m a k a k o bi
dobio njihovu potporu. inio je to m n o g o napadnije od veine
svojih p r e t h o d n i k a . U j e s e n 2 0 0 2 . , obraajui se m n o t v u od
3.000 e v a n g e l i k i h t u r i s t a u J e r u z a l e m u , r e k a o je: " D a n a s v a m
k a e m , mi vas v o l i m o . Sve vas v o l i m o ! "
I s t e g o d i n e a r o n je u J e r u z a l e m , na z a t v o r e n i s a s t a n a k sa
svojom v l a d o m , p o z v a o B u s h o v a savjetnika Garyja B a u e r a . P o
slije toga s a s t a n k a Bauer j e r e k a o : " O m o g u i l i s u m i p r i s t u p
m n o g i m p o d a t c i m a i u k r a t k o me izvijestili o b r o j n i m p r o b l e m i
m a s k o j i m a s e suoavaju. N a t o m e s a m s a s t a n k u . . . p o k u a o
objasniti kako u Sjedinjenim A m e r i k i m D r a v a m a m o d a imaju
m n o g o veu bazu p o t p o r e n e g o im se to, m o d a , ini, te k a k o bi
trebali biti svjesni injenice da ima vie Amerikanaca negoli misle
o n i koji Izrael d r e svojim p r i r o d n i m s a v e z n i k o m . " D a b i
p o t k r i j e p i o t o t o govori, B a u e r j e a r o n u d a o p i s m o p o t p o r e
227

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

koje su p o t p i s a l i vodei evangelisti, p o p u t C h a r l e s a C o l s o n a i

lanova Vijea za n a c i o n a l n u politiku Jerryja Falwella i J a m e s a
D o b s o n a , p r e d s j e d n i k organizacije Focus on t h e Family (Obitelj
u sreditu).

s u s r e t a u Akabi, u kojima je B u s h p o k u a o p r i d o b i t i p o t p o r u
Palestinaca za p o s t i z a n j e p r i m i r j a s I z r a e l o m . A b u M a z e n se
prisjea k a k o mu je Bush tada rekao: "Bog mi je r e k a o da u d a r i m
n a A l Kaidu p a s a m u d a r i o , a o n d a m i j e d a o n a p u t a k d a u d a r i m
na S a d a m a ( H u s e i n a ) , pa s a m i to uinio, a s a d a s a m o d l u a n u
n a k a n i d a rijeim p r o b l e m n a Bliskom istoku. A k o m i p o m o g n e
te, djelovat u, a a k o ne, doi e i z b o r i pa u se m o r a t i u s r e d o
toiti n a n j i h . "

Eckstein i njegovi evangelistiki saveznici vodili su e s t o k i

m u n j e v i t rat lobiranja k a k o bi napravili pritisak na p r e d s j e d n i k a
B u s h a i odvratili ga od sudjelovanja u i z r a e l s k o - p a l e s t i n s k o m
m i r o v n o m p r o c e s u , u koji je b i o ukljuen svaki a m e r i k i pre
d s j e d n i k poslije J i m m y j a a r t e r a .
Njihova se kampanja zahuktala na N a c i o n a l n o m prosvjedu za
s o l i d a r n o s t s I z r a e l o m ( N a t i o n a l Rally in Solidarity w i t h Israel)
u travnju 2 0 0 2 . g o d i n e na W a s h i n g t o n Mallu, u k o j e m u je su
djelovalo vie od 1 0 0 . 0 0 0 ljudi. Pisac Elie W i e s e l i bivi g r a d o
n a e l n i k N e w Y o r k a R u d y Giuliani iznijeli s u e s t o k e o p t u b e
protiv palestinskoga terora. Voditeljica evangelistikog radija Janet
Parshall vikala je: " N i k a d a n e e m o o d u s t a t i od G o l a n s k e visora
vni. N i k a d a n e e m o dijeliti J e r u z a l e m . " Prosvjed se p o d u d a r i o s
poetkom Reedova i Ecksteinova Dana molitve i solidarnosti s
Izraelom, na kojemu je mobilizirano 17.000 evangelikih crkava,
da toga l i s t o p a d a m o l e za Izrael.
Uz nekoliko bliskih s u r a d n i k a koji su sada radili u Bijeloj kui,
E c k s t e i n je o i t o v a o svoju m o n a d i r o k i m m a s a m a . U srpnju
2 0 0 3 . u Bijelu je k u u d o v e o 20 v o d e i h f u n d a m e n t a l i s t i k i h
evangelista, na " s a s t a n a k u tiini" sa savjetnicom za n a c i o n a l n u
s i g u r n o s t C o n d o l e e z z o m Rice i njezinim s a v j e t n i k o m za Bliski
istok, n e o k o n z e r v a t i v c e m Elliottom A b r a m s o m . Izrazili su svoje
e s t o k o protivljenje izraelsko-palestinskom " p u t u za m i r " , a mi
n i s t r i c a Rice izrazila je simpatije B u s h o v e vlade p r e m a njihovu
poloaju. E c k s t e i n se prisjea: "Rekla je da B u s h a vjera p o t i e
n a z a u z i m a n j e n e k i h o d glavnih stajalita. Mislim d a j e u p r a v o
t o ljudima privlano kod B u s h a . "
Ali, n e k e je B u s h o v a vjera p o m a l o u z n e m i r i l a . Izraelski list
Ha'aretz, u lipnju 2 0 0 3 . g o d i n e , objavio je izjave koje je Bush
n a v o d n o d a o p r e m i j e r u p a l e s t i n s k e vlasti A b u u M a z e n u tijekom
228

12

U rujnu 2 0 0 6 . , obraajui se s k u p i n i n j e m u naklonjenih k o n zervativaca, amerikih n o v i n a r a koji e pratiti p r e d i z b o r n u k a m

panju za K o n g r e s u s t u d e n o m e , G e o r g e Bush je, mislei p r i t o m
na rat u I r a k u , izjavio: " M n o g i u A m e r i c i na ovo gledaju k a o na
s u k o b i z m e u d o b r a i zla, a t a k o g l e d a m i j a " . P r e d s j e d n i k je
bio i z n i m n o d o b a r glumac, koji je n a s t o j a o pridobiti kljune gla
sove k r a n s k e d e s n i c e ili je, t o bi se m o g l o d o k a z a t i , p s i h i k i
n e s t a b i l a n . Obje su m o g u n o s t i zabrinjavajue.
13

P o e t k o m oujka 2 0 0 3 . , savjetnik za Bliski istok u Vijeu za

n a c i o n a l n u s i g u r n o s t Elliott A b r a m s s a s t a o se s v o d s t v o m sam o p r o g l a e n e " t e o k r a t s k e lobistike s k u p i n e zvane A p o s t o l s k i
k o n g r e s (Apostolic C o n g r e s s ) k a k o bi ublaio njihovu z a b r i n u
tost zbog Bushova predstojeeg odobravanja aronova plana o
povlaenju iz Pojasa Gaze. Evangelistiki v o e p o p u t E d a M c A teera, n e k a d a n j e g d i r e k t o r a Religijskoga okrugloga stola (Reli
g i o u s R o u n d t a b l e ) , n a v o d n o s u odrali b r o j n e n e s l u b e n e sa
s t a n k e o voenju politike p r e m a Izraelu s o s o b o m iz Bijele k u e
z a d u e n o m za o d n o s e s j a v n o u , T i m o m G o e g l e i n o m , g l a s n o
g o v o r n i k o m Bauerove p r e d s j e d n i k e k a m p a n j e iz 2 0 0 0 . g o d i n e .
Kada je Bushova vlada, u lipnju 2 0 0 3 . , iznijela kritiku na raun
loe isplanirana izraelskog a t e n t a t a na vou H a m a s a Abdela Aziza Rantisija, Gary Bauer je poslao e-mail p o r u k u na adrese 100.000

12

K a m e n , Al, " R o a d M a p i n t h e Back S e a t ? " ( A u t o k a r t a n a s t r a n j e m sjedi

t u ? ) , Washington Post, 2 7 . lipnja 2 0 0 3 .

13

The Buffalo News, 13. rujna 2 0 0 6 .

229

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

pristaa, u kojoj je od njih zatraio da n a p r a v e proizraelski priti

sak na Bijelu k u u . " Z a s u l i s m o Bijelu k u u e - m a i l o v i m a i faxovima, u kojima s m o tvrdili da Izrael i m a j e d n a k o p r a v o na s a m o
o b r a n u k a o i m i " , r e k a o je Bauer. A k a d a je Izrael d o i s t a ubio
Rantizija, Bijela je kua izdala priopenje p o t p o r e kojim se Izra
elu daje " p r a v o na s a m o o b r a n u " .

F r a n k l i n a G r a n a m a , Pata R o b e r t s o n a , J a m e s a D o b s o n a , Garyja

B a u e r je zbog svoga utjecaja 2 0 0 3 . g o d i n e o d r a o u v o d n i go

vor na godinjoj konvenciji p r o i z r a e l s k e lobistike organizacije
A I P A C ( A m e r i c a n Israel Public Affairs C o m m i t t e e , Ameriki
o d b o r za izraelska j a v n a pitanja), gdje su ga prekidali ovacijama.
B a u e r je uz to i g r a o v o d e u u l o g u u lobiranju u k o r i s t s k u p i n a
izraelskih doseljenika na okupirana podruja, protiv " p u t a za mir"
i p r o t i v S a r o n o v a p l a n a povlaenja iz Pojasa Gaze.

lanova, koje esto u svoje n i e r e d o v e novai n a i v n e o s o b e koje

P o m o u svoga o d b o r a za politiko djelovanje, tj. organizacije

z v a n e K a m p a n j a za r a d n i k e obitelji ( C a m p a i g n for W o r k i n g
Families), Bauer je od konzervativnih krana agresivno nastojao
i z m a m i t i donacije za B u s h o v u k a m p a n j u .
I a k o Eckstein z a s e b e kae d a j e registrirani d e m o k r a t a , p r e
ao je na Bushovu stranu i potie ostale idove da mu se prikljue.
" O s o b n o d r i m da idovska zajednica i A m e r i k a trebaju glasova
ti za Busha, jer m i s l i m da e on biti odluniji po pitanju teroriz
m a . Sve o s t a l o , t o bi bilo m a n j e od p o t p u n o g sueljavanja (s
t e r o r i s t i m a ) m o g l o bi, ne daj Boe, navijestiti kraj z a p a d n e civi
lizacije k a k v u p o z n a j e m o " , r e k a o j e E c k s t e i n .
14

Bauera i ostalih a m e r i k i h p r i s t a a politike desniarske izraelske

s t r a n k e Likud, p o d r u j e koje je najtee rasvijetliti j e s t u l o g a
e z o t e r i n o g m e u n a r o d n o g s l o b o d n o g zidarstva, tj. m a s o n s t v a .
S l o b o d n o zidarstvo ili m a s o n s t v o definira se k a o tajno o k u l t
no u d r u e n j e , koje svoje ciljeve skriva ak i od v e i n e vlastitih
n i s u svjesne da se njima upravlja iza zavjese. Vjeruje se da je
najmonija m a s o n s k a organizacija u S j e d i n j e n i m A m e r i k i m
D r a v a m a V r h o v n o vijee k o t s k o g a o b r e d a ( S u p r e m e C o u n c i l
of t h e S c o t t i s h R i t e ) , z v a n a i D r e v n i i p r i h v a e n i k o t s k i o b r e d
( A n c i e n t a n d A c c e p t e d S c o t t i s h R i t t e ) , ije j e svjetsko sjedite
s a d a u W a s h i n g t o n u , D. C.
Glavni B u s h o v savjetnik za p i t a n j a obitelji J a m e s Baker III.
djelatnik t e k s a k e o d v j e t n i k e t v r t k e B a k e r & B o t t s te k o m p a
nije Carlyle G r o u p , p r i p a d n i k j e v i s o k o g a r e d a m a s o n s k e orga
nizacije kotski o b r e d . Z a p r e d s j e d n i k a G e o r g a B u s h a zna s e d a
je m a s o n v i s o k o g a r e d a , ba k a o i njegov o t a c G e o r g e H e r b e r t
W a l k e r Bush.
M a s o n s t v o j e tajna m r e a koja o m o g u u j e m n o g e m a n i p u l a
cije iza zavjesa. D a s e z a t e ljude o t v o r e n o z n a d a s u m a s o n i ,
n e s t a l o bi njihove m o i , jer bi o s t a l i ljudi p r o z r e l i njihove p r a v e
n a m j e r e i p l a n o v e , p o p u t a t e n t a t a , ratova, ucjena, prijevara, i
n a d a s v e o n o g a t o s e d o i m a k a o p r o j e k t z a u n i t e n j e p r a v e reli
gije i vjere m e u o b i n i m ljudima.

Bush, kranski cionisti i masoni

G l e d e a m e r i k i h veza s izraelskim d e s n i a r s k i m c i o n i s t i m a i
veza i z m e u Izraela i kranskih cionista, p o p u t Jerryja Falwella,

Postoji p o s e b n a uloga koju je o d i g r a o j e d a n od dvaju glavnih

ogranaka anglosaksonskoga masonstva - Drevni i prihvaeni
kotski obred, skraeno zvan kotski obred. Korijeni te organiza
cije s e u d a l e k o u p r o l o s t , ali p o t k r a j p r v o g a desetljea 19.
stoljea na elo te organizacije d o a o je g e n e r a l junjake vojske
i z A m e r i k o g a g r a a n s k o g rata A l b e r t Pike. O n j e o s n o v a o rasi

" B l u m e n t h a l , M a x , " B o r n A g a i n s for S h a r o n " ( P o n o v n o r o e n i z a a r o na), 30. listopada 2004., na www.salon.com. "Prophecy and the Millennium"
( P r o r o a n s t v o i tisuljee), The Dorking Readers, 2 6 . lipnja 1 9 9 7 .

230

stiku organizaciju Ku K l u x Klan, koja je bila tajni p r o j e k t m a

s o n s k e organizacije k o t s k o g a o b r e d a s a s v r h o m da, poslije

F. William Engdahl

STOLJEE R A T A 2

Amerikoga graanskoga rata, potpirivanjem rasne mrnje i straha

k o n t r o l i r a ameriki J u g .

Kada je, s e d a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea, G e o r g e B u s h

kotski o b r e d i m a o je j e d a n aktivan o g r a n a k u Izraelu, ali je

n o m i n a l n o n a z v a n K r a n s k o u d r u e n j e . T o j e u d r u e n j e govo
rilo o svojoj tradiciji, koja potjee j o od " p r v i h m a s o n a , koji su
izgradili S a l o m o n o v h r a m " . injenica d a s u a m e r i k i kranski
cionisti u g l a v n o m k o n c e n t r i r a n i n a J u g u , d a potjeu i z slinih
slojeva bijelaca r a s i s t a iz kojih potjeu i p r i p a d n i c i k o t s k o g a
o b r e d a te da a k t i v n o p o d u p i r u izraelske fanatike koji imaju plan
izgraditi "trei S a l o m o n o v h r a m " na m j e s t u d a m i j e Al A k s e i
t i m e p o t p a l i t i k o n a n u b i t k u kod A r m a g e d o n a , n e m o e biti
sluajna p o d u d a r n o s t . Svi d o k a z i u p u u j u na to da idovi koji
zagovaraju r u e n j e d a m i j e Al A k s e i p o n o v n u gradnje Salomon o v a h r a m a n a i s t o m e m j e s t u imaju p o t p o r u m a s o n a kotskoga
o b r e d a iz Sjedinjenih A m e r i k i h Drava i Velike Britanije.

radio na izgradnji u l o g e C r k v e ujedinjenja u S j e d i n j e n i m A m e

15

Z a p r a v o , p o s t o j e pokazatelji o t o m e da m a s o n i k o t s k o g a
o b r e d a tajno p o m a u v e i n u organizacija a m e r i k e k r a n s k e
desnice, koje p o d u p i r u izraelsku d e s n i a r s k u p o l i t i k u . O r g a n i
zacija z v a n a Konvencija junjakih b a p t i s t a ( T h e S o u t h e r n Bap
tist C o n v e n t i o n ) n e d a v n o je vodila u n u r a s p r a v u o n a v o d i m a
koji g o v o r e o t o m e k a k o m e u njihovim l a n o v i m a i m a oko
500.000 m a s o n a , u g l a v n o m p r i p a d n i k a kotskoga obreda. Orga
nizacija junjakih Baptista d o b r o je p o z n a t a po rasistikoj mrnji
p r e m a c r n c i m a . Cecil R h o d e s , ovjek kojega j e R o t h s c h i l d p o
d u p i r a o u stvaranju r u d a r s k o g a carstva u J u n o j Africi, bio je
lan k o t s k o g a o b r e d a , k a o i lord P a l m e r s t o n , koji je i s a m bio
britanski Izraelac.

bio d i r e k t o r CIA-e, p r e m a s v i m r a s p o l o i v i m d o k a z i m a o n j e
rikim Dravama.
Mnoge vodee osobe kranske desnice danas su blisko p o
v e z a n e s M o o n o v o m C r k v o m ujedinjenja, ukljuujui i p a s t o r a
J a m e s a D o b s o n a , Garyja B a u e r a , bivega voditelja Vijea za
istraivanje obitelji (Family R e s e a r c h C o u n c i l ) R a l p h a R e e d a ,
koji je o s n o v a o organizaciju C h r i s t i a n Coalition (Kranska koa
licija), i j o m n o g e i s t a k n u t e prijatelje Likuda u S j e d i n j e n i m
A m e r i k i m D r a v a m a . T o j e j o v i e p o t a k n u l o uvjerenje d a s u
u savez k r a n s k e d e s n i c e s I z r a e l o m d u b o k o u m i j e a n i m a s o n i
iz kotskoga obreda.
J o j e d n a tajnovita organizacija s a z n a t n i m tajnim utjecajem
n a B u s h o v u Bijelu k u u j e s t A p o s t o l s k i k o n g r e s .
U svibnju 2 0 0 4 . , u s v o m e i s t a k n u t o m pojavljivanju u j a v n o
sti, s n a m j e r o m p r i d o b i v a n j a p o t p o r e glasaa Zidova, a m e r i k i
p r e d s j e d n i k G e o r g e W . Bush, p r e d vie o d 4 . 0 0 0 izaslanika o k u
pljenih na godinjoj konferenciji p r o i z r a e l s k e lobistike o r g a n i
zacije z v a n e A m e r i k i o d b o r za j a v n a pitanja Izraela ( A I P A C ) ,
rekao je: "Branei slobodu, p r o s p e r i t e t i s i g u r n o s t Izraela, brani
mo i a m e r i k e ideale".
Potkraj oujka 2 0 0 4 . , n a j e d n o m s k u p u koji nije d o b i o velik
p u b l i c i t e t u j a v n o s t i , d i r e k t o r Odjela za Bliski i s t o k i s j e v e r n u
Afriku u Vijeu za n a c i o n a l n u s i g u r n o s t Elliott A b r a m s i n e k i
drugi d u n o s n i c i B u s h o v e vlade sastali su se na dva sata s lano
v i m a A p o s t o l s k o g k o n g r e s a , organizacije politiki m o n e s k u p i
n e k r a n s k i h f u n d a m e n t a l i s t a , k a k o b i i h uvjerili d a j e p o t p o r a

"Nevolje na pomolu"

a m e r i k e V l a d e Izraelu n e u p i t n a .

U s p o n Crkve ujedinjenja korejskog p a s t o r a S u n M y u n g M o 15

o n a , fanatika koji s e b e n a z i v a n o v i m M e s i j o m , b i o je p o v e z a n s
d o g o v o r o m i z m e u CIA-e i j u n o k o r e j s k e tajne slube KCLA-e.
232

Pike, gen. Albert, Morah and Dogma of the Ancient and Accepted Scottish Ritte
(udoree i d o g m a Drevnog kotskog obreda), Charleston, Juna Karolina,
1871.

233

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

Izgledalo je da A I P A C i A p o s t o l s k i k o n g r e s imaju m a l o t o
zajednikog. No postoji n e t o t o povezuje te dvije organizacije,
a to je s i g u r n o s t Izraela.

s a m o a k o Izrael b u d e cjelovit i a k o Davidov h r a m b u d e p o n o v n o

s a g r a e n " . To je ideologija v e i n e m o n i h politikih s n a g a u
Sjedinjenim A m e r i k i m D r a v a m a u n o v o m e tisuljeu.

P r e m a pisanju lista Los Angeles Times, Bush je t i j e k o m svoga

3 9 - m i n u t n o g g o v o r a l a n o v i m a organizacije A I P A C " b i o esto
p r e k i d a n p o v i c i m a i p l j e s k o m (i) d v a se p u t a , b a r e m od t r e i n e
okupljenih, p r o l o m i l o skandiranje: "Jo etiri g o d i n e ! "

To saveznitvo u Sjedinjenim A m e r i k i m Dravama, koje traje

t r i d e s e t g o d i n a , tj. o d J o m - k i p u r s k o g a r a t a i z 1 9 7 3 . g o d i n e ,
prouzroilo je nevjerojatno m o n u drutvenu preobrazbu.
Procjenjuje s e d a j e d o 2 0 0 4 . bilo d v a d e s e t e s t m i l i j u n a A m e
rikanaca koji su s e b e drali k r a n i m a f u n d a m e n t a l i s t i m a , i vei
n a i h j e p o d r a v a l a stajalite k r a n s k i h cionista. P r e m a a n k e t i
koju su proveli asopis Time i televizijska kua CNN, 5 9 % anketi
r a n i h e v a n g e l i s t a izjavilo j e k a k o vjeruje d a s u b i t k a kod A r m a g e d o n a , izbavljenje i d o l a z a k A n t i k r i s t a d o s l o v n i povijesni d o
gaaji koji e se d o g o d i t i u bliskoj b u d u n o s t i . Najvanija z e m
lja koja e odigrati ulogu u ispunjenju tih p r o r o a n s k i h dogaaja
bit e Izrael, koji m n o g i k r a n s k i f u n d a m e n t a l i s t i doivljavaju
kao zemlju koju Bog najvie voli. Bilo je to p l o d n o tlo na kojemu
su p o k r e t k r a n s k i h cionista i njihovi saveznici u Bushovoj vla
di nali p o p u l a r n o s t i p o l i t i k u m o .

B u d u i da vie nije bila n o v o s t injenica da se d u n o s n i c i

B u s h o v e vlade r e d o v i t o sastaju s k r a n s k i m f u n d a m e n t a l i s t i
m a , vijest o t o m e s a s t a n k u bila je p o s e b n o i z n e n a e n j e z a t o to
ga se o i t o n a s t o j a l o d r a t i podalje od n o v i n s k i h n a s l o v a . Izila
je na vidjelo n a k o n t o je n o v i n a r Village Voicea Rick P e r l s t e i n
s a z n a o " p o j e d i n o s t i " o t o m e iz "tajnog d o k u m e n t a iji je p o t p i
snik bio p r e z b i t e r i j a n s k i p a s t o r R o b e r t G. U p t o n " .
Kada j e n o v i n a r P e r l s t e i n u p i t a o p a s t o r a U p t o n a o t o m e d o
p i s u e - m a i l o m i o s a s t a n k u , U p t o n mu je rekao: "Sve to o e m u
g o v o r i t e p o d a t c i s u koje n e b i s t e trebali i m a t i " . U p t o n , general
n i d i r e k t o r A p o s t o l s k o g a k o n g r e s a , b i o j e p o n o s a n n a svoj jed
n o s t a v a n p r i s t u p Bijeloj kui. "U n e p r e s t a n o m s m o k o n t a k t u s
Bijelom k u o m " , r e k a o je P e r l s t e i n u i d o d a o : " M e n e b a r e m jed
n o m tjedno u k r a t k o izvjeuju t e l e f o n o m . . . Bio s a m ondje prije
dva t j e d n a . . . T a d a s m o se sastali s p r e d s j e d n i k o m . "
U t o m e razgovoru i z m e u Vladinih d u n o s n i k a i f u n d a m e n
talista bilo je rijei o nizu t e m a povezanih s kulturolokim ratom,
ukljuujui i o p a s n o s t od sklapanja istospolnih brakova, ali glav
na t e m a , koja je izazivala z a b r i n u t o s t " a p o k a l i p t i n i h krana",
bila je politika B u s h o v e vlade p r e m a Izraelu i P a l e s t i n i .
A p o s t o l s k i k o n g r e s tvrdi z a s e b e d a j e " s v r h o v i t p o k r e t p u n
d u h a koji p r e d s t a v l j a bilo a p o s t o l s k e zajednice na n a c i o n a l n o j
fronti". P r e m a P e r l s t e i n u , ta se organizacija " s n a n o protivi poj
m u p a l e s t i n s k e d r a v e " . O n d o d a j e k a k o " s t r a h u j u d a b i pov
laenje Izraela iz Pojasa G a z e dovelo u p r a v o do toga, a da se oni
t o m e p r o t i v e , s o b r a z l o e n j e m da cijeli Izrael, p r e m a S t a r o m e
Zavjetu, p r i p a d a idovima. Vjeruju da e se Isus vratiti na Zemlju
234

16

1 7

D o p o e t k a n o v o g a tisuljea k r a n s k i s u cionisti p o s t a l i
najvea p o t e n c i j a l n a b a z a p o t p o r e m i l i t a n t n i m d e s n i a r s k i m
p r o i z r a e l s k i m k r u g o v i m a u Sjedinjenim A m e r i k i m D r a v a m a .

Ispovijed "pastora Teda"

J e d a n o d najutjecajnijih d e s n i a r s k i h evangelista, p r i s n o p o
v e z a n s B u s h o v o m Bijelom k u o m do s k a n d a l a z b o g kojega se
b i o prisiljen povui u m i r o v i n u , n e d u g o prije izbora za K o n g r e s
iz studenoga 2006., bio je pastor Ted Hagard, osniva Crkve

16

B e r k o w i t z , Bill, " C h r i s t i a n Z i o n i s t s , J e w s a n d B u s h R e - e l e c t i o n S t r a t e g y "

(Krani c i o n i s t i , i d o v i i strategija p o n o v n o g i z b o r a B u s h a za p r e d s j e d n i k a ) , u
Working for Change, 3. lipnja 2 0 0 4 .
W a g n e r , vl. d r . D o n a l d , " A C h r i s t i a n Z i o n i s t P r i m e r " , Cornerstone, I s s u e
32, proljee 2 0 0 4 . , n a h t t p : / / w w w . s a b e e l . o r g / d o c u m e n t s / c s 3 2 . p d f
17

235

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

n o v o g a ivota ( N e w Life C h u r c h ) , koja broji 11.000 lanova, a

K a d a se cijeli taj s p e k t a r m r e e evangelike d e s n i c e , izrael

skoga Likuda i fanatika z a l u e n i h B r d o m h r a m a sagleda u cjeli
ni, postaje jasnije zato a m e r i k a politika p r e m a Bliskom istoku,
ukljuujui i p r o m j e n u r e i m a u I r a k u ili p r o m j e n u r e i m a u
I r a n u ili L i b a n o n u , dri Izrael s a s t a v n i m dijelom Sjedinjenih
A m e r i k i h Drava. P r e m a izvjeu W a s h i n g t o n a , a m e r i k a Vla
da p o t i h o p o d r a v a i ulazak Izraela u N A T O .

sjedite joj je u blizini C o l o r a d o S p r i n g s a u saveznoj dravi C o

l o r a d o , gdje je s m j e t e n a i A k a d e m i j a a m e r i k o g r a t n o g zrako
plovstva (US Air F o r c e A c a d e m y ) .
Pastor T e d (volio je da ga t a k o zovu) hvalisao se k a k o svakoga
ponedjeljka razgovara s p r e d s j e d n i k o m G e o r g e o m W. B u s h o m
ili s njegovim savjetnicima. N a o i t e t r d e s e t o s m o g o d i n j a k p o
d r i j e t l o m iz s a v e z n e d r a v e I n d i a n e , p a s t o r T e d b i o je i pre
dsjednik N a c i o n a l n o g u d r u e n j a evangelista ( N a t i o n a l Associa
tion of Evangelicals, N A E ) , ijih 4 5 . 0 0 0 crkava i 30 milijuna vjer
n i k a ini n a j m o n i j u religijsku lobistiku s k u p i n u u A m e r i c i .
Haggard je sa svojim h i b r i d o m " p o n o v n o r o e n i h " krana stvo
rio v l a s t i t u m j e a v i n u e k o n o m i j e " s l o b o d n o g t r i t a " , koju j e
Bijela kua oito drala k o r i s n o m .

18

Taj divni svijet " p o n o v n o r o e n o g " b l a e n s t v a i politikog

utjecaja p a s t o r a T e d a naglo je p r e k i n u t u s t u d e n o m e 2006., s a m o
nekoliko d a n a prije izbora, kada su se republikanci suoili s kata
strofalnim g u b i t k o m z b o g n i z a s k a n d a l a p o v e z a n i h sa s e k s o m i
pedofilijom, u koje su bili u m i j e a n i n e k i r e p u b l i k a n s k i k o n g r e snici. U s t u d e n o m e 2 0 0 6 . , s a m o n e k o l i k o d a n a prije izbora, pa
s t o r T e d d a o je o s t a v k u , ili je u k l o n j e n sa svih v o d e i h poloaja
poslije izjava M i k e a J o n e s a , bive m u k e p r o s t i t u t k e , o njego
vim h o m o s e k s u a l n i m v e z a m a i z l o u p o r a b i d r o g e . U p o e t k u je
H a g g a r d p o r i c a o i da p o z n a j e J o n e s a , no mediji su nastavili s
istragom pa je priznao da su neki navodi, p o p u t kupnje m e t a m f e t a m i n a , t o n i . Poslije je p o p i s u svojih p r i z n a n j a d o d a o i
"seksualni nemoral".

19

18

S h a r l e t , Jeff, " S o l d i e r s o f C h r i s t : I n s i d e A m e r i c a ' s m o s t p o w e r f u l m e g a c h u r c h w i t h p a s t o r T e d H a g g a r d " (Kristovi vojnici: p o g l e d u n a j m o n i j u a m e

r i k u m e g a c r k v u s v e e n i k a T e d a H a g g a r d a ) , Harpers Magazine, svibanj 2 0 0 5 .
Slevin, C o l l e n , " O u s t e d Evangelist C o n f e s s e s to F o l l o w e r s " , ABC News, 5.
studenoga 2006., str. 1.
19

236

237

Jedanaesto poglavlje

UDNI JASTREBOVI NEOKONZERVATIVCI

Umjetno stvoreni ameriki konzervativizam

To m n o t v o sekta kranskih cionista i umjetno stvorenih
" p o n o v n o r o e n i h " o b r a e n i k a ini fiziku s n a g u ili m a s o v n u
b a z u p o t p o r e m e s i j a n s k o j misiji B u s h o v a " r a t a p r o t i v t e r o r i z
m a " . " M o z a k " toga r a t a s m j e t e n je u v r s t o p o v e z a n o j m r e i
onoga to je u W a s h i n g t o n u p o z n a t o kao washingtonski neokonzervativni trustovi mozgova. Uloga tih trustova mozgova, toga
f e n o m e n a t i p i n a z a A m e r i k u poslije D r u g o g a svjetskoga rata,
jest p o d r o v a t i funkciju izabrane vlade i t r a d i c i o n a l n o n e u t r a l n o g
sveuilinog z n a n s t v e n o g istraivanja i usmjeriti ih u k o r i s t p r i
v a t n i h p o l i t i k i h p r o j e k a t a , iji je cilj p o t p u n a p r e o b r a z b a ne
s a m o A m e r i k e n e g o i cijeloga svijeta.
Ljepilo koje cijelo zdanje R e p u b l i k a n s k e s t r a n k e i d i o D e m o
kratske s t r a n k e dri n a o k u p u glede davanja p o t p o r e Izraelu k a o
" p o s e b n o m savezniku" Sjedinjenih A m e r i k i h Drava, j e s t m a l a
vrsto p o v e z a n a m r e a ideologa, d e s n i a r s k i h h u k a a rata, koji
sebe nazivaju n e o k o n z e r v a t i v c i m a . Njihova m o d a l e k o nadilazi
njihovu brojnost z a t o t o u r u k a m a dre velik broj t r u s t o v a m o z
gova z a d u e n i h za vanjsku i u n u t a r n j u politiku, i z a t o t o imaju
velik utjecaj u K o n g r e s u i u Bijeloj kui, gdje djeluju k a o veza
i z m e u izraelskih d e s n i a r s k i h m r e a i a m e r i k e p o l i t i k e kr
anske desnice.
239

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

Politika desnica, p r e d v o e n a n e o k o n z e r v a t i v c i m a , velikim

se dijelom u s r e d o t o i l a na to da A m e r i k a t r e b a n a m e t a t i svoju
vojnu i d i p l o m a t s k u m o , t o je cilj i t a k o z v a n o g " r a t a p r o t i v
t e r o r i z m a " . Z a razliku o d C l i n t o n o v a m a n d a t a , t i s t r a t e z i n e o konzervativci, zajedno s j a s t r e b o v i m a , o d g u r n u t i su u s t r a n u jav
nu r a s p r a v u o globalizaciji. U m j e s t o da se b r i n u o d r u t v e n o m
s t a n d a r d u i o s t a n d a r d i m a zatite okolia na svjetskoj razini, oni
su gospodarstvo usredotoili na zatitu amerikih nacionalnih
interesa, p o s e b i c e e n e r g e t s k i h bogatstava, ako je p o t r e b n o i voj
n o m m o i , i m e n a s t o j e o s i g u r a t i i ouvati e k o n o m s k u p r e m o
Sjedinjenih A m e r i k i h Drava.

mo svoje ire ciljeve i da b u d e m o z n a t n o ustrajniji u njihovoj

provedbi."
S a m o n e k o l i k o d a n a poslije n a p a d a od 1 1 . rujna Boot se u s r e
d o t o i o n a S a d a m a H u s e i n a i Irak, t o s e m a l o t k o u s u d i o t a k o
b r z o i tako o t v o r e n o uiniti. Njegove su rijei ukazivale na o t v o
r e n u agresiju n e o k o n z e r v a t i v a c a iz W a s h i n g t o n a . Evo s t o j e n a
p i s a o : "A tu je i Irak. S a d a m H u s e i n je o m r a e n lik, iji se n a r o d
digao n a p o b u n u 1 9 9 1 . , kada s u m u t o o m o g u i l e a m e r i k e voj
ne p o b j e d e . No vlada p r v o g a B u s h a nije htjela ii na Bagdad i
stajala je p o s t r a n i d o k je S a d a m g a z i o ijite i k u r d s k e p o
b u n j e n i k e . Taj s r a m o t n i t r e n u t a k u povijesti Sjedinjenih A m e
rikih Drava, ostavljanje na cjedilu p o b u n j e n i k a t o su se digli
protiv Sadama, jednak je n a e m u naputanju Junovijetnamaca
i z 1 9 7 5 . g o d i n e . Sada i m a m o priliku ispraviti t u p o v i j e s n u p o
grjeku."

