Loris 478 VPDF

Sbornk hrabte Baworowskho / pepsal a k tisku upravil Jan Lori.
Baworowsk, hrab.
V Praze : Nkl. esk akademie cskae Frantika Josefa pro vdy, slovesnost a umn,
1903.
Generated for juliaddo (University of Pennsylvania) on 2015-09-16 20:59 GMT / http://hdl.handle.net/2027/hvd.hnywny

Public Domain in the United States, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-us-google
http://hdl.handle.net/2027/hvd.hnywny
Public Domain in the United States,

Google-digitized
http://www.hathitrust.org/access_use#pd-us-google
We have determined this work to be in the public domain
in the United States of America. It may not be in the
public domain in other countries. Copies are provided
as a preservation service. Particularly outside of the
United States, persons receiving copies should make
appropriate efforts to determine the copyright status
of the work in their country and use the work accordingly.
It is possible that current copyright holders, heirs or
the estate of the authors of individual portions of the
work, such as illustrations or photographs, assert copyrights
over these portions. Depending on the nature of subsequent
use that is made, additional rights may need to be obtained
independently of anything we can address. The digital
images and OCR of this work were produced by Google,
Inc. (indicated by a watermark on each page in the
PageTurner). Google requests that the images and OCR
not be re-hosted, redistributed or used commercially.
The images are provided for educational, scholarly,
non-commercial purposes.

Baworowskho
hrabte
Sbornk
(hrab.),
Baworowsk
Lori
Jan

y*/77i'*.>
HARVARD COLLEGE
IIBRARY
FROM THE BEQUEST OF
E.
PRICE GREENLEAF
OP QUINCY, MASSACHUSETTS



SBORNIK
HRABETE BAWOROWSKEHO.
PftEPSAL
A.
K TISKU UPRAVIL
JAN LORlS.
V PRAZE.
NAKLADEM CESKfi AKADEMIE CISAfcE FRANTISKA

SLOVESNOST A UMENf.
1903.
JOSEFA PRO VEDY,

1/
(UNIVERSlTYl
LIBRARY
HARVARD
JUN 22 1955
Tiskem Aloisa Wiesnera v Praze,

^j Ceski? Akademie eisate Frantiska
pro vi5ily, slovesDOBt a uni^ni.
.losef

UVOD.
kodexu, jeji podle poslednfho majetnfka jeho nazyvame
Nalezenf
sbornfkem hrabfite Baworowskeho a jeni nyni se chova v ustav6 Ossolinskych ve Lvove (C. 42l\ uCinfcn6 r. 1887, zpusobilo mezi filology Ceskymi
duvodn6 vzrusenf. Objevenyt! tu mezi jinym tfi rozsdhle skladby, o nichz
literarnf historikov6 CeSti do t6 doby nemfili ani tuSenf. Sbornik byl take
hned nalezcem jeho professorem
A. Briicknerem v Archivu f. slav. Philol.
XI. XIII.
Vydanf
toto vSak jest valnou mfirou pouze prozatfmni. Vydavatel vynechal totiz kroniku o Bruncvfkovi, skladanf o Tandari;isovi a roman o Apollonovi Tyrskem a pfijal do vydanf sveho Cetnc
konjektury, arci mnohdy samozfejm6, ani2 udal Ctenf rukopisn6. KoneCnfi
sv.
vydan.
se do vydani
toho vloudily nfiktere chyby, dilem tiskovym omylem, dilem

rukopisu. I byla jiz dlouho cftfina potfeba vydanf
nov6ho, jez tuto vefejnosti pfedkladame.1)
odchylnym
Ctenfm
I.
Rukopis
z data
na
v desky
jest
na
listfi
vysvfta,
66
lepenkov6
kodex
papirovy
z r.
1472.
kozenym hrbetem.
maleho
kvartu
pochazi, jak
stoletf byl svazan
a
Asi v XVIII.
Pfi vazbfi byly kraje
silnfi ofezany,
sloiky,
kraji posledniho
rukopisu obnaSi nynf 15 cm, d61ka
20 cm. Na hofejSim fezu napsal kdosi v nov6 dobfi inkoustem jakysi znak
sloieny z pismen Jf3). Knihaf pfivazal v pfedu tfi listy, v zadu sedm
listfi, jez jsou tedy nepopsany.
Papfr vlastniho rukopisu IiSi se od techto
tak2e kustody, pfipsane na spodnfm
skoro
vesmfcs
zmizely.
Sifka
listu
kazde
vazaneho
jakostf svou i vodotiskem. VSemi slozkami jest na nfim patrny krfz.

Kodex sklada se z devatenacti sloiek po Sesti arSich neboli po 12 listech
a obsahuje tudfz, jezto dva listy jsou tiytrzeny, celkem
226 listu.
Listy
jsou nynf tuikou znamenany Cislicemi od 1 226. 2)

listu
Odchylky Brucknerovy uvadim pod Carou

') Prof. Bruckner nalezl listy necislovan6.
')
Sborik Bworowskeho
(Br.1
Rukopis byl kdysi bez vazby. To se da souditi z toho, ze prvni list

jest vic ohmatan nez ostatnf listy a ze se v posledni slozce jevf ucinky
vlhka.
Zejm6na tfi poslednf listy jsou prosdkle vlhkem.
Kraje nfikterych
a
listu byly roztrhany
jsou, patrnfi pfi vazbfi, pfelepeny paplrem. Tak spodnf
roh prvnfho listu, vrchnf a spodnf kraj listu 226. a vrchnf kraje nfikolika
listu pfedchazejfclch, aC trhliny zde nesahajf do psan6ho textu.
Jak jiz
dva
listy jsou
list sledujici za listem
Na vnitrni
r^kopis
f.
z r.
t.
XI.
str. 81 sqq.
tym
dwadziescia szesc)
pfedu.
(dwiescie
v
Rukopis
ctverhran
16
jest o jednom
17
cm vySky
(l.
fadek
vytrzeny,
to
199.
Za rukopisem na prvnfm
pfivazan6m
kart liczonych i zapisanych 226
r^kopisie
a 7 biatych.
Pisatel
zapomnfil
183a).
tfi
bfle
sloupci. Na kaid6m list6 jest vylinkovan

Sifky, do n&hoi jest zpravidla vepsano
a 9'5 cm
fadek; napoCital jsem vSak tak6 27

Pfsaf, nez poCal psati, kaidy sloupec
28
na
180b,
181a)
napfed
vy-
linkoval Cernym inkoustem podle bodfiv ostrou rafii vypichanych, jez na

mnohych listech u prav6ho fezu jest jeSt6 znati.
Inicialky jednotlivych
peClive provedeny,
inicialky jednotlivych oddilu
skladeb
jsou barvami
fadky, zfidka kdy

vyplftuji co do vySky
(kapitol) jsou Cerven6
na poC. Ar. kap. 44.
pouze dvfi fadky, jako na pofiatku Ar. kap. XXXIIII.
verSe, jez se vylatinske
jsou tak6 vSelik6 nadpisy
pffpisky
a
pediv6, nahodile chyby
Ezopu. Pfsmo rukopisu jest uhledne
skytuji
poslednf slozce jevi se jisty spfich, takze
rukopisu,
jsou vySkrtany. Jen
jak Briickner poznamenal, jiz asi mnoho nechybf.
a
Cervene
malokde najdeS kus prazdn6ho

fadku nebo dokonce cely prazdny fadek. Prazdna mezera tfi fadku jest
Bruncvfkovi
15b. Vytknouti sluSi tak6 tu
mezi kronikou
Ezopem na
zvlaStnost,
ze
pfsaf
takze
mistem,
a
Casti
mu neveSly
na fadek,
zaCatku
rukopisu
Cervenfi
psanych
nadpisuv
verSuv, kdykoli
skrblil
Pisaf
l.
trochu
psal na konec fadku nasledujiciho.
Tak
se
na pf. hned
nadpis Pocina fe fec piekna

na
neveSel
se
o Bruncwikowi
cely
prvnf fddek; proto pfsaf slabiku wi
napsal na konec fadku druheho. Na zbylou Cast tohoto fadku pak teprve
napsal slova
Cervenfc
psany
Kdyz biefe pofmrti.
Vypadaji tedy prvnf dva fadky takto
na
Pocina fe fec piekna
Bruncwiko
wi
Kdyz biefe pofmrti
Pfes kolmou Caru na prav6m kraji psal pisaf malokdy,

to nejfiastfiji jen
cel6
nkolika
slabiky, jen
jednotiv6 litery, fidCeji
pHpadech cela slova.
Ve skladbach verSovanych na zaCatku jednotlivych verSu jsou psana velika
v

29 fadek, fideeji
31
vazaneho
36. a za listem
pfedni desky jest v nejnovfijSi dobfi tuzkou napsano:

1472. cf. o niem Bruckner A., Bohmische Studien w Archiw
toui rukou: NB! W
listy
jiz
patrnfc
Cfslovani
stranfc
slav. Philologie
Iistfi
rukopisu
nynfijSiho
(l.
dotCeno.
pismena,
jez jsou vzdy rubrikovana.
To jest
velmi
dfileiit6, nebo tamr
jsou
mala plsmena, obyCejnfi lze tak6 konstatovati poruSeni

textu.
Tak na pf. v pfsni o Tand. v. 1210 1213 lze z velikeho
puvodniho
pfsmene 6" poznati, ze slovo Swada puvodnfi
patfilo do verSe nasledujfcfho.
Pfedloha toti?, z nfz pisaf kodexu naSeho vypisoval, mfcla tak6 na
kde
psana
verSe velkd
pofiatku
do prostfed verSe.
u slova, kter6
ale take
poruSenim
se
litery nenalezaji
se vSak
pouze
na
nechal
verSe dostalo
se zaCatku
lze zpravidla vyloziti mald pismena
Podobnfc
Rubrikovane
verSu.
Kdyz opisovatel text nfijak poruSil,
pfsmena.
Casto velike pfsmeno
na poCatku
zaCatku
verSfi,
uprostfed verSu
Jmena vlastnf byvajf oznacena velikymi
nezffdka
vSak
poCateCnfmi
pfsmeny,
jsou psana pfsmeny malymi. Velkd
liSf od malych.
VerSe jsou napofad
pfsmena h, l, , p, z, y se nehrube
psany, ale oddfileny od sebe Sikmymi, tu cernymi, tu Cervenymi Carkami,
zfidka kdy tefikou. Sikmd Cernd 15arka na konci fadku byva Casto znam6nzhusta
kem nedopsan6ho slova.
Jinych rozdfclovacich znam6nek v rukopise nenf.

Pravopis rukopisu jest v podstatfi Husuv, s nfikterymi modifikacemi.
Mfikkost souhlasek oznacuje se tefikami.
Tefika vypada bud> jako maly
,
ctvereCek
bud' jako
Cdrka teze d6lky jako
slaba
Zffdka kdy jest

<ti,
mie,
m6ne perem
z'
ti,
jak
pisaf vice nebo
tefika nfikdy byva, nfikdy nebyva.
nie.
Co do jednotlivosti budiz poznamenano
toto:
Nfikdy
oznaCuji
tec5ka.
Pfedlozky jednoslabiCne
vidy
'f;
piSi se svymi
dohromady,2)
se piSe:
na zaatku
nejCast6ji
P,
ciech B.
slovy
(y).
oznaCuji:
se
1.
A. Sykavky
a)
se
jind jednoslabifina sluvka, jako spojka
rovnfiz
nad tvrdou souhlaskou jest napsana
spfezkami.
hlasky
Mfikkost souhlasek oznaCuje se tefikou. TeCka byva Casto vynechana.

Tefika nebyva vzdy presnfi nad souhlaskou, nybrz nekdy trochu na pravo,
ponfikud na pravo zpranfikdy na levo. Vidy ponfckud na levo byva
fi,
a.
totiz
Pfsaf
vidla ve slabikach
pfSe tyto slabiky spfe2?e, ?a, e!i, e,
kami
klade tefiku nad nfi do prostfed. Poruznu se take nfckter6 sou-
uprostfed
slov: pofmrti, fyn,
fe,
miefi-
pafu B. 9b, ftebu B. 3a.
/,
c)
b)
Tak se take pfSe

nas B. 2b, podnes B. 8a atd.
s: sfebu E. 323, sfwym E. 149,
pfed nasledujici sykavkou
atd.
sftrachem E. 636, szemany Ar. 143, sftupa E.
nezrfdka ff: hlaffy B. 4, paffow B. 7b, leffy B. 5b, maffo E. 408,
na konci slov s:
pfedlozka
roffu E. 208 atd.
Bruckner ve vydani sv6m tyto CareCky transskribuje tu teckou,

v tomto vydani.
ten zachovan
vainych pficin
Zpusob
') ')

onoho Ctve-
strana
pfitlaîl. Nad i
Carkovano; Carky jsou
nad mfru dlouhe, obloukovite a vyskytaji se pouze nahodile.
Nejfiastfiji
schazi tefika nad i ve slabikach si,
zffdka kdy ve slabikach mi, ni,
refiku'',1) a to dle toho,
tu
d) fidCeji sf na poCatku slov : sftrci B. 11 b, sftawil Ar. 1027, Sftraft

1097, Sftraftne E. 424, E. 3090, Sftraftna E. 317, Sftkwoft E. 1601.
E.
nfikdy take z: zfani B.
ztrafti E. 2865, wzklepie J. 1671 a jinde.

nebo s (na konci slov): cafow B. 11b, ocafow B. 10b,
f) porfiznu
Sfebu T. 57, fam T. 265, wefel J. 1719, wfedfe Ar. 1410, byfte Ar. 780,
brafta fe E. 2307, cas E. 807.
e)
5,
oznaCuje
2. se
nebo s (na konci slov): fkodu E. 409, fpilu E. 914,

a) zpravidla
vflyfewfi B. 12, nafi B. 1; racis B. 3b, budes B. 13b, rozkos E. 714, nezada
b)
fedffi
E.
1608, roas
T.
velmi Casto
ff
E.
T.
E.
fs (na konci slov): pieffi B. 4, wffie B. 15',

990, ffkoden E- 3105, ffibennice E. 2970, fftebty
nebo
E.
668, tieffiefe
990, ffpalek
70 atd.
rozkofs E. 703, myfs E. 317, wefs E. 364,
1035 atd.;
B. 9b, widifs
mafs B. 10, nechcefs
E.
708 atd.
c) fidfieji sf (na poCatku slov) : sfkody E. 983, Sfkoda E. 356, Sflechetnoft E. 77, Sftiefhe E. 692, Sfpehefe Ar. 1098 atd.

nebo
d) dosti Casto
Awfak B. 12, pokufeni E.
Ar.
2289,
B.
neftieftie
B. 11, chces
(na konci slov): neflufie B. 1, prifiti E. 335,

1093, fpilu E. 917, pofle B. 15, Dopuftie
geftierow B. 10 atd.; Kleofas B. 14b, wies

1302, Slys E. 1441, hodis E. 246 atd.
2b,
B. lb, wehs Ar.
pfipadech //, Sf, /s:

T. 1408, Sfipowe Ar. 3534, chodifs E. 2287.
f)
v jednotlivych
3.
towariffi
Ar.
3909,
bieffe
piSe
se
a) zpravidla z:
E. 471 atd.
rozkazanie: B
1,
zemiech
ib., rozpomenuw ib., strez
z: Strez E. 329,
woz E. 2139, wiz E. 1079, 3142,

B. 9b,
7, oswobozena Ar. 4374, wzeli Ar. 2250, zed
Ar. 2355, mrzkofti E. 624, Skrze E. 311, zemie J. 103, zetie J. 878 atd.
b)
E.
take
Casto
hroz
B. 10, noze
c) zffdka kdy
931.
d) jednou
4.
&
se
zf:
B.
/nebo
s: sfhbu T. 1734 (vedle
rozfetniechu
Ar. 3459.
pfSe
a) obyCejnfc z: kdyz, vwaze, knieze,

b)
Ar.
zfhbu ib. 1740), mrfky
Casto tak6 z: zbozie,
1735, nozy
J.
1654,
kazdeho B.
muzow
fluzil ib., gednezt ib., wiezyz B.

E. 667, wyrazy E. 344 atd.
J.
11b,
protoz B.
1,
atd.
ziw B. 1b, lezel Ar. 1099, zen

E. 693, kazi B. 13b, zaB. 12a, zniefe E. 993, druzko
1827, awfakz
zadna
nebo s (na konci slov): fecy Ar. 687, 1023, 1050,

c) velmi zffdka
nedrzis E. 2330, yakehos B. 10, nes B. 3b.
d) jednou zs: genzs
E.
2051.
5.
pfSe
se
a) zpravidla
ib., otce ib. atd.
6. se
Casto c: vcinil B.
b)
E.
1249, hubence
B. Mfikkost
uprostfed
tefika
ve
B. 14,
wfecko
814,
J.
slov
vfitSinfi
E. 704, mraci Ar. 3657, racf Ar. 3658,
peci
B. 15b,
feci
1,
T.
1696, pannice
c) na dvou mistech
1,
piSe
a) zpravidla c: wiecnu
Ar. 1216 atd.
reci
podobno k /: Bruncwik B.
velmi
nezffdka c: Afkuc Ar. 407, dceri B. 11b, wfecka

Ar. 1946, wfickni J. 1368, wzacno E. 2803 atd.
b)
obecnie
E.
jez jest
c,
ctwrt B.
415, ctiefe
2,
T.
1419.
J.
1956.
cs: cztiti Ar. 5056, wecz
souhlasek
d,
t,
se
oznaCuje
cafu E.
tefikou
na
mlcal
135,
konci
slov
souhlaskou. Tfeba vSak podotknouti, ze u d a t

pffpadfi schazi, kdezto u fi zpravidla se nevynechava.
jest: tot E. 403, Ar. 463, 470, 1365, 2346, 3143, 3369,
pfed

Tefika nad aT a t
anat Ar. 3164, anot Ar. 1604, 4012, cot E. 2786, tut E. 1549, Ar. 1086,
2536, 3131, 5243, hynt Ar. 3481, 3643, nerod E. 914, bud E. 1372, at
1654, put Ar. 1949 (ale put Ar. 1939). Mfikkost u d a t nenf oznaeena :
hrad E. 837, neblud E. 1412, bud E. 1430, nat B. 9b, zet B. 1b, 13b, iat
B. 1, ont B. lb, cot B. 1b, tohot B. 1b, bycht B 1b, tit Ar. 1093, ondet
Ar. 1112, weceftat Ar. 5380, Sfed T. 71, ged T. 1092 atd. Naproti tomu
J.
je na dvou mfstech tefika nad tvrdym t: Arnoft Ar. 774, ftit J. 642.
Mfikk6 n s tefikou jsem nalezl: hanba E. 3088, 2781 (tak pravidelnfc
i na mnohych jinych
mfstech), kuon E. 2110 a jinde, konmi Ar. 2138,
oheri Ar. 3970, 3998, naii B. 11b, T. 1580, zan Ar 1327, pfeden T. 752,
wen T. 317, Ar. 186, pon Ar. 399, proii Ar. 716, braii Ar. 2427, nehoii
J. 503, zahyii E. 1891, promien E. 1081. OznaCenf mfikkosti sch&zi: nadra
B.
nadricko
5,
Ar.
wiezen
ftan
T.
4012,
fkrzenz
Ar. 1472, wen

hyn Ar. 2322,
Mfikkost
3059,
kuon B.
14,
E.
2070
jinde, ohen
J.
775,
E. 1214, J. 596, konmi Ar. 97, hnetes E. 1738,

E. 3199, zen E. 239, priklon E. 629, poden Ar.
Ar. 4650, nan Ar. 105, 2067, pron Ar. 1095, T. 1664, pronz
Ar. 1645, J. 685, naden E. 853. Nad tvrdym n je tefika.
wen T. 137, an T. 145, zakoii E. 1022.
souhlasek d, t, n pfed / se neoznaCuje;
prece vSak nalezli
mistech: mati E. 638, cti Ar. 2117. Mekkost tychze sou-
4702,
1803,
Ar.
hanba
wftante
jsme na dvou
hlasek pfed e, a, o, u znaCi se pfsmenem i: dobrodienie B. 1, tie B. 1b,
luniak E. 349, wiezniow Ar. 1126. Vyjimky jsem nalezl: pfeiiefe E. 94,
Ar. 3328, cteni Ar. 3463, poctenie Ar. 5425, ftyfte J. 1679;
komniate
E. 48, te E.
priteze
1428,
E.
wta
293,
medenicy
Ar.
3126,
oblenuge
Ar. 5601, wieznow Ar. 1705.
290,
C.
V nfikterych slovich k
T.
821,
feth
Ar.
675,
t se pfidava h: leth
983,
1068,
1117,
1120,
B. 12, 14, E. 284,

3537,
3545,
katha
Ar.
kathu Ar. 1139 a jinde;
3218
5456, lety
ale take: let
B. 14b, fet
Ar.
t se matou
na dvou mfstech
1950, 3577
Ar.
1850, leta Ar. 4844,
atd.
:
hnet E.
156,
dkan J. 309.
D. Po retnicich b, p, v, f, m se za nynfijSi / pfSe ie (ie): Bieda B. 1b,

opiet E. 357, wieru E. 360, offierowal Ar. 5469, mienim B. 1 atd. Zndka
kdy jest i vynechano: medenicy Ar. 3126, kroperow Ar. 1979, vwezenie
T. 1169, Mettfka E. 653. Ojedinfcly je pffpad, kde / po retnici se pfSe
ye: nemiloftiwye Ap. 222
E. Po /
jotace nfikdy oznaCena byva, nfikdy nebyva : fyle E. 839,

E. 726, kwiele Ar. 2226, ttelie E. 2151, milie E. 725, kratochwilie
J. 1195, wefelie Ar. 2092 atd.
nafyle
F. M6kke
/ se
oznacuje
Ve
a) pravideln6 r: wepf E. 621, fkuce B. 11b, or T. 1031 atd.
i nad
B.
6b,
str.
:
spfezce fi pfSe se nfikdy tefika nad
pfigeti
(srov.
3.)
B.
E.
Ar.
1962,
960,
Pfikaza
tfifta
B.
12b, pfibieze
7b, pfiehs
Pfigide
E.
Ar. 1221, ktefizto Ar. 4229, dafil T. 1784, twafi J. 1741

psana, a to asi uprostfed mezi
nad r. Nekdy vsak je tefika teprve nad druhou Castf spfezky. 1)
deje i ve spfezkach fe, fa ; tefika je na druhe Casti spfezky
vzrechu
J. 1475, Trebali J. 1404, predhoru J. 1405, Prala
1457, kfiweho
jinde. Cast6ji
a i, fidCeji
Podobnfi
se
ve slovich:
vSak je pouze jedna tefika
Ar. 917
b)
na dvou
mfstech
pfigel Ar. 1656, bratri Ar. 5038.
^:
c) na nfikolika mfstech rz, rz: weprz B. 6b, Orz Ar. 4223, T. 1464,
J. 938 (jinde of), orze J. 935, zwierz J. 465, hofpodarz Ar. 5011, lekarzi
Ap. 218, ctirzi Ar. 5439, Trzi J. 1865, mierze T. 1071, horze J. 203,
berz
J.
412,
Orz T. 929,
Ap. 2?0;
berze
orze
J.
paftyrz E. 2308,
202,
lekarz T. 1254.
d) na trech
kem
E.
T.
rs, fs,
mistech
rf: Weprs E.
617, wepfs E. 614, trfpafl-
920.
e) Casto bez tefiky r: wier E. 773, a rka B. 2b, tretie E. 455, wecere
1574, wiere E. 1830, wetrech B. 4, prege Ar. 1531, zetrefta T. 1059,
whore J. 1825 atd.

Naopak jest na nfckolika mistech r misto r: hofky
E. 833, rekowe Ar. 2464, Afnoft Ar. 4893, rwati E. 2455.
G. Samohlasne
se
oznaCuje
pouze: PRrwu E. 219, crweny B.

H.
T.
Hrdelne
prichod
//
ch
vSady tak jako nynf.

7a
vedle
')
V prepise sv6m vidy spfezku
tuto pisi
sluSi
cirweny Ar. 2458.
nfikdy matou
lechka E. 2794,
se
Ap. 225a,
E. 1036. 3130, polechciti Ar. 2878.
611,
Zaznamenati
netruhhz
lechce
s tefikou
Ar.
nad i.
E. 3095,
5128,
T.
truhhe
1161,
/.
piSe
se
y: yazyku
E. 892, yakz B. 2b, yakehos

B. 10, yuz J. 1320, boy Ar. 1160, gey
1b, kleyt Ar. 5339, twoy
Ap. 218b, taynie T. 214, feyda B. 6, woynu E. 20, woyfko Ar. 1106,
priyal Ar. 5916, naymileyfi B. 1, Biehay E. 430, kay fe E. 881, day
E. 1286, nemefkayz B. 9b, znamenayz B. 1b, nedbayme Ar. 3276 atd.
a) nejCastfiji
B.
yako B.
1,
4b,
B.
g:
E. 1100, meg E. 863,

Ar.
Ar.
5368, kwogfku
1097, wognu E. 27,
mog, twog
klegt
Ar. 3279,
fogka E. 1663, nepfeg E. 1565, znamenag E. 1285, nemefkagme
Na trech
wogfka B. 13b, pohledagme Ar. 3816, nepfegtez Ar. 45 atd.
b) velmi
Casto
gey B. 1b, Ge B. 1b, gehoz
Ap. 218b,
g\
gey B. lla, gede Ar. 2157, tage E. 1413.

i (i): ia, iat B. 1b, iat B. 1, iakz B. 12b, Jakzt B. 1b, iazyfidCeji
c)
kem E. 925, boiowati Ar. 1885, pniaw Ar. 5013, poia T. 88, poial
mfstech
T.
994 atd.
vzdy
z. s
tificow
621,
B.
rozeznavajf a oznaCuji jako

y kromfi dvou slov: tific
tifice Ar. 3547, mieficiech
pfSe
12b,
dale feci E. 3136.
ovsem
piSe
po
B. 5b, miefiecow B. 7b, ciefaf Ar.
B. 4, tfefiefe
Samohlaska
se
prichaziefe B.
f:
ie
se
celkem tak
c,
c,
Ar.
nichz je vzdycky
*';
se
z,
tificow
1597,
1,
Dvojhlaska
181
wzieti
3,
atd.
tedy piSe
t):
pfedlohy, jiz pfsaf m6l pfed sebou.
Spojku
J.
J.
J.
b)
a)
nebo
zpravidla
prigide, gedni, welike,
(to nejfiast6ji po
diwati, fnami, wida, fkoci B. 12b atd.
667, byti E. 1706, dobyti
na nfikterych mfstech y,
to: byl
Ar. 4700,
1885, hofpodynie Ar. 602, pakofty E. 729, 1020, bohaty
E. 3013, whlemyzdy E. 775, ty E. 866, prykryta T. 1242, wyrazy E. 344,
koly
1833, fmyfly Ar. 2867, myflys Ar. 2882, tmy E. 1634, zeftlany
Ar. 2717. Jsou to vesmfcs patrn6 omyly a vnikly do naSeho kodexu
vSak
pfsaf umysInfi
psal
vSady y.
se
jest mfsto
velke
psano
jest na
zemij
Ar.
casti
jiz bylo
nfikolika
4075,
Lidij
mfstech,
v
?'
ze
na jinych
dlouh6ho ie
kde
te dobfi, kdyz
provedeno.
mfstech
J.
uzenf
ze
2035,
ij:
panij
muzij
T.
Ar. 1182,
779,
nij
1281.
oznaCuje
nfcho
jako v nov6m pravopise; jen na nfikolika

flifte
994, byh Ar. 3563, T. 1304, byli
J.
Tvrd6
Ar. 5453, prawij

mistech
1478,
J.
1202,
(i), to jest,
byl psan, aspoft
Dlouhe
J.
T.
podobnych lze souditi,

z
naS
Cisti jest
i:
kodex
d)
ie,
pfikladfiv tfich
psano
je
J.
J.
c)
nfikdy
ie
(te): wiezie (gen. pl.), Ar. 2364, panie (dat.) B. !*

wneftieftie (lok.) Ap. 216b, poftiefhe T. 1552, ftieftie twemu E. 2105, tie
(dat.) E. 1112, gie (akk.) Ar. 130, o nie (fem. akk.) Ar. 3193, dietie (pl.
1919, matie (rym ptati) Ar. 421 atd.
1665, biezie (rym lezi)
akk.)
Z

B.
Ar.
nov6m, jen ze se po
K. Samohlasky i
v jazyce
Ar. 3414, prirodiii Ar. 806, narodih Ar. 807, fkakali B. 12, biti J. 1016,
zbili T. 645, Ar. 3770, fwimi T. 1787, prawi Ar. 2151, Iftiwi Ar. 976, muzowi E. 2454, znowi E. 2423, wybrani J. 1603, wynimani Ar. 82, zbaweni
E. 874, fkodi Ar. 4297, nikdi J. 324, T.
wimi Ar. 4527, Miffie E. 322, dceri Ap.
uv6sti
tfeba,
Samohlaska n
/.
Ctyf
ze Cislovka
vidy
209,
pfSe
T.
ftrice
ctiri
jen
1690.
ZvlaStfi
B. 14, E. 436 atd.
piSe
se
slova
a) na poCatku
B. 8, bezvrazu
B.
se
Ar. 4975, ti Ar. 2111, neofta-
2,
pravidelnfi
v: vzris
B.
vda B. 6b,
lb,
vdatne
vzrie E. 1816, vwehke B. 6b atd

14,
Vyjimkou u:
kufyh T. 1107, wumyfl T. 124, wuftech B. 11; nfikdy take w. whoni
B. 5h, Wbohy E. 3089, Wkrutny E. 2242, Wchopichu E. 952, Wrozomieg
E. 1844, Wzre E. 2882;

slove
vsady
v: mvfym
jen na dvou mistech
u,
J.
1857,
M. Dlouh6 6 zpravidla se zachovava, jen v nfikterych kmenech se

nfikdy rozvadf; to jsou: buoh Ar. 3392, 3845, 3906, 3965, 4015, 4881,
J. 1803, Ap. 212b a jinde; buofti E. 1538, Ar. 4227 a jinde; duom B. 13%
Ap. 226; dwuor T. 87, 229, 1527; huore J. 1909; hruozu J. 1557; kuoii
B. 4,
13b,
8,
E. 2056
14,
E. 2312, Ar. 1819, J.

E. 2823; puol B.
J. 979; pruochod
3,
jinde
1653 a jinde;
10,
Ar.
kuoze E. 2138, 2662, kuozi B. 4,

naluonu B. 5b; muoz J. 2029, muoze
ruoze
J.
T.
2771, 3883, 4844, 4899,
1105, 2635,
Ar. 2817;
176,
ruozi
455,
201, 207,
130, 138,
J.
J. 1519, 1615, Ar. 2341; ftuol
E. 1577, 1733, 2678, 3042, Ar. 667; wuol E. 2845, 2902; wuole J. 1520,
wuoli J. 857; wuoz E. 1686, Ar. 629, 5085, T. 1344.
1535, ruozene
Ar.
fkuoro
3058 a jinde!
V pfiponach ohybacich jest
6 pouze
dvakrate rozvedeno:
bohuom
Ar. 4842, ziwotuow Ar. 4154.

N.
Delka samohlasky
Balaad B. 3, a tak
mefkanie Ar. 5725.
O.
catku
Carka
ta
Dvojeni souhlasek
neb uprostfed slova

a)
se zdvojenim pouze
dlouhym d naSel jsem
jest ovSem nahodila.
oznaCuje
Carku
vSude.
nad
vyskyta
se
dosti hojnfi,
a to
ve
ve
slovfi
slovfi
bud' na po-
Abbatyfi Ap. 219;
radda Ar. 428,
471,
J.
rady J.
417,
raddie T. 897,
511 a j.), paddefate

jinde (vedle rada, radu B 3b,
Ar. 2833, dewaddefata
Ar. kap. 90; Teoffil Ap. 2201',
Effezu Ap. 217, zaffir J. 270, zuffa E. 2597, zuffati E. 3089, dovffamt
B. 13b (vedle dovfam B. 13b, Vfag T. 1010), offierowal Ar. 5469, offierowat Ar. 5620, Rozfaffnoft E. 2550, Wolffarta J. 587; cinilli Ar. 1675; pannu
Ar. 3052 (a tak vzdy), panic T. 222, pannice T. 148, zapanice T. 670,
1258, 1671
2b,
paddefat
ku pannicy
T.
361
(vedle
panic
T.
983, 409, 358, 157 a
B.
j.)

b) jinde ve
Tomv E. 1387.
jinde, Bu
B. 13b, Ar. 5105, pfennice
Ap. 211', puftennika Ar. 5730, puftenE. 298, 2639, winny E. 2190, wlnu
T. 671, wTny Ar. 1275, newinna E. 1828, winnie E. 870, 900, winil E. 1265,
zawinni E. 1310, dowinnis E. 876, winniechu E. 2724 a jinde, fibennice
E. 2428, 2970, 2457; oppony Ar. 2532, Appollon, Appolon Ap. 212b (vedle
benniky
nicie
winna E. 872,
B. 14b,
winnu
Apolon Ap. 209b); Sarracenom Ar. 5456 (vedle Saracenom Ar. 5053),
tyrran T. 951 ; platta J. 2035, zlatto E. 2923, zlatta B. 9, zlattie T. 1717,
E. 122, zlattu
zlattych B.
jinde, wratta B. 7b a jinde

(vedle wrata B. 7b a jinde), getti T. 1145, Attenagor Ap. 220b.
Naopak
pisaf jednou napsal jednoduch6 / misto dvojfho: flychalis Ar. 2955.
zlatty
J.
656,
9b a
ffiiomachya Ap. 220, fftorybella T. 74, kfftorybele T. 1405 a jinde

(vedle Florybella T. 1572), ffrankreych Ar. 5629, 109, ffranfku Ar. 1172,
ffuntow Ap. 210b; llec T. 594, Llepe Ar. 1479, llew E. 1215, 1233, Lluniakowym E. 1126, Llifka E. 709, Llabut E. 819, Llucifhe T. 1305, Llankrabie Ar. 1308, Llawryn J. 379, Llawrynek J. 727.
b)

P.
Skratek
kodexu neni mnoho, a to obyCejnfi na konci fadku.

byva vynechano i na konci slova, jako: pie E. 1735, fowoce
Nejfiastfiji
E. 196, Kleofaffe B. 14b, wlko E. 2593; ale take na jinych mfstech slova:
odene B. 1b, fenu T. 930, predenu J. 690, kenie J. 1592, poftil J. 1539,
donienie T. 1710, koniaty
poni T. 1596,
niatie
Ap.
B.
12,
zlowidocy
B.
13b
vko-
208b.
pouhou skratkou, a to zpravidla

uprostfed slova: mefieho E. 2801, nekuftug E. 627, hawraku E. 817, slOce
E. 481, ftiece E. 551, fpeluce B. 10, pana B. 11, pfenice Ap. 211,
Brucwik B. 3, fliceftwie Ar. 4811, Gidrich Ar. 926, Tadaryafs T. 940,
Velmi
Casto
take
se
oznaCuje
1133, 1180, podobeftwim T. 1499, bezhaby

J. 480, Hilbrat J. 728, Berufkemu J. 870, milofrdeftwie Ar. 5306, Seftrece Ar. 1487; ale take na konci
slova: pane T. 1202, prieze E. 2975, hube E. 2170, prfte B. 14b, J. 1563,
te B.
1b,
Ar. 5233, T. 648, plame Ar 4011, pa Ar. 4764, Apollo Ap.
gede Ap. 224
Koncovka
Ar. 42, 1213,
T.
210%
j.
-mu
2123,
se
oznafiuje
2538,
J.
samohlasky
povySenfm
63, 1806,
2032, 2052,
fwev
slovich: tov
Ar. 1478, gev
ve
E. 2585. Podobnfi koncovka -na ve slove

Lawry J. 964 a koncovka -ho: ge0 J. 117, 682 Ar. 1389, E. 1522, fwe0
Koncovka -us = ': Aftryoll B. 14.
E. 1721.
728,
1168,
Zcela
T.
1666,
ojedinfile
wietfiev
jsou skratky
nb =
neb
J.
1426, Ar. 3041
Tandalas
1447.
Silnfiji kracena jsou slova: jest = gt B. 1, 7b, E. 2652 a na mnohych

iinych mistech; pro = p Ar. 32, 21, 25, 580, 728, 3261 a jinde1): pravo =
pwo Ap. 224b; praviti = pwiti T. 554; panna = pa T. 1025; devata =
') Skratku
v tomto
vydSni
jsem vsady
rozvedl.
10
dewa Ar. kap. 49; dwadca E. kap. 20; vzhledavati = wfhledati Ar. 2692
kapitola = Capitoa E. kap. 52 (v registru), J. kap. 42, Ar. kap. 118*
Kapia E. kap. 51, Kapi J. kap. 44, E. kap. 24; Amen = Am Ar. 3600.
II.
Kodex
Ezopa,
ArnoStovi,
pfsefi
o Jetfichovi
se
fec
skladby teto
pfes
in
p fi
kn
na listech
Bruncvikovi.
1a
dukladne prace MenCikovy 1)

Dle minfinf MenCfkova
postaveno.
na jisto
nenf
Berun^kem a
o Bruncvfkovi
Kronika
I.
o C
obsahuje: kroniku o Bruncvfkovi

TandariaSovi a Florybelle, piseft
piseft
roman o Apollonovi, krali Tyrsk6m.
Baworowskeho
hrabfite
15b,
nadepsana
slovy
pramenech
pfivodci
Prusfkovy 2) jelt6 nic
jest to erbovnf povfist
a
podobne jako kronika o Stilfridovi, jsouc nfikolika a rozliCnymi

zapadnimi proniknuta.
Zejmena se pfiblizuje k nfimeck6 plsni
o ArnoStovi a zname zapadni povfisti o rytifi se Ivem, jiz Michal Wyssenhere zpracoval v basni Heinrich der Lowe (v XV. stol.).
Bruncvfka nesestavil Cesky skladatel teprv ha zakladfi ruznych povfisti, nybri na zaklade
Ceska,

povestmi
nfcjake hotove
skladatel
vSelijak
naS
basnfi
aspoft
nfimecke,
nikoli vSak dle Reinfrieda
na nekterych mfstech
nfico
sam
ze
z BrunSvfku.
Ale
sebe pfidal nebo
zmfinil.
v dobu krale Pfemysla II., kdy jin6

dobrodruzstvich, jako Alexandreis, vznik braly, pfidavaje se k mfn6ni, ze Cesky Bruncvfk spofiiva na nfimecke skladbfc Reinfrit
von Briinsvic.
Ale Cesky skladatel nespokojil pry se pouze touto basni,
Pruslk klade slozeni Bruncvika
basnfi
o podobnych
nybrz sahal i k jinym skladbam ; mozna, ze pouzil i ArnoSta sameho.

Pfes tato zcela rozdftna mfnenf o puvodu Bruncvika to jisto jest, ze
skladatel mel cizi, nfimeckou pfedlohu pred sebou, ac zadnou z pfisluSnych
basnf nynf znamych.
Ceska skladba nejvice se blizf basni Wyssenherovfi,
ale puvodu starSiho. Baseft tato se s Bruncvfshoduje, ai na to, ze v ni nenf zmfnky o sedmilet6 Ihutfi,
kterou odjfzdfijicf Bruncvik dava sv6 choti, ani o hofe Jakstynu.
Tak6
tendence vlasteneckd, jez v Cesk6 skladbfi tak znamenit6 vynika, u Wyssenhera schazi, jakoz i v jinych znamych skladbach nfimeckych.
Moment
tento byl patrnfi teprve v Cechach pfibasnfin. I dalo by se mysliti, ze Cesky
v rkp. z r. 1474 dochovane,
kem
celkem
skladatel ulil nfjake starSi skladby o rytifi

herovi
za pfedlohu, a ze latku
Bruncvikuv
drakem BaziliSkem
do naSi kroniky
vlozen,
rozhojnil
o pannu
protoze zadne
se
Ivem, jez slouzila
zivlem
Afriku byl
znam6
asi teprve
Krok
str.
v Cechach
zpracovani povfcsti
nemeck6
o Stilfridovi a Bruncvikovi.
') F. Mencik, Kronika
235-240, 282286, 322325.
Krok 1890,
') Fr. Prusik, Kronika o Bruncvikovi.
kritice textov6, Krok 1890.
WyssenTake boj
patriotickym.
1889,
8894.
str.
195198,
Pfispfivky ku
11
o rytifi se Ivem episody
Episoda ta je vzata z rifimecke pov6sti

0 Rohov6m Siegfriedovi, jez v dob&, kdy Bruncvik byl skladan, v Cechach
byla dobfe znama.
Da se tak souditi z mist u Dalimila, kde basnfk pona
Dfitficha
Berunskeho a z pfekladu velke a mal6 Rftzen6
ukazuje
zahrady a v6vody ArnoSta.
Mimo sbornfk hrabfite Baworowskeho text Bruncvika dochovaly nam:
t6to nezna.
1. Papfrovy
rukopis univ. knihovny v Praze ve velkem kvartu, obsahujici latinsky Novy Zakon na 197 listech, psany Zikmundem z Husince,
jak svfidCi pffpis na konci rukopisu: Explrcit novum teftamentum per
nianus Sigifmundi Dehuffynecz Anna Dommi milefimo Quadringentefimo

Na nfikterych mfstech vidf se mezifadkov6 pfeklady
Octavo ini filla be.
cesk6. Na l. 197a poCina za 'Apokalypsou sv. Jana Kronica o Stilffri-
dowy,
za nf jeStfi
208b 210.
Kronica
Brunczwikowi
Kronika welmi piekna a przykladna
po nf nasleduje
na l. 203
Cesk6 skladby jsou pozdfiji a jinou rukou

Zakon, nikoli vSak tak pozde, aby bylo opravnfino tvrzeni
o Jovianovi na l.
psany nei Novy
prof.
Prusfka,1)
Baworowskeho zachovan
jest nejstarSi rukopis Brtmcvika dosud zndmy.

2e Ceske skladby rukopisu univ. knihovny dluzno
klasti jeStfi do prvni polovice 15 stoleti, soudfm z toho duvodu, ze pfsmo
jejich se skoro na vlas podoba pfsmu Zizkova listu bratffm BartoSovi
a Bernartovi ze dne 26. bfezna 1423 (v museu kral. Ceskeho).
Rkp. universitnf vydan jest V. Hankou v Praze nakladem J. PospfSila
ze

sbornfku hrab.
208b,
ve
Jezto i druh6 vydani ve Vyboru II.

chybne, nfikdy s opravami pod textem
nevyznaCenymi,
podavajic nfikdy Spatn6 i smyslu odporne Cteni, a jezto
1 Prusikovy
opravy v Kroku 1890 nejsou pfehledne, uvadim text rukopisu
universitnfho
Z toho postavent
vedle textu kodexu hrab. Baworowskeho.
vedle sebe vyjde hned take na jevo, ze oba texty se hrubS neliSi. Rukopis
1827, 160. 72 jazykem
obnovenym.
55 74 jest malo vfirn6, ba namnoze
Baworowskeho ma pouze nepatrne pffdavky a zmeny od plsafe pochazezejmena sluSi vytknouti manyru, ze se praeteritum pfecasto vyjadfuje
futurem historickym.
Teprve v posledni casti skladby rkp. univ. jest na
jicf;
nfikterych mfstech
2.
obSfrnfijsi.
Rukopis musejnf
Oba texty se take lisi doslovem.

nove doby, o nfimi Jungmann v Hist. lit.
III.
96. cinf zmfnku.

Krom^
Editio
3.
Prefata
4.
t6chto
rukopisu uvadejf
princeps.
jiz
se
neznama,
tisky, zejm6na:
jeSt6 pfed Cestou
mnoh6
ale
Vlkanova r. 1563 poffzena.2)

Vydani Jana Guntera v Olomouci
Oldficha
z r.
1565 v
80.
5. Vydani Evy Polyxeny Michalkove v Praze z r. 1691 pod titulem

Kronyky dvfi I. O Stylffrydovi statefinem rytifi, knfzeti a panu fieskem.
II. O Bruncvikovi, synu jeho, tei knizeti a panu Ceskem; m. 80 C 7b (od
nedavna
majetku C. Musea).
') Krok 1890.

') Fr. Prusik, Kronika
o Bruncvikovi,
Krok
1890.
12
Vydani
6.
1716 (bez mfsta), nyni v C. Museu: Dvfi kroniky,

druha o synu jeho Bruncvfkovi, knfzetech Ceskych. 80.
Vydani jindfichohradecke Fr. Pet. Hilgartena z r. 1733, 80.

Vydanf uherskoskalickS z konce 18. stol. (1779?), vfirny otisk vy-
7.
8.
dani
z r.
o Stylfrydovi,
prvnf
1716.
z r.
Vydani asi z
2. Ctvrti 19. stol. (bez mfsta) s titulem: Dvfi kronyky:

Stylfrydovi knfzeti panu Cesk6m.
Druha: o jeho, t6z knfzeti
a panu Bruncvfkovi, synu Ceskem (sic) 80, 48. Jest to otisk vydanf jindfichohradeckeho ; Landfras v Jindfichovfi Hradci z nfiho pozdfiji ufiinil op6tne
vytisky.
10. Vydani kralovehradeck6 (bez roku) 80 pod titulem: Dvfi kroniky
9.
Prvnf:
o knfzatech
z poCatku
Stylfryda
Ceskych:
stol. valnfi
19.
v nfikterych pffdavcich
Text Bruncvfka
Polivka
v
pfiloze
s
ze
spisu
od tiskuv
pravfi
Vydani
uvedenych,
to asi
shodujfc
se
ruskym Bruncvfkem.1)
sbornfku hrabfite Baworowskeho
1892 v Rozpravach
ke
druheho Bruncvfka (sic).
HSi
Cesk6
Kronika
byl Bruncvfk na Rusi oblfben,
Akademie,
vydal Dr. Jifi

III. ro^nik I. C. 5.
rusk6 literatufe.
tfida
Bruncvikovi
hojne rukopisy v Polivkovfi spise uveden6. To, ze kronika o Bruncvfkovi ve sbornfku hrab. Baworowsk6ho se nachazi bez Stilfrida, dalo podnfit k domnfince, ze Bruncvfk
Jak
r.
se
o tom
sv6dCf
sborniku do ruske literatury.

Dr.
Polfvka dokazuje.2)
jak
pfeSel z tohoto
podstatna,
Domnenka tato vSak nenf
sbornfku jest verSovany Ezopus na l. 15b

az 66a o 3242 verSich, poCinajici slovy: Po'Sina se knieha velmi pfikna
a uzite^na, kterai slove Ezopus^ a zakoncena
lejstffkem, po nfimz nasledujf slova jiz nahofe vzpomenuta: A tak jest konec registrum na Ezopa
Anno Domini MCCCCLXXII ten Ctvrtek ante Margarete.
11.
Druha skladba naseho
Bajky Ezopovy zflstaly po cely stfedovfik neznamy a jako ztraceny.

O polomythickem basnfku feckem zachovaly se jen zmatene tradice nesoucf se nikoli ke znalosti bajek jeho, nybrz k bajkam Augustova propuStfince Phaedra, a to nikoli k jeho iambickym verSfim, nybri k pozdfijk parafrasim Romulovym, jich nejstarSi
text znam jest z 10. stoleti,3) obsahujici 84 bajek rozdfilenych na 4 knihy
po 20 bajkach (Ctvrta se 24 bajkami). Tato recense Romulova stala se
zase zdkladem nepfehledn6 fady novych sbirek, jsouc pozdejSimi opisovaCi
Sim
pfevodfim
v prosu,
zejm6na
skladateli vselijak mfinfina
doplfiovana.
Mezi nejdulezitfcjSi pfime parafrase Romula patfi skladba tak zvan6ho

Anonyma, nazvana Anonymus Neveletuv dle Neveletova otisku z r. 1610
poffzen6ho ve Frankfurt6 v dile Mythologia Aesopica na str. 486530.
')
Viz Fr. Prusik na udan6m mist6.

shoduje
') Vydanf Polivkovo se celkem

to pod Carou.
nime, poznamenavam
'; Hermann Osterley,
Romulus. Berlin
s naSim.
1870,
str. X.
Kde
se
pfece
ve Cteni
ruz-
13
Skladba Anonymova jest zpracovani prvnich tfi knih Romulov^ch 1) latinskym dvojverSim elegickym, jez po dlouhou dobu velice jsouc oblfbeno
Kdo je
opfit se stalo pramenem
Cetnych jinych skladeb.
tohoto verSovaneho zpracovani bajek Romulovych, nenf znamo.
Tak6 kdy skladba vznikla, neni na jisto postaveno; nikoli vSak po 12. stoV ruznych rukopisich skladby S.IHH- i take jinde uvadfiji se ruzna
letf.
Leopold Hervieux 2) se domniva, ze naSel prave jmeno skladatele
jm6na.
a rozSifeno,
skladatelem
elegickych v jist6m rukopise. Byl pry to Walter Anglicky

(Waltherus Anglicus), kaplan Jindficha II , krale anglicteho (* 1133, f 1189),
jenz pozdfiji jmenovan byl arcibiskupem palermskym. Jindfich II., nez
provdal svou dceru Johannu za Vil6ma mladSlho, krale obou Sicilii, ulozil
mu, aby sel k jeho budoucimu zeti a vyufioval jej krasnym umfinam. Jest
k vife podobno, ze ony basne v rozmfircch elegickych byly plodem toho
techto
verSu
vyuôvanf
potom
jsou
byly mladym princem dle Romula slozeny a Walterem

Tomu by dle Hervieuxa nasvfidCovalo i to, ie basnfi tyto
co do formy, i co do obsahu. Nejen versovanf jest barbarske,
ze
opraveny.
va.dn.6 \
ale i puvodnf
jest v nich
mySlenka
skoro veskrze
chlapeckym zpfisobem

travestovana.
nam
O oblfbenosti Anonyma sv6dCf nejen pfeCetn6 rukopisy a tisky,3) jez

skladbu tu zachovaly, ale tak6 hojne pfeklady do jinych jazykuv,
tak zejm6na do jazyka italskeho,
francouzskeho, nizozemskeho,
anglickeho
a êskeho.
Pfeklad Cesky podava nam pravfi kodex hrab. Baworowskeho, a to

pfeklad vSech 60 bajek Anonymovych, aC jich v Ceskem rukopise napofiteno jen 59, coz se stalo tlm omylem, ie pisaf na l. 36b napsal O pfu
ftarem Capitola dwadcata fefta mfsto fedma, cot v rejstfiku na l. 66
tak, ze kapitolu o psu star6m a nasledujicf
pod jedno Cislo (27): O pfu ftarem a o zagiciech
Capitola XXVII. Tak se stalo, ze i v rejstfiku napofiteno celkem 59 bajek.
Pofadek bajek jest celkem tyz, jako skoro ve vSech latinskych rukopisich,
krome bajek 16 25. Tu totiz Cesky preklad podava bajky latinskeho
novym
kapitolu
omylem
o
hledel
srovnati
zajicich napsal
textu Steinhowlova v pofadku 16, 19, 17, 20, 21, 22, 24, 18, 23, 25, textu
Hervieuxova v pofadku 16, 18, 23, 17, 19, 20, 21, 24, 22, 25.
') Vlastnfi 58 bajek Romulovych, nebot! 59. a 60. bajka Anonymova jsou povidky
odjinud vzat6.
') Les fabulistes latins depuis le sifccle d'Auguste jusqu' a la fin du moyen age.
PaKi, ve tfech dilech, 2. vydani t r. 1893 a 1894.
V Nfimecku byl Anonymus
') Prvni vydani Anonyma bylo v fomfi r. 1473.
Mimo Anonyma obsahuje vydani to
tiskem vydan Steinhowlem
mezi r. 14721482.
a jeji n&tak6 recensi bajek Romulovych ve starsich rukopisich nikde nedolozenou
Latinsky text byl pfedlohou cesk6ho pfekladu vydanfiho
mccky preklad Steinhowluv.
ke konci XV. stol. v Praze, nepochybnfi
r. 1488; z nfimciny pochazi pozdfijSi pfeklad
v tak zvanfim
Srv. Jana Albina Ezopovy fabule
sborniku Prostejovsk6m
r. 1556.
ve Sbfrce pramenuv ku poznani lit. zivota
a Brantovy rozpravky, vydal Ant. Truhlaf
v Cechach, na Morav6 a v Slezsku, skupina I. fada II. cis. 3.
14
Pfeklad jest v6rny, ale samostatnymi pfidavky Ceskeho basnika rozMalo co neni z 1oho pfelozeno, co jest v textu Anonymo'-fi; tak
na pf. Cesky pfekladatel vynechal v kap. 23. Anonymovy v. 11 12: Si
tamen hoc decus est et laus sic vincere, laus est Et decus hoc minimo fiet
Sifeny.
ab hoste minus a poslednf dvojverM
(v.
skladby Anonymovy: Fine fruor, uersu

gemino, quod cogitat omnis Fabula declarat, datque quod intus habet.
Pfidavky se jevf prednfi v celem uvodfi, obsahujicim 188 versuv
a lfCicim boj ctnosti s lakomstvim, a v zavfiru cele skladby
3228 3242),
uvodu. Jin6 pfidavky Ceskeho skladatele
jeni se obsahem tfisnfc pfimykd
za to skoro
kaidy rukopis Romula,
a to
bud'
je
epimythia, md
az 18 verSich, jichz ve skladbfc

jsou v uvodech
jednotlivym bajkam
Anonymov6 nenf. Tyto uvody vSak jiz nejsou jedine majetkem Ceskeho
skladatele.
AC totiz Anonymus podobnych promythii nema, nybrz pouze
nadpise
same slovy
de hoc
talem
audite
(v.
III.
uv6sti
dva pfiklady
309313):
Qui aliis fodit foueam, ipse seincidit in eam. Aliter: Qui de
salute alterius adversa
cogitat, non
pius
Castokrat
effugiet
sam
Tak6 to pravi tobe:

sobfi,
jedne Isti
nemfij
ktoz
druzci
osidlo
neb
poklada,
fte
upada.
bajce
V.
(v.
Skrze iabu nam dava znati.
skem,
hic
Qui cupit alienum,
proprium (rkp. vfd.).
aby nezbyl vlastnieho.
strach,
ea (Romulus
rkp. videfiHervieux II. str. 417 454).
399400);
neb ktoz zbozie iada cizieho,
sepe
amittit
mfst, jako
myS Iva velmi
prositi,
nfimecky
takovfiho
pfeklad.
rafiil
ji
propustiti
Nev6domfi sem tfi ubudila,
proC bych toho neuzila?
aby
rukopisu asi Steinhowel
1194).
(v. 1187
Unus ex illis super
vbfihsi
PoCe
bajce 23.
Romulus:
zbludi,
na Iva jeho ubudi.

Pfichvati myS lev svu nohu,
chtieSe zabiti ubohu
souditi
leonem non
voluntarie transiit. Expergefactus leo

celeri manu miserum murem arripuit.
Rogabat ille ueniam sibi dari, quia
non
uoluntarie fecerat.
vydal
bajky Ezopovy, pfidav
jedna tovafiSka
se
pfedlohu, da
mfi1 za
1)
mnohe jine dajf se jen tfm vyloziti, ze fiesky pfekladatel

Shody ty
sve
pfi praci
upotfebil nejen Anonyma, ale tak6 Romula. To bylo tfm
verSi Anonymovymi se Casto nachaspfSe moino, jezto prosa Romulova
Romula
t6mz rukopise.
2e Cesky pfekladatel vedle Anonyma
zeji psany
')

bajce
StaCi
pfekladu Anonyma.
bajce
pfipinaje
uvode,
je
fabulam; de quo sic testatur fabula; de talibus sic narrat; ut haec fabula
Mnoha promythia
narrat; de hac re talem auctor posuit fabulam
p.
uvody Cesk6ho
Romulovych rukopisu pak obsahem CasteCne se shoduji
neb
nim svuj
15
Anonymus
tu
kratce pravi:
Pressus
mure
ille
rapit;
murem
leo,
precatur.
Tak6
v.
681682 bajky 12.:

klffinik do pivnice seze,
aby potfebu vzal tudie2e
nemajf obdoby v Anonymovfi versi: Ecce sere clauis immurmurat, ostia

latrant (dle Herv. laxat). Za to v Romulovi Cteme : Cumque multis cibariis
uterentur, uenit cellarius festinans et ostium cellarii impulit.
pfekladu v. 691. a na pffsIuSn&n mistfi Romula

v Anonymovfi zpracovani nikoliv.
t6ze bajce Cesk6ho
jest klfcnfk vyslovnfi
jmenovan,
KlfCnik pivnici zatvofi,
Romulus:
St6stie se jima pokofi.
At ubi exiit cellarius
et domum
clausit, sic mus urbanus agrario dixit.

Anon.
Blanda penu clauso
parcit fortuna
timenti
(Herv. timori).
Take verS 1632 v bajce 33.: mozku nenie v t6to hlavfi nema obdoby v Anonymovi, ale v Romulovi (II. 15): O quanta species, ait, et
cerebrum non habet!
Konefinfi budi2 poukazano k
v.
589590 bajky 10.:
neteze had k sfte

pofie hned
srovnavaji se s textem Romulovym:

iniuriosus et feneno multa fedare.
Cesky basnik
v promythiich, ale
mfil
sluSi
pfijiti,
veSken d6m jedem przniti
tedy
dodati,
tak6
Romula
basnice
se spoleCstvie
bfihaj
tovafiSstvie
Dicitur
mocneho,
zl6ho.
nedobfe ta
s vozem
aC co
nerovny
pojedii.
s mocnfijSim
cvm potente
haec
Kdfz nerovna voly budii,

Tak6z
zna^nfi
cepit
to
rozSifoval,
esse
zejm6na
jak
se
Romulus:
pravf tobfi,
aby rovnfi hledal sobe.

Stfez
tempus
pfedlohu,
za
ie je zpravidla
na pf. vidi v bajce 6. v. 427 437:
Tato
ad
Refectusque
dobudeS,
nim diel mieti budeS
fabula
nvmquam
divisio.
narrat.
esse
fidelis
Videamus, qvid
16
v.
V epimythiu uzil pfekladatel Romula vedle Anonyma na pf. v bajce

491492:
7.
Anon.: Hic prohibet sermo letum
Tato pov6st brani tobfi

fkiic : zlych lidf nevift k sobfi,
zleho se slfez jakzto mefie,
aC chceS silne zbvti p6Ce.
fauorem,
prebere
mala
Qui
facta
malis
shledavame
se
vfirnfi
mala
uel
parant.
Rom.
DalSi pndavky
fecerunt
Admonet
haec
locutio
hominibus non giatulari.
u Ceskeho
basnfka v bajkach samych.
drzi
tam
pfekladatel
pfedlohy,
zpravidla jeden verS Anonymuv podava dvfima osmislabiCnymi
verSi, rymem sdruzenymi, tedy elegicko
dvojverSi latinske Ctyfmi verSi êskymi, na pf. v bajce 2. v. 265 268 '):
Kde
Jfihnfi pije zdola staSe,

vlk nad nfm vodu loktaSe
beranek
kdy2
bati
se
lupus,
se zatofie.
lupo.
pfekladatel
vSak
Ctyfmi
verSi Ceskymi
Ut
Protoz aby nam probylo

kochani srdce bylo,
nedovede
iuuet,
tato knieha nas k tomu
ut
prosit,
conatur pagina
praesens
uCf:
Dulcius arrident seria picta iocis.
se poliiCi,
snaze se zasmfije
lat. dvojversi
nichi jen to jinymi

prologu v. 189 194:
verSe,
a v
kdezto zpurnost
bibit
in imo.
Hunc timor impugnat, uerba mouente
dodavaje pouze rymujicf doplftkove

slovy podava, co jiz dffve jinak fekl. Na pf.
kdyz Spilii
amne
agnus
vystihnouti,
bibit
poCe,
vlk mluvi
Casto
In summo
tehdy,
ozdobf vezdy.
se
prologu 214218 podavajf podrobnfijSi vyklad verSu 195199

v Anonymovi obdoby.
VerSe
a nemaji
situaci
vyliCuje
rozSifuje pfekladatel uvodni verSe jednotlivych bajek,

RozSifeni
podrobnfiji, ovSem Casto zbytefinfc, ba nevhodne.
rad
Zejmena
vidime na pofiatku
takove
41. bajky v. 1936 1945:
Kdyzto lev po lesu behaSe,

zviefatek
zde i onde
aby mfil pokrm v laCn6m

a uzival
sveho
kvasu,
kdyz
bfihav
silnfi
ai
se
Sollicitus prede currit leo,
sehaSe,
Casu
ztrudi,
i po lese zabludi.
Coi. se pak Ivu sta ubohu
trn mu rani silnfi nohu,

dojide k strastne niizi,
kdyt se mu trn v nohu vrazi.
'l Zfidka
spina
leonem
Vulnerat, offendit in pede mersa

pedera.
kdy stafif jeden verS latinsky preloziti jednim verSem fieskym, na pf.
vlk je Istivii feCi chvati jest u Anon.: Tendit in hunc menti
v bajce
26. v.
1320:
dissona
verba
lupus.
17
Podobnfi jest rozSifen zaCatek 1. bajky v. 227 236 (u Anon. dva

verSe), bajky 3. v. 314324 (u Anon. dva verSe), bajky 9. v. 537546
(u Anon. dva verSe), bajky 12. v. 646 660 (u Anon. dva verSe), bajky 23.
v. 1174 1181 u Anon. neni obdoby) a jinde.
Ale take uprostfed ve vypravovanf samem jsou vSelik6 pHdavky:

podrobnfijSt provedenf pffliS strufin6ho textu Anonymova, dialogy, reftexe
a sentence. Tak v bajce 4. v. 381 384 pfekladatel, chte znazorniti pravidelny soud, dava ovci hrdlifiku za obhajce, Cehoi u Anonyma nenf. V t6ie
tfm, ze vlk jest soudcem, kdeito u Anon.
svfidkem
pouhym
spolu s luftakem a supem. V bajce 8. v. 508 517
jest
Ceskym pfekladatelem vylfCeno jest vyjednavanf jefabovo s vlkem, nez mu
kost vytahne z hrdla, proti Cemui jest v Anonymovi pouze jeden verS:
Grus promissa petit de faucibus osse refulso.
V bajce 9. v. 537546
faajce provedena jeStfc jina zmfina
distichon
pfedlohy:
latinske
De partu querulam, uerborum nectare plenum,

Pro cane mota, canis suscipit ede canem
rozvedeno jest
v. 565 568
V bajce
rozmluvu obou psfi.
vlo2ena
zabach
reftexe
1088 1098
v.
pak jest v t62e bajce

Zajfmava
pfistfihovalych Nfimcuv k Cechum.
uvedena reftexe nenia u Anonyma ob-
o pomfiru
doby. Atd.
toho da se skoro jistfi souditi, ie Cesky skladatel mfi1 pfed
sebou pfedlohu, v nfi vedle verSovan6ho Anonyma byl tak6 prosaicky text
Romula. Dle Brucknera ') pak blfzila se pfedloha ta nikoli rukopisum ve
Francii, nybrz v Nfimecku psanym.
Ze vSeho
Sbornik hrab. Baworowskeho nezachoval nam original pfekladu, nybri

jeho opis. Zajfmavo jest, ze pfsaf do textu Ceskeho vepsal nfcktera disticha,
totii skoro vSecky sentence latinske pfedlohy. Disticba vlozena jsou pfed
jejich Cesky pfeklad. Casto vSak byvaji na mfstfi nenalezit6m, od ceskeho
V bajce 3. pfsaf dokonce cely 12. verS Anonymiiv
pfekladu vzdalen6m.
Naufragio: uires suggerit ipse (v rkp. illo) timor vzal za sentenci, kdezto
slovo naufragio patff ku predchazejici vfitfi: sed mus emergit et obstat
naufragio; ba na jednom mfst6 v bajce 35. vepsal distichon, jez ani
nenf pfeloieno
howla nenalezl,
jehoz jsem v textech Anonymovych

totiz:
Qui plus
Posse
esse
putat
suum, superans
suo quam
se
natura
Hervieuxa
Stein-
ministrat
minor esse putet.
nedalo vylo2iti, kdyby pfekladatel sam jii byl vSecky

do sv6ho pfekladu vpisoval, da se vSak snadno vyloziti tak, ze teprve nfcktery pozdfijSi opisovatel Iatinsk6 sentence do Ce
To
sentence
')
Sbornik
vSe
by
se
Anonymovy
Archiv
f. slav.
Baworowskiho
Phil. XI. str.
94.
18
skeho textu vkladal.
tu se da mysliti,
ze je vybiral ze zvlaStniho
ruko-
pisu Anonyma,
anebo z rukopisu, v n6mi byl pfed Ceskym pfekladem

Pro druhou moznost svfcdCf
bajky napsan latinsky text Anonyma.
dle Briicknera prvni verS bajky 52.
Slova svrchni basni nemohou pry
se vztahovati
k bajce 51., nybrz ku pfedchazejicfmu latinskemu textu
kazd6
bajky 52 Neni to jiste. V bajce 51. ovce, uCinivSe s vlky pfimfifi, vydaly
jim sv6 ochrance psy za rukojmf a dostaly od vlku mlad6 vlCky v zastavu.
Mladf vlci pofinou vyti, stafi udefi na ovce a spozfrajf je. Neni zcela nemozn6, aby se na tuto bajku nevztahovaly poCatefini verSe bajky nasledujici:
Svrchni basni sv6da tato,
aby ty zpominaje na to,
i nesilil vraha
sv6ho,

jenz by rad zhubenie tveho.
Ai jest jakkoli, to jisto jest, ze latinske sentence do textu Ceskeho

vpisoval nfiktery pozdfijSi pisar, nikoli pfekladatel sam.
Cesky Anonymus rozdfilen jest na dvfi nestejn6 Casti (knihy), prvni
o 19, druha o 41 bajkach. Bajka dvacata ma totiz nadpis:
Pofiinajf se
druh6 kniehy.
O svobodfi Athenskych. Kapitola XX. Latinske rukopisy
Anonyma mfvaji rozde1enf na tfi knihy. Byl-li take Cesky pfeklad pfivodne
rozdfilen
na
tfi knihy, Briickner
nerozhodnuto ; poukazuje vSak

Romula Nilantova, jenz ma podobn6
nechava
ku paffzskemu rukopisu tak zvan6ho
rozdfileni jako Cesky Anonymus.

Kdo byl Cesky pfekladatel, o tom nelze nic urCit6ho fici. Jezto ve
skladbfi jeho boufe nabozenske, jez na poâtku 15. stol. v Cechach myPfes nfikter6 starobyl6
slemi hybaly, nenalezly ohlasu, zil patrnfi dfive.
tvary skladba jazykem se hlasf do druh^" polovice 14. stoletf.1)
mfsto v naSem kodexu zaujfma Pfseft o ArnoStovi na

150, pofifnajici slovy: Tuto se pofifna o ArnoStovi taktoc a obsahujici 5968 verSfi.
Jest to pfeklad stfhn. recence povfisti o ArnoStovi, knizeti SvabskSm,
jez byla ve stfedovfiku po celem Nfimecku velmi oblfbena, jak souditi Ize
ze skladeb pomfcrnfc velmi Cetnych, v nichz tato povfist od poslednf fitvrti
III. Tfeti
l. 66b
Jsou to:
Bartschem
Ernst.
Wien 1869) znamedolnorynska,
(Herzog
nana literou A, v pfiti nevalnych zlomcich vesmfis v Praze nalezenych, pochazejici z doby mezi r. 1173 1180. Otisk v Hofmannovych Fundgruben I.
12.
stol.
1.
az do konce 15. stol. byla zpracovana.
Basefi
Germania VI. 350357; Bartsch, Herzog Ernst 18.

2. Basen stfedohornonfimecka ve dvou
opisfch z 15. stol. v Norimdle jmenovan6 starSi dolnoBartsche
B),
berce a ve Vfdni zachovana
(u
rynsk6 basn6 jeStfi ve 12. stol. okolo r. 1190 zpracovana. Otisk u Bartsche
228230;
str.
Pfeiffer,
13-126.
') Ostatnfi
viz Brucknerovo pojednSni
na u. m. str. 99 sll.
19
3.
Latinska
(u Bartsche
prosa
v strassbursk^m
pergamenov6m
C)
konce
ve
tfech
14. stol.
rukopisich zachovana :
ve dvou mnichovskych
papfrovych z 2. polovice 15. stol. Zpracovanf toto povstalo asi ve 13. stol.
pflmo z basn dolnorynske. Otisk v Hauptovfi Zeitschrift VII. 193252.
4. Baseft stfedohornonfimecka (u Bartsche D) v Gotfi chovana, jejfz
v Hagenovych
pfivod se klade na rozhranf 13. a 14. stol.
OtiStfina
Deutsche Gedichte des Mittelalters I. Berlin 1808.
5. Latinska basefi knfize Ody z doby mezi r. 1206 1233, zpraco-
dolnorynske, jak vSechny ostatni dffve jmenovane.

v
Martene
Thesaurus novus anecdotorum 3, 307 366 v Toursu.
Otiskl
vana dle basnfi

6.
Prosaicke zpracovanf pro lid dle lat. prosy (C) v papfrov6m rkp.
a 4 tiscich zachovan6.
mnichovskem
7. JarmareCnf pfseft o 89 slohach

Bartsch str. LXXIX. sl.
jina
kratSi
54
slohach.
Viz
zpracoval stfhn. recensi t6 povfisti, jiz Bartsch

pfedloha
;
jeho vSak byla jina nei rukopis v Gotfi dochovany a Hagenem vydany, coi vysvfta ze dvou mezer rukopisu gothajsk6ho, jichz v Ceskem pfekladfi nenf. Mezery ty vyplftuji v Cesk6m vzdelani verSe 173276 a 605689. Vzdelanf Cesk6 jest pouhy pfeklad, ku
pfedloze tfisnfi se pf imykajici a jen v nepatrnych vficech od nf se odchylujici.
Cesky vzdfclavatel

oznaîl literou D
Odchylky. nfikdy dosti nejapn6, ufiinfiny vfitSinou jen pro rym. Pfekladatel
totiz touz vSc Casto jen jinymi slovy opakuje, aby mezeru mezi prvnf
a druhou Castf rymu vyplnil.
Tak povstal valny pofiet nepatrnfijSich odchylek,
a tak
Cesky
pfeklad
se
Nejpatrnfiji snad
a vodnatfijSim.
ve v. 5494 5506,
jimi
stal
moohych
na
pfedloze D odpovfdaji
v nfcm.
Maria, mila matko,
maget, muoter,
zdravi
rozvla^nfijSim
Adletinfi ku P. Marii
se to vidf v modlitbfc
uslyS mfi, by me del!atko

ve
mfstech
v.
51395146:
r i a, vrouwe m i n,
durch die freude

din,
ke mnfi vratil.
se
Maria plna milosti,
die dir dtn kint hat gegeben,
slyS
gedenke
pro tvychsedm radosti,
jimiis
a
ty
mfi
obdarovati
tiem darem darovati,

bych uzffila syna sv6ho,
jedinaCka jedineho,
dfieve nez se ma duSiCka
rozdfili z m6ho srdeCka.
Tak
mccka,
se
stalo,
aC ovSem
verSfi ponfckud
ze
Ceska
dv6 valnfijSl
betriiebtes leben
und laz mir, vrouwe, daz
obradovana
synem svym obdarena,
ratii
an min
baseft
mezery
geschehen,
daz ich min kint miieze sehen,
ehir daz min sle wende
von dem Itbe tiz disem ellende.
ma o celych 400
v D obsazen6
verSfi
tento
vic nez
rozdil v
zmenSuji.
2*
20
Na nfikterych
mfstech
Cesky pfekladatel
vSak
pfedlohu
roz-
nejen
ale tak6 obsahem rozhojnil. Tak na pffklad vyznaCuje se rytifskou

dvornosti jeStS uzkostlivfijSi nez D. Jde to hlavnfi z onfich reftexi na jevo,
kde basnik rozjima o pomfiru muzuv k zenam, zejm6na ve v. 4452.
Udavaje Cas a Cisla, miluje pfekladatel vetSi urfrtost nez D. V liCenf slavTak6 senostf a bitev vede si namnoze
podrobnfiji, aC ne plastiCtfiji.
sahem,
strojeni splavu na skale Magnes popisuje obSirnfiji. Zejm6na pak pfirovnani

nfiktera pfidava ze sve zasoby, z nichi nejkrasnfijSi jsou pfirovnani indicke
panny k lunfi v. 3054 3058 a ke zvonu, jemu2 hlasu neubyva v. 3202
az 3204. Tak6 tfm dal pfekladatel zna^nou mfru basnickeho umfinf na jevo,
ie osobni poznamky v D dosti hojn6 bud' vynechal anebo ve vSeobecn6
gnomick6 propovfidi promfinil, ustupuje tak epicky spravnfc do pozadi,
takze skladba jeho nejlepSi basn6 star6 literatury Ceske ndm uvadf na mysl.
Kdo
fiesky pfekladatel byl, neda se z basnr stanoviti. Z obeznalosti

dvornymi zpfisoby a rytifskym smySlenfm a ze zvlaStnf zaliby
v IfCeni bitev a slavnosti dalo by se souditi na rytife. ACkoli germanismfi
v dile jeho jest hojnfi, vladl CeStinou dokonale.
Ale jeho nevfidomost
jeho
zemfipisna

Tak
ai zarali.
Nemfilt! ponfiti
ani o nejblizSim
sousedstvu
na pf. mu patrnfc nebylo jasno, je-li Ryn feka nebo
a z lizemi,
jez obyvajf Frankov6,
Frankrejch.
uCinil
zemfc
sve vlasti.
nebo mfisto,
pro
Jinych znamek
autorstvi nenf.
Cesky pfeklad ArnoSta jest mnohem starSi nei. opis jeho v rkp. hrab.
Baworowsk6ho. Tomu nasv6dCuji tyto vfici : V rymech na mnohych mfstech
nic tomu nebrlnf, abychom nemfili za to, ze tam pfivodnfi bylo nepfehlasoNa Ctyfech mistech rym .-/ pfimo vymdha, a to : v. 657 sl. b6levan6 .
v. 2271 sl. obkfuCi rozlud, v. 2596 sl. jediice vzdavajuce,

rucfi,
juce
Proti tfimto pfipadfim jest pouze jedna
v. 3745 sl. fifikajiice nemohuce.
jista pfehlaska
skrze
nalezita
v. 3111
vida
sl.
pravidelna.
lida.
Za druh6 pfehlaska a
V rymech jsem
/ jest
na-
naSel jen dva tvary
analogii
kde rym 2ada slySali,
a v. 4905 sl. vsedii pojedu. Za tfetf poCftame proti pfehojnym pfi
padiim nesiiien6ho ie jen nfikolik mfst, kde rym nasvfidCuje uzenf jiz provedenemu, totiz: v. 297 sl. vftanie poslany, v. 311 sl. bez meSkanie pani,
utvofen6,
v.
totiz:
v. 3301
1979 sl. od odfinie
sl
slySfili kdzali,
pfipraveni.
samohlaskov<* zakonCenf
rymy vykazujf
Za Ctvrte
os. sg., jako v. 205 sl., 2345
1.
sl,
u sloves
jen
2973 sl., 3639
sl. (k tomu srv. v. 4576 sl , 4798 sl., 4823 sl,

4985 sl., 5878 sl.), 4817 sl., 4843 sl., 5541 sl., 5559 sl., 5917 sl.
Kde se
sl.,
3863 sl., 4152
sl., 4522
vyskyta zakonCenf na -m, tam vSady mfizeme

zakonCenf
tame
samohlaskov6.
archaismy:
5441, 5547, 5625;
pronom.
Jen
v.
instr.
sobu
uzivani zajmena
sen
v.
ze bylo puvodnfi
se domnfvati,
5687 sl. tomu
odporuje.
4336,
v.
119,
2179,
Dale sem poCf-
4189, 5037,
1087, 1860,
5204,
3288 a j. ;
3713, 3928
pronom. akk. pl. ny v. 1040, 1041, 2408, 2487, 2573, 3711,

a j.; uzivanf starobyleho slova tale v. 2119, 2977, 5328.
KoneCnfi sem
klademe dfivod palaeograficky.
Ve v. 987, 1023, 1050 jest psano fecy
21
m.
z6ci
Pfsar
(nfimecka pfedloha tu ma v. 719, 757, 784 brant, brande, branten).

hrab. Baworowskeho opisoval patrnfi
z pfedlohy, ktera
sbornfku
hlasku
oznafiovala
Tento
zpusob psanf
vyskyta
jen
rukopisich starsich, jako Alex. B. (v 1. pol. 14. stol.).
Shrneme-li vSecko to dohromady a povazfme-li, ze od dasu krale
Janovych geograficke vfidomosti o sousednich zemich mezi rytifstvem kdekoli v Cechach asi dokonalejsi byly, nez jak6 nam pfekladatel ArnoSta
&
pfsmenem
se
prozrazuje, nechybime,
polozfme-li pfeklad do druh6 Ctvrti 14. stol.
VerS ArnoSta jest obvykla fadka osmislabifina. Rym se nehonosl
velikou rozmanitostf.
Dobrych rymu jest ve skladbfi asi Ctvrtina celku ;
nfiktere opakujf se velmi Casto, jako toho mnoho,
tomu domu a j.
Velmi obliben jest porymujl se slabiky dvfi, zfidka jedna.
hodlny tak zvany rym grammaticky nebo plany, zakladajici se na stejnem
znfinf ohybacich pffpon -6ho, -uti, -iti atd. ; takov6 rymy md skoro polovina vSech verSu. Take rymu slovnych, jako bude zbude, tomu k tomu
Pravidelnfc
jest dosti hojnfi. I pouhych assonancf

hojnfi (asi Sestina celku).1)
IV. Na
150h 175b
listech
Floribella,
nadepsana
nasleduje
slovy: Tuto
a rymft
nespravnych vubec jest
romanticka baseft
TandariaS
pfiknl o krdli
ArtuSovi a o TandariaSovi. Baseft tato slozena byla, jak prof. Dr. V. E.
Mourek ') a prof. Dr. ArnoSt Kraus 3) dokazali, dle Pleierovy basne Tandarius und Flordibel z druh6 polovice 13. stoletf.
Kdy Ceska skladba
a
se poCfna
feC velmi
Sembera v Dfijinach literatury Ceske

84)
dobrodruzneho krale Jana
na dobu mez
mezi lety 12801350,
prof. Mourek ve spise vzpomenutem
r. 12701330,
dfivodfi
Listy 1879 str. 139)
prof. Gebauer (Filologick6
jazykovych na prvnf polovici 15. stoletf. Proti tomu prof. Mourek spravnfi
zjiStfino.
(I.
jeStfi
na dobu poslednich dvou Pfemyslovcdv
soudf
neni
vznikla,
naimta, ze d&vody jazykov6 zde nemajf vahy, jezto rukopisy TandariuSe

nich obsazenou nelze najisto prohlasiti za
ukazujf neomylnfc, ze tradici
Dale
sluSi tak6 povaziti, ze by za tak kratkou
prvotnou podobu skladby.
dobu (od prvni do druh6 polovice 15. stoleti) sotva byly vznikly tak pov kodexu
ruSen6 opisy, jak6 se nam dochovaly v rukopise stockholmskem
pohnutych dobach prvnf polovice 15. stoletf

nfikdo nalezl, kdo by byl mfil dosti klidn6 mysli na pfepracovanf latky
mySlenkam te doby nijak se nehodici, toz sotva lze pochopiti, ze by se
bylo tolik lidf naSlo, ktefi skladbu opisovali. A poruSenost textfi dochovaBaseft tedy jistfi patff jeStfi do
nych pfedpoklada opis nfikolikonasobny.
ze
se v
naSem. Dejme tomu,
Ctrnact6ho.
pisen o ArnoStovi ve vyrofini zprav6
hradeck6
Praze
Tandarois
Floribella.
TandariuS
')
r. 1892.
Pojednanich Kral. Cesk6 spolefinosti
1887. .
a
sv.
Viz mfi pojednani: StaroCeskd
')
realky
')
stoleti
1.

a p.
TandariuS, v CCM.
r.
1887.
nauk,
VII.
fada
22
Cesky basnlk zkratil nfcmeckou pfedlohu znaCnfc, pfi Cemz dal dosti
znafinou rozvahu basnickou na jevo. Z toho, jakoz i z n6kterych odchylek,
jez Ceska skladba proti predloze vykazuje, soudili nfiktefi, mezi nimi Arn.
Kraus, ze Cesky basnik pracoval nfijak^ Cas po pfeSteni originalu po pavzoru pfed sebou nemaje.
mfiti, n6meckeho
uvadi,
pravem
meckymi
se
ze
sbfhaji,
Ceske
verSe
i slovnym
ze toho praci pouze
Proti
znfcnfm
tomu
Mourek
prof.
na tolika mfstech
1)
s nfc-
nelze.
po pamfcti vysvfitliti
TandariuS Cesky zachoval se mimo kodex hrab. Baworowsk6ho tak6

kodexu papfrovem ve Ctverci v knihovnfi C.
jeStfi ve sbfrce Zebererovfi,
Musea 4. D. 4, psan6m Janem Pinvi^kou z Domazlic r. 1463, a v rukopapirov6m mal6 osmerky, psan6 mistrem Janem feCenym Jebsou
r. 1483. Druhy rukopis byval ve Stockholmfi a nynf se naleza v zemsk&n
archivu v Brnfi. Dle nfiho Hanka TandariuSe vydal ve Starobylych skladani
dfte V. Vsecky tfi rukopisy jsou zcela samostatn6 kopie na sobfi nezavisle,
pise
opsany jeden ze druheho ani ze spolefin6 pfedlohy tfeti. Z nich

rukopis stockholmsky podava text nejhorSi, rukopis musejnf nejlepSi.2)
nejsouce
chovi Beriinsk6m
naS
na
2052 verSich,
listech
176
nazvanou
206b
take
piseft
Laurin
Jetfi
nebo
take
Mala ruiena zahrada.

I tato skladba vznikla z nemecke pfedlohy, a to
v druhe polovici 14. stol. Nemecka baseft slozena byla dle povfisti tyrolske
pfivodnfi asi ve 12. stol., byla pozdfcji pfepracovana, a jak velik6 mnoistvf
V patnact6m stoletf byla
zachovanych rukopisu svfidCi, velmi oblfbena.
novfi zpracovana a jeStfi se tfemi jinymi basnfimi (Ortnitem, Wolfdietrichem
a Velkou
ru2ovou zahradou) ve sbornfku Der Helden Buch Casto vydavana.
I.,
Kritick6 vydani Laurina s upotfebenim vSech rukopisuv a tiskuv vySlo

Berline 1866,
Heldenbuch, dil
vydanfm Oskara Janicke
v Deutsches
Kellerem ve Stuttgartfi r. 1867 (Litter. Verein,
a bylo opfit otiStfino
Berlfnfi
87. publikace). ZvlaStni vydani Laurina pofidil Karel Mullenhoff
fange des
Ceske
nazvem
Laurin,
ein
historisches Heldenmarchen
aus dem
An-
XIII. Jahrhunderts.
recensi zachovan6
pfimyka se volne
skupiny bavorsko-rakousk6, vyjimajlc rukopis
zpracovanf
pod
1874
rukopisich
(t.
j.
kodaftsky),
textfiv nfimeckych na jedn6 stran6 use^nosti,
na druh6 stranfi vSelikymi pffdavky, zejm6na pfiknymi pfimfcry. Podrobn6
Cerny
nemeckymi recensemi provedl Karel
srovnani Cesk6ho pfekladu
Pardubicich
Laurtnovi
o
jejf
basefi
orginal,
pojednanf Staroeeska
skupiny
J.
ale liSi se ode vSech znamych
'j
Floribella, str. 72.

TandariuS
Varianty rkp. musejniho uvadim pod carou dle citetu Mourkovych (M) ve
dbam jen tam, kde jsou
Floribella. Rukopisu stockhoImsk6ho
spise TandariuS
uvadim jej dle vydani Hankova (H).
v Mourkovych citatech mezery,
a
')

V. Dale obsahuje kodex
23
1893. O cenfi Cesk6ho
vzdfilanf
vyjadfuje
se
spisovatel
takto
Vzd6lavatel
a
nedovede
vzdy zmoci sv6ho originalu,
libuje si v rozvlaCnosti
se leckdy vSelikych
nedopatfenf co do soiyslu, nerozumi nfikdy
Cesky
dopouStf
pfedloze, ale celkem vyrovna

vSecky jejich pfednosti i vady.1)
sv6
se
VI. Posledni skladba kodexu
jinym vzdfclavatelum
souvfikym,
maje
Baworowsk6ho jest prosaicky

jehoz konec vSak (asi 7 stranek)
v rkp. schazi. Skladba tato byla pfivodnfi fecky napsana, ale jiz ve 3. nebo
4. stoleti po Kr. do latiny pfelozena, za stredovfiku
hojnfc citana, pfeSedSi
do vSech literatur evropskych.
Tak zname kromfi 4 latinskych rukopisu
romdn
hrab.
oApollonovi kraliTyrsk6m,
pfeklad anglosasky, anglicky, Spanfilsky, francouzsky, dva vlaSske a jeden

V nfimecke literature zname Cetn6 rukopisy a tisky t6to
novorecky.
Pfednfi zaznamenati sluSi verSovane zpracovani od Jindficha von
skladby.
der Neuenstadt z pofiatku 14. stol. dle neznam6 latinske pfedlohy 2) a dva

prosaicke texty, jeden stfedonfimecky, druhy hornonfimecky, oba vydane

Karlem Schroderem v knize Griseldis, Apollonius von Tyrus, v Lipsku 1873,
kde take o ostatnich hojnych rukopisich a tisdch pojednano.
Cesky Apollon zachoval se nam kromfi rukopisu hrab. Baworowskeho :
rkp. Zebererskem z r. 1463 (v Nar. Museu 4. D. 4.), 2. v rkp. Ivovskem, r. 1537 vazan6m (v ustav6 Ossolihskych C. 1172), jehoz facsimilovany opis nachazi se v bibliothece musejni (3. F. 31), 3. v nfikolika tiscich,
z nichz zname a) tisk jindfichohradecky
z r. 1733, b) tfi praiske tisky
1. v
z let
1761, 1793, 1799,
c)
tisk olomoucky
r.
1769, vesmfis
v musejni
knihovnfi v Praze.
Mimo to mame v6domost o tisku, jehoz prodej biskup

olomoucky r. 1567 povoluje; toto snad nejstarSi vydani Apollona vSak
posud neobjeveno.
Kritick6 vydanf Cesk6ho Apollona poh'dil v Casopise
. Musea r. 1863 A. Jarosl. Vrfdtko dle rkp. Zebererskeho, udavaje
varianty
i z
Skladba tato pfeSla

polske do ruske.3)
jinych textu.
tury polsk6
a z
Cech pfekladem do litera-
Pramen Ceskeho vzdfi1anf nenf posud znam. Dle svfidectvi Vrfatkova

se naSe skladba ode vSech skladeb nfimeckych i latinskych velmi podstatnfi
liSi, takze by pfedstavovala jaksi samostatn6 zpracovani. V nejnovfijsi dobfi
srovnal
p. prof.
n6meckou
r.
Ze
1896.4)
Fr. Autrata
stfedonfimeckou
horno-
praci podan6 v germanistickem seminafi êsk6 university

srovnanf toho poznavame, ze ma Ceskd skladba s recensf
stfedonfimeckou
dosti
spoleCnych
(m6nfi jich jest v recensi
mfsta, kde jest Cesky text proti n6meckemu
hojnfi mist
hornonfimeck6). Ale jsou

') Str.
Cesky text s recensi
tak6
32.
') Vydal Jos. Strobl ve Vidni 1875.

') J. Polivka, Roman o Apollonovi, krali Tyrsk6m, v cesk6, polsk6
tufe. Filol. Listy r. 1899.
') Praci tu mi pan autor laskavfi
zaslal k pouziti, zarez
i ruskc litera-
mu zde srdeCnfi
dfikuji.
24
velmi
struCny
ba leccos vzdfclavatel
Ceskd skladba nfikter6
iiplnfi vynechal. Za to md zase

nfimeckem
Z toho vSeho
textu nenf.
Cesky
vfcci, jich2 v
skladba nenf samostatn6 zpracovani, ale poSla z t6ze
Pramen
nfimeckych recensi.
(neznam6) pfedlohy, ktera byla pramenem
tento byl asi latinsky, povaifme-li nfikter6 latinismy Ceske skiadby.
Ve vydani tomto uvadfme pod Carou varianty Vrfatkova vydani dle
rkp. Zebererskeho (V).

autor soudi:
Ceska
Pocina
fe reC piekna o
Bruncwiko
Kronika o Brunczwikowi
wi
KDyz
biefe pofmrti
Stylfrydowie,
Tehdy
5
Bruncwik fyn geho v|waze fe

wewfecko zbo zie otce fweho. I poce
to zprawowati fwebku | pilnofti, Doftarfich raddy podle naucenie a | rozkazanie otce fweho. vmiel
kazdeho podle geho fadu vctiti:

kladage
fwietfke,
10
| fe
duchowni, fyrotky, wdowy,
A tak biefe poctiwe

pa|nie.
knieze; we | wfech zemiech oniem
dobre wiecy prawiechu. A kdyz biefe
podwu le tu a po trech mieficiech
panny,
KDyz
biefte pofmrti Sftilffndowie,

Thedy brunczwik fyn geho vwazal | fe
(we) wffeczko zbozie y pocze
to fprawowati s weliku pilnofhj, dokla dage fe ftarffich rady podle rozkazanie a nauczenie
otcze fweho. Vmiel
podle rzadu geho vcztiti :

fwietfke y duchownye, fyrotky,
wdowie, |
panny y panie. Nebo biefte potcziwie
knieze a welmi ff lechetne, ze po wflech
kaz deho
ginych zemech oniem prawiechfl dobru

bylo po dwfl letu
powieft. A kdyz
a
otce geho fmr|ti, Bruncwik

15
miefycziech
po
fmrti
potrzech
otcze
geho,
I wece kfwe
rozpomenGwfe Brunczwik na dobrodinie otcze

fweho, Czo geft dobreho on Czef|ke
zemie vczinil a dobyl fwy zy wotem, y rzekl geft k
panie fka: Naymiley fi pani ma Neo-
fwe pany : | Ma Neomenia,Tot wiedieti
nymia, tot dawam
dawa, zet ia myenym
menuw
fe
on
gefti
nage ho
dobreho
dobrodienie, co
zemi vcinil
fwe
dobyl fwym ziwo|tem,

|
wiedieti,
zet mie-
geti a ohleda ti cti yazyku
20 nim
fwemu cefkemu
nemu
Neb'ot neflufie zad-
dobremu tak
vmrieti,
aby
| neoftawil.
A protoz Otec mog to mi | geft radil
y pfedkowe nafi, Abycho | kdez mohuc
nic pamatneho
25
rozpo-
203
(Dle rkp. univ. knihovny.)
pofobie
czti yazyku fwev;

ziadnev
geti a hledati
Nebot nefluffy
dobrev
tak vmrziti, Aby

nicz | pamatneho po fobie neuczinil.
A protoz otecz mflog to mi radil
y | przedkowe naffy, abychom kdez
mohflcz
gmena dobreho dobywa h. Otec mog

ten
gt Orla
fwym
ziwo tem
dobyl,
dobreho gmena dobywaly. otecz mug

fwym zywotem dobyl,
ten geft orla
26
lb
bohda Iwa
iat
do-
mien(im) 1)
na fwiedomie
A tot prften
dawam A twog ztweho prftu
byti.
buohda myeny | Iwa doprften nafwiedomie
a iat
A tot
byti.
beru,
dawa
twiig perften
tweho
beru,
Protoz
5
te
gey
aby zadnemu
fama vzris.
prften
|
protoz aby ziadnev
Znamenayz
ten prften
dobfe. Geftli
welmi
wfedmi
newierila, lec
letech
ziw nebudu.
nevzris,
zet
wiez,2)
cot fem namu
w fedmi
neurzifs,
letech
znamenayz
geftli ze geho
|
wiez
zet
A Czo fem nafwe

vmyflil, ginak toho ne uczynim, bycht miel hrdlo ztratiti.
Neomenia
frdecznie
rzkucz :
plakati
pocze
zyw
toh'ot gmak nevcinim, bycht miel hr dlo ztratiti.

Kralowna 3) \ Neomenyna
Ge fe frdecnie plakati fkuc: Bieda
myfl vlozil,
10
fama vzrzifs.
gey przewelmi dobrze.
geho
ze
lecz
newierzila,
negfem.
myfly
biedayz
komuz pak mie

chces oftawiti, mog | mily pane?
mnie
15
nebozce!
mug
naymilegffy
iat giz mileyfieho nemam nez tie. Otec
Otecz mug
y mat ka ma odene gfu pfedaleko. S kyz , ia fe fmutna vtiefim?
y matka
mog
komuz mne oftawifs,
mne nebozcze!
pae ; ?
ma gfu odene
daleko. komfloz ia
welmi
fmutna
fe
vtieffym?
Bruncwik
nemni
20
mocen
Bych tebe
Jakzt fe zda.
poflati, Atby
zprawowal
25
wece: Kralowno
fobie,
Chcyt
potweho
namem
mieftie
zbozie
a raden
me
byl.
mila,
tak odgel,
otce
a tobie
we:ce:
byti nemoz.
po-
Gi nemut tebe
Kralowna
Byt tobie zel bylo, Miel
by fpra wem
4)
kralowna mila!
wecze:
Neodgedu tebe tak lehcze, |

iako fe tobie zda.Chczyt po tweho otcze
poflati, at by na mem myefhe
neporuciem nezh otcy | twemu ;

A wiez to zagifte, Geftli zet to|bie
zel, Mniet geft y bude zelegi.
A|le
giz ginak
brunczwik
daleko kemnie prigiti
zprawowal zbozie
moczen
raden
me
byl.
tobie
po-
Gynemu te|be
otczy twev;
a wiez to giftotnie, gefth tobie zel,
ze ya gedu prycz od tebe, Mniet geft
daleko x)
wietffy zel. Ale tot | gyz gmacze byti
neporuczym nezly
kralowna
miel
Neomenia
by fprawem
nemuoze. 2)
wecze :
byt
tobie zel bylo, |

z daleka kemnie
przygeti
30
mie v|tiefiti. Ale giz pohriechu

wizy, ze | mne chces zapomenuti
a mne
ty a pryc geti. Bied|a mnie toho

docekawfi! A obchytiw||fi 5) geho
bieda
utdSen.
') e na') Konec slova

psano nad i. ') Za slovem tim napsano
Kralov a skrtnuto cervenfi. ')
zalito
a opraveno
Cervenfi;
Pol. prawem.
ff
') Pol. obchytiewfi;
rkp.
obchytieyfi.
widym,
a
vtieffyti.
ze
gyz
mne chczefs
po|hrziechu
zapomenuti.
mne toho doczekawffy!
obchytiwffe ho
') k zalito.
') o jest nadepsano.
27
fplacem
kati
a |
wehkym,
a profyti,

20
aby fe rozpomenul
wece
A tak
aby k | niemu
on kaza tridceti koni |
prigel.
fedlati,
wfede
gegieho,
dorozhcdobreho
ze mi, gmena
fobie
hledage
tak
daleko,
30
ze
naymiley|ffy pany ma!

flibu nepromeni,
Neb kniezeczye flowa nemagy nykdy
zpiet giti, aniz buohda zafe puogdu.
Gizt fweho
za tiem
obefla otczie gegy0,

przygel. a przykazal
nych
pro
wody nemohl dale geti. | A

kdyz namofe prigide, Bude
gezdi|ti pobfehu, myfle, co tomu
vciniti. A | tak dobude fobie
Aby kniemfl
trzyczeti kony
y gel geft dorozhcz|zemij gmena dobreho
dobywage fobie,a to tak deleko,

wody | dale nemohl geti. A
ze
pro-
kdyz na morze przygeli, gezdie

pobrzehu, myffle, czo to|mfi
vcziniti, a dobyw fobie korabu
korabu y wfede s | fwu celedi y

pogede. A kdyz biefe ct|wrt leta
namori gezdie, Tehdy ged|ne nocy
ztrze fe wietr wehky namo n.
Y feyhra fe mofe a wlny fe zdwi|hze
czeledij.
| ctwrt letha
y gel s fwu
A kdyz
byeffe
morze gezdie, Thedy gedne noczy

fe wietr weliky | na morzi,
y zehra fe morze, welmi fe zdwizechu
wlny y metachu ko|rabem, az
na
ftfze
nebezpecnofti
druhdy natrzy lokty podwodu

bieffe. Brunczwik v wehkem |
byeffe, ze tak fe
nebezpeczenftwie
oniem
onie piffe,
druh|dy natri lokty podwodu

budc bywa;ti. Brucwik v welike
b|iefe, ze tak fe
pife: kdyz wtom | wehkem
bureni namori biefe, hluk fylny a zwuk morfky fwehkym
wietrem | wrze korabem daleko
rnorfky l)
fe giz | k hofe Akftienowe

Maryna|ri to znamenawfe,
Tu tepruw odnich | plac a krik
gdiefe wehky, y maryna ri praGiz tepruw .ne|lftieftie
2b wiechufkuce:
nas potka!
A tak | fe
36 nadneftiefti
Kdyz padde fa-
te mil biechu Odte hory, zarazy
welmi
ge
wehky blefk a wonie fyl|na

z Akftienowe hory, Ze wokamzeni
pritrze ge kfobie. Neb ta hora ma |
welikem
korabe | daleko
za fe, ze fe giz khorze yakfftynowe
bhziffe. Marzmarzi to vzrzewffe,
wietrem
bhziefe.
gefti pohriechu ftalo.
kdyz wtom wehkem

bieffe, hluk a fwuk
ze
bu rzenym
zafe, ze
40
Neplacz,
fedlati,
y pogede
nych
welikym, y pykaffe geho

A pocze pro|fyti, aby fe rozpomenul 203b
a s ny oftal. Brunczwik wecze, zarzwa:
s placzem
tu chwili
nu y budu korabem metati,

25
py-
naymileyfi pani
ma ! Gizt | fweho flowa nepromienini,
Neb knie|zecy flowo nikdy nema
fpiet giti, ani | bohda zafe pogde,
coz fem rekl.
15
geho
Neplac,
obefla otce
10
bude
fni zoftal. Bruncwik
zaplak|aw:
5
wrze
Tu tepruw odnich placz
zwuk
a krzyk
rzkucze:
bieffe wehky, a pra wychu
tepru nefftieftie
potka! a tak fe
Gyz
geft po|hrziechu
ftalo.
nas
Kdyz
padefat
mil biechu od te hory, zarazy ge

prze|welmi welykij blefka wuonie fylna
yakfftynowe hory, ze w oka|zenie

k 2) fobie przytrze ge wfeczky. A ta
hora ma
z
') V rkp. y velmi

a) Zalito inkoustem.
nejasnfi,
spiSe e.
28
(!)
,
lakoby rzekl radoftny ne bo milowny.

Nakteremzto wida fe Brunczwik
fwu czeledij, pocze
flowe, yako by fekl rado|ftny.

Nakteremzto Bruncwik wida l
fe s fwu celedi a konmi, poce
tu
welmi ftyfkati,
vzrze na tom oftrowie mnoho
fkych
koftij
gynich hromady
welyke. Wida to Brunczwik,
take hdfkych
fobie pfewelmi ftyfkati a ge dnak

wesehti arka: Ktoz doma na-
fobie
f]wem pokogi fedi, Ten fe zle

priho|dy fchodi, A tak onicemz
pokogi fedy, ten

tak
przyhody fchody,
Ale ktoz priho-
prawiti ne|wie;
przewelmi ftyfkati
gednak
wefeliti rzka: kto doma
|
fe
pocze
ginych kofti | hromady

to Bruncwik, | Poce
Wida
korabuow
zetlelych
wfwem
zle
fe
nieczemz
fobie
prewelmi ftyfkati. Tu
vzfe natom o ftrowie mnozftwie
ftarych zetlelych | korabow a lid|
zad|ny mluviti nefmye, lecz przyhody
zwie;
40
oftrowie
newieduc,
fe
co tomu
wzdy cekagice | fmilowanie bozieho. A kdyz gednu ch|wih vda

fe Bruncwikowi pote hofe | famemu
gezditi
gedinemu
| a
pro-
panenfku
ruce, y oftatek wfecko
cha zeti fe, vzfe
hlawu
gednu
(!)
tomu czo vczyniti,

giz fe gim
nedoftawalo ztrawy, poczechu
fwe wlaftnye konie
gifti,
wzdy czekagicze fmilowanie boa
tom
widieli. Te|hdy
dofti vciniti,
Sltrawy gim neftawalo, Pocechu
fwe | wlaftnie konie giefti, A
podhoru
35
platno bylo: kdyz fu gyz

puol mile odpluli, hnedky
natom oftrowie
wokamffenij
fe widieli. Thedy newieducz
zieho.
A Kdyz
fe gemu
gednu
famev pote
vda
okamzeni na
fe
to miftrowftwie malo gim
horze
prochazeti fe,
gezditi
Vzrze gednu panenfku
oftatek wfteczko
rucze,
hlawu
|
pomocno bylo : Kdyz giz

p|uol milie odpluli, Ihned
Ale
roz|licnie pokufeli miftrowftwim wehky, | chtiece odgeti.

Ale to miftrowftwie ma|lo gim
gim przewelmi ftyfka. tu fe

rozlicznie pokuffeh mi|ftrowftwi
wehkem, chticze odgeti.
30
fe
Tu
zprawy. A dokawadz rheh ztrawu,

dotud wzdy wefele bih ale
iakz fe ztra|wy nedoftane, tak fe
gim prewelmi ftyfkalo.
ten poto ge gynym
25
dy zwie, ten po tom ge ginym

prawi. A dokawadz mieli ftrawu, dotawad wefeh byli; A|le
yakz ftrawy neftawalo, Tak fe |

wieczme
zuoftati.
welike.
20
przytom iakfftijnu
Gyneho
podtu horu nenye nez ge den
oftrow welmi krafny
flowe zelator,
nez
wieky wiekoma | oftati. Gineho

podtu horu nenie n|ez geden
oftrow welmi krafny, Ten | zelator
fobie
15
nelze
10
tomu
budto lydi, ptaky, rybij
twarzy morzke.
przytahnec
drzywy
Budto lidi, ryby, ptaky,

drie wie y wfecky wiecy a twafe
A tomu nelze
morfke | y zwiefata.
nez wiecnie
pritom Akftienu
p|ritrhne,
tu mocz, czoz geft | v padefate milech

fewffech ftran, w okamffenye k fobie
ftran,
fe wfech
milech
Okamzenie kfobie
tu moc, coz gefti vpaddefati
ryba. Ta ge|fti flula Europa.
knie
promluwi
a |
wece:
cih zle? mluw femnu!
gt llula Europa.
pro|mluwi kny arzka: zleeli gfy

czili dobre? mluw femnu! A ona
ona
Bruncwice, gfemt | tak,

yakz mie widis, ani dobre ani
zle. |- Powiez mi, mohuli ftebu ktegemu wece:
Ta
ryba.
Dobrehs
| wecze : Brunczwicze,
gemu
gfem tak,
iakz mie widifs, ani zle ani

dobree. | Wecze Brunczwik: Mohuli
s tebu
re vtiefe|nie
mieti?
wece: Cafem
Ona gemu
yake vtieffenie
a cafem
mo|zes,
Slyfe to Bru cwik, prigme

fe gie a bude fni pfeby|wati
A to za vtiefenie mieti. A kdyz |
potom konf neftalo, Pocechu
Slyffe to Brunczwik, y przyial |

fe gy a przebywal s ny
a to za vtieffeny miel. A kdyz
fe fami | giefti,
wzdy cekagice
fmilowanie bozie|ho. Tfetie
fe fami gyefti,
leto giz prichaziefe,
fmilowany Bozi0. Trzetye

leto giz przichazyffe, Brunczwik
mozes.
10
15
potom
Brun|cwik
fam tfeti biefe
giz gedine
fged-
rytiefem, gemuzto
die k Brunrie|kachu
cwikowi: Pane mily! Tot teto1) twe
zle prihody nelwie twa mila
ftarem

kralowa
2)
neonymia
twogi zemane,
||
anf
cili da|le budes. lat giz ftary nedbam ofe; M|niet gefti giz zde
3)
ty prigde|fh
kdy k-
byti, Bych ia odfud wyfel?

moh|lo
A ia ge ftie dietietem gfa llychalfem, Ze coz | prigde khofe Akftieto wiecnie
| prinie oftati
Balaad wece: Pane mily
geft geden ptak, ten flowe | noh,
40 mufy.
')
Pol.
toto.
') Jest mozno
') Pol.
cisti tak6
nes.
poczechu
wzdy
s gednym
kralowna.
zemane,
czo fe gt nam
Slyffe to Brunczwik
zialoftiw. Thedy
Balaad wecze: Neftifkay fOjbie,

muog mili pane! Geftli ze ty mne
chczefs polluchati, chczyt tu raddu
dati,
| ze
od fud wygdefs.
ale newym
oftati.
Profym, rozpomen fe | namu

wiernu fluzbu. Bruncwik wece: |
Wierny rytieri mogl kterak by to
nowe,
byeffe
bhzeli
czili dale budefs.
lat gyz ftary net|bam

Mniet geft giz zde
ftiefti,
35
mily!
przyhodilo.
poflechnuti, Chcyt tu | rar

du dati, ze geftie odfud wygdes.
Ale | newiem, blizeli odfwych wlafti
neb
Pane
y byl welmi
Balaad we|ce: Neftyfkay fobie,

mog mily pane! Ge|fth ze mne
oftati.
czekagice
ryti rzem gmenem
Balaad.
twogi
cbces
30
Konie Nedoftalo,
fe
ani
co fe gefti nam
pn|hodilo. Slyfew to Bruncwik,

zbudi | fobie wehku zaloft. Tehdy
25
Rzekl gt Brunczwikowy:
Teto twe
przy]hody newie pany twa mila
Balaad.
20
||
giz gedmy1)
niem ftarym
3b
Ona wecze:
myeti?
muozefs,a cziafem nemuzefs.
czafem
ne-
Nes
przidefsli kdy kfftiefti,
rozpomenfe na | mu
wiernu lluzbu. Brunczwik wiecre:
wierny Rytierzi mtig! kterak | by to
mohlo byti, bych ya odfud wyffel?
Neb fem flychal,
kto kyak|fftynowe horze przigde,
ten tu wiecznie oftati
mufy. Wecze ba|laad:
gt ptak
geden, noh
') V rkp. gedtnn.
llowe.
204
30
mat obyceg ten, ze na kaz-
dy r|ok wgednu chwili prileti

natu horu ; | A coz mrchy zoftane, wokamzeni pochy ti y leti
5
pryc.
tu hodinu on dobfe
w|ie, kdy ma priletieti.

ma wywe fti, geftli
ze
Ten tie
ow fem dobra to rada
gedine
geft. Bych
ztohoto wiezenie
mohl
wygiti, Neby|lo by mi zel vmrieA fnad by mi fe | geftie niekdy

vdalo, ze bych kfwym | wlaftem
mohl dogiti. Tehdy Balalad1)
ti.
15

20
wezma konfku kuozi, I zmaza

gi kr|wi dobfe welmi y wfadi
Bruncwika do | nie, wloze mec
Knieinu, Y zafige dobfe | remenem y polozi gey natu
w
cafu,
25
okamzeni
pie|ffi wetrech
tan dogiti od
mohl
noh
wtretim
gey, y powrze
30
dieti,
aby
40
') Pol.
nad
aby
Tu
Baalaad
cervenfi.
') V rkp.
gmie-
e napsano
hory.
trzeti den przynefe

a tu ge0
powrna y
bie ffe Brunczwik
nebezpeczenftwie,
trhachu
gey
mezy fwe dieti,
fam na gmfl wnadu.
owffem
letech
dogiti odte
gedli;
letiel
zi
vdatnie
pieffy welrzech
tam
a vwrze
A powrha y
Brucwik
ge dobrze rzemene,
y za|ffyl
a noh
okolo
nieho ztrhachu, Brucwik newiedie gme rady A dobuda mece,
wylfkoci a fruba gim hlawy. Tu
fe owfe
wiecze
donye Brunczwika, mecz kniev wlozy w,
mohl
neb hladowiti biechu.
kdyz tu kuo
dyeti.
wigiti, neb1) byloby mi zel vmrzieti!

a fnad by mi fe geflhe nyekdy
vdalo, ze bych k fwym wlaftem |
mohl przygiti. Thedy Balaad
wzaw konlku kuozi, y zmazal
gy krwi | welmi dobrze y wfadi
gedwa
Brucwik biefe olpiet vwelike nebezpecnofti, Kdyz p|tacy

mladi trhachu tu kozi mezy
fe bu, hniewiwie Kricice hlaffy
fwymi,
fe bude
wierny Balade!
y owffem dobra geft to radda. bycht
gedme mohl z toho wiezenie
letech
wnadu.
raczifs.
ze
Brunczwik:
te hory.
owfem
35
kterak
geftli
pak newym,
ale dale
fwe, wokamzeny pochytiw gey y przyletie s nym

daleko na pufte hory, ze by
dni prinefa
wokamzeny pochiti y lety |

precz. a tu on hodyv dobrze
wye, kdy ma przyletiti. Ten tie
w czafu
gey mezy fwe
gedli.
leti fam naginu
po-
chytiw gey y priletie2) fnim

daleko napufte hory, ze by
ledwa
gfem nakazdy
wlozyw ho na tu horu.
W dewaty den noh | przyletie
horu.
dewaty den noh priletie
wfwem
ze
rok geden przyleti,

a czoz mrchy oftane,
ma wy|wefti,
tomu
Ale dalet pak | newiem,

Kterakt fe dieti bude. Bruc- |
wik wece: wierny Balaade mog!
racis.
10
mat obyczeg,
Tu
v welikem
kdyz ptaczy
tu kuozie mezy
hniewiwie krziczycze hlafy

fwymi, nebo hla dowiti biechu. A
kdyz tu kuozie okolo
febau,
neho
trhachu,
Brunczwik ne-
wieda gine rady, dobyw mecze a

wyffkoczyw, y fruba gim hlawy. | Tu
fe owffem Brunczwik ftatecznie mie
')
V rkp.
b zalito.
31
giefe, neb fe
otiech ptaciech w-
gmych kniehach pife, ze gefti

Kazdy tak fylen, ze nakaz dy
moz kuon naywietfi
gt tak weliky, ze fgedne hory | nadruhu kroci; A ma
nakazde noze tri | paznehty.
Tiech ptakow nenie mno ho, neb
paznecht
w zieti.
fe fami
10
giffe, nebo mu toho potrzieby
biefte.
piffefe
otiech ptacziech wgmych knyhach, ze

kazdy ten ptak | geft tak fylny, ze
nakazdy
paznecht muoz geden kuon
wzieti;
ztepu
nakazde noze | trzy paznechty.

Tiech ptakuow nenie mnoho, neb
fe fami ztepu a | fniedie. A kdyz
A kdyz
a zgedie.
a tak | geft weliky, ze zgedne

hory na druhu kroczy. A ma
to BrOcwik vcinil a Boh gemu
to Brunczwik vczini a pan buoh gemu
pomlohl, ze ge zbil, Pozdwihna fe

ztoho | miefta y ge fe vwelikem
pomuze, ze gt ge zbyl, podiwife tomii y
pozdwihl
fe
toho myefta
pocze
v we likem
4b
ftrachu
bielzeti
horach

15
zwierete
puftych
potiech
neb ani
nebiefe,
Neb ten
ptaka
ani
p
tak
25
A kdyz
Brunczwik odtad dewied dny a
dewiet | noczy bieziffe a wdyczky
do wiecffich a puftffych hor gdyeffe
A kdyz
fe | gemu
vda nagednu
vda fe gemu do gednoho
debef hluboku | giti, Zaflyfe

zwuk a hfmot wte debfi | weli-
vdole hluboke0 wgiti. tu zalliffy zwuk

a hrzmot wehky,
ky, y zaftawi fe pofiuchage, ano

z wuk wzdy wietci. I vda fe
zaftawife
gemu
Nah ledati
lew
priftupi blize
a | San
pfeprudce
Bruc wik ftoge

myiliti afka takto: Nuz, |
mily boze, Kteremuz pomocy? prototo | zwiefe, Prolwa fem zfwe zefe tepu. Tehdy
poce
welike ftrachy miel

y mam, A ge ftie newiem, Kterak
mi fe ftane. Protoz | nelzet geft
ginak, nez Iwowi geftit | pomocy,
mie wyg'el
A dobu|da
pofluchage, ano
hrzmot wzdy wietffy.
prziftupiw blize
y vzrze, ano lew a fan przeprudcze

fe tepu. Thedy | Brunczwik
ftoge y
pocze myftiti rzka takto: Nuz,
mily buozie,
kteremuz11
Pomoczy
pro 204k
to zwierzie, pro Iwa wygel fem z fwe

zemie y weliky ftrach ma, |
a geffcze newiem, kterak
mi fe ftane. protoz Nelzet geft
gmak
nez Iwu
po moczy,
poce
yak fe diege. y dobyw

fweho mecze, przyfkoczy k fani y
pocze (fe) fny | biti,1) Iwa zaftupiw;
hlaw
Neb bieffe Iwowi Welmi

tieffko. A ten drak gmiegiffe
de|wiet hlaw; z kazde ohen
35 dieg
fweho
fe
iakz
fe dieg.
mece, prifkoci
kfani y
| fe fni biti, Iwa zaftupiw;

Neb giz biefe | Iwowi welmi
tiezko. A ten drak miegiefe
40
po tiech
Brucwik
y vzre, ano
30
biezieti
to wfecko pogedl
biefe. A kdyzto
odtawad dewiet dni a
dewiet nocy bieziefe, A wzdycky
dowiet fich a puftych hor gdiefe,
20
puftych
horach, neb ani ptaka ani |
zwierzata tu byefte.
ftrachu
dewiet,
z kazde
oheri
diejs
')
fe,
V rkp.
b zalito.
32
iako zwyhnie wychazyffe.

Opiet Brunczwik we liku nebez-
yaiko zwyhnie wychaziefe.

Opiet Rruc wik weliku nebez-
Takz oba-
welmi
Brucwik wzdy
tepiefe
fe | z fani
giz fnie feft hlaw
obrubal biefe. Tut
razeti,
Tak
razeti,
giz
ze
branil.
fe
fe
weliku nuzy
wida to lew,
roztrze
chtie
ffel geft precz,
Iwa rad zbiti.
Ale
lew
nicz nechtiel oftati,

pro
Nebo kamz kolwiek brunczwik
bu wzdy Iwa wife obratil, za
fe
diel.
niekohko dny ffel
w noczy,
wzdiczky wedne
kde mohl odbyti toho Iwa.
Bukwe wnadra,
zialuduow
a bu
zdaliby
Nabraw
febu
kwie w nadra,
Neb ftrawy tu gine zadne nemiegiffe,

wftupil gt na welmi wyfoke drzewo,
Genzto ztrawy gine nemiegiefe,

I | wftupi nawyfoke dfewo, zdaby
na
tez neuczmil
pogde
obratil, wzdy zafebu Iwa widiel, A k dez koliwiek niekohko

dni fel wedne | y wnocy, zdaliby
mohl odbyti geho. na braw febu
zaludow
po-
plamenem
aby gemu
pryc,
chtie Iwa rad | zbyti. Ale lew
pronic geho nechtiel oftati,
neb kamz fe kohwiek Bruncwik
Brunczwika
male
nevcinil;
hlaw zny
tepru fan
hniewem
napoly,
kufy gy rozmeta.
wyda Brunczwik fylu
do nieho tak weliku, pocze (le)
gemu
Iwa welmi bati, aby
nakufy gi rozmece. wieda | Brucwik fylu

donieho tak wehku, po^ce fe
|
fe
Sfeft
na
vbila.
gey byla przewel mi
ze
vmdhla,
gy welikem
mnokrat
y roztrhne gi napoly
wte ch wili lew kam
odfel,
wtee chwile lew kam
y fel pryc.
aby on
40
aby on fegda
Pol. tako.
dolow
zdaby
')

gyz
ze
Neb
obrubal byeffe. Tu
rozhniewa, y pocze
rozbieh
tez
35
fe wzdy fany
k zemie
ze gey bie fe pfewel-
Iwa pfewelmi bati,
30
A Brunczwik
zy fe branil. Tehdy lew wida

take,1) | ano gemu tiezko, Rozbiehna fe hniewy | wehkymi
male fteky
25
byeffe
az
mi vmdlila, ze giz fweliku nu120
ge fan welmi
15
y odpoczynul
tepiffe,
tepruw fan
prawie rozhniewa, y poce Brucwika p fewelmi opalowati a k
zemi plamene | mnohokrat pofe
nazemi
padl
fobie,
Brunczwikowu,
wi da lew weliku wieru
odpociwati, neb
biefe vbila.
zemi y bude
gey faii
na
padna
bieffe.
nebezpeczen
(!)
ku Brucwikowu,
febu
wyecze
bafe.
ny Iwa fe take
pol nie febu nebezpecen biefe

Awfak | fe fani muzfky braniefe. Wida lew 11 wieru weli-
10
pecznoft miegiffe, Nebo fan ge

welmi paleffe. A z druhe ftrany |
take Iwa fe baffe, a tak dwienafob
Sanie gey
| ftra-
welmi palefle,
5
A zdruhe
gmiegiefe.
pecnoft
odffel,
feyda doluow przycz odfifel.
Tu
natom
Tu
dfewie fediefe tri
A lew wzdycky
potiem dfewem nanohach, | hledafe wzhoru. Tomu
Iwu toho pfe1:welmi zel biefe,
dni
tri nocy;
Brucwik | newieriefe.
wte zalofti lew zafwa | tak
fylnie, az fe wfecka zemie tre-
10
fylnie, ze fe podnym zemie
A brunczwik
trzafta.
welmi za-
wehkem
doluow
ftrachem zdrzewa
y ztluce
v pade
lew wzdiczky
wte zialofti lew tak
y zarzwa
A Brucwik wehkymi
ftrachy dolow
trzy noczy;
hledie na huoru. Tomu

Iwu welmi toho zel byeffe,
ze gemu Brunczwk | newierziffe.
ze gemu
fiefe.
dny
fedieffe podtiem drzewem na nohach,
fediefe
Sb
wyfokem drzewie fediel

gt trzy |
natom
vpadl,
ftlukl
nemo-
to lew, Odbiehna ry-
fe
|
y nakopa korenie, yakoz
przy|nefl
| Bruncwik weliku
wieru Iwowu, Bude | geho
prewelmi milowati. A lew
da giz
35 poc'tiwie zpolehna, polozi

gemu
hlawu
Brucwik
a
krotiti.
naluonu,
fe B|runcwik, wftana
40
gey hlajditi
potom pofyhw
bude
y po-
gide mezy lelffy doleffa,1)

Neni
Sbornik
Skrtnuto.
Baworowskeho.
po to vrazu,
byeffe
fede
brunczwik v wehke mdlobie

odhladu, nemage czo gifti. a
wida
lew nanie
hlad,
biezew
przynefe y rozy vhony frnu

wlozy wufta.
tzne
na
poli
pocze frnu tu tak horcze peczy,
a
iako w nayhor czegffie peczy a

wyniaw
polozy przeden. Wida
brunczwik
giz
we|liku
milowawffe
wieru Iwowu,
gei
lew
opiet przewelmi;
pocztiwie przilehna, hlawu fwu
gemu nalono polozy. tu
brunczwik
pocze geho hladiti
(!)
Wi-
y polozi pfeden.
A kdyz
nikdy nedowierzil.
y whoni | frnu, Prinefa y roztrhne napoly a | wlozi wufta.

I poce tak horce tu frnu pecy
30 yako wnayhorceyfi pecy; | A
geffce
gemu prawie
a krotiti. a potom pofylmw

fe Brunczwik,
gyde
mezy
w|ftaw
odhladu, nemage co giefti. A

wida | lew hlad naniem, Biezaw
wzdy prawie nev|wieril. A kdyz

biefe potom vrazu, | Sedie
Brucwik vwelike mdlobfe |
')

do pomohl, Tak Iwa pfewelmi milowal; | Ale geftie gemu
20 lew
doluow vpadl. ale iakz gemu

lew pomohl, tak ho welmi milowal
fe.
zle by|lo potkalo, neb zwyfokeho dfewa

do low vpadl. Ale iakz gemu
wygma
geft wuftech
obkladal gt brunczwika,
tak ze wmale chwily fe | zhogi.
Tu opiet brunczwika zlee bylo potkalo, Neb geft z wyfokeho drzewa
a
Tu opiet Brucwika
25
wida to lew, odbiehl rychle

y Narzypa korzenie,
on wie|diel, prinefe wuftech,

rozzige y obkla|de Brucwika,
Tak ze vmale chwili | zhogi
welmi.
gi
15
hnuti
(I)
Wida
hl.
chhe
ze febu
fe welmi,
welyke lefy,
6a
Ihory nahoru. A tak 1) |

opiet bude bluditi plna tri
leta 11 potiech puftych horach
kde

Hrad
y vzrze
patrze
|
geden
Nebo
miefto
vzrzieti 205"
na wffe ftrany,
hrad w morzi
pfewelmi | daleko. A feyda,

klekna nakolena, Y bu|de
welmi daleko.
profyti pana boha,2) |

aby mu racil pomocnik
ztoho bludu byti.4) | neb gineho
newidiel, nez kamz gey o ci nefli
profyl pana buoha,

raczil pomoczmk
a zffed
dolu,
poklek na fwa kolena | y

aby gemu
byti z toho blu'zeny. nebo gmeho mcr

newiedie, nez kam gey oczy nelli
a myft we|dla, tam ffel. y vmieniw
myll wedla, tam fel. y vmie|niw

fobie ceftu ktomu hradu, y gide.
25
||
mohl,
20
Tak
ftrawu geho obmyffluge.

A kdyz fe gemu vda | na gednu
horu przewelmi wyfoku
giti, wffed na drzewo, zdahby
vda naged-
horu pfewelmi wyfoku

wgiti, Wegde nadfewo, zdaby
kde mohl hrad ane|bo miefto
widieti. A patfe nawfe ftra- |
ny, y vzfe geden hrad wmofi
nu
15
fe 2) gemu
opiet pocze | bluditi plnee trzy

letha po tiech wyfokych a puftycb
horach, a | lew wzdiczky zanym,
wyfokych, A | lew wzdycky zanim, ftrawu gemu objmyfluge.
A kdyz
10
zhory na horu.
fobie czeftu k tomu hradu, y gide tam.
dny gide, y
wyffed gt 7. tiech puftich hor k
morzi puftev. | A ftoge nadmorzem,
pocze myftiti, kterak by
ktomu hradu mohl dogiti. A

newie|da gme mylli, poce mecem
ktomu hradu mohl przi'giti. A

newieda gmeho wymilliti, y pocze
pru tie rubati ; A lew

poce nahromadu | fmykati. A
tak vpleta fobie lefu firoku, |
kuolye a prutye | rubati a lew

nahromadu fmykati. y
vpletl geft fobie lefu ffyro|ku, a
wlozy gy nawodu y wfede. A wtu
chwili lew ftrawu honie | ob-
A kdyz
dni chodil, y
| kdyz patnadfte
wygide z | tiech puftych hor kmori puftemu. A | ftoge nadmorem, poce mylhti, kterak | by
patnaczte
meczem
kole
30
5)
wlozi nawodu y fede. A lew

wte chwili | ztrawu honie obmefka fe malo. Te|hda Brucwik,
meffka fe malo. Thedy brunczwik

chtie Iwa zbyti, odftrczy fe od |
chtie Iwa zbyti, y odftr|ci fe odbfehu. A wtu chwili lew, nefa |

35
nohama
dr|ze fe
lefy, y plowe dobru chwili. Bruc-
weprz
nohama drze fe
y plul dobru chwili. wida opiet
lew dwiema
|
') Pisaf pfipsal bu a Skrtnul Cernfi.
nad
fadkem.
Pisaf
pfiNapsano
')
')
psal aby gemu racii a ^kunul fiernfi.
') byti napsano
a wtu chwili lew, nefa

diwoky wuftech, rozhmewa
fe y wffkoczy po brunczwikowi; nefa
weprz wuftech, ledwy ze prze|dnima nohama dofkoczi. A tak
brzeha.
wepr diwoky wuftech, Rozhniewa

fe | y wfkoci po BrOcwikowi;
drze
weprz | wuftech, ledwy ze pfednima nohama | dofkoci. A tak
lew dwiema
1)
jiz na kraji. ') Pol. hole.
lefy,
')
Prvni
m napsano
nad puv.
/.
35
6b
Brunczwik, ze ho wzdy lew
wik opiet wida, ze wzdy lew

poniem || oftati nechce, I poce
gemu pomahati | fweliku nefnadnofti, Az gemu y nale]fu
pomoz. Tu opiet Brucwik we-
oftati
mu pomahati
fnadnofti,
domore nevpa|de. A iakz

fe obdrzal, ze domofe ne|vpadl, Wfak wzdycky vwodie
|
oimnadfte
lew
dohrdla
a gednak dotak
wte wodie
|
dni tak plo wiefe.

15
2o
f gednoho konce
a on
fdru-
Dewiet dni
de|wiet
dny
more
morze
s nimi
a dewiet nocy
fnimi pofwiet|lie hrafe,
A druhych dewiet dni a nocy
vwehke tmie mezy horami
kgedne
A kdyz
fe gemu
hofe pfi|geti,
zdaleka
fediel,
hor
mieft wygeli.
mezy
dny a noczy
horami
vzrze,
plamen. y dobyw mecze a podplynuw

podny, vderzi fylnu ranu,
ze ge v tie | kus y ako czlo wieczy hlawa. A
ta hora karbunculus prze-
welmi
czifta
byeffe;
od tee hory gt fwietifte,
tmawych
A kdyz fe kto-
tiech hor
wigely.
mu hradu bhziefe,
to fwietlo
az
tmawich
kdyz fe ktomu
a | mieft
Ale
hradu bhzifte, pocze fe

di|witi, ano rozhczne promieny
morfke okolo nieho byechu.
Hrad prewel|mi krafny bieffe,
ale nanym potwory morfke
Bruncwik: Bud zhe nebo dobfe,

mniet gefti natom hradie byti,
wffeczko biechu. y | wecze fam k fobie

Brunczwik: bud zle nebo dobre,
mnet geft na | tom hradle byti,
Poce | fe
diwiti, Ano rozhcne promieny mor|fke okolo nieho biechu.
40
dewiet noczy
hraffe,
przygede kgedne horze, z daleka

ano fe ta hora fwiti iako
iako
a ztiech
|
we-
fe wiedieli. kdyz
vda
ta hora Karbunku|hkus prewelmi cifta biefe ; A to fw|ietio

odte hory gim fwftiefe, Az
30 ztiech
v welike tmie
Dobuda mece, podgeda

podni, I vderi fylnu ranu,
ze gie vt;ne iako hlawu. A
lefu
A druhich dewiet
plamen.
7a
"
tak geden
druhemu vtonuti nedal.
,vzfe, ano ta hora fwieti
35
na
konce fediefe, A tak geden

drulhemu vtonuti nedadiefe.
heho
fe widiefe.
25
weliku ne-
ko|li fe obdrziel, wffak

wzdy v wodie
gednak do hrdla gednak dopa|fu fediffe. A tak wte wodie
ofmnaczte dny pluwal geft.
lew z gedno0 | koncze a on z druhe0
koh
gednak
a gemu
hku nebefpecznoft nnegifte, | tak

ze fe gedwa na te lefe obdrzal,
ze domorze neupadl.
a yakz
ze
pafu fediefe.
y pocze
Tu opiet BrunczwiK
pomuze.
h|ku nebezpecnoft gmiegiefe,

ze ledwa | nate lefe fe obdrzal,
10
nechcze,
hrad pfewelmi | krafny biefe,

naniem potwory | morfke
wfecko biechu. I wece kfo|bie
||
Bycht | miel newiem co trpieti. A

kdyz biefe | natom hradie, Tu gey
opiet wehky | ftrach podgide. Vzfe,
bych miel newiem czo trpieti. A

kdyz giz byeffe | natom hradie, tu
opiet gey wehky ftrach podgide. y
vzrze,
36
widiel, Gedny o gednom oczy
A niektere yako
A tak Brucwik
zwuk
podgimati, ano krzik
odnich welyky; Nebo gedni||
wygy, druzy wrczye, trzety fkuczye, 205b
tak fwev krali
fluzycz.
pocze Brunczwik z|piet
chtie
toho hradu fgiti.
poftupati,
y
wida to olibrius,
promluwy knev:
Brunczwicze, twe gmeo
dobrze wyem, Acz toho
fe
nepridalo mezy nami nikdy

w
nafich wlaftech, Gefto by taky clowiek mezy nami mohl
widien byti.
proto powohh
wnaffych wlaftech nikdy neprzihodilo,3) By ta-
gfy fem4)
kowy czlowiek mohl mezy nami

wuoleli
wieden byti. A protoz
fem powoli
Ale
wlafti wen
A on:
hrziechu
wygel,
tato
giz mi
y
po-
fe
przyneffti|affna
hoda
wecze kral
diege.
ma
ze
Jnami mufys wnu-
welyke nuze
prebywati. Awfak chcefli
Brunczwicze, wie|ziz to, ze
zy
Ohbrius
wiezyz,
hriechu ponuzy diege.
fwe
giz mi fe po-
prwe
|
|
wyfel,
wlafti
nuze?
prziffel czili
Brunczwik wecze
kraly mily!
wuoli gfem zfwe
owffem po
to
Brucwik wece:
owfem
fem prifel cili ponuzy,
chtie
mi powiez.
nami
rkp./ey.
rkp.
dwu
rkp.
dwu
przi przihoddo.
'
zalito.
Kr
Skrtnuto.
')
')
Pol. polowice.
')
Pol. rohate y.
Pol. hrdlowate.
')
mufyfs
')
35
Bruncz|wika
ftrach
7b
pocze
fy
30
Thedy
Czerwe.
rozhcnymi
tiemi
25
welbludowe, Gme iako hffky
hf-
ztoho hradu fgiti.

Wida to kral Olibryus, Kaze gemu predfe a pro|mluwi arka
takto: Ty Bruncwice, t|we gmeno
dobfe wiem. diwnieyfi wiecy (fe)
ftupa
nozie
gedne
mezy
2)
')
20
fe
fpima hlawa|ma, Gme

polowicze
polowicze ffediwe
iako
byle, Gme herbowate
Gme
potworami, Bude gey ftrach wehky podchazeti, Ano krik a

zwuk odnich | wehky, Ano gedni
wygi, druzy wrcie, | tfetie fkucie iako pfy, fwemu krali | tiem
fluziec. Y bude opackem po-
')

wida
ti,
15
ka crwene.
gine
mnozy rohati nadoczima,

Gme odwu hlawu,
wel|bludowe,
mnoho widiefe, Gedny oged|nom

oce A druhe ogedne noze, A
mnozy orozych nadocima
rohate,1) Mnohe | odwu hlawu,
Mnohe fepfyma hlawa|ma, Mnohe polowice fediwe a polo|wicy
biele, Mnohe hrbowate s) yako
hdi
A okolo nieho rozlic|nych hdi
10
wruku tohkez.
nazat,
przftuow na kazdey Noze

na ruku tohkes.
XVIII
A okolo neho mnoho rozhcznich
2)
ofmnad!fte
naprzed
')
toho mefta
Ohbrms miegiffe Otczi
Ohbryus miegiefe d|woge vfta

a dwoge oci nazad y napred,
a prftow nanohach nakazde
5
kral
ano
gmenem
ano kral toho h|radu
37
fe wgednu
w iec vwazati
w nuzy przebywati. a wffak chczefsli

fe w
me dcery
Affryky
kte-
doby|ti,
giz tfetie
draka Bazyhfka na-
raz mi gt wzata
leto od
5
hrad,
gemuz
napufte
rieka|gi
Arabia,
mofe odene trifta
mil: Wiez, zet chcy dopomocy

ktwe ze|mi a puftiti tie fkrze
neb | predtiem
biechu zelezna wra|ta,
Kterychzto mocen biefe ten
zelezna
10
wrata.
bylo lze Brunc|wikowi giti

nez fkrze ta wratta. Teh|dy flyfe to Brucwik, y wece krali: To|to
mi geft prwe diwno, ze newidaw |
mie. A to, iakoz
mluwis,
wnefnadne
wieod|ceri
mne
Awfak chcefcy
| poddawas.
li mi to fplni|ti, co mi fhbuges,

mne y gmenuges
20
chcyt fe oto pokufyti, | Wezma

napomoc pana boha fweho. | A
25
kral poce gemu wiec fhbowati

a B|runcwika welice ctiti. A
tfetie den ka|za Brucwik priprawiti korabec, Nak|teryzto
ftrawy pobraw, gefto by piet | miefiecow trwala, A wfeda felwem |
y pogede.
A kdyz prigide podten
welmi krafny, priwazaw

Korab y pogde a lew zanim.
A kdyz biechu vprwn ich wrat,
Tu vzfe dwe hroznych a vkru|t-
8 30 h||rad
nych
35
zwierat,
Ani naftrieber-
nych retiezech leziechu, ftfehuc toho hradu. Ta | zwierata

flula Monetrus. Owfem we hke
potwory biechu, Nebo kazde
miegie|fe
40
wi|ecz
a me
Rzikagy arabia,
napuftem morzi odene trzyfta |
mil: wiezyfs, zet chczy pomoczy
k twe zemie a puftiti tie fkrze
gemuz
zelezna
wrata,
hradem
Kral O|hbryus. A ginudy ne-
15
vwazati
dczery
affryky
dobyti, kteraz mi geft wzata trzietiho
letha od | draka bazyliffka nahrad,
gednu
hlawu
Tielo iako kuon
yako clowiek,
I a ocas iako
gichz to bieffe moczen ten

kral Ohbnus. a ginudij nebylo
lze Bru|czwikowi giti
nez fkrze ta wrata. Theda
wieczy Brunczwik krali: toto
mi gt nay prwe diwno, ze newidawffe
mriie, gmenugefs
A to, yakoz
wneznadne mie
wffak chczefs h
mie.
o dczerzi mluwifs,
wieczy poddawafs. a
to plniti, czoz mi fli|bugefs,
chczyt fe o to pokufyti, wezma
napomocz pana buoha fweho.
kral | pocze l) gev fhbowati
a geho
kaza
wehcze
cztiti.
trzeti den przy-
Brunczwik
|
korabecz, na ktery nabraw

ftrawy, aby mu za pyet miefyczuow | trwala, wfed felwem
prawiti
y gel geft. A kdyz przigel pod ten

hrad welrm krafny, | przywazaw
korab y ffel a lew za nym.
A kdyz Biechu v prwnich wrat,

tu vzrzy vkrutnich dwie
zwierzat, any na ftrzybernych
rzetizych lezichu, | ftrzehucz
toho hradu. Ta zwierziata
flula Monetrus. welyke
potwory Biechu, | Nebo kazda
hlawu iako czlok,
tielo yako kuon, oczas yako
miegiffe
')
V rkp.
napsdno
dvakrat.
38
fe
fe
Byeffe,
roztrhal.2)
tepru
wclika,
ftraffliwa
Genz
drukym.
vzrzewchu.
rkp.
druhym.
ruzirhal.
rkp.
rkp. Sidftorawe.
*)
opra-
hniewem
flowu Sidfforowe.4) Ta
zwierziata takowich frfty Byechu
A rohy yako
iako nedwied,
')
')
rkp.
trziefyffe.
Pol. fwady.
vzrzechu
zwierziata
takych frfti biechu

ne
dwied.
Ti rohy iako
yako
Puv. psano
hrad
Tu
zwierata
ze
owffe lew gemu wdieczen
ktfetiem wratom.
Pol. wrata.
nimi
tak druha wrata obdrzawffe,

trzietym wratom.
giedechu
tepruw ftrafliwych zwiefat

welikych, genz
flowiechu hkforaowe. Ta
veno;
prudcze,
gi|dechu
Tu vzfechu
dobyw mecze, pocze fe opiet

byti wehku chwili tak
Nebo ge opiet
(!)
35 fe,
na wodie iako na zemie.

tiemi opiet Brunczwik
pra ce miegiffe. Awffak
3)
Nebo ge opiet h niewem roztrhaffe a domofe vmieta;fe. A

tak dluha
wratta obdrzew-
tak
vdatne
Tu
lew wdiecen biefe,
geftit
')
owfem
barwy,
nawodie iako nazemi.

S kteryz||to Bruncwik opiet
pracy wehku m iegiefe. Awfak
dobyw mece, I poce fe | fnimi
opiet biti zawehku chwili
Tak | prudce, az fe hrad tfefiefe.
vdatne
Tu
czerwene
gme0 nez
fe
tak
nicz
geftit
To zwierze
Brany.
fe
nebogife
druhem
gedine
barwy,
podnes.
ten polozy a
vftane, theda
zwiere
')
nic gmeho,
geden
To
fe | brani.
fe
Tehdy ten polozi
vftane.
iako brzytwa. Ta zwierz
cerwene
40
kdyz (fe)
kym fwady, gednym
druhy
rohem fecze
nahrzbet polozy. A1) kdyz gemu
fkym fwa di,2) Tehdy gedniem rohem fece A dru5hy3)

nachfbet polozi. kdyz gemu
fe
tiem Rziekachu
fylneyffy,
Glato. kazde mielo dwa
rohy nadwa lokty dluha, oftra
a
kdyz
nebogi
30
dwie
druhym
25
kdyz v druhych
gidechu dale.
biechu, Opiet vzrze
vrat
tiem rie- |
kachu Glato. Kazde mielo dwa
rohy | dluha nadwa lokty, oftra
yako Britwa. | To zwiere y podnes,
ten
8b
gedno naprawa pole hnewy

druhe.
wehkymi roztrze
poto
wrata
obdrzawffe,
tak prwny
fe,
wehkymi A potom y druhe. A

tak ! prwa wratta 1) obdrzewfe,
y pogdu dale. | A kdyz vdruhych
wrat biechu, Opiet ] vzfechu
')

20
rozbiehna
mdleffe,
pan geho
dwe fylnych zwiefat;
15
trzefechu,
weffkern hrad hybaffe.

wyda to Brunczwik, dobuda fweho
mecze, mufky fe
nima oty
wrata tepyffe. Wyda to lew, ze
az fe
hniewiwe
zelwem,
4)
10
fylna bye-
welmi
mece, Muzfky fe fnimi ota

wrata tepie fe. Wida to lew, ze
pan geho mdly, Roz biehna fe,
roztrhne gedno napoly hni6|wy
ho
ta
chu. vzrzewffy Brunczwika
a/
chu,
fwmie.
hniewy fe zatrefiewefken hrad | hybafe.

Wida to Brucwik, dobuda fwe-
felwem,
bie-
Ta pfewelmi fylna
Ta vzfewfe Brucwika
fwinie.
chu.
rkp.
39
A zuby
diablowe miegie chu,
dyablowe miegichu a zuby

czerne iako konfke.
A kazde znich vfta 1)
przewehka mielo, ze
cerne yako konfti hnato|we

biechu vnich. A kazde znich
vfta
pfewehka miegiefe,
5 pogednu
ge den pohltiefe
A prefmofe
Tiech
zwierata mor-
plowiefe.
zwierat wfech
10
ze
fka y zemfka fe gich bachu;

Snimizto 1) | opiet vbohy Brucwik ciniti miegie|fe. wfak
fka y morfka fe Bachu;

s nimizto | fe Brunczwik miegifle
byti. Wffak bohu fe
bohu fe poruciw, y bude fe

fnimi biti tak prudce, ze
poruczyw, y byl fe geft

s nimi | Tak prudcze, ze
zwuk v morfkych zatokach
zwuk vmor;fkych zatokach

flyfiechu. Ale poh|riechu! by
15 Iwa nebylo a boha
napfed, |
Byloby giz namale zdrawie
Bruc wikowa. Tu fwu wfecku

fylu febraw
lew,
poce
fe
fnimi prudce biti a ge | rozno

trhati, tak ze gim boh pomoz,
ze 1 wfecky lew roztrhafe. A tak
9 dobyw||fe wfech wrat, Gidechu
20
dopraweho h|radu. Tu owfem

krafy mnoho widie chu, Ale
25
pogednu czlowieka pohltilo.

