TEMEL ZMLER iin SEENEKLER

YASS

anakaya
(a) Tekil/birleik/srekli: Zemin yeterli, bina ok ar deil ve yeralt su seviyesi etkin
deil
(b) Yayl-bodrumlu: Zemin ok iyi deil, bina yksek, izin verilen oturma kstl
(c) Zemin iyiletirmeli: Zemin zayf, bina hareketlere ok duyarl deil
(d) Kazkl tekil temelli: Zemin ar zayf, Y.A.S.S. yksek ve/veya yap ar, anakaya
makul derinlikte
(e) Kazkl-bodrumlu-yayl temelli: Bina yksek/ar, ok derin yumuak kil
Sf86

YK BLEMLER iin KISM YK KATSAYILARI

DURUM

ULS (Avustralya)

ULS
(TS500)

SLS
(Avustralya)
Ksa vade

Kalc+hareketli

1.25G+1.5Q
0.8G+1.5Q

1.4G+1.6Q
1.0G+1.2Q+1.2T

1.0G+0.7Q

Kalc+hareketli+rzgar

1.25G+W+0.4Q
0.8G+1.0W

1.0G+1.0Q+1.3W
0.9G+1.3W

1.0G+Ws
G+0.7Q+Ws

Kalc+hareketli+deprem

1.25G+1.6E+0.4Q 1.0G+1.0Q+1.0E
0.8G+1.6E
0.9G+1.0E

Kalc+hareketli+toprak
basnc

Uzun vade

G+0.4Q

1.4G+1.6Q+1.6H
0.9G+1.6H

G kalc (l), Q hareketli ,T sl, W rzgar, E deprem, H yatay (toprak

basnc), F akkan, K kar, R yamur yk, Ws hizmet grebilirlik
durumunda rzgar yk.
TS500, SLS durumunda katsaylarn 1.0 alnmasn istemektedir.
Sf 13

PROBLEM: Eksenel ykler alan ve 208 kotuna oturtulacak duvar ve

kolon temeli iin az katl bir binada boyutlandrma yapnz (d=18 kN/m3)

DUVAR TEMEL HESABI

serbest basn deneyleri ortalamas quort = 80 kPa
Kabul : em = 75 kPa
Bu kabulle

(erit temel iin qudan dk deer alnd)

B = (55+42) kN/m / 75 kPa = 1.29 m

Net gerilme= duvar yk + deme yk + temel zarl - kazdan kan toprak

qnet = (97/1.30 + 24x0.15 + 24x0.50-18x0.65) = 74,6 + 3,6 + 12 - 11.7 = 78.5 kPa
Df = 2 m
B=1.30
Df/B=1.5 Nc = 6.9
em

qu Nc 80 6.9

92 kPa 79
2 GS
6

KOLON TEMEL HESABI

Kabul em = 85 kPa
A= 980 / 85 = 11.5 m2

B = 3.2

Df/B= 0.625 Nc= 7.2

qnet = 980/10.24 + (24 18 ) 0.65 = 100 kPa

em

qu Nc

80x7.2/6 = 96 kPa qnet

2 GS

TAIMA GCNN SPT LE BULUNMASI

Killerde Drenajsz Kayma Direnci - SPTN likileri

Kumlarda Temel Tama Gcnn SPTNden Hesaplanmas

Standart penetrasyon deneyi kumlarda tama gcnn
hesaplanmas iin en etkin ve kolay deney olarak nitelendirilebilir.
Gnmzde en ok kullanlan yntem 1 inch (25.4 mm) gibi makul
bir oturma limiti esas alnarak gelitirilmitir.
Bu yaklamda temel boyutlandrmasnda genilii B1.2 m olan
temellerde ana kriter tama gc, bundan byk temellerde ise
oturmadr.
Bir baka deyile, makul sklkta kumlarda temel boyutu 1.2 mden
byk olduu srece tama gcnn almas 25 mm gibi bir snr
oturma deerine ulalmadan olanakszdr.
ekilde bu kavrama dayal olarak gelitirilmi izgeler
gsterilmektedir. Burada N deerleri llm SPTN saylarnn
efektif gerilmeler iin dzeltilmi biimidir. Dzeltmeler

CN

95.76
0'

N * CN (SPTN )

Sf117

Kumda Temel Tama Gcnn Penetrasyon Direncinden Hesaplanmas PECK

Bu izgeler bazlarnca olduka muhafazakar olarak nitelendirilmi ve

bant yzeyde oturacak temel iin qd deil, gvenli tama gc em
cinsinden

em

em

N55

0.05

(B 1.2 m)

N55 B 0.3

0.08
B

(B 1.2 m)

belirli derinlie oturacak temel iin

*
em

em

Df

1 0.33
B

Burada N55 rt yk iin dzeltilmi ve standart enerjinin %55ine

indirgenmi ortalama vuru saysn gstermektedir.