Njihove j a v n e izjave, d a n e poslije 1 1 . rujna 2 0 0 1 . , o t o m e

k a k o A m e r i k a t r e b a p r i z n a t i istinu i rei da je o n a "imperijalna"
zemlja, da to ne p o k u a v a skrivati, te da bi se t r e b a l a p o n a a t i
k a o prava imperijalna sila, treba poduprijeti. T a k o e r i zahtjeve
za p o k r e t a n j e m j e d n o s t r a n o g rata p r o t i v Iraka, bez o b z i r a na to
imaju li ili n e m a j u p o t p o r u e u r o p s k i h ili arapskih saveznika, kao
i ustrajavanje na stajalitu da se politiku izraelskog p r e m i j e r a
Ariela arona p r e m a palestinskoj vlasti Jasera Arafata. To su klju
na politika stajalita a m e r i k i h neokonzervativaca.
U s v o m e l a n k u p o d n a s l o v o m " T h e C a s e for A m e r i c a n E m
p i r e " (Razlog za A m e r i k o C a r s t v o ) , koji je objavljen u n e o k o n z e r v a t i v n o m listu Weekly Standard i koji je d o b i o velik publicitet,
n o v i n a r M a x Boot tvrdi k a k o "najrealistinija reakcija na terori
z a m j e s t t a d a A m e r i k a p o n e p r o v o d i t i svoju i m p e r i j a l n u ulo
g u " . U i s t o m e je l a n k u n a p a o "stajalite da Sjedinjene A m e
rike D r a v e m o r a j u p o s t a t i bolja i blaa drava, te da se moraju
s u z d r a v a t i od d o n k i h o t o v s k e misije izvan svojih granica, da
moraju p o s t a t i . . . republika, a ne carstvo", i kae: " T o je, zapravo,
o b r n u t a logika. N a p a d o d 1 1 . rujna j e s t r e z u l t a t n e d o v o l j n o g
a m e r i k o g djelovanja i ambicije. Rjeenje je u t o m e da p o s t a v i -

Z a t i m je n a p i s a o : " R a s p r a v a o t o m e je li S a d a m H u s e i n bio
u m i j e a n u n a p a d od 1 1 . rujna p o t p u n o je izlina. Koga je briga
je li S a d a m u m i j e a n ba u taj b a r b a r s k i in? On je g o d i n a m a
u m i j e a n u m n o g a b a r b a r s k a djela, o d n a p a d a n a K u r d e o t r o v
n i m p l i n o m do silovanja Kuvajanka, d a j e ve tisuu p u t a zasluio
s m r t n u k a z n u . N o , svrgavanje S a d a m a nije s a m o pitanje pravde.
O n o je i pitanje s a m o o b r a n e . On t r e n u t a n o radi na proizvodnji
oruja za m a s o v n o u n i t e n j e , koje e, u k a e li se za to m o g u
n o s t , on ili njegovi saveznici iskoristiti p r o t i v A m e r i k e i n a i h
saveznika."
2

N a p a d na Irak iz 2 0 0 3 . g o d i n e b i o je v r h u n a c m o i i p o e t a k
p r o p a s t i neokonzervativaca u amerikoj Vladi Busha i Cheneyja.
Korijeni neokonzervativaca u amerikoj politici datiraju jo iz
s e d a m d e s e t i h g o d i n a prologa stoljea i razdoblja H l a d n o g a rata.

240

Barry, T o m i L o b e , J i m , o p . cit.

B o o t , M a x , " T h e C a s e for a n A m e r i c a n E m p i r e : T h e m o s t realistic r e s p o n

s e t o t e r r o r i s m i s for A m e r i c a t o e m b r a c e i t s i m p e r i a l r o l e " (Razlog z a s t v a r a n j e
a m e r i k o g a c a r s t v a : najrealniji o d g o v o r n a t e r o r i z a m z a A m e r i k u j e s t d a o n a
p r e u z m e s v o j u i m p e r i j a l n u u l o g u ) . The Weekly Standard, 1 5 . l i s t o p a d a 2 0 0 1 . ,
s v e z a k 0 0 7 , broj 5.

241

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

U p r a v o je j e d a n n e o k o n z e r v a t i v a c bio o s o b a koja je uvjerila pre

dsjednika R o n a l d a R e a g a n a da Sovjetski Savez nazove "carstvom
zla". Njihova glavna z a m j e r k a SSSR-u bila je u t o m e t o SSSR
nije d o p u t a o r u s k i m Z i d o v i m a da se isele u Izrael. J a c k s o n o v i
V a n i k o v a m a n d m a n , kojim je napravljen pritisak na SSSR da
p u s t e sovjetske i d o v e u z a m j e n u za a m e r i k u e k o n o m s k u p o
m o koja je SSSR-u bila oajniki p o t r e b n a , bio je rezultat kam
panje koju su proveli n e o k o n z e r v a t i v c i .

n o m destabilizirajuem p r o g r a m u neokonzervativaca i njihovim

N e k o l i k o i s t a k n u t i h tvoraca u m j e t n o s t v o r e n o g a p o k r e t a
n e o k o n z e r v a t i v a c a iz s e d a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea,
p o p u t Irvinga Kristola, p o t e k l o je iz marksistiko-trockistikoga
p o k r e t a iz t r i d e s e t i h g o d i n a prologa stoljea. Kristol je tijekom
prvih g o d i n a H l a d n o g a r a t a r a d i o za CIA-u, t o je n e k e ljude
p o t a k n u l o na pitanja o t o m e nije li cijela ta operacija n e o k o n z e r
vativaca u s t v a r n o s t i p r o j e k t a m e r i k o g ustroja m o i , tj. vojnoi n d u s t r i j s k o g i n a f t n o g i n t e r e s n o g kruga, k a k o bi im posluila
k a o izlika da s p o m o u a m e r i k e vojne sile o t m u n e t a k n u t a naft
na bogatstva arapskoga Bliskog istoka.
Gledati n a o p a s n o s t o d n e o k o n z e r v a t i v a c a s a m o k a o n a prer u e n i m a r k s i z a m bilo b i z a v o e n j e n a p o g r j e a n trag. N e d v o j
b e n o je da svi n e o k o n z e r v a t i v c i n i s u bivi m a r k s i s t i , n i t i su svi
i d o v s k o g a podrijetla, iako izgleda da takvih i m a najvie.
Rije " n e o " , od grke rijei neos, tj. nov, o d n o s i se na njihovu
j e d n o s t r a n u p o t p o r u onoj vanjskoj politici SAD-a koja p o d u p i r e
p o s e b n e o d n o s e i z m e u SAD-a i drave Izrael. Tonije, n e o k o n
zervativci p o d u p i r u j e d n u p o s e b n u e k s t r e m n u frakciju u Izrae
lu, o n u o k o a r o n o v e s t r a n k e Likud, Bibija N e t a n j a h u a i fanati
n o g p o k r e t a naseljavanja o k u p i r a n i h p a l e s t i n s k i h podruja, to
izaziva reakciju Palestinaca.
N e o k o n z e r v a t i v c i su oduvijek skloni ratu, a ne m i r u . Njima
n i s u o d koristi u m j e r e n e izraelske s k u p i n e , p o p u t Laburistike
s t r a n k e , organizacije Peace N o w ili d r u g i h u m j e r e n i h organiza
cija i pojedinaca u Izraelu. ak se i liberalni financija G e o r g e
Soro, idov m a a r s k o g podrijetla, o t v o r e n o u s p r o t i v i o agresiv242

d e s n i a r s k i m s a v e z n i c i m a iz Izraela.

Republikanci tipa Rambo

N a v o d n o j e Irving Kristol b i o izvan s e b e o d sree k a d a j e
holivudski film Rambo postigao tako veliku p o p u l a r n o s t , jer, p r e
m a njegovim rijeima, "dokazuje d a A m e r i k a n c i vole rat". I d e o
logija n e o k o n z e r v a t i v a c a bila je, teoloki, m a n i h e j s k a , d u a l i z a m
i z m e u " d o b r a " onakva kakvim su ga oni definirali, i "zla" onakva
kakvim su ga o n i definirali. " O s o v i n a zla" n e o k o n z e r v a t i v a c a
sluajno se p o d u d a r i l a sa z e m l j a m a koje su najvei neprijatelji
Izraela. N j i h o v o glavno p o l a z i t e bilo je to da je Izrael d o b a r , a
da su Irak i Iran zli.
Pojavio se j e d a n m a l e n k r u g n o v i n a r a p o v e z a n i h s K r i s t o l o vim a s o p i s o m The National Interest i s u r e d n i k o m asopisa Com
mentary N o r m a n o m P o d h o r e t z o m , koji su p o e t k o m s e d a m d e s e
tih g o d i n a p r o l o g a stoljea pisali u korist r a t a u V i j e t n a m u i
p r o t i v p o l i t i k e " n o v e ljevice". L u k a v o su birali t e m e s p o d r u j a
u n u t a r n j e politike, k a k o bi ih itatelji prihvatili. N a p a d a l i su
irenje pornografije, h o m o s e k s u a l n o s t , z l o u p o r a b u d r o g e i p o
rast kriminala, pa su ih tradicionalni konzervativci doista prihva
tili. T a k o su otvarali vrata d i v o v s k o m , o p a k o m i vrlo p r o d o r n o m
T r o j a n s k o m konju.
Govorei o a m e r i k o m n e o k o n z e r v a t i z m u , predsjednik A r a p s k o - a m e r i k o g a i n s t i t u t a ( T h e A r a b A m e r i c a n I n s t i t u t e ) dr. J a
m e s Z o g b y n a z v a o g a j e i n t e l e k t u a l n o m s t r u j o m koju p o d u p i r e
"mala, ali i z n i m n o utjecajna s k u p i n a pisaca, k o m e n t a t o r a u m e
dijima, p o l i t i k i h o p e r a t i v a c a i a k a d e m i k a . . . Z b o g utjecaja k o d
svojih p r i s t a a , uspjela j e oblikovati politiku r a s p r a v u u n u t a r

S o r o s , G e o r g e , On Israel, America and AIPAC (O Izraelu, A m e r i c i i A I P A C u ) , u T h e N e w Y o r k R e v i e w o f B o o k s , s v e z a k 5 4 , b r . 6 , 12. t r a v n j a 2 0 0 7 .

243

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

R e p u b l i k a n s k e s t r a n k e . Uvodnikim stranicama dananjih tiska

n i h medija i k o n t a k t e m i s i j a m a uivo na amerikoj televiziji ov
ladali su neokonzervativci. Uz to zauzimaju i neke kljune poloaje
u Bushovoj v l a d i . "

D a n a 2 0 . rujna 2 0 0 1 . W i l l i a m Kristol, sin utemeljitelja n e o

konzervativaca Irvinga Kristola i j e d n a od najutjecajnijih osoba,
objavio je u s v o m e i n t e r n e t s k o m a s o p i s u The Weekly Standard
O t v o r e n o p i s m o p r e d s j e d n i k u . Britanski medijski tajkun R u
p e r t M u r d o c h , e s t o k p o b o r n i k vojnog djelovanja n e o k o n z e r v a
tivaca i izraelskih desniara, d a o je Kristolu 10 milijuna dolara za
osnivanje toga asopisa k a o glasila neokonzervativaca.

O v o je blago reeno. Neokonzervativci su zauzeli toliko klju

nih poloaja u vladi p r e d s j e d n i k a G e o r g e a W. Busha k a o nikada
d o sada. M e u njima s u z a m j e n i k m i n i s t r a o b r a n e Paul W o l
fowitz, koji je blizak prijatelj Richarda Perlea i gorljiv h u k a rata
n a Irak. Z a t i m D o u g l a s F e i t h , d i r e k t o r P e n t a g o n o v a odjela z a
planiranje. I on je Perleov neokonzervativni saveznik. Z a t i m J o h n
Bolton, zamjenik m i n i s t r a vanjskih poslova, koji je poslije (neu
spjeno) i m e n o v a n veleposlanikom pri UN-u i koji je blizak prija
telj Williama Kristola.
Kao jo podmuklije, tu je i nekoliko pisaca govora, m e u koji
ma i je i D a v i d F r u m , koji p i e g o v o r e za p r e d s j e d n i k a i koji je
izmislio zloglasnu formulaciju "osovina zla", zatim J o s e p h Shatt a n i M a t t h e w Scully, obojica z a p o s l e n a u Bijeloj kui, te J o h n
M c C o n n e l l , koji radi u u r e d u p o t p r e d s j e d n i k a C h e n e y j a , te
Cheneyjev ef k a b i n e t a Lewis Libby. Svi su oni o d r e d a prijatelji
W i l l i a m a Kristola i t v r d o k o r n i n e o k o n z e r v a t i v c i .
5

Neki kritiari Vlade tvrde kako je svako nastojanje d u n o s n i k a

iz p r v o g a B u s h o v a m a n d a t a , p o s e b i c e iz M i n i s t a r s t v a vanjskih
p o s l o v a u v r i j e m e m i n i s t r a C o l i n a Powella, za p r o v o e n j e n e
pristrane politike p r e m a Srednjem istoku o d m a h procurilo do
d o b r o pozicioniranih novinara u medijskoj mrei neokonzervati
vaca. Tu m r e u ine, m e u o s t a l i m a , William Safire iz New York
Timesa, Charles K r a u t h a m m e r iz Washington Posta i u r e d n i k Wall
Street Journala R o b e r t Bartley, a sva su trojica bliski prijatelji Ri
c h a r d a Perlea i n e o k o n z e r v a t i v a c a o k o njega.

U O t v o r e n o m p i s m u iz 2 0 0 1 . Kristol je u k r a t k i m c r t a m a na
v e o p r o g r a m djelovanja n e o k o n z e r v a t i v a c a . Unitavanje t e r o r i
stike m r e e O s a m e bin L a d e n a n a z v a o je "glavnim ciljem, ali ni
u k o m sluaju j e d i n i m " . Kristol s e o d m a h , s a m o d e v e t d a n a
poslije r a z o r n o g u n i t e n j a Svjetskog trgovakog c e n t r a i n a p a d a
na Pentagon, dohvatio Iraka i zatraio "odlune n a p o r e da se
S a d a m a H u s e i n a s k i n e s v l a s t i . . . p o t p u n u vojnu i financijsku
p o t p o r u irakoj o p o r b i . T r e b a p r i m i j e n i t i a m e r i k u v o j n u silu i
ondje stvoriti ' s i g u r n u z o n u ' . "
U s v o m e o t v o r e n o m p i s m u Kristol j e j o z a t r a i o a m e r i k u
" o d m a z d u " p r o t i v Sirije i I r a n a z b o g njihove p o t p o r e H e z b o lahu. P o t o m je, u dijelu p i s m a koji govori o Izraelu i p a l e s t i n
skoj vlasti, o t k r i o z b o g ega je najvie z a b r i n u t : "Izrael je b i o i
o s t a o najei saveznik A m e r i k e p r o t i v m e u n a r o d n o g teroriz
m a . .. Sjedinjene A m e r i k e Drave trebale bi p o t p u n o p o d u p i r a
t i t u n a m a s r o d n u d e m o k r a t s k u zemlju (tj. Izrael). Trebali bi
s m o ustrajati n a t o m e d a p a l e s t i n s k a vlast s t a n e n a kraj teroriz
m u . . . Sve d o k se p a l e s t i n s k a vlast ne p o k r e n e u b o r b i p r o t i v
t e r o r a , Sjedinjene A m e r i k e D r a v e i m n e b i t r e b a l e p r u a t i
daljnju p o m o . "
Kristolov poziv n a rat p o t p i s a o j e 4 1 vodei n e o k o n z e r v a t i vac, a m e u njima su bili W i l l i a m B e n n e t t , o s o b a koja je prije
bila z a d u e n a z a suzbijanje z l o u p o r a b e droga, N o r m a n P o d h o -

Z o g b y , J a m e s " U n d e r s t a n d i n g A m e r i c a ' s R i g h t : Part I " ( D a b i s t e r a z u

mjeli a m e r i k u d e s n i c u ) , Washington Watch, 13. svibnja 2002., na www.aaiusa.orgZ
wwatch
5

V e s t , J a s o n , " T h e M e n from J I N S A a n d C S P " ( P r i p a d n i c i J I N S A - e i C S P a ) , The Nation, 2. rujna 2 0 0 2 .

244

r e t z i njegova s u p r u g a M i d g e D e c t e r , p i s a c knjiga o "kraju p o

vijesti" F r a n c i s F u k u y a m a , F r a n k Gaffney iz C e n t r a za s i g u r n o
s n e studije ( C e n t r e for Security S t u d i e s ) , R o b e r t Kagan iz aso
pisa Weekly Standard, ija je s u p r u g a Victoria N u l a n d radila u
245

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

C h e n e y j e v u M i n i s t a r s t v u vanjskih p o s l o v a prije negoli je i m e

novana amerikom veleposlanicom pri NATO-u. Na p o p i s u potpi
snika bili su j o C h a r l e s K r a u t h a m m e r , J e a n n e Kirkpatrick i Ri
c h a r d Perle.

Perle je r e d o v i t o n a p a d a o svoje p r o t i v n i k e , ukljuujui i m i

n i s t r a vanjskih poslova Colina Powella, k a o da govori u i m e p r e
dsjednika. Kada je 2 0 0 2 . bivi i n s p e k t o r U N - a za Irak Scott Ritter izrazio s u m n j u d a S a d a m nastoji p r o i z v e s t i a t o m s k o oruje,
Perle ga je n a z v a o " n e u r a v n o t e e n i m " , elei t i m e rei da je
duevno poremeen.

"Knez tame"

R i c h a r d u Perleu n a v o d n o nije bilo m r s k o zaraivati koristei

se svojim utjecajem. U razdoblju od 1 9 8 1 . do 1987. b i o je p o

Najutjecajniji u s k u p i n i n e o k o n z e r v a t i v a c a , koji su d o m i n i
rali v o j n o m i m e u n a r o d n o m p o l i t i k o m u vladi B u s h a i C h e
neyja na s a m o m e p o e t k u n o v o g a stoljea, bio je R i c h a r d Perle,
k o j e m u su n a d i m a k "Knez t a m e " dali njegovi protivnici iz Mini
starstva vanjskih poslova iz v r e m e n a m a n d a t a p r e d s j e d n i k a Re
agana. N a d i m a k j e d o b i o zboga svog j a s t r e b o v s k o g protivljenja
razoruanju tijekom H l a d n o g a rata, u vrijeme dok je bio p o m o
nik s e n a t o r u Henrvju J a c k s o n u . Perle je od 1969. do 1980. radio
kao lan stoera d e m o k r a t s k o g a s e n a t o r a Henryja M. J a c k s o n a iz
W a s h i n g t o n a . Obavljui tu d u n o s t , sastavio je n a c r t a m a n d m a
na Jackson-Vandek, o M e u n a r o d n o m e s p o r a z u m u o itu iz 1972.
g o d i n e ( I n t e r n a t i o n a l Grain A g r e e m e n t , IGA), ili " S p o r a z u m u s
R u s i j o m o p e n i c i " , o k o j e m u je a m e r i k i p r e d s j e d n i k R i c h a r d
N i x o n p r e g o v a r a o sa Sovjetskim S a v e z o m i koji je b i o prvi trgo
vaki s p o r a z u m u povijesti z a k o n s k i uvjetovan t e m e l j n i m lju
d s k i m p r a v o m n a iseljenje.
Perle je, sve do s k a n d a l a iz 2 0 0 5 . , b i o i d i r e k t o r Jerusalem Po
sta, lista koji je bio u v l a s n i t v u k o m p a n i j e H o l l i n g e r G r o u p ,
koja j e posjedovala m n o g e k a n a d s k e i a m e r i k e n o v i n e t e k o n
zervativni londonski Daily Telegraph.
P e r l e o v o je s j e d i t e bilo u n e o k o n z e r v a t i v n o m t r u s t u m o z
gova a m e r i k e Vlade z v a n o m A m e r i c a n E n t e r p r i s e I n s t i t u t e for
Public Policy, s k r a e n o z v a n o m AEI (Ameriki p o d u z e t n i k i in
s t i t u t za j a v n u p o l i t i k u ) , u k o j e m u je sjedio sa svojim s u r a d n i c i
ma, n e o k o n z e r v a t i v c i m a M i c h a e l o m L e d e e n o m i I r v i n g o m Kristolom.
246

m o n i k m i n i s t r a o b r a n e za m e u n a r o d n u s i g u r n o s n u politiku u
vladi p r e d s j e d n i k a Reagana. Naveliko su ga kritizirah n a k o n t o
je objavljeno k a k o je p r e d l o i o da A m e r i k a vojska k u p i j e d a n
s u s t a v n a o r u a n j a od izraelske k o m p a n i j e koja je n j e m u g o d i n u
d a n a prije toga platila 50.000 dolara za savjetodavne usluge. Perle
je p r i z n a o k a k o je taj n o v a c d o b i o i s t o g a m j e s e c a k a d a je p o e o
raditi u Vladi p r e d s j e d n i k a R e a g a n a , ali da je n o v a c d o b i o za
p o s a o obavljen prije u l a s k a u vladu te da je A m e r i k u vojsku
izvijestio o s v o m e d o t a d a n j e m s a v j e t o d a v n o m r a d u za n a v e d e
n u izraelsku k o m p a n i j u .

Bio je to j e d a n od m n o g i h financijskih s k a n d a l a i s u k o b a in
t e r e s a u koje je Perle b i o u m i j e a n . G o s p o d i n P e r l e m a l o se
o p e k a o zbog m o g u e g s u k o b a i n t e r e s a u vrijeme d o k je obavljao
d u n o s t u O d b o r u za o b r a m b e n u politiku i bio savjetnik za k o m
paniju Global C r o s s i n g . "Iako P e n t a g o n u daje savjete po pitanju
voenja rata, R i c h a r d N . Perlea, p r e d s j e d n i k utjecajnog O d b o r a
za o b r a m b e n u politiku n a s t a v i o je raditi za t e l e k o m u n i k a c i j s k u
k o m p a n i j u Global C r o s s i n g , k a k o bi joj p o m o g a o svladati o t p o r
M i n i s t a r s t v a o b r a n e prijedlogu o prodaji te k o m p a n i j e s t r a n o j
kompaniji, izjavili su d a n a s g o s p o d i n Perle i odvjetnici umijea
ni u taj sluaj", p i e list New York Times.

G e r t h , Jeff, " A i d e U r g e d P e n t a g o n t o C o n s i d e r W e a p o n s M a d e b y F o r m e r
C l i e n t " ( P o m o n i k m i n i s t r a p o t i c a o P e n t a g o n d a r a z m o t r i oruje koje j e p r o i z v e o
bivi k l i j e n t ) , New York Times, 17. travnja 1 9 8 3 .

247

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

Perleova n a k n a d a i z n o s i l a j e 7 5 0 . 0 0 0 dolara, n o d o b i t e jo
600.000 dolara kada prodaja b u d e odobrena. Zabrinuti zbog suko
ba interesa, d e m o k r a t i na visokim poloajima zatraili su da gla
vni i n s p e k t o r P e n t a g o n a istrai taj sluaj.

n a p o p i s zemalja o z n a e n i h z a " r a t protiv t e r o r i z m a " . T a j e na

stojanja nazvao " n e u s p j e n i m i zbunjujuim", j e r - Iran su n e o
konzervativci ve bili svrstali m e u "zle zemlje".
K a d a je, u travnju 2 0 0 2 . , p r e d s j e d n i k Bush izjavio da a r o n o v a vojska m o r a n a p u s t i t i p a l e s t i n s k u Z a p a d n u obalu, Perle j e
CNN-u izjavio k a k o je taj p r i t i s a k na Izrael " p r o m j e n a u politici,
j e d n a vrlo n e p o e l j n a p r o m j e n a , i ne vjerujem d a j e to p r e d s j e d
nikova politika. N a s t a l a je u M i n i s t a r s t v u vanjskih p o s l o v a " .

Perle je tvrdio k a k o nije p r e k r i o nikakva pravila e t i k e , ali je

2 6 . oujka 2 0 0 3 . o d l u i o o d s t u p i t i s m j e s t a p r e d s j e d n i k a O d b o
ra za o b r a m b e n u politiku. U nastojanju da spasi obraz, u svom je
p i s m u o o d s t u p a n j u s d u n o s t i n a p i s a o k a k o e o d b i t i svaku
n a k n a d u u t v r e n u s p o r a z u m o m s k o m p a n i j o m Global Crossing,
te " k a k o e sve n a k n a d e za bive u s l u g e biti d o n i r a n e obiteljima
p r i p a d n i k a A m e r i k i h vojnih snaga, p o g i n u l i h ili r a n j e n i h u
Iraku". Postojalo je i izvjee p r e m a k o j e m u je " k o m u n i k a c i j s k a
kompanija Global C r o s s i n g t a k o e r objavila d a j e g o s p o d i n Perle
o d l u i o p r e k i n u t i svoje veze s n j o m " .
Skandal s k o m p a n i j o m Global C r o s s i n g d a o je p o v o d a za kri
tinije sagledavanje P e r l e o v i h p o s l o v n i h afera. D a n a 2 9 . oujka
2 0 0 3 . list The New York Times izvjeuje k a k o je Perle 2 0 0 1 . godi
ne, k a o savjetnik, bio umijean u poslove k o m p a n i j e Loral Space
a n d C o m m u n i c a t i o n s , u v r i j e m e k a d a je ta k o m p a n i j a bila
o p t u e n a za prodaju r a k e t n e tehnologije Kini. Afera o k o k o m p a
nije Global C r o s s i n g bila je r e z u l t a t i injenice da je ta k o m p a
nija p o k u a l a svladati protivljenje M i n i s t a r s t v a o b r a n e i z a t o to
je trebala biti p r o d a n a j e d n o j k o m p a n i j i koja i m a veze s K i n o m .
U veljai 2 0 0 4 . Perle je p o t p u n o o d s t u p i o s d u n o s t i u O d b o r u
za o b r a m b e n u p o l i t i k u .
7

Perle nije imao plaeno mjesto u Vladi. Njegova jedina slubena

veza bila je m j e s t o n e p l a e n o g predsjednika O d b o r a za o b r a m b e
nu politiku, sve d o k zbog skandala i navoda o financijskoj zlouporabi nije bio prisiljen, 2004., dati ostavku. Tijekom n a p a d a na Af
ganistan, 2 0 0 1 . i 2 0 0 2 . godine, Perle je otvoreno n a p a o nastojanja
b r i t a n s k o g a m i n i s t r a vanjskih poslova Jacka S t r a w a da Iran stavi

D o w d , M a u r e e n , "Perle's P l u n d e r Blunder" (Perleova pljakaka s r a m o

ta), TheNew York Times, 2 3 . o u j k a 2 0 0 3 .

248

Perle je u n j e m a k o m e listu Handelsblatt, 2. l i s t o p a d a 2 0 0 2 . ,

pozvao njemakoga kancelara G e r h a r d a Schroedera da d a d e osta
vku a k o N j e m a k a eli p o b o l j a t i svoje o d n o s e sa S j e d i n j e n i m
A m e r i k i m D r a v a m a . G o d i n e 2 0 0 5 . S c h r o e d e r je n e s t a o s poli
tike s c e n e , a na njegovo je m j e s t o d o l a k a n c e l a r k a A n g e l a
Merkel, k o n z e r v a t i v k a s uvjerljivo i z r a e n o m s k l o n o u a m e
rikom predsjedniku Bushu.

Douglas Feith - podvojena lojalnost i krivotvorenje

obavjetajnih podataka
D u g o g o d i n j i P e r l e o v prijatelj i p o s l o v n i p a r t n e r D o u g l a s
F a i t h j e s t sluaj za s e b e . Bio je e s t o k p r i s t a a svrgavanja Sada
m a H u s e i n a , i t o g o d i n a m a prije n a p a d a o d 1 1 . rujna 2 0 0 1 . Pri
padnik je skupine jastrebova pobornika neokonzervativne vanjske
politike, koji su 1998. potpisali p i s m o p r e d s j e d n i k u C l i n t o n u , u
k o j e m u su zatraili "vojnu strategiju za ruenje S a d a m a i njego
v a r e i m a " , n a t e m e l j u P r o j e k t a z a n o v o a m e r i k o stoljee.
Prikljuilo mu se j o n e k o l i k o n e o k o n z e r v a t i v a c a , a svi su p o
slije obavljali d u n o s t u prvoj vladi p r e d s j e d n i k a G e o r g e a W.
Busha - Feith, Richard Perle, D o n a l d Rumsfeld, Paul Wolfowitz,
Z a l m a y Khalilzad, P e t e r R o d m a n , J o h n Bolton i Dov Z a k h e i m .

M a r s h a l l , J o s h u a M i c a h , " I n s i d e j o b " , The American Prospect, 17. p r o s i n c a

2001.

249

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

M n o g i od njih bili su na d u n o s t i i tijekom m a n d a t a p r e

dsjednika Reagana, ukljuujui i Feitha, koji je p o e t k o m o s a m d e
s e t i h g o d i n a bio s t r u n j a k z a d u e n za Bliski i s t o k u Vijeu za
n a c i o n a l n u s i g u r n o s t . Z a t i m se p r e b a c i o u M i n i s t a r s t v o o b r a n e ,
gdje je dvije g o d i n e r a d i o k a o p r a v n i k u u r e d u p o m o n i k a m i n i
s t r a vanjskih p o s l o v a , g o s p o d i n a Perelea. G o d i n e 1 9 8 4 . p o s t a o
j e z a m j e n i k p o m o n i k a m i n i s t r a o b r a n e z a p r e g o v a r a k u poli
tiku. Potkraj toga desetljea F e i t h i Perle p o s t a t e vodei zago
vornici p o l i t i k e stvaranja bliskih vojnih i d i p l o m a t s k i h v e z a iz
m e u Sjedinjenih A m e r i k i h Drava i T u r s k e te jaanja vojnih
v e z a i z m e u T u r s k e i Izraela.

zvui p o z n a t o . O, da, pa to je bila stranica w a s h i n g t o n s k e odvjet

n i k e t v r t k e F e i t h & Zell, P . C . . . tj. D o u g l a s a Feitha, z a m j e n i k a
m i n i s t r a o b r a n e i d i r e k t o r a za, t o bi d r u g o n e g o pitanja o b n o v e
u I r a k u . Bilo bi d o i s t a n e m o g u e izraziti koliko bi k o m p a n i j a
Z G C bila s a v r e n a u " p o m a g a n j u a m e r i k i m k o m p a n i j a m a u
n j i h o v u o d n o s u s a m e r i k o m V l a d o m glede pitanja p r o j e k a t a
o b n o v e u Iraku".

S r e d i n o m 1 9 8 6 . F e i t h je n a p u s t i o M i n i s t a r s t v o o b r a n e i oti
ao u Izrael, gdje je o s n o v a o odvjetniku t v r t k u F e i t h & Zell,
m e u ijim je k l i j e n t i m a bila i k o m p a n i j a koja je s a m e r i k o m
V l a d o m imala najvee u g o v o r e za p r o i z v o d n j u oruja i vojne
o p r e m e - N o r t h r u p G r u m m a n . Feith j e 1989. o s n o v a o j o j e d n u
tvrtku, I n t e r n a t i o n a l A d v i s o r s Inc., k a k o bi s t r a n i m klijentima,
m e u kojima je bila i T u r s k a , p r u a o u s l u g e lobiranja.
F e i t h o v i p r i v a t n i poslovi, k a o i Perleovi, izazvali su u e n j e
m n o g i h u W a s h i n g t o n u . G o d i n e 1999. njegova tvrtka F e i t h and
Zell u d r u i l a se s i z r a e l s k o m t v r t k o m Zell, G o l d b e r g & C o .
( Z G C ) , pa je tako nastala tvrtka F a n d z I n t e r n a t i o n a l Law G r o u p .
U j e d n o m t r e n u t k u , potkraj 2 0 0 3 . , ta se tvrtka hvalisala k a k o je
" o s n o v a l a p o s e b n u r a d n u s k u p i n u koja se bavi p i t a n j i m a i m o
g u n o s t i m a u svezi s n e d a v n o z a v r e n i m r a t o m u I r a k u . . . i koja
p o m a e r e g i o n a l n i m g r a e v i n s k i m i logistikim t v r t k a m a da su
rauju s p r o i z v o a i m a i dobavljaima vojne o p r e m e i u s l u g a iz
SAD-a i koalicijskih drava, u provoenju o b n o v e infrastrukture
i d r u g i h slinih p r o j e k a t a u I r a k u " .
9

U to je vrijeme k o l u m n i s t Washington Posta Al K a r m e n napi

sao: " Z a i n t e r e s i r a n i d o njih (Fandza) m o g u doi p o m o u njiho
ve Internet stranice www.fandz.com. Fandz.com? H m m . To mi

250

K a r m e n , Al, u Washington Post, 2 0 . rujna 2 0 0 3 .

Godine 2000. Feith je bio jedan od osnivaa privatne a m e riko-izraelske organizacije O n e J e r u s a l e m (Jedan J e r u z a l e m ) .
U z n e m i r e n i p o m i r l j i v i m tijekom m i r o v n i h p r e g o v o r a u C a m p
D a v i d u , i s t a k n u t i su Izraelci, z a j e d n o sa svojim p r i s t a a m a iz
Sjedinjenih A m e r i k i h Drava, dali organizaciji O n e J e r u s a l e m
z a d a u d a " s p a s i ujedinjeni J e r u z a l e m k a o nepodijeljen glavni
grad Izraela". M e u d r u g i m osnivaima te organizacije, sa sjedi
t e m u J e r u z a l e m u , bili su D a v i d S t e i n m a n , p r e d s j e d n i k i d o
v s k o g a i n s t i t u t a z a pitanja n a c i o n a l n e s i g u r n o s t i (Jewish I n s t i
t u t e for N a t i o n a l Security Affairs) i lan o d b o r a C e n t r a za sigur
n o s n u politiku ( C e n t e r for Security Policy) te o d b o r a g u v e r n e r a
F o r u m a z a Bliski istok ( M i d d l e E a s t F o r u m ) , z a t i m D o r e Gold,
najvii savjetnik Ariela arona, t e N a t a n aranski, izraelski m i
n i s t a r za pitanja J e r u z a l e m a i dijaspore i t r e n u t a n i p r e d s j e d n i k
organizacije O n e J e r u s a l e m .
Organizacija O n e J e r u s a l e m a k t i v n o s e d o d v o r a v a l a k r a n
s k i m c i o n i s t i m a . U svibnju 2 0 0 3 . organizirala je M e u v j e r s k i
cionistiki sastanak na vrhu (Interfaith Zionist S u m m i t ) u
W a s h i n g t o n u , D.C., n a k o j e m u j e o k u p i l a k r a n s k e c i o n i s t e
p o p u t Garyja Bauera iz organizacije A m e r i k e vrijednosti ( A m e
rican V a l u e s ) , R o b e r t a C o m b s a iz organizacije K r a n s k a koali
cija ( C h r i s t i a n C o a l i t i o n ) , D a n i e l a P i p e s a iz M E F - a ( F o r u m a z a
Bliski istok) i M o r t a Kleina iz A m e r i k e cionistike organizacije
(Zionist O r g a n i z a t i o n of A m e r i c a ) .
F e i t h je vie p u t a u h v a e n u aferama. G o d i n e 1982. iz Vijea
z a n a c i o n a l n u s i g u r n o s t o t i a o j e p o d i s t r a g o m FBI-a, t e m e l j e m
s u m n j e d a j e Izraelu p r o s l j e i v a o p o d a t k e obavjetajne slube.
251

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

Bio je to s a m o uvod u karijeru p r o a r a n u skandalima i m a n i p u l a

p o t p o r u Bushovoj d o k t r i n i koja je tada bila u povojima - d o k t r i n i

p r e v e n t i v n o g rata. Taj tajnoviti u r e d , koji je i m a o s v r h u stvarati
p r o p a g a n d u i pobijati informacije t o su stizale iz Iraka, u b r z o je
r a s p u t e n . lanovi K o n g r e s a izrazili su z a b r i n u t o s t da se taj p r o tuobavjetajni u r e d n e e ograniiti s a m o n a diskreditiranje oba
vjetajnih p o d a t a k a neprijateljskih zemalja. T a k a v tajni u r e d za
p r o t u o b a v j e t a j n o djelovanje, upozoravali su kritiari, m o g a o bi
n a m j e r n o ili n e n a m j e r n o iriti dezinformacije u a m e r i k o j jav
n o s t i i politikoj zajednici, k a o d i o r e k l a m e za p l a n i r a n u inva
ziju. U p r a v o se to i d o g o d i l o .

cijama.