Tiech |
zwierziatwfeczkagma zwierziata zem-
flyffechu. ale pohrziechu 1 | | By

Buoha Naprzed a Iwa Nebylo,
Byloby giz na male zdrawie
Bruncz|wikowa. tu lew wffeczku fwu
fylu febraw, y pocze fe
s nimi welmi | byti a ge ruzno
trhati, tak ze gim buoh pomoz,
ze wffeczky lew
nebyeffe.
naniem
Newiedieffi.
A kdyz
az popas,
oftatek
hadowi dwa ocafowe vnie |

biechu. Ta vzfewfi Brucwi35 ka y wece:
| Mladenecku
mily ! Tu 2) fe diw naddiwy )
ftall Powiez, kterak fy fe fem
doftal? | Brucwik wece: Affryko panno milal | Otec twog
ten mie pofjlal a fhbil raie fkrze wratta zelezna
40 Olibryus
pu|ftiti, gefth
')
V rkp.
ze
tebe budu
Sninizto.
') Pol.
A tak
Byeffe,
Strziebra a zlata tu dofti

Gmeho nicz
A kdyz
przigidechu Na ten pallacz,

vzrze Brunczwik pannu welmi
krafnu. | gegy hlawa a
Rucze az do pafu, a oczafowe
prigidechu nageden palac, |

30 vzre Brucwik pannu prewelmi kraf|nu. hlawa gegie
a ruce
roztrha.
mnoho wiediechu, ale

ziadneho Czlowieka naniem
zadneho clowieka nauiem |

nebiefe. Striebra, zlatta dofti
naniem | biefe, Ale gineho nic
newi|diefe.
dobywffe wffech wrat, Gydechu

dopraweho hradu. | Tu krafy
hadowy dwa myefto noh | v nye

Byechu. Ona vzrzewffy Brunczwika
y wecze: Mladeneczku |
mily! tu fe diw nad dywij
powiez mi, kterak gfy fe fem
Brunczwicze? Affryko,2)
panno milal Otecz twug
ftal
do|ftal,
Olibnus | ten mie gt fem pofial a flybil mi fkrze wrata zelezna popufti|ti,
to.
geftly
ze
') V rkp. vfta

') Ko zalito.
tebe budu
\ kazda
znich
vfla.
206a
40
Affryka panO mily Brucwicel
miel
bych radiegi fe kazala
fewffenn
ftie-
rozhcznymi
a morfkymi a) potworami.
mily
Brunczwicze, powiez
prO|toz,
mi, Spy ly ta zwierzata v prwnich |
(!)
brunczwicze
a
Slyfewfi to
pogedu.
gey wedle
gewffe
wecze
gey ob-
ge
placzem
febe,
pocze
Bruncwice mi-
wece:
nan
gey po|dle febe, Obgewfi gey f-
hlediecze
welmi milowati. a pozadiwffe
Mily Brunczwicze
fkayz geho naprawy pa lec

wzieti. Ten prften ma ctif-
geho
3)
nemeff kay
na prawy palecz
prftu,
Nakazdem
nicz nefpomuz proti taNato

Nebo otecz mflg
|
kowe fyle.
nyekohko tyficzuow nalozyl,
rkp.
morfkynni.
Nefuadnatnal.
rkp. poczmu.
mel fto prftenuw
')
tificow nalozil,
biti,
Ten prften ma XXIIII

muzuw fylii. Ale
nicz prcti tov neny! by takowich
muzow fyly. Ale

| By miel tako-
niekoliko
podgimati
a na tie pocznu
nato
bude kdery ftrach
wzeti.
nic toho neniel
wych fto prftenow na | kazdem

prftu, Nict nefpomoz proti | takowe fyhe; nebot gefti otec mog
kdyz nechczefs bezemne

profim
giti, Nat prften muog
tie
tebe poni nato, kdyz
;
ly! Kdyz nechcefs be'zemne

giti, Nat prften mog; A pro- |
fym tebe, pomni nato, kdyz tie
bude | ktery ftrach podgimati
a natie pocnu | biti, neme-
miedcyt;ma
40
tohoto hradu ne-
kdyz geft to fflyffala panna,.
*)
35
Bez tebe
pogedu.
zle nebo dobre,
hlediecy nan I poce geho |

welmi milowati. A pofadiwfi
placem
30
ftan fe wuole buozy,
25
panna,
Bud ia ziw nebo mrtew,

Staii fe | wole bozie, zhe neb dobfe,
Beztebet zto]hoto hradu ne-

20
brunczwik
diekugi.
wecze: Affnco panno mila!
Bud ia ziw nebo mrtew,
gemu
A k|terak mie gefti chowal,

tak gemu diekugi. Brucwik
wece: Affryko, panno | mila!
me.
hradu
mily, berziffe
otczy memu po wiez, ze lem zdrawa,
kterak mne chowal, tak
zdrawie
otcy memu
a powiez
pano
mila! y cwfem fpie | a fpatit
budu. Pana wece: Kdyzt f pie,
Brucwice mily, beriz fe fhradu | |
9b
trogich wrat, ze fy fem

tak fnadno przyffel
pronie
Wiecze
Affnco
panno
Bru|czwik:
mila! owffemt fpye
fpati
Panna wecze: kdyz fpye,
budu.
cwik we'ce. Affryko
15
byti
nezh s tiemito
biti nez ftiemi
potworami. A protoz, mily Brun|cwice, powiez

mi, Spieh ta zwiefata | vpfednich trogich wrat, Zes fem
p|ro mie tak fnadnie wfel? Brurozhcnymi
10
radiege
mi fewfemi
')
Nefnadnat ') geft wiecz to. by

fylu ty|ficze muozuow, geflcziet bych fe kazala s nimi
By ty
miel | fylu tifice muzow, Gehoz toho byti ne:inoz, Geftiet
geft to wiec.
nefnadnat
na wece:
moczy dobyti. affnca panna

wiecze: | O mily Brunczwiczef
mocy dobyti.
rkp.
41
chtie m ne zafe dobyti, nic tomu
chtie
Kterak ty pak
fam 1) gediny ch ces mne dobyti
zly newierny Otce! mohls mie
temef lam nafwem | hradie
nemoh
nemohl
vci|niti.
zahubiti,
ku
nez fy mi tu weli-
zaloft obnowil! Nebo hled

m|og mily Brucwice,
tiechto mych zla tiych paffow.
|
a wiz,
10
10
az do
hfkus tiemi
15
zlatych pafuow.
oczafy hadowe me
nohy obkhczyli az do pafu.
a Nakaz dy den odpoledne
Ted
pak
hady obklicuge
celu noc

hodiny y lezi namem | lonie

donefporow. Gineho nic nez
az
fenu to vtiefenie
25
ledne
panna
| a
krafna bez tiech haduow gfem

A tot ma za obyczeg, ze fe | przywali kemne fpoledne trzy
|
ma. a pfef-
hodyni y lezy az do neffporuow

luonie. Gmeho nicz nez
namem
femnu
to vtiefieme
ma. a przes
puol hodyni, nebozcziczku! nepuogdefs ly przycz, twe fe horze a [

twa Bieda poczne. Wfta Brunczwik
cwik poce fe panu bohu modhti, |

aby gemu ztiech hroz racil fpomocnik byti. A kdyz prichaziefe
ktomu cafu, | Drak Bazylifkus
y pocze
fe wfwe
fpe|luce,
Az
fe we-
fkeren hrad trefiefe. Te|hdy

panna wece: Pomni
Affryka
nepoftupay! giz mafs wtakowem | nebezpecenftwi byti, yakehos fy ni|kdy neflychal ani
widal. A wtu do|bu krik, fkok
a pifk odhadow wzen|de, ze
fe,
kdyzby ctiri trubaci naram| trubili, proten krik a

pifk hadow | trubenie by neflylel. A kdyz powa|li fe fewfech ftran mnozftwie hadow
nie
40
czifta
puol ho|diny, neboztiku ! nepogdefh pryc, twe | fe hore a

twa bieda pocne.e Wftaw Bru-
30 hne
35
206b
Muog pan Bafihfcus tiemi | Hady obkliczuge

mie, a pak czelu nocz az do po-
ledne
20
dwa
az do weczera
mog pan Bazy-
| az dopoopiet cifta panna a

k|rafna Beztiech hadow fem.
A tot ma | zaobyceg, zet priwali fe kemnie f | poledne tri
mie,
mug mily brunczwicze,
Tiech mych
den odpoledne
wecera
Kterak ty pak,
gfa fam gedmy, chczefs mie dobyti? |
O zly newierny otczel mohl fy mie
temierz fam na fwem hradie |
zahubyti nez fy mi tu wehku
zaloft obnowil! Nebo pohled
vczmiti.
a | wiez,
Ted dwa hadowa ocafy me

nohy obklicili az dopafu. ||
Tot nakazdy
mie zafe dobyti, Nycz tov
')
U Pol. schazi.
aby
(fe) panu modliti,

gemu z tiech hruoz raczil fpo-
A kdyz
moczy.
ktov
Czafu,
przychazyeffe
drak Bafilifcus
hne fe wte fwe gefkynie, az fe we-
ffk|ern hrad trzefyffe. Thedy

panna affnca wecze: pomni
fe a | nepoftupayl gyz mafs wtakem
nebefpeczenftwie
byti, ia kehoz
nikdy
neflychal
ani
gfy
A w tu chwile wzeyde
| krzik,
pyfkanie, zwuk od hadow, ze
kdy by cztyrzy trubaczy welmi |
fylnie trubili, pro ten pifk a zwuk
wyediel.
bylby gych neflychal. A |

kdyz ') fe powah fewffech
ftran mnoftwie haduow
')
Kd
zalito.
42
10b
a geftierow
wehkych a ginych
potwor gedowatych, Chtiece
Brucwika v|biti, Tu fe gim
Brucwik poce fwym | mecem
a Geffcierow | welikych a gmych

potwor Gedowatych, chtycze
Brunczwika vbiti, | tu fe gim
Brunczwik pocze Braniti fwym
muzfky braniti,
ze podefie-
meczem,
ti||gednu
poce pretinati.
pocze
ranu
ciem to
gich
wiece
Tiem gich wiece | pribywafe.

druzy tlufti yakozto | bfewna
10
15
A druzy
biechu,
diabel|fkymi hlaffy kriciechu. Bruncwik

nato nic nedbafe, Ale muzfky
f | nimi poftihafe, A dopafu
wgedu b rodiefe ; Awfak gemu
nic nefkodie fe.
przybywalo,
drzuzy tlufty yakzto brzewno,
fe
ge pfewel-
Okny | fhradu dolow metafe. wida to Ba|zyhfkus, ze geho fluhy zmordowachu, Tepruw fe fam hne hnieGenerated for juliaddo (University of Pennsylvania) on 2015-09-16 20:59 GMT / http://hdl.handle.net/2027/hvd.hnywny
we hkymi, chtie
po-
gich
Podzlalttu korunu po| drelink,
mftiti.
a
25
ofmnadfte
miegiefe
obnozi hadowych,
oca|fow
a to
druzy diabelfkymi
hlafy krziczechu. BrQ|nczwik
nato nicz netbaffe, ale fe mufky
s
nimi
po(tyk)affe
gedu
1)
prodiffe,
az
do
tak
lew ge przewelmi
trhaffe
methaftc.
|
okni
hradu
wyda
To drak Bazihfcus,
fluhy geho mordowaffe,

tepru fe fam hniewy
welikimi chtie gich poze
o|ftrych a gedowatych, ze gednu

ranu | bfcwno tlufte premrfkowal. Tut | owfem tepruw vbohy
oftrzych, ze gednu ranu

welike brzcwno przefckawaffe.
Brucwik fhe
Brunczwik welike horze

miegiffe. Silnie gci drak raniffe, | Az 4) k zemi czaftokrat
miegiefe.
| wehke hore
Sylnie gey drak ra-
Az
30 niefe,
nafwu
kzemi caftokrat |
twaf padafe, a lew gey
Tu
zaftupowafe.
fe
fnim
fylnie
pafu
mfhti, podzlatu 2) korunu le

powah Tlufty yako drejling.3)
oczafuow
a miegiffe ofmnaczte
a obnozy hadowych, a to tak
wah fe tlufty yako
mi trhafe,
20 wy
tiem gich wiecze
1)
Lew
Gednu ranu przetmati.

czim gych wiecze byi,
bfgfefe,
po padefati
ze
Tu
v bogy
tepra
na fwu twarz padaffe,

zaftupo waffe.
Tut
a lew
gey
fe s tiem drakem
BazyhBruc|wik z huru
te|piefe. Brucwik wzhoru wfta,
ffkem fylnie tepyffc.
Iwowi | pomoze, A tak gcdcn

druhemu w|iernie pomahafe.
k Iwowi pobiczie,
Odnefporow
Od ncffporuw czelu nocz az do po-
wfta,
35
ledne
fnim
az dopo-
celu noc
fe tepie|chu,
Ale
zdrake dofh ciniti miegie|chu.

Brucwik giz wefken krwaw | |
*i
Pisaf napsal druhzy
a h Skrtnul.
druhemQ
ledne
tak geden
pomahaffe.
wier|nie
snim
fe te|pyechu.
Brunczwik giz weffken krwawy

')
Cast
zavorkach necitelna.
') V rkp. je tefika nad
V rkp. psdzlata.
')
druh^msloupeCkem
pismene . ') Vrkp.^4.
43
11
biefe, wehku
|
zaloftiemi
okolo
trhati.
wehce,
welikymi
y pocze fe s
drakem prudcze biti a oca|fy
okolo neho rubati a hnewy
zarzwa welmi,
z-
A ocafy
a hniewie
trhal,
zdra-
obnoze
wfec-ky
fe
poce
prudce biti
i.ieho rubati
drakem
weliku mdlobu na | zemi

letyeffe. Wyda to lew, ze pan giz
leziffe, zalofftiemi we|likimi
to lew, ze pan
leziefe,
zafwafe
5
mdlobu nazemi
Wida
letiefe.
10
wzhoru wfkociefe, y budeta fe

tepruw | oba vdatnie f drakem
biti, neb gich
15

giz nemiel
gey
chu,2)
Az
pramenowe
znieho
roztrhas) |
yako zdrylmka gedu fhradu pla|wachu. A kdyz drak zabit biefe, B:rucwik odwehkych
le tiefe.
Tri dni
z |
az znieho
prameno we
od wehkych ran
Bieffe,
zemi
letiffe.
Brunczwik
Trzy dny
tri nocy flowa nepro[mluwiefe,4)

A lew wzdycky | nadniem 4) zaloftiwie ftafe. Affryka | panna
trzy noczy flowa nepromluwil,
zelefe a fmut nie

nadnim ftala y fediela. Newie-
welmi geho zeleffe | a fmutnie

nad nim ftaffe. Newieda
da lew, co tomu
vciniti,
fhjradu pokofeni 5) biezeti.

Nakopaw | korenie, wuftech
prinefe panu fwe|mu. Tu pana
lekarftwie vcini ge mu. Wdewieti dnech gey hogiefe a | po-
o na obgemfi
Tiem
')
nemeffka
hradu po korzenie biezieti.
Narzyw korzenie, wuftech
vcziniti,
a pa na affrica
2)
gemu,
ze gey w
dewyeti dnech zho gi. A potom

Brunczwik k tce panie wecze:
:
radoftnie giti. A
Bruncwika wccc :
V rkp. biefa. -- ') Druh6 r nadepsano.
rkp. pramenonowe.
') V rkp.
')
CSst v zavorkdch
nepro'(mieniefe)mluwiefi3;
Skrtnuta. ') ,/nadepsano; Pol. na niem.
') Za slovem tim jest w\ Skrtnuto.
207
panna
przynefe,
dobfe gift bud, naymileyfi mog B runcwice ! zet ftebu
Affnka
lekarzftwie vczmi
Nuze, Affry'ko
panno mila!
Wies, zet fem miel | protie weliHb35ke nefnaze. Protoz nemefkayz
fwemu
ftaffe.
lew, czo tomu

z
30 tom
Kotcy
||
lew nad nim wzdy zialo-
ftiwie
nemefka
prewelmi zdraw biefe. A

k dyz Brucwik te panny prewelmi ne fnadnie dobyl, I wece
iako potokowe teczyechu.

A kdyz drak zabit
vvelmi geho
25
draka
tepru vdatnie s drakem

tepiechu, Nb gich giz | nemohl czim
ramti. a Na kufy gey roztrhachu,
cim
A nakufy
ran kzemi
20
raniti.
obnozye
z vfteczky
obtrhal Byeffc. l) Brunczwik

s wehkymi boleftmi a wffak
huoru fkoczy, y tu (fe)
ka obtrhal biefe.1) B|rucwik

fwehkymi boleftmi Awfak |
Nuze, afryko pano mila!

Mielt fem protie welike
protoz nemeffkay
k otczy fwev | radoftme geti.
nefnazc.
ona obgcwffe Brunczwika
wecze:
Naymileyffy | muog
Brunczwiczel Chczy
o
')
uczimti.
rkp. napsano
dvakrat.
')
V rkp.
44
chcy wefehe ge|ti. A tak nabrawfe ftriebra, zlatta, draheho

kamenie a klenotow zaniekohko tificow, y pogedu kkrali
5
fkuce:
Krah mily! Brucwik y

drahu
1)
d|ceru prigel a
Kral wehftogit predhradem.
|
wefele
s tebu
A tak
geti.
na-
brawffe ftrz]iebra a zlata a drahe0

kamenye a klenotow za nykohko
tifyczuow, | y ffty fu k kraly. A kdyz
gfu przygely k hradu, kral welikymi
ftwu
kymi radoftiemi dolow po|biea proti

fwe | dceri, Da gim miloftiwe
ze proti Brucwikowi
10
witanie a f|ka: Zdraw bud,

Brucwice fynu milyl | diekugit.
wiezyz, zet chcy fwu dceru | y
wfecko fwe zbozie dati. Tu Bru15
c|wik, ac nerad, wfak priwoli.

A k|dyz fni biefe niekohko
caiow, wzdy | oto myfhl, kterakby mohl kfwe ze|mi prigi-

ti. Tehdy
20
25
gemu.
30
12a
35
vda fe gemu ge|dnu
chwili ftu pannu nanocleh |

wgiti. I nahledne dogednoho
fta|reho fklepu, Vzri geden
mec wel|mi ftary bezgilce, wygma gey bu|de ohledowati, ano naramnie oft|ry, y fhbi fe
fegma
gilce
zfweho
radoffciemi pobi]effe
Brunczwicze fynu mily !

Wieziz, zet chczy fwu dczeru dati y |
wffeczko fwe zbozle. A ktomu Brunprzywoli.
nyekohko
czafuow, wzdy o to myflil, kterak
by do fwe zemie mohl przigiti.
czwik,
acz nerad,
A kdyz
y vda
chwih
sni biefle
gemu
| fe
s tu
gednu
pannu
na noczleh
giti. y Nahledl
do gednoho
y vzrze 1) geden
fklepu
fta|reho
mecz welmi ftary bez gilczuow, a wyniaw gey pocze | ohledowati, ano
oftry naranie, y flibi fe
gemu.
on feyma
mece, y sftrci naii a wdie|ge
mecze
gey dofwych noznic a fwog
nozniecz gey wenda

do fklepu.
dofk|lepu polozi y lehne. A

kdyz bude | te panny ptati, Ya-
doluow
proti Brunczwikowy a proti

fwe dczerzy y da gev miloftiwe
wytanie rzka: zdraw bud,
gilcze z fweho
a dofwich
y ftrczy nan
2)
a fwog
ky by to mec byl||wtom fklepu,

A ona vflyfewfi, ze o | meci
mluwi, wftawfi welmi rano
Ona to vff|lyflawffe, ze on
mluwy, wfta welmi rano,
y za|mkne fklep nadewiet

zamkow y le|hne podle nieho
zamkla fklep Nadewied |

zamkuow y lehla zafe podle
y wece: Diwna to | opiet wiec,

Kterak fy ten mec wid iel, Ano
niekohko fet leth zadna |
muzfka hlawa toho mece newi-
y wecze: Dywno mi gt ta | wiecz,

kterak fy ty ten mecz wiediel, ano
omecze
Brunczwika
40
diela.
Aby ty wiediel,
mec mocy ma,
')
tomu
co ten
by fe po-
nyekohko leth zadna

mufka hlawa ge0 | newidiela.
kdy by ty wiediel, czo ten
mecz
')
mnoho moczy ma, tomii by fe

V rkp. vrze. ') V rkp. wonda.
45
diwil. Brucwik wece: | Panno

! mozes mi dobfe powie- |
dieti ; wfak gey 1) mafs wfwe
mila
mocy.
5
chces
A|ffryka
zwiedieti,
wece: Kdyz to
\
Ten
mec ma
podi|wil. Brunczwik wecze: Panno

mila! muozefs mi powiedieti;
wffak gey { mafs w fwe moczy.
Panna affnca wecze: kdyz
zwiedieti, powymt.
chczefs
Ten
mecz
10
tyto moczy, kdyz by geho z noznicz

potrhal a Rzecl:1) hlawa | gedna,
fto tificz
defet, dwadczeti, trziczeti,
hned by okam|zeni wfecky

hlawy dolow lkakali. | Brucwik poce fe tomu fmieti,
Aw|fak fobie to namyfl we-
by doluow hlawy
Brunczwik
A kdyz
zme.
15
gednu
prawdu zwic-
fmieti,
to fobie na myfl wze.
wfem
prwnym potwora hlawy

doluo w ! a hnedky bie ffe : wokamffeny
hlawy fkakaly, czoz
de tepruw prawdu wie|dieti.

A poniekollko dnech, kdy Kral
gich tu bieffe. A on ge rychle

domorze v|metal
a tak zwiedie prawdu.
Potom po male czafu, kdyz kral fe
dolow!
A yhned okam
zeni
hlawy fkakagi, coz

gich | tu biefe. A on wrychlofti domofe ge | vmetal, y bu||
wffemi
12b
30
Ohbryus3) zaftolem fewfemi fediefe, | Pfiftupil Brucwfk, wytrhna mec y we|ce: Nuz, mily
za ftolem
meci! Tiemto
meczimfloyl|Tiemtopotworamykrali
fe pany wffem hlawy duoluow
potworam | y krah
hlawy dolow fkakay|te!
fepany
Wytrze Brunczwik
mecz y wecze: Nuz, mily
fkakayte!
hlawy | gim fkakachu. Tu Bruncwik nabera | Tlumokow niekohko Striebra, zlat|ta, draheho
doluow fkakachu. Tu Bruncz
a
s
opraveno
k.
Pol. prigedu.
tlumokuow zlata
')
Ohberyus.
nad fddkou.
Pol.
zaniekohkonad|fte
Odemkna zelezna wrat|ta,
feda felwem a Ibozim nakorab
hlawy
draheho
kamenie za nykohko mnoho
tificzuow,
odmekl zelezna wrata,
tiem zbozim na korab
wfed felwem
')
kamenie
Tificow,
nabr|aw
wflem
(!)
A hnedky wokamffenie
')
35
fedieffe,
A yhned okamzeni wfecky
')

fkakaly.
iako by mecz ohledal,

a potrna geho z noznicz |
rzekl: Nuz, tiemto meczem
dieti, yako by mec oh|ledowal,
25
tomu
poto geden | Czas ty potwory

morfke przyffly bily dokoniatky. Dofah Brunczwik
mecze, | Chtie prawdu zwiedieti,
I wece potrhna geho znoznic: Nuz, tiemto mecem

prwnim pot|woram hlawy
hnedky
doluowl
hlaw
fe pocze
ty po-
twory morfke prigdu 2) do

koniaty, Brucwik dofah
mece chtie
20
ma
ty mocy, kdyz by geho | znoznic

potrhl a rekl: Hlawa ged|na,
defet, dwadceti, tridceti, Ti- |
fic hl|aw dolow fkakayte!
46
daleko
gezdiefe,
|
fto|ge poce
fe tomu
diwati.
prebywati.
druzy tanczugi
iakz
Pfi-
fy pak
y poda Brucwikowi
ruky y f pali gey wehce. A wize | dobfe nenic, I

mece
y die: Nuz, | topotrhna
y kterak fy fem prziftel
| nas? a yakz fy pak

kohvick przyffel, tobiet geft
tanczowati a zde s nami |
przebywati.
Brunczwi-
podawffe
kowy
rucze y fpali gei welmi. Wida to
Bru czwik, zie opiet dobrze neny,
muto
potrna mecze y dye: Nuz, tomuto

prwnemu | hlawa doluow fkocz!
ge|mu fkociU
a hncdky fe tak ftalo.
wece|chu mnozy:
Obruncwice! Tiem
na|fich ruku
nevgdes! Tobiet gefti fna|mi
hlawa
dohe,
Widucz to zaftupowe, ze |
hlawa dole, Mnozy z nich weczechu
O brunczwiczel tiem naffych ruku
neugdefs! tobiet gt znami
tancowati A fnami natiechto

konich | gezditi.' Neb to biechu
Tanczowati 2) a
konich gezditi.
Azmodeowe dia|beIfti a tu fe
muciechu. Wida Brunc|wik, ano
gey nutie, Dobude opiet me|ce
y wece: Nuz, tiemto wfem dia-
azmodeowee diabli
blom
hlawy dolowU
Tu opiet
dia|blom hlawy fkakagi

dolow. A on o|piet feIwem wfeda
wkorab y pogede . A kdyz opiet
wfem
40
febu. Stoge
mezy
prwniemu hlawa dolow

A yhned fe tak fta1325lo. Widu cc to zaftupowe, ze
35
brunczwicze
da giz opiet,
30
welika wefelee
| a
Bruncwik
y pocze fe tov diwati. Theda | przida
geden z nich wecze gemfi: O
| znich y wece: O,
Bruncwice! kterak fy | fem pfi-
nas?
mnoho zaftupuow
na konych, ano gedni koly,
geden
fel mezy
20
tu vzrze
magy
kohwiek prifel, Tobiet geft fnami

tancowati a wiecnie fnami zde
y chtie
zwiedieti, czo by to by'o, gide 1)
na ten oftrow. A kdyz tam przi'gide,
zpywanie.
Bruncwik
febu.
y vflifte
Bubnowanie y rozhczne
trubenye,
A kdyz
o|ftrow.
y gel | prycz. A kdyz opiet po morzi

daleko gezdiffe, y vda fe gemu mimo
207b
gedcn | | Oftrow geti, genz flul
Trypatrita.
Tu vzfel
magi mezy
gide
15
gemu
mi-
tam primnoho
zaftupow
|
kolc,
nakoniech, Ano ge|dni
druzy tancugi a welike wc|fele
naten
gide,
10
Vda
fe
oftrow geti. A ten

oftrow flul Try|partita. Vflyfe
Trubenie, Bubnowa|nie a rozlicne zpiewanie. A chtie to
z wiedieti,
co by to bylo, Gide
mo geden
A kdyz opiet pomori
pogede.
namori bude bluditi, wz dy cekage, zdaby mohl kfwym wlaft'em

kdy prigeti, Patnadfte nedieli |
mucziechu.
s nami
|
Wyda
:
|
natiechto
to biechu
a tu
fe
to Bruczwik,
ano
gey nflti, dobyw mecze y

wecze: Nuz, tiemto wiTem diablom
hla|wy doluow! Tu opiet tiem
wffem diablom fkakah hlawy
doluow.
on opiet wfede w korab
s felwem a gel geft prycz.
A opiet geft
namorze bludil patnafte
3)
nediely. tu fe gemu opiet

') cz zalito.
') V rkp. gtda.
) V rkp.
patnaftne.
47
Tu fe opiet gemu pfewelbude ftyfkati, A wtom ftyfkani vz|fe miefto welmi Krafne,
bludiefe.
mi
I wgide
ftie
10
odzlatta
draheho
kamenie, Ze za|fe odnieho defet mil namori pochazie|fe. Tu
Bruncwik priplowe Kniemu |
ano fe fwie;ti
bude
fti, piti dofti;
13b
neho
mieftie

Gednezt pomalle
20
wnem
trubace,
trubacze,
do toho miefta gelo.

A to biechu aftryolowe, to gt
newidoczy, genz w tom
tizto zlowido cy, kterizto wtom

mieftie pfebywachu. | Tu opiet
Bruncwik znamenaw, ze ! do-
1) [
przebywali. znamenaw
opiet Brucwik, | ze dobrze
neny, a proto mezy nimi
pocze choditi. Oni weczechu
mieftie
bfe nenie, Wfakz mezy nimi

poce | choditi. Tehdy gedni k30
gyefti
Gednoft pomale chwili vflyffe

bflbeniky, ano naramne
welmi trubye, a woyfko
ano na-
ramnie trubie, A wogfka po |

wogfku dotoho miefta gediechu.
neb | to biechu Aftryolowe, to25
y chodiffe
gydla w kuchynich
dofti | nachyftano. tomu fe Brucwik
welmi diwiffe, ze zadneho
wtom mieftie ne|widiel.
byechu
newidiefe.
nebylo.
chwili vflyfe
Bubenniky,1)
duom od domfl, ano wffudy

piti dofti; Stolowe kryti
gie-
wtom
Tu
Miefto to flulo Egbatams.

przekrafne domowe wto mieftie
bie chu, ale zadneho czlowieka
giedla wkuchyn:ch j
dofti nachyftano. Tomu fe Brucwik || pfewelmi diwiefe, ze zadftachu
mil wzchaziffe.
do miefta.
choditi
| Ano wffudy
Stolowe kryti
welmi krafne,
od zlata a od draheho
zarzi od neho po morze
Brucwik przyplul y wgide
wmie-
duom oddomu,
15
defeth
Pfe|krafni domowe wtom mieftie

biechu, | Ale zadneho clowieka
ne biefe.
ze
kamenie,
biefe, genz flulo Egbatanys,
wniem
welmi
ftyfkaffe. y
vzlrzy miefto
ano fe fwyeti
A kdyz
domiefta.
niemu wecechu: Brucwiku

neboztiku! powiez, kte rak fy fe
fem doftal?c A on wece: Iakz | fem
koli prifel, wiem, zet fe was | nebo-
gemu:
Brunczwiku
kerak gfy
nebozcziku! powiez,
fem doftal?
a on
wecze:
fe
wyem,
ze fe was nebogim, iakz fem kolwiek

mezy
gim.
oni
vchytiwle gey y po-
predfweho pana Aftryolla. |

Tehdy Aftryollus wece: Bruncwicel | nebo mi flib zde fnami byti
wedu
35
wiecnie,
neb tie Kazi naohni-
wy kuon wfa|diti,
A tak wiec-
Brucwik wece: Newierny Aft;ryolle!
nie budes
40
naniem
') Pol. Bubeniky.
ho;feti.
was prziffel.
Thedy
wedli przed fweho

kteryzto wecze:
ony vchiti|wffe
gey y
pana
Aftryola,
Nebo nam flib | zde s nami byti

wiecznie, nebo tie kazi na ohniewy
kuon wfaditi, a tak | wiecznie
naniem budefs horzeti. Wecze
Brunczwik:
')
Newierny aftryole!
V rkp. narawne.
Twet
hruze ncbogim; doufamt

ia fwe" buohu, poniewadz mi
z welykych ftrachuow | pomohl a z
hrozy nebogim ; do vffamt

ia fwemu bohu, poniewadz | mi
fwehkych ftrachow a fnebezpec- |
nofti racil pomocy. Geftiet geho
5
twet
fe
budes. Tehdy
odtawad take pomuoz. A ty zly

aftry|ole, tys toho zafluzyl, ty
Aftry-
ollus wece: Hrdes myfli! Awfak

14aiotwe hrdofti pokufym. I kaza
kuoii ohniwy priwefti. A | Brucwika, prifkociwfe ctifi, budu
fe
nim trhati,
chtiece
teri kuon w|iaditi.

15

20
Tehda Brun-
meffkati, potrna mecze

y wecze: Nuz, tiem |
cztyrzem hlawy doluow! a hnedky
hlawy fkakachu. y przyfkoczy lew
hnedky | gc roztrha. Wyda to aftnolus,
dele
lew
yhned ge roztrha. To wida Aftryollus, ze | nenie klam, Pokrikne nagedno wo gfko. Tu

gey welikymi
niekoliko
wece:
tific
Nuz,
kriky obfuchu |
Opiet Brucwik
dwadcet muzow,
wecze
kuon ohniwy przywcfti, a

przyf;koczywffe cztirze poczechu
fe s Brunczwikem trhati, chtycze geho
naten kuon | wfaditi. Nemoha
Brunczwik
gey na-
A prifkociw
mafs tu byti a budefs.
aftryolus: hrdes myfli! | a wffak

twe hrdofti pokuffym. y kazal
cwik nemoha de le mefkati, Potrhne mec y wece: Nuz, | tiemto

ctifom hlawy dolowU A yhned |
hlawy fkocic.
ze mi
nebezpeczenftwie,
f|wate milofti dovfam, zet mi

odtudto | take pomoz. A ty zly
Aftryolle, tys | toho zafluzil, Ty
mafs tu byti
| fe
pokrzykne
na gedno woy fko. tu gey s welykymi
krzyky obklyczychu
nyekohko tifyczuow. Opiet | Brunczwik
ze neny klamu,
nuz
wecze: Nuz
XX
muzom,
Nuz
XXX,
Nuz
25
nuz
tridcet,
dolow!
fto tific hlawy
A yhned taky
odhlaw wznide,
zemie
ollus,
30
fe
Wida
trefiefe.
|
az
fto, Nuz tyfycze hlaw
wfec ka
to Aftry-
ano zlie, y wece: Pomni
mily Bruc|wice ! Pomni fe

profweho boha a f|choway mec!
Shbugit tie dotwe zemie
donefti, Gedine nemordug wiece! Te|hdy Brucwik wece: y
fe,
35 owfem
vcinim,
Tot pro
fweho
pro | fweho buoha a zchoway mecz!

flibugi tie do twe zcmic
dowefti, gedno | nemorduy wyecze!
Thedy Brunczwik wecze:
Boha
Owffemt
ale ne protie, Ge|fth

co flibuges, be-
vczynym,
ftrachu y bezvrazu
40
Boha
ale ne pro tie, geftly

beze-
wffeho ftrachu a vrazu
coz mam y fe-
dome zemie prijnefti.

A on gemu wiece fhbi. A tak
ftalo, ze wectwrtek prwy fu-
tot pro fwcho
ze my fplnyfs to, czo ftybugefs,
ze mi to fplnis,
zew|feho
ftiem fewfi,
doluowU a hnedky takowy hrzmot

od hlaw wzeyde, az fe wffeczka | |
zeriie rzefyeffe. Wyda to aftnolus
208
y wecze: poni
fe Brunczwicze! pom fe
hfmot
s tiem fewffym,
Iwem
fe
czoz mam, y felwem
do me zemie przynefti.
On gemu wiecze ftibl. y ftalo fe,
ze wecz twrtek w prwny fumrak
| Pofadi Bruncwika narozhrani ftiem | fewfim zboziem
y feIwem.
rozhrany
y felwem.
vzre predprahu, wez"ma nafe
zbozym 1)
kdyz fe vzrze Brunczwik
przed prahu, Wzaw nafc
faty puftennicie aneb
ffaty
li
zenu
a geho
dczeru
kleofafs,
gmencm,
gcdno knieze Afyrfke gmenem

Neb giz fedm 2) \
za
knieze
zagedno
manzel ku Neomeny
a geho
ncb giz fedm let minulo | biefe,

iakz Bruncwika newidiela. |
Zwieda ') to Brucwik y pogide
leth minulo byeffe,

iak Brunczwika newidiela.
nahrad | a lew fnim. A kdyz vzre

kralo wu, ana ftiem kniezetcm Kleofaffe | fedi, Bylo gemu toho pfewelmi lito; Awfak
na hrad
czekaffc
po-
2) pitie wftrieberwzlatniciech, po-
ponefu
| fruky y wlozi
doftribernice. A yhn ed fhra-
mu pity
du gide
fniaw prften
podachu
nyzto pyl Knezie
Neomeny.
knieznu
Brunczwik
zlatmcze,
ruky,
wlozy gey do
zlat-
nycze
hnedky
genz pfedfedmi lety
25 ze ten,
nadwraty,
Kleofafs
o fobu,
fegma prfte
a napife
ftrziebernyczich
hlediewffe na Brunczwika
A Brucwik
dachu ge|mu take.
ftole, przmefechu
kdyz bylo po
pitye w
w zlatniczech.
Bylo gemu
wffak
ni ciech
czafu.
vzrzew
tiem kniezetem
kleofafem fedy,
to welmi iito;
ffel geft
A kdyz
nim.
ana
kdyz biefe
lew
fwu kralownu,
(!)
zwidiew to bruc
fwu
ftole,
hradu gide,
pocztiwoft.
da
hradu,
Y po-
b|yl nahradie.
wygel,
vczmie
gim
Napfal
nadwraty,
cochu
otom
fobie
prawiti,
przed fedmi lety
ze ten, kterez
wyffel
chowawagic ftriebernicy
Gegiho mileho
Brunczwika,
powiediela to otczc
oniem welike
fwemu,
tepru
gey, ze geft
Sbornik
jest fiervene
Baworowsk6ho
rkp. ponefe\
napsano
v.
nad
rkp.
ffezym.
')
vieda.
Pol.
koncovym
Bruncwika, y powie otcy

f|wemu. A tu oniem welike
')
mileho
gefti gcgieho
wagycz zlatniczy nalezla prften, pozna
pozna
prften
gey,
ze
geft na hradie.
30 y nagide
byeffe,
poczechu
otom fobie
prawiti, kto by to byl. A kra lowna
fchowa|
byl
')
kto by to byl. A kralowa f-
'i

Afyrfke Kleofas
cafu cckafe.
20
dceru Neonymi
y pogyde felwem. | Wty czafy

kral aftronomus wdawal fwu
15
w te chwi-
teft geho
pufteniczye
10
felwem.
Kral Aftronomus
wda wal fwu
putni-
cie, I pogde
Bruncwik
| fe
fewffym
A kdyz
tiem
| s
Pofadi Brunczwika na
14b
mrak
rkp.
fe
dm.
50
powiefh | pogdu. A knieze

ten Kleofas, kteryz | to miel
eho
manzelku
proto naramnie
pocel
5
15
pogimati,
naramne
Brucwik
zenichowi hla-
to muto
Nuz,
wa dolow y fge ho fluhami!
A tak
15
hlawy
fewfech
chu,
A koniowe domiefta biezechu.

Brun cwik nageden hrad
gide
tu poze many
taynie

pofle. Tehdy pani | a zemane

fweliku radofti yakozto | Ku
fwemu
panu
20
milemu
byti.
fmuten
chcze
ge0 |
zahubiti. Wyda to
Brunczwik, potrhna mecze y wecze:

Nuz, tomuto | zenichowy hlawa
doluow y s geho fluzebniky!
a tak zcwffech
hla wy fkakachu,
fkaka
roztrhafe
lew oftatek
knieze
y wfedal gt fam trzyczaty na

konie y honylffe Brunczwika;
a kdyz geho vhony, gemffe 1)
Brunczwika,
ze
to, potrhna mece y wece:
wida
welmi
fmu ten byti. wfeda natridceti

koni y bu de honiti Bruncwika; A kdyz geho v.hom, Bude
gey chtieti zabiti.
10
powiefti pogidechu.
kleofals pocze tiem
prigi
|. A priprawiw fe y pofe fepany. | A kral fedceri
a lew
a
roztrhal.
oftatek
koni do miefta biezeli.
poflal. Thedy pani a zemane

s radofti wehku iako k
panfl
fwemu
przigeli
milemu
dechu
gfu a doprahy s nym
tieze
Thedy
kdyz
geft
geli.
kral
aftronomus
fwu Ncomeny prawdu zwiediely, | s weliku radofti proti niemu

daleko wygely. Mnoho take ginych
prawdu, fwe liku radofti daleko proti niemu

wygide, Stari y mladi take.
s dczeru
Tu
ftarych y take mladech,
zwieda
ffel
potom
Brunczwik na geden hrad

a tu po pany zemfke | taynie
zprahy,
25
fe
radoft
welika ftala wffie
zemi, ze Iwa pri nefl,
A kterak
nieifi.
Tu.
fe
wygelo
radoft
geft
proti
welyka ftala
wffy zemy,
pracy weliku. | A zwlaftie

Kralowna, Te fe naywiet|fi ra-
A kterak
doft ftala. Tu kaze powfech
to
miel
knieze
ze
Iwa
gegich
geft
przy||Nefl.
miel weliku
wffem
zwieftowal.
z|wlaffce
208b
praczy,
geft
nula
geho
kralowna
30
mie|ftech
wolati A Iwa na-
Neomenia tat geft naywietffy raldoft

miela.
branach pfa ti A nazemfke
Potom
koruhwi fgedne
lati
kazal Brunczwik
po
mieftech
ft
rany Iwa
wo-
Iwa na Branach malowati
zemfke koruhwi
lereho wcerwenem poli. | Geho
otec Stylfryd mnoho dobre|ho
wffech
s gedne
ftrany Iwa
ftere-
ho w czernem
') V rkp.
poli.
zemffe.
na
51
zemi fwe ceske
vcinil
A Brun-
pamiet
c|w/k fyn geho owfem dobru

Piet a ctiridce| oftawil.
Cztyrzyeczeti
ti leth ziw g|fa, Potom fyna
gfa, po tom
gedineho
s fwu
gmiegiefe.
kra|lownu
Tomu
kazal
reka ti
ladiflaw. A potom wdobre ftarofti | fkonal. A lew wehku wie15b ru a tefkno itiemi nechtiel po10 niem ziw zoftati ; | Wehkymi
zaloftiemi zafwal, az y v-
s fwu
pieth
gedineho
leth ziw
fyna
kralownu
gmiegiffe
tomu przezdiel |
pak w dobre ftarofti
ladiflaw. A
dni fwe dokonal. A lew weliku
a knefknoftmi nechtiei geft.
wieru
Chwala Bud buohu na wyfoftech.
mrel.
A tak geft konec reci welmi piekne o Bruncwikowi,
iskterak gefti welike nefnaze

nebezpecnofti trpiel natomto fwietie, | A pan boh

gemu ztoho zewfeho pomohl;

A kterak gemu lew wier|nie
20
pomahal wgeho nefnazech |

fmrti; A kterak
Cecho^llwa fwu ftatecnofti
dobyl, Aby cechowe2) nofyli
az dogeho
Iw
a n a
fw
') Pol.
z nich pfipsan
kor
u h w i. | 3)
') Pol. Cechowe. ') Nasleduji tfi prazdnfi

rukou asi ze XVI. stol. polsky povzdech.
cecho.
fadky. Na druh6
Panie Boze wfzechmogocy
Pocina
fe
knieha welmi piekna a vzitecna,

kteraz flowe Ezopus.
PLatno
nenie
giz prawenie,

Neb giz tak poflufno nenie

lakoz to za dawneho wieka,
Kdaz fkladanie byla dieka.
5
Giz hde nic gmeho nedbagi,

Gedinet bohatftwie hledagi,
Genz gefh ctnym mrawom potupa
A do pekla nahla sftupa ;
Giz ten, ktoz peniez ma dosti,
10
Ten gefti doftoge ctnofti.

Lakomftwie giz ctnoft pobi lo
a gi w fwu moc porobilo
Bogem fylnym. prawi tobie,
ze
15
ctnoft
16
giz lezi yako w hrobie.
O tom bogi wam powiedie

Malo, coz fwym fmyflem wiedie.
Lakomftwie fe rozplodilo,
Genz ctnofh podrobeno bylo.
Srdcy geho hniew odola;1)
20
Tuz
25
Proti ctnofti walku wzbudi,

Pofla po fwe wfecky lidi.
Kriwda k niemu 2) fe pritoci,
Po wfech zemiech lift potoci
Prawiecy, ze by w gednom flowie
hned
na woynu zawola,
Wficek ge byl litt whotowie.

') Za timto v. napsano
')
V rkp.
khniewu;
TuZ hned na woynu odola, ale Skrtnuto
Br. k nemu.
fierven^m inkoustem.
53
To rekfi
na wognu fe zbudi,
fwu chudinu berni ztrudi.

Pomoc f nafyhm fe s) fniafta,
30
Coz ona newza, to pobrafta.
Tak wfecek fwiet ochudichu,

Tuz fe k niemu pripudichu.2)
Left kriwdie take pritieze,
Hned fknieni 3) tu fe fpfeze,
35
Sladku feci
fe
oblece,
Wnitf4) horfi ostreho mece ;

Prielis mnoho ftfelcow gmiefe,
40
Vnich chytroft w tulech biefc.

Newiera gie fe prikaza,
Left k nie twrdie fe pfiwaza,
Gefto zagifte flibiefe,
Sto wier daduc, wfak fkriwiefe.
knieni f oniem fborem
Pfed lakomftwi pade dworem.
Yhned take pefka zloba,

Kriwda
45
Naduwfi fe yako koba,

Swe wlaffy wzdraftiw fi 5) wzhoru,
Take priteze k tomu dworu;
Na prechwalu fe wyklidi,
50
genzto
bez cifla by
16b
ni hdi.
Neceft take by v nieho

S mnohymi reky dwora fweho.
55
Skupoft podkoni geho biefe,

S mocnym wogfkem tani gediefe.
Pece wradie fni fedala,
Genz geho tagemftwie wiediela.
Kdyz giz febra moc wieliku,
wzkaza ctnofh moc weliku
60
ArkuC: ftfez fe wteto dobie,

Giz wfi mocy tahnu ktobie!
Ctnoft,
negfucy
giz bczpece,
Ktey feci fe welmi lece,

Pofla kfluham pofel nahly,
Aby
65
welmi
brzo pntahli,
Ze lakomftwie, zpleniw krage,
Lezi boge giz cekage.

Prawda kdyz ge pofla zoci,
') Napscino dvakrSt; druhe /,f neni ikrtnuto.

') Na konci verSe êrvena tecka.
rkp. fkninieni.
5) Br. rozdrastiwsi.
') V rkp. Zewnitr.
54
70
Welmi brzo na of fkoci,

Shoni malo dofti 1) lidi.
Tuz fe wiera knie pripudi,
Snizto fkrowny lid pfitieze ;
Tuz fe kprawdie pak pfipfeze.
Zpondiwfi wficku fwu drahu,
yhned k tomu dworu pfitahu,
75
Priprawi fe welmi hrdie.

Knim pritieze dofti twrdie
Sflechetnoft, witieze take
Gmagic, lidi wfelikake
Pritazechu take kbogi,
80

85
Magic s febu krafnu zbrogi.

Stiedroft take fe priprawi,
Kbogi twrdie fe poftawi
Sfwymi fe wfemi ry tieri,
A gich ofi pod kropieri.
fwu
ftraftnu
tu
mluwiece
wiec
3)
fudiece.
Kriwda fe priprawi k bogi,

Poriedi wfichnu fwu zbrogi ;
Takz wgich zemicy pritieze,
Wficku wlaft4) lidmi5)
95
17
Swobodenftwie tu take biefe,

we 2) ctnofti wradie fediefe.
Biechu truchhe
90
obleze.
Newiera nafpicy biefe,

Left pak zaftup giny pretiefe
Kriwda fe naftranu zboci.
prawda ") zoci.

tak fmutna gfucy,
Tak mnoho lida widucy.
Kd}'z
ten zaftup
Stogiefe
100
Ozfe fe naftranu prawu,

Nalit wiera sfwu zaftawu
Ku prawdie pofpiefi
febu.
Tehdy yhned wtu dobu

Prawda kwrahom fe pfipudi;
Ac y fmalem welmi lidi,
105
Hrdinnie fe tam porazy,7)

kriwdy fofe nefrazy.
Leftny ftrelec giz bez cifla
Strielechu gi bezrozmyfla.
Bezmal
rkp. dofta. ') Pisaf e nadepsal. - ') V rkp. v'iece. ') V rkp. wlaft
') Jest na kraji mensim pismem, ale touz rukou pfipsano.

') V rkp.
prawdu. 7) V rkp. prazy.
')
wzemi.
55
110
115
Newiera fe tam obori,

Kdezto wiera nafwem ofi
Brani fe, yakz moze koli,
Zdaby mohla ftati nafwem poh.
Left wieru ') fylnie zarmuti,
Oftiepem gi fwym otruti ;
Takz gi f pole pryc odpudi,
Zgimawfi gi wfecky lidi.
Kdyzto vzre milofrdie,
prihna tam wbog welmi twrdie
Chtiecy tam prawdie pomocy,

120
Poce fecy||fe wfie fwe mocy.

Welmi drahy helm miegiefe,
17
Stit zlatty narami drziefe.

Zloba kdyz tu fwadu zoci,
K bogi

125
pntoci.
Wynikfi tam kmilofrdi,
s fwymi
fe
Potoci nani fwu zerdi ;

Y zbi ge welmi zla hofti,
Ztrupa wnich poflednie kofti.
130
Slechetnoft ten bog widucy,

Smutka fobie pridaducy,
We
wfe fe odienie priprawi,
Pfeftkwucy helm nahlawu wftawi.

Milofrdie by gie Iito,
Yakz hned vkaza tuto.
135
Tam kbogi hna cafu natem,

Zlobu fylnie pobi mlatem.
Wtuz dobu beznie biefe,
Lec by neceft neprifla fpiefe
Y pomoze pefke zlofh,
140
Dawfi ranu flechetnofh.

Tam pak bhze knie pritieze,
Az
gi wfwu
moc
y dofieze.
Stiedroft widucy to hore,

Nepotiehfi fweho ore,
ii5 Tam fe naneCeft obori,
Bezmala
gie nevmori
Sfwym mlatem knie pntece.

Dofiehfi pak fkupoft mece,
Tam
150
')
V rkp wiera.
fe sfwym
Stiedroft fccbu
zaftupem
welmi
pudi,
ftrudi,
56
?a obogek gie dofeze
za wrch gi fore
ftieze.
Swobodenftwie
welmi fmuti,
Nechtie fe y fmiesta hnuti,
fe
155
Az y prihna tam nafwem ofi,

Tuz hnet wfkupoft mlat obofi.
|;
18"'
Ihned pece, geho radce,

By hniewiwa iako zradce,
Nafwobodu ta fe fnazi,
160
Az
1)
gegieho
gi odienie obnazi
Prawda tu zaloft widucy,

Sylnie giz raniena gfucy,
Prihna nahlie tam kectnoftf
165
Rkucy:
Befme
krali! ztwe milofti
pryc fpole toho!

Giz nam zbili hrdin mnoho.
Ctnoft, newiduc firfi rady,
fe
Poftupi natwrde hrady,

Aby
170
byla
wrahem
neznama
tam pfebywala sama.
Giz teto reci vkracy

A wdfewni vmyfl fe nawracy.
Giz platno nenie prawenie,
175
Neb giz tak poflufno ncnie;

Neb ctnoft welmi geft ponikla,
Wfickna
temer wlakomftwie wnikla.

mi remen fkrogi,
koze
Ztey
z niezto y wnecney
zbrogi
Wfak nieco dobreho flozi,
igo Zaloze fe v\miloft
bozi.
Nadfewni fe bog napaci,

Prikladcy gey lepe zraci,
Kdezto rka, ze by wlk ncb owce
Nebo kohut mluwil flowce.
185
To geft wtiechto kniehach pfano

A napriklad geft nam dano,
Abychom fe ftriecy vmieli
A tak wftraftech nehlupieli.
Giz fe tuto pocina Prolog, A

190
')
Br.
a z
PRotoz aby
A wkochani
nam probylo
frdce
bylo,
to takto :
57
Tato||knieha
nas ktomu vci:
Kdezto zpurnoft
Snaze
195
200
fe zafmiege
tehdy,
Kdyz fpilu fe ozdobi wezdi.

Tatot zahradka wfobie plodi
Kwiet fowoce priezen cmiecy
by
2)
mu myfi gednoftaynu
Nezadfila mrzkoft nocy
5)
fobie
ducha
Skropiz flowce tato fucha.
Sproftnoft flownie 6) nefe take
Mrawow ctne briemie wfake,
roffu
Boze,

taynu,
3)
Toto dielo geft zpacila,

Aby wmudrofti byla cila.
Mzdu zniez 4) by vtiezala
Plana rolice na tobie,
210
Ono wonie, ono fwieti. 1)

Coz fe tobie libi koh,
Owoce aneb kwiet, to woli;
pakh obe hbe tobie,
Kwiet fowocem, cefs ge fobie.
Az
205
18b
poluci,
fe
7)
fweho
fkeripka welmi twrda
Zatopuge yaderce
hrda.
fkeripku fe nacita,
Yaderce geft mudroft wni fkryta
Knieha zahradkut fe nazywa,
Baferi3)
215
Bafnice
za kwiet wzata
Mudroft owocem
bywa,
fe nazywa.
De Gallo et Iafpide.
Okohutu a o Iafpidu kamenu drahem.
In gallo ftohdum, In lafpide dona zofie pulcre
notes. ftolido nil fapit ifta feges.9) Capitolum
primum fequitur.
PRrwu bafnicy
220
')
")
V rkp.
vynechal.
Tu
gallo
ze
dawa
znati,
mudrofti blaznom neflufie
II dati
19a
rkp. gine wiecy ; lat. hic sapit, ille nitet. ') Misto az by ma Br. aby.
') V rkp. vtiezal, ") V rkp. slawnie.

') Br. znie.
') Br.
a) V rkp. bazen. 9i Br. Iatinsk6 verie polozil za verS 250. a opravil:
mocy.
stolidum,
tu iaspide
dona
sofie pulchra
notes. stolido nil sapit ista seges.
58
Genz gie ctiti nerozomiegi

Aniz gie vziwati vmiegi ;
Neb tak by wezle mieftie padla
A wfwe mocy by zawadla.
225
tot lafpis
drahy vkazuge
kamen
A kohut toho
dolicuge.
Zfadu fletiew wfmetech fedi(e),

Kohut, fotnie hladem hledie,
230
Twrdym nofem poce hnog hryzfti,

zdaby zrace 1) mohl tu nalezti,
Gimz by hlad zahnal odfebe.
Nohami hnog fem y tam hrabal
fe
Uzafe fe prielis fylnie,

Awfak promluwi dofti pilnic
Rka:
drahy kamen,
bllh iako plamen.
naleze
An
235
draha
wiecy,
lezifs
whnogi,
Genz gt pritmil krafu twogi

Zen ma ztebe oprfela,
240
mi geft gi pozala.
zaloft
Ey by byl nalezytel tobie,

Tot by tie wzchwatil fobie
Gehoz zemie geft pokryla,

245
Skwoftnoft chytrofti by fwietila.

Tebe 2) hoden fem nikake,
Aniz mnie fe hodis take,
Ani
250
ia tobie co profpiegi
Aniz ty mnie, kam fe diegi.

Milegit bych zrnko 3) zchytil,
Giz 4j bych fwe wole nafytil.
lafpis mudroft znamenawa,
Koliut
O wlku a
Sequitur de lupo ct agno.

beranu Tuto fe pocina Kapitola druha.
T Omuto
Aby
255
tie vci bafnice
ty nemftil
nay wiece
fweho
I9h
druha,
druha,
newinneho
Br. zrnce; lat. dum queritat escam

') Br. gmiz.
')
zrnek.
nam wyznawa.
blazna
') V rkp. take.
'j V rkp. sruky ; Br.
59
Nezahubug 1) druzce fweho.

Gizt geft mnoho tiech nafwietie,
Ze promalu korift zabigi tie,
lakoz to giehnie
260
265
wlcie zloba.
Kdyz giz fyta biefta oba,

Vda fe gim kupotoku
Pritecy gednoho roku.
Obat tehdy negednu ceftu
Pritecefta k tomu mieftu.
Giehnie pige zdola ftafe,
Wlk
nad
nim
wodu loktale.
Beranek fe bati poce,

Kdyz wlk mluwi fe zatoce :
Berane!
piti s 2) mi fkalil,
270
Ciftotu wodnu kalem wzplazyl.

Smyflnu feci fe hradiefe,

Seho y
onoho pyciffe 4) :
Neb negfem tobie nicchoz kfkodie
Aniz pitie ani wodie;
275
280
3)
Woda cefty opak newie

A ciftotu woda fe ftkwie.
Wlk fe hniewiwie naii obrte
Afka: geftie hrozys mi, ty
certe?
Giehnie pokornie odpowiedie:

Yat y gedne hrozy newiedie.
Ofupiw oci, poce wik blefti :
Y chcefs mie zwiery wywefti ?
Nenie to wed diw memu neftieftie!
285
Twog otec zly leth pfed fefh

Tez mi ciniefe bezprawa !
Kdyz fe drzis geho mrawa,5)
Mufys wgeho zlobie || fniti.
Beran wlku poce mluwiti
Rka: nafylnice, nemluw toho!
290
Nebyl fem ziw leth tak mnoho!

Geftie
mluwis?
wlk tak blece,
Ty rohatceU tuz pfitece
wta zuby wmaffo
Tak
295
'} Slabika
hu
20
Takez zly prawemu

jest
geho,
y fezra newinneho.
nadepsana.
inkoustem toui rukou. j V rkp.

m. pfieSe. ') V rkp. wraha.
sebe
')
fkodi,
Puv.
psano
y ; lat. agnus
///
s;
utrumque
Cervenym
opraveno
negat. '\ Patrnfi
wnocy chodi,
Klada rozlicnu pncmu,
Zdaby mohl mieti kteru winnu ;
lakz fe kohwiek newinnie poftawi,
wfak gey zly geho cti zbawi.
Oniemz wedne
300
Tiech wlkow geft geftie mnoho

Wkazdem mieftie; ftrez fe toho!
De mure et Rana.
O myffi a
zabic
kapitola treli.^
Sic nocet innocuo nocuus,2) causamque 2j nocendi
Invenit. hij regnant qualibet vrbe lupi.4) .
Omne genus peftis fuperat mens diffona uerbis.5)
Sic pereant, qui fe prodeffe fatentur et obsfunt.
Difcat in auctorem

GEftie
305
6)
wiece
pena redire fuum.7)

ia powiedie,
Coz tweho lepfieho wiedie:

Sladke reci lidi bichay,
Gich Ifti fladke fe wyftriehay,
Genz fwu rec ftrdi pomazugi,
Pod kteruz pak natie ged wypulhegi.
Take to prawi tobie
310
Ne mieg3)
y gedne
Ifti wfobie,
20b
Neb ktoz druzcy ofydlo poklada,

Caftokrat fa wnie vpada.
Skrze zabu nam dawa znati.
315
Kdyz gezero zbrieha 9) chwati,

Na cyzie pole wytieze,
Wfecky fkuly myffie ofeze.
Sftraftna myfs fir.utnie ftogieff,
Ze kfwym bydlom pfes wodu nemoziefe.
Swietomluwna zaba prigide,
320
Tu kdez truchlu
myfs
nadgide,
I promluwi fkucy takto:

Netruchliz, myfko, nikakoN
Rkuc: ia tie preplawim sfebu,
Magic wfrdcy leftnu zlobu.
') V rkp. nocius. ') V rkp. causam.
') V rukopise nasleduje prazdn^ fadek.
294.
toto
Br.
za
v.
Slovo
polozil
nocendi pisaf napsal na konec predDvojverSi
4)
fadku. 5) Vers tento Br. polozil za verS 324. ') V rkp.
chazejiciho prazdnfiho
actorem. ') Toto dvojversi Br. polozil za v. 352. 8) Br. nemeg. ') V rkp. bricha.
61
325
Kdez flowa fmyfli nefpata,

Kazdu nemoc pfemahata,
Kdyz fladky yazyk ofladi
myflne y ohladi.
trnie
330
Takez mohu fecy tu to :

left wfladkofti lecie puto.
Tuz
zaba niti dofieze,
Miffie nohu
O hubena
335
kfobie pritieze.
Iftiwa!
zabo
proc twa myfl geft tak kriwa?

Smies 1) fwu nohu kgegie prifiti
zruffiti!
fmies Ifti wieru
Onot powodie 2) plowiechu

Slys boge podobna kfmiechu!
Zaba fe pohrizi wzlobie,
340
Chtiecy myfs wluditi k fobie

potopu lapa,
Ach, giz mi!a wiera tapa !
prietele

Zaba
fe ku potopie fnazi,
Myfka
345
Potopie
zwody
||
wyrazy,
21
zpfieci ;
wzkrici.
Neb fe to po mnoho ftawa,
Cafto ftrach fyly pridawa.
Tuz fe pak luniak knie primien,
Zaba
350
fe wen
fe
tahne
welmi
a myfs
Oney neftatecneg
zbiefi,
Oftrym nechtem ten bog pobi,

Obie hroznu fmrti zabi.3)
Naufragium amico faciens naufragat ipfa fides.4)

Naufragio. vires fuggerit illo5) timor.'')
Ktoz koho pomoci 7) kogi,
Poniewadz gcho zahubiti ftrogi,
355
Takez to wfwe newiere

fnazfie Sfkoda wtez rozmiefe
Kfwemu ftroycy opfet prigiti
a 3) fam mufy wftrafti fniti.
360
Sprawedlnie takuz wezmes mieru,

lakuz wfwietie feges wieru.
tim pisaf napsal Ijh a pretrhl cervene. '} V rkp. powiedie.

') Za slovem
fadku
Konec
prazdny. 4) Br. opravil : Amico naufragium . . . a polozil za
jest
)
v. 340.
') V rkp. ille. e; Br. opravil: (Xaufragw). vires suggerii ipse timor a pov.
346. ') V rkp. pomori. ') V rkp. aby.
lozil za
62
De ouc, Cane
O owcy, pfu a wlku
et lupo.
Ctwrta.
Capitola
Wlz,
kterak fwiet tento bludi,

Ze giz kazdy kriwdu fudi.
Kde fy prawdo fe fkryla?
Kriwda wefs fwiet oflepila ;
365
Promaly dar fud pfewrati,

lakcz fe tuto dawa znati.
Kdez pes owcy kfudu pudi,
fediefe zafudy ;
Newinu owcicku wzrudi,
Kdyz proti nieg tu fec wzbudi
A wlk
370
tys vmne
Rka:||
chleb zaiala,
21b
Oplatitis mi nedbala.
Poce owce feci te pfieti
Rkuc: nynie chcy tak pfifiecy.
375
Podle pfa luniak ftafe,

Sup take wlku pomahafe.
\Vlk
Rka:
380
385
fe
na owcy obon
pokofi!
Chleb, genztos pfu byla flibila,
Aby gemu odplatilaU
hrdlicka fowcicku biefe
a tak tomu zboru prawiefe :
Owcicka vpfa nic nezaiala,
nahle
fe pfu
Aniz ma co, genz by dala.'

Wfickni owcy powinichu
A gi wzaplatu porobichu.
lakz horucy zyma koli,
Wfak fwu wlnu s febe fholi.
Ac
390
y fprawedliwie nevmie dati,

Prodawfi pak wlnu y zaplati.
Vkrutnie gi zyma fmuti,
Sweho runce naha gfucy.
Sepe fidem falfo mendicat inhercia tefte,

Sepe folet1) pietas criminis2) arte capi.
Cafto kriwy prawo drzi,
Kriwym fwiedkem gez obdrzi
') V rkp. crie.

') Br. dolet.
63
395
Cafto dobrota ponikne,

Kdyz wzlobna ofydla wznikne.
Opfu a Omaflu
NEmilug
Kapitola pata.
wiecy,
negifte
nerod gie wzieti,

Neb ktoz zbozie zada cyzieho,
Strach, aby nezbyl wlaftmeho.
Zagifte
400
Platnieyfit geft wrabec wruce||

Nezh fto fefabow naluce.
Tot tie vci wkratkem flowie.
405
22'
Kdezto pes po wodie plowe,

vkruch maffa wuftech gmiegiefe,
Gehoz ftien vwodie biefe.

410
zdafe
tamo
Nezh prawe maffo famo.

Zly pes, wida zfegmu fkodu,
Chtiefe hltati onu wodu,
Zadage nadiege onoho
wiece
nezli
znamence
415
fe wietcie
1)
maffa
mafne
fameho
miluge
Wiece nez zyfk, genzto

Vfta fwoge y otwofi,
Maffo
fe
gemu
Takz podwodu
Stiemz nadiege
tu ge.
zuft wynofi.
maffo
geho
zhynu,
minu.
Non ergo debent pro vanis certa relinqui

Non fua quifquis amet, mox caret ipfe2) fuis.
420
Protoz wfudy gifte wiecy

Slufie fe wiece drzeti,
Nezli gefto kdes bludi,
Gefco cafto tie obludi.
425
Ktoz fwych wiecy nemiluge,

Straftne fkody nani fftige ;
A ktoz cyzie miluge,
ten cafto y Iwe ztracuge.
')
V rkp.
znamevce.
') V rkp. careat ipfa.
64
Owlku
(!), krawie,
TAto
koze a
Cafiitola fejla.
owcy
prawi tobie,
Aby rownie hledal fobie.
Stfez fe fpolecftwie mocneho,
430
435

440
bafnice
Biehay towariftie 1) zleho. ||

Kdez nerowna woly budu,
22b
Nedobre ta fwozem pogedu;

Takez ac co fmocnieyfim dobudes,
Nerowny f nim diel mieti budes.
lakoz fe fta teto riffi.
Biechu ctiri towariffie
O kterak geft nerowne dofti,
kdyz fylny mdleyfim pakofti2)!
lew, krawa. koza, owce
pritwrdichu tato flowce
Rkuc: co bychom vhonili,
Abychom rownie rozdielih.
Kdyz tak mluwie mezy febu,
Ihned gelen wtu dobu
445
napoli.
Nepomefkawfe nikoli,
vkaza
fe gim
Nahlym fkokem tam pudichu

A gey wfwu moc porazychu.
Powiedie lew nadnim ftoge:
450
Nayprwni ceft ta geft moge!

Wokni mi prawo dawa,
ze
455
fem mezy
wami
hlawa.
Proc by ma druha nebyla?

Nade wfecky ma geft fyla!
Ktoz by mie tretie odfudil,
ia fe naywiece
trudil?
Ktoz pak ctwrtu ceft chce wzieti,

Mut nepriezen bude mieti!
Ne forti lociet Iragilis, wlt pagina prefens;

Nam fragili fidus nefciet3) effe potens.
Publica folus habet forcior, yma premens.4)
460
nefcit.
') Br.
')
Obecnie rnocny fobie ofobuge

A nizfim5) kriwdu vkazuge.
') Verse 437-438 Br.

towariflwie.
V rkp. prebens. Posledni lat. vers polozil
polozil
za
Br. napfed.
v.
434.
5)
') V rkp
V rkp. nizfi.
,-)
Bafcn tato, fku, tie vci,

At mdly k mocnemu fe nepriluci;
Nebo mocny wfwe hrdofti
Cmi mdlemu kriwdy dofti.
O zenie a ozlodiegt,
465
23
Capitola fednia.
.TAto bafen ktomu trudi,

Aby neplodil zlych lidi;
neb kdyz fe Ifhwi rozplodie,
470
Twe zbozie fobie zdiedic.

Genz tobie byh poddani,
Tit pak budu twogi pani.
Strez
lakz
fe tehoz
nadpafh,
fe ftalo 1) wgedne
wlafti.

Hic fermo prohibet2) letum prebere fauorem,

Qui mala fecerunt uel mala facta parant.3)
475
Kdyz zena zlodiege poge,

Radoftni biechu wfickni gegie fufede,4)
ze by giz nekradl, to mniece;
An poce krafti geftie wiece.
Geden mudry muz to wida,
khlupemu lidu pfida
480
powiedie gim powieft tu

Rka : Sluce poialo newicftu.
Wfecka fe zemie ftrachem Itrudi,5)
Swu zalobu boha wzbudi,
I ?aluge gemu fweho hore
A fkuc:
485
,Sluce gedno geft mnic more.
Co mi pak potom vfkodi,

Ac fe druhe fluce vrodi!
Co vcmi wedro horucie,
Kdyz tak budu fluce wrucie!'
490
Tato powieft brani tobie

Rkuc: zlych lidi newin kfobie
Zleho
Ac
fe
chcefs
ftrez iakzto mece,

6)
fylne
zbyti pece.
druh6 slovo Skrtnuto. ') Br. Hic prohibet sermo.

') V rkp. ftaio nadfafli;
') V rkp. parunt; Br. poloiil tyto verSe za v. 488. ') Misto pokazenfi. Jak opraviti,
ukazuje r^m zlodicge: gegie nebo poge : gegie. Lat. text: Femina dum nubit furi, vicinia
gaudet. ') Br. ztrudi. ') Br. chcess. V rkp. ch chcefs.
Sburnik|Bnworowskeho.
66
Sol genuit folem et omnis natura imgem uit dicens: ;

23b
Unicus fol erat nobis, et vix prae calore viuere potuimus;
Nunc autem mu Itipl ica tus tollet vitam noftram.
O ivlku a
495
Rerabu
Capitola
TUto
nam geft znamenati:
zlemu
geft nepomahati,
neb coz gemu ty vcmifs
Ofma.
dobreho,
Ont vcini tolikez zleho.
Kdyz zleho
znuze,
wytahnes
An tie proftfed nie pohrize,

Yakoz fe fta refabowi.
soo
Kdyzto
fe vda wlkowi
Tak lakotnie mrchu
hltati,
Zniezto kofti poce 1) wymietati,

Koftka mu fe whrdle ftawi.2)

505
Hubeny wlk fem y tam fe zdawi,3)

lekafnie zadage pomocy,
Zda by mohl zbyti te nemocy,
A flibuge daru mnoho.
Kdyz rerab zaflyfe toho,
Ruce fe kwlku pnpudi,
5io Proti
Rka
tuto fec wzbudi
niemu
:
chcefs
mi tento
fhb zprawiti,
Chcy tie te bolefti zbawiti.

Wlk wece: coz zadafs koli,
To
515
520
mieg odene
kfwe
woh.
Ihned Refab fwu figi ftieze,

Koft wlku zhrdla wytieze.
Refab wlka zflibu znuti,
wlk tak mluwie poce fe duti
wfaks ziw! wezmi ten dar fobie,

Zadar bud twog ziwot tobie.
Mozech 4) zuby hlawu ftieti,
Rac fwu hlawu za dar wzieti.5)

Protoz fku
525
Az
6)
nazlem
neprofpie gefs,
24
mu co dobreho zdiegefs.
dobrodienie Iftiwa hlawa

Zapomina, genz
fe
ftawa.
') V rkp. Mozet.

') V rkp. po \ poce.
) Br. stawi.
') Br. zdaivi.
Br.
sem
verse:
polozil
lat.
Nil
malis.
mens
prodest
improdesse
praua malorum
5)
memor accepti non timet esse boni. ') Br. at.
67
Kapl
Otiftie tiehotne
KToz rad
to chce
dewata.
znamenati,
Me ucenie
530
chcy mu dati,
Aby fe ftriehl pochlebne reci,
Wfie mudroft 1) odnie fe fpfieci. 2)
Budiz dobr druzcy, prawi tobie,
Wfak naylepfi
fobie.
bywag
Gehoz fy byl fwy zbozim plodie,

Tent pak tobie bude kfkodie.
535
To fe
Yakoz
fe tuto
znati
dawa,
tiftka tiezka biefe
gedna
giz fwog plod gmieti chtiefe.

tam bieha
wfwe napafti,
hledagic, kde by ftience mohla zklafti.
Tuz pfitece kfwe

ftawa,
ze
Sem
540
giz pohriechu
fufedie,
Profecy gie tak powiedie:

Wtwem
domku, fufedko mila,
545
Popreg mi. abych fe oftienila!

Welmi milie vflyfe gi,
wece
gi: tohot
rada
pregi.
Pod gegie pokog hned zabieze,

Tiezka pak ofta tudieze.
Wfakz pokogi prigide koncc,
550
Kdyz porodi ctwero fhenec.

Tuz to ony ftiece fchowa.3)
Pak pribiehfi ona znowa,
Profbu wfi nutiefe ktomu,
Aby
555
gie poftupila zdomu.

Netolik tu fwoy fluch zatre,
Yakozto dom twrdie zapre ;
Wfwe hrozy welmi vfafe,

Protoz profbu zamietafe.
560
Onomu plodu fe | kogecy,

Chtiefe fonu giz bog mieti.
Teto fe zaloft wfrdce wfadi,
Ona fe fnimi 4) ohradi ;
Sama pak pred ftadem
Takz zloft prawdu

565
venfi.
24b
zabieze.
giz wieze.
Takez niemcy cinie nam,
') V rkp. mudrofli.

4) V rkp. fni.
')
nadepsano.
') V rkp. wfchowa; w pfetrzeno

5
Cer-
68
Kdyz ge zmek prinefe knam,

Zet cechy zdomu wyfazugi
570
fami fe wnie
vwazugi.
Protoz nenie giz bezpecne dofti,

Sladke wieriti Chytrofti.
Z fladkych flow newiera wzchodi,
Genz dobremu prielis fkodi.
Non fatis eft tutum mellitis credere uerbis;

Ex hoc melle folet peftis amara fequi M
Pocina
fe Kapitola
TAto

575
580
bafnice
defata
ohadu
a muzi.
ten hd hanie,
Gefto geft kym fchowany,

Wpamieti toho nemagi
Ani gemu odplatiti dbagi 2)
Nebrz radugit fe zlobie,
Kdyzto zleho zdiegi tobie.

lakoz fe fta gednomu clowieku,
Gemuz had da ged za dieku.
Giz fe zemie fniehem ftkwiefe
A mraz wody vfpil biefe ;
Zyma wrucy hada pobi,
585
590
Geho Irdce mrazem znobi.

Muz geden gnn fe fhtowa,
Wzem ten had wfwem domie chowa.
Tut3) gemu teplotu howiefe,
Miloftiwie gey wzkrmiefe.4)
Netieze had kfyle |, pfigiti,
Poce hned wefken dom gedem przniti.
Hofpodaf poce gemu lati
Rka : gdi pryc a zafe fe knam ne wrati!
leto fteplem fe pribralo,
Straftnu zymu
595
') VerSe
Cervenfi.
4)
25
giz zahnalo,
Slunce znogem zze napoli,

Had nechce zdomu nikoli,
Ale muze fe ochwati,
PoCe vkrutnie naii fypati.
lat. Br. polozil za v. 568.
V rkp. wzkrmuge.
') V rkp. dadie. ') Pismeno
t pfipsSno
Takez fe zly clowiek raduge,

600
Kdyz
ged zaftred
nawracuge,
muku dawa,
Za dobrotu zlobiwoft rozdawa.1)
Za vzitek
Reddere gaudet homo nequam pro melle venenum,

pro fructu penam, pro pietate donum.2)
Capitola gcdenadfta okancy a oflu,
POwieft
605
tato takto piege:

Mdleyfiemu bud wzdy howieye.
Hanba pobiti menfieho,
Ale ceft geft fylnieyfieho.
A blaznowym

610
fmiechem
Mudreho neznob nikake,

Neb ac fe toho neftfezes,
Sam fe fwym blaznowfhvim fwiezes.
Tohot
Kdyz
tato
powieft dotyka.
Kanec ftfete oflika,
Pyfnym fmiechem
wepfe fmuti;
Wepfs naofla poce
615
take
fmie
oflik f ecy
fe
duti.
gemu
3) :
Dobre gitro bratru memu!

Weprs miefto flow wzdwize hlawu,
nepromluwi pychu prawu.
620
Hniewy4) oftry zub fotnie fta||wi,

ze oflika nevnawi.
Wfakz wece wepf: zuba fweho
25b
Neoprznim maffem geho,

Aniz geho lenu 5) kofti.
Jsy bezpecen fwu mrzkofti!
625
fproftnym fmfechem, prawi tobie,

Mudfeyfieho nebud e) znobie.
Aniz kazdy mudry take
Sblazne nekuftug nikake.
Non debet ftolido rifu prudentia ledi,7)

Nec ftolidus doctum3) debet adire9) iocis.
to za v. 598.
') Br. wzdawa. ') Br. opravil dolum, poloziv dvojverSi
rkp. gcmu recy. ') Br. hniew. ') V rkp. lenych. ') V rkp. nebude.
') V rkp. odire.

') Br. stolidum doctus.
') Br. vymfinil slova rifu a ledi.
'}
70
Non menfe cultum, sed dantis refpice vultum;

dat bene, dat multum, qui dat cum munere vultum.
In tenui mensa1) fatis eft fincera voluntas;
nobilitat viles frons generosa dapes.2)
Omyffe
fedlfke a miejljke Kapitola dwanadjla.

PRiklon fwogi
630
vffi bhze,
Tato flowa pilnie khze,

Znichzto mudroftt dobudes,
Ac
ge w myfli mieti budcs.

Tato flowa takto zwucie
A wfi mudrofti tie vcie:
635
lepe bezpece
Nez
malo
mieti
mnoho obfecy.
s ftrachem
poftaty
Geftit wfie rozkoffi mati.
Bezpecenftwie

640
ctna
Rozkos cifta nenie, wiez to,

Strach gi pofkwrnuge kdyzto.
Ta krmie mi nic nefladne,
kteraz f peci wuftech padne.
Wbezpecny ziwot fe poftawi,
Chcyh byti wcilem
645
Bezpecenftwie zaftrach
drawi;
26
woli.
lakzto kdyz by myfka wpoli,

Priprawiwfi krmi mnoho,
Bieze do miefta gednoho,
Zwawfi druzku, pryc fe pudi.
650
wdomku ftuol prikhdi,
za tiem
Aby vctila onu
hofti,
pfielis pfemozenu ctnofti.

Meftfka 3) myfs pomale chwili
w oney domku fe pochyli.
655
660
Hofpodynie, kdyz onu zoci,

Yhned gi k ftolu pritoci.
Poce nafylnie druzku ctiti
Rkuc: rac giefti nebo piti!

Kakz na ftole mnoho ftalo,
Wfak hofpodie zda fe malo.
Emendat conditque cibos clemencia vultus;

conviuam faciat4) plus dape frontis honor.5)
') Br. mensa tenui.
v. 660. ') Br. miestska.
prvni dva lat. verSe polozil za v. 624, ostatni za

V rkp. /acias. ') Br. lat. verSe poloiil za v. 674.
1) Br.
4)
71
Takez geft pfichudem ftole,

kdyz hofpodynie dobra wole;
Sproftne krmi wkazde dobie
Ochotenftwie gt kozdobie.
665
hofti
wece
vcm take
pogedeni
pomem
chtieni;
Proffi tebe, druzko mila,

Aby take ma hofti byla.
fni tam domiefta bieze.
hned
670
Pak
fe
fni w piwnicy tieze,
Na ony hody pomniecy,

Snaznie gi biefe fluzecy.
pnfedfe kftiedremu 1) dworu,
Tuz pak y

675
680
Genz
fe
Obie
fe
gidefta
kftolu,
ochotnie poftawuge ;
Krmie chytroft oprawuge.
Neb wefela myfl hoftie wiece fyti
Nez krmie 2) neb pitie.
Wiz, onot { klic wzamce zkrechta,
welmi
26b
lecefta.
klicnik do piwnice feze,
Aby potfebu wzal
tudieze.
wbieh vdefifta,
Obie
Ale ne obie fe fkryfta.
fe
685
Hofpodynie fe pokry wfklepie.

Hofti 3) biehagic nelepie,
Temnych kutow poce hledati;
Tuz
690
pak y zdi pfichwati,

Powi fe myfie bfemiecko,
Stociw fe iakzto klubecko.
Klicnik piwnicy zatwon,
fe
4) fe gima pokofi.
Awfakz hofti fe tfefiefe
Oniem ftrachem, genz tu biefe.
Kdyz hofpodynie zdupce klonu
Poce tiefiti ftraftnu onu
Sftieftie
695
700
Rkuc: druzko, prawi tobic,

Sladku krmi wezmf fobieU
Smutna, wece, tato krmie!
Geft plna oftreho trnie !
kteraz geft peci zhorcena,
Sladka rozkofs ne fecena.
Wiece zadam bob hlodati
1)
Br. stiedromu.
')
rkp. lanie.
"i V rkp.
kofte.
') Br. stiestie.
705
Nezh wiecnu peci Ikati.

Nayflazfi krmi ohawi,
Kdyz
pece wfrdcy ftawi.
fe
To zbozie bud
fame tobie,
widifs fmutek
ze rada
w fobie.
Bud bohatie
710
1) mu chudobu
Hoyny pokog wkazdu dobu.
Nechat twa myfl fama wpadne
Wto zbozie, gez fame 2) f ladne.
mzda
Bezpecenftwie
715
bnd moge,
Rozkos wiecneho pokoge.

Kdyz giz wficku fec dokona,
wfwa
zabieze
bydla ona,
Bezpecenftwie za ttrach wzchyti.

Poce wfwem poli bez pece byti ;
Aneb

720
27
fylneho bogi,
fe
Bezpecniegi
mdlemu
ftogi
Kdez chudoba geft wradofh,

wiec gelht pfedofti.
naywiec fe 3) zbozie ochudi,4)
Kdez vzitek truchloft ztrudi.
Bezpecna
Paupertas fi leta venit, tutiffima res eft;

Pauperat immenfas triftior vsus opes.5)
O hfce a Orlu Kapitola
725
POfluchay
tu ledie milie
Nizfiemu necm
Aniz
Trinadfta,
:
nafyle,
bydla,
Chcefli zbyti geho ofydla.
Cafto mdly cini pakofty
730
gemu
rufeg
Mocnieyfiemu prielis dofti,

Yakoz fe tuto dawa znati.
Kdyz orel
I nefe
ge
lffence
wzchwati
kplodu fwemu,
Aby byl fladky pokrm

735
gemu.
Kdyzto zwiedie lifka fmucena,
ditat pax opulenta mihi. ') V rkp. famo.

') V rkp. bohatci ; lat. pauperiem
lat. textu: tristior immensas pauperat usus opes.
') Tak v rkp. ; Br. naywiecse ;
') V rkp. vchodi. ') Br. tristior immensas pauperat... Br. polozil lat. dvojversi za v. 720.
73
Ze fwych dietek giz zbawena,

Tam kdfewu fmutnie pribieze,
Orla fwu profbu doleze,
Sftrednu ') profbu geho profecy,
740
Aby giey orel wratil
dieti.
Orel gegie profbu wzhrdie.

lifatka kwielechu twrdie.
745
Orlicenec 2j fe bogiechu,
Neb gich krmie byti gmiechu.
Lifka, mudra gfucy mati,
Chytrofti dietky wyplati.
Beruc zftrniftie y prutie,
750
Okolo dfewa okutie

Hlawni hromadu ofwieti.
Weliky fe oheii rozniti ;
Orhcencom vcmi wzdoru

Dym, kdyz
hufty gdiefe wzhoru.
Ptak vtie/i Itfku tehdy,
dietky gie nawrati kehdy.3)
27b
Non fit qui ftudeat maior4) obeffe minori,

maiori poffet obeffe minor.
Cum bene
755
Protoz radim mocnieyfiemu
Nepakoft febe menfiemu,

Kdyz mdly moz cmiti tobie
Mnoho zleho wkazde dobie.
O hlcmyzdu a
760
O orlicy Kapito
Ctrnadfta.
COz tobie neprirozeno,

To ztwe myfli bud flozeno.
Nefahay doftogne wiecy,
Giez nemozes ty dofiecy.
Ktoz wyffieho wzchodu zada,
Cafto tiezce
765
fnieho
fpada.
Stfezyz fe hlemyzdowy ftrafh,

Genz leze wpiefku rohy zdrafti.
Tuz gey Orel nohu wztrze,
Podoblaky
fe
fnfm wrze.
') V rkp. Sftfedmu ; v lat. aquilam

V rkp. orlifenec. ') V rkp. keydy.
pro rapta
4) Br.
guia
prole
maior.
perungit
melle precum.
74
770
Wplazy hlemyzd tielo y nohy,

Stiemz zatagi dluhe rohy.
Wrana wece nefmyflnemu
Orlowi, take lacnemu:
Wier mi,
ze
nefes briemie,
Ty poziwes
775
') toho zregmie.

Genz fe geft tu whlemyzdy fkrylo,
Proc by twu krmi nebylo,

genz kryge wfobie?
Zbi hlemyzd! krmie bude tobie.
Ta koftka
Ac
780
gey chcefs
rozbiti,2)
Smyfla poziw fyly
3)
wiez
to,
miefto.

Sic fublatus homo fubuerfo turbine lingit

Procella rapit.4)
Corruit et fortes ifta
28
Zwyfofti gey wfkalu fnofi,

Yhned gey kamen y rozbori.
Prigem Orel wrani radu,
Ihned wfta wzhoru sftaru wnadu;
785
Streli wzhoru az podnebe,
Tuz pak
hlemyzd
pufti
od febe.
Hlemyzd letienim tiezkym dofti

Ofkalu zbi twrde kofti.
790
Kdez pokog geft wemdle fyle,

Kochay fe fnim bez vfyle ;
Bud wzdy profpiecha hledage,
Genzt fe hodi, pokog mage.
Blazniwy clowiek tudieze
Nectnym iazyke fe fwieze.
795
Ta
napaft, prawicy take,

Znobi y mocnieyfi wffake.
Ohfce a ohaiuranu Kapitola patnadfta.
KDyz
tie pocne
kto chwahti,
Pomni fam fwog fudce
800
byti.
Nerod wieriti gmemu
wiece nezli fwiedomie fwemu.
Kazdy
stultus
mudry znamenawa,
') Br. poziwess. ') V rkp. rozb'. ') V rkp. gfyh. ') Br. opravil De se
homo subversus lurbine tingue corruit . . . a polozil za v. 792.
Proc gemu kto chwalu wzdawa.

Genz tie Iftiwu chwalu kogi,
Twemu zbozi ofydlo ftrogi.
805
lakz kdes hawran krmi drze

Wuftech, fniz fe nadub wrze,
Aby tu nacas odpocfwal,

A fwe krmie tam poziwal.
Lhfka welmi hladowita
810
Popoh
fe
fem y tam mkyta,
Atby mohla mrchu
nadgiti,
Giz by mohla fyta byti.

Vzre, nalit gegie doba,
fkrmi koba.
Vwrchu fedi
15
28b
Poce mu rec podmietati,

Hawran pocc pofluchati,
Rkuc: hawraku! kteraks krafen

A
820
wewfie lepotie iafen !

Llabut premahas wbielofti,
Nadewfe ptaky krafens dofti !
Eyl by zpiewal hawran taky,
Byl by mil nadewfe ptaky!

Wieriw hawran fladke reci,
825
Onot nemudry koba fkreci ;

ze by fe flibil, poce krkati,
Lifka fyra poce
ckati.
Syr fe gemu ') zuft
wynofi.
Popadfi gey hfka fmofi,
Y
830
zabieze
2j
ona do luha
Hawrankowi by pofyrcy tuha.

Stred bolefti hanba 3) fedi
A fkodu oftrotu gedi.
Hofky
835
fmiech trpieti bude,

Kohoz chwale, kdyz cti zbude.
Lftiwa chwala chlubu plodi,
Genz fproftnemu pfewelmi fkodi.
Ffellitum patitur rifum, quem mellit inanis

Gloria; nam4) parit tedia falfus honor.5)
Olwu
a Obyku
HRad
fe prately,
Kdyz
verSe
fe
Capitola
XVI
kdez mozes,
wktere cti rozmozes.
') V rkp. kanbu.

') V rkp. gemi.
') Br. s usf.
poIoiil za v. 832.
') Br. vera. ') Br.
lat.
Ac kdy
wemdle
budes
fyle,
1)
Prietelce pfigmi kfobie milie.

Naymenfiemu bud howiege,
Aniz komu zalofti diege.
840
Tot
geft tuto
znamenati.
Kdyz fe Iwa fta|jroft prichwati,

Geyz tiezkoft ftaroftna fmuti,
845
29
moze fotnie hnuti,

Zmrazy ftaroft geho tielo
A frdce geniu giz zle dielo.
Takz leze lenofti ftydne.
Pfibieh kanec pieny nan kydne;
ze febu
850
Na dawne rany pomniefe,

Sylne rany Iwu fcciefe.
Byk naden take pritece,2)
Rohami Iwowi bok profece.
Mrzky ofhk fe frdiefe,
Nohu Iwa wcelo tepiefe.
855

Lew kwiel zapoprawu
mage,
poce mluwiti odlikage:

Gehoz byl fem driewe premoha,
Toho mie giz tlaci noha.
860
Wfecka moc ma giz vfnula,

Wfehka ma ceft wfen fe hnula.
Vfnuli Ikutcy meg ctnofti,
Giz mam hore priehs dofh.
Gimzto fem byl driewe fkodie,
865
Ty
870
mie giz wficku nuzy plodie.
Mnohym fem odpuftiel take,

Giz mi rany cinie wfake ;
Za dobrotu rany cinie
Newieduce, cim mie winnie.
Genz fe priezni neopina,
Natom Iwowa lezi winna.
wiec mufy fluti s) hubeny,
Genz geft wfie priezni zbaweni.
Hunc timeat cafum, qui fe non fubit4) amico.

Nec dare vult felix, quam mifer optat opem.5)
O luniakowi
875
KDyz koh
nemocne
co zleho
Bozie pomfty
fe
') Br. sylie.

') V rkp. pribicze.
dvojverSi polozil za v. 870.
Kapl
XVII
cinis,
dowinnis.
'j Br.
') Br. sluty.
fulsit.
') Br. lat.
Nenie tak
fhfefenie,
male
29b
By geho nebylo pomftienie
Tobie prawi
880
nynie
take
Bez odplaty dobre wfake:
Kay fe hriecha, dokadz wfylie,

At tie twofec prigme milie.
Pozdie wrzes kbohu oci,
Kdyz
885
890
tie
f>iz
nemoc
ftoCi.
lako kdas luniak byl nemocen

A tiezku bolefti fkrocen.
Powiedie Luniak fwe materi:
Nahlie fe wprofbu vdefi,
Wzday bohom obiet a modlenie,
At by zdrawie bylo prodlenie.

Matie wece: ty vbohy!

Hniewals lidi yako bohy.
Zpominagic fkutka zleho,
Bohowet mftie hniewu fweho,
895
Genz fe ku pomftie fnazie,

Rownie muku zahriech wazie.
Kdyzto
Cemu
900
kurence
ty brafe,
fe muky nebafe?
Zkurenec obiet bohom cinie,

Protoz tje giz fmrti winnie.
Swatoft bohom geft zobieta,
Protoz tobie pomfta geft ta.
Qui maculat vitam, mundas cur recolit1) aras?

Quem fua facta premunt, cur aliena leuat2)?
905
Genz fwog ziwot whrieliech ka'i,

Proc fe wciftu fwatoft wali?
Ktoz fe fwym fkutkem zdawuy>.,
ProC cyzie hriech oprawugc
Opfu a Owoflu
NEflufie
III
Kapitola XI7
te fluzby
zadati,
Giezto clowiek nemoz do ftati ;

Nebo ty wtu fluzbu wzkluzna,
910
') Br.
Gefto tobie geft nepfiflufna,
incolit. ') Br. leuant
30
Ta tobie
915
y haiibu plodi,
fmiech
Cafto y fkodu priwodi.

Take tobie to chcy recy:
Nerod tu fpilu fpileti,
Geftot flufna nenie tobie,
Chcefli fwog ftud mieti fobie.
Kdyz fe mnis fpilu ozdobie,
Nenawift pak wezmes
lakzto pfyCek
920
geden
fobie.
biefe,
Genzto fhbiti fe chtiefe

Swemu panu hrieku mnohu
Gednak ey drapafe nohu,
Nacas fkomlie, chwoftkem klapa,
Opiet geho zarucho lapa,

925
Chwili geho iazykem lize,

Prifkakuge kupanu blize.
Pan pfykow tiem 1) wefel biefe
A ruku pfyka hladiefe.
Krmi
930
pfu dawage
6afto
fpolu hrage.
fnim
Oflik mrfky to wiediefe

A tak fam prawiefe,
935
Zadage tuz krmi wzieti

A fweho dwora priezen mieti:
\Vfak fem kfluzbie podobnieyfi,
Swym chrbetem vziteCnieyfi.
la fem panu dielem mily,
Pfyk fe libi gedno fpih.
Protoz, wece, budu hrati,
940
Dam
Tuz
Aby
945
fe
fwu
hru
panu
znati.
Cas fwog wida,

fe flibil, kupanu prigda;
poCe hrati,
Mni, ze by geho vfmiefil rwanim

A vfylim fwym fkakanim.
Vplwa gey flmami fwymi,
Wfkoci naii nohami prednimi
Y rani
Mnie
vboha
muze,
welmi dworna iuze.2)

Pan k fwym fluham krikem wzsiahli,
950
fe
By gemu pomoc pritahli.

Pribieze panofi mnoho,
Wchopichu
')
rkp.
tiech.
')
V rkp.
ofla toho,
nite.
Br. gi"e.
30b
79
Sylnie zbichu hubeneho,

Ze vrazyl pana fweho.
955
Rzemdihy,
1)
kygi gey tepiechu,

obratiechu.
Sern y tam gim
Quod natura negat, nemo feliciter audet.

Difplicet inprudens, vnde placere putet.2)
Cehozt prirozenie nechce prieti,
Wfwe vdatenftwie nerod wzieti.
Blazen tiem nenawiftnieyfi,
960
Odniazto
Owlajloivicy
libieyfi.
mni
fe
a o Semenu
lnienem
Kapl
XIX
NEpohrday profpiefne rady,

AC chces zbyti fkody tady;

Neb ktozt mudru feC potupi,
Sprawnie geho fkoda ceft lupi.
965
coz fmudru radu cinis,
Wfwe fe fkodie menie winifs.
Kdyz iakz
970
Rkucy:
Vcini
975
fiemie Iniene krmi zemie,
Chtiecy fploditi plemie.

Wlaftowice to widucy,
prielis welmi fmutna gfucy,
Wfecky welmi wzhrozy ptaky
fiemie
toto
take
nam mnoho zleho,
DoCekali Cafu fweho.

Nahlie plewmy 3) zle fiemie to,
Genz geft nanafi Ikodu wfieto'
Zdrawe rady biezie ptacy,
980
PoCechu fproftne hrozy lati.

fe poce len z zemie zkyfH,
Kdyz
Wzelenofti fteblce kwiefh,
31
Wlaftowice gim wece druhe:

Giz nam roftu ftrafti tuhe!
Ac
985
'i
')
V rkp.
Br. rasmiecfiu.
Vzem
fkody te vtecy,
Slufie nam ten len wypleti.'
Zafmiechu 4) fe opiet ptacy
Rkuc: nechcem fe toho batil'
chce
dihy. Br. vzem
dlhy.
') Br. putat.
--
') V rkp. plewiny
SU
Wlaftowice, mudra gfucy,

Yhned fe poCe klidem winuti;
Prebywagic wdomiech fnimi,
990
Tieffiefe ge fftebty
fwymf.
Namque1) preuifa nimis2) ledere tela folent.

Vtile confilium qui fpernit, invtile fvmit.
Qui nimis3) tutus, recia iure fubit.4)
Neb pfedwiediene ftfely Kdyzto,
Menie tie zaftfele,5) wiez to.
Giz
Giz
995
fe
fe
Giz muz ptaky fieti Iftiefe,

Giz fe trefkcy ftraftni ptacy,
ze rady nechtieh chowati.
Genz

A
1000
len wzralofti zniefe,

fiet nanie Cmiefe,
ftatecne
nezyftnu
Kdyz
rady bieha
fobie
fe bezpecen
feha,
wnie
prawis,
Sprawnie fe wte fieti ftawis.
Pocinagi fe druhe kniehy. ofwobodie Athenfkych

Kapitola dwadca.
KDyz fwoboden
1005
mozes byti,
Nerodiz fwobodftwie zbyti.
Sediz radce zapan fobie,
Nezh wfluzbie, ktomu robie.
Nerod wcyzy moc podlecy,

AC chces wfie ftrafh vtecy.
Tato bafnice
1010
vci takto,
by ziwot kako,
Ozdobil
Neb ktere by cefty fahal,
ktere by take biehal.
31b
Athene by miefto hrdc,

Wfi oprawu welmi twrde,
1015
Ale krale nemiegitfe,

Neb geho potfebno nebiefe.
nam. ') Br. minus. 'i Br. nimis est. 4) Br. druh^ a tfcti lat. vers
polozil za v. 997. ') Za slovem zaftfcle jest A" cervenfi Skrtnut6.
') Br.
81
Zakon gmiefe bezzakona,

Bez tiezkofti, bez promiena;
Ale famo wfobie kraluge
A
1020
nafyle nic necige.

Swobodno gfuc bez pakofty,
Wnice wofydlo tiezke dofti,
Ze prozakon
1025
1)
haiiba,
pece
Oftfeyfi by oftra mece.

Aby neplnil wlaftni woli,
Blazniwy lid krale zwoh.
Prawa, genz fmutnie nofiechu,
Giz gich fwrcy nemozechu.
poce dobre milowati,
Zlym zlu odplatu dawati.
Kral
1030
Takz 2) powyfi doftoynieyfi

A wrobotu da fproftnieyfi.
Wzakonie

Trpiechu
Krale noweho
giz mnoho zleho.
Vrbem trifte iugum querula3) ceruice gerentem

Ezopus tetigit, confona uerba mouens4)
mieftiane pfehubeni,
Taku ftrafti obtiezeni!
O
1035
5)
Genz prwe lechce fpiechu,

Sotnie giz friefti mozechu.
Wieda miefto wftraftnem fmutce,
Ze lezi w blaznowem fmutce,
1040
Miftr Ezopus ogich
Tuto powieft
biedie
gim powiedie:
Bafen.
ZAby, kdyz
fmocidla brachu
A bez ftrachu na bfehu Hrachu,
Wzechu fproftnu radu fobie,
1045
') Br.
pro
Sboraik
32
fkficechu ote dobie,

Od lupitera profiece,
Bez krale byti nechtiece.
ze
Pripudichu
polozil za v.
fe
boha
kfmiechu
zakon. ') Br. taky. ') V rkp. querela.
') Br. a.
') Br. Iatinsk6
to dvojverSi
1037.
Ilnworow"k"ho.
82
1050
Onu profbu, kteruz Cmiechu.

Boh gim dobreho dohodi,
Krale gim dati nerodi.
Zkricechu zaby take,1)
Vcinichu profby take dluhe.
1055
Tu vflyfechu zwuk protiwny,

Naht leti ftpalek diwny
gez w Gezero pade,
Znebes,
Wodu nabfehy wyklade.

Zaba
1060
fe lece
wfelika,
Neb bazen gi trapi welika.

Kdyz fe woda vpokogi,
Tuz zdwihawfe oci fwogi,
Onu kladu y zocichu,
Kniez
1065
fe blize pritocichu;
Podal ftogiece odniehc,
Bogiechu fe krale fweho.
Pak znamenawfe wtu dobu,

ze fipalek newladne febu,
Tfetie profbu bohu dachu,

Gineho krale zadachu.
1070
Rozhniewachu boha fweho,

Y da gim krale gineho.
Da gim hada 2) wgich oprawu,
Genz vkrutnu fwu wzdwih hlawu,
Okolo gezera plzafe
1075
hubene
Tehdy
1080
zaby hltaffe.
zkrice kbohu,
ta fbief
Naftrogiwffi profbu mnohu,

Rkuc: Sezri knam, hofpodme!
Wiz, kterak twe ftwofenie hyne
Vflyfe tak trudne hlafly,
Promien
1085
cafy!
| nafe fmutne
Rac nam fwu fwatu pomoc feflati
A raciz nam dfewni pokog dati!
Giz fme krmie wraha fweho,
Giz nas zzefe hrdlo geho.
32b
Rac ohyzdnu fmrt odgieti,

Pokogika nam poprieti!
Tak kdyz clowiek ftieftie faha,
Cafto on zftieftie
') Misto
risum
dedit,
poruSeno.
slovem drukf. Lat. text: lupiter huic voto

subito sensit in amne sonum. Srov. v. 981.
VerS koncil patrnfi
ausa secundas
') V lat. originale ydrus.
pobieha,
Rana
preces,
83
1090
Pak padne wftraftne ofydlo.

fe da co dobreho,
Wdluhem cafe mrzy geho.
Pozlem pokufeni take
Slazfie bywa fladke wfake.
A komuz
1095
1100
Takez zaby, prazdnoft magic,

Biechu 1) diela fobie zadagic ;
Sftraft za pokog y prigechu,
Kdyz wfwu fkodu krale wzechu.
Boh f boru 2) wece vbohu :
Krale, gehoz fte profbu mnohu
Priyali wfwu ftraft fobie,
Ten geft hoden wafie zlobie.
Wiecna bazen bud pomfta moge,
Neb fte nechtieli pokoge.

1105
Ac kto
ma, genz flufie gmieti,

Rac v wefeh to drzeti.
Kdyzto mozes fam fwog byti,

fluziti.
Nerod ginemu
Si quis habet, quod habere decet, fit letus

habendo.
Alterius non fit, qui fuus effe

Oholubiech
i1io
a o Gejlrabowi
poteft.3)
Capitola dwadcata
KDyz ty mezy dwym zlym

A nebezpecna fe widis,
lezis
Slufiet menlie zle wohti,

Kdyz tie [ | nelze toho zbyti.
33a
Ne yakz kdafy holube,

Mniec vtecy ftrafti hrube,
1115
Za kral wzeli geftfab fobie,

Chtiec ftati luniakowie zlobie.
Kral
poce priciny hledati,

Kterak by mohl holuby zgimati.
Vfkodi
1120
')
V rkp.
gim
wiece
nezli ktery wrah na fwietie.

Pocechu holubie pykati,
Sami nafe zalowati,
Ze krale wohli toho,
biehu. ') Br. zboru.
') Br. lat. dvojversi polozil
za v. 1104.
6*
84
Genz gim cini kriwdy mncho.

Lepe bylo, wecechu, ptacy,
Lluniakowym boiom ftati,
Nezh bezfmrti vmrieti
1125
ftraftne
cafy trpieti.
Quidquid agis, prudenter agas et refpice finem.

fferre minora volo, ne grauiora feram.
A coz kdy
1130
cinis,
cin mudfe,
Wzdy konec bud fmyflnie

Slufiet menfie
vzre.
zle trpieti,
Nechcefli tiezfieho trpieti.
Owlku a Ofwini
Capitola
XXII

Iiz pohfiechu znamename

I napifmie nalezame,
1135
Ze mluwi giz kriwdu
1140
Wiz,1) kterak bludi fwiet vbohy!

Giz tie krafnu feci kogi,
Neb tuz twu ceft lupiti ftrogi.
lakzto kdyz wlk s 2) fwmi gdiefe,
Genz fe oprafyti chtiefe:
mnohy.
Opras fe, fwinko, bezbazni!

lat fem wlcek giz wtwe kazni.
Budu ftraze twemu plodu
A fhbugit za||wfi fkodu.
1145
1150
33b
Swinie wlku poce prawiti:

Rac fe te prace zbawiti!
Nechcy, by mi pofluhowal,
Ani mych prafatek chowal ;
Mog fe plod twe ftraze bogi.
Protoz dalek odnas ftogi,
Abych bezpecnie pfedtebu byla
A
Ac
fwe prafce
mie chces
porodila.
wcem
vtiefiti,
Tehdyt flufie pryc odgiti.
3)
Pro natis natura iubet timuiffe parentem.

1155
') Br. v/iz.
Kazdu matef wftraftneg woh

profwe dietky frdce boli.
') U Br. schazi.
') V rkp.
odgett.
85
Kdyf
giz wfichnu fec dokona,
Oprafty fe fwmie
A wlka
1160
zahna
ona
pryc dolefa,
Zyfku nic sfebu nenefa.

Newier wfeho, prawi tobie,
Kazdemu ne wkazdeg dobie.
Genz hubenemu wiefi l) komu,
Prielis diegi huben tomu.
Tempore non omni n o n 2) omnibus omnia credas.

Qui mifero credit, creditur effe mifer.3)
Myfji Kapitola
Olwu a

1165
Trimiedcytma.
ODpuft nepneteli fwemu,

Kdyz fe wzmodli hniewu twemu.
Tak wietcie priezni dobudes
geho
fluzbu mieti
budes.
Zhniewu nenawift wychodi,

1170
Ale pfiezen wzdy miloft plodi.

Kdyz tie kto fwu profbu kwieli,
Milofrdnie gie vdieli.
To
1175
tie
||
vci bez obluda.
lako kdy fe Iwowi vda

Trpieti hlad preweliky,
wpoli zhleda kut wfeliky,
Aby mohl fobie krmi wzieti,
Wniemz nemoze
A flunce
1180
34
fe chce
lap4)
profpieti.
az vzzecy,
Ze fe chce lew znogem

Sem
wztecy.
y tam bieha wpoli,
Studeny mu les powoh ;

Podchladne fe dfewo fklade,
Welmi wtiezky fen vpade.
1185
Myffi zaftup tu biehafe

A okolo 5) geho hraffe.
Gedna towafifka zbludi,
Wzbiehfi na Iwa geho vbudf.
Pfichwati my lew fwu nohu,
') V rkp. Tempore non. ') Br. lat. dvojverSi

') Br. wiefe.
V
rkp. Up.
4)
') V rkp. okogi.
po1ozil za v. 1160.
86
1190
1195
Chtiefe zabiti vbohu.

Poce myfs Iwa welmi profyti,
Aby gi racil propuftiti
Newiedomie fem tie vbudila,
Proc bych toho nevzila?
lew giey kprofbie wahu ftrogi,
Profba hniew modlenim kogi.
Si vincat minimum1) fummus, fic vincere vinci eft.

Vjincere poffe decet2) vincere crimen habet.3)
Sam wfobie lew poce myfliti
Vdah fe myfs zabiti,
Co dobudes chwaly ztoho?
1200
Gedno wezmes hanby mnoho !

Hanba mnoho mocnieyfieho,
Kdyz chce pfemocy mdleyfieho.

Ac
1205
lew myfku fmrti pobie,

Mnoho hanby wezme fobie.
Kdez fylny potepe mdleho,
Mala chwala bude geho
Ale
1210
myfka ceft podegme,

Kdyz gfe lew ziwot odegme.
Ceft wniekterem pfemahani,
pfemahanie 4) take hanie.5)
||
34b
precio victi pendet victoria. victor

Tantus erit,6) victi gloria quanta fuit.
De
Wftfezftwie wpobitem 7) ftogi.

lakehoz pfemozes wbogi,
Tehoz chwalu wezmes fobie,
1215
Hanba neb ceft pfigde tobie.

llew propufti myfs vbohu,
1220
Wzda Iwowi dieku mnohu:

Poce Iwu pomoc flibowati,
Acby ge 3) mohla doftati.
Wmale chwili cafu toho
Tenato gie Iwa onoho,
(myfs)
Kdez nemoz fylu profpieti

Nez fproftnie fwu fkodu vpietf.
') V rkp. inimicum.

') V rkp. licet. ') Br. lat. dvojverSi polozil za v. 1206.
') V rkp. pfemakage.

') Br. opravil pofadek verSu takto: 2004, 2007, 2008, 2005
2006, 2009, 2010. ') V rkp. esf. ') V rkp. wpobitem bogi. ) Cerven4 tecka.
S7
1225
Mdlym wrcenim fwu ftraft prawi.

hned fe myfka vIwa ftawi,
I naleze Iwa fmutneho
obtiezeneho.
Hledagic fkodneho miefta,
Teneta hryzti neprefta;
1230
ftrafti
wzpominagic napriezcn geho,

Zbawf Iwa ofydla ftraftneho.
Chytrofti maleho zuba
Zruffi fe tak napaft hruba.
llew gie welmi diekowafe
A wgegie fe moc poddawafe.
Tu qui summa potes, non1) defpice parua potentem;

Nam2) prodeffe poteft, fi quis obeffe nequit.
Genz fwu mocy nadewfe

1235
Aby
wftupil,
nepotupil!
menfieho
Cafto tobie ten fpomoze,

Genzt vfkoditi ne moze.
Ozlodiegi a
35
pfu Kapi
NEftale wiecy nezaday
XXIIII
mieti,
nerod gie wzieti.

Neftala wiec s) brzo mine,
1240
ZawieCnu
1245
lakzto fniezna woda fplyne.

Cafto prorozkofs gedinu
ftratis ziwot y diedinu.
Nehlupie wtom prawim tobie.
lakz kdys zlodieg pozwa kfobie
Gednoho pfa, chleb mu mece,
Pohrdaw chlebem pes tak wece:
1250
Abych ia mlcal, twog dar zada,

A ty bezpec byl pak krada.
Ac poziwu daru tweho,
Ty
poziwes
zbozie wfeho.
Ffert mea dampna tuum munus, latet hamus in efca.

Me4) priuare cibo cogitat 5) ifte cibus.
')
') Br. ne.
V rkp.
Non.
"j
Br.
wec.
') V rkp. Mea. ') V rkp. regitat.
88
1255
Wieru, wece, mu ftraft fylnu

Twog dar nefe, fkodu mylnu.
Vdicy mi ftrogis wchlebie;
Nefkyt
Myfli
profym tebe.
mie krmie zbawiti
mi fe,
Tato krmie, ac moz byti.e

Geftie wiece pes mluwiefe:
1260
Nemilugi nocnie, diefe,

Krmie, nez dnowu milugi,
rozkofs prawu 6gi.
Negfem geffie tak nefmieren,
Abych byl pro vkruch newieren.
Wniemzto
1265
1270
Cim bych pana fweho winil,

Genz ml gt wfe dobre cmil?
Nez bych mu priel fkody geho,
Nefcedi ziwota fweho.
Milugit pana znameho
Wiece nez || tie, wraha fweho.
35b
nocy
Nebenz
Tific dnow rozkofney mocy!
Nechcy byti wzdy wchudobie,

mi gedne
A fyt byti
1275
dobie.
wgedne
Nechcefh zdwora pofpiefiti,

Stiekanim tie dam wiedieti.
Nez bych ftrpiel ftraftnu ranu,
Stiekanim tie oznamim panu.
1280
Donidz gedno pes mlciefe,

Zlodieg rad vkrafti chtiefe;
A yakz
gedno
pes zaftieka,
Zlodieg fe by pak prec wleka.
Si tibi quid detur, cur detur, refpice; si des,1)

Cui des, ipfe nota, teque gulose doma.')
Ac kto
1285
darem kogi koho,

Proc to dawa, hledag toho.
Gemuz co das, rad znamenag,3)
Genz co da, tomu take day.
Onadymani zemie
NErod
fe te
Myjl Kapitola
V rkp.
respice faten'.
')
hrozy bati,
Gez wfwe mocy nemoz

')
dwadcata
V rkp.
te
ftati.
gloriofe dona. ') Br. znamenay.
89
1290
Riedko tie ten pes vgieda,

Genz fe natie ftiekem geda.
Mlcedliwy 1) pes fwu zlobu
Welmi fpiefe trhne tebu.
Na poly fe zemie dmiefe
A wzhoru fe welmi fpiefe.
1295
Ono dutie poce kwiehti,

Ze chce fwog plod poroditi.
WftraAchu fe zeny, muzie,
Mnice zahynuti iuze.2)
Nato fe ta zemie dmiefe,
1300
diwy dati chtiefe.

On hd hlupy po|'ce fe bati
A bhz tu nefmiefe ftati.
Ze fwietu
Zemie
wfemu

1305
36
malu wywrze,
hdu fmiech fe wztrze.
myfs
Gefto driewe zaftrach miegiechu,

Tomu fe giz wfichni fmiechu.
Sepe minus3) faciunt homines, qui multa locuntur.

Sepe gerit4) nimios caufa pufilla metus.
Cafto ten naymenie fkodi,
Genz rad mnoho feci plodi;
Cafto priehfny ftrach cini
1310
Owlku
Mala wiec, ktyz kto zawinni.
Berankowi
Capitola dwadcata fejla.
STrez fe wfady Iftiwe

Ac chces zbyti ftrafti
1315
rady,
tady.
zly tie Iftiwu radu chopi,

Giz priehfnu fkodu fkropi.
Genz mluwi tobie fladce,5)
Ten
geft *) twe wfecky
fkody fkladce.
lakzto kdys wkoziem ftadie Stoge

gehniatko a gim fe koge,
Poce mezy kozami hrati.
0312
Wlk
7)
ge Iftiwu feci chwati,
')
') V rkp. mucedhwy.
gemit. ') V rkp. fladce tobie.
V rkp.
*)
nize. Br. gize. ') V rkp. munus.

Br. iest. ') V rkp. Stogi
4)
V rkp.
90
Rka:
moge
Cot gefti
1)
gehniatko mile,
zde biehati pile
Skozly fmrdutymi takto?

Matku ciftu *) mafs ty wfako.
1325
t330
Tu blif ftogi twoge mati,

Slazfi mleko chcet tobie dati.
Hledayz gie, pofpiefe febu,
lat tam knie poteku ftebu.
Tam tebe naluce ceka,
Aby pozilo
mleka.
gegieho
Zdrzeti ge vfylno
neb v wymeni geft 3) mleka plno.
Wece giehnie geho zlofti |
Wpromluweni mudfe dofti:
1340
Kozycka mie fwym mlekem kogi,

Miloftiwa genz ted ftogi.
Mie miefto matky wykrmuge,
4)
Miefto matky mie miluge.

Wieru wiece prawi tobie:
Negfem ziwo famo fobie,
Ale kmeho pana woli,
Genz mnoho run 5) femne holi.
(
ziwu kozie mleko radfi,
1345
Nad materino mi flazfi,

I geft mi to zde milo,
Nez bych twog hrtan naplnilo.
Omnes vincit opes fecuram ducere vitam.

Pauperius6) nichil eft, quam mifer ufus7) opum.
Wfecko
zbozie to
3)
pfemoze,
Genz bezpecen 9) byti moze.

Wehke zbozie ochudi,
1350
Kdez pozitek biedny ztrudi.10)

Nafwietie nenie tak zleho
lako rada mnze leftneho.
Gifta fkoda wlefney radie,
Kdyz fe budes fam wni wfadie.
Nil melius fano monitu, nil peius iniquo.

Confilium fequitur certa ruina
malum.11)
")
'0)
') Br. gest.

') V rkp. matko cifla. ') Br. vlojlil gestdo pfedchazejiciho verSe
za slovo ge. ') V rkp. krmi. ') V rkp. ran, ') V rkp. Pauperibus. 7) V rkp.
') Br. vynechal. ') V rkp. bepeten.
Br. lat. vcrSe
rkp. ztrati.
rifus.
verSum pfed v. 1347.
pfipojil

1335
36b
91
Opfu jlarem
1355
Capitola dwadcata fejla (!)
GEnz tobie geft zmladi fluzil,

Aby naftaroft toho 1) vzil.
geho fluzbu milie,
Neciniz gemu nic nafyle,
Genz fe pohriechu ftawa.
Kdyz giz fluze fegde hlawa,
Zpomena
1360
Gemuz treba giz odplaty,
Stog')....
flib myfh
(poce)chu
Shbichu
1365
waziti,
pohriziti.
Tehdy zdwihfe fwe ftraftne
37
'
fe
oci,
Wfehkaky gich to zoCi,

Naht zaba, kdez by ktera,

1370
Strachy fkace do Gezera.

I powiedie zoniech geden,
Genz mudroftf nadewfe wzweden
Racte wfichni to flyfeti!
Bud nam lze nadiegi mieti.

') Nasledujici list vytrien. Na kraji dole v kustodfi pfipsano: cy
') Br. teko.
Obsaq vvtrien6ho
diegt, ale pfi ofezavani knihy poloviCka
pismen byla odfiznuta.
listu jest dle
lat.
originalu:
De cane vigoroso.
Armavit natura canem pede, dente, iuventa,
Hinc levis, hinc mordax, fortis et inde fuit.
Tot bona furatur senium, nam robore privat
Corpus, dente genas et levitate pedes.
Hic leporem prendit, fauces lepus exit inermes,
Elumbem domini verberat ira canem.
Reddit verba canis: Dum me pia protulit etas,
Nulla meos potuit fallere preda pedes.
Defendit senii culpam laus ampla iuvente,
Pro sene qui cecidit, facta priora vigent.
Nullus amor durat, nisi fructus servet amorem,
Quilibet
Magnus
est tantus, munera quanta facit.

eram, cum magna dedi, nunc muscidus
annis
Vileo, fit veteris mentio nulla boniSi laudas, quod eram, quod sum damnare protervum est,
Si iuvenem recipis, pellere turpe senem est.
Se misere servire sciat, qui servit iniquo,
Parcere subiectis nescit iniquus homo.
De
leporibus.
Silva sonat, fugiunt lepores, palus obviant,

Fit mora, respiciunt ante retroque, timent.
Dum
librant
herent,
92
Negfme fami ftrachu dani,
I
1375
zaba
geft take
wbaznf.
Wfaky nadiegi wzfchyt 1) fobie,

Prwat geft (cefta) 2) zdrawie tobie.
Speret, qui metuit; morituros viuere vidi

Spe duce, victuros fpe moriente mori.
Cafto ftrach weli fe bati,
Kakz wfwe hroze nemoz ftati.
Nevftawicne tielo nafe
1380
To
nas wzdy kftrachu prinafe,2)

bazen mrzkoft myflna4) cmi:

Tiem ta dwoge wiec nas winni.
Sic raetuat, quicunque timet, ne mole timoris

Spe careat.5) grauis eft fpe fugiente timor.
Spem decet amplecti, fpes eft via6) prima falutis.
Sepe facit metui non metuenda metus.7)
Tak
Aby
1385
fe bog, genz fe bogi koli,

tu tiezkofti nikoli
Nadiegi ty ztratil fobie.

Tiezky ftrach geft wkazde dobie
Tomv, genz wzdy wbazni ftogi
A nadiegi
fe nehogi.2)
la tobie to fecy fmiegi

1390
wftrafti
mieti
geft nadiegi.
||
37-
Genzto nadiege poziwa,

Vmrly hd wnie oziwa.
Mnohe take geft widati
Bez nadiege vmierati.
Okozhku
1395
a okoze
Kapitola dwadcata
VIII
BVd
poflufen otce y matky,

Ac chces zbyti zle prewratky:
To falomun mudry prawi.
l) Br. wzsthyt. ') V rkp. geft; v lat. orig. spem decet amplecti, spes est prima
via salutis ; Br. prwat cesta. ') V rkp. prinefe. ') V rkp. mylnu. V lat orig. :
Corporis est lenitas et mentis inertia nobis, Ista fugae causam suggerit, illa necem.
') V rkp. vita. ') Br. obfi disticha vymfinil; pfipojiv dvojverSi
') V rkp. terreat.
nahofe uvedenfi, polozil je za v. 1374. ') Br. nekogi.
93
Chcefli
1400
byti wdluhe zdrawi,

Y chcefs wfie ftrafti zbyti,
Tehdyt flufie ftarofty ctiti.
Tak fku, act radie kdobremu
1405
kfkutku
nenutie
zlemu.
lakozto kdyz koza kozelce zuci,

Tehdy gey owcincy poruCi,
Chtiec fobie krmie hledati,
Aby
mleko febrati,
mohla
Gimz by fyna pokrmila,
1410
Sama take fyta byla.

Zawrewfi gey wchlewie hrdie,
I zamkem gey zawfe twrdie.
Mily fynu! wece takto,
Wfwu fkodu neblud nikako,
Ale bud fe wchlewie

I bezpec bud tudiez
1415
tage,1)
hrage.
Poce tu kozlec taynie byti.
Wlk
kniemu prigiti,
nachlewne
tlucy
dwefy,
Poce
Rka: otewri fwe materi!
1420
chtiefe
Otewrenie zada pokornie,

Promieniw fwe hrdlo dwornie.
Kozlec wece kreci geho:
Iat nezadam
prifhe tweho!
Negfy kme materi podoben.
Stog da leko! negfy mne hoden.
1425
Kriwy
38
hlas twog dawa znati,
Ze ty negfy
moge
mati.
Skulka, g;z tie wizy hrdie,

Znamena te wlka twrdie
Infyta natorum
Cum
cordi doctrina parentum
pariat2) fructum, fpreta

1430
nocere folet.
Kdyz ftarofty dobfe radie,

Tu radu bud (w) pamiet wfadie.
Gich radu ty wzwrzes kehdy,
Mnoho fkody wezmefs tehdy.
Ofedlaku a hadu Kapitola dewataadwadcata.

SYnacku, newief
mnohemu,
Naywiec muzi newiernemu.

') Nad
Cervena teCka. ')
V rkp. pareat.
1435
Ktoz gednu fhb zruffi komu,

Poftu letech newief tomu.
Genz tie gednu proradi
Neb tie w kteru fkodu wfadi,
Kak
1440
fpuftiti
gemu wiece wieriti?
Slys tu powieft, tuto feda.
fe fmies
naii
wiece
nebo
leden fedlak krmil hada

Dluhe cafty 1) sfweho ftolu,
I bydlefta wdomie fpolu.
1445

1450
Had kgeho ruce chodiefe,

Kdyz piti aneb giefti chtiefe.
Dluha miloft fe pfewrati,
Kdyz fe wukrutny hniew obrati.
Muz wzem oftru bradaticy,
Rani hada pogeho hcy.
lakz brzo to hadu vcini,
Chudoba geho welmi fklom,
Ze tak | pfielis giz chud biefe,
Ze chleba mieti
1455
Domyfh
1460
fe
2)
fe take toho,
Zdaby powzate milofti

Opiet by miel prielis dofti.
Tut
Aby
hada
gemu
profyti,
miloft racil dati.
poce
clowieku:
negfem bezpec wfemu wieku;
Kdyz ty mafs oftru fekyru,
Nevfagi twemu mieru.
Ktoz fwe fkody gifte widi,
had wece
1465
nemoziefe.
muzik fmutny,
ze by pro onen f kutek gefitny
Chudoby miel pfielis mnoho.
Domyfli
38b
tomu
Darmo fe gich ftriecy neftydi.

Nelze tobie wiece wiefiti,
1470
Ni
fe nam vwiere fniti.
Qui me lefit, idem ledet, fi ledere poflit.

Expedit infido3) non iterare fidem.4)
To
ma hlawa napacuge
Onu ranu, genz to tu ge.

') Br. iassy. ') V rkp. ncgejitny.
polozil za
v.
1472.
') V rkp. in fide.
4) Br.
lat dvojverSi
95
Slufie wieru newiernemu

neopaciti muzi ctnemu ;
1475
Awfak kdyz mi fe prekladas

A me milofti zadas,
1480
kdyz zeles zleho cma,

Budiz flozena wfe twa wlna.
Nebo boleft frdce tweho
Miloft bere vraza fweho.
Qui primo nocuit, vult pofle nocere1) fecundo.

Qui dedit infidus mella venena puto. !
39
Genz geft komu prwe fkodie

A fwu mocy naden wzchodie,
Druhe fe geft geho bati,
Aniz
1485
wiefe gt vfati.
geho
Strednu
reci giz tie kogi,
2)

Pod tu pak ged giz tobie ftrogi.
Capitola tridcata.
a Oowcy
Ogelenu
TObo
plniti,
Coz hrozu mufyl flibiti.
Kdyz
1490
neflufte
fy poddan leftney
Yakz mozefs, tak gi fpomozy.

Aby mohl fwog ziwot odgieti,
Neftyd
Kudyz
htuge
1495
hrozy,
pnfiecy.
fe tu y
mozes, zbywag zleho,

ziwota fweho.
lakoz kdyz wlk wfudie fediefe
A fec pfeflyfeti
Kdyzto
gelen
chtiefe,2)
owcy fmuffi,
wfudie ftati muffi.

Poce gelen zalowati:
isoo Owce mi geft dluzna dati
Pfenice fud prewehky,
Aniz mi dala wfehky.
Rozhniewa fe nani fudi
Ze fnim
A
1505
')
gi kzaplatie pripudi.
Owcicka
fe
rkp. nocere posse. ')
poprv6 Skrtnut.
welmi bafe,
V rkp.
Stredmu.
') VerS tento napsan dvakrat;
96
Pogeho reci poftupafe.

Wzemfi fobie rok zagifte,
Slibi
gemu
pfenice
cifte,
yakz by nayfpies mohla dati,

Rkuc: driewe mufy prodati
1510
fholecy sfebe.
Tiem gelenku zbudu te be.
Kdyz pngide rok flibu tomu,
Gelen pfibieh kgegiemu domu,
Swe runce
1515
1)
39b
fhbu gi fweho trudiefe,
Kakz
newinna
gemu
biefe.
Owce fkucy reC naftrogi:

Slibeny wbazni 2) fhb neftogi.
Pnpuzena gfuc fem flibila.
ProC bych toho nevzila?
Coz gedno wlk diefe koh,
To ia mluwiech po ge0 woli.
1520
timor in pacto fedeat,3) promiffa timoris

Arent. nil fidei uerba timoris4) habent.5).

Cum
Iftf left flufte zapuditi,

Wiefe wiernu flufie byti.
Kdez koli bazen w fluzbie fedi,

Slib ftrafhwy Kriwie hledi.
Bazhwy flib nema wiery,
Ani fhb nu ny gifte miery.
1525
O Mujje a hjjem
Capitola
XXXI
BVd
1530
miloftiw wfehkemu,
Nebud fkoden nizadnemu.
Kdyzs nadkoho wietCi wzweden,

Nebud nizfiemu nezbeden.
Genz fe wemdle fylie poftawi,
Cafto fe ziwota zbawi.
1535
lakzto Kdys mucha wzloftnem Cmie

Sedfi lyfcy nalyfynie,
by geho welmi zla hofti,
') V rkp. wkazm. ') V rkp. in pactu federat.
timoris uerba
') Br. polozil lat. dvojverSi za v. 1524.
>) Opraveno z
4)
V rkp.
97
Poce geho fwym zahadlem buofti.

Lyfec ruku whlawu wpefi,
Chtie gi chopiti, fe vden.
Mu cha fe tomu poce fmieti,
Sftieny na ftfenu letieti.
Lyfec oney tak poCe fecy :
1540
40
Bhznie fmrt weht fpileti.

Smiech twog geft, ac fe vrazy;
Pakli tie ranu porazy,
Hned zahynes,1) twan licha! .
1545
Pohubi tie twa pycha,

A tut pak nebude tobie dofmiecha.
Ac
1550
ia defet ran dam
fobie,
Wfak zdraw budu, prawi tobie;

A gedinuh tebe dofahnu,
Ohyzdnu tie fmrti ztahnu.
Mnie polechCi moge ruka,
Ale tobiet bude muka.

1555
lure poteft ledi ledens,2) ut ledat. in illum,

Unde breuis cepit, lefio magna redit.2)
Genz vrazem
znobi
koho,
Sprawnie vraz ftiha toho.

Odkadz prigde ranka mala,
Nawrati fe ftraftna wzpala.
Ocapu
1560
Olijce Kapitola
COz bywa protiwno

nebud
XXXII
tobie,
druzce tiem zlym znobie.
lakoz druzcy ftrogis ofydlo,

wtieyfi bydlo.
Milug druzce zfrdce wfeho,
Nepreg gemu nicehoz zleho
Cafto fpadas
1565
To
geft prikazanie bozie.
Bud nsdruzce wzdy ceft wloze.

Ne iakozto lifka fkuti,
Kdyzto capa kfobie nuti,
1570
Rkucy: mog mily fatane,

Wfet le dobre vm nc ftane,
) Br. iwdens.
') Br. zahineL

Sbornik B iworowskeho
e)
V rkp ledit.
40b
Kdyz prigdes kmemu

Zazenes
Cap
1575
fe
Yhned
fwu lacnu
wecere
obiedu:
b;edu.
nadiege,
febu klifce pofpiege.
Zidka krmie gey omyli,

Kdyz gi hfka naftuol wyh.
Lifka krmi
fama lzafe.
fimy pozierafe,
poziti
Ani zktere ftrany piti,
Nez ftoge tu wzalofti,
Myfle zaplat geho zlofh.
Cap gedno
1580
Ze nemoz
Pochwili
1585
gie nofem
cafu
onoho
Cap wece: mame mnoho

Sladke krmie, liffo mila!
Prosyni tebe, aby ma hofti byla.
Nezamefka lifka prigiti,

1590
Nadiegic fe fyta byti.

Cap krmie wcnne priprawi,
Wufticy ge wfklennu wftawi,
A ta vzku figi miegiefe.
1595
Cap gie, lifka nemoziefe.

Krmie by wefkle fe ftkwiecy
A welmi fe dobra mniecy;
Ze lifka
wni vft wrcy.

To fe gie rownafe fmrti.
Y by welmi lacna gfucy,
1600
nemoz
Tak zadnu krmi widiecy.

To widucy fmutna ftogi,
Sftkwoft y krafa hlad gi dwogi.
Radoft fe gi wfmutek obrati,
Kdyz
fe
domow lacna wrati.
Sic fallitur audcns

fallere, fic telo leditur
ipla1) fuo.
Fallere fallentem nulla arte p ro hibetur.2)

Quod tibi non vis, alijs feciffe caueto; j
Wulnera
1605
nes) facias, que nequis
41'
ipfe pati.
Kdyzs druzce tak Iftiti fmiela,

Proc by left Ifb nepomftila?
fe
fwu
ftrelu
fama
wftreli.
Kdyzto fwu Ifti druzce wzkwieli.

V rkp. iffe.
') Br. dal
fadek ten do zavorek.
') V rkp. Wlnera non.
99
1610
Coz fobie nezadaS mieti,

Nerod druzcy toho ciniti;
Nerod bratrcy rany wtieti
Te, kterezto fam nechces
Owlku
a hlawie
Capitola
trpieli.
Tridcata
tretie.
Chcy ia rozum powfem cafu

Neb mudroft wzieti za krafu;
Smudroftit geft dogiti wfeho,
1615
1620
take kralowftwie nebefkeho.

Mudroft geft za fylu wzieti,
Slufiet y zazbozie gi pfigiti.
Clowiek mudry lepfit bywa
nezh ten, genz hradow dobywa.
To fe tuto dawa znati.
Kdes wlk poce wleffe biehati,

I naleze
1625
pyfnu
hlawu,
Pfewelmi krafnu priprawu

Lidfku ruku ozdobenu,
Drahu mafti polozenu,
Gegiz krafa yako ohen niti
iafnu fe twari fwieti.
1630
Walege gi fem y tam nohu,

Wece: bud tebe zel bohu,
O hcko bezfeci wfake,
O hlawo bezfmyfla take!
Mozku nenie w teto hlawie,
Kdezto fe wfecka mudroft ftawie.
Fufcat et extinguit , cordis caligo nitorem

Corporis; eft animi folus in orbe nitor.
1635
Smutne frdce tmy y 1) haffy 1)

ticleftny fmyfl po wfem 2) caffy.
drazfie nenie natom fwietie.
Nez kdez rozum wfmyfle fwiti.
O Soyce Capi ola Tndcata

NEprigimag toho mrawu,
Genz nehoden tweho ftawu.
V rkp. vhalfj.
'} Br.
wse.
IIII
41b
100
1640
1645
Genzto wiece chce pychati,

Nezli pychy moz doftati,
Strach geft, aby fmiechu nezyfkal
I w 1) leftne ') Ifti fobie ftyfkal.
Genz fie 2) wcyzie pychu wieze,
Ten fwe mrawy fkodu fwieze.
lakzto kdyz perce nalezfi foge
Pawowe, genz tielce fwoge
Ozdobiwfi
y poce
letati
A fwych druz'cek pohrdati.

1650
Perce prekrafneho pawa

Pawem 3) gi byti wyznawa.
Priluciti fe neftydi
Kgmym pawom,4)
Tak

1655
1660
1665
hrda, mnieg,
neb fe widi
ze by nafwietie
Kraffie giz nebylo wiece.

Paw znamenaw krafu kriwu,
Poce tref ktati pychu Ifhwu :
Mnohu gi ranu vderi,
Obnazi gi wfeho perie.
Naha taynie poce bywati,
Onu haiibu fe ftydiefe,
Kfwym druzkarn prigiti nefmiefe.
Poce gi fogka trefktati
A twrdymi flowy lati,
Ze cyzy krafu nafe wzdiewfi,
druzkami fe ftydiewfi.
By
42
Afcenfor nimius nimium ruit, aptus in ymis

Lft locus. hic5) leuis eft, illa ruina grauis.
wyfofti prielifne zada . . .
Nizky wzchod lep fe hodi,
Poniemz clowiek wolnie chodi.
Genz
1670
6)
Kdyz ty nawyfofh fedis,

Smnohym ftrachem dolow hledis.
Ey, by byla fama fe znala,
Wfwe cti byla by zoftala,
Aniz by byla tak chuda,
1675
')
Aniz tak byla by licheho vda.

Geftie by fwe rufce miela,
Ze by druzkami nehrdiela.
Br. wlastnie. 2) V rkp.
') Zde schazi vers.
') Br. kec.
tie.
') V rkp.
Prawem. ') V rkp. prawom.
101
Cui fua non fapiunt, alieni fedulus1) auceps

Quod non eft cupiens, definit effe, quod eft.
Genz fe fwym mrawem ftydi
A
1680
pyffen fe ginym cini,

Gimzto nenie, tiem fe cinie,
Strach, aby nezhynul wfwe winnie.
Otnczku
Mufe Capitola Tridcata pata.
SYlnieyfieho nebud fkoden,
1685
Ac
chces
zbyti krafy
lakzto kdyz mezek
(?)
Chcefli fkodie byti nehoden.

Mocnieyfiemu nehroz take,
wfake.
wuoz tahniefe,
neb gey wozatag bodiefe,
1690
Swemu panu malo tie zis

cas trawis lenie takto!
42b
A
1695
Oftnem ia tie dawi
wfako,
Aby, hubence, ruce biezel

wlenofti tak nedriezel.
Mezek gi wece:
1700
1705
mnoho
zwucis,
Tiem fe hrozna byti vcis.

Twa mi flowa, fkutky take,
Skoditi mohu nikake.
Aniz tebe trpim zawlas mnoho,
Genz woz weze, gedno toho,
Gezto mu vzdu oprawie
A genzto mog chrbet geft dawie.
Qui plus effe putat, fua quam natura miniftrat

Poffe, fuum fuperans, fe minor effe putet.3)
jez nasleduje
za
v. 1709.
Br. dvojverSi
Br. biti.
toto vynechal
')
rkp. hroznu.
')
dvojverSim,
V rkp fedula.
Moz mdly filnieyfieho byti4,)

Kdyz vidi cas,
hrozyti.
Sylny kdyz newladne febu,
Mdly gey Cafto trudi zlobu.
')

pfiletie mufka kwozu,

Trudiefe mezka ranu, hrozu.2)
Cmiecy mu hrozy dofti,
Poce gey fsvy zahadlem buofti
A fkuc: proc leniwie biezis?
nahradil
102
Audet in audacem timidus fortique minatur

Debilis, audendi dum videt esse locum.
Tridcata fejta.
Omrawency a mufe Capitola

1710
POmni fam
Ani druzce
febe nechwahti
cim
winniti.
Wlaftni chwalu fc ohawis,

Proftfed haiiby gi
Pofkwrni
Gefto zmych vft wyfla.

Genz fem fekl, geftie chcy fecy :
Druzce nerod oprawieti.
Nenie giz nafwietie toho,
Ger,z by pofkwrny nemiel mnoho.
1715
chwala,
1720
Zpominage na fwe winny,

nezprawug druzce
fwe0
ciny.
fwar hrozny wzbudi

Mrawence fwu reci wzrudi ;
Sdobiecy fe chwalu liffe,
Kdes mucha
1725
Wece mrawency wfwe pyfe:

Hniges wzemfke fkule pohrizen,
Ze fy mnohu robotu fuzen.
Me perce mie nefe wzhoru,
lepli ptacieho fboru.
lamka fe twog domek wzywa,
kralowa fien mog dom bywa.
Gfem
fe,
1730
1735
Zrnce rozkos tobie zda

Mie pak kralow ftuol cafto pafte.
Tobie pitie dawa hhna,
la gedno pie dobra draha wina.
Co pies gedno, to pies zblata,
Mie napagi cieffe zlatta.
piefek
Sebu
oftry hnetes,
Kdyz popiefku fem tam metes;

Ia hnetu tkanky
kralowe
1)
1740
2)
nowe.
logiefe
gegie
Geftiet wiece tobie prawi
Kohkrat chcy, fwa vfta wdawi
rkp. tlanky.
')
licko prektwucie
Neb wgegie retky horucie.
(w) Kralowe
1745
')

fe ftawis.
mie ma bezcifla
Br.
43a
103
Nic nemenie
tam potoci
Plamenych ftrel, kdyzto zoci

Mrawenec, zhoriciw flowa,
A wfrdcy fwar mu fe fkowa:
1750
Bezpecnie
hram,
pohrizen wfkule;
Twe le pero ftr.afi wtule.1)

Ac mam malo, wfak mam dofti,
Ty mafs mnoho wnefytofti.
1755
1760
M;e dupiegka ma wefeli,

Pyfna fien tobie truchhti weli.
Zrnce mie wiece fyti
nezli tie Kralowo pitie.
dielo mnie krmie dobywa, ,
Kradez pak twa krmie bywa.
Pokog ftrdi mu krmi howi,
43b

Strach twe Krmie pak ged ftrogi.

Ciftych zrnec 2) lat poziwam,
Zaduciemu fkoden bywam;
Kdez fe hubenice gedno ftawis,
1765
Swym dotknutim wfe ohawis.

Nenawidi tebe wfehky,
Tez maly iako wehky.
Mog ziwot geft piiklad tomu,
Aby nef kodil zadny komu ; 3)
1770
Twog ziwot priklad
pakofti,
Take wfie neflechetnofti.

lat poziwam zbozie fweho,
1775
Kradez zefes, nic gineho.

Aby4) zrala, proto fy ziwa,
Abych ziw byl, ma krmie bywa.
Negfem fkoden nikomemu,
A ty fkodis wfelikemu.
Odkadz zadas ziwa byti,
Tobie to twog ziwot wzchyti.
Dulcia pro dulci, pro turpi turpia reddi

Verba folent; odium lingwa fidemque parit.5)
1780
')
Sladka wina ty pies Kdyzto,

hofke fmrti zlutci pies, wiez to.
') Pisaf psal puvodne //

V rkp. frdcy; v lat. orig.
m.
/, pak to vySkrabal a prepsal fiervenym inkoustem /.

farre utor. ') V rkp. nasleduje : Twog ziwot
komu; skrtnuto neni. '} B.-. abych. ') Br. lat
: mundo
priklad tomu aby nefkodil zadny

dvojverii polozil za v. 1789.
104
Kridlo
1785
twe nic tobie nefpomoze,

Kdyz tie vhoniec premoze ;
Neb dufe 1) lezis fkowana,
Nebo fmrtedlnie vtlucena.
Ac
giz letie mozes
trwati,
Darem letnim wteplie hrati,

AC giz wfechno fhowie tobie,
Wfak
mraz fzymu geft tie znobie.s)
1790
44
Sladku rec zafladku dati,

fe zlym odplati.
lazyk priezeii y nepfiezen zplodi,
Zyfk y ztratu tobie hodi.
Zla fec wzdyckyt
Owlku,
owcy (/)2)
Oopicy
Kajn XXXV
II
lAkzto fwinie
Iftiwy fwe zloby takeze

Neoftane nikakeze.
Protoz choway fe Iftiweho,
lakzto hada kryg fe geho.
lakozto
kdes wlk lifku chwati,
fij
1800
gi
kdyz nani Kradez obrati.

kfudu proto,
Pripudi
Chtie fe fni fuditi oto.
Wece wlk, pfedfudem ftoge
Tys wzdy byla fudce moge!
Tak poce wfudie zalowati,
:
1805
1810
Zregmy kradez nani cpati:

Nawrat kradez, prawi tobie,
Ac
chces
fwu ceft mieti
fobie!
Newinna hfka ftogecy,

Foce te reci twrdie prieti.
5;
')
')
Br. dyfe; lat. orifj. aut nece vinceris, aut semiviva

V rkp. hawrana.
Br. liice.
Br. lakezlo.
iaces.
Giz pohriechu to widamy,

Takych wlkow mnoho zname.
Kdyz wierneho vzrie koho,
Iftiwu reci chopie toho;
Radi by geho mieli whrobie,
')
1815
')

1/95
neb wcpr koli

Niekde howna4) ma powoli,
Wiec prielazu neoftane,
Az y prawie z fwieta fkane:
rkp.
zabie.
105
Aby
1820
1825
ceft geho wzchytili fobie.

Opice 1) tu fedi zafudy,
Swym rozomem nepobludi.
Vchopi left taynu geho,

Nevcmi nic gmeho,
Nez tak wlkowi powiedie:
Hledas prawa, Ifh wa hlawo,
44b
A tobiet
fe brani prawo.
liffo, dobfe pries 2) kradeze,
Newinna tie zbawi wieze.
Simplicitas veri, fraus eftque puerpera3) falfi.

Effe folent vite confona uerba fue.4)

1830
Protoz wam geft znamenati:

Sproftnoft wiere bywa matie,
Left newiefe fe prichwatie.
Ktery ziwot geft yakyze,
Toho6) hlahol geft takyze.
1835
Ctny flechetnu fec wzdy plodi,

Zly nectnu reci 6) wewodi.
Giz fu naplnieni zlofti,
Nemohut gie zfebe zbofti.
Genz
fe welzi winna cige,

wzdy druzce Iftiti miluge.
Okotia'we a muzi
1840
\Voie
Kdez
1845
fe
Capitola Tridcata
Ofma.
fkutek wzdy prewazi,

wole kfkutku fnazi.
Ochotna myfl wazi wiece

Nez ktery fkutek nafwietie.
Wrozomieg 7) take fobie,
Zlemu nefluz, prawi tobie;
Coz gemu cinis dobreho,
nedofahnes
nic gineho
Nez kriwdy, zadaw,3) pece, fmutka.

To tie wgeho fkutku vtka.9)
') V rkp. opiet; v lat. orig.: Simius et iudex. ') Pisaf e Cervenfi napsal nad
fadkou; rovn5i tecka nad s jest cervena. 3) V rkp. efl pai'pera. 4) Br. pfidal
verSe: Sordibus imbuti nequeant dimittere sordes. Fallere qui didicit, fallere semper
amat. ') Br. te/io. ') V rkp. ?e. ') V rkp. Wrozomneg. "; To jest zadav.
Br. zadawu. ') V rkp.f/i/a vtka.
106
lakoz fe kdy kolcawie vda,
1850
Kdyz pogmiewfi
mnoho
truda,
Zlowi myffi prielis mnoho

Wdomie muze vgednoho,
Milugicy ono bydlo,
1855
Tu
vpade
y wge ho ofydlo.
45
Chopi muz kolcawu vbohu.

naftrogi 1) prednim profbu mnohu,
Mezy profbu poce mluwiti
A fkuc : Sprawnie mas mie propuftiti.
1860
Wyprawie mie z teto nuze,

Dayz miloft fwemu fluzel
Nepfately

1865
1870
twe fem zbi a,
Twog fem domek vciftila.

Tut me bydlo. profi tebe,
Aby mie puftil odfebe.
Wfwu fluzbu mie opiet wratie,
Budiz mi fluzby odplatie.
Zadar nechcyt nic gmeho
nezh zdrawie ziwota meho.
Onen muzik wece takto:
Sluzila
fy, wiedie
kako.
Miloft flufie myfli cifte,

Skutecne iluzbie take gitte.
Nemolicet profit, nisi vult prodeffe, meretur.

Nam prodeffe poteft hoftis obesse volens.
1875
Nema odplaty y geden,

lakz koh geit wfluzbie zbeden,
Kromie nez wfkuteCnem chtieni,
Kdezto zfrdce fluzbu mieni.
Mozet wrah profpieti tomu,
1880
Kdyz chtiel fkoden byti Komu.

Kdyz mi ty profpiech cmiefe,
Sama prospiech mieti chtiefe;
me wrahy wfake,
Gfuc wrahynie moge take.
Potworne twari gfy hubila,
hubiefe
1885
'
Br na stragt.
Aby fwog
tiem pokrm miela.

Mohlas tako mog chleb giefti,
Protoz tie chcy s fwieta fwefti.
Dayz nii tluftoft tiela fweho,
45b
107
geft tlufto z chleba
Genz
1890
meho!
fkodu na wahy wrcy:

zahyn! nebs doftoyna fmrti.
Chcy fmrt
Nil decorat factum nifi facti fola voluntas.

Non operis fructum, fed noto mentis opus.1)
Nic
tak fkutka
neofwiefi,
nez kdez fkutek
1895
wole
roznieti.
2)
Ne fkutecne vcmienie
gedno fkutka mnienie.3)
mieni,
Ozabie
nadute
Kapitola Tridcata dcivata.
RAdu
Aby
mogi day menfiemu,

fe newrownal wietciemu,
Tociz wftrawie, w mocy, rufe

I tiem, coz kmocnemu flufie.
1900
Ac
chcefs
Stfezyz
fe
zbyti hrube ftrafti,

zabie napafti.4)
widuc pretlufteho
Wola, take welikeho,
Zaba
Chtiec fe kniemu prirownati,

1905
Poce fe welmi nadymati.

Syn gie wece: rac preftati!
Nemozes fe fnim fgednati.
Zaba tiem zaloftna gfucy,
PoCe fe wiece duti.
1910
Opiet gie fyn wece tako:

nepremozes
geho nikako.
Budefli fe prefmoc 5) duti,
Snad fe mozefs rozpuknuti.
ztrudi,
Tfetie hniewnu boleft
1915
46
Swym vmyflem nepobludi;

nakfepkoft fe duti poce.
Az mnozftwo dutie
fe zatoce
Rozdieh fe cefty natri.

Gegie droby wfaky opatri.
Cum maiore minor contendere6) definat et fe

Confulat et vires temperet ipfe fuas.
') V rkp. opes.

') V rkp. woh.
', V rkp. pfefnoc ') V rkp. condere.
') V
rkp.
neitie. ') V rkp.
ncpasti.
108
1920
Protoz menfi fe vfkrownie

hleday fobie wfudy rownie.
nezli fe fwietcim nikoh,
Chcefli byti ziw powoli.
Ovrazu Iwa a opaflyri Kapitola Cliridcata.

GEnz
1925
Snaz
Aby
dobfe tobie,
nato wkazde dobie,
vcmi
fe
odplatil tez,
Gemu potfebno budc kdez.
Dawno ty fy mohl to flychati,
gemu
W nuzyt

1930
poznati.
Sprawnie ctiti toho mame,
Gehoz w nuzy potfebna zname.
Tomu nas powieft vci tato,
geft prietele
Abychom fpominagice na to,

Dobrodieyce wfrdcy mieli
A odplatiti
gim vmieli.
Kdyzto lew po lefu biehafe,

Zwieratek zde y onde fehafe,
Aby
miel
pokrm
A vziwal fweho
1940
Kdyz
Az y
Coz
Trn
Cafu
zabludi,
pak Iwu fta vbohu :
mu rani fylnie nohu,
polefe
I do gide
1945
wlaCnem
fe biehaw fylnie ztrudi,
fe
2)
1)
kwaffu.
k ftraftne
Kdyz
I odpociwanie bolefl
nuzy,
46b
fe mu trn w nohu wrazy.
caka,
Cafto natri nohy kleka;

Geft boleftnu nohu hoge,
Cafto natfech nohach ftoge.
1950
Boleft ztrudi geho vtrobu,

Sotnie giz pogide mdlobu,
A talow gey wnoze lepce,
A
1955
')
geho boleft wzdy geft wietcie.

Boleft ranna take boli;
Zaloftiwie naboh wfkuci.
Pisaf puv. napsal pokogi, Skrtl gi Cerven^m inkoustem,

m. ) V rkp. Ten.
psal fiern^m inkoustem
zmfinil
o v
a nade-
109
ledit miferos fortuna, medetur eifdem.

Hinc eft, cur medicum plaga leonis habet.
Cum
Pomnohu fe ftawa toho,

Kdez neftieftie rani koho,
1960
Tehoz ftieftie 1) vlecuge.

Protoz rana Iwowa Cige,
Sobie hleda giz lekafe.
Vbohy lew zleffa fe bere,

Tuz pfibieze ku paftyfi,
Genz pafiefe fwogi zwieri.
Paftyf fe prewelmi leCe,
1965

1970
Wzchytiw
owcy pfednim kleCe,

A mnie, ze by chtiel krmi wzieti.
Lew krmi pohrda prigieti,
nez pokloni gemu fwu hlawicy,
Wzdwihna boleftnu nozicy,
Rany poCe vkazowati,
Aby gemu pomoc racil dati.
Muz boleftnu nohu wida,
fe, kniemu prigda,
Ohrozyw
i97/>
wyniem gehlu prodie rany,

Pufti fe hnog nawfe ftrany.
Taz boleft fhnoge wyteCe,
Tiem geho zbawi sftraft ne peCe.
Slys, co vcinf lew vbohy,
Kdyz wze zdrawie fmutne nohy.
1980
1985
47
Kupaftyri fe priblize,
Swogi lekafnicy wzlize,
Tociz ruku muze toho.
Nemohat2) recy tak mi oho,
Coz gemu wzdawati chwaly,
Klekne prednim Cas nemaly,
Opiet mu pokloni hlawu,
Vkazuge miloft prawu.
Tempore
deleri gracia firma nequit.2)
Pak bieze pryc, zdrawie wzaw,

Geho fluzbu wfrdce wzloziw.
1990
Prawa miloft nezahyne,

Ac y dluhy Cas pomine.
Sta fe Cafu nepodluhem,
'. V rkp. flietie. ') V rkp. nemohut. ") Br. lat. verS polozil za v. 1989.
110
Gechu Iwa naleffe puhem.

Rimene gey ofobichu
1995
21 00
gey wzwierinec puftichu ;

Neb zwierinec gmiechu taky,
Wniez biefe zwier wfehky.
Wiz,1) neminu cafu mnoho,
Winna paftyre onoho

Poda fmrti podle prawa.
Tehdy ten, genz prawo dawa,
Kaza paftyre wzwierinec puftiti,
Aby mohl gim zwief nafytiti.2)
A kdyz
2005

2010
paftyre ftraftneho
Zwierinec prige fmutneho,
Poznaw geho, lew kniemu tece,
Paftyrik le welmi vleCe.
Ochotnie fe lew poftawi,

Ticm gey wfake bazni zbawi
Wza nadiegi lepfi fobie,
Kdyz geho pozna wfmutne dobie.

Poce fe gemu lew radowati, ||
47b
Welehe ocafem hrati ;

Nemage nic wfobie zlofti,
2015
kaza
gemu
priezni dofti.
Cum3) fera manfuefcit,
fe
ncgat jeffe feram.
Nebo kdyzto zwief opitomie,

Geft wffe diwie zlofti kromie.
Wfwe ftrazi ma fmutneho
I iazykem lize geho.
zdrawie proti geho wazi,
Kzdrawi geho wzdy fe fnazi.
Kteraz fe zwief kniemu zboci,
2020
Swe
2025
Prigmuc ranu pryc odfkoci.

