BAB 2 :

NASIONALISME DI MALAYSIA
SEHINGGA PERANG DUNIA KEDUA

Isi Kandungan
2.1 Perjuangan pemimpin tempatan menentang British
Sebab-sebab penentangan
Peristiwa penentangan pemimpin tempatan
2.2 Gerakan nasionalisme sehingga Perang Dunia Kedua
Faktor pemmangkin nasionalisme
Gerakan Islah dalam meningkatkan minda bangsa
Akhbar, majalah dan novel penggerak kesedaran kebangsaan
Perjuangan nasionalisme oleh persatuan-persatauan Melayu
Gerakan nasionalisme sehingga Perang Dunia Kedua

BAB 2 : NASIONALISME DI MALAYSIA SEHINGGA PERANG DUNIA

KEDUA
Gerakan Nasionalisme (m/s 28)
Maksud

Gerakan nasionalisme merupakan usaha masyarakat tempatan

______________________________________________________
______________________________________________________

Tujuan

Penentangan bertujuan untuk membebaskan negara mereka

______________________________________________________

Jangka
Masa

Di Malaysia, penentangan terhadap British dilakukan oleh

______________________________________________________
Gerakan nasionalisme _________________________ pula bermula
pada awal abad ke-20

Perjuangan Pemimpin Tempatan Menentang British (m/s 29-44)

Latar
Gerakan pemimpin tempatan berlaku __________________________
Belakang
_______________________________
Penentangan Gerakan ini merupakan reaksi spontan masyarakat tempatan untuk
(m/s 29)
______________________________ daripada dicorobohi dan
dikuasai oleh orang luar
Pemimpin penentangan ialah :a) ________________________
b) ________________________
c) ________________________
d) ________________________
Sebab-sebab 1. Dasar Penaklukan British (m/s 30)
Penentangan
a) Penentangan terhadap British oleh masyarakat tempatan adalah
disebabkan oleh ____________________________ di daerah
mereka seperti _______________________________________
b) Dasar penaklukan British terhadap Negeri-negeri Melayu
bertujuan ________________________________________
c) Melalui dasar ini, penguatkuasaan politik British menjadi luas dan
kawasan itu ________________________________________
d) Contohnya, apabila British mengambilalih Melaka daripada
Belanda, ____________________________________________
___________________________________________________

e) Penentangan Dol Said terhadap kehendak British ____________

_______________________
2. Eksploitasi Terhadap Ekonomi Tempatan (m/s 30)
a) Penentangan terhadap British berlaku kerana ______________
_____________________________________________________
b) Pengusaan ekonomi dilakukan melalui ___________________
______________ oleh British dengan pemimpin tempatan
c) Menerusi perjanjian, saudagar dari Negeri-negeri Selat
______________________________________________________
______________________________________________________
d) Ini menimbulkan kemarahan ____________________________
_______________________________
3. Perlaksanaan Pentadbiran Barat Terhadap Masyarakat Tempatan
(m/s 31)
a) British telah memaksakan ______________________________
kepada penduduk tempatan
b) British memperkenalkan _______________________________
___________________________________ untuk mendapatkan
hasil yang maksimum
c) Di Terengganu, penentangan berlaku kerana British menetapkan
bahawa setiap tanah yang hendak dibuka oleh penduduk tempatan
____________________________________________________
d) Peraturan British ______________________________________
_____________________________ iaitu tanah boleh dibuka
mengikut keperluan mereka dan tidak perlu membayar cukai
4. Campurtangan British dalam Adat Resam Tempatan (m/s 31)
a) ______________________________________________ turut
membawa kepada penentangan tempatan
b) British telah memaksa penduduk tempatan ________________
___________________________________________________
c) Di Perak, J.W.W Birch telah campurtangan dalam adat resam
masyarakat Melayu iaitu _______________________________
d) Tindakan Birch telah ditentang oleh pemimpin dan masyarakat
tempatan
5. Pembesar Tempatan Kehilangan Kuasa dan Pengaruh (m/s 31)
a) Pemimpin tempatan kehilangan kuasa dan pengaruh pentadbiran
________________________________________ setelah British
menjajah kawasan mereka
b) Sebelum penjajahan, kebanyakan pemimpin tempatan telah
dilantik oleh sultan ataupun oleh masyarakatnya untuk ________
___________________________
c) Perlantikan ini memberikan pemimpin tempatan kuasa untuk

menjaga hal ehwal daerahnya seperti soal ___________________

_______________________________________________
d) Penjajahan British terhadap daerah mereka menyebabkan ______
_______________________________________
e) Keadaan ini menyebabkan _______________________________
_______________________ yang mendorong mereka menentang
British
6. Kesulitan Penduduk Tempatan (m/s 31)
a) Penduduk tempatan yang tertekan dengan ___________________
____________________________________ yang menyulitkan
kehidupan mereka telah memberi sokongan kepada penentangan
pemimpin tempatan
b) Kesetiaan kepada pembesar tempatan sebagai ketua turut
mendorong penduduk tempatan ___________________________
________________________________________
Peristiwa
1. Penentangan di Naning (m/s 31-32)
penentangan
a) Penentangan Penghulu Dol Said di Naning antara tahun 1831-1833
pemimpin
merupakan penentangan _________________________________
tempatan
b) Sebab penentangan Dol Said :i) tidak bersetuju dengan tindakan British meletakkan Naning
__________________________________________________
ii) tidak bersetuju dengan arahan supaya Naning menghantar
__________________________________________________
c) Peristiwa Perang :i) Perang 1831
Pada tahun 1831, British menghantar pasukan tenteranya
untuk menakluki Naning
Dol Said menentang pasukan British
Dol Said mendapat bantuan ketenteraan daripada :i) __________________________________
ii) __________________________________
iii) __________________________________
iv) __________________________________
v) __________________________________
Dol Said _______________________________________
di bawah pimpinan Kapten Wyllie yang ingin menawan
Taboh, daerah Naning
ii) Perang 1832
Pada akhir tahun 1832, British dengan tentera seramai
1,200 orang menyerang Naning
Dol Said dan pengikut-pengikutnya ___________________
______________________________________

