Grafika podrka za modelovanje i konfiguraciju sistema

Elena Veljkovi Grbi, Aleksandar Cvetkovi, Aleksandar Car

Institut Mihajlo Pupin
Beograd
Republika Srbija

Kratak sadraj
Iako se grafiki nain predstavljanja rada elektroenergetskih postrojenja koristi ve dugi niz
godina, vizuelizacija njegovih objekata i raznih elemenata u fazi modelovanja i konfigurisanja ili
za potrebe pregleda konfiguracionih podataka u praksi ipak zaostaje za standardnim tabelarnim ili
hijerarhijskim prikazima. Savremeni pristup u postupku modelovanja postrojenja, opreme,
merenja i konfigurisanja pojedinanih komponenti merno-upravljakih sistema, u cilju bolje
preglednosti i breg pronalaenja informacija, podrazumeva kombinaciju vie aspekata i razliitih
vrsta prikaza, uz nezaobilaznu grafiku prezentaciju, odnosno tesno povezivanje grafikih
simbola sa modelom podataka.
U radu je dat prikaz dodatnih funkcionalnosti postojee aplikacije za editovanje grafikih prikaza
(slika) za sisteme nadzora i upravljanja (Editor slika), koje je pribliavaju editoru konfiguracione
baze. One se pre svega odnose na mogunosti kreiranja i korienja tipskih komponenti,
definisanje pravila za dodeljivanje imena veliina, automatsko generisanje elemenata u bazi na
osnovu dodavanja i povezivanja simbola komponenti u grafikom prikazu, itd.
Kljune rei
VIEW4, SCADA, grafiki editor, informacioni model, konfiguracija sistema

Elena Veljkovi Grbi, IMP Automatika, Volgina 15, 11060 Beograd

elena.veljkovi@pupin.rs

UVOD

Uspostavljanje dobre platforme za modelovanje i vizuelizaciju elektroenergetskog postrojenja je

veoma vana karika u povezivanju aplikacija u okviru EMS-a (Energy Management System).
Okvire za razvoj inenjerskog okruenja nalazimo u opte prihvaenim internacionalnim
standardima IEC 61970/61968/61850 koji definiu zahteve i daju specifikacije u vezi strukture
podataka za razmenu i aplikacionih interfejsa u EMS, SCADA, DMS, GIS i drugim sistemima.
Najpoznatiji deo ovih serija standarda je CIM specifikacija (IEC61970-301, Common
Information Model). Cilj zajednikog modela podataka je razmena informacija izmeu aplikacija
na standardan nain. Iako se specifikacije ne odnose na interni nain skladitenja podataka i
njihovog referenciranja u okviru aplikacija koje ih koriste, uticaj CIM-a je primetan u veini
novih ili unapreenih aplikacija. To se posebno vidi u grafikim prezentacijama modela
postrojenja i elektroenergetskih mrea.

U SCADA sistemima starije generacije koji se koriste u prenosnim i distributivnim

elektroenergetskim postrojenjima, modelovanje fizike strukture sistema nije bilo od uticaja.
Informacije o komponentama sistema i topologiji mree ostajale su u internim formatima slika,
teko dostupne za proveru, izmenu ili razmenu sa drugim aplikacijama. Slike su crtane za
vizuelizaciju rada i dinamikih stanja postrojenja, a elementi na slikama povezivani su sa
tagovima (elementima, merenjima), prethodno definisanim u konfiguracionoj bazi. Modelovanje
sistema je u dananje vreme nezaobilazna podloga za konfigurisanje razliitih programskih
komponenti u centrima upravljanja. Meutim, kako je broj aplikacija koje mogu biti, po potrebi,
integrisane u jedan sloeni softverski sistem sve vei (EMS, DMS, SCADA, GIS,...), potrebno je
da se izbegne modelovanje jednog istog postrojenja ili mree na razliite naine. Umesto toga
tei se razmeni modela, odnosno onih podskupa elemenata modela koji su za konkretnu
aplikaciju od interesa, a preduslov za to je postojanje zajednikog modela. Npr. umesto da se u
drugim aplikacijama mapira ili koristi ime ili ifra neke procesne veliine (merenja), poznata
samo aplikaciji koja je akvizira, prikazuje i arhivira (SCADA), mogue je upotrebiti referencu
zasnovanu na relacijama merene veliine prema ostalim elementima u elektroenergetskom
sistemu: terminalima, ureajima, poljima, trafostanicama,
Napredni alati za modelovanje i konfigurisanje kombinuju editovanje baze podataka sa
kreiranjem ematskog prikaza postrojenja. Logiki model fizikih elemenata sistema i topologije
mree najlake se generie putem crtanja eme. Ona ima vie prednosti:

vizuelizacija podataka preko jednopolne eme u fazi izrade modela postrojenja, kao i u
kasnijim pregledima i izmenama je atraktivna i efikasna tehnika koja potiskuje
tradicionalne tabelarne i hijerarhijske prikaze,
automatizovana i bra izrada modela postie se time to se elementi eme biraju iz skupa
predefinisanih tipova (ureaja, polja, trafostanica) kojima se pristupa preko pridruenih
grafikih simbola,
elementi eme i topoloke informacije se uvaju u bazi podataka i dostupne su za razmenu
(import/eksport) sa drugim aplikacijama.
2

Editor eme je sa jedne strane deo jedinstvenog konfiguratora SCADA/EMS sistema, dok je
ujedno povezan sa editorom HMI slika.