Kdyz ktera zwief vraz wzkropi,
Toho lcw yhned vchopi
I brani geho wfteho zwiere,
Chtie gemu ftati lew wfwe wiefe.
Rimenine fe powzdiwichu,4)
Proten diw 5) oba puftichu.
2030
Lew zabieze preC dolefa

muz domow, zdrawie nefa.
A
') Cervend
at
orig. : Roma
Carka. ') V rkp. nafytt.

stupet. ') V rkp. daw.
') Br.
Dum.
V rkp. pozdwizcchu;
111
Non debet1) meritum turpis delere vetuftas.

Accepti memores nos decet effe boni.2)
Wizte wiery zwiefete toho!
Giz pohriechu lidi mnoho
Geft horfich zwierat nafwietie
2035
2040
Slufie fluzbu wiernu wpamieti mieti.

Cos dobreho wzal odkoho,
Nikoli
nezapominay toho.
Olwu a okoni Capitola

Neb v\zwieri gt wiery wiece.

Nakoho fe geft wzpuftiti?
Giz nelze wiery vziti !
Tobie Iwowi priklad wzieti,
Chndcata
prwa fe pife.
PRoc fe naten fkutek tahnes,

Gehoz fwym fmyflem nedofahnes?
Proto befes Cafte fkody
2045
2050
48
i vpadas wftraftne prihody.

Genz chce fmyfla wiece mieti,
Nezli geho moze dofiecy,
Sam fe fwym blaznowftwim wieze
I bere fkodu tudieze.
Stawa
fe
iakozto Iwowi Kdafy,3j
genzs prohlad fwe wzdraftil wlaffy.
Popoli fem y tam bieha,

Sweho zyfUu wfudy ftreha,
Aby fe gemu co zocilo,
2055
Gefto by gey nafytilo.

Onozt kuon gie, trawu chodie,
Poluce zde y onde brodie.
Vzfew geho, kniemu poteCe,
A
2060
to biefe geho
pece,
Aby mohl mieti krmi \\ koni.

pribieh4) hlawy gemu pokloni,
Kka: dobry den bratru mieti !
Tobie, mog bratfc, geft wiedieti,
Zet fem lekar welmi
2065
vmny,5)
Kewfem ranam y rozomny.
') V rkp. decet.

') Br. lat. dvojversi polozil za
V rkp. pribiek kuon. ') V rkp. v.inny.
v. 2037.
') V rkp. Kde fy.
112
Wtowariftwi
ftebu
chodie,
Chcyt to mieti wfwem
Kuoii pochlebi feci
prowodie.
geho,
Rka:
2070
nebieham fpolku tweho.

Kuon left Iwowu znati poCe,
myfh fcm tam toce,

Cim by mohl dogiti toho,
Aby mohl zbyti cti onoho.
Polekl gemu tez teneto,
Biefe
2075
Rka:
ptal fem fe daw;|no
nato.
48b
Zadnies mi pfifel y libie;

Giz bych tie byl dawno fnubie.
O niemzto fem dluho chodil,
Toho
2080
mi geft giz cas dohodil.
Ze mi gt trn ranil nohu,

protoz tak fylnie 1) nemohu.

Proffi tebe. zbaw mie tohol
Vflyfaw rec lew onoho,
2085
Skloni fwu hlawu vbohu.

Kuon gey paril w celo nohu,
Sylnu ranu gemu wzbudi,
Az mu wztrnuchu wfecky vdy.

Sotnie ztrnoft ona minu,
2090
Sotnie mu fyla priplynu,

Sotnie figi wzhoru wztiezi,
Vzre, ano wrah pryc biezi.
Sam
fe
lew w niem klafti:

prozloft trpim ftrafti.
mieru lice mage,
poce
Sprawnie
neb ia,
2095
Bych nadruzce ofydlo tkage.
Quod non es, non effe velis; quod2) es, effe fateris.2)
Eft male quod non eft, qui negat effe4) quod eft.
Gimzto negfy, tiem nebywag,
A gimz gfy, tymz fe wzywag.
Welmi zle geft, giz to nenie,
Genz pri fweho prirozenie.
O
2100
4)
') Pismeno
rkp. schiizi.
Koni
a o
oflu Capitola
XLII
POfluchayz fnaznie toho

Kdyz chuzfieho vzris koho,
/ nadepsano.
*;
V rkp. quod tn. ') V rkp.
faffe
videris.
113
nepohrday gim nikoli,

Chcefh gey mieti pofwe woh.
Kdyz fy ochoten kfproftnemu,
2105
||
49
Raduget fe ftieftie twemu,

Powieda druh druhu wfady,
plodiet twu ceft (zde) onady.
Pakh mogi radu mines,
Sa wfwe pyffe wzdy zahynes.
2110
Kdafy kuoii pyfny teciefe,

nakteremz Kropief 1) zdekem
biefe,
Sedlo, vzda ftkwucie take,

Giz drazfieho wiec nikake.
Wfe odienie zlattem
2115
hori,
Gefto biefe natom ori.

Ofhk ftfete konie toho

Wvhcce pretiefne 2) mnoho,

Gehoz trudiefe hrozne bfiemie.3)
dielem tiezkym gde iako driemie,
2120
Tak
gemu
ceftu zawrze
febu.
SkriCe kuon naofla zlobu.

Poce fecy, podnim ftana :
PfotniCe! ftrietafs fweho pana!
Sotnies hoden me 4) milofti
2125
Prowlnu take hrdofti.
la
fem byl doftogen toho,
Abych
wte ceftie
neftfetl koho.
Oflik tiech hroz nepoflechna,

2130
2135
Onu hrozu yako oddechna,

on ftrach minu,
Bezpecniegi
Zatkaw vffi prec febu ffinu.
Konie toho premnozena
Zahyne ceft pfemozena 5) :
Nabiehu 6j fe kuon pf efadi,
Toz geho te cti y odfadi.7)
Sedla, vzdy geho zbawichu,
Kropief, dek fnieho flozichu.
Kuoze mu kkoftem prifwadne,
Tiezky woz nawfak den tahne,
2140
')
Libiwoft mu chrbet oboftri.

Tam kniemu blize prigda,
||
49b
') V rkp. zwiefe. ') V rkp. n'c.

') V rkp. pfehezke.
') V rkp. nabfehu.
') Za tfmto v. nasleduje v rkp. : Se\dla
V rkp. Kopief.
') V rkp. pfemnozena,

wzdy geho zbawi.
Sbornik Baworowsk6ho
114
Oflik
2145
geho
biedu wida,
Smie klam, fmiech znieho 1) cmiti

A takto gemu mluwiti:
Towarifko, powiez mi to,
Kde
gt fedlo Iftiawe fkryto?

Kde geft vzda krafna twoge?
ProC gfy whbiwofti ftoge ?
proc zabiehla ftkwoft odienie,
2Uo Giez giz natwe tiele nenie?
Proc taka fe zaloft ftehe?
Proc odplula pycha wele

Pomfti ftrafti one pychy,
Aby dofmrti oftal lichy.
2155
Nic nafwietie
Ziwot,
wiecno nenie,
krafa ni ftawenie;

Moc, ceft giz w powietri plawa,

Wfecko hyne podle fweho prawa.
Kuoni, dluho ziw prebyway 2)
2160
A wzdy
2165
Nauc fe ctiti take

Menfie towarifky wfake !
Kudyz koli budes chodie,
Twog ziwot mi bud fmiech plodieU4)
Newief zbozi welikemu,
te biedy poziway
Bud wzdy mocen
3) !
fmyflu fwemu.
Nadiegi mocneho ftatka

nepotupug chudeho nebozatka.
Kdyzt geft wrtko zbozie wfake,
2170
Mozes byti hube take.
Onetopyri
Capitola
Slufie wiece prieti tomu,

Pribuznieyfi gfy ty komu.
Mas znameho milowati,
Gehoz odmladofti miel fy
2175
XLIII
znati,
50
Nez cyzozemce ktereho

Nebo neprietele fweho.
Pofluchayz tu fedie milie,
Pfikladeem dam znati w cile.
s nieho. ') V rkp. kuon dluho ziw prebywa. Lat. orig. : Vive diu, scd
4) Br. vlozil sem nasl. verSe, jichi v rkp. neni;

miser.
') V rkp. poziwa.
ne crede bo'iis, te nulia fotestas in miseros armet. Nam miser cssc potes.
') Br.
vive
115
Sebralo
2180
fe
ctweronohe
A ptacftwo proti
nim mnohe;
Kbogi mieniec 1) welmi twrdie,

Priprawichu fe tak hrdie.
Chtiece fpolu giz bog brati,
2185
2190
ptacftwo poce fe welmi bati.

Netopyf ptacftwo potupie,
Kprotiwnie ftranie priftupie,
Poce gim pomoc flibowati,
Wiernie fnimi wbogi ftati.
Cyzozemcom pomoc cini,
Tupie zemany bezwinny.
Orel k ptacfhvu wrze febu,
Poce tiefiti gich vtrobu,
Dobre frdce gim dawage,
Kudatenftwi napominage.
2195
Pfewefeli ptacy biechu.

ge bogem porazychu,
Sletichu 2) fe nagednu luku,
Netopyf wza zaceft muku.
Zklibachu gey na wffe ftrany,

Kdyz
2200
Zapericko brafe rany,

gey wypowiediechu:
Nemieg zadne wedne mocy,
Zfebe
neletag
gedine
wnocy!
Non bonus eft ciuis, qui prefert ciuibus hoftem.

Vtiliter feruit nemo duobus heris.2)
2205
Sufedom fe ten nehodi,

Genz giz wraha nad nie plodi.
Kteryz panoma fluzi dwiema,
Strach, aby nepromrzal obiema.
Oflawiku a
2210
Gejlrabu
||
50b
XLIIII
Kapl
ACh fwiete, tot gfy bezprawa,

Kdez giz flib porece plawa4)!
Wfaky geft kniewiefe twrdy,
neb giz wiera kdes bludi.
Riedky giz wfwem flibu ftogi,
') V rkp. nemieniec.
') V rkp.
Slechtichu.
')
V rkp. horis.
ftowa.
8*
4)
V rkp
116
2215
Nez odruzcy wfe zle ftrogi.

Ktoz geft druzcy ofydlo klada,
Pfecafto wtez fam vpada.
Pofluchayz 1) teto powiefti,
Tu pfedemnu raciz
2220
fiefh.
Kdes flawicek fwe zpiewanie

Takez wecer iakoz ranie 2)
Prielis rozkofnie notiefe,
Az iako ohlufiti 3) chtiefe,
Snimiz fwe hniezce poce tiefiti,
Sam fe take wefehti.
2225
Knim pfiletie geftfab wybogce,

Genz gich fmutka biefe ftrogce4);
Chtiefe to hniezce zhubiti,
Gim fwe wole nafytiti.
Slawicek profyti poce,
Swe hniezce fmutne okroce,

2230
Aby mohl
fwe dietky ziwiti.
Geftfab gemu tak poce mluwiti;

Wiece nadprofbu twe pienie wazie.5)
Ni kprofbie, ni kemzdie fe fnazi I ')
Milofti me nelze mieti,
2235
2240
Gedne
fladce pieti.
Slawik wftrogi nowe pienie,
Chtie zrufiti geho chtienie;
7)
budes
Vfty piege, frdcem ftonie,

Geho myflenie w tuhach tone,
Z gehozto vft pochazie Strdi
pienie take pfezaducfe.
Wkrutny
ptak
tak powiedie
tekucie,
51
: 3)
Dietek fniefti fe neftydie,

gich fmrt matka widi.
Ano
2245
Zaloft fwu matka widucy,

Az nemoz vmneti mrucy,
Ale ziwot fwog tak ztaha,
Ze giz iako fmrt pfemaha.
Ma wfrdcy wiece
bolefti,
2250 nezh gie fmrt moze
premocy.9)
O matko! cemus nafwietie,

Genz bolefti welmi wiece
') V rkp. iako z Araranie ; Br. zaranie. ') Br.
') V rkp. fnaze. ') Br. gedno.

') Br. waze.
') R\m iada: fnefti.
') Zde schazi verS; v lat. orig. sordet iste modus canendi.
')
zahluiiti.
rkp. poriuchaytez.
') V rkp.
ftogce.
117
2255
Twe frdecko geft trpielo,

Nez twych wlaftnich dietek tielo!
By tielce ptak vfty klige,
Twe frdecko boleft cige,
Horfi welmi oftra mece
Twe frdce brzo protece.
Geftfab fwog hriech poftize,
2260
Kdyz
zdwize.
geg ptacnik felpu
Zleho konce geft zafluze

Zly ziwot leftneho
muze.
Gez newinneho Ifti lapa,

Pfecafto fam wtez vpada.
Ffine malo claudi mala vita meretur...')

Oua capit2) infontes, fe dolet arte capi.3)

Owlku
2265
2270
XL V.
lifce Kapitola
GEnz rad bywa zyfku fwemu,

Ten klade ofydlo zlemu.
PfeCafto cyzieho zadage,
Gfy cafte prifahy mage.
Genz geft druzcy cinie iamu,
Cafto pada wtuze4) famu.
Tato powieft to
Kdyz
dawa
znati.
wlka obohati,
Gimz wzwede mnoho prazdnofti,
|
plen
I by liffka geho
2275
51b
hofti.
Geho ftieftie zawidiecy,

PoCe kniemu takto fecy:
Dobre gitro bratru memu!
Radugit fe ftiefti twemu.
Diw mie drzi welmi tuhy,
2280
2285
')
v. 2260.
nebyl giz cas dluhy.

Nelze tebe zapomnieti,
Mam tie wzdycky wfwe pamieti.
Wlk lifce powiedie takto:
Nehfefis toho nfkako,
ze fy femnu
Rac boha zamie
Br. meretur iniquis.

') Br. w tuze.
1)
profyti,
V rkp. rapit.
')
Br.
lat. dvojverSi
polozil za
118
Atby mych dnow racil prodhti.

Wfak wzdy feIfti kemnie chodifs
Giz mi mnoho ffkody plodis,
2290
Pod ftrdi ged dluhy nosecy,

Memu mnoftwi zawidiecy.
Wydrieti
giz nieco zadas,
Kdyz ty namie kradez wzkladas

Vfta ma, to wfichni wiedie,
Kradeneho
2295
nic negedie.
Kdyz lifku wlk giz pohrze,
Smutna by pfewelmi twrdie.
Boleft gf mrchu wzbudi,
Ku paftyfowi
2300
gi pripudi.
Rkuc: flufie wiedieti tobie,

Chcefh fwu ceft mieti fobie,
Chcy twu miloft zadar wzieti

A chcyt wlka powiedieti.
2305
Zahub fweho wrazedlnika,1)

Twym owcem protiwnika!
Ondet lezi giz bezpece,
Wonomno dupieti klece.
I brafta
fe kone chrafti,
Paftyrz wlka cepem f chlafti.
Prikaza fe lifka k mrfe ;
2310
Zamaly cas wfwe Ifti frfe,

Kdezto fe wteneto wrazy
A lowec gi kuozi fplazy.
Wfak
2315
52*
wtenetie
giz wiezecy,
Sama nafe poce vpieti,

Rkuc: Bieda mnie hubenicy!
Sprawedliwie mi wte fkodie byti.
Giz fem fkodu byla fkodna,
Taz
2320
mne fkoda giz geft hodna.

lakoz geftf wlk zhynul ftrafti,
Sprawnie zhynu tuz napafti.
Viuere de rapto vitam rapit. invidus2) inltans
Alterius
damnis,3) in fua dampna4) redit.

Genz kradezem fe obchodi,
Ten wzdy wfwem fkutce fkodi.
Zawiftiwy fkodu klada,
Cafto tieze wfamu pada.5)
') Br. wratedlnyka.

') Br. wpada.
V rkp. invida.
')
Br. dampnis.
*)
Br. damna.
119
OGelenu, genz
fe vwodu nahledal
XLVI,
Capitola
2325
KToz kteru
tak miluge,
wiec
Ze fkrze ni ftcodu cige,

Snad zahyne wte milofti,
2330
Nebot wezme fkody dofti.

Geftli ktera wiec mila tobie
A fkodna, nedrziz gie fobie.
lakoz fe gelenowi vda.
Pogmiew giz premnoho truda,
Pritece kgedne ftudnicy,
Ano mu fe chce welmi piti ;
2335
ta ftudnice gifta

lako ftriebro biefe cifta.

Napi fe gie, okolo chodie
Ohleda fe wone wodie;
Vzfe
rozfochaie rohy
2340
52b
A nanich 1) parozek mnohy.

Tuz fe onu krafu rozpale,
Biefe
fe gi welmi
chwale.
Kdyz
2345
giz Ipatri ony rohy,

Ohleda take y nohy,
Vzre, naht chodi take,
hbiwieyfie wiec niekake;

I poCe tiem welmi fmuten
byti
A ony 2) nohy hyzditi.

2350
Dluho tu ftaw dofwe wole,

Vflyfe, nalit pfy fkucie,
hniewiwie popoli biehagice
A zwieri fnaznie hledagice.
Probazen nefmie
2355
dale
ftati,
Bazliwy fe biehu chwati,

Poce noh fwych pomocy zadati,
Gimz driewe fraiefe lati.
Dolefowych
priebytkow
teCe,
Ano podgima gey pece.

A kdyz gey wzdy zdrzowachu
2360
ztracowachu,
Nohy prec odfmrti teku,
Rohowe gey kfmrti wleku.
bieh
gemu
') V rkp. naniem. ') Br.
one.
120
Spernere, quod1) profit, et amare, quod obfit,2) ineptum eft.

Prodeft, quod fugimus, et quod amamus, obeft.
2365
Newzhrday
tiem, genz
genz gt fkodne.
nemilug,
Sam fobie teneto
geft hodne,
ftrogis,
Ac wmilofti fkodne
ftogis.
wfudy biehame,
Milugic to, gehoz fkodu mame.
Profpiechu
XL VII
Omuzi a ozenie Kapitola

NEvfag dozeny
2370
mnoho,
Prawi tobie, ftfez fe toho.

Wfwem vmyfhe nenie wieCna,

Gegie miloft nebez||pecna.

Neb iakozto fnieh od flunce fplyne,
Takez zenfka miloft mine.
2375
Tato powieft tomu

Kdyz
53
tie vci.
kzenie priluci,
Wtwrde wiere pfebywafta,
horhwieyfi milowafta,
fe muz
Kdyz lita zwief imrt

2380
gie mileho muze
Kterakz
gi fmrt
fe
ftawi,
zbawi.
zbawi koli,
Obgemfi hrob ona zena

Sweho muze, ta fmucena,
Biele hcko nechty fchudi,
2385
Krafne oci placem ztrudi.

Placem frdce poCe gektati,
Ze by kamen
Tuha boleft
mohl zplakati.
gi pomaha,
Ze odhrobu
2390
nepobieha.
Nemoze gie odhrozyti,
Aby odhrobu chtiela (giti),
Ani bure, ani tma lita.
ni profba, ani hroza kruta.2)
Wtemz cafu wybogce pochopichu
2395
gey ffige odfudichu.
Poprawa gey poda fmrti

') V rkp. quid ') V rkp. obe/l. ') V rkp
chrizejici hroza pfipsano na pravy kraj.
tma kruta
tma Skrtnuto.
Pred-
kaza nadfewo wzwrcy.

Prikaza kral primilofti
Rytiefowi twrdie dofti,
2400
By wnocy toho ftriehl muze.

Kdyz dobfe by wnocy guze,1)
Tu fe vwifelce fklada,
welmi zzada.
Zaflyfe krik a ohen widi
Piti
2405
fe gemu
tam
giti fe neftydi.
Zadar wody poce profyti,

Pani da a rytief poce piti.
Poce tiefiti pfefladkymi
2410
Smutne frdce flowy fwymi,

Rka: 'netruchleg, zadua, take!
Stati fe nemoz gmake.
Wifelce gey pece fhriewa,
By || ho niekto nefnial fdfewa.
Obezrew zafe

2415
Wfmutne
Bazen,
2420
fe
wrati,
Sladku reci fmutnu chwati.

Vtiefenie gie frdce fchladi,
frdce
fwu
miloft wfadi.
pece podge rytiere.
Sam fobie giz nedowiefe,

Opiet kwifelcowi tece,
Ano
gey giz miloft pece

Pfehoruciey oney wdowy.
Nawrati fe kfmutne znowi,
Miloftneho
2425
daru
zada,
Nemefkagic yhned gemu da.

I by mala chwihe toho,
Rodina muze onoho
Sfibennice gey ftrzechu
A kleffu
2430
2435
fe fnim wrzechu.
Rytier zwieda, ze ho nenie,
By gemu bolefti kwielenie;
Wece: zadna pani moge!
Ktera ktomu rada twoge,

Ze zlodiege mi nelze mieti,
Gehoz mi kral prikazal ftriecy?
Kralow mie mec welmi rmuti
A ktomu
mie ta bazen
By byl fbiehem,
')
V rkp.
gtze.
nuti,
prawi tobie.
53b
122
Giz newie, co zdieti fobie.

2440
Obgemfi gey, wece gemu :

Odtufs, pane, frdcy fwemu!
Nalezla fem chytroft taku,
ze knadiegi giz mieg caku.
2445
Wyhrebuge muze meho,

Obiefmez ho miefto nieho!
Wykopawfi gey z hrobu, gim trze,
Huzwi mu ohrdlo zadrze.
Rytier wece: ztwe mftofti
2450
Neprofpiege wte chytrofh,

Nebot zlu mame pricinu.
Zlodieg fe ftkwiefe lyffynu,
Muz twog ma nakfticy w lafty.
Zena

2455
54
fe khlawie pritaffy,
Muzowi fe kftice chwati,

Ruku, zuby poce rwati.
Tiem gemu lyffynu prokwieti,
Sibenicy gim ofwieti.
Rytier wmiloft gegie wpade,
Nowa miloft gi podkrade;
2460
2465
Miloftny gi pramen fwaza,

Kdyz druh druhu fe prikaza.
Wetcha miloft fkoro minu,
Kdyz nowa miloft priplynu.
Zenfka myfl nema wiery
Neb geft nevftawicne miery.
Sola premit viros metuque pena fepltes(l)hec

agit que fpecies
gerat artem.1)
Sama wfakym muzem

Mrtwe take muci hdi.
Takz
zena diela
2)
ludi,
zenfkeho
Dobfe nefkona wffakeho.
Ochytrofti zle zeny a omladency,

Kterazto zena flula Tayda 3) Kapl
XL VIII
Tayda4) fi quis amat, fua, non fe credat amari.

Tays amore caret, munus amantis amat.5)
') Br. opravil: Sola premit vivosque metu penaque sepultos femina ; femineum 'nl
opus (kec agit gue species gerat artem). ') V rkp. mukzem; k Skrtnuti
fiervenfi.
') Br. O chytrosti zle zeny, kterazto zena slula Tayda, a o mladency.
lat.
V
V
Br.
rkp. 'laydam.
dvojverSi
rkp. nam mitnus ama1 amantis.
*)
bene
finit
')
poIoiil za v.
2505.
123
2470
Zlych zen chytrofti wzdy biehay,

Tiech milofti fe oftriehay.
Wiez, cifta miloft to nenie,
Kdezto bywa darow chtienie.
2475
Kdyz zla zena fwu chytrofti

Wieze mlade fwu milofti,
A ta Iftiwa miloft biefe,
Genzto mnoho darow gmiegiefe.
Odfnubakow bere darow mnoho,
Wy woli s febe 1) zewfech gednoho,
2480
Genz by bohatieyfi
poftawu ;
Tomu flibowafe miloft prawu,
54b
Rkucy: bud mog, ta twa budu,

Nebos ty mnie mil zewfeho lidu.
dary chcy tie mieti
twych darow nechcy mieti.
Zawfe

2485
On pozna miloft boleftnu,

Poda gie take rec leftnu,
lakuz odnie vchytil biefe
One zenie tak mluwiefe:
2490
Iat fem twog a tys ma fama,

Miloft rowna flufie nama.
Nechcy ziw byti te chwile,
Kdyz nebudes
Tys
milie.
me odpociwame wdiecne.
Wffak
2500
femnu
tys me zdrawie wiecne,
Sama
2495
bogim twe Ifti wffake,

Neb twog iazyk Iftil 2) mie take.
Rozum minule giz wiecy
Buducie wiec weli widieti.
Ptak bieha toho dfewa,
fe
Gehos horkofti cafto ziwa ; 3j

Genz geft geho hrdlu4) znamo,
Giz neleti druhe tamo.
Zena
2505
dnes chce
Iftiti toho,
Kteraz J) wcera Iftila koho.

Kteryz zlu zenu miluge,
Ana vtebe co cige,
Wiez, zet zada twog dar gmieti
') Patrne
sepe
probavit.
m.
4)
') Br. Istie. ') Lat. orig.

V rkp. krdlo. ') V rkp. kterez.
z nich.
Vitat abis laxum, quam gustu
124
Wiece, nez tie wmiloft wzieti.

2510
Zla zena milofti ftrada,
Smilnikowa
Jynu
GEnz
2515
1)
daru zada.2)
nemudrem
ma fyna
Kapi XLIX.
nezbedneho,
Kteru ceftu zwede geho,

Aby byl kazan, krotek take,
wfake,
Vmiel ctiti lidi
55
Tu powiefti dam wiedieti,

Giz chcy nynie powiedieti.
Non placet, ut fudes,2) fed des exempla

A maiori boue4) difcat arare minor.5)
2520
2525
geden
gemu
fyna
gmiegiefe
nezbeden
biefe;
Coz flufne gemu to ciniti,

Tomu fe ial protiwiti,
coz gemu
Tomu
6)
bylo,
welml milo.
biehati
biefe
Bludna myfl w zabyIftwi plawa

A zroft myfli fe frownawa;
WzabyIftwi fmyfla a wzrofta
Kazni bieha. tehda ftarofta
W hniewie
2530
bftf fluhy poce

Prohriech fynow. tehdy to zoce
Clowiek mudry y by vCe
Staroftu,2) tuto bafen zwuce:
Mudra ruka telce fwolkem
9)
7)
Vpfeze ge wpluh oba fpolkem.

Hniew ftareho wola ztiha,
2535
ze mlady nechce
nefti
giha.10)
Orac wece: ,ftary wole,

Wefelit fe, of, mog buwole!
Neb zuciti chcy od ftareho
Orati wola mladeho.
2540
Aby
fe11)
potil,
nechcy tomu.
rkp. smilnikowu ; u jest nadepscino 'i Puv. napsano dawa a opraveno

4) V rkp. oue. ') Br. lat. dvojverSi poloiil za v. 2537.
') V rkp.jiudeas.
Cti: to mu. ') V rkp. zboce. ") V rkp. ftarosta. ') V rkp. ffolkem.
V rkp. diela. ")
rkp. fa.
') V
v zada.
'*)

OTec
A ten
minori.
125
Gedno aby priklad dal gemu,

Genz wpluhu fkodi mnohem,
Tak nohami yako rohem.'
Takez tiem fkroti nezbedneho
2545
Wolem
krotkym y placheho.
Proficit exempli merito1) cautela docendi,
Maiorique fua credat in arte minor.2)

TAkz
mlady ftarce dofpiele
||
55b
Nafleduge wgeho diele.

Tiem otec by fyna zkazaw,
Starfiemu geho prikazaw.2)
2550
Rozfaffnoft vcenie wfeho

Geft odpriklada dobreho.
Wfemeflu fwem, fku, ftarfiemu
4)

Vwief wfludy mudfeyfiemu.
O pilniku
a o
Hadu Kapitola paddefata.
DObfe flufie
2555
to menfiemu,
Nebyti fkodnu wietciemu.

Vfylno fe wzhoru brati,
Proti Iwowi krawie ftati
fylnemu takez
Mdly
Neodola nikakez.
2560
Yako kdes
zmie
hladowita
Powyhni
fkyta,
Aby mohla co tu nalezti,
Gimz by mohla hlad odwefti.
fe fem tam
2565
Wzemfi pilnik, poce hlodati,

Pila na zmi 5) poce wolati :
Blazniwa zmie!
zda newies toho,
Ze mam chwaly, mocy mnoho?
Wiece tie fwym zubem krpi,

Nez odtweho zuba trpi.
2570
Pfedmym zubem ocel frffi,

Kdyz z nie iaka muka mielna
') Br. lat. dvojverSi

') V rkp. exemplo veterum.
prikazal.
4) Br. mladsiemu.
') V rkp. zemi.
prffi.
polozil za v.
2549.
') V rkp.
126
Zelezny wrch
1)
mog zub frazy,
Kdyz fe poniem mocnie plazy;

A oftrotu hladim tuhu,
2575
Take rubam ocel dluhu,

coz nenie dierawito,
Mufy mnu byti probito.

Protoz, hade, wtom ty bludis,
fwym mdlym zubem trudis. 3
Smiecht bywa vrazu meho,
Pak places vra zu fweho.
56
Kdyz
2580
mie
Ffortis fortem
2)
amat, nam fortem
Maiori timeat obvius ire minor.
fortior4)
angit.
Sylny fylnemu fe hbi,

Sylnieyfi fylneho 5) hubi.
Zdrawu radu da menfiemu,
Neprotiw
fe
nikda wietfie".
O owcyech a wlcych
Kapi paddefata prwa.
PRawimt tobie toto take:

Nehleday pnezni nikake
Vwraha neb neprietele,
Nebot
2590
Kdyz
fe
zlie wgich priezni ftele.
mu podal6) nadfebu mocy,
Chcet fkoditi
wedne
wnocy.
lako kdys fe 7) w bog febrachu

Owce, proti wlko ftachu ;
2595
Pfy zberany branie owce,

Chtiec pobiti ducholowce.
Witiezftwo fpafe nadluze,
Rziffe wlcie zuffa tuze.
Tuz priemierie
2600
leftne
wzechu,
Pod nimz owce Iftiti chtiechu.

Pak prifahfe s ftranu obu,2)
Vlozichu mezy febu.
To prifahna9) wlk y owce,

Tah 10) pritwrdichu flowce.
V rkp. wrak. ') V rkp. fwym mie. ') V rkp. oflris. ') V rkp. amat,
fortior. ') V rkp. fylnic. 9) V rkp. podalo. ') V rkp. kdy fu fe.
' V rkp. onu. ') V rkp. prifesna.
id simplex obside
lat. orig
rkp. Tak
')
tirmat ovis.
non
'*)

2585
Owce yako bezvma gfucy,

Wlkom wtali fwe pfy zmuci.
2605
Wlkowe
gim dachu take
Swoge dietky wfelikake.

Wlcie pocechu powywati,
napriemieri nic nedbati.
2610
2615
Wlcie riffe, gfuc diwoka,

Ruffi fwog flib wemzeni oka.
Protoz owcicy frnucenu,
Gegiech obrancow zbawenu,
Wlcie wfwog brich pohrizichu,
Kriwomierce owcie biechu.
Sweho obrance l) naha gfucy,
Mufy owce
zahynuti.
-||
56b
t,
Obrancy geft drzeti fweho,

Ktoz chce zdrawie bezpecneho.
Kdyz obrance nemas prifobie,
Moz wrah byti fkoden tobie.
hagi a
2620
Sckyre Kapitola paddefata
SWrchni bafni fwieda

Aby ty zpominage na
II
tato,
to,
wraha fweho,
by rad zhubenie tweho.
Panugeh geho wrah komu,
Gedina fmrt hodna tomu.
I
2625
nefyhl
Gez
lako kdezto fekyra biefe,
Ta toporifhe
3)
Poce toporiftie profyti.

Les gemu powoh drzadla.4)
Ge
muz fecy bezradla,
fe
2635
negmiegiefe.
Nelze gie bylo co fekati,

fni
Poce
muz klefu brati,
A chtie onu nafaditi,
fe
2630
rkp. kwiefni
rkp. tunm.
')
Br. ohrance.
rkp. drzela.
')
')
Wfehke dfewo frubi,
4J

fi
Tutorem retinere fuum2) tutiffima res eft.

Nam
tutor abe
hoftis obeffe poteft.
kwic skrtnuto Cervene.
128
Potre lefu powal hruby.

Les powiedie: giz zahynu,
Sam fobie dawage winnu.
2640
Giz mie fmuti chlapie ruka,

Zmeho daru geft mnie muka.
Vnde perire queas, hoftem munire caueto.

Qui dat, quo pereat, quem iuuat hofte perit.1)
Odkawadzt moze nuze prigiti,
Wraha tiem nerod hraditi.
Genz fwemu wrahu pomoc dawa,

2645
Sprawedliwie
fe
gemu
doftawa.
O wlku a opfu Kapitola Paddefata
treti tuto.
SWobodenftwie ber zarobotu,

Ac chces dobr byti na ziwotu;
Neb robota ziwot krpi,
Mnoho wrafk na cehe trpi.
57
2650
Swobody nic drazfieho nenie,

Pfemahat drahe kamenie.
Genz gt podroben kteru fluzbu,
Obklicen geft fylnu tuzbu.
Dicior
liber mendicus diuite feruo;

Seruus habet nec fe nec fua, liber habet.2)
eft
POfluchayz
2655
tu fedie
mihe,
Chcyt to doliciti cilie.

Kdez to pes poleffe biezi
A wlk
fe tuz
ceftu
zanim
ftiezi.
Kdyz fe druh priluci kdruhu,

Pocefta giti ceftu dluhu.
2660
Wlk towarifi powiedie:

Tys wfytofh, giftie wiedie ; 3)
Neb twa fe koze krafu lefkne.
Pes fobie tiem yakozto ftefkne,
2665
Slowa wlku zaflowa da,

Rka: krmit mie ma hofpoda,
krmi mie dom pana meho,
')
V rkp.
hoftem
parit. ') Br.
lat.
dvojversi poloiil za v.
2693.
';
V rkp.
widie.
129
2670
Ze fem wnocy ftrazce
geho.
Kdyz zlodiege wdomu
cigi,
Stiekanim nan hdi ftigi.

Strazce domu wmem 1)
floze,
fe
Slamice mi dawa loze.
Wlk powiedie:
2675
mieg mie s febu!
Zadam welmi byti ftebu.

Obecnu krmi wprazdnofti
Budem giefti y wradofti.
Pes pak wece
wlku tomu:
Chcy rad byti ftebu wdomu.

Geden ftuol y ruka fama
Poda gedne krmie nama.
2680
Kdyz pes powoli onomu,

Potece wlk zanim kdomu
Vzfe, ano || frfti malo
57b
napfowie figi zoftalo.

Proc fu fpadli? wlk tazafe.
2685
Pes gemu
bieze
powiedafe,2)
Rka: aby nemohl kufati lidi,

Wedne mie okowy trudi,
2690
2695
Wnocy pak (fem) fem tam dlawie;

Wedne mie okowy dawie.
Wlk pfowi tak odpowiedie:
Toho zbozie ia newiedie,
Aby promiloft bricha fweho
Zadal bydla robotneho.
Bohatyt geft zebrak fwobodny
Nezli pfebohaty robotny;3)
Neb robotny fam fwog nenie,
Swobodny ma wfie fwe chtienie.
Libertas predulce bonum bona cetera condit.4)

Qua6) nifi conditur,6) non7) fapit efca michi.3)
Nolo velle meum pro turpi vendere lucro.
Has qui vendit opes, hoc agit ut fit inops.
non bene pro toto libertas venditur auro;
Hoc celefte bonum precellit orbis opes.
2700
4)
Zbozie pfefladke fwoboda,

Chutnoft wfelike krmi poda.
Kteraz fpeci wufta padne,
') V rkp. podawafe. ') V rkp. roikofny.

') Br. strazce w domu mem.
V rkp. tondit. ') V rkp. Qui. 0) V rkp. condatur. ') Br. nil.
8) Br. mihi.
Sbornik
Bworow"k6ho.
130
Tat
mi krmie nic nefladne.
Swobodenftwie 6) geft tweho fmyfla

Krmie i rozkofs bezcifla.
Genz
2705
2710
fe
fwobodu rozmoze,
Bohatieyfi byti nemoze.

Nezadam bydla robotneho
Pro lichy zyfk bricha fweho.
Genzto fwobodftwie prodawa,
VwieCne chudobie zoftawa.
Swobodftwie zawfecko zlatto
Nedobfe fe proda zato.
Nebef ket geft zbozie take,
58
Pfefaha fwietfke zbozie wfehkake.
O Btichu, nohach a ruku Capitola

POmahay
2715
2720
prieteli znuze,
Kdyz potfeba
W nuzyt geft
geho
pripuzie.
prietele
poznati,
Swu pomoc geft gemu dati.

A kdyz toho nevcinifs,
Sam fe fwe chudobie winnis;
Neb genz fe fwu priezni nehradi,
fwe fkodie
fam fe proradi.
lakozto kde ruce y noze,

Gfuce lakome wemnoze,
Prazdnoft brichowu winniechu
2725
A takto brichu mluwiechu

Wfecko,
coz kde
mozem
mieti,
Tobie famemu fezriti.

Gednoho diela nemage,
2730
Chodis prazdnofti pychage.

Hrube dielo gt nas hoge,
Tie pak krmi mrzkoft twoge;
Coz my wydielame koli,
To wfe flepces wprazdne woli.

A giz mufys hlad trpieti,
2735
rkp.
diela prigieti.
A zdaby to hriech dohodil,
Aby ty tak wzdy prazden chodil.
Ze nechces
Sbodenflwie.
LIIII
131
2740
Gmieyz fam peci giz ofobie!

Gizt nedame krmie tobie.
Vbohy bfich, tu fec zwieda,
Newie fobie co powieda.
Kdyz gemu giz nedachu krmie,
Hlad zbode gey iakzto trnie.
Poce pomocy gich zadati,
2745
Skupa ruka nechce dati.

Brich profbu druhe opaci,
Ruka gemu nic dati neraci.
Wzaludku
2750
horkoft
1)
mine,
'
Prirozenie wfwe mocy zhyne.

Ziezen hrdla fuchotu fuzi,2)
58b
Dopudi zaludka nuzi.

Zwykle krmie nemoz fnefti,
Ani fuchych rtow moz prolezti.

2755
Hladem hrubym pfemozena

Biechu fuchotu fuzena.
Ruka krmi dati chtiefe,
A giz pozdie hodie

nebo
Giz wfecka
2760
biefe,
nemocneho tiela
moc
biefe wywrzela.
Takz hubeny brich zahynu,

Kdyz gich pomoc geho minu.
nemas ty caky;
Potrebie bude prietele wfudy.
Ac nechces komu howieti,
VVfwem
2765
ftatku
Mas fam fobie wzdycky prieti.

Neb ktoz gefti fam fobie zly,
Ten ginemu nebude dobry.
Nemo fibi fatis eft, eget3) omnis amicus amico.

Si non vis alijs4) parcere, parce tibi.5)
Olifce a
K.Dyz ty
Opicy kapi
LV.
mas prielifne zbozie,
Ze tie dafi miloft bozi,

2770
Nebywayz fkupcem takym,
'( V rkp. hofkoft ; lat. orig. : in stomachi fundo torpet obitque calor.
orig. : sitis arida fauces Obserat. ') V rkp. aget. 4) Br. alij ') Br.
versi polozil za v. 2761.
9*
') Lat.
lat. dvoj-
132
Aby
nevdiehl
chudym wfelikakym
A fwym pribuznym
naywiece,
Ac
2775
fu chudi. tak mluwiece,

Swate pifmo vci tomu,
Neodpowiedayz zadnemu.
lakoz opice zalowafe,

prizalobie hfka ftafe,
Ze nenie
2780
2785
fhcna
szadu,
Rkucy: hffol day mi radu,

Kterak bych mohla ktomu prigiti,
Genz bych mohla haiibu fkryti.
Malu Caftku chwofta tweho
Bych miela pfewelikeho,
by mi prielis dofti,
Bylo
Kdyz by mi gi dala ztwe milofti.
59

Cot platno welikym chwoftem,

Snim fe popoli wlaciti iako fmoftem?
Profpiege to me chudobie,
2790
Genz geft prielis tiezko tobie.

Lifka profbu prige vchem,
Aniz myfh, gedno fluchem ;
Die opicy
2795
ze
fe
neftydis,
Ze mog ocas tiezkofti hyzdis,

Gehoz kratka y lechka cigi?
Z tu dwu fkodu iat zalugi.
Nechayzt radieyfi zemi plazy,

Nezliby byl ktwc- 1) kraffi.2)
Nezakryget tak wiec cifta
Ohyzdna miefta ta gifta.
2800
2805
Genz by bylo prielis malo,

Menfi mefieho fe zdalo,
Chudeho by bohatilo
I prielis gemu wzacno bylo,
Ay, ty3) fkupCe! chcefs zamnoho
Genz geft4) malo menfi toho.
Ille6) necem fperat nece promittente quietem,
Sed nece completa
viuere pena
poteft.3)
V rkp. krwe. ') Br. krasie. ') Br. ty to. ') V rkp. fy. ') V rkp.
Lft qui.
') Br. lat. verSe polozil do nasl. kapitoly za v. 2818 a za v. 2799 vlozil
dvojverSi: Id minimum minimoque minus ditaret egenum, Quod nimium minimo credis,
')
avare, minus.
133
O kramari a owlku
Capi
L VI
Kdyz tie neftieftie poddieffi,

newhaniey fe proto wbieffy.
Wftrafti zaday lepe fobie,
Wzdy fe tieffe w fmutne dobie.
2810
Newies,
wpokogi ftanefs,
Kdyz ztohoto fwieta fkanes.
afi
Ne iakozto ofhk ciniefe.
Kdyz kramar ktrhu

2815
pofpiechafe,
Chtie hledati zyfku fweho,

Nutie kbiehu robotneho,
Rka:
gdi ruce nafwe nohy!

Samy gey da wie oblohy.
Sam
kygem
Oflik fmrti
2820
geho
fe
1)
59b
tepiefe.
nadiegiefe,
Mnie2) pofmrti pokog mieti
ran wiece
giz netrpieti.
Ano kdyzto fmrt pfemoze,

Geftie 2) wiece muka muoze.
kramaf vbi hubeneho,
2825
Buben prige kuozi geho.

Geftiet muka kuozi ztrudi,
Giz bubenik kygem zchludi.4)
Vftala wiec ztrudi obu,
Buben zwukem,
ruka zlobu
Cui fua vita nocet, caveat fibi rumpere vita

Nec nece, fed merito iure5) quiefcit homo.
2830
m.
Protoz gemuzfo fwog ziwot fkodi,

Zahubiti fe fam nerodi ;
neb ne fmrti, ale zafluhu
Clowiek
O Gelenu
fe
pomigi ftuhu.
a owolech
Capitola paddefata fedma.
LEpe zekre wyhledati

2835
')
srov.
E.
wrahom wruce dati.

Gez geft kromie wraha fweho,
Nez
fe
rkp. samo kygem
v. 2913.
') Br.
ge.
mere.
') V rkp.
mie,
') Br. gesti. ') V rkp. zchladi ,
134
Geft nadiege dobra geho.

Wolniegi rak zbfehu hledi,
Nez Kdyz giz wecbanie
2840
Kdyfy pfowym fkuCenim

Gelen,
take hrozu
fedi.
wzbuzen
l)
popuzen,
Zpufti lefu bez fwe wole

1 odda fe wcyzie pole.
Wchlew fe mezy woly pudi,
2845
2850
Wuol proti niemu tuto fec wzbudi,

Rka: bezpecniegi byl by wlefte,
Nez w l cyziem poli kdefy!
Zde iakz fwazan budes koli,
Tam by biehal pofwe woli.
Prigdeh pan wteto dobie
Nebo otrok, bieda tobie!
60

Kteryz znich tie gedno zoci,

Ohyzdnu tie fmrti zbocf.
2855
2860
Gelen fka poce profyti :

'Ey, bych mohl priezni wafie poziti
Mog ziwot geft vwafie ruce,
Prikryte mie wtemnem kutie,
Ncchayt tma mog ftien2) zacloni!

Wwahchu gey wfeno oni.
Tuz otrok fe kgeflem wrati,
Rozdie, fena wgefle chwati,
Naklad wolom, prec pofpieffi.
Gelen wefelim fe vfmiefi,
Wolom podiekowa take,
2865
Mnie,
by zbyl giz ztrafti wfake.

Gedcn zwolow poce mluwiti:
ze
Snadno
geft flepeho zbiti,
Genz nedba zyfku ani fkody!

Kromie zbudefli hofpody
2870
A mozefli
geho
preIftiti,
Wiec witiezem mufys byti.
Eft leue vitare cecum.fed veniet argus;

Argum fi poteris fallere, victor eris.2)
Hofpodaf ma nafto oci,
Gimiz wfake kuty zoci,
Gemuz poddan dom y fluhy
') Br.
zbuzen.
') Br. sten.
') Br. lat. verSe polozil za v. 2866.
135
2875
y chlewowe y dwor dluhy.

Twog tie roh gemu vkaze,
Genz wfech nas obezri fnaze.
drieme otrok tobie,
Hofpodaf wie bdieti fobie.
Sotnie feci pfeftal biefe,
nebo
2880
Hofpodar knim flpicy gdiefe;
60b
Wzfe,1) ani hbiwieyffi,

Whniewie fluham fylnie wzhrozy.
Wzhlede, ano dluzy rozy!
2885
Co to, wece, fkryto taky?

Co ia wizy fwymi zraky?
Pozna zbieha hubeneho,
Naniemz wze dar ftieftie fweho.2)
2890
Ctweru wiec nam znati tuto.

Prwa geft: zbiehowi kruto.
Wolen nawfe ftrany nenie.

Nagelenu to znamenie.
2895
Hofpodnie3) geft pece druha.

Genz wfwem mieni, geft gey tuha;
Obezfi fnaznie wfehke,
Takez male iako welike.
Tfeti: otrocie dfemota
2900
Nedba koni ani fkota ;

Genzto iako flepy chodi.
Obezrieti nic nerodi.
Ctwrte: htoftiwy clowiek
Chce pomocy iakzto koliwiek.4)
Ac y
Wfak
O ffenku a
2905
fkodu prigde gemu,

pomocy kazdemu.
chce
PRowfe
zidu Kapitola paddefata

zbozie
fwieta
VIII
wfeho
nezabigey druzce fweho.

Act fe giz wefken fwiet doftane,
Po tobie wffe zde oftane.
Kdyz chces zbozie Ifti dobyti,
29io Hrubu
fmrti mufys fniti.
wzfe jest jak6si velk6 pismeno cervenfi pfetrzeno. - ') Sem Br. vlozil
Exulis est non esse suum, vigilare potentis, stertere servorum, velle iuvare
pii. ') V rkp. Hoffodynie. ') V rkp. wual koiiwiek.
') Po slovfi
verie
136
lakoz kdys zid zbozie nefiefe,

Wietcie briemie wprfech miegiefe,
Kdyz peCe gey wfrdcy chludi
A zewnitf cefta nohu trudij.1)
2915
Profyl||ny ftrach fbozie toho

da darow mnoho,
mu
By
prowod racil dati,
Kralowi
Ze fe gmiegiefe
Kral
2920
fenku
Prowoditi
pfefles brati.
prikaza,
zida kaza.
A kdyz
giz poceftie gdiefta

rozhCnu rec mluwiefta,
Sfenka zlatto podnieti,

To zlatto zadafe mieti;
2925
Vkladafe giz fnnrt zidu.

whluboky les wegdu
Napred kaza zidu giti,
Zatiem

Zid fe poce protiwiti.

Zid pozna nageho wzezreni,
2930
Ze ffenk
zle giz oniem
mieni.
Zid die: Nerod vciniti,

Ale raC fwog vmyfl zly ftawiti!
On wece, wyniem mec nahy:
2935
Mufys dati ziwot drahy!

Newidit nas nizadny tutoU
Zidowi giz biefe kruto.
bogice fe koruptwy prchnu,
Poletiechu k hofe wrchu.
Tento ptak geft fwiedek tomu,
Zatiem
2940
Zabifli mie!
zid die geniu.
Twog tiezky hriech powie natie!

A fenk gey whlawu zatie.
Zemie pokry fmrtedlneho ;
Takz y wzchyti zlatto

2945
Sotnie zarok minu cafe,

Tomu fenkowi vda fe
Koruptwy
Samemu
Wzezfew
2950
') Br. trudy.
geho.
pfedkral poftawiti,
pak vftola ftati.
koruptwicy naonu,
Zidowa flowa wzpomenu.
Poce fe tak fylnie fmieti,
Ze mohl priehs dofh mieti.
61"
137
Kral otaza:
2955
fmiech
ten
cemu?
Kaza po wiedieti gemu.

By miefto, fedefta oba.
Kral wece: Cemu ta zloba?
Proc fe ty tak marnie fmiegiefe?
61b
Awfak to ztoho biefe.

2960
Odpocatka gemu prawiefe,

Gefto gemu Onen zid prawiefe
Kdyzto gey chtiech zahubiti,
Ten ptak, wece, twog hriech bude prawiti!

Kral fe wefele poftawi
A
2965
geho
frdce
Kaza nafien
bolefti
nawi.
zawolati
fud nan poCe wztazowati.
Tuz
gey prawo poda fmrti,

Kazachu gey nadfewo wzwrcy.
I wze fmrt toho dle fkutka,

2970
Kdyzto geho ffibennice potka.
nullum tibi fuadeat aurum.

Nam decus et vitam meftam rapina rapit.
Vt perimas quemquam,
Prowfe zlatto fwieta toho
Ty
nezabigeg nikoho!
Krafu, ziwot wftraftne dobie,
Wfe kradez odegme tobie
O miejlieninu
2975
2980
2985
Rytieri Kapitola padefata dewata.
KDezto prieze prebywa fama?

Giz nam gt owfem neznama.
Newieme gie kde hledati,
Aniz fe gie kto moz doptati.
Nez gi tiem priludis kfobie,
Geftli peniez mnozftwie tobie.
Ncb dotad tie priezen miluge,
Doniewadz zyfk vtebe cige ;
A kdyz tie vzfi wnuzy,
Kdefy fe wmori pohri| z1.
lakzto prawie zlatto wpecy,
Zkufuge fe, mufy zecy,
wiera wnuzy fwieti,
Potfebenftwie giz roznieti.
Ach, pohriechu, giz fe fkrywa.
Take^
62
Riedko
2990
mezy
nami
bywa!
powieft da to znati,
Tato
Raciz gedno
pofluchati.
Byl mieftienin geden take,

Mage vfady ginake,
Ctneho krale vgednoho,
Genzto zbozie y cti miegiefe
2995
mnoho.
Mieftienin byl Kralow ftrogce,

Rytier pak w bogich oftogce.
Ten wmladofti geftie ktwiefe,
3000
giz ftar biefe.

zawift f kuti
co
pefka
Slyfs,
mieftienin
lakzto prawie gifkra gfucy.

Zawiftiwymi vfty zduta,
Gilkrecy bolefti, kruta
Zawitt rytiere fufiefe
Protu ceft, giz ftarec miegiefe.
Kralowu vchu cafto feptafe,

3005
Ofociti ftarce zadafe

A fka: Krali! ztwe milofti
Giz fem toho tagil dofti,
Tobie onen kmet oduty
Nenie paftyr nez wlk lity.
3010
Kradez bohaty ftaroftu,

Pokladowe kradezem roftu
Coz koli ma fbozie fweho,
3015
To gemu pnflo zplatu tweho.

Tu fec fwu ruku oprawi,
3020
Geho kradez bogem zprawi;

Sedanim fe prawda zraci.
Ta rec ftarce yako omraci
A hanba gey welmi fmuti.1)
Wiece gey mdly wiek zarmuti,
fotnie widi.
Proftaroft gey
Ctny kmet
3025
3030
')
rkp.
Po tomto
kwiet.
v.
2)
62b
tu fe feci ftydi.
Prawo gemu popfe toho,

Aby miel miefto febe niekoho,
Bud prietele neb gineho.
Genz by fedal fwrahem geho.
Zadna miloft tu nebyla,
Genz by ho fedanie zbawila.
napsana
a cervenfi
skrtnuta slova:
Wiece gey welmi
fmuli.
Sedadlnika ptati poce,

Mezy prately fe toCe ;
Nenaleze tu gednoho,
Genz by podftupil onoho.
fortuna tonat, fugitiuos terret amicos,

Et quis amet,1) quis non, fola procella docet.2)
Nam refugit vifo turbine falsus amor.2)
Dum
3035
Lftiwa miloft
fe
netrudi,
Widucy nuzy, prec 4) fe pudi.

Neb kdyz prihoda poftraffi,
Brzy welmi priezen rozplaffi.
Da prihoda znati 5) tobie
3040
Priezen y nepriezen w fmutne dobie.

hledaw domow fe nawrati.
Stuol kweceri poce geho zwati,

Smuceneho miefhenina,
A mezy tiem noc gedina
3045
Tomu
fedani
pracnemu.
Stafec ftefkna frdcy fwemu,
Az y kzemi
3050
wrze
febu,
Zkwieh myflicy tu zalobu

A fka: gich fem priezni dobyl
A wradofti fnimi pobyl
Zafluzenim tiezkym dofti,
dluhym Cafem ; tiech milofti
Zbawi mie kratka hodina.
3055
Ktera knim gt
moge winnar
Ztolik mnozftwi me rodiny
Neobefe fe gediny,
Genz by fe flitowal nademnu,
Tuto nuzy priyal
femnu
63
Gimz fem dawal
3060
3065
pomoc mnohu,
Nepoftupie promie nohu.
Domniewach 6) fe giz wpokogi ftoge,
Staroft ma hleda pokoge.
Lita zawift nawfhewiwfi,
Mu radoft geft fmutiwfi.
Witiezftwie
wfe wrahu memu
Shbuge pomocy gemu.

lat fem obtiezen ftarofti,
')
') V rkp. tenet docet; tenet Skrtnuto Cernym inkoustem.

lat. verS polozil napred. ') V rkp. proi. ') Br. znat. ') V rkp.
VerS iSda mniech.
V rkp. amat.
') Br. posledni

fiomniewage.
140
3070
On geftie ktwe fwu mladofti.

Mog ziwot giz fyly zbywa,
Gemu wzdy fyly priplywa.
3075
On wzdy nofyl odienie.

Starofti mi pofle oci,
Ten fwymi yako fokol toci.
Nic mi pomocy nevda
Mnie odienie znamo
nenie,
Nez miloft
1) praweho fuda.
prawa
zemdleho
Zaluget
Onen ftary w.erna hlawa.
Kakz koli frdce muzneho,
308o
Nedoftatkem tiela fweho

Chodi fobie nevfage

3085
nadewfe
tu peci
nez haiiba,
Wbohy
3090
mage:
Neb muzna myfl cafto fhfeffi,

Mdlu ruku kdyz kbogi fpieffi.
Ac lziwa focba wierneho
Ofoci druzce ktereho,
Boh wie, geft mala ceft tomu,
hriech
kmet
muzi
ctnemn.
poce zuffati,
Sftraftne prihody plakatf.

Ratag pana wida whon,
Smutkem az place vmori.
Ihned kniemu
wrha febu,
Poce
3095
Rka
Ac
tieftti
:
geho
netruhliz,
fe gineho
63b
vtrobu,
mily panel
neftane,
Miefto tebe chcy fe dati.2)

Ac mi ftokrat vmierati,
Protie ma ruka hotowa
3100
Kfedani gednoho flowa.

Wiz, anot fe den prifwieti,
Miefto y cas bogi wzieti.
Sedadlniky dwa ftogita,
Ruku, myfli fe fylita,
3105
Chtie byti ffkoden druh druhu,

Zato magic peci tuhu.
Rytiefowi
by protiwno,
By gemu take prewelmi diwno,

Ze Ratag fnim fe chce dati.3)
M
pozn.
2.
Br.
ne
milost,
patrnfi
tiskovou chybou.
'
To jest fedati.
') Srov.
141
3110
Poce nadiegi dobru brati.

Vnahliw fe tece kniemu,
vdatenftwi fwemu.
Dovfage
Seciefe
3115
nan fewfi mocy,
Wefken fwog ziwot mdlobu zpoti.

Prudce tepa, feka take,
Wzlozi newzyfk rany

Sweho wraha fecbu
Vzfe onoho ratage,
3120
wffake.
dlazc,
Genz biefe fwych fyl wfobie tage,

Giz kwietcie potfebie chowa,
Nowu nepriezen gemu fkowa,
Chtie gi ftateCnie ztrawiti,
Kdyz bude potfebno byri.
3125
Neb fe chybi, raou fkyta,

Neb fe chyti geho ftita.
Nez zrak fwog nefe nawffe ftrany,
chtie zbyti fkodne 1) rany.
A
Ze by on zdriemal,
3130
3135
An fe welmi dobfe pomni,

Tepa lechce y preftane,
Rany wymyfluge ftane.
Geho
ruka nezmucena
64
Slicnych priftupow znamena.

Ono ftanie pro bazcn mniechu,
Ne chytrofti. wfichni 2) diechu :
Rytiefe feci
An
3140
kazdy to mni,
ftydi!
fproften fe widi.
fe
gfa chytr,
Rytier by wefel premnoho,

Mnie, ze by pfemohl onoho.
Ratagem poce wzhrdati
pot
cela vtierati
Wiz! rytief
mni fe giz bezpece.
Sezrew geho ratag priteCe,

Rani gemu wrch loktowy
3145
3150
y odftupi zafe znowy.

Onu prefmutnu pofkwrnu
Wfecko tielo nanie ztrnu,
Wfie fyly zhynu tu ranu.
Rytier poftupiw naftranu,
I letie iako dfewo wfake.
Ratagik tu fede take.
Br. sskodne.
') Napsano
ilvakrat
podruh6
skrtnuto cervenfi.
142
Wiz
one nowe fproftnofti

Moha dobfe zbiti kofh
3155
Rytiefowi, wfak kriciefe:

Newftaneli rytier, prawiefe,
Ia fe wftati odpowiedam.
giz fedati!'
Cas geft nama
Rytier wece: nechcy
3160
wftati!
ratag powiedie:
Take fedie giftie ') wiedie.
Sbor fe gima poce diwiti.2)
fedie
Kral kfedani
raci prigiti,
Rytiefowi kaza wftati,
Neb fe wpfemozeni znati.
3165
Coz koli kral mluwieffe,

Rytier wftati nerodiefe.
Kral rytieri wece take:
Nemefkayz wftati nikake!
Pakli nechces wteto dobie,

3170
Tehdy Ratag
oftal
tobie.
By kralowi ta po| prawa,

fe
Zgewi
giftota
64b
prawa.
Nechcy dliti, die kral ftoge,

Toho pocateho boge.
3175
Zgewtez
bogem
mezy
febu,
Ten neb onen, leftnu zlobu!

Sfedanie fe opiet wrati.
Rytief fedi, nechce
Ratag wece:
3180
wftati.
ac newftanes,
mie nikakz newzkanes.
VVzhoru
Ale chcefli wzhoru
wftati,
lat
nechcy zamefkati.
Kral powiedie Rataiowi :
Nahhe ber fe k RytierowiN
fe
3185
Rytief y Ratag fediechu,

Pripudichu wefken hd kfmiechu.
obdrzis prawo,
Neb gemu poftup, fproftna hlawoU
Ratag wece: nechayzt wftane3)!
Tot fe gemu wzdy doftane,4)
Sedanim
3190
Zet opiet zafe leti.
Vnahlf
SeC rytiere,
')
rkp. gejiie. ')
Br. zmfir.il pofadek versu:
fe!c tak kral feci
rkp.
3182,
prawi tobie,
diwati. ') V rkp. wflanu.
3185,3186,
3183,
3184,
3187,
3188,
4)
3189.
rkp. doflanu.
143
3195
Secenim gey wzwabis kfobie.

Slufie natie neb nanieho
Wzieti gmie pfemozeneho.1)
Ratag die: wbozie nadiegi
To
3200
gmie
fobie
ia newzdiegi.2)
Wftanut. wftant,2) hubence, wzhoru!

Neb nefkuti me cti nawzdoru,
Abych tie fekl, a ty fediel.

Tez by ty hanbu nehlediel,
Ac by chtiel fedie vmrieti.
Mufyl by wiec zlu pamiet wzieti.
3205
Ta flowa Ratag mluwiefr',

Tie bazhwemu hroziefe.
Kdyz fe rytier mdlobu zkoffi,
Snaznie ratagika z proffi,
Rka: odpuft mi, mog oftogce,

3210
3215
Wfech mych fyl y me cti zbogce

Giz newiem co fecy fobie,
lat fem giz poddany tobie.
Slyfew kmet o te nowinie,
65
Koney radoftney hodinie

Pozwa geho wefele fceftie.4)
Tehdy yhned
natemz
mieftie
Wze ratage miefto fyna.

Kdez ktery plat nebo diedina,
Kdez zazfew kmet wieru naniem,
3220
Pripifa gey nadewfim panem.5)
3225
Ctwera wiec fe tu wycita,

Genz wtey powiefti geft fkryta.
Prawo mocy wzdy oftawa,
Nuze prietele wyznawa.
Zawift bywa podmilofti,
Wiera
geft nadIftiwu
zlofti.
Tato knieha prawi take.

Ale ia giz fku ginake,
Kterak fem prwe byl powiediel,
3230
')
Zet fem left fwietfku
lepe zwiediel
Moc prawo giz geft podbila,
Zawift miloft giz zkazyla.
Newiera nadprawdu fchodi,
V rkp. prirozeneho.
') V rkp. nawsdicgt.
') Br. sem polozil verSe: lus superat

plus confert odio gratia, fraude fides.
slestie.
vires,
')
rkp.
sors aspera
wflante
monstrat
') Br.
amicum;
144
3235
Naddobrotu zloft wewodi.

Gizt tento fwiet welmi bludi,
pudi.
By lze bylo wficku mudroft mieti,
Giz fe nelze Ifti oftriecy.
NeCeft
ctnoft
giz zfwieta
Skladateli, matko bozi,

3240
Dayz pofmrti rayfke zbozie.
At
nas nezze
Vchowayz
wieCny
nas toho,
fe Rcgiftrum
65b
na Ezoppa.
Okohutu a Afpidu. Capitola prwa. De

Owlku a Beranu. CapT II. De Mure et Rana. Omyffi
lupo et agno.
a zabie.
Capi III. De Oue, cane et lupo. Oowcy, pfu a wlku. Capi IIII.
Capitola pata. De leone, vacca,
Opfu a maffu.
De Cane et carne.
Capitola VI. O Iwu, krawie, koze a owcy. De
capra et owe.
ffemina et ffure.
Ozenie a ozlodiegi. Capia VII. De Grue 2) et lupo.
O Refabu a owulku.3) Capi VIII. Otiftfe tiehotne. Capf IX. O hadu a
Muzi. Capf X. Okancy a opfu
XI. Omyffi fedlfke
miettfke.
XII.
DEgallo
et
XVI.
hawranu
olifce XV.
orlicy XIIII.
luniakowi nemocnem XVII. Opfyku, oflu
a
Ohlemyzdi
a karicy
XIII.
orlicy
woflu, Byku
(!)
lafpide.1)
Olifce
CapfXIX.
femenu
Inienem.
Owlaftowicy
Ofwobodeftwi Attenfkych
ozabach. Capf XX. Oholubiech
Ogeftrabu.
Capi XXI. Ofwini
wlku. Capf XXII.
Iwu
Myffi. Kapf XXIII.
XVIII.
Capi
panu.
Capf XXX.
Owlku
Muffe. Capi
Omufe
hlawie.
hffem Capf XXXI.

Capf XXXIII. Ofogce.
a
a owcy.
Capf XXXII.
Lifcze.
czapu
kapf XXIX. Ogelenu
Prvni
pak pfes slabiku

Skrtnuto
vwodu
nahledal.
1a napsano
Cervenfi
Br.
Oflawiku . . . napsano na prav6m kraji drobnfijSim

Slabika ta
nadepsana nad slabikou pa.
s)
cervene A.
wlku.
rkp. olwulku
je
')
mrawenci.
ale t6ze ruky.
')
rkp. napsano cernym inkoustera,
genz
Gruo.
Gelenu,
Tak
rkp.
pata.6)
Capitola XL
v
Br.
')
')
lifce.
fe
XXXV. Omrawency4)
mufe.
Capi XXXIIII. Omezku
Capi XXXVI. Owlku, hfce
Opicy. Capitola XXXVII. Okolcawie
Muzi. Capf XXXVIII. Ozabie nadute. Capf XXXIX. Olwu vrazenem.
Capito' XL. Olwu
koni. Capi XLI. Okoni
oflu. Capi XLII.
Capf XLIIII.5) Owlku
Onetopyri. Capf XLIII. Oflawiku a geftrabu.
66
Capf XXV.
pfu. Capf XXIIII. Onadymani zemie
myffi.
Ozlodiegi
Owlku
Berankowi. Capf XXVI. Opfu ftarem
Capitola
ozagiciech.
XXVII. Okozhku, koze
wlku.
hadu.
Capf XXVIII. Ofedlaku
')

Kiyfte, Am.
pane
Magijli i Ezopi.
Expliciunt ffabulc
Pocina
plamen,
pismem,
145
Capf XLVI. Omuzi a zenie. Capitola XLVII. Ochytrofti zle zenie

Capi) XLVIII. Ofynu nemudre. Capia3) XLIX. Opilniku
a hadu. Capf paddefata.
Owlciech a owciech. Capf paddefata I.
O hagi a fekyfe. Capito LII. Opfu a wlku. Capia LIII. O Brichu,
nohach a ruku. Capi LIIII. Ohfce a opicy. Capitola LV. Okramari
a .oflu.
Capf LVI. Ogelenu a wolech. Capitola paddefata VII.
Ofenku a zidu. Capitola LVIII. Omieftieninu a o Rytieri. Capitola LIX.
a mladency.1)
tak gt konec Regiftru

Anno dm MCCCCLXXII
') Br.
slova: Capitola
Dle Br. to bylo dne
vynechal
') Br. Capi.
4)
Sborntk Baworowsk6bo.
XLVII
na Ezopa.
Te ctwrtek an Margarete.*)
Ochytroftt
zle zenie. ') Br. Capi .
9. Cervence.
10
Tuto
fe
GEzu Kryfte,

o Arnofftowi takto
pocina
mocny boze,
Twa miloft nadewfecko moze.
Tys ftworitel ftwofenie wfeho,
Genz fy pogcil fwieta fweho
Kazdemu, ale ne kwiecnofti,
fynu
Wfak powiediel fy
Toto flowo, gefto
z fwe
ftogi
milofti
pfano
wkniehach geft wykladano

A fka: kto koh mne poprofy,
10
Coz zada a wfrdcy nofy,

Ten vflyfen giftie bude
A ktomu
15
wfie zalofti zbude.

lakz kazdy flowu tomu
Wefel y radoften ktomu
Ma byti, tieffe fe gemu,
Tomu flowu predrahemu.

lakoz prawie gfu fwieta wfeho
hde fmyfla rozlicneho,
Dobri ') powiere wzdycky ftogie
20
A pofkwrnienie
fe nebogie.
Protoz prawu caku magi,

Coz naboze wzdy zadagi;
Tit nawieky fu napfani
A wewfi profbie vflyfani.
25
Protoz wierni pocti ftogie

A tiem fwu myfl wzdycky kogie,
ze radi flyfie prawiece.
Ale
newierni,
dwoynicy
30
') Br. dobry.
zli
a Iftiwi,
lide kriwi,
Kdez vzrie, ano ctnie cinie,
a
66
147
Ze fe mu
|fy
Toho yhned Iftiwie winie.

Prozloft oniem pocnu Ihati,
Cafto ctnym
35
doftati
paniem
nafwe
nemagice
67
gich zlofti.
kfiwdie dofti,
Pocnu dobre zprawowati.

Bied;i, ze kdy geho mati
Nafwiet gey prowodila!
neb gt tudy pohaniela
Swe loze ziwota

Kdyz
fe
40
fweho,
zly narodil znieho.
neb geft haiiba,
prawim,
tov
wfelikemu,
Muzi zlemu
Ktoz koli ktern zenfku twaf hanie.
nepfegtez gemu zadne paniel
nebt ten geft oblupen wfie ctnofti.
Tohot vzrie wzdy wtruchlc zalofti
15
Rac1) gey boze pohanieti,

kewfem dobrym tak zgewiti,
Aby
aprednimi vmieli fkryti

Rac wfem wiernym toho poprieti!
fe gich
Capitola druha tuto
KTo
nichz
fe pife.
odobrych flyfeti,
ia chcy powiedicti,
lakoz fem nalezl pfano

rozomnie wykladano,
55
chce
50
Ogich rozhcnych prihodach,

Ozyfku
ofkodach,
60
To mufym pofad powiedieti,

yakz mi fe zdalo zwiedieti.
V Baworiech knieze biefe,
Ten flowutne gmeno miegiefe,

neb byl zmladofti wecti zchowan
Wte prebywal, az
pochowan.
65
Ten brzo fkona fwa leta.

a
Poniem zoftala
ctna
poctiwa Adleta
neb Adhcka, krafna zena.
67b
tiem byla naplniena:
')

Myfle zloft fwy frdcem Iftiwym.
rkp. Ran.
10*
14S
wfie wiecy y lepoty take,

70
ctnofti
tomu
nabozna
a plna
wfelikake,
ftudu
bludu.
bydhla bezewfeho
Protcz byla ucinila

a fwu ctnofti 1) priprawila:
75
hde y zemene,
Wfichni
Magice poctiwoft zenfkeho gmene,

Wfichni poflufni byli,
coz kazala, cinili.
To
80
knieze
oftawilo
2)
biefe
iakz gednoho gmiegiefe,

Oniemz tyto kniehy pfany
A zkronyky wynimani,
Ze ten geftie zfwe mladofti
Syna,
prebywal wectnofti,
Wlepotie, w kniezecy bazni.
Pofluchal fwe matky wkazni,
Genz gey wzdy priprawowala,
Kecti a tak gey wzchowala.
Arnoft to knieze flowiefe,
Wzdycky

85
90
Pln ctnofti y wiery biefe.

Protoz hrabie y zemcne
Toho kniezecieho
kmene
Pofluchachu, an gim take

Cmiefe
95
Cti
negednake.
RozhCnie wfecky dariefe,

hofti y coz fwych miegiefe,
Ruchem, konmi y gedenim,
Striebrem, zlatte y drahym kamenim.
To
100
105
obecnie
wffem
dawafe
fhedroft vkazowafe.
Protoz kazdy podle wiery
fwu
Milowafe gey bezmiery.

Neb geho matka Adlicka,
Ta flowutna frdecnic ka,
nan geft mnoho nalozila,
Kdyz dofkoly geho byla
Dala wrozhcne vcenie.
A tu dofiehl wfeho vmienie
Wffrankreychu a wfecke zemi,
110
')
V rkp.
ctnoft.
lakoz zkronyky prawfmy.

*) V rkp. ojtawila.
68a
149
Tut
fe gefti vcil
flechetnofti,
Protoz prikniezecie ctnofti

Odmladofti wzdy prebywal.
Wfak
115
120
fe
fta, a ne vmale,
Ze potom od
Rimfkeho krale
Miel nemiloft a wyhnan potom,
lakoz vflyfite otom,
Co geft premohl prihod mnoho
odfeho M y odonoho.
y namori,
na Oftrowiech
Tu
prebyl whofi,
I wemnohych zemiech take
Gmiel prihody uegednake.
geft mnoho
Capitola tretie pife fe.

Znamenaytez, kterak ta zena,
125
We
wfech
zriezena,
ctnoftech
Swu lepotu y fwu ctnofti

A fwu predrahu flechetnofti
Byla geftie vcinila
I
130
priprawila,
kral byl gie fhbil
tak pfewelmi obhbil,
fwu
ctnofti
Ze Rimfky
Ze gi wzdy chtiel kzenie
lakz
fe
neb zena Oefare

135
mieti,
mufylo zdieti.
Oniez ctnofti
toho,
pfano
mnoho,
Tak
ze wzdy wkazane
ctnofh
prebywala odmladofti,
Ta wzdy dobre flowo miela
A poto dobfe vmfela.
68
140
ADlicka, flowutna
Bohe
wecti
zena,
potwrzena,
Swe wdowftwie obznamenawfi
szemany
fe potazawfi
Neb ktomu cafu biefe,
')
V rkp.
ze odfweho.
150
145
Ze gegie fyn leta gmiegiefe,

A ten w Recfke zemi ftafe
A vciefafe pfebywafe
Wyprawi Rytierftwa
mnoho,
poknieze toho.
Gedu rytieri fmilofti,
Ze gedu
150
Gmagic ftriebra, zlatia dofti.

A kdyz do Recfke zemie prigedu
A ktomu kniezatku pogdu,
155
Nalezne gey whroane ctnofti,

An pfebywa zdawne dawnofti.
neb mu recfky ciefar kniezetftwie
Byl dal a Weclowi hrabfhvie,
Ze tu hrozna pany
A mnoho
160
biefta
cti a panftwie
Kdyz pofeIftwie vflyffechu,

Gdu pfedciefafe fweho,
Wrecfke reci flowutneho

gmiegiefta.
Wzechu oba odpuftienie

A prec fe brachu bezmefkanie.
165
Odtud zbohem pfec pogedu.

Kdyz wfwu zemi zdrawi wgedu,
Knieznie Adlicce wzkazachu
gie wiedieti giftie
dachu,
Ze fyn gegi Arnoft

170
gede
fwe wierne wede,
sfebu
ktomu ginych mnoho.

Biefe Kniezna wefela ztoho.
Prige fyna welmi mihe,
Neb gie biefe toho pilie,
Wecle
175
180
odtoho pana zemie

Byla wfechna obdarowana welmi6.
Pocel fecti ftiedry byti,
Poce wfechny dariti,
Neb
Mier, pokog wzemi vcini

Tak ze geho nizadny newinni.
Capitola Pata.
\VTen
cas mccny ciefaf biefe,
Otta fobie gmeno gmiegiefe.

Tomu kniezata y krali,
Welicy y take mali,
69
151
185
Poflufai fwu fluzbu biechu,

Obecnie wen flufiechu.
Neb fwe kniezetftwie byl vkazal
A podfwu moc take 1) priwazal,
wfichni bali
Ze fe geho
190
A kgeho kazani
Nebo mier
ftali.
pokog wfudy plodil

A ktoz koh gemu vfkodil,
Nadnim kazal poprawiti
A tiem wfechny vmiel vhrozyti.
195
Neb to tak byl ofnowal,

Ze wfem ftiedroft vkazowal,
Ktoz mu fe neprotiwili.
A kteri pak protiwni byli,
Takowe tahl bezmefkanie,
200
hledage
gich
zahubenie.

Gehoz y dnes gmenem znagi,

Wewfem dobre zpominagi.
205
Ten vftavvil miefto ftiaftn6,

Wewfech prawiech owffem wiehlafne;
Tiemto flowem potwrditi fmiegi,
Tomut mieftu Maidburk
Tu
Swatemu
210
2)
diegi.
gefti vftawil klafter krafny,
Maurycy ftiaftny
I | wfem towafiftbm
Tut pamatka geho.
geho,
69b
ctne Kanonicftwo
wyprawi,
flawnie vftawi,
Ktomu hradow, twrzy mnoho
Y podnes gemu diekugi ztoho
Bifkupa
215
Dal y hvymi lifty ftwrdil

A to nawiecnoft potwrdil.
holdugi Bifkupu tomu,
Gemu fluzie
nikomemu.
To Bifkupftwie ofnowano
220
A tak ftiedfe
3)
geft nadano;4)
y zpominagit ciefafe
toho,
nebt geft nadal zbozie
prielis mnoho.
Kapitola Sejla tuto fe piffe.

MAly
Tu
cafek
pngide,
mu zena sfwieta
fnide.
') Br. tako. ') Na kraji napsSno pismem novym Magdeburr. '} Br. ztiedfe
nadadano.
') V rkp.
152
225
Krafnu zenu welmi miegiefle

A ta dyana flowiefe.
Ta
we cti byla fchowana
A wnabozenftwi fwrchowana.
230
Wmaydburce wto kanownicftwi

Pochowana, wtom Bifkupftwi,
Gefto ciefar fam vkladal
ge bohatftwim byl nadal.
Tut prawie
235
nowiny,
cini
diwy
ze boh diwnc
Skrze twarnoft te zaducie
Ciefafowe, driewe kftwucie.
gifte
Potom fta fe dne gednoho

A newygide tomu cafu mnoho
240
Ciefar podle pfirozenie

Vlozi fwe wfechno myflenie
Namilofrdnu

Zadage
245
porobu,
pogieti
robu,
Snizby prebywal wra dofti

Dofkonceni primilofti.
Wtom myfleni poce trwati,
Kaza flawny dwor wolati.
Tu kniezata y kralows
250
Bohatie fe prihotowie,
Mnozftwie hrabie, mnoho zboru,
Take prigidechu ktomu dworu.
A kdyz fe fylnie fgeh biechu
Wfichni ciefari
Zatiern
A
255
kaza
265
fluzebnikom giti
dworu gich zawolati;

Kaza wfechny ftiedfe ctiti.
Poobiedie kaza byti
kfwemu
Kniezatom
260
navtiechu,
y wfem
take,
Aby byli prednim wfake.

A kdyz tu wfichni pfednim fedu,
Poce odnich brati radu
Afka: wiezte me myflenie,
cot fem pogmiel pokufenie.
Ractez mi wfichni raditi,
Bych fe ia mohl ozeniti
Tu, genz fe gt wecti zachowala
A fwe gmeno ctnofti fwrchowala.
Pani fe wfichni vradichu,
Te
reci
odpowiediechu
70
153
A rkuce:
270
my wieme
Wewfi ctnofti
Wlepotie
Tat
zenu
vrozenu.
faha.
nadgine
fwu ctnofti wfecky premaha,
neb tak krafne my newieme

275
28o
Ani tak wecti
kteru zwieme.
Tat
Tut
ozeniti.
fc tobie ma hoditi,
fe
radime
Diegit gie krafna Adlicka,

Twat ma byti frdecnicka.
Ciefaf vflyfe tu chwalu,
Genz gie wzdawachu nema lu,
Ztoho gim wfem diekowafe,
dariti ge flibowale.
Pocet zadobre mieti.
Tut fwym frdcem

285
nemoha
poce
wrieti,
docekati,
1) lift brzo poflati.

ruku poCe pfati
A lift fwym fmyflem wykladati,
A tu takto fe gie poddawage,
Chtie knij

Sam
290
fwu
Mile odpowiedi zadage.

Pofla wyprawi dobreho,
Kewfi ctnofti rozomneho.
Ten fe do Bawor fbohem brafe.
Yakz prigiti
295
gemu
fe
vdafe,
Pfedknieznu sftrache pogidc.

Yakz brzo pfedni pfigide,
Kniezna gemu da witanie
Arkuc: odkudz fem 2) poflany?
Tot chcy od tebe zwiedieti,
300
305
Podle ctnofti
vflyfeti.
Pofel podle mrawu ctneho,
Yakz poflan odkrale fweho,
a
Tut fe ial pofeIftwie dicti,

Az gi poce wfrdcy wznieti,
Afka: poflalt mie Ciefar ktobie,
Myflit wfechno dobre otobie.
Swu fluzbu tobie wzkazuge
tiemt
fe tobie
zawazuge.
Ktomu pofel kgegie ctnofti

klenotow dofti.
310 Gmiegiefe
')
Br.
k ny.
') Br.
sy.
70b
154
Tut
bezmefkanie,
prinefe
Dawage to te ctne panie.

Odpowiedie ta kniezna zaducie,
Nadewfecky kniezny ftkwucie
315
Afkuc:
mog pan y ma ho fpoda,
neb fem
ii
71'
nizf.eho roda,
Nemat mi tak wzkazowati ;

Mat, co chce, mnie rozkazati.
neb ia mam nato dofti,
32n
325
zet nageho
gfem milofti.
Pofel tuto rec znamena,

Vzre, ano gt mudra zena ;
Poce gi wyprawowati,
Swe pofeIftwie wykladati
Afka: wiezto, zadna panil
Radilit fu wfichni pani,
Ac
fecy wiece,
Zdopuftienim tak mluwiece,
ia fmiegi

ze mafs geho
330
zamuze
micti
take knam prigeti.

Nebt fu twu ctnoft oflawili,
Tie nadgine pochwalili.

A to wfe twa ceft, ctna
Cini,
335
ze
gfy powyfena.
zeno,
Kniezna poce diekowati,

Chwalu wfem dobrym wzdawati,
Rkuc: diekugit gich milofti,
podle cti y wfie flechetnofti
Mie fu mieli napamieti.
Day gun boh odplatu mieti!
Zatiem pofel lift vkaza.
ze
340
345
Kniezna gcho fnaznie otaza,

Od koho geft to poflano,
Coz natomto liftie pfano.
Samat geft fobie vkazala,
Oc geft pofla tazala;
dobfe kecti vmiela,
Tot promiloft powiediela.

Tu reC dobfe znamenafe,
350
liftie takto ftafe:

Otta ciefaf zfwe milofti
Wzkazuge Adhdcze wectnofti
natom
Swu fluzbu y mi|;lowanie,

By racila prowfe panie
71^
155
355
I pro
1)
ceft geyg, prigieti
fwu
gey za prietele
mieti,
Rka: nemohut zadati dele,

Neb mog ziwot y wefele
Tot pobohu
poruCegi.
fecy fmiegi:
Me frdce mas wfwe porobie.
Wiez, zet zarmuceno gt wtobie,
360
neb gifhe
365
Nemoz fe nikame hnuti.

Rac mie kfobie priwinuti,
Rac me frdce wfwem zawrieti
Tot chcy
nebot
zawfe dary wzieti.
twa Ceft
to wfte plodi,
w mem frdcy rag vwodi,2)

Genz mne ktomu wyprawuge
Genz
370
tie kemnie
oblibuge,
Ze ty, draha zwierinicko,

Meho frdce
375
frdeCnicko,
Mas byti zena y pani

Az donafeho fkonanie.3/
Protoz, prezaducy holubicko
Profwe drahe, mile licko

Raciz tento lift prigieti,
A
380
coz geft naniem
pfano,
wfrdcy mieti,
By mie wfwu miloft priyala.

Coz by take pozadala,
Tot fe wzdy ma ftati tobie,
nebt
Tot
fem ia tie zwolil fobie.
priflufie ctnofti.
Rac mie mieti wfwe milofti!
385
ktwe
korunu mafs nafe wzieti,

Meho ciefarftwie prigieti,
Neb fy ktomu wywolena,
Adlicka zn ilitka zena.
Tot
390
fu pani
kniezata
radili
tic chwaMi,
Bych tie zwolil nadewfe panie.

Wiez, zet | gifte mc zadanie
395
Diekowalbych
')
rkp.
ro.
72a
Tobiet fe geft porucilo.

Ach, by mnie flyfeti bylo
O tobie dobru nowinu,
') V rkp.
v jest
hofpodinuU
cervene
nadcpsano.
') V rkp. fkcnienie.
156
A kdyz ten lift precetla biefe,

Odtud podal fyna gmiegiefe.
400
Pofla poii nemefkagicy,

Geho prifbe zadagicy.
Zatiem poflel gie mluwiefe,
Genz od Ciefare tu biefe,
Profe, by udpowiediela,
Coz by pri fwe ctnofti chticla.
Kapitola fedma.
405
Zapyri fe zena tato,

Neb gie biefe haiiba zato,
Afkuc:
newie
tomu
co fecy,
Protoz toto chcy powiedieti '):

Mam fyna welmi mileho,

410
khofpodafftwi gedineho.
K toinut fem poflala,
lem twog lift ohlcdala.
Kaza pofla welmi ctiti,
nebt
Za tiem
415
gefhe
Aby racil
ho profyti,
poCekati
fyna poznati:
Neb co mi ten bude raditi,
Tot chcy rada vciniti.
a gegieho
420
Panie rad ten pofel odpowiedie,

A zatiem gegie fyn prigiede.
Gide tam, kdez biefe matie,
I poce fe nanowiry ptati.
425
Wyniemfi hft, da gemu pfecifti.

A iakz mu fe vda cifti,
Poce ztoho wefel byti
I gel fe materi raditi
Afka:
tys zena mlada,
Slys mie, tot gefti ma radda :

Po niewadz tak welike knieze
430
Pta a na tie fe tieze,
Chtie tie znzenu pogieti,

Smiegit wiernie powiedieti,
By
A
')
V rkp. powiedieti
fe gemu
kniemu
'hcy.
nezdrahala
ftu feci poflala,
72b
157
435
ze chces
geho poflufna byti,

Wfecko, coz kaze, vciniti,
Neb fe tudy l) twa ceft zplodi
Tot
440
445
fe mnie
hodi,
y wfi zemi
Neb ty budes powyfena,

Gfucy Ciefarowa zena.
Pani wece: mily fynu !
Ne pro tieleftnu hodinu,
Ale tahnuc kdoftogenftwi,

Chcy byti wtwem poflufenfhvi.
Syn gide a nemefkage,
Kde ten poiel, nan2) fe ptagc
A kdyz
pofla ctneho
vzfe
Odciefare flowutneho,
nalit
450
Tu
pofel
gt nezmateCny,
Knieze byl
a welmi
vdatny
; 3j
welmi ctiti.
Pofel take poCcl gemu mluwiti
Rka: ciefaf mie poflal ktobie,
455
êy
Tohoto zadage natobie:

Chcefli geho zaprietele mieti,
Rac femnu pofeIftwie zdieti
Pfed knieznu, pfedfwu maten,
At
A
460
poce
ona odemne
zwie.
coz koli budu mluwiti,
Neday mi zlyrn poflem byti.
Capitola ofma.
Arnoft odpowiedie
gemu,
Tomu poflu ftatecnernu,

tot rad chcy vciniti
Arka:
A chcyt
465
Tu fe rukama
A pfedknieznu
Kniezna
v^fe
73'
predni giti.
ftebu
obgefta
pogidefta.
oba
milie,
Snad gic 4) biefe toho pile.

Arnoft poCe gi mluwiti
470
')
gi.
Puv. d m.
/;
Rka:
tot nemoz ginak byti.

Kdyzt geft radda prifla,
Pofluchayz tu meho fmyfla.
pak opraveno
')
rkp.
a nan
') RJm i&A& : ftatetny.
Qefarowi
kdyz fy zchwalena
ty gfy ktomu mlada
zena,
Smiem zato dobfe flibiti,

Ze gey mozes dobre vtiefiti.
A to take fmiegi fecy
475
480
A ne taynie powiedieti :
Tobiet cti mimo gine prege,
kdyzt natie korunu wzdiege.
Mozes gey pogieti rada,
Neb gfy zena geftie mlada
A
485
mas gey rada
zamuze
inieti,
Kdyz tie chce zazenu wzieti.

Kniezna odpowiedie f)nu 1)
Rkuc: diekugit hofpodinu,
Owfem ktomu panu rnemu,

Ciefarowi flowutnemu,
Ze gefti

490
neracil
zhrdati.
mu to powiedieti.
chcy bydliti,
A iakz kaze, tak vciniti.
Coz mi mog fyn fmiel raditi,
Ze iakz
495
mnu
Mily pofle,
fmieyz
raci,
Tot chcy rada naplniti.

Taket chcy nato hft pfati,
Ten
mas memu
panu
dati.
Pofel odnie flylel toto,

Byl naramnie wefel proto,
Ch| wale boha, tworce fweho,
500
A
505
73b
Ztoho daru welikeho,

ze mu fe powoli dalo,
Coz zadal, to fe wfe ftalo,
rka
tot wefele
pogedu,
kudyzt napole wygedu.

Budut tepruw vmieti
Otwe krafe powiedieti
otwe ctnofti y olepotie.

mufyt tepruw wrieti 2) pro tic
wfrdecne milofti!
3)
5io Sotniet doceka te radofti,
By tie widiel nafwem dwofe,

Wfwem pokogi I wfwe komofe.
wfickni zemene,
Genz fu flawili otwem gmenie,
a take
')
V rkp. fynu /wemu.
')
V rkp. wieriti.
') Br. dal pro tie do nasl. verSe.
159
515
Wiemet, zet ie budu ptati
mne prefnaznie
tazati.
Wfemt vmiem odpowicdieti,

A tot budu radi flyfeti.
Adhcka,
520
ta krafna zena,
Nadgine ctnofti zwyfena,

kaza
diekowati,
welmi
gim
hft pfati
panom
ze fu wdobrem zpomenuli
A ciefafi
525
mie zwieftowah.
Kaza poflu lift dati
a gey welmi darowati.
Pofel hrozne
vtiefenie
a wze odpuftienie,
Kfwemu panu giede.
A iakz ho brzy dogide,
gmiegiefe,

530
driewe nez hft vkaza,

Ciefar geho otaza:
Pofle mily1)! kterakt
535
fe geft
dalo?
Dobfeli ci zhe fe ftalo?

Pofel wece: prawimt toto,
Mafs mi dati kolac zato!
Mat fe potwe
woh ftati,
Cos zadal, to budes mieti
A tedt gefti poflan lift kfwiedecftwi
540
ktwe
cti, ktwemu doftogenftwi.
Taket hfty magi pani,

Gefto gim odnie poflani.
By ciefaf radoften ztoho
Y
545
gmych
biefe
hdi
wefele
Mezy kniezaty
premnoho,
nawfe
a mezy
Capitffla
Clefaf
wzem
ftrany
pany.
IX
hft poce
cifti
A wfrdecne radofti kwiefti,

550
')
Napsano
Neb naliftie biefe pfano

Tato fec y wykladano:
Ottowi. Ciefafi wegmie
Adlicka z Baworfke zemie.
dvakrat.
74
Panu memu
t55
wzkazugi
A naywiece ztoho diekugi
Te hodinie y te chwili,
Kdyz
ia
geft mog boh, tworec mily.
Tobie racil mie zgewiti

A mie tobie oblibiti.
Wtomt diekugi welmi tobie,
560
Zes mie chudu zenu
Zwohl bezmelio
I
bezmeho
fobie
myflenie
wfeho
chtienie,
Ginet giz myfli nemagic,

Nez wtobie fe wzdycky kochagic.
565
Awfak ac fe kde podfeknu

Aneb nemudfe flowo rcknu,
Toho rac fam fudce
Rat
byti,
mi proboh odpuftiti.
oboze prawiece,
Podle me wiery mluwiece,
Ze chcy rada wfe vciniti,
nebo

570
Bezcehoz neracis
74b
byti.
neb yakz l) fem pfezfela

A twog lift otewrela,
575
Prwe fem wtwe fluzbie byla,

Ale gizt fem fe y poddala.
Mog ziwot y me myflenie,
To
mas podle fweho
neb fem vmyflila

580
fobie
Protwu ctnoft hotowa
chtienie.
:
M
tobie
Chcyt byti, tot fem myflila.

Nebo bycht tific hftow poflala,
Nemohlat bych wyprawiti,
585
kterak mog ziwot pocel tuziti

Pro twu miloft y protwe ctnofh.
Pritwe wclike milofh,
Twat fem, kdyz ty koli kazes,
lakz mi pofwem Iiftie wzkazes.
nebt mi moy fyn
590
Genz
fe
Ze tobie
Wfechno,
to radil,
ktomu take pofadil,

chce
rad
fluziti,
co kazes, vciniti.
l) Opraveno z takz. ') V rkp. hotowa fem.
161
Capi X.
Clefaf wzdy nahft
lakz zwiedie,
595
hledafe.
co na niem
ftafe,
PoCe bohu diekowati
A poflu chwalu
wzdawati.
Diekuge mu prewelmi ztoho,

Da mu ftriebra, zlatta mnoho,
600
ZakolaC mnoho da gemu,

Tomu poflu pfedrahemu,
Rka:
605
prieti nadgine,
Tot fhbugi tobie,1) hofpodynie.
A zatiem pofla pozemeny.
Kdyz fe fgidechu, wece: panil
was a wam dowiefe
Profymt
chcyt
Shbugi wam prime wiefe,

Ze was wzdy chcy ploditi,
Kto mne chtiegi poflufni byti
wy y wafe zeny
Byli wfichni pripraweny
Pofwietiem petfe wnedieli,

Byfte
610
Abyfte pomu zenu geli

Do Bawor, genz fem zohrady
615
Zwohl podle waffie raddy.

Mluwtez druh druhu prawiece
te fwatby netagice.
Slibichu to vciniti
A geho woli naplniti
A fkuc:
620
625
neniet
to
nikoliU
Ciefar vflyfew gich woli,

Rozda mezy nie mnoho tificow
Striebra, zlatta y wozow,
Sukna draheho predofti,
Rozda wfem podle fhedrofh.
ktomu Cafu to giz biefe,
Ze fe kazdy hotow gmiegiefe.
630
Gedu fpifcy y z Bubnowanim,

Ktomu flufnym bnedowanim,
Wzechu nawuoz tu krafnicku,
Drahu y lepu Adlicku,
Ktomu mnozftwie gmych pani.
By hluk weliky nawfe ftrany.
') V rkp, tobie pane; pane

Sbornik Baworowsk6ho.
Skrtnuto.
'5
A ktomu fe take Arnoft priprawi,

Sfwymi fe take wyprawi
Wrufe, wftriebfe, ktomu wzlattie,
635
Draze a welmi bohatie.

A chtie byti pritom dworu,
Gede docfefafowa dworu.
Tut
mnozftwie hdu fgedu.

s tuto knieznu prigedu,
yakz
Powedut gi whrozne fyle.
640
Tut
fe
gi ciefaf prige milie,
neb wtiech zemi(ech) nebiefe

Tak krafna, tot kazdy prawiefe.
Poce ciefar wfech profyti,
645
A chtie fnimi
wefel
byti,
neb mu domow pfifla
biefe,
Genz wgeho
frdcy wewodiefe.
Tut fe ftala wehka flawa
Podle kniezecieho prawa.

650
Bifkupem ge oddachn,
To manzeIftwo fwrchowachu.
A kdyz fpat
Mnoho fwiec
oba prowodichu,
rozfwietichu.
Polozit fe ta krafnicka,
Ciefarowa frdeCnicka,
Anot iako fnieh fe bielegice.
655
Tut Ciefar
lehne
ruce,
nagegfe
Mage radoft y wefele,

Oniemz nechcy mluwiti dele.
660
Nazaytrie fta
fe
dne toho,
Prigide panij ') pfemnoho,

Panen, hrabij,2) kniezat ktomu,
Tak iakz wtom wehkem domu
665
Mnoho fet flowutnych
A kdyz ciefaf
Wfechniem
giefti
zaftuol
biefe.
chtiefe,
fiefh
kazachu.
Tut
670
gim wfem obecnie dachu

Rozlicnych krmi prictnofti,
RozliCneho pitie dofti.
Zatiem, rytieri fe brachu
priprawowachu,
Chtiec toho dne mieti klanie
fwe helmy
Propanny y take propanie
')
Br. pany.
")
Br. hraby.
75b
163
675
680
Tu mnoho feth ten den klachu

A prehroznie burdowachu ||
76
Natom hradie y wtom 1) mieftie,

Oniemz y dnes prawie powiefti,
Ze nikdy nebylo toho,
By kdy tak rytierftwa mnoho
Pofpolu bylo widano,
Aniz otom geft kde pfano.
Potom v wecer by tanec.
A by tu rozhcny kramec 2)
685

690
Odftriebra y odzlatta take,

I od perel a draheho kamenie,
Ondet fe wzlattie zelenie,
Byl vzfel, ktoz chtiel hledati
A to prawie znamenati.
Tut bylo take hlaffow mnoho.
Vflyfel by cafu toho,

Ondet pifti y bubnugi
A trubaci buderugi,2)
695
Ondet hudu, hyn zpiewagi,

RozliCnu kratochwil magi.
Tut rozhcnu radoft gmiegiechu

A druh druhu fe fmiegiechu,
Sweho mileho kazda znagic,
Druzka druzce 4) vkazugic,
700
705
Zhledanim ocka fweho

Proftrelugic frdce geho.
lakoz by mohlo y dnes byti,
Kdez by fe vdalo byti
Tu, kdez by byli pany y panie
A plodili tancowanie.
Takez by fe tu wfe ftalo,
Tak iakz fe geft tam dalo.
Kdyz dluho wefeh biechu,
Odtud fe pak rozlucichu.

7io Wzechu wfickni odpuftienie,
Magice fwatby te 5) chwalenie.
Arnoft take tam prigide,
A
715
iakz predciefafe wnide,

Poce odpuftienie brati.
Cie faf ge fe zafhbowati
') Br. a tom.

') Br. bnJeeugi.
') V rkp. kraniec.
te
Za
pisaf
slovem
ale
nedokonfrl
a prestal.
k,
pocal
psati
')
76b
4)
rkp. druzice.
11*
164
Rka, ze rad chce pron vciniti,

Naniemz by fmiel co pozadati.
Arnoft pokloni fe gemu
Ztoho iako panu fwemu
Rka: diekugit twe ctnofti!
Doftit mam namilofti.
720
Wzem odobu odpuftienie,

Bra fe pryC bezmefkanie.
Zatiem Ciefaf s fwu Adlicku,
Tu lafkawu gedinicku,
725
Welmi pfemiloftiwie biefta,

K fobie prawu wieru miegiefta.
Protoz promiloft otaza
fe,
Nagegieho fyna pta fe,

Chtie gey nafwu pracy wzieti
A gey zafweho fyna wzieti.

730
Capitola
POfla
W ten
Gedenadfta.
po Arnofta
ctneho,
cas welmi flowutneho.
Ten vflyfew to kazanie,

Prigede bezmefkanie.
Protoz ciefar bez omyle
Prige geho welmi mihe.
735
Tak
mati
mile
gemu
fynu fwemu.
Tut pfednimi fkazni ftafe
A obiema diekowafe.
I owfem hodno toto biefe,
ze Ciefaf kniemu mluwiefe
Da witanie,
740
745
Rka: beztoho nechcy byti,

Ze wzdy mufys vciniti.
Chcy tie iako fyna mieti
odemne
ze
mas wzemi
A wficku
750
1)
mas pfigieti,
zemi
mocen
byti
fuditi.
Nebot fu mnie to mili

Mogi zemane radili,
By i fudil podle gich raddy,
Podle teto zemie wnady;
Za slovem
tim v rkp.
nfico neurcit6ho
Skrtnuto.
77
165
By fe mne take dotazal

755
A tudy kemnie
fe zawazal.
Nebt chcy mieti tie powinna

Tak yakozto wlaftnieho fyna.,
Capitola dwanadjla.
ARnoft
A fka:
760
gemu odpowiedie
tot powiedie,
Ktomut fem ia neprihoden
Ani kfudom take hoden.
pane!
Neniet Cafow me mladofti,

A ty kniezat mas pfedofti,
765
Gimzt geft fhcno poruciti.

Raciz mie toho zbawitiU
Zemene fe frazychu,
Arnoftowi powiediechu

Rkuc:
770
775
tatot fe feC tobie nehodi,

Nefpomahat, ale fkodi.
Nebot fme natom prifiehli
A otie fe wfickni l) fmluwili,
Ze mas nas obrance byti
A wficku zemi fuditi.
Arnoft wece: mih pani!
Proti tomu ia
nebrani,
wa zda wfe podobno
I memu ciefafowi hodno.
Kdyz
fe
Wto fe
A mnie
780
Byfte
mnie
oni
fwieru pomahali.
vcinichu
gemu wfickni flibichu.
Tut
785
rad chcy vwazati,
mate holdowati,
wzdy femnu ftah
To
fe
hned
fe poce
muznie
A nerodiefet nikdiez
mieti,
peniez
Peniez zadnych proti prawu

Tudy miel odewfech flawu.
Dobri dobfe mu fudiechu,
790
Wfak geho
A naty on
Br. wsichni.
zli nenawidiechu.
nic nedbafe,
Gedine te cti hledafe
')
wzieti,
77b
166
Lec bud mlady neb ginofe,

Chudy, pan aneb panofe,
795
Kazdehot poprawdie fudil.

Protoz byl geft wfecky zrudil,
Tak ze
Welicy
geho
wfichni pofluchali,
y take
mah,
A dobfe
800
gemu diekowachu,
Kgeho kazani wfudy ftachu.
Ciefaf, prawiece to,
ten gey milowal Proto.
y wfem
obecnie
byl mily,
Tak ze kniezata fu byh

Wzdy poflufni wewfem
805

Capitola
GEdno
810
geho
Tez iakozto pana fweho,

Genz by byl gich prirodih
Neb wtc zemi narodih.
Trinadjla.
bliz tu biefe,
Gehoz pfewelmi nerad flyfiefe
Oto 1) ctnem a geho chwale,
Kterak gey nawfe ftrany chwale,
knieze
lak geft wierny, iak2) geft prawy,

Oniemz kazdy flawnie prawi.
Tiem fe ten weimi rmutiefe
815
gemu
Wfak
fkoditi chtiefe.
fe wiernym zda podobne
I kazdemu gt to hodne,
By dobreho chwahli
A
820
geho
ceft wzdy wyffili.
Znamenaytez,
ktere geft ctnieyffie
A kazdemu podobnieyfi,
825
Dobryt gt kazdemu recy,

Cih zly gt powiedieti.
Zly gt, tot zlym hotowo,
Ci dobry gt, tot dobrych
flowo.
Protoz ktoz chce po : cti ftati,
Onizadnem nema dbati,
By ho kudy zprawowali
Neb geho cti dotykali.
rkp.
Wto.
') V rkp. tak.
78
167
830
Ale Arnoft
tento
flawny,
Dobry, wierny y opatrny

Oprawu takez gt chtiel wzdy ctnie ciniti,
Awfak toho nemohl zbyti,
835
By ho zli nezprawowali
A geho zahubiti zadah.
Capitola
Ctrnadfta.
STa fe, ze lankrabie biefe,

Gindrich od Ryna flowiefe
Nafwe frdce wze zlu wnadu,
Myflie vciniti wadu
840
Arnoftowi tomu ctnemu,

Wewfech fkutciech pfewiernemu.

Seftfenec ciefarow biefe,
Protoz bezftrachu mluwiefe
Ciefarowi flowa tato,
845
Aby to miel giftie zato,

Ze wfem clowieka gednoho,
bogim toho,
fmrti
neodpuftil
1)
A êmu nawieky vffkodil.
Tot fe pro twu miloft diege,
Genz fe ktobie milie fmiege.
Protu fnad budes vnawen 2)
Odnieho
Aby
850
fweho
Tudy
855
fe
mv
ziwota zbawen.
mie wfak kfmutku zbudis.
Ach! iak tiezce ty wykupis

a tu miloft prawu!
Strach, byt nedah wtwu hlawu!
Ciefaf iako pozbyw fyly,
Tu wieru
Wece:
860
865
praw, prieteh mily!

Komu by to mielo byti,
Genz by fmiel to vciniti?
Gindrich odpowiedie gemu :

Tot byti pa ;ftorku twemu,
Genz tebe hleda wtwem domie,
A natot mam dobre fwiedomie.
Ciefar Gindrichowi wece:
Nechay teto reci wiece!
') Mfsto opravovan6.
')
V rkp.
i'mrtwen.
78b
168
Mluwis naii, gemu zawidie
A
870
nenawidie.
geho
fhniewem odpowiedie
Gmdfich
A potwafi pobledie,
Arka:
pfegi co dobreho
zdrawie tweho,
Tiem ty nechces dowieriti
Ciefar wece: SIufiet pryc giti!
neb Arnofta wiem wierneho,
875
ktozt
zadagi
Wewfem dobrem zachowaleho.

A tak fe oba rozlucifta
A druh druhu
880
newierifta.
Otom Arnoft newiediefe.1)

Co zly odobrem mluwiefe.

Capito a patnadjla.
STa
ze ten Gmdrich
fe,
wzlofh,
Pln newiery y chytrofti,

Wyprawi clowieka gednoho
885
Ciefafowi neznameho,
lakoz by newiediel o to.
Ten poce mluwiti toto,
Tak
890
Gindrich mluwil biefe.

Ciefaf nato nic nedbafe.
Potom drahny cas prigide,
yakz
Gmdnch
predciefafe gide
mi diwno byti,
Ze mi nechces dowieriti,
A wieda mie fobie wierneho,
A fka:
895
900
mufyt
Ke wfem lidem zachowaleho.

Nebot by me cti wadilo
A | nawieky vfkodilo,
Bych ia kriwdu chtiel mluwiti.
ProC mi wtom nechces wieriti ?
wieris lepe newiernemu

Paftorku, clowieku zlemu,
Genz tobie nic dobreho
Pfege, gedno wffeho zleho,

Genz tie myfli zahubiti,
905
')
rkp.
Tu kdez by mohl
die nadepsano
cervcne.
tebe dogiti.
79
169
Capitola Sejtnadjla.
910
1)
A Kdyz ten tak Iftiwie mluwiefe,

Ciefaf fwym fmyflem bludieffe,2)
Newieda co powiedieti.
Wfak wece: tot mufym fecy,
Tiem mie naywiec tuha wfobie,
Mage
matku geho zazenu
fobie,
Ze mi fe gt vnahliti,
915

920
925
Gie a gemu newieriti.

Neb mi fe zda vme fmyfle,
An celie zlie omnie Arnoft myfli,
Ze by matie fpiefe gemu
Prala fmrti tak zlemu,
Nez by mi co mielo byti.
Wtom gi celie chcy wieriti.
Kromie kdyz geft kto tak kriwy
Clowiek neprawy a Iftiwy,
Chcy fe geho wzdy warowati,
Geho zleho wzdy fe wyftfehati.
Raciz prawie obmyfliti,
Kterak chcefs fnim okolo giti.
Gldrich odpowiedle gemu,
Ciefaro ;wi y vgcy fwemu,
A fka: myfhlt fe takto fobie,
930
79b
lakz ia nynie prawim tobie:

Prifiehli fme tomu zlemu,
Twetnu paftorku kriwemu,
la y ginych kniezat mnoho.
Pofllz po nie a nenechawag toho.
lakz fe fgedu kdworu twemu,3)
935
Rcyz znamenitie
kazdemu:
Wgedne zemi dwa rychtafe

Nechces
Tudy
A
940
mieti
ani wladare.1)
my prifahy zbudem
fobie
fwobodni budem,
dbati,
ze nan nebudeme
Gedine fe tebe bati.

A taket mu vfkodi,
Arnoftowi, Neb wfudy plodi
pozemiech
dworu
turnae
y klanie.
'/ Br. sestitadcta. ') Napsano dvakrdt; poprve

') fe na kraji pfipsano cervenfi.
Skrtnuto
*)
rkp. ktuemu
170
945
Wtomt ma wfecko fwe zadanie.
Ak
:) zfwe
zemie
wygede,
odtebe daleko odgede,
Tut
950
ia wzemi
vpadnu
Kohoz kohwiek popadnu,

Daht boh, pfemohut geho.
A pakliby gich bylo mnoho,
Mas fwe hdi mi poflati,
Genz mi budu pomahati.
Oto fe oba fmluwifta
955
fe
flibem vgiftifta.
Capitola Sedmnadjla.

KAza hfty Ciefar pfati

A kniezatom rozeflati ;
960
Kaza, by brzo prigeh.

lak 2) fe biechu prwe fnieli,
Pfikaza wfem powiedieti,
Ze wladafe nechce
mieti
Arnofta, a ze gey zbawuge

A || wladarftwie odlucuge.
A wty doby Arnoft

965
wfwe
80a
zemi
Kdyz
ty nowiny flyfiefe,
Poce nato nic nedbati
poce
fe na Turnege
ptati.
Ciefaf kniezatom prikaza

A gim iakz dowiere kaza,
970
A by Gindricha poflufni byli

A co kaze, to vcinili.
Sliblchu to vciniti
975
Kniezata a poflufni geho byti.

Arnoft podal turnieg zwiedie
A ktomu welmi krafnie gede.
Zatie lankrabie Iftiwi,
lakozto clowiek kfiwy,3)
Pofla Arnoftowi ctnemu
A odpowiedage
980
Tut
')
Br. jak.
',
gemu
Odfebe y odfwe pomocy,

Od ciefafowy mocy.
gemu
rkp.
wzemi
tahniefe,
Tak. Ej V rkp fmiely.
biefe.
171
Mnoho feth hdu branneho gmiegiefe.

Gich fe nevmiegiefe wyftrehati
985
Arnoft ani ktomu prigieti.

Zatiem Gmdfich y geho recy
Pocechu wfe
A kteriz
990
1000
ten krag wefken hubiechu
tu Arnoft oddal kraginu

Profwe hriechy y profwu winnu,
Bifkupowi tu dal biefe,
A proto dieku odboha gmiegiefe.
Neb ten welmi mudfe cini,
Ktoz zafwe hrie chy co vcini
A Kkoftelu oddawa
Proftieftie

1) naporad fecy.2)
koliwiek braniechu,
Pfemohuc yhned ftepiechu.

Vffrankfeychu toto fe diegiefe,
Ze naporad wfechno hubiefe.
V winCenburka pak kdyz biechu
A
A
995
fe
zbozie
progmeno bozi.
Gindrich nato nic nedbafe,

Gedine porad wfecko hubiefe.
Tu tri hradow dobrych doby
1005
1010
A dobrych klenotow naby;

Mnoho hdi nanich fhladi
A fwymi lidmi ofadi.
Swu koruhew kaza wzieti
A nahradiech rozproftfieti.
Wolati pozemi kazal,
Yakz fe gt s fwymi byl vtazal,
Aby
dele neflyfeli
Ani Arnofta zapana
1015
1020
')
V rkp.
mieli
Gedno aby weii flufeli

A cieiafe zaparia gmieli.
Mnozy pak chtiece wieru gmieti
A wfwe kniezatko flufeti,
Brachu fe odzbozie kfwemu
Arnoftowi flechetnemu.
Wiera gim mileyffi biefe
Nez gich zbozie, kazdy prawiefe.
Potom Gindrich sfwymi pany
Poce fecy 3) nawfe ftrany.
Odtud pred Nurmbergk pogede,
wfechny. ', Cti ieci.
')
orig
nem. brande.
80b
172
1025
A kto
kdyz to zwiedie,
Zkaza gim wfem Iftnvu raddu,
Mnie, by sftawil tudy fwadu,
Chtieli fe bezbitie dati,
namiefhe,
Ci chtie fnimi boiowati?

1030
Aby
to tak wiedieli:
Kdyz by fe braniti chtieli,

Mufyte ziwoty dati!
Tot chcem brzo okazati.
Wto
1035
Whrdinftwi
Wtwrdem
1040
dobfe fediechu,
mieftie
Genz vtekh
take biechu,
Wdobrodruzftwi prewyborni,
81
prawie poznali
fe widuce,
mieftie
Odpowiediechu a rkuce:
Chcefli ny tuto oblecy,
Mufys ny zapaty fwlecy
Dfewe, nez fe tobie dame

Aneb ciefari poddame!

1045
nebt nam nas pan ginak kazal

A to nam pofwych hftech wzkazal,
Zet nas wzdy chce
co budes
nedbame,
Gmdrich diw
1050
retowati.
fe
pachati!
newztece,
Kdyz mu tak odpowiedie brzce.

Kaza okolo wfeckno fecy 1)
A druhym
kmieftu
tecy.
Strielegice fobu ftranu,
Tut mnohemu
Ze fe wiec
1055
dadie
ranu,
domow newratil
A naydrazfi poklad
ztratil.
Tut ani fedla flozili

A wfechny ftany rozbih.
Tut bylo krafne odienie;
1060
I na oriech prohonienie
Byl by widiel, kto chtiel hledati
Aneb toho pozorowati.
Ondet ffturmem kmieftu teku
1065
')
2)
Ondet obranu fe feku ;

Ondet prefnaznie 3) cetkugi,
Ktomu pifti y bubnugi:
Ondet ftrielegi wybornie,
V nfim. orig. branten
*)
V rkp. /i/e*/ieti. 'i Br. ptesnazie.
173
1070
Obracegic nmohe wzdornie,

Tak iakz gich mnoho feth leziechu,
Sobu ftranu ranieni biechu.
Take mnohy naywiec ftratil,
Ze fe wiece domow new ratil.
81b
cafow tu leziechu
Mnoho
A nawfaky den
1075
pobitie miegiechu.
Na kazdy den cetkowachu
A fobu ftranu fe gimachu.
Capitola
YAkz
Ofmnadjla.
obehnal biefe
fwymi leziefe,
ktomu f Ciefafowu mocy,
to miefto
Gindfich,
Tak
1080
pofel
hnal dnem y nocy.
K Arnoftowi ') yakz prigide,

Zle mu nowiny powiedie,
Ze miefto
A tot
1085
1090
gt obehnano
fe ftalo wftfedu rano
Tomut gefti den paty.

Arnoft nedba nic te ztraty,
Tut rozefla poflow mnoho
Pofeho 2) y po onoho,
Coz gich mohl kde dofiecy.
Chtie do nurmberka geti,
Zda by mohl brzo wftati
fwe wierne retowati.
Sebra ftitow dwa tifice.
Tit
prifezechu flibugice,
Podle nieho chtiece ftati,
1095
3)
Pron4) ziwoty y zbozie dati.

Odtud welmi taynie gedu,
A kdyz kwogfku b'iz prigedu,
Sfpehere dobreho gmiegiefe,
Kde kto
11oo
lezel, wfecko wiediefe.
Zwiedie, kterak ponocugi
A wftanech fe obracugi
A welmi fe honofnie gmagice,
Nizadneho fe nebogice.
By gednu pritemne nocy,
Br. Arnoitowl.
') V rkp.
Pofweho;
Br. swelio.
') Br. tut. ') Br. pron.
174
1105
Tak iakz
opuol nocy,
biefe
Nawoyfko
le bliz pribrachu.
Tak yakz po
Knknu pofad
nocni
zafpachu,
82
wfecky tepiechu
A fwe heflo wolachu.
i1io Niektery procytil biefe
A giz bezluku leziefe.
Ondet bodu, ondet feku,
A niekteri
teku,
nazy
Ze by rad y nah vtekl,

1115
Ant
zefna iako wztekl.
fe
hrozne
1120
rany
gim dawachu,
Taket mnoho feth zgimachu.

Tut wyprawi fwe zemany,
Genz driewe byli zgimani.
Mnoho feth gich tu leziechu,

Genz pohriechu zbiti biechu.

Tu gich konie y odienie,
Striebro, zlatto, pitie y gedenie,
Stiem
fe
brachu
bitowachu.
domiefta
1125
1130
Ktomu wiezniow niiegiechu mnoho

A diekugic panu bohu ztoho.
Ale :) Gmdrich ten lankrabie,
Iftiwy a newierny hrabie,
Ten vtekl flidmi malo.
to zbozie
Ach tot by
fe zlte ftalo!
Neb mnohy hanebnie fkonal,

Genz pronieho ziwotem fwym
Ti genz wmiefhe tu biechu,
1135
Wefelec
fe
welmi
pracowal.
miegiechu,
Neb y zadne pece2) negmiegiechu

A Nalankrabi nic nedbachu,
Nageho hniew y naztratu.
fu ho zlemu Kathu.
Porucili
1140
Tuto fkodn
wzem
lankrabie,
Pofla polidi 3) y pohrabie,

Coz gich mohl kde dofiecy,
A
Tu
1145
')
Br. vynechal.
chtie
fe
bog fArnoftem
fgide
wzieti.
lidu mnoho.
Arnoft pak dopta fe toho,

Poce myfli fnazen byti,
') Br. peci.
')
V rkp. pohfty.
82b
173
1150
Chtie gey bogem podftupiti.

Hrabie napomoc gmiegiefe,
Ten fobie gmeno Wecl gmiegiefe.
Wierna towarife biella,
Oba toho boge zadafta
A wefelie
A ktomu
1155
cekafta
geho
fe priprawowafta.
Neb oba fta poznali,

Co fu vbogi pokazowali.
Napole wygedu obogi,
ktomu diwu, ktomu bogi.
Tu wogfko bhz febe tieze,
A iakz fe whromadu ftrze
1160
To wogfko
bera
a bog
Odgitra az dowecera,
Tot dawachu hrozne rany
Obapolnie nawfe ftrany.
Ze tu mnohy clowiek y rytieri

1165
Podhelmy y pod kropieri

hrdinftwo vkazowah
A wtom mnozy fu fkonah,
Swe
lakz prawim, fobu ftranu,

Diekowati zlemu panu.
1170
Mnohy dobry byl vnawen,

Wtom bogi ziwota zbawen.
Arnoft ffranfku rotu gmiegiefe,
Wecl fdruhe ftrany biefe.
Kteryz znich wgel wnepfately,
1175
Ti
wiece
brani
fu negmieli.
Neb fu tak wiehlafni byli,

Ze ge yhned rozrazyh.
Tudy ten bog obdrzechu 1)
A mnoho dobrych wieznfow

1180
Panen
A rka:
Wffak
1185
neb
y panij
yakz
3)
zel bude.
nenabude
Opiet lankrabie y
V rkp. obdrzeli.
2)
nenie4) ma winna,
mi fmutku gich
mektera
83
od Ryna
Toho fmutku y zalofti.

Tohot mi ge zel prime
')
gechu.
Arnoft ztoho bohu diekowa ,fe.

lakz geft byl praw, Wfak pykafe
ctnofti.
fwymi
') V rkp. toho pykafe.
') Br. pany
V rkp.
ge/l.
176
1190
Vtekl flidmi malymi,

Tak iakz tu wzal fkodu
Natom bogi, natom brodu.
Vwircenburga to fe ftalo,
Gefto 1) pobitie fe dalo.
XIX
Capl
1195
ARnoft,
To wfe
coz tu biechu
mezy
raniene
Tudy
fhledati kaza.
fwu ftiedroft vkaza
lec byl fwog,

1200
wzeli,
fwe rozdieh
:
lc byl wiezen,
Nawoze domiefta priwezen.

Kaza wfem potfebu dati
A dobrych lekarow
ptati,

Aby gim pohodle cinili

A ge brzo vlecili.
Capitola
1205
1210
XX
Zatiem Arnoft taynie pofla

K fwe materi mudreho pofla,
By racila iako matie geho
ciefafowi zwtedieti toho,
Proc fe geft tak fylnie odwratil.
Cim fem geho miloft ztratil?
Aby toho fnazna byla
na
2)
gey kmilofti namluwila,
Ze gie raci to zgewiti
Proc bylo tov byti,

Ze hleda
1215
meho
zahubenie
I mych lidi zatracenie ?

co reci vcinil
zdali fem
83b
3)
Aneb fkutkem co prowinnil?

Chcyt fe rad namiloft dati
A
1220
to wfechno vkladati.
Pakli fe gefti kto vtekl
Anebo omnie co kfiweho fekl,
Toho
') Br. gezto.
')
mi fe preg
rkp.
zprawiti.
A ua. ') V rkp. Xebo zdali fem
co
vcinit
177
Byt mi
fe
fnim
bylo biti
Pfedkniezaty y predpany,
1225
Tot okazi
nawfe
ftrany.
Boht wie, zet mi kriwdu cinie,

Zet fe namie hniewa bezwinny.
Chtielt bych radiegi vmrieti
Nez newierne gmeno
mieti.
Capitola dwadcata
1230
ZAtiem prigdu nowiny

Pfedcfefare y ty ciny,
Kterak Arnoft prietele geho
Pobil, feftfence mileho.
Vflyfew
1235
to yhned fhbi
to podwieru
Kdyz
Ze gey chce
Adlicka
1240
zahbi,
geho tak fmiel

y zzemie
rozhniewati,
wyhnati.
rec vflyfewfi,
Odpofla prawie zwiediewfi,

Newiediefe kam tiem hnuti,
Tak le pfenaramnie fmuti.

Wfak kdyz otom fem tam myfli,
Gedno naylepfi wymyfli.
giz leziefe nalozi
Kdyz
1245
A ciefar fe knie prilozi,

Y obge gey welmi pilnie,
Pritiftie gey kfobie fylnie,
PoCe geho fnaznie profyti,
By to racil vciniti,
1250
1255
Coz profy mileho pana,1)

Aby byla vflyfana.
Profymt, pane, by mie racil
v| flyfeti,
Bych mohla natwe milofti zwiedieti,
84
Cimz geft Arnoft ztratil miloft twogi.

Priwedlat gey knepokogi
A priwedet wiecez wiece,
A ty gey byl wohl zadietie brzce.
Gednohot zada natwe milofti
A tak profy twe ctnofti,
1260
')
Sbornik
V rkp.
By mohl predtebu byti,

Aby mu fe pral zprawiti.
boha pana.
Baworowsklho.
12
178
Pakli geft co fam zawinnil

A nemudfe co vcinil
Proti komu natwem dwore,
Profit, at tobie
pokore,
Stiem chce na twog dwor prigeti,
A iakz kazes, f nim vloziti.
1265
fe
Nebot fem neznamenala
Ani
flyfela,
kudy
Byt newieru
plodil
neb neprawie komu fkodil.
1270
oniem
kde
Byt kde bylo co flyfeti,

Sama
bych mu fmrti
chtiela
prieti
Radieyfi nez gmy.

Ale tot ma bezwiny.
Ciefaf odnie fe obrati,
1275
onat geho
poce
hbati,
Profecy zafyna fweho,

Za Arnofta gedinkeho.
Ciefaf hole odpowiedie
A rka: tot ia dobfe wiedie,

1280
zet geft prewelice winen,

nebt gefh
Tot
byl panem
Ze to prawim namu
1285
vcinien.
geft ftrogil tu newieru,

wieru
Nelzet mu milofti mieti,

Radiegit bych chtiel vmrieti.
Ciefaf, iakz byl (Arnoft) winny,
wfak tu welmi zhe vcini,
Ze nevflyfel
1290
84b
tu Adlicky,
te predrahe zmilelicky.
Awfak ona proto ftafe
gey zfrdce
Az
gey natom
A fka: ')
1300
Y
orig.
y pfemluwi,
moge
miia
zeno!
Wiez to, zet mi powiedieno

Gifhe, ze mie chtiel zahnati
') N6m.
obgimafe,
By naniem mohla zwiedieti,

Proc fyn ma nepriezen mieti.
Tut mu lafkawie mluwi,
1295
Ciesaf gie lafkawie
fweho
fam fe chtiel
welis
zadd:
mluwi,
vwazati.
mi prieti gemu,
Proc fyn ma nepriezen

A fka . . .
mieti,
az gey natom
pfemluwi.
179
Tak clowieku protiwnemu

1305
Ktobiet ma wieru y nadiegi,

zet tiem nic hofe nepregi.
Capitola dwam iedcytma.

ARnoft napoli leziefe
A hrady oblehl biefe.
Llankrabie
1310
zpowiedafe
flibowafe,
gifhe
') branili fmielie,
Chtie ge retowati celie.
fwym
A gim
Aby fe
Adhcka
pracy gmiegiefe
A zafyna wzdy
By

1315
fe
profiefe,
racil fmilowati
gemu fwu miloft dati.

Ciefar odpowiedie zmilofti,
A rka knie fectnofh :
Myflilt fem oniem mnoho,

Nechtielt fem prawiti toho
1320
Chtielt fem, a tomut geft bylo byti,

Rimfkym kralem vciniti.
A to fe chtiel protie wzdieti,

Tot gefti miel cehe mieti.
Kdyzt
1325
fe gt
Gizt geft gmeno y tc wfe

A protoz nerodiz mie nutiti
Ani zaii wiece profyti.
A
1335
fe
85
mily panel
potwe woh ftane.
Awfak kdyz ma twog hniew

A prozle newiernym znieti,
Zel mi toho ; a preftanu
tebe wiec
Tut
ztratil.
fkuc:
Adlicka
Wzdyt
1330
tak zlie obratil,
mieti
nevpomenu.
poffle kfynu fwemu,

Arnoftowi wytecnemu,
pak
Rkuc: pocatek y twa wina

Geft Gmdrich lankrabie z Ryna.
Ten tie welmi kriwa cini,
Natie prawi hrozne wmy.
1340
')
rkp.
I dnefni
den wzdy priwodi
A wzdy
hledage
fe bra; bra
twe fkody,
neni Skrtnuto.
12*
180
zet Ciefar milofti nechce
Nez zzemie
tie wzdy wyhnati.
chce
Capitola
ARnoft flyfew
1345
XXIII
tu nowinu,
Wzdefe fnaznie
khofpodinu
ty znas kazdeho,
Praweho y kriweho.
Wfeckna frdce rozeznawas,
Awfak prawemu wzdy pomahas.
Rka:
1350
dati,
boze!
Raciz mie wyprawiti

nad Gindrichem mie pomftiti!
Pozwa Wecle y fwych milych,
Genz pri niem biechu y ginych,
Poce gim toho tuziti,
1355
ze
gey myfle wypuditi

neprawie
A ty
1360
a bezme
Ractez, profym was, mnie raditi

Co ftiem gefti vciniti.
Wfickni tuto raddu dachu
mluwie
ce gemu
Dokawadz
Wezdrawi
Sweho
1365
winny,
fu mi wzkazali nowiny.
fe
mi geho
biefe
drz
bezftrachu:
hlawa
prawa,
a fwe
zemie!
Tot radime wfickni wiernie.
budeh
Damet
fe
tie chtieti wypuditi,

radiegfe zbiti,
Mily pane, podle tebe.
Tut wezfew kbohu

1370
nanebe,
Poce welmi diekowati.

I kaza fe wfem zbierati,
Ktoz
podle nieho ftati,

Ze chce Ciefafe podftupiti.
1375
chtie
Odtud taynie naryn gede.

lakz Spifi hradu dogiede,
Tut
An
ciefar
pomluwu gmiegiefe,
fam treti
gedno
biefc
Swiernym Weclem, tfetiem

A tut k Ciefafowu domu
*)
Br. tretiemu.
1)
ktomu.
85b
181
1380
Geden
fe wecer
febrachu
A tretiemu konie
1385
dachu.
Do feky ') fWeclem gidefta,

A iakz komniety dogidefta,
Pani giz w hofpodach biechu.
Nlzadneho newidiechu,
Nez Gindricha a Ciefafe.
Arnoft fe knima vpafe,
Vcini hroznu poprawu,

Ze ftie Gmdrichowi
1390
hlawu.
ge0
Ciefaf ruce odtud kroci,

fotnie dokaply vfkoci,
Zamce
welir.i ruce,
fe tam
Awfak Arnoft nan newztluce.

1395
Gindrich wece: ach, ciefari!

Tot mie protie zlym obdari!
Wiece nemoze mluwiti,

Gedine by racil geho mftiti.

Ciefaf bohu pod'ekowa,
A
1oo
||
tato
biechu
Diekugit,
Boze,
geho
flowa:
vda fe gemu
86
fecy,
zes mi dal vtecy!
Capitola dwadcata Clwrta.
BY
left y pofuzowanie,
zle fkonanie.
zet wfudy magi
Tak pfema(ha)
1405
Zlodieg litych
Zhet
fe
ftawa
wflfudy
wiera,
a kriwych geft newiera.

wzdycky zlemu,
nebt boh pomaha wzdycky
prawemu.
Arnoft ztoho domu gide,

Bezbitie konomu prigide.
1410
Wfedfe fweclem nafwe konie,

Naty pferucie komonie,
Gedu pryc zbozie pomocy,
Poruciwfe fe te nocy.
Nawfe ftrany zdi kriciechu
14J5
A pani khradu
2)
bieziechu,
Ale proto, ze noc biefe,

nizadny nika negediefe.
Arnoft fwu ceftu pogede,3)
') Md
byti:
do domu
; v nfim. orig. df den pallas.
napsdno pogeda ; pak opraveno
Br. pogeda.
') Br.
hradu
') l'3v.
Az fwych wiernych
1420
y dogiedc.
Wece: boze! ty wfe mozes,

Komu racis, wzdy pomozes.
Gindrich profwe kriwe ciny
doffel fmrti profwe winy 1)
Ktomut fem nemiel myfleme,
1426
1430
Stalot fe bezmeho chtienie.

nebot mi geft welmi wadil,
Ze mie k Ciefafowi zradil,
Gemuz fem (chtiel) rad fluziti,
fwieru podle nieho byti.
A on wieril tomu zlemu
Gindrichowi newiernemu,
Genz by mohl ziw geftie byti,
By byl racil mnie wieriti.
Ale

1435
/ giz nas oba ztratil,
86b
Ale tiem ho gt newyplat'l.

Tepruw namie mufy wftati!
Driewe nez fe dam wyhnati
Zfwe
zemie
ffwabom
y gemu,
Chcyt toho tuziti kazdemu,

1440
Zet mi fe diege
1445
Chcy gich zbogem doCekati,

Mnohyt fe domow newrati.
Mniht Ciefaf, bycht byl zenu,
driewe nezt mie tak wyzenu,
Awffak ginak
bezwmny.
nevcini
fninii mieti
Chcyt bog radiegi
A wtom
weft-le vmrieti.
Tot flibugi
teto nocy,
Boh prawermi
rac pomocy!
Cajn
1450
KDyz
XXV
giz Gindrich
vmrel
biefe.
Kazdy nahradie kriciefe,

Anot biezie nawfe ftrany
Panofe
y take
pani.
Tut nowiny vflyffechu

1455
A druh druhu powiediechu,

Ze Gindrich
ziwota zbawen
V rkp. kriwe ciny winny ; prvni dve slova skrtnuta.
183
1460
od Arnofta
Gehoz nechcy ia plakati,

Neb fe wzdy to mufy ftati,
Ktoz ofydlo priprawuge
dnihemu
Sam
a gey
tiem
vpaduge
fe fam vnawuge.
poCe byti,
Pani pocechu geho kogiti.

Tiem naywietfi fmutek ') gmiegiefe,
ze
1470
fmucuge,
w nie cafto
Ciefaf fmuten
1465
ohawen,
gey pfed nim
Tiemt geft
Neb kdyz
Arnoft, to
A neracil
zabil
biefe.
fam byl naywiec winen,

pfednim
geft mienien
chtiel
zato
mieti,

ho flyfeti,
Pronz tu zaloft mufyl nefti.
Awfak geft ho nemohl zwefti
Gindricha, feftfence fweho,
Ryna pana welikeho.

Pro take focebne fkutky
Prichazegi kniezatom fmutky,
Ze wiefe foku fwev zlemu,
1475
1480
Llepe nez wiernemu dobremu.

Pocnut dobreho tupiti,
Nedadiet fe gemu zprawiti,
Proniez gim fmutek prichodi
A caftokrat mnoho vfkodi,
lakoz
1485
fe
y tuto ftalo
A ciefafowi fe dalo.
Tut pocnt hroznie pykati
Seftfece fweho
A fka:
1490
a narekati
prieteli mily,
Ach, ze fu tie kdy zabili I
O, by byl zabit kde vbogi,
mog
bych opykal,
nemage wfrdcy tefknofh.
Tak mnoho ma moc geft ponizena
A ma koruna neuctena,
Poniemz kazdy ma tuziti,.
Spieftet
1495
Ktoz chtie koli mnie fluziti,

Coz fe ftalo geft nademnu,
Ze toho mftiti budu femnu.
')
V rkp. /kutfk.
87
184
Mily Gindrife prietelil

tebe nebudu zehnati prietele. l)
Mufymt tebe mftiti fmiehe,
Nebos zabit prime ctnofti.
Ach, welika ma zalofti!
1500
Tot
1505
A welmi poctiwie pochowachu
Nazaytrie geho fchowachu

;
Podle kniezetfkeho prawa

By pochowan tento zprawa.
Kdyz | gey biechu pochowah,
Pfikaza, aby oftali
1510
87b
Kniezata y wfickni pani,

Genz napohreb biechu zwani.
Chtiel fnimi zgitra mluwiti.
Slibichu to vciniti.
1515
Zaytra kaza wfechny fwolati

I poce gi zalowati

Arka:
1520
budiz
wam
zel meho
fmutka
I toho zleho fkutkal

Arnoft mie priprawil ktomu,
Ze pfedemnu namem domu
Meho mie feftrence zbawil;
Stial mu hlawu a gey vhawil.
Bych fe obmefkal fam malo,
Tez by fe fnad y mnie ftalo.
Toho nikoli neflychano
1525
Ani praweno ani pfano

Wktere zemi az domore,
By na ciefarowie dwofe
Stal fe kdy takowy zly fkutek
I tak weliky zamutek,
1530
Yakoz fe mnie tuto diege.

Protoz ktoz mi prege,
RaC mi pomocy pykat)
A toho poprawowati.
Naleznietez mi
1535
'; Rym
a nfim.
prawo,
Zatot was profym, co geft prawo,

Tomu zlemu vloziti,
Genz kdy co fmiel vciniti <
Pani vflyfewfe wftachu
A brzy
1540
za
fe
Potazawfe
potazachu,
fe y wratichu,
orig. zadd za v. 1499: prawem tebe lena ieli.
185
Tot zaprawo potwrdichu:

Arnofta y zemi geho,
I coz geft miel kde zboz'e fweho,
To wkralowu moc zapfachu
1555
rozkazano,
kniezatom
kwoynie hotowali
By
|ti
Kazachu wfem to powiedie

Ktoz mu budu prikladati,
Tez fe tomu ma ftati.
Pak by dowfech zemi pfano
1550
A gey zapfance wywolachu,

Aby nemohl wiec prawa mieti.
fe
1545
do Bawor pfiprawowali,
chtie
ua Arnofta geti.
hdu tificow
kgednomut cafu prigedu,1)
Tut fnimi do Bawor
gedu.
Kreznu mieftu pfibra fe,

Pfedtiem mieftem polozie
fe.
Priprawni wniem lide

Braniti fe fmielie fmiegiechu.
Tu predmieftern cetkowachu,
1560
Gedni druhych Ifti hledachu.

Strielechu tu take fmiehe,
Ze tu fobu ftranu celie
Mnoho feth by poftreleno
A dofmrti
porazeno.
Mnohyt
domow newratil,
Genz
Ti
1570
fe
1565
tu fwog ziwot ztratil.

biechn,
genz wmieftie
Witiezowe welicy flowiechu.

Protoz radu vcinichu,
Kgednomu fe dni fmluwichu
1575
Kdyz
by
fe
fe
kazachu
priprawiti,
Chtiec Ciefare podftupiti.
vpokogili
A predmieftem bezpecni
byli,
Aby nanie vderili,

Tu fe biechu tak fmluwili.
1580
rano
zelenu
gi
Koruhew
miegiechu
wfwu moc wzechu.
Priprawnie zmiefta
Tu jsou
vlastnfi
wygdu.
verSe dva: lidu tisic6v tfidcfiti

k
')

biechu,
jednoraul'
casu pfijedii.
88'
186
1585
lakz brzo woyfka dogdu,

hroznu gim fkodu vcinichu,
Mnohet zwoyfka ranichu,
driewe nez fe priprawichu
Wfichni, genz vwogftie biechu.
Mnohy tu fwog ziwot ztrati, ||
Genz fe do Ryna newrati.
1590
88b
Sobu ftranu, coz gich biechu,

Krwawi potocy teciechu :
To
7.
wfe protolio lankrabie,

Ryna ncwierneho hrabie,
Genz
1595
mnohemu
fmrt
priwedl.
Wfak Ciefar geho nezwedl.

To kbohu mame puftiti,
Neb ten ma fam to fuditi.
Ciefaf tific helmow ztratil,
Awfak

1600
boge
nevkratil.
Potiftie nanie wfylnofti,

A oni vciniwfe dofti,
Kmieftu
puftichu l)
A domiefta fe wrazychu.
Tut vbranie mnoho kopie
Rozdrizhachu, anof kropie
1605
fe zafe
krwawe wzchodie 2)
oni tu wekrwi brodie.
Wfak tu branu obranichu,
1610
Mnohe fobu ftranu zbichu.

Tut tri nediele lezechu
A weliku fkodu wzechu.
Ciefar pak chytrofti kaza,
Ctiri ftrelnice rozkaza
Dielati
1615
1620
ho*owu,3)
Elenhy4) niemecky flowu.

Tyt nactwero poftawichu
A kmieftfke zdi pritocichu.
Tiem mieftfku zed pfewyfichu,
hroznu fkodu vcinichu
Mieftienom wfem vmieftie.
Ktoz byli po mieftu naceftie,
Tent wzal vraz odtad taky,
Tak
dvakrat
a mieti
ze
mieftiene
') c nadepsano. ') V rkp.

') Br. elencky.
gfu ca ky
wzchodie
krwawe.
gg
') VerSe
1610 1613
napsnny
187
1625
by nepokonal
Kazdy. take by retowal
Ge kto, necekachu toho.
1630
Oto gechu fe raditi

A zaprimierie profyti.
Ktomu obccnie pmvolili
A naciefari toho zadali,
1635
By on toho racil prieti,

By mohh mier dwa dni mieti.
Cicfaf potazaw fe oto,
Primierie powoli toto,
Neb toho pani pochwalichu,
mieli,1)
Protoz ftrachu
miegiechu
mnoho.
powolichu.
te fcnluwie
Miefhane pak podle prawa
A podle chlapfkeho mrawa

Snaznie
1640
fe vradichu
A tak obecnie wywoli(chu),

Ze fe chtiegi Ciefari dati
1645
A gemu wfickni holdowati,

Kromie aby dwie nedieli
gmi bezpecnofti mieli,
Kteriz wen nechtiegi flufeti;
By wtiech dnech mohh odgeti,
Kamz kto chce bez prekazenic,
Beztraty y bezftawenie.2)
1650
To wfichni oblibichu
A te raddy pochwalichu;
Kciefarowi ftfem poflachu
A gemu tu rec zwieftowachu.
Ciefaf fhniewem fe potaza,
toho wztaza.
Panf toho pochwalichu,
By to pngel poradichu.
Ciefar kaza mier wolati
napaniech
1655
A pokog powiedieti,
Tak iakz mieftiene profyli,
1660
Aby wfichni mierni byli.

Miefhene (fe) gemu dachu,
Podprifahu holdowachu.
Kaza miefto ofaditi,
A
')
coz zkazeno,
V rkp. miHeh. ') V rkp.
vtwrditi.
bezoft
1E8
1665
Y dnef
Holdy
ffni den miefbo toto

dawa
Cajntola
KDyz toho
89b
Ciefarowi proto.
miefta
XXVI
dobyl biefe,
Nizadny
Kaza ftany rozboriti,
Tut pcce kewfem mluwiti
Rka : diekugit waffie ctnofti
I te welike wiernofti,
fe neprotiwiefe.
1670
Genz fte gi kemnie vkazali,

Primnie fnaznie pracowali.
1675
Neb fte witieznie cinilli

A tohoto miefta dobyli,

Genz ma take vtwrzenie,
Daleko takehoz nenie
Wbohatftwi y wtwrdofh,
1680
1685
Wfebo dobreho wniem dofti.

Protoz ractez obmyfliti
A mnie ktomu poraditi,
Tak yakz geftie hradow mnoho
I dobrych mieft podle toho,
Bychom fe nato fnazili
to wfecko zahubili
Pro toho clowieka zleho

mnie welmi fkodhweho,
A
1690
Genz fc proti mnie poftawil

mie kfkutku priprawil.
Tu wfecky poce darowati,
Striebro, zlatto gim dawati,
A fka:
A wam
1695
wierut
wfem
fe zawazugi
welmi
diekugi,
Ze fte primnie fwieru byli,
Me zalofti femnu mftili.
1700
Chcyt wam to odplacowati

A wfim dobrym zpominati.
Tut wfichni, coz gich tu biechu,
Gemu y friffi flibichu,
Chtiece wzdy fnaznie pomahati
A podle nieho wiernie ftati, |
By zbozie mieli ztratih
I ziwot. tot chcem
90a
podle tebe waziti!
189
XXVII
Cajn
TVt
Ciefar mnoho wieznow

y dobrych rytierow.
Gmiegiefe
Prikaza wfem hotowu byti

A natre fe rozdiehti
1710
Wyprawi podle dunage

Gedny 1) dodobreho krage,
A druzy krakufke zemi
Gedu fwitiezy wybornymi,
1715
Palece a hubiece nawfe ftrany

Sedlaky y take zemany.
A fam ciefar, nic nemina,
Zahubi wfecko az do Ryna.

Nato fwu wficku moc vlozi,
Ze wfecko pufte
polozi.
Tu by mnohy clowiek
1720
znuzen
A bezwiny zzemie wypuzen,

Genz Gindricha nerozhniewal,
Ani
co kdy fnim
miewal.
Arnoft tiem zarmucen
biefe,
neb hroznu zaloft widiefe,

1725
Anot zemi geho hubie

A coz pfemohu, wfecko zahubie.
Naywietfi tiem miel zamutek,
Wida wiernych hdi fmutek
Y
1730
1735
tu zaloft,
genz gi gmiegiechu
A bezwiny mnozy trpiechu.

Ta zahuba gey bolefe,
Awfak napomftu myflefe.
Kterak by mohl fwych pomftiti,
Oto poCe fnaznie myfliti ;
Neb zen naywiec htowafe
A ktomu fyrotkow pykafe.
Mnoha zena fmutek
Wty
1740
caffy,
miela
neb gefti ofyrela.
Protoz fmuten
Arnoft, nemoha
mufyl byti
toho mftiti.
Mnozy tu walku hyzdiechu,

Neb to zagtfte wiediechu,
Ze gmdrich zkriweho
cinu
Byl zabit od Arnofta fwinnu.

'; V rkp.
Gedu.
90k
190
1745
Tudy ciefaf proty ciny

hubil Arnofta bezwinny.
Protoz ktozt fe zmladi wedc,
Kecti fwe mrawy priwede,
Ten fwu ftaroft zboznie fkona,
1750
Wficknu profpiefnie odchowa.

Take ktoz hotowe zbozie
Whnog
Toho
a neftatecnie
nema
wlozi,
zaftatecneho
Ani zaclowieka mudreho.

1755

1760
Taket l) clowieka kriweho

Chtie gmieti iako praweho,
Obiema ten kriwie cini,
Neb praweho kriwie winni.
Ktoz pocatck fmyffem 2) dawa,
Ten fwu wiec dobfe fkonawa.
Ale Arnoft nemiegicfe rownie,
Neb to nebylo podobnie,;)
Protoz sftracliem biefe
A ktomu
1765
fe nic nechyftafe,
Awfak nato peci mage,

Kterak by fe mohl pomftiti,
A zadage Imudrofh fwiticzyti.
Pane
boze,
rac
mi toho poprietil
Capitola dwadcata
1770
VIII
Cleiaf podle hniewu fweho

Vciniw tu mnoho zleho,
Hradow
Wfy
y micft zboriw mnoho,
y twrzy podle tolio,
Vciniw rozhcnu Ikodu

Wzemi Baworfkemu rodu
1775
91
Ohniem, borenim y bitun,

Vkazaw moc y zabitim
Mnohy ziwotem pokonal
A tu pohriechu fkonal
1780
')
se
rkp.
nepfenahloval,
s rozmyslem
Tohot.
Sobu ftranu, ftrachy magc,

I bra fe do ffranfkeho krage.
Wfak fwych lidi, coz gmiegiefe,
nevida
k boji.
') Br. (s) smyslem. ') Smysl nem. originalu jest: Arnost
nadfije vitfizstvi ; protoz trpfil, co musil, a pfipravoval se
191
1785
mnoho 1) feth cftawil biefe

Wzakladu, genz pokonali
A od Baworfkych zlu fmrt wzeli.
Neb fu fe take branih,
Swemu panu wierni byh,
Sweho zbozie litugice
A fwe newlny zalugice.
Witeznie fu fe branih
1790
A mnoho feth vnawili.

Tak ciefaf lidi rozpufti
A kazdeho domow pufti

Protu weliku ztrawu
A
1795
boge
fe proti prawu.
Budeli mu fe zlie wefti,

Ten ma fam tu fkodu nefti.2)
Kdyz ciefaf rozpuftil lid biefe
wfecky,

Arnoftowi
1800
ftpeheri,
Tut
1805
coz gich gmiegiefe,

powiediechu
gez to zwiediechu.
mu nebiefe
dofpanie,
Neb geho wfecko zadanie

Podwieru potom ftafe,
Mftiti zemie fwe hledafe.
Neb mu mnoho wiernych zbih
Awficku zemi zahubih
Bez winny y bezewfeho
1810
prawa;
Mnohemu tu by zbita hlawa.
Poce fnimi fe tu raditi,
Coz gich geftie mohlo byti,
A profe gich welmi fnaznie,
Aby znich kazdy pfewaznie

Podle nieho
A
1815
1820
91b
Geho zalofti pomftiti,3)

By f fwieta gim bylo fniti.
Tut Arnoft fmluwiw fe fnimi,
Slidmi welmi prewaznymi,
Naciefare
Genz
') Misto
racil byti
zalofti mftiti.
Promlu wichu wfickni fmiele
A chtiec pomocy celie
geho
nezfeteln6;
fe
wgeho
ptachu,
zemi wewodih
Br. a mnoho.
byti: Kdo boiuje proti pravu, spravedlivou
') Dle nfim. orir. mfil by obsah versu 1794 slnese Skodu. ') V rkp pomftit izalolh.
192
ge byli zahubili.
dobywati,
Pocechut fmielie
1825
1830
Khradom kmieftom ffturmowati.

Welmi mnoho tiech dobychu 1)
A hroznu fkodu gim ucinichu.
dobrachu,
Cehoz koliwiek
fe
To
rozmetachu.
wfe fmielie
A kohoz premohh koli,

Ten gmak nezbyl nikoli,
Zaklad mufyl zaftawiti
Noh(u) aneb ruku zbyti.
1835
Tiemt fe Baworfti mftili,

Ktomu hdu mnoho zbili.
Boh gim pomahafe toho,
zbili welmi mr.oho.
Ze gich
Genz gim driewe pfekazeli,

Nad tiemi fu fwu woli grnieli.
1840
Neb coz

To
fe
fe gim
gim
bylo ftalo,
bezwirmy
dalo.
Protoz tuto fwitiezychu,

Nadnimi coz chnec cinichu.
1845
Ktoz koh fe pokufiefe

gim fe braniti chtiefe,
Tohot
podftapichu
A wzdy f bohem fwitiezychu.
hroznu fkodu vcinichu,
1850
Mnoho tific lidu zbichu.