 Pasukan British ____________________________ tentera

Penghulu Dol Said
Dol Said _______________________________
2. Penentangan di Sarawak (m/s 33)
a) James Brooke yang menjadi Raja Putih Sarawak pada tahun 1842
berusaha untuk menguasai beberapa daerah di pedalaman Sarawak
b) Tindakan James Brooke ini menimbulkan ____________________
___________________________________
c) __________________________________________ menyebabkan
James Brooke menyerang daerah-daerah tersebut
d) Tokoh-tokoh pejuang Sarawak :i) Linggir
Merupakan _____________________________ di Saribas
Pada tahun 1849, beliau menentang penaklukan James
Brooke dengan ___________________________________
Serangan ini merupakan tindakbalas terhadap James
Brooke dan Kapten Farquhar ________________________
_____________________________________
Linggir dan pengikutnya berjaya dikalahkan
ii) Rentap
Latar belakang Rentap : Merupakan pemimpin kaum Iban
Rentap bermaksud _____________________________
Nama sebenarnya ialah Libau
Beliau turut digelar ____________________________
Beliau berasal dari Hulu Skrang
Rentap menyerang James Brooke pada tahun 1853 kerana
James Brooke ___________________________________
____________________________ yang dianggap sebagai
lanun
Rentap menyerang ________________________________
__________________ untuk menghalang kezaliman James
Brooke di sana
Rentap dan pengikutnya berjaya mengusir James Brooke
tetapi tentera James Brooke bertindakbalas ____________
___________________________________
Rentap dan pengikutnya berundur ke Bukit Sadok
Tentera James Brooke telah menyerang sekali lagi dan
________________________________ pada tahun 1861
Rentap _________________________ dan perjuangannya
menjadi semakin lemah
iii) Syarif Masahor dan Datu Patinggi Abdul Gapur
Syarif Masahor dan Datu Patinggi Abdul Gapur telah

memimpin ______________________________________
____________________ di Sungai Rajang pada tahun 1857
Syarif Masahor merupakan Gabenor Sarikei yang dilantik
oleh Sultan Brunei
Beliau sangat dihormati oleh orang Iban dan Melanau
Syarif Masahor dan Datu Patinggi Abdul Gapur menentang
James Brooke kerana ______________________________
_____________ dan pengaruh terhadap penduduk tempatan
Pada tahun 1858, James Brooke _____________________
________________ dan kubu ini diserang Syarif Masahor
Seterusnya, Sharif Masahor dan Datu Patinggi Abdul Gapur
menyerang James Brooke di Kucing ____________
Syarif Masahor melarikan diri ke Brunei tetapi beliau
_______________________________________________
Datu Patinggi Abdul Gapur pula _____________________
tetapi ditahan Belanda dan diserahkan kepada James
Brooke

3. Penentangan di Sabah (m/s 35-36)

a) Terdapat beberapa penentangan yang dilakukan oleh pemimpin
tempatan terhadap Syarikat Borneo Utara British (SBUB)
b) Penentangan yang terbesar dilakukan oleh Mat Salleh
c) Tokoh-tokoh pejuang di Sabah :i) Mat Salleh
Latar belakang Mat Salleh
Merupakan pemerintah _________________________
______________________________
Nama sebenarnya ialah Mohammad Salleh bin Datu
Balu
Beliau berketurunan suku Sulu Paitan
Sebab penentangan Mat Salleh : SBUB tidak menghiraukan kedudukan Mat Salleh
dengan ________________________________
Perlaksanaan _________________________________
_____________________________ terhadap penduduk
tempatan
Pada tahun 1895, Mat Salleh ke Sandakan untuk
berbincang dengan SBUB __________________________
Sebaliknya Gabenor Beaufort _______________________
______________________________
Mat Salleh melarikan diri
Pada tahun 1897, Mat Salleh dan pengikutnya membuat
serangan mengejut ________________________________
SBUB __________________________________dengan

berjanji menyerahkan Tambunan kepada Mat Salleh

SBUB kemudiannya mungkir janji menyebabkan ________
_________________________________________
SBUB menyerang balas dengan menyerang kubu Mat
Salleh
Mat Salleh tewas dan meninggal dunia pada 31 Januari
1990

4. Penentangan di Perak (m/s 37-38)

a) Penguasaan British di Perak yang didalangi oleh J.W.W Birch
mendapat tentangan daripada orang tempatan yang dipimpin _____
____________________________
b) Penentangan di Perak berlaku secara bersatu oleh semua pembesar
dan sultan
c) Sebab penentangan :i) Residen _________________________ seperti yang termaktub
dalam Perjanjian Pangkor 1874
ii) Para pembesar menolak fungsi sistem cukai yang ___________
_______________________________
iii) Para pembesar ________________________ terhadap kawasan
mereka
iv) Para pembesar menolak campurtangan British dalam ________
____________________________________
v) J.W.W Birch tidak menghormati sistem sosial
d) Latar belakang Dato Maharaja Lela :i) Nama sebenarnya ialah Pandak Limo bin Machang Lela Tok
Mahmud
ii) Merupakan pembesar Kalapan Perak dengan gelaran Orang
Kaya-kaya Maharaja Lela Tun Jana Putra
e) Peristiwa penentangan Dato Maharaja Lela dan orang Melayu
Perak :Tarikh
20 Januari
1874

Peristiwa
Perjanjian Pangkor ditandatangai oleh _______
__________________________________

Februari 1874

Bantahan terbuka oleh ___________________

_______________________________terhadap
campurtangan British
Dato Maharaja Lela membuat kubu di Pasir
Salak

21 Julai 1875

Mesyuarat antara Dato Maharaja Lela dengan

pembesar-pembesar Melayu di Durian

Sebatang untuk _________________________

12 September
1875

Dato Maharaja Lela bersetuju mengambil

tanggungjawab membunuh J.W.W Birch
selepas bermesyuarat dengan ______________
__________________________________
Sultan Abdullah memberitahu Sultan Ismail
tentang rancangan tersebut