Manipulacije o irakom oruju za

masovno unitenje
T i j e k o m p r v o g a m a n d a t a p r e d s j e d n i k a G e o r g e a W . Busha,
novinar istraitelj Seymour H e r s h iz lista The New Yorker usmjerio
j e p o z o r n o s t j a v n o s t i n a F e i t h o v U r e d z a p o s e b n e p l a n o v e (Of
f i c e o f Special P l a n s ) . N e p o s r e d n o prije n a p a d a o d 1 1 . rujna
2 0 0 1 . F e i t h i Paul W o l f o w i t z n a v o d n o su poeli m a n i p u l i r a t i
obavjetajnim p o d a t c i m a k a k o bi udovoljili zahtjevima korjenito
n o v e vanjske i vojne p o l i t i k e B u s h o v a i Cheneyjeva r e i m a , iji
je najvei p r i o r i t e t bio p r o m j e n a r e i m a u Iraku.
U m j e s t o d a u t v r d e gdje s e nalazi m r e a t e r o r i s t a O s a m e bin
Ladena, o p t u e n a za n a p a d na Sjedinjene A m e r i k e Drave, i to
najvei od Pearl H a r b o r a , z a m j e n i k m i n i s t r a vanjskih p o s l o v a
Wolfowitz i zamjenik m i n i s t r a o b r a n e Feith, koji su blisko sura
ivali s R u m s f e l d o m i p o t p r e d s j e d n i k o m C h e n e y e m , o i t o su
imali d r u g e p r i o r i t e t e glede obavjetajnih p o d a t a k a . T a labavo
povezana ekipa ubrzo je postala ekipa Ureda za p o s e b n e plano
ve, p o d r a v n a n j e m A b r a m a Shulskyja, biveg lana R A N D - a i
i n f o r m a c i j s k o g c e n t r a z a n a c i o n a l n u strategiju ( N a t i o n a l Stra
tegy I n f o r m a t i o n C e n t e r ) .
P r e m a R u m s f e l d u , cilj te tajnovite obavjetajne s k u p i n e bio
je "pronai p o d a t k e o neprijateljskim n a m j e r a m a Iraka ili o njego
v i m v e z a m a s t e r o r i s t i m a " . Oita misija toga u r e d a bila je fabri
cirati obavjetajne p o d a t k e na temelju kojih bi P e n t a g o n i p o t
p r e d s j e d n i k C h e n e y m o g l i praviti pritisak na p r e d s j e d n i k a i
K o n g r e s u s v r h u p o k r e t a n j a invazije na Irak.
I s t o d o b n o je P e n t a g o n p o d u z e o korake za p o k r e t a n j e p r o t u o bavjetajne operacije p o d n a z i v o m Ured za s t r a t e k o obavjetaj
no djelovanje (Office of Strategic Intelligence), k a k o bi p r u i o
252

F e i t h je k o o r d i n i r a o n a s t o j a n j i m a koja su imala s v r h u o s i g u
rati " s t r a t e k e obavjetajne p o d a t k e " p o t r e b n e radi mobilizacije
a m e r i k o g a n a r o d a za n a p a d na Irak. Kao najvii P e n t a g o n o v p o
litiki d u n o s n i k za pitanja Bliskog istoka, F e i t h je bio n a d l e a n
za U r e d za Bliski i s t o k i j u n u Aziju u M i n i s t a r s t v u o b r a n e , iji
je direktor, William Luti, b i o umirovljeni asnik A m e r i k e r a t n e
m o r n a r i c e , koji je o d a v n o z a g o v a r a o invaziju na Irak.
Ured za p o s e b n e planove blisko je suraivao sa sumnjivim
irakim n e o k o n z e r v a t i v c e m A h m e d o m alabijem, koji je u Iraku
bio o s u e n za financijsko m e e t a r e n j e , i s n j e g o v o m o r g a n i z a
cijom zvanom Iraki nacionalni kongres (Iraqi National Congress)
u egzilu, koju su neokonzervativci promicali kao s k u p i n u koja e
z a m i j e n i t i r e i m S a d a m a H u s e i n a k a d a a m e r i k a vojska u e u
Bagdad. alabi je uvjerio P e n t a g o n da e a m e r i k a invazija i m a t i
p o t p o r u irokih irakih m a s a iz p o k r e t a otpora, zbog ega su neki
vodei ameriki dravni dunosnici i neokonzervativci tvrdili kako
e ta invazija biti "maji kaalj".
U r e d za p o s e b n e p l a n o v e oslanjao se i na obavjetajne p o d a
tke o I r a k u d o b i v e n e od j e d n e s k l e p a n e s k u p i n e iz u r e d a izrael
skog premijera arona, koja je, kao i alabi, p o d u p i r a l a ameriku
invaziju i bila blisko p o v e z a n a s n e o k o n z e r v a t i v c i m a p o p u t W o l fowitza i Feitha. U k o l o v o z u 2 0 0 4 . FBI je izvijestio o t o m e k a k o
p r o v o d i i s t r a g u o curenju tajnih p o d a t a k a iz P e n t a g o n a Izraelu.
Mediji su s t i m u vezi s p o m i n j a l i P e n t a g o n o v a d u n o s n i k a
253

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

L a w r e n c e a F r a n k l i n a , a njega je u U r e d za specijalne p l a n o v e
F e i t h d o v e o iz Vojno-obavjetajne slube (Defense Intelligence
Agency). Franklin, p u k o v n i k Priuvnih snaga r a t n o g zrakoplov
stva, r a d i o je d e v e d e s e t i h g o d i n a u u r e d u vojnog a t a e a u a m e
r i k o m e v e l e p o s l a n s t v u u Tel Avivu i t a d a je bio o s u m n j i e n za
odavanje A I P A C - u i Izraelu tajnih a m e r i k i h p o d a t a k a o Iranu.
FBI je t a k o e r i s t r a i v a o j e s u li F r a n k l i n i ostali d u n o s n i c i Mi
n i s t a r s t v a o b r a n e dostavljali vrlo tajne p o d a t k e A h m e d u Calabiju i I r a k o m n a c i o n a l n o m k o n g r e s u .

politika tijekom m a n d a t a predsjednika Busha, kao i druga izvjea

C e n t r a z a s i g u r n o s n u politiku koja s u s e protivila O p e m s p o
r a z u m u o zabrani testiranja n u k l e a r n o g oruja ( C o m p r e h e n s i v e
T e s t Ban T r e a t y ) , Konvenciji o u p o r a b i k e m i j s k o g n a o r u a n j a
(Chemical W e a p o n s Convention) i M e u n a r o d n o m e sudu za
zloine ( I n t e r n a t i o n a l C r i m i n a l C o u r t ) .

Arhetip nove amerike vojne nadmoi

Njegov m i l i t a r i z a m i bliske veze s v o j n o - i n d u s t r i j s k i m k o m
p l e k s o m vidljivi su iz njegova politikog djelovanja u P e n t a g o
nu d o k je, o s a m d e s e t i h g o d i n a , radio s P e r l e o m , a z a t i m kao
lan organizacije V u l c a n s , uz R u m s f e l d a , W o l f o w i t z a i p o t p r e
d s j e d n i k a R i c h a r d a Cheneyja, u vladi p r e d s j e d n i k a B u s h a d r u
goga. Vidljivi su i po njegovu lobiranju, iz d e v e d e s e t i h godina,
za kompaniju N o r t h r u p G r u m m a n i d r u g e kompanije za proizvo
dnju oruja, koje sklapaju u g o v o r e s a m e r i k o m V l a d o m , te po
njegovoj i s t a k n u t o j ulozi u C e n t r u za s i g u r n o s n u p o l i t i k u i u
i d o v s k o m i n s t i t u t u z a pitanja n a c i o n a l n e s i g u r n o s t i Q e w i s h
I n s t i t u t e for N a t i o n a l Security Affairs, J I N S A ) .
F e i t h j e obavljao d u n o s t p r e d s j e d n i k a U p r a v n o g a o d b o r a
C e n t r a z a s i g u r n o s n u politiku, politikoga i n s t i t u t a n e o k o n z e r
vativaca koji j e p r o m i c a o vee vojne p r o r a u n e , s u s t a v p r o t u
r a k e t n e o b r a n e , p r o g r a m e svemirskoga naoruanja i nepopustlji
vu p o l i t i k u na B l i s k o m i s t o k u i u istonoj Aziji.
F e i t h je p o d u p i r a o i n a s t o j a n j e da a m e r i k a Vlada odbaci
s p o r a z u m i d o g o v o r o k o n t r o l i naoruanja. U j e d n o m d o k u m e n
tu C e n t r a za s i g u r n o s n u p o l i t i k u (CPS) iz 1995., iji je s u a u t o r
D o u g l a s F e i t h , stoji da se Sjedinjene A m e r i k e D r a v e trebaju
povui iz S p o r a z u m a o p r o t u b a l i s t i k i m r a k e t a m a . To je postala
254

D o u g l a s F e i t h bio j e m e u p r v i m p r i s t a a m a izgradnje p r o
t u r a k e t n e o b r a n e za Izrael i Sjedinjene A m e r i k e Drave. T v r d i o
je da e vrsta opredijeljenost za p r o t u r a k e t n u o b r a n u biti k o r i
s n a i za Izrael i za Sjedinjene A m e r i k e Drave. Po n j e m u , Izrael
e i m a t i izravnu korist od izgradnje irokog sustava p r o t u r a k e t
ne o b r a n e , s b a z a m a na m o r u , koji bi z a m i j e n i o postojei izrael
ski sustav nacionalne o b r a n e iju su izgradnju p o m o g l e Sjedinjene
A m e r i k e D r a v e . F e i t h j e n a p i s a o k a k o N e t a n j a h u z n a d a e,
" p o t a k n e li prijatelje Izraela u K o n g r e s u da p o d u p r u taj p r o
g r a m , stvoriti m n o g o d o b r e volje m e u i r o k i m s n a g a m a u Sje
d i n j e n i m A m e r i k i m D r a v a m a , n a elu s v o d e i m r e p u b l i k a n
cima u K o n g r e s u , koji p r o t u r a k e t n u o b r a n u d r e najozbiljnijom
v o j n o m manjkavou Sjedinjenih A m e r i k i h Drava". Feith nije
r e k a o da bi, uz Izrael, od toga g l o b a l n o g s u s t a v a p r o t u r a k e t n e
o b r a n e najvie profitirale k o m p a n i j e za p r o i z v o d n j u oruja, p o
p u t korporacije N o r t h r u p G r u m m a n , koju zastupa njegova odvjet
nika k u a .
10

Veze s Likudom i podvojena lojalnost?

F e i t h j e s a m o p r o g l a e n i cionist, n e laburistiki cionist, n e g o
cionist d e s n i a r , blizak s t r a n k i L i k u d i A m e r i k o j cionistikoj
organizaciji (Zionist O r g a n i z a t i o n of A m e r i c a ) . D e v e d e s e t i h g o
d i n a bio je i s t a k n u t kritiar i B u s h o v e i C l i n t o n o v e politike p r e -

10

Right Web, "Profile: D o u g l a s F e i t h " ( P r o f i l D o u g l a s a F e i t h a ) , 1 2 . s r p n j a

2006., na http://rightweb.irc-online.org/profile/1146

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

m a B l i s k o m i s t o k u , z a koje j e g o v o r i o d a s e t e m e l j e n a manjka
v i m p o l i t i k i m o k v i r n i m n a e l i m a z v a n i m " m i r s a d a " i "zemlja
z a m i r " . S u p r o t n o t i m n a e l i m a , o n s e zalagao z a p r o g r a m "mir
p o m o u s n a g e " za Izrael i Sjedinjene A m e r i k e D r a v e , pri
mjenjujui frazu koju su n e o k o n z e r v a t i v c i p r o m i c a l i j o sredi
n o m s e d a m d e s e t i h g o d i n a i koja je p o s t a l a slogan C e n t r a za si
g u r n o s n u politiku.

ske Vlade, da n a p a d n e "sirijske vojne ciljeve u L i b a n o n u " , orga

Organizacija Informacijski centar Bliskog istoka (Middle East

I n f o r m a t i o n C e n t e r ) opisuje F e i t h a k a o " e k s t r e m n o p r o t u a r a p s k o g ideologa" i d o d a j e k a k o se " F e i t h tijekom m a n d a t a p r e
dsjednika C l i n t o n a s t a l n o p r o t i v i o bilo kakvu s p o r a z u m u izme
u Izraelaca i Palestinaca".

bio je R i c h a r d Perle.

nizira o r u a n e u p a d e u L i b a n o n i, po m o g u n o s t i , u samoj Siriji

t e d a s e a r a p s k e d r a v e n a p a d a k a o n e d e m o k r a t s k e . N o , glavni
savjeti i z toga d o k u m e n t a bili s u u s m j e r e n i n a t o d a Izrael p r e
s t a n e primjenjivati naela socijalizma, da se vie oslanja na s e b e
i da "njeguje alternativne m o g u n o s t i Arafatovoj iskljuivoj k o n
troli n a d p a l e s t i n s k i m d r u t v o m " . N a elu t e s t u d i j s k e s k u p i n e
Kao ni d r u g i neokonzervativci, ni F e i t h u svojim j a v n i m istu
p i m a nije n i k a d a s p o m e n u o svoja cionistika uvjerenja. N a p r o
tiv, u svjedoenju p r e d K o n g r e s o m i u izjavama za velike m e
dije uvijek je g o v o r i o da se a m e r i k a p o l i t i k a na Bliskom i s t o k u

G o d i n e 1997. A m e r i k a cionistika organizacija pozvala j e

D a l e k a F e i t h a i njegova sina D o u g l a s a F e i t h a na svoj godinji
d o m j e n a k , gdje ih je oslovila k a o " i s t a k n u t e idovske filantrope
i p r o i z r a e l s k e a k t i v i s t e " . Dalek F e i t h b i o je p r i p a d n i k o r g a n i z a
cije cionistike mladei zvane Betar, koju je o s n o v a o Z e ' e v j a b o tinsky, oboavatelj talijanskog faista B e n i t a M u s s o l i n i j a . O r g a
nizacija Betar, iji su pripadnici nosili t a m n o s m e e o d o r e i p o m
p o z n o izvikivali m i l i t a r i s t i k e slogane, p o u z o r u n a d r u g e fai
stike p o k r e t e , bila je p o v e z a n a s R e v i z i o n i s t i k i m p o k r e t o m
(Revisionist M o v e m e n t ) , koji je n a s t a o u Poljskoj, a z a t i m se
p r e t v o r i o u s t r a n k u H e r u t i na kraju u s t r a n k u Likud.

m o r a temeljiti na brizi za ljudska p r a v a i d e m o k r a c i j u . P r e m a

F e i t h je p o z n a t i po t o m e s t o j e , uz n e o k o n z e r v a t i v c e Richarda Perlea i Davida W u r m s e r a , sudjelovao u jednoj studiji iz 1996.

g o d i n e , koju je o r g a n i z i r a o I n s t i t u t za v i s o k e s t r a t e k e i poli
tike studije (Israeli-based I n s t i t u t e for A d v a n c e d Strategic a n d
Political S t u d i e s ) sa s j e d i t e m u Izraelu, koji se zalagao za o b u
stavu m i r o v n o g p r o c e s a koji je tada bio u tijeku. U toj su studiji,
p o d n a s l o v o m " P o t p u n p r e k i d : n o v a strategija z a s p a s emlje",
iznijeti savjeti t a d a i z a b r a n o m p r e m i j e r u Netanjahtiu "da blisko
surauje s T u r s k o m i J o r d a n o m k a k o bi se obuzdalo, destabilizi
ralo i o d b a c i l o " r e g i o n a l n u o p a s n o s t i p o m o g l o zbaciti S a d a m a
H u s e i n a , ije bi svrgavanje s vlasti t r e b a l o biti glavni cilj izrael-

Z a k l a d e za idovske studije, I n s t i t u t a za v i s o k e s t r a t e k e i p o l i

256

F e i t h o v u miljenju, Izrael n i k a d a ne bi t r e b a o ui u i s k r e n e p r e
g o v o r e s a r a p s k i m z e m l j a m a ni s p a l e s t i n s k o m vlasti z a t o t o
n i s u d e m o k r a t s k i . Nadalje, k r e n j e ljudskih prava u Siriji, I r a n u
i Iraku o p r a v d a v a a g r e s i v n u p o l i t i k u Sjedinjenih A m e r i k i h
Drava i Izraela u s m j e r e n u na svrgavanje n e d e m o k r a t s k i h i r e
presivnih reima. Izraelsku okupaciju palestinskih podruja opra
vdavaju k a o o s i g u r a v a n j e n a c i o n a l n e s i g u r n o s t i d e m o k r a t s k o g
Izraela.
F e i t h je bio lan n e w y o r s k o g a Vijea za i n o z e m n e o d n o s e ,
p r e d s j e d n i k n e k o n z e r v a t i v n o g a C e n t r a z a s i g u r n o s n u politiku,
tike studije (u J e r u z a l e m u ) , j e d a n od osnivaa organizacije O n e
J e r u s a l e m i N a c i o n a l n o g i n s t i t u t a za j a v n u politiku, voditelj sku
pine za prouavanje p r o t u r a k e t n e o b r a n e , savjetnik u i d o v s k o m
i n s t i t u t u z a pitanja n a c i o n a l n e s i g u r n o s t i , d i r e k t o r odvjetnike
k u e F e i t h & Zell, P.C. i odvjetnik korporacije N o r t h r o p G r u m
man.

1 1

11

Asia Times Online, "Profile of a N e o - C o n : D o u g l a s F e i t h " , 14. rujna 2 0 0 4 . ,

na http://www.atimes.com/atimes/Front_Page/FI 14Aa02.html

257

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

Ne ba potpun raskid

N e d u g o poslije invazije na Irak, R i c h a r d Perle, u to vrijeme

p r e d s j e d n i k Savjetodavnog o d b o r a u P e n t a g o n u , izjavio je kako
j e " u o v o m e sluaju m e u n a r o d n i z a k o n prijeio d a s e uini
p r a v u stvar". T v r d i o je k a k o " n e m a praktinoga m e h a n i z m a koji
bi b i o u skladu s p r a v i l i m a Ujedinjenih n a r o d a i p o m o u kojega
bi se m o g l o p o s t u p a t i p r e m a S a d a m u H u s e i n u " . U to su vrijeme
te njegove izjave izazvale p o l e m i k u m e u k r i t i a r i m a rata, koji
s u s p r a v o m tvrdili d a s u o n e o p r e n e s l u b e n o m a m e r i k o m
stajalitu p o k o j e m u j e invazija n a Irak bila z a k o n i t a .

Trojica od estorice a u t o r a studije " P o t p u n prekid: n o v a stra

tegija za s p a s z e m l j e " , Perle (voa t i m a IASPS-a), W u r m s e r i
F e i t h sudjelovali su i u izradi strategije za Bliski istok, koja je
ukljuivala i s n a n u p o t p o r u n e p o p u s t l j i v o j politici izraelskoga
p r e m i j e r a Ariela a r o n a u i z r a e l s k o - p a l e s t i n s k o m e s u k o b u .

Godine 1997. Feith i ostali desniari cionisti u SAD-u izraavali

su nezadovoljstvo zbog t o g a t o N e t a n j a h u o v a vlada nije " o d b a
cila p r o c e s iz Osla", k a k o je F e i t h n a p i s a o u n e o k o n z e r v a t i v n o m
asopisu A m e r i k o g idovskog o d b o r a Commentary.

U Bushovoj vladi Perle je bio p r e d s j e d n i k O d b o r a za o b r a m

b e n u politiku u M i n i s t a r s t v u o b r a n e , F e i t h je bio p o m o n i k m i
n i s t r a o b r a n e z a d u e n za vojnu p o l i t i k u , a W u r m s t e r glavni sa
vjetnik p o t p r e d s j e d n i k a Cheneyja za Bliski istok. Na to je mjesto
d o a o i z M i n i s t a r s t v a vanjskih poslova, gdje m u j e n a d r e e n i
bio n e o k o n z e r v a t i v a c i j a s t r e b J o h n Bolton, p o m o n i k m i n i s t r a
z a d u e n za k o n t r o l u naoruanja.
M e u lanovima s k u p i n e IASPS, koja je radila na "Novoj izra
elskoj strategiji do 2 0 0 0 " (A N e w Israeli Strategy T o w a r d 2000),
bili su J a m e s C o l b e r t iz idovskoga i n s t i t u t a za pitanja nacional
n e s i g u r n o s t i , M e y r a v W u r m s e r i z I n s t i t u t a z a istraivanje m e
dija n a B l i s k o m i s t o k u ( M i d d l e East M e d i a R e s e a r c h I n s t i t u t e ,
M E M R I ) i J o n a t h a n T o r o p iz W a s h i n g t o n s k o g i n s t i t u t a za poli
tiku p r e m a Bliskom i s t o k u ( W a s h i n g t o n I n s t i t u t e for N e a r East
Policy), t r u s t a m o z g o v a n e o k o n z e r v a t i v a c a koji j e o s n o v a o p r e
d s j e d n i k A m e r i k o g o d b o r a z a j a v n a pitanja Izraela (AIPAC-a).
U vrijeme objavljivanja Izvjea W u r m s e r je bio lan IASPSA-aKao ideja vodilja za taj novi okvir izraelsko-amerike politike,
u Izvjeu se p r e d l a e da n o v a vlada s t r a n k e Likud:
258

promijeni narav svojih odnosa s Palestincima, ukljuujui i podravanje

prava na samoobranu na svim palestinskim podrujima i njegovanje
alternative iskljuivoj vlasti Jasera Arafata nad palestinskim drutvom;
stvori nov temelj za odnose sa Sjedinjenim Amerikim Dravama, s
naglaskom na neovisnost, zrelost, strateku suradnju na podrujima
od zajednikog interesa i unaprjeenje zapadnih vrijednosti;
budui da ima tu mogunost, da napravi potpun prekid; da osmisli
mirovni proces i strategiju na potpuno drukijim intelektualnim te
meljima, mirovni proces kojim e ponovno uvesti strateku inicijativu i
svome narodu osigurati prostor za pokretanje sve raspoloive energije
u svrhu ponovne izgradnje cionizma, ije polazite mora biti gospodar
ska reforma.
12

F e i t h je z a t i m o p i s a o k a k o t r e b a izgledati korjenit p r e k i d s
o n i m t o j e n a z v a o o k v i r n i m n a e l o m p r e g o v o r a " m i r sada".
U m j e s t o toga naela, p r e p o r u i o j e d a N e t a n j a h u i s p u n i svoje
obeanje iz p r e d i z b o r n e k a m p a n j e o " m i r u p o m o u s n a g e " , i
d o d a o : "Odbacivanje S p o r a z u m a iz O s l a prisililo bi Izrael, u p r
v o m e r e d u , d a ispravi najveu p o g r j e k u s a d r a n u u t o m e s p o
r a z u m u - da n a o r u a d e s e t k e tisua p a l e s t i n s k i h policajaca". J o
je u s t v r d i o k a k o su " p a l e s t i n s k e s n a g e s i g u r n o s t i najvei u s p j e h
p o s t i g l e u p o g o r a n j u p r o b l e m a t e r o r i z m a u Izraelu".
P r e d l o i o je da Izrael " s m a n j i oekivanja o s k o r o m m i r u " te
da " p r o p o v i j e d a t r e z v e n o s t i o b r a n u " . T e k k a d a je u Izraelu na
vlast dola n o v a vlada s t r a n k e Likud, s p r e m i j e r o m S a r o n o m na
elu, i k a d a su F e i t h i ostali cionisti p o p u t W o l f o w i t z a , Elliotta
A b r a m s a i Michaela Rubina, zajedno s militaristima p o p u t R u m -

12

F e i t h , D o u g l a s , P e r l e , R i c h a r d i dr., " A C l e a n Break: A N e w S t r a t e g y for

S e c u r i n g t h e R e a l m " , T h e I n s t i t u t e for A d v a n c e d S t r a t e g i c a n d Political S t u d i e s
(IASPS), (Potpun prekid: nova strategija za ouvanje zemlje. Institut za visoke
strategijske i politike studije), Jeruzalem, 1996., www.israeleconomy.org/
sratl.htm

259

F. William Engdahl

sfelda i Cheneyja, uzeli u svoje r u k e a m e r i k u p o l i t i k u p r e m a

Bliskom i s t o k u , z a v r i j e m e m a n d a t a p r e d s j e d n i k a G e o r g e a W .
Busha, Izrael je, uz p o t p o r u SAD-a, n a p r a v i o " p o t p u n p r e k i d " s
okvirnim naelima Sporazuma iz Osla.
13

POGOVOR

Mackinderova nona mora

Z a s a m o nekoliko godina W a s h i n g t o n j e zamisli b r i t a n s k o g a
oca g e o p o l i t i k e sir Halforda M a c k i n d e r a u s p i o p r e t v o r i t i u n o
nu m o r u , u scenarij strave i uasa Z b i g n i e w a Brzezinskog, H e n ryja Kissingera i d r u g i h v e t e r a n a a m e r i k e vanjske p o l i t i k e Hla
d n o g a rata, koji su prouavali i shvaali m o M a c k i n d e r o v i h
procjena.
G o l e m e gospodarske i ljudske potencijale zemalja euroazijskoga k o p n a d o s l o v n o su prisiljavali, p r o t i v n o p r i r o d n i m m o g u n o
s t i m a toga podruja, na stvaranje m e u s o b n i h g o s p o d a r s k i h i
vojnih veza u kojima je, prvi p u t u povijesti, p o k r e t a k a s n a g a
p o s t a l a a g r e s i v n a uloga A m e r i k e u svijetu.

Ibid.

260

Oit p o k r e t a geopolitike s u r a d n j e m e u euroazijskim z e m

ljama jest Kina. Ta zemlja s najveim brojem stanovnika na svijetu
i s g o s p o d a r s t v o m koje biljei d v o z n a m e n k a s t u s t o p u rasta,
m o r a l a j e u r n o o s i g u r a t i p a r t n e r e s a v e z n i k e koji e joj j a m i t i
e n e r g e t s k u s i g u r n o s t . E n e r g e t s k i div, Rusija, trebala je stvoriti
trgovinske veze izvan d o m e t a a m e r i k e k o n t r o l e , k a k o bi razvila
i o b n o v i l a svoje u n i t e n o g o s p o d a r s t v o . Te k o m p l e m e n t a r n e
p o t r e b e bile s u k r i s t a l n o j a s n a klica o n o g a t o s u s t r a t e z i i z
W a s h i n g t o n a i Sjedinjenih A m e r i k i h Drava oznaili k a o novi
h l a d n i rat, rat za energiju, naftu i, n a d a s v e , p r i r o d n i plin. I o v o
ga je p u t a , k a o i u p r o l o m e H l a d n o m e r a t u , najvanija m o n e t a
bila vojna m o .
261

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

G o d i n e 2 0 0 6 . bilo je sasvim j a s n o da su M o s k v a i Peking

odluili poboljati s u r a d n j u s a s u s j e d n i m z e m l j a m a n a e u r o a zijskome k o p n u . Sloili su se da trebaju oivjeti svoju oslabljenu
organizaciju, koju su zajedniki osnovali 2 0 0 1 . g o d i n e , poslije
azijske krize iz 1998. g o d i n e - angajsku organizaciju za s u r a
dnju ( S h a n g h a i C o o p e r a t i o n O r g a n i z a t i o n , S C O ) . Geopolitiki
g l e d a n o , t a j e organizacija imala vrlo v a n e lanice. M e d u njima
su bile n a f t o m b o g a t e zemlje - K a z a h s t a n , U z b e k i s t a n , Kirgistan, T a d i k i s t a n te Kina i Rusija. G o d i n e 2 0 0 6 . Kina i Rusija
p o e l e s u n a t u organizaciju gledati k a o n a p o e t a k p r o t u t e e
sve j e d n o s t r a n i j o j a m e r i k o j politici sile. Ta je organizacija ra
spravljala o p r o j e k t i m a s u r a d n j e po p i t a n j i m a energije, ak i
zajednike vojne o b r a n e .

Z b o g injenice d a j e n e k a d a m o n a C r v e n a armija p o s t a l a

Pritisci sve oajnije a m e r i k e vanjske politike prisiljavaju

zemlje diljem e u r o a z i j s k o g a k o p n a n a stvaranje "koalicije n e
sklonih". M o g u n o s t takve suradnje euroazijskih zemalja - Kine,
K a z a h s t a n a pa ak i Irana - dovoljno je s t v a r n a i p o s v e razvidna.
N o k a r i k a koja p r i t o m n e d o s t a j e j e s t vojna s i g u r n o s t , koja t u
suradnju m o e uiniti m a n j e osjetljivom na zveckanje o r u j e m i
na taktiku zastraivanja koju primjenjuju W a s h i n g t o n i N A T O .
Postoji s a m o j e d n a sila na kugli zemaljskoj koja ima n u k l e a r n e i
vojne temelje te z n a n j e i vjetine kojima to m o e o m o g u i t i , a
to je Rusija.

ljutura svoje bive slave, p l a n e r i iz W a s h i n g t o n a sasvim su oi

to pretpostavili k a k o je stanje p r i p r a v n o s t i r u s k e vojske od zavr
e t k a H l a d n o g a rata zapravo s m i j e n o .
No Rusija se nije n i k a d a o d r e k l a svoga a d u t a - svoje s t r a t e
ke n u k l e a r n e moi.
T i j e k o m sveopeg g o s p o d a r s k o g kaosa iz v r e m e n a vladavine
r u s k o g p r e d s j e d n i k a Jeljcina, Rusija nije p r e s t a l a p r o i z v o d i t i
n a j s u v r e m e n i j u vojnu o p r e m u .
U svibnju 2 0 0 3 . , n e k o l i k o mjeseci n a k o n s t o j e ameriki p r e
dsjednik George Bush j e d n o s t r a n o p r e k i n u o bilateralni S p o r a z u m
o p r o t u r a k e t n o j obrani s Rusijom, n a p a o Afganistan i b o m b a r d i
ranjem p o k o r i o Bagdad, ruski je predsjednik, u svome godinjem
obraanju naciji, o d a s l a o n o v u p o r u k u s v o m e n a r o d u .
T a d a je prvi p u t j a v n o p r o g o v o r i o o p o t r e b i m o d e r n i z a c i j e
r u s k o g a n u k l e a r n o g a r s e n a l a p r o i z v o d n j o m novih tipova oruja
"koje e d u g o r o n o o s i g u r a t i u i n k o v i t u o b r a n u Rusije i njezi
nih saveznika".
Kao odgovor na B u s h o v o nepotivanje S p o r a z u m a o antibalistikim r a k e t a m a , a t i m e i S p o r a z u m a Start II, Rusija je, s a s v i m
razumljivo, p r e s t a l a s povlaenjem i u n i t a v a n j e m svojih r a k e t a
SS-18 MIRVed. P r e m a u g o v o r u o smanjenju naoruanja Start II,
obje su s t r a n e do 2 0 0 7 . t r e b a l e p o t p u n o povui r a k e t e s vie
s t r u k i m n u k l e a r n i m bojevim glavama, tj. r a k e t e M I R V e d .

Ruska medvjedica otri svoje nuklearne zube...

S pribliavanjem snaga N A T O - a granicama Rusije sa svih stra
na, s p o s t a v l j a n j e m a m e r i k i h b o m b a r d e r a B-52 i p o d m o r n i c a
SSBN, koji nose n u k l e a r n o oruje, na strateke poloaje uz vanjsku
o b r a m b e n u c r t u Rusije, t e s a i r e n j e m a m e r i k o g a p r o t u r a k e t n o g tita od G r e n l a n d a p r e k o Velike Britanije do Australije i
J a p a n a , a sada ak do Poljske i eke, ne i z n e n a u j e injenica da
r u s k a Vlada poinje reagirati.
262

Rusija je t a d a p o e l a rekonfiguraciju svojih r a k e t a SS-18 s

v i e s t r u k i m b o j e v i m g l a v a m a , k a k o bi njihov vijek trajanja
p r o d u i l a d o 2 0 1 6 . g o d i n e . P o t p u n o o p r e m l j e n e r a k e t e SS-18
imaju d o m e t od 11.000 k i l o m e t a r a . K t o m e je Rusija razmjestila
svoje p o k r e t n e n u k l e a r n e r a k e t e SS-24 M l .
U p r o r a u n u za 2 0 0 3 . g o d i n u , r u s k a je Vlada p o s t a v i l a k a o
prioritet financiranje raketa SS-27 ili Topol-M, s j e d n o m bojevom
glavom, a r u s k o M i n i s t a r s t v o o b r a n e p o e l o je p o n o v n o izvoditi
p o k u s n a lansiranja obaju tipova raketa - SS-27 i T o p o l - M .
263

William Engdahl

STOLJEE RATA 2

U prosincu 2006. predsjednik Putin ruskim je novinarima

r e k a o k a k o j e koritenje n o v o g a r u s k o g a p o k r e t n o g a i n t e r k o n t i
n e n t a l n o g s u s t a v a balistikih raketa, Topol-M, kljuno za nacio
n a l n u s i g u r n o s t Rusije. Izjavio je: "Odravanje s t r a t e k e r a v n o
tee z n a i t e d a n a e s t r a t e k e s n a g e odvraanja trebaju biti
kadre jamiti neutralizaciju svakog m o g u e g agresora, bez obzira
n a t o kakve s u s t a v e m o d e r n o g n a o r u a n j a posjeduju". P r i t o m j e
n a u m u n a d a s v e i m a o a m e r i k u V l a d u i njezinu n u k l e a r n u p r e
mo.

on u Bijelome m o r u . R a k e t a je prevalila tisue kilometara i uspje

n o p o g o d i l a cilj - m a k e t u na p o l u o t o k u K a m a t k i . R a k e t e tipa
Bulava bit e, k a k o je p l a n i r a n o , p o s t a v l j e n e na r u s k i m n u k l e a r
n i m p o d m o r n i c a m a klase Borey p o e t k o m 2 0 0 8 . g o d i n e .

F.