Piet let tato walka pofta,
Pak fe gi ftrawy nedotta.
Kfwe zemi fe wratili.
Coz fu byh nezahubili,
To
1855
bogem
naceftie
A dofwe
zahubichu
fe zemie
wratichu,
Diekugice bohu ztoho,

Ze gim byl dal ftieftie
mnoho,
Wfeho fmutka nedbagice

Ani fwe ztraty pyciece,
1860
Coz fu koh pfedfymz gmieli,

lakoby nic neztratili.
neb fe giz pomftili biechu,
Ztohot hroznu radoft grniegiechu.
')
rkp. dobywachu.
92"
193
Capitola dwadcata dewata.
1865
SMuten ciefaf tiemto biefe,

A kazdy nan ztoho kriciefe,
Ze nepomfti toho,
Coz fu gi cinili mnoho.
lakz biefe ta rec dofla,
1870
Powfecka kniezata pofla,

Coz kde gich mohl dofiecy,
Chtie na Arnofta gieti.
Kaza nawognu wolati,
Chtie wzdy Arnofta wyhnati
I wfecku zemi zahubiti
1875
Nizadneho neziwiti,

Coz by (gich) koli dofahl.

natom Ciefar prifahl.
Arnoft pak vflyfew toto,
1880
Pozemany pofla proto.

Poce gim tu fec liciti,
wfech profyti,
Aby ktomu poradili
A gey ktomu naucili,
Ge fe gich
Ze ge ciefaf chce
1885
A fka:
nam nelze
wyhnati,
boiowati
Proti niemu, wizte fami.

Pakli fe oblehnuti damy,
Kohozt znas pfemohu koli,
1890
Wiezte, neziwiet nikoh.

Protoz g,-ftlit wam cekati
hanebnie
Ant
Kto
fe zbiti dati,
yakz chce obluge,

nam ztoho podif^kuge?
Protoz rownie nemagice,
1895
nami
||
92b
Geho moc premdhti chtiece,

Nelze nam fnim boge mieti
Ani
take obdrzeti.
Ktoz kde nemoz boiowati,
1900
Lepe fecti gt nechati.

Take mi fe nezlie widi,
Ze nas ciefaf nenawidi.
Bychom gey zapana prigeli

A gemu holdowati chtieli,
Nelze nam milofti mieti,
1905
Sbornlk
Baworowsk6ho.
Tot
fmiem
dobfe powiedieti.
13
194
Protoz mniet fe zda to zdobno,

fe y zda wam podobno,
Ac
Zet chcy fwami
1910
zzemie
gedti,
A iat chcy kriz nafe wzieti

A chcy nemefkage wftati 1)
K boziemu fe hrobu brati.
Rad chcy ten kriz wzieti namie
Pro Boh, genz geft trpiel zamie,
By fe racil fmilowati
1915
mu nuzy znamenati,
Coz fem od Ciefare toho

Zalofti welmi mnoho.
gmiel
Protoz mufyt nas nechati,

fkym boiowati.
nemage

1920
nenit
fwu zemi v pokogi oftawiti.
lepfieho,
Capitola
nez tam geti
Tridcata.
HRabie wecl y fginymi

Wece fTowafiffi fwymi
Arka: tu radu oblibugem.
1925
Padeffat tobie flibugem :

Chcem kriz podle tebe wzieti
A
Ta
1930
pfefmofe geti.
ftebu
fmluwa
fe
nevtagi
Wniemcych y wtom wewfem

Ze Arnoft chce wftati
fe zamo
mieni
kragi,
fe brati.
Mnoho ginych, genz flyfiechu

A ty nowiny zwiediechu,
Pocechut
1935
fe nato
ptati,
Chtiec zahriechy fnim fe brati.

Ciefaf iakz tu fmluwu zwiedie,
Ihned wognu odpowiedie
S kym chcme boiowati,
chce Arnoft na put wftati?
Pani toho pochwahchu
Arka:
Kdyz
1940
A fkuc
') Pfed slovem
poradichu
kdyzt biezi, necht biezi
tez gemu
wftati
napsano
wzieti
a Skrtnuto.
93
195
I fwymi
y take fginymi!1)
zemie
Kriwie bychom
vcinili,
Bychom chudinu hubili.
1945
Obecnie tu raddu dachu,

Tiem fe mnozy radowachu.
Zatiem Arnoftowa matka,
Zwieduc put fweho dietiatka,
Piet fet hriwen pofla gemu,
1950
Swemu fynu gedinemu,

Protu wieru, genz gmiegiefe,
Ze gie gediny biefe.
Ale widieti (gie) geho

nelze biefe
1955
fyna
Potom naywietfi
Ze geho
wten
fweho.
zaloft miela,
Cas
newidiela.
Awfak podle wiery geho

Geftie

1960
1965
fynu
milemu
fwemu,
Poftawcow zlattych mnoho

Y Akfamitow wedle toho,
Pfemnozftwie hranoftaiow
I take ciftych damaffkow,2)
Tkanic, perel y kamenie
Podle geho wfeho chtienie,
To
mu pofla
wectnofti
Podle wiery y milofti

lakz fynu wierna matie,
1970
By racil gie pozehnati

Tific krat tot wzkaza la êmu,
Synackowi fwemu zmilelcmu
a
prewelmi nan(i) lafkawemu.
Capitola
Kdyz
1975
93b
Arnoft
Draze
Tridcata prwa.
wfichni wftachu,
fwymi fe wybrachu
naceftu
s
a pfewelmi bohatie,
Wftriebfe, whedbabie 3) a zlattie.
To obecnie wfickni gmiegiechu
A ktomu priprawni biechu

')
Misto pokazeno;
') Br. damaskow.
patrnfi
')
misto: A fkuc: Kdyzt biezi necht biezi s fwymi

z zemie y take fginymi.
rkp. whedbabiem.
13*
196
1980
Od kropefow y ododienie.
Wewfem biechu pripraweni,
Coz kbogi geft a ktomu gmieti,
To
by to mohl vzrieti.
Takz podkrizem pogiedechu,

A daleko negediechu,
1985
Az
prigede
lidu mnoho
Zginych zemi, tieziec toho,

Chtieli kto zamofe gieti,
By racili pcr.viedieti.
1990
Natyto gim vkazachu.

A iakz fe Arnofta dobrachu,
Pocechu welmi profyti,
Aby racil lafkaw byti
Nanie proboh
Ze gey chtie

1995
a ge
prigiti,
radi zapana
gmieti.
Arnoft ztoho podiekowa

panu bohu, arka tato flowa:
Ia diekugi twe milofh,
Boze! zes mi hdi dofh
Racil kemnie priwinuti.
2000
2005
Raciz ty wffem hriechy odpuftiti,

Bychom fhaftnie putowali
Y tobie fe wfickni doftah.
Pak kaza oniech powolati,
PoCe gim witanie dawati
A fka: witayte, pani mili!

Kdyz fte ftm fe zahodih,
Chcyt was zafwe lidi gmieti
A
2010
nafwu
pracy
pfigieti.
Kdyz was geft fem (boh) prihodil

A mie wam gefti nahodil,
Mate mie zabratra mieti.
Neb podle was chcy vmrieti.
Diekowachu
Wzdawagic
wfickni ztoho,
mu chwaly mnoho
2015
A fkuc: Arnofte, mily
2020
O, kterakt fe ginak neftane!

Tiet chcem wzdycky zapana gmieti
A wtie wfichni chcem flyfeti,
Nebs nas milie priyal kfobie.
Boh day, by fe ftalo tobie,
na
boze co chces
on toho pocel
pane,
zadati!
hledati,
94
197
Cinil wzdy knim njiloftiwie,

Kdez mohl, y dobrotiwie.
Tridcata
Capitola
2025
2030
druha.
POfpolku fbohem 1) pogedu,

A driewe nez zzemie wygedu,
Tut ge mnozftwie prowodichu,
Genz doma oftati gmiegiechu.
Driewe nez fe rozluci,
Arnoft gim zemi poruci;
PoCe gim raddu dawati
to gim rozkazowati:
Budeh
pri kniezeti,
kto
rowni byti,
Ze nemozte

2035
A chtiet
was poftatku zahubiti,
Radimt, abyfte fe gemu porucili.

Awfak napred wzdiegte
A mu mater kfobie miegte,
By
2040
fe wzemi
vwazala
tu domne zprawowala.
nebt ta zemie
Ze fe
2045
zahubena,
iakat gefti zena,

mnohy proto wzrazy
wiemt,
'
nepfekazy.
Pakli vmru nate ceftie,
te zemi
ze ma matka
zwie
ty powiefti,
By rozdala zbozie meho,

coz moz mieti
2050
geho,
kkoftelom, kniezim take

Proto gmeno bozie welike
I proflawnu bozi matku,
By ona kfwemu dietiatku
Zamu duffi wzdy profyla
A orodownicy
2055
byla.
Rekl to: Boh ny zehnay! wece,

Nechcyt rozkazowati wiece,
Geduc, boha zadagice
fwe cefty
nemefkagice.
Poce odpuftienie brati
') Br.
g Bohem.
94b
198
2060
A wfechniem wiernie diekowati.

Tut
gim
nebiefe
dofmiechu,
Wfichni
plakati fe gechu.
nemozet yzadny nechati
Ani toho oftradati,
2065
2070
2075
By neplakal pana fweho,

Arnofta toho wierneho.
Nebot geft nan od mladofti
Byl lafkaw wkniezecie ctnofti.
lakz fe byl zmladofti fchowal,
Tak ge wicrnie wzdy zprawowal.
Protoz bylo gefti co plakati
A geho puti pykati.
Take zeny welmi geho
plakachu 1) kniezete fweho.
Neb ftriehl wiernie gich ctnofti

A byl kazal pripilnofti,

Ktoz zenfku twar kde vhani,
Budto panny nebo panie,
Neb ge kterym cinem fmuti,
2080
Nelzet bylo toho minuti,

Mufylt proto ffigi dati ;
Nechtiel2) geft toho
Protoz mufyli plakati
tak nechati.
95
Toho
2085
kniezete pfedraheho,
Genz gt clowieka kazdeho
Vctil podle prawa geho,
wehkeho y nialeho;
nebylt gefti nic odtoho.

Tak ge Arnoft malo fmutil,
2090
Nebt
fe
Capitola
ARnoft
Ctnie rozlucil.
fnimi
Tridcata
ftiemi
druha.
2)
lidmi celie
Pogede pfewelmi wefelie,

Neb druzinu dobru gmiegiefe;
2095
Tiech y ginych fnad tific biefe,

Genz podkrizem fnim gediechu.
Wfickni prawi witiezowe biechu,
Genz
')
V rkp.
zeny
geho
fe
fwych ziwotow byli
pteweimi plakachu. ') Br. nechtielt. ') Omylem
m.
treti.
199
2100
2105
I coz mieli, pfewazili.

Bohatie kazdy gediefe
A wfeho dobreho prifobie gmiegiefe;
Zageden clowiek biechu,
Coz kto miel, to wfe dielechu.
dokterez zemie gediechu,
Kteracy fu, to zwiediechu,
Ze doma ciniechu muzfky
A tak gedu dobrodruzfky.
Tak hofpodaf podle
2110
Tyt

2115
prawa,
Genz gt byl wte zemi hlawa,

Ctil Arnofta naywyffieho
Podle prawa kniezecieho.
Y ti,1) ktoz fnim tu byli,
ftrany ctili,
rozlicnie dariece,
gfu nawfe
Wfecky
klenoty y kamenim ctiece.
ktomu kdez koli priftali,
Tut gim prowod wfudy dali.

ktoz koli cti dobrcho,
Tot naywietfi geft ceft geho
2120
Dwogi odplatu ma wtale:

Pr |wni, ze gey lide chwale,
Druhu odboha ma ktomu,
Genz ftiedfe odplati gemu.
Ten genz cini Ceft dobremu,
2125
Blaze tomu geft kazdemu.

Ktoz fe teto chwaly drzi
A gi obogi obdrzi,
Ten toho ma malu ztratu,
neb zde y tam ma odplatu.
Cajntola
XXXIII
WEfel Arnoft
2130
Neb mu
fe
s fwymi biefe,
dobre wediefe,
Ano gey ctie nawfe ftrany,

Arnofta y geho pany.
Takz wte radofti pogedu,
Dovherfke zemie wgedu.
2135
Br. ty.
Kral
fe diwiefe
te fyle.
95b
200
Wfakz
ge vzfe
welmi
milie
Poce ge fhedfe dariti,

Striebrem, konmi welmi ctiti.
Obieniat dobfe flufiefe,
2140
Neb kral toho ceft gmiegiefe,

Arnoft vrozen byl geft ktomu.
Protoz fe ceft dala tomu
Kralowi ceft, a ftiedremu 1) gfuce,
Tomuto Ceft, a odnieho beruce.
2145
2150
Sobu ftranu tu cett gmie i.

Darili y take wzeli.
Kral hroznu ceft tu vkazal,
Ztrawu wfem datf rozkazal,
Wfechniem, coz gich tu biefe.
To krah dobfe fluficfe.
ktomu iakozto kral prawi 2)
Swe pofly fnimi wyprawi,
Genzto pronie vcinichu,

Dorecfke
zemie
Cafi
2155
2160
TVt
ge
prowodichu.
XXXIII
1.
nemefkachu dele,
wefele,
prewelmi
Pogedut
miefta gede.3)
Do Cunftopla
Kdyz ge fecfky ciefar zwiedie.
nic
96
hroznu ceft vcini gemu,

Arnoftowi flowutnemu,
I tiem, ktoz fu f nim byli,
weliku ceft gim cinili.
Kaza4) wfechny dobfe chowati
A wficku potfebu
2165
dati.
Coz kteremu treba biefe,

Ten iako doma wezmiefe.
Tu
gfuc, pocechut fe ptati
A korabow wyhledati,
2170
Chtiec fwe cefty nemefkati,

Kboziemu fe hrobu brati.
Tak tu feft nediel prebychu,
') Totiz pravy. ') TeCka jest velmi silna a zfetelna

'l V rkp. ftiedri mu.
mezi g a e. ) Slabika Jta napsana dvakrat: na konci fadku a na pofiatku radku
nasledajicfho.
201
Krafnut gim ceft vcinichu,

wzemi byli,
ze coz kniezat
Tit
2175
ge prociefare ctili.
Neb tomu Ciefaf chtiefe,
Aby ge ctili, tak rozkazal biefe.
2180
nezli feft nediel minu,

Mnoho korabow priplynu,
Wezuce drahu kupi s febu,
Yakz mohlo byti wtu dobu.
Ztiech korabow dwamiedcytma naylepfich biechu

A dobre pokoge wfobie miegiechu.
Arnoft fnimi nemefkage
a ge wfecky nage, 1)
Smluwiw, aby bylo chyftano,
Wfem kupotfebie dobywano.
Smluwi
2185
Odienie, coz fu mieli,
Aby

2190
to wfe fpolu mieli
A dokorabow fe brali
A potreb s febu dofti
Aby naztrawu mohli
nabrali,
mieti
Doroka, tot kaza wzieti.
To
2195
wfe vciefafe
brali,
Cehoz namore potfebowali.

Tent
gim nedal nic kupiti,
Wfehot gim kazal dobyti.
Tak Arnoft s fwymi febraw
Snimi mudfe potazaw fe.
2200
Gide pred Ciefafe toho,

Genz vcinil gim cti mnoho.
zewfie cti diekowati.
Cajn
ZAtiem
2205
ciefar
XXXV
kmene
ctneho,
Wida toho flechetneho,

Mnozftwie zlatta nefti kazal,
Wfecko gemu dati prikazal,
wfechnie
obecnie
dofti.2)
Podle kniezecie fhedrofti

Vctf toho flowutncho,
')
V rkp.
mage.
') V rkp.
dati dojh.
96b
fe,
202
2?10
2215
lakzto prawie fyna fweho.

Kdyz giz wfecko hotowo biefe,
Coz dokorabow flufiefe,
Arnoft y wfem diekowati.
Mnoho cti gemu vcmili,
lakoz by tu byl rodili.
Pocechut lide plakati,
Geho y gmych pykati ;
Nebo mnozftwie lida toho
2220
Zte zemie
Genz
wybra fe mnoho,
brali
fe take
A fnimi fe prichyftah.
By kwielenie nawfe ftrany.
Ondet panie y take panny
2225
Ge prowodie prietele,

Ondet placi a wfickni 1) kwiele.

Nebot mnohy prietele ztratil
A domow fe zafe newratil.
2230
Protoz bylo co plakati,

Nebo mnoheho dietiete
Owdowiela
mati
ofyrela,
Tudy wiecnu zaloft miela.

A
kdyz fe wkorab wfadichu
A odbfeha odftrcichu,
2235
Pogedu prec zpiewagice

fwym heflem wolagice:
hofpodine, pomilug ny!

Gezukryfte, pomilug ny!
Tut 2) bohu fe porucichu
2240
A pokoru vcinichu.
Capitola
TAkt
pogedu
Tridcata fejla.
wte porobie,
W Rytierfke flawne vtrobie

Bohu chwalu wzdawagice,
Rytierfke frdce magice.
2245
Zatiem
fta fe dne pateho,
By fmutno
Tu
') Br. usechHi.
frdce
kazdeho.
by tepruw matie
') V rkp.
plakala,
Tut pokornie.
97
103
2250
kdyz by fweho fyna widiela,

Protu zaloft, genz fu mieli,
Kteruz fu namofi wzeli,
Oniez ia chcy powiedieti,
yakz fe gim vdalo dieti.
Pateho dne zytra biefe,
hrozny wicher zmofe gdiefe.
2255
Tut
fe
poCe zaloft,
hofe,
Ano gimi mece more.

Wfak nayprwe flunecna krafa
Biefe wfeckna toho caffa,
ze fe marynari diwiechu,
2260
Genz natu fwietloft patriechu,

dawno flunce nebylo
Kraftie, nez wten cas bylo.
ze
Pofwietlofti horkoft wgide,

A iakz brzo ge obgide,
2265
Hrom vderi ztoho welmi,

Ze odienie y gich
helniy,
Wfe tiem hlukem fe trefiefe.

Tiem znich kazdy fmuten biefe.
Tut
fe
pocechu
hody zalofti we,
2270
Wygidet gim pamiet zwefele.

Hrozny wietr ge obklici,
Genz ge bezmala wfecky rozluci
Prozaloftnu wiernoft onu,')
Genz dwanadft korabow vtonu
2275
Stiemi,
97b
ktoz fnimi tu biechu.

Wiec druh druha newidiechu.
Wfak korab, wniemz Arnoft 2) biefe
coz gich prifobie gmiegiefe,
Boh gim pomoze odgeti,
ze te zaloftne
fmrti
Stiemi,
2280
Druh druha.poce plakati,

Dobre druziny pykati,3)
2285
Ze tak hanebnie
odefli
A zaloftnu
fefli.
fmrti
Coz korabow ginych biefe,

Tiech druh druha newiediefe.
Tut Arnoft kbohu kriciefe

Stiemi, coz
') V rkp. mu.

V rkp. pykali.
gich wkorabie gmiegiefe.
') Arnoft pfipsano
na kraji
ponfikud
drobnfijjfm pismem.
204
2290
Dopuftie ge wietr wrazy

A take dale odrazy,
Ze nikame newiediechu,
Ani hor ani zemie widiechu.
Kazdy kfmrti hotow biefe,
1ako zapafem
2295
gi gmiegiefe,1)
Neb wietr tociefe gimi,

Tiemi witiezy fmutnymi.
Dna nemozechu rozeznati
Ani kde odpocinuti.
To
2300
dwa
gim pofta
dni
piet
nebo
Ze wrozlicneni
miefiece
wiece,
fmutce
biechu
2)
A khladu giz peci gmiegiechu.

Tut dwogi zaloft miegiechu:
ftrawy negmiegiechu,
Druhe hrozny ' wietr biefe,
Genz gimi fem y tam tociefe.
wfak podle bozfke milofh
prwe,

2305
ze
98
Po cafe y pote zalofti3)

2310
Zgewi fe gim den welmi krafny,

Marynarom y gim wlero cafny.
Ze marynari mohu gmieti
Proftranftwie wdawnoft widieti.
Tu by radoft
2315
wfem
obecnie
wfeho
fmutka
y wefele
wcelie
zapomniechu.
Tut pak marynari
vzrechu
Gednu zemi wdalekofti,

Anat fe fwieti w hrozne fwietlofti
pocechu ftcfeze4) zdwihati
,2320
A kolace na Arnoftowi zadati

A rkuc: mat fe wam dobfe
zdieti,
neb nam fe hyii da widieti

Zemie
2325
wfwe
vprawie.
Dali boh, ze nafe zdrawie

Tu fe nam ma wfem prodliti
A kwefeli priprawiti.
Wfickni,
kten wkorabie biechu,
Marynarom
5)
powiediechu
rkp. gmicgiechu. ') V rkp. biefe. ')

nejasnfi. ') Misto y chtfil pisaf puv.
) V rkp.
opravfi zbyla teCka.
')
y podte zalofti.
nfico jin6ho napsati, od Cehoz po
V rkp. Pod
cafem
J05
2330
A rkuc: budeli ftieftie nafe

Tam dogduc y take wafe,
Chcem was wfech obdariti,
Mufyte wiec dobri flutf.
Tut
2335
Bohu chwalu wzdawagice.

Wfeho hladu zapomniechu,
Kromie zlatta dofti miechu.
Protoz gich nadiege
2340

2345
bieffe.2)
chtiefe
AcJ)
fe komv4) giefti
nebo
piti, wfak nedba|.fe,6)
98b
Gedno okem wzdy zhledafe,

Skuoroh more mine
A wte zemi odpocine.
Tak kbohu nadiegi magic,
Pogedu, milofti zadagic.
Neb ktoz naboh fwu nadiegi
Wzklada, tot recy fmiegi,
Ten zbude wfie zalofh
A prigdet kwieCne radofti
Tak
2350
1)
diekugice,
pogedu
a gfuc
pogedu
wefeli,
Anot gim driewie celi

Kzemi, gez gi cypra diechu.
Welmi krafny hrad vzfechu,
Kraffi, nezh kdy widali 6)
Ani ocima ohledali.
2355
Byla zed iako pfana,

Wrcabnicy dielana.
Odpfeftkwucieho mramora
Wfecka hradowa obora
Wrozhcne
2360
barwie ftkwiefe.
tomu diwiefe.
fe
kazdy fe
Ondet vprawa tak flicna,
Od mnohych wiecy rozlicna,
Y odptacftwa
2365
gim fwietiefe.
Ten hrad y coz wiezie biefe,

Ty fe wfecky odzlatta ftkwiechu.
Slunce, miefiec,
Ty
zlattem
hwiezdy ktomu,
domu
nakazde
') Patrnfi misto dobrie ziti nebo dobri byti ; v nfim. orig. daz du maht vrSlichen
leben. ') V rkp. b'echffe ; ch Skrtnut6 Cervenfi jest velmi vybledl6. ') V rkp. Az.
) Br.
') Misto opravovanfi; pisar puv. psal koni . . .; dalsi Cast slova neni znatelna.
nebdase. ')
V rkp
widieti.
206
A nawieziech
2370
pfany,
Pfebohatie wydielany.
Ten hrad hrozny priekop gmiegiefe,
Skrze nienz hrozna woda teciefe
Okolo wte ohradie.
A wylozeni
2375
biechu
na tom
hradie
Biechu predrahe vprawy,

ktoz widiel, kazdy p rawi,
Tak
Ze drazfieho neflychano
Ani ocima
A tak byl
2380
geft widano.
krafen y bohat
ktomu,
Giftie geft chudoba tomu

Malo mohla prekazeti.
Ktoz poCel tcn hrad ftawieti.
Tot

2385
ta zed fama
fwiedcila,
Genz geft ten hrad obklicila.

Byla wfecka ffachowana,
Polazure zlattem pfana.1)
Tridcata
Capitola
Wfech
VII
reci vgiftiece,
Coz w tiechto kniehach, powiete,

Ze geft to tak nalezeno
Wlatmfkych
2^90
2395
kniehach zgeweno,
lakz latinie
bylo pfano,
Slowenfky wykladano,
ze wte zemi lide dworni
Ten hrad ftawieli wyborny,
lakz tuto vflyffite,
Ac ktomu fluch prilozite.

Takz marynari bliz priftachu,
pfed gedniem oftrowem ftachu.
Tu kotwy dolow puftichu
A zkorabu
fe wybrachu
prekrafny 2) oftrow welmi.
Tu odienie y fwe helmy
2400 na
Y
A
co gmiegiechu,
tu fwe ftany
Arnoft
2405
')
V rkp.
pfane.
Kfwym
pak
a
poCe mluwiti
fnimi
') V rkp
wynofychu
rozbichu.
fe raditi
napfed krafny.
99
207
A fka:
bratrie!
Co chcem
2410
radtez
kdyz ny geft boh fem wyprawil

A nas morfkych zatok zbawil,
Bychom fwe pofly poflali
A tento hrad ohledali
Y ty hdi, ktoz tu bydle,
At
2420
99b
nas ruce neofydle.
Gfuli kreftiane,
2415
mi ktomu,
vciniti tomu,
to zwieme
fhroznu prosbu dieme,

Chtieli l) nam ztrawy prieti,
Zato nafe zbozie wzieti ?
gim
Pakli pohane ti budu,

Stiemi dogdem giftie trudu.
Wfak podle prawdy prawiece,
Ci 2) gich bude mnoho wiece
A my fe proto wybrali
A kriz proboh nafe wzeli
Gefth
2425
na tu tefknoft mieti,
Ze nam
hlade
vmrieti,
Kazdy podle ctneho prawa

Bran fe, donidz geho ftawa.
Ciii kazdy, co ma ciniti,
Dayme fe radiegi wfickni zbiti!
2430
Wfickni toho pochwahchu
tam pofla wyprawichu.
Capitola
Tridcata
Ofma.
Glde pofel nemefkage
A okolo hradu
2435
fpitage,
Nizadneho nikdiez vzreti

Nemoze ani flyfeti.
Wrati fe kfwym a zwieftuge,
To zaprawdu wyprawuge,
(5)
Ze wte welike ohradie

2440
nizadny nenie natom hradie.

Wfickni fe tomu diwiechu
A to zanaywietffi diw gmiegiechu,

Ze tak twrdie y bohatie
Ten hrad fwieti yakozto wzlattie,
')
V rkp.
chceli.
')
rkp.
Oct.
(10)
20 S
By pak lidi nemiel wfobie.

Tak mluwiece wte vtrobie,
Gedno fobie wy myfhchu (15)
2445
100
A toho wfickni potwrdichu,

Chtiec nahrad
walnie brati.
poce rozkazowati
Arnoft, by hotowi byli
A wfickni fe oblacili. (20)
fe
Tut
2450
Kdyz pak wfickni hotowi
Kaza
2455
wfem
fe
biechu
na rytiere wzdiechu,
helmy
na hotowie mieti
A koruhew rozproftreti.
Kaza, wehci y maly 1) (25)
By na koruhew hledali.2;
Wbiclem poli kriz cirweny
2460
By wkoruhwi rozproftreny.
Koruhew poruci ctnemu

Weclowi, hrabi flowutnemu. (30)

Tomu napfed kaza giti
nan wfem giny patriti.
J^ridcata
Capitola
Capitola
2465
')
rkp.
zde
Ffece
POfel
gide
1.
2. zpitage
3. nizadneho
8. nizadny
9.
10.
12.
13.
m.
Glde
ra. nizadneho.
m.
m.
odchylky, jez tuti zaznamenavam:

VerSem
pofe1.
m. fpitage.
nikdiez
) Pisaf se /.inyli!
wfichm hledali.
Jezto vsak cisla pokraCuji, vyrovnala
Pisaf totiz pocital kapitolu 32. dvakrat.
') V rkp
predchazejici jeStfi jednou.
opfit chyba pfi kap. 33 uCinfina.

jsou v tomto druhfim opise nfitter6
v.
Ctiridcata.
POgedu ti ctni fekowe

Proti twrdofti hradowe,
wehkym y malym.
a opsal tu kapitolu
se
d'nvala^)
nikdiez.
19.
20.
21.
19. pocina
biechu
nizadny.
list 1001>
hotowi byh m. hotowi

oblacili m. oblacili.
wfickni m wfickni.
m.
byli.
biechu.
wfichni m. wfickni.
naywietfi m naywietffi.
yakzto m. yakozto.
23.
wfem m. wfem.
24.
nemieh
27.
rozproftrieti m. rozproftfeti.
wfickni m. wfickni.
kriz m. kriz.
wfobie
15. fobie
16.
m. nemiel.
m.
m.
26.
wfobie.
fobie.
wfichni m. wfickni.
potwrdichu m. potwrdichu.
Cerweny
m. cirweny.
30.
Wi-clowi ' . Weclowi.

hrabi m. hrabi
32.
gmym
m.
giny.
209
2470
2475
Muzfka frdce wfickni magic,

Pro hlad naziwoty nedbagic.
A kdyz fe khradu bhziechu,
Nizadneho neflyfiechu
Ani nazdech 1) ani nawieziech
Ani whradie ani wtwrziech.
Mniegiechu, by gim otewfeh
A ge oklamati chtieli.
Wfickni domnienie gmiegiechu,
Protoz w hroznem ftrachu biechu.
Arnoft iako witiez
prawy
Gich fmyfly iako mrawy
A fka: co darmo fobie mnite
A fobie tefknoft cinite?

2480
Driewe nez bych hradu toho,
A trpiew namori
mnoho,

neohledal, chcy oftati

A ziwotem fwym fkonati.
diw
2485
!nie
by
fe
mielo
ftati,
By mie chtieh oklamati!

Snad fe fami oklamagi,
Az ny witiezne poznagi.
Protoz, me mile hrdiny!
ne prozbozie ani diediny,
2490
2495
Ale proceft a progmie bozie

Dobude zde wieCneho zbozie.
Drztez fe wfichni whromadu,
Podtez vwitiezfku ohradu.
Snad fe nedame zefpati
Tomu, kto nas chce zklamati.
Nebo bychom myflili
A fe zafe nawratili,
hradu neohledagic toho,
2500
Kazdy by nas haniel ztoho.

Toho bychom nenabyli.
Protoz nez bychom cti zbyli
A to slowo nafe wzeli,
Ze bycho hladem vmreli,
2505
')
Sbornik
Dotiehneme ctneho prawa,

Bigme fe, dokawadz nas ftawa.
Boh, genz wfechno moze,
Komuzt raci, wzdyt fpomoze.
Br. na zdiech.
Baworowkiho.
101'
210
Cafi XLI.
ARnoft
fweclem
A kdyz pfefmoft
2510
napred
1)
gidechu,
w hrad
prigidechu,
Pocechu witieznie trwati,

Swymi hlaffy wfickni zpiewati,
Pomilug ny! fpiewagice
A khofpodinu wolagice.
Tut
2515
ani fam ani fama ktomu
Neby nikoheho wdomu,

Hofpodafe ani hofpodynie.
Neby kto hofti priwine,
By byl dada kto witanie.
2520
Tepruw gmiegiechu oftrabenie,

Pocechu || fe ohledati,
Hrad prawie opatrowati,
101l
Naht rozhcni domowe,

pfani pokoiowe.
Nemohl zadny widati 2)
Takowe krafy ani flychati,
lakoz natom hradie biefe.

Zlattem
2525
Kazdy fe tomu diwiefe.

Byh pfany wfechny ftieny
Zlatte bezgine promieny.
2530
Wefkeren
Akfamit
hrad kobercy vftlan,

wkomorach poftlan.
Oppony dowrchu biechu,

Wryziem zlattie fe ftkwiechu,
2535
Tkanic okraflenie mnoheho

A ktomu kamenie draheho
Tut bylo priffiwano,

Tak ze to nikdy newidano.
Stolow mnoho bylo ktov,
Kazdy fe geft diwil tomu.
2540
Akfamitem kazdy bielym biefe

Rozproftrien, coz gich tu ftogiefe.
Natiech ftolech maffo ryby,2)
BieChu y morfke welryby,
2545
Ptacftwo, zwief, ktoz co mohl znati

Neb flychati neb widati ;
Zemh bielych, pozlacenych ktomu
coz potrebie komu,
')
V rkp.
pfedmoft.
') V rkp. widieti. ') Puv. psdno rybie, pak
opraveno.
211
wino, rozhcne pitie.

bylo tu bytiel
Neb obecnie wfechno bylo,
Coz fe gedne 1) komu hbilo,
A to tak draze pripraweno,
Med,
Tot
2550
drahe
A lektwari ozdobeno.
Tut
2555
fe nic
nedoftawalo,
Gedno wffe hotowo bylo ;

Coz kto chtiel giefti neb piti,
To obecnie mohl wzieti.
Ctiridcata
Capitola
102
druha.
Vzrew Arnoft tuto flawnu chwalu,

2560
Coz gim boh dal nemalu,

Bohu chwalu wzdawafe
A zte milofti diekowafe,
Ze gey racil vtiefiti
tiem pokrmem obmyfliti.

Poce reci ftiedry byti
2565
A poce fwych profyti,

Coz geft pokladow neb zlatta,
By to wazyh a) miefto blata,
Natom hradie nic nebrali.
Pomniete,
25/0
ze boh nas mily,
Gefto fme namori byli
A mnoho whori prebyli,

Nas odfmrti geft vchowal,
dopieftowal,
Nas racil giz nakrmiti,
Tiemto zboziem obdariti.
Sem ny lacne
2575
Protoz naboha
2580
geho
dbagice
nehniewagice,
Nebudte lakomi ktomu,

Abyfte zde co wzeli zdomu,
Nawfem hradie nefkodiece,
Boha wiece fe bogice,
Genz nas vtiefil potruchlofti
Podle hrozne fwe milofti.
Taket prawim namu wieru,
2585
')
Miegte nagedeni
Br. gedno. ')
fmieru
rkp. wozyh.
14*
21J
napiti,
radim
tot wam
natomt
was nezradim.
AC chcete ziwi oftati,

Radimt wa wfem pofluchati.
2590
Coz pak poftole zoftane,

Kdyz zwas kazdy odfud wftane,
Prikazugit, abyfte to wfe brali ')
A dokorabu ffpizowali.2)
To
2595
kazdy powiez druh druhu

bud fam fwu fluhu.
prokrmie
A3)
102b
Capitola
TVt
trchc.
Chridcata
fedu wfickni
geduce,


Ze ge racil vtiefiti
A pohladu nakrmiti.
2600
Gediechu
Zdafe
2605
fe
pigiechu mihe,
gim kratka chwilie,
a
Ani rycie a prawiece,

Ofwych prihodach mluvviece.
Tiem, genz zrecfke4) zemie biechu,
Naywiec nowin gim prawiechu
Otom, co fu trpieli
driewe, nez zdomu wygeli.
Zatiem welmi fe diwiechu:
Co fpigiechu neb fniediechu,

26io Malo toho kde vbylo,
Zdafe fe gim by wzdy pribylo.5)
Brzo poobiedie wftachu,
pohradie tulat fe brachu.
A vzfechut neomylnie
2615
wfecky dwere
V komniat
otewrene
y vkomor (take)
I vpiwnice wfehkake.
Ondet wfkriniech zlatto fwitie,
Drahe kamenie fe ftkwie.
2620
Vpiwnicych pfictnofti
Pitie, piwa, wina dofti.
Pfedofti ztrawy
6)
nawfe
') V rkp. wzeli.

') V rkp. /pihowah
Br.
Br.
pfebylo.
strawy.
')
')
ftrany,
') Opraveno
/.
4)
Br.
j Recske.
213
Tak yakz
2625
kniezata
Capitola
Dlwiwfe
To
Nic
Ctiridcata
fe wfemu
Widiewfe,
2630
y pani,
Mnozftwie by mohlo tiem trwati,

A nic ktomu nedobywati.
ctwrta.
tomu,
co bylo ktomu,
w||fe nahradie ftefe,

fe brati nebraniefe.
103
Wfakz toho nedbachn,

Gedine korab ffpizowachu
Odpitie a odgedenie,
To nabrali podle chtienie.
Ztrawy te nakorab wzeli,

2635
2640
Coz by do puol leta gmieh.

Kdyz giz fewfim hotowi biechu,
Co 1) potfebie w korabu gmiegiechu,
Gdu fhradu fpiewagice,
Nachudobu nedbagice.
Wfedu wkorab fradofti,
Magic ztrawy owfem dofti.
Pocechu wfickni zpiewati
A kupanu bohu
2645
fnaznie
wolati,
By racil fpomocen byti

A do Geruzalema ge prowoditi,
By to miefto opatrili,
kdez fu bozi krew prolili,
ten, podnimz lezel, kamen.

Co gich biechu, wfickni wecechu
Capttola Ctiridcata pata.

2650
ARnoft pak vmyfli
A fka Weclowi:
fobie,
prawim
tobie,
Zet mog rozom y me chtienie
Potom ftogi y me myfleme,

Bycht fe wratil, geftlit hodno
2655
zda fe tobie podobno,
Bychwa
i)
V rkp.
To.
fe
oba
wratila
Amen.
214
Nahrad
a gey
lepe opatrila.
Takt
2660
geft mog vmyfl,

nebot mie rozchodi 1) fmyfl,
Ze fme fe tak fnieho brali
geho
prawie neohledali.
Ale tak ia myfhm fcbie

Tot || ia, wech, prawim tobie
2665
103b
Wfech ginych chcy zde nechati,

Gedno ftebu tam fe brati.
wfem to chcy powiedieti,

Zdah fe gim vda flyfeti,
Ze nas fylnieyfi obftupie
2670
nas fwym
By
knam ruce pribrah

nas, mohuh, retowali.
hlaffem
oblupie,2)
fe
Byt mi bylo ziwot dati,

Wzdyt fe f Bohe chcy tam brati.
W'ecl toho fe newzdah,

2675
Wfie
feci pochwali
geho
A fka:
byt bylo vmrieti,

Mas mie wzdy prifobie mietiU
Tut Arnoft poce mluwiti,
2680
Coz tu gich biefe, wfem prawiti,

Ze myfli fe tam wratiti,
coz magi
Wfichni
vciniti.
toho pochwalichu
A fami ktomu poradichu

A fkuc : to wfe, coz fmiefi
2685
Pnto radi
chcem
kazati,
zoftati.
Arnoft fweclem tam gidefta,

A iakz brzo whrad wgidefta,
PoCe fe hrad
A niz
2690
fnizowati3)
nize wftupowati.
Oni nato nic nedbafta,

Dalez dalez whrad fe brafta.
pocechu gey wfhledati,4)
Wieze, domy fpatrowati.
Tepruw fe nato oddachu,
2695
nalit
tak Iftiwie vcinien
A wtwrdofti
vfazen,
Ze kral ani ktere knieze,
') Patrnfi m. ohlupie.

') Br. wechodi.
in ie baz und ie baz. ') Br. roshledati.
')
nfim.
orig. : d& geviel die burc
215
Tak lakz
2700
gich rozom fwiedciefe,

Nemielby fe pokufyti,
By geho mohl kdy 1) dobyti.
Tak
oba
gduce
mluwfe||fta,
Neb to zagifte widiefta.
2705
2710
Tak gduce tam prigdu,

Kdez gedli. kdyz tam wnidu,
Tut wftranu palac vzfefta,
Gehoz dnewe newidiefta,
Pokog drahy a pfekrafny,
Wfe odzlatta prewiehlafny.
Takeho oko newidalo,
Ani vzri, ani poznalo.
I odkamenie draheho
tu dofti wfeho dobreho,
Od Topazyon toho kamenie,
Tiem podlahy podlazeny.
Mohl fe wniem kazdy vzfeti,
Biefe

2715
Ktoz prawie chtiel nato hledieti.

Ondet ftolowe zeftlany,
Wffiem pokrmem dofpiewani ;
2720
Ondet pitie, wina dofh,

Podle clowiecie zadofti.
Tu ftolic premnoho biefe,
Genz gedno kralowi flufiefe,
neb biechu
Tak
2725
tak oddrahe vprawy
tato dwa y pifmo prawi,
Bohatieyfich newidano,
geft kde otakowych pfano
Odzlatta y odkamenie
Ani
Y oddraheho rezanie,
Genz wfe zlattem polozeno
2730
Bylo geft
Capitola
preciftieno.
Ctiridcata fejla,
POtom pokogi kdyz

Tepruw
2735
') Br. kde.
wfe znidu,
kkomniatam prigdu.
wgednu komniatu wzezfechu,
Tot tu tepruw diw vzrechu!
Wffecko oddraheho kamenie
104
216
Biefe gegte podlazenie.

Wfecka ftie|na zlattem
palac
104b
odgedenie Take
biefe obyzenftwie 1) wfake.
Tu naleznu drahe loze,
Odpitie
2740
kamenim
fwietiefe
drahym fe ftkwiefe.
kazdy cehe fecy moze,

Ze drazfieho neflychano
Ani
2745
ocima
gt widano.
Wfecko
ciftie wydielane,
okowane.
Tut mnozftwie zwiefat rozhcnych,
Podle pomyflenie fhcnych
Ze wfe zlattem
2750
Bylo dwornie wydielano,

Ryzym zlattem pokladano.2)
A wnich kamenie fwietiece
Drahe y iafne pfewelmi ftkwucie.
A nactirech ftienach 3) zlattych
ftafe, chytfe priprawnych
Ctirie biechu wuhlech kameni

loze
2755
Welmi mifternie wfazeni,

Genz fwietloft hroznu gmiegiechu,
2760
Powfie komniatie fwietiechu.

Tot fu 4) Karbunkulowe byh,
Genz dnem y nocy fwietih;
Take od Cendehnow
Byl geft oblak 5) loze
Dwie tu proftieradlie
Genzto fwu fwietlofti
2765
2770
mnoho
toho.
biechu,
fwietiechu.
Gedno bylo nafecowe

A druhe Cendelmowe.
Koltra Akfamitem potazena,
Hranoftagem powlecena.
Mnoho poftawcow tu biefe,
Coz kte ohradie flufiefe,
Wffe puol zlatta haraffowe
A zdruhe ftrany fizowe.
||
105
Whlawach byli ffarlatowe

A wnohach topazytowe.
2775
le tak ze nemoz
wymyfhti,
Gehoz by tu nemohlo byti.
') V rkp. obyiei'jiwie.
nohdch.
4) V rkp. Tut.
')
')
rkp.
pokladeno.
V rkp. obluk.
') V nfim. orig.
: stollen,
tedy
217
Ktomu naydiwnieyfi bylo,

Ze to loze okraflilo,
lifty byh
wfecko loze okraflili.
Ponich wfe drahe kamenie,
Yakz podfwietem drazfieho nenie.
By obyzenftwie 1) toho
Ze fu zlattem
2780
2785
kto geft flychal tak premnoho,

Wbohatftwi gedno loze,
Nizadnyt fecy nemoze.
Take
fe
gim diwno zdafe,
Pfedlozem ftohce
ftafe
Odflonu
2790
prebielucieho,
Diwnym rytim predrazfieho.
A pak priponebi kwrchu,
Ctiri ametyfti biechu,
Whrozne crwenofti fwietiechu.
Tomu fe welmi podiwichu.

2795
A pak
podlaze
pote wfie
Cerweny Akfamit draze

Byl poftrien, poniemz chodili,
ktomu lozi prowodili.
Pak wokency, kdyz fe ozfefta,
2800
Tu korcaky
2)
vzfefta
tak drahe, lakz nikdy newidano,2)
to gim bylo welmi neznamo.

biefta pitie pfedraheho
plne a pfewyborneho,
A ktoz pil, to giftie bylo,
Tat
2805
wfak wnich nikdy nevbylo.
Tak yakz Arnoft
fweclem ktomu
Diwie fe lozi onomu
A fkuc: mozem dobfe recy
28io A to netaynie powiedieti,
Zet || geft bohatftwie takeho
Nebylo od fwieta wfeho,
Aniz bude, giftie wieme.
To
zde y gmde
Capitola
2815
105b
powieme.
Ctiridcata fedma.
Kdyz to ohledali
biechu,
Dwerce zkomniaty vzfechu,

')
V rkp.
obycenftwie.
")
rkp. korcaty.
')
rkp. newidane.
218
Pruochod
zahrady.
dogedne
Gdu tam bezewfie otrady.

Nalit ptacftwo na wfe ftrany
Sladce zpiewagi wproftranny.
Nalit plod owoce wfeho
2820
kmen dfewa byl kazdeho,

Cedrus, palma, y oliwa,
Driewie wehka odiwa,
Ziezen 1) owoce dobreho,
2825
ktomu ptacftwie wfelikeho.

Dwie ftudnice nadgidefta,
Genz fkrze wefkeren hrad teciefta
2830
Gedna tepla teciefe

A druha pfeftudena biefe.
Podle tiech lazni vzfefta
wte lazni pfecitefta
Paddefat oblukow giftie.

Ta laznie tak ftafe ciftie
Odmramora zeleneho
Y oddielanie chytreho,
Biefe giftie okraflena,
Tiem mramorem podlazen
Wte lazni dwie kadce biechu,
2840
Odryzieho zlatta fe ftkwiechu.

VVoda zftudnic wnie teciefe,
Poftriebernych trubach gdiefe,
Wgednu kadcy ftudenice
A wdruhu kadcy teplice.
2845
Yakz to chtiel, to mohlo byti,

A cim chtiel, kazal fe myti.
Ztiech kadec ta || woda gdiefe,
Skrze wefken hrad teciefe
y vpriemo y vkriwuge
2850
Okolo wfeho
pokoge,
. . .
.2)
Wfe potrubach mramorowych

Tak bielymi podlazenych . .
Hradu tak pripraweneho

weliku chytrofti priwedeneho
Pritake bohatftwi nenie
oddrazfieho kamenie.
Pakli natakem kto bywal
2855
>;(-(>'i.
Misto potuSen6,
Br.
')
Aneb fe wtakez lazni myw,
')

2835
patrn^mi
mezerami.
106
219
2860
to widal, fmie l) recy,

mu toho pofwiedcie male dieti!
kto,
aneb
necht
ze
Neb zadny toho newidal

Ani kdy otom flychal.
Capitola
Cttridcata
Ofma.
TO
2865
kdyz wfechno ohledachu,

Arnoft wece: prawimt, brachu!
Welmi by to bylo hodne,
Ac
fe y tobie zda podobne,
Bycho fkralup s febe fmyly

A to yhned vcinili.

2870
Zbozie pomocy, brachu !

Vcinme to bez ftrachu.
kdyz nam boh teto nahody
dohodil bezewfie fkody,
Odpocinmaz oba fobie !
Tot
2875
Wecli, tobie,
Ginak toho tak nezbudem
2880
ia
prawl,
geftie
whori dofti pobudem.
Proto, kde moz byti,

Mame fobie polechciti,
Bohu chwalu wzdawagice
A wzdy gemu diekugice.
Wecl wece: mily pane!
Coz myflys, tot fe wfe ftane.
Tezt fem fam myflil fobie
Takezt !] ya cele, prawim tobie
2885
Oba odienie fwlecefta
do one laznie
wgidefta.
Tut fe oba wzlattych kadcech

A bydla dobreho vzifta.
Capitola
2890
')
V rkp.
Ctiridcata
Kdyz z te laznie wygidefta,

Bohatie naloze wgidefta,
Genz wone komniatie ftafe,
Wfecko bohatftwie premahafe.
te ta klo widal aneb fmie.
myfta
106b
220
PoCechu odpociwati,
Nemyflec nic za to dati,
2895
Co fe pohriechu ftalo!
Y ginym fe gefti doftalo,
Ze lazni y loze ktomu
Y coz gedh natom domu,

Tiezce wfichni zaplatili,
2900
Ze bezmal
wfechny zbili.
Kdyz drahnie odpocinuchu,

Wecl obratiw fe kuchu
k Arnoftowi ctnemu:
Prawimt iako bratru fwemu,
2905
Dofti fme ted odpociwah
A wefkeren hrad ohledali.

Mame cas giz odfud wftati

2910
fwym
brati,
fe bratrim
Nebo dawno nas cekagi

A cely den wyhledagi,
Onas nic newieduce
welikym tuzenim
ponas
tuziece.
Capitola paddefata.
Tvt floze
2915
oba
fnidefta,
Welike bidlo vzfefta,

Ano nanie rucha mnoho
hedbabneho
y take gineho
Dwie koffili fniefta

Odhedbabie, genz widiefta.
Kaz dy ztiech 1) gednu obleCe
2920
nato
kabatec
wzlece
Akfamitowy. genz tu biefe

A natom bidlie wifiefe.
Tolik
A
2925
na tom hradie
wzechu
to zawefken bitunk gmiechu.
Pak fe obleku wodienie,

Zadagic odtud wyprawenie.
Tak kkorcakom 1) priftupifta,
Obat
2930
')
V rkp.
fe
dobfe napifta
Onoho pitie draheho,.

nikdy nepiwfe takoweho.
2 nadepsano;
Br.
z tech.
') V rkp. kkorcatom.
107
221
Z dobrut myfli
pogidefta.
A kdyz zkomniaty
wynicefta,
fem y tam hledati,
PoCefta
Nemohuce fe nechati
2935
Naonu okrafu patriece,

Drazfie z drazfie wzdy widuce.
hlas geden
Zatiem
nawfe
Zarazege
2940
2945

ftrany.
Nefmiegic dogiti brany,

A ona mudfe vcinifta,
Wgedno okence wftupifta.
I vzfefta hdi pfemnoho,
By fmutno frdce gich ztoho.
Anit fe fem khradu blizfece
A hrozny krik
2950
zagide,
zzwukem prigide
Yakozto
mezy febu magice,
Owfem dobfe giezdni biechu.

Hrdla tenka a dluha gmiegiechu,
ktomu biechu gich noflbwe
Z deli yakzto fefabowe,
Dluzy a ktomu fkriwieli.
Nepodobni lide byli.
Pocefta fe gim diwiti,1)
2955
Arnoft kweclowi mluwiti

A fka: flychalis lidi take,
By mieh hrdla, noffy take,
tito lide magi
1akozto
Wzdyt
Chtiet
2960
mi fe pohane
!'
zdagi.
bezftrachu fem bhziti,

Nayfpiefet moz Hofpodar teto drahe ohrady byti.
Tepruwt nam tfeba raddy,
Neb giz newieme, Kam giti zteto ohrady,
fe
Co nama gt fpolu zdieti

A kam fe mame podieti.
Capitola paddefata prwa.

2965
\VEcl
Arnoftowi
wece:
Prawimt,
mily pane! brzce

Giz toto wfechno zaplatime,
A
')
107b
V rkp. diwati.
to zagifte
dobfe wieme,
222
2970
Coz fme gedli, pih ktomu,

Magice rozkos wtomto domu.
Budet Wfechno zaplaceno
nam tiezce
Ale to hubenie
odplaceno.
chwali,
yako w Tali
natomto hradie oftalal
wfak bychme vhledala
Niekde, ze bychom mohli ftati
Ze gfme fami
2975
A gich
2980

2985
1)
rozklizenie
2/
cekati,
Mohloliby pak to byti,

Ze bychom mohh odgiti
Bezbitie a bezotaza
A ktomu bezewfeho vraza,
Mufylot by ftieftie byti.
paklit fe geft gim fnami biti,
Vrazme wzdy niekoho!
Yakz gich koli geft premnoho,
Mufyt gim hrdla fkakati
A dluzy nofowe fe lamatil

Driewe nez fe zbiti dame,
2990
Stu feci gich docekame.

Arnoft vfpiehowal biefe ||
Gedno miefto, genz wiediefe,
Sniehoz mohli opatriti,
Co bude kde kto
2995
3)
108
ciniti.
Acby byh vflyfieni

Tu neb odkoho widieni,
by mufylo byti.
Tam vmyfhfta giti.
neftieftie4)
Capitola paddefata druha.

POtom mnozftwie whrad pohrmiechu
3000
A krafnie obleceni
Odruch
5)
zlattem
biechu,
pfegimanych
A paffow drahych pobiganych

Y odrozlicne kraffy,
lakoz Arnoft
3005
')
nato
hlediefta
fweclem
6)
ty cafy
prerada.
rkp. giz. ') Br. wzblizenie. ) V rkp. kto co. ')

Odrucha. ') V rkp. pobigenych ; srov. v. 3041.
') V rkp.
rkp. nefttefltejht,
223
Pak hofpodar toho hrada

Hrdie a bohatie wgede.
A iakz wonu fien prigide,
Poce
3010
vkazowati
fe
bohatie oblacowati.
Hedbabnut koffili wzechu,
Wtut
gey nayprwe obleCechu.
Zlattemt biefe profiwana,

Tkanicemi obkladana. 1)
3015
Wfe okolo ryzie
zlatto
Bylo geft kladeno na to,

Tak iakz kazdy kral weliky
I ktomu ciefar wfehky
Mohl by gi zakienot mieti,
3020
Ktoz by
Wfukni
gie mohl dofiecy.

gey oblecechu nato,

Anat ftkwie fe yako zlatto,

Tkanicemi offiwana,
Pfebohatie obdielana
3025
Wfecka oddraheho kamenie,

Gehoz wtiech zemiech nenie.
Tot
fta
Jl
oba powiediela,
Zet gfu drazfieho newidiela

3030
Rucha ani fuknie,

lakz byla tato fuknie.
Tehoz nohawice gmiegiefe,
lakz gemu wfecko flufiefe,
3035
Zdrahym kamenim wzdielane,

Ryzym zlattcm ofnowane.
A zlatte tfewice gmiegiefe,
To
3040
gim naydiwniegi biefe.

Pas mu wzechu okowany,
wefken drahym zlattem tkany.
Ten oddraheho kamenie
Gmiegiefe fwe okraflenie,
Nb nicimz pobiyan biefe,
Gedno drahym kamenim fe ftkwiefe,
Coz kde bylo naydrazfieho
A
3045
nafwietie flowutnieyfieho.
Prezka fe tak draha zdafe,
Ze zacelu
hrdlo biele
zemi ftafe.
a tenke
gmiegiefe,
lako fnieh bielofti fe ftkwiefe;

')
V rkp.
obkladena.
108b
224
3050
Kromie nos geho neflechtiefe,

Nebo refabowy biefe.
Capitola paddefata tretie.

Dwa
pany
pak
pogidefta,
Krafnu pannu genz wedefta

Pfewelmi wdrahe korunie.
A ta biefe podobna klunie,
3055

3060
kdyz fwietloft naywietfi gmiewa

A wflunecnoft fe odiewa.
Takez ona pana biefe,
Wruozene fe twari ftkwie fe.
Drahet 1) gmiegiefe nadricko,
109
Pfebielucie gegie Iicko.

Wfecky wlaffy zlattem fwietiechu,
Oci rarohowe biechu,
Bradka piekna, vftka cudna,
Kromie ze biefe tak trudna.
3065
3070
Prozaloft y profmutek cele

Biefe pofmurena nacehe,
A oci biefe wyplakala
A mnoho wlaffow wytrhala,
Protu zaloft, genz gmiegiefe.
neb gi otec zabit biefe
matie
gie vtopena,
Protoz biefe zarmucena.
A
A
3075
take bez dieky wzata
to fe gie nafyhm diegiefe
Odfwych wrahow zfwe wlaftnie
Te Indya
diegi
Hofpodaf
fe pataffe
A proti
Knie
3080
biefe
ni miloftiwie
wftawafe,
fe iako vfmiewage
A fwym
Tot
zemie,
wegmie.2)
nofiem
kokrhage.
gi malo wdiek biefe,
Zoci gi potok teciefe.

Hlediecy nafwe wrahy gifte,2)
Naty nofare necifte,
3085
4)
') V rkp.
rkp. vmrela
Tot by radieyfi
vmfela4)
nezh fe tu vzfela!
Druhet. ') V rkp.

byla.
wieme.
Srov. v.
4139.
';
V rkp.
giflie.
225
Stolice gie pfiprawichu,

Tut gi flawnie pofadichu
Podle onoho nofafe
3090
A mrzuteho hofpodare,
Ant fe dwori, ant fe chanie,
Pfedni noffem
Kdyz
3095
fem y tam klanie.
gi pohbiti chtiefe,
Tehdy gi noffem
Wgegie twar y
vftrciefe
;
wgegie
1)
hcko.
109b
O pfekrafna frdecnickol
Diw zes yhned nevmfela,
Kdyz
fy taku zaloft miela,
Weflzach
3100
fe vmywagic
fwe wlaffy
s febe
trhagic!
Tot tiezke miela wzdychanie

A kbohu fnazne wolanie,

By gi racil wyproftiti
Aneb chutnie vmoriti,
3105
By te zalofti nemiela
Aniz dele gie trpiela.
Tot
zaloftne
Arnoftowi
3110
biefe gemu,
flechetnemu.
Nefmiel fecy ani rekl,

Diw ze fe tuhu newztekl,
One
panie
zaloft wida
A mage diw onoho hda,

Ani nemluwiece fftiekagi
A yako 2) refabowe klektagi.
3115
Gine feci negmiegiechu,

Gedno klekcyce mluwiechu.
Capitola paddejata
3120
ctwrta.
kdyz pak ftoly priprawichu,

Driewe nez gi pofadichu,
Coz bylo treba nawfe ftrany,
Odpitie, krmi, ryb, yakz chtiechu fami,
To naftoly polozichu.
A kdyz
to wfe priprawichu,
Chleb by hotow y wfe ktov,
Wfeqko coz tfeba wdomu,
') Br. vstriciese.

Sjornik Bawoiowik6ho.
) Br.
i yako.
15
226
3125
Tepruw wegdu komornicy,

kazdy nefa medenicy
Wffe odzlatta vcinienu
priprawenu,
predraze
A vbrufcow mnoho rucnych,

Zlattem
3130
Akfami
|tem
priprawnych.
110'
Tut kazachu wodu brati
A nayprw
pannie
gie podati.
Potom panom pofad dachu,

A tit fe ctnie vmywachu.
Vmywfe
3135
fe
wfickni fedu,
Netrpiec nanicemz hladu.

Pak hofpodaf wfech naypofleze,
Vmyw fe, vcini teze.
Kone 1) fe pannie pofadi
A knie fe fwym rioflem obrati,

A nani zmilofti kywage 2)
A gi cafto obgimage.

3140
Ach, tot malo gi wdiek biefe!

Gednot kbohu wzdy kriciefe.
By facil miloftiw byti
3145
A gi
fmutnu wyproftiti
Odtiech wrahow, odgich wzdory
A odte mrzute potwory.
Nebiefet gie dogedenie

Proto mrzute ftwofenie
3150
I prowrahy,
3)
genz widiefe.
Nemihet4) nanie patneffe.
Capdola paddefata pata.

HOfpodaf
fe wzdy chaniefle
A kni vfty iakzto mluwiefe

A gegieho fmutka nedbafe.5)
A ona kbohu wzdy wzdychafe,
3155
Nerozomiegicy gemu
Nofaci potwofenemu.
Pohcyt fe wzdy drafe,
Swe wlaffy s febe trhafe,
Tak ze krew pohcy gdiefe.
3160
') Br.
Namihet.
k onie.
')
rkp.
') V rkp. fwiedomie

') Br. kiwage.
verSe 3154 a nasl. jsou pfestaveny.
ftworenie
4)
V rkp.
227
Tiemt Arnoft prefmuten biefe,

Odte panny zaloft flyfe,
3165
Anat fmutnym frdcem zdyffe,1)

Swe ruce
lamagicy
A flzami vtieragicy
A fkucy: Bieda mnie hubenicy3)
mnie
fyre tuzebnicy
110b
Bych ia byla wolnie wdana,

fpfatelfku woh dana,
Gefhe bych hore dofti
3170
Sem
3175
Gmiela mnoho y zalofti

Stiemito potwofenymi
Shdmi welmi mrzutymi,
Ano gim nerozomieti
Ani

fnimi promluwenie gmieti.

Ach, by mi bylo vmrieti,
Chtiela bych zawef keren fwiet wzieti
Ach, mog otCe, mog taticku!
3180
Ach, mog bratfe, mog batiCku!

Ach, ma frdecna maticko,
Ma radofti, ma frdnaticko!
To
3185
fte wy ziwotow
zbyli
A mie fmutnu oftawili
Smymi wrahy, frefabami,
Smrzutymi a fkriwonofymi.
Rac to, boze, vkrotiti
A
3190
mne gich
ruku zbawiti
protwe wfecko milofrdenftwie!

Hofpodaf pak fede fhrdofti,
Z fwych vft pannie
podawafe
gi kfobie pritifkowafe.
Noffem draffe onie dwornie,

Tifkna gegie hcko wzdornie.
3195
Tot
by radiegi vmrela,
nez odwraha toho trpiela!
Ant
fnoffem
iako fwidlami,
A fmrzutymi rohatinami
Tfe
3200
fe
okolo te ftkwucie
ogegie vftka
zaducie.
Ana wiecez wiecez kwieh,

Yakoz koh wzwonec, wznie(li),2)
Gemuz ' hlaffu nevbywa,
')
V rkp.
zde/fe
')
rkp.
hubene.
111
') Totiz wznie-li.

15*
228
3205
Takez fmutka giz pribywa.

Wfak pricti kniezecie biechu
A kftolu kazanie fluziechu.
Capitola paddefata fejla.

ARnoft
3210
naonu
hledie,
pannu
Gegim fmutkem welmi zbledie.

Wcce ktowarifi fwemu,
Kweclowi tomu ctnemu a wiernemu
: 1)
Wiez, zet mi fe frdce rmuti!
A ktomut
mie mog vmyfl nuti,

Bychom muzfky vcinili
A gegie zalofti pomftili.
3215
neb flyfts,
iak zaloftiwie

Place y tak boleftiwie,

Tuzecy ze bezdieky wzata
Odpotworneho katha,
Genz gt hba y obgima,
hcko nofem hrima.
Takz gi hba a tak fe ftalo,
A w ty cafy fe dalo.
Ach, iat fem vmyflil fobie,
Ac fe zda podobno tobic,
3220
Gegie
3225
Bycho gedno
vcinili
pomftili.
Magit oni hrdla dluha
A ktomu ne owfem tuha.
3230
te zaducie
Ktereho mog mec dofiehne,

Tepruwt fwe hrdlo ztiehne!
Wiec gim nebude rihati
Ani fwym nofem klektati.

Ac gich bude mnohem wiece,
3235
3240
') a wiernemu
Sylnie tifknuc na mie chtiece,

kdyz tie budu s febu gmieti,
Mufyet hrozne rany wzieti
Odnas dwu, prawimt cele.
Gedno podftup ma ge fmielie!
Geden znas dwefe zafkoci,2)
druhyt fe fnimi mecem ztoci,
Cmie, coz moze ciniti,
napsdno
dvakrat,
podruh6
Skrtnuto
l11b
cervene.
') Br.
229
Zdalibycho
1) gi wyprawiti
Neb ia myflim fobie,
Odfawad mi nelze ani tobie
Bezbitie nikoli giti.
Gedno rac to obmyfliti,
mohli.
3245
3250
Iak3) bychom tu pannu wzali,

Driewe nez by gi vklwali.
Tot me naywietfie myflenie
Proti te pannie vnawenie.c
Capitola paddcfata
\VEcl
nevkrati
A fka:

3255
reci
pane,
chces
pomocy,
lat ftebu, yakz gefti hodne.

Tot mi fe zda zapodobne,
Bychom malo pomefkah
A gim napfed hry nedali.
Ale iat tak myflim fobie,
Ac
podobno tobie:
poftole rozegdu
A dofwych pokoiow wegdu,
Pak pannu fpat prowodiece,
fe zda
kdyz
3260
kdyz,
3)
VII
fe
Zet neoftane
3265
gich wiece
Nez panna a hofpodaf ktomu,
A my wygduc odfad zdomu
Dokomniety potecema
A dwefe otewfene naleznema,
Neb peCe zadne 4) nemagi
A dweri otewfenych
Tu wkomniatu
3270
3275
nechagi.
fe wraziece,
Nedame gim fpati wiece.

Vcinme, coz mozem, fmielie,
A tak odegmem gim pannu cele.
Driewe nezt zwiedie pohradu,
112
Vtecme fni fami zhradu,

Dokorabu fe oddayme,5)
na gich ftfelbu nic nedbayme.
Podiekowa
Arnoft gemu
Zte raddy weclowi ctnemu
') V rkp. Zdahbycho.
') V rkp. oddame.
') V rkp.
Tak. ') V rkp. nevkrott.
') Br. radnc.
230
A rka:
3280
gedno nemefkagme,
Azt wftanu, tam fe oddagme!
Kdyz odftola biechu wftah,
Odtud wfecko odebrali,
Y
3285
pofledky1} gedh biechu,

A to poradnie wle ciniechu.
Rozkazachu pifkati,
Trubiti y bubnowati.
Rozhcnych a) by hlaffow mnoho
Odfeho
Tak
3290
3295
fe
y odonoho.
gechu tancowati,
3)
Muffit panna wzhoru wftati.

Pocechut wefehe gmieti
A fni tanec zawoditi.
Tot gie malo kmyfli biefe,
A tiem zamutek wietci gmiegiefe.
Tut pifkachu
y hudiechu
A rozlicnu kratochwil
gmiegiechu.

hlediefe,
Nato wfe Arnoft

Dluha mu fe chwile zdafe.
3300
A kdyz giz tancowali biechu,

Wfickni odpuftienie wzechu
Odkrale, neb flyfeli,
Ze na Pokoge gim kazali.
Kazdemut vftlali biechu4)

tut wnadu gmiegiechu.
Oblaftie,
3305
nemieyz nizadny fmiechu ztoho,

Neb ten kral miel zbozie mnoho,
Yakz kto miewal kdy nafwietie
Ani kto bude gmieti wiece.
geftie kratochwil gmiegiefe,
Kral
3310 Sam
dwanadfty oftal
112b
biefe.
Kazal loze priprawiti,

Pannu nanie prowoditi.
3315
Mufyt giti nato loze,

A wolagicy wzdy: boze!
Rac mie fpiefe vmoriti
boze!
A toho wraha zbawiti!

lakz koh kral pohan biefe,
wfak nadtu pannu nechtiefe
tomto
') V rkp. fweho.
') Po
') V rkp. c nad fadkou.
') V rkp. pofledty.
Odkrale neb flyfeli, ale
wzechu
odpujiunie
:
verse
pisaf
verSi opakoval
Wftchni
pfetrhl Cervenfi.
231
3320
Nafyle nikoh zdieti,

Gedno prwe gegie miloft mieti.
Tohot gi ma kazdy prieti,
kto chce ceft nafwietie1) mieti.
oba gie pfegic toho,
Pofpiefiefta dolow zokna toho.
Capitola paddefata ofma.

3325
3330
NAhodu fe pak nahodi

Komornik, genz gye 2) proradi.
Pak tato oba gduce,
Tam kukomniate fe beruce,
Nawrati fe geden, chtie zawrieti
A krale fweho tak oftriecy.
Arnoft kniemu wdwefe fkoci,
Tut
fe fnim fem y tam ztoci,

A takz
3335
v oniech dwefi
Komornikem onie vderi
A yhned komornika ziwota zbawi
A fwym dobrym mecem gey ohawi.
Yakzto brzo vcinichu,
Komornika
3340
vmrtwichu,
co fu nofari wzdieli
Slyfte,
Na one drahe pofteh!

Biefe geftie gich oftalo
Wte komniatie weimi malo.
Kdyz
tu nemiloft vzrechu
A komorniku fmrt odgechu,

3345
3350
3355
')
||
Mniegic, by fe pribrah
A yndicfti gich nafledowali,
konomu lozi poteku
A fwymi nofly pannu vfeku.

Ctiri pocechu gi klwati,
A proti frdcy obierati.
Arnoft fweclem prifpiefifta,
Mece fylnie vchopifta.
Pocecbut ge hroznie fiecy,
Mufylt gt y kral fnimi vmrieti.
Geden zadwefmi ftogiefe,
Tent fe tu vkryl biefe.
V rkp. a nafwietie.
')
rkp. gey.
113
232
3360
Wybieh 1) wen poce kriCeti,

Owfem nahradie da wiedieti,
Ze gich kral ziwota zbawen,
Gedine 2) ode dwu ohawen.
Kapitola paddefata dewata.

ONat
panna
klwana biefe,
Boleftniet kbohu kriciefe.

Arnoft
3365
nadni prichyli fe,

Gegie bolefti zarmuti fe.
Kaza Weclowi vdweri ftati,
Ge fe gie pfewelmi pykati,
Tieze gie, mozli ziwa byti. j

Ge fe fmutnie mluwiti
A rka:
3370
tot, panno,
Nynie nafmutne
prawim tobie,
vtrobie,
prinich nenie,
me myflenie.
wfecko
geft
Neb by wktere kratochwili
Panny nebo panie byli,
Zet cti zadne

Tot
3375
Gini tohot by nevcinih,

By tie takto kdy ranili.
Mohhtby nas radiegi biti
A nadnami
3380
fe pomftiti!
Ale iakz fu vkazali,
Ze fu tie fwymi nofy klwali,
Tomut
geft take
znamenie,
Ze twaf zenfka zadna

aniz bude.
nedbam
3385
__
H3b
nenie
Protoz tebe
A chcy
mftiti
Yakz naydale budu

Boze,
gim mila
gedno
tebe,
mocy.
rac fpomocy!
Nebot mrem, nebudem
fnimi
S tiemi nofari fmrdutym4)
Kafntola Sedefata.
3390
')
rkp.
POwfta
panna
take
geho
diekugicy
litugicy
Wzbtek. ') Br. gedin. ') V rkp. oftah. 4) Patrnfi mfsto mrzutymi.
233
A fkuc: pane, diekugit ztoho.

Racizt mily pan buoh pomocy ztoho,
Bycht mohla odfud odgiti
A
3395
3400
byti!
ziwa
gedine
by toho nic ztratu,

Gmiel by zato ctnu odplatu,
Korunu w Indicfke zemi,
nemiel
Geftot otec odvmrel mi,

Gehozto zabil gefti wrah necifty,
Gefto tuto lezi nazemi gifty.
Powiemt, kterakt fe ftalo biefe
Otec moy oftrow miegiefe
Namori wdobre twrdofti
Od Indy bhzko dofti.
3405
Takz ny poial wfecky
ktomu,
Brafe fe koftrowu onomu.

A kdyz woftrow geti vda
fc,

Stiemi hdmi ') potka fe.

Otec malo lidi gmiefe
3410
tento
Tut
A
A
3415
fylnieyfi biefe.
meho
otce zabichu,
coz gich fnim
bylo, wfecky zbichu,
mu matef vtopili
I wfechny panny, kte rez fni byli.
Bratra miegiech tu gednoho,
Take zabichu y toho,

Tak yakz koruna y zemie
Spadla na mie gednu wegmie.
Tat fe tobie ma dati,
3420
Ac
pan boh raci fpomahati,
Ze odfawad wezdrawi wygdc'm
tam dome
zemie
prigdem.-
Capitola Sedefata
Dlewka tak
raniena
prwa.
biefe,
Giz mluwiti nemoziefe.

3425
Swe biele ruce wylozi

A nafwu hlawicy polozi.
Oci zawratiwfi ona,
Tut
')
fwym
ziwotem fkona.
V rkp. Itdmi napsano dvaknit.
114'
234
3430
lakoz by vfnula koli,

Vmfe panna bozi woli.
Arnoft Cendal 1) wzem nalozi,
Naonu pannu polozi.
Prikryw gi poce plakati
3435
3440
fmrti prewelmi pykati.

Hniewie 2) fwrze floze krale,
Protce 2) meCem gey na fkale.
gegie
Wtom hniewu wen potecefta,

A kdyz whrad fem pobiezefta,
Mnozftwie gich giz brannych ftachu,
Genz whradie gich cekachu.4)
Pocechut fe obierati,
Kriwych
nofow vtierati.
Tut gich mnozftwie porazychu

A hrdinfky ge vmrtwichu.

3445
3450
3455
Hroznet rany gim dawachu,

Az noffy vfkakowachu.
Taket fama whori biefta,
Mnoho ffipow w Terciech gmiegiefia,
Coz nanie byh wyftrehli.
Wfak zadneho neranih.
Tak braniec fe kmoftu chtiefta,
wfak profylu nemozefta,5)
114b
Ano braniec6) ge wzdy zaftupugi,

hroznie ftrielegic ge predbiehugi.
Moft biefe owfem nezawrien,
Gedine zaworami priwrien.
kdyz fe dluho tu branichu,
kohoz koli dofahniechu,
3460
Toho yhned rozfetniechu.

Malo nakoho dbachu ;
Nectifta nic hofpodarow,
Ani gich panoffi tiech noffarow.
lakz fu koh cteni byli,
ze tu gedli y pili,
3465
Zliet gim ztoho diekowachu,

Tepuce ge bezewfeho ftrachu.
Wfakz gim moft wzdy zaftihli biechu,
ze dolow nemozechu.
Nato tato malo dbafta,
'; V rkp. Cendat. ') Br. hniewiec.

) Br. raniec.
Br
nemoziesta.
')
') Br. protie.
4)
V rkp. cekafta.
235
3470
Gedine fwym witiezftwim trwafta.

Pak tito, g6z namori 1) biechu,
Kdyz wkorabie vflyfechu 2)
Krik, gefto nahradie biefe

A kazdemu v vffi wzniefe,
3475
3480
Pfiprawiwfe fe tam gdu,

Skoruhwi predmoft prigdu.
Wecl yakz koruhew vzre,
Poznaw na Arnofta wzezfe,
Wecet: gmieg fe dobfe, pane!
Dobfet
Hynt
fe
bohda nama ftane.
giz wizy nafe gduce,
kmoftu fko ruhwi fe truce.
Tot
giz fmiegi
Ti,
genz vmofta
fecy fmiehe:
Switiezyme tuto cele!
3485
tu biechu,

lakz tyto lidi vzfechu,

Bezdiekyt fe rozrazychu
A odbrany poftupichu.
Tato dwa zatiem wyniknu
3490
A proti fwym heflem kriknu.

Vcinichu
fobie
plano,
Wone hufti tak proftrano,

Ze gich mnoho nadft ranichu
A mnozftwi 3) z gich ktomu zbichu
3495
Sgidechut f hradu bezpotaza

A ktomu bezewfeho vraza.
Odtud ruce pofpiefiechu,
Neb gim nebiefe dofmiechu.
3500
dobfe tific brannych biefe,

Coz gich Arnoft s febu gmiegiefe.
Capitola Sedejata druha.
Kdy
giz podal odhradu biechu,
Mnoho zaftupow widiechu,

Anit fe fem khradu chyle.
Bhzet biechu nez ctwrt milie.
3505
Pronewieftu ti gediechu,
Neb gi ohledati chtiechu.
Ale mc fu newiedieli,
Br. na mofe. *j Br. vslysiechu.
'j Br. mnozstuie.
115
236
3510
Kteraku fu pracy nahradie mieli.

Tit wfichni gmiegiechu luciftie,
Ktomu wyborna ftreliftie.
A kteri nahradie
Tit
3515
byh,
fe wfichni priprawili,
Gduc potiechto rotami

Swy heflem 1) y fkoruhwami.
Ti pak, gez
khradu gediechu,
A iakz towafifte
115b
fwe vzrechu,
Ihned pfedkorab ruCe hnachu

gim dokorabu nedachu.
Tak
3520

zbyti,
Mufichut fe fnimi biti.

lak fe fgidechu, tak fe pcznachu
Tito rekowe bez ftrachu.
Anit
3525
fe fta, ze nemohuc
feku,
ciniece
anit bodu,
gim wehku fkodu
Naziwotcch y nakoniech,
Wolagice wzdy: ponich! ponich!
Kohoz koliwiek dofiezechu,
Wiec gemu gmena newzdiechu.
Tut gich welmi mnoho zbichu.

3530
Pak fe oni domyflichu

A naproftrano fe rozlucichu;
A tito hroznie ftrielechu

A okolkem ge obklicichu.
3535
Sfipowe fewfech ftran nanie letiechu.

Tut gim nebylo dofmiechu,
Nebo gediechu zlu gichu.
Nebot gich mnoho feth biefe,
A kazdy
3540
nanie
ftrielefe,
Ktomu nakoniech ') byli,

lakz chtiece, tak fe bhzili.
kapitola Sedefata
ARnoft pak
PoCe
vzrew,
fe bliziefe
A fkrze neprately
')
ze gim nemoz
fwymi poftupati
A kmori
3545
tretic.
fe triefe.
lakz mnoho feth brannych mieli,
V rkp. weflem. ') Br. na konich.
odolati,
237
Wfak witieznie ge progeli.

Tut gich dwa tifice [| feflo
116
A pfed Arnoftem kleflo

3550
Tiech krkawcow fefabowych.

lakz koh od kozi oflowych
Kazdy
fe
Ze gedni
tre, tak fe triechu,
nadruhych leziechu.
Takz Arnoft fWeclem
oba
Kazachu wfem dokoraba

3555
3560
do Galige 1) wftupiti,
lakz fe mozechu, rozluciti,
Sama dwa nabfeze gduce,
Nepfatelom nedaduce,
By ge ftrieleli neb bili.
Kdyz to biechu vcinili.

Giz dwa gedno ftafta,

Sotnie fe obracowafta.
Barky z Galige 1) tu byli,
3565
Genz marynari priprawili.

Do Barky fotnie wftupichu,
Tut
nanie tepruw ftrielechu,

Chtiec ge radi zahladiti.
Pomozet gim boh odgeti,
3570
Odtud wezdrawi a fmocy

Geduc preC f bozie pomocy.
Capitola fedefata ctwrta?)

Kdyz
namore
fe oddachu,
Coz gich biefe, tu zpiewachu,

Ze wfech darow diekugice.
3575
Arnoft f Weclem pfecitefta

Lidi, coz gich geftie gmiegiefta.
Piet fet oftalo branneho
3580
lidu welmi wyborneho ;

A gini zbiti tam zoftali,
Podoniem hradem fkonali.
Kromie ranieni kteri biechu,
Tit wkorabie
leziechu.
Ktiemt fam poce prihledati

V rkp. Gahlee. ') Br. cetvrta.
116b
238
A
3585
3590
ge wfecky fam wazati,
Cinie gim kratochwile welike

y vtiefenie wfelike.
A fam take ranien biefe,
Mnoho ran wfobie gmiegiefe.
Cmiefe iako nedbage,
Proboh vtrpenie mage.
Poce fam fnimi zpiewati
a
fka:
rac prowod dati,
Boze!
Bychom flawnie putowali

A wezdrawi fe dobrali,
3595
Mily tworCe!
loze
tweho,
Kdes lezel, hrobu fwateho !

Pros, mila panno Marya matko,
Zanas fwe mile dietiatko,

3600
By Kazdy vgel zaten pramen.

Coz was, wfickni rcetez Am.
Capitola Sedefata pata.

STiezifit
A wefelet
tu wzhoru wzwedu
pogedu,
Wten cas wietr dobry magic,

Odboha milofti zadagic.
3605
A kdyz dwanadfty
den biefe,
Marynaf po mori hlediefe,

By mohl vznamenati,
Zdahby mohli kde priftati.
3610
Vzfe podal gednu fkalu

Wyfoku a ne malu,
A podni
Yako
fe
miefto
Arnoftowi
znamenafe,
tak mu
to powiedie.
Yakz Arnoft odnieho

3615
fe zdafe.
wzwiedie,
Poce fwym bratrim prawiti,

Ze ge boh chce
Ze brzo miefta
vtiefiti,
dofahnu,
K
3620
niemuz fe marynari tahnu:

Iakz pritahnem kmieftu tomu,
Wzdyt gt byti napfed tomu:
Ztrawy fobie nakupime

A coz potfebie, priprawime.
117
V39
Odtud vkazie 1) nam ceftu,

Kdez bozie hrob, ktomu mieftu.
3625
3630
Pogedem fe nemefkagice.4)
take zbozie 2) milofti

Mame peniez geftie dolh ;
Mozem dobru ztrawu mieti,
Dokadz na pan buoh raci prieti.
Protoz tu woh zdiegice,3)
Capitola fedefata
KDyz
tam geduc
Tepruw
fe
ffejla
bbziechu,
marynari widiechu,
zabludiwfe,
Ze zlie gedu
A korab

3635
Arnoftowi zwieftowachu,
Wfeni gmym wiedieti dachu
A fkuc: giz wiecnie zde oftanem
A kteto fkale priftanem!
Tot
:'640
de wzdy wyffe.5)
recy fmiegi,
Magnes kamen, tak gemu diegi.
Tent korab tahne kfobie,
geft giftie,
Genz zelezo ma wfobie.

hynt fe fftirowe 6) brogie,
A tot wfe korabi ftogie.
3645
Tak
ta fkala geft wlepkem mori,

Ach, tot tepruw budem whori I
A toho fmutku my nezbudcm,
Celie az ziwota zbudem.
Tot
3650
ia giftie
fecy mohu,
Gedno kazdy poruc | fe bohu

A fwu dufi, tot fmiem fecy,
Zdet nam fmrti nelze vtecy.'
117b
Capitola fedefata fedma.

Odpowiediel
A fka:
')
fkagice.
Co
7)
Arnoft ktomu
wieme
fecy tomu?
V rkp. vkaze. ') Br. s bozie. ') V rkp. zdiegiefe. ') V rkp. nema ') Dle nfim. orig. pri1f lodni se zvedS do vyie. '; Misto fjliezirewe.
') Br. odfowiediet.
240
3655
oblohu,
Vcinme gednu
Gedine porucme fe bohu !

Ten genz fwieti y mraci,
Vciniz nadnami, coz koh raci,
By gedine diabla zbawil!
3660
kdyz by koli nas nawftiewil,

Mozem wefele vmrien,
Kdyz nam bozie miloft raci prieti.
Takz fe korab kfkale wzticze
A ten kamen
ge pritieze,
3665
Tak
3670
Ginych, genz tu byh ftali

A kte fkale pritahli.
A take ze zhnili biechu,
Neb tu mnoho leth ftogiechu,
ze ge fylnie drze,
Mnoho korabow roz1rze

Mnoho ftezerow
tu fpade
A nagich korab vpade

A takowy hrmot ciniechu,
3675
3680
By fudny den giz byl, mniechu.1)

kdyz korab vtwrzen ftafe,
Yako wryty fe nehybafe.
kdyz giz gmiegiechu dofti pfeftrachu,
Marynari na nie -) zwoiachu
A wfem takuto fec mluwiece,
Gim podle boha radiece,
Aby
fnazili,
hriechow fpowiedali
Profwych hriechow odpuftienie
A profwe dufe fpafenie.
A toto take vlozie:
Pozdrawiz
kazdy matky bozie,
fe nato
Swych
3685
fe
By racila zanas profyti,

Pfedfwym fynem orodowati,
By nam fkrze fpowiedanie
3690
dal
fwe fwate
fmilowanie,
Bychom to wfe fwrchowah,

Bozie tielo pngimah
doftoynie, pokornie ktomu,
fbozi krwi nerozdielnie wtomto domu.
3695
')
By boh, genz geden wtrogicy

Geft a bude bezroznicy
V rkp. fe domniewachu. ') V rkp.
mie.
118
241
Tez wtielie boziem krew gt,
A tut
3700
nenie
y zadna
left
Proten, gez zde trpiel fmutek,

Chudobu, ftraft y zamutek,
Racil nam miloftiw byti
wfem
hriechy odpuftiti.
By nas zbawil ohnie pekelneho
A dowedl
3705
do bydla wiecneho,
Wniemz gefti radoftne pfebywanie
Bezcifla y bez fkonanie.
Capitola Jedefata
ofma.
ARnoft

3710
pan vflyfew toto,

Wece: wfak fme newygeli proto,
Abychom rozkos gmieli,
Ale proboha gfme wygeli,
Genz ny diablu chtiel odgieti

A zanas zahriefne vmrieti.
Ten prolil geft fwu krew za ny
3715
3720
Zabiedne a zahriefne kreftiany.

Geho wole (mame) zadati
A wtom geho nafledowati,
Coz on raci vciniti
Snami Aneb co nanas prepuftiti,
Bychom mihe to trpieli
A wfecko zado|bre prigeli.
118b
Neb by to byl blazen prawy,

lakozto fwate ctenie prawi,
ktoz by tento fwiet woliti
chtiel
3725
3730
1)
za onen
prigieti.
Neb boh geft powiediel ktomu,

Ze geden (den) wgeho domu
Moz drazfi nez wes fwiet byti.
Tomut ma kazdy wieriti.
Protoz kazdy bud wradofti
A tiefiz fe bozie milofti.
Pogednom fe zpowiedayte
A tielo bozie pngimayte,
Genz ma nas wfecky vtiefiti,
Kdyz
')
Sbornik
V rkp. A
fe
bude
fe
diehti
chttel.
Baworowskiho.
|5
242
3735
Chtieti ftielem. take l) ktomu

Odpuftiz nam boh wfem winu!
Capitola Sedefata
ARnoft whriefiech
dewata.
pozna
A kaplanu zpowieda
fe
fe.
hofce plakati,
tielo
bozie
Potom
prigimati,2)
Genz geft dufe ofwiecenie
I poCe welmi
3740
hriefnych fpafenie.
Tez y gini Vcinichu,
Wfickni pofad fe zriediechu,
37/15
wfech
Smrti nawfaky den cekagice

A odtud nikam nemohuce.

Wfak donidz ztrawu gmiegicchu,

Dokorabow wchodiechu,
3750
Genz tu ftachu oddawnofti.

Ondet ftriebra, zlatta dofti
lezi obyceynie 3j pfemnoho
Malot biefe gim dotoho.
Hyn rucho, drahe kamenie,
Hyn odienie, hyn korenie,
3755
3760
Ondet fhnile zetlelo lezi

A nizadnyt kniemu nebie zi.
Ktoz by ho chtiel dobyti,
119
Tomu4) by flufelo tam giti,5)

Tut pohriechu ge ohleda;
Ktoz tam prigede, tomu bieda!
Kofti clowiecie take 6) tu biechu,
Genz take wkorabiech leziechu.
Capitola Sedmdefata.
Kdyz tito kbohu wzdychachu,

Nic gineho
3765
Tak yakz
nez fmrti cekachu,

zapafem
biefe,
kym fe kazdy hotow gmiegiefe,

Wfak toho welmi pykachu
') Dle nfim. orirr.
') V rkp. v. 3739 a nasl. jsoa pfcstaveny
tako
Br.
') V rkp. gedti.
')
hodi se I6pe sem obitnie. 4) Br. tomut.
') Br.
tako.
243
A druh kdruhu pfemluwachu,

Ze fpohany fe nebih,
37/0
3775
By afpoii ziwotow tam zbili.

Kdyz fe gim ftrawy nedofta,
Tepruw odewfech radoft prefta.
Chtiefet druh druha pozrieti,
lako fkot poCechut mrieti.
Ten mor ctiri dni pofta,
Arnoft
fam fedmy
ofta.
Wecl vchowal byl biefe,
nebo
Coz natiech
3780
gedno
fedm
flufiefe,
Gimzto feft dni mohli trwati.

Arnoft wfech poce pykati,
Nato fe rozpominage
A ctenie bozie znamenage:
powiedic, kazal pfati,
kteryz hriefnik fe obrati,
Tomu fe zaftup Angelfky
raduge y zbor nebefky.
Boh,

3785
Protoz tu nadiegi gmiechu,

Neb proboh tu ftraft trpiechu,
Ze fe 1) nadewfemi fmiluge
3790
Boh a wfechny dopieftuge

Sweho bydla, fwe milofti
A wfie nebefke radofti. II
119b
Capitola Sedmdefata I.
A Ktoz mezy nimi vmriefe,

Tak gey druhy wynofiefe,
3795
Pfedkorabowy roh gey poloziece.

Pak nohowe gey wezmuce,
Kfwy dietem gey ponefiechu,

Tu wnadu fwym dietem dawachu.
3800
3805
') Br.
Wecl znamenaw toto,

S Arnoftem pomluwi o to
A rka : Pane! podobne mi fe zda,
Ac gefti ktomu radda twa,
Toto ptacftwo
geft zuceno,
Sem
nauceno.
po mrffe
lakz brzo vcige mrchu,
j.
16*
244
Tam fem dolow fleti fwrchu

A tu mrchu ') preC odnoffy
A fnad dietem mladym noffy.
3810
Protoz bychom nemefkagic,

Kozt wolowych pohledagic,
Wftarych korabiech kdy by byli,
Naleznuc wnie fe zaffih,
Zdali by nas lake wynefli
A zteto propafti odwlekli.
3815
Arnoft wece:
nemefkayme!
Ruce toho pohledagme!

Natom nechtiechu dele ftati
Ani wiece nemefkati,
3S20
Neb gim giz okuozi gdiefe,

Protoz kratka radda biefe.
Doftarych korabow wgidechu.
drewe nez wfecky fchodichu,

nalezechu
3825
mnoho kozi ftarych
Ztiech nieko(lik) wyberu dobrych.

Tak fe biechu vradih,
By dwa wgednu kuozi wfili.
Swe odienie nafe
3830
wzechu,
Ktomu coz peniez gmiegiechu.

Ktomu mece wzeli byli,
A fwe noze naoftrili,
By fe mohli wyfezati,
Dali gim toho buoh docekati.
Wfak fe trefuce wfecko cinlechu,
3835
Neb caky gine negmiegiechu,

By gich tez nedofiehlo,
lako fe gich bratrim ftalo.
Capitola Sedmdefata druha.

ARnoft f Weclem
3840
natom
A gich wiery dotycice,

Aby fe zaffiti dah
')
byli,
By fe fpolkem zaffili.
driewe nez zaffiti biechu
Tato 2) dwa, knim mluwiechu,
Ge tak vpominagice
rkp. mrcha.
'} Br. toto.
120
245
3845
A odtoho fe newzdalowali,
Zdah by pan buoh racil zdariti
A odtud gim wfem pomocy.
Wfichni wecechu: ma to byti!
A fhbichu
Sedmemu
3850
A fka:
to vciniti.
cele,
by fmutek
mog
pane!
me wefele!
Mufymt ia zde vmrieti

A tebe wiece newidieti
Giz fmutkem necigi febc.
Awfak,
mily pane, tebe

Profym, ac to moze byti,
Rac mi fwog hniew odpuftiti!
I poce fwym frdccm Ikati
3855
A
3860

prenaramnie
plakati.1)
Arnoft bera odpuftienie,

I da gemu pohbenie
A fka: mog fluhol brachku mily!
Gizt fme odtebe oddieleni.2)
Gmet feci nevmiegi,
nez tie bo hu porucegi.
3865
A placice wfickni
w tuzeni
120b
biechu.
Arnofta f Weclem zafichu,

Oba wen wynefechu.
Natez miefto ge pondali,
3870
kdez prwe gme kladali.

Tu ge polozichu
A fami fe dokorabu nawratichu.
Capltola Sedmdefata treti.
ONi
A
tak
tu leziechu
febu nikam nehybachu.
Priletiew
3875
Noh oba wynefe

A fwym dietem whniezdo nefe
Dieti poCechu kuozi klwati,
byli pripamieti,
Pocefta fe wen dobywati
A zkoze 3) fe wen fezati.
3880
')
rkp. jest
Gtzt mie odtebe
oni
A kdyz
fe
pofadek verSu:
') Br. s
oddielih.
wen
wyrezachu,
3858,
koze.
3861,
3862
3859,
3860.
') P.itrnfi
misto:
246
Naobie ftranie pohlediechu;

I gidechu odtud dofkale
Za puol honow dobfe wzdale,
I
3885
pocechut wen wyhledati
A fwych towariffow cekati.

I pocechut fe fnaznie modliti
A pana boha welmi profyti,
By boh racil wfechny fnefti
A ony ctiri knim pfmefti.
3890
3895
By gi to bydlo vkrutne
Ofynu bylo wiedieti,
hned by mufyla vmrieti.
ten cas mohlo znieti

Vcho, frdce wfmutce wrieti
Adlicce, materi fmutne.
Snad
fe gefti

Co gim
fe
gie to wefnie
gefh
tuto
zdalo.
dalo.
////.
Capitola fedmdefata
DRahnie wfkale kdyz fediefta,

Pomale chwili vzrefta,
3900
Ano noh nadnimi leti
A dwa gich towarifie

Ta fe take wyfezafta,
ciepi.
Ktiemto dwiema tam fe brafta.

1) pocechu chwahti,
Boha
3905
3910
Za poflednie dwa profyti,

By buoh racil to zgednati
A ge wfechny fhromazditi.2)
Naht opiet noh nefe fe f nimi
f towariffi poflednimi
A ta oba whniezdo wfadi.
Noh mnie, by mrcha byla, dieti fwadi,
Nebot hladowiti byli.
Protoz biechu fe fnazili,
3915
A nofy
dawagice
Kligice
ge
nawfe
gim
rany,
ftrany.
A oni widnce, ze fu dieti

A ftary noh odnich pryc
Tut fe ruce wyrezachu
')
rkp.
Toho.
') Br. zhromaziili.
leti,
121'
247
A odnich
bez vraza
Wtu fkalu pofledu
39^0
wftachu.
gdu,
Kfwym towarifom prigdu.

Tepruwt fe radowachu,
Kdyz
Arnoft
3925
pribrachu.
fe giz tu
ofedmem
A napofledniech
poce
ptati
tazati.
Wecechu: pane! kdyz wfe wzechom,

Coz vfebe gmieti chtiechom,
Polibiw ny y zaffi nas oba
I wrati fe dokoraba.
3930
Tu
vcini
take
rwanie,
Take bitie y plakanie,

Krice naywiece po tobie
A ftyfkage prewelmi
fobie.
Mufychom
A toho i nelze nechati
oba zaplakati.
3935
nelze nam geho

Ani kteru radoft
3940
121b
zapomnie1i
gmieti,
kdyz zpomenem tento fkutek,

Geho pfewehky fmutek.
Wfichni fe w prfy vderichu
gey bohu porucichu.
Ten tu konce y fgmymi

putniky (dol'el) flawnymi,
Gimz rac pan boh fwu miloft dati
3945
nadewfemi
Ac
Ale
gfu trpieli mnoho.
Dayz gim pan boh vziti toho

Arnoft poce fmyflem trwati
A poce bohu diekowati,
Ze fe gim
(dal)
A whromadce
3955
fmilowati!
fmrt wzeli,
hanebnu
A proboha
3950
fe
fu zamore nedogeli,
1)
geftie
fgiti
tak pobyti.
Pozdwih ruku khofpodinu,

ktworcy, fwate mari fynu,
I pocet naniem zadati,
By fe racil fmilowati,
By ge wfech hriechow zbawil
A naprawu
3960
Aby
') Br. 10 kromadie
ftiaftnie
ceftu
zprawil,
putowali
Inkoust na konci slova
se
slil, naCei
pisar
Ccrvenfi
pfepsal
248
A potom
gemu fe doftali.
Ktoz fprawu wieru hleda
A nabozie milofti zada,
3965
Naceftach y wfady profpiege,

komuz mily pan buoh pfege.
Capitola Sedmdefata pata.

Dluho wtiech puftmach
Nic gineho negediechu
biechu,
nez zelice a ktomu huby,
3970
To geduc ya ko pfefzuby.
Ac fu mohh ohen fkfefati,
Wfak gim nemohl chuti dati,
Neb ani foli ani chleba
Ani bylo, by kde

3975
Kwietie, kofenie a zele,

To gich krmie biefe celie.
Kdyz fhor potocy

Tehdy
Tut
Zde
3985
tu wodicy
fe gim
teciechu,
pigiechu.
oplacowalo,
prigich panftwie dalo

Bezkorcakow ') wino pichu
A dobre krmie gediechu,
Podle toho tancowachu.
Co
3980
mieli,
co wzeh.
fe
pak zlahwice pigiechu,
Tot gmieli
Wfak gim
zawfecku
nebiefe
vtiechu.
dofmiechu.
Prohuftotu newidiechu febe,

Gedine patriechu donebe.
hrozne hory, leffy gmiechn,
Mezy nimizto wfickni bludiechu.
Capitola fedmdcfata fejla.

3990
KDyz biechu mnoho bludili

A tu niekohk dni byli,
Podgednu
horu prigdu,
Tut gednu feku nadegdu.

Tat drahnie firoka biefe
')
Patrnfi
m.
ez z korcakow.
122
'-'49
A
Y
3995
wtiech
puftinach teciefe.
tu ryby lapati,
poCechu
Coz kto chtiel, to mohl y brati.
Tu fkreffice ohen potom,

PeCechu ty ryby o tom.
Ginak gim lepe nemohh zdieti,
neb 1) hrncow nemohh mieti
4000
Ani
pecy
ani foli.
Malo by pogich woli,

Gefto fu miewali, I
yakz chtieli y rozkazowali.
4005
122b
Pote rece dolow gidechu,

Tehdy kgedne fkale prigidechu.
Skrze tu fkalu teciefe
Ta feka, prudce gdiefe.2)
Nadfeku vzfechu kamen

4010
Cerweny iakzto prawy plame,

Anot woda poden fece,
huftie mezy fkalu tece.
Arnoft kfwym bratrom wece:
Vzrit, zet buoh vciniti chce
Swog diw y miloft fnami.
Dali pan buoh, vzrite fami!
4015
Neb odfud mame wygiti

ten lom progiti,
Kdez vtiechu mieti budem
A fkrze
4020
teto wfie
ftrafti
zbudem.
Wgednotut 3) fe poradichu
fplaw fobie vcinichu.
Otom
pfefnaznie fahnu
A gey huzwami Vtahnu,
Proftranyt gey vcinichu.
4025
fe
Tea fplaw dobfe vtwrdichu.

Tut gey na wodu puftichu
A bohu fe porucichu,
4030
Zpiewagice
kyrieleyfon!
A promienugice kryfteleyfon
Tam fbohem fychric pogedu,

Patriec natu fkalu fpfedu.
Capitola Sedmdcfata
Bleffet
4035
') Br. nes.
tu treba
A kupanu
2) Br. gidiese.
bohu
VII
wzdychati
fnaznie
wolati,
"j Br. w gedno tut.
250
neb gim
welmi
A fplaw ofkalu
ledakdes
trudno biefe
fe
tepiefe
gimi ') of kalu vderiefe,

kazdy mniefe.
Ze by oftali,
Sobu ftranu ftieny biechu

A
drahym kamenim fe ftkwiechu.
I23a
lakz ho biefe welmi mnoho,

Wfak gim nebiefe dotoho,
4045
By ge odtud chtieli brati

Aneb fe geho dotykati,
Toho kamenie draheho,
Yakz nafwietie nenie geho.
Wietft peci nafmrt mieh,
A kterak by odtud wygeli.
4050
Wte temnofti dluho gedu.

Dfewe nez fkalu progedu,

Gedna fwietloft gim
4055
fe
zgewi,
Odfkaly fwrchu progewi.

Nalit drahy 2) kamen biefe
A wte fkale fwrchu dciefe,
Odniehoz ta fwietloft gdiefe,
Wte temnofti genz fwietiefe.
Vzrew Arnoft onen kamen,
An
4060
4065
4070
4075
fe
fwieti yako plamen,
Wece:
chcy pokufyti,
Bych onen kamen mohl
Nenecham nikoli toho,
Aniz proto
3j ftratim
A kdyz by
vkamene
frazyti!
mnoho.
blize,
Swog mec proti niemu wzdwize.

Srazy kamen prawu mocy,
Awfakz pritom fbozie pomocy.
Wfichni fe kniemu wzchopichu
A ten kamen vchwatichu,
Sfacowachu gey pfedraze.
Arnoft wece tepruw blaze:
Zet boh fwu miloft nadnami
Drzi, to widime fami.
Dal(i) nam ftiaftnie prigeti
A dofwych zemij 4) fe nawratiti,
Tento kamen mufy 5) tcieti 6)
') Br. ani protot. ') Br. semi. ') Za slovem

') Br. drah.
mtify jest nfico necitelnfiho ikrtnuto (trnic?). *j Br. trieti.
')
Br. nimi.
251
4080
w naydrazfi korunie fwfetiti,
123b
Kdyz ciefafe korunugi

A gemu wfickni kralowe holdugi.
Ten kamen, a neniet giny
Nafwietie, tak prawie wfem, gefti gediny.
A takt gefti pfano,
Ani
otakem
kdy flychano.
A protoz fyrotek flowe.

4085
f predu wciefarowie
ten
Korunie
geft wfazen
A pfewelmi cifhe ozdoben,

Gefto dnes fwieti wni ciftie.
A tiet mohu doliciti giftie.
4090
A tit
mufie
Gimz
fe
y dnes
znati,
dalo gey widati.

nechce wieriti,
By to mohlo wfecko byti
Prawda, coz geft tuto wfecko pfano,
Praweno y wykladano,
Ku Pamberku ten odday fe

Ktoz tomu
4095
4100
A te Kronyky doptag fe,

Gefto okniezatech pfana
A fprawedlnofti prikladana.
Vzrie y zwie bez promieny,
Ze to wfecko nema
mieny,
Coz geft aneb bude pfano.

Wfet gefti 1) fkronyky wybrano.
Capitola Sedmdefata
ofma.
ONu fkalu kdyz progedu

4105
A iako
nafwiet
wygedu,
Prudkoft minu one wody,

Kbfehu pfiftachu bezfkody.
Octnu fe nakrafne luce.
Nate wfickni fe widuce,2)
4iio Mniechu, by wfemu oftali,
A
A
nic fe wiece
bez
nebali.
mala to fe ftalo,
Neb fe gim pfefhaftnie dalo,

Ze boh odfud ge wywedl
')
Br. gest. ') V rkp. widuce fe.
124
252
4115
A iako zmrtwych
ge zwedl.
Nebo ktoz boha miluge,

Geho wiernie nafleduge,
Ten fmutku y fmrti zbude,
4120
Wfeho wefele nabude.

Tez Arnoft nabozen biefe,
kbohu Nadiegi gmiegiefe,
Ze gey wyprawi y wyprofti
Podle fwe fwate milofti.
Protoz boha zkufowafe,
4125
Wfakz
gey wzdy wyprawowafe
Odprihod
I
4130
y odzalofti
odrozhCne
bazniwofh.
Takez tento gfa wfyrobie,

Wfak miel cafto radoft wfobie.
Tot wfe gde odmilofti bozie,
Genz gefti fwych gifte zbozie.
Tak wiernym odplatu

fwe fluhy
dawa
rozeznawa.
Capitola Sedmdefata dewa.
4135
BRachu fe poone luce,

Tak dluhy cas ponie gduce,
Whuft a wles weliky wniknu.
Z nieho tfetie den wyniknu
4140
Dogedne bohate zemie,

Arymapfy flowe we gmie.
Tepruw radoftni biechu,
patriechu,
Anot wni twrze y hradowe
Twrde, wfakz ne owfem nowe.
Wte zemi diwny lid biefe,
neb pote
4145
Gedno oko kazdy gmiegiefe,
4150
zemi
to wcehe
ftafe gemu,
Welikemu || y malemu,
Podle fokoloweho hniezda
Vkazdeho iako hwiezda
Znamenie kazdeho,
Zeny,
muze wfehkeho.
Tygropides, tot ia znagi,

Polatinfku l) gim riekagi.
')
V rkp. Polatinfku Aneb pilatifky.
253
ziwotuow biechu,
Welikych
4155
Coz zen neb muzow widiechu.
Tak
gduce ceftu nadlapachu

Sfirokn, po niez fe brachu
hradu
kgednomu
4160
Ant wkratochwih
4165
krafnemu.
Tehdy bhziece fe kniemu,

Vzfechu yakz fama ctneho
Clowieka dofti flicneho,
tula
fe,
Vzrew 1) tyto, knim odda fe.

Nalit to hofpodaf biefe,
Gez natom hradie wladniefe.
Da gim witanie, tak mniechu,
Neb gemu nerozomiechu.
Wede gye 2) nafwog hrad cele.
Da gim wfeho dofti fmielie.

4170
4175
Sukna nefu prednie dofti,

Odiege fe 3) podle ftiedrofti.
lakz welmi neflicny biefe,
Wfak knim preftiedre ciniefe
A wfem fwym lidem rozkazafe
A prifwe milofti prikazafe,
Aby
4)
poflufni byli
A coz kaze, vcinili.
Tut fe ctichu na wfe ftrany,
4180
gich
Neb kazachu Yako pani.

Ten pan mocny hrabie blefe,
Pfewelmi dobre flowc gmiegiefe.
Capitola Ofmdefata.
\VTy
4185
Kazal kral wolati
caffy
A wfechniem vfebe byti.

A ktoz koli nepogede
A kgeho dworu neprigede,
Tent kralow hniew
Tot
') Br.
wfem
vzfe. 2) V rkp. gey.
jest nadepsana.
bude mieti
powiedieti.
dobu
hrabie, pogem Hofti s febu,
I co fwych miel, kedworu fe brafe,
kaza
Prigede wCas
4190
125
a wtu
') Patrne
m.
Odie ge.
4)
V rkp. slabika
za
254
A iakz
brzy dopta
tam
fe,1)
powiediechu
Neb tiem hoftem fe welmi diwiechu
ze hrabie prigel ftakymi
Tak pfedkralem
4195
Shoftmi neflychanymi,
Genz gich wte zemi newidano
bylo ani flychano.
Tut pobiehnu
4200
nawfe
ftrany
Panicy, panie, panny y pani,

Chtiec ty hofti ohledati,
A kterakych gfu mrawow, zkufyti.
Capitola ofmdefata prwa.
KRal

4205
to wzwiediew hrabi
Odkrale y odzeman
Y odpanie
4210
2)
wzkaza,
By prednim byl fhoftmi, rozkaza.

Hrabie vflyfew to, gide
A predkrale fhoftmi pngide.
Kral mu fhoftmi da witanie,
Bylot geft fnazne ohledawanie
Pfewelmi
take
wfehkake,
fe
to obecnie
diwiece
mluwiece,
Ze gfu takych newidali
Ani wgich
4215
kdy bywali.
hrabie prij|nefe gich odienie
Pfedkrale na pochwalenie.
Kral fe gemu poce welmi diwiti
zemi
A yhned hrabie
By fe tiech
A
4220
4225
gemu
125b
profyti,3)
hofti zbawil
ge oftawil.
Hrabie profbu krale fweho

Vflyfe bez odpowiedanie wfeho.
Kral pokufege prikaza,
Orz welmi Krafny priwefti rozkaza.
Priprawiwfe ofedlachu,
Arnoftowi geho podachu.
Wfede naten or fmielofh,
Poce gey rytierfky buofti
') Pismeno
') Br. doptase.
krale fweho a Skrtnuto cerven6.
/ nadepsano.
') Za
poslednim
slovem
napsano
255
Tak
kral y wfichni diwiechu,

na Arnofta patriechu.
Kral to vzfew pnzwa fweho
Komornika tagemneho,
Kaza wfem ofow dobyti,
fe
Ktefizto
4230
coz kazi,
to wfechno
vciniti.
Komornik
4235
Y
Y
vflyfew kralowo kazanie,

doby ofow bezmefkanie.
coz kolf chtieli mieti,
Tot kazdemu
wzieti
lakozto vkrale mocneho,
Wewfem zbozi bohateho.
kaze
II
Capitola ofmdefata

4240
\Vlece nez doroka vkrale

A tu fe wfichni navcichu
biechu
Gich yazyku y gich cinu,

Diekugice ztoho hofpodinu,
Tak
4245
mohh dobfe zbyti

fkazdym fe fmlu witi,
ze
Ze giz wzacnieyfi biechu,
Neb gich mrawom rozomiechu.

Potom by pak dne gednoho,
4250
4253
Kral miel kratochwile mnoho,

Pofla po Arnofta ctneho,
Pofameho gedmeho.
Poce geho welmi profyti,
By wfecko chtiel prawiti,
Co geft a kterak fe 1) geft dalo,
Ze tam prifel, a iak fe geft ftalo.
Arnoft wfecko pofad prawi,
Rod y wyhnanie fwe wyprawi,
Co mu fe dalo namofi
A kterak fu byli vwelikem hori
4260
A kterak fu prifli dozemie.

To wfte gemu wypowiedie.
A kterak myflefe kboziemu hrobu,

Proboh trpie mnohu
To
4265
')
Br. su.
wfe gemu
poce
pfotu,
prawiti.
Kral pocel tiem wefel byti,
126
256
A diwie
fe
welmi
ztoho,
prihod mnoho.
Pogem gey nafwog dwor nan hledie
A fnim towarifky fede
Tut wfem fwym lidem rozkaza
ICterak
42/0
fu
mieli
1)
A pri fwe milofh prikaza,

Aby Arnofta poflufni byli
A to wfecko vcinili,
Coz kaze, bezmefkanie.
Tak
4275
by geho
prikazanie.
Capl ofmdefata trche.

Obmezy geden lid biefe,
Ten firoke 2) nohy gmiegiefe.
Ti
hde oby| cege gmiegiechu,
l26b
Ze fe nohami braniechu
Pfed dfhem,3)

4280
magice
powietrim take,
fwe mrawy take,
Kdyz koli ge honiechu,

Po Bahnach iako letiechu.
4285
ffironozcy gich gmenowe

A niemecfky Blatfuzowe.
Stfeleti dobfe vmiegi
A protoz radi boiugi.
Tit wte zemi hroznu fkodu
4290
Ciniechu y gich rodu.

A wty cafy fe febrachu.
To lide pomezni krali zwieftowachu,
Ze dozemie fe chtie zdwihnuti
A wogenfky wtrhnuti.
Capitola ofmdefata
NOwiny ty kdyz kral
4295
IIII
zwiedie,
Arnoftowi ge powiedie.
Pon pofla, zaluge toho,
Ze mu ten hd fkodi
mnoho
Cinf y cmil bezftrachu.

Protoz tebe profym, brachu!
')
Patrne
m.
Pogem
nafwog
dicor
gey
wede.
') Br. siroki. ') V rkp. fliem.
257
Rac pomocy raditi,

Kterak fe gim budem
4300
A gicht obycege
Tak iakz
braniti.
powiem,
ia ge dobfe wiem:
Nefekut ant take bodu,

Gedno ftfelbu cinie ffkodu.
4305
Arnoft
wece: totot mi fe zda
A ktomu
geftit
To odemne
ma radda,
giftie
wiez,
Gedno nawognu zapowiez.

Kaz wfeckniem hotowu bytf
4310
A kgednomu dni
A driewe
fe
1)
kaz fgiti.
nez ge fem puftime,
Az
gim fkodu vci nime.

Pofla kral nawfecky ftrany
Po wfecky hdi y take popany,
By wfickni wogenfky wftali,
Welicy y take mali,
Kgednomu dni aby byli.

Kdyz to biechu vcinili,
Kazdy prigew hotow biefe,
lakz ta zemie wnadu gmiefe.
4320
Brachu fe nepfatel ptagic

Arnofta pofluchagic.
lakz gim ten rozkazal biefe,
Kazdy nan toho patriefe.
a
4325
Tut
fobie
dobru myfl wzechu,
giz ty lidi widiechu,
nebo
Ondet woyfko lezi cele.

Arnoft wzem koruhew fmielie
4330
A fwych
poflufnych gmiegiefe,
Cinili tak, yakz kazal biefe.
coz
Capitola
Ofmdefata pata.
WOgfko
coz gich
gmiefe
2)
wfecko, Coz kral gmiegiefe,

Arnofta poflufno biefe.
Tak koruhew Arnoft wceli,
Zdwize fe nanepfately.
ti,
4335
febu,
v. 4310
jest za verSem 4305.
V rkp.
irniL- Baworowsk6bo
Tlaunrnu.BL-AKn
Sbornik
')
Dofiezechut gich ftran obu.

')

4315
127
rkp. gi.
17
258
4340
Hrozne rany gim dawachu,

Mnoho zbichu y zgimachu,
ze mufychu fe obratiti
A druzy
nabahna
biezeti.
Treti nab atinie biechu.

A iakz brzo gich dobiezechu,
4345
Nemohuc tam knim prigiti

Aniz gim co vciniti ;
ktoz biefe,
Wfakz Arnoft y s fwymi,

Ponich dozemie bieziefe,
Hrozne
4350
rany
gim dawage,1)
Gedny tepa, Gine gimage.

Kral gl fecti diekowafe
A odplatiti flibowafe.
Dotfetieho dne tu biechu,
hroznu fkodu vcinichu
Nalidech y wzemi k tomu

4355
I nawfehkakem domu.
Tu zemi krafnie potfechu
A ktomu
bog mocnie
Capitola
KRal
poce
Arnoftowi
4360
A fka:
obdrzechu.
Ofmde/ata /ejla.
gim diekowati,
fhbowati
coz ia mam
zbozie
fweho
Zde y kdez koh gineho,
To
mas prifwe mocy mieti,
Znieho, co chces, vciniti.

Neb ftowariffi fwymi,
4365
Stiemi hrdinami dobrymi,

fte 2) mie y mu zemi zpanili
A nepfatelom mie obranili.
Protozt twym bratrim diekugi
Y
4370
gim mu wieru fhbngi,
Coz chtie ftriebra,
To chcy miloftiwie
zlatta
brati,
gnn dati,
Nebo toho prime ctnofti

Mam mnoho a prielis dofti.
Ta zemie ofwobozena
')
nufycku
Opraveno z dawachu. Za timto v. napsal pfsat : .\htoko zbichu y zgimachu

/e obrati a Skrtnul fiervene. ') V rkp. Neb fte.
Ze
259
4375
By fironozcow zbawena.
Wiece nanie nefmiegiechu/j
lakz ge tu pobili biechu.
Kral da Arnoftowi
kniezetftwie
A weclowi podftupi hrabftwie.

4380
Dotiech fam kral kragin fnimi

hrl dinnymi.
Wygezd gim fam kral vcini,
Vkazuge lefty y diediny
Gede fmuzmi
128'
hrady take,
ktomu hory wfelikake.
kazdy znich, co chtiel mieti,
To gim kazal wfem obgeti.
I wfe miefta,
4385
Wto
fe
zbozie vwazachu,
gim 2) holdowachu.
A wfichni
4390
Kral pak oba s febu poge

na fwog hrad fnimi doge.
A
Lucerna fobie gmeno gmiegiefe,

Neb hrozny wfwietlofti biefe.
lucerna,
4395
ze wfwietlofti plowe,
Swietlonofe
Tut byl
cefky flowe.
3)
weffel4)
ftiemi
hoftmi,
Shrdinami dobrohoftmi.
Tu byl kral dodne fedmeho,
4400
Dachu gim dofti wfeho dobreho.

Tut pak odpuftienie wzechu
A odtud fe wfickni rozgechu.
Capitola
VII
Ofmdefata
ARnoft dobru woli gim

vkazowal Iidem fwym.
Cafto nafwog dwor ge zwafe
4405
A to wfecko
gim dawafe,
Coz fe gemu wzemi doftalo,

Toho bud mnoho neb malo.
Wfecko ftiedfe rozdawal,
4410
Malo toho zachowawal.

fewfemi dobrotiwie
nakladal y milofhwie.
')
4)
rkp. negmiegiechu.
V rkp. wffei.
')
rkp.
fe
gim.
*)
V rkp.
Swietlo
17'
nefe.
1>60
A protoz
gey milowachu,
ktomu nic nezadachu,

4415
By zte zemie neb zgich rodn

mieh ') kdy lepfi hofpodu.
Wecl Hrabie tez ciniefe. i|
I28b
Coz mu fe kde doftaniefe,

Tot gt mezy fwe rozdawal
A ktomu
4420
4425
ge Cafto zwawal,
knim fe dobfe vkazuge

A pronieho ge miluge.
Protoz geho poflufni biechu
A coz kazal, to wfe 2) vcinichu,
lako by fe tu byl zrodil
Aneb ktomu zbozi prirodil.3)
Tak poctiwofti fwu pfiprawili,

A proto wfechny milowali.

4430
Wkazdet zemi dobro bywa,

Ktoz fe cti lidi dobywa.
Dobfet fe kazdemu hodi,
Spiefet pomoz nezlit vffkodi.
Toho fe oni drziechu
A fhdmi pieknie nakladachu.
Capitola ofmdefata ofma.
PAk
4435
Arnoftowi prawiechu
Ogedniech lidech, genz biechu
Odtud podal, genz tu biechu
A weliku ffkodu gim ciniechu,
Zemi
4440
4445
y hdu wfemu
kteracy gfu, prawiechu gemu.

Vffi pfeffiroke magi,
Gimizto tielo odiewagi.
Rucha zadneho neznagi,
Ani nafobie kdy miewagi.
A gfut pfewelmi fylni ktomu
A wzdyt lezie kromie domu
Napoli bezftrachu wfeho,
Chtiece podftupiti kazdeho.
Caftot fu hanbu cinih
kralowi A femf'j fu w gezdili.
') V rkp. miehby. *) 13r. to wfe

rodili. ') V rkp gfemt ; Br. zemi.
vynechal.
')
129
V rkp. byh zrodili
. . .
pri-
261
4450
4455
Arnoft ty nowiny zwiedie,

Yhned na wognu zapowiedic.
A kdyz fe wfickni febrachu,
Dote zemie fe pribrachu,
Naleznu ge napoli wzdornie,
Vfiaky pfewelmi nefkrownie,
Ani wkrafnych
ftaniech
A pfedtiemito
nebiezie.
Tut
4460
lezie
fe Arnoft
odda fwymi,
Shdmi dobre priprawnymi,
naty lidi nagich ftany,
Rucet fobie vproftrani.
Hrozne rany gim dawachu,
Az gim vfti vfkakowachu.

Wfak oni ten vmyfl miegiechu,
4465
Whromadce
fe
k Arnoftowi
fe
drziechu
tifknuce,

Geho fmielofti newieduce,
4470
Tak ze Arnoft pracy gmiegiefe,

I coz gmych fnim tu biefe.
Tak cely den boiowachu,
Mnohb vftakow fgimachu.
A zbichu gich podle toho
Vfiakow pfewelmi mnoho.
Nikame
4475
fe
nehybachu,
Tu nabogifli oftachu.
Te nocy kazachu ftati
A wfecky
raniene
vwazati.
Pak Arnoft nazaytrie gede,
Wficku
4480
zemi
tu progede,
Tepa pofad y gimage,

Gich pokoiow dobywage.
Sedm dni wte zemi pobyl
A podfweho krale gi podrobil,
Ze mu mufyli holdowati
4485
wiec gemu
dani dawati.
Tu Arnoft krah
lakz
fe
Kral
wfeho
A
4490
poce
wzkaza,
prawiti rozkaza.
ftalo,
poCe ptati
welmi
diekowati,
On y take geho pani.

Nebo Arnoft nawfe ftrany
Pokog a mier gim ciniefe,
lakzto naylep vmicgicfe.
129b
262
4495
Neb wty cafty fwatbu gmiechu,

Kral s fwymi wefeli biechu.
Arnoft f Weclem radoft gmiegiefta
A wfecky lidi rozpuftih
Capitola
biefta
Ofmdefata
dewd.
GEdnu genz f Arnoftem biechu,

Tft okratochwili mluwiechu,
4500
Prawiec gemu diwy nowe,

wgednom oftrowie
Ze blizko
Pfebywagi pigmenowe,
gfu piedimuzikowe.
Ginehot giefti nemagi,
Tot
4505
Ptacie wagecka
genz zbieragi.

To vflyfew Arnoft
febra,
Sedefate clowiekow wybra,

Dote zemie bogem pta fe.
A iako s fwymi webra fe,
4510
Poce fe nakrale
1)
ptati
A zafkody fhbowati.
Kral to zwiedie,
A pred Arnofta
4515
fwymi gede
prigede,
Poce witanie dawati,

Racili co vnich brati?
PoCechut geho pobiezeti,
Chtielh by co odnich wzieti.
Arnoft
4520
nerodi niCemu,
Gedno by powiedieh gemu :
Cim fte ziwi, yak fe niate?
A nakoho
nay! wiece
dbate?
Kral
gemu yhned odpowiedie:

Tot ia tobie powiedie.
Wteto zemi ptaky mame,
4525
Gichz naywiec fe vftydame.

Protoz my hniewy fwymi
plodu nikdiez neoftawimi.
neb ptacy gfu to tak zli,
coz wzemi,
4530
znas kterehoz popadnu,
Tut
') V rkp. nakrah.
wfe vmori.
nan wfickni
fpadnu,
130
263
Tu
gey tak dluho oblugi,
Ze gey dofmrti vkligi.

4535
Protoz podzemi domy marne

tiem fe gim naywiece branieme.
Arnoft welmi fe diwiefe,

Ze kazdy nizek biefe.
Zadny nemohl fahnuti

Ani rukama dotahnuti
4540
kolenu gich naywydeho

Ani clowieka naymenfieho.
Tit
fu welicy Nebyli,
hubeniet by fe bili!
4545
Arnoft naty ptaky pta fe,

A iakz brzo gich dobra fe,
Zbichu ptakow welmi mnoho.
Krahk profiefe geho ztoho,

Aby racil gich kral byti,

4550
A ze mu rad chce poftupiti.

Arnoft nedbage nic nato,
Poce geho profyti zato,
z fwych hdi rhtiel dati
A gey tiem darowati.
Toho mu neodpowiedie.
By dwa
4555
Wybraw dwa,1) prec fnimi gede

Vwefeh y w radoih,
Mnie by giz boiowal dofti.
Capitola dewaddefata.
4560
I30b
ZAtiem gedna zemie biefe,

Ta kananea 2) ftowiefe.
Wni obrowe pfebywachu
A mnohe3) zemie podfe tlaciechu,
Wyfocy,
mocni
nefkrowni,
Pfewehkym ftromom rowni.

Kral zte zemie mnoho gmiegiefe
4565
Zemi,
gefto
4)
pobil biefe,
Ze mu wfichni holdowachu
dan
wehku dawachu.
Ten do Arymapfy biefe

Krali poflal a to chtiefe,
') Br.
dwu. )
V rkp.
kanea.
') Br.
mno/io.
') Br. gefio.
264
4570
Ze mu mufy daii platiti,
Anebo ge chce hubiti.

Kral to vflyfew nawfe ftrany
4575
4580
pofla pohrabie y popany,

Poce fnimi fe raditi,
Chtie fe wtom podrobiti.
Arnoft kte raddie powiedie
A rka: lepfit ia wa wiedie!
By tak wnafich zemiech kto byl,
Genz ') by mu fe tak podrobil,
Sani by fe nafwe cti vrazyl
A toho
by wiec
nenabyl.
Krah! chcefli mu radu mieti,

Mas tomu odpowiedieti
A rka:

4585
4590
fam febe y
zemie
2)
komu
3)
podrobiti nizadnemu.
Ac chces fpokogem rad byti,
Mozes to fecti rad prigieti.
nechces
Take nehtuge febe,

Bran mu fe, dokudz ftawa tebe!
Mozefs mu fe dobfe braniti,
Ac
racifs
to vcmiti.
Tuto fe piffe kapitola deivadefata
I.
131a
KRal rka: dobfe radis

A prawu prawdu prawis.'
4595
I kaza pofla ptati

tez rozkazowati.
Pofel te feci nechwale,
I gide ftiem4)
pfedfweho krale,
tez prawiti,
PoCe gemu
nic platiti.
A tot wffe geden radiefe,
Sotniet mi dohtek biefe.
Kral by fe rad byl dal tobie,
Ze mu nechce
4600
Ale tento Yako robie

Wfichnu raddu wydawafe
A zawfecky odmluwafe.
4605
kral to zaplatiw prifeze,
')
V rkp.
fnim Skrtnuto
Nez.
Cervenfi.
') V rkp
nas.
') Br.
iomu.
4)
rkp.
/ui'n fliem
265
bera to kfwe wiefe,
ze gey wzdy chce
Zabiti, Arnofta
46io
toho maleho
ctneho.
To kral Arnoftowi
wzkazal,
Nawognu wfem wftati kazal.

to Arnoft flyfiefe,
Zagifte
Ze ten obr piet fet miegiefe
lidu
4615
s febu
wyborneho,
Z ginych l) obrow wybraneho.2)

Take fe tito febrachu,2)
Tut Arnofta pofluchachu.

Rozkazal mece dielati
A odienie dofpiewati
4620
Z zeleza
oceliweho
podle obycege fweho.

Kdyz fe ftrhnu wfichni whromadu,
Tu gim Arnoft da tu raddu
A fka:
4625
budeh
to4) biti,5,
ze obrowe knam prigiti
Magi fkrze les neb hory,

to wiefte mi
Tak iakz fem widiel hrozneho
zagifte
4630
odnich po fla welikeho

Ktomu wam chcy raddu dati,
Ma to kazdy znamenati
Kdyz wgedu
ponas
131b
wles hledagice
fe tiezice
4635
nanas hledagice 6) wzdory,

fwymi dluhymi fochory 7)
nebudu rozwodu 3) mieti.
s
hledayz
Tudy
fe
kazdy wnohy biti!

gim dame
znati,
Mufyt gich kazdy oftati.9)
Capitola dewadefata
4640
drulia.
YAkz
nawognu fe febrachu,
kto tu miel byti, wftachu.
Zftrawu nefu gim flonowe
Br. z ginnych. ') V rkp. r nadepsano. ') Za slovem tim pisaf napsal
a Skrtnul cervenfi. ') V rkp. kto. ') Br. byti. ') Slova A ponas . . .
tito
fe
hledagice napsana dvakrat; podruh6 Skrtnuta Cervenfi. ') V rkp. opraveno ze /okor\.
") V rkp. 7iemit nebudu mocy rozwodu.

') V rkp. fnami oflati.
')
Take
266
A podie
4645
nich
welbludowe,
Podle toho dromedari,

Zwieri a wfelike twari.
Tit ftrawu
wfem
A naniekterych
4650
nefiechu
gediechu.
Geden gim vkazal biefe,

Genz take fnimi gediefe,
Ten les, fkrzenz obri mieli giti.
Tu fe Arnoft rozloztti 1)
Wffi wogftie prikaza
A tagiti
4655
gim rozkaza.
fr-
Tut (y) obfi fylni biechu;

Tak iakz tito ge flyfiechu,
Anit hroznym zwukem zwucie
A ffiroce welmi hlucie,

Moht fe geft kazdy zftrafiti 2)

A tiech obrow tu nedocekati.
Capl dcwadefata tretie.

4660
Obrowe kdyz leffem gdiechu,

druh predd ruhem fe tifkniechu.
Arnoft s fwymi fem wyfkoci,
Swym mecem nawfe ftrany ztoci,
132'
,_,*'.'
Hazege
gich wholenie
A druhe take y wkolenie.
fe
4665
hrozne rany gim dawachu,

Az gim nohy vfkakowachu.
Tut kazdy iako buk leziefe,
A
4670
nazemi
gey dotepiefe.
Tut tiech obrow mnoho zbichu,

hroznu rotu polozichu.
Ac kto fochor
wzmachafe,
ze rad vderiti chtiefe,
Ale driewie
4675
4680
')
rkp. kaza
mu branilo,
kazdu ranu zaftawilo.

By ten bog byl kde napoli,
Nizadny by tiechto nikoli
Oftal 3) ziw, to fmiegi fecy
A ne taynie powiedieti.
dwie ftie obrow wleffe zbichu
ro-h-iti,
'; Br. ztrasiti.
")
V rkp. Oflaw.
267
Kromie tiech, co ranichu

Gini cekati nefmiechu,
Coz mohuc, zafe bieziechu.
4685
Nez gediny oftal biefe,

Stfem Arnoft hrozny bog gmiegiefe.
Neb gey pofobie wyludi
proto gey ztrudi.
Arnoft take zfwe chytrofti
Dolefa fe fnim pufti.
zlefta
4690
on wida,
S tiemto,
ze gich
a mnie,
nenie
wiece
by byl dietie,
Doleffa fnim vbieze
A prwe, nez ho dobieze,

Arnoft nafwe ruce krice.
4695
Tut gich
Okolo

Az
4700
fnad dwadcet wynice.

obra fkakachu,
mu y nohy zfekachu.
Sochor mu mocy odgechu

A bezdieky z ruky wzechu.
Arnoft neda ho dobyti. ;:
Obr mufy mu flibiti,
Ze chce wiezen
geho
Te nocy
4705.
geho
132b
byti
dobreho hledieti.
ftany tu rozbichu
A fwu hrdoft okazachu.

Tri (dni tu) ') oftachu po
tom,
lakz prawie kniehy otom.

Swu hrdofti to vcinili
4710
A obrom fe oftudili.
Amoft f Weclem wzemfe
radu.
Obru ohledagi geho bradu,2)

Ant clowiek mlady biefe,
Patnadfte
4715
leth
fobie
gmiegiefe.
Kazachu geho dobfe ftriecy

A coz chce, wfecko zdieti.
Capitola dcwadeffata treti (I)
KRal f Arnoftem
Kdomowi
')
psano.
Br.
tri
(dni);
v nfim.
gechu
y Ihem
fborem
vprkem,
orig. sie blieben
aldd drie
tage.
') V rkp. b je nade-
268
4720
Magic radoft y wefele.

Tut gich kral wfech profy celie,
Aby nageho hrad geli,
Snim kwas y kratochwil mieh.
Prigedu whrozne radofti,
Ctiechut ge a wfem dachu doih.
Arnofta ctiti,
PoCe gey y wfecky dariti.
I zemane, coz gich tu biefe,
Kazdy Arnofta ctiefe.
Coz gich fnim biechu, wfecky darichu
Kral
4725
poce
A
4730
rozhcnu ceft gim ciniechu.

lakz kto cini, tak gey gmagi,
Wiernehot
powiere znagi.
Ale ktoz cti newierneho,

tent giz nedba zbozie fweho,

4735
Neb ge hanebnie vtrati

A tiem fwe hanby neza plati.
133
Ctwrta.1)
Capitola dewadefata
Kdyz giz odpufhenie wzechu

A odtud wfichni fe rozgechu,
4740
Arnoft nafwe kniezetftwie giede.

A kdyz s fwymi domow prigiedc,
Pofla pofwe wfecky zemany.
kniemu fgedu fe ti pani.
Coz mu kral dal zbozie fweho,
Ztoho daril gich 2) kazdeho.
Coz gim kdy rozkazal take,
4745
Toho poflufni
byh
wftake.
fobie cinil,
Taket Arnoft
Ze krali dani dobyl
ctnie
znepratel
ge wyprawil,
Ktomu ginych mnoho podrobil.

Ktoz (wiernemu) ') wiernie cini,
4750
famt fobie ftieftie
pricini.
Takezt Arnoft fkutky fwymi y flowy,
Pofluzil wiernie kralowi,
A on gemu take dal odplatu
gre
') Br. ctvrta.

enpiutet.
')
Napsano
dvakrat.
'}
nfim.
orig.
iv/-
dfm
getriuven
269
4755
A toho
miel
malu
ztratu.
Awfakz boha napamieti

Slufte
4760
kazdemu
mieti.
Naylepe bohu fluziti,

Neb ten moze odplatiti
Stiedfegi, nez cinie kteri.
Tent kazdeho fmiehe
obdari.
Capitola dewadefata
MYfl
Arnoftowa
pata.
biefe,
Ze wzdy kboziemu hrobu chtiefe
4765
Byt mu pa boh toho racil prieti,

Potom frdcem poce wrieti.
Nazamorfkych bfezych biefe,
Vzre
Korab, an fem bludi
1)
133b
-),
4770
Bezdieky gey wietr pudi.

Tak iakz kbfehu fe prichyli,
Tut fe Arnoft neomyli.
Ay, poce gey fhledowati,
tie witanie dawati
Mufeninom, genz fedieh
4775
Wtom
Z
korabie, genz prigeli.

koraba napfed wygdu.
Wfickni pfed Arnofta prigdu,

4780
hlawy gemu klaniegice,

Zwitanie mu diekugice.
Pocechut geho tazati,
Mohuh prefnoc (oftati)
pnpokogi
Powiedie gim woli fwogi,
4785
na predhradi
Ze to mohu vciniti.
kaza
mirnu byti
wfem
Swym lidem, aby mierni byh

îm nic neprekazeli.
Hofte podle mrawu ctneho,
Vzfewfe tak flechetneho,
A
wzfe.
Br
')
Tak ftiedfe
vcinichu,
rkp. biezi;
dcm stade fif dem mere wagen.
4790
')

Gefto geho hrad leziefe.

Gednu zgitra fe tulage
A kmilemu [j bohu wzdychage,
nfim
orig.
d&
sach
der
fiirste
einen
kiel
b5
270
Arnofta dobfe darichu.

Arnoft, kdyz nagich fhedroft wzhlede,
Pozwaw gich, nahrad ge wede.
4795
Poce gich fnaznie

kam
gedu,
kam
tazati,
fe chtie
brati?
Geden l) mu odpowiedie
A fka: tot, pane, ia powiedie.
Befem fe kboziemu hrobu
Sfwu kupi. pro taku zdobu
4800
Lepe (tu) mozem vdati,

Wfichnu y prodati
nezh ginde. Ktomu Arnoft wece
Powiez,
4805
mily brachu,
brzce,
Geftli tam pokoyna cefta

Dotoho bozieho miefta?
Odpowiedie, ze dawagi,
Ktomu kleyt weliky magi,
Naziwoty bezpecenftwie.
Arnoft rka: geftli fliceftwie
Wte zemi neb pokog take?
4810
134'
Pakli fu zawady iake?
Capitola dewaddefata
fcfta.
ON odpowiedie: walegi
A hroznie proti fobie boiugi
4815
Kral babilonfky a kral vbianfky.

Ta dwa cafto boge magi,
Tot wiem a dobfet znagi.
Arnoft otaza
pak geho,
Cmieh co rytierfkeho?
Aneb proc ta dwa walegi,
Dobfeli fwalku vmiegi?
4820
Murenin mu odpowiedie
A fka: tot ia dobfe wiedie,
Ze z Babilona kral pohanfky,
4825
Ale z Vbiana kral kfeftianfky.

Babilonfky, tak mluwiece,
Peniez y zolda da wiece.2)
ku pohanfke chce wiefe pripuditi
4830
')
V rkp.
A kfeftianfkeho prinutiti,
Gedem.
') V rkp.
v..48
7 sl.
napsany
za v. 4834
271
By wieril w boha geho,

Machometa tak feCeneho,
4835
4840
wgme bohy, chtie tomu,

By gim obietowal ktomu.
Caftot fu fe bogem bili,
Mnohe mezy febu zbih.
A giz z Babilona giftie
(Prifeze) ') prifwe ociftie,

Ze chce krale kreftianfkeho
zabiti vbianfkeho,
Aneb fe gemu klanieti
A bohuom dawati obieti.2)
kromie
4845
ze primierie magi
Wecas dopuol leta. tot ia znagi.
Arnoft: geftli twrdo? I wztaza.
Murenin mu to vkaza
A fka:
co fobie flibie,

Tot pfewelmi twrdie

4850
134b
drzie.
Arnoft wece: tot mi fe hbi,

Ze kto co druhemu fhbi,
By to plnie drzal gemu.
A tot fluffie ciniti kazdemu.
Capitola dewaddefata
\VEcti
Wece:
4855
pogem
fedma.
Arnoft tyto
zda mi fe to,
giftie
Ze chcy was towafis byti
fwami
Neb fem
Tot
fe wyprawiti.
fe zalezel
dawno,
flawno.
myfli
Nerodtez fe zdalowati,
4860
kme
nenie
Nebot nechcy was zoftati.

Oni nan ztoho hledachu
A oto fe fhledawachu,
Dfwfece
fe,
ze
Arnoft
fwymi
lidmi 3) mrzutymi.
Vzrew Arnoft, mudfec prawy,4)
Gim fwu prihodu wyprawi,
Odkud geft a kterak fe dalo,
(mezi)
4865
')
V rkp. A;
Br. a(priseie).
V rkp. y opraveno
z /.
') V rkp. obieti dawati
') V rkp. hdmi
272
4870
Kterak mu fe namofi ftalo

A kterak geft prigat 1) odkrale.
To gim powiedie namale,
lak 2) geft cinil mnoho gemu,
Ktomu famemu ftieftiemu (!).2)
Tuz
mluwiefe mnoho o to.

Powiediechu gemu toto,
4875
Ze chtie
to wfe vciniti,
Coz kaze, y pofluziti,

Ze chtie gey radi priwefti,
A dote zemie dowefh,
Genz Vbian gmie ma fobie.
tot fhbugem tobie,
Racilit buoh toho prieti
A zleho po wietrie oftriecy.
Arnoft Weclowi wzkaza 4)
4880 Pane!

4885
135a
A gemn prigeti prikaza,

A fwym fe kaza hotowati,
Coz treba, priprawowati.
Ktomu hofti welmi ctiefe,
to gemu
predobfe flufiefe.
Capitola dcwaddefata ofma.

1
4890
Aynie
fe
priprawowachu
A nakorab ffpizowachu,
lakoby tiem hofti ctili,
Coz dokoraba nofyli.
Afnoft komorniky
4895
gmiegiefe
Dwa, gizto dobfe wieriefe.

Kaza ftriebro, zlatto brati
A nakorab to dodawati.
Tu cely den ten nofiechu
A nocy ktomu pricinichu.

4900
Kdyz giz pfedpuol nocy biefe,

Arnoft dworeniny, gez gmiegiefe,
Kaza fe hotowu myti s)
gim dokorabu wgiti.

Pak tu fweclem wzemfe radu,
Brachu fe fonoho hradu.
z puv. prigal; Br. priget.
') V rkp. prigel, opravenS
') V rkp. 7ai.
V.
nem. orig. und wie in der konic enpfangen het und im vil gr&zer firen tet.
)
') Br. rozkaza. '; Br. mieti.
273
4905
4910
Dokoraba wfickni wfedu

A odtud prec yhned pogedu,
Poruciece giz bohu krale
I 1) wficku zemi, ftare y mlade.
Kdyz to kral zwiediel biefe,
Hrozny fmutek toho gmiegiefe.
Kazdy clowiek pykal toho,
bylo zamutkow welmi mnoho
Po Arnoftowi dobremu,
I l)
4915
Po tom muzi flechetnemu.

Neb fe kewfem dobfe zachowal
ofnowal,
Ze gey kazdy welmi chwalil,
Zadny toho geft nemahl.
Neb ktoz geft ctneho vrozenie,
4920
fwu Ceft
po 'ctiwie
Gmat ktomu mieti mrawy ctne,

Toho chwala nafleduge

4925
ceft geho fe obnowuge.

Ktomu flufte prawda, wiera,
Smieloft, pokora y fmiera,
Litoft, ctnoft y ktomu ftiedroft
A proti nepfatelom
oftroft.
Ktoz fe wto rucho odiege,

Wfadyt fobie dobfe zdiege.
Capitola dewaddefata dewata.
Tito namori
4930
pogedu,
Nemefkagic pfedfe gedu.

Mufenine, genz tu biechu,
Arnofta pfewelmi ctiechu,
Sluziti mu radi chtiece
A
4935
coz kaza,
wfe vciniece.
Namofi pofpolu biechu,

Dluho koraba nezbychu.
Tut
fe wezu
dwa miefiece
A ktomu dobfe
4940
wiece.
Geden marynaf wyhlede,

ten krag, kdez biefe, fhlede.
Potom vzfe hrad vbian,
Tu
Naniemz byl te zemie pan.

Poce wfem to zwieftowati
') Br. y.
Sbornik
Bawor
135
274
A
4945
kolace zadati.
Kdyz vflyfe Arnoft toto,
nanich
Radoften byl welmi proto.

Poce fwym hlaflem zpiewati,
4950
4955
Bozie pomocy zadati,

By boh pro fwe vmucenie
Y profwe fwate wzkriefenie
Racil gim pomocnik byti
A kfwe fwate milofh pngieti.
Zatiem fe kbfehu priftrcichu,
Kotwy vmofe puftichu,
Odtud wefelie wygdu.
A kdyz nawoftrow prigdu,
Tut
nadegdu
ceftu
krafnemu mieftu,
Nadnimz hrad vbian biefe,
Welmi bohatie leziefe.
Odtud kral y zemie pan
k gednomu
4960
fobie take gmie Vbian.

Arnoft hofpodafe ctneho
kaza ptati y bohateho.
Mufeninowe to vcinichu,

gmiel
4965
Dobre hofpody dobychu,

W niz gim wficku potfebu dali,
Coz fami gedine rozkazali.
4970
Biefe preddomem weliky

hluk nawfaky den pro ty reky.
Coz Arnoft koboltow gmiegiefe,
Tomut fe kazdy diwiefe.

Tut mufeninom Ceft biefe,
4975
Arnoft take ge pfewelmi ctiefe,

Ti genz fnim namori byli
gey wtu zemi priprawili.

Gednu pak gfa na vtrobie,
Zawola Hofpodafe kfobie,
Poce fe nakrale ptati
4980
A nanieho
fe tazati,
Waleh aneb iak prebywa?

Tfebali mu hdu bywa?
Hofpodaf powiedie
4985
gemu,
lakoz flufie muzi ctnemu,

A rka: tot, pane! tobie powiem.
Tak wkragi ia dobfe wiem,
Ze zde mozes bohat byti,
136a
275
4990
Kdyz mu gedno chces fluziti.

Nebot zold bohaty ; dawa
Podle kniezecieho prawa.
136b
Arnoft poce wefel byti,

Hofpodafe tak profyti:
Rac to krah powiedieti,
Chceh mie wfwe fluzbie mieti?
4995
natom
fe fnim
oftawi,
Ze mu feft ofow priprawi:
5000
At
ty kupi a fukna ktomu
coz nam potfebie komu,
Odiewu fweho prawa

Podle one zemie mrawa.
Tak iakz widuc gini toto,
Ctiechu ge prewelmi proto
I proceft, genz tu plodiechu,
Wfichni

5005
ge obeCnie
ctiechu.
Tak hofpodar hofh toho

pred kralem chwali geho mnoho
I prawi onich fmiehe.
Kral
5010
mu kazal, aby fmiehe

Gim prikazal pfednim byti
A ktomu gich wfech profyti.
ftiem hofpodarz prigide.

Arnoft vflyfcw to y gide.
5015
Kral gey pfiiaw welmi milie,

Neb gemu bieffe owfe 1) pilie.
Zatiem kral Arnofta poge
Wftranu ginych dopokoge,
Poce mu toho tuziti,
Ze gey myfle zahubiti.
Gmenuge
5020
Babilonfkeho
A wewodu Damaftfkeho,
Z alaptola knieze toho,
A kterak
5025
gey hubi mnoho,
Chtiece podfe gey podbiti

A kreftianftwa gey zbawiti:
A wkratky(ch) dnech ten rok prigide
A wtom primierie nafe wygide.
Tut chtie nanas celie
wftati.
137
Chcefli podle mne zoftati
Pro kfeft a pro gmeno bozie,
; 030
')
V rkp.
A nelitugice fwych kozi,
/"e napsano
fierven6
nad fadku.
18*
276
rac 1) mi ktomu poraditi,

Coz mam fnimi vciniti.
5035
5040
Odpowiedie Arnoft toto 2)

A rka : kriz fem wzal nafe proto,
Chtie kboziemu hrobu geti
Pron, genz racil zanas trpieti.
Mnoho fet fem gmiel s febu
bratfi V prawu dobu,
genz by femnu radi byli
A fpohanftwe fe radi bili.
Ale tiech
Mnie
5045
geft pomoc fefla

pohriechu odefla.
Gedno, boze, pomahati

Rac gim a fwu miloft datil
Protoz twog zold mnie wdiek nenie,
Ale probozie
vmucenie,
Ze fe racil naroditi

A
5050
nas fwu krwi fwatu*) wykupiti,
Protoz chcy boiowati,

Podle tebe s fwymi ftati.
Gmamt obra ktomu gednoho,
Wiem, zet ten fkodi welmi mnoho.
5055
Saracenom 4) fwe okaze zloby,

Shledafs, cot on popofobi.
Kral tiem pocel wefel byti
A poce gey welmi cztiti.
Tut fwu fmluwu vtwrdichu
A odtud
5060
fe
rozlucichu.
Arnoft dohofpody gide.

Kral whofpodie zapowiedie,
By coz kaze, vcinili
A gey nawfe ftrany ctili.
Capitola Sta.
DEn
Genz
5065
K
A
fe
6)
pak ten bhziefe,

pfimierie wygiti chtiefe.
137b
bogi fe priprawowachu
powfi zemi wolachu.
Arnoft take obra
fweho,
Nechtie, by gey wnohy geho

rkp. A rac. ') Br. pro to. ') Br. swu swatu krwi. ')
cenom gtnym. ') V rkp. na nov6 strance napsano podruh6.
')
V rkp Sara-
277
5070
Sekh, dobfe ho priprawi,

Nakolenky mu vprawi,
Coz nanohach miel gmieti,
Obru tomu kaza wzieti.
k gednomu dni hotowi biechu
na poh fe polozichu
gedni progmeno bozie,

Druzy prochlubu a prozbozie.
Kdyz tito polem leziechu,
5075 Z tiech
Pomale chwili vzrechu

Toho krale z Babilona,
5080
Anat nanie zlatta koruna

fe, giz fu newidali
Skwie
Arnoft
fwymi ani flychali.
Tak bohatie wytahnuce

A tak welmi fylni gfuce,

5085
Ktomu geden wuoz weziechu,

Naniemz fweho boha gmiegiechu.
Pfebohatie ofnowany,
Striebrem, zlattem
5090
okowany,
Machomet gmeno ten boh fobie gmiefe,

Genz boh tiech pohanow biefe.
Pohanfkych wolow mnoho
Boha weziechu onoho,
Pfebohatie ozdobeny,
Kamenim drahym oblozeny.
5095
Potom pogede wewoda

Od damafka fweho roda
biefe,
A fnim z Alap knieze
Kazdy bohatie
138a
gediefe.
Swe bohy S febu weziechu,

5100
Terwigant a Appollo biechu.1)

ti bohowe gmeno fobie gmieli,
Tak
Wniez to fu pohane wierili.