31 Oktober
1875

Walaupun Dato Maharaja Lela menentang

British namun Sultan Abdullah ____________
_____________________________________
Mat Arshad, orang suruhan British dibunuh
oleh penduduk tempatan _________________
_______________________________

2 November
1875

Atas arahan Dato Maharaja Lela, ___________

__________________________________ di
Sungai Perak, Pasir Salak

13 November
1876

____________________________melancarkan
serangan terhadap Pasir Salak dan kawasankawasan yang terlibat
Dato Maharaja Lela dan Dato Sagor ________
___________________________________

20 November
1877

Perbicaraan diadakan di Matang, Perak

Hakimnya ialah raja Idris dan penasihat
perbicaraan ialah Frank Swettenham
Dato Maharaja Lela, Dato Sagor, Pandak Lam,
Septum dan Pandak Indut _________________
Sultan Ismail __________________________
Sultan Abdullah, Menteri Ngah Ibrahim,
Syahbandar dan Laksamana _______________
_________________________
Perak dikuasai sepenuhnya oleh British

5. Penentangan di Negeri Sembilan (m/s 39-40)

a) Penentangan terhadap penguasaan British dilakukan oleh pembesar
tempatan seperti ________________________________________
_____________________________________
b) Kedua-duanya menentang kemasukan British di Sungai Ujong
c) Penentangan Dato Syahbandar :i) Pada 21 April 1874, Dato Syahbandar Sungai Ujong ________
_____________________________________

ii) Dato Syahbandar menentang Dato Kelana Sungai Ujong iaitu

Syed Abdul Rahman yang mempelawa British _____________
___________________________________
iii) Kedua-dua pemimpin tempatan ini berebut kawasan sempadan
untuk _____________________________________________
___________________________
iv) Dengan kerjasama British, Dato Kelana berjaya mengalahkan
_________________________________________v) Dato Syahbandar terpaksa berundur ke Selangor
vi) Pada 10 November 1874, Dato Syahbandar kembali semula ke
Sungai Ujong dan ____________________________________
vii) Dato Syahbandar bersetuju ____________________________
___________________________________
viii) Dato Kelana berjaya mengusai seluruh Sungai Ujong tetapi
_______________________________________________
d) Penentangan Yam Tuan Antah :i) Sebab-sebab penentangan : British menduduki ___________________
British menyokong Dato Kelana _____________________
_____________________________
British menawan Bukit Putus, Jempul dan Terachi
ii) Pada tahun 1888, ____________________________________
_________________________ dengan British
6. Penentangan di Pahang (m/s 40-41)
a) Pada tahun 1888, beberapa orang pembesar bersatu untuk
menentang penguasaan British di Pahang
b) Apabila J.P Rodger dilantik sebagai Residen pertama Pahang,
Dato Bahaman telah menolak perlaksanaan undang-undang British
yang bertentangan adat resam dan sistem politik tempatan seperti :i) ____________________________
ii) ____________________________
iii) ______________________________
iv) ______________________________
c) Undang-undang British ____________________________sebagai
Orang Kaya Setia Pahlawan Semantan
d) Dato Bahaman dan rakan-rakannya seperti ___________________
_________telah bersatu untuk menentang British selama lima
tahun

e) Proses penentangan Dato Bahaman :Tarikh

1890

Peristiwa
Menentang ______________________ di Lubuk

Terua, kawasan pengaruhnya

1891

Dato Bahaman menyerang British yang

menangkap anak buahnya

1892

Menyerang dan __________________________

1894

Menyerang dan menguasai _________________

_________________________

1895

Dato Bahaman berundur ___________________

___________________________
Dato Bahaman dan rakan-rakannya mendapat
perlindungan daripada _____________________
__________________________________
Dato Bahaman menetap di Hulu Kelantan dan
Tok Gajah dan keluarganya menetap di hulu
Terengganu

1896

Dato Bahaman berpindah __________________

_______________________________
Beliau menetap di Chieng Mai dan ___________
________________________________________
________________________________________

7. Penentangan di Kelantan (m/s 41-42)

a) Di Kelatan, penentangan dilakukan _________________________
b) Latar belakang Tok Janggut :i) Nama sebenarnya ialah _______________________________
ii) Mendapat pendidikan agama di Makkah
iii) Mahir dalam ilmu persilatan
c) Penentangan terhadap penjajahan British berlaku di Pasir Puteh
pada tahun 1910 apabila _________________________________
______________________________
d) British memaksa penduduk tempatan _______________________
____________________________________
e) Tok Janggut membantah perlaksanaan sistem ini dan __________
_____________________________________
f) Bantahan Tok Janggut tidak dilayan Pegawai Daerah Pasir Puteh
yang telah mengarahkan _________________________________
___________________________________________
g) Pada tahun 1915, ____________________________________
____________________________________dan rakyat tempatan

h)
i)
j)
k)
l)
m)

menyerang Pasir Puteh dan berjaya menawannya

Sebuah kerajaan telah dibentuk dengan _____________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
________________________________, British membawa masuk
pasukan tentera dari Negeri Selat bersama kapal perang H.M.S
Cadmus yang mendarat di Tumpat
Pada Mei 1915, British memulakan serangan di Saring
Serangan British yang tersusun dengan penggunaan senjata yang
lebih moden ___________________________________________
_____________________________________________________
___________________________________________ dan matanya
telah diarak ke seluruh pekan Kota Bharu sebelum digantung di
pasar dalam keadaan kepala ke bawah dan kaki ke atas
Tindakan ini merupakan _________________________________
yang berani menentang British