U isto je vrijeme ruski m i n i s t a r o b r a n e Sergej Ivanov najavio

d a e R u s k a vojska t i j e k o m sljedeih d e s e t g o d i n a p o s t a v i t i j o
69 r a k e t n i h s u s t a v a u p o d z e m n i m silosima i p o k r e t n i h s u s t a v a
T o p o l - M . N e p o s r e d n o poslije g o v o r a u M i i n c h e n u , p r e d s j e d n i k
P u t i n najavio je k a k o je svoga s t a r o g prijatelja iz KGB-a/FSB-a
Ivanova i m e n o v a o svojim p r v i m z a m j e n i k o m , z a d u e n i m z a na
dzor cjelokupne vojne industrije.
R u s k o M i n i s t a r s t v o o b r a n e izvijestilo je da Rusija od sijenja
2 0 0 6 . posjeduje 9 2 7 vozila za prijevoz n u k l e a r n o g oruja i 4.279
n u k l e a r n i h bojevih glava, n a s p r a m 1.255 amerikih vozila i 5.966
n u k l e a r n i h bojevih glava. N e m a te sile na kugli zemaljskoj koja
i m a s n a g u iole p r i b l i n u t o l i k i m k a p a c i t e t i m a z a m a s o v n o u n i
tenje. To je pravi razlog z b o g kojega je potajni ali krajnji cilj
c j e l o k u p n e a m e r i k e vanjske politike, v o j n e i e k o n o m s k e , j o
od zavretka H l a d n o g a rata, b i o i o s t a o p o t p u n o r a s t a k a n j e R u
sije.
U travnju 2 0 0 6 . R u s k a je vojska testirala novu r a k e t u K 6 5 M R, n a m i j e n j e n u p r o b o j u a m e r i k o g a sustava p r o t u r a k e t n e o b r a
n e . Bio je to d i o p r o g r a m a testiranja i razmjetanja j e d n o o b r a z
n i h bojevih glava i za balistike r a k e t e koje bi se l a n s d i r a l o s
k o p n a i za o n e koje bi se lansiralo s m o r a . Ta n o v a h i p e r s o n i n a
raketa s p o s o b n a j e mijenjati p u t a n j u .
etiri m j e s e c a prije t o g a Rusija je u s p j e n o t e s t i r a l a svoju
m o r n a r i k u inaicu r a k e t e T o p o l - M , r a k e t u tipa Bulava ICBM.
L a n s i r a n a j e s j e d n e o d balistikih r a k e t n i h p o d m o r n i c a T y p h o 264

Govorei o u s p j e n o m e testiranju r a k e t e K65M-R, na r u s k o

me p o l i g o n u "Kapucin jar" u travnju 2 0 0 6 . g o d i n e , zapovjednik
r u s k i h stratekih r a k e t n i h snaga general Nikolaj Solovcov izjavio
je kako bi ameriki planovi o sustavu r a k e t n e o b r a n e "mogli u g r o
ziti s t r a t e k u s t a b i l n o s t . P l a n i r a n i o p s e g a m e r i k o g r a z m j e
tanja. .. s u s t a v a r a k e t n e o b r a n e toliko je velik d a j e strah od toga
k a k o b i o n m o g a o imati n e g a t i v n e u i n k e n a p a r a m e t r e r u s k o g a
n u k l e a r n o g potencijala sasvim o p r a v d a n " . Mislio je na a m e r i k u
n a m j e r u p o s t i z a n j a d o m i n a c i j e p u n o g a s p e k t r a , tj. n u l d e a r n e
premoi.
Potkraj 2 0 0 7 . g o d i n e n a djelu j e b i o p o e t a k n o v o g A r m a g e d o n a . J e d n o s t r a n a vojna politika a m e r i k e Vlade, t o se m o g l o i
oekivati, p o t a k n u l a je Rusiju na izgradnju s n a n o g o b r a m b e n o
g a s u s t a v a . M o g u n o s t svjetskog n u k l e a r n o g sraza, uslijed p o grjene p r o c j e n e , iz d a n a u d a n biva sve vea. U k o j e m u bi to
t r e n u t k u neki ameriki p r e d s j e d n i k , ne daj Boe, m o g a o odlui
t i izdati zapovijed z a p o t p u n p r e v e n t i v n i n u k l e a r n i n a p a d n a
Rusiju, k a k o bi sprijeio razvoj njezinih s n a g a do p o n o v n e razi
ne u z a j a m n o g zastraivanja i odvraanja od n a p a d a ?
Taj n o v i A r m a g e d o n nije ba onaj A r m a g e d o n za koji m o l e
kranski fanatici Georgea Busha d o k snivaju o svom "uzaau".
To je A r m a g e d o n u k o j e m u bi Rusija i Sjedinjene A m e r i k e
D r a v e izloile p l a n e t Z e m l j u t o l i k o m zraenju da bi u t o m e
p r o c e s u vjerojatno u n i t i l e l j u d s k u civilizaciju.
U s v e m u t o m e i r o n i n o je to t o su, u k o n t e k s t u eprtljavo
i z v e d e n o g a m e r i k o g r a t a u I r a k u , nafta i vrtoglav p o r a s t cijene
nafte poslije 2 0 0 3 . o m o g u i l i Rusiji da z a p o n e s m u k o t r p n i m
p o s l o m o b n o v e u n i t e n o g g o s p o d a r s t v a i vojnih kapaciteta. P u tinova Rusija vie nije velesila koja, k a o nekada, prosi milostinju.
O n a s e k o r i s t i n a f t o m k a o svojim o r u j e m , k a k o b i p o n o v n o iz
gradila svoje n u k l e a r n o oruje.
265

F. William Engdahl

B u s h o v a A m e r i k a j e s t zemlja iscrpljena i d u g o m o p t e r e e n a
g o s p o d a r s t v a , zemlja koja p o k u a v a o d i g r a t i na svoj posljednji
a d u t - g o l e m u vojnu m o , k a k o bi ojaala dolar i svoju ulogu
j e d i n e svjetske velesile. To je, vjerojatno, najopasnije stjecite
s n a g a i dogaaja s k o j i m a se svijet s u o i o u cijeloj svojoj p o
vijesti. Budui da se sve to skrovito p r o v o d i iza vojnoga a r g o n a
i potisnute strateke rasprave u Sjedinjenim Amerikim
D r a v a m a i u veini drava Z a p a d n e E u r o p e , gotovo n i t k o n e m a
p o j m a o t o m e koliko je o p a s n a p o s t a l o ludilo koje p o k r e e poli
tiku W a s h i n g t o n a .
F. William Engdahl, Wiesbaden, kobvoza2007.

DODATAK A

" U M R E Z E N O UPRAVLJANJE"
- NEOKONZERVATIVNI
TRUSTOVI MOZGOVA
Richard Perle bio bi beznaajan lik tipa R a m b a da iza njega ne
stoji d o b r o organiziran stroj, koji se sastoji od t r u s t o v a m o z g o v a
iz W a s h i n g t o n a i o s o b a iz medija koje n e m i l o s r d n o igou njiho
ve politike p r o t i v n i k e . Ti t r u s t o v i m o z g o v a , koji ine sr Perleo v e m o i u W a s h i n g t o n u , j e s u C e n t a r za s i g u r n o s n u politiku
F r a n k a Gaffneya, Perleov A m e r i k i p o d u z e t n i k i institut, i d o
vski i n s t i t u t z a pitanja n a c i o n a l n e s i g u r n o s t i QINSA), W a s h i n g t o n s k i i n s t i t u t z a politiku p r e m a Bliskom istoku D e n n i s a R o s sa, biveg izaslanika p r e d s j e d n i k a C l i n t o n a za Bliski istok, i In
s t i t u t a H u d s o n g o s p o e M e y r a v W u r m s e r . Njezin s u p r u g D a
vid W u r m s e r , blizak Perleov prijatelj, bio je d i r e k t o r studija za
Bliski i s t o k n a Perleovu A m e r i k o m p o d u z e t n i k o m i n s t i t u t u .
Ista aica ljudi i s t o d o b n o je, k a o i Perle, sjedila u o d b o r i m a
n e k o l i k o i n s t i t u t a za politiku, t o je stvaralo d o j a m o t o m e k a k o
postoji velik broj razliitih organizacija koje zagovaraju istu r a t n o h u k a k u politiku p r e m a Bliskom istoku. Primjerice, Meyrav
W u r m s e r , d i r e k t o r i c a C e n t r a z a politiku p r e m a Bliskom i s t o k u
p r i I n s t i t u t u H u d s o n , i s t o d o b n o je i u F o r u m u za Bliski istok.
T a k o e r je pisala za Perleov Jerusalem Post i bila jedan od osnivaa
I n s t i t u t a za istraivanje medija na Bliskom istoku, za koji se n e
d a v n o u j e d n o m lanku l o n d o n s k o g a lista Guardian o t k r i l o d a j e
projekt izraelske obavjetajne slube, koji a m e r i k i m k o n g r e s n i c i m a dostavlja prijevode vrlo p r o b r a n i h lanaka iz a r a p s k i h m e
dija, k a k o bi utjecala na njihovo vienje Bliskog istoka.

266

267

F: William Engdahl

STOLJEE R A T A 2

Perle i M i c h a e l L e d e e n , o s o b a za vezu i z m e u O l i v e r a N o r
tha i Izraelaca u vrijeme afere I r a n - C o n t r a , t a k o e r su bili lano
vi o d b o r a JINSA-e, k a o i J o h n Bolton i Douglas Feith prije negoli
su p r e u z e l i d u n o s t i u Bushovoj vladi. Leeden je z a g o v a r a o " t o
talni rat" protiv neprijatelja Izraela na Bliskom istoku, ukljuujui
p r o m j e n u r e i m a ne s a m o u Iraku, n e g o i u I r a n u , Siriji i Saudijskoj Arabiji te p r o m j e n u p a l e s t i n s k e vlasti. To je z a g o v a r a o u
j e d n o m l a n k u objavljenom u l o n d o n s k o m listu Financial Times
24. rujna 2002. godine, p o d naslovom "Pravi neprijatelj jest blisko
i s t o n a tiranija ( s i c ) " .

M n o g i su ga kritizirali zbog njegova n e o k o n z e r v a t i v n o g i p r o c i o nistikog politikog p r o g r a m a . U emisiji BBC-a p o d nazivom " T h e

W a r Party" ( S t r a n k a r a t a ) , e m i t i r a n o j u svibnju 2 0 0 3 . , n e o k o n zervativka Meyrav W u r m s e r , s u p r u g a lana A E I - a Davida W u r m s e r a i lanica I n s t i t u t a H u d s o n , izjavila je: " M n o g i su od n a s
i d o v i " i: "Svi s m o m i , z a p r a v o , p r o i z r a e l s k i o r i j e n t i r a n i , n e k i
ee, a n e k i m a n j e e s t o k o " .

N e o k o n z e r v a t i v n a m r e a t r u s t o v a mozgova za kreiranje poli

tike, o s o b i t o vojne i vanjske, d o i s t a je i m p r e s i v n a . Bez r a z u
mijevanja te m r e e i u l o g e tih t r u s t o v a m o z g o v a nije m o g u e
razumjeti p r o m j e n e u amerikoj vojnoj i vanjskoj politici od 2 0 0 1 .
g o d i n e . T a m r e a j e s t v r s t a " u m r e e n o g upravljakog stroja",
iji v r s t o p o v e z a n i i i s p r e p l e t e n i lanovi upravljaju p o l i t i k o m
iza zavjese, u obliku s l o e n e p a u k o v e m r e e intriga i o b m a n a .
T i n e o k o n z e r v a t i v n i t r u s t o v i m o z g o v a o m o g u i l i s u maloj
m r e i j a s t r e b o v a p o l u g u moi d a l e k o veu od njihove brojnosti.
Najvaniji m e u t i m t r u s t o v i m a m o z g o v a jesu:

P r e d s j e d n i k toga i n s t i t u t a Bruce Kovner, p o t o m a k i d o v s k e

obitelji koja je u A m e r i k u doselila iz Rusije, bio je d i r e k t o r orga
nizacije C a x t o n A s s o c i a t e s LLC, velike m e e t a r s k e financijske
kue koja upravlja ulaganjima A m e r i k o g a p o d u z e t n i k o g insti
t u t a . Z a n e o k o n z e r v a t i v c a K o v n e r a govori s e d a j e o s o b n o teak
2,5 milijarde dolara. Bio je blizak prijatelj R i c h a r d a Perlea, lana
A E I - a , i Dicka Cheneyja. G o d i n e 2 0 0 7 . s A m e r i k i m p o d u z e t
n i k i m i n s t i t u t o m , k a o z n a n s t v e n i c i ili predavai, bili su p o v e
zani sljedei i s t a k n u t i n e o k o n z e r v a t i v c i :
John R. Bolton,

bivi p r e d s t a v n i k Sjedinjenih A m e r i k i h D r a v a pri

Ujedinjenim narodima.

Lynne Cheney,

s u p r u g a p o t p r e d s j e d n i k a D i c k a C h e n e y j a , vii p r e
dava na A m e r i k o m poduzetnikom institutu. Gospoa Che
ney ima dugogodinje veze s vojno-industrijskim krugom. Od
1 9 9 4 . d o sijenja 2 0 0 1 . bila j e l a n U p r a v n o g a o d b o r a k o m p a
nije L o c k h e e d M a r t i n , t o joj j e d o n i j e l o z a r a d u o d 5 0 0 . 0 0 0
dolara (u obliku raznih honorara). Kompanija Lockheed Mar
tin bila je najvei d o b i t n i k projekta izgradnje p r o t u r a k e t n o g a
o b r a m b e n o g sustava u vladi B u s h a i C h e n e y j a .

A. Ameriki poduzetniki institut za istraivanja javne politike (Ame

rican Enterprise Institute for Public Policy Research)
Sa s j e d i t e m u W a s h i n g t o n u , p o z n a t i j i k a o A E I ( A m e r i c a n
E n t e r p r i s e I n s t i t u t e ) , taj i n s t i t u t b i o je s r e d i t e ih s t o e r poli
tike n e o k o n z e r v a t i v a c a . P o s t a o j e

David Frum, p i s a c k n j i g a i b i v i p i s a c g o v o r a z a p r e d s j e d n i k a B u s h a

j e d a n o d v o d e i h tvoraca

d r a v n e p o l i t i k e u v r i j e m e d r u g o g a m a n d a t a p r e d s j e d n i k a Bu

("Osovina

zla").

Reuel Mare Gerecht,

direktor Odjela Bliskoistona inicijativa u

P r o j e k t u z a n o v o a m e r i k o stoljee, n e k a d a s t r u n j a k z a Bliski
istok u CIA-i.

sha, ukljuujui i davanje prijedloga za slanje " g o l e m i h " s n a g a

od 2 0 . 0 0 0 vojnika u Irak, 2 0 0 7 . g o d i n e . Vie od d v a d e s e t djelat
nika toga i n s t i t u t a d r a l o je n e k u od d u n o s t i u B u s h o v o j vladi
ili u n e k o m od b r o j n i h vladinih p o v j e r e n s t a v a i r a d n i h s k u p i n a .
2

S u e l l e n t r o p , C h r i s s , " R i c h a r d P e r l e - W a s h i n g t o n ' s faceful b u r e a u c r a t " ,

na slate.com. 23. kolovoza 2002.

268

O p o v e z a n o s t i L y n n e C h e n e y s k o m p a n i j o m L o c k h e e d M a r t i n vidi: " L y n
n e V . C h e n e y R e s i g n s from L o c k h e e d M a r t i n B o a r d " (Lyne V . C h e n e y d a l a
o s t a v k u na l a n s t v o u o d b o r u k o m p a n i j e L o c k h e e d M a r t i n ) , Lockhead Martin press
release, 5. sijenja 2 0 0 1 .

269

STOLJEE R A T A 2

F. William Engdahl

Newt Gingrich,

lan Republikanske stranke i predsjednik Zastup

n i k o g a d o m a a m e r i k o g a K o n g r e s a o d 1 9 9 5 . d o 1 9 9 9 . t e vii
predava na Amerikom poduzetnikom institutu iz predme
ta informacijske tehnologije, vojske i politike.

Ayaan Hirsi Ali, b i v a n i z o z e m s k a p o l i t i a r k a , a k t i v i s t i c a z a p r a v a

e n a i kritiarka islamizma i erijatskog prava.

Frederick Kagan,

vojni povjesniar, uz s v o g a b r a t a R o b e r t a (jednog

od osnivaa PNAC-a) i oca, neokonzervativca D o n a l d a Kaga
na, potpisnik proglasa zvanog "Obnova sustava amerike obra
n e " (Rebuilding America's Defenses) iz 2000. godine, kao
dijela Projekta za n o v o a m e r i k o stoljee.
biva stalna predstavnica Sjedinjenih A m e r i k i h
D r a v a t i U j e d i n j e n i m n a r o d i m a , vii p r e d a v a n a A m e r i k o m
p o d u z e t n i k o m institutu, sve do smrti, 2006. godine.

Irving Kristol,

vii p r e d a v a n a A m e r i k o m p o d u z e t n i k o m i n s t i
t u t u , p o z n a t kao " k u m " n e o k o n z e r v a t i v i z m a t e osniva poli
t i k o g a s o p i s a The Public Interest i a s o p i s a o v a n j s k o j p o l i t i c i
The National Interest. N j e g o v s i n W i l l i a m K r i s t o l b i o j e i s t a k n u t
lan i jedan od osnivaa Projekta za novo ameriko stoljee.

Michael Leeden,

u m i j e a n u aferu I r a n - C o n t r a , blizak savjetnik Kar

la Rova, savjetnika predsjednika B u s h a za politiku. Sa supru
g o m Barbarom, zagovornik izgradnje novoga Salomonova hra
ma na Brdu h r a m a u Jeruzalemu.

Allan Meltzer, u z M i l t o n a F r i e d m a n a , p i o n i r m o n e t a r i z m a , t e o r i j e
po kojoj je inflacija u cijelosti r e z u l t a t p o r a s t a p o n u d e n o v c a .

Joshua Muravichik,

r e d o v n i profesor, bavi s e istraivanjima poli

tike Bliskoga istoka, demokracije, n e o k o n z e r v a t i z m a i povi
jesti socijalizma.

Charles Murray, s u a u t o r
v o m The Bell Curve

k o n t r o v e r z n e k n j i g e iz 1 9 9 4 . p o d n a s l o
( Z v o n o l i k a krivulja), u kojoj nastoji d o k a
zati i n t e l e k t u a l n u i n f e r i o r n o s t c r n a c a .

Michael Novak,

z n a n s t v e n i k z a p i t a n j a r e l i g i j e , filozofije i j a v n e
politike, direktor Odjela za d r u t v e n e i politike studije na
Institutu.
analitiar K o n g r e s a i politiki k o m e n t a t o r .

Richard Perle,

bio lan Amerikoga odbora za obranu i politiku i

pomonik ministra obrane.

Radoslaw Sikorski,

n e o k o n z e r v a t i v a c , bivi poljski m i n i s t a r o b r a - *
n e , d o veljae 2 0 0 7 . g o d i n e . R e d o v n i profesor n a A m e r i k o m

270

Fred Thompson,

bivi a m e r i k i s e n a t o r iz s a v e z n e d r a v e T e n n e s
see, za Ameriki poduzetniki institut istrauje "Nacionalnu
sigurnost i obavjetajnu slubu (Kine, Sjeverne Koreje i R u
sije)".

Ben Wattenberg, p i s a c g o v o r a z a p r e d s j e d n i k a L y n d o n a B . J o h n s o n a , d a n a s vii p r e d a v a n a I n s t i t u t u .

John Yoo,

radio u Uredu za pravno savjetovanje, b i o profesor n a

Boalt Hallu, d a n a s gostujui profesor na I n s t i t u t u .

Karl Zinsmeister,

Jeane Kirkpatrick,

Norman Ornstein,

p o d u z e t n i k o m institutu od 2 0 0 2 . do 2 0 0 5 . godine te izvrni

d i r e k t o r organizacije N o v a a t l a n t s k a inicijativa.

glavni u r e d n i k asopisa

American Enterprise

od

1994. do 2006., kada privremeno odlazi na mjesto pomo

nika predsjednika za unutarnju politiku.

to j e p o s e b n o v a n o , p o t p r e d s j e d n i k U p r a v n o g a o d b o r a
A m e r i k o g p o d u z e t n i k o g i n s t i t u t a bio je Lee R a y m o n d , koji je
sve d o p o e t k a 2 0 0 7 . g o d i n e b i o g e n e r a l n i d i r e k t o r k o m p a n i j e
ExxonMobil, najvee privatne naftne kompanije na svijetu. M e u
o s t a l i m l a n o v i m a U p r a v n o g a o d b o r a , uz K o v n e r a i R a y m o n d a ,
bili su, k a o p r e d s j e d n i k O d b o r a , Williard C. B u t c h e r , bivi di
r e k t o r b a n k e C h a s e , te, k a o lan O d b o r a , R o b e r t Pritzker, vla
snik hotela i agencija za n e k r e t n i n e , milijarder, ovjek broj 32 na
Forbesovu p o p i s a najbogatijih ljudi na svijetu.
Meu ostalim lanovima Upravnoga odbora Amerikog po
d u z e t n i k o g i n s t i t u t a bili s u H a r l a n C r o w , t e k s a k i milijarder
koji se bavi n e k r e t n i n a m a i vlasnik k o m p a n i j e C r o w Realty In
v e s t o r s . C r o w j e b i o lan U p r a v n o g a o d b o r a P r e d s j e d n i k e
knjinice za m a n d a t a G e o r g e a B u s h a starijeg, k a o i financijski
skrbnik sudca Vrhovnoga s u d a C l a r e n c e a T h o m a s a . C r o w je imao
n e o b i a n h o b i - skupljanja k i p o v a bivih i sadanjih tirana,
ukljuujui i kip Adolfa Hitlera. O s n o v a o je k o n z e r v a t i v n u poli
tiku organizaciju C l u b for G r o w t h (Klub za rast), koja se zalaga
la za sve B u s h o v e z a k o n e o smanjenju p o r e z a . Bili su tu i u m i r o
vljeni m u l t i m i l i j u n a s W a l l S t r e e t a R o b e r t G r e e n h i l l , k a o j o
j e d a n elitni lan U p r a v n o g a o d b o r a A m e r i k o g p o d u z e t n i k o g
i n s t i t u t a , bivi p r e d s j e d n i k k o m p a n i j e A m e r i c a n E x p r e s s H a r -

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

vey G o l u b , n e w y o r s k i m u l t i m i l i j u n a R o g e r H e r t o g , koji je bio i

predsjednik Instituta Manhattan, istaknutog trusta mozgova
n e o k o n z e r v a t i v a c a , te vlasnik n e o k o n z e r v a t i v n o g a s o p i s a New
Republic. U U p r a v n o m e o d b o r u A m e r i k o g p o d u z e t n i k o g insti
t u t a bio je i bivi r a s i s t - e u g e n i a r s H a r v a r d s k o g sveuilita Ja
m e s Q . W i l s o n , koji j e z a g o v a r a o ubijanje d u e v n o zaostalih
poinitelja zloina, zatim R a y m o n d Gilmartin, bivi p r e d s j e d n i k
f a r m a c e u t s k e k o m p a n i j e M e r c k & Co., koja je p r o i z v o d i l a lijek
Vioxx. Za vrijeme njegove vladavine u toj kompaniji, t a j e k o m
panija prikrila d o k a z e o t o m e d a t e t a b l e t e p r o t i v bolova m o g u
poveati m o g u n o s t s r a n o g i m o d a n o g udara. Pretpostavlja se
da je k o m p a n i j a M e r c k bila svjesna te o p a s n o s t i p e t g o d i n a prije
negoli je taj s k a n d a l izbio u j a v n o s t .

neyjeve vlade - Projekt za n o v o a m e r i k o stoljee ( P N A C ) , o s n o

Z n a k o v i t a j e injenica d a s u A m e r i k i p o d u z e t n i k i i n s t i t u t
financirale n e k e od najpoznatijih p r i v a t n i h obiteljskih zaklada i
k o m p a n i j a i z Sjedinjenih A m e r i k i h Drava. N a t o m e p o p i s u
su:
T h e Bradley F o u n d a t i o n , Inc. (Zaklada Bradley)
Coors Brewing Company (Kompanija Coors Brewing)
E x x o n M o b i l (naftna k o m p a n i j a )
Microsoft C o r p o r a t i o n (Korporacija Microsoft)
J o h n M . O l i n F o u n d a t i o n , Inc. (Zaklada J o h n M . O l i n )
Rockfeller B r o t h e r s F u n d ( F o n d brae Rockefeller)
Sarah Scaife F o u n d a t i o n (Zaklada Sarah Scaife)
Scaife F a m i l y F o u n d a t i o n (Zaklada obitelji Scaife)
S m i t h R i c h a r d s o n F o u n d a t i o n (Zaldada Smith R i c h a r d s o n )
Ukratko, taj glavni t r u s t m o z g o v a neokonzervativaca p o d u p i
rala je i njegovala iroka baza najbogatije i najmonije elite a m e
rikoga ustroja m o i . Z a k l a d a Scaife i Zaklada J o h n M. Olin bile
su najvei d o n a t o r i za n e o k o n z e r v a t i v n i projekt B u s h o v e i C h e -

Slubena web stranica Amerikog poduzetnikog instituta, httpt/Z

www.aei.org/

272

v a n 2 0 0 0 . g o d i n e . N e o k o n z e r v a t i v c i s u z a u z i m a h glavna m j e s t a
u U p r a v n o m e o d b o r u toga projekta.
B. Ameriki
Affairs

odbor za javna pitanja Izraela (American

Committee,
skraeno AIPAC)

Israel Public

A m e r i k i o d b o r z a j a v n a pitanja Izraela (AIPAC) j e s t p o s e b

na i n t e r e s n a s k u p i n a koja u a m e r i k o m e K o n g r e s u i u izvrnoj
vlasti lobira za odravanje bliskih o d n o s a i z m e u SAD-a i Izrae
la. Opisuje sebe k a o "Ameriki proizraelski lobi" (America's P r o Israel Lobby) i organizacija je s g o l e m i m brojem lanova, Zidova
i n e i d o v a . O s n o v a n je za v r i j e m e m a n d a t a p r e d s j e d n i k a Eis e n h o w e r a i od t a d a p o m a e o s i g u r a t i a m e r i k u p o m o i p o t p o
ru Izraelu. G o d i n e 1 9 9 7 . a s o p i s Fortune z a t r a i o je od lanova
K o n g r e s a da n a p r a v e p o p i s od "25 najmonijih" lobistikih orga
nizacija u W a s h i n g t o n u . To je 2 0 0 5 . u i n i o i list National Journal.
AIPAC je u obje s p o m e n u t e a n k e t e z a u z e o d r u g o mjesto, ispred,
p r i m j e r i c e , organizacije A F L - C I O i N a c i o n a l n o g u d r u e n j a za
n o e n j e oruja (National Rifle A s s o c i a t i o n ) , a p r v a na o b a p o p i
sa bila je A m e r i k a u d r u g a u m i r o v l j e n i k a ( A m e r i c a n A s s o c i a
tion of Retired Persons, AARP).
Pisani cilj AIPAC-a j e s t lobirati u a m e r i k o m e K o n g r e s u za
p i t a n j a i z a k o n e " k a k o bi a m e r i k o - i z r a e l s k i o d n o s i bili vrsti
t a k o d a obje z e m l j e m o g u djelovati z a j e d n i k i " i u s p j e n o
"sprijeiti Iran u nabavci n u k l e a r n o g oruja, boriti se p r o t i v t e
r o r i z m a i postii m i r " . lanovi O d b o r a AIPAC-a r e d o v i t o se sa
staju sa l a n o v i m a K o n g r e s a i organiziraju s u s r e t e na kojima iz
n o s e svoja gledita. O s i m toga, A I P A C i z r a u j e a n a l i z e glaso
vanja zastupnika u Predstavnikom d o m u i senatora glede njihova
glasovanja o z a k o n s k i m o d r e d b a m a koje se tiu Izraela. A I P A C
je uinkovit u pridobivanju p o t p o r e Izraelu m e u lanovima Kon
g r e s a i u Bijeloj kui.
U lanku od 6. lipnja 1987. list New York Times o p i s a o je orga
nizaciju AIPAC k a o "glavnu s n a g u za oblikovanje a m e r i k e poli
tike p r e m a Bliskom i s t o k u " . U l a n k u se n a v o d i : "Ta o r g a n i z a 273

F. William Engdahl

STOLJEE R A T A 2

cija i m a m o utjecati na to k o g a e p r e d s j e d n i k i k a n d i d a t iza

AIPAC-a, ali ne i s v o a m a s t r a n a k a u K o n g r e s u , k a k o bi s a z n a o

b r a t i u svoj tim, praktiki sprijeiti bilo kakvu p r o d a j u oruja

kakvu e r a z i n u p r o d a j e oruja Saudijcima A I P A C tolerirati."

nekoj arapskoj zemlji i biti katalizator za postizanje p r i s n i h voj

U svom r a d n o m izvjeu iz 2 0 0 6 . godine, p o d naslovom "Izra

n i h o d n o s a i z m e u P e n t a g o n a i Izraelske vojske. S n j e z i n i m v o

elski lobi i vanjska politika Sjedinjenih A m e r i k i h Drava" ( T h e

d e i m d u n o s n i c i m a savjetuju se o s o b e koje odluuju o politici

Israel Lobby a n d U. S. F o r e i g n Policy), p r o f e s o r J o h n M e a r s h e i -

u M i n i s t a r s t v u vanjskih p o s l o v a i u Bijeloj kui, te s e n a t o r i i

m e r sa Sveuilita C h i c a g o i p r o f e s o r S t e p h e n W a l t s K e n n e d y

generali."

School of G o v e r n m e n t ( F a k u l t e t a za d r a v n e p o s l o v e K e n n e d y )

Takav o d n o s i z m e u AIPACA-a i izraelske Vlade stvara i d r u

H a r v a r d s k o g sveuilita, n a v o d e d a j e A I P A C "najmonija i

ge v r s t e z a b r i n u t o s t i . Po Z a k o n u o prijavi s t r a n i h p r e d s t a v n i k a

najpoznatija" sastavnica irokog p r o i z r a e l s k o g a lobija, koja, p r e

( T h e F o r e i g n A g e n t s R e g i s t r a t i o n Act, FARA) sve o s o b e koje

ma njihovim rijeima, izopauje a m e r i k u vanjsku p o l i t i k u . U

primaju financijska sredstva ili djeluju u korist n e k e strane drave

t o m e izvjeu stoji: "AIPAC d u g u j e u s p j e h svojim m o g u n o s t i

m o r a j u se prijaviti. A I P A C je registriran k a o a m e r i k a lobistika

ma da n a g r a u j e o n e lanove K o n g r e s a i k a n d i d a t e za K o n g r e s

organizacija i tvrdi da ne p r i m a n i k a k v a financijska s r e d s t v a ni

koji p o d u p i r u njegov p r o g r a m i d a kanjava o n e koji m u s e s u

s m j e r n i c e od Izraela. Ljudi koji su ih n e k a d a kritizirali, p o p u t

protstavljaju. .. .AIPAC vodi r a u n a o t o m e da njegovi prijatelji

bivega senatora Williama Fulbrighta i biveg visokog d u n o s n i k a

dobiju z n a t n u financijsku p o t p o r u o d n e b r o j e n i h p r o i z r a e l s k i h

CIA-e Victora Marchettija, tvrde da se AIPAC t r e b a o registrira

organizacija. S d r u g e s t r a n e , o n i koje A I P A C dri neprijateljima

ti. N e d a v n i s k a n d a l p o v e z a n s a p i j u n a o m L a w r e n c e a Frankli-

Izraela m o g u biti s i g u r n i da e ta organizacija usmjeriti svoj n o

na, o t o m e k a k o je j e d a n a m e r i k i d u n o s n i k , p r e k o A I P A C - a iz

vac za i z b o r n u k a m p a n j u njihovih politikih p r o t i v n i k a . . . .Poan-

W a s h i n g t o n a , d o s t a v i o Izraelu vrlo tajne p o d a t k e o a m e r i k o j

ta je u t o m e da AIPAC, koji je de facto a g e n t s t r a n e drave, dri

politici p r e m a Iranu, p o t a k n u o je pitanje o primjeni zakona FARA

ameriki K o n g r e s u aci. U K o n g r e s u n e m a o t v o r e n e r a s p r a v e o

na AIPAC.
U svojoj knjizi The Power Game: How Washington Works (Igra moi:

politici Sjedinjenih A m e r i k i h D r a v a p r e m a Izraelu, iako t a

p o l i t i k a i m a posljedice p o cijeli svijet."

kako funkcionira W a s h i n g t o n ) H e d r i c k S m i t h tvrdi d a j e AIPAC

a s o p i s Economist, ranije p r i s t a a r a t a u I r a k u i a m e r i k e

p o s t a o s u p e r lobi i k a e : " T o l i k o je politiki jak da je 1 9 8 5 . , sa

vanjske politike, tvrdi k a k o je politiki utjecaj A I P A C - a j e d a n

svojim saveznicima, u s p i o prisiliti p r e d s j e d n i k a R e a g a n a da p o

od glavnih razloga a m e r i k e p o t p o r e Izraelu, i kae: " Z a t o je

vue s p o r a z u m o prodaji oruja koje je obeao (jordanskom) kralju

A m e r i k a m n o g o vie p r o i z r a e l s k i o r i j e n t i r a n a o d E u r o p e ? Vrlo

H u s e i n u . G o d i n e 1 9 8 6 . taj p r o i z r a e l s k i lobi u s p i o je sprijeiti

oit razlog lei u m o i dviju vrlo o e v i d n i h politikih sila - izra

R e a g a n o v o sklapanje j e d n o g d r u g o g u g o v o r a - o n o g a o prodaji

e l s k o g lobija (AIPAC-a) i religijske d e s n i c e . "

b o r b e n i h zrakoplova Saudijskoj Arabiji, a m i n i s t a r vanjskih p o

slova G e o r g e S h u l t z m o r a o je sjesti s g e n e r a l n i m d i r e k t o r o m
5

S h i p l e r , D a v i d K., " O n M i d l e E a s t Policy: A M a j o r I n f l u e n c e " (O politici

p r e m a B l i s k o m i s t o k u - velik utjecaj), New York Times, 6. s r p n j a 1 9 8 7 .

274

M e a r s h e i m e r , J o h n i W a l t , S t e p h e n , The Israel Lobby and U.S. Foreign Policy,

(Iraelski lobi i v a n j s k a p o l i t i k a S j e d i n j e n i h A m e r i k i h D r a v a ) , T h e L o n d o n
R e v i e w o f B o o k s , s v e z a k 2 8 , br. 6 , 2 3 . o u j a k 2 0 0 6 . , n a w w w . l r b . c o . u k
The Economist, " W h y A m e r i c a s u p p o r t s I s r a e l ? " ( Z a t o A m e r i k a p o d u p i r e
Izrael?), 3. kolovoza 2006.
6

275

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

Projekt za n o v o a m e r i k o stoljee o s n o v a n je u proljee 1997.

U v r i j e m e d o n o e n j a izvjea, m e d u l a n o v i m a P r o j e k t a za
n o v o a m e r i k o stoljee bila je veina kljunih o s o b a koje e ka
snije p r e u z e t i vlast n a d v o j n o m i j e d n o s t r a n o m v a n j s k o m p o l i
t i k o m p r e v e n t i v n i h ratova p r e d s j e d n i k a G e o r g e a W . B u s h a .

C.

Projekt za novo ameriko stoljee

(PNAC)

M e u njegovim o s n i v a i m a bili su D o n a l d Rumsfeld, Dick C h e

ney, J e b Bush, Paul Wolfowitz, Bruce Jackson i m n o g i drugi n e o
konzervativci i jastrebovi, koji su odluivali o politici za vrijeme

Robert Kagan, u r e d n i k K r i s t o l o v a l i s t a Weekly Standard i n j e g o v a

supruga neokonzervativka, veleposlanica u Ujedinjenim Na

m a n d a t a predsjednika Busha. N a slubenoj internetskoj stranici

r o d i m a V i c t o r i a N u l a n d , bili s u m e u g l a v n i m a u t o r i m a n a

PNAC-a pisalo je kako je osnovan kao "neprofitna obrazovna

organizacija, iji je cilj promicati vodeu ulogu A m e r i k e u svijetu".
N o , P N A C je, z a p r a v o , o s n o v a l a organizacija z v a n a Projekt z a
n o v o dravljanstvo ( T h e N e w C i t i z e n s h i p Project), sve u stilu
poznatih ruskih "babuka" - jedna babuka u drugoj - jo jedna
organizacija n e o k o n z e r v a t i v a c a . Na kraju, u s v i m a je ista aica
m a l o b r o j n e elite r a t n i h h u k a a . P r e d s j e d n i k P r o j e k t a z a n o v o
dravljanstvo bio je William Kristol, sin " k u m a " n e o k o n z e r v a t i
vaca Irvinga Kristola i izdava n e o k o n z e r v a t i v n o g glasila Weekly
Standard. D i r e k t o r toga projekta bio je Gary Schmitt.
U vrijeme d o n o e n j a svoga izvjea, p o d n a s l o v o m " O b n o v a
a m e r i k o g a sustava o b r a n e " , u p r o s i n c u 2 0 0 0 . g o d i n e , P N A C je
d a o sljedei p o p i s svojih d i r e k t o r a :

Direktori projekta:
William Kristol, p r e d s j e d n i k
Robert Kagan

crta PNAC-a.
Bruce P. Jackson, t a k o e r j e d a n o d d i r e k t o r a P N A C - a , b i o j e o s n i
va niza utjecajnih lobistikih organizacija koje su p o d u p i r a l e
j a s t r e b o v s k u a m e r i k u vanjsku politiku. M e d u njima su bile
Ameriki odbor za N A T O (The U. S. C o m m i t t e e on N A T O ) i
O d b o r z a o s l o b o e n j e I r a k a ( T h e C o m m i t t e e for t h e L i b e r a
t i o n o f I r a q ) . J a c k s o n , bivi p o t p r e d s j e d n i k k o r p o r a c i j e L o c k h e
ed Martin, najvee svjetske kompanije za proizvodnju oruja,
odravao je prisne veze s nekoliko kompanija za proizvodnju
oruja, ukljuujui i kompanije Lockheed Martin i Martin Ma
rietta. Blisko je suraivao s v o d e i m lanovima R e p u b l i k a n
ske s t r a n k e i o s o b a m a iz vlade predsjednika Busha.
J e d a n Jacksonov kritiar o n j e m u je napisao: " G o s p o d i n Jack
s o n bio je p o t p r e d s j e d n i k za strategiju i planiranje u korpora
ciji L o c k h e e d M a r t i n , t o z n a i d a j e B r u c e P . J a c k s o n , u v r i j e m e
dok je osnivao Ameriki o d b o r za N A T O i Projekt za d e m o
kracije u tranziciji (Project for T r a n s i t i o n a l D e m o c r a c i e s ) , d o k
je bio lan O d b o r a Projekta za n o v o a m e r i k o stoljee i pre
dsjednik Pododbora Republikanske stranke za meunarod
nu politiku, a sva ta tijela z a g o v a r a l a su vea izdvajanja za
vojsku, radio je i za k o m p a n i j u koja je od tog p o v e a n o g izdva
janja za naoruanje trebala najvie profitirati."
7

Bruce P . J a c k s o n
M a r k Gerson

Randy Scheunemann j e , k a o i J a c k s o n , b i o j e d a n o d o s n i v a a O d b o
r a z a o s l o b o e n j e I r a k a ( C o m m i t t e e for t h e L i b e r a t i o n o f I r a q ,

Randy Scheunemann;

C L I ) , ija j e s v r h a bila " p r o m i c a t i s l o b o d u i r a k o g a n a r o d a " .