Bohatie wfichni gediechu,
Welike wogfko s febu lidi gmiegiechu
5105
S trubaci
a fBubeniky,
Shercy y s fwymi rucniky.
Mnohot hlaffow wfudy gdiefe,
S obu ftranu welmi hluciefe,
nohy tfepetachu,
Gedniem k fmiechu, A druhym kftrachu.
Ze wfem
5110
')
rkp. biefe.
278
Capitola Sta prwa.
KRal zvbian powiedie

A wewfie wogftie zapowiedie,1)
5115
By wfichni kriz nafe wzeli

A to za znamenie mieli.
Arnoft obrowi lifafe,
Geg kupomocy zkufowafe.
Obr wece: mily pane'
Wfet fe po twe woh ftane.
nebos
5120
mi wfe dobre vcinil
A wnicemz
fem tebe newinnil.
Tomut geft gtftie byti,

Zet chcy toho zafluziti.
Mnohyt pohan heflo ztrati
A domowt fe nenawrati.

5125
Obr koruhew wzem wruce

A Arnofta kbogi ponuce,
Wdruhu ruku fochor wzchopi
gey vchopi.
Biefe welmi oftre vdielany
5130
welmi
lechce
A wfe zelezem vkowany,

A ktomu dluh welmi biefe,
Dwadcet loket fobie gmiegiefe.
Tiemt okolo hlawy ftoci,
Snaznie gim fe y tam potoci,
5135
A
A
kbogi chwatafe
pofobie ponukowafe,
Tak iakz Arnoft y kral tomu
byl rad obrowi onomu.
chutnie
wfech
Capitola Sta druha.
5140
KDyz wogfko hotowo biefe,

Proti fobie wftati chtiefe,
Kfeftiane wfwem hluku ftachu,
Bozie piefnie odfpiewachu.
Nanie pohane potifknu,
hledagice nanich zyfku.
5145
')
Sobu ftranu fmieli biechu,

Obogi fobie tufiechu.
rkp. veri tento
napsan
dvakrat; Skrtnut
neni.
138b
27
5150
Kfeftianomt fe lepe ftalo,

Neb fe gim wfe 1) proboh dalo,
Ale newierni pohane,
Coz fe gim ftalo neb ftane,
Tudy
5155
fu ztratili dwoge:
Dufi y tielo oboge.

Tut fe whromadu potkachu,
Twrdie welmi boiowachu,
lakoz dawno neflychano,
Ani o takem bogi pfano.

A ten s fwym fochorem obr
W tom hluku vcini kobr.
kohoz fochorem dofiehniefe,
5160
Toho
welmi
vraziefe.
O||fowe Arnoftowi take

Cmiechu diwy negednake.
139
Mnoho pohanftwa zbichu,

Coz dofahh, ohawichu.2)

5165
Take pohanfke bohy,

Zmrfkachu ge y fwolow rohy.
Terwigant y Appollo ktomu
I machomet biechu whromu,
Ant
5170
5175
obr dawa rany

y ') gich fluham na wfe ftrany,
Anot fnich helmowe prffie,
A pohane prednimi frfie.
Bohowe gim nefpomahachu,
Nebot fami whori biechu.
gim
lakz mnohy bohatie wygel,

geft domow zafe neprigel.
Kterez fu wefehe prowodih,
Wfak
Tit
fu fe zafe newratili
K Krafnym
5180
zenam y k fwy dietem,

Genz fu fe rozlucili s fwietem.
Pohane tu mudri biechu,
Rozdielene roty gmiegiechu,
A znich gedni odpociwachu
A druzy wzdy boiowachu.

5185
Kdyz gich
biechu
A fobu ftran(u)
mnoho zbili
lezeli,
Tepruw kral Babilonfky,

Podle nieho knieze halapfky
')
rkp.
wfem.
*)
rkp.
wfechy oltavtli.
' V rkp. Pohanom
y.
280
A wewoda Damaftfky
5190
5195
wftachu,
Gednie wogfkem tam fe brachu,

Kfeftianow malo dbagice,
Gim hrozne rany dawagice.
fwymi,
Tak vbianfky s
139b
S Arnoftem y fginymi
fnaznie welmi fe braniechu
A kohoz dofh, poraziechu.

Wfak ktere kreftiany zbili,
5200
Ti kbohu celu wieru mieli

A tu fe wfichni pofwietih
A fwe dufe bohu porucili.
Ale. zpohanow kteri zbiti byli,
Tit fu fe diablu doftali.
Stafe Arnoft wtu dobu
Muznie. pogem Wecle s febu,

5205
Obra f koruhwi take,

Wogfko progede pohanfke.
Druzy ctfri fnimi biechu,
Tut ctwrty
5210
ofta pohriechu.
Kdyz pohany rozrazychu,
Mnoho gich tu oftawichu.
lakz ge welmi tu tepiechu,

Wfak pobiehnuti nechtiechu.
Dachu fe biti y gimati
A to poCe dluho trwati.
5215
Zatiem Arnoft, nechaw
obra,
Mezy nie ftatecnie fe webra,

I ial geft krale Babilonfkeho,
Wewodu toho ctneho.
obratiw
I fwe pamieti nic neztratiw,
I ge pana halapfkeho,
Toho muze witiezneho.
Wecl take
5220
Kdyz tito
5225
5230
fe
biechu
zgimani,
Kralowe y take pani,

Biti fe wiece nechtieli,
Neb fu gtz krale nemieh.
Pakh fe kto wiece brani),
Ten ziwot y duffi ztratil.
Neb fu gey yhned zabili
A to radoft|]nie cinili.
Takz Kral vbianfky
fwymi,
S Arnoftem y take fginymi,
140'
281
Te
den drzi
bog tu cely
A fpomocy bozi obdrzi.

5235
Tut zbitych mnoho
1)
biefe
A bezcifla gich leziefe.

A take gich mnoho bylo zgimano,
A to wfe kralowie milofti kecti dano.
Capitola Sta tretie.
Kdyz
5240
fwym
ftanom
nawratil.
fe
Tut powedu wiezniow

5245
biefe,
fe to wfe giz ftalo
Kazdy zwoyfka to widiefe,

Ze vbianfky boge vkratil 2)
mnoho,
Pohana negednoho
Kralowi obietugice,
Wgeho moc ge dawagice.
Kral wfem poce diekowati
A odplatu flibowati.
Obr
5250
wybra
fochorem fe pribra.
Sochor wefken krwaw biefe.
fe fpofledky
A predkrale
Tu kazdy
5255
widiefe,
zgewnie
Nebo fam fwym witiezenim,

K tomu bozim powolenim
Dobfe tific pohanow zbil
A fam fwu ruku ohawil.
Ktomu wfecky gich woly
Pohanom zbil y gich woly
Vcinil
5260
5265
gim
hanbu
Pohaniel gich bohy fmielie.

Kreftiane co brati mieli,
Hroznu korift tu wzeli.
Wozy y ktomu wfecky ftany,
Biechu wfecky rozebrany.
Zlatto, ftriebro y odienie,
To
wfe brali
||
Kdyz
')
fe
pocechu
kam
onie
140b
diewati,
bitowati.
V rkp. drzice. ') V rkp. ztratil; v nem. orig.
wozy.
wedle chtienie.
Newiediechut geho
') Br
s)
cele,
ven
sorgert war gefreit.
282
Capitola Sta Ctwria.
NA
5270
5275
bogifti 1) tu Kral poofta,

Tri dni porad tu ofta.
Pohane poCechu lati
A fwym boho nediekowati.
Kteriz zpohanow
Genz ktere rany
Tiem kral pokog
A lekafom knim
Kaza gich dobfe
y f fwych tu biechu,
gmiegiechu,
kaza
mieti
prizrieti.
hledati
5280
wfem ctnu potfebu dawati.

Arnoft welmi wefel biefe,
Neb co kral kdy fmutku gmiegiefe
nebo miel, z bozie mocy
Pozbil 2) y fgeho pomocy.
Ztoho kral mu diekowafe

A wfechniem prikazowafe,
5285
5290
By gey ctili nawfe ftrany.

Panicy y take pani
Gemu welmi diekowachu,
Co fam kaze, flibowachu.
Potfetiem dni pak ftalo fe,
Kral do Vbiana brafe fe.
Anot proti nim ftiezie,
ftrany lide biezie,
mile witanie.
Ktomu krafne mnohe panie
nawfe
Krali dawagice
5295
Proti nim gidechu y gediechu,

Arnofta krafnie prigechu.
Tut ctichu
A ktomu
5300
gey nawfe
ftrany
wfechny pany.
Arnoft poce potom ftati
A poce kwiezniom prihledati,
geho
Cinie ceft y radoft
'
y wefele;
Tot
5305
wam powiedieti fmiegi cele.

Neb to flufie wfelikemu,
Radoft ploditi rauienemu.
Tiemt kazdy fwu flechtu vkaze,
kdyz gim milofrdfcftwie okaze.

Kdyz tu dwanadft nedieli biechu,
Pak wiezniowe profiechu
')
rkp. bogttfky.
') T. j. pozbyl ; v rkp. Pob'l.
141
283
5310
Arnofta, by racil giti

Pfed krale a geho profyti,
By pronie y progich ztratu 1)
Wzal iakuz fam chce wyplatu
Ze fe chtiegi wyplatiti,
Bez cehoz fa neraci byti.
Capitola Sta pata.
5315
Yhned Arnoft pfed krale
gemu
gide
tu fec powiedie.
Kral
5320
wzem raddu sfwymi y fnim,

Po niem odpowiedie to gim,
Chtieli wiezni mierem ftati
A gim toho pomahati,

Ac kto proti
nim
wftane,
Zgmych wlafti fnad pohane,

By gim wiernie pomahali
A toho nenechawali,
5325
5330
to aby gifto bylo,

Niciz fe nepochybilo,
Aby fwymi dietmi wladli
A proti nim nebyli w Tali.
A ktomu kral peniezom chtiefe.
Od toho Arnoft radieffe;

Odradiw, ftie k wiezniom gidc
A kgich profbie odpowiedie.
Wiezniowe fe fem y tam wrtiechu,
A
5335
fmluwiti fe dachu,
Ze nafkodu wiec nemagi byti
oto
A kfeftianom
to chtie
vgiftiti.
Ktomu take, kte ryz wgede,

Skrze gich zemie pogede,
5340
By mu kleyt bezpecny dali;

I dieti gich ktomu powolili.
Ktomu dieti pohanfkych zadali,
Ty aby krali bezmefkanie dah.
I dachu
5345
')
Br. siratu.
ge bezmefkanie
Podle geho pozadanie;

Stiemi dietmi zlatta dofti
By tu dano wedle ftiedrofti.
141b
284
Kdyz wfecko pohane plniechu

giz wkralowie mocy biechu,
Rozkazachu lifty pfati
A ge dobfe vtwrzowati,
A dieti
5350
By ta vmluwa twrdie ftala,

lakz fe fobu ftranu dala,
A kterak
Aby to
fu fe zawazali,
ftranu drzeli.
fobu
Capitola
5355
Kdyz
fe to
jla fejla.
fkonalo biefe,
Babilonfky k domu chtiefe.

poce Arnofta profyti,
By to racil vciniti,

5360
By fnira w geho zemi racil

Geti a toho fe neodwlacil.1)
Arnoft poce odmluwati
zte cti diekowati
gemu
A fka:
mufymt kboziemu hrobu.

Powiediet mu kral wtu dobu
5365
A fka: kdyz
Tehdyt
powiem
5370
fobie,
gtftie tobie:
bliz mas tam ftati
Zme zemie
to myflis
iat chcy dobry
klegt dati
Arnoft podiekowa gemu :

Mieg mie fluzebnika kdworu fwemu.
Kral
tiem
Ze chtie
poce
wefel
takowi hofte
byti,
I
fnim gedti
Tam dozemie geho

Arnoft pozwaw Wecle fweho,
5375
Brafta fe predfweho pana,

Krale toho z Vbiana
beruce odpuftienie.
Kral nalozi fwe profenie,
Aby racil(i)
5380
oftati.
Weceftat: Nelze2) nezt fe brati.

Mufymet kboziemu hrobu
To yhned vcinifta wtu dobu
Protoz rac nam odpuftitiU
Kral tiem poce fmuten byti
l) V rkp. nedowlahl.
') Br.
wece :
ftat nelze.
142a
285
Y wefken lid, ktoz vflyfechu

A odgitie gich zwiediechu.
5385
Neb fe gim dobfe zachowali,

A protoz gich prewelmi pykali.
Kral nemoha gich ftawiti,
Ge
5390
fe
gich welmi dariti;
Da gim, k cemuz gmiegiechu

A ktomu fwe odpuftienie.
Capitola Sta
BAbilonfky
chtienie,
VII
newiediefe,
wefelim co fam ciniefe,

.

Ze
5395
nim tacy
A kdyz
naceftu
hofte
gedu.
pogedu,
Ge nadgine welmi ctiefe.

A kdyz k Babllonu bhz biefe,1)
Kaza wfem zmiefta wygiti
5400
5405
poctiwie prigieti.
Zmiefta fe fylnie potfechu,
Krale welmi ctnie prigechu
Y ty hofti, kteriz fnim biechu,
ty hofti
Pffgimagic welmi ctiechu.

Oni fkazni diekowachu,
Swu ceft gim vkazowachu.
A kdyf domiefta wgidechu,

Hroznu zpofobu ] vzrechu.
Kazdy dom obezftrien biefe
5410
5415
Drahym fuknem, genz fe ftkwiefe.

Ondet panie, panny ktomu
Prekraffie zkazdeho domu
Proti krah wyhledagi,
Hoftem witanie
dawagi.
Kto
newieriti,
chce
tomu
Coz mi tomu vciniti?

Krah khoftem biefe pile,
Powede ge wfwog dom milie.
5420
')
V rkp.
Coz od hlaffow moze byti,

lakz kto moze wymyfliti,
Tiem pfed febu byti kaza
A wfem hlafati rozkaza.
biefe bhz.
i421>
286
Tut
5425
fe
fta hrozne iafanie,
Prigdu panny y panie

Tfemto hoftem napoctenie.
Naywietcie biefe hledienie
Naty potwory, coz gich tu biefe,
Gefto Arnoft s febu gmiefe.
Kral wfwe myfli gmiegiefe
54^0
ge welmi pfedraze ctiefe.

Potom Arnoft myfle wftati,
Poce odpufhenie brati.
Kral ho nechtiefe propuftiti,
Wfak
5435
mu mufy odpuftiti.
Bohatie gey welmi dari

A wfecko woyfko geho obdari.
Ten kral, coz fhbil, to wfe fplnil
A
5440
nad to wiece naplnil.

Ctirzi kniezata wyprawi,
Daw gim prielis dofh ztrawy;

Tu
gey y coz gich
gmiegieffe
s febu,
Prowedu kboziemu hrobu.
Capitola Sta ofma.
5445
Kdyz giz w Geruzalemie biechu,

Spohany J fe rozlucichu.
Pohane fe zafe brali,
Arnoft sfwymi tam zoftati.
K Boziemu fe hrobu brachu,
Tut obiet obietowachu.
A ztiech, gefto gmiel diwnikow,
5450
Templfkych
Vda
panow wtom domu
proboftowi tomu.
Hrozna miloft, coz tu biefe,
Coz Arnoft onij flyfiefe.
Tut w Geruzalemie poofta
5455
gich
A dobfe doroka
ofta,
Sarracenom leta toho

vcini fkody pfemnoho.
Riedky den, by fe nebili
A mnoho pohanftwa
5460
nezbili.
Gednoho dne bog brachu,

druheho dne ffturmowachu,
Tak yakz
tiech
panow ffkodniky
143
287
5465
I gich wfecky ') protiwniky

Zbozie pomocy tepiechu,
Nanich wzdy zyfkowachu.
A coz pohanftwa pobil
Neb ktere korifti dobyl,
To
wfe templfkym
A nabozi
5470
dom
zachowal
offierowal
A nic fobie nezachowafe,

Gedno wfecko obietowafe.
Mnozy pohane tu zbiti,
Pane boze ! day gim toho vziti,
Tomu, ktoz tu boiowal
5475
A pro
twe gmeno
pracowal!
Takz ty nowiny progdu

A wewfecky zemie dogdu,
Ze Arnoft taku wiec plodi
A pohanftwu bogem f kodi

5480
A tak dobrodruzfky
cini,
'
.
143b
Nizadny ho wnicemz newini
A naywiec wniemecfkych zemiech to wzniffe,
Co Arnoft diwow ciniefe.
Capitola Sta dewata.

PRed Ciefafem to
5485
I predfamu,
ktoz tez prawi,
ziw,
Ze gefti
A kterak
Vflyfec
fe ftawi
mu fe fpohany wede.
to geho
mati,
Poce radoftiemi plakati,

5490
Smutnym frdcem wzdychagicy,

Widieti gey zadagicy.
Odda fe nanabozenftwie
A namodlenie wfelikake
A fkuc: Marya, mila matko!

5495
Vflys
5500
Marya plna milofti !

Slys protwych fedm radofti,
Gimizs ty obdarowana
A fynem fwym obdafena!
mie, by me dietiatko
Wezdrawi
') Br.
wssechy.
fe
kemnie wratil!
2S8
Raciz mie obdarowati

A tiem darem darowati,
Bych vzrela fyna fweho,
Gedinacka gedineho,
Driewe nez fe ma duficka
5505
Rozdieli zmeho
frdecka!
Capitola Sta a defata.
TVt
matie rucieho pofla

kniezatom dozemie pofla,
Profec, aby pfedni byli,
lakoz fu y vcinih,
5510
By pred Ciefafem byli

A za Arnofta profyh
A dobrym flowem
To
primluwili.
vciniti
A milofti
gemu do byti.
Stalo fe dne gednoho,
Pocechut profyti (mnoho)
A dobrym fe zmieniowati,
5515
5520
5525
gi flibichu
fe
Co fu gim oni zwieftowali

A wdobrodruzftwi wyprawowali.
Neb by byla geho fkoda
I geho dobreho ploda,

By tak hanebnie miel fgitl
A dozemie fe newratiti.
O 1) to cafto pfemluwachu
A pfed Ciefarem
Tak
to zdwihachu,
ze kazdy znamenafe,
Ze ciefaf rec prigimafe;

5530
5535
Tak
ze
zato
kazdeho profyla.
zfacy,')
ktomu hde wfehkacy
Zuft 3) ho nikdy nepuftichu,
Gedine onie wzdy mluwichu;
Neb Ciefafowa byla
knieze,
Vflylewfi
matie
take
toto,
Wefela by welmi pro to.

Kaza rychlie hfty pfati,
Kfwemu fynu chtiec
') Br.
a.
')
V rkp. z/a/y ; Br.
poflati,
zacy.
') Br. z vst.
144
L'89
A rkuc:
5540
wzkazugi ') fynu memu,

Arnoftowi zmilelemu!
Slyfela fem, ze gfy wezdrawi.
Protozt, mily fynu ! prawi,
Kdyz to boh racil zgednati,

Mie twym zdrawim vtiefiti.
5545
Nepromienug meho wefele,

Nemefkayz,2) fynacku! dele
S tiemi, coz gich gefhe mas sfebu,
Obwefeltez mu vtrobu!
Wiez, zet fem gedno tielo
5550
ftebu,
wiez
zacelo!
Ra6 fe kemnie nawratiti,

5555
5560
Smutnu matef vtieffiti!

fu kniezata profyli
Tez3)
A tobie wfechno odpuftili.
Otot fe chtie fnaziti,
Zet milofti chtie dobyti
Odciefafe pana meho
144b
A odclowieka kazdeho.
O tobie nowin coz flyffi,
Tot radoftnym frdcem wzdyffi,
Anot mi frdecko iaffa
Potobie kazdeho cafa.
Wfe dobre otobie prawie,
Tot geft meho frdecka zdrawie.
5565
Boh rac tobie miloft dati,

Bozi kriz rac tie zehnati 1
Rac tobie pfiftie poprieti,
Bych ia tie mohla widieti!
Wfak ma caka khofpodinu,
5570 Ze
fe
wratis,
Ze iakz
vzris
mily fynu!
hft, pofpiefis
mie fmutnu
matku vtiefis.
Capitola Sta Gedenadfla.
5575
Llft wze pofel bra fe,

Stiaftnie pfefmofe pfebra
Do Geruzalema gide,
Arnofta
') Br.
roskazugi.
Sbnrnlk naworowsk6hn.
s fwymi
') V rkp.
fe.
nadgide,
Neme/kaz.
) Br.
toz.
290
Ant wradoftne bydli chwale.
5580
Nepomefkaw pofel dale,

Poce mu lift dawati
A modlitbu wzkazowati
I miloft odmatky geho
Y odrytiefe wfehkeho.
Arnoft nahftie wzwiedie,
gim tu rec wficku powiedie.
5585
Oto chutnie pomluwichu,

poradi1 chu,
yhned odtud wftati
Wgednotie
Ze chtie
1)
fe
A kdomowi
5590

5595
145'
fe brati.
Wzechu odtud odpuftienie,

Magic plnoft wfeho chtienie.
Wfickni hde, kteriz tu biechu,
Ge ctnie odtud prowodichu;
Neb to flufie, ze dobreho
Ctnie zpominagi kazdeho 2)
Wecle take wfudy tudy
Poctiweho kecti wzrudi,
Ze ctnie
mufy
ciniti,
Nechtie fe tez3) dopuftiti.

Protoz ctny ctnie gmie oftawi,
5600
Ze kazdy oniem
ctnie
flawi.
Zly fe kecti obleriuge

A tiem nikdy nezyfkuge;
Neb toho (ma) winna ztratu,
5605
Swu zlobu ma kwiecnemu platu.

Bieda, kto wzlobie chce trwati,
neb nawiecne
zatracenie
fni mufy
giti.
Capitola Sta divanadfla.

Odda
fe
Arnoft naceftu,
prigedu kgednomu mieftu,

5610
lakrz4) gmeno gemu wzdiechu.5)

Odtud namofe wfedechu.
Boh fe fmilowa nadnimi,
1akozto nad fluhami fwymi;
Gedenadft fe nediel weziechu,
Az
fe pfefmofe pfewezechu.
V rkp. chce. ') V rkp. kazdeko

') V rkp. wawiedtechu.
Akrx.
8r.
')
ctneho.
') Br. Uz.
') V rkp.
lakz
291
5615
5620
V Barym miefta priftachu

A tu wfichni wyfedachu.
Tu Mikulafe fwateho
Hrob geft toho welikeho.
Gdu khrobu obie towat
A naboznie offierowat.
Tut konie fobie kupichu
coz tfeba,
145b
priprawichu.
Tu zemfechu Bratfuzowe,
5625
5630
Genz flowu ffyronozcowe,

Genz ge wedl zdaleka s febu,
Oba vmfechu wtu dobu.
poce Arnoft gich pykati,
Pak fe na ceftu obratl.
Doffrankreychu vpriemo bra
Wte zemi giftie dopta fe,
ie dopamberka ') prigeti
Ciefaf ma y hody tu gmieti.

To
fe kwanocem bhziefe,
A tu dwor byti
5635
fe.
gmiegiefe.
Daleko bylo wolano,

Odciefafe zwieftowano,
Ze Ciefaf chce
fam tu prigeti
tu dwor wefely mieti.
Capitola Sta Trinadftz.

Kdyz
5640
fe k mieftu pribrachu,
Wgednom fe leffe polozichu,
Z nieho to miefto widiechu
I ktoz gede, opatrichu.
W
5645
nedieh
fe ten den bhziefe,
Ktomu ftiedry weCer biefe.

Toho dne pani Adlicka,
Geho frdeCna maticka,
Pfenaramnie wefela
5650
biefe.
Snad gegie frdecko cigiefe,

Ze fyn gegie ma prigeti
A gi welmi vtieffiti.
Ac
geho pfedfebu nemiela,

Ale frdcem gey widie]la.
')
146
V rkp. dopaniberka.
19*
293
Hrozna fe gi radoft zdafe,

Ano gegie frdce plefaffe.
5655
Poce wfem paniem
A rkuc:
prawiti
nelze mi fmutnu
byti!
Arnoft pofla fweho

Wyprawi welmi mudreho.
Ten fe kmieftu yhned wybra,
Kukralownie fe mudfe pribra.
PoCe gie to zwieftowati,
Zatiem
5660
Kolace nanie zadati,
5665
Ze gegi fyn mily

Odmiefta nenie wzdali.
I poce raddy profyti,
Kterak gim lze vciniti.
Kto

5670
nezli
wefelegi
matka?
Proprieftie fweho dietiatka

Boha chwaleC priehs mnoho,
Poflu diekugice ztoho :
Kdyz fyna mam widieti,
Mufys dobry kolac mieti.1)
Capitola Sta Ctrnadjla.
5675
ROzkaza pak matie geho gemu,

Sdobru myfli poflu ctnemu,
A rkuc: tak mate vciniti,
lakz tie chcy nauciti.
hofpodafe ptati dobreho
A kwaffi wiecy tayneho;
Kaziz dofti hotowati
5680
A fweceri
Tak
was cekati.
fe gim
domiefta brati
A ftiem taynie ciniti,

At was dworene nezwiedie
Ani gini
5685
take ofledi.
Kdyz kgitfni budu zwoniti
Wklaftere, kaz gim tu byti,
iat take
nepomefkam,
Pri giti tam neobmefkam.'

Rozkaza, iakz
5690
')
fe gi zdalo ;
Coz kaza, to fe wfecko ftalo.
V rkp. dati miett; prvni slovo skrtnuto.
146b
293
ktoz dobreho pofla miewa,

lakz fam chce, tak mu fe zdiewa
5695
Pakh fe vda nezdieti,

Tot ma odneftieftie mieti.
Kralowa fe neoblozi,
Nato fwu myfl wfichnu nalozi,
PoCe wfech kniezat profyti
A rkuc: Slyfim, zet ma prigeti
Mog fyn, byfte zaii profyli,
5700
5705
Pfedmym panem fnazni byli,

By mu hniew racil fpuftiti,
Kfwe milofti nawratiti.
Kniezata odpowiediechu:
By zde byl, dayzto pan bohl wecechu.
Pana bychom obmiekcili

5710
naniem wzdy wyprofyli.

Potom bychom chtieli ftati,
Mufylby mu miloft dati.
Poce diekowati mnoho
A rkuc: chcyt wam zafluziti toho
I wfim dobrym fpominati,
lakz mohuc odplacowatil

Toho dne y wecera ktomu
Pfedciefafem y powfe domu
5715
5720
Nic gmeho necinichu,

Nes 1) ogeho cti mluwiechu.
Pani fe noc dluha zdafe,
By 2) zwonih, nay wiec zadafe.
Zatiem wzwony vderichu,
A iakz
ruCe pozwonichu,3)
A iakz tma welmi biefe,

Pani nato nic nedbafe. |
5725
147
Nedoceka4) komornikow
Ani fwiec ani poftawnikow,
Bra fe kgitfni bez tnefkanie.
Arnoft take bezcekanie
Doklaftera s fwymi gide.
A iakz geho matka prigide,
Vzfe Arnofta
5730
By
fyna
fweho
puftennika ftogice,
Kginym panim wece
') V rkp. Neb ; pismena

; prvni slovo Skrtnuto.
iaks, jsou tam vSak Skrtnuta.
jsou si v rkp. velmi podobna. ') V rkp. Zatieiti

dvfi slova opakovana
v nasl. v. pa slovfi
Posledni
')
V
Nedocekala.
rkp.
4)
s a b
294
5735
Nemohu toho poftradati,

Chcyt fe hyn kuputnikom
Azda vflyfim nowinu
Ofwem milem fynu.
brati,
Capitola Sta pa.nadfla.
BRa
fe tam nemefkagicy
A frdeckem plefagicy.
Pozna Arnofta mileho,
5740
Syna fweho gedineho,

Zaruce vge geho milie,
nebot gi toho biefe pile.
Geho miloft gi tu wztoci
1)

Srdecko a ge profkoci,
Gez wfak wni fe tagila
5745
A wni pfefrdecnie
2)
byla.
Wfak pfedlidmi, co gich tu

Yakz fe tu welmi brogiechu,
Promiloft
Vkrade
5750
frdce chtienie
tu polibenie.
Wiece by fe bylo ftalo toho,

Byt lidi nebylo mnoho ;
To by opak
ftieftie
Kazde fwe matce

5755
biechu,
bylo!
dietiatko milo,
Neb ta miloft wfe premaha,

Nadewfecky milofti faha.
Tak dawfi
gemu witanie,
Rukama mile ftifkanie,
Poce wefehm
5760
plakati
A gemu rozprawowati
A rkuc: mog mily pfe zaducy
Prwet prawim tuto nowinu:
Kniezatat chtie po tom ftati,
Mufyt Ciefar miloft dati!
5765
Gedno rac poflufen byti,

Kterak tomu mafs vciniti.
Kdyz Bifkup
bude kazati
Pomffi, raciz nemefkati;
Pokazani pofpies kniemu,
')
Br. roztoci.
') Br. pfeszdeinie.
fynu
147b
295
5770
k Ciefarowi, panu memu,

Knoham klekniz nemefkage,
Milofti
Tut
5775
5780
naniem
zadage.
on mufy vciniti,
Tobie fwog hniew odpuftiti.

Synacku! tot tobie nefkodi,
Wiecet flufie nezht fkodi.
Pomni, fynu! cos vcinil,
Kterak fy proti niemu zawinil,
Ze gfy zabil vgce l) geho,
Fana welmi welikeho
Tez by fe fnad gemu ftalo,
By
byl obmefkal malo!

to, Kdyzby fluhu 2) tweho
Zabil iakzkoh winneho,
lakz geft byl winen onomu,
fe
Wiez

5785
Wfak by zadal a chtiel tomu,

By fe tobie odeftalo,
Yakoz fe y tuto dalo.
Tys mu 3) hanbu y f kodu ktomu
Vcinil nageho domu,
5790
ze fy gemu
A kfmutku
5795
vgce
1)
zabil
priprawil.
Ont mufyl zeleti toho,
Trpie fkodu, haiiby mnoho.
Gindrich, ac fe hniewal ftebu,
Byl fe zapomenul nadtebu;
Wffak
Priflo
fameho
by bylo kfbhzeni
giftie
y k fmireni.
to wfe odnie flyfe,

Arnoft
Podiekowa a welmi wzdyfie
58oo
4)
A fka:
Mat
fe
mila
matiCko
148
moge!
ftati wole twoge.
Matka frdecnie mluwiefe,

Awfakz nebezpecna biefe.
Dofwe ftolice fe wrati
5805
fwe modlitby
nevkrati.
Pfewelmi naramnie plakafe,

Kmatce bozie wzdy wolafe,
By fpomenuc bozi matka
Nafmutek fweho dietiatka,
5810
Racila gi vtiefiti
Br. vgie. ') V rkp fhbu.
')
rkp.
mi. ') V rkp. fkodii
tomu
296
5815
gegiemu fynu pomocna byti.

Bozie matce fe modlefe,
Yakz naywiece mohuc chwalefe,
A rkuc: kralowno wfeho nebe!
lat wfwem fmutce profym tebe,
Protwu ceft y protwe chwaly,

fu fe odpocatka dali,
Kdyzt geft odboha feflano,
Kdyzt
5820
Archangelem zwieftowano,
zes bozim fynem poCela
muze gfy nepoznala,
Ze matku y pannu
5825
take
Slowefs pricti negednake :
pro ceft y profwe doftogenftwie
y profwe cti y obecenftwie,\)
Proto, zes plna milofti,

pro
fwych fedm radofti,
RaC mi dnes
pomocna byti
fynem
vtiefiti!
jIa
feftnadjla.
mie fmym
Capitola
583o
5835
Wlom
klaftefe fylno biefe,

Tak yakoz toho dne hodnie flufiefe.
Pogitrni fe obrati
Bifkup, I poce fam kazati.
Poce wykladati fwate ctenie,
Kterak Auguftus miel fwe chtienie.
Ten ciefaf kazal wolati,
Wefken fwiet prikazal popfati,
By kazda wlaft byla pfana
A
5840
il.m odkazdeho dana.

Pak o boziem narozeni
matky ollaweni
Poce krafnie wykladati
A tudy priprawowati
Knabozenftwi wfelikeho,
5845
geho
Ciefare,
Takt
mile
take y gmeho:
bozi byla
Ten den fyna porodila,
') Snad
m. obizenftwie.
geft matka
148b
297
Gez
racil poniziti,
A chtie wefken fwiet wykupiti.
Kdyzto wfe wylozil biefe
5850
fe
giz preftati chtiefe,
Arnoft chtie vkazati

Wtom fwe matky pofluchati,
Hotre
fe tam
bezohledy,
Kdez ciefar wftolicy fedi.

Kgeho noham krizem pade,
5855
Neznamu
prof bu napade
mily pane!
lakz racifs, tak fe giz ftane.
RaC to proboh vciniti
5860
1)
A fka:
Ciefari,
fwog hniew
mnie
odpuftiti!

Capitola Sta Sedmnadfta.

Clefaf:
wece,
odpuftiegit,
Gedno polepfi febe brzce!

Vgem zaruku gey wyzdwize,
A driewe nez ho dozdwize,
Poznaw gey, wezfew mu woci,
5865
149
Tepruw fem y tam myfli wztoci,

Wida clowieka onoho
A zelege welmi toho,
Zc fe tak marnie
dopuftil
A gemu fwog hniew odpufhl.
Zatiem kniezata tu biechu
5870
A kciefafi priftupichu,
PoCechut fnaznie
5875
profyti,
Aby racil odpuftiti,
A rkuc:
zes
hniewal fe giz dofti
Neodpowieday gemu milofti!

Ciefar tomu odpowiedie:
Co fem promluwil, to wiedie.
5880
Toho nechcy zafe giti,

Ac to moz podobno byti.
Wfichni pochwalichu toho,
By wefela Adhcka 2) ztoho,
Anot gi onen y onen zwieftiige
')
Br. nez na
mn.
') V rkp. Adhika
matka
Arnoflowa.
29S
5885
A tomu
fe kazdy raduge.
By wefele nawfe ftrany.

Ondet kniezata y pani,
Panny krafne y panie ktomu,
I ktoz fel dokralowa domu,
5890
Gim dawagic wfeckniem witanie

Tut by hrozne tancowanie.
Mufychut oni putnicy
ne pofwe woli byti,
Nebot fnimi tancowachu
Tu
5895
A radoftnie pfebywachu.
Coz Arnoft ryCnikow gmiegicfe.
Tiem fe kazdy diwiefe,
Neb geft gimi zemi obnowil.
A ty ciefafowi oftawil,
5900
Piedinnizika
onoho,

ktomu vffaka ged |noho.

Sam fobie obra oftawi
geho
Vci
5905
ke krftieni priprawi,
gey wiere kreftianfke,
Cinie bydlo panfke.

Tiech dni byla rozhcna radoft Cele,
klanie y rozhcne wefele.
pak fe panie, panny fnidu
5910
profbu nadgidu,
By kozlowe zbyl brady;
Tot kazda mluwi y radi.
On gim fkazni odpowiedie:
arnofta
nelzet
5915
mi toho vciniti!
Mufymt fe driewe ftawiti

Wklaftefe y prite ceftie,
kdez fem priyal kriz namieftie.
Tut to dobfe fecy fmiegi,
Nizadnemu tak wnadiegi
radoft nez Adlicce,
Wietcie
5920
Geho vtieffene Maticce,

Ana nemoz pommuti,
Chtiec wzdy rada geho widieti,
Mile zhledagicy na fyna
A chwalecy ztoho hofpodina.
149b
299
fta ofmnadfta.
Capito
5925
Kdyz ciefar kaze wftati

A zpomberka fe brati,
Arnoft, iakz fam koh chtiefe,
W fwu fe
Wecl take
5930
Wfwe
zemi vwazal
biefe.
bezpotaza
hrabftwi vwaza,
I gini, kteriz fnimi byli,
Wfecko gim zbozie nawratili,
fe
Ktereho fu driewe negmieli,

Mnohem wiece gim dali. :|
5935
Wfecka zemie lidi geho,

Coz by zboru Baworfkeho,
Ta tu by obradowana ')

Priftim flowutneho pana.

Arnoft
5940
kamen,
nefnadnie
genz gmiegiefe,
ho dobyl biefe,
Popfal geho ciefafowi.

Gim fwu korunu obnowi.
Kazal gey napfed wfaditi,
Chtie pamatku vciniti,
5945
Genz fe dnefni dcn wni fwieti,

Komuz fe vda gi widieti.
A tak prawiece, ceft zatu
Arnoft wzel dobru odplatu:
I dnefni den Ceft
5950
toho
Arnoft ma kamene onoho.

Tut Arnoft poce ctnie trwati
A wnabozenftwi pfebywati.
I
fwych wfech profyt),

miel ftohoto fwieta fgiti,
By gey do Rozfarka wzali,
Tu wklaftere pochowali.
A tu lezi a geft pochowan
poce
Kdyzby
5955
Ten vdatny a flowutny

Tu take bohem priyata
5960
')
Ryngatha fwata ;
Skrze ni boh diwy cini,
lezi
V rkp. obdarowana.
pan.
150'
300
Ktoz gi kteru ceft vcini.

Boze! raC nam tehoz prieti
A toho bydla dofiecy,

5965
Bychom gmuce
Aby
nas nezzehl
pramen,
wiecny plamen!
Wfickni,
ktoz zde fediete, rcete fpolu: Amen!
Skonala
fe prewelmi
o

zaten
Arnoftowi.
pieknct
\
rec
I50b
Tuto
pocma
fe
rec welmi piekna okrah Artufowi

o Tandaryafowi.
BYl
kral geden, ten flul Artus,

mihe poflus.
tak
Ten byl
dobry y tak mocny,
Toho kazdy
Wfie prawdy kazdemu l) fpomocny.2)

Gmiel obyceg geden wrok dwor,2)
Tu geft by\val rozhcny4) zbor.
Wzdy
fe naletnice pocal,
Wedwu nedieli fe dokonal.5)
Coz krefhanftwa naywiec bylo,
10
dobrych druhow tu mufylo,

Wfickni 6) pritom dwofe byti,
Nemohl geden toho zbyti.7)
Krali, knfezata
15
y pani,
Panny, panie byh zwani,

Aby wfickni prigeli
A fwu kratochwil tu mieli.
Capitola c/ru/ia.
Kral Artus
ten3) obyceg9)
gmiel,
Doniewadz nowin nezwiediel,

Dotud negedl yzadny den.10)
Tak
fe prihodi
cas ten,
Ze prihna panic
kniemu
Prawie zanowiny
//.
ll)
gemu,
")
'')
'
')
jest.
M. obyfiej
M. novinu.
")
')
dvoru nemusil jiti.

M. schazi.
M.
nfimu jeden.
v. 17 19.
') ')
U ')
')
')
')
1)
vSem.
H. nasleduji v.: mnoho krd16v ven sluSalo,
mnoh6 knieze
stalo.
Misto toho v. M.: Ten jest m&\ obycej ten, ie rok kazdy volal
M. dodan v. by
M. vSeliky.
M. skonal.
M. vsech.
v sluzbfi
dvor.
tZ)
20

//. schazeji
Ze panna gede ktwemu dworu
1)
ktomu kewfemu zboru ! 2)

Tat mi fe tak krafna zda,
I
25
3) wefken fwiet kraffie nema.

mimochodnik bohatie,
Tak iakz hori wefken wzlattie
Zet gie
151a
Gegie
Odtak wfehkeho
30
4) prikrytie,
newidal
nafwietie
5)
Odtak draheho okowanie
Ze mzadny
Ani ') vpanny
35
ni vpanie,
lakoz to ona gmiegiefe.

A 7) gegie kuoii obwiefen
Wefken okolo zlattymi,
Welikymi
zwoncy
biefe
y malymi.
")
10)
Kdyz ponuknu khonbie 9) konie,

Tehdy mu zwonce
zazwonie
Tak fladce iako Warhany,
'2)
11)
fu naylep pripraweny.
Kterez
Naniez drahe rucho biefe,
To iakzto wohni horiefe
Odtak draheho kamenie,
45
nenic,
l3)
zaducieho
Ze tu
By kdy tak drahu wiec widal

Neb pritakowych wiecech bywal.
y
fe
kdyz
priblizi kftanom,
Kral kazal kniezatom
panom,
Aby proti ni wygeli.
A kdyzto fu
widieb,
Tu 14) fu obecnie mluwili,
gi
50
15)
Ze fu kraffie nikdy
newidali.
TA
H. chtiec aby.
16)
//. od
M.
4)
.1/. velikeho.
velikymi.
zlata
')
zvonci
Schazi
M.
")
')
kdez.
Schazi u H.
")
M.
M. to.
')
//.
zvonci.
u M.
a&
zadnfiho.
rkp. dworu.
Schazi
dewiet.
panen
")
M.
") M.
")
k ')
ni.
")
II.
'j
kamer.ie.
gmiegiefe
dvoru tv6mu.
--
') ')
chodbfi.
')
Sfebu
M.
M. nikto.
Indie biefe,
matky negmiefe.
byla pfigela,
Aby17) oprawcy gmiela.
Otce
Proto
')
55
panna
z fe
Capitola trctic.
")

40
M.
od drah6ho
M. protoz tu.
303
Tehda
60
fe fni kral poftfet,1)

Da gie mile priwitanie
Y vcmi kni profenie,2)
Aby 2) racila sfefti dolow,
A fka:
ktwe4) p rofbie hotow.
Gfemt
151b
Capitola Ctwrta.
65
Odpowiedie panna 5) kralf ctnemu

Rkuc: rac nemieti za zle promluweni memu,
Bych 6) gmiela odtwe milofti,
Coz bych miela 7) pozadati,
By mi racil fwog f.ib 3) dati
A wtom mi neodpowiedati.9)
Kral gi flibi yhned dati,10)
Rka: co zadas, to namnie mas!11)
Sfed dolow, zgew gmeno fwe
A ktomu vmyfl profby
twe!
Capitola pata.
PAnna krafna
13)
odpowiedie,
fftorybella powiedie,
Rkuc: raciz mi fwog lib
naplniti!
Chtielat bych
rada byti
Natwem dwofe, gfuc w twe kazni.
I5)
75
14)
Swe gmeno
Pakhby13) kto byl bez bazni,

Genz by fe kme necti tazal,
Aby
80
mu
17)
hlawu ftieti kazal.

ia
Pakli bych
nato chtiela,
Bych tuz wlnu nafe gmiela.
Capitola fejla.
Takz tu fnimi
to wffe flibi,
Kral Artus gi
wefela
by.
')
")
")
")
V
")
'0)
')
')
')
')
se
')
kdyl
ke vsi tv6.
')
H.
')
kral
//.
nimi stfet.
H. to prosenie.
//. by.
v. 65.
H. panna odpovfid da.
H.
mfi iadosti bych
//. chtiela.
tomu.
H. by mi racil slib
vznikl tedy ze dvou verSu.
H. ihned v ten Cas.

Cely tento verS u H. schazi.
") H. fka: co na mnie
M. fckiic:
//.
kazni.
zadas, to vSe ma$. ") //.
mysl vsi prosby.
M. by jemu
raC slib. ", M. chtfila bych zde.
rkp. Pakhby by.
jsem
')

1S)
70
304
A kdyz gi tu kteri widiechu,

Tiem wfichni wefeleyfe biechu.1)
85
A kdyz
2) fe ten dwuor fkona,")

kral Artus kralownu4) poia,5)
Krafnu fftorybellu s febu
Nafwog hrad 6) vpokog vwedu.
90
Tuz fpolu na
Cas
Az gi zwlafti pokog
Pokog ctny
To
152
vcinichu,
iakzto kralowe,
wffe
klibofti10) pannie te.

A kdyz pannu prowodichu,
Potom w raddie wfichni biechu,
I poCe kral radcy tazati,
95
Koho by gi chtiel(i) 11) wfluzbu

Aby fe nic nedopuftil.12)
Tu geft geden kralowic byl
Tak krafny y tak flechetny,13)
100
dati,
Ten fe gim zdafe podobny.

Tu gey knie nafluzbu dachu
A gemu tak prikazachu,
14)
Aby gi poctiwie
fluzil,
Aby15) toho zlym nepozil.16).
105
Capitola Jedma.
TAndaryas gmenowany
kdyz gi byl wfluzbu poddany
Ten mladenec wzroftly 17), biely,
Wewfech wiecech gfa wzdy fmiely,
Sluziele gi fnaznu fluzbu
110
16)
kazdu dobu.
Zytra, rano
Byl hotow nez komornicy
kteri panicy,
Szlatnicemi
wodu mage,
20)
ani gini19)
115
fe
Pfed komnietu wzdy cekage,21)

Aby fftorybella wftala
yhned
vmyla.
ji. ')
")
")
")
")
")
'')
")
stoje.
ji
'0)
')
4)
')
')
*)
')
')
V. 8586.
H.
vSickni veselejSi biechu, jakz
kolivfik vidiechu.
H.
//.
skonal.
kdyz
H.
kralovii.
H. pojma.
//. hrad
H. pfebyvachu.
Schazi u H.
//. tak ctny.
rkp. Ibhbofti.
H.
chtfili. "i H. aby se ten nic nedovinil.
M. tak kazany
slechetny. ") H.
kazane.
H. fkiic, aby.
H. neuzil.
H. urostly.
H. byl jest hotov
") H.
sluzbJ jejie, dfiev nez komornici.
Schazi u H. '*) H.
zlatnici.
to.

9)
pobychu,7)
3)
305
Panna to znamenafe
120
125
1)
tie raniegi wftawafe.3)

Nemohla 4) tak rano wftati,
By ho nenalezla tu ftati
pfedkomnietu wktere dobie.
2)
Wze to panna wumyfl 5) fobie,

Neb gemu tak mila | biefe,
Nic mileyfieho negmiegiefe.
Toho
giz nefmiel
152b
zgewiti,
6)
Neb by mufyl hlawy zbyti.

Az fe geden cas pfihodi,
130
A kdyz panna zaftolem

Panic gi klece fluziefe
A chleb predni
fam kragiefe.
Wzezrew napannu, Ge febe nepomnieti,7)

I poce fobie fwu ruku 3) krageti.
Zwola fftorybella nan
Rkuc: ohledag ruku fwu famU9)
Ohledaw ruku, wen prec10) bieze,
I11) vmyw ruku y obwieze.
Opiet fe predpannu wrati
I poCe opiet
prifluhowati.
12)
140
Panna fe poCe diwiti,

Ze febe nemohl
citi.13)
Newelmi to dluhy cas fta,

145
Az gednoho gitra 14) wfta,

Aii giz hotow gi fluziti.
ruku vmyti,
Sama15) gide wokence
zawola kfobie pannice.
Netaze
150
Tandaryafs prifed klece,

Panna gemu milie wece:
Wftan!16j powiez, co gfy myflil?
Zdalis febe proc 17) necil,
Gefto gfy fwu ruku kragel?
Co gfy wten cas namyfli miel,
155
Kdyzto predftolem
Sbornik
')
')
")
")
'j
je ')
';
")
Baworowskehn.
")
")
")
")
'0)
')
ji.
zameSkal
ji
')
chtiec,
klecieê
H. vstavala. Pak nasleduji

H. tehdy.
nestal,
komnfitii
ale on 6iem dfile tiem
jeji
aby
pred
H. w mysl.
ranejie vstavase
sluibfi jejie
H. nemohla panna.
milejie.
H. toho jest nesmfil

M.
sobfi ruku.
M vezfev pofie nepomnieti. -
.1/. fkiic: svii ruku ohleda,!

Schazi
Schazi u M.
Schazi u M.
u M.
M. a2 panna
ff. nasleduje: kdyz jest pocal svii ruku krajeti.
jedno jitro.
.1/ sama zvlaSti-:.
H. pro nic.
/7. vstan a.
H. Panna kdyi to znamenala.
u H. verSe:
') ")

135
fedi,
20
30o
fam febe zapomenul biefe?1)

Panic wece tak kazanie :
Nebylo nizadneho zapomnienie . 2)
Nechtiec mi fe prihodilo
160
to ginak geft nebylo.

Pomyfli panna malo,
Powiez podwieru, kterak fe geft dalo?

Na || tomt fwu wieru zawiezi,
153
Zet toho y zadnemu nezgewi,
nezli fama budu wiedieti.
wece:
165
Prawiz
nerodiz fe bati!
Capitola Ofma tuto.

PAni,
wece,
zadna
moge!
Powiediet ia tuto ftoge.
Ac
175
mi gt bezfebe
byti,
Ktwe wiefe chcyt fe puftiti.

A6 bych miel fto ziwotow,
Byl bych gich 3) wfech waziti potud
protie, kralowno naykraffi!
Wiezyz,5) zes ma naymileyffi,
Doniewadz mog ziwot tece.6)
Capl
4)
hotow
IX.
KRafna fftorybella wece:7;

kdyz fy mi prawdu powiediel,
to zagifte wiediel,
Pod tuz wieru prawim tobie,
Aby
Zet mileyfieho
Ani
!))
180
nemam
3)
fobie
mileyfieho nafwietie
Ani chcy
mieti
ziwotie.
w fwem
ia
10)
mnie
tobie!
oba fobie fhbifta
A milie
fe
185
Ty
Tu
Slibmez wieru oba fobie,
rozgidefta.
ja
H.
tak6.
sliizil.
//.
H. vfiz to.
zadna moge
verSe
rkp. nasleduje:
//. ie mimo tfi.
')
')
prklekuge
*)
VerS tento v rkp. jest teprve pred v. 177.

169, 175; vse skrtnuto cervenfi az na v. 175.
168,
V ')
kdyztos pfed stolem

Schazi
Schazi u //.
154156 jeden
")
v.
m.
nepomnfinie.
')
H. md
nic
')
nebylo
')
Tak prebywafta wradolli,
")

170
//
nic.
307
Gfuce vwelike
Az giz
190
rok prigiti,
Gefto miel 2j opiet dwor byti.
Tomu biefe feft nediel.3)
nez biefe
prwe
195
milofti.
1)
gmiegiefe
dwor dofel,4)
Prawie panna magic zdrawie,5)

Nechtiec byti pritom3) dwofe,
lehla wnemocy nalozi,7)
Ano gi nic nefkodi.3)
153b
A ') kdyz
200
fe dwor priblizowafe,
kral fkralowu gi pykafe.
Cafto nadni prichodiechu
A wzdy k nie tak10) mluwiechu:
Ac nebudes
Izadny11)
natom
dwore,
byti nemoze.
wefel12)
zde pannic zofta
fepannu,
rytieri gednomu,
kazaw17)
Aby priwedl mimochodnik
A ktomu biehuty13) hynftik

poftawil rano predhradem,19)
fe pannu kradem
Geli odtad dnem
nocy,
Aby pannic
210
20)
Pofpiechagic kgeho otcy.

lakz fe
tak
ftalo,
Ze fe welmi taynie dalo.
wfedawfe
brzo nakonie,
gedu
pryc nemefkagic
otcy wzdy fe ptagic
kgeho
23)
Panna namimochodniku
panic nabiehutem hynftiku.
Az prigedu dozemie
220
23)
Panna gednoho gitra 21) wftawfi,

Sepannicem vmluwiwfi,
Gdu 2a) dolow fpolu taynie
23)
215
Kotcy
')
H.
nedfi1
pravfi.
.1/. na
tom.
Ccl^ tento v u H.
.1/. na lozu
')
schSzi.
')
')
')
M. ve vrucie.
H. chtfil
H. panna majicC se zdravfi.
1)
geho bezmefkanie,
Tu ge otec mihe prige
')
225
")
")
";
')
')
")
'')
i.
")
")
")
";
')
u. H.
Schazi u //.
Schazi
M. "i) //. takto.
Cel^ v. schazi u .1/.
u H.
H. vesel6.
H.
Schazi u H.
Schazi
dvoru.
H.
H. jakoz se
H. kazali.
H. rutt.
H. osta.
H. pod hradem.
'') //. jedno jitro. ", //. jedii.
to tak
Schazi u H.
")

16)
205
15j
Tak13) nakratce ten den prigide

Kral fkralowu kedworu 14) gide,
20*
308
A ') tiem wefele wehke gmie.

A kdyz to kral Artus zwiedie,
Prawym hniewem
230
yhned zbledie
Tu fe dwuor roz no rozgide.2)

Kral nawognu zapowiedie,
By fnim wfichni 3) kniezata,
Na Tandaryafe tahli,
Naotce y narod geho,
Chtiec fhladiti
fwieta
154
krali
toho.4)
Capitola defata.
235
TAndarys
miel
zemi
hrdu,
Odhor leftbw welmi twrdu.

Nemohl kromie 5) miefta gednoho wehkeho
Do te zemie nikoli geti,
6)
Tandaryas priprawiw
Sotcem kbranie ffedfe,
Wtom
mieftie
oftali
fami
tu nepfatel cekah,
Magic sfebu lid weliky,

Gez (po) cti ftal znich wfeliky.
Nadtiem mieftem krafny hrad ftal,
Wniemz panic fepannu prebywal,
Shbiw fni wciftotie byti.
Az by mohl kmilofti prigiti
vkrale Artuse miloft gmietl,
250
3)
2*5
Tepruw
chtiel fftorybellu Tandaryas
Capitola
pogieti.
Gedenadjla.
KRal Artufs kdyz knim
tahniefe,
weliku fylu gmiegiefe.

Dewiet kralow korunowanych
febu
wfech ginych
co kniezat
khradu,
pritazechu kmieftu
Tut fwe
ftanowiftie rozkladu.10)
9)
255
')
")
')
')
')
M.
H. rozjede.
M. vse.
H. mesta velmi malitk6ho.
')
8)
')
')
H. vseho.
//. nebylo
A/ az
kromfi
H. oni chteli.
jedin6ho.
by mohli milosti mieti. Misto dalSich Uvou v. ma H od krale Artuse, pro slib chte
M. sva
teprv Tandarias Floribellu ctnii pojiti
nf vzdy rozkoSn6
byti.
M. skladu.
Schazi
'')

240
fe,
lec komu chtiel ') prieti.
309
260
265
tiem wefel,
Tandaryas byl
Zytra l) rano kupannie wfel,2)
kaza fobie3) odienie dati.
Pana gey poce priprawowati.4)
A kdyz
gey oblece wewfe,
fe pozehnawfe,
mihe
I54b
Nafwog Of wefelie wfede,

Wzem fam kopie wruku 5) gede
Kwogfku 6) krale Artufowie,
Zaftawiw zaftupy 7) pofobie,
Zdaby bylo zle potkanie,
270
Aby cekal 3) retowanie.

Tak 9) gezdi, toho hledage,
Zdaby fe zdobrym potkage
I10) dobyl fobie cti welike.
Prihodi11) fe zwoyfky te
Geden rek tehoz hledage.I2j
Tu
fe fnim
yhned
potkage,
Podwazawfe nafe helmy,

nafe prudce welmi.
hnafta
Kopie obie prelomifta,

Mece nafe wytrhafta,
Dluho fe fecefta tamo;13)
Florybella zriefe nato.
Az Tandaryas premohl
Toho, gezto kopie
gmiel,
14)
280
285
law15) gey wede pfedpannu fwu

Rka: dawamt gey wmoc16) twu!
Vcin znieho, coz chcefs koli,
Zabig neb ziw, Tot wfecko wtwe17) woh.
Capitola dwanadjia.
PAnnie
zdaby
se
J/.
dohrym
H. vzem
',
V
ostavi.
a
Schazi
')
oblfikati
//. zalohy
s
pak md //.
M
'0j
4)
sv&.
M.
M.
vojStfi.
.1/. takz
')
')
s.-l
9J
M.
.)/.
v jitfe.
s&m.
cerna.
teCka Cervena, nad
pfihodi ") H. toho hledaje. Dale
nad
i
J/.
v ruku
kopie
to by welmi milo,13)
Vcini gemu dobre bydlo

Potom trudie, fwemu milemu
') ')
1)
290
H.
potkaje,
rkp.
")
"}
'7)
"j ")
")
.1/.
dobyl
vojsky t6 jeden rek t6hoz bfihu hledaje rytiefsk6ho.

vybra se
.1/. jenz Kaji jmfi; //.
M. jem.
H. tato. jenzto Kavin jm6no.
H. libo.
//. zahub neb ziv, vSe bud' po tw6.
davajif jej u moc.
sobfi cti velik6.
')

275
M.
310
wiezniowi tomu.
take
Druhe gitro rano wfta,1)

Oblekfi gey pozehna,2)
155'
An
295
gede chtie tez prihodie ;

druhy zwogfky te muz hodie.3)
A kdyz fe oba vzrefta,
Tu fkopim
4)
nafe
hnafta.
Tandaryas zbode Gwana,5)

Ano hledi nato pana.6)
300
Skociw
7)
dolow z fweho
Tu toho Gwana
Ore,
pfemoze,
Ana nato panna hleda.

Tuz prigide wieznie weda,
305
Opiet gi toho da 3) vwiezenie

Rka: bud naniem 9) wfe twe chtienie.
Florybella
gey obgemft
310
pogemfi,
Wefela tiem welmi byla.

Tretie gitro opiet wftala,
Oblekla fweho mileho
I pozehna
mihe
geho.
Wzem odmile pozehnanie,

Vcini fgedniem potkanie,
s Seftfencem krale Artufowym,
315
on
Tut
10)
vcini hnanie fnim.
prihodi,
Zet wen tak prawie11) vhodi,
Az fpade dolow
fofe.
12)
mu fe naylep
Tuz toho reka

320
pfemoze,
Gawin gmenowany,
Zewfech rekow wywoleny.
Wede gey dofweho hrada.
Genzto
Panna
l>)
14)
Florybella
vzre gey rada,15)
Vcini
325
gim bydlo dobre,

Kewfemu giedlu hodne.16)
Florybella panna krafna
Ctwrty den ty wieznie pofla

kkrah17) ctnemu Artufowi,
")
')
')
'*) )
')
ji ",
')
4)
')
')
H. poiehnala.
H. vstala.
M.
tomu hodie; H.
vojsky
vojsky
H. Gilbana.
t6mui se pfihodi.
M. kopima.
Tento v. schazi u .1/.
M. da jej opfit.
.V/. nad nim.
At. skoci.
H.
kdyi. ") H. ie
kfiiem.
H.
dobfe.
H.
az
letieSe
u H.
tak
Schazi
Hjenz
jej
byl.
")
da TandariaS toho pana. Panna jemu
nasleduje: ihned
toho podfikova. "; H.
tak6 ke vSemu vese!6 hodnS. "i J/. krali.
')

A toho wieznie
311
330
Zdaby
fmyfli zpuftil hniewy.
An tak hniewiw welmi biefe,
Ze toho zawdiek negmiegiefe.1)
Wiezniowe 2) pocechu profyti
Rkuc:
day gim
prawdy vziti!
Capitola
Trinadfta.
155b
KRal pocel tiem hniewiw byti,

335
Nechtie gich reci flyfeti.3)

Gawin krale wfecky febraw
I kniezata predkrale febraw,
Pocechu zanie krale 4) profyti
A (fkuc):

340
chtiet
natwog fud giti.

Wcem ty chces winnu giin dati,
Wewfemt chtie odpowiedati.
Kral toho nechtie prigieti
A fka: chcy gim ziwoty odgieti
I narod gich
345
350
Kralowe poCechu mluwiti :

Tys zadneho nafmrt nedal,
Gelizs toho nafud podal.
Protoz toho nevcinis
Tiemto, geliz ge odfudis.
Kral hniewiwie odpowiedie
Rka: coz koh prifudie mnie,
Tot
ia beru
Ze gim
6)
oftati
kfwe
KAwin
wiefe,
wte miere
Capitola
355
5j
zahladiti!
Ctrnadjla.
zdie knim to pofeIftwie
I powiedie gim to zwieftie:

Chcet wam prawdy vziti dati,
Ac chcete kfudu ftati.
360
')
Panic wece: chcy zwiedieti,

Co panna bude raditi.
kni fed gie wfecko wylozi,
Panna tak wece kupannicy:
156
//. ie to jemu vdfik nebieSe. ') M. vezni. ) H. k feci pustiti.

cht.fi jim zivoty odjieti. *) H. to'' beru dnes.
u M. ')
J/
'} SchSzi
312
Ach nama geft trpieti,

Co bude kral Artus chtieti,
Wfak
365
Ze
2)
fe wiema
budeme
kniemu prawa,1)
oba
zdrawa.
Ctnie welmi wyprawiwfe

Otce y matku pogemfe,
fe,
Tak gdu 3) k fudu.

Kral poce nanie zalobu
370
Pfed krah y pfedkniezaty

mufyl fe gie4) wieru dati,
kdyz kemnie naydfew prigela,
Zdaliby kterakeho 5) gmiela,
Genz by proti gegi cti ftal,
Rka:
375
Bych mu hlawu ftieti kazal

fe w tuz wiec podfudila.
Sprawemli geft prowmila,6)

Ze odemne ten flib wzela,
Pak <e fkym chtiela 7) pogela
geft oftala
prawah
Prawtez,2)
Wte winnie,
naniez
flib
wzela?
Capl patnadjla.
Kdyz kral odmluwiti
chwati,9)
13)
u)
10)
Panna poce
odpowiedati
fkuc wy kniezata, pani mili!
Co nany l2) kral
zalowal koli,
A
385
To
geft wfe prawdu powiediel.
fe
Wiztez, ze ktoz nan zdal,14)

Genz by to15) knecti geho ftalo?
Kakz 16)
mezy nami dalo,
390
Ze mi byl prirozenim
rowen
byl geft mne dobfe hoden

Proto fem nato pochtiela,17)
Bych
fnim vmanzeIftwi
byla,
Gehoz chcy wefele zdati
Profym, racte mi
fpomahati
praweho
prawa fecti;
Nanieho20)
")
13)
395
156S
")
')
V A V
')
*)
')
'')
")
")
je
')
')
")
")
')
M. tak s6 dajva jemu prava.

M. jedii do vojsky.
rkp.
M. a.
H. kter6ho.
.}f
kdyi
M. ucinila.
Schazi .1/.
.1/. chtieci.
kral pfesta mluviti. '0) M.
rkp.
s6. ") Schazi u M. ") M. na mne.
H. poslukral zal.
M. vfiztez, jestli kto
Schazi u .1/.
nas co zdfil
H. ucinila.
H. chtiec, bych. ") Schazi u .1/. ") M. mnfi.
chajtez tak
giz.
) ')

380
313
Nebude nama 1) knafie necti.

On mne hoden a ia geho,
Protoz fme newinni zleho.
400
Krali y kniezata po1az wzali

A nato odpowied dah,3)
fu knecti nic nezdieli
ze
2)
A to krali
Kral tiem
405
4) powiedieli.
welmi hniewiw biefe,
Milofti gim dati nechtiefe,
Geliz5) by fe6) pokorili

A to wfecko vcinili,
Co by gim kral kazal koh.
To panic
fepanu zwoli,
Gidechu vpokoru gemu,
lakz to krah poctiwemu . .
. 3,
Ty, pano, by byla wzdy vmne/
Dokawadz
nevf lyfis odemne,
Bych dal miloftiwe
mozenie!
ty, pannice,
I2)
nechod
do me zemie,
fe wiec
nedopuftil,
bych winnu odpuftil!
Gehoz13)
Florybella
tiem
fe
u)
Aby
fmuti,
Ze fe gima
420
rozluciti.
Wfak poCe krale profyti,
Aby mohh fpolu giti
Az
kralowe zemie:
dote
Zda fe fpolu namluwime!
Kral Artus to gim odpufti.

Tu fe druh druha nepufti,
Az fu wte zemi ftah.
Tuz fu
430
zehnah;
Otom nemluwi gineho,
Nez yako mila mileho
dnes, kdezt geft rozluCenie,
Gimazt fpolu byti nenie.
fe fmutnie
Capitola
XVI
TAndaryas miloftiwie
14)
425
to
v. schazi
tomu, aby byla

Schazi u M
vSichni
u
nalezechu.
M.
Misto toho
vzdycky u mne.
Schazi u Af. H.
i
M.
Tento
9)
')
")
')
')
')
4)
')
')
//. neb nenie to.

M. vzechu.
M. kralevi.
.1/. az.
J/. s6
verSe md M.
H.: Kral vece: panno, chci
M. donfivadz. "i .1/.
H. milostn6. "}
M. azt bych H. jelizl "j .1/. zalostivfi.
')
Wzem odpanny odpuftienie,
")

415
10j
9)
.7)
410
314
435
Ge
!de
panna
Tak
kotcy dofwe zemie,

iakzto vwiezenie.
nerada
fmmi
157
byla,
Ze popannicy tuzila.1)
Tandaryas prebyw
V
440
otce, co mu
Rytiere fobie prebraw,4)

S febu ftriebra, zlatta 5) nabraw,
Gede fnimi dobru chwili
I negednu
Takz gede
445
3)
malo
2)
fe zdalo,
Az
dobru mih.')
7) dluhe cafy,
mu fe prihodi
niekdy,2)
fkrze weliky les;
ze gedu
Tu
455
pracy.
Proniz fem vwehke
Tuz giede znenahla ponich,

Az by puol I2) mile odnich,
14)
Wzpominage caffy dfewnie,13)

lakz
prebywal fmilu rozkofnie.15)
Az16) napfed nalid geho
Vderilo
460
zbiehow mnoho.
Driew nez gim prigel17) napomoc,

poCeli
I3)
ge gimati.
A A
on prihna welmi pilnie,20)
Panic poce pofpiechati,

Nalit kricie welmi fylnie.
465
moc
19)
Az nadnimi mieli wehku
geho
iakz knim prihna, pohriechu,

Ihned pod nim of zabichu,
Chtiec gey wfickni ofkociti
pohriechu zabiti,
") ')
')
")
je
i.
')
")
")
")
:
i
')
')
4)
')
')
')
U M. nasleduji verSe:
tak sobfi zamysliia, aby vesel6 nejmCla, ani s6 jemu
donidz by jeho nevidfila. Podobnfi u H.
M. u otce, coi
M. pobyv.
M. rytiefstva lidi pfebrav; H. rytiefstvo lidi ... M. stfiebra mnoho.
jemu.
Posledni dva v. u M. jede
u H.
nimi dliiho sam, nevfida v t6 chvili kam
jede
nimi dliihu chvili sam, nevfida smutny kam.

.1/. kdesi.
.1/. jezdieSe.
.1/. svych.
M. milu. ") .\t. zpomanu. ") M. u pol.
M. zpominaje
.1/. coi.
M pfispfil.
dfevni chvile.
M. az
.1/. mile.
J/.
ano kficie lid vSeliky,
naslychati.
") M. svu.
")
I0) Posledni dva v. u .1/.
ucini
nim bfih veliky. Pak jeSt6 u M. nasleduje v.
chtfi
retovati v spfichu.
divala,
'

10)
450
fe panic ztuzil bies.

Poce gich 9) profyti welmi,
Aby napfed fami geli
Rka: powas ia pooftanu
A nafwu zmilitku
zpomenu,11)
At mi tiem cas bude kratffi,
315
470
Az gey pritiftiechu kfkale.

Tu odtud fam wytiekage,
Mnoho gich zfekl
y take zabil,1)
fam take pofecen byl.
Nemohuce gemu nic vciniti,2)
157b
A
475
Tu
mufychu odgieti.
wfecky
Pogemfe
3) hdi geho,
Geli4) wfichni odnieho.
Panic kdyz fam oftal biefe,
geho
co by miel
vciniti,5)
newiediefe.
wtuhach zleffa wygide,6)

Tu gedno, miefto nadgide.
Wfed w nie poce zadati,
80
Zatiem
485
Zdaby kto chtiel gey fchowati?

A kdyz rany ohledachu,7)
Geho chowati nechtiechu,2)
Az gednomu
mieftieninu
vda fe prigiti kniemu
chtiel cekati?
Panic gemu poce") tuziti,
Ze nemoze hofpody gmieti.
Wece gemu ten mieftienin:
Welmili
by12) wdiek vcinil,
490
Kto by
tu
10)
tie poial dodomu?
Panic odpowiedie gemu:13)

Bych mohl kde
hofpodu gmieti,
bych
Chtiel
nato rad pomnieti!
Zda bych kdy mohl lepe geftie,
Chtiel bych
zaplatiti giftie.
15)
14)
495
kdyz gey mieftienin fpatri 16) kohwiek,

wece, neniet toto matny
clowiek!
fweho,
dodomu
Poge gey
Doby
mu
lekare dobreho.
Pocechu geho leciti,
17)
500
Dobre bydlo gemu ciniti.

Hofpodaf kaza fwe pani
M. of pod nim ihned zabichu

jej vsickni oskofiichu, ai jej
J/.
on s6 rytiefsky branil, mnoho jich zsekl, tak6 zranil.
H.
J/.
ucinil.
jide
M. co by
.1/.
jeli.
M. Panic
H. nerodichu.
Schazi u M.
tomu.
M.
.1/.
tomu. '') .1/. zde.
rkp. welmi hby; .1/. velmi-ltf by.
u
doby.
jemu.
Schazi
.1/.
M.
jej siiatfi sam.
') ')
';
'*)
")
',
")
",
.1/. bych
")
sc mu.
'')
")
'')
je
opatfichu.
V ')
';
skale pfitiSt6chu.
M. v&c.
zdieti.
.1/. zet! to nenie
matny.
")
472
467
'J
505
V.
ls))
13)
Zagifte,

Koho by
; 9)
ztazowati,
PoCe naniem
M.
316
I dceram, aby wzdy zkazni

Ge mu kratochwil l) cinili
A gemu fwieru a fkazni fluzili.2)
510
A kdyz
gey zleci
3)
ten4)
158
lekar,
Wece gemu ten hofpodar:

Coz koli namnie pozadas,
To
wfe odemne 5) hotowo mas

Panic poCe diekowati
515
naniem
Hofpodaf
or da6)
I da gemu welmi 7) neIftiwie.
Panic gemu 3) podiekowa mihe
1 3) gede pryc zafe tu
9) ceftu.
A kdyz by opiet ktomu mieftu,10)
Tu kdez 11) zbyl hdu fweho,
gemu
PoCe
welmi
Aby
mohl
nabohu
lZ)
zadati toho,
zbiehy biti
fe ftiemi
A lidu fweho
Az
zafe dobyti.13)
pfedfebu vflyfe,15),
Kniemuz panic pofpiefi fe. ie)
Prihnaw poznal17) ty zle zbiehy,13)
dus14)
Vcini knim
;>30
biehy,
hrozne19)
Kopim dawage gim rany,

Tepa, tluka 20) nawfe ftrany.
Netaze wietcich zgimati,
Menffi mufychu fe dawati.21)
Tuz22) retowa ryticre,
An fe fceledi, 23) fdietmi befe,
Chtie pfedles flidmi giti.24)
Panic poce tomu chtieti,
By gemu zbiezi
zgewili,
Ci by koliwiek26) byh?
Pocechu gemu prawiti
Z5)
535
540
Rkuc:
geft geden pohan hty,

Tomu mnoho kniezat fluzi.
A ztiech kazdy wzdy wrok mufy
M. by zbfizi koli.
')
*)
'l)
")
")
")
2*)
")
")
')
')
')
")
'0)
')
M.
// kdyzto.
M. kratochvili.
vfiru sluzily.
jemu
Schazi
//.
H. pfijedna.
M. na mnfi
//. da jej gemu
Schazi u M.
.l/. by optt pfijel
M. tiii.
tomu mfistu
M. kdezto.
Schazi u Af.
Misto v. 524 525 md M.:
.1/. kfik. ') M .
kym by pocal svadu znovu.
M. pozna. ")
uslySe pfed sebii. ") .1/.
pospiesi tam v tu dobu.
rkp.
hdi. "i M.
ucini po nich.
M. tlace. 2') M. s6 jemu dati. ") M. a
tu.
M.
lidmi pfejeti. ")
pani. ") M. chtd pfes les
rkp. zbozi.
"j ')

525
zadati,
geftie
by gey vcinil giezdna?
Zda
520
317
545
Poflati
mezy
kreftiany,
By gimali pani y pany

I wedh ge kgeho ;| dworu.
158h
Coz koli geft toho zboru,

Ti wzdy mufiechu 1) tam dielati.
550
Panic poce gich tazati

Rka: vkazte mi ceftu k niemu!
Oni tak wecechu gemu :
Nelze geho tobie dogiti!2)
On wece: chcy to zwiedietiU
Zbiezi pocechu pwiti :
Geft daleko tam dogeti,3)
dote zemie welmi twrde 4)
A ktomu dobfe
560
ofazene
a hrde.5)
Pak geft gedna vzka nafep

A geft klenuta iako fklep
Skrze zemi wficku geho,
3)
"')
555
565
Ta
gefti
12)
10)
Mufyl by tu
nafep
wiedieti.11)
tak vzka, ze fotnie
kola minu fe wolnie.

Naniz ftogie trie hradowe,
fu trie obrowe
Nanichz
Kazdy nafwem geft prkrabie,
Geden za druhym wedwu mili
l>)
dwoge
570
A ctwrty
hrad,
Kniemuz
naniemz
ten geft,
nenie
gmych ceft.
14)
Kdyz fkrze ty hrady progedesis)
ctwrteho pak dogedes,
Tepruw by pak peci gmiel,
Nez by toho pohana dogel
ztoho ctwrteho hradu
Pro toho hteho
pohana wadu,
Vniehoz
twogi lide
l7)
16)
575
we dne.13)
dielagi w nocy
kdyz gemu to zgewichu,
lidmi flibichu,
zbiezi rytieri
(f)
ti
580
")
") ';
")
")
')
')
a)
0)
'*)
")
'')
ty
")
')
')
musi.
",
')
M. dojeti
M. dojiti.
J/. do t6 meze jeho zemfi.
ff.
.1/. ndspfi.
Tento v. schdzi
//.
.1/.
M.
M.
Cely v. schazi
J/.
kto.
.1/. dojeti.
Schazi u .1/.
M. jest.
rkp. videti.
")
.1/
rkp. / nad fadkou. Misto v. 573577 ma
na nichzto.
nfimuzto
.1/.
nez skrzfi
ctvrt6ho hradu.
hrady jeti; tepruv by pak musil jmieti vzdy p6ci
M.
.1/. u nfihozto.
w 'iocy we dne.
Schazi
rkp.
M.

Wniezt geft bahen welmi mnoho.

Kdy3) by chtiel kniev dogiti,'J)
31S
zdietmi,
y paniemi,
fpannami
Aby kukrah Artufowi geli.1)

A k: dyz by fe tam doptali,
Aby 2) fe vwiezenie dali
585
Pannie Florybelle
159'
krafne,
Tak fkuce miloftiwe:')

Poflal geft nas pannic ktobie,
Ten4) genz nofy nahelmie fobie
Wzlattem
poli Cerwenu 6)
oblozenu,
Aby znas wfecko 7) zdiela
To wfte, coz by koli chtiela
590
Pannu
llec3)
5)
zlattem
wzdy vwiezenie
miela
:
9)
kdyz racis, propuftila.

To wfe gemu flibichu
Aneb,10)
595
A u)
tu fe yhned rozlucichu
l2)
Gedu kkrah Artufowi.

wfickni hotowi
Biechu
Geti
kupanie vwiezerri,
prawiece to poflanie:
13)
Poflal14) geft nas panic ktobie,

Genz nofy nahelmie fobie
Wzlattem poh cerwenu panu,i5)
Zlattem ciftym oblozenu,16)
Bychme byli vwiezeni
kewfemu tomu I7) chtieni.
Panna wece: Ach, mileho
605
Nelze mi widati geho,

zaloftiwie wzdy Ikagicy
truhlie fe wzdy13; magicy,
610
Gfucy wzdy bez wefele.

A wzdy wiece cim deleU19)
Gide fnimi predkralowu,
615
Misto
Poce gie profyti mdlobu,Z0)

Zdaby fnimi pfed krale chtiela.
Kralowa to rada zdiela.
kratochvile.
')
"} H. pannu, zlatem oblozenu.

Mfsto toho v. ma H. tri
vSelikak6
veliku.
//. piosbii.
vice cim dfile zalost jmejiSe
')
')
vzdy
:
i
H. v zelen6m poli cervenu.

// truchle se po nfirn.
")
") ")
")
")
7)
'0) ')
poslal.
H. tv6mu
fkiic:
ti
mci
panimi,
*)
se
v. 581583.
dfitmi,
')
')
.1/.: tehdy mu vsichni slibichu

nimi,
zbfizi
rytier
kra,i ArtuSevi jeli.
M. by.
aby s6 zas6 vratili,
//.
H.
tak fkuce, od nfiho to poselstvie
Schazi u //.
zepovfiduce.
H. nas
lendm.
//. to vse.
Schazi u //.
rkp. pannu cerwenu.
//. neb. ") Schazi u H.
//. tu biechu. ") //. jiti. ') H.
jmfila.
lidmi,
")

600
'0)
319
Sfla fnimi pfedkrale mihe,

Klekfe profyli geho vfyle,1)
zdaby2) ge racil vflyfeti
miioft dati.4)
3) Tandaryafowi
Kral byl 6) hniewiw ztoho :
620
gednoho ziweho
I3) pro
Nechcy mu milofti datiU
Kralowa fe fepannu 7) wrati,
625
I gdu
159b
nafwe pokoge.
Panna fezwa wfecky fwoge,
Vcini bydlo wieznio tiem
3)
A potfech
dnech
wfem,3)
kaza
Aby kazdy domow
630
gel.
11)
A10) pannic fe dobfe miel.

khradu,
Giz pregel pfefpriefep
Vcinil ftiem obrem fwadu,
Tlukl
mu nawratta
13)
ta)
pfed moftem.
wybra ftluftym fochorem
nan fwadu,
zeleznym, Poce
Obr
fe
Tu
645
Boge fe, by wiece gineho

Nebylo tu pohanftwa liteho.
Nalit tu wfecko kfeftianftwo bylo.13)
Ti, gefto
wrobotie byli,
Tohot 20) fu fkrze nieho rbili,
19)
A
640
wze nafwem ori wadu.

Obr gey fochorem porazy,
on gey fwym meCem 15) prorazy.16)
Nahrad bieze,17) zabiw geho,
Gehozto radi vzfechu

Mnoho21) hdi,22) genz tu biechu.
Genz te pohan zabit 23) byl,
To
ten panic wfe vcinil.
Byl fnimi tu doweCera,

gey wodie, kde ktera
650
Vkazugic24)
fbozie,
Ani
kde
klenoti kteri,
")
")
'')
')
')
"')
')
';
')
")
'4)
")
v sile.
')
H.
i.
')
')
H. by velmi.
Schazi u //.
H. pfieti.
H. aby.
H. lam
H. jidechu.
H. jim vSem.
rkp. fepannami.
sochorem
vrata. ") M. obr vySel
M.
pak. ") M. jiz pfijel po r.aspi.
zlosten.
M. ieleznym, pofial
M. potasi. ") M. vbfize.
") H. kopim.
nebylo
Misto v. 641643 ma M
boje se viece jinfiho, aby nekto nemstil jeho
Podobn6
tu pohanstva, naltf bylo mnoho kfesfanstva.
u H. ") M. jenz tu.
M. mu2ie. ") M. ieny.

M. ie ten pohan jiz zabit
10) V rkp. Tyt.
Patrnfi pozdfijSi pfidavek.
H. fka:
")

'4)
635
320
y take ori.
Komonftwo
655
Ty kaza pfeberuc l) nefti

A naworiech 2) domow wefti.
wzem
zytra
ten wefken
Brali
4)
fe
Dali
5)
kkrali Artufowu
Florybelle
Pannie
660
odnich flib,3)
lid
Aby
vpoko
dworu
160
|ru,
fe gie 6) vwiezenie,
to znamenie:
Ten genz nofy krafnu pannu,
Wzlattem 3) poli Cerwenu,9j
Powieduc
7)
Pannic nas ten poilal ktobie.

665
A kdyz
fe to
fta wte dobie,
Ze to wfecko vcinichu,
mlce odtoho,
nerodi gim flowce recy.
Ze gide
675
Panna
wen wpeci,10)
gide
Vcini bydlo wiezniom

I kaza gim pryC
tiem
wfem,
By geli domow, kdez kto byl.

A gegie panic zdraw byl.
Capitola
680
XVII
TAndaryas zabiw druheho wobra gidc

Tu ho kreftian kazdy vzfe12) rad.
whrad,11)
14)
Zabiw gey ztoho vfyle,13)

Dariw ge
opiet wfechny milie,
Pofla 15) ge wfhb fwe pannie,
By fe gie dah vwiezenie.
Yakz fu
nayprw pribrali,
fe
685
')
')
")
je
')
")
')
")
")
")
')
.1/ pryC beriic.

je
')
H. na zajtfie pojem of, vze od nich

M. na vozech.
H
zavdze slibenim.
H. S\\.
Neni
rkp. gtz.
odpuitfinie
H povediice.
H. v zelenC-m.
//. nasleduje: zlatem oblozenu.
H. upfici.
zde Tandariui
vSel v hrad.
M.
zabil druh6ho obra
"; M. vidfil.
.1/.
posla.
M. zbaviv
toho usil6. M Schazi u .1/.
'0)

Pannie zaloft obnowichu.

Ona opiet fnimi fedffi,
S kralowu pfedkralem klekffi,
6/0 profy zapanice fweho,
By odpuftil winu geho.
By kral welmi hniewiw ztoho,
321
Tak
pannie
fe
vwiezenie
dali,
Znamenie giz 1) zwieftowali

Panic, genz nofy wzelenem
Cerwena panu nafobie,
690
poli
Ten gefti nas poflal ktobie.

Panna fkralowu y fwiezni
Gdu predkral y predni,
Pocechu zan vfylowati.
Kral mu milofti nerodi dati.
695
160b
Panna fe dopokoge wrati,

Wieznie wfecky domow nawrati.
Capitola
Ofmnadjla.
XAndaryas opiet zabil

/oo
milie prigeli.5)
Potom gim wffe6; brati kaza
geho
fhbem
/05 1 7j
ge wfechny zawaza,
Ze gidechu vwiezem',2)
Florybelle krafne panie.9)

Ana bezewfeho mefkanie
Gide kkrali 10) profyt fnimi,
7io Zdaby giz byl miloftiwy
A whniewu fwem obmiekcily.11)

Kral mu gefhe milofti nerodi dati
Rka: chcy malo pomefkati!
Pana fe miloftiwie12) wrati,
rozpuftiti chwati.
Kdyzto panic
fhradu fgel,
Yhned gey ohnie zazehl.
Wieznie
A Y
13)
715
gel kliteho pohana
hradu,
vciniti fwadu,
wratta pilnie.
lity pohan wece: diw mie,
fnim
I5)
chtie
14)
720
zbi nazelezna
')
")
ji
')
')
u ')
")
")
')
')
')
')
\\.
H.
M.
zde TandariuS zabil.
M. pak dobyl.
.1/. jej ctnfi
M.
radost
velikii
M. vse.
pfijeli.
Schazi u M.
rkp. w/em
jmfili.
V rkp. nadepsano Cervenfi.

H. nasleduje v.
zvfistovachu
znamenie.
"') //. krale.
Tento v. schazi
//.
tam panic
//. ") //. zalostivfi.
M, vzbi v zelezna.
kdyz. ") Schazi u M.
8)

2)
obra y hradu dobyl 3)

Tretieho, genz byl naylepfi
wte zemi, vpofadce twrdfi.
kreftiane gey radi widieli 4j
Sbornik
Baworowsk6ho
21
322
Kterak ') tluce welmi fylnie!

Co 2) chce kto zde tak pilnie?
Wzdyt s) toho chcy zkufyti
725
A4) geho pychy vkrotiti *)!

fe wodienie obleCe.
A 4) kdyz
Yhned hniewiw 3) kwratom tece,

Kaza otewrieti gev.
A on
730
735
nahrad
zbieh7)
161
kniemu,2)
Wytrhna mec, fwadu poce.

Pohan lity kniemu kroce,
Welmi naii fylnie ') feCiefe,
Ze Tandaryas
pfednim gdiefe,
Az podgednu
ftienu
10)
vtece,
A4} on11) prodluhoft fweho mece

zed fecy.
pro
Nemoziefe12)
Wnohy
geho
Tak
ze
dofahati,15)
boh
gemu
pomoze.
toho litce premoze.

Zabil gey w tom Cafe,
ze
A
745
fam zfecen
welmi
17)
biefe.
Nebyl giz 13) proti niemu.

Kaza hdu tomu wfemu
Pfedfe giti ztoho hradu.
ten biefe ohradu
19)
lako dobre miefto hodne,

Wniemz biechu robotni kreftiane;
ZOj
dielachu bohate dielo,

Coz fe litcy koh libilo.21)
Ti fe wfichni pfederi brachu,
Gemu ceft
chwalu wzdachu,
y
750
ge zbawil roboty te.

On
pak nalcze hdi fwe,
Gefto mu byli pogeli
Tut fu fnim wefeli byli,
Rka: nafwog fem ziwot nic nedbal,23]
;
22)
ze
755
'0)
')
je
")
")
")
")
")
')
4j
')
')
')
')
')
')
.1/. ukratiti.
M. kto tak.
M. co-li.
M. vzdy.
Schazi u M.
M. zerf.
M. pfieliS
M. an vbfih.
M. ihned
nfimu.
"i .1/. nemoie ho.
") M.
s6 odtad.
.1/. popraviv.
.1/. az.
") M. dosiehati.
J/. sam take secen.
") M. neby viec nic.
M. v taku ohradu. 0) M.
nfimz kresfanfi vzdy robotnfi.
M. ze s6 vsecko
cistfc skvfilo,
coi se litci hodnfi zdalo.
M. tu. '') M. fka: ze jsem na svoj
zivot netbal.
M. hnfivy.
") M. obr.
")

740
l6)
l4)
13j
Panic poprawi
fwe wiecy,
wyfiwati,
Poce odtud
Tak
760
fem was wiernie dobywalN
Tepruw
leciti
poce
fe
s fwymi 1) tu wefel byti.

Wtom hradie biefe mnoho domow,
Wniemz hdi 2) mnoho tificow.
Ti wfichni
765
Tu nebyli5)
770
775
flib
natom
wzeh,3)
By fe vwiezenie dali 4)
Sznamenim k Florybelle.
nic
|l
dele,
161b
Sfh knie,6) zbozie nabrali.7)

Zde pak gedine oftali
Tandaryas s fwymi hdmi
Natom hradie, gfuce klidni.2)
Byl f nimi, an 9) fe ran zlecil.
A10) hd fe giz priblizil
Kdworu krale Artufowu,
Ano fe gim diwi fhradu,
Tak bylo gich k tomu mnozftwi")

Nakoniech, nawoziech druzy,
Piefich, dieti, mnoho muzij.12)
Kterak
fe mohl kto naylep mieti,
Mohli ge wfickni fhradu widieti.
13)
Zatiem proti nim fhradu feflachu,14)

Kam by chtieli,15) toho
wztazachu.17)
Prigidechu 13) wfickni milie,
Gdu
Florybelle tam 20) wfyle,
dachu fe gie vwiezenie,
785
19)
ie)
780
to znamenie:
20) prawiece21)
Ten nas2a) panic poflal ktobie,
20)
Wzelenem poli Cerwenu pannu

zlattem krafnie oblozenu,23)
790
Bycho byli vwiezeni,

hbo twemu
Doniewadz24)
chtieni.
'')
")
ji
")
";
")
')
')
4)
')
')
')
nimi.
ti
-1/. nemeSkavSe.
H.
')
')
M. v nichz lida.
vsichni slib na to dali.
M.
.1/.
M.
nie a.
Pisaf napsal dale Z tam ftiozie
nebrali
skrtnul cervenfi.
M. H. jsiic uklidni
M. ai. '0) M.
zde.
tak6,
M.
muzi.
M.
pky
M.
mnozstvie.
M.
Zaticm
ieny
jak.
")
")
Schazi u M. ") .1/. vztazovachu.

proii nim vyslachu. ") .1/. jeli. ") Schazi u M. -
.1/. Tuf jdii.
M.
M. pfijechu je.
pravice
")
.1/. dokudz.
M. ny. ") M. pannu zlatem oblozcnu.
brali.
'') ")

Ze geh yako vwogftie.
21*
324
Capitola deivatynadjla.
PAnna
mile
ge prigela,1)
Bogecy fe geho fkody.

Brala fe4) pfedkrale fkralowu
profec hlaffy zalofhwymi,
Aby wida geho fnaznoft,
800
Racil
dati
>)
Zaloft hroznu wfrdcy wzela,2)

Slyfecy takowe 3) prihody,
795
Snimi,
miloft.
Rkuc: krali!
wiz geho
162'
dobrych hlaffow
fkutkow
dobrych, co gefti
vcinil!
Ac3) geft kdy co zawinil,1*)
Zakon gemu odpuftiti
805
gey prifobie wzdycky
10)
7)
Mnoho kriknu
3)
gemu
gmieti!
KRal wece: gizu)
14)
1S)
12)
ma miloft mu!
Poradtez mi wfickni ktomu,
sio kterak bychme
gey nalezh.
Tehdy wfichni radoft wzeli.
panna
tiem
radoftna byla,
15)
Wfechny wieznie rozpuftila.

Gedineho
oftawichu
Rytiefe, gehoz profychu,
By racil geho hledati,
Chtiec mu welike 16j zbozie
815
dati.
Hledat geho wyprawichu,

ftriebra dofti dachu.
Zlatta,
newieme,
ze
prec
kam
I9)
")
825
13)
kdyz prigel naten

nafep,
Nahrad, kdez geft
wiezel
mnoho leth,
Tut naleze hdi geho;
Wece gim: wieteh Tandaryafe ctneho?
820
Wecechu,
gt gel,
fe
gefti giz podiel.20)

')
')
")
")
")
')
')
'')
")
")
")
')
')
*)
')
')
M.
.\f. pfijala.
M. ila.
M. 2alost velikii
srdce vzala.
M. take.
kralevii.
M. coi jest jiz.
V rkp.
M. kfiklo.
M. aC-li.
.1/.
zadnil. ">) J/. vzdy.
M. jizl
vSickni tiem
M. bychom.
M. velika.
radost veSli.
M. H. Kromfi jednoho.
Schazi u M.
M. na tu. "; Schazi u M. ") M. v6zal. ") Misto v. 823825. u H.:
vece
jim: zdabySte vfid6li ctn6ho TandariaSe, kam se dfi1? vecechu jemu, ze jest prefi odjel
jiz Ctvrty den jest tomu roinul: my nevieme, kam jest zavinul.

Capitola dwadcata.
325
wratil, powiedie
nic newiedie.
pofel
fe
Rka:
Ia o niem
Kdyz to kral Artus vflyfe,

Poce mluwiti netife
830
zly fem fobie vmyfl wzal,
Rka:
milofti dawno 1) nedal !

Pfed dawnym cafem giz mi gt zel!
A Tandaryas giz byl gel
Vpohany whluboke wlafti,
Ze fe gemu
835
840
wiece cti.
Chtie fobie dobyti
Neb geft byl otrpaflkowi flychal,
Kniemuz geft welmi pofpiecha!.
162b
Ten -) gedne ctne kralownie

Vwazal fe wzemi mocnie
I chtiel gi ktomu pogieti,
Negfa hoden gie rozdieti.
Tandaryas kni prigide,
Sfweho ofe dolow sfede,

Gide
845
Tu
850
3)
pfedpanu wfpiechu.
geho vzfechu,
A kdyz panny
dachu priwitanie
Kralowa, pany y .panie.
A kdyz gey ctiechu welice,
pana yhned zalobu poce
Natoho trpaflka zleho
gemu
Rkuc:
bud zel nafyle meho,
zet mi fe wzemi
855
vwazal
priprawiti wzkazal
Rka: ,kohoz mozes mieti,
Genz by tebe branil a chtiel odgieti,
Toho poffli zaj'tra podhrad,
A tat fe fnim chcy biti rad.
Pakh toho nechces zdieti,
mnie
Wiez to, zet tie chcy pogieti!'
Cafi
86')
XXI
TAndaryas gi odtuffi
A fka: oto fe ia rad pokuffi!
A kdyz to pnnny flyfiechu,

Tepruw gey ctiti pocechu,
') Schazi
//.
V rkp .Ten
den ;
M. jeni. ') //.
jide.
3 1'6
Newieduc, co znieho zdieti.

865
Kdyz by zytra podhrad gieti,

Oblecechu gey wodienie.
A on wzem odnich pozehnanie,
Giede dolow podhrad fpiefe,
Tu kdez trpaflek
870
163
gediefe,
Mage dwa lewharty
s febu.
Tak fe vzfefta wtu dobu.

Tu 1) lewharti bezmefkanie
Vcinifta
naii
hnanie.
2)
Geden druheho prebieze,2)

8/5 Inhned na geho kuon feze;
on wzchwatiw4) mec gey pretie,

Ten tu 5) lewhart yhned letie.
Druhy yhned fdruhe ftrany

Nevgide takez rany:
Kdyz
gey
fkace poce rwati.6)
Pretieti gey meCem chwati.7)

Trpaflek toho fe welmi 3) lece
Gizto 9) driewe byl bezpece,
Gimaz fe tu
dala,
l0)
Ana kazdeho nafmrt
fmrt11) ftala.
fami
nafe
hnafta,
pak
Tu
885
Prudke rany fobie dafta,

Az bezmal fkonie nefpadefta;
Tak
prudce vderifta.12)
Tandaryas wdruhem hnani
fe
890
fe
Trpaflka nemal nafmrt rani,13i

Tak ze
mu namiloft da.
Takz mu Tandaryas prikaza,
A
Aby geho wiezniem byl

nazaytrie fe poftawil
Pfed kralowu natom hradie,
fka: Iat budu wte 14) raddie
Zet ziwotu nic nebude.
Tandaryas kdyz w hrad wgide,

chwalu wzdachu,
Panny mu ceft
Potom geho otazachu
y
900
895
Rkuc: proc
gfy geho
ziwil?
s6
proto.
") M. tfpaslka
velmi
Af.
vychvativ.
on jej hned mefiem pfet!a.

") .1/. az s6 jima tu smrt.
rani. '") .1/. u tv6.
velmi
4)
M. pfedbfiie.
trha.
M.
.1/. jimai. -0\ M. v smrt.
skafie,
V. 888 sl. u H. schazejf.
')
M. naft prudk6.
')
Trpaslek
J/.
.1/.
")
M tui
')
M. Tuz. ten.
')
')
Neb cemus geho nezabil?
')

880
327
Nebt nam bude natifk ciniti,

905
Kdyz
tebe nebudem
Tandaryas
wece
pannie
gmieti
:
nizadne pece!
lat tie geho dobfe zbawim
A wrobotut gey poftawim.
Ne mieg
910
wiece
Trpaflek nazaytrie
zaranie
Prigide napoftawenie.
Rozkaza mu Tandaryas
915
163b
a rka :
Ptag fe, kjdez 1) Artus;2) prigeda

Ta, gdi3) k4) Florybellef) pannie,6)
Powiez 7) gie to znamenie,
Rka: ,poflal
mie pannic ktobie,

Cerwenu pannu wzelenem poli,
Tobie wfe ktwe woli,
925
Aby fe trfpaflkem nazywal.'

Ten to fplnil, coz mu rozkazal.2)
A kdyz g^ho giz prigechu.
Smiech gim mnozy gmiegiechu
Panicy krale Artuffowie.9)

on brzy oprnu gim fo'0)
Rka:
A fe
wy mie zablazna
wfwem
mate
vdatenftwi znate:
Protoz ktoz chce byti dobrym,

na Orz fkopim fwym!
Zeniz fam fenn whromadu!
Pakli ginu kteru chce fwadu,
Wfelio mu ia powolim rad,
Wfediz
930
Zdat mne necha

935
potom fnad!
To mnozy kdy vflyfechu,

A 11j tak12) wfickni kfobie
-wecechu
Neniet dietie Tandaryus!

Byt nebyl tak vdatny muz,
Nacem by gey fem kdy poflal?
Takz tento fpokogem oftal.
940
Tut Ta daryafs
piet
dni prebyw
164
V rkp. kdyz. *) M. kra1 ArtuS. ') V rkp. kdys. ) .1/. ku. ') Schazi
V puvodni skladbfi cesk6 l.ylo ovSem na mistfi tom rozdfileni versu takov6
jako u J/., kde se rymuji Tandaryus: Artus, pannie: znamenie ') .1/. a povfiz
Misto tohoto verse ma H.
tu az do mne prebyval
Ten to splne rozkazanie, pfijev
to, coz pfikazano: aby se tfpaslkem byti nazval
// Artuse.
povedfil znamenie
H. brzo jim opfe se.

u
Schazi
") H. takto.
')
//
')
")
'.)
u .1/. ')
')

920
328
A wewfi rozkoffi
fe ta
Biefe
byw,1)
nadala,
panna
by fnim wzdy zoftala.

An wzem odnich odpuftienie,
I gel odnich 2) bezmefkanie
ze
945
Ualeko hlubie
Tak flyfe
ze
panny,
odgedne
wte robotie
byla
(by)
v pohany.
3)
Mnoho fet panen miela vpoftawic

Aby gmiela nakazdy den,
950
Ze byl pohan feCeny
955
tyrran ten
Nakazde gitro wzel gednu,
kteruz fobie fpatril retedlnu.4)
Byl vdatny, fylny welmi,
Odial te kralownie zemi.
A
960
A)
ponocy
Popufti,7)
fe
mnoho
az geliz
")
trndil
rano
bylo gemu bohem 6) dano,

Ze prigede pod geden hrad.
Tento sfede 9) fkonie rad.
965
Gide nahoru nafienie,

Ano niktoz nikdiez nenie.
on vzfew ftoly prikryte,

Gedenim y pitr.n fyte,
970
Opatriw fe prawie wfady,

Vmyw ruce, fe zafadi.
Naftuol helm poftawil
predfe.
Giefti a11) piti poce prudce,
Neb biefe dawno nic11) negedl,
10)
14)
Protoz tak biefe 12 welmi medl.13)

toho hradu
Kralowna
975
Sepannami fla na
Kdyz rok
miela15)
')
')
Tak jest
tomu
chtfiI pohan
Cerny, aby m&\ na
")
')
*)
panen.
ze vSech
')
")
'')
spatfil sobfi
')
kteriii
\.
164b
kaidy jitro
946
rkp.
947 presmyknuty.
M.
M.
M. jakito.
M. ssedl tu.
M. bludem.
po puSti.
M. bieSe tak. ") M. mdel. ") Ai.
M. postavi.
Schazi u M.
kralevna.
M. kdez rok miev.Va.
jednu,
'*)
')
')
H.
dubrawu,
fpohanem
V. 940941.
zde TandaryuS prebyv, pct dni ve vsie rozkoSi byv.
M.
Misto velmi pokazen6; raisto v. 946953 ma

M. dale dalez.
dalei dalez u pohany, jakz slyS6Se o jedn6 panie, ze by byla v t6 robotfi
mnoho
M. odtud
set jinych panen v pofitfi.

Tandaryas wzdy fe tam ptal,

Az fe iako bludem pribral,
Ze geden den mnoho bludil
329
Pod gedniem krafnym ftane.

Prigev ') wze yhned gednu,2)
Gme gdu nahrad pogednu.3)
980
Tuz
pfibiehfi
gedna
Napred 5)
Wratiwfi
a geho
fe
pannie
4)
vzfewfi,6)
powiedie,
Ze panic krafny nahradie:

985
Tak7) mi fe welmi zda,

Ze wef ken 3) fwiet kraffieho nema!
Fanna wece: ach, by ten byl,
16)
Genz by 13) nas ia) mnohe roboty zbawil,

Genz nafwem helmu 9) nofy
Pannu
cerwenu wzelenem poh!
990
Ta
fy l0)
tent geft!
1Z)
nynie powiediela!
Coz
Panna ta bezftudu11) wfeho
Bieze, chtiecy
widieti geho.
A kdyz koli na fien kroci,
Pannic yhned pannu zoci,
Wzchopi
Panna
Tuz
A1
gemu
wzhoru nelenie.
da witanie.
gey wfechny obgirnachu,
Chwalu gemu wzdawagice

A prielifnie l4) geho ctiece.
Tu gey pocechu fwlaciti.15)
Gedenim y16) pitim gey ctiti.
Potom kralowa
zalowa
u)
1005
fe
gey tak milie witachu
1000
na toho pohana,
Co geft kdy miela nafyle.
Panic
tak wece milie:
Vfag v boh, zet tie toho zbawi
1010
I3j
gi
gemu
zalofti poprawi 19)!

byh fnim tak 20) wefeli,
coz kde klenotow mieli,
Ty gemu wfecky21) chtieli dati,
165
twe
Tuz
V rkp.
") M.
")
tu jemu
vSe.
')
")
")
')
')
'4)
")
nim.
')
')
1'riged.
")
') je
')
V
')
Af. po jinii.
M.
M. on pfijev vze jednu pannu.
,1/.
fkuc: tak.
M. veS.
predbfihSi.
M. sezfevsi.
rkp. naped.
M. jenz na helmfi pannu. '0) M. nebt!. ") M. Panna beze studu. ") M.
") .1/. svlaceti

M. az.
M.
chtiec.
.1/. pfevelmi.
Schazi u M.
M. zef to vSe stavim.
.1/. popravim. ") M. Tuz pak byly
kralevna.

995
tak powiedie
tot gittie wiedie,
fem to wfe opatrila,
gi panna
Rkuc:
Neb
330
i
1015
By godine racil brati.

Ta kralowa ') krafna biefe,
Trpaflkowu zemicy2) gmiegiefe.

Tu gemu wfecko priprawowali 3)
1020
Coz gedine fam y oni chtieli.4)

Wte 5) zemi, kdezto byla,
Tu
panny gmiela
gedine
Pripuzenim odpohana.
A kdyz by zgitra za rana,6)
Panic wzhoru nelenie wftana7)
1025
A dofti
biefe
naniem
pa,s)
Panny mu ') prinefschu odienie

Bezewfeho pomefkanic.3)
gede.
maly cas,
Az vflyfcchu trubicy t5) hlas.

Panna gernu yhned wece:
Bud hotow, mily panice!
Nebot fe ten giz knam blizi,
Proniehozto nafe frdce17) flzy.

Panic wzem odnich odpuftienie,13)
potkanie.
Vcini fpohanem
Poce geho 20) profyti,
By geho racil vflyfeti
1035
ftanu
l6)
Tu poftachu
19)
1040
Prowfech panen
panie cell;!
Necht kralowa21) fpokogem gt!
A zbawiz
te roboty,
gi
1045
Chcyt toho zafluziti.

Po han wece:
nechcy
toho vcinitil
165h
A
1050
on wiece poce profyti.

Pohan poce nan kriceti
ti
')
')
")
")
'5)
")
')
;
a
')
*)
')
')
V rkp. zemicy
M. zemi.
M. kralevna.
M. jim viecko pfipravili.
.1/.
M.
M. coi jedinfi samy chtfily.
rana.
kdyz jitro bylo
tej.
Tento v. schazi u M. H.
M. vsta nelenfi.
Schazi u M. '0) .1/. pocechu
") M. osedlavSe of. ") M. on.
vselikak.
V rkp.
jej oblafieti. ") M.
H. dodava: nebo ten pohan obycej jmejiSe,

M. od trubenie.
paftachu.
stanu jezdiSe, tehdy na trubiCky trubiese. '') M. pro nfihoz mfi oko.
kdyzkoli
nim hned
.1/.
kazni ho poce.
") J/. vzem jich pozehnanie. "i .1/.
M.
kralevna.
")
') 4)

Ihned fnimi
lt)
priwedechu.
iakz koh na Of wfede,
k
13)
Of ofedlawfe
14)
1030
A A
10)
Pocechut gey obgimati

wfehkterak 11) welmi ctiti.
kdyz gey koli oblecechu.
331
A ktomu fkafedie hledieti

Rka
toho vciniti!'
nechcyt
pronie vdielati?
Ty nayprw chces gie braniti,
Braniz! chcyt gi famu pogieti.1)
Hnafta nafe bezmefkanie,
Chceffli femnu
1055
hnanie
dobre prihledanie,
Ze to vcinifta ruCe,
Zetrefta kopie dokotuce.
Biefe
1060
Tuz dolow fofow fkocifta,

Mece nafe wytrzefta,2)
fe welmi biti.
PoCefta
Az Tandaryas poce
1065
Az
giz wftan
panny
4)
mezy
u.
panny wgide.
pocechu wolati
Rkuc: ktereho
nam
opykati?
Nafieli cti ci rytiefe
1070
Tohoto
wte flechetne*) mierze?
Cajntola
XXII
Kdyz Tandaryas
10/5
6) panenfky hlas vflyfe,

Nafwu zmilitkn rozpomenuw fe:7)
Nebo ty mie nebo ia tie zabiti!
hybiet mufys tolik zafe giti,
lakozt3) fem ia fel predtebu!

Tuz mu odplati Tandaryas 9) wtu dobu.10)
Poce gey fiecy nawfc ftrany,
Tuz
1080
gey powrze bezobrany.

Pohan poce profyti,
By ho racil vflyfeti.11)
'0)
M. pohan pofie se zlobiti, nechtl toho uciniti.

poruSeny;
') VerSe 10461055
A on viece pofie prositi, fka: ale ucin to pro me. Pohan vece (s) hnfivy: ponfi ty
cheS jie braniti, braniz jie chcit (samu) ji pojieti, a tfi na hrusce obfisiti
Tak se
nan pohan rozliti. ') M. vytrhaSta. ') M. pro mnohu. ') Schazi u M.
sfi.
') M. toho u ilechetnfi. ') Schazi u .1/. 7) M. na svii milii rozpomanu
') .1/ jako. Misto v. 10741075 m& M.: kfifie nafi, fka: hybfiti, bran se! musis tolik
//. dojiti zas6. ') Schazi u M.
rkp. jest poradek versii 1075, 1074. M
davd ze jej na to miesto pfihna, tuz mu s& na milost da. Misto v. 1078 sl. ml H.
an jej
zeji

giti
Pfedpohanem zafe kftanu

Proweliku 3) nef krownu ra;
Takz daleko pfednim gide,
povrhl beze
//.
vSi obrany;
bez
mala jej na smrt rani.
") V.
1080
sl. scha-
332
Panmc we ce: chces to zdieti,

Coz koh ia budu chtieti,
Tehdy tie ziwa oftawi.
1085
On wece:
iat prifahagi,
koluviek,
wfe chcy vciniti wdiek!
mi kazes
Ze coz
To
166
1)
Panic mu popfe Ihoty

zbaw
rka:2)
1090
1095
Zwieda pannu Florybellu,

Poddayz 5) fe gie vwiezenie
A powiez gi to znamenie
Rka: ,pollal ir.ie panic ktobic,
Cerwenu pannu wzelene poli,
Aby zemne vcinila, coz racis koli,
lec mie ziwis, lec zahubis,
Aneb ir.i co koli gineho vcinis.'6j
Ten pohan wfe rozkazanie *)
gide vwiezenie,
Wfechno gi znamenie wylici
A zaloft gi wfrdcy obnowi.9)
fplni,
1105
Kdyz vflyfe
ofwe
*)
milem,
wzdy kufyli pochylen,

naniem wfeho ztazawfi,
Dobre bydlo gemu vciniwfi,
ze
Tuz
1110
zwiezenie
geho
A Tandaryas
wypufti.
tu by vpocty,10)
dni fepanami,11)
A oni newieduc, co ciniec znieho fami
Pannic wfim wefelim.12)
Byw ofm
Kralowa
nazwala gey fwym13)
Nadicgic
fe,
")
')
4)
"j
M.
")
')
dva verSe u .1/. any nevfidi, co samy paSic (jeho) vSim veselim.
M.
M. an pak jiz.
M. bral.
kfesfanstvie.
')
sledni
')
je
ovSem zada povi\ u //.

tento v.:
vylicix>se
M. A zde Tandarius ve cti.
pannfi.
pannu
M poddaj.
M.
M. 6n.
poli zelenfim; coi kazes koli, to ze mne
rkp.
napsano nad fadkou.
R^m
znamenie.
H. tut se obnovi zalost
V rkp. fepi'/*ami ofm dni. ") Po-
u
v
IS)
I4)
Cervenu
anebo ziviS
Schazl
//.
mfi zahubiS
milym,
")
leC
fka.
7j
1098-1101
')
Y
v.
vse ucim'i,
')
Misto
.1/. tot!,
odpufhenie wzal,
gede zafe dokfeftianftwie,'6)
on pak
. . .
by gi poial.
')
1115
')

1100
te3) roboty
pannu
A fam bud robotny gegi,

To vcin,4) cozt kolwiek diegi
A ged ke dworu Artufowu !
"j
Sch&zi
333
hledie dobro druzftwie,

Ze 1) prigiede kgedne fece.
Geda pfefni nefta konce.2)
Tu 3) mu 4) fe Or prowali
Wzdy
1120
1125
166b
A5) fobie gednu nohu zlomi,

Nemoze naniem dalc gedti.
Sedie, newieda fobie co zdieti,6)
Az vflyfe hlas panenfky

Kficiec welmi 7) wehky,
1130
cim
dele
tiem
Takz prigide
zel, pomfti toho!
geftht
on wece:
nam
Ty gfy nakoni
ia
Tento fkoci fkonie
wece:
l3)
Rka:
1140
az kniemn,
10)
Wece 7adaryas gemu :

Vcin prowfechny n) panny y12) panie,
Odpuft winu teto panieU
Cimz geho wiece profiefe,
Tiem gi on wiece tepiefe
nerowno,
pies!
fpies
tot po twe woli!

15)
nikoli,
On wece: wfez.14) zet
Ac bohda, nebudes mieti
Teto panny wiec wtwem16) getti!
Takz toho yhned vfeda,
geft vcinila pana

17)
'Tezt
powie
panna
J/.
zleho,
nemiloftiwie?
zes gi bil tak
tobie,
gi
zdawna19) fluzil
ziwot
proni trudil,
A20) fwog
A ona21) zemne mie22; fwog klam
Otec gegie pral mi gie fam,
Geft kralowa vrozenie 23)
Zet fem
1155
geho:
poCe tazati
Cot
1150
namiloft da.
on fe gemu
13)
1145
")
'4)
i.
")
")
9)
'0)
')
')
')
*)
")
i.
')
')
M. jeda pfes (ni) na konci mosta, tu mu s6 zld pfihoda sta.

M. jemu.
M. ssede, nevfida, co (sobfi) zdieti.
Schazi u M.
M.
velmi.
.1/. mrskase
J/. tak s& pfivede.
Schazi u M.
M.
vSe.
M.
u
M.
Schazi u M.
pro
Schazi
M.
jmam.
")
'')
by. '*) .1/. v sv6m.
Schazi u H. ") M. On vece: Wz panna povie.
') M. ana. ") M. mfila. ") M.
urozenie.
M.
") .1/. od davna.
.1/. ze.
')

1135
blizegi.
Kniemu geden bliz klufagi,

Pannu zawlaffy drziefe
A biCem gi"i welmi tepiefe.9)
334
kralowic teto zemie.

nefl fem l gi fobie fam,
Tot fem gi vcinil pro ge,;ie klam.1)
ia
167'
Capito Trimicdcytma.
1160
TAndaryas tak wece:

Mozet to byti lechce;
Chcyt tomu, aby kuon 2) dal
A s) pannu donefl, kde fy4) gi wzal.
Panna mu fe hrdla chwati
1165
Rkuc:
nerodizsj
mne gemu
dati
Ruce radiegi tnie zabi!6)
Tot ia twe milofli prawi.7)

Takz take 3) da gev wfe znamenie
da gemu
panna
mile
witanie.
Panna geho milie otaza,

1155
Kde gemu kuon nohu zlama

A kdezto w ktere pracy byl,
Aby gie to powiediel.12)

Tuz gey13) tri dni ctila
A pak gey zwieze-me puftila.
Tadaryas panu nefa
Kotcy, kdyz wygcde M) zleffa,
Vzre gey15) cdno knieze,
I6j
1180
miefe.
Gez byl wneflechetne
Ten miegiefe lida branneho
Sedefat
priprawncho.
nefuce
Spatriw toho
kfwym fluham wece:
zenu!
Ia wezmu onomu
gi
1185
Wfichni
l3)
17)
Pannu,
wecechu
gemu:
ji
')
")
")
'0)
')
')
')
')
')
")
') ')
ji
')
sl
zene,
Misto v. 1158
md M.: unesl jsem
sobc
bil nynie,
jezto jsem
cinil pro jeji klam.
M. kdezs
M mi of.
Schazi u M.
M. nerod'.
ScMzi u
Af. zabf mne.
Vers ten schazi u H.
H. krasn6 panne.
H. kdyz pfijide v6zeii ku pannfi. l') H. ucini vie.
H. panna ztaza jeho mile, kter6 jest mfiI tu usil6, kdez jemu
") V. 1173 1177
k6n nohu zlomil, jenzto v kter6 praci byl. "j H jej velmi. ") M. vyjide.
M. jediice.
J/. ve vsie nectn6.
.1/. onano
M. vsickni tak.
to jsem
")

1170
I pofla gey vwezenie

k Fftorybelie pannie krafne.9)
A kdyz prigide kupannie ctne,10)
Powiedie gi wfecko11) rozkazanie,
//
335
1190
gey driew mufyfs
Snad
zabiti,
Nezlit 1) da ktomu priftupm.2)

On wece: ktoz mi nepomoz,
Brzot3) zabit byti moz.
Nechcyt beznie wz dycky4) byti!
1195
167b
Tak netaze geho dogiti,

Az wece: day mi tu zenu!
Tandaryas wece gemu:
Panna kniezecie R) gt! A on wece:
Cozt geft, tot wzdy chcy mieti! rece.6)
1200
Tandaryas poce profyti,

Zdaby kterak mohl vziti
Prowfech ceft pane, panij
')
A wzdy zafluhowani,3)
Zdaby gemu newzal gie.
Knieze gemu odpowiedie:
Budefh mi gie braniti,
Mufyt twog ziwot platitiU
wece: Necht zato ziwot dam,
Tandaryas
A10) wzdy gie chcy braniti fam!
konie, Swadu poce
Sfadiw pannu
1210
'
2)
Natoho zleho kniezete.11)

Poce gey bezobrany
fecy,
1220
Az Tandaryafe
ranie,15)
Azl6) prednimi
gide
ranil.
branil,
kftranie.17)
Geliz podnim Or zabichu,

Wfak naniem zyfku nemiechu,
An
odtud wyffiwage,
Hrozne gim rany dawage.
Tak
1225
llf)
Bylby gey az dofmrti

Ten geho lid fylnie
fe
1215
ze by nebylo pomocy,
14)
Tak
tu panu
chtiechu wzieti
fni odnieho pryc odgieti.13)
Nemoze19) wiece 20) braniti gie,

Nebo biefe daleko odnie.
Poce nanie
21)
welmi wolati,
Zdaby gie racili
Z2)
nechati.
')
')
4)
')
")
")
'o)
")
")
")
")
")
')
ji
')
')
.1/. pfijiti.
.1/. nikakz.
Schazi
.1/. brzotfi.
M. neit on.
kratce,
Af.
H. coi je! v2dyt
chci na
M. ve pfisluhopani.
.1/.: ssadiv pannu
ofe
H. on. '0) Schazi u H.
V. 1210 sl.
sv6ho, poCe svadu na kniezete
M. na smrt.
zleho. ") M. bez brani.
M.
Af. rani.
M. an.
M. v strany.
") M. ale lid silnfi ho.
Af. naft. ") .1/. racil.
J/. nem6ziese. 0; Schazi u M.
ujeti.
u H.
vdni.
') ')

tt)
1205
336
1230
on
gemu
1)
Ginak2)
tak wece fam
gie nenecham,
Nez s) ac mi fe das fam iieti!

mi vmrieti,
Tandaryafs4) wece: geftli
168'
Chcy to wfecko vciniti,

Gedine
1235
1240
5)
kaz gi prowoditi
Kotcy gegiemu wedle ctnofti!3)

To fe fta kgeho iibofti.
To gemu ctnie naplnichu,
Ale zlie gemu zaplatichu.
Wzemfe gey nefechu dowieze,
Wniez fkaredftwa mnoho biefe.7)
Kaza gey tak muciti hladem,
Gedine ktoz mu co da kradem.2j
Ta
wieze
Zwiediewfi
prykryta.
to kniezecie feftra,
nebiefe
9)
Ze taky rytier vwiezi,
Ihned kfwemu bratru biezi,

Ano gey lekar wazafe,
Toho
dobfe znamenafe.
Potom wnocy kwiezi bieze,
10)
Toho ryticre wytieze,

1250
Wede gey wfwog pokog,

panie gedne fweg. n)
Tu gey welmi poCe ctiti
zgewi
A
1255
fama gey poCe leciti;

Tez cinila iakozto lekarz,
Aby nic nebylo nazmaf.12)
Ale gegi Bratr mniel,13)
Ze by Tandaryas14) dawno vmrel.
Capitola dwadcata
PAk
1260
////.
15)
kral Artufs wraddie fediel,

By Tandaryafe kde 16) zwiediel,
Rka: bychom gey wzemi mieh,
')
")
')
")
")
'')
")
')
')
')
')
')
')
M.
M.
')
an.
M. fka: jinak.
.1/. leC.
Schdzi u M.
M. jedno.
M. nebieSe meze.
otci vedle jejie ctnosti.
V. 1240 sl.
M. od
hadov, jeStfir6v
M. zvfidfi.
M. to vie.
zab; kaza jej hladem muciti tak.
V. 1254
zjevi sv6 jednfi pannfi.
") V. 1250 sl. M. poje jej sv6j pokoj tajnfi
I66!c,
sl. u .)/.: jakz od I6kafe vidfila, bratra
t6z cinila, ai jej tak zl6cila pravfi, ie m51
M. zde.
M. to mnfil.
M. ie jiz tento.
jako dfieve zdravie.
Af.
Tandariaie by rad.
')

1245
337
Ceft bychoni proii l) obdrzeli.

Pani gemu 2) radili,
Aby poflowe
wfady geh
miloft
Tandaryus,
mat4)
kral
Tak prikazal 5)
Artufs.
3)
Rkuc:
1265
Aby
geh vpohany,
hledagice
6)
kfeftiany,
mezy
prawiec,1) ze chcy || dwor mieti

Wroce, zdaby mohl zwiedieti,
ze ma odemne giz miloft.
Wiem, budeh 3) gedine proft,
A1)
1270
Ze fe wzdy take
168b
7)
wyprawi.
9)
Takz
1275
fe pofcl y tu ftawi,
Kdezto Tandaryas byl,
A ty nowiny wyprawil.
A panna to vflyfewfi,
K Tandaryafowi prifedfi,
nowiny powiedie.
Tandaryas zwiedfe,
Ze giz miloft odkrale ma.
I wece kniezna poctiwa,10)
Radhby chtiel kniemu geti11)
gemu
Wte
1280
Cas
12)
A ktomu dworu wfecko
mieti,
Co kterych I3) wiecy

koliwiek?
pannic wece: To by mi bylo wdiek.14)
Kto15) by mie tam wyprawil,
Rad bych geho robotny byl.
gt
1285
To
zadafe
1B)
19)
16)
17)
panna namyfli gmiegiefe,

Zda by gi Tandaryas
poial, toho
Biefe prenaramnie
krafna,
welmi fnazna,
Kgeho potfebie
Tak
mu
1)
20)
1290
Wyprawim
Aby
1295
wece:
Slib mi wieru fwu,
tie fewfi
priprawu,
mi fe wratil zafe.
Tandaryas to flibi wfe.

Panna poce geho tazati,
21)
Cim by chtiel dek znamenati?

Tandaryas
wece: Budte prikrytie
J/. jemu
ie
")
")
")
")
")
")
")
.1/.
')
')
posli.
')
M.
ja
to.
')
i.
'0)
')
')
')
"}
Sbornik
M. vicce
ma.
M. budelit!.
M. ie
chci tfi dvory jmieti.
M, opfit vece jemu knfi2na.
M.
tomu.
M. povfiz, rad-li by chtfil jeti.
M.
t6m dvor6m
M. col
vSechno.
t6. M) J/. tof by mi vdfik.
M. pfeM. byl, ktoz.
.1/. mnieSe.
.1/. tak.
Schazi u M.
nasilnfi.
M.
H. vfici. ") //. on.
Schazi u M.
.1/. praviec
iifikaza.
")

Ty
Baworow*k6ho.
22
338
cerne
nabielem
1300
Y s)
cerna
To
dielo.
Tietiwy
1305
1)
luciftie.
Kniezna Akfamit priprawi,

Biela luciftie poftawi 2)
prielis bohatie
wfe wryzyem zlattie
a
byh
Lluciftie
die lany,
169
wfe pofazeny
Drahym kamenim welice.
Ta
pana
gmiegiefe
ftryce,
Gemuz wehce4) wieriefe.

Ponieho pofle fpiefe,8)
1310
Tak
e)
gemu
zgewi
prihodu,7)
coz geft miela wkteru dobu,2)

ze wygemfi ') gey zlecila
A wzdy pred Bratrem
W
1320
ten cas doleffa gednoho
Kdyby chtiel, aby bylo hotowo.11,)

To ftryc mihe flibi zdieti
Stryc gegie ten doma byl,

Or
odienie priprawil.
pofla dotoho hage,
1325
12)
I odienie rytierfke priprawiti.

Zatiem ten cas kdyz prigide,
ze Bratr gegie kedworu gede,
Kdez Tandaryas biefe cekage.

Prowozen byl taynie fhradu,13)
poddubrawu.14)
pobra wfechnu15) priprawu
gede pryc ceftu ginu,
Az
zcefty wywinu
A kniezete fe toho minu,16)
pogede
Sam
fe
1330
Genzto
kniezny bratr gel.
Az nagednu dubrawu wygel,
1S)
17)
1335
)'
'}
')
')
')
')
Cerna.
")
")
")
")
")
'*)
')
5)
')
.1/ biely, na nfim lucistfi zstavi.

M.
Schazi
Af.
.1/. tak2.
M. pro nfiho poslala bieSe.
.1/. vie pfihody;
ff. vi
M. v kter6 doby; H. kterii dobu.
pfihodu.
M. vynfivsi; //. vynfimSi.
M. zadati.
Af. a. ff..^
") M. kdyz by mu tfeba bylo jeho. ") Misto v. 1320
odfinie rytiefsk6ho, co2 bieSe potfebie jeho. ") j\f_
kdyz by chtfil ke dvoru jeti,
hrada.
AJ.
odenie na ten of vseda.
M. pobrav vsecku.
V. 1332 sL
M. vjel.
.1/. nezli t6.
schazeji u .1/.
nasilne.

1315
tagila.
Stryc gie podiekowa mihe,

Ze pron gmiela to vfyle.
Poce geho kniezna profyti,10)
By racil gemu Or poflati
339
Tu nadgide
Ana fedita
dwa
1)
pannice,
ftudnice.2)
A ta kedworu gediefta,3)
A kdyz toho vzfefta,4)
Ze tak fpracy fe nefiefe,
1340
Geden kdruhemu mluwiefe

Rkuc: wiz, kterakf') tento pracuge!
Mily!
s febu
gey
pogmeme,
Wezmuc gemu
odienie vwuoz,
Wfelikt dobry 6) byti moz.
Tak 7) to yhned vcinichu
1345
nadto
3)
profychu,
geho
Aby gich towaris
byl.
Tandaryas 9) to vcinil.
Tuz mu odienie pobrachu,
Or geho wefti kazachu,
1350
Prowaza10) gemu pogcichu,

Wchudobie gey welmi gmiechu.
Tak gediechu11) fpolu milie,
Az prigide
1355
cas te chwile,
Ze fe wtom mieftie
Tu kdez
ftawichu,
fwu kratochwil
I3)
Nemohu gme
gmiegiechu.12)
hofpody gmieti,
14)
Az
fe gim vda nadgiti

Mlynec prewelmi15) hubeny,
Oniemz nedbal nizadny16) giny.
1360
Tu
A
oni hofpodu gmiegiechu,17)

lakz mozechu, tak ciniechu.13)
kdyz na zaytrie by19) rano,
Odienie mu wficko pridano.20)
1365
22)
2I) iakz
fe
koli priprawichu,
Tak wfickni fpolu gidechu
Na to pole, kdez fu klali.23)
Tu welicy flupi
ftali,24)
Nanichzto kralna fien biefe.

A tu kralowa ftogiefe,
Snizto biechu
panie,25)
y
1370
M.
") M.
nie biechu
pospolu
krasnfi
7)
")
jechu.
10)
")
M.
")
")
M. stachu.
Schazi
a.
")
")
")
")
'0)
8)
vydano.
")
nikto.
")
J/.
')
') ')
nadjede.
M. tohoto
") M.
2')
.1/.
')
J/. ana sniedata sediece.

M. ta tak6 dvoru jela.
vidfila.
.1/. fka: viz, kak.
M. vzdy dobry.
M. takz.
na to.
M. tento rad.
.1/. prusa.
M. mn&hu, takz jedechu
") M.
.1/. nadjeti.
velmi.
J/.
Schazi u .1/.
jmfichu.
M. jmfichu.
J/. mu vSe
M. Cinichu.
.1/. by za zajtfie.
')
*) )

169b
Af.
kdezto
klachu.
panie.
22*
340
hledagice
Florybella
nato
1)
2)
tu nebiefe.
Kdyz Tandaryas
1375
klanie.
gediefe
Podfien, fpatri gey kralowa,

Sobie namyfh to fchowa,
Ihned pomyfli nanieho
Rkuc: neniet kniemu4) podobnieyfieho,

Ac on to nenie fam!3)
Takz tandaryas gede tam
1380
kdez krah ftah
Sam,4)
horeti
6)
y kniezata,
odzlatta,
6)
Ch|tiece
An fwog helm dawno podwazal,
Chtie, aby zadny geho7) nepoznal,
Mage luciftie znamenie.
1385
Takz
170a
y4) vcini prwnie hnanic
S tiem, kteryz gey
wieziefe.
3)
Tandaryas geho znafe,9)

Knieze geho nepoznal.
fnim whromadu hnal,
Kdyz
Da mu Tandaryas ranu,
ze Knieze letie na ftranu.
Takz by naylepfi wtom dni,
1400
yzadny.
nehna
nazaytrie,
opiet knieze fpatri,
miel dofti
;
Tandaryas
bi gey, az
4)
wiec
by11) Turneg
1S)
Ze fnim
A kdyz
13)
1395
Mufychut gey domow nefti.

Hrozne hrdinftwo vkaza.14)
fe
wztaza 15)
kniezaty naii
Rka: odkawad 16) ten mlady Rytier
kral
Ziwota fweho
geft witiez?
Capito pictmiedcytnia.
KRalowa
1405
fe nahrad wrati,
Kfftorybelle giti chwati,

Powiedie gie to widienie,
Na Tandaryase domnienie.
Ale fftorybella giz fmutna
biefre,
'')
')
')
';
")
')
')
')
')
')
')
l)
M. shlfidajice.
nfimu, aC on nenie sftm.
M. Florybelly.
M.
u M.
M. kdei klali krali.
M. chtiec shofeti vSichni.
.1/.
ho nikto.
tiem,
M.
nfihoito.
M. dobfe znSSe. "}
.1/. okaza. ')
kdyz. ") .1/. byl. ") M. tento.
M. ai pravfi.
,]/. odkud.
taza.
Schazi
cht6, by

10)
1390
j/.
j/.
341
nic neflyfiefe
Ze o Tandaryafowi
aniz koho magic,1)

O niz
Naniemz by
wzeptagic,
kde by byl.
Kak by fe gmiel
Protoz gi fmutek obchodil,
a
fe
(!)
1410
Genz tu nechtiela byti,

Zdahby
gey mohla widieti.
Tak wece: to celie wiedie,
2)
1415
nebyl wte giezdie

zakratochwil gmiegiefe,
wtuhach wzdy nakniehach ctiefe.
']
170b
By
fe
opiet
fwymi
Towariffi miloftnymi
Domow gel, to fnimi fmluwil,
Kdy by ten Cas opiet byl,4)
Genz by opiet kedworu geli,
na tez
6)
1425
Ze
A kdyz Tadaryas
5)
1420
to
3)
Ze gefti
luce fgeh.
tak fe mihe rozgidechu.7)

3)
Tadaryas gede tamo,

Tu kdez geft
geho cekano.
Tuz gey taynie nahrad wedu,
Or kgegiemu
ftrycy dowedu.
Kniezna gey milie witafe,10)
Snaznie gemu
dobfe howiefe.11)
y
9)
1430
kdyz bratra prinefechu,12)

Widieli, ze gey fotwa ziwa oftawichu.13)
Kniezna kaza kad ciniti,
A
1435
A kdyz
Tak
fe on tu
gey panna16)
pariefe,
mrfkafe,
1445
6)
l9)
Steblem gey tepuc yako lagicy,17)

pro Bratra fe fnim hniewagicy,13)
Rkuc: cemus tak nemiloftiw
byl,
Zes mi Bratra meho tak welmi zbil?
20)
1440
15)
14)
Tandaryafe pariti,
Chtiecy
Wniz naklade dofh korenie
kaza mu wfiefti donie.
V. 14081410 u H.: ale Florybella bieSe smutna, ze nic nevfidieSe o nfim
//. zdaby.
Schazi
H.
Af. kdyi by jiz ten Cas byl.
H.
Schdzi u M.
.1/.
H. t6.
M.
mile s6 rozjedechu.
M. v to
miesto, kde.
M. H.k jejie.
M. vidieie.
M. sna/nc jemu hovieSe.
V. 1435 u //.: an nasilnfi huben velmi.

M. chtiec.
"} H. pfinesii
'1
M.
M.
M. ona.
M. st6blem, jako jemu lajic.
kdyito sfi on.
M. nelitostiv. '*) M. zes bratra zbil, ai ledva ziv.
hnfivajic.
...
")
")
")
")
')
')
'*)
")
")
i ')
")
ji.
')
')
')
')
ani
>)

To fobie wfickni fhbichu
H42
Tak
gemu
ona lagiefe,
Tandaias fe tomu fmiegiefe.1)

A to mnohokrat ciniefe,
Tak fnim kratochwil gmiegiefe.
A kdyz
1450
geho
opiet otaza
rozkaza
a on
Oznameni,
Sobie nabielern waffenkleytie

coz ktereho prikrytie
Tak
1455
Arabfkym
zlattem
Nadeku
tetiwie
a nawaffengleytie.2)
A a) kdyz by opiet kedworu
lj
getie,
Knieze, kdyz by prifwem zdrawi,

Opiet kedworu fe priprawi.5)
A kniezna, iakz dobfe vcinila,0)
1460
Tez
3)
Tandaryaffe
wyprawila.
Takz 7) taynie gey fhradu fwedu

A wles gcmu orz dowedu,H)
A on9) wzem s febu wfi priprawu,
I gede natuz dubrawu.
Tu naleze fwe 3) towariffe,
1465
nimz
opiet pritowarifff fe,iu)
A Yakz dricwe fpolu
byli,
Tez takez vcinili.11)

3) kdyz ktomu dworu prigeli,
Hofpody gine negmieli
Nez mlynec, genz driewe mieli;12)
Wten I3) fe opiet vwazali.
1470
A wkteryz den dwor opiet byl,

Tandaryafe I4) wyprawil
1475
Zhofpody a15) fwog helm podwazal,

Aby geho nizadny nepoznal.
Gel s fwyma towarifoma
Pod tu fien, kdezto kralowa
1480
')
ff.
V. 14521457 u H. sobfi Cervena lufiistS
pfikrytie na tom delano bohatfi IuciSt6 vSechny
na deku
na klenotfi.
Schazi u M.
J\f.
tfitivy
')
arabskym
tak coi kter6ho
fafrnoSe,
zlatem
u .1/.
gmiela,
dfilany,
sl. schazi
1446
')
a
V.
na bielfim
16)
Zokence geho widiela.
Takz naii oci wzdy
9)
")
")
'')
"j
")
">)
')
0)
7;
M. jakz dfieve byla.

M takez.
M. pfivedu.
M. vypravi.
tu dobu sii cinili.

M. an.
M.
nima opet pfivinu s6.
M t&i
Tak v rkp. jest Cisti
M. nei mlynec,
nfimz dfieve stali.
M. v ten2
//.
u
na
ofii.
s6.
Schazi
M.
taki
vidy
jej
Tandaryas
jeti.
") ')

171
Naniem dielano bohatie,

luciftie wfecka rubinie
343
2)
le)
I
ktoz fe proti niemu wypari,1)
kazdeho dolow frazy,
An
Tlace
6)
3)
(by) naylepffi.
Tak16) ze ten den
A kdyz turney bude nazaytrie,4)
hnanie,
wokol vcini
Wyged
6)
1485
wfe bezbranie.
podfe
171b
gey, az mie
Ze gey ledwa zaduffi
Rozbieze
pufti.
ten den dwor fkona,
fe
A kdyz
dofti,
I0)
Ztlaci
9)
wfe zbier ona.
fe
VI
Capitola divadcata
KRalowa
ze
Florybelle
zazle,
nebylal
fnami
Genz by byla opatrila

Rytiefe wfim podobeftwim,11)
Wffim obycegem
fnazenftwim,12)
na niehoz
ia
Adi Tandaryas
nenie,
mam
domnienie.
tiem welmi fmuti,

Panna
tu nerodila byti.
Ze fnimi
Tak wece: budulit boh da13) ziwa,
Wzdyt bych to
opatrila,
Zdaby 15) opiet kedworu pngel.
13j
fe
14)
1505
1510
Tak
fe
fwymi
By
fe
Tandaryas opiet lli) rozgel

towarifi
fmluwil,17)
ktozby
Ze
koli ziw byl,13)
I6)
l6)
16)
fe
fgeli
nate19) luce opiet
opiet kedworu fpolu geli.
giede, kdez ho cekachu,
A20) on
Taynie gey opiet nahrad 21) pogechu.
1515
M.
priwezechu to knieze,
Genz w Turnegi ztlacen biefe.
Lekaf poce knieze22) leciti
Zatiem
M. on.
')
";
i.
")
")
")
'0)
')
")
')
M.
'')
')
cinie.
7) )
vyrazi.
M.
")
")
objev.
.1/. den bude.

M. v zajtfi.
M.
to
M. tlaci.
J/. jmejise.
M. duSi; H.
zaduSie.
H. podobn6ho. ") H.
Schazi
TandariaSovi tv6mu mil6mu.
u H.
H. toho.
H. a2by.
M.
Schazi u M.
svymi tovafiSi
'; M. takz jeho na
smluviv. '*) M. kolivfik byl ziv.
M. na t6i. ") M.
hrad. ") //. jej.
')

Rkuc:
1500
gide
poCe gi mieti
fy
1495
1490
3)
7)
A kdyz toho vhleda knieze,

Genz vnieho biefe wieze,
344
A l)
1520
poCe fteblem
panna
biti
Tandaryafe, rkucy gemu:

Cemus mi bil 2\ bratra, cemu,
Ze gfy nan tak nemiloftiwy
s)
I \ ktomu naii tak hniewiwy?

A nedbagicy,4) by ziw nebyl,5)
1525
Aby
Tak
fni Tandaryas
172
wolnie byl,
gey fobie mila raiela,

Radaby fnim byla prebywala.6)
Capitola dwadcata fedma.
Kemnie
A byti
1535
zafe wratiti
fe
vmem
wiezeni,
donidz libo memu chtieni?

Tandaryas to knieznie 9) fhbi,
Kniezna wece: cozt
fe hbi?
Ktere znamenie chces mieti,
To wfechno rac powiedieti.
Widiew, ze geft
pogeho woh,
Kaza nacerwenem poli
dielati biela luciftie,
lo)
1540
To wfecko dielano pfeciftie
11)
fe
Zwodnych perel yakzto

tietiwy Arabfke zlatto.
mluwi,
cas odchodi.
Rec
1545
kdyz fe ten cas pfihodi,

treti dwor byti,
ze gmiegiefe
Knieze netaze
1550
J/.
fe
zhogiti,
1Z)
Gede kedworu, vmyfly13) mage,
Rka, ze fem byl cafto flychage,
Ano po neftiefti ftieftie bywa
zbil.
")
')
")
")
")
M.
')
')
')
*)
Schazi u
')
')
M. nemilostiv; v. 1522 schdzf u M.
M. netbajic.
M. nebyl ziv.
Mfsto v. 15241526 md M. aby
nim volngji
ff,
H. jej opfit.
H. tu poCe knfizny.
byla, tak jej mfila sobfi mila.
SchSzf
M. H. ") M. netahl.
M. v mysli.
Schazi u H.
ji.

1530
kdyz poce tfeti dwuor byti,

Poce Tandaryas kniezny 7) profyti,
Aby gey 3) puftila
A iakz dfiewe wyprawila.
Panna wece: chces flibiti,
345
A poftieftie neftiefti.t1)
Tandaryas gide 2) dohage,
Wfede naof, wfecko mage,
1555
gide
1 3)
Tak
2)
k Towarifom
fwym.
welmi mil gnn,

Ze geho cely den ten4) || cekali.
Tak fakz kedworu geli,R)
biefe
172b
A kdyz
1560
fu tam prigeli,
Ihned fu 2) wte mlynec geli,6)
Tu kdez fu wniem dfewe ftali
A kdyz fu natom poh tahli.7)

A 3) Kralowa, kdyz kdworu gela,
1565
Fftorybellu s febu pogela,2)

A 3) wodiecy gi wzdy podpazi
Rkuc: pozdayz, azt geho wzdy vkazi.
Tandaryas fe ftowanffi3) wyprawi
A helm fwog nafe wftawi,10)
9)
A kdyz podtu
fien
prigeda,12)
14)
Kralowa gey yhned fpatri,13)

Florybelle gey oznamiwfi
Rkuc:
15)
patriz natoho
Rytiefe,
te miefe?
Gefth podoben
A iakz gey vzre, tak wni frdce
gey,
zkwieh prudce.
poce lati
pozna
Kralowa
gi
1575
Rkuc: hanbat geft plakati!

Tak fta cely den, zaloft magic,
Sta wzdycky nan wzhledagic,
mu vda ozrieti,
Az
ze
gi
16)
fe
1580
moze
widieti.
Radofti newidiel,17) co paffe,

A3) kdez koho koli potkafe,
1585
To wffe pfefhlawu metafe,

Az fedwiema koftatku hnaffe,
Tak ze wfechny porad ftriedi,
")
.1/. nevfida.
')
')
'*) '2)
7)
')
')
") ")
"}
'0)
')
')
4)
')
V. 1551 sl. u M. ze po it6sti b^va neStfisti, tak6 po neStfisti Stfisti. U .1/.

Schazi u M.
H. pak nasleduje v.
.1/. jede.
kdyi knieie pryC ujede.
.1/. 2c jeho tu den.

Misto v. 1558 ma M. kdez sii spolu srokovali. Tu jej mile
M. vjeli.
M.
dvoru brachu.
pfivitachu, tak se spolu
vzdy na to pole
M, jmfila.
J/.
odtud su na to pole vstali.
fkuc jiej, azf jeho
vstali; H.
pokazi!
tovafisi, helm sv6j vstavi.
M. jcde.
J/. pfijede.
.1/.
M. tak ze.
.1/. toho.
.1/. v\d&.
M. Floribelle to povfidfi. -'")

Podwaza gey kfieni geda.11)

1570
M40
Coz naylepfich tu koli by.

A 1) kdyz wgide 2) w turneg
Sta nafwu zmilltku patfe,
1590
Az
nazaytrie,
fam febe zapomenu.')
Tu4) mu dachu negednu5) ranu,

An yakozto peri ftogi 6)
A wzdy tam wokence hledi.
173
Tu
7) pak geho towariffie

Zwolachu naii fkuc: poni fe!
1595
Tuz
tepruw kfmyflu nawratr')

I l) poce take rany dawati,
Ze pfednim wfickni biehachu,
knieze
gey vblato hned
1C)
prewelmi
u)
bachu.
nawrze,
powrze,
I2)
gemu
Tlaci13) gey bezmilofti,

Ze wniem zetre mnoho kofti.14)
Tandaryas kdyz pryc gcdiefe,
Panna wzdy poniem hlediefe;
1605
Kdyz
geho
widicti,
nenioze
Poce zaloft hroznu gmieti,

Ze tak zaloftiwie Ikafe,
ze giz krew zuft
znoffa fkakafe.
kralowa gi wzdy kogi,16)
napokoy prowodi.
fe tepruw kfmyflu wrati
1615
tuhami
16)
1S)
wece: giz mufym wiec

Tuha az domeho koncenie
Zet meho mileho nenie
Ikati!
Az
Tuz
gi
1610
Giz nafwietie, to mt fe zdi,17)

Aneb niekde twrdie wiezy,
Odkawadz nemoz wygiti.1*)
vdalo byti
By mu
fe
1620
Natom dwore, tot prawi,

Wtomt gemu dobfe vfiigi,
Wzdyt by mi nedal tak ftati,
Zet by mi fe dal19)
znati.
Ale Tandaryas fe zgewiti nefmiel,

Neb geft vwiezeni wiezel.
')
4)
H, nedal.
'')
")
')
7) ')
')
nad radkou.
"j
cerven6
")
//
")
')
')
M. tuz.
M. vyjde.
Schazi
M.
M. zapomanu.
.\f. ai.
M. tu.
mnohu.
.1/. an jako jiny pen sedi.
M.
.1/. az mu s6. ") M. v blato hned uvrze. ") M.
M. velmi.
H. se zda.
//. krotise.
Schazi u //.
M. mnoh6 kosti
s^
1625
') '0)

fe geho
fe
Tak
Az
Tuz
1600
fe
3)
j/_
vrdti.
tlaci
')
rkp.
317
A kdyz
1)
kdomowi giede,
Stowariffi fe rozgide,2)
Diekowaw gim zewfie ctnofti.
Prigew wles tu fe rozhofti ;
1630
Ten
173b
|j
yhned pryc pogechu
Of-
A gey yhned nahrad prowodichu.

A kdyz knieze pnncfechu,
Mnoho panen to zwiediechu 3)
Kniezna geho ztlaCena zwiedie,
Sama podle nieho fede
1635
I poce geho pykati,

lako by chtiela plakati.4)
Pak poce Tandaryafowi
Rkuc:
1640
mufym
5)
hrozyti
tebe nabiti!
fe
fe gemu pariti,
fylnie mluwiti e)
Rkuc: cemus bil bratra meho malo?3)
A3) tak fe to 3) dluhy Cas dalo.
kaza
1 3)
gemu
Capitola divadcata
1645
1650
VIII
ARtus pak kral kaza nawognu wolati

Powfem fwietu
y kazati
Wkreftianech y vpohanech,7)
Co kde kralow y kniezat wfech,
By fe geden den febrali
A 3) predkralem Artufem ftali.
A kdyz fe whromadu byli fgeli,9)
Tu
Zdahby kto wiediel11) Tandaryafe,

Aby12) gey priwedl predkrale
;
1655
I0)
gim wobec powiedieli

Slowem odkrale Artufe,
Daril13) by gey nevmalc.

Ktere by koh byl poftawy,14)
Chce mu gednu zemi dati,
Aby byl wni korunowan,
")
.1/.
leC
bude
M.
knieze
V.
v.
by.
1637
1646
sl.
si.:
//.
.1/.
M. ie
nebo pan.
')
M.
SchSzi u H.
4)
")
*)
.1/. zda vie kto.
schazi.
biti.
')
//.
")
ten
VerS
v pohanstvfi.
")
kfestanstvfi
bud pan.15)
H. tu jej poCe st6blem
byli sjeli.
M. to
M.
kter6-li
by
byl
podstaty.
")
s&
leC
')
rozjede.
H. jemu.
po vsem sv6tfi rozhlasiti

kciyzto
dafil.
M.
knieze,
',
')
u H.
kdyzto.
lec bud
'')
schazeji
//.
')
')
1660

348
Tak
1665
fe rano
rozgidechu.1)
Stryc mu poce zazle mieti

Rka: zes geho nechal vmrieti! ;
Wiz, kterak by pron fbozie miel,2)
By gemu3) byl toho nezdiel!
174
Tak
ze gev toho by zel,

Mnie, by byl dawno *) vmfel.
Capitola Dwadcata dewata.
STryc
Y
1670
fezwa
geho
wyprofy geho
5)
prately
zadar maly6)
Rka: Tandaryas wtwe dwore

Ziw gfa vme
Twa
feftra
lakz
3)
fchowan,
7)
raddie.
gt gey ziwila,
mohucy tak gey ctila.

Knieze fe proto rozhti,
Chtiefe gey10) proto zabiti.
Stryc mu poce welmi lati
Rka:
1680
zda ty fe nechces
By ty gemu co vcinil,
Kral by tebe neziwil12)
I fewfim nafim narodem.
To wdobru woli
bati?
11)
vwedem
A krale Artufe
fe fchowati,
Radimt mne wtom pofluchati.
Knieze ftryce vpoflucha
1685
A tak
fwu
gemu
I3)
miloft da.
14)
Tandaryas kdyz prigide,

Knieze mu vpokoru
gide,
A tak fe fpolu yhned fmirifta.15)
Artufowi krali fe oba brafta,16Knieze pogem ftrice
febu,
A tandaryafe wtu dobu
Poruciw fwe feftfe mile.
s
')
J/.
')
")
M. hradfi
zl6 voli.
J\f.
prosi
v m6.
On
to sta jedn6.
")
nezabil; H. tebe
na iivotu nic neucinichu,
chovaj sc
M. tak s6 nim ihned smiefie.
krale.
")
")
")
'*)
')
jemu
to
pfijedechu.
by on jiz davno.
zjevil koli. by toho nenesl
slibi mile. Stryc mu povfidfi t6 chvile.

M. je.
H. zda se nechceS
.1/ jak.
nezivil.
ved'
") V. 1682 sl. u H.: kdyi mu
krale, jemu diechu.
M. jemu
pokoru.
M. tak se
H.
krali Artusovi se Wre.
jemu
kdy2 dom6v
M.
*)
coz by
v.
fe
rozjedechu; u M. tuislcduje
M. mu.
")
rozno
viz, jak6 by byl zbozie mfil.