8. Penentangan di Terengganu (m/s 42-44)

a) Penentangan di Terengganu dilakukan oleh __________________
____________________________
b) Latar belakang Abdul Rahman Limbong :i) Nama sebenarnya ialah Haji Abdul Rahman bin Haji Abdul
Hamid
ii) Merupakan seorang ulama
iii) Mendapat gelaran Limbong kerana ______________________
__________________________________________
c) Abdul Rahman Limbong menentang British kerana tidak puas hati
dengan _______________________________________________
_____________________________________________________
d) Proses penentangan Abdul Rahman Limbong :Tarikh
Julai dan
Ogos 1922

Peristiwa
Haji Abdul Rahman Limbong mengetuai
penduduk kampung bertindak _____________
_____________________________________
_____________________________________

Mei 1925

Kira-kira 300 orang penduduk kampung

berkumpul dan membuka tanah ____________
______________________________________
Tanah ini meliputi kawasan dari Lubuk Batu
hingga Kampung Pelam
Tindakan ini membimbangkan British

 Atas jasa baik Tengku Nik Maimunah _______

______________________________________
Mei 1928

Kesimpulan
(m/s 44)

________________________________ kerana
kemarahan penduduk tempatan terhadap dasar
British
Kumpulan penentang dibahagikan kepada dua
kumpulan
_____________________________________
di Kuala Berang berjaya mendudukinya
___________________________ bersiap sedia
menunggu arahan untuk menentang British
_______________________________, British
menghantar tiga orang pembesar yang
membawa perintah sultan untuk menawan
semula Kuala Berang dan menangkap serta
memburu sesiapa yang menghalangnya
Cara ini memudahkan British memandangkan
rakyat Melayu _________________________
_____________________________________
Sepasukan polis dengan seramai 25 orang telah
menyerang Kuala Telemong dan ___________
______________________________________
Dalam serangan ini, 11 orang terkorban
Seterusnya British dengan 50 orang polis dari
Singapura berjaya menahan haji Abdul
Rahman Limbong
Beliau ________________________________

1. Perjuangan tokoh-tokoh masa lampau menentang penjajahan British

perlu dicontohi kerana ______________________________________
________________________________________________________
2. ________________________________________________________
______________________ dalam menentang penjajahan British telah
menyumbangkan kejayaan
3. Sikap berdisiplin dan gigih berusaha dapat menghasilkan perjuangan
yang berjaya
4. Kekalahan mereka dalam perjuangan adalah ____________________
___________________________________
5. Generasi pada hari ini sepatutnya mengambil iktibar daripada
peristiwa ini dengan melengkapkan diri mereka dengn segala ilmu
pengetahuan yang baik supaya kita tidak terjajah lagi atau terpaksa
tunduk kepada mana-mana bentuk penjajahan

Gerakan Nasionalisme Sehingga Perang Dunia Kedua (m/s 45-48)

Walaupun ditentang oleh penduduk tempatan namun ____________

______________________________________________________
Kejayaan British ____________________________________ untuk
terus menentang penjajahan
Secara perlahan, penduduk tempatan bergerak membaiki diri dalam
bidang pendidikan dan ekonomi, melalui persatuan negeri dan badan
sosial yang ditubuhkan

Faktor1. Pengenalan Sistem Politik Barat (m/s 45-46)

faktor
a) Penjajahan British pada tahun 1874 melalui Sir Andrew Clarke
Pemangkin
telah memperkenalkan sistem politik Barat ___________________
Nasionalisme
______________________________________________________
b) British meletakkan seorang Residen yang mengambil alih
______________________________________________________
c) Para pembesar digantikan dengan pegawai British dan __________
_____________________________
d) Perubahan ini menimbulkan kebencian penduduk tempatan
terhadap British kerana __________________________________
_____________________________________________________
2. Perkembangan Sistem Pendidikan (m/s 46)
a) Sistem Pendidikan Inggeris dan sekolah vernakularMelayu yang
diperkenalkan pada akhir abad ke-19 melahirkan ______________
_____________________________________________________
b) Mereka sedar perlunya __________________________________
_________________ untuk menyedarkan bangsa Melayu
c) Mereka menggunakan idea baru untuk memajukan diri dan
menolak penjajahan British
3. Dasar British (m/s 46-47)
a) Kemasukan Orang Asing
i) Dasar British yang menggalakkan sesiapa sahaja datang untuk
__________________________________________________
ii) Ramai orang asing datang dan menetap di Tanah Melayu
iii) Kemasukan orang asing yang berterusan menyebabkan ______
____________________________________ dan menimbulkan
persaingan kepada penduduk tempatan
iv) Mereka menguasai ekonomi Tanah Melayu dalam __________
___________________________________________________
v) Orang Melayu pula ______________________________ yang

tidak dimajukan oleh British

b) Pembukaan Bandar Baru
i) British membuka bandar baru untuk dijadikan _____________
____________________________________
ii) _______________________________________ dengan segala
kekurangan
iii) Kemajuan ekonomi seperti perniagaan dan kewujudan
prasarana seperti elektrik, perkhidmatan pos, telefon, sekolah
dan hospital ____________________________________
iv) Keadaan ini ______________________________ antara orang
tempatan di luar bandar dengan imigran dan penduduk lain di
bandar
v) Dasar British _______________________________________
__________________________________________
vi) Golongan intelek Melyu menyedari keadaan ini dan ________
__________________________________________________
4. Pendudukan Jepun (m/s 47-48)
a) Pendudukan Jepun menjadi pemangkin terhadap gerakan
nasionalisme di Tanah Melayu
b) __________________________________ menekankan kebebasan
negara-negara Asia untuk menentukan kemajuan masing-masing
dan meningkatkan persaudaraan di kalangan negara tersebut
c) Melalui konsep ini, Jepun ________________________________
____________________ dan berjanji akan memerdekakan mereka
d) Walaubagaimanapun, ____________________________________
____________________________ serta kekejaman pentadbiran
Jepun menyebabkan sebilangan besar penduduk Tanah Melayu
membenci penjajahan sama ada kuasa barat atau Timur
e) Mereka berpendapat _____________________________________
________________________________________________
f) Apabila British memperkenalkan Malayan Union pada tahun 1946,
___________________________ kerana mereka tidak mahu
dijajah oleh sesiapa
5. Penguasaan Parti Komunis Malaya (m/s 48)
a) Penguasaan Parti Komunis Malaya (PKM) selama 14 hari pada
tahun 1945 membangkitkan semangat menentang penjajahan dan
_________________________________________________
b) PKM _____________________________ dan memerintah dengan
kejam
c) Mereka membunuh dan menangkap sesiapa sahaja _____________
______________________________________________
d) Keadaan ini menimbulkan konflik perkauman