Taj je o d b o r o d i g r a o g l a v n u p r o p a g a n d n u u l o g u u d a v a n j u

Osoblje zadueno za provoenje projekta:

p o t p o r e a m e r i k o j invaziji n a Irak i z 2 0 0 3 . P r e m a p o d a t c i m a

Ellen Bork, zamjenica d i r e k t o r a

Projekta za n o v o a m e r i k o stoljee, S c h e u n e m a n n je obavljao

Gary S c h m i t t , vii s u r a d n i k
T h o m a s Donnelly, vii s u r a d n i k
R e u e l M a r e G e r e c h t , vii s u r a d n i k , d i r e k t o r Bliskoistone
inicijative.
276

G o w a n s , Stephen, " W a r , N A T O Expansion a n d O t h e r Rackets of Bruce P.

J a c k s o n " (Rat, p r o i r e n j e N A T O - a i d r u g e u c j e n e B r u c e a P. J a c k s o n a ) , What's
Left, 2 5 . s t u d e n o g a 2 0 0 2 . , n a h t t p : / / w w w 3 . s v m p a t i c o . c a / s r / g o w a n s /
jackson.html

277

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl
dunost predsjednika i generalnog direktora Odbora za oslo

bi o b j a s n i o u l o g u koju Izrael m o e i m a t i , i koju ima, u p r o m i

b o e n j e I r a k a , " s v e d o k taj o d b o r n i j e i s p u n i o s v o j u m i s i j u ,

canju a m e r i k i h interesa, i i s t o d o b n o je poveznica i z m e u a m e

2003."
U to je v r i j e m e bio i savjetnik D o n a l d a R u m s f e l d a u U r e d u

rike o b r a m b e n e politike i s i g u r n o s t i Izraela". Neki od najeih

m i n i s t r a o b r a n e . Bio je dugogodinji o t v o r e n pristaa proi

p r i s t a a izraelske d e s n i a r s k e s t r a n k e Likud u i o n a k o proizrael-

renja N A T O - a i i z g r a d n j e p r o t u b a l i s t i k e o b r a n e . Bio je i u

s k i m k r u g o v i m a n e o k o n z e r v a t i v a c a bili su lanovi savjetodav

Upravnome odboru Amerikoga odbora za NATO,

koji j e

n o g o d b o r a JINSA-e. M e u n j i m a su:

podupirala vojna industrija, i u organizacijama p o v e z a n i m s

t i m o d b o r o m - Projektu za d e m o k r a t i z a c i j u zemalja u tranzi
ciji i M e u n a r o d n o m r e p u b l i k a n s k o m i n s t i t u t u
nal Republican Institute).
Gary J.

David P .

(Internatio

ra g u v e r n e r a n e o k o n z e r v a t i v n o g a s o p i s a Middle East Quarter

ly te rizniar organizacije F o r u m za Bliski istok (Middle E a s t

Schmitt b i o je v i i s u r a d n i k u P r o j e k t u za n o v o a m e r i k o

F o r u m ) . Bio je i lan o d b o r a n e o k o n z e r v a t i v n o g C e n t r a za

stoljee. T i j e k o m m a n d a t a predsjednika Reagana bio je lan

sigurnosnu politiku

Senatskoga o d b o r a za obavjetajne slube (Senate Select C o m

n o g a O d b o r a za t o n o s t u izvjetavanju o B l i s k o m i s t o k u u

stavio ga je na m j e s t o glavnog direktora Predsjednikog sa

A m e r i c i ( C o m m i t t e e for A c c u r a c y i n M i d d l e E a s t R e p o r t i n g

v j e t o d a v n o g o d b o r a z a s t r a n e o b a v j e t a j n e s l u b e , u Bijeloj

in America, CAMERA), lan savjetodavnih odbora Centra za

k u i . U z A b r a m a N . S h u l s k y j a , b i o j e a u t o r k n j i g e Silent Warfa

i d o v s k e s t u d i j e ( C e n t e r for J e w i s h S t u d i e s ) n a Q u e e n s C o l l e -

re: Understanding the World of Intelligence ( T i h o r a t o v a n j e : r a z u

geu, O b a v j e t a j n o g b i l t e n a za Bliski istok ( M i d d l e E a s t Intel

mijevanje svijeta obavjetajnih sluba) iz 2 0 0 2 . g o d i n e .

ligence Bulletin) i organizacije Insight T u r k e y International.

Thomas Donelly, v i i s a v j e t n i k u P r o j e k t u z a n o v o a m e r i k o s t o l j e e ,

Dr.

bio je i r e d o v n i p r o f e s o r u " u t v r d i " n e o k o n z e r v a t i v a c a - A m e

Stephen Bryen j e ,

na z a m o l b u tadanjega p o m o n i k a m i n i s t r a

o b r a n e Richarda Perlea, postao zamjenik p o m o n i k a mini

r i k o m p o d u z e t n i k o m i n s t i t u t u . G o d i n e 1994. p o s t a o j e gla

stra obrane Caspara Weinbergera, od 1981. do 1988. godine.

v n i d i r e k t o r n e o k o n z e r v a t i v n o g a a s o p i s a National Interest. P o

Na t o m e je poloaju bio z a d u e n za "politiku sigurnosti teh

p u t veine lanova Projekta za n o v o a m e r i k o stoljee, D o n e l

nologije i za pitanja visoke tehnologije koja se tiu n a c i o n a l n e

ly je bio i s t a k n u t zagovornik "Revolucije vojnih s p o s o b n o s t i "

sigurnosti". O s n o v a o je Upravu za sigurnost vojne tehnolo

Andrevva Marshalla i proirenja N A T O saveza.

Gerecht

te A m e r i k o - i z r a e l s k e lige prijateljstva

(The America-Israel Friendship League), lan Izraelu sklo

mittee on Intelligence). Godine 1984. predsjednik Reagan po

Reuel Mare

Steinmann P r e d s j e d n i k i d o v s k o g a i n s t i t u t a z a n a c i o n a l

nu sigurnost, investitor, bio je i predsjednik njujorkoga O d b o

gije ( D e f e n s e T e c h n o l o g y S e c u r i t y A d m i n i s t r a t i o n , D T S A ) i
bio njezin prvi direktor. U travnju

b i o je d i r e k t o r o d j e l a B l i s k o i s t o n a i n i c i j a t i v a

1979. zamjenik pomo

u P r o j e k t u za n o v o a m e r i k o stoljee i, k a o i Donelly, r e d o v n i

nika ministra unutarnjih poslova Robert Keuch pismeno je

profesor na Amerikom poduzetnikom institutu.

p r e d l o i o d a s e B r y e n a , koji j e t a d a b i o lan S e n a t s k o g a o d b o

r a d i o kao s t r u n j a k za Bliski istok u C I A - i .

Ranije je

ra za m e u n a r o d n e odnose, podvrgne sasluanju pred Ve

likom p o r o t o m , kako bi se utvrdilo postoji li temelj za pokre

D.
Jewish

idovski

institut za pitanja

Institute for National

nacionalne sigurnosti

Security

Affairs,

(The

JINSA)

Sa sjeditem u W a s h i n g t o n u , ovaj i n s t i t u t tvrdi da " k o m u n i

cira s u s t r o j e m za n a c i o n a l n u s i g u r n o s t i sa irom javnosti, k a k o

tanje krivinog p o s t u p k a za p i j u n a u . S t i m e se sloio i di

rektor Odjela za u n u t a r n j u sigurnost u Ministarstvu pravo
s u a . N e t k o je, u kafe b a r u h o t e l a M a d i s o n , u o k a k o Bryen, u
n a z o n o s t i d i r e k t o r a A I P A C - a , daje n e k o m d u n o s n i k u izra
e l s k o g v e l e p o s l a n s t v a d o k u m e n t e s o z n a k o m t a j n o s t i . Taj
d u n o s n i k izraelskoga v e l e p o s l a n s t v a bio je Zvi Rafiah, di
rektor Mossadova ureda u W a s h i n g t o n u . Bryan je odbio da ga
FBI p o d v r g n e poligrafu k a k o bi se ispitalo n a m j e r e i pojedi

278

Ibid.

n o s t i toga s a s t a n k a , d o k j e o s o b a koja j e t o m e svjedoila pri-

STOLJEE R A T A 2

F. William Engdahl
stala na poligraf i prola provjeru. S p o m e n u t i ured i m a o je

klistroni potrebni. Izraelska je Vlada dala jedan povran od

iskaz od jo j e d n e osobe, lanice O d b o r a za m e u n a r o d n e

govor, Bryen je izdao o d o b r e n j e i klistroni su isporueni Izra

o d n o s e , koja je izjavila da je vidjela k a k o je B r y e n , u s v o m e

elu. Kada je za to saznao p o m o n i k ministra obrane Richard

uredu u Senatu, razgovarao s Rafiahom o d o k u m e n t i m a s oz

A r m i t a g e , izvijestio je M i n i s t a r s t v o vanjskih poslova o "jed

n a k o m t a j n o s t i koji s u bili r a s p r o s t r t i p o s t o l u , i s p r e d o t v o r e

n o g l a s n o n e g a t i v n o j " reakciji M i n i s t a r s t v a o b r a n e n a izvoz

n o g a sefa, u k o j e m u su d o k u m e n t i trebali biti d r a n i p o d

klistrona Izraelu. O d o b r e n j e je povueno, a kompanija Va

kljuem. N e d u g o poslije pojave ove d r u g e svjedokinje Brye-

rian A s s o c i a t e s toga je lipnja postala prva a m e r i k a k o m p a

novi otisci prstiju p r o n a e n i su na d o k u m e n t i m a s o z n a k o m

nija kojoj je s l u b e n o z a b r a n j e n o s k l a p a n j e u g o v o r a s M i n i

tajnosti, za koje je on FBI-u p i s m e n o tvrdio da ih n i k a d a nije

starstvom obrane.

n i p o s j e d o v a o . . . , a t o s u bili d o k u m e n t i k o j e j e o n , n a v o d n o ,

U travnju 2 0 0 1 . , uz potporu p o m o n i k a ministra o b r a n e Pau

predao

Rafiahu.

la Wolfowitza, Bryen je i m e n o v a n u Povjerenstvo za Kinu (Chi

No, nakon to je Senatski odbor za m e u n a r o d n e odnose od

na C o m m i s s i o n ) , koje se dijelom bavi i p i t a n j e m transfera

bio odobriti dunosnicima Ministarstva pravosua pristup

visoke tehnologije iz Izraela u Kinu. Na t o m e je mjestu ostao

d o s j e i m a koji s u bili kljuni z a t u i s t r a g u , K e u c h o v a p r e p o

sve do prosinca 2005. godine. Uz to je bio i predsjednik k o m

r u k a za sasluanje p r e d velikom p o r o t o m , a na kraju i s a m a

p a n i j e F i n m e c c a n i c a , Inc., tj. a m e r i k e p o d r u n i c e t e k o m p a

istraga, bile su obustavljene. Bryena su zamolili da o d s t u p i s

nije ( t h e U. S. offices of F i m m e c c a n i c a , S.r.A.) - s v j e t s k e k o m

d u n o s t i u O d b o r u za m e u n a r o d n e o d n o s e . Sljedeu g o d i n u

panije za proizvodnju z r a k o p l o v a i oruja, sa s j e d i t e m u R i m u ,

i pol bio je na m j e s t u g e n e r a l n o g d i r e k t o r a i d o v s k o g a insti

koja proizvodi i vojne h e l i k o p t e r e A u g u s t a .

tuta za pitanja nacionalne sigurnosti QINSA) i p r u a o savjeto

davne usluge AIPAC-u. Unato t o m e , u travnju 1981. Richard

Admiral David Jeremiah,

Pentagona i vojno-

industrijskoga k o m p l e k s a . Bio je p r e d s j e d n i k korporacije T e

stra obrane za m e u n a r o d n u sigurnost, predloio je Bryena

chnology Strategies & Alliances, strateke savjetodavne i in

za svoga zamjenika. Bryen je tada p r o a o vrlo strogu i tajnu

vesticijske b a n k a r s k e k o m p a n i j e koja se u g l a v n o m bavi zrako

( " N A T O / C O S M I C " ) kontrolu. P o e t k o m 1988. g o d i n e Izra

plovstvom, orujem i vojnom opremom, telekomunikacija

e l j e b i o u z a v r n o j fazi p r o i z v o d n j e p r o t o t i p a s v o j e p r o t u b a -

ma i elektronskom industrijom.

listike rakete " A r r o w " , koju se lansira s kopna. T o m e je

Admiral J e r e m i a h bio je etiri godine potpredsjednik Z d r u

projektu nedostajao jedan element, klistroni - mala mikro

enog stoera za m a n d a t a generala Powella i Shalikashvilija

valna pojaala koja su kljune k o m p o n e n t e u visoko frekvent

(od 1 9 9 0 . do 1994.). Obojici je bio kljuni igra u definiranju

n o m r a k e t n o m s u s t a v u o d r e i v a n j a cilja, k o j i u s m j e r a v a r a k e

n o v e uloge A m e r i k e vojske u razdoblju poslije H l a d n o g a

tu presretaa na dolazeu raketu. Godine 1988. klistroni su

rata.

bili m e u n a j n a p r e d n i j i m i z u m i m a u a m e r i k o j vojnoj i n d u

U listopadu

striji p a j e n j i h o v i z v o z , n a r a v n o , b i o s t r o g o z a b r a n j e n .

1985. vodio je uhienje otmiara broda Achile

L a u r o , a u travnju 1 9 8 6 . b o r b e n e operacije p r o t i v Libije u

Uprava Ministarstva o b r a n e z a d u e n a za nadzor izvoza vojne

Zaljevu Sidra. I m a o je vrste veze s v o j n o m industrijom, jer je

t e h n o l o g i j e bila j e D T S A ( D e f e n s e T e c h n o l o g y S e c u r i t y A d

bio lan Upravnoga odbora kompanija Litton Industries, the

m i n i s t r a t i o n , U p r a v a za s i g u r n o s t vojne tehnologije), a bila je

M I T R E Corporation, Alliant T e c h s y s t e m s , Inc., Geobiotics,

s a s t a v n i d i o u r e d a R i c h a r d a P e r l e a z v a n o g ISP. D i r e k t o r (i
osniva)

umirovljeni admiral Amerike r a m e mor

narice bio je kljuna veza i z m e u JINSA-e,

Perle, koji j e n e t o m prije t o g a i m e n o v a n p o m o n i k o m m i n i

1 0

Inc., GSE systems Inc. i Standard Missile C o m p a n y , lan Na-

uprave D T S A bio je Perleov zamjenik dr. Stephen

Bryen. U svibnju 1988. Bryen je p o k u a o pribaviti odobrenje

kompaniji Varian Associates za izvoz etiri klistrona (napre
dna radarska tehnologija)

Izraelu. Sazvan je sastanak, na

k o j e m u s u svi o s i m B r y e n a bili p r o t i v i z d a v a n j a t o g a o d o
brenja. Bryen je p r e d l o i o da e pitati Izraelce zato su im

280

10

G r e e n , Stephen, "Serving T w o Flags: N e o c o n s , Israel a n d t h e Bush

A d m i n i s t r a t i o n " (Sluenje d v a m a s t i j e g o v i m a - n e o k o n z e r v a t i v c i , Izrael i Bu
s h o v a vlada), Washington Report on Middle East Affairs, svibanj 2 0 0 4 . , str. 2 0 . - 2 3 . ,
91., na http://www.wrmea.com.archives/svibanj_2004/0405020.html

281

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl
cionalnog odbora za o d n o s e i z m e u Sjedinjenih Amerikih

koju je osnovao s M o r r i s o m A m i t a y e m , bivim d i r e k t o r o m

Drava i Kine, lan Savjetodavnog odbora u korporacijama

A m e r i k o g o d b o r a za javna pitanja Izraela (AIPAC-a).

Texas Instruments, ManTech International i Northrop Grum

U oujku 2006. Ledeen je svjedoio pred O d b o r o m Z a s t u p

m a n , a 2 0 0 1 . i lan O d b o r a za o b r a m b e n u politiku, kada je

nikoga d o m a za m e u n a r o d n e odnose i predloio politiku

p r e d s j e d n i k t o g a o d b o r a b i o R i c h a r d P e r l e . U veljai 2 0 0 6 .

p r o m j e n e r e i m a i revoluciju u Iranu. Tvrdio je k a k o a m e

i m e n o v a n je l a n o m Predsjednikog odbora za nadzor tajnih

rika Vlada " t e k m o r a uzvratiti u d a r a c " g o s p o d a r i m a terora

sluba.

iz Irana.

Godine 2002. izabran je za predsjednika Upravnoga odbora

O n i koji s e n i s u slagali s L e d e e n o v i m p r o c j e n a m a v a n j s k e

kompanije W a c k e n h u t Services Inc. (WSI), "vodee k o m p a

p o l i t i k e bili s u e t i k e t i r a n i k a o " p o p u s t l j i v a " . L e d e e n j e 2 0 0 3 .

nije za pruanje u s l u g a o sigurnosti ugovora za slube a m e

n a p i s a o da " p o p u s t l j i v a " u K o n g r e s u i u M i n i s t a r s t v u v a n j s k i h

rike Vlade". Bio je i lan U p r a v n o g a o d b o r a i d o v s k o g a in

stituta za pitanja nacionalne sigurnosti (JINSA).

p o s l o v a " n e e l e z n a t i z a I r a n , j e r , k a d a b i z n a l i , bili b i p o t a k

1 1

n u t i p o d u z e t i akcije koje ne ele p o d u z e t i . . . vie vole lijeporijeiti s m u l a m a " .

Michael Ledeen, j e d a n o d n a j v e i h i d e o l o g a n e o k o n z e r v a t i v a c a , b i o

Iako su njegove rijei e s t o n a v o e n e u m e d i j i m a i i a k o je u

j e i " p r e d s j e d n i k z a s l o b o d u " (sic) u A m e r i k o m p o d u z e t n i k o m

K o n g r e s u svjedoio o politici p r e m a Iranu, njegova je stru

institutu. S a m o g a sebe radije naziva " d e m o k r a t s k i m revolu

cionarom" nego neokonzervativcem.

n o s t za Iran bila upitna. " M i c h a e l L e d e e n nije n i k a d a bio u

1 2

I r a n u niti govori perzijski", izjavio je p r o f e s o r W i l l i a m B e e -

K a o B u s h o v a n a l i t i a r z a p o l i t i k a p i t a n j a , Karl R o v e r e d o v i t o

m a n sa Sveuilita Brown, a u t o r knjige o o d n o s i m a i z m e u

se savjetovao s L e d e e n o m o pitanjima vanjske politike. K a d a je

Sjedinjenih Amerikih Drava i Irana, i dodao: " O n n e m a go

Washington Post o b j a v i o p o p i s o s o b a s k o j i m a s e K a r l R o v e , k a o

tovo nikakve sposobnosti procijeniti izbore u Iranu ni t a m o

najblii savjetnik p r e d s j e d n i k a G e o r g e a W. Busha, r e d o v i t o sa

nju politiku situaciju".

v j e t u j e i z v a n a m e r i k e V l a d e , v e t e r a n i v a n j s k e p o l i t i k e bili s u u

S r e d i n o m s e d a m d e s e t i h g o d i n a L e d e e n je bio prvi generalni

oku kada se kao i m e jedinog stalnog Roveova analitiara za

direktor idovskog instituta za pitanja nacionalne sigurnosti.

m e u n a r o d n a pitanja pojavilo i m e Michaela Ledeena.

D o k je bio savjetnik u vladi p r e d s j e d n i k a R e a g a n a , zaobiao je

Iako po n a o b r a z b i nije s t r u n j a k za Bliski istok, u g l a v n o m je

a m e r i k o v e l e p o s l a n s t v o u T e l A v i v u i p o t a j n o se s a s t a o s

bio p o z n a t po svojim izjavama o amerikoj politici p r e m a

premijerom Perezom. Sa suprugom Barbarom podupirao je

B l i s k o m i s t o k u i po a k t i v n o s t i m a i u m i j e a n o s t i u p i t a n j a u

provokativni projekt "ponovne izgradnje Salomonova h r a m a

t o m e d i j e l u s v i j e t a . B i o j e ili j e s t j e d n a o d g l a v n i h o s o b a u

na mjestu islamskog svetita, damije Al A k s e u Jeruzalemu".

organizacijama p o p u t idovskog instituta za pitanja nacio

P r e m a svjedoenju

nalne sigurnosti, Amerikog obora za slobodu Libanona (US

C o m m i t t e e for a F r e e L e b a n o n ) i d a n a s n e p o s t o j e e Koalicije
za d e m o k r a c i j u u Iranu

tadanjega savjetnika za nacionalnu sigur

nost Roberta McFarlanea pred amerikim Kongresom, Lede

en je prvi iznio izraelski prijedlog o zamjeni oruja za taoce,

( C o a l i t i o n for D e m o c r a c y i n I r a n ) ,

t o je d o v e l o do afere I r a n - C o n t r a . L e d e e n je bio i s u d i o n i k
tajne inicijative Vijea za n a c i o n a l n u s i g u r n o s t , koju su vodili
Elliott A b r a m s i Oliver N o r t h , o pruanju p o m o i nikara

11

E r i c s o n , E d w a r d , Jr., " S t a r W a r s I n c . T h e M e n a n d M o n e y B e h i n d S p a c e
W e a p o n r y " , 2 . s r p n j a 2 0 0 1 . T a k o e r vidi, J a s o n Vest, " T h e M e n from J1NSA a n d
C P S " , The Nation, 2. rujna 2 0 0 2 . , i "Objective A s s e s s o r s N e e d N o t Apply: Stacked
Panel on National Security Space M a n a g e m e n t Release T h e i r R e p o r t " , T h e
C o m m i s s i o n t o A s s e s s U n i t e d S t a t e s N a t i o n a l Security Space M a n a g e m e n t and
O r g a n i z a t i o n , p o d p r e d s j e d a n j e m m i n i s t r a o b r a n e D o n a i d a R u m s f e l d a d o svog
i m e n o v a n j a ( t a d a j e o d s t u p i o s d u n o s t i ) , objavljen s a e t a k n a 6 9 s t r a n i c a , 1 1 .
sijenja 2 0 0 1 .
1 2

W e b stranica JINSA-e, na h t t p : / / w w w . j i n s a . o r g / a b o u t /
aboard.html? documentid=742

282

gvanskim kontraima, tako da se ameriko oruje dostavlja

p r e k o Izraela u Iran, a p o t o m , zaobilaznim p u t e m , zarada od
toga oruja k o n t r a i m a , i to u vrijeme k a d a je K o n g r e s izriito
zabranio slanje vojne p o m o i k o n t r a i m a .

13

1 3

Right Web, "Profile: M i c h a e l A . L e d e e n " (Profil: M i c h a e l A. L e d e e n ) , na

h t t p : / / r i ght web, i rc-online. org/profile/1261

F. William Engdahl

Richard Perle:

Vidi p o d " A m e r i k i p o d u z e t n i k i institut".

Woolseyev

James Woolsey, n a k o n t o j e i z CLA-e o t i a o u m i r o v i n u , p o s t a o j e ,

2002., potpredsjednik konzultantske tvrtke amerike Vlade
Booz Allen H a m i l t o n , u k o m p a n i j i Global Resilience, sa sjedi
t e m u g r a d u M c L e a n u u saveznoj dravi Virginiji, u blizini
njegova biveg u r e d a u CIA-i. Od 1993. do 1995. bio je direk
tor CIA-e, za vrijeme m a n d a t a predsjednika Clintona. Od
1989. do 1991. bio je izaslanik na pregovorima o konvencio
n a l n i m o r u a n i m s n a g a m a u E u r o p i , u Beu, a od 1977. do
1979. p o m o n i k ministra obrane zaduen za Ratnu mornari
cu. Od 1970. do 1 9 7 3 . b i o je glavni savjetnik S e n a t s k o g a o d b o
ra za vojne slube.
Bio je i p r e d s j e d n i k U p r a v n o g a o d b o r a o r g a n i z a c i j e F r e e d o m
H o u s e (Kua slobode) - amerike nevladine organizacije po
v e z a n e s tajnim s l u b a m a , koja je odigrala glavnu u l o g u u
n i z u " o b o j e n i h r e v o l u c i j a " - u U k r a j i n i , Gruziji, Srbiji i, b e z
uspjeha, u Bjelorusiji. Uz bivega m i n i s t r a vanjskih poslova
G e o r g e a Shultza, bio je supredsjedatelj organizacije j a s t r e b o
va neokonzervativaca zvane Odbor za neposrednu opasnost
( C o m m i t t e e on the Present Danger) i lan Upravnoga odbora
C e n t r a za s t r a t e k e i m e u n a r o d n e studije ( C e n t e r for S t r a t e
gic & I n t e r n a t i o n a l S t u d i e s ) . B i o j e i l a n N a c i o n a l n o g p o
vjerenstva za terorizam

(National Commission on Terrori

sm) 1999. i 2000., lan Povjerenstva za procjenu opasnosti od

balistikih raketa po A m e r i k u (takozvanog Rumsfeldova po
vjerenstva), 1998., i lan Predsjednikog povjerenstva za stra
teke snage (takozvanog Scowcroftova povjerenstva),

1983.

godine. W o o s l e y je bio jedan od najveih strunjaka za vojna i

obavjetajna pitanja u n u t a r vrsto povezanoga tabora neokon
zervativaca.
Sklon zaraivanju novca na posljedicama napada od 11. ruj
na, u s m i s l u d r a v n e s i g u r n o s t i , W o o s l e y je bio i ravnatelj
Fonda H o m e l a n d Security u organizaciji

STOLJEE RATA 2

Paladin Capital

G r o u p . U prolosti je bio lan Upravnoga odbora najveih

"etvrti

svjetski

rat"

Bez okolianja je g o v o r i o da je rat p r o t i v t e r o r i z m a z a p r a v o

"etvrti svjetski rat". Uz n e o k o n z e r v a t i v c a i pajdaa R i c h a r d a
Perlea, D o n a l d R u m s f e l d i m e n o v a o g a j e u P e n t a g o n o v O d b o r
za vojnu politiku. Bio je i supredsjedatelj tvrdolinijakog n e k o n
z e r v a t i v n o g C e n t r a za s i g u r n o s n u politiku (vidi u n a s t a v k u ) .
Bio je i savjetnik Zaklade za o b r a n u demokracija ( F o u n d a t i o n for
t h e Defense of D e m o c r a c i e s ) , koju v o d e neokonzervativci, i lan
j e S a v j e t o d a v n o g o d b o r a i d o v s k o g a i n s t i t u t a z a pitanja n a c i o
n a l n e s i g u r n o s t i (vidi naprijed n a v e d e n o ) . Bio je aktivan i u
dvije p r o p a g a n d n e organizacije koje su odigrale v a n u ulogu u
stvaranju p o t p o r e invaziji na Irak i v o e n j u s k u p o g a rata p r o t i v
t e r o r i z m a poslije 1 1 . rujna, u Projektu za n o v o a m e r i k o stoljee
( P N A C - u ) i u O d b o r u za o s l o b o e n j e Iraka (CLI-u).
U j e d n o m izvjeu iz oujka 2 0 0 3 . , koje govori o m o g u i m
s u k o b i m a i n t e r e s a n e k o l i k o l a n o v a O d b o r a z a vojnu politiku,
C e n t a r za javni i n t e g r i t e t i s t a k n u o je Woolseyja, rekavi: "Bivi
d i r e k t o r CIA-e J a m e s W o o l s e y d a n a s j e ravnatelj organizacije
Paladin Capital G r o u p , p o d u z e t n i k e k o m p a n i j e za ulaganje ka
pitala, koja, k a o i k o m p a n i j a T r i r e m e P a r t n e r s R i c h a r d a Perlea,
nastoji p r i d o b i t i ulagae u d o m a e k o m p a n i j e za p r o i z v o d n j u
oruja. W o o l s e y je u srpnju 2 0 0 2 . p o s t a o p o t p r e d s j e d n i k k o n
z u l t a n t s k e k o m p a n i j e Booz Allen H a m i l t o n , koja j e iste g o d i n e
sklopila s a m e r i k o m V l a d o m u g o v o r e vrijedne vie od 6 8 0 m i
lijuna dolara. U listu Wall Street Journal izjavio je k a k o se ne bavi
l o b i r a n j e m i k a k o se ni na j e d n o m s a s t a n k u O d b o r a za v o j n u
p o l i t i k u nije r a z g o v a r a l o ni o j e d n o j k o m p a n i j i s k o j o m je on
povezan.

kompanija vojno-industrijskoga kompleksa, m e u kojima su

bile i k o m p a n i j e M a r t i n Marietta, British A a e r o s p a c e , Inc.,
Fairchild Industries, Yurie Systems, Inc. i U S F & G .

'' J I N S A , o p . cit.

284

O d s a m o g a p o e t k a o s a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea
blisko je s u r a i v a o s t a d a n j i m m i n i s t r o m o b r a n e D i c k o m C h e n e y j e m i s D o n a l d o m R u m s f e l d o m po p i t a n j i m a k o n t r o v e r z n e
o b r a m b e n e i s i g u r n o s n e politike. Uz Cheneyja i Rumsfelda, bio
je p r e d v o d n i k s k u p i n e za tajne vjebe scenarija s u d n j e g a d a n a ,
koje je organizirala R e a g a n o v a vlada, u s k l o p u p r o g r a m a o s i g u 285

STOLJEE R A T A 2

F. William Engdahl

tu za n o v o a m e r i k o stoljee ( P N A C - u ) i u N a c i o n a l n o m in

ranja funkcioniranja Vlade, ija je svrha o p s t a n a k a m e r i k e Vla

de u sluaju n u k l e a r n o g rata.
Prije negoli je, 2 0 0 1 . , i m e n o v a n u O d b o r za v o j n u p o l i t i k u ,
bio je lan k o n t r o v e r z n o g Rumsfeldova povjerenstva za procjenu
o p a s n o s t i od b a l i s t i k i h r a k e t a , koje j e , u s v o m k o n a n o m
izvjeu, objavljenom 1 9 9 8 . g o d i n e , zagovaralo izgradnju a m e
rikog p r o t u r a k e t n o g vojnog p r o g r a m a , u n a t o z a v r e t k u Hlad
n o g a rata. M e u o s t a l i m l a n o v i m a toga v a n o g R u m s f e l d o v a
p o v j e r e n s t v a bili su i sljedei istomiljenici n e o k o n z e r v a t i v c i :
William Schneider mlai,

predsjednik Pentagonova Vojno-znan-

stvenog odbora i lan Savjetodavne skupine za trgovinu

orujem pri Ministarstvu vanjskih poslova. Schneider je p o v e
zan s vie neokonzervativnih trustova mozgova, ukljuujui i
Projekt za n o v o a m e r i k o stoljee, H u d s o n Institute i C e n t a r
za sigurnosnu politiku.

Stephen Cambone

1 5

b i o j e , s v e d o R u m s f e l d o v a o d l a s k a iz s i j e n j a

2 0 0 7 . , najvii d u n o s n i k P e n t a g o n a z a obavjetajne s l u b e .
Prvo je bio na dunosti posebnog Rumsfeldova pomonika, a
z a t i m je, p o e t k o m 2 0 0 3 . , i m e n o v a n prvim p o m o n i k o m m i
nistra o b r a n e za obavjetajne s l u b e u povijesti SAD-a, t o je
b i o p o t e z koji e M i n i s t a r s t v u o b r a n e o m o g u i t i k o n s o l i d i ranje svojih obavjetajnih p r o g r a m a tako da m o e podrovati
m a n j e j a s t r e b o v s k u C I A - u . Bio j e d u b o k o u m i j e a n u s k a n d a l
zlostavljanja zatvorenika u zatvoru A b u Harib. P o p u t W o o l seyja i o s t a l i h v o d e i h j a s t r e b o v a n e o k o n z e r v a t i v a c a u B u s h o
voj vladi i o k o nje, C a m b o n e je bio o d a v n o p o v e z a n i s R u m s f e l d o m i s p o t p r e d s j e d n i k o m D i c k o m C h e n e y j e m . Bio je di
rektor Odjela za strateku o b r a m b e n u politiku u vrijeme
m a n d a t a Georgea H. W. Busha, a nadreeni mu je bio tadanji
ministar obrane Cheney. G o d i n a m a je zagovarao sustav raket
ne obrane. Tijekom Clintonova m a n d a t a bio je direktor za
osoblje u dva k o n g r e s n a odbora, o n o m e za raketnu o b r a n u i
o n o m e za svemirsko naoruanje, kojima je potkraj devedese
tih godina predsjedao D o n a l d R u m s f e l d . I on je radio u Projek-

stitutu za javnu politiku (NIPP-u).

Paul Wolfowitz:

1 6

(vidi g o r e )

W o o l s e y je sudjelovao i u r a d u s t u d i j s k e s k u p i n e iz 2 0 0 1 .
g o d i n e koja je sastavila " A r g u m e n t e i zahtjeve za n u k l e a r n e snage
i k o n t r o l u n a o r u a n j a " - izvijee koje je objavila j a s t r e b o v s k a
n e o k o n z e r v a t i v n a organizacija z v a n a N a c i o n a l n i i n s t i t u t za jav
n u p o l i t i k u ( N I P P ) . T a j e N I P P - o v a studija p o s l u i l a k a o temelj
za d o k u m e n t zvan Izvjee o stanju n u k l e a r n o g naoruanja ( N u
clear P o s t u r e R e v i e w ) p r e d s j e d n i k a G e o r g e a W . B u s h a , kojim
s e p r o m i e p r o g r a m p r o i z v o d n j e n u k l e a r n o g oruja k a o p r i m a
r a n , a ne k a o p r o g r a m u krajnjoj n u d i . M e u s u r a d n i c i m a na
toj studiji bili su i d a n a n j i i bivi d u n o s n i c i B u s h o v e vlade,
ukljuujui i C a m b o n e a , d i r e k t o r a Vijea za n a c i o n a l n u s i g u r
n o s t u Bushovoj vladi n a k o n p r e l a s k a C o n d i Rice u M i n i s t a r s t v o
vanjskih poslova.
17

W o o l s e y je s posla na toj studiji N I P P - a o t i a o izravno u P e n tagonovu Savjetodavnu s k u p i n u za projekte zastraivanja i

odvraanja, koja je bila z a d u e n a za p r o v e d b u Bushova p r o g r a m a
z v a n o g Izvjee o stanju n u k l e a r n o g n a o r u a n j a .
Svrgavanje

Sadama

Huseina

J o prije 1 1 . rujna 2 0 0 1 . W o o l s e y j e o t v o r e n o z a g o v a r a o n a
p a d na Irak. Kao j e d a n od o s n i v a a P r o j e k t a za n o v o a m e r i k o
stoljee p o t p i s a o je, uz Perlea, Rumsfelda, Cheneyja i Wolfowitza, nekoliko otvorenih pisama Vladinim dunosnicima, sa svrhom
poticanja a g r e s i v n e vojne p o l i t i k e u s t r a n i m z e m l j a m a .
W o o l s e y j e bio m e u p r v i m a koji su, poslije 1 1 . r u j n a 2 0 0 1 . ,
traili svrgavanje S a d a m a H u s e i n a . N e p o s r e d n o poslije toga n a
p a d a prikljuio se W o l f o w i t z u i P e r l e u u pravljenju p r i t i s k a u
k o r i s t r a t a p r o t i v t e r o r i z m a irih r a z m j e r a , koji bi ukljuivao i

15

W o r l d Policy I n s t i t u t e ( I n s t i t u t z a s v j e t s k u p o l i t i k u ) , " A b o u t F a c e " ,

svibanj 2 0 0 2 . , n a h t t p : / w w w . w o r l d p o l i c y . o r g / p r o j e c t s / a r m s / r e p o r t s /
reportaboutface.html

286

16

Right Web, "Profile: S t e p h e n C a m b o n e " (Profil: S t e p h e n C a m b o n e ) , 8.