M. nasleduji v.
ho.
J/.
oto fta te17) chwihe,
')
')
Tak
4)
1690
")

1675
9)
rkp.
349
ze pfedkrale
1695
prigidechu l)
wefken flib zwiediechu.
naniem
2)
Kral Artus
wece
: s)
nenie,
gmak
Nezli
1700
4) wfeckerno flibenie
To chcy milie naplniti.
Oni wecechu: kdy tomu byti
Cas, genz by to widiel
rad,
174b
byl pfiweden wtwog hrad?

kral6) wece: Bud wectwrti leta!7)
ze
5)
prikaza wfemu fwietu,2)

By krali, kniezata, pani
Sedcerami fe kniemu brali:
Ze kral Artus wty doby ")
mieti wehke hody.
Chce
10)
1705
A2) kdyz
vflyfe11) Florybella,
radoftna welmi byla;
Ale wfak
miela13) donienie
Pro geho niektere zawazanie,
Tiem
A kdyz
I5)
14)
gt
Ze by gie nechtiel
pogieti.
vda
Wyprawi Rytiefe ctneho

Tandaryafe bohatie,
Ze horiefe wefkeren wzlattie.
Stu knieznu kdyzto pak gedu
kdyz tu bliz giz prigedu
K krale Artuffowu dworu,
Prikaza kral wfemu zboru,
1715
fe
prigiti 13)
Kniezeti dodomu fweho,
1720
Aby hrady,
miefta
wftah
A Tandaryase priwitali
17)
chwalu wzdah.19)
A13) gemu ceft
Natifickrat gey obgimal 20)
y
1725
Kral21) Artus. iakz gey fam22) zoci,

Skonie fweho dolow fkoci,
Sqhdzi
u .1/.
M.
die.
oftatiU
4)
3)
M. pfijedechu.
')
Poce gey milie priwitati 23)

Rka: tobiet geft fenu wiec24)
Tandaryafs diekowafe
')
')
1730
.1/.
jedno; //. nez.
")
"j
")
'")
J/
")
")
")
")
")
")
')
'0)
')
H. ie by.
H.
Schazi
pfikaza po vSem svfitc.
M. lfi.
M.
M. jest.
.1/. ArtuS na to hodf.
.1/. cht6.
M. kdyz to zvfidfi.
//.
H. ale vSak majic.
v
H. jeho
//. nemohl.
nfiktenSm vfizenie.
~
v.
est
u
schAzi.
Schazi
u
M.
chvalu
jemu
M.
pfijeti.
Cely
vzdaly. 10) Misto toho v. u M.
kdyiito sii jej vitali, tisickrat jsi jej objali
H. ") //. vitati.
Schazi
H. vidy.
krai.
") H.
") ') ')

1710
12)
350
Tife, neb vwiezeni 1) ftafe.

Kralowi to powiediechu,
1735
-)
13)
A
kknieznie 13J tak mnoho dobrych gidechu,
Aby
flibu puftila.
gey
Ona nikakz nerodila
Rkuc:
iat3) fem gey fobie13) ziwi la!

Chcyt tomu, abych gcy fobie miela.
4)
175
5)
1740
Geliz bratr kaza gey propultiti

A coz kaze, natom gmieti dofti
zwiezenie.
zwiery, zflibu
kdyz vzre, ze giz nenie

Zawazan wniektere wiecy,
Tuz
welmi wefel byti,

fnim koli byli,
Nikdy fu geho newidieli,
fnim
1745
fe
tepruw vbezpeci.
Kral gey poce welmi ctiti
6)
Ze kdo
7)
1750
fnim kral Artufs wodil,
fe
Tuz
Kteruzby koliwiek3) fobie zwolil,

Aby ta wiec geho byla.
mniela,10)
poial, an wfe mine
kfwe
znich
Florybelle
fe
Tuz tepruw
wefela
11)
gi
By
pak tu
I3)
Negedna
9)
1755
priwine.
byla,
ze kfobie wiery nezbyla.12)

13)
coz fe pak ftalo wty doby,

kral Artus vcini 14) hody.15)
TakI6) wda onu kralownu,
Genzto onomu
pohanu
17)
1760
Byla dluhy cas wrobotie,
knfiznfi, aby.
fka:
zachotie,
.1/. jd.
4)
//:
gmieti
')
M.
geho
.1/.
uciniti,
M. kto su.
rkp. miela. ")
vSak on to m6z
sam
protoz chci, abych

a
1739
')
A nechtiegicy
V.
vfizeni.
')
M.
nfm byla.
proto zes
')
1765
t& sobfi
zvoliti,
"')
')
'0)
")
*)
')
ty
jej zivila. Tuz jej teprv propustila.

H.
vsem.
.1/ kterii by koli.
M.
M. Floribelle s
nejedna.
pfivine.
.1/. ze viery jeho neztratila;
sobfi viery od nfiho neztratila.
H. ze
Schazi u .1/. ') ,l/. uciniv; za timto v. M. dodava: ve cti ostal pfi St6drosti,
mile danv vSecky hosti.
Za timto v. //. dodava: sv6j slib kniezeti naplnil, kteryz
byl pro TandariaSe
tu jej kralem ucinil, jemu v zemi korunu dav. A jeho
zaslibil;
sestru dal jednomu panici, jenzto chtfil pojieti Floribcllu, by
mohl mieti,
jezto by
zan jiti chtfila; ale ona toho v mysli nemfila.
H. take 'V) H Cern6mu.
")
ji
")
'")

By fe kdy tak wefele gmiel.

coz pak wten Cas potom zdiel,
kaza Tanec vciniti,
Wffem
pannam wtanec giti.
351
Genz
Tandaryas
zdas
1)
Gmiel proni niekdy zly kwas,

Tuz pak onomu krali dal,
1770
Gehoz wten cas korunowal,

Vniehozto 2) Tandaryas wiezal.
Opiet tomu giftemu dal,
Gemuz Tandaryas odial
A proni
1775
wehku pracy gmiel,3)

Pannu tu1) weduc zawrkoCe,
A4) tu gemu dal kuprawe manzelce.5)
A tomu mieftieninu kazal,
Vniehoz Tandaryas lezal
175b
Nayprw,6) kdyzto byl zfecen

wgeho domu bezpecen,7)
A
1780
geho
giezdna
vcinil,
zwolil
Miefto neb dwa hrady 3) fezbozim,9)
Aby tam wladl iakozto fwym.10)
Giz11) pak dafil wfechny gine,
1785
Az
fobie,
kde
y trpaflka
chce,
nemine,
Ze tomu
ze
trpaflkowi da gednu zemicy,

wni prebywafe s fwimi.12)
Tak
natom
fwietie
pfebywage
Tandaryas
s fwu milu dofti Rage
A fni fe kochage
a mage
1790
nafwietie nic nezadage,

Mage fni doftt radofti
zewfeho
frdce y zmilofti.
') H. u nfihol
') //. jelizto sam TandariaS.

') Tento v. u H. schazi
Schazi u //. ) Za timto v. nasleduje u H. : a tu, jeni ji cht6l tfpaslek pojieti.
tu dal jednomu kniezeti.
') H. najprv6. ') //. u nfihozto byl vsech ran zl6fien.
") H. aneb hrad. ) //. se vSim zbozim.
H. aby vladl, jakzkoli sam chce jim.
") //. tuz.
Misto poslednich dvou v. \i H. ze jemu tfpaslkyni da
manzelstvie,
tomu obdari jej Stfidfe. Misto v. 17881793. u M. kratce: Tuz TandariuS pfebyva,
svu zmilitku sfi kochaje
ni dosti raje. Ostatni Cast basr.fi maji pak M.
maje
H. (celkem shodnfi spolu) zcela jinou. H.: tuz se spolu vesele jmfijichu
vic znlo
neb sta dosti zalosti jmfila, donfivadz su
nejmfijichu
sebii nebyla. Ale ta vSecka zalost
obrati se jima v radost, neb to m6i ka2dy vfidfiti dobfe, ktoz se md
milosli sniti.
zet! velmi lehce milosti
Takz kazd6mu byva, ktoi se
odbude.
nabude, ale t^cef
obchodf
milosti, mozf dobfe vfidfiti, zef jest velika nemoc
starost, ale kdyz SCestic
tomu pfijde, jednakt! jej ta 2alost mine;
sebii prebyvati,
budeta po t6 2alosti mile
se v jednom
t6le milovati.
paniem
slul pannam
Protoi chovaj se vfirnfi toho,
mnoho snazn6, at! pfijde odplata mila tobfi
budeta spolu trwat'*
tv6mu srdci jedina.
v ctnosti, bojice se boif milosti. Amen.
k
ji
t>
")
'*)
4)

Aby
1795
Dayz gim, boze, z fwe milofti,

Aby dofahh nebefke radofti,
Tu kdez zbozni prebywagi,
Genz bezfmutku
1800
fe kochagi!
Bohdayz, bychme fe tam wfickni fhledah
A panu bohu fe doftali,
Tento mrfky fwiet opuftili
A panu bohu Ceil a chwalu wzdawali.
Amen. Tak
ftan etc.
tak gejl konec

a

fe
krah Arluffoici
Tandaryaffowi.
176
Tuto
pocina o Getrichowi
fe
MNozy
ten obyCeg
Berunfke.
magi,
Wzdy fe nanowiny ptagi,

Take narozhcne wiecy,
Nafkutky y nafeci,
5
Co

wkterych zemiech
fe
dalo
co fe fmutku y diwow ftaio.
Neb mudry flyfe mudfegi bude

A tudy truchle chwile zbude;
Ale blazen nic nedba nato,
10
Cafto mni mied, ano zlatto.

Slufie kazdu fec flyfeti,
Zlu puftiti a dobre fe drzeti.
driewe fe diwow ftalo mnoho,
Genz
15
Ani
fe
fe
giz neftane
fnad
ftane
toho,
wiece.
I tak fme flychah prawjece,

Slys clowiek mlady, ftary wfehky
ze geft byl v Berunie ginoch taky
Ten fobie gmeno Getrich miel,
20
Swym dworem wtom mieftie fediel.

Diwnie byl frdce muzfkeho,
Owfem obyCege ctneho.
Taku waffen mieh geho hrdmy:
Nikdaz naymenfi hodiny
25
Nizamefkachu nizadny cas,

Kdez fu kohwiek 1) zwiedieli ktery kwas,
Tu wzdy na to peci mieli
A Getricha wzdy chwalih,
'
30
'
Ogeho fkutciech prawili,

Nechtiece, by kto byl gmy
176h
Br. kolwiek.
Sbornik Baworowsk6ho
23
354
Mimo nieho rytierfkymi ciny,

Giz mimo Getricha Berunfkeho,
Toho reka wyborneho.
Tehdy Witek wilantow powiedie:
35
Iat mu rownie newiedie,

Gefto by tak weliku wiec cinil,
Nizadneho wnicemz newinil.
kazdeho geft toho diw.
Kto byl tak bezhanby ziw,
lako nas Berunfky kniez?
1
40
Kto chce koh, ten to wiez,

Genz tak hrozne cinil diwy.
wiedie, ze gt y geden ziwy
Nefmiel nato pomyfliti,
45
Coz gt on fmiel vciniti.

Tehdy Hylbrant tak powiedie:
Co chwalite, iat newiedie!

Tot
50
ia prawim inezy wami,

Piedimuzikowe gfu mi znami,
Gefto bydle vprazdne hofc ;
Negeden dogde fnimi wehkeho hore.
A kto
55
chce gich dogiti,

Diwy welike budet widieti.
Mufyt mnoho prace mieti,
Nez gich bude mocy dogiti.
Ten cafto zhory wytieka,
60
Zabil gefti negednoho reka.

Piedimuzikowe to gfu tacy,
Vcinie negednomu reku pracy.
Stiemi fe geft reky riedko bil
Neb ktere nanich cti dobyl.
By nadnimi malo fwitiezyl,
Tepruw bych ia tov wieril,
A toho podftupiti
65
70
fmiel,
177*
Tepruw bych gey zareka gmiel.

Dokud fe fnim nefmie fniti,
Dotud geho zahrdinu nechcy mieti.
Tak mluwiechu mezy febu,
Az Getrich prigiede
wtu
Capitola
II
GEtrich
wece
dobu.
Hilbrantc, miftre
Co pak mieni diwneho fmiech
mog'
twog?
355
Tu fec, cos nynie powiediel,

To bych rad zagifte zwiediei.
75
Proc fy mi neprawil toho ?

Wfaks byl v mne cafow mnoho.
PoCe
knieze
Pofluchayz;
trefktati fweho:
wece, flowa meho!
Kto
80
chce mudrym muzem fluti,

Nechayz reci pfedfe pluti,
Az zwie, kterak konec geft!
Tak bude mieti chwalu y Ccft.
Blazen gt, ktoz prazdnu fec mluwi,
Ano geho ktomu yzadny netrudi.

Wfak mas geftie dofti cafu,
85

90
Prigdes wzdy kezlemu kwaffu

Wiem gednoho muze maleho,
Ten geft cmil diwow welmi mnoho

Mnohy gt fnim doffel tuhy,
Geft gedno tri piedi dluhy.
Tomu mnoho prihod znamo
Wzemi, wlefiech,
whorach tamo.
Tot
95
ia gifhe prawim wam,

Wtom ge witiezftwi dobfe znam,
Ze on negednomu reku naluce
'
nohy a ruce.
Cafto vfekl
Ktoz geft pfigel natu luku,
177''
Kazdemu vtiali nohu a ruku,

Lewu nohu a ruku prawu ;
100
Dofahl gemu ziweho rohu.

Gefto trikrat wietfi byl, nez on geft,
Tomu odial chwalu y Ceft.
Lauryna gmenugi toho muze,
Diwoke gemu zemie fluzie,
A piedimuzikowe gmenowani
105
Wfickni fu mu wfluzbu poddani,

I takto ti hde mali,
Gefto fu wdiwokem f kali ;
Obr
fe
geho
kazdi bogi.
Tu kdez tyrelfke
110
1)
giedle2)
ftogi,
Vcini! gednu krafnu zahradn,

Chtie wni gmieti fkazdym fwadu.
A kudyz zed gmiela giti,

Tu obwlekl hedbabnu niti.
V rkp.
tnrelfke.
') V rkp. gifdlo
Br. giecilie.
23
356
Naten vmyfl to vcinil,

U5 Zdaby fe kto vbezpecil,
Chtie tam wgiti, tu nit zruffil,

Ihned by ge0 okufyl.
lakz by brzo pomftil toho,
Vcinil by mu fmutku 1) mnoho.

Kto by nit pfetrhna wgel wtu luku,
Vtial by mu nohu y ruku,
120
Bezdieky, bezgeho wole,

ktoz by koli wtrhl wto pole.
Kdyz hylbrant fwu rec dokona,
Getrich hniewy iako wftona,
Wece: geft on tak chwalen kral,
125
|ti,
Lec bud bliz, lec podal,

Mufym kte2) zahradie gedti,
By mi bylo ffkodu wzieti!
Mufym tu ruozi ohleda
By mi bylo natom ziwot dati!
Wece: mamli ktereho towanfe,
178a
fwe riffe,
Sweho druha
Gefto by tam femnu gel
A take3) wtu zahradu wgelr
Tehdy wece Witek wilantow:
Ia fem ftebu geti hotow
135
Kte ruozi, mily pane mogl

Chcy byti Towarifs twog.
iakz ia wtu zahradu fkocim,
Wzdyt tam fwym mecem potocim.
Pyfnie wtu zahradu wkroci,
Wfechno korenie fwym orem fblati,
ftlaci mu tu zahradu,
Nechayzt prigdu whroznu fwadu.
145
4)
140
Capitola tretic.
TAm gidechu
ty hrdiny,
Br. stradu.
Br.
tie.
')
rkp. puv. fkutku, pozdeji cervene opraveno.
- /rsJs-f}/
Chtiece zwiedieti ty nowiny.

Geden byl Berunfky kniez,
Druhy byl Witek, to wiez.
A kdyz ta vdatna reky
')
')
150
';

130
Br. tako.
357
Zdobre wole, ne bezdieky,

Prigiedefta 1) podgednu horu.
Podle naykraffieho boru,2)
Ten biefe ffrok mil fnad pieti,
155
Tu fe
Kdyz
gima
vda geti.
ty hrdiny zwihlafne
Prigedu vpotazy krafne,

Tu vzrechu s) tu zahradu,
160
Wniez gim gmieti hroznu fwadu,4)

Wniez biechu taka wrata
Odkamenie y odzlatta,
Ryzym zlattem fpoiowana,
lakoz prawa toho pana.
Tu pak lawryn
165
hrdofti
z fwe
Obwa zal kofenie dofti

Odkamenie y odzlatta,
Gemuz nebyla prieplata
178'
;

Odtak draheho kamenie

170
Nedoftawat mi fe praweniel
kto by to wfecko powiediel,
Co by tu byl pychy widiel,
Zapomenul by wfie zalofti,
Wida fe wte welike radofti,
Co wte zahradie biefe.
175
Tak fylnie korenie woniefe,

Tak fe fylnie ruoze ftkwiela,
Proniz fu oni pracy miela.
Capitola ctwrta.
TEhdy Getrich Berunfky powiedie

Witku!
180
Ac fe
kde gfme, iat newiedie,
fe giz
tu ftawil,
Oniemz nam geft hilbrant

lat fe welmi bogini toho,
Zet budem
185
')
Br. prigedesta.
mieti
prace
prawil.
mnoho.
Korenie fwieti prawu mocy

Tez wedne iakozto wnocy.
Widie, ze te zahrady wratny hagi,
Gehoz wfickni zareka magi.
') V rkp. zboru.
"; Br.
wzfechu.
4) Br.
stradu.
358
190
Tehdy witek Wilantow powiedie:

Ac by gie Cert ftriehl, toho newiedieU
Wece ten tak wyborny rek:
Gedno
195
ac by gie ftriehl zmek!
Nechayzt mam weliku pracy,

lat mu te pychy wzdy vkracy,
Gefto mnoho natu zahradu wylozil,
Tu fwu pychu pnelifs vm nozil.
Budet gmieti femnu zly kwas!
Sedme f ofowl gizt gt cas.
Tu
200
ta clowieky
vdatna
Sfedu fkoni, w zemiech platna.

Mnoho pychy vcinichu,
Swe konie wruozi puftichu.
Puftifta wzahradu fwe orze
A proto dogidefta horze.

205
A kdyz
w tu zahradu
da taku woni kofenie
wftupichu
mnoho 1) vcinifta pychu,
Wfeckno korenie potlacifta,
Wruozi loze vcinifta.
zfebe
to predrahe kamenie,
Giz ta roze obwazana,
I
210
lakoz prawo toho pana,

Pufti s febe take fwietlofti,
Ze tu kazdy fwu zalofti
215
Zapomniel, coz geft kdy miel,

Kdyz fe wte zahradie widiel.2)
Tu biefe fwietlo bezfwiece.
Neb iakoz fme flychah prawiece,
Ze ten pych wefken zkazychu
A to kofenie tu zrufichu.
220
I gmiegiechu
wefele
cele.
A yhned nemefkawfe
delc,
pyfnie wto korenie,

Wtom nemagic zadreho mefkanie,
Kdyz hedbabnu nit zlomifta,
Proniz oba wpracy biefta.
Sedefta
225
Pro tak malu nit hedbabnu

Gmiegiefta
V rkp.
A miicho.
2) Br.
pracy welmi nefnadnu.

uiediei.
179
359
Capiiola
TVt
230
prihna muzicek geden,

Welmi fwu myfli nezbeden,
Gemuzto gmie Lawryn biefe,
Drahe kopie wruku 1) nofiefe,
'
179b
wfechno fe odzlatta ftkwiefe,

Tak pfeclraze vdielano biefe.
235
Naniemz tak drahy prapofec,

lako by gey zmyflil tworec,
Tak pfekrafnie
240
tfepetafe,
wefken fe odzlatta zdafe.

Naniemz dwa chrty fobu ftranu,
lako byfta wleffe poproftianu
Tekla pogedne zwieri,
Tak

pritom rytieri
lakozto mnohokrat bywa
A ftafta tu iakozto ziwa.
ftafta
Cafntola fcjla.
Plaw pobocych
245
geho
Tak draheho nikdy

Wefken
250
Orik,
Dobfe yako frna wehk.

Naniemz byl tak drahy kopier.
Ze y geden kral ani rytier
fe
newidal.
odzlatta ftkwiel,
draheho kamenie mocy

lako wedne fwietlo y wnocy.
Vzda, gez nakoni leziefe,
Tat zryzieho zlatta

255
biefe,
lakoz gi lawryn drzal wruce,

Tu kdez naleze reky naluce.
Capitola fedma.
SEdlo
biefe
wfe flonowe,
fpoiowano nowe.
Prielifnie tak drahy luk biefe,
Zlattem
Az
1
V rkp. wtuku.
fe
powfem
leffe ftkwiefe.
180'
360
260
Vcinil
na nie tak drahe kladenie
Odrozhcneho l) kamenie,
Vcinil to fobie hodne;
Tu leziechu perly wodne.
To wfe cinil maly Lawryn.
265
270
Negeden tu lezal rubin,

lacynkty y fmaragdy
newie, bych to wyprawil kdy,
Te krafy co fe tu dalo!
To fedlo zawefkeren fwiet ftalo.
Tu
lezel
zaffir negeden,
Mnohy Topafyus naniem fweden,

Prorozhcne kalcedony.
Bych ia wfechny krafy ony
Wyprawil podle

2/5 Smyflat
prawa,
mi fe nedoftawa.
Capl Ofma.
Stfmeny biefta zlatta oba,
lakoz toho krale doba.
Nanich biefe krafa mnoha,
280
Wnichzto ftala rytierfka noha.

Draze fmalcowane bedry
Odpat az do fame bedry.
I geden mec nemohl tak oftry byti,
Gefto by gich mohl dobyti ;
285
Odegme dobre bezcifla.

I geden nemiel takoweho fmyfla,
Komu by wiedieti dano,
zcehoz by to bylo dielano;
W Bazanfke krwi fmocowano
A tu krwi tak potwrzeno.
290
takeho mece nemohl gmieti,

Gefto by ho mohl zatieti neb gieti.
Capi"
OKolo nieho
IX
biefe taky pas,

Pronz on obdrzal kazdy cas
')
Br. od razlitneho.
180b
361
295
Kdez kolf wkterem fwaru.

to byl wfe vcinil zcaru.
Miel take mec geden,
Gimz geft porazyl bog negeden.
To
wiedie,
zagifte
Ze geft byl firok napiedie.

300
Sekl gun ocel y kamenie,

Oniemz necha prawenie.
Gilcy y hlawa fe welmi ftkwiefe,
hlawie bazant
Wmecowe
305
biefe,
Drahy profkupoft nemal.

Ten mec zatri zemie ftal.
Capitola defata
FAfurnoch newiedie, kteraky
Kromie ze
Wiedie,
Ani
310
take
fe
biefe,
diwnie ftkwiefe.
zfarlata
dkan odzlatta
ze nebiefe
Ani hedbabie, co my zname,

Co my zanaydrazfie mame.
Nemohl geho prawie fezrieti,
An fe tak nafylnie fwieti.
315
320
Nemohl fezrieti prawie toho,

Widiech draheho kamenie mnoho.
Wfechnu priprawu odzlatta miel,
Odniehoz fe Fafurnoch ftkwiel.
Miel take pfedrahe platy,
Helm byl geho wefkeren zlatty.
Naniem koruna zlatta nowa,
A wni kamenie fwietloft mnoha.
Knrbunkulowe
tu biechu,
Po wfem
325
330
fe lefte fwitiechu.
Nebylo nikdi temne nocy y gedne,
By nefwitilo prawie iako y wedne.
Rubin wni negeden weliky,
A wte hfitcy 1) ptak wfeliky.
A kazdy krici, coz ma fyly,
Reci fkuc: pane mily!

Tobie dana chwala y ceft!
To wzdy bylo, budc y

') Br. krity.
geft.
18 la
362
Cmiechu fwym knkem mnohu

Sediece wkorunie nawrchu.
Tomu fe ia zawfe diwi,
335
Ze zpiewachu
wzdy fem
fe
pychu,
iakozto ziwi.
tomu diwil,
zkuzla cinil;
I diwno mi welmi toho,
ze to Lawryn
Ze tak vmiel
340
carow mnoho.
Gmiel wefken ftit pozlaceny,
Gehoz nemiel yzadny giny,
A byl geft twrd priehs dofti,
Gehoz nemohl yzadny premocy,
ani probofti kopiem
345
ani mecem
y geden.
Na ftitie gmiel lewhart geden,

lakoby biczel proftfed leffa
Kdyz prigide, ten Ait neffa,
Tak
350
355
pyfnie
kzahradie tece.
Swog fftit naramic ') fwie zwieze.

A kdyz bhzko zocifta,
Yhned fe oba wztycifta,
I wece geden kdruhemu,
Prwe witek kniezy fwcmu:
Bohu porucme fwe ftiefhe!
Tot da |wam, Getrife! zwieftie,
181b
Ze iakz fem gey koh vzrel,
By Angel byl, tot fem gmiel,

Niektery mocneho rage,
360
Ze odienie tak drahe mage,
Az fe wefkeren odzlatta ftkwiel.

Wfak fam gediny gel.
Capitola
GEtrich wece:
Wfak dogdeme.
365
Gedcnadfta.
toho
angela
wizy radl
fnim prace fnad.2)
lat tobie, witku ! radim lepe.

helm nahlawu, at fe neklepe,
Zdat bude nahla prihoda,
By fe nam neftala fkoda!
Wftaw
Budes
')
rkp.
naramnie.
hotowiegi tiem,
') V rkp. wfak fnad; wfak Skrtnuto.
363
370
Neb ia to zagifte wiem,

Prigela fwa wgeho luku,
zet fnim
budem
mieti
muku.
Nebt fu nam prawili gini,

Ze to wfeckno fprawem cini.
Capitola
375
LAwryn
XII
vcini hnanie,
tain
Dafta mu oba witanie,1)
Ta reky welikeho rodu.

Ach, prohriechu wezmete fkodu!
Llawryn zwehkeho hniewu wece,

380
Potrhage znoznic fweho mece:

Ach, blazni! kto was fem poflal gt?
Data zato ziwot y ceft,
ze fte zahradu zrufili,
ffkapy wruozi puftili !
lat gie ftfehu pfedclowiekem kazdym,
Protozt ia fe fwami 2) fwadim.
Swe
385
Kto
gfu wam
to radili,3)
Byfte fe fenu fwadili,

Proc fu fami
390
femnu
neprigeli
fwu kratochwil
182a
gmieli
Ach, pfenemudn oflowe!

wzdy poznate hofe nowe !
Kdyz fta prigela wzahradu,
395
Chcyt odwas tiezkiemu zakladu!4)

To vciniti chcy a mohu,
Day kazdy ruku a nohu!
Kto was zato profyl toho,
ze
400
fte mie tak fmutih mnoho?
Tiezce mufyte zaplatiti,

ze fta kdy fmiela tlaciti
Mu ruozi y me korenie !
Tohot chcy pomftiti nynie!
prigdeta
whofe
a wmuku,5)
Dayz kazdy nohu
ruku!
'i V rkp. psano puv. widiem a cpraveno. ) Slovo./Veawi napsano nad fe.
V rkp. radili jiz psdno na kraji, drobnym pismem jako pfedchazejici fvami.
') V rkp. zawadu; srov. v. 412. ') Br. muku.
'
864
Capitola
405
Trinadfla.
GEtrich odpowiedie fkazni,

Ne tak yako cinie blazni,
Gefto cinie to prchawie,1)
Nemagic mudrofti whlawie.
I mluwiefe yako profe,

4io Aby hniew puftil mimo fe,
Arka: pfemahtky lawryne
Berz fnas zaklady gine:
Plaftie, kukly fhrdla der,
Ale tiech zakladow

415

420
nebef,
Ponoze
a poruce!
Priprawis nas ktiezke muce.
Tot geft naywietci radda :
neber kniezatom toho zaklada!
Stnebra, zlatta dofti mame,
zet toho zakladu nedameU
Capitola
Clrnadfta.
LAwryn wece:
425
mi tiem
zlattem
hrozyte?2)
lat geho ma wiece!
ci toho newiete?
Ia mam
ftokrat wiece zlatta!
Co
fwym
182b
lako fte wy kniezata byli,

Ale nectnie fie vcinili !
Co fte fe natom pomftili,
Ze fte mi kofenie zrufili
430
435
I twrz y portnu zlatu ?

Kteru fte wzeli odplatu?
Tu fte vkazali Iwu hrdoft.
Vcinilli fem wam kteru zaloft,
Proc fta mi neodpowiedicla
A ftiem dozahrady neprigela
I pomftila fwe za ofti,
necinice 3) mi te hrdofti
Tak
byfta rytierfky zdala,

Byfta prawie ctnofti znala,
') Br. plihawie ; slovo
v jeden ; ale
dva. '> V
rym
wece
to jest cervene opravovano.

i velk6 pismcno
wiece, jakoz
rkp. necinite.
') Kr. verSe 421 sl. sloucil

C sv6dCi, ze tu jsou verSe
365
440
Y podftupil
Tot prawi
mie kazdy fam.

zagifte
wam,
ze fte nikdy dobri nebyla,
Neb fte mi nectnie vcinila.

Hanie ge tak dobru chwili,
145
Az by pieffi
vffel mili.
Capltola patnadfta.
WEce Witek
450
Wilantow te rek platny,

Rytief wewfech cinech nematny:1)
Getriffe! to dobfe flyfis,
Ale nerownie ktomu cinifs.
On mluwi wffi fwu myfli y woli,

Pfednami ftoge napoli,

Chtie brati zaklady nehodne
I zdalft fe to, pane, podobne?
455
lat fe fnim ruce fperl;

Wezma gey zanohy, ozemi
gim vderimU
Capitola Sejlnadfta.
TEhdy odpowiedie
ten Berunfky
Witku! boh geft mocny, to wiez.

Wiez to, Witku! yakz fy ziw,
Ze
boh vcinil niektery diw
I wlozil na tohoto muzika,
Zet nany tak hroznie krika.
kniez:
460
183
By niektereho vdatenftwie na fobie negmiel,

nam mluwiti mnoho nefmiel.
Tak by
Witku,
tomu
zagifte
wier,
toho ctie hde y zwierz,

Nakohoz boh fwog diw wzlozil,2)
Yakoz nadnim geft vmieril.
Protoz pofluchayz me raddy,
A newezmem tiezke wady.
465
ze
470
Cozt prawi, to dobfe flys!

Bud vdaten, ale neprielis.
Bud welmi vdaten ktomu,
Nebo hylbrant na p"awil wdomn:
')
V rkp. iiemaly.
Br wlozit.
36(1
kto
475
chce mudrym muzem
1)
fluti,
pluti!
Cin, yako by nemohl flyfeti,
Tak ceft y chwalu budes gmieti.
Nechayz reci mimo
A kdyz
fwe nafyle
fe
zwies,
lec zle neb dobfe, wzdy probude,

480
185
Takt wzdy bezhaby

Witek fe rozhniewa
bude.
ztoho,
Poce kniezy lati mnoho:

Kto prawi, by ty byl witiez,
Ten zhe mluwi, to kazdy wiez
Geft hubeny, kto tie zareka gmiel.
Ty by myffi rozhniewati nelmiel!

Gizli
toho muzika bogifs,

Ze tak truchlie prednim ftogis:
fe
Ci nevfas

490
495
prednim ziw byti?

mohl by tific podftupiti!
Ci nemas nadicge vboze?
Wfak fedi yako nakoze!
Zagifte mohu to mluwitt :
Gich tific mohl byl dobfe podftupitil
Wfiak
nas geden
ReC dokona
Wi
|Iantow
fyn,
Hniewiwie odpowiedie lawryn :

Witku, ty chces welmi lit bytii
Chcefh wfak koho ziwiti,
500
505
Oftaneh kto ziw pfedtebu,

To mas wfeckerno pfcdfebu !
Gfyli dobry druh, dobre toho vziwes!
Lec mie podnupiti fmies,
Radimt, tak femnu nehoii !
Sfeda podtiehni fwog kuoii,
Podtiehni vzdu fwu y wore,
A nedogdes haiiby y horc.
Stanet
fe
mezy
nami
ten diw,
Zes ho newidal yak fy ziw!
Witek
fe naftranu
zboci,
510
Sfweho ore dolow fkoci,
515
I vpoflucha te rady,
Podtieze or. boge fe fwady.
Dofah helmu, kdez fe klepe,
Vwaza gey dobfe lepe.
Wfkoci na or bez ftfmenow,
V rkp. .\eb kto.
183b
367
Z toho zyfka diek lawrynow.
Lawryn wece: Mieg diek1)

Vcinil fy kfepkofti mnoho.
Ihned pohnafta nafe milie
520
525
toho!
Podle te gifte chwile.

Oba pokopie fyzefta,
Tak druh proti druhu hnafta
lako dwa nerowna rarohy,
Geden maly, druhy mnohy.
Lawryn, ten gmiegiefe kratke nohy,
Wfak fetfe Wylantowy rohy.
Witek
fe chybi lawryna,
Prigide mu zla hodina!

Zbo de Lawryn Witka
530
z Ore,
184
Dogide haiiby y hofe!

To
fe mu nikdy neftalo,
Co fe mu kdy fecy vdalo!
Zbode dolow reka ctneho,
Skoci yhned fore fweho,
535
I chtiefe wzieti tiezky zaklad.

A iakz by byl wzal gey fnad
Byt byl Getrich neprifpiel ruCe,

Byl by vfekl nohy y ruce.
540
Berunfkemu fe geftie neftyftie,

VVece: Lawryne, pocekay geftie!'
Zatiem
fwog mec wytrze.
Witka fweho towariffe zawize
A rka:
545
nebef tiech zakladow!

Mamet dofti mieft y hradow.
Puft hniew a nerod fe hniewati,
550
Hniewiwie Lawryn wece :

lat chcy gedno
nohy a ruce!
Y coz ia nawafe hrady dbam?
lat gich ftokrat wiece mamlc
Tot
mozeme
wfecherno
dati.
Hniewiwie tu Getrich ftafe,

Hniewy wefken tfepotafe
A rka: witek gt mog towaris,
Kto koli chce, ten to flys!
555
femnu
gt wygel
wen.
Bylli by mu wzat zaklad ten

A ia ztratil towariffe toho,
V rkp Miekodiek.
368
560
Miel bych proto hanby mnoho.

Wfickni by mi zazle mieli,
Kto by namie to zwiedieli,
Na Getricha Berunfkeho,
Ze dal ofekati towarife fwehoU
565
Welmi kriciefe Law| ryn maly,

Az zwuk biefe powfem fkali:1)
1 co ia natwe gmie dbam?
Zes fem prifel, rad tie znaml
Co mi ofwem towarifi prawis,
Tyz mi zaklad y ty zde oftawis!
lat was wzdy priprawim k tomu,
570
Ze wiece neprigdiete kdomu
Wy
fte mi zahradu zrufili,
Zlatta

575
wratta
wyftrcih,
Wfeckerno kofenie ztlacih,

Nectnie fte wtom vcinili.
hanebnie to zaplatite,
Tiezke zaklady ftratite!
Bych byl tak mal, nemni nikoli,
Was tific podftupil bych napoliU
Cajntola
XV11.
CiEtrich f Lawrynkem
580
Bieze
te feci prefta,
k ofi toho miefta,
Bezftfmenow na or wfkoci,
Klawrynowi fe poboci,
Poce kopie podgimati
A chtie nalawryna linati.
Capitola
585
HYlbrant prigede wtu dobu,
590
Dietleba priwede s febu

A take Wolffarta wztekleho,
Genz nikdy nektowal ziwota fweho
Ani nazemi ani namori.
Lawryn wfechny priprawi khori.
Kdyz
Br. skaly.
XVIII
chtiefta
whromadu hnati,
1 84b
369
Hylbrant poce naknieze wolati.

Welmi hroznie nan kriciefe,
595
Aby fkocil fo fe fpiefe,

A fka: Getriffe, mily pane!
Wiecna
fe hanba
600
tobie ftane!
Kdyz
me raddy nepoflyfis,
ziwot,
ceft y zbozie ztratis!
Ty toho muzika
Ceft
y ziwot zato
185
neznas,
das!
Twe proti niemu honienie,1)

Tot wfe platno nic nenie.
Getrifte, mog pane mily,
By miel wfeho fwieta fyly,
605
Budes od nieho dolow zboden,

wiec knizadne cti nehoden!
Tu
wfie
cti mufys pfeftati,

A nic
nebudes mocy doftati

Sweho miefta mezy kniezaty.
6io Lepfit raddy nemohu dati:
Sfed s fweho ofe fpies
A podftup Lawryna
615
Nikakz geho dobyti lze nenie

Progeho dobre odienie,
kopim ani2) mecem; wfak,
Pane, radimt tobie tak
620
pies!
tu fwe fyly pokufys:
Snad gey tiem bitim ohlufis.

Wezma fwog mec wruku prawu,
Big gey whelm mecowu hlawu!
Gedme leC by boh nechtiel pomocy,
Wzdy
gey zbawis geho
mocyU
Capitola dewatynadfta.
GEtrich
625
nevcini mefkanie,
Naplni miftrowo kazanie
I vpoflucha geho flow,
Skoci3) s fweho ofe dolow.

Getrich, hrozny, hniewiwy muz,
Wece: Lawryne, j! pomfti fwe zalofti guzl4)
Bud tobie odpowiedieno dnes!
)
V rkp. kanienie; Br. honenie. ') Br.
Sbornik
Daworowskelio.
ane.
') Br. ssktci.
185b
') V rkp. gii.

24
370
630
lakz chces koli, tak to wiez,

Pomfti fwe welike zalofti
I te priehfne hrdofti!
zet fme zahradu zruffili,
To
6,15
fme radi vcinilil

Pomfti fweho welikeho nafyleU
Lawryn odpowiedie milie :
Getriffe, mily pane,
Wfe, coz zadas, tot fe ftane!
Y
640
pocefta wazati fftity.

Lawryn dofpiew, naii fe riti,
Da Berunfkemu kniczy hroznu ranu,
ze mu ftit1) letie

645
naftranu.
Getrich poce se hniewati,

Wlawryna hroznie rubati.
Tomu mahtkemu panu
Da mu Getrich hroznu ranu
Vderi gemu ftitu naroh,

Ze yhned pade wedle noh.
lakz koli welmi feciefe,
650
655
Wfak geho dobyti nemoziefe

Progeho dobru priprawu.
Chtiefe mu ohlufiti hlawu,
Yakoz odhylbranta flyfel biefe.
Lawrynka welmi tepiefe,
Pfewelmi hroznie mecowu hlawu
Wtu korunu zlattu nowu ;

zbi mu f helmu wficku korunu,
zkazy na niem krafu onu.
660
Tepa mecem take rany,

Az zwuk biefe nawfe ftrany,
Tak twrde rany

Powfem fe fwietie
dawafe,
rozlehafe.
Y
665
pohorach \\ ten flyfiechu

hluk nemaly. Ti wfichni, ktoz tu biechu,
Ten zwuk zamih flyfiechu.
kde by byl,
ze gey Getrich prewelmi byl.
Wfeho hrdinftwa zapomenu,
Lawryn
newiedie,
Gide pred Getrichem wftranu.

670
Tu pak podle
febe drapie,
Dofaze newidane kapie,

Br. sstrf.
186
371
Aby fe gi mohl prikryti,

By ho Getrich nemohl widieti.
A iakz geho koli newidiel,
675
Proto wehku pracy gmiel.

Welmi hluboke, twrde rany,
Ty
680
dany
Od lawrynka muze toho ;
Stafe1) mu fmutka mnoho
Odlawrynka toho muzika.
gfu Getrichowi
Krew z Getricha prewelmi ftrika

Skrze ge0 odienie hrde.
Dawafe geniu lawrynek rany twrde
fK-5
Capl
Kdyz fe biefe prednim fkryl,

Prewelmi nemiloftiwie wen bil.
XX.
\\Ece
Getrich ten rek:

A zdali geft gey wzal zrnek?
Tak ten hrdina powiedie,
t90
695
Kam fe podiel, ziw newiedie ;

Kamos pfedenu vpade,
Vmale chwih yako fe propade.
Ach, kterakut bych chtiel dati ranu,
Bych tic widiel wkteru ftranuU

Nawfe ftrany gmiegiefe fluch,
Neb mu biefe ,| toho kruch.
186b
Obratiw fe vderi po niem,

lakoz yhned prawi oniem,
Ze chybi 2) fe geho, wzed vderi,
Whrozny kamen podle dweri,
700
Ranu
na loket3) ffiroku
A dobfe nadwa hluboku,

Tak iakz nefnadno oku
705
4)
Kdyz widati odktereho reku

Take rany kdy widati,
lako fe getrichowi prihodilo dati
Whniewu vwehku zlobu.
Tehdy lawryn yhned wtu dobu
Na Getricha fe riti
A poce
'j Patrnfi
m. fta fe. ')
gey pfewelmi biti,
V rkp.
chybili.
') V rkp.
loktech.
') V rkp.
24*
obu.
372
710
Toho fflechetneho
715
Getrich prawie rozpomena,

Ze geho nemoz ohlufiti
A yzadnu ffecbu dobyti,
Ihned toho muzika piedi
Na fermowanie pobiedi.
pana.
Llawryn mu powoh toho,

Vcini Getrichowi fmutka mnoho.
Hylbrant
nemoze fmlceti,
Poce naknieze
720

725
kficeti
mily panel
Ac fe odlawrynka ta fmrt ftane,
Nemohl bych tebe wiec zapomenuti,
Zaloft y fmutek mufylt bych mieti,
Getrife,
Widati zaloftne cafiy !

By chtiel ftebu giti zapafiy,
Snad by miel lepfi kwas!
Llawrynek mu powoh wten cas.
Capitola dwadcata
Hllbrat wece:
730
pane, radinu
187'
tobie,
Prigdeht kterak Lawryn ktobie,

Za to welmi profym tebe,
Nepuft geho wiec odfebe!
Tat kapie
Wzdyt w
gemu
tom
platna
bogi
ncbnde,
ztraty
nezbude.
Capitola dwamiedcytma.
GEtrich powiedie wty
735
740
cafty
By chtiel femnu giti zapaffy,

Tomut bych ia welmi rad.
Lepet by mi fe zwedlo fnad.
Getrich, z Beruna hrdina,
Hniewafe fe nalawryna.
Lawryn vrozomie tomu,
ze Getrich hniewiw ktomu
chce fnim zapaffy giti,

By geho mohl kudy doîti
')
rkp.
s nad
iYulkou.
')
373
745
Powoli mu toho ruce.

lakz drziefe meC fwog wruce,
Tak gim yhned wrze prec
I podftupi
pies.
geho
Capitola dwadcata
treti.
TEhdy
750
ten Lawrynek vbohy

Sftiftfe Getrichowi nohy,
ze yhned oba wtu dobu
Kzemi vderifta febu,
Az Getrich nohami

755
760
Proto mu fe pfewelmi fteftie.

Hanba biefe toho reka,
ze tak odmaleho clowieka
Mufii nazemi letieti ;
Poce fe welmi ftydieti.
Tak ta dwa vdatna muze
Dogidefta oba
Tepuce fe || a
yakz kto mohl
Geden wzhoru,
Lawryn
nuze,
tlaciece,1)
187b
naywiece,
druhy poden.
by Getrichowi rowen,
I bylby wzal
765
bleftie.
tiezke zaklady,
By nebylo ftarcowy raddy,
Genz krical welmi wzhoru wftana,

Zawolaw nafweho pana
A fka: pfetrhniz
770
mu ruce
Capi
XXIIII
GEtrich fylnie hniewiw

775
')
V rkp.
pas!
Oftogis mu wten cas,

Wniemzt ma dwanadft muzow fyly
Cm, tot radim, pane mily!
Diwne by gich hrozne dawenie,
O niemz nechame prawenie.
biefe,
Welmi znieho ohen zziefe;

lako zwyhnie odkowafe
Tak prehrozne gdiechu zare.
tlaciece fe.
374
Swych fe wfech vdow odwaze,

Hniewiw biefe welmi ftafe.
Negmiegiefe y gedne milofti,
780
Biefe
pln
Getrich
hniewu y zlofti.
Beruna hrdina
Wezma zapafec lawryna,

Prudce gi ozemi vderi,
Tak fe fnim hniewiwie fperi.
Wzhoru gey zdwihna, kzemi luci,
785
Az
790
pafec
fe ') gemu
opuCi,
Genz fe lawrynkowi fta hrozna tuha.

Zdwize gey Getrichow sluha
Hylbrant, ftary miftr getri,Xhow,
Wniemz miel fyly dwanadft muzow.
pata.

Capitola diaadcata
795
800
GEtrich poce hniewiw byti,

Lawrynkem ozemi biti.
Co mu vcinil, to mu zaplatil,
Neb 2) giz biefe pafec ztratil,
Wniez miel nadiegi y vtiechu
Ale pretrzen biefe pohriechu!
Genz mu byli dali wilij.3)
Tu fwe ztratil wfecky fyly.
Nemoze geho ginak dobyti,
Poce gey biti y tlaciti.
Llawrynek poCe welmi kriceti,
Coz moziefe fyly mieti.
Tak hrozny hlas pufti s febe,
805
Az prawie
I pohorach
gdiefe
podnebe.
y pofkali
Slyftechu ten zwuk nemaly.

Tak knciefe dluhu chwili,
Az by piefi
vffel mili.
8io Slyfew kazdy y neflyfe.
A kdyz lawryn
Tu pomefkaw
leziefe
Opiet krice hroznym hlaffem.

wfeCka fta geho pycha
Zwola welmi na Getricha,
Tu
815
') Br.
te.
nedyfle,
malym Cafem,
') Br. nes.
') Br. wily.
188'
375
Natoho vdatneho
neb mu biefe
muze,
toho nuze,
Aby mu zdrawie probawil

A ziwota nezbawil.
820
Zaloftnie kriciefe, hledie wnebe,

A rka: reku z Beruna! profym tebe,
Day mi wtom vziti || febe!
Rac mie
825
188b
ziwotem puftiti !
Chcyt twog wierny fluha byti,
Poddan wfluzbu y wkazanie.
s
Vcin to prowfecky ctne panie!

I ftfem fewfim, coz koli mam,
830
Sewfiem fe tobie wfluzbu poddam,

Lec bud ftriebro. lec bud zlatto.
Getrich prohniewy nedba nato.
Coz koh Lawrynek
profiefe,
To wfecko nadarmo
Neb

Y
835
biefe,
Getrich we'mi Hniewafe.
fe
profby nedbafe,
gedne
Dawie, tlace, tepa mnoho,

Az fe rekom zzeh toho,
Kteriz 1) tu prihledagic ftachu.
Tit
geho
wfickni pykachu,
Ze ma tak zaloftnu fmrt mieti.

840
Poce Lawrynek
nadietloba wolati
A fka: ftyrfky
Pomoz
mi malemu
nerozpacny reku,
clowieku!
Nechayzt toho vziwam,

wlaftni zafebu
ze twu feftru
845
vwehke ctnofti geft.

Pomoz mi prowfech panij 2) ceft!
Dietleb nepomefkaw dele,
Vcini proffenie
A rka:
850
855
gmam,
cele
fflechetny pane
Cozt profym, nechayt fe ftane!
Za tot tebe profym mnoho,
By mi dal Lawrynka toho.
Getrifle,
Nic getrich neod powiedie.

Dietleb tak opiet powiedie:
Vflys mu Profbu kfobie!
Vciniz, coz libo tobie,
A napln
') Br.
mi na tom
ktefez. ') Br. pany.
mu wuoli!
189
376
860
Getrich geho nepufti nikoli.

Profym tebe prowfechny rytiefe
A fka: tot beru kfwe wiefe,
Zet chcy toho zafluziti;
Rac ho promie propuftiti!
Darmo by, coz profy koli,
Nepropufti geho nikoli,
865
Neb tak fylnie hniewiw biefe.

Ze flyfeti nemoziefe,
Co geho Detleb profiefe
To wfechno nadarmo
870
biefe.
Detleb opiet wece kniemu,

Ktomu reku Berufkemu,
Wolafe welmi y profe,
Aby hnitw puftil mimo fe,
A rka : vcin prome zafluzenie!
Puft Lawrynka

875
prowfe panie!Hniewie odpowiedie hrdina:

Nedamt nikoli toho Lawryna1
Pros, zackoli chces gineho!
Lawrynkat nedam zetie tweho.
Wafe profba geft daremnie,
880
Coz koli mluwite kemnie."

Vcinil mi mnoho zalofti,
Zaplatit mi tiezce dofti!
Gmakt nemoz zaplatiti,
Mufyt fwog ziwot ztratiti!
885
Dietleb fe welmi hniewafe,

K Getrichowi takto mluwiefe
Getriffe, mily pane mog!
Profym
890
by mi dal hniew fwoy.

Slechetny z Beruna reku,
Odpuft tomu malcmu clowieku,
",
Lawrynowi
895
mie wiec
memu
zeti,
zafluhu gmieti!
chcyt fluziti
Dokudz
fem ziw,
A wzdy
wtwem
kazani
byti.
Stiem fewfi, coz koli mam.

Stiem fe tobie wfluzbu poddam!-
Capitola dwadcata
GEtrich
welmi
Coz koli detleb
VI
hniewiw biefe.
mluwiefe,
189b
377
900
Slyfeti ho nerodiefe,
Nebot fe welmi rozhtil biefe.
Llawrynek nemoze y gednoho vziti,
Mufy 1) mu naziwot giti.
Ach, vboheho Lawryna!
Gizt mu prifla zla hodina !
Capi
905
WEce Detleb:
XXVII
twut
priezen
ftratiin
A te profby ktobiet vkratim.

A Lawrynka chcyt wzdy wyplatiti.
Bycht miel za to ziwot dati!
Coz Detleb profiefe koh,
915
Wfak mu getrich nepowoli,

By chtiel puftiti lawryna
Prigide mu myfl gina,
Y chtie gey gmfeti bez geho
wole.
Skoci s) brzo ztoho pole,

Sweho fe ore chwati,
na Getricha hnati.
Chtiefe
Wkuon ostrohama
vderi,
||ri
Kniemu prihnaw, fnim fe fpe

fka: geftie day mi toho Lawryna,
lakz gefti tobie ma priezen milal
Getrich mlciefe yako kamen,
vrozomie dobfe naniem,
920
Ze fe hniewa.
Wztyci
Kdyz
maleho
Lawryna.
gey detleb
szemie
935
wen dufe
a
s
fe
Tepruw
Hna preC
930
chwati,
nawrati.
febu gey nefa
Do gednoho krafneho leffa,

Bud Berunfkemu libo neb newdiek.
Dietleb nedba nato wfak,
Hna prec flawrynkem do Boru,
Schowa gey podgednu horu.
Dietleb getrichowi w tom odola.
Getrich nahylbranta zwola:
Kaz mi fe orze podati,
')
Mufym poniem
Br musyt.
ten hrdina
Br. skoce.
brzo hnati
925
')

910
190a
378
Llawrynka
940
rrii
chce
vnefti,
Ruce kaz mi orz priwefh !

Gez mi vcinil zalofti mnoho..
Mufyt zlym vziti toho!
A kdyz
945
mu podachu ore,
Kazdy fnim dogide hore.
zalofti y hniewem chtie fe
Wze ftit fhelmu naplecy,
Hna tam za nimi dolefa,
wztec> .
Tlufte kopie wruce nefa

A fka: acby cert ftriehl tebe,
Wzdyt pomftim Witka y febe!-
Y
950
hna ruce pfef les ponich.

Zanim dofti hrdin ginych,
Wolfart, Hylbrant, Witek take,
Ten wzdy ftrogil boge wfelikake,

Ti wfichni gediechu poniem.

955
fe zlie mele oniem.

Lawryn vzre, ze
Kaza fe podgedli fkryti
A dietlowi proti nim giti.
Dietlew podpniem Lawryna schowa,
I90b
fe kbitij prihotowa.
Gede proti nim zleffa,
A fwe kopie wrucc nefa
A fka: day mi geftie toho Lawryna,
Yakz geft wfecka ceft milal
Sam
960
Darmo detleb profbu ztrati,

Lawrya Getrich nerodi dati.
965
Kdyz kopie
chtiefe
fpuftiti,
Dietleb nerodi poftupiti.

ta dwa vdatna muze
Kdyz
Prawie bezewfie
Hnafta na
970
975
Prudce fe meComa bifta.

Dobyw kazdy 1) mece sfwych noznic oftreho,
Rubafe geden wdruheho.
Pocefta taky bog brati,
Az
mie tu by hrozno ftati.
Druh
A
') Br.
kazde.
nuze
tak witiezfky,
Kopie zlomifta rytierfky,
Tuz pak nazemi fkocifta,
fe
fe
hrozne
na druha hniewafe
rany dawafe.
879
980
Zwuk flyfiechu zapuol mihe,

Komuz biefe pcfluchati pilie.
Dietleb poce hniewiw byti,
Nagetricha
I
985
poce
nan
riti,
fe
welmi biti,
Chtie Lawrynka
zproftiti.
Vderi nan fylnu

Az mu ftit letie
ranu,
Poce
naftranu.
gey welmi rubati,
Az Getrich poCe poftupowati.

To vcini proweliku peci,
990

995
I pofeze kfwemu meci,

Chtiefe toho
fermowanim zbyti,
By ho dietleb nemohl biti.
Miftr Hylbrant powiedie ftoge :
Slifte, towariftwo moge!
Witku, Wolfarte, vdatna reky,
Bezwady gfta vdatna clowieky,
Nedayme fe gima dele fecy!
Racte nadetleba tecyU
Coz rozkaza, to mufy byti,
1000
Sam
fe
na Getricha
A nadietleba
Vkrotifta
tato
riti
dwa.
gey gedwa,
An
fe tak fylnie brani,

Bezmala oba (ne)rani.
1005
Az
1010
Tu fe gcho take nepufh,

Az fwog meC wnoznice wpufti.
fwog mec fchowati,

Muffi gich raddy pofluchati.
Hilbrantu 1) prigide nowa radda,
mufy
Kopie fweho pana pozada.
Powiedie Hylbrant, ten ftary muz:

Budtez prietele
iuz!
A
1015
newadtez
fe dele,
Profymt was zato cele!

Nedam fe wam dele biti,
Mufyte prietele
biti!
Lawrynka take vwedechu vpriezen,

tak ze geho gmiegiefe zawiezen.
')
rkp.
Hilbrant
iu.
191'
380
Capitola
XXVIII.
TEpruw Lawryn
1020
z hory wygide,
Kdyz fe Getrich a dietleb fnide.
Yhned dietleb gede dolefa,
Wrati fe a fwaka nefa.
Hniewiwie nan Getrich wzhlede,
Witek hniewy
1025
az pobledie.
Oba nan nemilie hlediela,

A||neb fta fnim pracy gmiela.
Dietleb Lawryna otaza wtu dobu
afka: Gmafli mu feftru zafebu,
Proc fy toho mi nedal wiedieti?
1030
Chtiel bych tie rad zazetie gmieti.
Cafn

LAwryn wece:
XIX
(/).
Detlebe,
tot powiedam,
twu feftru giftie mam.

Zaloftmet fem gie zapomniel,
Kdyz fem zhory odnie pryc gel.
ze
1035
Tot
fe
wCera zgitra
dalo.
Ach, kto gt to wiediel, by fe tak ftalo
Tak
neftiaftne
odfuzenie.
Prawimt, odfwe mile panie.

Seftra twa kralowna gt,
1040
Mat zbozie, rozum y ceft.

By gedla zlatto wedne y wnocy,
Wfak by ho nemohla pfemocy,
Ani toho draheho

1045
Oniemz netfeba prawenie.

Piedimuzikowe gfut gi poddani.
Slys, detlebe y wy pani!
Tot prawim
1050
kamenie,
zagifte
wam,
ze te panie dobych fam.

Sftirfko geden hrad biefe,
Kdez ta flechetna pana bydlefe
Pofluchay, Detlebe panel

Sftieftie, kdyz chce, wzdyt fe ftane.
Kdyz gide nachwih kracenie,
A okolo
1055
nie panny
Wfehke komornice
y panie,
191
381
y rozlicne f luzebnice,1)
Gdiechu okolo nie take
Panny y panftwo wfelikake.
Wfak kteri tu koliwiek biechu,
1060
Tit
gie wfickni ftfeziechu.

Chytfe gie nanich dobych.
Kdyz prednimi napfed bych,
An
Ani
1065
192a
mne nizadny newidi,
kto fe ftydi,
Y fed pod lipu zelenu,
Tu wzech fobie pannu zazenu.
Chcy gi rad zakralownu gmieti,
Ana iako flunce fwieti
take

Mezy ginymi pannami
1070
mezy paniemi krafnymi.

Ruce biezech na tu luku,
Y zdwizech gi zabielu ruku,
Tu pfekrafnu diewecku,
I prikrych gi fwu kapicku.
1075
Dohory gi s febu wzech,

By gi ctili, to prikazach,
Aby
gi radi fluzili
wfickni, ktoz by whore byli.
Muzicky y muzikowe
1080
Strogiechu radofti nowe,

Odrozhcne kratochwile
Ma cafy welmi wefele.
Piedimuzikowe chodie zani,
Neb geft tak bohata pani,
1085
Odwfelikeho
zbozie prebohala
odftriebra y odzlatta,
Mowita nadewfe panie,
Y
1090
oddraheho kamenie.
Geftiet wiece prawim wam:

Striebra, zlatta dofh mam,
Wiece nez wfickni krali mohu gmieti
chcy powiedieti:
Gi fe wfecko porucil,
Nic fem odnie neodlucil.
Ge ftie wiece
1095
To
zwas
lec bud
kazdy dobfe wiez :

kral, lec bud kniez,
I coz nafwietie zemi

') Na str.
1913. zachovano
dole
koli
v kustodfi
luzebnice.
192b
382
Whorach,
wleficch neb napoli,

Wfechny bych ty zemie kupil,
Wfak bych fwe hory nepoftupil!
1100
bych to wfe zaplatil,

neztratil;
Zlattem
zemie
fwe wfak bych
Gedno zlattem
a drahym kamenim
Byhby wfe zaplaceny (!).
Zagifte chcy powiedieti,
Mohl bych geftie zlatta mieti
1105
Zatri zemie bohate,

lako fu kde zemie gmenowate.
Topazyony rozhcnymi
bych zprawil, kameny
Y wfehkymi Yacynkty,
Take mnohymi Granaty,
1110 XVfecko
Coz rozlicnych Kryzelitow

I take pfedrahych Profelitow 1)
Kto by mohl wfecko gmenowati,
Nevmiel by fe ztoho wyprawiti
Neb zwiedieti wfech gich mocy.
1115

drahymi
Niektere fwietie we dne y wnocy,

Druhe ma tu moc take,
Ze dawa
1120
Ani
wefele
wfake,
mu geft chudu byti,
Kdyz moz toho kamenie dobyti.

Wfechno pogeho woli geft,
Mat radoft, zbozie y ceft,
H25 Wfe, coz zada, fe ftane,
Komuz fe gmieti
doftane
To tak predrahe
kamenie,
Oniemz giz necham
prawenie.
Tot prawim, Dietlebe pane,

Tot gt giz poddano wfe
H30
Capitola
Tridcata,
Dletleb powiedie tak:

i
1135
')
V rkp fe
libo mi wfak,
Ze fem fe byl nato fnazil
A fwog ziwot zatie wazil.
Day mi mu feftru widieti,
Zagifte
cervenfi
nad fadkou.
193
383
1140
Chcyt tobie nadgine prieti,

AC geft prawda, cos ty prawil.
Pomni zet fem tie fmrti zbawil.
Lawryne, ctny rytieri,
Praw prawdu, yakz tobie wiefiU
Powiedie Lawryn, maly kniez:
Dietlebe,
to zagifte wiez,
twa flechetna pani gt,
Magit gi wfeckny panie wceft.
Seftra
1145
Poce dietleb wefel

ze mu geft kfwe
byti,
feftfe
giti.
Hylbrant ten mudry muz

Wece: budte prietele iuz!
Pane
mily,
me raddy flys,
H50 Bud detlebow towarisl
Pfeg tomu fylnemu reku,

Mozt pomocy proti wfehkemu dowieku.
Mozes gey rad zatowarife gmieti,

Act
1155
on bude fprawu wieru prieti.

Getrich vpoflucha miftra fweho,
Afka: Chcy byti
rad prietel geho.

Hylbrant poce tam giti,
By mohl f Getrichem mluwiti
A ktomu gey priprawiti,
Aby prietele fpolu mo||hh byti,
Wftaw
1160
A fka:
1165
mily pane!
Wiez, zet to zamnoho natobie ftane!
Mas chwalu toho y ceft,
Ze twog towaris geft,
Gemuz fu recy poddani
I rytieri y mnozy pani.
Ktoz gey koli znagi,
dietlebe,
wfickni gey radi zaprietele gmagi.
Capitola
Dletleb ktomu
1170
wazil
Tridcata priva.
wece
tak:
fem fe toho wfak.
Dali lawrynowi kmilofti prigiti,

Tehdy chcy prietel geho byti,
Nebt geft Lawryn mog fwak.
Hylbrant odpowiedie tak:
H75 nechcfc fe hniewati dele,
193b
384
Budme wfichni 1) giz prietele!

Ihned dietleb ten rek ftyrfky,
Hylbrant a 2) Getfich berunfky
Slibili fobie fwieru prieti
1180
1185
A Lawrynka
take wtom towariflfe

lako by byl welmi wehk.
Nic mu nepomohlo wfelik,
Sam fe toho nedofluzil,
Kromie dietleba gt natom vzil.
Powiedie ten maly muz:

Kdyz fme prietelc iuz,
Muffyt wfe predwami zgeweno
gmieti,
byti,
Nelze fe nizadnemu fkryti.

Zlatto, ftriebro, kde co mam,

1190
1195
Sprawu wieru pregit 3) wam,

Leffy, kamenie drahe y wfe zbory.
Pogedete fenu dohory,
Tu tepruw vzrite di ;wy,
Gichzt gt newidiel zadny ziwy.4)
Vzrite tu krafne kratochwihe,
Prikazit wam fluziti milie
Wftem muzickam y muzikom.
Vzrite wiece
pak po tom,
Ani tak rozlicnie
hragi,
uoo Smutna frdce okriewagi.

Pro tak welike wefele
kazdy mni, by byl w Ragi dele.
Capitola
Tridcata
druha.
bubnuge A druhy piftie,

I gednomu fe neftyftie.
Treti trubi, Ctwrty hude,
GEden
1205
A tot wfe predwami bude.

Patf w Turneg hragic koli
A zadneho nikdy nefkoli.
Pakli kto zada milofti,
1210
Tut
gie ma prielis dofti,
Zet leto tak brzy mine.
Krafyt nemohu prawiti gme,

Neb gie gt tak priehs mnoho,
')
Br wsichni.
') Br. y. ') Br. priegit.

') V rkp. giny.
194"
385
1215
Az nelze wyprawiti toho.

A tiem was chcy vgiftiti,
Smieteli fe kemnie puftiti.
Tehdy
ti rekowe,
gefto tu biechu,
Wewfem gemu newieriechu,

newieduc,
1220
1225
co zdieti,
ftachu
Hylbranda miftra otazachu,

Co by bylo ztoho vciniti,
Bylohby flawrynem getf.
Hylbrand odpowiedie tak:
zagifte newiedie wfak,
Co mi ktomu raditi gt,
Zcehoz bychom mieli ') chwalu y ceft.
Getriffe, mog mily pane,
Kterak fe koliwiek ftane, jj
Wzdy

1230
Neb ac proftrach nechame,

Wfichni by nami klamah
A f kuc : ,tam proftrach nefmieh
Kdez by nany to zwiedieli,
Toho bychme
1235
194b
fe whofe dati zname!
hanbu
!'
mieli.
Lepe tam ziwoty dati

nezli proftrach nedbati.
Capitola
Tridcata
GEtfich odpowiedie
Porucme
2)
treti.
ktomu
1240
wfickni tomu,
Ziwoty y zdrawie!
Neb to lide cafto prawie,
1245
Komuz gedno bude chtieti,

Tomut moz ziwota prieti.
I mluwil to a newieda
Potkah nas hofe, na bieda!
Nechtie fe w ftrachu dati znati,
fe
Mufie odwas fkodu brati

Tez fe fta tiemto lidem
A fkuc: nechayzt zbiti budem,
Wzdy
1250
') Br.
Sbornik
ohledame,
co wte
hofe!
Wece Witek, fyn Wilantow:

Ia fem geti take hotow.
gmieli. ') V rkp. neodfowiedie.
Bawoiowsk6ho.
-*
386
Geliz ho fto ceitow vdawi,
1255
Wfelik
nas prace
Wiem,
ze
nas tudy kfobie priprawi.

Wolfart, gez wztekly flowiefe,
Ten takto flowa mluwiefe:
Nechayzt
Wfak
1260
Oniez geft nam prawil mnoho.

Gednak pokufyme | toho.
HYlbrant
Tridcata
195
Ctwrta.
ten ftary kniez:
wece
Lawryne, to zagifte wiez,

Tiem fe wfichni vgiftime,
Natwu fe wieru wfickni fpuft.me.
Pomniz nato, mily pane,
At2) fe nam kriwda neftane!
Witek
1270
by bylo pome woli,

mie nikoli!
by
Neprelftil
Llawrynek poCe fhbowati
Arka: nerodte fe mne obawati.
wece:
Wfe bude powafie woli,

A dokud fem ziw koli,
Dotud wam chcy pomahati
Wfe, coz mam, chcy rad dati
fprawu wieru,
was pfy dieru.
Pufte fe namie
Nepodtrhnut3)
Capl
SWieriwfe
1280
')
V rkp. ktot.
khore gedu,
Niekteri widuce fwu biedu ;

A wfak toho zamlcechu,
Nebo prawij 4) rekowe biechu.
Witkowi
1285
fe
XXXV
te rady zel biefe,
Wfak gich oftati nechtiefe.

Tak gedu yako nahody,
Pohriechu, nebudut bezfkody!
') Br. ac.
Br. ne potrhnut
4)
1275
.")

ziwoty dame,
zato
tu horu y krafu ohledame,
Capitola
1265
nezbawi.
Ize, coz l) koh prawi,
Br. prawy.
387
Kdyz horu bhzko
vzfechu,
By byla blizko, wfichni gmiegiechu,

Awfak wnie fotnie k weceru biechu.
A prwe nez hory dogedu,

krafnu ohwu nadegdu.
1290
Kdyz
tu wfichni fpolu biechu,

Podgednu lipu odpocinuchu.
Tu fwe pu ftichu konie.
Zarazy ge tak draha wonie
Odkwietie a odkofenie,
Oniemz netfeba prawenie,
Neb ho biefe priehs mnoho,
1295
195b

Ano nelze wyprawiti toho.

1300
To wfe biefe natom

Ktoz geho powoniel
1305
Mniechu, by byh naproftred Rage,

Taku zaloft wfrdcy mage
Odwonie toho korenie,
Odrozlicneho ftwofenie.
Ptak kazdy piege wfwe waze.
poli.
koh,
Ktoz tu bydli, tomu blaze,

Ten ma prielifne vfefenie,
Slyff rozlicne zpiewanie.
Kazdy ptak flyfi fwym hlaffem.
Kamenie drahe fwym caffem
Swieti wedne yako 1) wnocy,
1310
A kazda zwier, coz
ma mocy,
Tu hragiechu pfedpany,
Neb nato biechu pripraweny.
Bylo tu tak diwow mnoho,
Newiedie Clowieka toho,
1315
Wida
krafy dofti,
By nezapomniel wfie fwe zalofti.
tu tak
Capitola
POwiedie
ZbyI
1320
Tridcata fejla.
Getrich vdatny muz:

zalofti yuz.
fem wfie
Co la nafwe myfh znagi,

Mnim zagifte, zet fem w ragi!
Tehdy Wolfart tak powiedie:
'
) V
rkp. yako
wedne.
25*
388
1325
Boh ny fem poflal! to , wiedie.

Powieme doma ty nowiny,
Gichz geft newidal zadny giny.
Odpowiedie Hylbrant tak:
me rady wfak
Poflyfte
1330
196
A pfifmyfle oftante,
blaznowftwa nafe znati nedayte.
To fe kazdemu dobfe hodi:
Nechwal dne, kdyz fluce wzchodi,
kterakyt bude cas;
Kdyz gdes fhodow, chwal tepruw kwas!
Tehdy Witek tak powiedie:
neb newies,
1335
Iakz ia to zagifte wiedie,

Wfe zle, cos prawil koli.
By to bylo pome woli

1340
chtieli,
Neb mne wtom pofluchati
Wiekem bychom tam geli!
Cajn
XXXVI
(!)
LAwrynek odpowiedie gi:

Zda
fte nebezpecni cim?
chodte aneb ftogte,

Y gednoho fe neboyte.
Slyfte, towarifie 1) mili,
VVefele
1345
Tam geft prawe vtiefenie

Totot geftie nic nenie.
1350
Tam vzrite bezpromieny,

lako proti fluncy zare,
Tak geft wefele whofe,
Kdyz flunce zhory wytiehne,

Swu fwietlofti nadhwiezdy fiehne.
Kromie kdy chceme napowietrie
Neb wience rozene dielati,
1355
wfickni wience nafe,

Pogdeme opiet whoru zafe,
Wftawiec
1360
tuz fe pocne
wefele.
Lawrynek nepo mefkaw dele:

Ta zahrada mat nas wfech byti,
Tiem ya was chcy obdariti.
A ktomu, coz whore

Coz racite,
') Br.
towarissic.
tot wam
ma,
dam.
196b
389
Capitola
(jEtrich
Afka:
1365
gemu
natwa
Tridcata fedma.
podiekowa
flowa
leftna
Neniet nefnadnieyfi wiecy,

Nez fe newiere oftriecy.
Tak
13/0
fe pfemluwiti dachu,
Dohory fe wfickni brachu.
Kdyz kuprwnim wrato prigedu,
Dwanadfte panen knim wygdu.
Ty tak diwne biechu krafy,

Nez kto widal ktere caffy,
to krafni wratni biechu,
Tak
1375
Lawrynkowy cti ftfeziechu.

Yhned nevciniwfe chwile,
Prigechu ty reky mihe,
Berunfkeho zwlaftie pana:
Tobie ceft a chwala dana'

Tak pogedu malo

1380
dale,
Geden druhemu bydlo chwale.
Capitola
Tridcata
ofma.
Kdyz biechu vdruhych dweri,

Wratni
1385
tu biechu kteri,
Dwanadfte pani tu biefe,

Wfe fe prinich krafa ftkwiefe.
Ihned tu prekrafne panie
Dachu gim mile witanie
Arkuc: Witay, pane nadewfe krale!
Sprawem tie j wfe tware chwaleU
Tak minuchu druha wratta,
1390
Wfechny chtie zhoreti odzlatta.

Kdyz biechu vwrat tfetiech,
Dwanadfte rytiefow ftriehlo gich.
Kdyz zatiemi wraty

1395
biechu,
Ona1) fe wratta tak ftupichu :

I geden nemiel fmyfla tak mnoho,
Kto by mohl znamenati toho,

Kudy fe ta wratta fhkli,
Kterak
V rkp.
Onas.
biechu whoru wefli.
197
390
Witek
1400
wece
Wiezte, zet geft ge vdielal zmek'

By to ftalo name woli,
neoklamalby nas nikoli.
To co fem fekl, to chcy fecy,
Trebah fe
1405
ten rek
1)
wam
wfem
ztecy :
Kdyz bych fam byl pfedhoru geden,

Wiekem by fem kto byl weden.
Pocatek nefliCny geft,
Neb coz prawim, lo gt wffe left.
Capitola iridcata

1410
IX.
ODpowiedie ten maly kniez :

To zwas kazdy dobfe wiez,
Ginak toho nic nefudte,
A bczewfie pece budte.

Tot dnes beru nafwu duffi,
Swet wiery nadwami nezruffi.
1415
Tut tepruw rytierftwo

Rozhcna
pogide,
kratochwil fgide,
Tepruw gim dachu witanie
Pani, rytieri y panie.
Wzdachu gim drahe klenoty,
1420
1425
1430
fe
rozhcne noty
Zpiewagic
Arkuc: Getnfe, chwala y ceft!
Neb ten nadewfe krale geft!
Lawrynek ge poce welmi ctiti,
Neb nelze ygednomu takemu byti,
By fe gi.Ti mohl protiwiti
nb fnimi kteru fwadu mieti,
walku y ginu zlofti.
Daiiby mu fwady dofti.
Tot bych ygednomu neradil,
Aby fe kto fnim(i) fwadil,
Neb by gich cinow vkaral,
Nerad by gim wgich nofly paral
Kdyz tu wfickni whofe biechu,
Negednu rozkos gmiegiechu.
1435
') Br.
vynechal.
Stohce zryzieho zlatta,

Giz gt nebyla prieplata,
197b
391
Wnich drahe kamenie

Tu rekom fedieti biefe.
1440
leziefe,
Drahe wino dachu piti,

Nefnadno lepfiemu byti.
Med y drahe pitie pichu,
Rozhcnu hricku wediechu.
Wdruhe ftrance wturney hrachu,

Tfetie pfekrafnie zpiewachu,
1445
Kamenim mecy, chodie zapafly,
Az minuchu dluzy
Cafty.

Pokufyh fyly rekowe,

Ano wfechno bylo hotowe.
Pak pogdu huduce
1450
A rozlicnie
1455
Poto pogidefta dwa hudecky,

Magice tak draha luciecky,
ktoz by byl geden ztratil,
'
Celu
zemi by ho nezaplatil:
Coz koli gedno chtiechu,
wefeli
gfuce.
198
Wfecko nanich hudiechu.

ziw newiedie, kteraky biefe.
kazdy znich fe radowafe,
diwie fe te wfie krafe
1460
Arkuc:
w hore ') geft twe wefele.

Nemefkayme nic dele!
Pogdu opiet hercy gmi,
Tak kratochwil
1465
gim cini,
Zpiewagice tak fladku notu,

Powedu fe wfaku rotu,
Genz hlas hlafny y pfekrafny,
piegic Kazdeho ptacka piefni,
Az
fe whofe rozlehafe.
Kazdy gim fluziti zadafe,
1470
Wfichni
mah
muzikowe.2)
Potom yhned ti rekowe

Pogdu tam pfedfe dale,
Kdez pokog fameho krale.
Kazdy okolo febe hledi,
1475
vzrechu,
naht
fedi
Zmihtka poctiwa kralowa,

Wlaftnie feftra dietlebowa,3)
';
')
V rkp. whore napsano
rkp. dietleboba.
dvakrat; poprv6
Skrtnuto.
') KliCka Cervena.
392
1480
Sni pfemnoho krafnych panij,1)

Wfecky wgegiem kazani.
Rucho zzlatta fe ftkwiefe,
Zagifte newiedie, kterake biefe 2)
Tak drahu korunu
1485
gmiegiefe,
lako ohen fe fwitiefe.

Kamenie fe welmi fwieti,
Coz moz fwiet zanaykraffie gmieti.
Ani kral y geden taky
Pan
ani
ktery podoblaky
198b
By zaplatil geden kamen,

Genz wkorunie horiefe fako plamen.
Capi XL.

1490
KRalowa nevcini chwile,

Prige ty reky milie,
Da gim tak mile witanie,
lakoz flufie kazde ctne panie
1495
Nadkniezaty, witay, knieze!

tak fkuc, za ruku ho dofieze.
Sed podle mne, Getrife pane!
komu fe kdy taka ceft ftane,
lako fe ftalo tobie?
Radugi
1500
fe
fama
fobie,
ze fem tie wte cti poznala.
Neb fem mnoho prawiec flychala,
Tak pfemnoho otwe ctnofti,

ze
1505
1510
gfy tak ctny kral bezelfti,
Vkazuges rytierfke ciny,

Rowent geft nebyl nizadny gmy.
Co fe geft kdy pfihodilo,
To fe tebe nikdy nefkrylo.
Zakont geft, kazde panie prieti,
Tobie chwalu y ceft mieti.
Dobfes doftogen toho,
Neb fy vkazal
hrdinftwa mnoho.
Zwlaftie prige3) bratra fweho,

Dietleba z Styrfky zmileleho.
Tut hbala
') Br. pany.
y obgimala,
') V rkp. veri tento jest za
v.
1483.
') V rkp. prigew.
393
Neb toho pfedawno hledala.

Dobfe tific krat geho obgemfi,
Potom gey za || ruku vgemfi,1)
1515
199'
Kaza mu zaftuol fiefti.

Potom fkuoro dachu giefti.
Coz gedno zadafle koli gich wuole,
1520
To
wfe gmiegiechu naftole.
Mify wfechny zlatte biechu,

Zlatnice, znichz pitie nofiechu.
Rozlicna fe kratochwil poce.
Lawryn fe odnich yhned potoce,2)
PoCe fe fkrynhultu raditi,3)
Kterak by ty reky mohl zbiti,
1525
Afka:
mi k tomu,
pani mila,
Bychme fe nad nimi pomfhla!

Neb newiem, co zdieti fobie.
1530

rad
Coz fu mi vcinili, prawim tobie:

Nit fu hedbabnu pretrhli
A vcinili, co racili.
korenie fu prekrafne zrufili,
1535
rozi fu potlacili.
Tu
1540
gefto portna zlatta,

Wfechna gfu zbofena wratta.
Vcinih pychy dofti.
Wfak bych pSftil byl te zalofti,
By mi nepfetrhh paffa;
1545
Doffhby fenu byli zleho kwafla!

Wfe to od Getricha mam
nebot toho pomftim nebo ziwot dam
A odhylbranta ftareho.
vcinil mi mnoho zleho.
By gedno dietleb nedbal nato,
Dal by kazdy ziwot zato!
XLI
KRynhulta4) poce | gey trcfktati mnoho
Afkuc: pane! nenabudes toho,
1550
Kdezto natie zwiedie left.

Poni, krali! na fwu ceft
A pofluchay
') Br. wgemsi.
')
me raddy wtom
rkp. potece. ') V rkp. waditi. 4) Br. Krynkuita.
394
1555
A necin nic gich l) ziwotom!

Lawrynek wece: nenecham toho tak.
Bych febe 2) nepomftil wfak.
Ale vcinim taku kazu,
Budut mieti potom hruozu.
Vcinim gim taku muku,
ze wiec neprigdu natuto luku!
1560
Ona wece: mily pane, pomni nato,

Wiera drazfie nezh ftriebro ani zlatto.
A tot fe potwrdi ftibenie,
Da mu3) prfte naznamenie

A wze nafwu ruku druhy,
1565
Pronz4) rekowe dogidechu tuhy,

Ze kdyz gey nafwu ruku wzdiel,
Dwanadfte muzow fyly miel

Capito
LAwryn pofla
Priffed wece:
1570
XLII
po dietleba
Co gt mne tfeba?
Lawrynek wece: Stryce mily, profym tcbe,

Day mi wtom vziti febe,
Abych pomftil fwe zalofti,
gie mam odnich prielis dofti.
Coz ia gim vcinim, nedbay nato,
Dam tobie ftriebro y zlatto;
A coz mam priduffi koli,
Genz
1575
S tebut rad wfecko rozdieli.5)

Dietleb z tcho hniewiw biefe,
Lawryna
200
Zde jeden list vytrzen, a lo z rukopisu jiz svazanfiho.

Obsah dle Brucknera :
Dfitleb nechuM Lavrynovi byti po vuli. Lstivy Lavryn jej proto zavfel v komnatfi,
opil knizata, spoutal je a uvrhl do ialafe. Okovy sice shofely Jetfichovym zhavym
dechem, ale zajatci byli bez svyrh zbrani, jez byly v hofe uzavfeny. Tak lezeli az do
druhfiho (nebo tfetfho, Ctvrt6ho) rana. Pani Krynhulta, chtic je zachraniti, uschovala
v hofe denni svfitlo, takie v hore nebylo nifieho vidfiti. Pidimuiici se odebrali na
odpotinek.
hofe,
1580
lakz fe fta, ale fpracy.

Protoz te feci vkracy.
')
') V rkp.
V rkp. gim nff.
roMi.
')
V rkp.
tebe.
')
rkp. gim. ')
rkp.
Proniz.
395
1585
Tma by tehdy. muzikowe,

Gich kniezata y kralowe
Spat gidechu yhned potom.
1590
Krymhulta pomyfli otom,

Kterakby gim pomohla znuze.
Nedaducy wiedieti ygednomu fluze,
Wftawfi yhned gide ta,
Tu kdez Dietleb zawrien fam.
Zawola nan: Brachku dietlebe!
Pod fem kenie, tfeba mi tebe!
Pofluchayz
Ac
1595

1600
chcefs
mne, cozt ia prawi,

fwemu
ziwotu zdrawi.
Nebudefh me raddy dbati,

Ceft y ziwot mufys dati.
Dietleb wece: co kazes, tot chcy zdieti.
Proboh mozefh mi to powiedieti,
Zbitili fu ci zgimani?
Gfut welmi hluboce fchowani!
Dietleb poce welmi plakati,
lakozto prawa mati
Vzri, ano wybrani dieti.
1605
Tut newie, co fobie zdieti,

Arka: ach, bych miel.fwe odienie,
Biezal bych ktowariffom nynie!
Anebo bych ge wyplatil,
Aneb fwog ziwot ztratil.
Kdyz bych dofahl fweho mece,
1610
1615
Nemiel bych ygedne pece.

Krymhulta gemu wece tak :
Brachku, zagifte tobie prawim wfak,
Pof luchayz mne, brachku mily !
By ty miel ty ctwery fyly,
Bylby zabit fkuoro || odnich.
200b
Tobie nelze widieti gich.

Wezmi prften tento kfobie,
Budut diwy znamy tobie,
1620
Muzika vzris kazdeho.

Pofluchayz kazanie meho!
Dietleb:
coz kazes, to chcy vcinitiU
Poce welmi
wefel
byti,
Ze muziky wfecky widiefe,
Kam chtiefe, tam gdiefe.

1625
Wfecko
tagemftwie
zgeweno
Tak dobfe yako gich
gemu
kteremu.
396
1630
1635
Powiedie dietleb ftoge:

Rad mi ktomu, feftro moge,
Bych mohl gmieti fwe odienie.
Vcinilbych diw nynie !
Ani ftriebro ani zlatto,
Dal by kazdy ziwot zato.
Tiem bych tie chtiel vgiftiti,
ziwota ygednoho nepufhti.
Tehdy Krymhulta, kralowa te hory,
Wede gey dogedne komory.
Tu vzfe odienie 1) wfelike,
1640

1645
I65o
Gmiegiefe radofti welike.

Nayprw fe kfwemu vteCe.
Krymhulta gey yhned oblece,
Sftit vwaza a helm wftawi
Arkuc: Brachku! geftiet prawi,
Nedbayz nakniezata gina,
Choway fe gedno Lawryna.
Neh kdez by Lawryn oftal tobie,
Newidielatbych,2) co wzdieti fobie.
Kdy by mu zmek to ftieftie dal,

I |! geden by ziw neoftal.
lec cert, leC dwa, Tot nic nenie,
Kdyz ia mam wecti odienie!*)
201'
Ba hybieti bude
Lawrynowi,
Tomu nectnemu kralowi !
Wzdyt mu zderem geho kuozi,
At
1655
ne meci,
ale nozyU
Ona wece: brachku milyl

Mat dwanadfte muzow fyly!
Ac by gich tific miel,
Wfak bych
Nehroz
1660
4)
le fnim
mi tiem,
biti
fmiel'
feftro,
nic,
Beztowariffowt nepogdu pryc.

Aneb wefele odfud pogdem,
Aneb welike prace dogde!
PoCe gey milie zehnati,
lakz koli kdyzto mati
1665
Pryc prowazie fwe dietie,

newie,5) co fobie zdieti,
Newiedie, kterakt fe zwede.
Tut
4) Br,
') Br. ne widielal

') V rkp. fwe odienie.
(!) bych.
nehrazt. ') V rkp. newiem.
') Br. we cti sve odienie.
397
Dietleb opiet nani wzhlede

naffe rec ma byti kratka.
Powiez mi, kde lezie nebozatka?
Ona wece: wzklepie lezie.
Arka:
1670
Twrde nanich geft wazanie

A gfut vwelike pracy.
On wece: Ya ge fkoro vkracy!
Capi
1675
XLIIII
NEvcini nic mefkanie,

Pobra mece y odienie
Y nefe gim dozalafe,
Ano gde znich taka zare,
Ano
1680
201b
fam fwog mec wytrze.
Yhned
1685
ftyfte,1)
Swietlo fe gim nikdy neblyftie.

Tam || gim potmie odienie wrze2)

fe gim welmi
by hrmot tak weliky,
Ze yhned muzik wfeliky

Wfta zefpanie toho cafa.
I dogdu zleho
kwaffa.
Lawryn fe zefpanie zbudi,

Zawola nawfechny Iidi.
Welmi kriciefe, aby wftah
1690
Tak dobfe welicy y mali.

Lawryn ten maly kralik
Vcini tak weliky krik,
Ze fe whore rozlehafe.
1695
1700
Kazdy kodieni chwatafe,

Welmi brzy fe obleku,
Wfickni priffedfe 3j y kleku
Coz na kazes, mily pane,

Wfet fe potwe woh ftane!
To ciniechu gemu na chlubu.
Potom pak trubichu w trubu,
gich zbieze taka moc,
Ze by tma 4) odnich iako noc.
A wfechno, hda odieneho,
Hlediece cti krale fweho,
ze
1705
')
fe
Tridceti tificow
aneb wiece,
Br. stystie. ') V rkp. ufe. ') Br. pnssedie
4) Br.
tmat.
398
Wfickni
mu fluziti
chtiece,
Pribieh kazdy fta pfednim.

Lawryn kaza primilofti gim
Vcinte to po me woli,
1710
1715
Negimayte gich nikoli!

Bite pofad y rytiere,
Nebot oni nam newierie.
Acby Byh kteri geti,
Mohhbychom odnich fkodu wzieti.
Nam by to nebylo kzyfku.
tam fe potif ku 1)
Tak fka,
Nadietleba dokomniaty,!!)
An fam ftogi yako iaty.
1720
Dietleb te pruw wefel biefe,

Ze muziky wfechny widiefe.
Tu fe tepruw hra y poCe,
Kdyz Dietleb mezy nie fkoce,
202

Vcini firoky okol

1725
Yako wmalych ptacych fokol.

Srdce mu roftlo wradofti,
Nemniel 3) nikdy, by miel dofti.
Tu pomfti
wfie
Iwe zalofti
A vkrati gim gich zlofti

A zbi gich tu prielis mnoho,
1730
Az
fam newiediel cifla toho.
Capitola
LAwryn
Yhned
fe
Ctiridcata pata.
vzfe, ze lide
nadietleba riti
Yako maly ptak

1735
1740
')
zbiti,
natura
Nebo iako myfs nakocura.

A kdyz fe kniemu pfibra zbrani,
Nafylme gey welmi rani,
Dietleba ten
Hniewafe fe
Z tiech ran
Tehdy krew
maly
muz
pfewelmi iuz
dietlew muz.
welmi yuz
Yako zbrawa tece hlupe twafi,
Kdyzto zakoli mafari.
Awfak miel dobry mec,
V rkp. pohfknu. ') V rkp. dokomory. ') V rkp. Nemiel.
399
1745
Gimz byl wewfech bogich bezpec,

Gimz fekl helmy y odienie.
Wfak
mu to platno nic nenie.
Lawryna
fe nechtiel gieti.
tomu co zdieti,
Newiedie,1)
Ano nan biezie zkazde ftrany
1750
A dawagic welike rany

Gedni fzadu druzy fpredu.
Tepruw potom mocmeyfi wygdu ;
Mnohem [' wiece nezli prwe prielifs
Biefe gich,
Capi

1755
1760
XLVI
Kdyz pfibieze wfe zbier ona,

Bog pocechu, hra fe kona.
Detleb fe zafe obrati,
Ruce gfm fkokow vkrati,

Tak gich mnoho prielis zwrati.
A wfak mu to nic neplati.
Kdyz koli zabil gednoho,
Sto gich priflo miefto
Dogide takeho hofe,
1765
toho.
Tifknu gey kfame komore,

Tu kdezto Hilbrant leziefe.
Ale wfak glz zkomory chtiefe,
A wfecky towariffe s febu wyprawil
Kazdemu mec a odienie,
1770
'
1780
chtiefe.
Dietleb mu zafkoci dwefe,

Slawrynem fe muzfky fpefe
Afka: Lawryne, nechod ta!
lat zde fecby dofti dam!
Toho fe dietleb bogiefe,
Ze znich zadny muzikow newidiefe.
Kromie kdy by muziky widieli,
Braniti by
')
. ..
Obleka fe bezmefkanie,
Kromie driewe nez odienie nafobie gmieli,
Ze by byh fkodu wzeli.
Neb fe Lawryn tam tifkniefe,
Ty gmochy zbiti
1775
2021'
to giftie flys.
V rkp Xadeufe.
fe gim
fmieli.
400
Obleceni wfickni biechu,

Na dietleba fmutnie zriechu.
1785
Radi by mu byli pomohli,

Widieti nic ne mohli.
Kdyz
fe Dietlebowi
Getrichowi
fe
mec bleftie,
welmi fteftie;
Smutnie wzhlede na dietleba,

Vzre, ano pomocy treba.
1/90
Co geft wiediel tomu zdieti?

An nemohl nic widieti
Nez dietlebowy twrde 1) rany,
Gefto mu tu biechu dany.
Tot
1795
geft zaloft nadfmucenie,
ze Ize pomocy nenie.
Wida wpracy
prietele,
Getrich nepomefka dele,

Wypufti tak zaloftny hlas,
lakoz zalezal ten cas,
1800
Neb geft fmutka dofti gmiel,

rad bych boiowati chtiel.
Ale pfedfebu nic newidim!
A fka:
1805
Buoh wie, zet fe ftati ftydim !

I ziw newie, co tomu zdieti.
Ach, bych fe wiediel fkym fiecy!
Rcy zwas kazdy nieco k tomu,
Co gt wzdieti hori tov?
I nelze gim ktomu nic recy,
Chtie fe horem wftckni wztecy.
1810
Secy by fe fkazdym fmieli,

By gedno koho wiedieli ;
Proftrach by nic nenechali,
Na ziwot gfu malo dbali.
Capt
XLVII
TOmu minu chwile dluha,

1815
Potom hylbrant, Getrichow fluha,

Wida hniew fweho pana,
Gide kniemu brzo wftana
Afka:
getrife,
mily pane!
Zac tobie ten dar ftane,
')
Br. twrdy.
203
401
1820
Pronz ty
||
dobudes
cti mnohe
wfte prace
y fnami
Tak fka y da gemu

Afka: opas fe gim
203b
zbudes.
pas
ten cas!
Pomozes Dietlebowi zhofe,

1825
Vzris wfechny muziky whore.
co giz nalawryna
dbas?
Dwanadfte muzow fylu mas!

Chcelit ftieftie fwu priezen dati,
Lawrynowi
mas oftati.
Capl
1830
WEfelo
fe
XLVIIL
poce gmieti,

Ze mu muziky widieti.
1835
Radoftnie mu frdce zplefa

lakozto koly 1) proftf ed lefa
Mezy malymi zwieri Iwowi.
Ihned fe riti Klawrynowi.
Tepruw Getrich poce fwadu,
lako lacny wlk bieze kftadu,
Nieco vlowiti chtiegice.
Vzfe dietleba ftogice,
1840
An
giz wefken wekrwi
ftafe.
Mnohy muzik nan rubafe,
Ani
gey pfedfebu
Prokrew
honie.
1845
odienie.
Wfak ten vbohy clowiek,
Yakz Getricha vzfe kohwiek,
1850
Poce fe zan welmi bati,

Kaza gemu wfklepie ftati
Afka: wizy dobfe dotebe,
Ze by nelitowal febe.
Ale newies, co tomu zdieti,
neznati
Neb gich nemozes widieti.

Proto mohl by fkodu wzieti.
Raciz fe oto neftarati
1855
Getrich wece: chcyt po mocyl

Budut gich kratcy fkocy!
Wizy
204
prielis mnoho,
Gizt mvfym 2) pomocy ztoho.
')
rkp.
koty. ') Br
Sbornik Baworowskiho.
gich
mnfymt.
26
403
Nama obiema vmriett

Aneb fecti zhory wygiti!
Ctiridcata
1860
dewd.
HYlbrant yhned wzhoru wftana

Zawola nafweho pana
Arka:
lawryna prften geft,

Pronz ma rozhcnu wficku fwu ceft
1865
I fwe wfecky fyly.

Trzi fe kniemu, pane mily!
day
mu wruku fylnu ranu,
Az mu
Wrzyz

1870
prften
gey
kemnie,
mily pane,
Tepruwt geho pycha ftane!

Nama pribude pomocy,
Stanut lawrynowi fkocy.
Getrich wece: 'miftre mog,
Vzrimlit
1875
naftranu!
padne
gey, budet twog!
Tepruw wen wyfkoci Getrich ')

I vcini weliky pych.
Ginych propych nerodi zbyti,
Ihned fe na Lawryna ffti.
Wogenfky fe nan tifknu,
Wfak malo wzechu zyfku.

1880
Dietleb welmi wefel biefe,
Kdyz Getricha
sfebu
gmiegiefe.
Stachu muzikom gich fkokyl

Geden fece, druhy tlaci.
Coz koh wlawryna feciechu,
1885
Dobyti geho nemoziechu

ni whlawu
Ani wziwot
Progeho dobru priprawu.

Getrich fe welmi rozliti,
Poce ohen fnieho
1890
]|
204b
giti,
Tak hrozna plamenna zafe

lako zwihnie odkoware.
Slawrynkem fe muzfky fpefi,
Prudce geho wruku vderi,
1895
')
Az mu prften wyfkoci.
lakz gey Getrich nahle
V rkp. pfipsdno
toece miftfe
mog
zoci,
a Skrtnuto.
403
Da gey miftru hilbrantowi;

Sta fe fkoda L.awrynowi.
Hylbrant
Afka:
1900
poce
wefel
giz gey take
Neb widiefe kazdeho muzika.

Lawryn bieze welmi zkrika,
Wida nadhdmi taku
1905
byti
mohu biti!
zhubu.
I kaza trubiti vwogenfku trubu

Gednomu muziku, rozkaza gemu,
Kaza pred horu biezeti mu,
Aby trubil zfweho hlaffu.
Ihned ruce toho caffu
Pfigide piet obrow wfkofe.
Ti flufiechu wfickni
1910
kte huore,
Poflufni
lawrynka byli,
Wfickni mu radi fluzih.
Kdyz obri pfedhoru biechu,
Ihned tomu muziku wecechu:

Co kral lawryn myfli tiem,

1915
Ze nam tak brzo kazal fem?
Ktere fu to nowiny?
Odpowiedie muzik gmy:
Nam pohriechu tiezce lezi
1920
1925
Mnozy zbiti, a druzy biezie,

Kam kto moz gedno vtecyU
Kral lawryn obratil plecy:
Proboh! mozeteh mi co pomocy,
At ftanu tiech hdi fkocy!
Cmte iako wierne fluhy,
Pomozte krah znuze y || ztuhyU
Obrowe fe wzhoru tifknu,
Ale malo wzechu zyfku.
205'
Capitola paddefata.
HYlbrant
wece
tak witkowi
A wzteklemu wolfartowi
1930
Afka:
wam, budte wkomofe,

wehkeho hofe.
Skym byste chtieli boiowati?
1935
radimt
nedogdete
Wfak nemozte yzadneho widieti.

Snad by fe wam ftala wada,
Wed fe tepruw pocne fwada !
26*
404
Obrow piet priflo mocy,

Tit chtie muziko pomocy;
Nanafe towarife welmi feku,
1940
Krew znich tece yako fekuU

Kdyz to Hylbrant prawie zoci,
Welmi brzo knima fkoci.
Starce oba vzfefta rada,
Neb by fe gim fkoro ftala wada
Odtiech pfehroznych obrow.
1945

1950
1955
Witek Wilantow
Poce kwolfartowi mluwiti :
Tak nama nayhorfima byti!
lako dogkam tuto ftati!
Tehdy
Lepe nam ziwoty datiU

Wolffart kriciefe, iako by fe wztekl,
Arka: Witku, prawdu fy rekll
Nezakon nam ftati dele!
Pogdem! powidieme, kterak fe tam wefele!
Kdez zwuk neb krik vflyfime,
Take fe fnimi fpercime.
lat vderim, wecz tna ranu,1)
Lec bud kamen, leC bud wftienuU
Ihned druh druhu ftit naramie wazafe.
Kralowa Krymhulta knim chwatafe,
1960
Powiedie gima wten cas

geft welmi mnie dowas,
ze nemohuce
nic widieti,
A rkuc: diwnie
Awfak
1965
bog wzieti.
Prowafe vdatenftwie wfake
Dam wam prften take,
chcete
fnim
Ze kdyz gey naruku wftrcite,
Wfecky
muziky whore vzrite.
Tut tepruw
wefela
biefta,
1970
Kdyzto muziky widiefta.

Pnelifnie gi diekowafta,
1975
Oba kodieni chwatafta.

Neb gim geft toho byla potfeba,
Widiechu wnuzy dietleba.2)
Dobfe mu pomohu z toho,
Muzikow tu zbichu mnoho.
Kazdy znich pofpiechafe,
neb fe gim zdafe,
')
V rkp.
wecztnazamu;
Br.
ivecz
tna ramu (!) ') V rkp. dietloba.
205b
405
1980
By giz wfechno zmefkali

Hrozne rany fu dawali
Naklmkem a Mimynkem
Netfeba patriti okem
Kdyz iako fokol
pere,
Co dofiehne,
to wfe bere.
I mluwiefta kfobie oba
1985
Arkuc:
totot
hyn geftie
geft nafe
doba!
piet obrow geftl
Chcemeh my mieti kteru Ceft

Pro nafe dfewnie mefkanie,
Vcmme knim muzfke hnanieU
1990
Tito
fe naobry ritiechu
A ony tri muziky
fylnie zbichu.
Pak wfichni kobrom fkocichu,
Tepruw krwe znich natocichu!
Prudke rany gim dawachu,

1995
Wekrwi
tu
do oftroh ftachu.
Capi paddefata
STary hylbrant
gim rozkaza,
Ze fe kazdy wgednoho vwaza.
I dachu
gim ocem
Ze gim zhory nelze

2000
Tak yakoz flyfime
byti,
giti.
prawiece,
diwu geftie wiece,

Ze lawrynka toho krale
Welmi oftawih v male.
Sta
2005
2010
2015
fe
Wfechny gemu lidi zbichu,

te hory dobyh biechu.
Potom witek, wolfart take
Zchodiefta kuty wfake.
Vcinifta tu fwog diw,
Tak
Igeden muzik neofta ziw.

dietleb odge feftru gemu,
Da gi krali bohatemu,
Gehozto miel chwalu y ceft.
Neb to prawa prawda geft,
ze Lawrynka potom gechu
A do Beruna s febu wzechu.
Nemoze fe lawryn nikdiez fkryti,
Mufy gich kayklefem byti.
206
406
Capi
\Vzechu Lawryna,
2020
LII
krale ctneho,
Promieni fe pycha geho.

By wfechna krafa zbofena,
Cozt geft miela hora ona,
Tak fe
I zbori
ta hra y dokona.
fe
pycha lawrynowa,
Ze ktoz priehs weliky pych plodi

2025
A fnewieru
fe obchodi,
Cafto gemu potom fkodi.

Wfak newiera brzo fchodi,
Newiefe fe nelze fkryti.
Nacas muoz
2035
tayna byti,
niekdy wygde nagewo,
Left pronikne, wzegde prawo.
Takez fe fta krah to".
Newiediel, coz geft gniiel wdomu
Wfak
206b
gedwa
Odrozhcneho zlatta,
Lidij ') mnoho, prielis platta
Y pfedraheho kamenie,
Oniemz netfeba prawenie.
Wnicemz nemiel nedoftatka.
Pronewieru radoft kratka.
2040
to fe fta gemu,
Lawrynkowi mahtkemu;
Neb kto fe na dwie wiery tiehne,
Ten cafto gedne nedofiehne.
2045
Takez on, mage ceft nemalu,

Chtiel gim odgieti gich chwalu.
To fe gemu zlie odplati,
Proniez zbozie y Ceft ztrati,
lakz gey gechu wtu dobu,
2C50
Nefu 2) gey pryc fhory s febu

Do Beruna, ctneho miefta.
Tu
tato rec mluwenie pfefta,
A tak
')
gefti konec tov.
tak gejl konec
Br. lidy.
'')

2030
rkp.
nefa.
Berunfkem
Getrichowt.
Giz
fe
pocina
o Appolonowi.
BYI w Recfke zemi geden kral, Gemuzto gmeno biefe Antyochus.

Wte zemi gmena toho mnoho hdi ') bylo, Ale tohoto mezy gmy, mi pifmo 207
wiece flawiefe 2) progeho ciny welike. A protoz fu geho nazwah wehkym
Antyochem, Nebo 3) neprogeho zaf luzenie kbohu Bohem byl obdafen dary
welikymi, ze biefe ten kral Hce krafneho, wzroftu lepeho,4) fmyfla mudreho 5
rytierfkemu doa hlahola 5) lafneho, frdce vdatneho a kewfemu fkutku
Tak
wygew7) wogenfky z fwe zemie, zafedm 3) leth fe

A kdyz
domow newratil,9) kralowfhvie rozhcneho
fobie11) dobywage.
fwieta wehku, nawrati
fe dofwe zemie y14)
fobie podrobi caftku
ze
13)
12)
10
14)
20)
17)
miefto
16)
bohate,15) Gemuzto od fweho gmena da

twrde
gmeno
dworem
kral y14)
fwu kralowu;
Antyochya. Wtom mieftie fediefe
neb take panem bohe nebefkym1*) wyfoce biefe obdarena19) krafu, lepotu,
nadewfecko ciftym ziwotem
Ta
wiernym frdcem.
fhcnu wymluwu
vftawi
dcerku fkralem fwym pfewelmi pieknu

Wrecfkem
krafnu.21)
narodie gie rownie nebylo, by kraffi byla
Ta
kralowa, 15
fhcnieyfi.22)
wfemi dary
oftawiwfi kralowi wfrdcy zaloft,
fwieta fnide
dcerku 207b
prirozenie nebylo wnicemz
bohem obdarenu pofobie oftawi. Nebo wni
||
22)
gmiegiefe
so)
25)
gi
drewni
29)
byla
vtiefil fe.
kral
bylo fmrtedlnu
poplakaw
vcinilo.26)
rozefla 27) pofly taynie wewfe dwory kniezecie,26) kteraby
nawratichu
kralownie podobna. Poflowe hledachu,
Gedine to, ze
obmefkano,24)
')
')
')
')
')
')
')
')
kral; yS: kraluv.

nebo vfidfi.
chvalf; yS: nejvice povfist se slavila.
doyS: spanil6ho; : vzrostl6ho.

rkp. hlahola wzezfenie; yS: hlasu.
vojensky, sedm; y: vojensky ze svych vlastspfi!6ho; : udatnfiho.
vyjed.
'0)
'o)
")
")
V.
")
')
")
")
")
zemi, sedm;
')
rozS: vojensky ze sv6 zemfi, sedm.

rkp. newrattw.
st.
vrativ se zas6. ") Schazi
lifinfiho
Schazi u
jinych zemi.
u V.
bohat6.
dal; yS: jemu2to
tvrdfi
velik6, bohat6; yS: mfisto pevn6
sedfil.
jinriiu
/?y5:
sedfi;
sv6m
po
prezdfil.
") nebo ta tvorcem nebesk^m.
rozmluvu.
dceru od sv6ho krale pfekrasnu; f): dceru poSlu;
darovana.
ve vSem (/?:
yS: svym kralem. ")
zenskfim) narodu nelze jiz, by co krasSieho bylo
nich
")
jeni
hledali
by
prvni, 0:
kralov6 dfevni.
byla
nic nenalezSe) vratichu.
")
")
k '')
hledavSe;
panny.
'')
")
yS: ze pod nebem nemohlo nic pfiknfijSiho

ni sliCnfijsieho;
nalezeno byti. ") ayS;
";
ucipfirozenim.
na ni.
rkp. fmrtedlne.
nebylo nic obmeSkano
kral rozesla.
Po kvielenie
nilo.
po vsech dvofich kniezetcich,
aby hledali

10)
fpiefneho,6)
Posli hledavSie
(/?:
20
408
arkuce kralowi, ze kdfewni kralownie nic podobneho nenalezli.1) Pofla

druhe y tfetie pofly. Ani ti co podobneho kdfewnie kralownie 2) nenalezli.3) I poce welmi tuziti, A tie fe gemu obnowi fmrt kralowe, A z te
I poce fwu dceru 7)
tuhy vpade4) gemu wfrdce *) dcery geho krafa.6)
milowati. Ta 3) miloft, kterak byla9) tayna, Ale wfak 3) fe tagiti dluho
nemoze.10) Tak kral fwu dceru milowa,11) Netohko flowy, ale take nefhcfe
25
y
3)
gi
gi
14)
8)
l2)
wece krah: fmyfla

to vznamenawfi,
nymi fkutky. Dcera kralowa
wzdy
to
zes
mi
Pomni,
mieg namyfli, zet fem
dofti mas!
otec.13)
Kral
odpowiedie: Zapomenul fem, by ty3) mi byla
dietie twe.
mam to namyfli,15) aby ty3) mi zenu16)
30 dcera.
Ale myflim wzdy wfrdcy
208 byla. Dcera gemu odpowiedie: 17) Nezhbych twu zenu by |la, Radieyfit
budu, radieyfit tu budu, kdez
driewe nezlit13)
bych pryC zafla.13)
To fekfi
") I
ac
27)
24)
3)
towiez,
negfy,
prawitiU Kral gie wece:29) Napocatkut30) bude

brzo pomine.32)
to chcy vkazatiU
obwetfegic
A33)
odnie,
kaza
dobyti
mnoho
wyfed
wnocy35)
hedbabnych poftawcow
34)
A tak33) drahe poftawce39)
taynie gimi wfecky vhce 36) pfikryti.37)
vzfewfe,40) hde nefmiegiechu 4I) ygeden ponich tlaciti
choditi.3)
A42)
treti den gechu fe ponich 43)
Potom kral, prifed kedceri,
fwozy gezditi.
omnie
powiefti26)
Ale
3)
45
fec,
ztoho
31)
ani
fe
wece gi: Ze44j w|;feho fwieta krafo! Widifli, zet

lide diwie nowinie
onie mnoho mluwie, Ale yakz fe oftara, Tak gie y3) wufta newezmu.
Dcera45) gemu odpowiedie: Otce, wiem to, ze nowina kdyz obwetci,46)
Ale poftu letech, kdyz
") ')
jest.
ie
2adnfi jsii podobn6 nevidfili (^: ze kralov6 dfevr.i nic sti

tak
krd1ov6.
nalezli.
upadne; /?: upadl.
dcerina krdsa.
s6 jie velmi.
Schazi u V.
nem6i.
") tak
')
')
')
ie. kral sv6 dcefi tvii milost ukize.

tv6 krve.
ale mnim
vzdy na mysli
") Kralovna.
")
")
'')
pofiechu.
jich.
")
")
')
ji
vece:
4') pfemlknu.
*)
")
Ona.
zpomanc.
")
4')
")
den
")
")
")
'7)
V.
ji
ji
")
") ")
")
si
mam
by
mi iena byla.
vece. ") Ctnfiji slovu krdlovii dceru nezli tvii zenu.
ne2.
'*) Kral tu reC uslySav, zamuti s6 velmi.
dcefi.
kral
ustavi strazij
dWho,
vcce. ") otci vece. ') Otê, pravy by ty byl
pfiied pfed dceru, t6siv
vit6z, ale nejsi vitez. ") V6tSi jest. ")
kratce: V6tSi jest vit6z ten, nez nad
nad nekaznii (/?: nekazanii)

vuoli.
mocnym kralem.
fi-/S: z\& povfisti.
: odpov6dfi. *0) Na poCatce. ') ft: azt obvetSie. ") a: pffimlkne; 3: kdyz
malo postoji, Iidfi umlknou. ")
tak.
e': kiipiti. "}
t6 noci kaza.
ulice. ") postfieti.
vSecko mfisto
postavy.
kdyi Iidfi rano.
uzfiechu.
nesmfi.
Druhy den jechu sfi po nich choditi. ") tfeti
otcem mym.
je
')
')
')
nenalezli).
v mysl.
'0)
V.
a;
kto zpomene,49)
prvnf kralovnfi
podobnfiho
1)
ze
')
hde gi47) nacas podzapomenu.46)
")
50
gi
208b
'')

3)
3)
lepfit
nefwitiezys nadfwu zlu myfli. neb
gefti 25) ten witiez, ktoz fwitiezy nadfwu zlu myfli, nez nadmocnym kralem
ktoz bog obdrzi.26) Switiez, hrdino! nadfwu zlu myfli
A neday ofobie
witiez.
40
wfta odotce fplacem
fe
35
3)
wehkym.
zarmuti
Kral vflyfew rec tu,20) prikaza gie ftriecy,21) aby nikam3) nevfla.
Wfak
wece gi:
kral welmi. Poniekohko dnech prifel kral ke dceri
kromie tebe gme
wies, ze bezzeny dluho
byti nemohu
to dobfe
Dcera gemu odpowiedie: ") Otce! prawis, ze by ty byl
nechcy mieti.
mne nikdy kralowu nenazowu.
vfidfi,
kdyz noviny
obvetSeji.
409
fe obnowi.1)
yhned
A protoz
zet bych radieyfe vmfela,
wiez, krali!*)
nezh
fkutek neflechetny a neflychany vcinila!3) To 4) rekfi Y wfta

odotce.5) Pak ') gednoho dne gdiefe kralowna 7) z chramu 3) wrufe drahem,9)
vderi natwaf
priprawenem odzlatta. A flunecny paprflek, obraziw
fe,
poce
ftkwieti twaf gegi tak, ze by12) podobna wiece
gegi.11)
Angelu
nezh 1s) kdowieku.
Kral to ftkwienie vzfew,14) diwe
milofti nazemi
y
2)
55
fe
10)
takowy
gi
2)
2)
20)
19)
17)
A okriw16) y2) gide kudceri,

naleze
famu wkoniatie
welmi plakati A21) welikym
poruffi gi.13) Dcera poCe
toho fkutku
wolanim fwu celed wzwola.22)
fe dokom23) gegi pieftuna 24) nayprwe
niaty vtece, A2) vzfewfi, ana padla nazemi,29)
poCe gi 26) tazati, co
pade.15)
60
gi
2)
fe
gi
gi
gi
ona powiedie to, coz bylo

bylo? Tehdy
ona
treba.27)
fkutku toho kaza
vkogi
tagitl.23) Kral, coz29) pocal ho re, to vcmi, ze 209a
predzadnu celedi toho nezgewi.30) Kralowe mnozy
Dalecy,31) vfiyfawfe
okrafe dceri Antyochowie, Gechu
fnubiti gie, niekteri fobie
niekteri
zafwe fyny. Ale 32) kral Antyoch nechtiefe ss) dceri fwe 34) wydati.
pri- 65
gi
by
pofwem kralowftwi
37)
gie fnubiti zafe, nebo
70
yhned fe hrdla
43)
gechu
dobfe
gi
ze ktoz
fe
dcera geho 42) te krafy biefe,

fweho opowaziefe.4S) A
opatriefe,44)
ktoz koli pohadku46) priyal
pakli
gie nevhodl, yhned hlawu47) ztratil.
vhodl, kral43) gemu fekl: Dawagit rozmyflenie. teto nocy,49) radit, roz-
naftieftie,
draze.
2)
')
z ')
')
')
nez taky skutek ucinila.

to.
boznice;
kralovna.
kdyz jdieSe kral
na oblifiej. ") byla.
rkp. obratiw. ")
okrev.
omdle.
") Iet6; ^: pade
Schazi u V.
Tehdy.
ji
modlitebnice.
opfit.
")
0\
obnovie.
otce
') ') ')
od
z
')
2)
55)
2)
biefe,
52)
fe,
kralow ftinal
aby hrdla neztratil. -*0)
kdyz giz mnoho kniezat
75
Appolonyus,51) kral tyrfky, vflyfaw ote kralownie powiefti
take
o gegim 53) otcy takowe
wehke
A
chytrofti
ogeho
mudrofti.
nema
wece
take to gt wiedieno,64)
ktozt newazi, tent
vzrim, co vmiel Ne|;bo kral Appolon biefe wehky zak wuceni 209b
Pogedu
myfl
'')
")
")
/?:
(?
i;
0)
0:
(?
")
")
")
")
'')
")
'o)
ji
ji
"j
")
")
")
'4)
")
") ")
vidfiv.
u&nil svou vuli

nalezl.
a: podavfi jie; /?: zl6ho se skutku dopusti; yS:
ana.
svola.
skutka.
nf.
Tehdy kralovna jie sfi.
na
uzrevsi
zavfe
:
starosta.
yS:
podlaze,
kdyz.
pfistunka;
'')
skutka kaza tajiti. ") coz
komftatu. ") sfi jie. ") povfidfi, co
biese. ")
Kra1, coz byl poCal, h6fe to dokonal, ze toho zl6ho skutka neprestal.
Ale
byl.
vSak to zl6 ucinfinie pfed znamii celedi se utaji. ") Krali velici. ") Tehdy.
kaza po zemiech volati.
kra1
o: nechce; /?: necht6.
sv6 preC. ")
:
ztraf.
fefisky.
jie.
jednomu.
") uzesechu; y: ulekli.
") davSie. ") na Stfisti jie prosiechu. Neb kralovna. '') a: pravfi. ") ohleddse. ") ihned svu Siji vazieie. ') od nfiho pohddku. '): Siji; yS: hrdlo.
jakz promfinil reC
rozmysl s6 I6pe.
") tehdy kral. 4') Davajif noci iivot.
zitra, tak jemu hlavu stieti kazal. '') Apollon. ") uslyiav tak6. ") a: jeji.
: llid
;'ff:
a;
jeho nahlosti) vece: Lid
jeho lidu
") tak6 o jeho liczy
kto toho nevie, ze. 5') ten.
ci wid
miidrosti pohromadfi byti nem6ze,
") To kral
nez.

')
2)
wolati35) afka: Tak2) prawi kral Antyoch.36)

nedam yzadnemu
ktoz pohadku vhodne,
Dcery fwe
bezpohadky.
tomu dam fwu dceru;
ktoz nevhodne pohadky,33; ten fwu ffigi ztrati!39)
Pro to prawo mnozy fe zbraniowachu.40)
mnozy fe take oddawfe41)
tcaza
410
welmy chytry a wftm dworftwe welmi vdatny a krafny A nadgine krale

fwym ziwotem fmiely.1) Coz koli vmyfli,2) to da fwe radie wiedieti. Radda
geho 3) poce gemu rozrazowati, Ale on gich raddy nerodi pofluchati.
I dopta4) fe do Antyochie. Sftupiw 5) pfed Antyocha, wece gemu: Zdraw
a
80
bud, Antyochu,6) Ciefari wehky! Pnfel fem ktwemu dworu, zadage

85
fe pfibliziti ktwemu rodu. Antyoch gemu wece:7) Wiefh, Appolone,3) prawo

meho dworu? 3) Appolon wece: Wiem9) A nadwraty fem ge3) cetl,
10)
twu mudroft flyfel. 12) Antyoch

ktobie2) prigel, atbych
Me
twu
mieni!
prawo
ty gfy fyn otce wehkeho.
gemu
figi
Protoz tobie radim,13) aby fobie ginde pratel hledal.
Apolon odpowiedieti
zet
twe
dcery
dawam,16)
wiedie:14) Tobiet15)
zadam.17) Antyoch
11)
fem
wece:
3)
nez
yat
predfien malo,
rozmyfll chcefli pohadku flyfeti,
geftht tobie21) twa fige mila, Beriz22) fe do Tyra,
A yhned gemu wficka
Appolon gide pfedfien.
210 mage me odpuftienie.
celed 23) pocechu raditi, aby fel
pryc. Ale Appolon
odpowiediel: 25)
gemu3)
Slys
wece:
Appolone!
fe dobfe
mie,13)
opohadce pomyflim.
nawrat fe zafe;20)
a3) wygdi19)
Ia fem prigel propohadku,
predpohadku26) pry6 nepobiehnu.27) Budeh

prec3) pobiehnu. To fka30) ys) pogide
mi3) biehu")
vzrew
pred Antyocha.31) A3)
geho 32) Antyoch, wece gemu: Chcefli pohadce,
fem welmi
Ia tomu
Appolone?'
Appolon odpowiedie:
33)
fpohadku29)
Antyoch gemu
3)
3)
radU34) Tehdy
wece:
tielo gira 35)

fwu krew pim
3)
36)
3)
Swe
100
gfem zet fwog,37)
Me41)
105
Vflyfaw Appolo
zeny
muze
neznage.
Me zeny ziwot mog,23)

Otce dceri'9) hledage,49)
42)
y3) wece krali:43) Mniech,44) by mi bylo

flyfeti. Ale tato pohadka nagewo 4R) mi geft
dnes nieco diwnieyfieho
Taynieh gi, krah,2) kazes wyloziti cih zgewnie? Antyoch kaza
polozena.
tu pohadku,
3)
wece
Appolon:
fwu krew
tielo gies
Genz gefti twe tielo a47) twa krew. A47)
Swe
Y3)
pies, kdyz fwe dcery poziwas,
/?:
')
')
")
")
") "j
")
")
'0)
/?;
") ") ")
")
")
") ")
')
')
') ')
')
')
Nebo kral Apollon bieSe velmi mfidry, vzatefiny, v sv6m dvoru (a; /?: ve vsem
Schazi u V.
Coz umyslil.
svym zivotem udatny.
dvorstvi) velmi lep^
Antiochu.
kra1em.
krali
stoje pfed Antiochem
pfiSed;
bral.
vfidfi.
proto.
abych.
slySal.
dvora.
")
odpovfidfi.
')/*:
mne.
iddaji.
davaji.
Tobfit! to.
die.
odpovfidfi
razi.
vSickni. ") jel.
bef.
Schazf v a.
Vrat s6 sem.
vyndi. ~
a: pro pohadku. ") nepojedu. ") bfiha.
on jim povfidfi.
vece;
")
")
/?:
ji
")
0:
pohadku.
velmi
ze jest
i.
ale
")
vece.
jej.
fekSi. ") krale.
") Schazi u V\
muoj.
dcery.
svuoj.
rad.
")
") piem.
") jiem.
mnfil
krali.
jsem.
";
mfi.
") jako
")
")
41) neznaji.
") hledaji.
na jevo ") vyloziti. '')
")
110
powiedieti.46)
3)
zgewnie
')

tfeba,
95
gi
24)
ty
90
411
gfy zet fwog, kdyz fy muz dcery fwe. Otce

gfy otcowo gmeno
nebo
nenaleznes,
hledas!
1)
Acby dluho2) hledal,
potratil y take prawo.2)
twe zeny
fwe4) dcery muzem byti nemozes. Antyoch, zapyriw5)

wehku,2)
Y6) wece Appolonowi: 7) Pohadky fy nevhodl A 210b
muze neznas, nebo

fe
hanbu
Appolo odpowiedie:
protoz fy figi ztratil.
Kazdy to natwe twafi 3) zna,

prawie prawo,9) yat fwe 6) fige neztratim. Antyoch gemu 6) wece: Gfy fyn otce wehkeho, A protoz10)
dawam11) rozmyflenie ') tuto noc, aby fe lepe potazal6) a6) rozmyfhl, ac
chces zaytra fmrtl vgiti.
fam
ge
Appolon wyfed odkrale
115
24)
6)
fe
6)
fumrak oftawiw konie nahofpodie,26)
wffed
w korab
125
6)
31)
')
7)
23)
6)
naprawy bieh
Nazaytrie
Antyochowi
powiedieh
arkuc,3) ze Appolon pryc zabiehl.30)
wece: Appolon
Antyoch ktomu
zabiehnuti mohl, Ale mne
vcini taku zame mocy vtecy nemoz.
powied arka, Ze
ktoz mi Appolona
Dam
ziwa da,
gemu piet feth
ffuntow zlattych.22) A pakh mi kto geho hlawu da,23) Sto ffuntow zlattych
fe
120
")
odda
26)
korabu,23) vprwni
fmrti
6)
6)
fem16) vhodl, A6) dcerat17) mi

ceho hledas?19)
Co zde chces
nahlie biez pryc 2l) odfud!
22) dobyw taynie
20)
Nic gineho nez
13)
fwu14) myfh mluwiti afka:15) Pohadku

gt nedana, anizt mi
gefti gie tfeba.13)
6)
12)
zet fem pohadku vhodl. Geftli wtwem
Proten fhb gechu fe Appolona hledati netohko s4) neprietele, A!e take
to zlatto35) od Anprietele, ch tiece geho zahubiti
tyocha36) wzieti. Ale37) Appolon prigew do Tyra, wzem tu raddu33) y6)
wece: Nedam39)
on
nic nedba,
profe zemie zahubiti! Owas owfech
Mnet gedineho 40) hleda.
kdyz mne mezy wami nenalezne,41) Wamt nic
130
6)
6)
wezme.
prikaza plne koraby
A kdyz
42)
wfed nakorab odda

nafuti.43)
Tehdy Antyochow46) mi- 135
odplul,45)
nevcini.
pfenice
Appolon
kdyz
Appolona hledage.
47) do Tyra prigede,
tazati,
kdeby
geho nenaleze, zarmuti43) fe welmi.
poce mieftieninow 49)
Appolon
byl, a prawie, ze by byl prietel geho. A50) chtiel bych gemu
tu raddu dati, Gez by zbyl wfeho fweho myflenie.
Ale to wfe Iftiwie
nabieh.
biefe
Taliarcha
51)
6)
fe44)
loftnik gmenem
')
") ")
")
")
")
")
")
")
")
")
/?:
")
")
")
/?:
")
(/?:
f.
")
")
")
")
")
")
(i:
"}
")
*)
")
')
")
")
")
')
f)
')
4)
')
')
Otce dcery
Neb jak jsi dcery sv6 muz, taks otcovo pravo
jeho.
ztratil.
tv6; od slov sv6 dcery poiivaSe ai do slov NahIe b&z pryc vie
az na nepatrny zbytek zeny muze nezna

rkp
Zapaliv.
vypuStfino.
Schazi v V.
V.
tv6
jestli
v
tvd lici.
V rkp. to prawo;
Apollone.
zemi pravo.
svii.
protot
zitra smrti zbyti. davaji.
jal.
Coz zde
takto mluviti.
dcif. ") antf jie jest tffiba.
jsi.
CekaS?
Nahle jed' preC.
jedno.
Tehdy. ") sobfi tajnfi koraba.
v prvy.
A hned na
hospodfi. ") vsed. ") da sfi na bfih.
ie by...; : ie
zajtfie; /?:
kdyz zitra den bieSe. ")
povfidfichu.
zlata; y: liber zlatych.
ale nas ut6ci nem6ze.
jest Apollon utekl.
pfinese.
yS: dary. ") Pisaf
netolik.
puozitek;
penieze;
") 0:
mfiv
napsal puv. Afpolona, vySkrtl
svymi
opravil na kraji.
Tehdy.
radu.
Nedam sobfi.
jedno. ") nebude. ") A kazav plny korab.
: odplynul.
vsed
v korab, da s6. ")
") 0yS: nasypati.
veSed)
")
")
")
Antiocha krale.
jal s6 m&Thabarcha; y*: Taranta. ") smuti. ")
Kan6v. ") A mnie (a; /?: mienie to ze; yS: prave s6 byti), by byl jeho pfietel
fka.
nii by mfi1 vSecko sv6 myslenie
/?:
vystrahu sv6ho zivota; yS: kterak
by se mfil zlych ukladuv vystfihat.

odemne
211
412
140
nebo biefe Iity ged prinefl s febu, chtie geho otrawiti. Appolon
do miefta Tarfy2) y3) poce4) pfebywati wtom mieftie. nebo biefe
kofec aneb miera wtom mieftie pofefti zlattych pfennice. Appolon otewfe6)
korab y 6) prikaza 7) wfem hdem miefta toho 3; popfenicy giti. A korec
mluwiefe,
prige1)
ftrych 6; pfenice 6) pofedmi 9) peniezych miedienych prikaza 7) danenazyto miefto.11)

prikaza, aby geho kupce
wati. A tiem obziwi
wali. Wfecky gim Penieze nawrati A miefto tiemi peniezy kaza oprawoTi
Tarfti mieftiene tu milofi. Appolonowu kfobie wzechu,14)
wati.12)
nawiecnu pamiet obraz podobny gemu vcinichu A proftfed
Gemu naceft
miefta poftawichu.15)
kdyz Appolon cafu gednoho pomorfkem bfehu
anebo
||
10)
145
6)
miefta
6)
geho
Vzfe Appolona
6)
chodiefe, Clawik
16)
150
13)
211b
3)
flechtic, Geda
zemie
zgeho
6)
19)
17)
y6) wece:13) Zdraw bud, krah Appolone!

Wiefli prawo
Antyochowo ofobie? Newiefh, powiemt tobie.20) Takt
kral Antyoch fekl ,Ktoz mi Appolona ziwa da, Dam gemu piet
gefti
pomori,
ffuntow zlattych;21) Pakh mi

kto geho hlawu da,") Sto ffuntow
zlattych odemne6) wezme.' Protoz, krah6) Appolone,6) tobiet6) to prawim,s3)
dati
feth
piet
zlattych afka:
ffuntow
prikaza26)
Vzitecnyeyfieho
oftfezenie,
23)
fy
29)
6)
160
chtiefe wzieti afka: Tobiet
Appolone!6)
toho,6)
6)
6)
38)
Az
korabu
wlna
gedna
welika
wyfoce
nadfe,
Tak
ze
prifedfi
gedna
ztrofkota
miecem.
puol
poge
yakozto
metati
korab
6)
prikaza37)
dfka
zdruhu
')
/?)
'*)
")
")
")
")
/?)
drazSieho
nenie
dfikujit!, neb) mezi klenoty (nic
vystfezenie
jenz by. ") svazana.
") m& tak. ") ten dar.
to sobfi.
Ale Apollon vece: S vttti.
tffiba.
kazav. ") vsed ven.
vfitr6m.
nabytek neili u mne.
u tebe bude
")
")
"j
")
plul fiyS; a: plynul.
s6 jim.
")
")
")
/?;
")
(o;
hrdlo /?).
toho daru.
(nezli
40) bieSe
10)
")
")
ostfiezenie
")
'')
/?
')
'') ')
')
')
')
')
')
')
a: jal s6.
zezi&v
a.
Tehdy Ap. pfijede.
/?: Tharsie.
(a; /?: uzrev), ze jest hlad pfieliSn^ v tom kraji, kofec jenz po osmi zlatych kupovachu
Schazi u V.
(a; 0: tak ie po osmi zlatych pSenice strych), otevfev svuoj.
kaza.
viemu mfistu.
a: zivi.
po osmi.
kraj.
") ten (cety
Ale aby jeho kupcem nenazyvali, vSecky penieze (jim
zase yS) vrati (ft\ a: vratil)
kaza (a) jimi mfista popraviti. ") Tehdy.
uzrevSe.
obraz jeho prostffid
inrM.i
Klavik.
uzffiv jej.
vece jemu.
postavichu.
tehdy
ustavenie (/?; yd; vypoved'.)
nfiho.
zlata. ~ ") pfinese.
napomenu tfi
a pravi.
chtie. ") jed' odtad. ") podfikovav kaza.
uzitefin6ho
165
nynie wiece geft6) potfebie,33) chowayz fobie34)

cti vtebe tito zlatti nezli vmne budu. 36)
Swietfi35)
korab priprawiti, wfed wkorab

porucil fe panu
caffy
kdyz giz defet dni odbfehu plul,40) wty
powietrie
bohu.39)
wietr
wzbudi
wietru
Wfta
poledniemu
nocy
promienf.
proti
fpuol
fe41)
buri fe more
wietr
korab
nafe
korabem
wlny
poCechu wlny
odge
Appolon
") ")
212
tobie,6)
klenoty drazfieho, nenie nez zdrawie.27)

mie
vzitecnie
kdyz
odemne, kterezby 30) miel od An ;tyocha
wyftriehl, Gmieyz ty pemeze
by mie gemu fwazaneho 3I) dal. Clawik peniez32) newzieti,3) Kdyz
mezy
")

gemu
otrawiti. Protoz prawim6)
Appolon zte reci gemu podiekowa,
pryc!
Gediz odtawad25)
6)
ze mas wmieftie lidi, Genz tie chtiegi24)
155
6)
feth
413
neofta.1) Striebro a zlatto 2) ietie nadno, Rucho y 3) gine zbozie potonu4)

a hde ztonuchu.
Gediny 5) Appolon, df ku okrociw, y 6) poce 7) fe gie
nani tri dni
8)
ctwrty den vzfew
rybafe,
9)
mluwiti6J a6) wolati afka:3) O, dowiece!

Dayz ziwot pracnemu, Spomoz hubenemuU Rybaf fe
wfwu lodie geho wfadi
dofweho domu geho
1S)
pribef fe kemnie!
kniemu pribra,11)
tri nocy.
poCe k niemu
3)
an lowi ryby,10)
6)
I plawa
drzeti.
170
175
fe
15)
geho, kaza
gemu nafpati.16)
to, ze podle biehu
13)
Wiefli
gemu Rybaf:
fe
25)
6)
135
Appollon to widiew, neby len

miec
krah welmi popoda geho
poce myfliti, kteraky by to
ctiwie.") Kral wzem miec odplachetnika
byl mladenec wplachtie? kterak koli wplachticy chodi, wfak matny nenie
ani chlapfky.43)
Kral hfe konec vcini
celedi,6)
poce44) fe tazati fwe
190
natrziftie a6) hledayz fobie6) ftieftie.

pakh27) nebudes mocy
nawratiz
zafe kemnie, A
tu chudobu, kteruzt mam,30)
napolyt ftebu rozdielfm.
ty budefh kdy6) dobry
prigdes kecti,21)
dobrym mi to fpomenes. Appolon32) wgedne plachtie
hofpodari fwemu
podiekowaw,34)
gide35) na trziftie. Nalit kral te zemie Cyhbfke36) gmenem Altyftrates
fwymi pannicy namiec ghra.37) Appolon tu ftoge
poCe
6)
6)
6)
6)
6)
vpufti.40)
fe diwiti.33) Gedinez 39) kral miec

ktomu, pofkociw byftfe,41) wzem
Ale kteraky geft,49) toho ia6) newiem.

kralowi 51) to
powiediechu.
Kral
6)
prigechu
pomori.43)
rybarowa
6)
flowa
6)
lezl, an tapa
50)
kteraky by ono45) ginoch byl wplachtie?

kdyz gemu nizadny nevmie46) 213
powiedieti, Rybafe toho6) otazachu.
on gemu47) powiedie, ze geho naOni6)
gim
vzehra
pocfdiu
')
')
'') ")
")
") ")
")
/?:
")
")
")
")
ja
")
")
")
")
0;
") ")
") ")
")
'*)
")
")
')
')
')
')
')
'*) 4)
(!)
')
se mofe
otje vietr korabu vetrnik,
popadechu vlny korab na
sebe druh6 vlnfi podavase. Ai
jim jako miefiem metati, jedna vlna
roztroskota jej, tak ze
zatiem vlna jedna pfiSedsi velikd, poje puol koraba vysoko
druhii sevfiena. a: Vlny vzechu na s6 korab jechu sfi
jedna dcka nebieSe
zmietati.
jfm jako miesczem
Jedna velika, pfiSedSi pcd korab, vrie jim vysoko
a.
zlatem.
nad se
roztfiska jej tak, ie jedna dcka
druhu neostala.
uzre
Apollon.
a: poplynu.
A.
Schazf u V.
tapaSe.
jal.
/?:
vede.
pfibrav.
pfijmfi.
: rybafe loviece (0: ryby loviceho).
ffikl.
a; fl: kaza se jemu zespati.
kazal.
") /?; a: nakrmiv.
bycht.
a: robotny.
prava.
') Ale boie toho nedaj,
") ie.
pakli ie.
jdiz.
tot
plachta.
jeSto.
") : Obina.
mam
chudobu.
Tu,
vraH.
kteru2
") pfijdeS kdy
") polepiiti s6.
dfikoval.
t6 plachty.
Stfisti. ") Tehdy Ap.
otci (!); 0yS:
Tehdy.
Apollon stoje se dival.
hra.
kral cylibsky.
sel.
nebieSe !6n, bystfe skoci) a.
Apollon to vida, skociv velmi (o;
ztrati.
s6
") k
4')
mysliti, ?.e ten jinoch, kterakyikoli v rubaci chodi a; : jakzkoli

v plachtfi jest), nenie lehky (/?; a: nenie lepi [!]; y.
pomyslil, jakyi takyi to jinoch
") onen. 4e)
ucinfi,
jeden
se.
chodi,
jal
v
nenrt
aC
matny).
jest,
plachtfi
mofi,
an
tapa.
nalezl
na
ie
po)
jest
(jeho
jim.
(^:
neumfijieSe.
")
'')
nevfidfi. ") krali.
") jest, odkud-li jest.
\
")
/?:
0)
lepfi.
")
'')
><r)

33)
naleznuti,23)
fe
fe26)
29)
Beriz
24)
23)
6)
19)
||
pokrmiw
14)
A kdyz fe nafpa,
morfkeho
gfy robot- 212b
wece17)
nik
fem
tie
fmrti
mi
toho
zbawil.
Ale
neday
mog? Anebot20)
pan buoh,
chtiel zhe vciniti tomu, genz22) mi nic zleho
nevcinil. Ale
Bych21)
totot
prawim tobie, Tot plachtiCka
wkutie
lezi. Obwina
gie, 180
vwede.13)
414
195
wece:
koli
ktoz
geft a l) odkawadz2) geft, toho 1) newiem.1) Ale 1) pro

mnie dnes pofluzil,3) Daytez gemu rucho nowe 1)
1)
tu fluzbu, kteruzto gefti
weceri
1)
A coz
wme fieni.
kral rozkaza,5) to fe yhned fta.6) Kral ten 7) dieti gmych negmiegiefe nez
gedinu dcerku,2) A ta biete pfewelirii 9) krafna. A ') ta podle tiech cafow
Vmfegiffe hufti a plefati, lakozto take 1) y 1) gine kniezny
obycege
Nebo tehdy bylo by 1) te knieznie ohawno, kteraz
by toho
ciniechu.1)
nevmiela. A to riedko ciniechu, gedine pfed Otcy fwymi,1) ani kdy wiece.
10)
200
domeho domu,4) at femnu
geho
a pogmietez
1)
l3)
ani o gegiem
hledieffe,1)
')
ani
213b nic nedbafe
ani ogegie
plefu,
hudbie.13)
205
1)
kdyz gednoho dne kralowna, gefto gie riekachu Lucyna,11) priprawiwft

hufti. A to tak
poce tu plefati
gide pfedotce a predgeho hofti
fei
flufnie ciniefe,12) Ze wfickni opuftiwfe krmie
diwachu fe
fliCnie
hudbie gegi
plefani gegiemu.14) Gediny tu Appolon biefe, genz15) nato
wfeho
wefele
fweho
zapomenu
zarmutiwfi
fede
19)
Kral")
fe.21)
kedceri
fy
215
23)
1)
y
l)
powiedie: i3) Dcero milal pros mne, zackoli24) chces, tot dam tobie, gedine
bud wefelaU 25) Kralowna"6) vkazawfi na Appolona,
wece kralowi
byti
dokawadz onoho ziwa
wefela
nemohu.
Chcefli
mie wefelu
widim,27)
widieti, Swog fhb, ktery
mi flibil, naplniz gey29) Aprikaziz30) gemu
1)
1)
32)
')
hlawu ftieti
Kral gie otaza, cim by31) knie
pfedmie prinefti.
yhned
wece: Zdali") to nenie wina, ze kdyz mu
byl
prowlnil? kralowa
hudbu
on gediny
nato hlawu mrda?36)
plefanie34) wfickni chwale,35)
nevnahliw fe kedceri wece:37) dcerko mila! newiem,33)
kral mudry
odkud-li.
nahudbu
Ale
kaza na,47)
naplefanie;
kteniz mi jest ucinil.
Nebot46)
/?:
0:
')
')
")
")
")
'o)
'')
bud> vesela
nemut!
se
dano;
vesele
at! bude
netbaSe ani
")
vSeho
/?:
ze zapomenuvii
na mnfi, cozkoli.
na jeji hudbu ani na ples).

velmi.
Tehdy Apollon hlavii hodiv.
sede.
pros
Tehdy kral. ") vece.
jenz nic
plesu.
")
")
(a;
")
plesu
do t6to hudby
Co.
hu'ibc ani
")
o jeji
')
")
")
to
(a
/?:
to jsu ucinili (a;
")
")
')
')
V.
'0)
kazal.
')
Schdzi
')
uvecfte jej na
se sta).
ten kral.
jednu
velmi.
kterakd.
dceru.
toho dne ta jisla knfizna, jmfinem Lucina,
to tak slifinfi
totiz mofe.
tak sluSnfi /?).
kralov6 krmfi.
divachu
s6, neb diviechu s6 jeji krasnfi
(;
ani
ten.
plesu.
krase) hudbfi
sien.
krafna
fJechetna,
zaCkoli
budeS mne
ona
") vizi;
'') ")
K
4)
4')
")
")
")
")
/?:
")
tob& dA.no.
tot! bude
")
Doniz onoho ziva vidim.

kaz.
jenz. ") slibil nynie, ten mi plft (/?: naplfi).
by to. ") Tehdy
kralovna.
zdali.
a: [chvalili.
tomu
") ples.
") kroutil.
kral odpovedfi, jako neunahliv se dcefi vece.
Dci mila, nevieme.
jest.
byl. ") kralovnu. ") kroutil.

tomu Ap.
') Tehdy kral.
'') hlavou nekroutil.
nebo
kralovna
ctna
4*) veliky.
kazana.
jest
")
na ples, ie.
4")
prositi,
214
otaza geho, proc by

proc by39) on to vcinil. kral40) gemu wftati kaza
natakowu
hlawu
wece: Krali
Appolon44)
on11)
kralowu42)
mrdal?43)
flechetnyl45) lat fem nakralownu nemrdal,46) nebot gefti kralowa poctiwa
")
220
')

1)
210
13)
fe
tobie
Tehdy geden, fedie wedle Appolona, y1) wece gemu: Cozt17)
to
zda dotohoto plefanie?
mrde.
A
Appolon na to hlawu wrzc
zarmuti fe tiem tak prewelmi,20) Ze yhned
vzfewfi,
kralowna mrdenie
415
fem tu nic noweho newidiel ani1) flyfel.1) Nebo ya to 2) lepe vmiem nezli
ta poctiwa kralowa,3) nebot 4) fem fe tomu lepe navcil.5) kte omluwie kral
odpowiedie: 6) Dcero mila! ygeden 7) fe tomu nediwi, gefto doma cafto
225
widal, Aniz kto toho zada, cehoz dofti doma ma.3) A protoz 9) zteto winny
zazle nemieg,10) Ac wfak to vkaze, ze to lepe vmie.
I kazachu
hufle,
wftati.
wzem
wftaw,
Appol5
yhned pfewelmi krafnie
gemu u)
12)
gemu
hufti
plefati wybornie,'3) Tak ze wfickni kriknu,14) ze
hude lepe
kdyz to vzfela plefanie geho tak flawne
kraffniegi nezh15) kralowna.
hudenie wyborne,
wfrdce,
poCe gey welmi milowati. A
vpade
klekfi pfedotcem, pcce17) geho profyti, aby
toho zamiftra racil dati:
Nebot gefti13) tak krafnych19) pleffow, geftot
fem nikdy newidala
neflychala
takowych.1) kralowi by20) ta fec welmi mila.
prikaza21)
230
1)
1)
1)
gi
gi
16)
1)
poce
235
fwemu dworu
pripfati
pokog poctiwy SS) gemu dati. Appolon fe wkralownu vwaza,
poce 23) gi vciti fwehku poctiwofti
kazni,24)
ze Appolon wroce celem neznamenal, By kralowna nanieho 25)
kdy
214b
zocila,
Ani
ona
on
take
nani
wzezfel.
kdy
By
mihe
A
wfak
popatrila.26)
27)
||
1)
Appolona
240
gi
1)
34)
1)
ss)
')
l)
vrozena
muze
zafe.
1)
l)
Protoz,
chcy.'
dcerko
')
ke
nez ta ctn& knfizna.

to proto
dcefi,
a: jeden.
s6 tonii
Apollonovi.
nemfijmy.
my.
'}
to vsecko.
povfidfi
md.
protoi
v6ce.
ia
')
') ')
ucil
abych tebe
1)
52)
u V.
tomu
rkuc:53) ,Tomuto
*)
Schrixi
')
')
hlawie
iat fem fhbil tobie,
tomu, kohoz by ty fama fobie zwohla.50)

ftud prirozen, Protoz
nebrzo ktera pri- 250
nedawal43) nizadnemu, Gedine49)

gefti
Ale51) ze diewka, gimz
woh kmuzfke
kazdy tebe zadage47)
')
knam46)
ie.
")
") ")
")
")
0.
")
")
")
ji
")
ji
i.
")
A
'4)
")
vsta Ap.
")
jehoito doma dosti

vzev; a po feCi kralovfi struCnfi pokraCuje: Tehdy Apollon vzem.
KrasSie hude
hude velmi krasnfi
kfiknu
rkiic.
plesa vybornfi.
")
jala s6.
nez.
lepfiji pleSe
kdyz uzfe kralovna plesy jeho,
za
racil
mistra
datii
v
toho
(y:
nahlosti
toho,
aby
jehoz
hlavy
aby
prosila,
")
sv6)
kaza. ") pokoj
fkiic.
Tehdy kralovi byla.
krasnych
kazanych.
velikii kazni, tak. ") nan
velmi pilnfi uciti
zvlastnie kaza. ") poCal.
milost.
mile.
") Tato vfita jen v
kdy.
") nima.
") vezffila.
kazana.
Zatiem kniezata.
'*) krasnd
") tak v ji; a: snubichu kralovnu.
ale
chce.
sobfi
muze
tak6 proto, ie
iadnfimu nechce.
")
dvfi kniezetfi.
dv6 kniezat;
volila. ") Tehdy sta s6. ") pfijedeSta
') Dcero. 44) /?: mocnfi.
nich.
V
tu
dobu.
a.
kazdy
")
4i)
nich prose
a schazi.
nam;
kazdy
") a: dvfi velicf kniezata. ") ft: svi
tebe; : prosi t6.