e) Banyak orang Melayu terbunuh dan ________________________

______________________________________
f) Orang Melayu telah menyerang balas di Perak, Negeri Sembilan
dan Pahang
6. Kemunculan Mesin Cetak (m/s 48)
a) Kemunculan mesin cetak _________________________________
________________________ dan mendorong kepada penentangan
terhadap British
b) ________________________________________ idea menentang
penjajah dapat disebarkan
7. Gerakan Pan-Islamisme Sedunia (m/s 48)
a) Gerakan Pan-Islamisme sedunia memberi kesan kepada
____________________________________________________
b) Gerakan Pan-Islamisme merupakan gerakan intelektual Islam
seluruh dunia untuk _________________________________
________________________bagi menentang penjajahan Barat
ke atas negara-negara Islam
c) Gerakan ini didorong oleh _______________________________
d) Gerakan reformis Islam dimulakakan ______________________,
pensyarah di Universiti al-Azhar, Mesir telah tersebar luas
e) Dalam tulisannya, Muhammad Abduh menyatakan ___________
____________________________________________________
______________________ di samping mendorong umatnya
menuju kejayaan
f) Tulisan Muhammad Abduh disebarkan _____________________
g) Gerakan Wahabi yang berlaku di Arab Saudi turut menekankan
matlamat yang sama
8. Kesedaran Politik Serantau (m/s 48-49)
a) Kesedaran politik yang berlaku di Asia Tenggara khususnya di
Indonesia turut mendorong kebangkitan nasionalisme di Tanah
Melayu
b) Indonesia mempengaruhi gerakan nasionalisme di Tanah Melayu
kerana _______________________________________________
c) Kesedaran politik dan pendidikan Indonesia melahirkan _______
________________________ di antaranya menjadi penulis besar
d) Karya mereka menjadi bahan bacaan masyarakat di Tanah
Melayu khususnya _____________________________________
e) Idea kebebasan politik dan ______________________________
________________ tersebar dan dihayati oleh masyarakat Tanah
Melayu
f) Kemasukan orang Indonesia ke Tanah Melayu turut memudahkan
penerimaan unsur kegiatan nasionalisme Indonesia di Tanah
Melayu

Gerakan
Islah dalam
Meningkatkan Minda
Bangsa
(m/s 49-50)

1. Gerakan Islah merupakan gerakan yang berusaha _______________

_______________________________________________________
2. Pendorong gerakan ini ialah ________________________________
_______________________________________________________
3. Golongan ini dikenali _______________________
4. Kaum Muda menggunakan akhbar dan _______________________
_____________________________ untuk menyalurkan idea mereka
5. Kaum Muda menyampaikan idea mereka dan menjana ajaran Islam
dari sudut _______________________________________________
_______________________________________________________
6. Kaum Muda turut berusaha menyematkan _____________________
_______________________________________________________
7. Kaum Muda mengkritik raja dan pembesar Melayu ______________
_______________________________________________________
8. Gerakan Kaum Muda ditentang ___________________ yang terdiri
daripada golongan alim ulama
9. Kaum Tua menguasai masyarakat dengan fahaman ______________
______________________sahaja sehingga Kaum Muda sukar untuk
mempengaruhi masyarakat Melayu
10. Gerakan Islah Kaum Muda hanya bergerak di Negeri-negeri Selat
sahaja kerana British di Negeri-negeri Melayu telah mengeluarkan
beberapa undang-undang untuk menghalang pengaruh Kaum Muda
seperti :a) ____________________________________________________
b) ____________________________________________________
11. Kaum Muda menubuhkan beberapa madrasah untuk menjalankan
sistem pendidikan Islam yang meliputi ________________________
seperti pendidikan fardu ain, ilmu Hisab dan bahasa Inggeris
12. Madrasah turut memberi peluang kepada ______________________
______________________________
13. Tekanan British dan Kaum Tua tidak dapat menghalang sepenuhnya
Gerakan Islah dalam masyarakat Melayu khususnya dari segi
pendidikan
(______________________________)
Menulis dalam al-manar
Menjadi Kadi di Perak
Salah seorang pendukung al-Imam
(__________________________________)
Menubuhkan Jeletung Press
Menerbitkan Saudara
Mendirikan madrasah al-Masyhor di Pulau Pinang
Menulis novel Hikayat Faridah Hanum

Akhbar,
Majalah dan
Novel:
Pengerak
Kesedaran
Nasionalisme
(m/s 50-57)

1. Akhbar, majalah dan novel memainkan peranan penting dalam

melahirkan semangat nasionalisme
2. Akhbar (m/s 51)
a) Penulis akhbar yang terkenal pada tahun 1920an termasuk Zainal
Abidin bin Ahmad (Zaba)
b) Zaba merupakan _____________________________________
___________________________________________
c) Antara karya Zaba yang terkenal ialah ____________________
___________________________________
d) Pada tahun 1930an muncul wartawan seperti ________________
_____________________ yang membangkitkan kesedaran untuk
memajukan diri dan bersatu padu melalui penulisan mereka yang
bernas
e) Mereka turut mengkritik ________________________________
___________________________________
f) Di Sarawak, penulis-penulisnya turut memainkan peranan yang
sama
g) Pada tahun 1930an, akhbar membangkitkan persoalan tentang
sosial atau pendidikan, ekonomi dan politik secara menyeluruh
untuk ___________________________________
h) Contoh-contoh akhbar dan isu yang dibangkitkan :-