17

W o r l d Policy I n s t i t u t e , o p . cit.

287

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

uklanjanje S a d a m a s vlasti. N o v i n a r J a m e s Fallows iz lista. Atlan

tic Monthly napisao je: "Ve s u t r a d a n , 12. rujna 2 0 0 1 . , J a m e s W o
olsey, koji je bio prvi d i r e k t o r CIA-e za C l i n t o n o v a m a n d a t a ,
r e k a o mi je da, bez obzira na to t k o se p o k a e o d g o v o r n i m za taj
n a p a d , rjeenje m o r a ukljuivati i uklanjanje S a d a m a H u s e i n a ,
jer postoji velika vjerojatnost da e biti u m i j e a n u sljedei na
pad".

su zarobili n a e t a o c e u T e h e r a n u 1 9 7 9 . g o d i n e . O n i su digli u
zrak n a e veleposlanstvo i vojarnu naih marinaca u Bejrutu 1983.
g o d i n e . O n i p r o v o d e irok r a s p o n t e r o r i s t i k i h n a p a d a n a Sje
d i n j e n e A m e r i k e D r a v e ve g o t o v o etvrt stoljea." Z a t i m j e
d o d a o : " D r u g a s k u p i n a jesu faisti, i tu rije ne r a b i m k a o etike
tu. S t r a n k a Bas iz Iraka, k a o i o n a iz Sirije, u biti su faistike
s t r a n k e , tj. o s n o v a n e s u p o u z o r u n a faistike s t r a n k e i z t r i d e
setih godina. O n e su totalitarne, o n e su antisemitske, o n e su
faistike..."

1 8

W o o l s e y se p o e o isticati k a o o s o b a koja je u m e d i j i m a p o
slije 1 1 . rujna zagovarala neokonzervativni jastrebovski ratni plan.
N a agresivnoj n e o k o n z e r v a t i v n o j T V m r e i R u p e r t a M u r d o c h a
FoxNews n a p a d a o je p r o t i v n i k e Bushova "rata protiv terorizma".
Kritizirao je n e o d l u n o s t e u r o p s k i h i arapskih zemalja da p o d r e
"rat protiv t e r o r i z m a " irih razmjera na Irak, u p o r n o tvrdei kako
"e s a m o s t r a h povratiti p o t o v a n j e (Arapa) p r e m a n a m a . . . Eu
ropljani n a m d o i s t a n i s u p o t r e b n i . Bilo k a k o bilo, o n i e biti prvi
koji e n a s tapkati po l e i m a poslije n a e g a u s p j e h a i govoriti
n a m kako su uz n a s . "
i y

Potkraj 2 0 0 2 . o d r a o je uvelike citirani govor na V i k e n d u ob

n o v e ( R e s t o r a t i o n W e e k e n d ) , godinjoj konferenciji v i s o k o p o z i c i o n i r a n i h n e o k o n z e r v a t i v a c a , u k o j e m u je u s t v r d i o da Sje
d i n j e n e A m e r i k e D r a v e v o d e "etvrti svjetski rat", i d o d a o :
" D o p u s t i t e mi rei n e k o l i k o rijei o t o m e t k o su n a i neprijatelji
u o v o m e e t v r t o m e s v j e t s k o m r a t u , z a t o su u r a t u s n a m a , a
(sada) i mi s njima, te k a k o m o r a m o razmiljati glede voenja
toga r a t a i u zemlji i izvan njezinih granica. Prije svega, t k o su
oni? D a k l e . . . p o s t o j e , u n a e l u , tri p o k r e t a . . . , a svi su s Bliskog
istoka... Islamistiki ijiti, vladajui krugovi, vladajui kler, i iran
ski m u l e , ta m a n j i n a , j a m a n o m a n j i n a i r a n s k o g a ijitskoga kle
ra, ali o n a koja ini vladajuu silu u I r a n u i koja financira i p o d u
pire H e z b o l a h , o n a je u r a t u s n a m a g o t o v o etvrt stoljea. O n i

18

Fallows, J a m e s , "Blind i n t o B a g h d a d " , The Atlantic Monthly, sijeanj/veljaa

2004.
19

288

Sunday Herald, 13. travnja 2 0 0 3 .

Z a t i m je taj bivi d i r e k t o r CIA-e rekao: "Trea skupina, i o n a

koja n a s j e navela d a n a p o k o n o b r a t i m o p o z o r n o s t , j e s u islami
stiki s u n i t i . A o n a je, n a n e k i n a i n , p o m o m e miljenju, najo
pasnija i najdugotrajnija od svih. V a h a b i s t i k o m p o k r e t u , t o m e
religijskom p o k r e t u u Saudijskoj Arabiji, koji je o s n o v a n j o u
18. stoljeu, a v u e k o r i j e n e iz m n o g o ranijeg razdoblja, p e d e
s e t i h i e z d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea prikljuili su se islam i s t i doseljeni u Saudijsku Arabiju, a u novije d o b a i s k u p i n e s
u g l a v n o m i s t o m ideologijom, od kojih veina dolazi iz Egipta. A
o n e vrlo f u n d a m e n t a l i s t i k e , m i s l i m d a j e najbolji izraz islamistike, s k u p i n e t e v r s t e m a n j e - v i e u s r e d o t o e n e s u n a o n o t o
nazivaju bliskim neprijateljem. Primjerice, b a r b a r s k i r e i m u
E g i p t u i, d o n e k l e , saudijska kraljevska obitelj - n a p a d i iz 1 9 7 9 .
na veliku d a m i j u u M e k i . To su s k u p i n e koje su u r a t u s n a m a
i koje e, po m o m e miljenju, j o vrlo d u g o biti u ratu s n a m a . "
2 0

W o o l s e y j e d o d a o : " O v o e biti d u g o t r a j a n rat, u i s t i n u vrlo

d u g o t r a j a n . N a d a m s e n e o n o l i k o koliko H l a d n i rat, vie o d 4 0
godina, no j a m a n o dulje n e g o Prvi ih Drugi svjetski rat. N e k a k o
prije vjerujem da e se, bojim se, mjeriti u d e s e t l j e i m a . "
Woolseyjeva n e o k o n z e r v a t i v n a r e t o r i k a p o d s j e a l a j e n a r e
t o r i k u L a v a T r o c k o g a i A l e x a n d e r a Parvusa, koji su, poslije Bolj
evike revolucije iz 1917., pozivali na "trajnu revoluciju". U

20

W o o l s e y , J a m e s R., " W o r l d W a r I V " ( e t v r t i svjetski r a t ) , 16. s t u d e n o g a

2002., na http://www.globalsecuritv.org/militarv/librarvAeport/2002/021116ww4.htm

289

Engdahl

STOLJEE RATA 2

biti, Irving Kristol i d r u g i i s t a k n u t i ideolozi neokonzervativci

O s n o v a n je 1988. godine i od tada s velikim u s p j e h o m radi

bili s u , p o s l i j e D r u g o g a s v j e t s k o g a r a t a , a k t i v n i s l j e d b e n i c i L a v a

na utvrivanju uspjene nacionalne sigurnosne politike upora

Trockoga.

b o m svih i m b e n i k a nacionalne moi, to je P e n t a g o n nazvao

F.

William

"dominacijom p u n o g a spektra". Centar za sigurnosnu politiku u

Kenneth Timmermann je ovjek koji tvrdi da posljednjih dvadeset
godina prati t e r o r i z a m iranske Vlade i njezin p r o g r a m oruja
za m a s o v n o unitenje. Njegova knjiga Countdown to Crisis: the
Coming Nuclear Showdown with Iran (Odbrojavanje do krize: p r e
dstojei n u k l e a r n i o b r a u n s Iranom) objavljena je u d e p n o m
izdanju u oujku 2 0 0 6 . kao dio p r o p a g a n d e neokonzervativa
ca u s m j e r e n e na pridobivanje p o t p o r e javnosti za rat protiv
Irana. Njegov prikaz O s a m e bin Ladena objavljen je u asopi
su Reader's Digest u lipnju 1998. godine, vrlo prikladno, s a m o
tri tjedna prije negoli je Bin Laden digao u zrak dva amerika
veleposlanstva u Africi i t i m e p o s t a o poslovino poznat.
G o d i n e 1 9 9 3 . T i m m e r m a n je n a p i s a o kljuno izvjee Kon
gresa o iranskoj nabavci oruja za m a s o v n o unitenje. Bio je
glavni zagovornik koji je, u svjedoenju pred Povjerenstvom
za procjenu o p a s n o s t i od balistikih raketa po Sjedinjene A m e
rike Drave, t a k o z v a n o m Rumsfeldovu povjerenstvu, u p o
zoravao na to da Iran nastoji proizvesti n u k l e a r n e rakete.
Od 1995. godine Ken T i m m e r m a n obavlja i d u n o s t izvrno
ga direktora Z a k l a d e za demokraciju u Iranu ( F o u n d a t i o n of
D e m o c r a c y in I r a n ) , u kojoj prevladavaju neokonzervativci
(www.iran.org).
21

E.

Centar za sigurnosnu politiku

Centar za sigurnosnu politiku predstavlja se kao neprofitna,

n e s t r a n a k a i n a c i o n a l n a s i g u r n o s n a organizacija, specijalizirana
za u t v r i v a n j e s m j e r n i c a , akcija i s r e d s t a v a koji su v i t a l n o v a n i
za s i g u r n o s t A m e r i k e , k a k o bi bila k a d r a " o s i g u r a t i da ta pitanja
p o s t a n u p r e d m e t ozbiljnog i n a e l n o g ispitivanja te uinkovitog
djelovanja p r i z n a t i h strunjaka za politika pitanja, odgovarajuih
d u n o s n i k a , tvoraca i p r e d v o d n i k a javnoga miljenja i svekolike
javnosti".

21

290

JINSA, op. cit.

s v o m e j e g o d i n j e m izvjeu z a 2 0 0 1 . p o h v a l i o svoj utjecaj, r e k a

vi k a k o " o n nije s a m o ' t r u s t m o z g o v a ' , n e g o aktivan, p r i j e g o r a n
i vrlo uinkovit 'glavni b o r b e n i t r u s t " u r a t u ideja o nacionalnoj
s i g u r n o s t i " . K a o organizacija koja o s i g u r a v a utjecaj n e o k o n z e r
vativaca u poveznici i z m e u tvoraca vojne politike i proizvoaa
oruja, kae da mu je poslanje " p r o m i c a t i m i r u svijetu p o m o u
amerike snage".

Glavni neokonzervativci

Centru za sigurnosnu politiku jesu:

Frank Gaffney, predsjednik, koji je taj c e n t a r o s n o v a o 1988. godi

n e . I m a o je d u b o k e korijene u t a b o r u n e o k o n z e r v a t i v a c a j o
o d k a s n i h s e d a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea, k a d a j e
bio p o m o n i k s e n a t o r u Henryju (Scoopu) J a c k s o n u , voi ja
s t r e b o v a H l a d n o g a rata i lobista za Izrael u K o n g r e s u . Za
m a n d a t a p r e d s j e d n i k a R e a g a n a bio j e p o m o n i k m i n i s t r a o b
r a n e z a d u e n z a m e u n a r o d n u s i g u r n o s n u politiku t e z a m
jenik p o m o n i k a m i n i s t r a o b r a n e z a d u e n z a n u k l e a r n e snage
i k o n t r o l u n a o r u a n j a . P r e m a Gaffheyju, C e n t a r za s i g u r n o
s n u politiku jest "organizacija za n a e v r i j e m e . . . (ija) agilna
organizacijska s t r u k t u r a o m o g u u j e C e n t r u da u d a n a n j u
r a s p r a v u u n e s e o n o t o n a z i v a m o "zamisli v o e n e p r e c i z n o
u".
James T. deGraffenreid, predsjednik Upravnoga o d b o r a C e n t r a za
s i g u r n o s n u politiku, bio je suvlasnik dviju velikih kompanija
povezanih s vojnom i n d u s t r i j o m - HP Associatesa (nekada
Phillips Publishing), "kljunog opskrbljivaa podataka za Mi
nistarstvo obrane, zrakoplovstvo, telekomunikacije i ener
getsku industriju", i First Service N e t w o r k a (nekada Sure Air
Corp.).
O s i m Gafneyja i DeGraffenreida, u U p r a v n o m e o d b o r u C e n
tra za s i g u r n o s n u politiku bile su i sljedee kljune o s o b e iz
vojno-industrijskoga kruga, koji je zagovarao izgradnju raket
ne obrane:
Bruce J. Brotman, potpredsjednik Odjela za s t r a t e k e planove zva
n o g Nacionalni biometrijski s i g u r n o s n i projekt (National Biom e t r i c Security Project);
291

F.

Potpukovnik

Marlin

L.

Hefti,

umirovljeni

asnik Amerike

William

vojske,

potpredsjednik kompanije Van Scoyoc Associates;

dr.

Charles M. Kupperman,

Miles Prentice III., p a r t n e r u k o m p a n i j i E a t o n & V a n W i n k l e , L L P ;

ekscelencija

Dominic J.

Monetta,

predsjednik

kompanije

R e s o u r c e Alternatives, Inc.;
David P .

Steinmann,

generalni direktor kompanije American Secu

rities, L.P., koju j e 1 9 4 7 . g o d i n e o s n o v a o W i l l i a m R o s e n w a l d

biva

pomonica

direktora Agencije

za

kontrolu

energiju;
William

Sears, R o e b b u c k & Co.

Godine 2 0 0 3 . C e n t a r za s i g u r n o s n u politiku o s n o v a o je O d b o r

konzervativaca, Ebby M o u s s a z a d e h iz korporacije M a t r i x , Shir

ley Lord R o s e n t h a l , s u p r u g a utjecajnog urednika New York Timesa

Kongresa;

bivi

Henry Cooper,

bivi d i r e k t o r Inicijative za s t r a t e k u o b r a n u ;

Christopher

Cox,

lan Z a s t u p n i k o g a d o m a Kongresa;

lan

Povjerenstva

za v r i j e d n o s n e p a p i r e

teaj,

bivi lan Z a s t u p n i k o g d o m a Kongresa;

Brian Dailey,

bivi

izvrni

d i r e k t o r N a c i o n a l n o g vijea za s v e m i r

(National Space Council);

Mitchell

Daniels,

guverner savezne

drave

Indiane,

bivi

direktor

U r e d a za upravljanje i p r o r a u n ;
Midge Decter,

biva izvrna d i r e k t o r i c a O d b o r a za s l o b o d n i svijet;

Kenneth de Graffenreid,

bivi

z a m j e n i k d i r e k t o r a O d j e l a za n a c i o

n a l n u kontraobavjetajnu slubu i bivi d o m i n i s t a r o b r a n e

A. M. Rosenthala, N i n a Rosenwald, nasljednica lanca robnih kua

Sears R o e b u c k & Co. i ravnateljica organizacije A m e r i c a n Secu

obrazovanja;

Beverly Byron,

korporacije W e s t v a c o , A b b y Moffat iz Z a k l a d e S h e l b y C u l l o m
Davis, najveeg financijaa organizacija i trustova m o z g o v a n e o

ministar

Predstavnikoga doma

p o s l a n i k u Belgiji, E u g e n e G r a n t iz t v r t k e E u g e n e M. G r a n t &
C o m p a n y , L a w r e n c e Kadish, David L u k e III., bivi p r e d s j e d n i k

bivi

Jason Brudzinski, b i v i s t a l n i d u n o s n i k u O d b o r u z a v o j n e s l u b e

n a m j e s n i k a , u k o j e m u su, m e d u o s t a l i m a , bili B r u c e Gelb, bivi

d i r e k t o r a m e r i k e informacijske agencije i bivi a m e r i k i vele

Bennett,

Charles Brooks, d i r e k t o r O d j e l a z a v e z e s K o n g r e s o m p r i M i n i s t a r
s t v u za d o m o v i n s k u s i g u r n o s t i bivi p o m o n i k s e n a t o r a Arlena Spectera zaduen za zakonodavstvo;

radi ulaganja i upravljanja svojim udjelom u obiteljskom divu

rities L . P .

Bailey,

Robert Barker, b i v i p o m o n i k m i n i s t r a o b r a n e z a d u e n z a a t o m s k u

(Strateka integracija i opera

cije) u O d j e l u z a s u s t a v e r a k e t n e o b r a n e k o m p a n i j e B o e i n g ;

Njegova

Kathleen

naoruanja i razoruanje;

bivi p o t p r e d s j e d n i k k o m p a n i j e S t r a t e

gic I n t e g r a t i o n & O p e r a t i o n s

STOLJEE RATA 2

Engdahl

zaduen za potporu o b r a m b e n e politike;

Diana

22

Denman,

biva

supredsjednica

Amerikoga

savjetodavnog

vijea z a m i r o v n e s n a g e ;

P o p i s lanova S a v j e t o d a v n o g vijea C e n t r a z a s i g u r n o s n u
politiku izgleda k a o izdanje " T k o je t k o " u a m e r i k o j politici i
vojnoj industriji. M e u i m e n i m a s toga p o p i s a su:

Paula

Dobriansky,

pomonica

ministra vanjskih

poslova

zaduena

za globalna pitanja;
Stanley Ebner,

bivi

vii

p o t p r e d s j e d n i k O d j e l a za w a s h i n g t o n s k e

operacije u kompaniji Boeing;

Bob Andrews,

bivi

vritelj

dunosti

pomonika

ministra

obrane

zaduen za p o s e b n e operacije i sukobe niskog intenziteta;

Andrew Ellis,

bivi

d i r e k t o r za o s o b l j e

u O d b o r u za v o j n e s l u b e

Predstavnikoga doma Kongresa;

William

Ball,

bivi

ministar Ratne

mornarice;
Charles

Fairbanks,

bivi

zamjenik

pomonika

ministra

vanjskih

poslova:
22

Right Web, " C e n t e r for S e c u r i t y P o l i c y " ( C e n t a r za s i g u r n o s n u p o l i t i k u ) ,

2 5 . svibnja 2 0 0 6 . , n a h t t p : / / r i g h t w e b . i r c - o n l i n e . o r g / p r o f i l e / 1 4 5 6

292

Douglas J . Feith, b i v i p o m o n i k m i n i s t r a o b r a n e z a d u e n z a o b r a m
benu

politiku;

293

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl
Edwin
Devon

Feuner

mlai,

predsjednik

Zaklade

Heritage;

Gaffney

Cross,

p r e d s j e d n i c a D o n a t o r s k o g f o r u m a za m e u

Sven Kraemer, b i v i s a v j e t n i k z a p o l i t i k a p i t a n j a p o m o n i k a m i n i
stra obrane zaduena za vojnu politiku;

n a r o d n a pitanja, lanica O d b o r a za o b r a m b e n u politiku;

Charles

Galbraith,

odbora za kontrolu naoruanja;

Jon Kyl, s e n a t o r ;

Evan

bivi

politiki

savjetnik izraelskoga

premijera;

Paul Goble, b i v i p o s e b n i p o m o n i k z a n a r o d e b i v e g a S o v j e t s k o g a
Saveza u U r e d u za obavjetajne i istraivake p o s l o v e Mini
starstva vanjskih poslova;
Daniel Goure, b i v i d i r e k t o r U r e d a z a k o n k u r e n t n o s t u U r e d u m i
nistra obrane;
Douglas

Graham,

bivi

zamjenik pomonika

Kupperman,

Christopher

Lay,

bivi

bivi

izvrni

posebni

direktor

Opeg

pomonik

savjetodavnog

doministra

obrane

zaduena za vojnu politiku;

John Lehman, b i v i m i n i s t a r R a t n e m o r n a r i c e i b i v i l a n N a c i o n a l
nog povjerenstva za teroristike napade na Sjedinjene A m e
rike Drave (Povjerenstva 1 1 . rujna);

ministra obrane;
Peter Leitner, v i i s a v j e t n i k z a s t r a t e k u t r g o v i n u u U r e d u m i n i s t r a

Margaret Graham,
E.

savjetnica u

Institutu Washington;

obrane;

C . Grayson, b i v i g l a v n i z a m j e n i k p o m o n i k a m i n i s t r a o b r a n e
za Ratnu mornaricu;

James Hackett, b i v i v r i t e l j d u n o s t i d i r e k t o r a A g e n c i j e z a k o n t r o
lu n a o r u a n j a i r a z o r u a n j e ;
Charles Hamilton, b i v i i z v r n i p o m o n i k z a s t r a t e k u
Uredu ministra obrane;
Kay

Bailey

Hutchison,

Henry Hyde, l a n

trgovinu

senatorica;

Zastupnikoga doma

John Lenczowski, b i v i d i r e k t o r za e u r o p s k a
Vijeu za nacionalnu sigurnost;
James Longley,

senator;

Clark Judge, b i v i p i s a c g o v o r a i p o s e b n i p o m o n i k p r e d s j e d n i k a
Ronalda Reagana;

prvak i predsjednik kompanije

Alen Keyer, b i v i v e l e p o s l a n i k u V i j e u U N - a za e k o n o m s k a i s o
cijalna pitanja;

294

bivi d u n o s n i k vojno-obavjetajne

s l u b e za stra

teke programe;
Kinniard

McKee,

umirovljeni

admiral

Amerike

ratne

m o r n a r i c e , bivi d i r e k t o r m o r n a r i k i h n u k l e a r n i h snaga;
Bruce

Merrifield,

bivi

ekonomska
Philip Merrill,
/.

Phyllis Kaminsky, b i v a d u n o s n i c a z a m e d i j e u V i j e u z a n a c i o n a l
nu s i g u r n o s t u Bijeloj k u i ;

bivi p o m o n i k m i n i s t r a za R a t n o z r a k o p l o v s t v o ;

James McCrery,

admiral

Robert Joseph, b i v i p o s e b n i p o m o n i k p r e d s j e d n i k a , v i i d i r e k t o r
za strategiju irenja n u k l e a r n o g oruja, za b o r b u protiv irenja
nuklearnog oruja i obranu domovine;

Kasparov, s v j e t s k i a h o v s k i
Kasparov Consultantcy;

bivi lan Z a s t u p n i k o g a D o m a K o n g r e s a ;

Jennifer Macdonald, b i v i d i r e k t o r z a o s o b l j e k o n g r e s n e m a n j i n e u
O d b o r u za vanjske poslove Predstavnikoga d o m a i lan Po
dodbora za m e u n a r o d n u e k o n o m s k u politiku i trgovinu;

direktor Agencije za kontrolu naoruanja i razoruanje;

Garry

Carries Lord, b i v i p o m o n i k p o t p r e d s j e d n i k a z a d u e n z a p i t a n j a
nacionalne sigurnosti;

Tidal McCoy,

Inhofe,

sovjetska pitanja

Kongresa;

Fred Ikle, b i v i p o m o n i k m i n i s t r a o b r a n e z a d u e n z a p o l i t i k u i

James M.

William

pomonik

ministra

trgovine

zaduen

za

pitanja;

bivi

pomonik glavnog

Middendorf

bivi

tajnika N A T O - a ;

ministar Ratne

mornarice;

general-pukovnik Thomas Miller, u m i r o v i n i , b i v i z a m j e n i k n a e l

nika stoera zaduen za zrakoplovstvo i p o m o r s k e snage;
Dominic Moneta,

bivi

pomonik

m i n i s t r a za

energetiku

zaduen

za program Reaktora nove proizvodnje;

Laurie

Mylroie,

biva

izvanredna

profesorica

na

Amerikom

koledu Ratne mornarice;

295

F. William Engdahl
Richard Perle, b i v i p r e d s j e d n i k O d b o r a z a o b r a m b e n u p o l i t i k u i
bivi p o m o n i k m i n i s t r a o b r a n e z a politiku m e u n a r o d n e
sigurnosti;
general John Piotrowski,
umirovljeni general Ratnog zrakoplov
stva, bivi z a p o v j e d n i k A m e r i k o g z a p o v j e d n i t v a za s v e m i r
sko naoruanje;

STOLJEE RATA 2
Curt Weldon,
Pete

Wilson,

Deborah

general-pukovnik
Edward
Rowny,
umirovljeni
general Amerike
vojske, bivi savjetnik p r e d s j e d n i k a i m i n i s t r a vanjskih p o s l o
va za kontrolu naoruanja;
Michael Rubin, r e d o v n i
institutu;

profesor

na

Amerikom

poduzetnikom

Albert Santoli, p i s a c i p o m o n i k l a n a P r e d s t a v n i k o g a d o m a R o h r bachera zaduen za zakonodavstvo;

William

Schneider

mladi,

bivi

pomonik

ministra vanjskih

poslo

va za s i g u r n o s t , z n a n o s t i tehnologiju;
William

Schroeder,

bivi

zamjenik

pomonika

ministra

obrane

z a d u e n za planiranje i upravljanje vojnim sredstvima;

Richard

L.

Senninger,

izvrni

producent

radijske

kompanije

Hero

Radio Network;
John Shadegg, l a n Z a s t u p n i k o g D o m a K o n g r e s a ;
James

Gregory Sherr,
Lincoln;

profesor meunarodnih

o d n o s a na

koledu

Carl Smith, b i v i d i r e k t o r z a o s o b l j e u S e n a t s k o m e o d b o r u z a v o j
ne slube;
Jose

Sorzano,

bivi

posebni

pomonik

predsjednika

zaduen

za

pitanja nacionalne sigurnosti;

Howard Teicher, b i v i v i i d i r e k t o r za v o j n o p o l i t i k a p i t a n j a u V i j e u
za nacionalnu sigurnost;
William R.

Van Cleave, p r o e l n i k O d j e l a za o b r a m b e n e i s t r a t e k e

studije na sveuilitu S o u t h w e s t Missouri State University;

Troy Wade, b i v i p o m o n i k m i n i s t r a e n e r g e t i k e z a d u e n z a o b r a m
bene programe;
James Webb, s e n a t o r i b i v i m i n i s t a r R a t n e m o r n a r i c e ;

296

bivi

g u v e r n e r s a v e z n e d r a v e Kalifornije;

Wince-Smith,

biva p o m o n i c a m i n i s t r a trgovine z a d u e n a

za t e h n o l o k a pitanjaj
Curtin

Robert Reilly, b i v i d i r e k t o r Glasa Amerika u U r e d u m i n i s t r a o b r a

ne;

bivi lan Z a s t u p n i k o g a D o m a K o n g r e s a ;

Dov

Winsor mladi,

Zakheim,

bivi

bivi

ameriki

zamjenik

veleposlanik

ministra

Kostariki;

obrane.

P o z o r a n p o g l e d na n a v e d e n a i m e n a i njihove funkcije u raz

n i m organizacijama i k o m p a n i j a m a , koje r a d e i za C e n t a r za si
g u r n o s n u politiku, potvruje d a j e m o jastrebova n e o k o n z e r v a
tivaca vrsto p o v e z a n a sa s n a n o m m r e o m s a v e z n i t a v a s v o
d e i m o s o b a m a iz vojne i n d u s t r i j e , kao i s v o d e i m o s o b a m a iz
d r a v n e u p r a v e i p r i v a t n i h k o m p a n i j a koje p o d u p i r u a m e r i k u
vojnu p r e m o i p r e v e n t i v n e r a t o v e k a o s r e d s t v o p o s t i z a n j a te
premoi.
Manje vidljiv klju u s p o n a t i h n e o k o n z e r v a t i v n i h t r u s t o v a
m o z g o v a m o e se p r o n a i a k o p r a t i m o trag novca. Taj trag vodi
d o aice bogatih, p r i v a t n i h z a k l a d a o s l o b o e n i h o d plaanja
p o r e z a , koje su, t o u o p e ne i z n e n a u j e , najvie p o v e z a n e s
vojno-industrijskom o s o v i n o m a m e r i k o g a ustroja moi.

DODATAKB

PRIVATNE ZAKLADE:
TRAGOM NOVCA

Dugi pohod gospodina Simona na amerike

institucije
T i utjecajni n e o k o n z e r v a t i v n i t r u s t o v i m o z g o v a uspjeli s u
p o s t i i n e r a z m j e r n o veliku m o n a d a m e r i k o m p o l i t i k o m p o
slije o s a m d e s e t i h g o d i n a p r o l o g a stoljea zahvaljujui injenici
da ti trustovi m o z g o v a , za razliku od m n o g i h svojih m a n j e i d e o
loki obojenih suparnika, plivaju u novcu t o im pritjee iz m r e e
vrsto p o v e z a n i h p r i v a t n i h zaklada o s l o b o e n i h o d plaanja p o
reza. Veina toga novca, t o iznenauje, pritjee od o n i h privat
n i h z a k l a d a ije b o g a t s t v o potjee od velikih korporacija iz sek
t o r a vojne i n d u s t r i j e i velikih n a f t n i h k o m p a n i j a , a u p r a v o je to
spoj p o s e b n i h i n t e r e s a koji su obiljeili vladu B u s h a i Cheneyja.
Vjerojatno najutjecajnija zaklada koja je financirala p r v o p r e u
zimanje trustova mozgova amerike politike u ruke konzervativaca bila je z a k l a d a J o h n M. Olin. Njezin n o v a c potjecao je iz
g o l e m i h b o g a t s t a v a k o m p a n i j e za p r o i z v o d n j u oruja i streljiva
z v a n e J o h n M. Olin i iz njegove korporacije Olin (Olin C o r p o r a
t i o n ) . O l i n j e n a s a m r t i svoje p o z a m a n o b o g a t s t v o o p o r u n o
o s t a v i o z a k l a d a m a o s l o b o e n i m p o r e z a , u s v r h u financiranja
p r o j e k a t a koji su p r o m i c a l i njegove k o n z e r v a t i v n e ciljeve.
G o d i n e 2 0 0 1 . ta je zaklada potroila nevjerojatnih 2 0 . 4 8 2 . 9 6 1
dolara za financiranje desniarskih t r u s t o v a mozgova, m e u koji
m a s u bili A m e r i k i p o d u z e t n i k i i n s t i t u t (AEI), C e n t a r z a stra299

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

t e k e i m e u n a r o d n e s t u d i j e (CSIS), I n s t i t u t C l a r e m o n t z a
prouavanje dravnikog umijea i politike filozofije (Claremont
Institut for the Study of S t a t e s m e n s h i p a n d Political Philosophy),
Vijee za i n o z e m n e o d n o s e (Council on Foreign Relations, C F R ) ,
Zaklada H e r i t a g e , H o o v e r o v a institucija o ratu, revoluciji i m i r u
(Hoover Institution on War, Revolution and Peace), Institut
H u d s o n ( H u d s o n I n s t i t u t e ) , F a k u l t e t z a visoke m e u n a r o d n e
studije (School of A d v a n c e d I n t e r n a t i o n a l S t u d i e s , SAIS) Paula
H . N i t z e a n a Sveuilitu J o h n H o p k i n s , I n s t i t u t M a n h a t t a n z a
istraivanje j a v n e p o l i t i k e ( M a n h a t t a n I n s t i t u t e for Public Poli
cy R e s e a r c h ) i Projekt za n o v o a m e r i k o stoljee ( P N A C ) . U
izvjeu te zaklade stoji: " Z a k l a d a izdvaja goleme koliine novca
i za p r o m i c a n j e k o n z e r v a t i v n i h p r o g r a m a na najuglednijim viso
k i m k o l a m a i s v e u i l i t i m a u zemlji".

M i n i s t a r financija u vrijeme m a n d a t a p r e d s j e d n i k a NLxona

William E. Simon od poetka je bio suradnik " k u m a " n e o k o n
zervativaca Irvinga Kristola. Kristol i S i m o n , kljuni izvorni p o
kretai m o d e r n o g d e s n i a r s k o g n e o k o n z e r v a t i v n o g p o k r e t a ,
udruili s u s e 1978. godine. T e s u g o d i n e osnovali n e o k o n z e r v a tistiki I n s t i t u t u za pitanja o b r a z o v a n j a ( I n s t i t u t e for E d u c a t i o
n a l Affairs, IEA), sa s j e d i t e m u N e w Y o r k u .

Zaklada Olin doivjela je korjenit zaokret 1977. g o d i n e , kada

je J o h n Olin o s o b n o za p r e d s j e d n i k a zaklade pozvao W i l l i a m a E.
S i m o n a , t a d a n j e g m u l t i m i l i j a r d e r s k o g ulagaa. K a o p r e d s j e d
nik, S i m o n j e n a d z i r a o d o n i r a n j e vie o d 3 2 5 m i l i j u n a d o l a r a
institucijama n e o k o n z e r v a t i v a c a ili s l o b o d n o g trita. M e u nji
m a s u bile i A m e r i k i p o d u z e t n i k i i n s t i t u t , Z a k l a d a H e r i t a g e ,
n e o k o n z e r v a t i v n o U d r u e n j e federalista i I n s t i t u t H u d s o n , sve
d o kraja 2 0 0 5 . g o d i n e , k a d a je, s u k l a d n o utemeljiteljevoj o p o r u
ci, dala i posljednji novi.
Z a k l a d a Olin je, p o d r a v n a n j e m g o s p o d i n a S i m o n a , p o s t a l a
najmoniji imbenik u p r e o b r a z b i a m e r i k e elite, o s o b i t o novca
g l a d n i h sveuilita, t a k o s t o j e d o n i r a l a milijune d o l a r a i n s t i t u
cijama p o p u t Sveuilita Harvard, Sveuilita Princeton i Sveui
lita Chicago, koji je bio baza M i l t o n a F r i e d m a n a i Lea Straussa.
T i m s u n o v c e m n a g r a i v a n i profesori vjerni n e o k o n z e r v a t i v n o j
ideologiji.
1

Media Transparency, " F u n d e r Profile: J o h n M. O l i n F o u n d a t i o n " , na h t t p : /

/www.mediauansparency.orgrecipientprofile.php?recipientlD=524

300

P r e m a njihovoj izjavi, n a m j e r a toga i n s t i t u t a bila je ".. . p r o

nalaziti d a r o v i t e k a n d i d a t e za d o k t o r s k e s t u d i j e i najbolje s t u
d e n t e , p o m o i im p o t p o r o m i s t i p e n d i j a m a ostvariti ambicije, a
o n d a im dati p o s l o v e u n e k i m aktivistikim organizacijama, na
i s t r a i v a k i m p r o j e k t i m a , u s t u d e n t s k i m publikacijama, u Vla
d i n i m u r e d i m a ili u v o d e i m a s o p i s i m a " . Ti primatelji n o v a n e
p o t p o r e m o r a l i bi, n a r a v n o , imati j e d n a k a "aktivistika" n e o k o n zervativna stajalita k a o i Kristol i S i m o n . Bio je to p o e t a k n e o konzervatistike inaice "dugog p o h o d a na institucije" njemakog
s t u d e n t a radikala iz 1968. g o d i n e Rudyja " C r v e n o g " D u t s c h k e a .
D v a d e s e t g o d i n a poslije toga, plodovi njihove v e l i k o d u n o s t i i
dareljivosti sazreli su u obliku n o v o g narataja o b r a z o v a n i h lju
di i sveuilinih profesora, sa s t a l n i m z a p o s l e n j e m , koji su na
sav glas zastupali n e o k o n z e r v a t i s t i k e ciljeve, ukljuujui i rat u
I r a k u i u n u t a r n j i politiki p r o j e k t n e s n o l j i v o s t i p r e m a n e i s t o miljenicima.
2

Kristolov I n s t i t u t za pitanja obrazovanja na s a m o m je p o e t k u

od zaklada Olin, Scaife, J. M. i S m i t h R i c h a r d s o n d o b i o donacije
u vrijednosti od 1 0 0 . 0 0 0 dolara, te z n a t n e i z n o s e od k o m p a n i j a
C o c a Cola, D o w C h e m i c a l , F o r d M o t o r Co., G e n e r a l Electric, KM a r t , Mobil i N e s t l e . Klju je bila p r e p o r u k a p o z n a t o g a ideologa
" s l o b o d n o g a trita", g o s p o d i n a Simona.
S i m o n je tada u zakladi Olin o d i g r a o kljunu ulogu ulagujui
se elniku Z a k l a d e Bradley, M i c h a e l u Joyceu, kojega je 1979. g o -

Media Tranparency, " R e c i p i e n t Profile: T h e I n s t i t u t e for E d u c a t i o n a l Af

fairs", n a h t t p : / / m e d i a t r a n s p a i e n c y . o r g / r e c i p i e n t p r o f i l e . p h p ? r e c i p i e n t l D = 5 2 4

William Engdahl

STOLJEE RATA 2

d i n e zaposlio na m j e s t o svoga izvrnog potpredsjednika, dok ovaj

Kristol i W i l l i a m S i m o n . G o d i n u d a n a poslije toga S i m o n mu je

p r e d l o i o d a b u d e p r e d s j e d n i k Z a k l a d e Olin.