'0) kohoz ty sama sobfi zvoliS.
'') nedal.
') jedno.
mu2skfi
hlavfi
die.
a: jenz. ") nebrzo ktera diewka
Ale to vfidfi.
")
nedivi,
0:
")
8;
")
/?:
")
")
")
fi.
")
245
1)
fe
39)
fama
fe
fobie zwohla
kohoz chce, poiala.27)
ftalo
geft33)
cafu gednoho, ze prigidefta dwie mocne kniezetie
fecti
40) fwehku
celedi,
profiefe. Tehdy42) kral napfa hft fwe
kazdy41) kralowny za
dceri
takto
rka: Dcerko43) mila! dwie mocne44) kniezetie45) prigeli
ona
")

31)
ftalo fe geft, ze kniezata

wehka
nimi23)biefe lafka29) wehka.20)
ze biefe diewka
profiechu te Kralowny zafe, Proto
welmi
ktoz gi pogme, tomu byti Cylibkrafna,33) A take proto, ze
fkym kralem. Ale kral
nizadnemu nerodi35) dati, a chtie36) tomu, aby
mezy
416
mila,1)
aby
chces
giti.4)
tweho ftudu, napifiz 2) mi toho gmeno, zaniehoz s)

A nerkut 5) toliko ztiechto dwu kniezetu,6) kterez fta fem
fe vmenfilo
chudy, lec
bychom
bohateho,11)
my
3) |j
bohaty. Nebot wiem,9)

gemu newrownali; l2)
gt l) wfwietie tak chudeho,
10)
fe
kralowna ten liftek,15)

napfati otcy prawdu,
niewfi defticky 'a) fwe,
bychom geho neobohatih. pfecetfi 14)

hanbu weliku10) arkuc:
zapyri
Haiiba
neodepfati tot fkoda welika.17) Awfak13) wy1B)
Aniz
fwieta, lec bud
10) 10)
zet10)
tak
fe
nenie
13)
23)
S0)
ciniti krafne tfenie, napfa A to

y4) poce
Matka to gegie22) widucy poce
tomu welmi 10) diwiti,
Proc by dcera gegie A pfala,24) Ano ygednoho ztu dwu kniezatu25)
gmena
nebiefe, genz27) by fe od A pocinalo. Ale kdyz A napfawfi
Dcero zla
bezftudu
poce p pfati, Tehdy matka gegie wece:23)
Proc chces fwog rod pohanieti
chudeho morfkeho tapaCe fobie zwoDcera materi fwe odpowiedie: so) Matko, ne tobie dano
wohti?29)
265
gt
!6)
260 flowce.21)
fe
255
10)
215a prigela,7) Ale zewfeho
Protoz
ia fobie toho wolim,33) gefto mi geft mil.34)
Nebo ia to wie dobfe,35) zet miloft nezalezi 36) nazbozi, Ale naflechetnofti.
Radieyfit bych
chudym milym bydlila nezh zbohatym nemilym; Nebo
Tak to powielepfi gefti fmilym geden den nezh fnemilym
tyden.
wfta
odmatefe
ze
chce
Appolonowi:40) A nedafli
napfa,39)
diewfi33)
hoftem
lift fwemu
pofla42)
odpowiedie
da gim
Otec
otcy.
odpuftienie.45)
vcini fwatbu Appolonowi

dceri fwe.47)
kdyz
rok
biefe
blizko,49)
pogew
gi
ge51)
fkralowu43)
50)
(fe) fni
korab,
mofe.
na
tom
korabu
biefe
poplu
Gednozt
prochazeti podle
Vzrew ge
wece kralowe
tyrfke znamenie napfano.10)
Appolon,
y
10)
53)
52)
giz Appolon
10j
10)
me zemie. PoCekayme tuto

malo,10) zda
fwe:10) Tentot korab gefti
korabu
nam niekto co powie niektere nowmy. 54) Gednozt 6i) geden
bud,
Poznaw Appolona
Zdraw
Appolone!
wyfkoci,53)
wece:57)
53)
')
'')
')
')
")
(poCala psati
P.
napsala
")
")
je
")
")
kdyi
")
")
")
")
'*)
")
')
')
')
')
'j
') jeSto.
')
ayS: za niemz chceS b^ti.

za kter6hoi.
napiS.
protoi.
Neb
bud'.
tolik tiito dvii kniezat.
jeSto sem pfijeli.
nefkuc.
ani.
V.
to vfide.
Schazi
") nevrovnali bohatstvfm.
bohat^.
ceodpo.
list. ") zapali.
Napsati otcovi pravdu, tot! hanba
UzffivSi.
Skoda mlfieti pravdy. VSak lepSie hanba mala nez hanba
vfidfiti-li kralovi, tot! hanba,
sg.
ciniti krasnfi trienie na A.
a. -< "i dcky.
Skoda velikd.
piSe. - ") kniezat.
jm6no.
poce. ") proC
Tehdy matie jejie to.
")
yS) rozhnfivavSi
s6
na
ni
matie,
") ")
ja
")
V.
Apollone.
je
5<)
ji
'0)
") ")
chudfiho
kniezata ilechetna potupujici
rod uhanfiti,
ji
")
jf.
tlpaCe morsk6ho
dcera
fkuc.
odpovfidfi
tomu
sobfi
zvolujicf.
(ayS; 0: mrzk6ho plachetnika)
")
v6dfi.
Neb
volim
to.
milo.
to
sob6
voliti.
protoz.
")
")
")
to.
u
feekSi
to.
napsala
souvfiti
schazl.
nelezf.
CeI6
toto
")
'')
a: pfezfi
fkuc. '') tomu. 41) poslala. ") ten list.
40) Apollonovi
velikii cti.
da jim . . . u V. schazi.
") sv6
'') Tehdy odprovodiv.
")
bliz kroku bydlil bieSe u velik6 milosti, tehdy jednoho dne.

svii kr.
")
Sel;
se. ")
zatiem korab poplynu
y: pojav
za ruku
a:
pojem.
'')
'0)
nfiho kter6 noviny
uzffiv jej.
zda nam kto
(P; a: poplynul), na nfimz. ")
povie. ") Zatiem. ") p.. vyskociv; v a schazi. ") vece jemu. ") krali
vece
275
10)
ztratis.
10)
Ihned
kdyz lift43) pfecite,44)

prowodiw 46) hofti,
215b mne gemu,41) dceru fwu

270
")
32)
lenie,31) ale mnie.
417
krah wehky, A wiez, ze Antyoch y 1) s fwu dceru hromem gefti

zabit, A wficka kniezata okolnie y wfickni pani tiet fu Gefarem zwolili.2)
A 3) cekagit tebe4) f mnohymi klenoty y fewfeho
geho nabytky.5)
A wyfed
korabu da gemu kniezecy
Tehdy ty
nowiny tefti
hfty.
fwemu powiedie.
Teft gemu odpowiedie: Prodwogi wiec geft mi tato
nowina mila, Ale
nemila.
Twa poctiprogednu wiec geft mi welmi
woft
geft mi mila,11) ze
giz widim,12) ze fem krah wehkemu dal fwe
nemilo, ze mi tebe nemieti
dietie.
Ale to mi geft
tak draheho clowefel
280
9)
Awfak mozefli
wieka ztratiti.
dnefni
pfemocy, zoftaii I3) femnu
den kralowftwie fweho poftupugi.14) Appolon gemu odpowiedie: 15) krah
mily! Twet16) milofb pfewelmi17) diekugi. Ale wfwe zemi
oftawil fe
pfately
neflufelo by mi to,19) Bych fe gim nepokazal
nepfately,
kazdemu podle geho zafluzenie nezaplatil.20)
prikazasi) korab priprakdyz giz korab priprawowachu,22)
witi.
wece 23)
predkralownu
gide
gie: Kralowno!21) znamenay dobfe prften tento. Yat mufym dofwe zemie
geti
a25) wciefarftwie fe vwazati, A tot26) bezwelikych boiow nebude.
myf
216
I6)
fwu
290
9)
285
10)
3)
9)
6)
7)
(!)
fe,
295
lita!
")
milofti
mie
chces
9)
neftiaftna!
35)
oftati,
kdyz
Gez fem protie wfe 300

216b
Stebu chcy geti
9)
odpowiedie:46) By wtobie wiera byla kemnie

bylotby pfigiti zdaleka.47) A kdyz fu fe pozehnah otcy
Kralowna
nemocy,
9)
bogim.
kme
zatie
fy
li
,|
fem tie fobie zwohla?36)

opufhla
potupila,
Tut ya fe ftebu take
ftebu chcy wfudy ") byti. Budefli kde vtiefen,
vtiefim;33) Budef 39) kde wneftieftie, lechCegit mi bude ocima widieti nez
vfima flyfeti.40) nebo poflowe41) wiece prifocye,42) nezh fe co ftane.43)
Appolon gie odpowiedie: Kralowno, tobiet toto powiem,44) zes ty tiehotna 45)
vfyli
ty nepriwikla, A mofe fe flitowati nevmie. Protoz fe
")
")
")
s)
'9)
'9)
")
") ")
")
')
8)
'i
')
i.
4)
')
')
')
kniezata
t6 ciesafem
volili
vseckna
veliky, neb kral Antioch.
se vsim
Cekaji tebe vesele.
Antiochovymi klenoiy
(/?: zvolila).
a.
Schazi u ['.
Tehdy kdy2 Apollon tyto.
kniezetsk6.
nabytkem.
Cest.
velmi
mila
tak6
mi
milo.
v&d&.
tva
to
jest
'0) Najprv
")
ostan. '') se mnu

dnesf
sv6ho kralovstva (0: kralovstvie) zstupuji.
tomu Apollon vece. ")
tw6.
zemi
tobfi.
neslusalo
podle.
tu dobu kaza. 21) pfipravichu. ") vSed pred
by. '*) neodplatil. ")
tam. ") tu. ") A.

svii kralovnu vece.
lepjit
") Kralovno zadna. ")
-
tu.
Iet6. ")
ctnfi
kralovna.
po dobr6.
posli.
pffiji.
")
")
nemilosti. ") mne >") jenz jsem pro tfi vSfiho ostala! Ct6chy vetcie nemam
Ze jsem
'0) to
zvolila.
t6
"7)
vezde.
tu s6
vidiici.
tfi
tebii uteSim.
y: lechceji) bude trpfiti ocima vidiici, nez usima

lehce
4) pfilozie.
4') posli Castokrat
") nez s6 jest stalo. ") Vfide
tomu kralovna vece '') mfilby

kralovno.
") ie jsi tfizka.
";
tak,
budeS,
tn
nemoz,
kdez
Sbornik
ty
ty vezmiz
jiz
odpuSt6nie,
Baworowskeho.
s6 ten Cas
budu
vsediz
pfiblizuje,
ty chces ote mne. Nestane s6
Tehdy Apollon vece: Kdyi byti jinak
a
pfijeti.
(0: vizi),
ke mnfi zdaleka
mi
budeS-li.
slySeci.
")
']&
nez
"*j
:')

9)
vmatere byti nezli ginde. A

27) protoz wtuto walku lepe tobie pfegi 33)
kdyz bude toho
newief nizadcas, tehdyt potie ctne pofly pofh.29)
nemu, gedine tomuto prftenu.
kdyz tuto30) fec vflyfe kralowa,81)
omdlewfi nazemi pade.32) Podobre 33) chwih okriwfi wece: O newiero
tebu.
v korab.
27
305
418
weliky plac by mezi nimi. 1) A kdyz fu fe plawih pomori, driewe

minuchu, Caf fe priblizi ku porodu. Nebo morfka wonie
kralowu zagide, y priblizi fe kuporodu, ziwot le gegi wzdwize nahoru. A
ona duchu nemohucy mieti y omdle a zuby tak fylnie ftwrdi, ze kazdy
I by takowy krik y plac wkorabie welmi wedomniewafe
fe, by vmfela.
a materi,
nez dwa miefiece
Ale Appolon
liky.2)
315
kte tuze wztrze
fe
217 kralowna vm rela,

Newy
gemu:8)
neoftane,11)
1B)
neniet toto 16) tielo fproftneho clowieka, Ale

odpowiedie:
Appolon
welikeho. Tehdy13) wida Appolon, ze ginak
byla geft dcera krale
byti nemoze, kaza gi wrucho, kterezto wkorabie naydrazfi gmiegiefe,
wloziti wclunek, tocizto wlodicku.
oblecy
podhlawu poloziw 20) dwa
tifice hriwen zlatta,

leznes,
takto Kazal pfati:2Ij Ty, ktoz toto22) tielo nakrale welikeho dcera, Progegizto
geft kralowna,23)
lzy 24) wyhto 25)
weliky fmutek byl. Mat podfwu
a lift
to,3) zet
(!)
3)
kto by twe tielo pochowal. 30)

Wloziw 31) ten hft, prikaza32) lodi
welmi twrdie zabedniti.33)
plakaw nadtiem tielem,34)
pufti lodicy35)
tfeti den
Effezu toho miefta namore. wlny lodicy 36) pogechu37)
k
s)
V.
bffiha
')
/?
')
')
I".
'0)
')
*)
')
')
tomu Apollon vece

krala.
Potom.
'*) s
")
c'.
")
nevyvrzem.
") Schazi
")
poncchajte!
")
/?. a
')
Schazi
je
ji
v ')
tu dobu krdIovna
Apollon, vzemse odpuScfinie,
odtrhnu, jedii
V. vypravuje
Tyru.
jinak:
kdyz dva mfis6ce biechu na mofi, tehdy kralovnfi vuone morska
nepokoj morsky
cinitij.
pfiblizi s6 cas ku porodu
(pfekazely ;; ji: kralovne poce se nechutenstvi
bolestmi velikymi bezpfiemne. Loze se
ni vztrze nahoru
nadchu nemohuce mieti,
porodi dceru.
porodivSi
scepenie a zuby tak slifinfi stvofi, ze kazdy mnejieSe,
Dle T. tak6 v rkp.
by byla umrela.
Byl kfik
plac velmi veliky v korabfi.
zkracenfi,
rozdiln6ho upraveni
toto misto
matn6.
Schazi u
blize.
tu dobu marinafi.
na mofi veliky.
mniece.
by byla.
aby dal
'') doniz.
zivoi zivym,
Krali.
fkiice:
stonem. ") nepffistane.
vsedii
Misto toho souvfiti

korab,
kdyz od
3)
fe
gt
fe
ftalo
poftieftie
poftawi !|chu.
gednoho dne, ze lekaf geden,
wtu
dobu
Cyremon tak receny,33) prochaziefe39)
podle mofe. Vzrew
217b bfeze
velikym pla&m: Ee,

ze jinak byti nemoze,
rucho, jeSto v korabfi
")
")
a
v
50)
")
")
")
'")
lodifiku, jezto vzdy v korabiech byva, vzieti

t6Io v drah6
lodiCku v tu vloziti.
list takto psany.
podloii.
mfijicse, kaza obl6ci
") zlata.
to
mile.
zet!
kralova
a.
slz.
prolito.
jest
")
")
schovas, boze, daj mu
vezmi a.
: ztrav;
t6ch.
obrat!.
")
kazal
/?:
byti, aby nikdy nic nemfil; fl: aby tak byl huben, aby nemel, kto by
vloziv. ") kaza.
lodifiku (0: lodici) tvrdfi zabiti (0:
jeho tfilo pochoval. ";
lodiCku.
preplakav.
Tehdy vlny lodifiku.
pojechu
zabedniti) a.
"j Tfetie den
hravsfi
u mesta jednoho Eflaza (y: Effeza;
(: pojemse)
prochazfije.
/i: Efren) najde !6kaf jmfinem Cyremon (y: Cerymon).
")
")
ji.
")
")
") ")
chudfimu
tak
ji
330
nebyl,
")

27)
fmrt mnoho geft

Tiech
fobie geden tific wezmi za
hlawu dwa tifice hriwen zlattych.26)
Pakli toho
fwu pracy
day.29)
napohreb toho diela
26) druhy tific
fobie ge fchowas, Bud tak huben, az by zadny
zlatta napohreb neztrawis
3)
325
wiez
I9)
gi
u)
gi
320
Nebo
z korabu, wfickni tuto3) ztoneme;10)
zfebe
vmrlce
newywrze.
14)
dokawadz12)
wrzefh vmrlce
hry
fwe
more
naywiece kriciefe,3) neb gemu blizko4) kfrdcy gdiefe.

wietr namori.5) Marynafowe 6) domniewagice fe,7j by 3)
Pocechu profyti krale Appolona,3) aby ge ziwil, fkuce
I3)
310
419
lodicy, ana plawa, kaza 1) gi fobie 2) fwym panoffem 3) prinefti 4) y kaza gi

otewrieti.5) A kdyz gi 6) otewrechu, vzrew lekaf7) pani krafnu2) wkrafnem
rufe leziece,3) I prikaza lodicy 9) dofweho domu prinefti.10)
Zlatto nalez
y lift preCet wece:u) Beru to na me12) zdrawie, ze netohko geden tific,
340
fe
gt
2)
")
l9)
yakoz lift prawi a2) fwiedci,2) Ale oba tifice chcy nagegi pohreb ztrawiti.^12)
A kdyz miftr to,14) coz kupohfebu biefe potfebie,15) dobywafe, Prigide16)
vcedlnik miftrow, gemuzto riekachu Sylemon.17) Vflyfew,13) co fe wdomu
ohledowat tiela gegiho.20) A vzrew
diegiefe, y gide
21) wece: vmrice
takoweho nikda clowiek
newidal. Twar fe gegie
nepromienila, Barwy
neztratila, Oci
nos fe neoboftril.24) Tato zena 25)
ziwa.
neprewratili,23)
335
wy
Byfte
znamenaw
2)
po dietiatku.
mie
gi
gt
wece: O
wfecky zily
pnetele
prifobie
mieli,
tohoto
tiela
teto panie
byfte 27) vmofe 345
26)
on wiediel kte2) nenevwrhli! A 26) nabraw trawy
29) kofenie, gefto
na
koly
kaza
lefu
ctifi
to
poloziti30)
mocy,2)
tielo31) nato") wloziti. 218
vcini ohen zkorenie podlefu,23) az fe tielo zahrege.34) pak wfecko tielo
nemoc
2)
fu
52)
byt byla
obyceg,
chowali, mazice
ze
maftmi
50) kriwa
51)
fwych milych
drahymi,55)
59)
2)
zatagila
'*)
')
/;.
') ')
i
F.
')
')
*)
')
otevfiti.
nah6 (/?).
y: zhfalo.
")
")
i.
")
0)
'")
")
")
")
")
0:
")
')
-- sluham
Schdzi u
uzfev lodifiku, kaza.
0: pfiv6zti.
kaza lodifiku.
pfiv6zti.
mistr.
lezici.
lodifiku.
")
kdyz prav6 lodici otevfechu (/?), pfehleda zlato, nalezl list, preCet jej povfidfi.
treba.
tu dobu, kdyz mistr.
a:
mile ztraviti.
sv6.
Sel
uslySav
ucedlnik jeho jmfinem Silemon; /?: Cylemon.
")
pffde.
") jsem. ") ofiij neupadle (; ft: se neprevratile; /: se
toho.. ") je.
(a).
neobostfil
(nohy se neotvratile 0\, kuoze nenie tvrda. ") panie jist6.
'')
neopadly).
tfilo
Tehdy. ")
toho
bySte
vy tfila.
") pfipraviti.
")
byli.
a:
")
jf.
toho
pod I6su
")
mastmi
")
rozliCn^mi
ft: uvede.
")
t6lo.
mage; nad to napsano zice. V.: zaSije
zdali by.
utajila.
") jakoz mistfi
(?)
puv. psano
zmazavsfi.
57)
")
pravie.
") V rkp.
"j
")
do tfidceti.
'8)
")
:'
kofenie. ") : dobfe shfielo; 0: zahfe;
ucini
kdyz uznamena.
") Poslednf vfita schazi u V.
")
oci,
jaki
jedva.
biese.
")
40),pusti.
)
") a: ana.
") kychla, tehdy.
fkiici. ") viz, aby rime s& tak dotykal. ") kralova. ") kralova
mdla biese,
nediv s
zdrava.
!6karstvie. '') byla. 4") po malfim Casu velmi krasna
a: ai
ani mnfij (/?: mni), by byla. 5') : kfivda. ") zidov6.
vas. na ni.
355
gmieli
dni
ten
54)
53)
zide
2)
reci teto, ani fe domniewag,
ze
mdlobu, lakoz fe
prowehku nemoc
57)
53)
tomu zaprawo chtie.53)
iakoz miftri a lekarzi prawie
Cafto ftawa, A
miftra
fweho dokomniaty, wniezto
Lucyna
Tehdy Sylemon vwed
fe dufe wtiele
zdaby

takto wece:43) Kdo gfy primnie, wiez, aby fe mne nedotykal tak nemudfe,44; nebot fem kralowna.45) A2) prigemfi lekarftwie,46) genz pofyluge
cerwena
mndreho2) clowieka,2) y2) biefe47) pocafu tak krafna
zdrawa.43)
Protoz nediw fe 49) ygede
Nebo to pifmo fwiedci,
pfatel vmrlych zatridceti
350
fe
2)
olegem drewenym,2)
potom maftmi drahymi, kterymiz
zmazal,
kdyz
gt
on wiediel.35)
znamenaw86) pozilach, ze moc prirozenie
kdyz kffi, tak 33) to loze, gefto
prigima, y2) vcini37) kychawku.
to
a ona41) duch prige.
dolow
otewztrhlo,
wzhoru
sftupi,40)
bylo39)
mdlie
kterakz
koli
mdla biefe,
promluwi;
wrewfi oci a vfta, welmi42)
nayprwe
zmaza
27*
360
420
Miftr
y wece:2)
Wiz,3) miftfe, geftos kazal hrob kopatiU
vzrew pani krafnu, y4) wece gemu:4) Rad widim 5) fmyfl twoy y radoften6) fem vcinken7) twym. A4) nemni, vcedlmku6) mog, By ztratil trud
218b leziefe,1)
365
||
15)
16)
lucynie knieznie.4) Pomale cafu zhogi fe lucyna

by17) tak krafna, az
biefe wdiwy kazdemu clowieku,13) ktoz gi gedine19) vzfel.20) Tehdy Cyremon miftr wece: Chcyt tie fobie zafwu dceru wzieti, A neginak nez
prawie za fwe diete. 2l) A22) znamenawfi to4) Lucyna, ze miftr myfli
370
14)
12)
Ani fe domniewag, By fwu

twog y pracy, kteruz ly niiel oteto pani.9)
ztrawu ftratll,10) Genz ly nagegim lekarftwi vtratil.11) Pani tato ma welike
zbozie.
Tehdy miftr rozwazaw zlatto, y4) da geden tific zlatta4) Sylodruhy tific zlatta4) fchowa
vfyle
pracy
zageho
menowi13)
powiedie gemu lucyna:4) Otce mog, rac malo flyfeti

Otcem tie proto4) nazywam, nebo
mie prigel za fwu
375 dcery fwe.24)
Ale wfak rac to wiedieti, zet fem ia kralowna4) vrozeneho25)
dceru.
zena, Genzto wiem,26) ze promie gefti vwehke zalofti.
krale a4) mocneho
protoz chcyt geho wciftotie Cakati,27) dokawadz geho, kdez gefti, ne219 zwiem.26)
tohot
profym natobie, aby mi pomocen byl. 29) Tehdy
knieznu 31) vcidopomoze gi,30) ze
380 Cyremon, vflyfew to odnieho,
wdani,23)
gi
(!)
4)
4)
fy
ogegiem
wchramie '2) te bohynie,33) kterazto Wefta 34) flowiefe. A ktoz te

A zaknieznu 36) gi4) panny
bohyni fluzil, wciftotie pfebywati mufyl.35)
A kdyz
tak tu kralowna lucyna Abbatyfi
biefe.
panie gmiegiechu.
tefknoft mage profwu zenu, ze
toto 37) tak diegiefe, Appolon kwielie
tak zaloftiwie gi ztratil biefe,33) Slibil,39) ze zactrnadfte 40) leth nechce
4)
fe
385
wtiech letech ani fe myti ani

wygiti, gedine42) kfwe dceri;
Tarfy tomu 44) mieftu.
brady holiti. I43) kaza fe Marynarom tahnuti
ftawi fe vfweho hofpodafe, Gemuzto
mieftu,4)
pripluw tam ktomu
Tu nagich43) wieru poStragul46) a zenie geho dyonyfya.47)
riekachu45)
vece jemu.
gmenem4)
gi
5I)
50)
fwu fgegi chowacku

ruci gim49) dcerku
prikaza53)
a4) fklenoty drahymi.4)
tem
pfezdieti
Ligury,4) f52) slatgmeno4) Tarfya,
V.
*)
')
SchSzi
')
')
')
wiz to.
")
'')
") 0:
/?:
t6 bohyni uvesce
ta fefi.
(?)
bieSe, ze ktoi
za knfize.
")
ji
")
'')
")
/?:
obyfiej
"j
velik6ho. ") : vfidi; /?: vfid6,

preslySeti dceru svii.
a: cekati.
dokavadz
jeho kde jistfi nezviem, nebo on mne.
knfizem
dopom62e.
by mi toho pomohl. ">) Tehdy mistr Cerimon toho
"j
v boznici.
a: veska (!);
stara.
Tehdy v bohyni ten
bohyni.
o jeji oddani.
y:
vim.
")
")
/7)
2*) (ji
ji
'')
")
")
")
'')
")
')
')
')
')
vizi.
vesel.
a: ufienim; /?: umfinim.

by byl ztratil
(/?: ucedlniCe).
dobr^ uCedlniku
t6to pani pracuje. '0) Ani mni by byl, tvu ztravu ztravil
trud tvuoj, jenz jsi mfil,
lieku ztravil. ") paflti ma velik^

/?: to co jsi na jejiem
(: -ztratu ztratil).
za jeho usilovanie (/?: iisil6).
t6 neSilemonovi.
ale.
nabytek.
ie s6 divil kazdy (/?: az by na div kazdfimuj.
moci.
byla 'ft: bieSe).
jedno. ") 0: bieSe vidfil. '') Tehdy ten mistr Cerimon (n; /?;-: Cyremon) vzal
o.
jinak nic nez jako sv6 dietfi
sob6 za dceru,
mfijiese. ") Tehdy.
bieSe.
ten v cistote
sluzil,
bydliti
(/ff:
pfebyvati)
")
/?)
")
45)
")
")
")
Apollon zenu tak zalostive

dfijieSe, (ze
ztratil (biese /?). ") /?: slfbi. '") devfit. ")
lodi. ") jedno.
Tehdy.
a:
Stratula.
Dionisiades.
na
0;
jejich. dfijiechu.
") k.
")
")
50) dcera. "/ dojku. 5*)
s. )
") jen
kaza.
musil.
/?
390
4)
4)
zkorabu41)
")

nichu
421
A ktomu
riekachu.1)
wece getnu: O prieteli mily! wiez to, zet ya 2)
proto
mieftu
ze
dare,
Tarlys
tomu
wzezfew nahofpotobie wierim wiece

mu milu dcerku, na2)
395
10)
nezh komu3) nafwietie. y4) protoz tobie poruciem 5)

Protoz 2)
kterezto zalezi 6) ma wficka vtiecha y po! flednie ma hodina.7)
natu
profym 3) tebe, zdrz d) mi 2) fwu wieru nademnu, rozpominage fe
vcinil.
on fhbi tu dcerku
wfed wkorab, y2) poce
kral Appolon,12)
gegi
pomori plawati vwehke zalofti.13) Za tiem Tarfya wyrofte zleth dietmfkych.
dobfe
poce fe pfewelmi15)
poce choditi 14) fginymi pannami dofkoly,
vciti.
ftalo fe gefti cafu gednoho dne,16; kdyzto Tarfya zefkoly prigide,
400
(!)
tomuto mieftu
kteruz fem tobie

wiernie chowati.11)
miloft,
19)
ona nani
Nalit gegi chowacka17) Ligorya lezi nafmrtedlne pofteli.13)
poce nadni
pohledie
plakati. Ligorya, chowacka gegie, poce fe gie20)
tazati, cie by dcera byla? Tehdy21) Tarfya, yakz mniegiefe,42) tak2) powie
mi geft otec,25) A dyonyzya gt mi matie. 2{i)
rkucy:23) Stragul24)
kral Appolon tyrfky,
Chowacka ligorya
wece:27) Otec twog geftit
vwrmatka twa geftit dcera23) kraie Cylibfkeho. A ta gmiewfi tie
zena gt2) domofe.
otec twog, daw so) tie tuto chowati, fam2) prozaloft,
tak fgide Ligorya
genz gisi)ma potwe materi, kwieh bludie32) pomori.
405
fe
2)
34)
ftohoto fwieta.33)
dluho zelewfi chowacky35) fwe,
Tarfya
prige3'>) 4io
za obyceg, Ze iakz
fobie to
brzo37) prifla zefkoly, nikdy negedla ani 220a
yhned nafwe chowacky39) hrob, kteryzto40)
biefe
pila,33) nez brala
hroby yhned2) nadmofem, A tu plakafe chowaCky 41) fwe.
namofe wzdy
plakafe matky43) fwe, kterazto40)
biefe
vmofe vwrzena,44)
otce
bludiefe
morifweho,2)
kteryzto48)
po
takea)
ginymi
2)
patrecy42)
ftalo
fe gefti
cafu
gednoho,
45)
kdyz
fe
Dyonyfya
brafe
zchramu,46)
predni w drahem rufe, A tarfya zani yako gegi

diewka. Y43) vzfewfe to dworfti lide, poCechu49) mluwiti arkuce:
Tato>
koli gt, flechticna gt.53)
Ale tato,
gefto zapani fe berze,51) odkawadz
Dyonyzya tu rec vflyfewfi
gefto napred gde, nenie chwaly 54) doftoyna.
gegi ffilomachya47)
mfijiechu.
Schazi
inrstu Tharsi, v nfimz

chovati
vfifim nez komu.
A.
prfiji
')
tom
po
ji
')
52j
50)
dcera
415
2)
mezy
I.
')
")
")
")
(z
")
")
"0)
/?
4)
0:
")
"j
")
'*)
")
")
")
")
'')
'o)
')
')
') 4)
viece
'i
a: poriiCeji; fi: poruCam.

ma poslednie utficha.
toto diet6, na nC-in/ (/?: na nfimzto) lezi.
a: proSi.
drz.
zpommaje. ")
kdyi slibi dietfi chovati. ") v tu dobu Apollon.
chodfi; 0: chodieSe.
velmi.
Potom sta se dne
'') v zalosti jezditi.
lezi
velikenemoci.
Tharsia to uzfevSi poce
jednoho.
") tak y; a/?: dojka
nad ni velmi.
ft; a.: umiese.
Tehdy Ligoria poCe jie. ") K tomu.
otec.
vece. -- 24j : Stratul
Dionisiades
ma matie.
") jest m6j
K tomu dojka vece.
matie tva Lucina, dcera.
mfijieSe tfi na mofi.
V tu dobu L.
") dal. ") jeSto ") (e: kviele bliidi; 0: kvielf bliidi.
snide
svfita. ") Tehdy Tharsia.
dojky. ") a: pfijme; /?: vze. ") 0;
: koli. '') nikdy prv6 nejedla. "') nez az prv6 sla na dojcin. ' jenz.
dojkyv '') Vezf6ci. 4") matefie. 44)
po mofi puStfina.
') plakavsi
sta
dne.
ze
Zatiem
s6
Dionisiades
boznice
4tj
jdieSe
4")
chramu).
47) Silemaria.
odkudz.
jali su s&. -
fkiic.
jeSto jde za pani.
") A. ") dodava: vidyt! jest slechetn6ho roda pfiknfijSie. ") cti.
ze tobfi
") '')

29)
2)
gi
die
420
219b
42'J
zarmuti ')
fe
te hanby,
kteruzto
prewelmi.2)
6)
Priffedfi
3)
flyfela
7)
biefe
domow y 4) vderi febu ozemi placicy 5)

Ofwe dcerce 3) mluwiece. Y poCe hned
kterak by mohla Tarfy s fwieta fwefti, Aby potom4) proni nizadny4) wiece gegie dcery nehaniel.10) Y u) vmyflywfi vcini tieto obyce425 gem:12)
A4) miegiefe gednoho robotnika,13) gefto biefe geho wfwem
220b dwore 14) wladafem vcinila. Toho zawolawfi
y4) wece gemu: Teofile!
otobie mnoho zleho prawiece,4) ze me zbozie krades
ze
Slyfim toto
mie
mu dceru
otrawil,16)
potom
nakupil gedu, aby meho muze
13)
fe
byti
gi zahubiti, Bych gedine wiediel, kterak fe to ma 24j ftati.
Tehdy ona gemu odpowiedie:25) Mat tento26) obyCeg, ze driewe nezht27)
ty
gie ani pie, wzdyt chodi 23) mezy hroby plakat fwe chowacky.29)
fwediz
budes prazden me roboty.
fwieta,
docekage,30)
ftohoto31)
Teoffil 32) zwiediew cas, kdy ma33) gm khrobu,
gide34) pred ni napfed4)
Gednozt Tarfya pogide,35) Teoffil, kdyz
poce fe mezy hroby tagiti.
gi
4)
wece fam kfobie fplacem takto: O

lece36) fe gi4) welmi37)
neftieftie me4) welike! kterak fem33J hanebnie poroben! 39)
roboto!
221 tuho 40j
gi vzrew,
')
440
ma welika! ze mi proten ftaw zabiti pannu flechetnu, A byti

krwi newmu!41) Ale to fe42) gmak nemoz ftati; To mufy43) tak
byti.
Vmyfliw to fobie
y4) wyftupi nani, wytrh 44) mec, popad gi zawece: Mily Teoffile,
wrkoc
vderi
ozemi.
ona na nieho wzezfewfi
Co ty mienifs?45) Tehdy on powiedie:46) To twa Hlawa 47) vcige, co ia
y
gi
myflim; toho nerad chcy vciniti tobie:43)

nazdwize49) mece, chtie gi
hlawu ftieti.50) Tehdy ona wece gemu: O mily Teoffile! rac mi dobfe
tufiti
prwe mi powiedieti,51) Cimt fem ya4) chuda fyra diewka zawmila,
ze mie chcefs zabiti? kudy fem te fmrti zafluzila proti twe milofti?52)
a
445
4)
mi winu
cim sem sira
u)
ji
'")
fka.
Tot! tva sije
udefiti. 5') rac mi
chuda dievka t6lo smrti zasluzila proti tve milosti?
tomu on
odpovfidfi
4")
tobfi. 4*) zdvize. '0) chce
ji
myslim
uciniti.
ja
ji
povfidcti.
mieni
coz
")
co
nynie.
4")
tazati,
/?)
")
"")
"1)
")
"")
")
")
u)
")
')
")
")
")
['
4)
")
a
')
9)
')
zamuti.
/?;
'0)
')
')
velmi.
Schazi u
pfiSedSie.
a: ihned mluviti mysl6ci.
: slysala.
dcefi.
V rkp. nehniewal;
cinem.
V.: nikdy nehanfil.
To.
robotn6ho
sv6 vsi. ") pozvavSi.
sv6ho; /?: roboteze. '4) jehoz bieSe
jed jsi kupil,
Nebude to tak, ale cozs'.
jimz mne
mfiho muze chces otraviti.
aby.
to.
vfirovati.
tu dobu.
")
'") zabiti ") s6 jfst tomu
") Tot!.
vece.
ten.
nez. ") jde. ") dojky. so) tu
2e ona prv6
"') z.
Sei. "*)
Tehdy Th.
kdyz Tharsia
docekaj
jest.
posla. *') lekl. ") naramnfi velmi. "9) jest. ") hubenfi pfiroben (; /?;
podroben), jenz jest v ten stav dan. 40) Tiiha. 4')
jest mi nevinnu krev prolfiti.
Aie ie sfi to.

vyftav.
'') Tehdy ona pofie (jeho
4") musi to.
Tehdy Dionisiades
jeSto.
placice.
") ")
450
41)

gi
ge ziwu
435
17)
co
zbozie vwazal. Nemoze
to tak ftati
ty
omnie
pogma wme
vmyflil, tot19) ia nadtebu vcinim. Teoffil poce fe kleti 20)
prifahati ze
Tehdy21) ona wece gemu: To gt 22) fec
by4) otom nikdy4) nepomyfhl.
gedna yako dwie. Anebo ty zabig Tarfy, anebot ia tie kazi zahubiti! 23)
Vflyfew to Teoffil y4) wece gie:4) kdyz gmak byti nemoze, lepe mi
fe
430
fy
fy
4)
15)
myfhti,9)
423
ia fem nikdy
hniewala.2)
proti tobie nic zleho nevcinila, Ani fem tebe kdy rozfluzbu,
kteru fem miela a vmiela,4) tu fem rada tobie
3)
procez 6) tehdy fwe ruce chces oprzniti krwi kniezecy nea)
Tu
13)
14)
u)
12)
11)
10)
pofluzila.6) A
winnu? A wies to dobfe, ze kniezecy krew nikdy nebude bezpoir.ftyU 7)
nic zleho nevcinila, Ale 455
kte reci 3) Teoffil odpowiedie: 9) Ty gfy mnie
otec twog kral Appolon tiem
gefti zawmil, ze gefti dal twemu hofpodari mnoho zlatta A proto gefti u) tie Dyonyfya
kazala za |biti, aby 221b
zlatto fobie fchowala
to
Tehdy ona wece gemu: kdyz gmak byti
me
nemoze, profym tebe, day mi, at malo poplaci fmrti matky
chowacky. 16) Teoffil wece: placl A to wieducy,
ze coz cinim, tohot nerad cinim. 17) Ale toho11) Teoffil newiediefe,13) ze
Tehdy
morfti zlodiegi byli pripluh19) kmieftu, cekagice fwe doby.20)
mecem
vzfewfe muze, an ftogi 22) fnahym
nadkrafnu panu, wyfkociwfe
vzrew, fkoci 27) kmieftu
zle lidi
zlodiegi 23j
11) kriknu 24) nan. Teoffil,25)
me mile
450
powiedie fwe
ze
pani,
by
gi
26)
21)
15)
u)
tudiez
23)
Zlodiegi
zabil.
pak wzemfe29)
tu11)465
30)
miefta,
febu
tu mezy
kdyz Tarfya 470

kfwym zenkam.33)
fe
kto
kupil
poce
prewelmi
porozomie,39)
gi
a11) proC,11)
rmutiti40)
lity fud nahubenu diewku
rkucy: O bozel kterak
fplaCem takto
mrzke zbozie nemale!43) kte||rak
nemilo- 222a
nakralownu41) vfadil!42)
fwe
kterak
fwe
litie
na
kopie
luciftie
hubenu
ftiwye ll)
napalo!44)
nahubenu46) diewku 475
diewku'1) naoftrilo!
boze!45) co fem fhrefila, ze
gi wfwog dom, chtie gi dati
11)
fy
fy
11)
fy
fy
11)
37)
wede
11)
we mnie pycha yzadna nikdy gt

a11) na kraiowu47) prepuftil? Nebo43)
wfrdcy mem
nebyla, ani yzadna zila kuprohtie krwe. Gedine49) toliko
nabozenftwi a11) wmych 50) oci plac,51)
1i) kniehy za obyceg wmych :>0)
a)
0:
tii.
mie
jiz sem
umfi1a
(/?)
nevinnu, vfida to
tomu.
neulehne).
mi.
vSak vece).
kniezeci
')
")
')
')
')
V.
schazi.
Posledni vfita u
Nikdy sem.
proc.
mohla.
sluzila.
tehdy chces krev
dobfe, ze kniezecf krev nikdy
pokojem neulozi (;
na
gt
dopuftienie
bozie
toto
8)
A proto
miewala.52)
a 4)
fem
ruku
0:
")
'*)
jf
'7)
"}
")
(/?:
"j
Schazi
V.
") ")
')
vece
t6 feci Theofil odpovfidfiti,

Neumfijiese
") Dionisiades.
zkvielim materc.
jmfila. '4) ati poplaci
cini,
viduci,
cini,
ze
coz
nerad
poCe velmi
To
dojky.
/?; : tak6.
od n6ho,
stali
blizko
lodi,
'*)
nevidfil.
pfiplynuli.
jsii
a:
plak:iti.
'0)
stojiecieho). 2")
lodie zlodeji.
Ti. ") stojiece (;
ceka icc sv& doby.
'') zlodfije.
")
prolitie nikdy nebylo; jedno.
'*) v.
"') slzy.
")
m6la.
p.
/?:
40)
"*)
") Tehdy Theofil.
")
V A
'')
zkfifiechu
0.
J") jest.
'") b&ie.
nesii.
"2; Mechilaria.
") jinymi kupemi.
zlodfijie, pojemse.
"') bieSe.
zenky.
tu dobu pfiSed Stramota, totiz ten (Rufian fl).
"*) jenz prazdn6
")
Tharsia
Tehdy
duom
zenkam.
chovaSe,
uvede.
jinym
da.
"")
svoj
"")
")
4') siid nad hubenii

kralovnii.
velmi mutiti.
srozumevsi.
4") dal.
"j na m6 natdhlo. 4")

bohove.
neit6stie nemilostive.
") chudu
na kralovnu tu biedu. 4'l Ano. 49) ve mnfi zlost nebyla, ani pycha, ani krve
")
4)

gi
Mechylan.32)
pannu,
gi
dogednoho
gemuz gmeno bylo31)
11)
pofadichu. Tehdy prifed
ginu kupi 33) naproday
'
Stramota, tocizto Ruffian,34) kteryzto prazdnych
muz geden
gmenem
kupi gi, daw36) zani paddefat hriwen zlatta,11)
chowafe,
zenek35^
nefechu
424
480
485
Chtiellis, boze, abych hubenu byla,2) proc fy3) mie .vme materi
nezahubil?4) Anebo proc fy mie vmori nevtopil?5) O teophile! kterak fy
O 9) kterakby mi 10)
mi byl prewelmi 6) lity,7) kdyz fy mne nezahubil!3)
byl litoftiw,11) By mie byl zabilU12) A vzfewfi fweho pana, Biezecy 13)
kniemu pade u) kgeho noham a wece gemu fwelikym placem a profecy
priflo?1)
wni
aby
geho,15)
kralow
tron racil vctiti 16)

zlym ftawem nezprzniti.17)
gi,
kralowa
gez
biefe,
fy
13)
ten feredny 19)

Tehdy
ftramota chlap6) wece gie: ProC, nebozko,20) nadarmo places?
zdah21)
tomu wruce dana,22) wniemzto ani ftudu ani milofti
newies toho, ze
zlatta mnoho
fedni vhcecy fe,23) ne bot tebu chcy ftriebra
222b geft? Gdiz
dobyti,24) nezh fem fam zatie wydal,25) Y26) nadto geftie chcy
490 wiece
prikaza neflechetnie po mieftie wolati,27) Gefto toho haiiba
wiece mieti.
fkutkem
mrfkym
6)
pfati.
penieze gmenowane vftawi, co by chtiel odnie brati.23)
Tehdy29) toho miefta knieze,30) gemuzto riekachu31) Attenagor, prigide 32)
wten dom, As) pogem s3) Tarfy34) zaruku
pogide fni35) dokomniaty.
Tehdy Tarfia vzfewfi fe fama fkniezetem wkomniatie, I6) pade kgeho36)
geft tuto
pfemoz twa pri-
krwe"kra-
hance
aby pan Boh oftriehl twych dietek takowe zle prilowe!41)

Tot
wiem zagifte, Zet43) fem dcera
hody, wkterezto fem ia nynie!42)
krale 44) Tyrfkeho, Gemuzto gmeno biefe Appolon.
Ten chtie plakati 45)
fmvti matky me, y6) dal mie chowati w Tarfy mieftce6) gedne6) fezbozim
welikym. Ale gemuzto biech chowati 46) dana. Ten mie kazal zahubiti.47)
nadto,6)
ia
'
O knieze krwe prevfechtile

fmiIftwo fefedne,39) A nebudiz40)
gemu:37)
flechetnoft
rozena
mie
zabiti,
zlodieiowe
morftf
fu mie gemu odgeli.43)
A ty, ac gfy 50) fleclowieku.49)

chetny, Pomozyz mi me cti zachowati proceft wfech flechetnych kniezen.51)
fu mie prodah tomu
') ")
7)
V.
4)
')
2)
schazi
mnfi.
")
--
a.
bozi
Chtfili-li ste, abych

t'.
vfita
Cela
")
(/?:
to zlemu
proC jste tuto litu spiistu na hubenu dievku spustil

ste.
neumofili.
byla hubena.
Schazi u
lit.
kdy jsi mfi nezabil.
milostiv.
kdy by mne byl sfal. ") bfizevsi.
Mfsto t6to vfity u V.
pfepustili)?
")
')
ti
pak
ji
")
")
")
")
"')
")
")
ji
ji.
(!)
")
a
u
pade.
')
plaCem velikym proseci jeho.

jeho noham,
racil kraluov
aby
nie racil kralovu korunu uciti

duom dati
jenz jest kralovna velik6ho
krale, racil
stavem neoprzniti.
K tomu.
mrzkym skutkem
Skaredy.
nebozifiko.
Ci-li.
sed
uliC
s6;
Ale
pfiSla.
uliCeci se
") /?:
/?:
") Jdi
jdiz, sediz
jinymi. ") nebo toho stfiebra chci nabyti. ") jeSto jsem za \&
dal.
a. ") feka to, kazal necnii
fec volati po vSem rafistu.
jizto jest
";
knihy vstaviti [fl: jesto mi jest hanba na knizkach

*)
knieze uslySav to. "') dejiechu.
uzfev
Tharsii
vede
poje
") /?: pfijide.
") 0:
") pojemsi.
") padSi
jemu k. ") jemu
velikym plaCem. "") krvi slechetna.
Skared6. '0) tak
y; 0: nebud>; a: nebudes. 4') (?y: kralovsk6. ") aby tv6 dfiti (bohovfi
ostfiehli
") krale velikfiho.
zl6 pfihody, v niez sem ja. ";
kvieiiti.
setn
podobnfi
zatiem.
slechetnych
panen.
tomu,
jenl
mfi chtieSe zabUi
tiem mru
mruci
odjeli. 40)
zlemu Stramotovi.
jsi-li.
a
zlodfiji
prodali tomuto
Jdl
mfi
ji.
")
bylo jemu jmfino
umfieti nemohu,
")
knfizen
mfi
zabiti.
'0)
jsu
")
")
byla.
Theofil morsti
chovati
45)
>)
") ")
i
kdyi;
ji.
to
/?:
ani
")
psati
/?:
psati).
hanba
505
ten kteryzto miel
223
ti
500
*) ')

wece
33)
nohatn
6)
495
ie
vsech
428
fwelikym placem mluwiefe.1) Vflyfew2) odnie3) tu feC Attenagor

vtiefi gi, takto 3) rka: Poctiwa4) kralowno! miegz toho ceft y
chwalu, ze tak w 5) nebezpecnem gfucy 3) ftawu 6) ciftotu milugefs. A kdyzt
fem twu 7) dobru woli poznal, cozt 3) mohu, chcyt rad s) pomocy, aby fwu
tu
re1b
knieze,3)
Wezmiz nynie flfunt peniez, zaplatiz hofpodari fwemu,

tak yakoby twa mzda byla, kteruzto dafs gemu,9) a ia zatiem pomluwim
fnim to, coz fem fobie 3) vmyflil. Tarfya wyfedfi zkomniety cifta panna,3)
ciftotu zachowala.
510
ffunt
fwemu.
Poniezto 11)
zlattych 3) hubenemu
panu
peniez
yhned
poce ftarfy 14) komniatu zawygide
Attenagor knieze.3)
da gemu fto ffuntow zlattych:16) ale3) naten 515
kupowati za miefiec,
A
cin, aby nizadna muzfka hlawa kromie me kniemu
nepriftupila.17)
to Stramota zlatto wzem
fhbi gemu.13) A
kdyz fe tato rec20)
diegiefe, kral Appolon Ctrnadfte22) leth plawaw23)
Mechehnie21) miefhe
namori 24) place manzelky fwe,23) y3) priplul 26) domiefta Tarfy, A3) chtie
vtiefiti.
ObleCc 23j fe wchude rucho, y29)520
fwu27) dceru Tar]
3)
fy
fe
s)
19)
(!)
15)
13)
12)
10)
da
3)
3)
3)
3)
3)
wece gemu Stragul:
31)
wftriec
niemu
30)
proti
plac vderifta.
fluham fwym!
velmi
530
3)
fec, zarwa
3)
525
fme lepfieho rucha nafobie nemieli.
Vflyfaw36) Appolon tu37)

35)
yako lew weliku zalofh,33)
kaza fe wkorab vwefti.
flib, ze ctrnadfte leth39) chce byti namori
vcini opiet
zkorabu40) newyfefti, Gedine acbych41) lepfi vflyfel42) nowmy.
ktoz by koli
geho
bez
milofti
rekl
Tomu
aby
korabu,40)
gemu,
wyfel44)
fluzebnikow43)
kaze ruku neb nohu vtieti.45)
odftrcichu fe od bfehu 46) fwehkym fmutkem.
tak
fe
50)
nocy dne wietr4") gimi wrze daleko. A kdyz by nazaytrie,43) poznachu fe

wece celedi
pfedmieftem Mechylanem.49)
kdyzto Appolon zwiedie,
fwe: Dietky mile! priwin te
kbfehu, nebot gefti den dnes fwaty,51) 224
')
')
')
i.
"}
")
")
")
*)
')
a)
')
/?:
ctnd.
')
')
Schazi u V.
nfimu mluvivSi velice plakdSe.
Tehdy uslySav.
a: jakzf
tu.
v tak.
tak silnfi.
stavu, v nSmlto jsi, (:
funt penfiz, jako by to tva mzda byla, jiz daS tv6mu panu (a; /?: sv6mu
ja.
4) Tharsiji.
rkp. fwemu.
hospodafi). '0)
po nie. ") vySed.
sfi
hlava
nie
dliiho
neohledala
kdyi
trziechu.
penfiz.
jie
(0:
")
y: vfic.
u mrsici kromfi jeho.
to kniezeti. ") Zatiem.
nepfistupila)
')
'')
0:
'0)
po mofi. 0: Melchynie, : Mochylafi. ") devfit. ") a: plaval.
: pfiplynul 0: pfiplynu. 27j chtfi svii. ") Tehdy
") zeny tv6 ieleje.
zvfidfiv Stracul hospodar Apollonovo pfiStie, oblekse. ") 0:
svii ienu. '*) a: sla
oba. ) Stracul. ") chtfil bych rad. ") praviti. ") dcera. ") na s6 nevzeli (0: nevzvrhla). ")
doslySav. ") tu vSecku. *8) zarvav zalostivfi jako
A
*')
")
")
ie opfit za dvfi !6t6. ")

koraba. 4') jedno az by. ") uslysal. jzebnik) jeho. ") tak 0y; a: vysedl. ") bez
kteryi by Clovfik (;'; /?:
tu dobu jednfi noci
milosti utieti nohu kazal.
odtrhne s6 od bfeha. ")
(/?; a: Mechylenie).
pfiSed vietr
bylo C/?: bieSe) zitra. 4f) Melchynem
";
a:
pfitrhnfite.
pfihrnte;
veliky
slavny".
')
V
")
i.
4")
1
")
lev. ')
/?:

A iakz
geho dogidefta, Tak fe vweliky

Witay, krali weliky, kna wiernym
Ale chtieht bychom radi32) lepfi powiedieti33) nowiny nez:
Tarfya, dcerka 34j twa, naniezto nafe wfecka vtiecha byla, Ta gefti
giz
vmfela. A
iakz nas
twa miloft widi, odgegie Imrti az dodnefnieho dne
gidefta
223b
426
Ale Appolon wtefknofti

hodowati.6)
cafu gednoho,9)
Athenagor knieze
fediel
3)
nadnie korabu. I ftalo
fe gefti
u)
10)
prochaziefe fe. chtiefe

ohledati
korab
a
naywietfi
vzfe
naykraffi
lodie hoftinne,12)
nabfeh
zginych
gide
poCe14) fe tazati, cie by to korab
korabow,13) y6) gide kniemu dolow.6)
oni gemu wecechu,15) ze gefti Appolonow, clowieka flechetneho,
byl?
540
niekterake 1) vtiefenie mieh, Yakozto y gini fwieti zbozni 2) Tehdy

Appolon rozkaza fwemu ftaroftie,3) aby vcinil celedi kwas bohaty a zlattu
neodpuftil, ale4) kazdemu dal, Yakz kto raci,5) a takto 6J rka: Ac geft
I poCe celed kwafyti y6)
pan was huben, Ale wy nebudte hubeni. 7)
abyfte
535
Tehdy on vzfew lidi17) dworfke

ale pfewelmi zarmuceneho.16)
poctiwe,
wzdy tieze fe nagich hofpodafe.19)
poce fnimi wefel byti,13)
po6)
wiedie gemu gede,20) ze prozaloft lezi nadnie 21)

place fweho
fmutka.6)
Tehda22) on wece gi:") Wezmi niekto zwas dwa zlatta, Gdiz24) kniemu
ten, Kteprofyz25) geho milofti, atby racil 26) kemnie wygiti. Tehdy
tiezi
twe
milofti,
wece:
Knieze
flechetny,23)
rehozto pofielafe,27)
mohuh
224b
6)
545
Tehdy
twu
40)
6)
wfim wladne,
ten, genz
rozplod.
Vzfew42) Atenagor, ze gefti
mudry, ale wzalofti,45) wece gemu:
ceft
poctiwy 44)
Athenagor (!)43)
Nemieg mi zazle, krali flechetny,46) zet
fmiem47) pfedtebu malo powidal mnoho prihod
fem
zemie,
flychal
Kniezet
fem
teto
chlubiti.43)
fem
mnoho
ze
bywal,
zezlych so) pri chod
zlych
dobrych.49) A mezy nimi
korab6v
V.
')
")
nasleduje
veta,
dle
jez
I
".
rkp. a
smutn6ho.
")
velmi
'")
")
')
')
C.
")
4)
(!)
')
'*)
sem nenalezi
patrnfi
nfikter6.
mnoho
')
pak nSsleduje:
kdyz pfitrzechu, najako jini zboini. U
Neb mfili obycej vsickni okolni toho
jinych lodi n* bfeze.
; stryci; /?: vladne, ze s6 do toho mrsta schazeli
ten den vesele svetili.
asa Celed' nebud" hubena.

dafe
a.
cot kto racil.
Scliazi
v
n
sedieie;
u
velik6m
smutku
sed<5 v jednom korabfi.
horkosti
trochu
jinak:
)/?:
chtc.
Tehdy sta s& (ft: pfihodi se), ze. '0) toho mfista knicze.
/S: lid
krassi jinych. "))&.

uzf6v korab vetSi
odpov6dfichu.
hostinsky.
leznu
"0)
K
a
"a)
a'')
")
z7)
")
pofie
. lid dvorsk^
nemu vystupiti. ")
rkp. lodie;
jeho prositi, aby racil
vesel byti. ") :

vzdy s6 tazal na
kazany; n: lidi mofsk6.
/?: mluviti
korabfi. .") Tehdy. ")
nim.
jich pana. "; Pov6dfichu jemu. '', ve dnfi
- ") jdi. ") pros.
af raci.
jehoz slase. 2"; slechetn6. ") tak
dobrii. ") aby mfi zbavil toho poselstvie. :"j nam to pravo ustavil. '>")ktoz.
tomu on vece. ..
Vam
aby sel nahoru. ") tomu nohu chce utieti.
to pravo ustavil, ale ne mnfi.

"") dol6v
pred nim stoje vece.
"7J jide.
uzfev. - ") Apollon. .
44j poceslny
ctny. ")
") ucin. 4*) vece. --
f.ohluditi.
veta: Ale zelejic
zlych
;: ze
sedi
zlych).
mezi
--
4j ctny
nimi
muzi.
mnoho
")
dobrych.
a: smfiji.
50)
/".
4*j
pfihod
velike
zalosti
")
45) v
(
;
clovfik.
4*)
225a
fe
muz
560
33)
wece
555
6)
Atenagor:35) Wam geft to pwo vftaweno, ale

fam dolow kniemu
wece gemu:
mnie nic. 33)
Zdraw
wgide37)
fwrchni pan
Boh vciniz'19) tie fkoro wefelale
bud, hofti flechetny!
clowiece; A
zdraw bud
ty. poctiwy41)
Appolon gemu odpowiedie:
")
kazi.

6)
6)
6)
ruku
zadwa zlatta dobru,29) yako
wtwe zemi kupiti nohu nebo
rad pogdu pakli nemohu, ale
profym twe milofti,
tuto mam, tehdy ia
neb
nam dal to zaprawo,31) kto
aby mie racil toho pofeIftwie zbawiti.30)
koli a2) die gemu, aby wyfel wen zkorabu,33) tomu nohu aneb ruku vtieti
550 ia6)
zacina
rkp.
tato
427
mnozy fu pnfh l) k welikemu ftiefti.

A ia dotebe wizy,2) ze fy clowiek
protoz4) nynie, widifh fam fwu biedu, wzezriz take nabuducie
wefele, wniemzto budes fkoro vtiefen. 5)
Ktomu Appolon odpowiedie:
Twe milofti, knieze 6) flechetne, prewelmi 7) diekugi zwehkeho vtiefenie.
Ale to 3) fam dobfe wiefs, ze cim fmutnemu ktery clowiek 9) geho biedu
mudry.3)
570
poce
co ge
myfliti,15)
vciniti tomu.
16)
mutkem.14)
po Tarfy.17)
12)
7)
11)
wiece 7) zpomina, Tiem gemu wietfi fmutek 7) y 7) boleft obnowuge. A proto

wietci zaloft wfrdcy bywa.1)
twe milofti, aby racil
Protoz4) profym
odfine
pryC
mne netiefiti, nebo nechcy vtiefen byti prowehky
giti
fmutek mog.
Vflyfew 13) to Atenagor, wzem odpuftienie fwehkym za-
565
domyfli
fe
poflati
22)
19)
A kdyz kniemu prifla,13) wece gie Athenagor: Geft geden

clowiek mudry
flechetny wteto lodi
wzalofh,20) Prokteruzto zaloft21)
chce fe fam zahubiti. profym tebe, wypraw geho
fwu mudrofti zlodi,23)
575
225b
29)
7)
24)
tie
Sftramoty praz dna druhy miefiec. Pokloniwfi 25) fe gemu,

gide kniemu dolow.26)
pfifedfi kniemu, wece ftydhwymi vfty
flowy:27) Zdraw bud, krah flechetny! A
fmutek twog budiz odtebe
dalek. Zdas mi fe clowiek poceftny.23) Odwrz fwu zaloft
odfebe, Nebo
fu to miftfi powiedieh a tomu
zaprawo chtieli,30) ze wfrdce clowieka
vcinim
sso
7)
dwie ftie
Gdiz odemne.35)
Tarfya zaftydiewfi fe, wzemfi
penieze y7) gide odnieho.36)
Atenagor znamenaw,37) ze Tarfya gde,
wece gie: Kterak ge to, zes39) toho muze newygide 36) proti nie
wedla? Wece gemu 40) Tarfya Daw41) mi tyto penieze
kazal mi pryc
zlatto
vpufti49)
nazemi
7)
l7)
vflyfewfi, welikym43) ftudem
nez
ze
to,44)
Tarfya tu
46)
odfebe.42) Atenagor gi wece: Neb zlatto wiece43) miluges

tie chcy Stra moty45) prazdnu vciniti
zamiefiec zbawiti.
feC
wece gemu:
mnosy,
vidal
")
')
v
;
y
:
fu
")
")
to. 4"j
velikym.
4')
upusti.
ft
:
")
";
"4j a
mfis6c zprostiti.
'*)
i
za
")
24)
")
ft
:
's)
")
'')
')
")
')
')
rkp. po tomto slovfi napsano podruh6:

do tebe znam.
vidas
miidry
V rkp. protoz
nynie
4 ')
Skrtnuto neni.
a:
jsi) sam toho dosti.
n6m2 skoro budeS.
ctnfi
protoz.
widiflt
widifh.
Schazi u
to ty.
Vfita
knieze.
cim smutnfimu Clovfiku kto.
tato schazi u V.
prosi. '') ut6senie pro novotny smutek moj mieti.
'4} odpuStfinie
od nfiho
smutkem
velikym, neb zel6se velmi
jide
UslySav.
'a)
tak6ho Clovfika. '5j
domysliv se poslal pro
myslieSe.
by bylo.
Tharsii.
pfijide.
jednom korabfi. 20) v zalosti u velik6. 2') pro
V rkp.
niz. ") jej. 2a)
korciba.
napsano nad e. ") Tehdy Tharsia
i1a
korabu.
poklonivSi.
jest
straslivymi.
miidry.
pocestny
"")
27) usty
20) odvrziz zalost jiz. "0) nebo to mistfi pravie
tomu za pravdu chtfiji.
vizi. "2)
kterak jsi kolivfik. ") me ty.
nesrozumies.
ote mne bef
s6 prefi. ") puojde nahoru. "j
tu dobu Athenagor uznamenav. "") sed.
tomu Tharsia vece. 5') Dal. 4') kazal mi jest pred se jiti.
20) Tak jsi. 40)
45)
Stramoty
rkp. moty jest utrzeno.
'") velmi.
44) ale toho nemilujes.
vidim
585
7)
zlattych,
7)
mucy
ft
:

mudreho nevpadne nic fmutneho.

Nebo mudri prihody znagi
proto
myfl vftawicnu magi. Appolon gie odpowiedie: Widim31) tie ftydhwu
diewku
flechetnu. Ale kterakz koh3!) mudra gfy podle fwych leth,
Ale
budulit ftebu mluwiti, me33) feci nevrozomiiefs 31) A protoz wez-
590
226
428
15)
600
odemne,
10)
wiedie:
12)
Appolon gie
odpoaby11) mie twa miloft privcila.
hfko! wiem, co myflys. Chces mie pripuditi,
pfechytra
A
atbych mluwil ftebu, wieducy, ze ia zlatta newezmu.14)
protoz fwe
mluw, coz 16) myflys. Tehdy tarfya wece:
zlatto fchoway fobie
gednu
IS)
595
Tehdy
Neniet toho, pane mog, Ale fhb twog welmi mi geft wdiek.
Atenagor 1) gi wece: VCinifli to, ze ten clowiek wygdde 2) zlodie, SUbugit
Beriz fe opiet kniemu 4) Tarfya opiet gide
tie odftramoty3) zproftiti.
A
pf ed Appolona,
ftogecy pf ednim 6) y wece gemu : Nawratila 6) fem fe
pfedtie, krah flechetny, nefucy pfedtie 7) mudroft a zlatto, aby fobie
gedno ftoho wzal,2) Anebo zlatto, kterez fy mi dal,9) Anebo flys mudroft
Duom gcden wiedie,

vhodnefh, powiedie;
15)
hluci
Ten17) dom wzdy
hofpodar geho mlci;
A prigide 13) muz bezkonie,
605
nefa nit nalonie,
hofpodare pryc gi 1B) w(lece),20)

dieru pryc
vtece.
21)
32)
Opiet wece Tarfya:
615
Wzroftu
33)
vtece.
i5)
gt
feka. Tat 24)

Appolon
odpowiedie 23) Dom, genz ty wies,
mlci, to geft25) ryba. Prigew 26)
wzdy hluci. Ale hofpodar geho wzdy
muz bezkonie, tociz rybaf wlodi,27) nefa fiet23) nalonie,29)
geso) hofpodafe wdomu,15) tociz rybu wfece,31)
dom, tociz feka, fietmi dieru pryc
gi
610
la)
fem wyfokeho
gfem dcera
a4)
leffu
35)
krafneho.
(Newidome fluhy mam,)
a
on.
ia gich
neznam,
ceftu mnoho,
Biezim37)
620
Wodie36) mie,
fledu ygednoho.
neoftawim33)
")
")
neostavfi.
")
neostavim
fl
:
")
zici.
")
ja
')
'*)
")
")
'7)
(ft
:
")
")
')
")
')
V.
")
7)
') }
')
')
tomu
')
')
od toho Stramoty.
Posledni vfita u F.
vynde.
Vratila.
Tharsia
nesiic
op6t pfiSedSi pffid Apollona.
Tehdy
ucinil.
aneb zlato zas6 vezmi. '0j neb slyi jedny mupffid tvu milost.
viem,
drosti ") jimiz by.
cerou mfi
Tehdy Apollon.
chytra.
chces pfipraviti;
tebu (vfiduci to, ze
zlata nevezmu /!).
tomu, abych mluvil
; ft: jem.
co
rkp.
jenz ten.
pfijede.
") Schazi u
konec slova utrzen.

t6 reci Apollon vece.
duom.
preJ.
")
")
totiz.
na lodi. ");/?: nit ")/: na luonfc.
") pfijede.
") ten.
totiz siet ">) jem
dierii sieti (sietnii
jev; a: jinfi). ") ft: pryC ho vlece.
rkp. Widie. ") bguteCe. ") Zrostu.
pryC
ft: dci. ") lesa. "0)
schazi.
ft)

dom
Genz
22)
226b
429
Appolon
wece: dcera leftu ') krafneho a2) wyfokeho geftit 3) ftrom,

zniehozto4) gt 5) lodie vciniena. Tat 6) newidome fluhy ma, Neb gi wietr
Tat ') biezi mnoho ceftu, awfak fledu
pudi, Gehozto 7) nizadny newidi.
neoftawi. I wece Tarfia : 3)
Whorkych ftohcech fediech,
Awfak rucha 9) negmiegiech,10)
Gednu wiec w ruce11) drziech,
625
14)
13)
Prokteruz ll) fe menie ftydiech.

biefe
Ten5) dom hol
wniem
nah fediefe.
hofpodaf
a5)
630
ftohcech bezewfeho
whorkych
wece:15)
Sedielas13)
ze
nic nebiefe.
biefe,
A
hol
wniem
feten
dom
nalawicech;13)
rucha17)
diefe wdomu ten hofpodaf19) fhoftmi nah, tocizto20) wlazni,
drze
21). ..
')
liczonych
szeS6)
zapisanych
bialych.
226
ji
") ")
(dwieScie
kart
dwadzieScia
a
7
NB. W tym r^kopisie
je
*')
'a)
")
")
')
9)
") V
')
")
')
/?; dci lesa.
")
ta.
')
')
vzrostu.
nfihoz.
Schazi u V.
jest.
u V. ftrachu. '0) nic

Opfit jemu Tharsia vece.
rkp.
jehoi.
niz.
rukii.
odpro
hostmi.
Apollo
nemiech.
holy.
")
strachu. '") nebo na laviciech.
v tom domu
Sedfila jsi.
povfidfi.
Na nasl. listfi, jen2 vSak pocha/i
hospodaf. "o) totiz.
doby novfijSi nez rukodoby nejnovfijsi:
pfipsano tuzkou rukou
pis,
')

Appolon
Seznam slov a veci.

Slova
dle
v transskripci,
pfi basnich dle verSu, pfi skladbach
prosaickych
rukopisnych. Skratky znaCi: B. Bruncvfk, E. Ezop, Ar. ArnoSt
T. TandariaS, J. = Jetrich, Ap. = Apollon.
podavam
listu
: prot mi nechceS uvfifiti,

vfifii lfipe nevfirnfimu? Ar. 900; B. 3 ,
3b, E. 2734, Ar. 790 a j. 2. poji prechodnik k urcit6mu slovesu pfedchazejicimu

a 1. adversativum
a
hna
prec
sebu
nesa
jej
J.
927'
Ar. 1039, 646 atd.

abbalyse Ap. 219.
a5 uvozuje 1. vfity podminkov6: zl6ho se
stfez jakzto mece, afi chceS silne zbyti
p6Ce E. 491 sl., 433, 609, 632, 779, 962,
983,
1007,
Viz j
kdyz
J.
afiby
ty
1203,
Ar.
2366,
e d n o.
vfideti:
aC
1153,
1550,
1401,
vfity
2.
nevieS,
aC
1283,
327,
tazaci
v
1396.
1312,
J.
1137
atd
po
slovese
pokoji
stanes,
z tohoto
svfita skanes
jie
stffihl,
E. 2810 sl. ;
aksamit Ar. 1961, 2531, 2540, 2767, 2796

T. 1300.
aksamitovy Ar. 2921.
Akstien, hora pfitahujici zelezo k sobfi
B. 2i>.
akstienovy: hora akitienova B. 2 .

Alap, gen. Alap: a s nira z Alap knieze
bieSe (Aleppo); viz Alaptol. Ar. 5097.
Alaptol, mfisto na vychodfi, v. Alap. Ar. 5021.
Altystrates, kral Cylibsk6 zemfi. Ap. 212b .
ametyst, drahy kdmen Ar. 2792.
an = a on: proto2 hrabie i zemen6 toho
an jim
kmene posluchachu,
knfizecieho
tak6 CinieSe cti nejednak6 Ar. 93, E. 476 !
po slovesich
uznamenani
obyCejnfi s prit.
nevfidfi
casem : uzfe, ani libivfijSi (jsii), ale take :

uzfe Dfitleba stojice, an jiz veSken ve
uvozuje 1. vfity podminkov6: tfiz by

hanbii nehledfil,
sedfi
aCby chtfil
krvi staSe J. 1840.

anjel Ap. 208b , J. 358, 363.
anjelsky Ar. 3785.
ano, anof po slovesich uznamenani:
kdez
uzfie, ano ctne cinie Ar. 30; uzfe, ano
zena Ar. 322; uzfe, ano
jest mudra
vrah pryc bfizi E. 2091; vzhlede, ano
dliizi rozi E. 2884; viz, anot! se den
pfisvieti E. 3101 ; hroznii zalost vidiese,
anot! zemi jeho hubie Ar. 1725 ; ale take
jinde: dietek sniesti se nestydi, ano
jich smrt matka vidi E. 2244 ; pfitece
k jednfi studnici, ano mu se chce velmi
pfti E. 2334; do lesovych pfiebytk6v
tefie, ano podjimd jej pefie E. 2358;
by
cert
toho
189.
umfieti E. 3203;
fiert stffihl
tebe,
2.
pfipouStfici:
vzdyt! pomstim
acby
Vitka
i sebe J. 947.
Adleta, matka ArnoSto va Ar. 66, A d 1i C k a
Ar. 67, 140 atd.; dat. Adlidcze Ar. 352.
Afrika, dcera krale Olibria B. 7 a j.
akkusativ v pfisl. urc.: ve Ctvrtek prvy
siimrak B. 14 ; opaS se jim ten Cas
J. 1823, Ar. 675, 1665, J. 1372, Ap. 216=a j.
akkusativ dvoji: znamena t& vlka tvrdfi
E. 1428, viz tak6: hodny, hotovy, jmieti,
kfivy, mnieti, cmiti, jiezdny. citi, nebezpecen,
retedlny,
vit6zny,
vinny.
431
kazdy
na hradfi
kficiese,
anot!
bfizie na
vie strany panose i tak6 pani Ar. 1452;

pokusili sily rekov6, ano vSechno bylo
hotov6 J. 1448; 1678 sl., 1749, E. 2822;
pfed pfechodnikem : polozit! se ta krassrdeCnifika,
niCka, ciesafova
anot jako
snieh se bfilejice Ar. 657 (interpolace?).
anf kdyz : ie by rad i nah utekl, ant!
se ze sna jako vztekl Ar. 1115.
Antioch, Antiochus Veliky, kral v fi.e65k6
zemi Ap. 209;' , 206b , 207 .
Antiochia mfisto Ap. 207a , 209b .
Apollo, buh pohanu, Ar. 5100, 5167.
Apollon, Apollonius, kral tyrsky, Ap. 209 .

209b, 212t>, 217 .
Arabia hrad B. 7b .
arabsky: arabsk6 zlato T. 1456, 1544.
archanjel Ar. 5819.
Arimapsi, zemfi lidi jednookych, Ar. 4139;
gen. do Arimapsi Ar. 4568.
Arnost, v6voda bavorsky, Ar. 89, 169 a j.
Artus kral T. 1, 227 a j.
assyrsky: knie2e assyrsk6 KleofaS B. 14 bAstriolovo, bajecny narod, jinak zlovidomc'
Babylon mfisto Ar. 4825, 5079.

babylonsky kral Ar. 4816, tak6 prostfi
babylonsky Ar. 5019, 5356.
banno: po bahnach Ar. 4283
Balad, rytif Bruncvikflv B. 3, 3*.
barka = lodifika Ar. 3563, 3565.
Barym mfisto (Barri; v Italii; lat. akk.
vzat tu za nesklonny nom. Ar. 5615.
basen E. kap. 20, E. 461, 2622.
basnice :. basen, bajka : bafnice za kvet
vzata byva E. 217; prvii basnici dava
te uci basnice
znati . 219; tomuto
druha E. 253; tato basnice ten lid hanie
E. 573; tato basnice pravf tobfi E. 427;
tato basnice uCi takto E. 1008. Jak vidfiti,
slovo to ctlo se dvojslabifinfi.
(=
o tebe) bojim,
Ap. 216 b, J. 1846.

batf6ek = bratfiCek, Ar. 3180.
bavcrsky sbor, Ar. 5936, rod Ar. 1774;
BavorStf Ar. 1784, 1834.
Bavory Ar. 61, 29?, 613, 1553.
bazansky: bazanska krev, do niz pry se
nair.acely vfici, aby ztvrdly proti ranam,
J.
288.
ne meci,
ale nozi
afby by, aby
1654.
chcit po tv6ho otce poslati,

zbozie
atiby . . . spravoval
E. 811, 890, 2286.

Athenagor, knize m&sta.
222b , 224*
me
B.
Ap.
Mechylana
a j.
1b ,
Athene
by mfisto hrdfi
Athene mfisto:
E. 1012.
athensky: o svobodfi
Athenskych E.
Kap. 20.
Augustus cisaf fimsky Ar. 5835.
azda ~ zda Ar. 5734.
Azmodeovd, dldblov6 na ostrovfi Tripartitfi
B. 13 .
az
1.
takze:
jie jest tak pHeliS
neb
az nelze vypraviti toho J. 1214;

v tom: a daE. 2246; 2. po zaporu
mnoho,
leko
ai pfijede lidu
nejediechu,
Ar. 1985.
azef = ai,
takie:
na
ciny, . . . azet! ciesar
Ar.
B. 13b.
bati s&: proto se za t6
Astriolus kral Astrioluv B. 13b .

Astronomus kral, test! Bruncvikuv B. 14t>.
af aC vzdyt! mu zd6rem jeho k6ii, at!
tfi
hrozn6
pravi
milosti
mnoho
nechce
dati
jednoslabifine)
E-
1342.
bazant,
drahy
bazen
(vlastnfi
a j.
3134
Baziliskus,
kamen,
gen.
bazn
J.
303.
BaziliSka,
draka,
jmfino
jenz vfizil pannu Afriku, B. 7b,
10 .
bazlivy: bazlivy (= v bazni ucin6ny) slib

nema viery E. 1527. Srv. straSlivy.
baznivost = bazen, Ar. 4127.
bedra f. 1. cast brnfini, chranfci nohy
J. 280; 2. slabina J. 281.
1. utfik Ap.
beh
210; 2. obycej,
bfih mofsky Ap. 212 b.
pravo:
bezeti s gen. = 1. varovati se:

ztych zen chytrosti vldy b6haj E. 2470;
behati,
ptak
bfiha toho dfeva E. 2500,
977,
1011; 2. vzdalovati se: prospfichu

bfihame,
E.
milujic to, jehoz
Skodu
305,
vsudy
mame
2069; s akk. : a coz jemu bfihati

to mu biese velmi milo E. 2522,
2367,
bylo,
2527.
rychly T. 208.
beleti s6, Ar. 657.
Berun, mfisto Verona v Italii J. 18.
berunsky = z Beriina, pfijmi Jetfichovo
behuty
432
Jetfich Berunsky nebo kratce Beriinsky

J. 539, 929, Beriinsky knfiz J. 148, 456
641.
bes
bez
: vhanfiti
se v bfisy == zoufati si E. 2807.
: bez sebe byti
bezmal
zivota pozbyti T. 169.
bezmala, malem, div ze: hrdinnfi
bezmal kfivdu s ofe ne.

E. 106; Ar. 2900, T. 888.
bezmil.i:
bezmala jie neumofi E. 146.
Viz bezmal.
bezpec = bezpefiny, beze strachu E. 1250,
se
tam porazi,
srazi
1414,
1464,
bezpecnost,
bezpecnosti
bezeti
Ar.
J.
za sfi
4683 ;
J.
1744.
akkus. : aby dv6 nedfili

mfili Ar. 1644.
na utfik
mnozi
se
zbiti
jini
bfiiie
1919.

bfti, impt. bite J. 1711.

bitie = boj Ar. 1409, 1775, J. 958.
bitovati rozdfilovati (valeCnou kofist)
Ar 1125; bitovati s6 oC = dfiliti se
(O kofist) Ar 5268.
bitunk kofist Ar. 2924.
Blatfuzove, v. Sironozci, Ar. 4285.
. moCal Ar. 4342.
blatina
blaznovy smiech E. 607.
blekniiti zabeceti : vlk tak bleCe E. 291
: natah
blesknuti: Jetfich nohami bleitfi
se) J. 752; bleskniiti s6 J. 1786.
= nesmyslnfi
poCe bl6sti E. 281.
bl6sti (bledu)
bllz adv. = blfzko J. 127.

bllzeji komp. od blizky T.
blizni : bliznie smrt
blitieti
plamen
s&:
E.
an
se
mluviti:
blsti
vlk'
1128.
smrt blizniho
(=
F.
blySti)
1544
jako
234.
blud == blouzeni B. 6, Ar. 72.

bluditi: ciesaf svym smyslem
( byl na vahach),
nevfida
1488
1735.
J.
brati: boj brati Ar. 1160; po hrade tiilat

se brachu
Ar. 2613; svym se bratfim
brati Ar. 2908.
Bratfuzove v. Blatfuzovfi.
bratr, pl. bratfie Ar. 2406.
bratrec gen. bratrcfi E. 1610.
bremiecko bfeminko E. 6S9.
bfich E. 2740, 2746.
bfichovy:
bfichovii viniechu
prazdnost
E. 2724.
brojiti s6 rojiti, hemziti se Ar. 5747,
3643.
ddti, utikati,
druzi
Ar. 1175; bez branfi T.
nejmfili
2. zbraft
bludieSe
co povfidfiti
Ar. 907.
bnedovanie = ? jedu s piSCci i bubnovanim,
k tomu sluSnym bnedovanim Ar. 628.
b6h: ufaj v b6h T. 1010; zalostivfi na
b6h vskuCi E. 1955, Ar. 2345; na boze
Ar. 22, o boze Ar. 569.
bohatiti: kradez bohati starostu E. 3013bolestny co piasobi bolest: milost bolestna E. 2486.
bradatice = halapartna, Sirocina E. 1449.
brachek : brachku bratfiCku J. 1591, 16121613, 1642, Ar. 3861.
bran f. = 1. obrana: ti viece brani su
Bruncvik,
Stilfriduv,
syn
kniie
Cesky
Br. 1 a j.
brzo: jak
brzo,
jak/.
brzo = jakmile Ar
2687.
buderovati = troubiti: a trubaci budefuji

Ar. 693.
bukev i bukvice: nabrav s scbii zaludov
a bukve v fiadra B. 5.
burdovati z= nfim. burdieren, buhurtieren ;
hra pfi turnaji, kde zdpasnici houfnfi na
sebe dorizeli Ar. 676.
buvol E. 2537.
by: 1. ve vfitdch podminkovych : ej, by
havran
zpieval
byti
E.
taky,
byl
by
mil
nade
Ar. 1272, 1433, 1522,

2. ve vfitach
1818, 1945, 394, Ar. 2496.
pfipouit6cich: bychom jej za pana pfijeli
holdovati chtfili, nelze nam
a jemu
milosti mieti Ar. 1902. Viz ie.
bydliti = ifti: ndboina a plnd studu
a
bydlila beze vSeho bludu Ar. 72;
jaki ra6i, chci bydliti, a jaki kaze, tak
uciniti Ar. 491.
bych: a k tomu mfi ta bazen nuti, by
(m. bych) byl sbfihem E. 2438.
vse ptaky
821,
1. byti : tak
nama najhorSima
byti
J. 1947; a tomut! jest bylo byti Ar. 1320;

profi bylo tomu byti (= proc to bylo)
byti
Ar. 1213; kdyz bude potfebno
E. 3123; komu by to mfilo byti ( kdo
by to byl), jeni by sm&\ to uciniti
Ar. 860; tof byti pastorku tv6mu ( to
byl) Ar. 863; i dachu jim o Cem byti
(= co proto) J. 1998; 2. ziti: velmi premilostive biesta Ar. 726; 3 pom sloveso
pfi opisovani Casu : jenz jest druzci cin6
jSmu, casto pada v tuze samu E. 2269
484,
1481,
snazne
ji
1789,
bieSe
1948,
slu26ci
2148,
2213,
672,
2261;
bieSe se
433
velmi
chvale
i by velmi
se
pak
by
E.
2342,
3119, B.
2071,
jsuci .
prefi vleka E.
lana
2;
stalo Ar. 1131. Tak zvanfi futurum historicum jest v B. velmi hojnfi: i bude
jeho pykati a prositi B. 2; a kdyz na
more pfijide, bude jezditi po bfehu
B. 2; sejhra se mofe a vlny se zdvihnu
metati, ze druhdy na
i budii korabem
tfi lokty pod vodii bude byvati B. 2 ;
1598 ; zlodfij
1282,
2255,
2530; tiem otec by syna zkazav E. 2548,

1666; jehoz si byl svym zbozim
1594,
E. 533, 859; kudyz koli budeS

E. 2163, 1354; najmenSiemu
E. 841, 709, 1130, 1413,
bud' hovfije
plodfi
chodfi
1430,
1561,
1567,
dada kto vitanie
spojeni
1867,
Ar.
s pfiCestim:
2518,
ach,
2164;
by
4. neosobnfi:
neb k tomu
Ar.
jejie syn lfita jmfijieSe
byl
E. 2077; ve
tot by s& zlfi
ziti Ar.
bytie
casu bieSe,
ie
144.
2549.

c.
Cedrus strom Ar. 2823.
cendal tkanina Ar. 3431.
- druh tafetu, lat.
cendelin, n..-m zindel
sindon Ar. 2761.
cendelinovy Ar. 2766 v. cendelin.
uzfesta,
noh
nad
ano
cepiti -. uesti:
nimi leti a dva jich tovafiSe cfipi (= daz
ze neste gahten
unde ir
die grifen
gesellen zwfine brachten) Ar. 3901.
cetkovati = potykati se: ondef sturmem
k mfistu teku. ondef o branu se sekuf
ondet! presnaznfi
cetkuji,
tomu
bubnuji Ar. 1064, 1074, 1561.

ciesarstvie = dustojnost cisafska Ar.
piSti
ucinil
Bworowskehn
2189.
ctnost: byla naplnfina . . .

ctnosti vSelikak6 Ar. 70; 2. cest, poCest:
tak byste rytiersky zdala, bysta pravfi
ctnosti
znala
J.
439,
Ar
309,
2068,
2620,
T. 1629; 3. kazefi: a fka k nie se ctnosti

Ar. 1317; 4. v titulech = Velifienstvo,
Milost: a tak prosi tv6 ctnosti Ar. 1259,
dfikujit! vaSie ctnosti Ar. 1671.
cylibsky: Cylibska zemfi Ap. 212 b.
Cypra Cyprus Ar. 2351.
Cyremon, !6kar v Efesu, Ap. 217b, 218b;
386.
caru
J. 295, 339.
cas : po vsem asi E. 1635 ; ve cas prav6
Ar. 4844.
6asek Ar. 223.
6asny vhodny: zjevi se jim den velmi
i jim vSem Casny
krasny,
marynaf6m
Ar. 2310.
Cech B. 15b, E. 567.
6emu profi E. 898, 2953, T. 903.
6ert: vok. Certe, kde rym zada Crte
E. 278.
ceska zeme B. 15 .
cile rychle E. 2655.
cin 1. zpusob, podminka: da jemu sto
funtov zlatych, ale na ten cin, aby . . .
2. obyfiej, mrav:
Ap. 223;
a tu se
vSichni naucichu jich jazyku i jich cinu
Ar. 4242.
Sbornik
E.
1.
219.
cakati E. 1946, Ap. 218 b.

cary masc. : to byl vse
cizozemec
ctnost =
ciniti : nad nimi coz chtiec cinichu Ar. 1843 ;

ciniti muzsky Ar. 2105; ciniti dobrodruisky Ar. 5480; s dvojfm akk. : ten
tfi
velmi
kfiva cini (~ pomlouva)
Ar. 1338.
6iti
v.
kratky,
lehky.
6kati cekati E. 826.

6love6ie zadost Ar. 2720; kosti Ar. 3761.
clovek = 1. homo: }&.t jie stfehu pfed
clovfikem
kazdym
J. 385 ; Ar. 2085 ;
2.
muz:
ta Clovfiky
biechu
udatna
J.
198;
za
Ar. 2101; 3. poddany: mnohy clovfik i rytiefi Ar. 1164;

Sedesate Clovfikov vybra Ar. 4507.
crvenost Ar. 2793.
6rveny B. 7, cirveny Ar. 2458.
ctirie, 6tlfi: ctifie biechu v lihlech kamcni
Ar. 2755; Ctifi ametysti biechu Ar. 2792;
Ctifi (nosafi) pocechu ji klvati Ar. 3349;
nuz tfimto Ctifom hlavy dolov B. 14 .
jeden
Clovfik
28
434
9t>
r.MliO a
ctveroptactvo proti nim mnoh6 E. 2179.

: sebralo se
daleky: protoz dalek od nas stoji E.

dalez dalez = dal a dale Ar. 2691.
Ar
tkanina
1963.
Damasek : v6voda od DamaSka sv6ho

roda Ar. 5096.
damastsky : v6vodu damaStskfiho Ar. 5020,
J.
byti
jednomu tak6mu
byti,
mu jest chudu
1121; viefe vernu
ostnem
;
a
nfihoi ta svfitlost
Viz
tfiieti.
1
b
a
J.
j.
J.
J.
;
j.
.
.
J. J.
J.
J.
J.
J.
2191>, 220,
= udiv,
jdieSe
Ar.
4055.
221.
div mfi drzi (~ divim

jest toho div
38; div m6,
(~ kazdy se divi tomu)
kterak tlufie velmi silnfi T. 721 nenie
to ved' div mrinu nestfisti
E. 283;
div
podiveni
E. 2279;
kazdfiho
(svfitelnfi paprsky); drahy

v t6 skale svrchu dcieSe,
od
pfielis dfiji huben tomu

E. 1164, Ar. 303;
ciniti:
srdce jemu
jiz zle dfilo E. 848.
dievati = davati Ar. 5267.
Dionysia, zena Stragulova
m&st& Tarsi,
pfistounka dcery Apollonovy Ap. 219,
se)
J.
kamen bieSe
1096, 1758,2728,2730.
1. fikati:
J.
1.
dStiti
1813.
dielo=dilo.praceE
dieti
835;
533.
E. 1695
jenzto
moj chrbet jest davfi ( qui mea terga
ferit) E. 1705.
davnost =
davnfi davnosti
davny Cas:
Ar. 155; od davnosti Ar. 3749; 2. dalnost
dalka mohii jmieti prostranstvie v davnost
vidfiti Ar. 2312
kom ( o koho)
dbati
Ap. 211,
Ar. 827; na koho, naC: Ar. 940, 1002,
2639,
kap. 19.
ddve6ka = divenka
1073.
Diana, prvni 2ena cisafe Otty
nfim.
orig. D. Ottgeba) Ar. 226.
dieka = dik, vdfik: za davnfiho vfika,
kdaz skladanie
byla dieka E. 4; jemuz
had da jed za dieku E. 580; mys vzda
Ivovi dieku mnohu E. 1216;
proto
dieku od Boha jmfijieSe Ar. 997;
tak6
bez dieky ( proti vuli) vzata biese
Ar. 3073, 3217.
T.
772.
tfi davi vSako ( premere)
1137,
1031,
1739;
957,
840; kaza se pod jedli skryti

Dfitlovi (1| proti nim jiti
956.
devatynadsty
Capitola
devatynadsta
2.
se
koho skrtiti:
daviti
998,
2555.
869,
867,
Detlev
sl.; E.
= vzdati
davenie = Skrceni
s&
J.
2143
davati
byti
sluSie bytiE. 1524,
Dfitlob
ani
1424;
vino
ja
nelze
drah6
lepSiemu
J.
by...
J.
J.
1440;
1947;
1051
(v
nesnadno
1046,
'
stati
piti,
tuto
dachu
Detleb
takd
dojkam
J.

t;
daremnl = marn^ J. 879.

dariti: vsecky rozlifinfi dafiece Ar. 2113.
darovati : kaza poslu list dati a jej velmi
darovati Ar. 526; tu vSecky pofie darovati
Ar. 1691.
dati, 3. pl. dadie Ar. 1053 : daj mi (= dovol),
strach, by nedali
at! poplaci
Ap. 221
v tvii hlavu i= by t6 nezabili) Ar. 857;
podkral by se rad byl dal (= vzdal
danostj tob& Ar. 4602, chcit! se rad na
milost
dati Ar. 1218; jemuzto biech
chovati dana Ap. 2221.
dativ
mezi tiem noc jedina tomu sedani
(= do toho sedani) E. 3045; dvoji
dativ: tak nama najhorSima byti, jako
dcieti
hlubok6 lidolf
deber
gen. debfi
B. 4b.
dedina = statek: ztratiS zivot
dfidinu
E. 1244.
dek = pokryvka na konfi E. 2111, 2137,
T. 1297, 1457.
dekovati:
toho dfikuji Ar. 554, 2013,
2202, Ap. 21
j.; v tomt! dfikuji velmi
tob6, ze
. Ar. 559.
delanie Ar. 2837.
deravity = dfiravy E. 2576.
d6sf: pfed dStfim Ar. 4280.
desticky, na nich2 se psavalo Ap. 215.
Detleb, hrdina Jetfichuv
svak Lavrynuv
586, 992, 1001
D6tleb
Styrsky
1513; Dfitleb ten rek Styrsky
1177;
z
5189.
dan Ar. 4567, 4747, 5839 ; akk. dani Ar. 4485.
Ar.
1702.
2901.
damasek
1150.
6tvrt: ve Ctvrti I6tu T.

6tvrt6 za Ctvrt6 E.
f.
6tirmedcitma B.
itveronohe = Ctvernozci
maje
div
onoho
lida
divfi
se)
435
najlepSi
byvaj
sobfi
ve Stfisti
zajist6
pravim
tot!
postaveny) Ap. 212
vam, ze ste nikdy dobfi
442,
284,
( Cestny, jak
se na
271,
rytife sluii) nebyla
1345
necinnfi)
dokadz
. .
tuto stati
dokud E.
J.
dobyti komu ceho opatfiti

kaza vSem
of6v dobyti Ar. 4232, 2196.
dojeti ceho Ar. 1375.
dojka = kojna; dojna krava: tak nama
najhorsima
byti, jako dojkam ( tiSe
1948.
881.
i
n
J.
J.
dos6ze
1495;
671,
E.
762.
dosaze
nevidanfi
kapfi
].
ja
si
dosluziti s& Celio = zaslouziti

1183.
dospele = liplnfi E. 2546.
dospesny
Cemu =: dospfily, schopny
Ap. 207.
dospievati = hotoviti, pfipraviti: rozkazal
meCe delati
odenie dospieva1i
leleza
Ar. 4619.
dospievany opatfeny
ondet! stolov6 zestldni, vSiempokrmem dospievani Ar. 2718.
dostati s6 komu (bohu): bychom tobfi se
vSickni dostali
Ar. 2002; aby potom
jemu se dostali Ar. 3961.
dostojen ~ hoden: nebs dostojna smrti
toho,
E. 1891;
sem byl d6stojen
E.
.
2126.
.
aby
dotad donevadz = totud pokud
2981
sl.
dotahnuti fieho: dotiehneme ctn6ho prava

Ar. 2504, 4539; srv. tahnuti.
doty kati Ceho
jich viery dotycice Ar. 3842.
doufati cemu
svfimu
doufaje udatenstvi
E. 3112.
doveriti = uvfifiti Ar. 874, 893.
doviniti s6 bozie pomsty se dovim'i E. 876.
drahny Cas Ar. 890; drahnfi = dlouho
Ar. 2901, 3898; velmi Ar. 3994.
drelink, drylink = sud (vinny) B. 10b, 11.
drevo strom B. 5, E. 748, 2636
dfezeti =. chvfiti se: aby v lenosti tak
nedfezel E. 1698.
dfiemati,
prech
sg. dfieme E. 2878,
a
vSak
chcei dobr byti na zivotu

zdrav) E. 2647; budes-li kdy dobr^
aC
donevadz = dokud E. 2982, T. 18.

donidz = dokud Ar. 2427, E. 1279.
dopestovati
koho
ceho
kam = pod
ochranou
svou dov6sti: b6h vSechny
sv6ho bydla Ar. 3790; sem
dopfistuje
ny lacn15 dopestoval Ar. 2573.
dosieci, dosahndti: tak fkuc za ruku ho
j.
tobfi,
531;
E.
(=
(=
jiz v pokoji
:
a
si
pravi
s6
J.
J.
1690.
5176.
3061.
J.
J.
mali)
dobrodejce = dobrodinec E. 1934.

dobrodenie 1. cinfini dobr6ho B. 1;
2. dobrodini E. 526
dobrodruzsky = hrdinnfi: dobrodruzsky
ciniti ( hrdinnfi
pocinati) Ar. 5480
tak jedii dobrodruisky ( na dobrodruzstvi) Ar. 2106.
dobrohost host, jenz pfinesl Stfisti
Ar. 4397.
dobry
budiz dobr ( milostiv) druzci,
J.

fero, nocte silente vagor) E. 2688.

dlazlti sv6ho vraha seCbii dlaze E. 3117nechci dliti toho
dliti = prodluzovati
poCat6ho boje E. 3173.
dluho: vitfizstvo spaSe na dliize E. 2596
dluhost T. 735.
dliihy
tomu dliih velmi bieSe Ar. 5131.
dnovy: dnova krme (~ ve dne podavana)
E. 1261.
do: stravy vzeli, coz by do puol I6ta
jmfili Ar. 2635.
zdoba, slusnost: tfmeny biesta
doba =
zlata oba, jakoz toho krale doba
277;
2. vhodna
chvile: tototl jest naSe doba
1985, Ap. 221t>.
dobrati s6 koho, ceho = dojiti Ar. 4545.
velici
dobfe
tak dobfe velici
mali (
stoje
5124,
sfi: domnievach
dne mfi
4739,
1071,
dorr.nievati
J.
J.
(sem) sem tam dlavfi, ve

okovy davie (= vincla diurna
pak
738.
doliciti doloziti Ar 4089.

61, 71, B. 5b
dolbv
doma
473; na mfim
d6m:
domu
nn':
=
v
domu =r
domu
dome Ar. 1519
domu Ar. 4717,
domu
domovi
570;
5588, T. 1627; dom6v = domu Ar. 647,
= divoky E. 2017.
Ceho Ar. 4266.
divitl s&
1961.
divne jest velmi mn15 do vas
divnfk srv. kobolt, Ar. 8449.
dkati = tkati
309.
dlaviti = ikrtiti: ve dne mfi okovy trudi,
divi
v noci
E.
natehavfi)
Ap. 213.
J.
plesani
doleci: orla svu prosbii doleze (= prosil
divy kaidfimu
208 1>.
s6 hudbfi
divati
bieSe
C1ov6ku Ap. 218
ai
3112;
1>,
Ar.
dfieme
drievie
E. 2119.
r=
1.
stromovi:
cedrus,
28*
palma
436
dfievie velika odiva Ar. 2824 ,4674 ;

dfivi, lod1: tak pojedii a jsiic veseli,
anof jim dfievie Celi k zemi Ar. 2350.
droby := vnitfnosti E. 1919.
dromedar Ar. 4644.
druh; dobry druh = rek T. 10, J. 501.
druhe podruh6, zadruh6: bfich prosbu
druhe opaci E. 2746, 981, 1483, 2503,
Ar. 2305.
druhdy = tu a tam nfikdy B. 2.
druzec = druh,
bliznf
E. 531, 2213,
dve : to jest reC jedna jako dvfi ( zbytecnfi,

marn6 mluveni) Ap. 220b.
i oliva,
2.
2214
dverc* =. dv6fe Ar. 2816.

dveN E. 1417.
dvbj: mezi dvym zlym E. 1109.
dvojiti = dvojnasobiti E 1601.
dvojnik ~ obojetnik Ar 29.
dvor 1. dvur kralovsky: kaza sluzeb
nik6m jiti a k sv6mu dvoru jich zavolati
Ar. 254, 638; 2. slavna schuze, snfim,
slavnost pfi panovnickfim
dvofe: kaza
slavny dv6r volati Ar. 246; mnozstvie
hrabi,
mnoho
sboru
tak6 pfijiderhu
k tomu dvoru Ar. 250, 637, 5634, 563S,
T. 5. 190.
dvorny = 1. dvorny: osel mnfi se velmi
dvorna E. 948; 2. divny Ar. 2392;
krasn6
d v o rn 6
Ar. 2749, chytfe
E. 1420.
dvofsky: dvofSti lidfi Ap. 220, 224.
dvorstvo dvorsky zpusob Ap. 209b .
j.

druzina druhov6 Ar. 2282.

dech Ap. 216b; duch pfijieti
duoh
popadnouti dechu Ap. 218.
ducholovec = davifi,pfivlastekvlkaE. 2595.
Dunaj Ar. 1709.
dupce fem. = doupfi, mySi dira E. 695.
dupejka = mal6 doupe E. 1754.
dus = dusot T. 526.
duse; coz mam pfi dusi ( rad) koli J.
1576; tot! dnes beru na svu dusi J. 1413.
Efezus mfisto Ap. 217.

Egbatanis, bajeCnfi m&to Astrioluv B. 13.
ej, citosl. v prosbfi E. 2855; pfi zvolani
E. 821, 1672.
stfelnice
elenha, nfimecky
pry nazev
Ar. 1614.
Europa, bajeCny tvor na hore AkStienu,

pul panna, pul ryba B. 3.
Ezopus =: 1. skladatel
E. 1040;
bajek
knieha, kteraz slove
2. sbirka bajek:
Ezopus.
fafurnoch = kabatec J. 306, 317.

Filomachia, dcera Stragulova Ap. 220'.
flek = kus B. 5.
Florybella, indickci knczn.i hledajici utulku
u krale ArtuSe T. 74.
Frankrejch ;n zemfi Franku Ar. 109.
fransky: franska rota Ar. 1172, fransky

kraj Ar. 1780.
funt = libra: funt penfiz Ap. 223, 210b.
gnomicum.
futurum
kdy2 silny potepe
zleho, mala bude chvala jeho E. 12C5 sl.
futurum historicum, viz byti.
990,
5629.
G
galije (?) gallea .. lod' Ar. 3555, 3563.
Gavin, hrdina stolov6ho kruhu Artusova,
v nfim. orig.
Keii T. 320, 336; viz
K a v i n.
genitiv zvolaci:
J.
903.
ach,
uboh6ho
Lavryna!
Glato, jmfino baje^nych zvifat B. 8.

granat drahy kamcn J. 1112.
Gvan, hrdina stolov6ho kruhu Artusova
T. 298, 301; nfim. orig. Gawan, Mourek
pfepisuje
Ivan.
437
had:
muz
vzem
E.
chova
halapsky knieze
hanba
hanbu
ten
had
v sv6m
dome
586.
Ar.
1. t6lesny
5188,
skryti E. 2781;
bifiSe toho
reka
5221;
vizAlap.
ud: jeni bych mohla
J.
2. hanba:
754 ;
hanba
hanba
mnoho
mocn6jsieho, kdyz chce pfemoci mdlejsieho E. 1201; neb jest hanba tomu
muzi zl6mu Ar. 42 ; neb jie biese hanba za
to Ar. 406; boh vie, jest mala cest tomu,

ne hanba, hfiech muzi ctnfimu E. 3088.

hance hanobitel Ap. 222t>.
haneti: kazdy by nas hanfil z toho Ar. 2499.
harasovy z lehk6 vlnfinfi latky Ar. 2771.
hazeti s6 koho veC Ar. 4664.
hedbabie Ar. 1976, 2918, J. 310.
hedbabny Ar. 2916, 3011, J 113
helm: tisic helmov ( muiuv) Ar. 1597.
helma = helm: vze Stit s helmii na pleci
J. 944.
heslo : mnohyf pohan heslo ztrati (= padne
v boji) Ar. 5123.
hladovity = hladovy B. 4, . 809, 2560,
Ar. 3912.
hlahol = 1. hlas Ap. 207*>; 2. fec E. 1833.
hlas: aby trubil z sv6ho hlasu (~ co ma
hlasu) J. 1906, Ar. 5419.
hlasati =i zvuCeti, volati Ar. 5422.
hlava: onen stary verna hlava E. 3078;
hlava mui Ap. 214b, 223;
muzska
mefiova hlava J. 302, 303, 620, 655.
hlavice hlava E. 1968.
hofici dfevo:
hlavne f. doutnajici,
hlavni (instr. sg.) hromadu osvieti E. 749.
sc: mstiti zemfi sv6
hledati = snaziti
hledaSe Ar. 1804.
hledati = 1. hledfiti Ar. 2933 ; 2. oSetfovati :
kaza jich dobfe hl6dati Ar. 5277.
testudo: o hlcmyzdu
hlemyzd', hlemyzd
a o orlici E. kap. 14; stfeziz se hlemyE. 765; zbi hlemyzd'
strasti
zdbvy
E. 778; tuz pak hlemyzd' pusti od sebe
E. 787; jenz se jest tu v hlemy2di
skrylo E. 775.
hlube kompar. od hluboko: daleko
hlube T. 946.
hluboky = daleky: jel u pohany v hlubokd
vlasti T. 834.
hluk hromada, sik: kfest!an6 v svem
hluku stachu Ar. 5141, 5158.
hnanie = utok J. 1989.
hnati 1. uhanfiti
J. 927;
2. utokem
hnati
(obyCejnfi konmo) : chtieSe na Jetficha

hnati J. 916; musim po nem ( za nim)
brzo hnati J. 936, 945, 949; chtiesta v hro-
madu ( proti sob6) hnati J 591, T. 1395.

hnev: prosim, by mi dal hnfiv svuj (= bys
se k vuli mn&
pfestal hnfivati) J. 888;
lok. hnfivfi hnfivivfi: poce ocasy okolo
n&ho rubati a hnfivfi trhati B. 11a ;
Imfivfi
svrze
loze
krale
Ar. 3435 ;
hnfivfi odpovfidfi hrdina J. 875 ; ta hnfivy
se zastfesechu
B. 8 ; Jetfich hnfivy jako
vstona
J. 125; hnfivy veSken tfepotase

Vitek hnfivy az pobledfi J. 1024 ;
J.
Jetfich pro hnfivy nedba na to J. 830;
tepruv se sam hne hnfivy velikymi B. 10 b ;
roztrhne jedno na poly hnfivy velikymi
B. 8; protoz my hnfivy svymi plodu
nikdfii neostavimy Ar. 4526.
552 ;
h n esti :
sebii piesek ostry hneteS ( SlapeS

po . . .) E. 1738, 1740.
hniezdce demin. od hnizdo E. 2222,
2226,
2229.
hnis E. 1975, 1976.

hod: ruka krmi ddti chtiese,
hodfi bieSe E. 2757, T, 295.
hn&j
jiz pozdfi
hodina=co
se nam hodi, stfisti Ap. 219t>hoditi komu co dohoditi, zpusobiti:

jazyk pfiezen i nepfiezen zplodi, zisk
i ztratu tobfi hodf E. 1793.
hodny = vhodny, zpusobily; sluSn>', dustojny: ovSem hodno toto bieSe Ar. 742;
nevzhrdaj tiem, jenz jest hodnfi (= uzi1. s genit. :
tai mne
teCnfi) E. 2363;
Skoda jiz jest hodna E. 2318; 2. s dat. :
ucinil to sobfi hodnfi J. 262 ; jedina smrt
hodna tomu E. 2627; kdyi se vam zdd
podobno i nn:r)iu ciesafovi hodno Ar. 777;
hoden vaSie zlobfi E. 1102;
tent! jest
chcei-li Skodfi byti nehoden E. 1683;
3. k Cemu : k tomuf sem jd nepfihoden
ani k sudom tak6 hoden Ar. 761; budeS
zboden, viec k nizddn6
cti nehoden
J.
606.
zalostivc Ar. 2269 srv. kvas.

hojiti : hrub6 dielo jest nas hoje (^ nos
labor edomuit) E. 2730, 1388, 1760.
hold poplatek: i dnesni den mfis o toto
holdy dava ciesafi proto Ar. 1666.
hole: ciesaf
hole
(= suSe)
Ar. 1280.
hody
488

stalo, vSak hospodfi
zda
E. 660; 3. byt, v nfimz jsme

hostem : dobr6 hospody dobychu, v niz
jim vSicku potfebu dali Ar. 4966, 1384
5059, 5060, T. 496.
. pan,
hostitel,
hospodar
Gastfreund
Ap. 224 a, 219, 226b, Ar. 5677.
hospodin -z pan : tot slibuji tobfi, hospodine
Ar. 602.
hospodnf panuv : hospodnie p6fie E. 2893.
host host, cizinec: hosti i coi svych
mfijiese Ar. 96; veseU mysl hostfi viece
syti E. 677, Ar. 5005.
hosti f. : i zbi je velmi zla hosti E. 127.
hosti vece po jedeni E. 665, 668, 686,
1587, 2274; aby uctila onu
693,
1537,
hosti E. 651.
hostinny cizi, pfichozi: lodie hostinnfi
Ap. 224 .
hotovali
hotovati sfi:
by s& k vojnfi
Ar. 1552, 4885.
hotovy co jest po ruce, pfipraveny,
zbozie
Ar. 1751;
dodfilany: hotov6
vsechno
bylo hotovfi J. 1448; budeS
hotovfiji tiem J. 369; to vSe ode mne
hotovo maS T. 513; Ctifi stfelnice rozkaza dfilati a mieti hotovu
Ar. 1613;
kaza se vsem na hotov6 rnieti Ar. 2454;
jsemt! k tv6 prosbfi hotov T. 62; pro
tvii ctnost hotova tobfi chcit byti Ar.
580; kdyz jiz se vSim hotovi biechu Ar.
se
malo
2636, 824.
hoveti komu = dati pohovu T. 1433, E. 841.

hoviti co cim : pokoj strdi mu krmi hovi
(= hoc mihi pax mellit) E. 1760. Misto
nejist6, jezto rym zada hoji srv. E. 2730hra: bychom
jim napfed hry nedali
neiE
i bychom
jsme
boj neztratili,
bojovati zaCali) Ar. 3256.
hrabstvie Ar. 157, 4379 a j.
hradovy: tvrdost hradova = tvrdy hrad
Ar. ^465.
hranostaj kozesina z hranostaje:
pfe-
hranostajov
posla
Ar. 1962,
2768.
hrati
v turnej
J.
1443.
hrbovaty B. 4^.
hrdeti == pohrdati: jeStfi by sv6 ruSce
mfila, ze by druikami nchrdfila E. 1677.
hrdina: mfi miI6 hrdiny Ar. 2488.
hrdinstvo J. 668, 1511, T. 1400.
hrdlo: ziezen hrdla ( fauces) suchotu
siizi E. 2750.
hfec, gen. herce hraC Ar. 5106, J. 1462.
hricka hra: rozlifinu hfifiku vediechu
(= provozovali) J. 1442.
hfimati = tlouci, raniti : jenz ji liba i objimd,
jejie lifiko nosem hrfma Ar. 3220.
hritce = ? rubm v ni (v korunfi) nejeden
veliky, a v t6 hritcy ptak vSeliky
a kazdy kfiCi, coz ma sily J. 327.
hrom = pohroma : Tervigant i Apollo k tomu
i Machomet
biechu v hromu Ar. 5168.
hromada: hnati s kym v hromadu = utkati
se bojem T. 1391, J. 591.
hromadka: v hromadce se drziechu Ar.
4465; pofiechudfikovati, zesejim daljeStfi
sjiti a v hromadce tak pobyti Ar. 3953.
hroza hrozba : toho neslusie plniti, cozs
hrozu
musil slibiti E 1488; kdyz si
poddan lestnej hrozi E. 1489; pocechu
sprostn6 hrozi lati E. 978, 2128, 2129.
hrozny = 1. plnj hruzy: ai m& tu by
hrozno stati J. 976; 2. veliky: nalezne
jej v hn i/nc ctnosti Ar. 154 ; a tu hrozna
pany biesta Ar. 158; hrozn6 utfiSenie
Ar. 527; hroznii Cest Ar. 2147, 2159;
v hroznfi
svfitlosti
Ar. 2318; hrozn^
pfiekop Ar. 2370; s hroznii prosbii
Ar. 2415; podle hrozn6 sv6 milosti
Ar. 2583; v hrozr16 Crvenosti Ar. 2793;
hrozna radost Ar. 5653.
hubenec bidnik, ubozak E. 1696, 3199.
hubenice neSt!astnice E 1764, 2315.
hubeny ubohy, nest!astn^:
m6zeS byti
huben tak6 E. 2170; pfieliS dfiji huben
neSt!astnfi,
tomu E. 1164; hubenfi
nevyhodnfi: hubenfit! by se bili Ar. 4543;
ale to hubenfi ^= malo) chvali Ar. 2973.
hud6ek = maly hudebnik J. 1451.
hustota housti
pro hustotu nevidiechu
sebe, jedinfi patfiechu do nebe Ar. 3986.
hiiste =
houSti Ar. 4136; 2. tlacenice
Ar. 3492.
huzev: huzvi mu o hrdlo zadrze E. 2447;
huzvami Ar. 4025.
(?)
:
na stole mnoho
mnozstvie
1.
holub, nom. pl. holubie E. 1121, holubfi

E. 1113.
holy: ten dom hol bieSe Ap. 226K
hohenie utoCeni J. 601.
honiti s kym == potykati se J. 503.
horuci: vedro horucie E. 487; horiicie
retky E. 1745; horiici zima E. 387.
hospoda = 1. pan: krmit nu'- ma hospoda
E. 2665, 2869; moj pan i ma hospoda
Ar. 315, 4415; 2. pani, hospodynfi: kakz
439
hybeti hynouti: ba hybfiti bude Lavrynovi J. 1651.

hybdf = citosl. bfida! T. 1075
Hylbrant, stary hrdina a mistr Jetfichuv
J.
J.
46,
70,
J.
473
Hylbrand
Hylbrant J.
sluha
181,
124,
1765;
993,
1815;
J. 1262; Hylbrant stary J. 1544,

Hylbrant ten stary muz J. 1011.
hyn, hyn = tam Ar. 3481, 5733, 3753 sl ,
J. 1986, Ar. 694, 2322 a j.
hynitik = hfebec T. 208.
hanfiti, odsuzovati co: mnozi tu
hyzditi
valku hyzdiechu Ar. 1741.
knfiz
1996;
aj.; Hilbrant
J.
1220;
mistr
1896; Hylbrant Jetfich6v

Hylbrant vece ten stary
Ch
E.
chaneti sfi: miliskovati se, zartlich thun

Ar. 3091, 3153.
chlapi: jiz mfi smuti chlapie ruka E. 2640.
. co pfisluSi chlapum na rozdfl
chlapsky
od rytifu Ar. 1638, Ap. 212i>.
chlevny: chlevn6 dvcfi E. 1417.
chluditi = trapiti: p6Ce jej v srdci chliidi
o Cem
obmysleti
co
E.

pfistounka
296,
Ap. 21 9b,
220.
chovati 1. koho = preehovavati T. 485,

Ar. 2163; 2. s6 ceho vystfihati se:
chovaj se jedno Lavryna J 1644, E. 1800.
E. 936, 1705,
chrbet, chrbet hfbet
2140,
943;
se vztfici,
zhoreti
chtie
vSechny
chutne rychle: by ji racil vyprostiti

aneb chutnfi umofiti Ar. 3104.
chvaleny: jest on tak chvalen kral J. 126.
chvaliti koho z Ceho: chvale boha tvorce
sv6ho z toho daru velikfiho Ar. 499 sl.
k Florybelle jfti
chvatiti = 1. chvatati:
chvati T. 1405; kdyz kral odmluviti
chvati (= kdyi odpovfidfil) T. 382 ; v6znfi
rozpustiti chvati T. 715 ; 2. chvatiti co
vzchytiti: kdyz jej Detleb s zemfi chvati
J. 925; seno v jesle chvati E. 2861;
sladku feci smutnu chvati (= dulces
monitus intexic amato cordi) E. 2415;
3. chvatiti s6 Ceho = chopiti se : muzovy
se kStice chvati E. 2454; panna mu se
hrdla chvati T. 1164; sviSho se ofe
2078.
chovacka kojna,
ialosti i hnfivem chtfi
itit J.
od zlata J. 1390.
chudy, viz dativ.
2913.
choditi
1179 ;
vze
B. 8.
chtenie Ar. 2633, 2652, 5391 a j.

chtieti, 1. pl. chcme Ar. 1938: 1. s dat. :
ze chce Apollonovi
( Apollona za
muze) Ap. 215; chcif od vas t6ik6mu
zakladu J. 394, Ar. 5329, Ap. 210;
2. s genit. : ktoz chce zdravie bezpeCnfiho
E. 2619; 3. vopise C. budouciho: chce-lil'
.-,t('-.t ic-. pfiezen dati, Lavrynovi maS ostati
J. 915;
E. 2354.
chvile: kralova
chvati
meSkala)
J.
bazlivy
se
neucini
1490,
behu
chvile
ne-
se
vidi
1375.
chvostek E. 923.
chyliti s& = bliziti se Ar. 3503.
chytry: an jsa chytr, sprosten
E. 3137.
J. 1828; den se pak ten blizieSe, jeni

pfimefie vyjiti chtieSe Ar. 5064 ; 4 ie se
chce lev znojem vzt6ci (= ze se div nevztekl) E. 1180; slunce se chce az uz6ci
chvati
I.
:
1. poji pfechodnik
ku nasledujicimu
slovesu: vida nad lidmi takii zhubu
i kaza triibiti v trubu J. 1903; prodavSi
pak vlnu i zaplati E. 390, 479, 2624,
J. 1822; jednou se slovesem pfedcha-
zejicim
J.
(srv. a): voIaSe velmi i prose

poji vfitu Casovou k nasledujici
hlavni: kdyz }\i le2iese na loii
871 ;
vfitfi
Ar.
ciesaf
1246;
se
2.
nie
v
pfilozi,
zapornfi
i s miesta
i obje
vfitfi
hniiti E.
nechtfi
se
i jednfi
(= iddnfi) hr6zy
nevfidfi
jej
ani:
154 ; jat!
280;
nikdy temnfi noci i jedn6 J. 324 ;

nemozet! i iadny
(= iadn^) nechati
Ar. 2063.
ijeden viz i.
nebylo
440
Indifisti jich nasledovali

indicsky:
a
Ar. 3346; v Indifisk6 zemi Ar. 3397.
India: te (zemi) India dfiji Ar. 3076; od
Indy blizko dosti (vers by zadal spiSe
Indie) Ar. 3404, T. 53.
inflnitiv m. impt.: sladkii fefi za sladku
jacynkt, drahy kamen J. ?66, 1111.

jaderce jadro E. 213, 215.
jako = aC: jako ste vy kniezata byli, ale
nectnfi ste cinili J. 426.
jakoz =kdyz: jakoz druici strojiS osidlo,
Casto spadaS v tfijsi bydlo E. 1562;
protoie: vypusti tak zalostny hlas, jakoz
zalezal
jmfil
J.
cas,
ten
Lavryn drzal
smutka
dosti
jen
. jakoi ji
srv. jenz.
v ruce
J.
. .
254,
Ar. 5609.
ktery zivot jest jaky2e, toho hlahol
jest takyze E. 1832.
jakz: 1. uvozuje vfity Casov6 kdyz,
jakmile: jakz Spifi hradu dojfide, tut!
ciesaf pomluvu jmfijieSe Ar. 1375; jakz
s tuto knfiznu pfijedu, poveduf ji v hrozn6
sile Ar. 640; 2. uvozuje vfity podmin~ -li: jeSt6 daj mi toho toho Lakov6
vryna, jakz jesti tobfi ma pfiezen mila
jakyze

jest
uzda
vzta2n6:
zajmeno
Jakrs,
neb
1799; opisuje se zajmenem
J.
mfisto v Palestynfi
920;
stfieleji
vzdornfi,
Ar. 1068.
jakz brzo
tak
3.
jaki =
tak2e:
ondet!
mnoh6
obracejic
vybornfi,
tak jakz jich mnoho set leziechu
jakmile: jakz brzo to hadu
u6ini, chudoba jeho velmi skloni E. 1451,
Ar. 296, 530, 2264, 3805.

jakz jedno = jakmile: a jaki jedno pes
zaStfika,
zdlodfij
by
pak
prec se vleka
E. 1281.
jakz koli, jakz kolivek = 1. jako: zde
jakz svazan budes koli E. 2848; 2. kdyz,
jakmile: a jakz jeho koli nevidfil, pro
to velikii praci jmel J. 674; jak2 Jetficha
uzre kolivfik, poce se zan velmi bati
J. 1845, T. 1366; 3. jakkoli: E. 299, 2902.
jakz nahle = jakmile: jakz jej Jetfich
nahle zoci
jasny:
J.
1895.
kteraks krasen a ve vsie lepotfi

jasen E. 818.
jaspis: o jaspidu kamenu drahfim E. kap.
1. E. 225.
dati
E.
1790;
odpust!
tomu
matemu
Lavrynkovi m6mu zeti, a me

viec za sluhu jmieti J. 892; dobry den
bratru mieti E. 2062.
inhned T.875, jinak vkodexu vSady ihncd.
izadny v. .
Clovfiku,
jedati
sfi
sapati se:
fiedko te ten pes
ujiedd, jeni se na t6 stfikem jedS E. 1290.

jeden 1. Clovfik: a kazdfi z nich usta
pfevelika
jmfijieie,
ze
pojednii jeden
B. 8b (v rkp. univ. Clovfeka);

2. ve vyznamu neurC. e1enu: jeden sedlak
krmil hada E. 1442; zlodfij pozva k sobfi
pohltieSe
jednoho psa E. 1247; pfitece k jednfi

studnici E. 2333; ucinil jednu krasnii
zahraduj.110. 3. vzapornfivfitfi=iadny :
jednoho diela nemaje E. 2728; pak slovo
to byva skoro v2dy se spojkou i: vfidfi,
ze jest i jeden
zivy nesmfil na to pomysliti J. 43; i jedno nz nic: i jednoho
se nebojte J. 1344; Lavrynek nemoze
i jednoto uziti J. 901.
jedenle = 1 jedenf Ar. 3149; 2. jidlo
Ar. 2632, T. 967 a j.
jedmo =; 1. pouze: nic jinfiho nedbaji,
jedinfif bohatstvie hledaji E. 6; 2. v za nei:
nel6taj jedinfi v noci
pornfi vfite
E. 2203.
jedinicka, lichotny nazev ieny Ar. 725.
jedili v. ostrota.
jednak = toz prece: jednak pokusime
toho J. 1261.
jedne v jedno.
jednezt v. jednozt!.
jedno, jedne = 1. jen, pouze: co dobudes
chvaly z toho? jedno vezmeS hafiby
mnoho E. 1200, 1579, 1703, 1735, 1736,
2541,
2791,
J.
548,
1546,
1920;
2. po
nez: jenz tobfi nic dobr6ho

vseho zl6ho Ar. 903; 3. ve
jedno
preje,
jen-li: milosti mfi nelze
vfitfi podmink
mieti, jedne budei sladce pfiti E. 2235 ;
4. jedno aC i kdyby: jedno ac by jie
stffihl zmek, nechajzf mam velikii praci,
jat! mu t6 pychy ukraci J. 192. Viz kdel
jednostajny i 202.
jednozf v tom, v tu chvili : jednozt!
poplu korab; jednozf jeden z korabu
vyskoci Ap. 215 b; tomu se Bruncvik
zaporu
441
2613,
160.
pofie
jektati
jeliz = 1. leda T. 406, 960; leda ze

T. 347, 349, J. 1252; 2. aC T. 1218.
jenz, jesto akk. sg. skrzfi nenz m. skrzfiftz
Ar. 2371: 1. opisuje se zajmenem jen
ten zajmeno vztazn6: abych pomstil

sv6 ialosti, jenz jie mdm od nich pfielis
n.
J. 1572 sl.; mfijieSe jednoho

robotnika, jeito biese jeho v sv6m dome
vladaf em ucinila Ap. 220 ; a kdyz toho
uhleda knfize, jenz u nfiho ( u nfihoz)
bieSe vfize T. 1489 sl.; k zemi, jenz ji
Cypra diechu Ar. 2351; dfikujif t6 velik6
vfirnosti,
jenz ste ji ke mnfi ukazali
Ar. 1673; vida zalost, jenz ji jmfijiechu
Ar. 1729; iironoicov6, jenz je vedl
zdaleka s sebii Ar. 5625; pfijel s hostmi
neslychanymi,
jenz jich v t6 zemi neAr. 4196; jen2 se jiz nestane
vidano
kdy : den se
toho (= cehoz) J. 14 ; 2.
pak ten bliziese, jenz pfimfifie vyjiti
chtieSe Ar. 5063 sl.
ji
J.
2enfi mieti
Lavrynka
tak6
tom
Ar. 132; slibili

tovafiss jmieti
toho
Ar.
3305
maji
19,
32,
ji
1180; ArnoSt nemfijieSe rovnfi ( rovn6

1761,
1894; nemfijz nizddny
moci) Ar.
sraiechu
vSe-
J.
1144;
ckny panie v cest (= v uctfi)
div jmfi2. povazovati: to za nejvfitsi
jiechu Ar. 2441; 3. domnivati se: by
358; 4.
opise
anjel byl, iot jsem jmel
mai ostati
budouciho
Lavrynovi
1829; taf se tobfi ml hoditi Ar. 275,
2677
miti se, pocinati
veselfic se
Ar. 1135; velmi se
velmi
mfijiechu
honosnfi majice Ar. 1102; tut se poce
muznfi mieti Ar. 784.
povfistech
356,
448
jie = jeji: o niez ctnosti psano mnoho

Ar. 135.
jieti jmu: slovo zase jiti zpfit brati
jeti, jizda T. 1458.

v
Berunsky,
nfim.
Dietrich von Bern J.

atd. Viz Berunsky.
Jezu Kryste Ar. 2238.
jhrati na mieC Ap. 212^.
chtfil
J.
zajeti T. 1145.
844; jmaS-li
za sebii jmAm (za zenu)
1028; ze
mii sestru za sebii
vzdy
si
Jetrich
1108.
jmenovaty =. prosluly
jmieti, mieti 1. mfti: tvii sestru vlastni
953.
=
=
panoSe
c
:
J.
aneb
pan
chudy,
jinoSe,
jestrab: jestfab (akk.) sv6j hfich postize,

kdyz jej ptafinik se Ipu zdvize (~ vestigat
sua pena scelus) E. 2259; za kral vzeli
jestfab sob6 E. 1115.
jesto kdyi: pomnfite, ze B6h nas mily,
jeSto sme na mofi byli, nas od smrti
jest uchoval Ar. 2570. Viz jenz.
jesutny, jesitn^ ~ marny E. 1456.
vojenskou
Jdtl na koho (totiz
moci)
Ar. 1554; jfiti po kym (= za kym)
jetie
jetie
neb
Ar. 792.
jlti : neb mu blizko k srdci jdieSe Ap. 216 b ;
jdi ruCe na sv6 nohy E. 2816; musi
mu na iivot jiti J. 902 ; kterak chceS
Ar. 925.
s nim okolo jiti
Ar. 4284
jich
Sironozci
jmenov6
jmd:
viec jemu
kohoi kolivfik dosezechu,
jm6na nevzdfichu
(= jiz ho nevolali
Ar. 3528
jm6nem, nebot byl mrtev)
zemfi spadla na mfi jednu ve
koruna
jmfi Ar. 3418, 2490, 3076, 4139.
J.
5575.
Otty: Jindfich z Ryna Ar. 1474 sl. ;

od Ryna Ar 837.
Jindfich lar.krabie
Viz tak6 Ar. 862, 866, 870.
jlnoch = rek; tak basnik nazyva Jetficha
tam
neb se Lavryn
a jeho druhy:
tisknieSe.tyjinochy zbiti chtieSe J. 1772 sl.
jinose = muz dospely: leC butf mlady
(!)
5443,
3228.
2645,
2411,
falckrab! rynsky, sestfenec cisare
Jeruzalem Ar
Jindrich,
5.

dosti
jinake = jinak E.
srdce
Jektati: iena pldcem

E. 2386.
jiezdny: zda by jej ucinil jiezdna ( zda

by mu opatfil konfi i se vsim, co do
boje patfi) T. 516, 1780, Ar. 2947.
jicha: nebo jediechu zlii jichu ( byio
jim zle) Ar. 3536.
jilec: jilci i hlava se velmi stkviese J. 302.
1124.
do
jedti
J. 128, T.
jedva J. 1002, 2030.
jejf se sklofiuje : jejiech obrancov E.
se
(!)
B. I3b.
1908, 6372,
Ar. 5880; jieti s6 koho = pustiti

koho J. 1747.
jiezda klani (v turnaji) T. 1417.
tom
J.
jeti Ar.
zadn6ho
jednezf po mal6 chvili
J.
uslySe trubaCe
ze
divieSe,
Jupiter E. 1046.
juze, juz = jiz,
J.
prevelmi
mfistfi nevidieSe;
1012,
1148,
ted'
1186,
E.
948,
1320,
1298,
1738,
2401,
1740.

442
k: svu zlobu ma k (= za) vfiCnfimu platu Ar.

5604 ; ze ji vldy chlfiI k ienfi mieti Ar. 132.
kacf ciniti ^ pfipravovati k lazni T. 1436.
kadce Ar. 2839, 2843, 2887; gen. pl. kadec Ar. 2847.
kajklef J. 2017.
kak = jak E. 1439, T. 1412.
kako = jak E. 1009, 1871.
kakz = jakz, jakkoli E. 659, 1378, 1516,
T. 389.
kakzkoli = jakkoli E. 3079.
kalcedon, drahy kamen J. 272.
kamen: o kamenu E. kap. 1.
kamos = kamsi J. 690.
Kananea (v rkp. Kanea), zemfi obru na
vychodfi Ar. 4559.
kanonicstvo = kanovnictvi Ar. 211.
kanovnl6stvle Ar. 229.
kapi6ka, dem. od kapfi J. 1074.
kapla Ar. 1391.
Karbunkulikus hora B. 6b.
karbunkulus, drahy kamen Ar. 2759, J. 522.
kat: porucili su ho zlfimu katu (= ccrtuj
Ar. 1139; ze bez dieky vzata od potvorn1Sho kata Ar. 3218.
kati sfi: kaj se hfiecha E. 881.
Kavfn T. 354, viz Gavin.
kaza trest: ale ucinim takii kazu, budut!
mieti
potom
hr6zu
J.
1556.
kazane sluSnfi, dvornfi T. 157.

kazant :=1.rozkazAr. 190, J. 1620;
J.
825,
894,
2 sluzba
1479.
= zvedeny: aby byl kazan E. 2514,

Ap. 213b.
kazen f. = 1. slni.ny mrav, sluSnost, poCestnost, nfim. zucht: oni skazni dfikovachu
Ar. 5405, 5912, E. 2527, T. 507, 509;
2. posluSenstvi,
sluiba E. 1142, T. 77.
kdasi, kdas = kdysi E. 1113, 2110, 2050, 885.
kdyz E. 4.
kdaz
kdez jedno kdekoli E. 1764.
kdez mohuc: abychom kdez mohuc jm6na
dobr6ho dobyvali B. 1 .
kdyz, spojka pficin.: nepakost! sebe mensiemu, kdyz mdly m6z ciniti tobfi mnoho
zl6ho (lat. cum) E. 757
kdyzto = kdyz E. 640, 1780, J. 1969.
kehdy = kdyz E. 754, 1431.
kladati iter. od klasti Ar. 3869.
kladenie pokladani: u6inilnanetakdrah6
kazany
kladenie
od rozlifinfiho
kamenie
J.
260.
klakati klekati E.
zert, posmfich
klam
1947
(zada rym).
: to vida
Astryolus,
ze nenie klam B. 14 ; oslik snv. kiam,

smiech
nfiho
E.
6initi
klam
2143;
mieti z koho T. 1154.

klamati
kym
se
posmivati
ierty
si
komu :
koho,
by
nami
tropiti
vSichni
klamali J. 1231.
klanie = zapas v turneji Ar.
klapati chvostkem E. 923.
klasti se = se damnare: sam
673.
sfi poCe lev
(= v tom) klasti E 2092.

klater = chram, n6m. munster Ar.
v nfim
5686,
5727,
5830,
207,
5956.
klati 3. pl. koli J. 1207, Ar. 675.

Klavik, slechtic tyrsky Ap. 211 b, 212.
klejt = pruvod Ar. 4809, 5339.
klektati, 3. pl. klektaji, prech. klekcice
klapati
Ar. 3114, 3116; klektati nosem
Ar. 3232.
poklad,
na helmu;
klenot ozdoba
nom. pl kl6noti T. 652, Ar. 310, 1005,
3019,
J.
1419.
Kleofas, kni2e assyrsk6 B. 14 >>.

klepati s6 J. 513, 366.
kI6ti s6 zaklinati se Ap. 220 b.
klfzati sklizeti: pfiklon svoji uSi blize,
tato slova pilnfi klize E. 630.
klon: hospodynfi z dupce klonu pofie t6iiti
strastnu onu E. 695.
klubeeko E. 690.
klvati, kluji, kllji = klovati Ar. 3349, 3915,
E. 2255.
ciesar
kmene
ctucho
kmen = rod:
Ar. 2203, 92.
knieni knfizna E. 34, 43.
= knize J. 40, 76, 482, 1141 a j.

knazna = ];n,'./i;:i Ap. 219.
knieha Ap. 222, Ar. 4707, T. 1419.
kniezatko Ar. 153, 1017.
knieze: dvfi mocnfi knieiet6 Ap. 2iih .
kniezeci Ap. 207b, 215b a j.
kniezetsky =; knizecf Ar. 1507.
kniezetstvie Ar. 4378, 4738.
koba m. havran E. 46, 814, nemudry
koba E. 824.
koberec Ar. 2530.
kobolt z nfim. = smfisna podoba domaciho
skfitka udfilana ze dfeva nebo vosku,
skfitek Ar. 4971.
kobr porazka : a ten s svym sochorem
knez
443
obr
hluku ucini kobr Ar. 5158;
3e, pfeSkobrtnu6
e
v tom
srv. las. kobrta6
prevratiti se.
kocur J. 1734.
kochani radost. rozkos E. 190.
kojiti s& cemu: onomu plodu se koj6ci
E. 559.
kolo: kola vuz T. 566.
kola6 odmfina Ar. 536, 599, 2320, 4944,
5662,
5672.

koli B. 6.
kole coll.
koltra u loze opona, pokryvka Ar. 2767.
komnata Ar. 2616, 2732,2733; komnfita
Ar. 1383, 3265, T. 116, 123.
komon Ar. 1411.
komonstvo konfi T. 653.
komornice = sluzka J. 1055.
komornik 1. sluha Ar. 3125, 4893, 5723;
2. komornik tajemny^tajemnik Ar. 4231.
kdn: kaza kuon ohnivy pfiv6sti B. 14.
kondicional
1. oznafiuje
neskuteCnost :
neb se jim zddse, by jiz vsechno zmeSkali
J. 1978. 2. b^va m. imperativu: jeni
svu moci nade vse vstupil,
E.
nepotupil!
z mladi
E.
sluzil,
Viz
1356.
kondic.
byva
v fidici
dobu
1235;
aby na starost
nie
mnieti;
tak6
imperf.
vfitfi vfity
bez
aby menSieho
jenz
toho uzil!
3.
u slovesa
podminkov6
bieSe,
jest
tobfi
misto
b y t i
tuz
lefi by nefiest ne-
pfiSla spfiie E 137 sl.

kopier J. 246, viz kropief.
korabovy roh Ar. 3795.
kor6ak, kor6at = pohar, korbel Ar.
2800,
3980.
korec gen. korce Ap. 211 .

korenie coll. 1. kofeny, kofinky B. 11 ,
Ar. 3974 ; 2. kvfitiny silne pdchnouci
J. 175, 208, 222, 165, 184, 206 a j.
korOhev, instr. sg. koruhvi Ar. 5205, instr.
pl. koruhvami Ar 3514.
koruptev, akk. sg koruptvi E. 2947, nom.
pl. koruptvy E. 2937.
koruptvice E. 2949
kostka kost, kustka E. 503, 777.
kozlec gen. kozelcfi E. 1403, 1415, 1421.
kozlovy: kozlovl brada Ar. '910.
kracenie: kdyz jide na chvili kracenie
(=
zabavu)
J.
1053.
kradem = kradmo, potaji T. 210, 1241.

kradez m.: zfejmy kradez E. 1809; navrat!
kradez E. 1810; jenz kradezem se obchodi E. 2321, 3014,
kral: za kral vzeii jestfab sobfi E. 1115;

pfed kra1 postaviti E. 2947 ; srv. T. 693.
kralik = maly kral J. 1691, Ar. 4547.
kralovd = cho( kralova: tot tfito tv6 zl6
pfihody nevie tva mila kralova Neonymia
B. 3.
kralovna = 1. dcera kralovska T. 173;
2. chot kralova: kralovna
Neomenyna
B. 1 >>
, Ar. 5660, T. 88, J. 1039, 1067.
kralovy: az do t6 kralov6 zemfi T. 422.
krasa dat. sg. krasi E. 2797, srv hroza.
krasnicka, lichotny nazev krdsnfi zeny
Ar. 629, 655.
krasny: havranku, kteraks krasen E. 817;
tak byl krasen i bohat Ar. 2378.
kratky: jehoz kratka i lehka Ciji E. 2794.
krepkost: na kfepkost rychle, mocnfi
E. 1916.
kresfanstvie, kresfanstvo T. 1118, 643 a j.
krfkati na koho kfiCeti J. 461.
krivda 1. lei: na v6ky (by mi) uSkodilo,
bych ja kfivdu cht6i mluviti Ar. 898 ;
2. bezpravi: b6ht! vie, iet mi kfivdu cinie
Ar. 1226.
krivomerce = ruSitel miru E. 2615.
krivonosy ^: s kfivym zobanem Ar. 3186.
kfivy 1. faleSny, Iffieny:
kfivy hlas
E. 1425; pdv znamenav krasu kfivii
E. 1656, Ar. 920, 1405; kfiva fefi Ap. 218 ;
kfivfi ciny Ar. 1422; 2. Izivy: kto
o mnfi co kfiv6ho
fekl Ar. 1221;
nespravedlivfi : kfivfi
3. kfivfi
bychom
iii jnili. bychom chudinu hubili Ar. 1944,
1757 ; ten tfi velmi kfivacini ( pomlouva)
Ar. 1338. Opak pravy, srv. Ar. 1347.
kriz: jenz pod kfizem s nim jediechu
(= na kfizovou vypravu) Ar. 2095.
krkati = skfefieti, kokrhati E. 825.
krkavec kdo krkd:
t6ch
krkavc6v
ferabovych Ar. 3549.
krome: 1. jen2 jest kromfi vraha sv6ho
( z dosahu jeho moci) E. 2836; jest vSie
divie zlosti kromfi E. 2017; 2. leC,
leda ze: krotnfi Dfitleba jest na tom uzil
J.
1184;
m6ze$-li
kromfi
zbudeS-li
hospody
jeho pfelstiti, viec vitfizem

musfi byti E 2869; kromfi nez E. 1876,
Ar. 1643; kromfi kdyz jest kto tak kfivy
Ar. 920; kromfi ze pfimfifie majf Ar. 4843,
3064, J. 307.
krope krupfij Ar. 1604.
kropief, kroper =: ozdobnS pokryvka rytifsk6ho kon6 E. 84, 2111, 2137, Ar. 1165, 1979.
444
krvavy: Bruncvik jiz veSken krvav

B. IQb, Ar. 1605, 5251.
biese
Detlebova,
rna Lavrynova a sestra

kralovna
fiSe
podzemni
Lavrynovy
J.
Krymhulta,
tak6
1^86,
1611,
Krynhulta
1526,
1959;
1640,
kryzelit, drahy kamen J. 1113.

kstvuci Ar. 236.
ksiti kychnouti Ap. 218.
kstice = 1. vlasy na hlavfi E. 2454;
2. temeno E. 2452.
ktera k t k1Sz : 6 kterakf se jinak nestane !
Ar. 2016.
Ia6ny cas = 1Sas hladu E. 1938.

Ladislav, syn Bruncvikuv B. 15.
lahvice Ar. 3983.
lakomy: nebud'ce lakomi k tomu, abyste
zde co vzeli z domu Ar. 2578.
lamati: sve ruce Iamajici Ar. 3165.
lap manfi, nazdafbuh E 1178.
laska Ap. 214b.
latine lok.
latinskym jazykem Ar. 2390.
Lauryn, kral pidimuzikfi . v tyrolskych
J. 102; 'Sast6ji Lavryn J. 164,
kral Lavryn
1914; tak6:
Lavryn
Lavrynek
680,
1737,
683,
maly
579,
knfiz
J.
ten maly muz
J.
254 a
J.
230,
j.;
horach
J.
654,
1141.
678,
2041.
j.
lazne Ar. 2831 sl., 2834

lazur, drahy kamen barvy modr6 Ar 2385.
leceti: lest v sladkosti I6cie ( stroji)
puto E. 330.
Ie6 burf
lec butf
829,
1096; lec
butf neb Ar. 792.
ledvy ledva B. 6.
lehky v. krat ky.
lokarni: lekafnie pomoc E. 505.
J.

J.
skryvati se pfed
kryti s& koho
kym,
varovati se koho E. 1801.
1548.
lepsi kvas J. 726; zly kvas = trampota

J. 1541, 196, 1686 a j. T. 1767.
kvasiti = hodovati Ap. 224.
kvel = plaC E. 857.

kvieliti: kdyi t6 kto svii prosbii kvieli
( s placem prosi), milosrdnfi jie udfili
1171.
3. sg. ktve E. 3068, 3. sg.

E. 2999.
pro kychani:
kychavka prostfedek
i ucini kychavku Ap. 218.
kviesti: Ar.
impf.
548,
ktvieSe
lekafnice .. lOkafka E. 1981.

lekafstvie = I6k B. 11, Ap. 218.
lektvaP
Ar. 2553.
I6n
Cemu Ap. 2121.
I6ny = Ifny E. 623.
lep, gen. Ipu E. 2260.
I6pe: profi mi nechces uvfifiti,
vfih'S
lfipe (= rad6ji) nevernfimu Ar. 900; lep
E. 1668.
lepky: Iepk6 more Ar. 3645 nfim. pfedloha
ma lebermer,
jinfi pamatky stfhn.
a
navSe strany
sluch,
jmfijieSe
neb mu bieSe toho kruch J. 695.
Jetfich
unikl
kdpi;
klebermer.
leptati, 3. sg. lepce Stipati, pichati

E. 1952.
les gen. lesu Ap. 226b.
iesa =i rohoz B. 6; Ap. 21?b, 218.
lesny = lestny E. 1353.
do lesovych
lesovy:
pfiebytkdv teCe
E. 2357.
lcte lok. v !6t6 E. 1786.
levhart T. 870, 877, 872; na Stit6 jmfi
levhart
jeden
J.
2568.
f.
dente meo pateris)
(=
krSfenie = kfest Ar. 5903.

kruch hnfivna
Iftost: Lavryn
Jetfichovi, skryv se nevidanou
ktery: vratni tu biechu ktefi (= nfiktefi)

J. 1382; kdokoli Ar. 4760.
kudy: by ho kudy (~ v cem) zpravovali
Ar. 828; byt! nevfiru kudy (= Cim) plodil
Ar. 1270.
kukla = kapuce J. 413.
do Kunstopla
Kunstopel = Cafihrad:
mfista Ar. 2157.
kunitovati = zertovati E. 628.
kupe=zbozi r.aprodej Ar. 2179, Ap 221 b.
kure:
kurenec
kdyzto kufence ty brase,
Cemu se muky nebaSe? E. 897; z kufenec
obfit bohdm cinie E. 899.
kvas = hody J. 26; obrazne boj: by
chtfil s tebii jiti za pasy, snad by mel
krotky: abybyl kazan, krotektak6 E. 2514.

krpiti koho, co = ztrpCovati, poSkozovati :
robota zivot krpi E. 2648; viece te svym
zubem krpi, nez od tvcho zuba trpi
346.
Ih6ta milost, pardon: panic mu popr6

Ih6ty T. 1088.

445
libivost hubenost E. 2140, 2148.

libivy hubeny E. 2346, 2882.
lice .. species: neb ja mieru lice maje,
bych na druzce osidlo tkaje E. 2094.
li6iti: pofie jim tu fec liciti (= praviti)
Ar. 1880.
Iid6 = poddani: vSichni
Iidfi i zemen6
Ar. 75, 1141, 4315.
Ligoria, Liguria, pfistounka dcerky Apollonovy Ap. 219^, 219 .
lichy = bidny E. 1547, 2154.
Likforaove, jmfino bajecmch zvifat B. 8b.
lisa = liska E. 1586, 1827, 2779.
lisati = lichotiti:
Arnost obrovi lisaSe
Ar. 5115.
lisatko = mladfi IiSci E. 742.
lisenec mladfi liSci E. 732.
lise adv. nectnfi, nepravem,
turpiter
zdobieci se chvalii IiSe, vece mravenci
v sv& pySe E. 1724.
lltec gen. litcfi lity Clovfik T. 741 751.
chceS velmi Ut byti
Uty:
ty
J. 497,
Ap. 222, Ar. 1405; Ifty vlk E. 3012;
lita zv E. 2379; lita tma E. 2392;
Ifta zavist E. 3063; lity jed Ap. 211.
Magnes, skala
srv.
v lepk6m
mofi Ar.
3640,
Akitien.
Machomet,
buh
lity siid Ap. 221 b; lita milost
pohanu
Ar
4832,
5089.
ve vode) E. 413.
materin: mleko matefino E. 1344.
matny spatny, sprostny, hloupy T. 501,
Ap. 2121>.
Maurycius: svatemu Mauryci Ar. 208.
mdly=slaby: medl T. 973; ve mdl6 sfle
Svfitlonoifi.
4394; viz
Lucina,
zena
krale Cylibsk6ho,
Apollonova Ap. 213, 218, 218b, 219.
luciecek: potom pojidesta dva hudeCky,
dcera
majice
. . . vSecko
tak drahd lucieCky
hudiechu J.
nich
na
1452.
koho k zemi = udefiti kym o zenii,

vzhoru jej zdvihna, k zemi luci J. 786.
luditi kym = mamiti, podvadfiti E. 2466.
luh: i zabfize ona do luha E. 829.
luna Ar. 3054
Ivovy: tobfi Ivovy pfiklad vzieti (= ze Iva)
E. 2038.
lysec E. 1536, 1539, 1543.
Izati = chlemtati, bibere E. 1578.
luciti
E. 839,
464,
Majdburk = Magdeburk Ar. 206, 229.

malitl ztenCovati, zleMovati Ar. 4918.
malitky J. 2041.
maly: bych byl tak mal, nemni J. 577;
ten utekl s lidmi malo Ar. 1130; utekl
s lidmi malymi (~ nemnohymi) Ar. 1189:
vSak se sta a ne u male (=: za dlouhou
dobu) Ar. 114, T. 1656; Lavrynka toho
krale velmi ostavili v male J. 2003.
Margarete 66.
MaH: k svat6 Mafi synu Ar. 3955.
marynar :z: namofnik Ar. 2310,2311,2316,
2328, Ap. 216>>.
masar = feznik J. 1742.
masny: znam6nce masn6 I obraz masa
(nemilostl
Ap. 216.
loktati = lokati E. 266.
loktovy vrch E. 3144.
lom = pfirozena jeskynfi v skale Ar. 4019.
loze uterus: loze zivota svfiho Ar. 4o.
Istfti koho E. 1839, 2504, 2505, 2599.
Isfavy leskly, nitens E 2146.
Lucerna, jmfino hradu v zemi Arimapsi
od toho, ze v svfitlosti plove Ar. 4392,
1533; mdl6
604,
E.
pravo
3077,
462,
1223.
me6ovy: mefiova hlava J. 303, 620, 655.

medenice = mfidfina misa na umyvani
Ar. 3126.
mehodiek = irfij ho vdek, diky! J. 517.
Mechelin,
Mechylan
mfisto Ap. 221t>,
223, 223b.
melny
mena
=: sypky : muka
zm6na,
klam
mfilna E. 2571.
Ar.
4101.
mensi mensieho = sebe menSi (=z minimoque minus) E. 2801.

meskanie: m ucini nic meSkanie J. 1675.
meskati : a sv6 cesty nemeSkajice ( neoddalujice) Ar. 2058, 2169.
mestka Ap. 222t>.
metati,
3. pl. meci
J. 1445.
miti umysl: ArnoSt mieni se
za mofe brati Ar. 1931; co mieni divnfiho
smiech tv6j? J. 71, Ap. 209 b; Senk zle
Ar. 1469; 2.
jiz' o nfim mieni E. 2930,
mieniti
snaziti
1.
se:
jenz
v sv6m
mieni, jest
tuha E. 2894.
mier: mierem stati Ar.
5319.
jej
446
miera : jenz byl

1574;
1071,
v neslechetn6
micfe T.
neb jest neustavifinfi
1182,
miery
E. 2465.
mierny
4787,
miesto
J.
toho
1.
580; 2. predl. :
Ar.
1660,
v tu chvili
sily miesto E. 780.
miesta
jmieti.
Mikulas sv. Ar. 5617.
milosrdny milostny: vlozi sv6 vSechno
myilenie na milosrdnu porobu Ar. 241.
milost = 1. laska: ]. 1209, milost bficha
E. 2692, Ap 207i; 2. milost: z tv6 milosti! Tak pocina feCnik mluviti, omlouvaje svou smfilost E. 2448, 3009.
milostivy = laskyplny : velmi pfemilostivfi
biesta Ar. 726.
milostnlk milec Ap. 211.
milostny milostivy T. 1421.
mily: byl by mil nide vSe ptaky E. 822,
T. 1556, Ap. 215.' ; i jest mi to zde milo,
nez bych tv6j hrtan naplnilo E. 1345;
tak jej sobfi mila mfi1a T. 1525, 1556.
Mimink, v. Naklink.
mimochodnik komon T. 27, na rozdil
mleti,

kdo mir zachovava
4788.
od
v.
hynStika
207,
221.
minuti: 1. s akk. : pakli moji radu mineS

E. 2108; bezpecnfiji on strach
minu
E. 2130; 2. s gen. : nelzet bylo toho
). iiiinh ( tomu ujfti) Ar. 2080; minuti
s6 koho T. 1333.
misterny Ar. 2756.
mkytati s& = bfihati E. 810; srv. E. 2561.
ml6edlivy E. 1291.
mleti: Lavryn uzre, ze se zlfi mele o nfim
]. 954.
tul
mluviti :
mu laskavfi cnluvi (= domlou-
vala) Ar. 1296; mluvfs nan ( pomlouvaS
jej) Ar. 868.

mnieti: 1. blazen
zlato
tesknost
cinite?
Ar
mni
zajist6,
pfemuze)
zet!
jsem
se
mni
mnoze
mnim
v raji
]. 1322; 3. odE. 960; kdyz se
mnoho
po
Ar.
2761.
druhy
maly,
jeden
se
ve
524.
tva
absolutnfi:
E. 1917. Ar. 2999.