Akhbar

Aspek

Isu

Sosial /
1. Memajukan pendidikan tinggi orang
Pendidikan
Melayu
2. Menggalakkan pendidikan _________
_______________________________
3. Menyeru orang Melayu ____________
__________________ seperti memilih
perkerjaan dan tidak mahu berusaha
Warta
4. Menggalakkan tabungan di kalangan
orang Melayu untuk _______________
Melayu
_______________________
Lembaga
5.
Mementingkan kemahiran tradisional
Malaya
orang Melayu seperti ______________
Majlis
________________________
Utusan
6.
Mementingkan pendidikan bahasa
Melayu
Inggeris untuk ___________________
Warta
7.
_______________________________
Negara
dengan memberikannya nilai ekonomi
Fajar
8. Memartabatkan bahasa Melayu seperti
Sarawak
_______________________________
9. Menyeru orang Melayu supaya tidak
_______________________________
10.Mengekalkan nilai-nilai baik
masyarakat Melayu
Ekonomi

1. Menggalakkan syarikat kerjasama

2. Meminta British mengurangkan
kemasukan orang dagang kerana _____
_______________________________
3. Menggalakkan perniagaan di kalangan
orang Melayu
4. Malarang orang Melayu daripada
_______________________________
5. Menyeru orang Melayu ____________
________________________________
6. Meminta British mengadakan kampung
khas Melayu di Kuala Lumpur

Politik

1. Mengkritik British kerana ____________

_________________________________
1. Mengkritik British kerana mengurangkan
_________________________________
2. ___________________________ dalam
pentadbiran kerajaan
3. Menuntut diadakan Malay
Administrative Service (M.A.S) untuk
_________________________________
4. Menyeru orang Melayu di seluruh Tanah
Melayu supaya ____________________
_________________________________
5. Menentang tuntutan orang dagang
terhadap politik tempatan

3. Majalah (m/s 52)

a) Majalah yang memainkan peranan penting dalam membangkitkan
semangat nasionalisme orang tempatan
b) Majalah lebih mengfokuskan ______________________________
melalui rencana dan puisi yang disiarkan
c) Sehingga tahun 1940an, terdapat sebanyak 120 buah majalah yang
pelbagai corak diterbitkan
d) Majalah-majalah menyentuh isu kemajuan bangsa dalam
pendidikan, ekonomi, bangsa, sastera dan politik anti penjajahan
dan orang asing
e) Antara majalah yang terkenal ialah :i) Majalah Guru (1924)
ii) Pengasuh (1981)
iii) Bulan Melayu (1930)
f)Contoh majalah dan isu-isu yang dibangkitkan :Majalah Pengarang
Majalah Muhammad
Guru
Dato Muda
Linggi
Yusuf
Ahmad
Mohd.
Sidin
Rashid

Isu
1. ______________________________
2. Menyeru perpaduan di kalangan orang
Melayu
3. Meniupkan semangat cinta akan negara
dan menentang penjajahan
4. ______________________________
5. Memajukan bahasa dan sastera Melayu
6. _________________________________
_________________________________

Pengasuh

Dato Nik
Mohamad

1. Membincangkan soal pentafsiran Islam

yang progresif bagi kemajuan ummah
2. ________________________________
________________________________
3. Memperluas ilmu dalam semua bidang
4. Memberikan pentafsiran kepada
persoalan orang Islam
5. ________________________________
________________________________

Bulan
Melayu

Zainon
Sulaiman

1. Menggalakkan perpaduan __________

_______________________________
2. Menggalakkan wanita mendapatkan
pendidikan untuk kemajuan diri
3. Mendorong wanita menjaga kesopanan
dengan _________________________
_______________________________
4. Menggalakkan wanita menjadi obor
untuk memajukan bangsa

4. Novel (m/s 53)

a) Penulisan novel bermula pada awal abad ke-20 tetapi menjadi
rancak pada tahun-tahun 1930an
b) Novel-novel membawa __________________________________
_________________________________ yang sepatutnya dimiliki
oleh generasi muda Melayu pada masa itu
c) Sikap menentang penjajah dalam apa jua bentuk dituntut untuk
________________________________
d) Wanita turut digalakkan supaya mempunyai sikap positif untuk
memajukan diri bagi ____________________________________
e) Mesej-mesej ini dipaparkan dalma novel Keris Melaka, Putera
Gunung Tahan, Anak Mat Lela Gila dan Mrlor Kuala Lumpur
f) Contoh novel dan tema semangat kebangsaan yang dibangkitkan :Novel
Keris
Melaka

Pengarang
Tema Semangat Kebangsaan
Ahmad
1.Semangat perjuangan _______________
Bakhtiar
_________________________________
2.Menghargai sumbangan tokoh-tokoh
kesultanan Melayu Melaka seperti Hang
Tuah
3. ________________________________
__________________________ untuk
mendorong semangat perjuangan
bangsa bagi generasi muda

Anak Mat
Lela Gila

Ishak Haji
1. Semangat menentang penjajah oleh
Muhammad
anak muda tempatan
2. ________________________________
3. Mencintai tanah air
4. ________________________________
________________________________

Putera
Gunung
Tahan

Ishak Haji
1. Semangat wira pemuda tempatan
Muhammad
_______________________________
2. Mencintai tanah air
3. Berasa bangga dengan kebolehan
sendiri
4. Seorang gadis tempatan yang menolak
cinta pegawai penjajah kerana _______
_______________________________

Melur
Kuala
Lumpur

Harun
Aminurashid

1. Emansipasi dan kebebasan wanita

dalam __________________________
_______________________________
2. Wanita yang mementingkan pendidikan
moden untuk kebaikan dirinya
3. _______________________yang boleh
menghalang kemajuan bangsa

Kesimpulan
(m/s 54)