GRAFIKI EDITOR

Podsistem za grafiko editovanje u okviru VIEW SCADA paketa sadri editor slika i editor
tipskih elemenata. Editor slika se koristi za pripremu dinamikih prikaza u HMI aplikacijama.
Cilj ove aplikacije je da obezbedi crtanje, povezivanje, organizovanje i odravanje interaktivnih
slika vezanih za jedan projekat. Editor slika ima sledee karakteristike :

crtanje slike, kreiranje statikih i dinamikih elemenata,

unos dinamikih elemenata iz prethodno definisane palete,
povezivanje dinamikih elemenata sa SCADA konfiguracionom bazom,
brzo povezivanje simbola i vodova,
brza pretraga sadraja slike po razliitim kriterijumima,
provera ispravnosti nacrtane slike,
uvanje slike u vie formata.

Uz editor slika se koristi program za analizu konekcija koji uitava i analizira podatke vezane za
topologiju mree i sinhronizuje listu procesnih veliina prema konfiguracionoj bazi.

RAZVOJ EDITORA EME

Slika 1. Interfejs editora slike

Za potrebe konfiguracije SCADA/DMS paketa u oblasti transportnih i distributivnih
elektroenergetskih sistema razvijaju se editori tipskih elemenata i eme postrojenja.
Editor ureaja obezbeuje crtanje ematskog prikaza elementa koji e se kasnije koristiti u
editoru ema i crtanje grafikog prikaza elementa koji se moe koristiti u editoru slika. Editor
ema slui za modelovanje i konfiguraciju elektro-energetskog sistema prilikom crtanja eme.
Usko je povezan sa SQL bazom i xml fajlom u kojem se model sistema uva.

Glavni zahtevi sa aspekta inenjeringa sistema su:

integrisano okruenje za konfiguraciju sa jedinstvenim skladitem informacija,

automatizovano kreiranje osnovne strukture sistema,
korienje biblioteka tipskih objekata,

grafiku podrku u konfigurisanju,

konkurentan rad,
kontrola i validacija unetih vrednosti,
export i import modela ureaja ili delova sistema u standardnom formatu,
filtriranje i lako pretraivanje informacija,
generisanje izvetaja, odnosno lako dostupne dokumentacije o konfiguracionim podacima i
njihovim promenama.

Grafiki editor .
Dakle ovo je alat za visualizaciju. Editor ureaja obezbeuje crtanje ematskog prikaza
elementa koji e se kasnije koristiti u editoru ema i crtanje grafikog prikaza elementa koji se
moe koristiti u editoru slika. Editor ema slui za modelovanje i konfiguraciju elektroenergetskog sistema prilikom crtanja eme. Usko je povezan sa SQL bazom i xml fajlom u kojem
se model sistema uva.
Editor slika se koriste za crtanje industrijskih slika koje se prikazuju u HMI aplikacijama.
Realizovani su u Java programskom jeziku to nam omoguuje da ih koristimo na Windows i
Linux operativnim sistemima. Grafiki podsistem baziran je na Java 2D biblioteci, koja slui za
crtanje dvodimenzione grafike, i bibliotekama za vektorsku obradu slike.
Editor slika ima sledee karakteristike :

Crtanje slike, kreiranje statikih i dinamikih elemenata.

Unos dinamikih elemenata iz prethodno definisane palete.
Povezivanje dinamikih elemenata sa source mysql bazom.
Brzo povezivanje simbola i vodova.
Brza pretraga sadraja slike po razliitim kriterijumima.
Provera ispravnosti nacrtane slike.
uvanje slike u vie formata.

Cilj ove aplikacije je da obezbedi jednostavnije crtanje interaktivnih slika a da pritom

minimizuje pojavu greke.

GRAFIKI EDITOR
Postojee funkcionalnosti ukratko
Editor simbola,
editor eme (statika slika modela postrojenja, moe i da generie elemente u bazi, a ne samo da
povezuje),
editor dinamikih slika.
4

61968 "Energy Management System Application Program Interface (EMS-API)" i IEC 61968
"Application integration at electric utilities - System interfaces for distribution management"

The DE400 tool combines the database creation tasks with the single line diagram creation.
Substations with repetitive layouts can easily be built using templates. DE400 incorporates a
standardized way of representing a wide variety of physical and abstract objects related to the
operation of an electric utility. The environment uses the CIM - Common Information Model
(IEC 61970) as an import/export interface. The Data Engineering also includes a graphical
editing environment, which allows the user to interact with the network model via world maps
and substation one-line diagrams.
Crtanje i manipulacije na emi. Mogue je dodati razne elemente iz biblioteka tipskih elemenata.
Dodavanje elemenata na emu,
Povezivanje elemenata,
Now connect the elements in the one-line. Place the mouse pointer over the connection pin of an
element, and it will turn red. Then click and drag to the connection pin of another element.
Follow this procedure to connect all the elements on the one-line. In the case of buses, the entire
element graphic functions as a connection point. Notice that a node is automatically inserted
when connecting the cable to the transformer.