F.

nije p r e a o u veu zakladu, Lynde a n d Harry Bradley. T i m su

p o t e z o m S i m o n i njegovi prijatelji neokonzervativci v i e s t r u k o
umnoili izvore novca za financiranje p o k r e t a neokonzervativaca.

Zaklada Lynde i Harry Bradley

Sa 7 0 6 m i l i j u n a d o l a r a od 2 0 0 5 . nadalje, Z a k l a d a L y n d e a n d
H a r r y Bradley iz Milwaukeeja, iz savezne drave W i s c o n s i n , bila
je najvea i najutjecajnija d e s n i a r s k a n e o k o n z e r v a t i v n a zaklada
u Sjedinjenim A m e r i k i m D r a v a m a . Od kraja 2 0 0 5 . d o n i r a l a j e
vie od 34 m i l i j u n a d o l a r a godinje.
Njezini izvori financiranja, j a s a n politiki p r o g r a m i iroka
n a c i o n a l n a m r e a k o n t a k a t a i s u r a d n i k a u politikim, sveuili
n i m i m e d i j s k i m k r u g o v i m a o m o g u i l i su joj g o l e m utjecaj na
kljuna pitanja d r a v n e p o l i t i k e . Njezini ciljevi kretali su se od
a f i r m a t i v n i h akcija d o pitanja socijalne s i g u r n o s t i . N o , najvee
j e u s p j e h e p o s t i z a l a n a p o d r u j u " r e f o r m e " socijalne skrbi,
takozvane "privatizacije" socijalne skrbi, koja je s a m o h r a n e majke
p r i m o r a l a na p r o n a l a e n j e z a p o s l e n j a k a o uvjeta za dobivanje
p o m o i i zalagala se za privatizaciju obrazovanja p r o m i c a n j e m
kolovanja na temelju stipendija.
Z a k l a d a Bradley p o e l a je u A m e r i c i s u s t a v n o p r o v o d i t i p r o
g r a m n e o k o n z e r v a t i v a c a n a k o n t o je S i m o n o v tienik u Zakla
di Olin, M i c h a e l Joyce, p o s t a o njezin p r e d s j e d n i k .
P r e d s j e d n i k Z a k l a d e Bradley Michael S. Joyce, sve do svoje
s m r t i , 2 0 0 5 . g o d i n e , bio je n a s t a v n i k u srednjoj koli. P o t e k a o je
iz irske katolike obitelji koja je pripadala D e m o k r a t s k o j stranci,
u Clevelandu, u saveznoj dravi O h i o . G o d i n e 1972. glasovao je
za R i c h a r d a N i x o n a i p o e o n a p r e d o v a t i u k r u g o v i m a k o n z e r v a tivaca. Njegova se p r e o b r a z b a d o g o d i l a 1978. g o d i n e , k a d a je
o t i a o u N e w York i z a p o s l i o se u I n s t i t u t u za pitanja o b r a z o
vanja - organizaciji n e o k o n z e r v a t i v a c a koju su o s n o v a l i Irving
302

G o d i n e 1986., g o d i n u d a n a n a k o n stoje p o s t a o p r e d s j e d n i k
te z a k l a d e , u j e d n o m l a n k u lista Atlantic Monthly p r o g l a e n j e
" j e d n o m o d tri n a j o d g o v o r n i j e o s o b e z a u s p j e h politikog p o
kreta konzervativaca. J e d n o m gaje istaknuti neokonzervativac
Irving Kristol n a z v a o " k u m o m m o d e r n e filantropije". ini s e d a
su se n e o k o n z e r v a t i v c i zakaili za p o s e b n u u l o g u " k u m a " , iako
nije j a s n o je li to v r s t a p o d s v j e s n o g poistovjeivanja s filmskom
u l o g o m M a r l o n a Branda ili n e t o d r u g o .
U b r z o poslije p r v e i n a u g u r a c i j e p r e d s j e d n i k a G e o r g e a W .
Busha, novinar Wall Street Jonrnala Paul Gigot napisao je: "Michael
Joyce najblii j e o r i g i n a l n o m izvoru o n o g a t o g o s p o d i n B u s h
n a s t o j i p o s t i i " . Mislio j e n a B u s h o v u cininu " m i l o s r d n u k o n
z e r v a t i v n u " u n u t a r n j u politiku.
J e d a n istraitelj te z a k l a d e i z r a z i o je to ovako: "Sveopi cilj
Z a k l a d e Bradley j e s t vratiti Sjedinjene A m e r i k e Drave, i svijet,
u v r i j e m e k a d a vlade j o n i s u bile p o e l e r e g u l i r a t i "veliki biz
n i s " , prije n e g o l i s u korporacije bile p r i m o r a n e praviti u s t u p k e
o r g a n i z i r a n o j radnikoj snazi. D r u g i m rijeima, u k a p i t a l i z m u
tipa laissez-faire, tj. u k a p i t a l i z m u bez rukavica.
" D a bi p o s t i g a o taj cilj", p r i m j e u j e istraitelj Phil W i l y a t o ,
" Z a k l a d a Bradley p o d u p i r a l a je organizacije i o s o b e koje p r o
miu ukidanje zakonskih ogranienja u poslovanju, ukidanje
p r a k t i k i svih p r o g r a m a socijalne skrbi i privatizaciju d r a v n i h
sluba. Kao r e z u l t a t toga, p o p i s p r i m a t e l j a stipendija Z a l d a d e
Bradley izgleda k a o izdanje p o d n a s l o v o m " T k o j e t k o n a a m e
rikoj desnici".
N o v c e m Z a l d a d e Bradley p o t p o m a g a n e s u m n o g e d e s n i a r
ske organizacije, p o p u t Z a k l a d e H e r i t a g e , koja je za R e a g a n o v u
vladu izraivala p l a n o v e za s m a n j e n j e p r o r a u n a , za ulaganja u
g o s p o d a r s t v o i za vojni p l a n zvan " R a t zvijezda". Z a t i m , C e n t a r
M a d i s o n za pitanja obrazovanja ( M a d i s o n C e n t a r for E d u c a t i o
n a l Afairs), koji daje n o v a c za financiranje d e s n i a r s k i istra-

Engdahl

STOLJEE RATA 2

ivakih p r o j e k a t a i za m r e u k o n z e r v a t i v n i h s t u d e n t s k i h listo

milijuna dolara), Z a k l a d e Heritage (14 milijuna d o l a r a ) , organi

zaciji F r e e d o m H o u s e (Kua s l o b o d e ) J a m e s a W o o l s e y a ( 7 m i
lijuna dolara) i m n o g i m d r u g i m organizacijama.'
Tajna Joyceova u s p j e h a u p o s t i z a n j u t a k o velikog utjecaja u
p r o m i c a n j u n e o k o n z e r v a t i v n i h p r o j e k a t a i njihovih t r u s t o v a
m o z g o v a bila je u ideji koju je on o s m i s l i o k a k o bi p o s t i g a o m o ,
a ta ideja bila je m e t o d a " t o vie b u k e za filantropski dolar". On
je koordinirao projekte koje je financirala njegova zaldada s projek
t i m a zaklade Olin i d r u g i h z a k l a d a neokonzervativaca.

F.

William

va, te A m e r i k i p o d u z e t n i k i i n s t i t u t za istraivanja j a v n e p o l i
tike, koji je, d o s l o v n o , sjedite rasistikih pisaca, p o p u t C h a r l e sa Murraya, a u t o r a knjige The Bell Curve, i D i n e s h a D'Souza, a u t o
ra knjige The End of the Racism (Kraj rasizma), bive neokonzervativ n e d u n o s n i c e J e a n e Kirkpatrick, Jacka K e m p a i W i l l i a m a Benn e t t a , te u l t r a k o n z e r v a t i v n e p r a v n i k e R o b e r t a Borka i A n t o n i n a
Scalija.
M e d u ostalim uivateljima novca Zaklade Bradley bih su Zak
lada za s l o b o d n o istraivanje K o n g r e s a i za obrazovanje ( F r e e
Congress Research and Education Foundation), Hooverov In
s t i t u t za rat, revoluciju i mir, te P r e d s j e d n i k a z a k l a d a R o n a l d a
R e a g a n a ( R o n a l d R e a g a n P r e s i d e n t i a l F o u n d a t i o n ) . Velike d o
nacije dodjeljivane su glavnim publikacijama neokonzervativaca
- tromjeseniku Irvinga Kristola The Public Interest, Kristolovu a
sopisu The National Interest i a f e r a k o m asopisu konzervativaca
The American Spectator, koji je predvodio paljbu o seksualnim skan
dalima t o su na kraju doveli do pokuaja smjenjivanja p r e d s j e d
n i k a Billa C l i n t o n a .
3

Joyce je u Zakladi Bradley dareljivo p o d u p i r a o organizacije

o s n o v a n e radi p o s e b n e uloge u p r o m i c a n j u desniarskih progra
m a , p o p u t I n s t i t u t a z a p r a v d u ( I n s t i t u t e for J u s t i c e ) , odvjet
nike t v r t k e od d r a v n o g i n t e r e s a , koja je p r o m i c a l a privatiza
ciju i deregulaciju, te N a c i o n a l n o g centra za malo p o d u z e t n i t v o
(National C e n t e r for N e i g h b o r h o o d E n t e r p r i s e ) , koji je inicirao
davanje p o t p o r e privatizaciji u zajednicama s niskim d o h o t k o m .
Donacije Zaklade Bradley odlazile su n e o k o n z e r v a t i v n i m t r u s t o
vima mozgova p o p u t Amerikog poduzetnikog instituta (17

W i l y a t o , Phil, " T h e F e e d i n g T h r o u g h : T h e B r a d l e y F o u n d a t i o n , The Bell

Curve & t h e Real S t o r y B e h i n d W - 2 : W i s c o n s i n ' s N a t i o n a l M o d e l for W e l f a r e
R e f o r m , 1 . lipnja 1 9 9 7 . n a h t t p : / / w w w . m e d i a t r a n s p a r e n c y . o r g
story.php?storylD=6

304

Kako bi olakao tu koordinaciju, Joyceova Zaklada Bradley fi

nancirala je osnivanje Okrugloga stola zaklada (Foundation R o u n d t a b l e ) , u W a s h i n g t o n u D . C . Taj filantropski okrugli stol bio je
n a c i o n a l n a u d r u g a d o n a t o r a pojedinaca, lanova upravnih o d b o
ra i osoblja zaklada te d u n o s n i k a k o m p a n i j a koje su davale d o
nacije. Na internetskoj stranici toga okrugloga stola pie: "Okrugli
stol privlai n e o v i s n e d o n a t o r e koji imaju koristi od sudjelo
vanja u toj organizaciji, iji je cilj p o m o i im u p o s t i z a n j u njiho
vih d o b r o t v o r n i h ciljeva. O s i m t o n u d i s t r u n e savjete i p r e p o
r u k e , O k r u g l i stol zaklada p o m a e d o n a t o r i m a s t u p i t i u vezu s
o n i m a koji imaju sline brige i i n t e r e s e . lanovi O k r u g l o g a stola
imaju p r i s t u p i r o k o m r a s p o n u ideja i informacija o t o m e t o u
filantropiji prolazi d o b r o , a t o n e " .
5

Podrijetlo bogatstva obitelji Bradley

G o d i n e 1 9 0 3 . braa Lynde i Harry Bradley osnovali su t v r t k u
koja e kasnije postati kompanija Allen-Bradley, jedna od najveih
k o m p a n i j a za p r o i z v o d n j u e l e k t r o n i k i h i radio dijelova. H a r r y
Bradely bio je politiki aktivniji, ovjek s e k s t r e m n o d e s n i a r -

Media Transparecy, " F u n d e r Profile: T h e L y n d e a n d H a r r y Bradley F o u n d a

t i o n " , na h t t p : / / w w w . m e d i a t r a n s p a i e n c y . o r g / f u n d e r p r o f i l e . p h p ? f u n d e r I D = 1
Philanthropy Roundtable, na h t t p : / / w w w . p h i l a n t h r o p y r o u n d t a b l e . o r g /
content.asp?contentid=406
5

305

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

s k i m uvjerenjima i j e d a n od prvih d o n a t o r a D r u t v a J o h n a Birc h a (John Birch Society), j e d n e od v o d e i h krajnje d e s n i h o r g a

nizacija u Americi, sa sjeditem u o b l i n j e m u gradu A p p l e t o n u ,
u saveznoj dravi W i s c o n s i n .

naciji. Iako je imala s i n d i k a t od 1 9 3 7 . g o d i n e (zvan U n i t e d Ra

d i o a n d Electrical W o r k e r s o f A m e r i c a Local 1 1 1 1 ) , s n a n o s e
opirala p r i z n a v a n j u lanstva u s i n d i k a t u . Lynde, H a r r y i F r a n k
Loock s e b e su vidjeli k a o d o b r o d u n e d i k t a t o r e n a d svojim rad
n i c i m a , vie n e g o s p o s o b n e o d l u i v a t i o p o t r e b a m a svojih rad
nika, bez ikakva savjeta i u p l e t a n j a f e d e r a l n e vlasti. A k o je to
ukljuivalo i r a s n u i s p o l n u diskriminaciju, to se, po njima, tica
lo s a m o njih i n i k o g a d r u g o g , i bili su o d l u n i s u p r o t s t a v i t i se
bilo kakvoj naznaci opasnosti, dolazila ona iz Moskve ili iz W a s h i n
gtona.

R o b e r t W e l s h , koji je to d r u t v o o s n o v a o 1958. godine, bio je

redovi t govornik na prodajnim sastancima kompanije Allen-Bra
dley. O n i su financirali i a u s t r a l s k o g lijenika F r e d a S c h w a r t z a ,
osnivaa Kranske a n t i k o m u n i s t i k e kriarske vojne (Christian
A n t i - C o m m u n i s t C r u s a d e ) , list W i l l i a m a F. Buckleya m l a e g a
National Review i desniarski radio s amerikoga Srednjeg Zapada,
iji je p r o d u c e n t b i o p r o t u k o m u n i s t i k i nastrojeni Bob Siergist.
Glavni politiki ciljevi Harryja Bradleyja bili su "svjetski k o m u
n i z a m " i a m e r i k a Vlada, m o d a ne t i m r e d o s l i j e d o m . Njegova
politika filozofija bila je kapitalizam tipa laissez-faire i s n a n o se
protivio s v e m u t o bi m o g l o ograniiti njegovu s l o b o d u da svoju
kompaniju vodi o n a k o k a k o on eli. N o , njegovo promicanje "slo
b o d e " nije se o d n o s i l o i na njegove r a d n i k e . e n e su u tvornica
ma radile od 1918., a t i j e k o m D r u g o g a svjetskoga r a t a inile su
g o t o v o treinu r a d n e s n a g e , ali n i s u bile p l a e n e j e d n a k o k a o
m u k a r c i . N a p o k o n su, 1 9 6 6 . g o d i n e , podnijele t u b u , u kojoj
s u t e r e t i l e k o m p a n i j u d a m a n j e plaa e n e n e g o m u k a r c e koji
r a d e na i s t i m strojevima. F e d e r a l n i je sud p r e s u d i o u n j i h o v u
korist.
K o m p a n i j a A l a n - B r a d l e y bila j e d n a od posljednjih velikih
k o m p a n i j a u M i l w a u k e e j u koja je u k i n u l a segregaciju u svojim
p o g o n i m a , i to tek poslije p r i t i s k a j a v n o s t i i p r a v o s u a . G o d i n e
1968., kada je broj z a p o s l e n i h n a r a s t a o na vie od 7.000, u toj je
k o m p a n i j i radilo s a m o t r i d e s e t dvoje crnaca i e t r n a e s t e r o Latin o a m e r i k a n a c a . Te su g o d i n e prosvjednici, na elu s v o o m p o
k r e t a z a ljudska prava o c e m J a m e s o m Groppijem, prosvjedovali
p r e d t v o r n i c o m zahtijevajui da zaposli vie r a d n i k a koji n i s u
bijelci. K o m p a n i j a je na kraju bila prisiljena p r i h v a t i t i p l a n o
k o r e k t i v n o j z a k o n s k o j kvoti zapostavljenih manjina, n a k o n t o
su federalne vlasti p o d r a l e t u b u temeljenu na rasnoj d i s k r i m i -

306

G o d i n e 1942. braa su osnovala zakladu n a z v a n u Zaklada Al

len-Bradley. T a s e z a k l a d a 1 9 8 5 . g o d i n e k o r j e n i t o p r o m i j e n i l a ,
k a d a j e k o m p a n i j a Allen-Bradley p r o d a n a k o m p a n i j i Rockwell
I n t e r n a t i o n a l , najveemu k o n g l o m e r a t u za proizvodnju oruja i
vojne o p r e m e , za n e v j e r o j a t n i h milijardu i 651 milijun dolara.
Z a k l a d a je od te p r o d a j e zaradila g o l e m n o v a c , jer su joj p r e k o
n o i s r e d s t v a p o r a s l a s m a n j e od 14 na vie od 2 9 0 m i l i j u n a
dolara, ime je postala j e d n a od najveih zaklada u Americi. T a d a
su joj p r o m i j e n i l i i i m e u " L y n d e a n d H a r r y Bradley F o u n d a
t i o n " , k a k o bi je u o i m a j a v n o s t i odvojili od k o m p a n i j e . S t i m
g o l e m i m n o v c e m , vlasnici Z a k l a d e Bradley zakljuili su k a k o je
vrijeme zaposliti profesionalca za voenje Z a k l a d e . Svoga su o
vjeka nali u N e w Yorku, u Z a k l a d i J o h n M. Olin. Bio je to Mi
c h a e l Joyce.

Projekt Zaklade Bradley zvan "Zvonolika krivulja"

M e u p r i m a t e l j i m a n o v c a o d Z a k l a d e Bradley, tj. o d njezina
d i r e k t o r a Joycea, bio je i pisac C h a r l e s M u r r a y , koji je n a p i s a o
knjigu Losing Ground, u kojoj tvrdi da je s i r o m a t v o posljedica
n e u s p j e h a pojedinaca, t e d a s u p r o g r a m i z a sprjeavanje siro
m a t v a , p o p u t p r o g r a m a socijalne skrbi, p o g r j e n o zamiljeni i
da ih t r e b a u k i n u t i .
307

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl

Piui o toj knjizi u asopisu za obrazovanje Rethinking Schools

iz M i l w a u k e e j a , u proljee 1994., n o v i n a r k a Barbara M i n e r n a
pisala je: ".. . M u r r a y p r e d l a e . . . ukidanje svih d r a v n i h p r o g r a
ma kojima se prua ekonomska potpora samohranim majkama,
kao t o su p o m o obiteljima s m a l o d o b n o m djecom (socijalna
s k r b - n a p . a u t . ) , s u b v e n c i o n i r a n e s t a n a r i n e ili k u p o n i za h r a
n u " . K a d a j e G e o r g e W . B u s h , k a o d i o svoje p r e d i z b o r n e k a m
panje, z a p o e o formulirati svoje prijedloge o " m i l o s r d n o m k o n
z e r v a t i v i z m u " radi p r o m i c a n j a " n a vjeri u t e m e l j e n i h rjeenja"
socijalnih p r o b l e m a , p o z i v a o je aktiviste i z n a n s t v e n i k e koje je
financirala Z a k l a d a Bradley, p o p u t Marvina Olaskyja i J a m e s a O.
Wilsona.
O d 1 9 8 6 . d o 1989. Z a k l a d a Bradley davala j e M u r r a y u g o d i
nju stipendiju od 9 0 . 0 0 0 dolara. G o d i n e 1 9 9 1 . povealaju je na
1 1 3 . 0 0 0 dolara. Kao o d g o v o r n a k r i t i k u n a v e d e n e knjige, p r e
dsjednik te zaklade Michael Joyce r e k a o je: " P o m o m e miljenju,
C h a r l e s M u r r a y je j e d a n od najistaknutijih d r u t v e n i h mislitelja
u zemlji".
N a k o n s t o j e n a p i s a o knjigu Losing Ground, M u r r a y se u d r u i o
s h a r v a r d s k i m p s i h o l o g o m R i c h a r d o m H e r n s t e i n o m radi pisanja
knjige The Bell curve: Intelligence and Class Structure in American Life
( Z v o n o l i k a krivulja: inteligencija i k l a s n a s t r u k t u r a ivota u
A m e r i c i ) . P r e m a pisanju lista The New York Times, H e r n s t e i n je
" p r e d v i a o da bi se, t o d r u t v o b u d e postajalo m e r i t o k r a t s k i j e ,
o s o b e s n i s k i m k v o c i j e n t o m inteligencije m o g l e o k u p i t i n a d n u
e k o n o m s k e ljestvice, m e u s o b n o sklapati brakove i stvarati p o
t o m k e s n i s k i m kvocijentom inteligencije". Knjiga The Bell Curve
objedinila je e l e m e n t e M u r r a y j e v e knjige Losing ground i H e r n s t e i n o v e teorije o genetici ili, preciznije, o eugenici. U knjizi se
tvrdi da s i r o m a t v o nije posljedica d r u t v e n i h uvjeta ni p o l i
tike, n e g o inferiornih g e n e t s k i h o s o b i n a najniega sloja ljudskih
bia. M n o g i su tu teoriju ocijenili kao rasistiku p s e u d o z n a n o s t .
6

308

W i l y a t o , Phil, o p . cit.

Zaklade Scaife
Bogatstvo b a n k a r s k e i industrijske dinastije iz Piltsburga svr
stalo se u tri zasebne zaklade, poznatije kao Zaklade obitelji Scaife
(Scaife Family F o u n d a t i o n s ) - Z a k l a d u Allegheny, Sarah Scaife,
C a r t h a g e i Scaife Family. R i c h a r d M e l l o n Scaife, n a s l j e d n i k in
d u s t r i j s k o g , n a f t n o g i b a n k a r s k o g b o g a t s t v a obitelji M e l l o n iz
P i t t s b u r g a , b i o j e p r e d s j e d n i k utjecajnih d e s n i a r s k i h z a k l a d a
Scaife. J e d n o je vrijeme najvee p o j e d i n a n o v l a s n i t v o tih zak
lada b i o dioniarski ulog u korporaciji Gulf Oil.
T a j e zaklada poela financirati k o n z e r v a t i v n e p r o j e k t e 1973.
g o d i n e , kada je R i c h a r d M e l l o n Scaife p o s t a o njezin p r e d s j e d
n i k . e z d e s e t i h g o d i n a R i c h a r d je, p r e m a n e k i m p r o c j e n a m a ,
naslijedio 2 0 0 milijuna dolara od svoje majke Sarah Mellon Scai
fe. a s o p i s Forbes p r o c i j e n i o je da on tei 8 0 0 m i l i j u n a d o l a r a
n e t o , t o ga ini o s o b o m broj 138 na p o p i s u najbogatijih o s o b a u
Sjedinjenim A m e r i k i m D r a v a m a . T o j e b o g a t s t v o potjecalo o d
posjedovanja dionica u korporacijama p o p u t Gulf Oil, Alcoa Alu
m i n u m , M e l l o n Bank i n e k i h d r u g i h h o l d i n g a . A n d r e w M e l l o n ,
trei po r e d u b o g a t a u A m e r i c i , o d m a h poslije Henryja F o r d a i
J o h n a D . Rockefellera, bio j e k o n z e r v a t i v n i r e p u b l i k a n s k i m i n i
s t a r financija od 4. oujka 1 9 2 1 . sve d o k ga p r e d s j e d n i k H e r b e r t
Hoover i velika e k o n o m s k a kriza n i s u primorali da, u veljai 1932.,
odstupi s dunosti.
Richard Mellon Scaife upravljao je z a k l a d a m a Scaife, C a r t h a
ge i A l l e g h e n y . P r e m a j e d n o m n e d a v n o objavljenom lanku,
" G o d i n e 1 9 9 3 . z a k l a d e C h a r t a g e i S a r a h Scaife dale su vie od
17.600.000 dolara za 150 neokonzervativnih i konzervativnih tru
stova mozgova". Na d a n 3 1 . prosinca, aktiva Z a k l a d e Scaife i z n o
sila je 2 1 2 . 2 3 2 . 8 8 8 dolara, a aktiva Z a k l a d e C a r t h a g e bila je
11.937.862 dolara.
Uz Z a k l a d e Olin, Bradley i S m i t h R i c h a r d s o n , za Z a k l a d u
Sarah Scaife dri se da je j e d n a od etiri najvee zaklade k o n z e r vativaca u SAD-u. P r e m a j e d n o m lanku objavljenom u asopisu

F. William Engdahl

STOLJEE RATA 2

Columbia Journalism Review (lipanj/srpanj 1981.), g o s p o d i n Scaife

svojim p r i v a t n i m m l a n j a k o m D C 9 p u t u j e i z m e u svojih kua u
Pittsbtirgti, u saveznoj dravi Pansylvaniji, i u P e b b l e Beachu, u
saveznoj dravi Kaliforniji.

J a m e s A n g l e t o n i umirovljeni g e n e r a l R o b e r t C. R i c h a r d s o n III.
bili su d u b o k o umijeani u kanaliziranje CIA-ina novca, zajedno
s R o g e r o m P e a r s o n o m iz organizacije P i o n e e r F u n d .

Posljednjih su g o d i n a donacije zaklade Scaife o t i l e b r o j n i m

neokonzervativnim projektima i trustovima mozgova - gotovo
20 milijuna dolara Zakladi Heritage, glavnom zagovorniku izgra
dnje p r o t u r a k e t n o g a tita, o k o 8 m i l i j u n a Instituciji H o o v e r , 5
milijuna A m e r i k o m p o d u z e t n i k o m i n s t i t u t u , 4 m i l i j u n a n e o k o n z e r v a t i v n o m I n s t i t u t u David H o r o w i t z i 3.5 milijuna C e n t r u
z a s i g u r n o s n u politiku. N a p o p i s u p r i m a t e l j a novca o d z a k l a d a
Scaife bila je svaka znaajnija n e k o n z e r v a t i v n a institucija.

Zaklada Smith Richardson

Z a k l a d u S m i t h R i c h a r d s o n financirala j e k o m p a n i j a Vicks
V a p o r u b a , a m e r i k a farmaceutska k o m p a n i j a s d u g o m desniar
s k o m prolou. Zaklada je izvijestila d a j e njezina aktiva u 2 0 0 1 .
godini iznosila 4 9 4 milijuna dolara i da je u istoj g o d i n i d o n i r a l a
2 3 milijuna dolara.
T i j e k o m H l a d n o g a r a t a CIA je p r o v o d i l a j e d a n vrlo tajni p r o
g r a m , u k o j e m u je pravila p o k u s e na ivim ljudima, e s t o bez
njihova znanja, koristei se razliitim drogama, ukljuujui i LSD2 5 . M e u s u d i o n i c i m a toga C I A - i n a p r o j e k t a p o d k o d n i m n a z i
v o m M K - U l t r a Project bio je i p s i h o l o g sa Sveuilita H a r v a r d i
" p r o r o k " LSD-a T i m o t h y Leary. Glavni izvor financiranja toga
CIA-ina tajnog p r o g r a m a , M K - U L T R A , bila je Zaklada H. S m i t h
Richardson, a p r e m a t v r d n j a m a R u s s a Bellanta. CIA i strunjak

Z a l d a d a je, poslije financiranja CIA-inih p r o j e k a t a k o n t r o l e

svijesti, g o d i n e 1973., k a d a j e R . R i c h a r d s o n R a n d o l p h p o s t a o
njezin predsjednik, p o s t a l a aktivan p o d u p i r a t e l j n e o k o n z e r v a t i v n i h p r o j e k a t a . a s o p i s Forbes procijenio je n e t o vrijednost obi
telji R i c h a r d s o n n a 8 7 0 m i l i j u n a dolara, t o j u ini j e d n o m o d
najbogatijih obitelji u Sjedinjenim A m e r i k i m D r a v a m a .
T a j e zaklada jo na poetku m a n d a t a predsjednika Reagana
financirala knjige iz e k o n o m i j e " p o n u d e " a u t o r a J u d e W a n n i s k i i
G e o r g e a Gildera. Njihova je specijalnost stvaranje m r e a sveui
linih p r o f e s o r a n e o k o n z e r v a t i v a c a d o d j e l o m stipendija e l i t n i m
sveuilitima, p o p u t Yalea ( 8 m i l i j u n a d o l a r a ) , H a r v a r d a ( 7 m i
lijuna d o l a r a ) , J o h n H o p k i n s SA1S (4 milijuna d o l a r a ) , K o r p o r a
cije R A N D (3 milijuna dolara) i m n o g i h d r u g i h n e o k o n z e r v a t i v n i h institucija i o s o b a . U k u p n o su, za 2 0 0 3 . g o d i n u , dali i z n o s
od 166.865.612 dolara.
9

Te velike p r i v a t n e zaklade, O l i n , Bradley, Scaife i S m i t h R i

c h a r d s o n , usmjeravajui svoj n o v a c iskljuivo na n e o k o n z e r v a t i v n e institucije, u biti su financirale pojavu h e g e m o n i j e n e o k o n z e r v a t i v n i h j a s t r e b o v a , koji su u p r v o m e desetljeu d v a d e s e t
p r v o g a stoljea p r e u z e l i a m e r i k u vojnu i vanjsku p o l i t i k u .

Media Transparency, " F u n d e r Profile: T h e Scaife F o u n d a t i o n s " , na h t t p : / /

w w w , m e d i a t r a s p a r e n c y . o r g / f u n d e r p r o f i le. p h p ? f u n d e d D = 3
Beliant, R u s s , Old Nazis, The New Right, and the Republican Party, S o u t h E n d
Press, Boston, 1989.
8

310

Source Watch, " S m i t h R i c h a r d s o n F o u n d a t i o n " , na h t t p : / /

www.sourcewatch.org/index.php?title=Smith Richardson Foundation

311

DODATAKC

MEDIJSKI RATNI
P R O P A G A N D N I STROJ

Tjelohranitelj lai...
Britanski p r e m i j e r iz v r e m e n a D r u g o g a svjetskoga rata, sir
W i n s t o n Churchill, prije toga m i n i s t a r b r i t a n s k e Kraljevske rat
n e m o r n a r i c e , j e d n o m j e izjavio: " U v r i j e m e r a t a istina j e toliko
d r a g o c j e n a da bi na nju uvijek t r e b a o paziti tjelohranitelj lai".

Vijee za inozemne odnose (CFR)

kontrolira svjetske medije
Od D r u g o g a svjetskoga rata i osnivanja O d b o r a za p s i h o l o k u
strategiju (Psychological Strategy Board) u CIA-i i M i n i s t a r s t v u
vanjskih poslova, Vijee za i n o z e m n e o d n o s e i z a t v o r e n i k r u g o
vi a m e r i k e elite izdvajaju g o l e m n o v a c za n a d z i r a n j e medija.
D a n a s je k o n t r o l a lanova elite iz Vijea za i n o z e m n e o d n o s e
n a d a m e r i k i m m e d i j i m a snanija o d k o n t r o l e medija u k o m u
nistikoj Kini ili u d r a v a m a u k o j i m a vlada najvra d i k t a t u r a .
N o , ta kontrola vrlo je suptilna pa veina amerikih graana n e m a
p o j m a o t o m e da se svaka politika m i s a o p o m n o d o z i r a i da se
njome manipulira odozgo.
Kako bi odrazili svoju p r o m j e n u p r i o r i t e t a u novije d o b a globalizacije k o n t r o l e n a d m e d i j i m a , o d p o e t k a d e v e d e s e t i h g o d i -

313

F. William Engdahl

na prologa stoljea veliki medijski divovi postali su r e o r g a n i z i

rani i centralizirani, tj. globalizirani u r u k a m a aice ljudi.

STOLJEE RATA 2
Newhouse Group j e p e t i p o v e l i i n i m e d i j s k i k o n g l o m e r a t , iji j e
vlasnik milijarder Si N e w h o u s e . N e w h o u s e posjeduje 12 TV

Sunday, k o j i i m a
Parade, New Yorker, Vo
gue, Mademoiselle, Vanity Fair, Plain-Dealer iz C l e v e l a n d a , StarLedger iz N e w a r k a i Times-Picayune i z N e w O r l e a n s a .
postaja, 8 7 kablovskih T V sustava, asopis

AOL-Time Warner

jest najvea dananja medijska grupacija, koja

kontrolira televizije CBS i C N N te najveu a m e r i k u p r e t p l a t
n i k u t e l e v i z i j s k u m r e u H B O , k a o i g r u p a c i j u a s o p i s a Time,
n a j v e e g i z d a v a a a s o p i s a , m e u k o j i m a s u Sports Illustrated i
m n o g i d r u g i , t e f i l m s k u k o m p a n i j u W a r n e r B r o s . i d r u g e fil
m s k e studije u H o l l y w o o d u . O s i m toga, A O L je najvea pri
vatna internetska kompanija u SAD-u. Predsjednik kompa
nije A O L - T i m e W a r n e r je Gerald Levin.

Walt Disney Co.

j e d r u g i p o v e l i i n i m e d i j s k i d i v u S A D - u , iji j e
g e n e r a l n i d i r e k t o r M i c h a e l E i s n e r , o v j e k koji n e m a n i k a k v e
v e z e s obitelji Disney. K o m p a n i j a W a l t D i s n e y d a n a s k o n t r o
lira n e k o l i k o T V k o m p a n i j a , u k l j u u j u i i Touchstone TV, Buena
Vista TV, n e k e h o l l y w o o d s k e filmske k o m p a n i j e , m e u k o j i
ma su Walt Disney Motion Pictures, Touchstone, Caravan i
H o l l y w o o d P i c t u r e s . U njezinu je vlasnitvu i k o m p a n i j a Ca
pital C i t i e s / A B C , d r u g a po veliini televizijska m r e a , koja
ima m n o g o podrunica u Europi.

Viacom Inc.

j e trei lan a m e r i k o g m e d i j s k o g kartela. O n j e vla

s n i k i k a b l o v s k e s p o r t s k e m r e e ESPN, t e l e v i z i j s k i h k u a Wo-

mens' Wear Daily

i Wacom

Inc.

te kompanije P a r a m o u n t Pictu

res, a n e d a v n o je od k o m p a n i j e T i m e W a r n e r kupio i televi

z i j s k u k u u CBS. K o m p a n i j a V i a c o m I n c . k o n t r o l i r a t r i t e z a
m l a d e diljem svijeta p o m o u

svoje

Nikelodeon

Showtime. MTV-ove

video s n i m k a

Budui da te divovske medijske kompanije kontroliraju i m a l e

lokalne i r e g i o n a l n e novine, n i j e d n e d r u g e n o v i n e ne m o g u sebi
priutiti neovisne novinare, a kamoli strana dopisnitva. Oni
svoje "vijesti" m o r a j u k u p o v a t i od p r u a t e l j a u s l u g a k a o t o su
New York Times, D o w j o n e s o v Wall Street Journal ili od Washington
Posta. A svi su u r u k a m a i s t o g a kartela i n t e r e s a .
The New York Times

j e korporacija u vlasnitvu obitelji A r t h u r a

S u l z b e r g e r a . T a k o r p o r a c i j a p o s j e d u j e B o s t o n Globe i 3 3 r e g i o

McCalls

n a l n a lista, t e a s o p i s e

TV postaja. a k 5 0 6 listova diljem

News Corporation,

Familycircle,

tipa r o c k - r a p d o p i r u do 2 1 0 milijuna obitelji u 71 zemlji svijeta.