1. Akhbar, majalah dan novel memainkan peranan yang jelas dalam

menggerakkan kesedaran kebangsaan di kalangan orang Melayu
2. Dengan memuatkan isu berkaitan sosial, ekonomi dan politik,
pembaca mendapat idea baru dan pendedahan yang banyak tentang
gerakan nasionalisme di dalam dan luar negara
3. Pembaca dapat membandingkan dan menilai kesan penjajahan
terhadap kemajuan ekonomi, pendidikan dan politik mereka

Perjuangan
Nasionalime
oleh
Persatuanpersatuan
Melayu
(m/s 54-57)

1. Pada awal abad ke-20, muncul persatuan-persatuan yang

membincangkan pelbagai persoalan berkaitan bangsa Melayu
seperti:a) _________________________________
b) pendidikan
c) bahasa
d) sastera
e) _________________________________
f) _________________________________
2. Kesatuan Melayu Singapura (KMS) (m/s 54)
a) Kesatuan Melayu Singapura (KMS) ditubuhkan pada tahun 1926
di Singapura
b) Pengasasnya ialah ____________________________________

c)
d)
e)
f)
g)
h)

______________________________________________
KMS didokong oleh ___________________________________
Tujuan KMS ialah _____________________________________
____________________________________________________
Mohammad Eunos Abdullah menjadi wakil KMS dalam
pentadbiran British dengan dilantik menjadi ________________
____________________________________________________
Atas desakan KMS, kerajaan British mulai memberi perhatian
terhadap ____________________________________________
Antara kejayaan KMS ialah _____________________________
________________________ bagi orang Melayu di Singapura
Kejayaan KMS telah mendorong kepada penubuhan
cawangannya di Melaka, Pulau Pinang, dan negeri-negeri
Melayu yang lain pada tahun 190an

3. Persatuan Sahabat Pena Malaysia (PASPAM) (m/s 55)

a) Persatuan Sahabat Pena Malaysia (PASPAM) ditubuhkan pada
tahun 1934
b) PASPAM dipimpin oleh golongan cergik pandai Pulau Pinang
seperti S.M Zainal Abidin B.A
c) Tujuan PASPAM :i) Menggalakkan ahli-ahlinya berkenal-kenalan dan _______
_______________________________________________
ii) _________________________________ di kalangan orang
Melayu di seluruh Semenanjung Tanah Melayu
d) PASPAM mendapat sambutan hangat kerana organisasi PASPAM
adalah ______________________________________
e) PASPAM tidak bersifat politik tetapi kegiatan sosialnya menjadi
asas kepada kesedaran perpaduan Melayu
4. Persatuan-Persatuan Negeri (m/s 55)
a) Persatuan-persayuan negeri ditubuhkan di Negeri-negeri Melayu
Bersekutu seperti :i) Perak (1937)
ii) Selangor (1938)
iii) Negeri Sembilan (1938)
iv) Pahang (1938)
b) Objektif utama penubuhan persatuan-persatuan negeri adalah
untuk menggabungkan tenaga intelektual Melayu bagi ________
____________________________________________________
____________________________________________________
c) Melalui cara ini, perpaduan di kalangan orang Melayu dapat
dijalankan
5. Persatuan di Sarawak (m/s 55)
a) Kegiatan berpersatuan di Sarawak adalah lebih baik daripada di
Sabah

b) Contoh-contoh persatuan :i) Persatuan Melayu Miri

Ditubuhkan pada tahun 1936
ii) Persatuan Melayu Sarawak
Ditubuhkan pada tahun 1939
Ditubuhkan hasil daripada _______________________
____________________________________________
Idea untuk menubuhkannya timbul sejak tahun 1937
tetapi _______________________________
Hanya dengan naungan Datu Patinggi Abang Abdillah,
Brooke bersetuju mendaftarkannya
Persatuan ini pernah menghadiri Kongres Melayu 1940
di Singapura
iii) Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak
Ditubuhkan pada tahun 1939 dengan diketuai oleh Datu
Patinggi Abang Haji Abdillah
Tujuan penubuhannya ialah : mengeratkan perpaduan Melayu
menggalakkan pendidikan
menjaga budaya dan maruah bangsa
menegakkan ajaran agama Islam
Persatuan ini mendapat sambutan orang Melayu di
daerah Kuching
6. Pesatuan di Sabah (m/s 55-56)
a) Di Sabah, kesedaran untuk berpersatuan tidak menonjol
b) Di Sabah hanya terdapat cawangan Persatuan Sahabat Pena di
____________________________________________________
c) Kegiatannya mirip dengan kegiatan persatuan di Semenanjung
d) Anggota-anggotanya terdiri daripada ______________________
____________________________________________________
e) Kegiatan berpersatuan tidak tersebar ke kawasan pedalaman
kerana ______________________________________________
7. Kesatuan Melayu Muda (m/s 56)
a) Kesatuan Melayu Muda (KMM) merupakan ________________
_____________________ yang ditubuhkan pada tahun 1939
b) Pemimpinnya ialah ______________________ yang merupakan
seorang wartawan akhbar Majlis di Kuala Lumpur
c) Nama KMM diilhamkan oleh Sulan Djenain, pelarian politik
Indonesia
d) Objektif utama KMM :i) _______________________________________________
_______________________________________________
ii) _______________________________________________
e) KMM didaftarkan pada Disember 1940 oleh Naib Ketua KMM,

f)
g)
h)

i)
j)

Mustapha Hussien
Tujuan penubuhan KMM adalah lebih bersifat politik
Pada akhir tahun 1940, atas inisiatif Ibrahim Haji Yaakob KMM
bekerjasama dengan Jepun untuk _________________________
_____________________________________
Antara tindakan Ibrahim Haji Yaakob ialah :i) menjadikan KMM sebagai __________________________
__________________________________
ii) _____________________ untuk dijadikan alat propaganda
anti British
iii) mengelilingi Tanah Melayu _________________________
iv) menubuhkan cawangan KMM untuk meluaskan
propaganda menentang British
Maahad II Ihya Assyariff di Gunung Semanggol, Perak menjadi
penyokong KMM dengan menyediakan kader-kader yang
dikenali _____________________________________________
Pada akhir tahun 1941, British telah _______________________
____________________ dan lebih kurang 150 orang penyokong
KMM dan mereka dipenjarakan di Changi, Singapura