PROBLEM: 120.00 kotunda kumlu bir arazide yaplacak fabrika

binasnn temelleri 112.50ye oturtulacaktr. Bunu izleyerek bina
evresinde 5 mlik bir kaz yaplmas ngrlyor. sondaj kuyusunda
yaplm standart penetrasyon direnci lmlerini kullanarak srekli
temelleri boyutlandrnz.

z (m) SPTN SK1 SPTN SK2 SPTN SK3

1.5

28

23

19

3.0

30

29

29

4.5

26

33

32

6.0

32

36

41

7.5

31

39

39

9.0

29

42

42

10.5

27

43

43

12.0

29

38

38

13.5

33

35

35

15.0

36

33

35

16.5

34

33

33

TEMEL KALICI HAREKETL

A

630 kN

1900 kN

820

2200

510

1500

A temeli iin boyutlandrma

Temeller 120-112.5=7.5 m
derinlie oturtulacandan bunun
stndeki N deerlerinin
kullanlmas gerekmeyecektir.

nce SPTN deerleri kullanlr hale getirilmeli:

* Efektif gerilme 9 mnin altnda batk birim hacm arlkla hesaplanacak
* Dzeltilmi SPTN deeri

CN

95.76
'0

N* CN SPTN

* Nort deeri yml olarak hesaplanp izelge hazrlanacak

z (m)

'0

SPTN1

CN

N* Nort SPTN2 N* Nort SPTN3 N* Nort

7.5

127.5

31

0.87 27

27

39

34

34

39

34

34

153

29

0.79 23

25

42

33

34

42

33

34

10.5

169

27

0.75 20

23

43

32

33

43

32

33

12

185

29

0.72 21

22

38

27

30

38

27

30

13.5

201

33

0.69 23

23

35

24

27

45

31

31

15

218

36

0.66 24

24

33

22

25

43

28

30

16.5

234

34

0.64 22

23

33

21

23

43

28

29

23

ORT

23

29

Buradan kan bilgi, N=23 ile temel boyutlandrldnda, B>1.2 m koulu ile hibir
temelde oturmalarn ms=25 mm gibi bir deeri amayacan gstermektedir.
Kolon 1in toplam yk 2530 kNdur. B=2.5 m boyut ve N5523 seimi yapalm ve
gvenli tama gc
em

N B 0.3
55
0.08
B

Gerilme kontrol

Df
23 2.5 0.3 2
2.5

0.33

(
)
1

0.33

479 kPa
B
0.08
2.5
2.5

P
2530

405kPa 479
A 2.5 2.5

B= 2.5 m

PROBLEM : Aadaki kesitte yaplan standart penetrasyon deneyinde elde edilen

darbe saylar verilmitir. Buna gre 2 mye oturacak ve 2000 kN tayacak bir temeli 40
mm oturmaya msaade edecek ekilde boyutlandrnz (Kazlan zemin ayn boluk
orannda geri doldurulacaktr, temel arlndan doan ek gerilme ihmal edilecektir).

Temelde Df=2 m olduu iin bunun stndeki SPTN deerinin kullanlmas

gerekmeyecektir. nce SPTN deerlerini kullanlr hale getirelim:
Efektif gerilme 6 mnin altnda batk birim hacim arlkla hesapland.
Dzeltilmi SPTN deeri
bantlaryla hesapland.

CN

95.76
N* CN SPTN
'
0

Nort deeri yml olarak hesapland ve izelge hazrland:

z (m)

SPTN

s0 (kPa)

CN

N*=CNxSPTN

1.5

14

25.5

1.70

23.824

3.0

19

52

1.36

26

26

4.5

20

79

1.10

22

24

6.0

24

106

0.95

23

24

7.5

21

119.79

0.89

19

22

9.0

24

133.57

0.85

20

21

10.5

18

148.11

0.80

14

18

12.0

22

162.64

0.77

17

18

13.5

26

177.18

0.74

19

19

N*

Buradan kan bilgi, N=19 ile temel boyutlandrldnda, B>1.2 m koulu ile hibir
temelde oturmalarn ms=25 mm gibi bir deeri amayacan gstermektedir.
Problemde 40 mm oturmaya msaade edilmi.
Kolonda yk 2000 kN ve moment yok. N5519 seimi yapalm ve gvenli tama
gcn B=2 m boyut iin hesaplayalm.

em

N
B 0.3
55
0.08
B

1 0.33 f Cw
B 25

Burada YASS, temel tabanndan B geniliinden daha fazla aada olduundan (D w=6 m, Df+B=4 m)
su seviyesi dzeltme katsays

D
Cw 0.5 0.5 w
Df B

=1 alnacak.

em

Gerilme kontrol

19 2 0.3

1 0.33

0.08
2

q maks

2
40
1 668.4

kPa
2
25

P 2000

500 kPa 668.4 kPa

A
2 2

Temel boyutu kltlebilir. B=1.7 m seelim. Bu durumda D f>B olduu iin

D
1 0.33 f terimi 1.33
B
2000
19 1.7 0.3

1.7 1.7 0.08

1.7

alnacak. Bu durumda

40

1.33 1
25

ma ks em

692 kPa 700 kPa

kontrol yaplacak.

B 1.7 m