To je j e d n a od najutjecajnijih svjetskih komunikacijskih k o m
panija.

kao i vie radio i

Sjedinjenih Amerikih

D r a v a k u p u j e vijesti o d n j e z i n e p o d r u n i c e N e w Y o r k T i m e s
iji j e v l a s n i k R u p e r t M u r d o c h , m e d i j s k i t a j k u n

a u s t r a l s k o g podrijetla, i koja je etvrta po veliini m e d i j s k a

k o r p o r a c i j a u S A D - u . O n a j e v l a s n i k Fox TV-a, i j i m p r o g r a
m o m dominira neokonzervativna propaganda u korist Izrae
la. M u r d o c h j e v l a s n i k i

314

O n o t o zapanjtije glede k o n c e n t r a c i j e m e d i j s k e m o i d a n a s
u A m e r i c i j e s t injenica da sve velike m e d i j s k e k o m p a n i j e k o n
troliraju lanovi Vijea za i n o z e m n e o d n o s e (CFR-a), od Disneyja
p r e k o T i m e W a r n e r a i Fox N e w s a d o V i a c o m a . Ostaje injenica
da su ameriki mediji d a n a s t a k o centralizirani k a o n i k a d a u p o
vijesti, i to u r u k a m a lanova Vijea za i n o z e m n e o d n o s e . Stoga
n e udi t o veina a m e r i k i h g r a a n a i m a p o t p u n o iskrivljenu
sliku o svjetskim d o g a a j i m a i o r a t u u Iraku. N e m a j u ba m o
g u n o s t i d o b i t i iri i z n a t n o objektivniji p o g l e d na svijet.

k a b l o v s k e m r e e MTV,

koja video s n i m k a m a p j e s a m a i slinim s p o t o v i m a p r o m i e

nasilje i seks, t e

najveu nakladu u SAD-u, te asopise

New York Posta

te brojnih asopisa,

N e w s Service.

The Washington Post Corporation p o s j e d u j e n a j u t j e c a j n i j i d n e v n i

l i s t u W a s h i n g t o n u , The Washington Post. V o d e g a p o t o m c i
bankara Eugenea Meyera, biveg poslovnog partnera Bernar
da Barucha, preko Donalda, sina pokojne Catherine Meyer

m e u k o j i m a j e i Weekly Standard, n e o k o n z e r v a t i v n i l i s t W i l

G r a h a m . Korporacija T h e W a s h i n g t o n Post u vlasnitvu ima

liama Kristola. M u r d o c h o v bivi p o s l o v n i p a r t n e r H a i m Sa-

v i e T V p o s t a j a , 11 v o j n i h p u b l i k a c i j a , a s o p i s

b a n , h o l l y w o o d s k i m i l i j a r d e r koji j e bio blizak i z r a e l s k o m

viziju

premijeru Arielu Saronu, i proizraelski jastreb, n e d a v n o je

va najtiranijega lista na e n g l e s k o m e jeziku n a m i j e n j e n a stra

kupio najveu njemaku TV kompaniju Pro-7 Media.

nim zemljama -

Cable One TV,

a o d n e d a v n o je, s

Newsweek, t e l e
New York Timesom, s u i z d a -

International Herald Tribunea.

315

F.

William

Engdahl

P r e m a p r a v i l i m a koja j e d o n i o sin C o l i n a P o w e l a M i c h a e l
P o w e l , p r e d s j e d n i k F e d e r a l n o g povjerenstva za k o m u n i k a c i j e u
Bushovoj vladi, ta aica m e d i j s k i h divova ima se p r a v o ujedini
ti i n a d z i r a t i jo vie l o k a l n i h TV postaja i d r u g i h m e d i j a diljem
A m e r i k e , i na taj n a i n k o n t r o l i r a t i j a v n o miljenje, izvan world
wide weba, i to p o t p u n o , o n a k o k a o p o d Staljinom u S o v j e t s k o m
Savezu u v r i j e m e D r u g o g a svjetskoga rata. N o , taj n a d z o r u
Americi tako je s u p t i l a n da d o p u t a p r i v i d n e razlike u miljenji
ma k a k o bi se stvorilo iluziju o postojanju i s t i n s k e j a v n e r a s p r a
ve. Sve j e t o d i o p a r a m e t a r a p o t p o r e A m e r i k o m e stoljeu.
Od kada su komunikacijske korporacije, 1996. godine, napra
vile p r i t i s a k na K o n g r e s da im d o p u s t i s l o b o d u djelovanja, bez
ogranienja, od t a d a je n o v i n a m a , radiju, televiziji, kablovskoj
televiziji i telekomunikacijama o m o g u e n o stvarati divovske glo
b a l n e m o n o p o l e za k o n t r o l u informacija, a sve u i m e " s l o b o d
n o g " p o d u z e t n i t v a . K o n t r o l a n a d m e d i j i m a j e d n a j e o d skrive
n i h p o l u g a m o i elite iz Vijea za i n o z e m n e o d n o s e u njihovoj
n a k a n i da stvore g l o b a l n o carstvo. N o , oni to ine t a k o da m n o g i
n e u p u e n i a m e r i k i g r a a n i vjeruju k a k o u A m e r i c i d o i s t a p o
stoji " s l o b o d a tiska".
1

KAZALO IMENA

A
Bailey, K a t h l e e n 2 9 3
Abas, A b u 128

B a k e r , J a m e s HI. 1 1 4 , 1 4 6 , 2 3 1

Abramoff, J a c k ("Casino Jack") 149,

151-153,155,161,169
A b r a m s , Elliott 1 0 2 t 2 2 6 , 2 2 8 , 2 2 9 ,
259,283

Baker, N o r m a n 1 7 6
Balfour, l o r d 2 0 3 , 2 1 0
Ball, W i l l i a m 2 9 2
B a r a g a n , J a v i e r L o z a n o 182

Addams, Jane 223

A h m a d , M a h m u d 131
Ahmanson, Howard F. ml. 170,171
A h m a n s o n , Robert 170
A h m a n s o n , William 170
A h o , Barbara 180
Akin, Daniel 2 1 2
A l S a u d b i n A b u d l a z i z , Alvalid S i n
Talall46

Barker, R o b e r t 2 9 3
Barkley,Albenl36
Barry, T o m 1 1 4 , 2 4 0
Bartley, R o b e r t 2 4 4
Baruch, Bernard 3 1 5
Bauer, Gary 1 6 9 , 1 6 6 , 1 7 0 , 2 2 5 - 2 2 7 ,
229,230,231,233,251
Beeman, William 283
Begin, M e n a h e m 2 0 7 , 2 0 8 , 2 1 3

AlZajat,Fuadl51

Bell, N e l s o n 2 2 2

Alexander, Lamar 167

Bellant,Russ87,310

Ali, A y a a n H i r s i 2 7 0

Ben Ami, David 2 1 7

Amitay, Morris 2 8 3

BenGurion,217

Andersen, Hans Christian 15

Ben-Menae, Ari 128

Andrews, Bob 2 9 2

Bennet, William 1 6 6 , 2 2 6 , 2 4 5 , 2 9 3 ,

Angleton, James 311

Appelbaum, Anne 51
Ararat, J a s e r 2 4 0 , 2 5 6 , 2 5 9
Armitage, Richard 120
A m o t t , Carol 180
A m o t t j o h n 180
Amott, John 184
Ashcroftjohn

166,175

Ata,Mohamedl29
Ata, O s m a n 160

304
B e r k o w i t z , Bill 2 3 5
Berlet,Chip212
Beschloss, Afanesh 146
Beste, Ralf 25
Biden, J o s e p h 1 1 4
Bin Laden, O s a m a 4 3 , 6 8 , 6 9 , 7 1 , 7 2 ,
115,129,131,133,147,245,
252,290

Akin, Daniel 206

Blair, T o n y 1 7 6 , 1 7 7

Avneri, Uri 2 1 1 , 2 1 2

Blumenthal, Max 225,230

BofFey,Phil31

_B
1

P o d a t c i o v l a s n i t v u g l a v n i h a m e r i k i h m e d i j s k i h s k u p i n a , iz g o d i n j i h
izvjea k o m p a n i j a i iz n o v i n s k i h izvjea.

316

Bailey H u t c h i s o n , K a y 2 9 4

Bolton, J o h n 1 1 0 , 2 4 4 , 2 4 9 , 2 5 7 ,
268,269
Bong, predsj. G a b o n a 152

317

STOLJEE RATA 2

F. William Engdahl
Boot, M a x 2 4 0 , 2 4 1

Bush, Jeb 2 7 6

Coggan, Donald 186

Donnelly, T h o m a s 5 2 , 1 2 6 , 2 7 6 , 2 7 8

Borger.Julian 1 0 3 , 1 4 7

B u s h , obitelj 1 2 , 1 5 8 , 2 0 6

C o h e n , Eliot 1 1 5

Dowd, Maureen 248

Bork, E l l e n 2 7 6

Bush, George H. W. 1 2 , 4 3 , 4 7 , 6 5 ,

Colbert, James 2 5 7

D'Souz, D i n e s h 3 0 4
Dulles, Allen 85

Bork, R o b e r t 3 0 4

74,78,101,107,109,116,146,

Colby, Gerard 1 5 6 , 1 7 8

Bowman, Robert 4 7 , 4 8 , 4 9

147,157-159,166,172,182,

Colson, Charles 228

Dulles, J o h n Foster 92

Boykin, W i l l i a m G. 1 6 0 , 1 6 1

188,190,193,194,195,196,

Combs, Robert 251

Dutschke, Rudy "Crveni" 3 0 1 ,

231,233,286

Cook, Richard C. 3 1 , 3 2 , 3 3 , 3 4

Bradley, H a r r y 3 0 5 , 3 0 6
Bradley, L y n d e 3 0 5
Bradley, obitelj 3 0 5
Brando, Marlon 3 0 3
B r a n d t , Willi 1 3 2
Braun, W e r n e r 8 7
Bredesen, Harald 1 8 6 , 1 8 7

Bush, Samuel Prescott 1 5 7 , 1 5 8

Cooper, Henry 293

Butcher, William C. 2 7 1

Crow, Harlan 271

Byrd,Leel06,107
Byron, Beverly 2 9 3

Brotman, Bruce J. 2 9 1
Brownback, S a m (R-Kan) 2 2 6

c
125,160,286,287
Campbell, Alastair 176
Cannisraro, Vincent 102

Bryen, S t e p h e n D . 1 0 6 , 2 7 9 , 2 8 0 ,

C a r l u c c i , F r a n k III. 1 4 6 , 1 4 7

Brzezinski, Z b i g n i e w 2 6 1

C u n n i n g h a m , Loren 181
Cirnningham, Randy " D u k e " 149,

Cambone, Stephen 3 6 , 3 7 , 4 0 , 5 3 ,

Brudzinski, Jason 2 9 3
281

Cox, Christopher 293

Crowe, WilliamJ. 53

B r i g h t , Bill 1 7 1 , 1 7 8
Brooks, Charles 2 9 3

Cox, barunica Caroline 187

Carter, J i m m y 8 7 , 9 4 , 1 0 0 , 1 0 7 , 1 0 9 ,
207,228

150

alabi, A h m a d 1 1 7 , 2 5 3 , 2 5 4

E
Ebner, Stanley 2 9 3
E c k s t e i n , Yachiel 2 2 4 - 2 2 8 , 2 3 0
E h m k e , Horst 132
Eisenhoser, D w i g h t D . 2 0 , 3 0 , 8 3 ,
84,88,123,158,193,201,273
Eisner, Michael 3 1 4
E i t a n , Rafael 1 2 8
E l i z a b e t a , kraljica ( e n g l e s k a ) 1 8 6
Ellis, A n d r e w 2 9 3
E r i c s o n , E d w a r d , Jr. 2 8 2
Evans, Mike 2 2 0

B u c k l e y , W i l l i a m F., m l a i 1 8 9 , 3 0 6

Castro, Fidel 72

Burghardt,Toml84

Cebrowski, admiral A r t h u r 121

Daniels, Mitchell 2 9 3

Fairbanks, Charles 2 9 3

Burkeman, Oliver 1 4 7

Chavez, H u g o 7 2 , 7 6 , 1 6 9

Darby, John Nelson 203

Falin, V a l e n t i n M . 2 0

Bush, Barbara 2 7 0

Cheney, Richard B. 2 8 , 3 2 , 3 6 , 5 2 -

Davignon, Etienne 146

Fallows, J a m e s 2 8 8
Falwell, Jerry 1 6 4 , 1 6 8 , 1 6 9 , 1 7 5 ,

Dailey, B r i a n 2 9 3

Bush, dinastija 1 5 6 , 2 1 4

54,69,73,78,81,82,98,99,

D e A r m o n d , Paul 198

Bush, George W., mlai 1 1 , 1 2 , 1 5 ,

101-104,107,108,112,114,

D e Graffenreid, K e n n e t h 2 9 3

181,203,205,207,208,211-

120,124,126,130,134,135,

De Young, Karen 68

213,215,216,219,220,222,

47,50,52-54,57,60,66,70,72,

137,139,147,152,172,177,

Decter, Midge 2 4 5 , 2 9 3

73,78,82,97-99,101,104-108,

241,244,246,252,254,257,

DeFraffenreid, J a m e s T . 2 9 1

110, 111, 1 1 4 , 1 1 6 , 1 2 0 , 1 2 3 -

260,269,272,276,285,286,

DeLay, T o m 1 5 1 , 1 5 2 , 1 6 1 , 1 6 9

126,130,131,134-137,139,

287,299,

Denman, Diana 293

23,27,28,32,35,40,41,43,46,

140,146,147,149,151,152,

Cheney, Lynne 269

155,158,161,163,165,166,

Chossudovsky, Michel 131

168,170,172,175-178,188,
189,191,193-195,201,202,
204,206,211,212,215,218,
219,223-231,233,234,236,
239,241,244,246,249,252,
253,255,260,263,265,266,
268-272,276,277,281,282,
286,287,299,303,308,316,

318

Churchill, W i n s t o n 1 7 , 1 9 , 2 0 , 7 1 ,
86,137,204,313
Clingon98
Clinton, William 3 4 , 3 9 , 4 0 , 4 3 , 4 7 ,
74,89,104,108,109,116,146,
167,168,187,240,249,255,

244,249-251,253-257,259,
268,293

Dennett, Charlotte 156,178

Feuner, Edwin, mlai 294

Denton, Jeremiah 106

Firtakis,Bobl70

D e r Derian, J a m e s 9 7

Foggo 149,150

DeVos, Richard 167

Ford, Gerald R. 9 9 , 1 0 0 , 1 0 9

Dirks, T i m 59
Disney, W a l t 86
Dobriansky, Paula 2 9 3
Dobson, James 169,171., 228,231,
233

256,267,284,286,304,
Coats, Daniel R. 120

228,230
Feith, Douglas J. 1 0 2 , 1 0 3 , 1 1 1 , 2 2 3 ,

Dodd, Thomas H. 86

Ford, H e n r y 3 0 9
Fouchereau, B u m 183,184
Franklin, Lawrence 2 5 4 , 2 7 4
Freedrnan, David H. 90
Freidzon, Claudio 1 8 0 , 1 8 4
Friedman, Milton 2 7 0 , 3 0 0

319

F, William Engdahl

STOLJEE R A T A 2

F r u m , David 2 4 4 , 2 6 9

Grant, Eugene 292

Hunt, Nelson Bunker 167

F u k u y a m a , Francis 2 4 5

Gray, Colin S. 122

Huntington, Samuel 129,205

Fulbright, William 2 7 4

Grayson, E. C. 294

H u s e i n , kralj j o r d a n s k i 2 7 4

Fuller, C h a r l e s 1 7 8

Green, Stephen 128,281

Husein, Sadam 4 1 , 7 0 , 1 0 0 , 1 0 2 -

G
Galbraith, Evan 2 9 4
G a b r i e l , Vivian 1 8 6
Gaffhey C r o s s , D e v o n 2 9 4
Gaffhey, F r a n k 1 1 5 , 2 4 5 , 2 6 7 , 2 9 1
Gagnon, Bruce 33

Greene, Nick 30

104,108,115,160,241,245,

Greenhill,Robert271

247,249,253,256,257,287,

Gregg, D o n a l d P. 196

288

Griffin, M i c h a e l 3 3

Hussein, Khurram 109

Groppi, J a m e s 3 0 6

H u t t o n , lord Brian 1 7 5 , 1 7 7 , 1 7 9

Grossman, Zoltan 71

Hvorov,Igor26

Guell, Linde 197

Hyde, Henry 294

Gumbel, Nicky 177-179

Garcia-RuizJ. 184
Gard, Robert 25
Gelb, Bruce 2 9 2

I
H

K
Kadish, Lawrence 2 9 2
Kagan, Donald 5 2 , 2 7 0
Kagan, Frederick 2 7 0
Kagan, Robert 5 2 , 1 2 6 , 2 4 5 , 2 7 0 ,
276,277
Kamen, Al 229
K a m i n s k y , Phyllis 2 9 4
Kaminjin, Mihail 24
Kangas,Stevel88,189
Karmen, Al 250
Karzai, H a m i d 1 0 4 , 1 0 5 , 1 0 9
Kasparov, Garry 2 9 4

Ikle, F r e d 2 9 4

Keith, J i m 1 8 0

Gellmann, Barton 113

Hackett, J a m e s 294

Inhofe, J a m e s M. 2 9 4

Kelly, D a v i d 1 7 5 , 1 7 6

G e o r g e , Lloyd 2 1 0

Hadley, S t e p h e n 125

Irvine, R e e d 1 9 2

Kemp,Jackl66,304

Gerecht, Reuel Marc 2 6 9 , 2 7 6 , 2 7 8

Hagard,Ted235,236

I v a n o v , Sergej 2 6 4

Kennan, George F. 16

Gerson, Mark 276

Haija, R a m m y M . 2 1 3

Ivaov, L e o n i d 1 3 2 , 1 3 3

Kennard, William E. 146

Gerth,Jeff247

H a i n e s , R a l p h E., m l a i 1 8 6 , 1 8 7

Gibs,Nelsonlll

Hallinan, C o n n 111

Gigot, Paul 3 0 3

H a l p i n j i m 198

Jabotinsky, Ze'ev 2 5 6

Gilder, G e o r g e 3 1 1

Halsell, G r a c e 2 0 6 , 2 0 7 , 2 1 5 - 2 1 7 ,

Jackson, Bruce P. 1 2 6 , 2 7 6 , 2 7 7

Gilligan, A n d r e w 1 7 6

219,220,221amilton, Charles

Gilmartin, R a y m o n d 2 7 2

294

Kennedy, John. F. 9 7 , 1 8 8

Kerry, J o h n 1 9 5 , 2 2 3 / 2 2 4

Jackson, Henry "Scoop" 86,106,

109,291

Keuch, Robert 2 7 9 , 2 8 0
Keyer,Alen294
Khalilzad, Z a l m a y 1 0 4 , 1 0 5 , 2 4 9
Khan, H e r m a n 97

Gingrich, N e w t 2 7 0

Hardisty,Jean212

Jackson, M. Henry 2 4 6

Kirkpatrickjeane 167,246,270,304

Giuliani, R u d y 1 3 5 , 2 2 8

H a r r i m a n , obitelj 1 5 8

J a m e s , Kay 2 2 6

Kissinger, H e n r y 9 , 1 2 , 1 9 , 9 1 , 9 3 ,

Goble, Paul 2 9 4

Harriman, W . Averel 8 6 , 1 5 7

Jeljcin, Boris 2 6 3

Goeglein,Tim229

Hartung, William 123

Jeremiah, David 1 2 8 , 2 8 1

Klein, M o r t 2 5 1

96,146,261

Gold, D o r e 2 5 1

Hefti,MarlinL.292

Johnson, Lyndon B. 271

Kline, R a y S . 8 6

Goldfoot, Stanley 2 1 7 , 2 1 8

Hersh, Seymour 252

Jones, Alex 134

Klinghofer, L e o n 1 2 8

Golub, Harvey271/272

Hertog, Roger 272

Jones, Mike 236

Kovner, Bruce 2 6 9 , 2 7 1

Goure, Daniel 2 9 4

Hertzl210

Jones, Jim 180

Kraemer, Sven 2 9 5

Gorbaov, Mihail 65

Hilton, Stanley 134

Joseph, Robert 125,294

Krauthammer, Charles 2 4 4 , 2 4 6

Gore, Al 168

Hider, A d o l f 2 0 5 , 2 7 1

Joyce, Michael S. 3 0 1 , 3 0 2 , 3 0 3 , 3 0 5 ,

Krieger, D o u g 1 6 9 , 2 1 7

Goss, Porter 130,131

Hitt,Jack46,48

Gowans, Stephen 277

Hoover, J. Edgar 9 6 , 1 8 5 , 1 8 5

G r a h a m , Billy 1 7 1 , 1 8 5 , 2 0 6 , 2 2 2

Hoover, Herbert 309

Graham, Bob 130,131

Hopsicker, Daniel 1 8 9 , 1 9 0

Graham, Douglas 294

Graham, Franklin 2 0 6 , 2 3 1
Graham, Margaret 2 9 4

320

Hopsicker, D e n n i s 152
Houser, Theodore V. 86
Hugel,Maxl97,198

307
Jozef,Ovadia219
Judge, Clark 2 9 4
Jun, Park Tae 146
Juenko, Viktor 64

Kristol, I r v i n g 1 8 9 , 2 0 7 , 2 4 2 , 2 4 3 ,
245,246,270,276,277,290,
301-304
Kristol, W i l l i a m 1 2 6 . 2 2 6 , 2 4 4 , 2 4 5 ,
270,276,314
Kubrick, Stanley 57
Kuh, David Paul 110

321

F.

William

Engdahl

STOLJEE RATA 2

Kupperman, Charles M. 2 9 2 , 2 9 5

Luce Boothe, Clare 85

Mellon, A n d r e w 3 0 9

Kuttab,Jothan204

Luce, H e n r y 8 5 , 1 3 6

Meltzer, Allan 2 7 0

100,182,193,246,301

Kwiatkowska, Karen 103

L u k e , D a v i d m. 2 9 2

M e n e m , Carlos 191

Norquist, Grover 166,170,193

Kyi, J o n 2 9 5

Luti, W i l l i a m 2 5 3

Merkel, Angela 2 4 9

N o r t h , Oliver 1 6 5 , 1 6 6 , 1 7 1 , 1 9 4 -

Memfield, Bruce 2 9 5

Novak, Michael 2 7 0
Nuland, Victoria52,81,126,245,

LaiFeny,Eleine98

MacArrhur, Douglas 8 6 , 1 3 6

Meyer Graham, Catherine 315

Macdonald, Jennifer 2 9 5

Meyer, E u g e n e 3 1 5

M a c k i n d e r , sir H a l f o r d 1 0 , 1 8 , 1 9 ,

MiddendorfJ. William 295

Land, Richard 2 2 6

217,261

197,268,283

Merrill, P h i l i p 2 9 5

L a H a y Beverly 1 6 5
LaHay.Tim 162,164,165,168

Nixon, Richard M. 88,91,93-97,

Miller, T h o m a s 2 9 5

277,

Maier, M a t t h e w 9 0

Miner, Barbara 3 0 8

Obering, Henry 23,24

Maitra, R a m t a n u 71

Moffat, A b b y 2 9 2

Ogarkov, Nikolaj 9 8

Laughlin, Harry 88

Majewski, B o g u s l a w 5 0

Mohakik, M o h a m e d 104

Olasky 2 2 4

Lay, C h r i s t o p h e r 2 9 5

Major, J o h n 146

Moneta, Dominic 295

Olasky, Marvin 2 2 3 , 3 0 8

Leach, J i m 1 9 2 , 1 9 3

Malachy, J o n a h 2 0 1

Montt, EfrainRios 1 8 1 , 1 8 4

OlinJohnM.299,300

Leary, T i m o t h y 3 1 0

M a l a c h y , Y o n a (ili J o n a M a l a h i ) 2 0 7 ,

Moody, Dwight L. 2 0 3 , 2 0 8 , 2 2 1

01mert225

Moon, H a k J a H a n l 9 1

Onyszkiewicz, Janus 50

Moon, Sun Myung 88,163,164,

O'Reilly, PatrickJ. 2 3

L a n e , A r t h u r Bliss 8 6
Lapin, D a n i e l 1 6 9

Ledeen, Barbara 2 1 8
Ledeen, Michael 2 1 5 , 2 1 8 , 2 1 9 , 2 4 6 ,
268,270,282
Lehman, John 295
Leitner, P e t e r 2 9 5
Lenczowski, J o h n 2 9 5

208
Malcolm Douglas Hamilton, Lady 86
Malek, Fred 146
Marchetti, Victor 2 7 4
Marshall, A n d r e w 9 5 - 9 9 , 1 0 1 , 1 0 3 ,
104,105,107,108,115-121,278

Levin, G e r a l d 3 1 4

Marshall, J o s h u a Micah 2 4 9

Lewin, Carl 103

Matrisciana, Pat 190

L e w i s , sir B e r n a r d 2 0 5

Mazen,Abu228,229

Libby, L e w i s Scooten> 1 0 2 , 1 0 8 ,

McAteer,Ed229

111,114,244

McBain, H u g h s t o n 86

168,183,188,190-194,196-

Omstein, Norman 270

198,232

O s b o r n e , Albert (John H o w a r d

Morgan, David R. 92
M o u n t , Ian 90

Bowen) 185
Owen,J.H.185

Moussazadeh, Ebby292
Mueller, 134

Mumford, Eleanor 178

M u m f o r d j o h n 178
Muravichik, Joshua 2 7 0
Murdoch, Rupert 51,288,245,314

Pak,BoHil97,198
Palmerston, lord 2 0 3 , 2 1 0 , 2 3 2
Panjaraum, A n a n d 146

Lieber, K i e r 5 4 , 5 5

McConnell, John 2 4 4

Lieberman, Joe 2 2 6

M c C o y , Tidal 2 9 5

Liedtke, H u g h 158

McCrery, James 295

Myers, Richard 61

Lindsay, Hal 2 1 5 , 2 2 0 , 2 2 1

McFalane, Robert 283

Mylroie, L a u r i e 2 9 5

Livini219

M c G e h e e , R a l p h 173

Lobejimll4,115,240

McGray, Douglas 118

Lodhi, Malina 131

McGriif.L. D. 174

Longley, J a m e s 2 9 5

Mclntire, Carl 185

Nahleh,lsa218,221

Pearson, Roger 3 1 1

Loock, Franl<307

McKee, Kinniard295

N a n c e , Scott 122

Perez,

Loock, H a r r y 3 0 7

McLarty, T h o m a s F . Mack 1 4 6

N e g r o p o n t e j o h n 105

Perle, Richard N . 5 1 , 1 0 5 , 1 0 6 , 1 0 8 ,

N e t a n j a h u , B e n j a m i n (Bibi) 2 4 2 ,

Murray, Charles 2 7 0 , 3 0 4 , 3 0 7 , 3 0 8
Mussolini, Benito 256

Parmar, Inderjeet 20
Parry, R o b e r t 1 9 1
Parshall, J a n e t 2 2 8
Parvus, Alexander 2 8 9

Loock, L y n d e 3 0 7

Mearsheimer, John 275

Lord Rosenthal, Shirley 2 9 2

Medaris, J o h n 87

Lord, C a m e s 2 9 5

M e e s e , Ed, gen. 166

Ney,Bobl50

Lovestone, Jay 85

M e l l o n Scaife, S a r a h 3 0 9

Nidal,Abul30

322

Park, J o n a t h a n 1 9 8

256,259

Payne, Keith 125

Pearlstine, N o r m a n 146

Simon 2 8 3

109,207,219,244,246-249,
254,256,257,267-270,279,
280,282,284,285,287,296
Perlstein, Rick 2 3 4

323

STOLJEE R A T A 2

F. William Engdahl
Phillips, K e v i n 1 5 9

211,215,227,231,207,208,

Pike, A l b e r t 2 3 1 , 2 3 3

224,225

Scaife, R i c h a r d M e l l o n 1 6 7 , 1 8 9 ,
309,310

Smith, Carl 2 9 6
S m i t h , Eric 71

Piotrowski, John 2 9 6

Roche,JamesG. I l l

Scali, A n t o n i n o 3 0 4

Smith, Hedrick 274

Pipes, Daniel 2 5 1

Rockefeller, b r a a 1 7 2

Scanlon, Michael 151

Smith, M a r k 2 2 4

Podhoretz, N o r m a n 1 1 5 , 2 4 3 , 2 4 5

Rockefeller, J o h n D . 1 5 8 , 3 0 9

Schaeffer, F r a n c i s 1 8 5

Solovcov, N i k o l a j 2 6 , 2 6 5

Pohl, Karlo O t t o 1 4 6

Rockefeller, N e l s o n A . 8 6 , 9 1 , 1 7 3 ,

Scheunemann, Randy276,277

Soros, G e o r g e 1 4 6 , 2 4 2 , 2 4 3

Schlafly, Phyllis 1 6 6

Sorzano, Jose 2 9 6

Schlesinger, J a m e s 9 7

Spolar, C h r i s t i n e 7 1

Schrnitt, Gary 2 7 6 , 2 7 8

Staljin 3 1 6

Powell, Colin L. 1 0 2 , 1 0 9 , 1 1 2 , 1 2 0 ,
244,247,281,316
Powell, M i c h a e l 3 1 6

178,182,183
Rockefeller, obitelj 1 2 , 1 9 , 1 5 6 , 1 5 8 ,
182,189

Pratt, Larry 1 8 3 , 1 8 4

R o d m a n , Peter 249

Schneider, William, mlai 2 8 6 , 2 9 6

Steinman, David P. 2 5 1 , 2 7 9 , 2 9 2

P r e n t i c e , M i l e s IH. 2 9 2

Rodriguez, Felix 1.196

Schroeder, G e r h a r d 2 7 , 2 4 9

Strauss, Leo 3 0 0

Press, D a r y l 5 4 , 5 5

Roosevelt, Franklin D. 2 0 , 1 3 6 , 1 3 7 ,

Schroeder, William 2 9 6

Straw, Jack 2 4 8

Schwartz, Fred 306

S t r o e s s n e r , Alfred 1 9 4

Rosenthal, A . M . 292

Schwartzenegger, Arnold 149

Suellentrop, Chris 2 6 8

Rosenwald, Nina 292

Scofield, C y r u s 2 0 3

Sugg, J o h n 106

Rosenwald, William 2 9 2

Scowcroft, Brent 1 1 4 , 2 8 4

Sulzberger, A r t h u r 3 1 5

Ross, Dennis B. 116,267

Sadly, Matthew 2 4 4

S u n d a y , Billy 2 0 3

Rostow, V. Eugene 86

Second, R i c h a r d 1 9 7

Swaggart, J i m m y 181

Rothschild 232

Senninger, Richard L. 2 9 6

Pritzker, R o b e r t 2 7 1
Putin, Vladimir 1 5 , 2 0 - 2 3 , 2 6 , 2 7 ,
32,45,55,63,124,264,265
Pytches, David pastor 178

173,204

Rafiah,Zvi279,280
R a m o s , Fidel 1 4 6
Randolph, R. Richardson 311
Rantizi, Abdel Aziz 2 2 9 , 2 3 0
Raybum, Sam 86
R a y m o n d , Lee 2 7 1
Reagan, Ronald 2 9 , 3 2 , 4 3 , 4 7 , 4 9 ,
106,107,116,126,155,164,
166,183,193,197,207,216,
226,242,250,274,283,285,
291,303,304,311
Reed, Ralph 162,224, 2 2 8 , 2 3 3
Reilly,Roben296

R o v e , Karl 2 1 4 , 2 1 5 , 2 1 8 , 2 1 9 , 2 2 3 ,
224,270,282
Rowny, Edward 296
Raynor, Ian 50
Rubin, Michael 2 5 9 , 2 9 6
Rudy,Tonyl51,169
Rumsfeld, Donald 2 8 , 3 2 , 3 4 - 3 7 , 5 2 ,
54,59,61,68,81,95,96,98100,102,104,108,110,117,
120,121,122,125,126,129,
134,135,146,147,161,168,
249,252,254,276,278,285,
286,290

Reinhold,RoyA.214
R h o d e s , Cecil 2 3 2
Rice, C o n d o l e e z z a 3 7 , 1 1 0 , 1 0 5 , 1 1 5 ,
134,225,228,287

Shackley, T e d 196
Shaftesbury, lord 2 0 3 , 2 1 0

amirjicak 128

Shakespeare, Frank 189

aranski, N a t a n 2 5 1

Shalikashvili 2 8 1

aron, Ariel 2 1 2 , 2 1 7 , 2 2 4 , 2 2 5 , 2 2 7 ,

Shanker, Thorn 71

229,240,242,249,251,253,

S h a r l e t , Jeff 2 3 6

257,259,314

Shattan, Joseph 2 4 4
Sherr, J a m e s Gregory 2 9 6

Shipler, David K 2 7 4

Teicher, H o w a r d 2 9 6

Shoff, R i c h a r d 1 7 1

Tenet, George 37

Shulsky, A b r a m N . 2 5 2 , 2 7 8

T h o m a s , Clarence 1 7 9 , 1 8 1 , 1 8 7 , 2 7 1

Shultz, George 2 7 4 , 2 8 4

T h o m s o n , Fred 2 7 1

Sikorski, R a d o s l a w " R a d e k " 5 0 , 5 1 ,

Rushdoonyjohn 170,171
64,270

Shadegg, John 2 9 6

Timmermann, Kenneth 290

Torbitt, William 185

Silverstein, K e n 9 7

Torop, Jonathan 257

Simon, Barbara A. 165

Tower, John G. 86

Simon, William E. 189,300,301,

Townsend, William C a m e r o n 173,

R i c h a r d s o n , obitelj 3 1 1

Sadam, Husein 229

R i c h a r d s o n , R o b e n C . UI. 3 1 1

Safavian, D a v i d 151

Risenhoover,Terry216,217,220

Safire, W i l l i a m 2 4 4

S i m o n t o n , C h e y 164

Trocki,Lav289

Ritter, Scott 2 4 7

Santoli, A l b e r t 2 9 6

Singlaub, J o h n K 1 9 5 , 1 9 7 , 1 7 1

T u c h m a n , Barbara 2 0 2

Robertson, Pat 1 6 2 , 1 6 9 , 1 7 5 , 1 8 1 ,

Savio, M a r i o 1 9 0

Skousen, Cleon 166

Twining, Nathan 86

Scaife, obitelj 3 0 9

Slevin,CoUen236

Tyler,PatrickE. I l l

185,186,203,205,207,208,

324

302,303

178

325

F. William Engdahl

Wince-Smith, Deborah 297

Winsor, Curtin, mlai 2 9 7

Upton, RobertG. 234

Uroshevich, Bob 170
Uroshevich, Todd 170

Wohlstetter, Albert 9 7 , 1 0 8 , 1 0 9
Wolfowith, Paul 3 5 , 3 6 , 5 2 , 9 9 , 1 0 2 ,
104,107-115,120,129,244,
249,252-254,259,276,281,287
Wood, Robert 87,88

V a n Cleave, William R. 2 9 6

Woodward, Bob 224

Vest,Jasonl07,244

Woolsey, James 3 5 , 1 1 0 , 1 1 5 , 2 8 4 -

Viguerie, Richard 1 6 2

286,289,305

Vines, Jerry 2 0 6

Wurmser, David256,257,267,269

Voltz, N e i l 1 5 1

W u r m s e r , Meyrav 2 6 7

V o n Biilow, A n d r e a s 1 3 0
Vuitton, Louis 146

w
W a d e , Mitchell 1 5 0
Wade,Troy296
Wagner, C.Peter 183
Wagner, Donald206,235
Walker, George H. 157
Walt, Stephen 275
Walvoord, John 208
Wanniski, Jude 311
W a s h , Lawrence 195
Watson, Paul 104
Wattenberg, Ben 2 7 1
Webb, James 297
Weinberger, Caspar 2 7 9
Weiner, Robert 171
Weldon, Curt 297
Welsh, R o b e n 306
Wethebach, Eckehardt 129,130
Weyrich, Paul 167,189
W i d o m e , Daniel 71
Wiesel,Elie228
Wilkes, Brent 149,150
Williams, Ernest 186
W i l s o n , J a m e s Q_. 2 7 2 , 3 0 8

Y
Yoo, J o h n 271

z
Zahkeim, DovS. 116,117,249,297
Z i n s m e i s t e r , Karl 2 7 1
Zogby, J a m e s 2 4 3
Zumwait, Elmo 86