8. Kongres Melayu (m/s 56)

a) Kongres Melayu yang diadakan pada tahun 1939 dan 1940
merupakan kemuncak kesedaran kebangsaan orang Melayu
menjelang Perang Dunia Kedua
b) Kedua-dua kongres ini membincangkan isu :i) ________________________________________________
________________________________________________
ii) ________________________________________________
c) Kongres ini disokong oleh golongan intelek dan akhbar-akhbar
Melayu
d) Resolusi kongres ini menggambarkan perpaduan Melayu untuk
mengatasi permasalahan sosioekonomi dan _________________
______________________________________
e) Melalui kongres ini, orang Melayu telah dapat mengatasi ______
____________________________________________________
Kesimpulan
(m/s 57)

1. Penubuhan persatuan negeri dan badan sosial Melayu telah

menggalakkan kesedaran untuk bersatu membela kepentingan
mereka dalam semua bidang
2. Perpaduan sebagai sebuah bangsa Melayu yang menghadapi masalah
bersama itu kemudiannya menjadi lebih jelas dengan adanya ______
_______________________________________________________
3. Kongres-kongres Melayu diadakan merupakan _________________
__________________________ dalam satu gerakan nasionalisme

Gerakan
1. Kesedaran semangat kebangsaan Tanah Melayu menghadapi tekanan
Nasionalisme
_______________________________________________________
Semasa
2. Jepun menjalankan dasar pemerintahan ketenteraan iaitu :Pendudukan
a) ____________________________________________________
Jepun
b) menukarkan nama akhbar tempatan kepada nama Jepun seperti
(m/s 57-59)
___________________________________________
c) semua sekolah menggunakan bahasa Jepun sebagai bahasa
penghantar dan ________________________________
3. Pemerintahan Jepun menyekat kebebasan bersuara penduduk Tanah
Melayu
4. Jepun hanya memberi kebebasan kepada ______________________
_______________________________________________________
5. Pertubuhan-pertubuhan pada zaman pendudukan Jepun :a) Barisan Pemuda Perak
i) Ditubuhkan oleh Ahmad Boestaman dengan menyatakan
pemuda-pemuda Melayu Perak
ii) Mereka dilantik __________________________________
b) Malayan Peoples Anti Japanese Army (MPAJA)
i) Tekanan Jepun menyebabkan berlakunya ______________
______________________ untuk menentang Jepun
ii) Parti Komunis Malaya telah menubuhkan ______________
____________________________ untuk menentang Jepun
iii) MPAJA disokong British yang memberikan bantuan senjata
iv) MPAJA bekerjasama dengan British dalam ____________
_______________________________________________
c) Bintang Tiga
i) Pasukan Bintang Tiga juga ditubuhkan yang ahlinya terdiri
daripada ________________________________________
_______________________________________________
d) Force 136
i) Orang Melayu menubuhkan force 136 dan Pasukan
Wataniah Pahang
ii) Keanggotaan Force 136 adalah kecil dan terdiri daripada
_________________________________________ untuk
menentang British
e) Pasukan Wataniah Pahang
i) Pasukan Wataniah Pahang merupakan pasukan sukarela
yang menentang Jepun
ii) Anggotanya terdiri daripada ________________________
_______________________________________________
f) Melayu Raya
i) Menjelang akhir pendudukan Jepun, usaha untuk
memberikan kemerdekaan kepada Indonesia telah
dijalankan
ii) Ibrahim Haji Yaakob turut meminta Jepun memberikan

kemerdekaan kepada ______________________________

_______________________________________________
iii) Matlamat Ibrahim Yaakob adalah menubuhkan _________
_______________________________________________
iv) Idea Melayu Raya atau Indonesia Raya : Merupakan slogan dan cita-cita politik _______________
________________________________
Idea ini dimulakan di Maktab Perguruan Sultan Idris oleh
Abdul Hadi Hassan, pensyarah ilmu Tawarikh (Sejarah)
Mereka ingin ___________________________________
__________________seperti Srivijaya, Majapahit atau
empayar Melaka
g) Kesatuan Melayu Indonesia Semenanjung (KRIS)
i) Kesatuan Melayu Indonesia Semenanjung (KRIS)
ditubuhkan untuk _________________________________
_______________________________________________
ii) Kongres pemuda KRIS diadakan di Kuala Lumpur untuk
________________________________________________
iii) Tarikh kemerdekaan Indonesia ditetapkan pada 17 Ogos
1945 tetapi __________________________ menyebabkan
Indonesia lebih awal iaitu 15 Ogos 1945
iv) Tindakan Soekarno menyebabkan persidangan KRIS di
Kuala Lumpur dibatalkan
v) Ibrahim Yaakob, isterinya dan orang kanannya telah
______________________________
vi) Idea gagasan Melayu Raya atau Indonesia Raya iaitu
kemerdekaan di bawah Indonesia ____________________
vii) Pada bulan September 1945, British kembali berkuasa di
Tanah Melayu
Rumusan

1. Sistem pendidikan membangkitkan semangat nasionalisme di

kalangan orang tempatan
2. Mereka mulai terdedah kepada ______________________________
3. Kebangkitan Islam di Asia Barat dan kegiatan nasionalisme di
negara-negara sekitar Tanah Melayu turut mempengaruhi kesedaran
orang tempatan untuk menentang penjajahan
4. Akhbar, majalah dan novel menjadi __________________________
_______________________________________________________
5. Kemunculan persatuan negeri dan badan sosial dan sastera
menyebabkan kegiatan nasionalisme _________________________
_______________________________________________________
6. Pendudukan Jepun pula telah melahirkan semangat menentang
penjajah melalui gerakan bawah tanah
7. Semua kegiatan nasionalisme berfokus pada matlamat orang Melayu
_______________________________________________________