Ar. 2034. J. 1933;
milost
nade
rodze
vSe
Ar. 2; jeSte viece muka muoze E. 2823;

protoi tak silnfi nemohu E. 2081, T. 498.
mocny: bud' vzdy mocen smyslu sv6mu
E. 2166.
mocidlo = mofial E. 1042.
modieSe
se
matce
modliti s6: bozie
5812.
Ar.
m6j: cot! sem na mii mysl ulozil B. lb.
Monetrus, jmfino bdjefinych zvifat B. 8.
movity = zamoiny, bohaty J. 1087.
mozanie = moznost, dovoleni: dokavadz
ode mne, bych dal milostive
neuslyiiS
moienie T. 414.
mramor: ta laznfi tak stdSe cist6 od
mramora zelenfiho Ar. 2835, 2838, 2357.
mrdati,
3. sg. mrde: mrdati
(= vrt6ti)
hlavu na koho Ap. 213b.
mrdenle Ap 213b.
mroha, E. 2297.
mrzuty co nas mrzi, oSklivy : mrzuW
potvory Ar. 3148, 3150, 3090, 3174, 4864.
mstlti: 1. koho, co: aby ty nemstil svfiho
(~
druhem) E
druha
abys
nemstil
254;
1498,
1814,
musiti
1817,
se
2. koho,
nad
svym
ste
ie
fieho:
mstili Ar. 1696, 1804,
mfi ialosti se mnii
3384; E. 894.
vece v promluveni miidfe (pfisl.)
E.
rnurenm
E. 3139;
to
2723,
mnozstvo, mnozstvia
mocl, 2. pl. nem6zte
ono
onoho
J.
mnohy
bude
stanie
E.
( velmi)
mnohy veliky:
sobfi mnfte a sobfi

2478;
se
neb
851;
J.
Casto) stava E. 347; po mnohu

stavd toho E. 1956; jsiice lakomfi
dosti
Iibfijii
mniS spilii ozdobfi E. 917; krmfi by ve
skle se stkvieci a velmi se dobra mnieci
(ve vyznamu trpnfim) E. 1595.
nazto
mnoho
(=
ano
m&1S,
pro bcizen mniechu E. 3134; mnice zahynuti juze E. 1298; mniec ut6ci strasti
hrub6 E. 1114; 2. mnfijiechu,
by jim
otevfeli Ar. 2472; kazdy mni, by byl
v raji J. 1202; mn5, ze hy premohl
{= ie
Skodi mnohem
v pluhu
jenz
velmi) E. 2542; v uliCce pfet6snfi
mnoho E. 2117; za tot! tebe prosim
(=
mudry:
casto
10 ; co darmo
J.
mnoho:
J.
1334;
miidfeji
mudry slySe
7.
Ar.
opisuje
4823,
4846,
Ar.
4776,
cas budouci:
4931.
viec vitfizem
musiS byti (= victor eris) E. 2871.

muz, nom. pl. niuzie E. 1297; gen. pl. muzi
T. 779; instr. pl. muzmi Ar. 4381.
muzlika, trpaslik zensk6ho pohlavi J. 1079,

1197.
muzik,
1583,
muzicek = trpaslik J.
1619,
1623,
piedi J. 714; mali

= jak se na
1684;
228,
take
muzikove J.
muie sluSi:
poce muznfi mieti Ar. 784.
muzne
1197,
muzik
1470.
tuf se
447
muzsky = muzny,
stateCn^ B. 4b, 8,
Ar. 2105, 2466; srdce muzsk6ho J. 21.
mysl: a nevfida jinfi mysli, poCe mecem
kol6 a priitie rubati B. 6 .
myslice = mysl E. 3048.
nabozny = zbozny: t&i ArnoSt nabozen

bieSe Ar. 4120.
nabozenstvie
zboznost, poboinost, poboiny zivot Ar. 228, 5492, 5844, 5952,
Ap. 222.
nabytek majetek, bohatstvi Ap. 215b.
nabyti: toho bychom nenabyli ( nedovedli oilriniti, napraviti) Ar. 2500, 4581,
J.
1549.
proc T. 938.
na6itati
znaciti: basen Skefipku se nacita E. 214.
nadeje: ci nemaS nadfije v boze? J. 491.
nadjlti najiti: tut jednu reku nadejdii
Ar. 3993, 5576, T. 481, 1336; nadjiti
koho prosbu Ar. 5909.
nadlapati najiti: cestu nadlapachu (dar
zuo ein breite straze gienc, die Ernst
mit den sinen vienc) Ar. 4156.
nadpasti: strez se t6hoz nadpasti ( upadnouti v totfiz) E. 471.
nadfifilco Ar. 3059.
nahla
rychle: nahlfi plevmy zl6 siemfi
to E. 975. Viz j a k i.
nahoditi co komu: kdyz vas jest (b6h)
sem pfihodil a mfi vam jesti nahodil,
mate mfi za bratra mieti Ar. 2010.
nahy: nahy meC E. 2933; sv6ho runce
naha jsiici E. 392; ze by rad i nah
utekl Ar. 1114, Ap. 226b.
Naklink, bajecny meC, jenz se v nfim. povfistech vzdy jmenuje
spolu s mecem
Miminkem J. 1980.
nakolenka plat kovovy chranicf holefi
a koleno Ar. 5070.
nalezitel = nalezce E. 241.
naleznuti: naleznfite mi za pravo Ar. 1534.
nalif: 1. ve vfitach predmetnych
po slo-

na 6em
vesich uznamenani : i uzfechu,
nalit! sedi
zmilitka poctiva kralova J. 1475; uzfe,

nalif (nohy) chodi tak6 E. 2345; vSelikaky jich to zoci, nalif zaba, kdez by
ktera, strachy skafie do jezera E. 1367 ;
uslySe, nalit! psi skucie E. 2350; 2. ve
mysliti oc (= o Cem, nac): o to poCne

snaznfi mysliti Ar 1734.
myslny : mrzkost myslna ( mysli) E. 1381.
mzenie oka E. 2611.
volnfijSi
ponfikud
2522,
449,
3908,
= aj! hle! Ar.

E. 813, 1055.
= prositi Ar. 5378 ;
vazbfi
4054,
naloziti svfi pro$enie

svii mysl naC Ar. 5696.
namluviti = pfemluviti: aby jej k milosti
namluvila Ar. 1211.
napa6iti se = obratiti se: na dfevni se
boj napdci, pfikladci jej !6pe zraci E. 181.
Srov. Vyb. I. str. 409: napieJiv svym
Cbanem na ni, i rozbi Jeziiovi bani ; srv.
dale: udefiti s6 veC.
napacovat; = vyrozumivati: to md hlava
napafiuje onii ranii, jezto tu je E. 1471.
napast = nastraha, nehoda, svizel: ta
napast, pravici tak6, znobi i mocnfijSi
(=
vSak6
et
fortes
ita
procella
rapit)
E. 795, 539, 1232, 2320.

narodiiy narozeny Ar. 807.
naplnen Ceho: AdliC.ka . . . tiem byla naplnfina: vSie vfici i lepoty tak6, k tomu
ctnosti vSelikakfi Ar. 68 sl.
naprostred uprostfed J. 1301.
nasecovy = z hedbavnfiho
brokatu Ar.
2765.
nasep m. T. 820, f. T. 559, 564.

nasile zdieti nad pannu Ar. 3319.
naspati s6 vyspati se Ap. 212 .
nasiiti
z= nasypati
Ap. 211.
natisk T. 904.
natociti: tepruv krve
nich
natocichu
1993.
nauciti koho
k cemu: je se jich vSech

prositi, aby k tomu poradili a jej k tomu
naucili, ie je ciesaf chce vyhnati Ar.
1883.
naviti
mofiti, muciti
navratiti
s6 cemu:
E.
2964.
a stan6m
svym se na-
vratil Ar. 5242.

navrci s6 komu = namanouti se T. 1601.
nazajtfie zejtra T. 89).
nazdvihniiti meCfi Ap, 221.
nazmar nazmar T. 1255.
nebezpecen ne bez p6ce, ohrozen:
takz
obapolnfi
sebii
nebezpecen
448
B. 4t>;
a nebezpefina
se
Ar. 5803 J. 1342.

necest 1. protiva
2. hana,
3236;
vidiS E. 1110,
hnch
ctnosti,
potupa
T.
E.
397,
79, 388,
402.
nedele, gen. pl. nedfil Ar. 5613, nedfili

Ar. 5307.
nedostavati sfi: tuti se nic nedostavalo
(~ vseho bylo dostatek) Ar. 2554.
negace: jenz tobfi nic dobr6ho preje Ar.
902 sl.; aniz kazdy miidry tak6 s blaznem nekunStuj
nikake E. 627 sl. ; had
nechce z domu nikoli E. 596 ; nikame
nevfidiechu, ani hor ani zemfi vidiechu
Ar. 2291 sl.
nechajt E. 2858, J. 850; nechajzt! E.
2796,
3189,
nechati:
145,
843.
nemohuce
3268;
se
Ar.
nechaji
nechati
na
onu
Ar. 2934.
nechtiec ~ bezdfiky: nechtiec mi se pfihodilo T. 159.
nejeden : nejednu ( ruznou) cestii E. 263.
nejednaky vSeliky Ar. 94.
nekake = nfijak E. 2346.
nel6ne = hbitfi T. 1024.
nelstivy = upfimny T. 518.
nemal ~ bezmala, div ne: tfpaslka nemal
na smrt rani T. 891; nemalo J. 304.
nematny kdo se neda zmasti, statefiny:
rytief ve vSech cinech nematny J. 447.
Nemec E. 565, v Nfimcich Ar. 1929.
nemecsky Ar. 5482.
nenabyti: neb nfiktera nenabude (~ neokrasu

J.
dvefi otevfenych
patfiece
dostane
nahrady
za) toho
smutku
ia-
losti Ar. 1185, v. nabyti.

nenivistny = nenavidfcny E. 959
Neomenia, Neomenyna,
Neonymia,
zena Bruncvikova B. 1, 1b; akk. Neonymf B. 14 1.
nepodobny nepfikny Ar. 2952.

noprave = proti pravu Ar. 1271, 1356.
nepfihodny k tomut! jsem ja nepfihoden
Ar. 760.
nerozpacny kdo se neda uv6sti v rozpaky
J.
841.
neskrovny = veliky Ar. 4562.

neslicny 1. nesluiny, ohavny: nesliCnfi
skutky Ap. 207 b; 2. nedobry: pofiatek
jest
neslifiny
r, esmierny
nejsem
J.
1407.
zpupny, nestfidmy, nemirny :

jeStfi tak nesmieren, abych byl
pro ukruch nevfiren
E.
1263.
nesmyslny ~ nerozumny, ineptus E. 771.

nestatecny
slaby E. 350.
notahnuti: knie2e netaie se zhojiti, jede
k dvoru T. 1548; netaie vfitcich zjfmati,
mensi musichu se davati T. 532; net6ze
had k sile pfijiti, pofie hned veSken
dom jedem przniti E. 589; netaie jeho
dojiti, az vece T. 1195, 146.
netajne vefejnfi Ar. 2810.
netiSd T. 829.
netopyf E. kap. 43, E. 2185, 2198.
neustavi6ny = nestaly E. 1379.
nevdek proti mysli J. 929.
neverny: abych byl pro ukruch neveren
E. 1264; nevfirnfi jmfino (= nev6rnfihoj
Ar. 1229.
nevldany = co nds Cini neviditelnymi :
nevidana
kap6 J. 671.
nevidomy = neviditelny Ap.
226 b.
nevinen: protoz sme nevinni zl6ho T. 399.

nevzdaliti
sfi:
Vecl se toho nevzdali
(= nebyl od toho) Ar. 2674.
nevzisk nadarmo E. 3116.
nezakon: nezakon nam stati dfi1e (= nesluSi se) J. 1952.
nezbedny zpupny, sv6volny

muzifiek
den
J.
jeden
229;
velmi
svu
tut pfihna
myslf
nebud* nizSiemu
nezbe-
nezbeden
E. 1532, 2512, 2519, 2544.

neziStny neuziteCny E. 999.
nezle = dobfe Ar. 1900.
nezmatecny neohrozeny Ar. 449 (rym
iadd nezm atny).
nezmuceny neunaveny E. 3132.
neznamy: neznamu prosbu napadnuti koho
( nepoznan) Ar. 5857.
nez: ty tak divn6 biechu krasy, nez kto
vfdal kter6
casy
J.
1373.
nic nemene = non minus E. 1746; pro

nic za iadnou cenu B. 5.
ni6 = nic E. 1892.
nietiti hofeti: jejiz krasa jako ohen niti
E. 1626.
nikakeze = nijak E. 1799.

nikako, nikake = nijak E.
2284; 245, 1701,
2113, 2587,
1412,
1911.
3168.
nikakz = nijakz E. 3180, J. 613.

nlkame = nikam Ar. 363, 2291, 4474.
nikda, nikdaz = nikdy E. 2585. J. 24.
nikdez = nikdez Ar. 4527, J. 2016, T. 965nikoli nenief to nikoli (= jest to, sta ne
se zajist6) Ar. 619.
449
nlkto, gen. nikohfiho Ar. 2515; dat. nikomfimu Ar. 218, E. 1776.
nizameskati J. 25.
nizky: kazdy nizek bieiSe Ar. 4537.
niz nize niz a ni2e Ar. 2689.
noh, bajeCny ptak ohromn6 velikosti, B.
3b, Ar. 3796, 3874, 3900.
noha : Jetfich nohami bleSfe J. 752.
nos zobak ptaci E. 229, 1580, Ar. 2949.
3232.
nosac = kdo ma dlouhy nos Ar. 3158,

nosar v. nosaC, Ar. 3084, 3089, 3339.
nota = pisen: zpievajic rozlifinfi noty J.
973,
12 ,
J.
1010.
Nurmberk Norimberk Ar. 1024, 1089.

1. pfinuceni:
nOze
po v6Ii-li si sem
Cili po niizi?
pfiSel
B. 7,
J.
968; 2. bida,
pohroma: s nami musis v niizi pfebyvati

B. 7i>, E. 2642, J. 817, 1587, 1925 a j.
nuzny slib = vynuceny E. 1528.
ny, akk. pl. od ja Ar. 1040, 1041, 2055,
2408,
J.
2573,
2487,
461,
1233,
3711,
3405,
3713,
3928,
1324.
obloha 1. uciuine jednu oblohu ( na

jednu v&c se oddejme) Ar. 3655 2. oblohy naklad
samy jej davie oblohy
5601.
1. co:
se
to vSichni
zalibilo)
komu: boh
1= zpusobil,
Ar.
oblibichu ( to
1649;
racil . . . mfi tobfi
ie
jsem se zalibila)
2.
koho
oblibit
Ar. 558
Sbornik
H;i wwowstolu.
ji)
oblibovati
1.
co: tu radu oblibujem
Ar. 1924
(= libi se nam, schvalujeme
2. koho ke komu
tva Cest, jeni . . . t6
ke mnfi oblibuje ( tfi mnfi Cini milou)
Ar. 370.
1.
chce obluje Ar. 1892.
obloziti
s6
neoblozi,
necinnu
byti:
kralova
na to svii mysl vSichnu
se
nalozi
Ar. 5695.
oblud = klam, rnameni: to te uci bez
obluda E. 1173.
oblupiti Ar. 46, 2669.
obmekcily:
hnfivu sv6m obmfikcily T.
711.
obmysliti = rozmysliti Ar. 1681.

obnaziti Ceho: obnazi
vSeho pefie E.
1659; E. 160.
ocas6v
obnoz:
mfijieSe osmnadste
11.
obnozi hadovych B. 10
obora hradova hradby Ar. 2358.
obostriti: libivost mu chrbet obostfi E.
2140; obostfiti sfi Ap. 217 b.
1>,
le maS nas obrance byti

zemi siiditi Ar. 772; obranci jest
drzeti sv6ho E.
obrati:
obrance:
vSicku
vsem
tlouci
tu jej tak dluho obluji, zc jej do

ukliji Ar. 4532 2. kym ant! nami
:
smrti
jaki
2817.
vfileti,
ji
obizenstvie = hojnost Ar. 2740, 2783.

obizne = hojn6 Ar. 3751.
objiti Ar. 2264.
oblaSiti sfi ob\6c\ se Ar. 2451.
obljcovati s6 obl6kati se Ar. 3010.
oblak povlak Ar. 2762
oblaste = zvlajf Ar. 3304.
obleci oblehnouti Ar. 1040.
oblenovati s6: zly se ke cti oblenuje Ar.
koho
valchovati,
2618.
tolik mnozstvi m6 rodmy neob6fe se ( nenajde se) jediny E. 3C56.

obraziti sfi Ap. 208 b.
obrtniiti s6 = obratiti se E. 277.
obsieci = obsahnouti E. 636.
obsuti = obklifiiti B. 14.
v. obveti6ti.
obvet6dtl Ap. 208
obvetseti = sestarnouti Ap. 208
1>,
2900.
obchoditi s6 cim = zabyvati se: jeni

kradeiem se obchodi E. 2321, J. 2025;
obchoditi koho T. 1413.
obezfieti = 1. pfehl6dnouti co: jeni vSech

nas obezfi snaze E. 2877; 2 pfih!6dati
k Cemu: obezfi snaznfi vSelik6 E. 2895,
(lat. fessum pondere)
oblovatl
1897,
J. 293, Ap. 208.

obecny := spolecny : obecnii krmi v prazdnosti budem jiesti E. 2674 a j.
obet m., gen. z obfita E. 901, srv. 899;
obfitovati obfit Ar. 5448.
ob: ob mezi za hranici Ar. 4276.

obapolne Ar. 1163, B. 4b
obdelati Ar. 3024.
obdrzati boj zvitfiziti Ar 1178,

380,
1464.
1420,
oblibiti
notiti notovati, zpivati E. 2220.

nozice noha E. 1969.
noznice pl. = pochva B. 11 b,
29
450
obvleci J 113.
obycej zpusob: i ucini tiemto obyCejem Ap. 220.
oceiivy: zelezo oceliv6 Ar. 4620.
o6ista Ar. 4838.
od /.n M' puvod a latku : od i ,: iil , |K>
zbozie bohata J. 1085 ; od rozliCn6 kratochvile md Casy velrni vesel6 J. 1081;
v6nfi od kvietie a od kofenie J. 1295;
dvfi kosili snfista od hedbabie Ar. 2918;
veSken
se od zlata zdaSe J. 237, 166,

Ar. 685, 2362 sl. atd
oddati sfi na bfih = dati se na ut6k Ap.
210 b v. bfih; oddati se na koho i= vybrati se Ar. 4458.
odestati s6 =: odcinfinu
byti: vsak by
zadal a cht6l tomu, by se tobfi odestalo
Ar. 5786.
odhroziti koho
hrozbami
zahnati
E.
2390.

odchoditi T. 1545.
odiva div: dfievie
velika
odiva
Ar.
2824.
odjeti koho,
odjel
lb,
ceho:
T.
netnni,
bych tebe tak
475.
odjiati, pfifi. odjal J. 101: odejme ( zahubi) dobr6 bez cisla J. 284.
odjitie odchod Ar. 5386.
odkavadz odkud E. 2642.
odlu6ovati kuho Ceho: ze jej vladafstvie
odlucire ( zbavuje) Ar. 963.
odlykati vzlykati E. 858.
odmluvati odpirati: Arnost pofie odmliivati a jemu z t6 cti dfikovati Ar.
5361.
odnazto ~ odkud: blazen tiem nenavistnfijSi, odnaito ( Cim) se mni libfijSi

E.960.
odolati na odpor
se
stavfiti;
Detleb
Jetfichovi v tom odola J. 933.

odplacovati Ar. 1697, 5712.
odpoviedanie ~ odpirani, vzpirani
Ar.
4221.
odpoviedati = 1. dati zamitavou odpovfid',

odpirati: neodpoviedajz nikomu E. 2775;
E. 3156; neodja se vstati odpoviedam
jemu milosti Ar. 5877; odpopoviedaj
viedaje
Ar.
979,
jemu
T. 68;
ty chces vinu
od sebe i od sv6 pomoci

2. zodpovidati se: v Cem
jim dati, ve vSemf chtie
odpoviedati T. 341.
odpovedeti ~ 1. odpovedfiti: t& reci odAr. 268; 2. dati odmitavou
povfidfichu
kral
odpovfid':
Ap.
ihned
hostem
odpovfidfi
odepfiti: toho mu neodpov6dfi Ar. 4554; 4. odfici: ihned vojnu

odpovedfi Ar. 1937; 5. vypov6dfiti bnj:
ucinil-li scm vam kteni zalost, profi sta
mi neodpovfidfila ? J. 434; bud' tobfi od215 b;
povfideno
dnes
J.
629.
odpustiti: hnfiv Ar. 5773; odpustiti komu

dati propuStfini
Ar. 5383, 5434 ; kral
Ar-
tus to jim odpusti ( dovolil) T. 4.4;

aby zlatu neodpustil ( zlatem nesetfil)
Ap. 224.
odpustenie
brati,
vzieti
= louciti
Ap.
se
Ar.
j.
odraditi Ar 5331.
odsaditi koho ceho: toz jeho t6 cti i odsadi ( zbaviti) E. 2135.
odsuditi koho Ceho: ktoz by mfi tfetie
(cti) odsudil ( kdo by mi nepfisoudil)?
E. 455; a jej sije odsudichu E. 2395.
odsuzenie = odlouceni J. 1037.
163, 528,
odtavad
710, 714, 722. 2059,
2091> a
Ap. 211 b.
odtudto B. 13b.
odtusiti dati nadfiji, ulehciti: odtus,
pane, srdci sv6mu E. 2441.
oduty
naduty E. 3011.
odv6sti hlad ( zahnati) E. 2563
odvla&iti s6 ceho zdrahati se: by s nim
v jeho
zemi racil jeti a toho se neod
vlafiil Ar. 5360.
oferovati Ar. 5469, 5620.
ohaviti koho 1. zprzniti, zohaviti: najslazSi krmi ohavi, kdyz se pece v srdci
stavi (= degenerare cibos cura diurna
facit) E. 705 ; vlastni chvalii se ohavis
E. 1712, 1765; 2. rozsekati : komornika
zivota zbavi a svym dobrym meCem jej
ohavi Ar. 3336, 1457, 3360, 5256.
ohleda ohled: potfe se tam bez ohledy
Ar. 5854.
ohledati, ohledovati = pozorovati E 2338,
2344, Ar. 3759, Ap. 217h.
ohledati s6 kolem se rozhlfzeti Ar.
2520.
ohrada hrad
hospodaf
2960; jiz
Ar.
t6to drah6 ohrady byti
kam jfti z t6to ohrady Ar.
nevieme
2962, 2493, 2770; abyste po mii zenu jeli
do Bavbr, jenz sem z ohrady zvolil podle vaSie rady Ar. 613, T. 747.
ohroziti s6 = nabyti odvahy E. 1973.
ochoten ke komu E. 2104.
ochotenstvie = ochota E. 664.
: najspieSet! m6z
451
ochvatiti
koho
sS
muze
ochvati
se
virum) E.
okamzenie:
ovinouti
(
se:
597.
pouhy akk. na ntazku kdy?

coz jesti u padesati milech se vSech
stran, okamzenie k sobfi pfitrhne B 2b,
3, 4, 12, 12t>.
okence
= ok6nko T.
n.
147,
1481,
Ar.
2942
okol =: kolo J. 1723, T. 1487.

okovanie T. 31.
okrati, pfech. okfiv Ap. 208 b, okfivSi
Ap. 216.
okutie okuje, odpadky v kovarnc okolo
kovadliny; v pfenes. vyznamu:
beriic
z strniSt6 i prutie
okolo dfeva okutie,

hlavn/
hromadu
osvieti (arboreum
zonat
stipulis et vimine truncum, in stipulam

docto porrigit ore facem) E. 748.
OlibriuS kral, otec panny Afriky B7.
oliva strom J. 1290.
omyl: protoz ciesar bez omyle pfije jeho
velmi mil6 Ar- 736.
Namfistka tato poukazuje Casto
k vfici pozdfiji nebo dfive jmenovanfi: on
lid hliip^ poce se bati K. 1301; avsak
on (jen).
jest ho nemohl zvfisti Jindficha.sestfence

sv6ho Ar. 1473 sl.; take zeny velmi
jeho plakachu kniezete sv6ho Ar 2073

sl.; hroznu Cest ucini jemu Arnostovi
slovutn6mu
Ar. 2159 sl. ; jednomu muziku rozkaza jemu J. 1904; ondet! panie
i tak6 panny je provodie pfietele Ar.
2225; spatfiv
toho ji nesiice
pannu,
k svym sluham vece T. 1186 sl. ; Ar.
3107 sl., 3547-3549, 3908 sl., 4402 sl.,
sl., 4472
sl., 4608
4380
sl.,
1072
sl., 2040
bohy
zmrskachu
je i z volov rohy Ar.
sl ; ach,
mil6ho nelze mi vidati
5165
jeho T.
4454
608
sl.
j.;
take
sl.,
J.
pohansk6
sl.; tomu malitk6mu
panu
mu Jetfich hroznii ranu J. 645 sl. ;

Ar. 5005 sl, 2604 sl., Ap. 213 b, E. 1026
da
sl., 3065
sl., 2532
casto
spojena
zvfida, ze ho
kvielenie
on
onen
sl.
Vazba tato byva

:
rytier
anakoluthem
nenie,
by jemu bolestt
2430 sl., srv. Ar. 22772279.
E. 2130.
onady onde E. 2107.

onenno: v onomno diipfiti E. 2306.
ono, onof, onozf : formalny podmfit, ukazujicf na skutefiny podmfit, jenz nasle
nfira.
: viz, onot klifi
dujc
(srv.
es)
aj
v zamce zkfehta E. 679, 337,

srv. ano, anof.
had
amplectensque
824, 2056 ;
opd6iti opakovati : bfich prosbu

opaci E. 2746, 1474,
opackem = po zpatku B. 7 .
opak naopak E. 275, Ar. 5752.
druhfi
opatriti = 1. spatfiti: jejie droby vSaky

opatfi E. 1919; i ktoz jede, opatfichu
Ar. 5642, 2646, 2993, T. 992, 1498, 1506;
2. ohledati: bychva
se oba vratila na
hrad a jej !6pe opatfila Ar. 2i57, Ap.
209; 3. opatfiti s6 = ohlednouti se
T. 968.
opatrovati = ohledavati Ar. 2521.
opet zpet E. 357.
opinati s6: jeni se pfiezni neopina E. 871.
opitometi ~ zkrotnouti (mansuescere)
E. 2016.
oplacovati Ar. 3978.
opovaziti s6 Ceho odvaziti se Ap. 209.
oprava 1. moc soudcovskd,
vlada Ar.
832, E. 1072; 2. iiprava E. 1013
opravce spravce, poruCnik T. 56.
opraveti, opravovati = 1. opravovati,
pomlouvati: druzce nerod> opravfiti E.
1717,
906,; 2. fiditi: jenzto rou uzdu
opravie E. 1704
opraviti = pfed soudem soubojem
dotvrditi: tu rec svii ruku opravi E. 3017.
oprnuti s6 komu opfiti se T. 925.
oprzniti co cim E. 622, Ap. 221.
: puknouti, rozskociti se: ai
opuciti s&
mu se pasec opufii
J.
787.
opykati = oplakati Ar.
of:
1491,
na of vsede T. 1032;
T.
by
1069.
racil jemu
of poslati T. 1317; 467, 517, 1031, 1325;

viz vof.
v Ar. feci
se
oratio obliqua propl6ta
pfimou : poce jim velmi dfikovati, ie su
a ciesafi mfi zvfiv dobr6m zpomenuli
stovali Ar. 522524, 846 sll , 1030 sll ,
1209
sll., 1353
sll , 1703
ortk = konik J. 244.

orlicenec mlady orel
sll.
lisatka kviel6chu
E. 743,
orlifienc6m
ucini vzdoru dym E. 751.
osahnuti = zasahnouti E. 316.
osidliti ._ v osidlo vlakati: atl nas ruCe
neosidle Ar. 2413
oskociti = obkliciti T 468.
oslediti = vysliditi Ar. 5684.
oslovy Ar. 3550.
tvrdfi,
orlifienec
se
bojiechu
29*
452
osnovati = zafiditi, upraviti Ar.

3034,
5087,
195,
219,
4916.
osobiti = pfivlastniti si, E. 1994.
sestarnouti Ap. 208 1>.

ostarati s&
1. padnouti
ostati
(v boji), zahynouti:
tut! Ctvrty psta pohf iechu Ar. 5208 ; ze by
ostali (:= ze jest po nich veta), kazdy
mnieSe Ar. 4039 ; rnusit jich kazdy ostati
Ar. 4639, 2482; 2. ostati koho Ceho =
opustiti, nechati: lev pro nic jeho nechtfil ustati B. 5; mofe sv6 hry neostane Ap. 217, 216, J. 1283, E. 1799.
ostati komu = odolati, zvitfiziti nad kym :
tehdy rataj ostal tobfi E. 3170; ostojis

mu v ten Cas
J.
769, 1645,
1829,
Ar
4110.
ostavati komu vitfiziti nad kym : pravo

moci vzdy ostava E. 3223.
ostaviti 1. koho = nechati T. 1084, J. 568,
Ar. 5902; zabiti, pobiti: mnoho jich tu
Ar. 5210; 2. se s kym na
ostavichu
cem = smluviti se: a na tom se s nfm
ostavi, ze mu Sest of6v pfipravi Ar. 4995.
ostojce = kdo nepfiteli ostoji, vit6z:
cdpust! mi, m6j ostojce, vSech mych sil
i mfi Cti zbojce E. 3209, 2998.
ostrabenie osmfileni: tepruv jmfijiechu
ostrabenie (=teprve se osmfilili) Ar. 2519.
ostradati fieho nechati fieho: nem6zet!

i zadny nechati ani toho ostradati, by
neplakal
pana sv6ho Ar. 2064 ; srv.
stradati.
ostrezenie Ap. 211 1>.
ostrieci
se
Cemu:
neniet!
kde: ta krmfi
padnuti
kterdz s p6ci v listech
pakost
mi
nesnadnejii
nic
nesladne,
padne E. 642, 223.
nepfijemnost, svfzel :
pakosti mocnejSiemu
E. 729 ; tv6j zivot pfiklad pakosti (jinym
E. 1770, 1020.
zpusobenych)
pakostiti komu =: zpiasobovati nesnaze,
skoditi: nepakost! sebe mensiemu (~ non
igitur studeat quis maior obesse minori)
E. 756, 438.
palac zn budova hradni s jednou hlavni
sini, kde se schazeli a vitali host6 a kde
se konaly hostiny Ar. 2705, 2738, B. 9 .
Pamberk = Bamberk Ar. 4096, 5631.
pan: sediz radce za pan sobfi E. 1004.
panose sluha, cliens E. 951. Ap. 217b.
Casto
f.
nesnaze,
mdly
cinf
ostfieci J. 1366,
nez se nevfife
E. 3238.
ostroha = ostruha J. 917, 1995.
ostrost Ar. 4926.
ostrota = drsnost: ostrotu hladim tuhii
E. 2574; ostrotu jfiditi ztrpcovati,
asperare E. 832.
ostry : p6ce ostfejSi by ostra mece E 1023,
vfici
2257.
ostuditi s& komu = nahnati strachu: svd

hidosti to ucinili a obr6m se ostudili
Ar. 4709, srv. stydfiti s6, ustydati s&.
osupiti: osupiv oci, pofie vlk bl6sti E. 281.
osvietiti ._ 1. osvititi E. 2457; 2. zapaliti :
hlavni hromadu osvieti, veliky se ohen
rozniti (in stipulum docto porrigit ore
facem) E. 749.
osivati Ar. 3023.
osteniti s6 = vrhnouti mladfi E. 544.
otaz: bez otaza Ar. 2981.
otrada: jdii tam beze vSie otrady (= aniz
jim kdo odrazoval) Ar. 2818.
otro6i=otrokuv: otrocie dfemota E. 2897.
~ udefiti E. 114.
otrutiti koho
Otta, cisaf nfimecky Ar. 182, 351, 551.
ovcice ovce E. 2612.
ovsem zcela: ovSem hodno toto biese
Ar. 742.
ozeniti s6: bych se ja mohl ozeniti tu,
jeni se jest ve cti zachovala Ar. 264 sl ;
tut! se radime ozeniti Ar. 276
ozivati ~ ozivovati: umrly lid v nie
(v
nadfiji)
oziva
E. 1392.
panstvo pani J. 1058.

paprslek Ap. 208t> .
parati: nerad by jim v jich nosy
J.
paral
1432.
paHti
nohu
1.
udefiti: kuofi jej pafil
Celo
2085; 2. koupati v hork6 lazni
T. 1437, 1440, 1641.

parozek E. 2340.
pas: kazdy k smrti hotov bieSe, jako za
pasem ji jmfijieSe Ar. 2294, 3765; by
cht6i s tebu jfti za pasy ( do kfizku),
snad by mfil lepsi kvas
chodie
za pasy
J.
J.
725, 735,
1445.
paseo pas J. 783, 787, 795.

pastorek = nevlastni syn Ar.
pastyrik = pastyf E. 2007.
863.
742 ;
453
957.
perce, jedn. t. ve vyznamu
pefi E.
1646,
1650.
perla T. 1543.
p6ro kfidlo:
tv6 se p6ro straSi v tiile
(nescit tua penna quietem) E. 1751.

pesky = hanebny: peska zavist E. 3001;
peska zlost E. 139.
pestuna pestounka Ap. 208b.

pes: podstup Lavryna pfi$ J. 612,
T. 1140.
pierf, gen.

49, 89,
pl. piedi
i piedfi
}.
300.
piedimuzfk Ar.
1045,
akk.
piedi,
747,
1083,
4503,
viz
5900,
muzik.
]. 49, 58,
104,
Pigmenov6 narod pidimuziku Ar. 4502.

pila pilnik E. 2565.
pfle: neb jie bieSe toho pile Ar. 174, 5741;
krali k hostem biese pile ( pozornost)
Ar. 5417, ]. 980; cot! jest zde bfihati
pfle? E. 1322, Ar. 468.
pilnost: a byl kazal pfi pilnosti (=pilnfi)
Ar. 2076.
piskati 3. sg. piStfi, 3. pl. piSti: ]. 1203,
Ar. 692, 1065
p[6ec Ar. 627.
plti, 1. sg. pim, 2. sg. pieS Ap. 210.
pitie = napoj Ar. 2621, 2632, 2719, 2739,
2803, T. 967 a j.
plachetnfk = mui v plachtfi Ap. 212b.
plachta, plachtice, plachticka Ap. 212,
212t>.
plakati koho, Ceho: i udefi sebu o zemi

plaCici t6 haftby Ap. 220, 208t>, E. 3090,
Ar. 1458, 2065. 2074, 2083, 2281.
plano: ucinichu sobfi plano (= volnou
cestu) Ar. 3491.
1. odplata: svii zlobu ma k vfiCnfimu
plat
platuAr 5604 ; 2. p nize,duchod: nevfidfil,
coz jest jmfil v domu od rozliCn6ho zlata,
lidi mnoho, pfieliS plata i pfedrah6ho
kamenie
sv6ho,
E.
3016,
}.
to
2035;
jemu
3218.
coi koli ma zbozie

pfislo z platu tv6ho
(malo vertat humum) E. 2796.

du pleci: vze stit s helmu
na pleci
J. 944; kral Lavryn obratil pleci J. 1921.

ples = tanfieni Ap. 213b, 214.
plesati = tan&ti Ap. 213.

plesanle tanCeni Ap. 213.
pleti, 1. pl impt. plevmy E. 975.
plihavy
nemoudr^ J. 407.
plnost = vyplnfini Ar. 5590.
rod Ar. 5522.
plod
ploditi koho, co: plodi turnaje i klanie
Ar. 943 sl. ; plodili tancovanie Ar. 705;
kudy plodil Ar. 1270; ze
byt! nevfiru
vas vzdy chci ploditi (= milosti zasypavati) Ar. 607; sused6m ten se nehodi,
jeni jiz vraha nad n6 plodi
E. 2205, 466, Ar. 5304, 5003 a j.
plzati = !6zti, plaziti se E. 1074.
po 1. s lok. : po nich ( za nimi) do
zemfi bfizieSe Ar. 4347 T. 454 ; 2. s dat. :
i by
zamutk6v
mnoho
po ArnoStovi
dobr6mu,
po tom
muzi
slechetnfimu(!)
Ar. 4912 az 4914.

pobehniiti = dati se na ut6k, ut6ci Ar.
5212, Ap. 210.
pobiediti koho nac vyzvati: ihned toho
na
muzika
sermovanie
pobiedi
piedi
J. 715.
pobiehati od Ceho = odchazeti E. 2389.
pobijany ~ tepany Ar. 3002, 3041.
zahubiti: vitfizstvie
pobtti
pfemoci,
v pobit6m stoji E. 1211 ; aC lev mySku
smrti pobie E. 1203; zima vriici hada
pobi
E. 583.
pobitie = boj Ar. 1073, 1193.

pobledeti = zblednouti Ar. 871, J. 1024.
pobo6iti s6 k komu = po bok se postaviti,
pfibliziti se J. 582.
poctenie Ar 5425.
poctivost = 1. pofiestnost, Cest Ap. 215b,
Ar. 4426; 2. iicta k fiemu Ar. 76.
poctivy Cestny, ctny, slusny Ap. 214,
212
1476, Ar. 5400.
pocatek: od poCatka jemu pravieSe E.
2959
ktoz poCatek smyslem dava (:n kdo
rozumem pofiina
ten svu v6c dobfe
skonava Ar. 1759.
pocieti zes bozim synem pofi ela Ar. 5820.
podal od ceho Ar. 3501, 3609.
,
J.
]. 318
plec
1>,
pafez
brneni
na
platny rek ]. 199, 446.

plavy: plav (byl) po bocrch jeho ofikj. 'J44.
plaziti co: nechajzt radfijSi zemi plazi
J.
plat
pen
vstavaSe
hospodaf
milostivfi
se pataSe a proti ni
Ar. 3077.
patriti: jakz jim ten rozkazal bieSe, kaidy
nafl toho patfieSe Ar. 4325.
pavovy pavi E. 1647.
pazneht = drap B. 4.
pe6e : ctnost nejsuci ji/. bez p&te E. 61;
chtie byti Skoden druh druhu, ia. to
majic p6ci tuhu E. 3106.
s6:
patati
454
podbfti koho pod
se
podmaniti
si
Ar.
5023; moc pravo jiz jest podbila E. 3231.

podekovati: podfikova Arnost jemu z t6
rady Ar 3277.
podjimati kopie J. 583.
podkrasti: nova milost ji podkrade ( jala)
E. 2459.
podlazeme = dlazba Ar. 2736.
_ dlazditi Ar. 2714, 2838.
podlaziti
podleci podlehnouti: nerafi v cizi moc
podlfici
1006.
podmietati komu
fec = mluviti k komu

E. 815.
podnietiti: senka zlato podnieti E. 2923.

podobenstvie podoba T. 1499.
podobny = 1. slusny, vhodny,
dobry,
uzitefiny: i zdd-ltf se to, pane, podobnfi,
jat! se s nim ruCe spefim J. 453; ten se
jim zdaSe podobny T. 102; kdyi se vam
zda vie podobno Ar. 776, 816, 821,
1907, 2655, 5881 ; neb to nebylo podobnfi
Ar. 1762, E. 338, 935; 2. podobny Ap.
207b, E. 1423.
podstupiti 1. koho bojem: cht6 jej bojem
podstiipiti Ar. 1147, 1373, 1846, 3238,
4447, J. 490, 612, E. 3034 ; 2. komu ceho
Ar. 4379.
podsuditi sfi vec ;= zavazati se k fiemu
T. 376.
podtahnuti of J. 504512.
koho psi dfiru zraditi,
podtrhniiti
oklamati
J.
1277.
na Cas
podzapomenuti = zapomenouti
Ap. 208bpohadka = hadanka Ap. 209, 209b a j.
i
u
v kfestianech
pohanech
pohan:
( v zemich kfest!anskych . . ) T. 1647.
pohanstvo Ar. 5040, 5459.
pohnati na koho J. 519 srv. hnati.
pohrdati: nepohrdaj
prosp6infi rady E.
961 ; poCe !6tati a svych druzifiek pohrdati E. 1649; lev krmi pohrda pfijieti
E. 1967.
uohreb, gen. pohfebu Ap 217 b.
pohfmieti = se hfmotem se blfziti Ar. 2999.
pohfuziti, pohriziti, pohruzeti = potopiti,
skryti: kdyz zl6ho vyt^hnes z nuze, an
te prostfed nie pohfiizie (v rkp pohrize)
E. 498; hnijeS v zemsk6 skule pohfuzen
E. 1726; bezpefinfi
(v rkp. pohrizen)
hram pohnzen v skule E. 1750; a k';yz
t6 uzfi v nuzi, kdesi se v mofi pohriizi
(v rkp. pohrizi) E. 2984, 339.
pohrzeti kym pohrdnouti: kdyz liSku

vlk jiz pohrze E. 2295.
pochlebiti kucn pochlebi f eci jeho E. 206$.
pochopiti lapiti: v t6mz casu vybojce
pochopichu E. 2394.
pochtieti naC = chtiti co T. 392.
pochvaliti ceho Ar. 1635, 1650, 1655,
1940,
2675.
pojciti propujciti Ar. 4.

pojieti: kral ArtuS kralovnu poja T. 88;
jeSto mu byli pojeli (= zjimali) T 756.
pojfti 1= 1. choditi: sotnfi jiz pojide mdlohu
(vix egram sinit ire dolor) E. 1951 ;
2. pojiti: starosti mi posle oci E. 3073.
pojmieti Ar. 262.
pokazati sfi Ap. 216 .
pokladati v. poloziti.
pokloniti sfi : Arnost pokloni se jemu
z toho (dfikuje mu) Ar. 718 sl.
pokoj 1. klid, mir Ar. 4812, E. 549;
2. dum,
pfibytek, byt, pokoj: vsicku
zemi tu projede,
tepa pofad i jimaje,
jich pokoj6v dobyvaje Ar. 4481; kaza
pokoj poctivy jemu dati Ap. 214; pojdu
tam pred se dale, kdez pokoj sam6ho
krale J. 1473, T. 90, 92, 93, 626, 696,
1250, Ar. 512, 2182, 2850, 3260, E. 547.
- klid, mir : rac pokojika ndm
pokojik
popfieti E. 1087.
pokonati = zhynouti Ar. 1623; zivotem
Ar. 1777.
pokora: jiti komu u pokoru pokofiti
se T. 410, 659, 1687.
pokoritl s6, impt. pokofi E. 378.
pokryti s& skryti se E. 685.
pokusiti ceho ]. 617.
poleci pol6knouti: polekl jemu
tcz
teneto
E. 2074.
ie vsecko pust6 polozi ( zpustoSil) Ar. 1718; 2. pobfti: hroznu rotu

polozichu Ar. 4671; 3. poloziti, pokladati
poloziti
1.
jeni vSe zlatem poloieno

Ar. 2729; naleze hlavu drahu masti polozenu E. 1625; bylo dvornfi vydfilano,
zlatem poklddano
ryzim
po(v rkp
kladeno) Ar. 2750
poliiciti s6 = spojiti se E. 192.
pomahati: B6h jim pomahdSe toho Ar.
co cim: fezanie,
1836,
5320.
Pomberk Ar. 5926 v. Pambcrk.

pomeskanie T. 1027.
pomeskati : pomeSkav malym casem J. 81?.
pomezny Ar. 4291.
455
postupovati
988,
J.
Ar. 4549.
postretnuti s6 potkati
posvedciti Ar. 2860.
posmureny = zamraCeny
potahnuti ofe E.
potaz: 1. potaz
potaza
Ar.
58.
3066.
podtdhnuti.
T.
vzieti
T.
400;
pfijedu u potazy
3.
bez
2.
bez pfekazky Ar. 3495,
otaz;
srv.
se
srv.
144,
E. 3188,
966,
5929,
(?)
poce
krasn6
Ar.
1539.
157.
potazati
1540,
sfi
= uraditi
oC
pot6ci = bfizeti E. 1328,

potkanle = setkani,
boj
potla6iti
poto6iti
=
=
poslapati
J.
1041
se
1633.
2681,
T.
Ar. 3347.
268,
313,
206,
1535.
1.
Ar. 5134; 2. poslati:

po vsech zemiech list potoCi E. 24 nic
nemfinfi tam potoci plamennych
stfel
(mittere sagittas) E. 1746; potoci na ni
svii ierdi
126; 3. poto&ti s6 vytratiti se
1525.
zatociti
potrebenstvie
potrebny 1.
uziteCny:
potfeba,
kdo
jehoz
nutnost E. 2988.
se
v nuzi
dd
upotfebiti,
potfebna
znacne
gen.
J.
2. z
kdo potfebuje
neb jeho (krale) potfebno nebieSeE. 1015.
potrhati
noznic meCe
380.
potrieti poraziti E. 2637; potfieti s& =
1. vyhrnouti se:
mfista se silnfi poorotlaciti se: potfe
tfechu Ar. 5401;
1931
428
J.
J.
na
2,
tfm) pomstili?
pondati: na tfiz miesto je pondali, kdei

prv6 jinfi kladali Ar. 3868.
ponebi = strop Ar. 2791.
ponocny =: noCni straz vojenskd Ar. 1107.
ponukovati = ponoukati Ar. 5136.
poostati Ar. 5269, 5454, T. 450.
poposobiti Ar. 5054.
poprava soudni pravo, soud: poprava
jej poda smrti E. 2396, 857, 3171.
popraviti, popravovati 1. Ceho = trestati:
rac mi pomoci pykati a toho popravovati
Ar. 1533, T. 1011, 737; 2. nad kym =
souditi: nad nim kazal popraviti Ar. 193.
popsati veSken sv6t Ar. 5837.
poraditi k cemu Ar. 1882.
1. poddanstvi Ar. 361 ; 2. takt!
poroba
t6
v
porobfi (pfed Bohem) popojedu
kore Ar: 2241 ; 3. milosrdna
poroba
Ar. 241 v. milosrdny.
portna = brana J. 430, 1536.
porusiti pannu Ap. ^08b.
posaditi sfi: jenz se k tomu tak6 posadil,
ze tobfi chce rad slii2iti Ar 590.
posadka = obrannfi muzstvo T. 701.
pOsahniitl: poseze k sv6mu meci J. 990.
posel: posla k sluham posel nahly E. 63.
poslati: posliz po ne Ar. 933; poslati
komu (= ke komu) Ar. 4569, 5508.
posledek: s posledky naposled, s poslednimi Ar. 5249.
posluchati, impt. poslus T. 2.
poslusny = 1. co se rado slysi, mily,
vitany: platno nenie jiz pravenie, neb
jiz tak poslusno nenie jakoi: i za davnfiho
vfikaE. 2, 174; 2. posluSny: bud>poslusen
otce E. 1395.
dostaviti se T. 895; 3. postaviti se

odpor E. 1533.
postavnlk sloupek voskovy Ar. 5724.
postupiti, postupovati: 1. nepostupie pro
mfi nohu (= neudfilaji
kroku) E. 3060;
2. Ceho: kralovstvie Ap. 216; 3. komu =
ustoupiti: poCc jej velmi rubati, az Jetfich
2.
J.
j.
(=
3378,

tom
Ar.
postavi, a jeho srdce bolesti navi E. 2963 ;
pomstiti
biti a nad nami se

1529; co stc se na
postati trvati: pfit let tato valka posta

Ar. 1850, 2299, 3775.
- jmeni:
postava
bohatfijsi
jenz
byl
postavii E. 2480, T. 949, 1657.
postavec = draha tkanina, koberec Ap.
208, Ar. 1960, 2769.
postavenie = umluvena schuze, dostaveni
T. 911.
postaviti sfi 1. tvdfiti se: kral se vesele
J.
mohlit: by nas radfiji
poslyieti = poslechnouti J. 597.

pospiesit! s6 T. 527.
postati f. : bezpecenstvie ctna postati jestit!
vSie rozkosi mati E. 637.
pomijeti s&: ne smrti, ale zasluhu Clov6k

se pomiji s tiihu E. 2833.
pomluva rozmluva,
porada Ar 1376.
pomluvenie rozmluva. hovor Ar 3176.
pomluviti = pohovofiti Ar. 3800, 5585,
Ap. 223.
sam sebe nechvaliti
pomnieti: pomni
E. 1710.
pomocny: ati by tobfi pomocen a raden
byl B. 1t>; Ap. 219.
pomstiti : kterak by mohl svych ( za
sv6 se) pomstiti Ar. 1733 . pomsti strasti
onfi pychy E. 2153. T. 1138, J. 1543,1555;
raciz nad Jindfichem mfi pomstiti Ar. 1351 ;
456
lici sedi Ar. 5854.

potvofeny potvorny Ar. 3158, 3173.
potvrdlti ^ uznati: tot! za pravo potvrdichu
Ar. 1541.
potvrzeny = stvrzeny Ar. 141 ; utvrdly'
(proti
ranam) J. 289.
poval co jest povaleno,
poraieno (lat.
ruina): lesu poval hruby E. 2637.
povaliti sfi = pfivaliti se: pod zlatu korunu
povali se tlusty jako drelink B. 10b.
povedeti : kaza pokoj povfidfiti
(=
vyhlasiti)
2271,
1932,
povetrie vzduch J. 1353.

povideti uvidfiti: povidieme,
19S3.
po-
1636.
pracny
'
1796
v praci,
ty
vidy
tak
prazden
403,
postaveny :
dajz iivot. pracnfimu Ap. 212.

praporec J. 234.
prati: kdv> jako sokol pefe J. 1982.
prasce = prasatko E. 1152.
nevinen: vSak se vieme k
prav
nfimu
prava T. 364, 380; jaki jest byl prav,
vsak toho pykaSe Ar. 1181.
( bez
chodil E. 2737; prazdna v6Ie

inertia E. 2733; viz lenka.
prdbehnuti koho = pfedbfihnouti T. 874.
prebeliicf = bfilostny Ar. 2789, 3060.
1085.
prebohaty od Ceho
prebyti = trvati, pobyti Ar. 2571.
pre6 Ar. 3570; pryC Ar. 3917.
pre&isti = 1. spocitati: ArnoSt
Veclem
lidi Ar. 3575, 2832;
pfecitesta
Cisti
Ap. 215 >>.
predhradje Ar. 4784.
predlozky se opakuji: v ustici
sklennu
vstavi E. 1591, Ar. 4194 sl., 4458 sl.,
J.
183,
a j.
v nebezpeCi
aby
prace)
sily miesto
daru tv6ho,
ib.
2.
kym
matefi
106.
227,
od jeho obrazu
prazdnost = prazdny Cas, nefrnnost (lat.
otium) E. 1095, 2273, 2674, 2724, 2729.
prazdny = 1. duty: jeSto bydl6
prazdn6
budei ptazden mfi roboty
hofe
50
Ap. 220t; ucinim t6 Stramoty prazdna(!)
Ap. 225b; ucinfm 1& Stramoty prazdnu,
poziv
pozivati sv6 dcery 210.

prace, ve smyslu bojovnika boj J.
192,
1347,
maso (na roxdfl

ve vodfi) E. 4(8.
prav6
je
T.
1449;
812,
827,
895
pfedrazsi pfedrah^' Ar. 2790.

991.
predvedeny
prehorucie vdova E. 2422.
prechodnik: nfikter6 nejvyznacnejSi
klady
stfistie
uzivani
naSe
tam
Ar. 2330; mniechu,

raje, taku
zalost
shody
jsou
otci
ty pozives
vSeho E. 1251 sl ; aby toho zlym
nepozil
1407,
Ar.
pravy
pn'-
bude-Ii
tak6 vaSe
dojduc
by byli naprostfed
srdci maje
1301 sl..
smyslu
1349,
jest
jak jest
nevinny:
spravedlivy,
jak
vfirny,
J.
kdyz sii se pozehnali

Ap. 216b.
poziti uziti;
aC pozivu
J.
2608.
povzdivitl sfi ~ podiviti se E. 2028.

pozdraviti: pozdraviz kaidy matky bozie
Ar. 3686.
poznaly zkuSeny: v hrdinstvi pravfi
poznali Ar. 1037.
pozdati: pozdajz (=pofikej), azfjeho vzdy
ukazi T. 1566.
pozehnati s6 komu roziehnati se s
:
a
pravo
pravy
vyti
povoneti J. 1300.
povrci T. 1079, 1602.
E.
povyvati
prava
podle
224t>;
a
j.
volichu Ar.
21 1b,
jak nale2i
274; podle prava knieie
cieho
jak se sluSf na knfiete Ar. 2110;
Cest Ar. 2426, 2504.
ctn6

toho J. 716; 2. ccinu : a \& smluve
to, ten
praviece
jej miloval proto Ar. 800; 3. na pravou

cestu v6sti Ar. 2476.
pravo = pravo, zakon, slusnost Ap. 209,
J.
se
2. ciesar,
2000;
J.
tam vesete
zbozie
pravenie: technicky vyraz epickfiho basnictvi vypravovani. basnfini, skladba.

n&m. das sagen : platno nenie jiz pravenie
E. 1, J 169
praviti 1. srv. pravenie : vfirni po cti stojie
a ticm svu mysl vidycky kojie, ze radi
Ar. 27, J. 16, 29, 217,
slySie praviece
2091>, 210
kterak
poviniti = za vinna uznati E. 385.

povitl sfi zavinouti se E. 689.
povoliti 1. komu ceho: Lavryn mu povoli
E. 780;
=: spravnfi, vfirnfi, dobfe: pocechu

ohl6dati, hrad prave opatfovati Ar.
1239, 2521, 2661, J. 312; T. 317, 968.
se
J.
1441,
iusta/
(causa
prave
E.
bajka
2516.
vec
spravedliva
564.
1501,
feC Ap. 208, 209;
1. povfist,
2. povfdka,
2375,
E.
Ar. 1658.
povdst =
pravda
1>,
ciesaf v sto-
kdez
ohledy,
2.
bez
se tam
457
preplata : jemuz nebyla pfeplata ( nebylo

1436.
pozbyti:
tu
vsie
J. 607.
prestkvOct Ar. 2357.
preslrach strach
strach) Ar.
cti
musfi prestati
tu
(puv.
pretieti T. 876.
pfetiti hroziti, do boje v6sti
prevaziti s& fieho = odvaziti se:
svych
Ar.
zivot6v
bylo
asi
3677.
byli,
coz mfi1i,
(?)
jeni
94.
se
pfevazili
:
s
prdvazny = odvainy, udatny

prevaznymi Ar. 1820; aby
podle
lidmi velmi
pokoj
drahy
vse od zlata pfevfihlasny
nich kazdy
nfiho racil byti Ar. 1812.
a
prevehlasny
J.
Ar.
pfekrasnyt
2708.
1.
Ceho B. 3^.
prikazati s6
cemu pfijiti E. 2309.
pfiklad m6j zivot jest pfiklad tomu, aby
E. 1768; v. Ivovy.
prikladati = pomahati Ar. 1548.
prikladec = pfiklad E. 182, 2178.
prikluditi st6l pfipraviti E. 650.
prikryti, impt. pfikryte E. 2857.
prikrytle = pfikryvka T. 29, 1298.
priluciti sfi
komu = pfidru2iti se E.
462,
1652,
primeriti
2098.
pfevaznfi
co: bychom vSecko za dobrC

Ar. 3720; 2. Ceho: maS mfiho
ciesafstvie pfijieti Ar. 386
pfijieti s6
prljieti
pfijeli
.
.
.
et cursum
(=
pfesadi
rupta negant) E. 2134.

prdstati Ceho 1. ustati od fieho, nechati:
sotnfi reci pfestal biese E. 2880,
J. 579 ;
tepruv ode vSech radost presta Ar. 3772;
s6
2376
komu pfibliziti se E. 349.
pfipisati, pripsati = pisemnfi ustanoviti:

pfipisa jej nade vsim panem E. 3220,
Ap. 214.
651, 1887.
priprava zbroj
pripraviti koho kam dopraviti Ar.
J.
bfihu se kuofi
viscera
na
prieti ceho: velmi zle jest, jim2to nenie,

jenz pfi sv6ho pfirozenie E. 2099; pofie
ovce feci t6 pfieti E. 373, 1813, 1827.
priezen
920, 1017
prihledanie = podivana T. 1057.
pfihl6dati
837.
prihnati = pfihnati se
228.
prlhoda nehoda, neitfisti: viak jej vidy
od pfihod
vypravovaSe
od zalosti
Ar. 4126, E. 2045, 3037,. 3039, 3090,
Ap. 222 b.
prihoditi koho kam Ar. 2009.
prihotovati
95S.
pfichoditi T. 199.
pfichvatiti
pfichvati
koho
chytiti
myS lev svu nohii E. 1189; 2. s6 koho =
chytiti se, zachvatiti E. 688, 844; 3. se
komu: lest nevfife se pfichvati t. 1831.
167,
at on bude
pravii vfirii pfieti ( bude-li vfirnym

1154; slibili sobfi
vfirii
pfieti
1179, Ar. 1302; 2. Ceho=pfati
Ar. 1631.
pfitelem)
J.
prepustiti co na koho Ar. 3718, Ap. 222

preruci rychly Ar. 1411.
presaditi s& strhati se, schvatiti se:
m6iei
byti pfitelem:
ceny)
komu
jej rad za tovafise jmieti,
3.
premnoho = prevelmi: vesel pfemnoho

E. 3138.
premnoziti: premnozena Cest E. 2132.
premnozstvie velik6 mnozstvi Ar. 1962.
prenemudry J. 391.

premluvati: a druh k druhu premluvachu

Ar. 3768; oC Ar. 5525.
premluvitl koho na Cem Ar. 1297.
pfieti
J.
tomuto cest a od neho beriice Ar. 2143 sl.

prdchvala = chlouba E. 49.
prejimany = protkany Ar. 3001.
prekladati s6 komu podkladati se komu,
poniziti se pfed kym E. 1475
pfekrasSI = pfekrasny Ar. 5412
prektviicf pfekrasny E. 1744.
pfelaz pfelfizani E. 1796.
premalltky J. 411
pfemdliti premoci Ar. 1895.
premilostivy v. milostivy.
1.
Istivym Ar. 48; a vlka zahna pryfi do

lesa, zisku nic s sebu nenesa F. 1160;
stala se kralovi Cest a St6dr6mu jsuce,
J.
16,
1501,
2000;
tohot! uzfie vzdy
v truchl* 2alosti, mysle zlost svymsrdcem
J.
J.
prevratka = pfevrat, pad E. 1396.

prezaducie pfinie E. 2241.
prchavy prchly
407.
pCi: by jednii pfi temnfi noci Ar. 1104.
priesep v. n/isep T. 632.
prietel: ondet! panie
tak6 panny tfi provodie pfietele Ar. 2225.
pfietelec E. 840.
J.
J. 1839; ze radi slySie
Dfitleba stojice
praviece Ar. 27,
J.
sl. ; uzre
1837
J.
J.
chtfijice
jako lacny vlk bfize k stadu, nfico uloviti
4976.

458
pfipravny =i vSi potfebou opatfeny, pfipraveny: pripravni biechu od krop6f6v

i od odfinie Ar. 1559, 1581, 1978, ?130,
4459, T. 1184.
pripuditi 1. pfinutiti Ap 226; 2. pfipuditi sfi = pfibfihnouti: fefab ruce se
k vlku pfipudi E. 509.
pripuzenie pfinuceni T. 1022.
prirodily krajan: jenz by byl jich pfirodily Ar. 806.
prirovnati se k komu =: vyrovnati se
komu E. 1904
prirozenie = rod T. 390; vSe, co mame
od pfirozeni E. 2099, Ap. 207i>, 218.
prisieci na cem pfisahati r.o: na tom
ciesaf pfisahl Ar. 1877, 770.
priso6ili Ap. 216>>.
pfistati kde = pfijiti kam Ar. 2115.
pfistup vhodna pfilezitost k rane E. 3133
pfisvadnuti = pfischnouti : kuoze mu
k kostem pfisvadne E. 2138.
pfistie Ar. 5567, 5668, 5938.
pritasiti s6 k cemu = pustiti se do ceho
E. 2453.
priteci pfibfihnouti: tuz pfitece k sv6
susedfi E. 541, 262, 2333, 3143.
pritiskovati Ar. 3192.
pritmiti =: zakryti E. 238.
pritociti koho k cemu pfiv6sti E. 656,
Ar. 1616.
pritovarisiti s6 T. 1468.
pritvrditi (slibem) = utvrditi E. 440, 2603
prkrabie T. 569.
probaviti = prodlouziti : aby mu zdravie
probavil ( aby mu daroval zivot) J. 818.
probost Ar. 5451.
probyti = prodesse E. 189; leC zle leC
dobfe, vzdy probude J. 479.
prodaj Ap. 221*'.
prodieti = propichnouti E. 1974.
prodliti ceho = prodlouziti E. 2286, Ar. 2325.
prohonenie prohaneni Ar. 1059.
prokvietiti komu lysinu zpusobiti, aby
kvetla n. se leskla E. 2456.
promen zmfina, klam E. 1017.
promena . I. zmfina: byly psany vSeckny
st6ny zlat6 bez jinfi promfiny Ar. 2529;
2. klam : uzfie i zvie bez promfiny,
ze
to vSecko nema mfiny Ar. 4100, J. 1348;
3. obluda promeny
morsk6 B. 6b.
promenovati - l. meniti, klamati Ar. 5545;
2. zpfivem odpovidati: zpievajice
kyrielejsonapromfinujice kristelejson Ar. 4031.
panoma sluzi dv6ma,

kteryz
aby nepromrzal
obfima E. 2207.
promrzati:
strach,
proniknuti ~ zaniknouti J. 2031.

proraditi sfi: jenz sfi svu pfiezni nehradi,
k sv6 Skodfi sam se proradi E. 27'J1.
prosba: uslyS mu prosbu k sobfi J. 855.
proselit, drahy kamen J. 1114.
prositi koho 1. zac, z ceho . kralik prosiese
jeho z toho, aby racil . . . Ar. 4547, 1535 ;
za s&
2. panny
Ap. 214b,
Detleb
v.
..
uchazeti
snubiti;
prosiese,
to
3.
se
o pannu
co: co jeho
vSeckno
nadarmo
biese J. 867; 4. za koho k komu: by ona

k sv6mu dfifatku za mii duSi vzdy prosila
Ar. 2052 sl.

prosteradlo. dv& prostfiradle Ar. 2763.
prostran Ar. 2820.
prostrano volny prostor J. 239.
prostrany Ar. 4026.
prosenie uciniti k komu T. 60, J. 848.
proteci protknouti E. 2258.
protivnlk komu E 2304.
protivny: k protivnie stranfi pfistupe E
2186; i veliS mi pfieti jemu tak Clovfiku
procivniku)
( takov6mu
Ar. 1303.
provaliti s6 = svaliti se T. 1122.
provosti doprovoditi Ar. 5442.
proviniti 1. co Ar. 1217; 2. Cfm k komu
Ap. 213b; viz tak6 T. 377.
provod: chcit to (opr. t6) mieti v sv6m
pr6vodfi E. 2067 ; boze, rafi pr6vod dati
Ar. 3592.
prs: vSichni se v prsi udefichu Ar. 3940.
prve = za prv6, poprv6 Ar. 2304, 5761,
E. 1481; jak prv6 = jakmile Ar 959
malovati: na tom korabu bieSe

psati
znamenie
napsano
Ap. 215b;
tyrsk6
zlatem psani pokojov6
Ar. 2523; byly
psany vSechny st6ny zlat6 bez jine promfiny Ar 2528, 2355, 2368, 2385.
psotnik
kdo m:i psotu, bidnik: psotnific'
E. 2123.
pta6stvie ptactvo Ar. 2826.
ptati = 1. hledati: kaza dobrych !6kaf6v
ptati Ar. 1201 ; sedadlnika
ptati pofie
E. 3031; brachu se nepratel ptajic Ar.
4322; 2. ptati se: ArnoSt o sedrnfim poce
ptati Ar. 3924 4488 ; poce se na turnaje
ptati Ar. 967, 422, 1934, J. 24.
isc = pospichati: zvavsi druzku
puditi
pryfi se pudi E. 649, 2844;
nahlym
skokem tam pudichu E. 447.
protivntimu?
459
pravii verii
se pustiti
s& koho =
( raditi) J. 1808; neviem tomu co ffici

( nevim si rady) Ar. 407.
M6 1. lidska fefi: kaidy (ptak) kfiCi,
coi ma sily, fedi fkuc: Panc mil^
J. 329; dar mluvy: 6 liCko bez feci
viak6 E. 1630; 2. oratio E. 1157; 3.
litovati: vSeho
ani sv6 ztraty pyciece
pykati
J.
jeho vsichni
838; 2. mstiti: raC mi pomoci
a toho
popravovati Ar.
1532.
povfist : pocina se f ec pfikna o Brunc vikovi

B. 1, Ar. 150 , T. 150
3. vfic Ap.
223, srv
4.
reditl = praviti: tak kral fe6i E. 3192.
recsky = fecky fecsky ciesaf Ar. 2158;
refiska zemfi Ar. 109, 2154, Ap. 206b;
feCsky' narod Ap. 207.
registrum E. 66.
rek, gen. reku
703.
femdih = palcat, kyj E. 955.
rerab, instr. pl. fefabami Ar. 3185.
rerabovy nos Ar. 2950, 3050.
retedlny zfetelny: na kazdfi jitro vzel
jednu pannu, kteruz sobfi spatfil retedlnu
T. 953.
retovanie = zachrana T. 269.
retovati = chraniti (od nepfatel) Ar. 1046,
1091, 1311, 1624, 2671, T. 534.
. rezba Ar. 2728.
rezanie
Rezno Ar.. 1557
riedko = zfidka E. 1289.
nhati
viec jim (hrdlo) nebude
fihati
Ar. 3231.
Riman, nom. pl. &imenfi E. 1994, Rimeninfi
E. 2028.
fimsky kral Ar. 130.
Ar. 2772; jest snad
rfzovy postavec
srovnati
nfim.
rise.
roba = iena Ar. 242.

robe = ditfi Ar. 4603.
robota ~ poddanstvi, nevolnictvi Ap 220
T. 1764
robotnlk rz nevolnik Ap. 212b, 220.
robotny nevolnik:
sam bud' robotn^
jeji T. 1090, 749, 1287, sluha E. 2695 sl.
rod: ta reky velik6ho rodu (proti pidimuziku Lavrynovi, jenz byl mal6ho rodu)
377; rodina Ap. 209
',
sotnfi f6ci ( mluviti) pfestal bieSe

nelze jim k tomu nic f6ci
E. 2880;
nerodi
>>;
zpupny
1. pykati,
nedbajice
1859, 1181,1486, 1736; tit!
pykachu
rad: jenz by rad zhubenie tv6ho E. 2625;

jeni rad byva zisku sv6mu (= miluje
zisk) E. 2265; nechajzt! radfijSi zemi
plazi E. 2796; damet se radfijse zbiti
Ar. 1367.
radcd, gen. pl. radci T. 97.
rade radfiji E. 1004.
raditi : rad>tei mi k tomu, co chcem uciniti
tomu Ar. 2406 ; od toho ArnoSt radiese
Ar. 5330.
radny: a tobfi pomocen a radcn byl B. 1b.
radost: jmfijieSe radosti velik6 J. 1638!
kral velikymi radostfimi dol6v pobfize
B. 11b; poCe radostfimi plakati Ar. 5489.
radosten Cemu rad Ar. 14; tim T. 1709.
radovati se Cim: tiem se mnozi radovachu
Ar. 1947 ; komu : poce se jemu lev radovati
E. 2012, 577.
rakusky Ar. 1711.
rame: na rami E. 122; na ramfi svfi J. 350.
raneji = dasnfiji T. 120.
ranl = ranny: za ranie = rano, casnfi
E. 2219, T. 910.
ranka demin. od rana E. 1558.
ranny od rany pochazejici: bolest ranna
E. 1954.
raroh = sokol J. 523.
rarohovy sokoli Ar. 3062.
rataj = sedlak E. 3091, 3109, 3118, 3140.
ratajik = sedlak E. 3151.
r6cl:
smutka
Ar.
ceho
pykati

T. 170, srv. spustiti; 3.

pustiti koho J. 1009.
pustina Ar. 3966, 3995.
pych = pycha, nadhera, zpupnost,
205 ; i ufiini
pych
J.
chcif
J.
na mfi s
viere
pro
J.
se
tv6
pychu
jin^ch
J.
1276;
ucinista
pych,
1874 sl.
zbyti
pycha
pych J. 200.
pychati
pySnfi si v6sti E. 1640.
J.
lfihati: pusfte
veliky
1>.
872; pust! hnfiv J. 545; to k bohu mame

spopustiti Ar. 1595; 2. s6 na koho
cin: ie ten pych veSken zkazichu J. 218;

a mnoho
j.
poustevnik Ar. 5730

^ma asi
byti piitnika, srv. Ar. 5733, 5892).
pustiti 1. aby hnfiv pustil mimo se J. 410,
pustennfk
460
rodily narozeny Ar. 2216.

roditi =chtiti: impt. nerodi E. 2831; nerodiz' se bati T. 166; Arnoit nerodi
niccmu Ar. 4518.
roh, instr. pl. rohami E. 854; dosahl jemu
ziv6ho
rohu (= sahl mu do iiv6ho)
99;
setfe
(= srazil) Vilantovy rohy
J.
J. 526, 647; pred korabovy roh jej poloziece (~ daz man in legte fif des
kieles bort) Ar. 3795.
rohatina = vidle Ar. 3198.
rok = 1. Cas, Ihuta E. 262, 1507, Ar 5025.
T. 189; 2. urfiena schuze T. 976.
rota zastup, mnpistvi, Ceta. hroznii
rotu polozichu Ar. 4671; rozdfilenfi roty
Ar. 5182, 1172, 3513, J. 1465.
jmfijiechu
roven
m.,
f.
1. osoba
nfikomu
35, 763, 1505, Ap. 207;

ArnoSt nemfijiese rovnfi
Ar. 1761 ; protoz rovnfi nemajice, jeho
moc pfemdliti chtiece, nelze nam s nim
boje mieti Ar. 1894.
rozboriti = rozbiti E. 782.
rovna
2. rovncl

rovne
rozdieti:
zepnouti)
428,
J.
moc:
nejsa hoden
T.
841 ;
jie rozdieti (= rorozdieti jesle ro-
zevfiti E. 2861.
rozdrizhati = roztfiskati Ar. 1604.
rozetniiti Ar. 3459.
rozezvati = rozzvykati : pfinese (kofenie)
v ustech, rozzije i obklade Bruncvika B. 5 b.
Rozfark, v nfim. orig. D Rosfeld Ar. 5955.
rozchoditi:
nebot!
mfi rozchodi smysl
(= jde mi na mysl) Ar. 2659.
rozkazanie T. 1102, 1172
rozklizenie = rozchod Ar. 2978
rozluciti koho = rozptyliti Ar. 2272.
rozmera rozmfir E. 356.
rozmetati, 3. sg. rozmece B 5.
rozmysliti sfi, impt. rozmysl se Ap. 209,
roznice, gen. pl. bei r6znici Ar.
rdzno s6 rozjiti T. 229.
3696.
sahati, sehati a) absol.: v lepot6 nad jinfi

saha (= vynika) Ar. 271; b) = sahati
po 6em, chcipati se, baiiti; 1. Ceho: neveci, jiez nem6zes ty
sahaj d6stojnfi
dosieci E. 761, 1010, 1088, 1937; 2. sobfi
co: jenz statecnfi rady bfiha a
sobfi seha E. 999.
rozom Ar. 2652, 2698.

rozometi Ar. 3157, 3175, 4167 a j.
rozomny:
ke vsem ranam i rozomny
E. 2065, Ar. 292.
rozpomanuti J. 711.
rozpravovatl = rozprav6ti Ar. 5759.
rozprostrieti st61 Ar. 2541.
rozrazovati komu odrazovati Ap. 209 b.
rozsochaty E. 2339.
rozum : rozum rn in i il.' jiz vfici (= zkuSenost)
E. 2498.
rozvod: svymi dluhymi sochory nebudii
(=
mieti
rozvodu
rozhanfiti)
Ar.
nebudou
se
moci
4636.
roze ve vyznamu cisla mnoi. : sv6 Skapy

v ruozi pustili J. 384, 130, 138, 176, 210,
1535
401,
a j.
r6zeny ruzovy: vence r6zenfi J. 1354;

ruozena tvaf Ar 3058.
rtek, pl. retky E. 1745.
rubati = sekati B. 6.
rubin drahy kamen J. 265, 326.
ru6e = rychle Ar. 1390, 1392, 2413.
ru6l posel Ar. 5507.
rucnik: velik6 vojsko s sebii jmfijiechu
s trubaci a bubeniky, s herci i svymi
rucniky Ar. 5107; jest asi srovnati
r y C n i k.
ubrusec
ru6ny
= netvor
(na utiranf rukou) Ar. 3129.

Ap. 221b, v. Stramota.
Rufian
runce, demin. od riino E. 392, 1511.
rusce, demin. od riicho E. 1676.
riisej
aniz jemu
riiSdti
poruSovati:
bydla E. 727.
ry66ti =: vyskati Ar. 2602.
rycnik Ar. 5896
rychtar soudce Ar. 936.
Ryn: odtud tajnfi na Ryn jede Ar. 1374;
jenz se do Ryna nevrati Ar. 1588;
zahubi vsecko ai do Ryna Ar. 1716;
Jindfich lankrabie z Ryna Ar. 1337.
Ryngata svata, v n&m. orig. D Irmegart
Ar. 5960.
sahnuti:
J.
oba
po
kopie
sizesta
1352; o tom se pfesnazn6
J.
521;
Ar.
sahnu
4024.
sam :
(=
2.
1.
Bruncvik
jiz jedin6 sam
tfeti
on se dvfima) bieSe B. 3, Ar. 1377;
tyi: jeden
jednfi
krmfi
stuol
nama
i ruka sama
E. 2678;
poda
3. sam
=.
461
mui, sama = zena: tut! ani sam ani

k tomu neby nikoh6ho v domu
Ar. 2514; pfed ciesafem to se stavi
i pfed
samu ( jeho zenou), ktoz tfii
pravi Ar. 5485, 4160, E. 2490.
sane, safi drak B. 4b, 5.
Saracen Ar 5053, 5456.
sama
satan, duvfirne
osloveni: m6j mily satane
1570.
sbeh v. zbfih.
sber sbor, shroma2dfini, druzina, zastup
E. 1076, 350; J. 175i. T. 1494.
sblatiti = zdupati: vsechno
ofem
sblati
(1.
sg.)
J.
kofenie svym
143.
sbor := shromazdfiny lid E. 3161, Ar. 249;

ptafr sbor = ptactvo E. 1729.
sburiti s6 Ap. 212.
se6ba = sekani, boj E. 3117, J. 1777.
sedadlnik (trojslabifinfi) sok v souboji
pfed pravem E. 3103, 3031.
souboj: sedanim se pravda
zraci E. 3019; pro t& ma ruka hotova
k sedani jednoho slova E. 3100.
sedati fs6 dati) bojovati (pfi ordaliich):
misto tebe chci sedati E. 3097 3109.
sen pron. : pfed simz Ar. 1860; na jinych
mistech konjekturou: E. 272, Ar. 119,

sedanie
1087,
3288
a j.
setrieti J. 526.
seirieti
shltati E. 2727.
shledavati sfi oC ~ pohlizeti jeden
druh6ho Ar. 4862.
shledovati co = obhlizeti Ar. 4774.
na
shoda, nfikterfi vyznacnfi pfipady : vSichni

coi jich tu biechu Ar. I6y9; tut! se
mnozstvie lidu sjedu Ar. 639; tu mnoho
set ten den klachu Ar. 675; neb na listfi
bieSe psano tato fec i vykladano Ar.
549 sl. ; jedno zlatem a drahym kamenim
byly by vse zaplacenym J. 1103 sl. ; pro
ni2 su oni praci
mela
J.
177.
shoniti = sehnati E. 69.

schlastiti = zabiti (srv. IaSsk6
chlaScic
udenti) E. 2308.
schoditi ~ hynouti J 2027; schoditi sfi
Ceho vyhnouti se B. 2b.
schovati 1. ziviti: tato basnice ten lid
hanie, jeSto jest kym schovany, v pamfiti
toho nemaji E. 574 ; 2. pf echovati, oSetfiti
T. 483; 3. pohrbiti Ar. 1504; 4. schovati
se m. vzchovati s& = vychovanu byti
Ar. 2069, 227 ; 5. schovati s6 koho T. 1682
schuditi = rozdrasati: bieI6

schudi E. 2384.
sleci
liCko
nehty
bojovati: to se mu nikdy nestalo,
co se mu kdy seci udalo J. 532

sieci = t6ci, saknouti: nad fekii uzfechu
anot voda
kamen.
Ap. 209 b
siesti
sedfiti,
1441
seCe
Ar. 4012.
964, 996, 1370,
1376
j.
slyS tu povfist,
E.
poden
in, dvorana T.
sedati
E.
2216,
tuto sada (konj.
Ar. 667;
z rymu)
a j.
= mnozstvi Ar. 641, 2135, T. 785.

Silemon, Silomen, uCedlnik Cyremonuv
Ap. 2171>, 218, 218t>.
silne = u velik6m mnozstvi Ar. 251.
plno lidu Ar. 5830.
silno
silnost = sila: potiStfi na nfi v silnosti
( velikou moci) Ar. 1599.
silny: ze jesti kaidy tak siien B. 4.
sjednati sfi s kym = uciniti se komu roven
E. 1907.
sjiti: sjide J. 1416, Ar. 5954, Ap. 219b, v.
sniti.
skakati: krev z ust i z nosa skakaSe

T. 1610.
skale, collect. od skala: i jidechu odtud
do ska1e Ar. 3882, J. 107, 564, 806.
skladanie = veriovana skladba E. 4
skladcd = skladatel, strujce E. 1316.
sklasti = sloziti E. 540.
sklati: a zadn6ho nikdy neskoli (3. pl.)
1208.
sklo = sklen6na nadoba E. 1594.

skomlati, pfech: skomlfi knufieti (murmurare) E. 923.
skonati: skonali svym zivotem Ai. 2483.
skoro, skuoro = brzo J. 1519, 1615, 1674,
Ap. 224b; v sk6fe =z rychle J. 1908,
skuoroli = brzoli Ar. 2341.
skovati = schovati E. 1784, 1749.
skresati ohefi Ar. 3970, 3998.
skriveiy = zakfiveny Ar. 2951.
skryti sfi koho: aby
dodal
pfsaf)
se
jich
(a
pfed niraU,
umfili skryti Ar. 51, J. 1507.
skula = skulina E. 316, 1726, 1750.

skulka, demin. od skula E. 1427.
skutiti = uciniti, dfilati: ne jakozto IiSka
skuti E. 1568; neb neskuti mfi cti na
vzdoru E. 3200.
skysti sfi = nabizeti se: neskyt! mi se,
prosim tebe E. 1256.
sladnuti = chutnati: zbczie, jenz samfi

(== tibi soli) sladne E. 712, 641, 2701.

slamice slama E. 2671slaviti: a tak6 vsickni zemenfi, jenz su
slavili o tv6m jmcnfi Ar. 514, 5600.
slavne:
o nfimz
kazdy slavnfi pravi
slavi,
jejz
(=
chvali) Ar. 813.
kazd^
sled = stopa: v tu skalu po sledu jdii
Ar. 3920.
sleptati . - schlemtati, lat. sorbere: to vse
slepces E. 2733.
slibiti = 1. zalfbiti si: ze fimsky kral byl
ji sHbil Ar. 130; 2. slibiti s6 = zalibiti se: jenzto slfbiti se chtieSe E. 920.
slibovati zac E. 1144.
slicenstvie
pofadek Ar. 4811.
slifiny vhodny, sluSny: a ty kniezat mas
pfedosti, jimi jest slifino poruCiti Ar.
764, E. 3133.
slitovati s6: muz jeden se jim slitova
E. 585.
slon = slonova kost: stolice staSe od slona
pfebfiiucieho Ar. 2789.

slonovy: sedlo biese vse slonovg J. 256.
slovce demin. od slovo 1. sluvkoT. 674;
2. pismeno Ap. 215.
slovensky = slovansky Ar. 2391.
slovo:
ta vzdy
dobr6
slovo
mfila Ar. 138.
sluha: bud' sam svii sluhii Ar.

sluch = ucho: tu sv6j sluch
555,
(=
povfist)
2595.
zatre
E.
2791.
slune6nost = sluneCna zafe Ar. 3056

slune6na krasa krasna pohoda Ar. 2257.
slup T. 1369.
sluseti 1. k Cemu ~ patfiti, nalezeti: ti
huofe J. 1909;
coz k mocn6mu slusie E. 1899 : 2. v koho =
poslouchati
koho. poddanu byti komu:
slusiechu
vSickni
posluSni
svu
t6
sluzbu
biechu,
obecnfi
Ar. 186;
mnozi
pak
chtiece vieru jmieti a v sv6 kniezatko
sluSeti Ar. 1017; ktefiz vefi nechtfiji
sluseti
Ar. 1645, 1014; 3. na koho:
sluSie na 1& neb na n6ho vzieti jmfi
vefl
sluSiechu
pfemozenfiho
3195.
slyseti : 1. gen. : slyS boje podobna k smiechu

E. 338; 2. koho n. v koho = poslouchati :
aby dfiIe
neslySeli
ani ArnoSta
za
pana
Ar. 1012; a v t& vSichni chcem

slySeti Ar. 2018.
slza, gen. pl. slzi Ap. 217 .
smalcovany emaillovany J. 280.
smaragd, drahy kamen J. 266.
mfi1i
smely: smfily svym zivotem Ap. 209t> .

smetl = nebati se, odvaziti se: tam pro
strach mesmfili J. 1232; at! by jich tisic
mfil, vSak bych se s nfm biti sm6l J.
1658, 45, 66, 400, E. 335, 336, 615, Ar.
468A Ap. 208 a j.
smiech : smiech jim mnozi jmfijiechu T. 923.
smiera ~ mira, prava mira: mfijte na
jedeni smieru Ar 2585, 4924.
smieti s6 = smati se E. 1541.
smluviti: o to se oba smluvista Ar. 954;
o to smluviti se dachu Ar. 5334.
smo5ovati J. 288.
smofiti snisti: popadsi jej (syr) liSka
smofi E. 828
smrtedlny 1. mrtvy: Senk jej v hlavu
zate ; zeme pokry smrtedln6ho E. 2943 ;
smrtedlnfi utluCena E. 1785; 2. smrtelny
Ap. 207b.
smucenie = zarmutek: tof jest zalost nad
smucenie ( zalost nad zalost) J. 1794.
smucovati = zarmucovati Ar. 1461.
smusiti = pfinutiti E. 1497.
smutiti = zarmoutiti Ar. 2079, E. 613, 3064.
T. 418, 1503, J. 398.
smysl 1. mysl: svobodenstvie jest tv6ho
smysla krmfi E. 2702, 1637, Ar. 914;
2. rozum: smysla poziv sily miesto E.
780. 1631, 2043, 2046, Ar. 472, Ap. 207;
rad vidim smysl tv6j Ap.
3. duvtip:
218b; 4. vedomi: tuz se tepruv k smyslu
5
T. 1597,
1613;
navrati
t6lestny
smysl = nitor corporis E. 1635.
bud'
vidy konec
smyslne = moudfe:
smyslnfi
( rozumem)
uzfe
E. 1130.
fefii
se
smyslny rozumny: smyslnu
hradiese E. 271.
snad' snadno E. 2327.
snadny s inf : snazsie Skoda v t6z rozmfire
k sv6mu str6jci opet pfijiti E. 356 sl.
snazenstvie = pocinani T. 1500.
snaziti s6 1. k Cemu: kdez se vole
k skutku snazi E. 1841, 2233, 2021;
Ar.
se na to snazili
2. nac: bychom
1685, E. 1925.
snazny 1. ceho: aby toho snazna byla
Ar. 1210; 2. k Cemu T. 1291; poCe
mysli snazen byti Ar. 1146.
snezny: snfizna voda E. 1242.
snieti, sejmu Ar. 2917.
snfti : tu mu iena s svfita snide Ar. 224,
2913,
snide
5041, 5908 ;
kdyi
(smifil) J.
se Jetfich a Dfitleb
1020,
66.
snoriti, impt. snofi = sputiti E. 781.

snubak = procus E. 2478.
sniibiti panny komu n. za koho = uchazeti
se Ap. 209.
socba sofieni, pomluva E. 3085.
socebny:
socebnfi
skutky = pomluvy
Ar. 1476.
soje = sojka E. 1646.
sokolovy sokoli Ar. 4148.
sotne = sotva E 619, 1037, 1951, Ar 510,
spfieciti s6 E. 530.
sprostny hloupy: an jsa chytr sprosten
se vidi E. 3137.
sprostiti koho od koho: slibujiti tfi od
Stramoty sprostiti Ap. 226.
spu v. siiti.
spustlti: 1. komu co odpustiti : by mu
hnfiv racil spustiti Ar 5701 ; 2. se na
koho, naC ~ spolehnouti: kak se smieS
nan viece spustiti? E. 1439; na tvii se
1391, J. 1288 a j.
spati: kdez slova s mysli nespata, kazdu
nemoc premahata E. 325.
spatritl, spatrovati shledati, pozorovati
Ar. 2693, T. 500.
spelunka jeskynfi B. 10.
sperciti s6 s kym = seprati se J. 1955.
speriti s6 s kym ^r sraziti se, seprati se,
vieru vsickni spustime J. 1265.

srdce : dobr6 srdce jim davaje ( odvahy
jim dodavaje) E. 2193.
srdecnicka, lichotny nazev zeny = iena
srdefina a srdci mila Ar. 104, 278, 372,
s&
se srdieSe
(?)
8.
779.
starost stafi:
B.
15;
ji poskvrnuje kdyzto E. 640, 991, 1780.

spolecstvie = spolek, spolecenstvi E. 429.
spolek: po spolku = spolu Ar. 2025,
spolkem spolu Ar. 3838.
spomocl, impt. spomozi E. 1490, Ar. 2507,
Ap. 212.
spomocny komu Ceho T. 4.
sposoba = okazalost Ar. 5408.
seprati s6: s Lavrynem se muzsky spefe
J. 1775 ; misto jest nejist6, jeSto se pfit.
Cas sem nehodi: da se napraviti konjekturou v s p e r i se zmfinou pfedchazejiciho rymu dvfife v dv6fi.
spravne = pravem E. 1001, 1859, 1930,
E.
844,
2093,
1557.
mrzky oslik
E. 855.
srdnati6ka, v. srdeaniCka Ar. 3182.

srovnavati sfi komu consonare E. 2525.
srseti 1. hroziti se, utikati: a pohanfi
pfed nimi srSie Ar. 5172; 2 za maly cas
= scd floret ad horam
v sv6 Isti srSe
vita nocens E. 2310.
sriibitl = skaceti: vSelik6 dfevo srubi
E. 2636.
ssaditi T. 1210.
sv6ho ofe
ssiesti sesednouti: ssed>
611, 197, 199, T. 61, 71, 843.
sstupa sestoupeni, cesta E.
sstOpiti s6 zavf fti se ona se vrata tak
sstiipichuj. 1394; sstupiti dol6v Ap. 218 .
se
stanoviste sv6 rozklasti taborem
poloziti T. 257.
stare ^ silnfi: hnfiviv biese velmi stafe
cista nenie, v6z to, strach
kdyi
v dobr6 starosti
skonal
pfichvati
Ar. 1749; na starost v stafi
Iva
se
starost
E. 1356.
starosta
1.
spravce:
velitel,
starosta
lodie Ap. 224, E. 3013; 2. otec E. 2527;
= rodifie: sluSie starosty ctiti

E. 1400.
tfizkost starostna
starostny starobny
:
starosty
E. 845.
state6ny statecna (= uzite6na) rada E. 998.

chtiet! vas
statek = 1. zbozf, majetek:
po statku zahubiti Ar. 2035; 2. moc, sila:
nadOji mocn6hostatkanepotupuj chudfiho
nebozatka
ty âky,
E.
2762.
E. 2167
potfebie
1431: rozkoS
zufiti, saevire:
J.
J. 454, 785, 918, 1892.

spese, speS = rychle E. 138, 1292, J. 611,
T. 868, 1141, 1309.
speiti spfichati E. 3084.
spiti = vypiti Ar. 2609
splav = pram, vor Ar. 4023, 4027, 4037.
- sedffti: a lovec ji kuozi splazi
splaziti
E. 2312.
spodoba ve vazbfi: uslysavSe o krase
dcefi Antiochovfi Ap. 209 .
spojky (a vztazna slnvka) byvaji v E. na
mist'$
tak6z viera v niizi
neobvykl6m:
svieti potfebenstvie jiz roznieti E. 2988 ;
sluSie viece pfieti tomu, pfibuznfijsi jsi
ty komu E. 2172, 2505; tato basnice
uci takto, ozdobil by 2ivot kako E 1009;
aby jemu odplatil tfiz, jemu potrebno
bude kdez E. 1927; ptak uteSi lisku
tehdy, dietky jie navrati kehdy E. 754,
3096.
656,
srdeti
J.

463
v sv6m statku nemaS

bude
pfietele vSudy
464
sta
na v$e strany Iidfi bfizie Ar. 5291 ; stfizfiti
J. 814; tepruvt! jeho pycha

stane J. 1869 ; 2. vfiz, 2et! to za mnoho
na tobfi stane (== ie to ma pro tebe
s6 E. 2657.
stkvenie Ap. 208b.
stkvieti s6: krmfi by ve skle se stkvieci
E. 1594.
stkvost f. : proC zabfihla stkvost ouOnie
E. 2149.
stkvuci Ar. 314.
stociti premoci: pozdfi vrzes k bohu
ofii, kdyi t6 jiz nemoc stoci E. 884.
stonati: usty pfije, srdcem st6ne E 2238.
stradati 6eho = nemiti, carere: zla iena
milosti strada E. 2510.
Stragul, meSfan tarsijsky, u nfihoz kral
stanu =z 1. pfestati:
stati,
jeho
tu
vSecka
pycha
velikou cenu) J. 1162; zafi tobfi ten dar

stane J. 1819; 3. stati s&: tak se o to
sta t6 chvile T. 1693.
stati, stoju, impt. stoji E. 1150 1. trvati,
byti : a ten v reCskfi zemi suisc Ar. 146 ;
nevelmi to dluhy Cas sta T. 143; jeni
by to k necti jeho stalo T. 388, E. 1288;
chtie-li vfizni raierem stati Ar. 5319;
2.
po
Cem
usilovati
oC,
pracovati
dobfi po viefe vzdycky stojie

Ar. 19, 25; ktoz chce po cti stati Ar.
5707, 5762,
T. 245;
826,
5299,
5367,
pro co : avSak cna pro to stdSe, by . . .
Ar. 1292; proti Cemu T. 374; 3. byti pfi
n6kom: k jeho kazani stali ( poslouchali jeho kazani) Ar. 190, 799; byste
vzdy se mnu ( pfi mnfi) stali Ar. 780;
neho
chtiece
stati Ar.
podle
1094;
~ postaviti se na odpor
4. komu
(v bojii,
odolati: lfipe bylo lunakovym boj6m stati
( milvi bella pati) E. 1126; bezpecnfiji
mdl6mu
stoji E. 720, 1116; 5. stati
k siidu :r dostaviti
se T. 357; v sudfi
stati s kym E. 1498; 6. v Cem zaleieti

k Cemu:
v cem, zdviseti
bit6m
stoji E.
na cem:
vitfizstvie
v po-
1211.
stavati: bijme se, dokavadi nas stava

Ar. 2505, 4589, B. 3.
stavenie = 1. postaveni E. 2156; 2. zdrzovani Ar. 1648.
staviti 1. zadrzeti: hnfivy ostry zub sotnfi
stavi E. 619; rac sv6j umysl zly staviti
E. 2932; mnfi, by stavil tudy svadu Ar.
dostaviti se, zastaviti
1027, 5389; 2. se
se: hned se mySka u Iva stavi E. 1224;
hubenice,
kdez
se,
jedno stavii E.
1764,
2379,
J.
180
steblce = st6belko E. 980.

steci s6 zavfiti se: kudy se ta vrata
stekly (v rkp. ftikh, rym veSli) J. 1397.
sterez stozar Ar. 2319
ArnoStovi
hrdinov6 stozary zdvihali, patrnfi se daly
do korabu sloziti.
stafec
stesknuti:
steskna srdci svfimu
(opak odtuSiti) E. 3046; steskniiti s6
J. 751, 1787.
stezer = stozar Ar. 3671.
stezfr stozdr Ar. 3601, 3643.
stezeti = brdti se: anot! proti nim stlzie,
Apollon byval
strach:
(=
pro
hostem
Ap. 219, 219b,
silny strach
E. 2915.
zboiie
toho
o to zbozi)
pfechovavatel
Stramota, jinak Rufian,
prazdnych 2enek Ap. 221 b .
stranka: v druh6 strance = na druhi
stranfi
J.
1443
strastny ustraSeny: poCe tfiSiti strastnu

onu E. 696, 2004.
ucinfiny: slib
straslivy ve strachu
straslivy kfiv6 hledi E. 1526.
strava v. ztrava.
straze 1. ochrana E. 1149; 2. strazce
E. 1143.
stred, strdi, gen. strdi med E. 307, 600,
2289; z jehozto ust pochazie strdi tekiicie
E. 2240.
stredny = medovy, sladky E. 739, 1485.
stred
prostfed : stfed bolesti haftba sedf
831.
streliste = prak, stroj metaci Ar. 3510.

strdliti = vyletfiti jako stfela E. 785.
vfiz na dobyvani
strelnice = pohybliva
opevninych mist Ar. 1612.
stretnuti, strietati koho = potkati E. 612,
2116,
2127,
2123.
stnbrny korbel B. I4t>.

stfiebernfce
strieberny B. 8, Ar. 2842.
strieci fieho= 1. chraniti: neb stf6hl v6rnfi
jich ctnosti Ar. 2075; Jd1! jie stfehu pfed
Clovfikem kaidym J. 385 ; 2. hledfiti Ceho :
svfiho zisku vsudy stfeha E. 2053.
stMediti koho T. 1587.
strojce E. 2997.
strojiti: o druzci vSe zl6 stroji E. 2213.
stryc =: Svakr J. 1570.
strych Ap. 211.
465
J.
s6
sobfi:
1679;
i v Iestnfi
Isti
sobfi styskal . 1643.

sud: vlk v sudfi sedieSe (= byl soudcera)
E. 1495; jelen ovci smusi, ie s nim
f. : ty's
moje E. 1807.
(t.
v sudfi stati musi E. 1498.
sudce
liska)
vidy
byla
sudce
J.
J.
a
j.
t>.
sudi: vlk sedieSe za sudf (= sedet arbiter)

E. 368, 1820.
siiditi: dobfi dobfe mu siidiechu ( pfali
mu) Ar. 788.
sumrak: ve fitvrtek prvy sumrak B. 14,
Ap. 210
sousedka E. 541.
suseda
silti sfi, spu sypati se, dmouti se E. 1294.
svada =: boj T. 636, 931, 1210, E. 123,
111, 145, 1428, 1935, Ar. 1027
386,
svaditi s6
boj se dati
kym
388.
na
prsten
2.
takfiho
nebylo od svfita vseho
2812.
Svetlonose Ar. 4395

svdtlost = svfitlo
v.
Lucerna.
212,
Ar.
4052,
4056,
4394.
svetomluvny zvatlavy (loquax): svfitomluvna zaba E. 319.

svietlti
s&
= lesknouti
se Ar. 5945,
323,
1484.
svlteziti Ap. 208.

svlacitl svlaCeti T. 1004.
svobodenstvie svoboda E. 85, 2702.
svobodny
sobfi (= pfed svym svfidomim)
svobodni (= pfisahy prosti) budem E. 939.
svobodstvie = svoboda E. 1003, 2708,
2710.
svbj:
svobodn^ E. 1107; leC

byl sv6j, leC byl vfizen Ar. 1198.
svrchovany := dokonal^ Ar 228.
= dokonati, prov6sti: to
svrchovati
sam sv6j
manzelstvo
jmfino
svrchovachu Ar. 652;

svrchovala Ar. 266,
Ctnosti
sv6
3691.
sacovati == ceniti Ar. 4070.

sachovany Ar. 2384.
308.
sarlat
sarlatovy Ar. 2773.
siedeti
setfiti: nei bych mu pfiel Skody
jeho, neSfiedi zivota sv6ho E. 1268.
seredny = Seredny Ap. 222 , 222b.
sest: let pfed Sesti (=i pfed sesti lety)
E. 284.
iije hrdlo u lahve E. 1592.
SkeHpka skofapka
212, 214.
skodnfk = Skudce Ar. 5462.
skodny
komu nejsem Skoden nikomfimu
E. 1776, 1763, 1879, 2621, 3105; slusie
nebyti skodnu vfitciemu E. 2555; 2. koho:
silnfijSieho nebud' Skoden E. 1682.
skralup Ar. 2867.
slechta = slechetny duch: tiemf kaidy
svli slechtu ukaze Ar. 5305.
slechticno Ap. 220.
slechtiti = zdobiti Ar. 3049.
slojier E. 1741.
speh6r Ar. 1098, 1800.
spila, spile -.. zert, hra: Spilii se ozdobi
vezdy E. 194: nerod' tu spilu spfleti
E. 914; psik se libi jedno Spili E. 938.
spileti zertovati E. 914, 1544.
zatkav usi sebii sinu
(=
odeSel)
J.
E. 2131.
Sironozci, Sironozcove, narod
sousedstvi zemfi Arimapsi Ar. 4284, 4375, 5624.
384
ikapa = herka
skaredstvo = nefad, kal T. 1239.
skaredy =: Skaredy T. 1051
Sbornik
Baworowskeho.
bohem
pitim
syt6 T. 967.
syr
syty: stoly jedenim
1.
J.
nuti sebu
sychreti = zimou se trasti: tam

sychfic pojedii Ar. 4032.
syrec
E. 830.
J.
svak = Svagr
1022, 1173.
svatba slavnost, nfim. h&chgezit Ar. 4494.
svaty: po svfitiem PetfeAr. 611; pl. nom.
svfiti Ap. 224 .
si

bohatstvie
Ar.
J.
2405-
B.
J.
styskati
1652,
1492,
davam
1468,
lb;
svfidomi: na
tot! mam dobr6 sv6domie Ar. 865.
svet: pod svfitem drazSieho nenie Ar. 2782
svfidomie
E.
sveda svfidectvi E. 2622.

svedomie ~ 1. svfidectvi:
studenice = studena
voda
pramenitd
Ar. 2843.
stvrditi zuby = zatfti Ap. 216b.
stydeti sfi 1. 6im = stydfiti se zaC: ctny
kmet tu se feCi stydi E. 3024, 1661,
1666, 1678; 2. koho = bati se: an mne
ni/,,:iiins
nevidi ani tak6 kto se stydi
J. 1064, srv. ustydati sfi; s inf.
30
466
tapati
topiti se: ach, jiz mila viera tapd
( naufragat
ipsa fides)
342 ; Ap. 213.
1>,
li
tako = tak E. 1886, 1910; konjekturou

z rymu E. 1323, 1411, 1694, 1870, 2283.
takyze = takyz E. 1833.
tali pfitvrdichu slovce
tale _- zastava:
E. 2603; vlk6m v tali sv6 psy zmuci
(snad znuti?) E. 2605, Ar. 2974, 5328;
dvoji odplatu ma v tale Ar. 2119.
Tallarcha, milostnik Antiochuv Ap. 211 .
talov hnis E. 1952.
tamo = tam E. 2503.
Tandarias T. 107 a j.; TandariuS T.
936, 1264,
rym ten tvar tak6 zadd T.
1654; TandaryS T. 235.
kdo se v mofi topi, trosecnik
tapac
Ap. 215.
2374,
1798,
E.
takt6i
tak6z
2987.
tak6ze,
135.
(v
J.
J.
tajny k Cemu = kdo dovede co zatajiti:

hospodafe ptati dobr6ho a k vasi vfici
tajn6ho Ar. 5678.
tak jakz v. jaki.
take = tak E. 2410, 3167, 3227, Ar. 188,
452,
1>.
b,
3119,
J.
tajlti: bieSs svych sil v sobfi taje E.

Ap. 208 1.

netdhnuti.
Tarsia, dcerka Apollonova, Ap. 219, 219b

a j. : akk. Tarsi Ap. 220, 220 b, 222
225; instr. Tarsi Ap. 223.
Tarsis mfisto Ap. 219, gen. Tarsi Ap.
211, 223, dat. Tarsi Ap. 219, lok.
Tarsf Ap. 222
tarsky: TarSti Ap. 211
tazati, tazati se: proC sii spadli? vlk tazaSe
. .
E. 2684
tiezi tv6 milosti, mohu
208b, T. 550, Ar. 430, 516
Ap. 224
oC jest posla tazala Ar. 346: az pfijede
lidu mnoho
jinych zemi, tieziec toho
Ar. 1986; tazati sfi
Cf necti T. 79.
t6ieti Ar. 4076 v. dfiieti.
teci = 1. bfizeti, pobihati: kdasi kuofi
viselcovi
pySny teciese E. 2110; opfit
tefie E. 2420, 2006, 3111; jako bysta
v lese po prostranu tekla po jednfi zvfifi
240; 2. utikati:
nfiktefi nazi teku
Ar. 1113; nohy preC od smrti tekii
2361; 3. iito&ti: rafite na Detleba tfici
998; kaza druhym
mfistu t6ci Ar.
1051
ondet! Sturmem
mfistu tekii
Ar. 1062.
tejil = t6zSi E. 1563.
telce = tele E. 2532.
telce = tfiliko E. 1647, 2255.
telestny Ar. 442, E. 1635.
rkp. vSady temef) B. 9b, E. 176.
t6mer
templsky: templskych pan6v := templaruv
Ar. 5450; to vSe templskym
daroval
Ar. 5468.
ten, lok. Casu na tem E. 135; tak mluviece
t6 utrobfi Ar. 2445 srv.
t6 duSe rad.
Namfistka tato poukazuje jako on
vfici
napfed nebo pozdfiji jmenovanfi
svobodstvie za vSecko zlato nedobfe se prodS
za to E. 2711; tak jaki ArnoSt
kral
>>.
=: 1. miti zfetel: tahnuc k d6stojenstvi chci byti v tv6m posluSenstvi

k zodpovidani:
Ar. 443; 2. tahnouti
Ar. 199;
meSkanie
tahl
bez
takov6
sfi = brati se : brzo mfista
3. tahnuti
k n&muz se marynafi tahnii
dosahnd,
Ar. 3618, 1158, J. 2042, Ap. 219; profi
se na ten skutek tahneS, jehoz svjm
smyslem nedosahneS? E. 2042; viz tak6
tahnuti
stenec = mladfi zvifeci, Stfinfi: ki.ly/ porodi ftvero St6nec E. 550, 540.
sturm litok Ar. 1062.
sturmovati iitociti: pofiechuf k hrad6m,
k mfist6m Sturmovati Ar. 1825, 5461.
Stvati, iCuji, Stiji E. 424, 2669.
Stylfrid B; 1, 15.
Styrska, Styrsko hrad J. 1513, 1049.
Styrsky rek, pfijmi Dfitlebovo J. 841.
Svab Ar. 1438
Spfr, gen. Spifi Ar. 1375.

spizovati : abyste to vSe vzeli a do korabu
Spizovali Ar. 2593 ; tajnfi se pfipravovachu
Ar. 4890 ; jedinfi
a na korab Spizovachu
korab Spizovachu Ar. 2631
sfastny: tu ustavil klaSter krasny, svat6mu
Mauricf Sfastny Ar. 208.
stebet Stfibetani: t6SieSe je St6bty svymi
E. 990
stddry ffici hovorny Ar. 2564.
stek = st6kani E. 1290.
467
totii.
tolik mnozstvi m6 rodiny E. 3055.

topazion, drahy kamen Ar. 2713,
1109;
Ar. 1162,
J.
Ar.
diirazem
1284.
2774.
to,
co
J.
J.
1865.
tr6n Ar. 222.

trpaslek, gen. tfpaslka trpaslik. Nominativ jest Cisti dvojslabiCn6, ano nfikdy
tak6 genitiv
jinfi tvary toho
podobnfi
slova, srv. T. 836, 850, 869, 882, 891,
910, 920,
1017,
trud namahani,
Ap. 218b.
1785
Ar.
svizel
2419,
T.
290,
- nutkati: tato basen

cemu
truditi koho
tomu trudi, aby neplodil zlych lidf
E. 465,
ceho:
slibu
83; koho
sv6ho trudieSe E. 1515; T. 1153.
trudny = smutny: kromfi ze byla tak
trudna Ar. 3064
truchleti, impt. netruchlej E. 2410.
truchlost Ar. 2582.
trvatl: pofiechu vitfiznfi trvati Ar 2510.
stravy na vse strany, tak jakz
predosti
kniezata
pani, mnozstvie
trvati (= iiti) Ar.
2624,
by mohlo tiem
245.
Trypartita, nazev ostrova B. 12 b.

tudieze, tudiez 1. zde: tfiika pak osta
tudieze
E. 548, 793, 1414; 2. odtud,
toho:
bfife Skodu tudieze
E. 2049,
z
271.
postavec
s
vytykd
J.
topazius
topazitovy
552.
ji
9,
si
:
v
J.
ti
1.
piSe
tolik:
potaSe
tretie = za tfeti E. 1914, 2897.

trevic Ar. 3035.
trieti s6
komu: tfi se nfimu, pane rnily!
po nfim ziv z6stati B. 15
t>.
st6mi nechtfil
tesf = tchan Ap. 215 b.

tesiti se cemu Ar. 15, 3730.
tezlti = prospivati: sv6mu panu malo
tfizii E. 1693.
tezky: t6zka = tfihotna E. 537, 548.
Theofil, spravce Straguluv Ap. 220.
tieze, kompar. od t6zce E. 2324.
tista, tistka = Cuba E. kap.
537.
tkanice Ar. 2534, 3014, 3023.
tkanka tkanina E. 1740.
podrobiti
tlaci
ni obrov6
pod se
mnoh6 zemfi pod se tlapfebyvachu
ttechu Ar. 4561; 2. slapati: t6ice musite
zaplatiti, ze sta kdy smfila tlaciti mu
ruozi
m6 kofenie
400, 835, 1883, T.
1603, Ap. 208.
tlusty
tfila sv6ho, jenz jest tlusto
chleba
mfiho E. 1889.
tmlti = fuscare E. 1634.
to6itr bieSe mysli sem tam toce (= mente
prius texens retia fraudis) E. 2071.
toClz = totiz E. 1898. Na jinych mfstech
rukopisu neni tak jisW; zpravidla pfsaf
z

Tervigant, buh pohanu Ar. 5100.

tesknost = stesk: veliku vfiru a teskno-
J.
: mnoho sip6v v ter6iech jmfijiesta, coz na nfi byli vystfelili Ar. 3448.
v celfim rkp.
682.
nasleduje
tudy
tak, tim,
a tak
ter6 = stit
beztraty.
rkp.
trenie ciniti Ap. 215.

tresktati = trestati
76, E. 996.
tfepotati, tfepetati = tfasti se: vSem nohy
tfepetachu Ar. 5109; hnfivy veSken tfe-
tepati meCem rany J. 659.

teplice - tepld voda pramenita Ar. 2844.
tepruv = teprve B. 2, Ar. 1436, T. 251
tovez Ap. 208.

trata ztrata Ar. 1648; misto nejiste,
jezto zde muie byti psani fonetick6,
2365.
994.
J.
2311, 2313,
tovarissky = pfatelsky Ar. 4269.

tebu
tovarisstvie spolek: v tovafiSstvi
chodfi E. 2066.
tovarisstvo = tovafisi: slySte, tovafiistvo
moje!
1228,
E.
ta tobfi smiech i hafibu
plodi E. 909911, E. 11001102.

tenato E. 1220, 2074; teneto E.
pati)
2162.
jest nepfislusna,
disce
minores
( sociosque
napsati
ctiti
se
sl
otci pravdu, a neodepsati

totSkoda velika Ap.215,B. 9(f.39 40).
I tato vazba byva spojena s anakoluthem :
nebo ty v tu sluibu vkluzna, jeSto tobfi
hanba
tovafiS: tovafisko, povfiz mi

ke koni) E. 2145
nauC
tak6 menSie tovafisky viak6
osel
to (pravi
na kazdfim domu biechu psany Ar. 2367;
tovariska
J.
sl. ; vSeckerno
5949
milfi naplniti T. 1697 sl. ;

slunce, mfisiec, hvfizdy k tomu, ty zlatem
J.
Ar.
onoho
slibenie to chci
kamene
tovaris. du. instr. tovaHSoma T. 1479; pl.

1345, 1150.
nom. tovafiSie E. 436,
tomu byl rad obrovi onomu Ar. 5137

sl. ; i dneSni den cest toho Arnost ma
toho
Ar.
437,
1178.
30*
787, 938,
468
1.
pravem
stravu
t6
nesii
silnfi)
E. 2296,
2181,
jakozto d6m tvrdfi (= pevnfi)

E. 556, 1410, Ar. 5351; lisatka
5154
zapfe
kvietechu tvrdfi ( velmi)

742; znamena tfi vlka tvrdfi (= jist6) E. 1428;
pfikaza kral tvrde
dosti
( pfisnfi)
E.
2399.
tvrdost = opevnfini, pevnost, moc: pojedii

ctni rekov6 proti tvrdosti hradov6
Ar. 2465, 2696, 1679.
tvrdy = pevny, mocny, silny: byl jest tvrd
nevfife tvrd^ E.
342; vJSaky jest
2210; tvrda viera E. 2377; tvrdfi mfisto
E. 1013, Ar. 1038, Ap. 207; tvrda zeme
661, 676, 683, 1792.
T. 557; tvrda rana
zemi
Tygropides, narod jednookych
Arimapsf Ar. 4182.
tyran T. 951.
tyrsky mfista Tyra se tykajici Ap. 215b.
Tyrus, gen. do Tyra Ap. 209
v
1388;
clovfik:
1884;
chval6
J.
tvafe
b.
podle nich velbludov6,

jim slonov6
vSelik6
podle toho dromedafi, zvfifi
tvafi Ar. 4645; 2. tvaf ienska = zena:
ktoz koli kteru ienskii tvaf hanie, ne-
u.
coz se pak Ivu sta ubohu E. 1942;

sboru
uboha
vece
ubohu
E. 1099;
rani
muze E. 947.
T.
927,
co v sv6 udatenstvie
vzieti
se ceho,
958.
udice E. 1255.
ufati: chodi sobfi neufaje E. 3081;
ci
E.
1964;
audere
462,
^ odvaziti
udatenstvie:
J.
J.
ubrusec Ar. 3129 v. ruCny.

ubuditi = probuditi E. 1188, 1193.
u6lniti tanec T. 1750, hnanie
375.
udeliti, impt. udfili E- 1172.
uderiti, impt. udefi; 's6 vefi = pustiti se
do Ceho: v prosbu E. 888, v bfih E.
683, v plac Ap. 223 b.
tak6
J.
5231
b6h
4840,
5193.
J.
ubohy
4816,
Ar.
ubiansky
1466,
neduveruji) mieru tv6mu
neufaS pred nim ziv
T. 1622;
489.
byti?
uhaneti = pohaneti Ar. 2077.
uhaviti Ar. 1521 v. ohaviti.
uhersky do Uhersk6 zemfi vjedu Ar. 2134.
uhonitl dohoniti B. 15.
uhrozlti koho = zastraSiti, hruzou naplniti
Ar. 194.
uchopiti
pochopiti: uchopi lest tajnii
jeho E. 1822.
ujec sestrenec Ar. 5778, 5790.
ujiedati, ujiesti = kousnouti E. 1289.
1517.
ujieti koho za ruce Ar. 5740, 5864,
ukazati Ar. 187 v. zkazati.
ukladati 1. komu co = lestm strojiti
ukladase jiz smrt zidu E. 2925; 2. co =
zakladati Ar. 231 3. vyrovnati, napraviti
to vSecko
chci se rad na milost dati
ukladati Ar. 1219.
1484,
pouze
hr6zy (m. sv6 hrozi) velmi ufase E. 557

do zeny mnoho E. 2369; neufaji
neufej
ubiansky kral Ar.
1.
Ubian =
kfesfanska zeme na vychodfi,
Ar. 4879, 5111; 2. hrad v zemi Ubiansk6
Ar. 4941, 4959, 5290, 4826; 3. jmfino
krale zemfi Ubiansk6 Ar. 4962.

B. 2t>, E.
vSe
(=
tvrdfi
prevelmi
Ar.
I'
^
i
J.
tur
1733.
turnaj Ar. 944, turnfij Ar. 974, turnej
Ar. 967,
1396, 1486, 1516, 1589.
tusiti n.i'
davati
oboji sobfi tusiechu
Ar. 5146; rac mi dobfe tuSiti
prve mi
povfidfiti Ap. 221.
tuz = zde, toi E. 2967.
tuzba touieni, zalost E. 2653.
tuzebnice = tou2ici zena Ar. 3168.
tuziti ~
2alovati: panic jemu poCe tu2iti T. 490; poCe jim toho tuziti Ar.
1354; chcit! toho tuziti kazd6mu
Ar.
1439,
5017; 2. rmoutiti se, zeleti: po
nfimz kazdy ma tuziti Ar. 1495; tiiziti
velikym tuzenim Ar. 2912.
tvaf 1. tvor: tvare mofsk6
zviefata
J.
220 b.
2077,
216
44,
J.
207
Ar.
Ap.
1925,
zadnfi panie
788,
88,
tul E. 38, 1751.
jemu
tvarnost lepost, krasa Ar. 235.

235, Ar. 499, 556,
tvorec, gen. tvorcfi
3595, E. 882.
tvrde
nim pfit6ie dosti tvrdfi (= mocnfi,
valnym lidem) E. 76, 118; smutna by
:
J.
tiiha
najviec
prejtez
3382.
m&
jej
ti
tiem
hofe: jenz
tiiha E. 2894;
v sobfi Ar. 910,
tesknost,
jest
1,
mieni,
>>,
v sv6m
J.
tiiha snainost,
sv6
469
4533,
3248.
ukratiti Ceho:
J.
906;
t6 prosby k tobfit! ukratfm

ruce jim skok6v ukrati J. 1758,
193, 1582, Ar. 1598.

ukrivovati = zataceti se Ar. 2849.
ukruch kus, krajic: ukruch masa E.

405,
1264.
ule6ovati = teciti E. 1958.

uhciti s6 Ap 222 .
uloziti s kyra = naloziti Ar. 1267.
um rozum: ovce jako bez uma jsiici
E. 2604.
umdliti B. 5.
umensiti ceho: aby se umensilo tv6ho
studu Ap. 214 t>.
umeriti nad kym zpusobiti: toho ctie
lidfi i zvfif, na kohoz b6h sv6j div vlozil,
jakoz nad nim jest umfifil J 467.
umnoziti co =; rozmnoziti J. 195.
dovedny E 2064.
umny
umoriti Ceho: smutkem az place umofi
E. 3092.
umrtviti Ar. 3338.
umysliti Ar. 2998, Ap. 209b, 220b.
unahliti sfe = pospisiti E. 3192.
unavenie usmrceni, zahubeni Ar 3250.
- usmrtiti,
unaviti,
unavovati
zahubiti
E. 620, Ar. 852, 1170, 1463.
upadnouti vec vpadnouti : tuf ja v zemi
upadnu Ar. 948, Ap. 214.
upadovati vefi vpadati Ar. 1462
upariti s6 vpefiti se, vniknouti Ar. 1387.
upeti co: nem6z silu prospfiti, nez sprostnfi
svii ikodu upfiti E. 1222.
upomanuti Ar. 1333 (zada rym).
uposluchati uposlechnouti J. 511, 625,
1155, T. 1684.
upriemo = pfimo Ar. 2849, 5629.
uprostraniti sobfi Ar. 4461.
uraziti s6 = ubliziti si: smiech tv6j jest,
aC
se urazi (~ smfijeS se, kdyz si
ublizim) E. 1545; Ar. 2985, 4580.
urozenie = rod T. 1156.
urozeny: Arnost urozen byl Ar. 2141.
usaditl siid na koho Ap. 221 b.
usedati ~ v sedani (souboji) premoci
T. 1146.
vada
stala
Ar.
pohroma,
vada
839.
J.
zahuba : snad by se vam

1934,
469,
1943,
T.
637,
usleci do smrti usekati : a svymi nosy

pannu useku Ar. 3348.
usilno t6zce, nesnadno E. 1331.
usmieiiti koho = k smichu pfiv6sti E 943.
uspiti : a mraz vody uspil bieSe ( glacies
dum sopit aquarum cursus) E. 582.
ustavicny staly, pevny Ap. 225 b.
ustaviti = 1. ustanoviti Ar. 212, Ap. 222b ;
2. zaloziti Ar. 203, 207, Ap. 207.
ustice sklenna = lahev, vas vitreus E. 1591.
iistka Ar. 3063, 3200.
ustlati Ar. 2530.
ustr6iti = klofnouti Ar. 3094.
ustydati sfi ceho = bati se Ar. 4525.
usak kdo ma dlouh6 usi ; narod USdku
Ar. 4455, 4471, 4473, 5901.
uspehovati = vyzv6deti Ar. 2991.
utazati s& s kym = uraditi se Ar. 1011.
s6 = 1.
ut6ci
pfibfihnouti Ap. 208 b
2. vzt6ci se Ar. 1220; 3. s genit. = ut6ci
Ap. 210b.
utkati = potkati E. 1849.
utroba vnitfnost, mysl : jednou pak jsa
na
iitrobfi,
Ar.
4977;
zavola
tak
hospodare
mluviece
tfi
sobfi
utrobfi
(= sami k sobfi) Ar. 2445; pofie t6iiti

jeho utrobu E. 3094; tak pojedii v t6
porobfi, v rytiefsk6 slavn6 litrobfi Ar.
2242,
5548.
utvrditi, utvrzovati opevniti,

upraviti
Ar. 1664, 4027 ; upevniti Ar. 3675, 5057,
5350.
utvrzenie = opevnfini Ar. 1677.

uvazati ran6nfi obvazati
Ar. 4477;
uvazati se v koho, veC Ap. 214 , B. 1 .
uzrieti. 2. pl. praes. uzfit Ar. 4015.
uzdci s6: slunce se chce az uz6ci E.
srti. chtieti.
Ceho : sam se toho
1179,
uziti
nedosluzil,
kromfi
jest na tom uzil (D. mu k tomu

dopomohl) J. 1184; daj mi v tom uziti
Dfitleba
sebe
musit!
J.
J.
1571,
E. 1194 T. 1201;
uziti toho (= bude pykati)
822,
zlym
940.
uzlvati Ceho = prospfich miti z fieho, vyuzitkovati: nechajzf toho uzivam, ze tvu
sestru
vlastni
za
sebu
uziti.
jmam
J.
843,
komu = Skoditi Ar. 1426.

T. 1452; kl6not
vaffenklejt = kabatec
//.) T. 1457.
vaditi
(?)
uklovati Ar.
(u
uklvati, ukluji, ukliji
470

vaha: ptak Ua, ".!;- pfije v sv6 vaze (= podle

sv6ho pfirozeni) J. 1305; lev k jiej prosbfi
vahu stroji (= uvazuje) E. 1195.
vaje6ko Ar. 4505.
valeti = valCiti Ar. 4814, .1821.
valiti s& = hnati se, vtfrati se E. 904.
vanoce : k vanovem Ar. 5633.
vasen = choutka, zvyk J. 23.
vazanie = okovy J. 1672.
vaziti 1. co uvazovati, povazovati: pocechu slib mysli vaziti E. 1363; by to
vazili miesto biata Ar. 2567; 2. nasaditi:
proti jeho vazi E. 2020,
sv6 zdravie
Ar. 1704, T. 172, J. 1133; ktozt! nevazi,
tent! nema Ap. 209; 3. vaziti s& Ceho:
vazil sem se toho viak J. 1170, T. 172.
v6eliti v celo postaviti : tak koriihev
ArnoSt vCeli Ar. 4334.
vcile = rychle, hned, ted' E 2178.
kolikrat chci, sva
vdaviti = vetknouti:
usta vdavi v kralov6 HCko pfetkvucie
E. 1743.
vdecny = mily E. 2495.
Vecl, gen. Vecle, pfitel ArnoStuv Ar.
1149,
1378,
1352,
2461,
2663,
ve6ny = staly E. 2155, 2371.

verf = viz, vzdyli J. 1935, E.
akoz
by nevfidei
157
5374.
283.
o to Ar. 886
it6drosti Ar. 5346,

Ar. 52c6.
vehlasny = 1. moudry Ar. 1176;
2. vy-
hlaSeny : mfisto ve vsech praviech
ovSem
vedle:
vedle
vedle
chtfinie
Ar. 204; srv. pf6v6hlasnyvdk: vfikem (= vfiCnfi) bychom tam jeli

J. 1340, 1406; vfiky vfikoma = vfi^nfi,
na vfiky B. 2b; nejsem bezpeC vSemu
vfiku (= nikdy) E. 1464.
velf veliky: pycha vele E. 2152
veliky: plav po bocich jeho ofik, dobfe
jako srna velik J. 245, 1181.
velme velmi Ar. 176.
velmi: velmi ( mnohem) viece E. 2252
vepr: lev nesa vepf divoky B. 6; drze
vepr v ustech B. 6.
veHtl komu v Cem Ar. 899.
verny v. dativ.
vesellti sfi, impt. veseli se E. 2537.
veselo adv. : veselo se poCe jmieti J. 1830.
vesely: kaidy slovu tomu vesel i radosten
k tomu md byti Ar. 14; bieSe knfizna
vesela z toho Ar. 172; byl naramnfi
vesel pro to Ar. 498.
Vesta bohyne Ap. 219 .
vfihlasn6
v6sti = provozovati: rozliCnu hfifiku vediechu J. 1442.

veS: E. 364, ve viem jemu nevdfiechu
(= v niCem) J. 1218; za vse vidycky
J.
334.
10b, J. 237, E. 590.

veSkeren, vSeckeren, veSkerna, veSkerno, vieckerno T.
veSken
B.
veskern,
1697,
J.
500,
vSecherno
573,
J.
546.
E. 1531,
Ap. 225 a j.
vetchy =: stary E. 2462.
vevoditi jenz v jeho srdci v6vodiese
Ar. 648, 1822; nad dobrotu zlost vfivodi
E. 3234; zly nectnu reci v6vodi E. 1835.
vezeii = zajatec: jeho jmfijieSe za vfizen
J. 1018, Ar. 1126, 1179, 1198, 4702,
5243, T. 291.
vdt6f,
kompar.
veliky B.
od
4b,
vezenie = zajeti T. 304, 585 a j.

vezetl T. 821, 1618, 1626, 1770.
vezltl v zajeti drzeti T. 1388.
veze = vfii T. 1242.
vchoditi Ar. 3748.
videnie T. 1406
videti: vizte viery zviefete toho! E. 2032;
vizi dobfe do tebe, ze by nelitoval sebe
J. 1848; takfii mi s6 nezlfi vidi ( vidim
dobfe) Ar. 1900; an jsa chytr sprosten
se vidi E. 3137, J. 186; v. nebezpeCen.
vidly Ar. 3197.
viece, viec 1. vice: viecez viece n vic
a vice Ar. 1256; viecez viecez Ar. 3201;
1071, 4485,
2. prtete, pak, jiz Ar. 867,
E. 873, 2113, 2346, 2499, 2871, 3204,
T. 1729, J. 892 atd.
= l.
tobfif mam viero

J. 2042; 2. vfirnost,
slovo: byste mnfi s vfirii pomahali Ar.
781, 1020, J. 1154; sto vfir dadiic (= stokrat viru pfisahajic) vSak skfivieSe
E.
vlera
i nadfiji
42,
T.
a pod
duvfira:
Ar. 1304,
183,
371;
3. Cest vfirn6ho
v6ru zalibi Ar. 1235,
muze:
162, 179 ;
Ar. 1285, 2584;

Ar. 1693; tot! beru
k sv6 viefe (= slibuji na Cest a vfru),
zet! chci toho zasluziti
J 860, Ar. 1958.
to pravira
v6rut! se
na mii vieru
zavazuji
vicher Ar. 2254.

vlla 1 798.
Vllant, otec Vitkuv J. 495, 1250.
Vmcenburk Ar. 992, v. Vircenburg.
vina: ktera k nim jest moje vina? E. 3054,
Ar. 1336
471
viniti koho, co = 1. viniti: prazdnost bfichovii viniechu E. 2724; cim bych sv6ho
mi jest vSe dobr6
Cinil?
Skodou
jsi
3304,
753,
na sv6 srdce
4321;
vze zlii vnadu
vniti Ar. 713, 2704, v.

vobec vefejnfi, na
vjiti.
3.
Ar.
zpusob,
J.
v61e
v.
prazdny.
volenie Ap. 215.

Volfart pfijmim vztekly,
587,
951,
1929.
hrdina Jetfichuv
a
j.
ji
J.
1555;
E.
vsak
nevfidfi
zajist6
vSak
pfed nim vSake

258,
Ar.
4745;
vSichni)
1170,
davi vSako E. 1695,
1324, aby byli

t&
1555.
vsaky kazdy,
E. 2139, 1375,
2469,
nenecham
nepomstil
2873
vSeliky:
1882,
na
1919,
vSak
2009,
den
2169,
atd.
vsecek: vSicku nuzi E. 866.

vseckeren v. veskeren.
vseliky, vselik: jeliz ho sto Cert6v udavi,
vselik
1253;
nas
prace
nezbavi
nic mu nepomohlo
aniz mi dala vSeliky E. 1502,
volati: kaza na vojnu volati Ar. 1872; ciesaf kaza mier volati Ar. 1657, v. dv6r.
vole: nad t6mi svu v61i jmfi1i Ar. 1839;
J.
1224,
sebe
bych
vesmfis,
838.
f.
J.
1224,
(
ostnem
295.
1256,
( cele)
umysl:
vefejnost: tu jim
v6bec (= vSem) povfidfili T. 1652.
vobr = obr. T. 680.
vodice = voda Ar. 3977.
vodny: perly vodn6
263, T. 1543; ttstota
vodna E. 270.
= vojsko Ar. 4652, 5112, T. 273,
vojska
prazdna
tak,
toho
vSelikaky = vSeliky,
2771, Ar. 70.
( nikdo)
vielik
997,
T.
1182
Ar.
2.
vsake, vsak = zcela
vsako,
1345 .
kazdy E. 1366, 2607,
vsudy tudy = vSudy Ar. 5595.

vtieti, 3. sg. aor. vt!a E. 293
vvallti koho veC zavaliti koho
seno oni E 2859.
vvalichu jej
vybojce = zbojnik, lupifi E. 2224,
Cim
obycej
3798;
slavik vstroji nov6
2236.
J.
Ar.
pfinie
J.
nohov6 tu vnadu svym
davachu
125.
jako vstona
vstr6iti
1966.
vstrojiti nastrojiti:
vnada:
dfitem
vrcabnice sachovnice Ar. 2356.

za vrch
vrch = temeno, kitice
of
stfize E. 152, 2572; v. loktovy.
vrieti svym srdcem po cem Ar. 284, 4765
vrovnati s& komu vyrovnati se Ap. 216.
vrtky = vrtkavy: kdyzt! jest vrtkc zbozie
vSake E. 2169.
vruci: zima vriici E. 583.
vsiesti T. 929, 1439.
vsku6$ti = vziipfiti E. 1955.
vstaviti
1355. 1641.
vstonati = onemocnfiti: Jetfich
hnfivy
1.
t.
J. 969.
vitezstvie rekovnost, hrdinnost J. 93,
Ar. 3470.
vitezstvo = vft6zstvi: vitfizstvo spaste na
dluze ( palma diu dormit) E. 2596.
vjezdlti Ar. 4449.
vjfti Ar. 2263, 2687, 5407, J. 116, Ap. 224
vlSditi s6 E. 2787.
vladar = spravce (ve dvofe) Ap 220 .
vlast krajina, zemfi Ar. 5322, 5838.
vluditi = vtahnouti E. 340.
J.

vitez hrdina Ar. 2096, 1570, 1712, 2296,

2476, E. 77, J. 483, Ap. 208 a j.
vitezenie hrdinny boj Ar 5253.
vitezny rekovny: az ny vit6znfi (= za
hrdiny) poznaji Ar. 2487, 2510, 5222
vltezsky = rekovny: podtez u vitfizskii
ohradu ( v hrad rekuv) Ar. 2493,
vnada
Ap. 213 1>.
a j.
1250
cije E. 1838.
Vircenburg Ar. 1192.
viselec = obfiSenec E. 2402, 2412, 2420.
Vitek syn Vilant6v, Vitek Vilant6v, hrdina
sv6ho
Jetfichuv, jeni
pana
provazi
k Lavrynovi J. 34, 136, 149, 179, 365,
J.
svou
(=
ja
vim'S
vincn) E. 966, 2719.

vinny: jenz se ve Izi vinna
J.
6nfi
J.
E. 1265, Ar. 5120. 54 31, J. 37; 2. vinou

obtiziti: tiem ta dvoje vfic nas vini E.
1382; coi s mudru radii cim'S, v sv6 se
J.
jeni
pana vinil,
volitl, impt. voli E. 199.

volny: zbSh volen na vSe strany nenie
E. 2891.
volovy: koii volovych Ar. 3810.
505.
vor of T. 655,
vostrov = ostrov Ar. 4956.
vozataj E. 1687.
udefiti rukou
vpenti ruku
hlavu
v hlavu E. 1539.
vplaziti == vtahnouti E. 769.
vrani rada E. 783.
vrazedlnfk E. 2303.
vrci sebii z= vrhnouti se E. 2191 vrci hlavii
2394.
472
vycitati = vypocitavati, vytykati E. 3221.

vyhen = kovarna,
fabrilis edes, vyheft
E. 2561, J. 776, 1891.
vyjeti, pfech. vyjed T. 1487.
vyjezd uciniti komu vyjeti s kym
Ar. 4382.
vyjiti: vyjidet! jim pamfit z veselfi ( zapomnfili vSeho veseli) Ar. 2270; nevyjide
( neminulo) tomu casu mnoho Ar. 238,
5026,
5064.
vykliditi s6 vyjiti, vytahnouti E.

vyloziti vynaloziti J. 194.
vyluditi koho po sobfi Ar. 4686.
vymluva
Ap. 207 .
49.

vymluvnost
vynleti = vyjmouti Ar. 423.

vyniknuti = vyjiti Ar. 2932.
vynoriti sfi vypadnouti E. 416.
vypariti s6 proti komu vyraziti T. 1483,
vypravenie = odchod Ar. 2926.
vypraviti, vypravovati 1. koho od fieho =
vysvoboditi Ar. 1118, 1350, 3242, 4122,
4125, z ceho E. 1860, Ar. 4748 ; 2. zfiditi
Ar. 211; 3. vypravovati: to za pravdu vypravuje Ar. 2437 ; kto by mohl vsecko
jmenovati, neumfil by se z toho vypraviti
( nemohl by dojiti konce vypravovani)
J. 1116. 1214
vysiesti, vysiedati z korabu Ap. 223 h,
Ar. 5616.
vystrahu
vystfieci
koho
dati
komu
211
b.
Ap.
vysiti: a jeho Cest vzdy vysili Ar. 819.
vysivati vypady ciniti T. 738; vySivati
s6 = vysekavati
se T. 1220.
vytiekati
vypady ciniti. iitofiiti T. 471,
J.
56.
vyv6sti z viery koho viniti ze Izi E. 282.

vyvinuti i6 z cesty T. 1332.
vyvrieti: nebo moc nemocneho
tfila jiz
vjecka byla vyvrela E. 2759.
vyznavati = davati
vyznava
znati: niize
prietele
E. 3224.
vzacny : pfieliS jemu vzacno bylo E. 2803.

vzdali daleko Ar. 5664, vzdale Ar. 3883.
vzdechnuti, vzdychnuti 3. sg aor. vzdeSe
'
Ar. 1345, 3164, 5799.
vzdieti: 1. kdyzt! na t6 korunu vzdfije
Ar. 480; a helmy na rytiere vzdfichu
Ar. 2453, 1322, J. 1566, 1807 ; 2. viec jemu
jmfina nevzdfichu Ar. 3528, 5609, v. jmfi;
to jmfi
E. 3198.
sc^bfi )& nevzdfiji
vzdor, odpor
vzdora = nepfijemnost,
E. 751, 3200, Ar. 3147, 4634.
zjeziti E. 47, 2051.

vzdrastiti
vzdvihniiti Ar. 4065, Ap. 216 b.
Ar. 5490,
vzdychati smutnym
srdcem
Ar.
5560.
srdcem
radostnym
vzejiti, 3. sg. vzende B. 10.
vzeptati sS T. 1411.
vzhledavati Ar. 2692.
vzhrdati kym, cim = pohrdati E. 2363,
3140.
vzhrdeti: orel jejie prosbii vzhrdfi E. 741.

vzhroziti = ustrasiti E. 971.
vzchod = vzestup E. 763, 1668.
vzchoditi J. 1332, Ar. 1605.
vzchovatl vychovati Ar. 63, 88.
vzchvatiti T. 876.
vzchytiti E. 1779.
vzieti: a chtfi boj s ArnoStem vzieti Ar.
1143; Skodu Ar. 1610; radost T. 811;
zalost T. 795; umysl T. 830.
vzkar,uti: vzhdru mfi nikakz nevzkanes
( nepfimfijeS, abych vstal) E. 3180.
vzkazati po listech Ar. 1045.
vzkluznuti E 909.
vzkrmiti E. 588.
vzkropiti : kdyi ktera zvfif uraz vzkropi
E. 2024.
vzkvieliti = rozplakati E. 1607.
vzleci ra. vzvl6ci = oblfici na vrch Ar. 2920.
vzlfzati E. 1981.
vzloziti 1. vynaloziti E. 3116; 2. vloziti
E. 1989, 466.
vzmachati = napfahnouti: ac kto sochor
vzmachase, ie rad udefiti chtieSe Ar.
4672.
vzmodliti
kdyz se
vznahliti
E. 949.
vznieti =
vzpala =
vzplaziti:
odpust! nepfieteli sv6mu,

vzmodli hn6vu tv6mu E. 1166.
krikem k komu vzkfiknouti
sfi:
zniti Ar. 304, 3202, 3474, 5482.

horkost, bolest (laesio) E. 1559.
berane, pitfs mi skalil, (istotu
vodnu kalem vzplazil (= rupisti potumque mihi rivique decorem) E. 270.
vzpustiti sfi na koho = spolehnouti
se
E. 2036.
vzraziti s6 = zaraziti se Ar. 2043.
vzrost = vzriist: a zrost (bludnfi) mysli
se
srovnava
(= jak rostl, tak rostla
i jeho
bludna mysl, lat. et menti consonat etas) E. 2525, 2526.
vzruditi: kdes miicha svar hrozny vzbudi,
mravence
svu feci vzrudi
)= musca
movens
lites,
formicam
voce
fatigat)
473
ctnfi musi Ciniti
Ar. 5596.
vzstrasiti s6 zhroziti, polekati se E. 1297.
vztazati ceho otazati se naC T. 783,
1401, Ar. 4845; poraditi se o cem: na
paniech toho vztaza Ar. 1654.
vztazovati: kral 1.;i/a na sien zavolati a
(=
sud nan pofie vztazovati
vySetfovati)
E. 2966.
vzteci sfi ze sna vytrhnouti se Ar. 1115.
vzteziti = vztdhnouti : sotnfi Siji vzh6ru
vztfizi, uzre, ano vrah pryC b6zi E. 2090.
vzto6iti Ar. 5742, 5867.
vztrhnuti E. 767, vztrhnuti s6 Ap. 216 b,
pofie
J.
Siechu
226 ;
665,
ten
(=
na mfisic)
sly-
zvuk za mili
sama pak pfed stadem

;
zabfize (=z cedit sola gregi) E. 563 proc

zabfihla
(= zmizela) stkvost odfinie?
b.
E. 2149, Ap. 210

zablti, 2. sg. zabiS E. 2940.
zabylstvie = blaznivost, posetilost E.
2524,
2526.
litisk E. 1848.
= zadusiti (srv. zadchnuti s6): az
by mu mysl jednostajnu nezadSila mrz-
zadav
zadsiti
kost
m.
noci
( ne mihi torpentem
E. 203.
zadusie zaduSeni T. 1492.
zafir, drahy kamen
270.
zahoditi s6 kam nahoditi se Ar. 2006.
zajieti = vziti E. 371, 383.
zajiti koho = stlhnouti: morskd vonfi kralovii zajide Ap. 216
zajtra Ar. 1514, T. 856; zjitra Ar. 1512.
tajnu
mentem)
b.
inertia
J.
sopiret
zaklati =
zakon
pustiti!
zalezeti:
420,
1783,
1832,
zabodnouti,
3. pl. zakoli
pravo, slusnost: zakon
T.
806,
Jetfich
413,
452.
1508,
zalezal
srv.
ten
J.
J.
418,
J.
Ar.
414,
J.
poCe
chvili B.
sotne za rok
Tarsi kom-
979.
zabehnuti _- utfici:
zaklad zastava
1742.
jemu od-
nezakon.
C.as
1799
(srv. zaspati); neb sem se zalezel davno

(rytif se zalezi, kdyz dlouho nebojuje)
Ar. 4857.
zallbiti = slibiti, pfisahnouti:
to
verii zalibi Ar. 1235.
zamorsky bfeh (mofsky, Ar. 4766.
zarmutek
Ar. 1529,
zamutek
3700;
bylo
zamutk6v
velmi
pod
1727,
mnoho
Ar. 4912, Ap. 225.

zaplat odmfina E. 1583.
zapoverf = rozkaz, vyhlaska Ap. 210
zapovedeti = poruCiti Ar. 5060,
5112;
ihned
na vojnu zapovfidfi
Ar. 4451,
T. 230.
zapfieti d6m na zavoru zavfiti E. 556.
zaranie v. rani.
zasaditi sfi posaditi se (za stul) T. 969.
za se, zase = zpfit: pohane se za se bral
Ar. 5445, 4683, T. 1064; toho nechci
zase jiti ( zpet vziti) Ar. 5880, E. 3191.
zaslibovati sfi = slibovati Ar. 715.
873.
zasluzenie
zasluziti komu Ceho = odslouziti se zaC
Ar. 5710.
b.
E. 2945;
fiatu zakupovati za mfisiec

223,
mista:
2310;
Cas
1199.
J.
. .
za veliku
minu Case
casu
bfti
zapornych;
opfit
T.
J.
(= pro
.)
urCeni
ve vfitach
vzdy ( zajist6) poznate hof
392,
nimi
81; za maly
Ap.
J.
kfiv6ho cinu
kficieSe
1743.
v pffsl.
se
proto)
379;
za
1865
Ar.
Ar.
vzdycky:
nechcit! bez nie vzdycky ( nikdy, nijak)

byti T. 1194, 1623,
733; 2. ve vfitach
novfi
(=
toho
1730.
vzdy,
kladnych
2087.
velik6ho hnfivu vece
nan
kazd^

vztrnuti ustrnouti E.
vzvabiti E. 3194.
z: Lavryn
povySen:
vzveden
J.
218.
kdyls nad koho

E. 1531; jenz mudrostf
nade vSe vzveden E. 1370.
vzvedeti Ar. 4202, 5583.
vzvesti: vlk vzvede mnoho prazdnosti
(= ducit lupus otia) E. 2273.
vzvolati koho Ap. 208
vzvon Ar. 5719.
vzvonec Ar. 3202.
vzvrci 1. koho na dfevo ukfizovati,
obfisiti E. 2397, 2968; 2. tim pohrdnouti E. 1431.
se E.
2097,
vzyvati se cim == nazyvati
vfitci
1>.
ctfvzrudi, ie
v6ho ke
vzveden
1.
E. 1723; vlk nevinnii ovciCku vzrudi

E. 369; Vecle tak6 vSudy tudy pocti-
474
zaslyseti ceho = zaslechnouti E. 508.

zastava = zastup E. 100.
zastaviti zaklad = dati zastavu Ar. 1832.
zatieti: Senk jej v hlavu /;u>:. . 2942,
J.
291.
zatoka = hlubina vodou vyplnfina B. 8b,

Ar. 2409.
zatopovatl potapfiti, skryvati E. 213.
zatracenie utraceni Ar. 1215.
zatrieti sv6j sluch zacpati E. 555.
zatvofitl zavffti E. 691.
zavad,
zavada = svada, boj Ar. 4813;
chcit! od vas t6zk6mu
zavadu (misto nez a k 1a d u) J. 394,

zde
Cekame
iMe.
I
!''/.:>
srv. J. 535 a 412.

zavazanie = zavazek, slib T. 1711.

zavazati: na tomt! svu vieru zavieli T. 163.
zaviniti = proviniti se: timt scm zavinila?
Ap. 221.
zavoditi tanec Ar. 3292.
zavrci : tak jemu cestu zavrie sebii ( zastavil) E. 2120; Vitka sv6ho tovafiSe zavrze
( zastoupil)
J.
542.
zavse vzdycky J. 334.

zazeci T. 717.
zbeden = zvedeny : jakikoli jest v lu !>
zbeden E. 1875.
zbeh = 1. vyhnanec, exul E. 2438, 2887,
2890; 2. zakernik, lupifi, nem. strazenroubaere T. 459, 524.
zber v. sbfcf.
zblti na vrata = zabusiti T. 720.
zbledeti = zblednouti Ar. 320S, T. 228.
zbociti 1. kteryi z nich te jedno zoCi,
ohyzdnu
tfi
smrti
zbofii
(=
usmrti)
E. 2853; 2. Vitek se na stranu zboci

( ustoupil) J. 509; kterag se zv6f
k nfimu zboCi (= pfiblizi) E. 2022.
zbojce = zhoubce E. 3210.
zbor = sbor, shromazdfini Ar. 3786, 5936,
T. 6, J. 1191 a j. Srv. sbor.
zbozie = majetek, statek, bohatstvi Ar.
1018,
1021
a j.
zbranovatl s6 . dati se odstraSiti Ap. 209.

zbyti 1. a tu se vSichni naucichu jich jazyku
i jich cinu, dckujicc z toho Hospodinu,
tak ze mohli dobre zbyti ( obstati)
a s L.i/.i Ivn! se smluviti Ar. 4244 ; 2. koho,
fieho
pozbyti Ceho, zbaviti se koho,
uniknouti: zaklad musil zastaviti, nohu
aneb rukii zbyti Ar. 1833, 2875, E. 492,
1003, 1512, 1685; 2869, Ar. 833, J. 1320.
zbyvati ceho
pozbyvati E. 3069.
uvozuje vfitu podmfnkovou J. 367.

zdalovati s6 Ar. 4859.
zdariti = zdar d&ti Ar. 3845.
zdavna = od davna T. 1152.
zdavovati sfi svym skutkem = obtiziti se
E. 905.
zdeli Ar. 2950.
zdieti = ii.-iinii: tak bysta rytiefsky zdala
zda
J.
438;
nevieS,
nevie, co sobfi
1.
udati
se:
co tomu
zdieti
J.
1850;
zdieti J. 1666; zdieti
jaki
sfi
mi se zdalo zvcduti
Ar. 60, 5693 ; 2. zdati se : to mi se zdi

T. 1617.
zdievati sfi = stavati se Ar. 5692.
zdoba = dobra pfilezitost Ar. 4801.
zdobny = dobry: protoi mii, i se zdd to
zdobno,
zet! chci s vami

z zemfi jeti
Ar. 1906.
zdrastiti E. 766 v. vzdrastiti.
zdvihati co pffid kym _ na pamfit uvadfiti Ar. 5526.
zdychati Ar. 3164, v. vzdychati.
zedrati J 1653.
Zelator, ostrov s horou Akitienem, jako
by fekl radostny nebo milovnye B. 2b.
zel6 = byliny, zeliny Ar. 3974.
zeleneti s6 Ar. 687.
zelice = bylina Ar. 3968, srv. zel6.
zeman - 1. slechtic: sedldky i tak6 zemany Ar. 1714; 2. krajan na rozdil od
cizozemcuv
E. 2190.
zemice = zemfi, zemifika E. 91, T. 1017,
1786.
zemsky: v zemsk6 skule E. 1726.

zezrati E. 1085.
zespati = uspati, oklamati Ar. 2494.
zestlati st61 = prostnti Ar. 2717.
zaf svagr J. 878, 891.
zetfieti kopie do kotiiCe T. 1059; ie
v nfim zetfe mnoho kosti T. 1604.
- pohlfienf, pohledy Ar. 700.
zhledanie
zhledati na koho Ar. 5923.
zhorciti hofkosti naplniti E. 701.
zhoH6iti slova v. zhofCiti E. 1748.
zchluditi = zbiti E. 2827.
zchoditi J. 2007.
zima,
v.
ziskovati
horiici, vriicf.
na
kom
zisk
miti
Ar. 5465,
5602.
zitra zrana: patfiho dne zitra biese

Ar. 2253, T. 865.
zjitra T. 1023, v. zitra.
zkazati koho = v kazefi pfivfisti E. 2548.
475
1>.
1523.
J.
J.
b.
1789.
znoj zdr, vedro: slunce znojem iie na

poli E. 595, 1180.
znovy znova E. 2423, 3145.
znutiti koho
slibu zadati vfic slibenou
E. 517.
znuziti = ozebraeSiti: znuzen Ar. 1719.
zo6iti sfi: aby se jemu co zocilo E. 2054.
zostati opustiti Ar. 4860.
zpaciii dielo (lat. mens mea movit opus)
E. 204; v. napaciti, napafiovati.
mecem
sem
j.
J.
1516,
= utkati se:
ztofiiti
druhyt! se
Ar. 3240; tut! se
ztoCi
Ar. 4663;
2.
1635.
zatofiiti
s6
nimi
kym
J.
1491,
nim
tam ztoci Ar. 3332.
ztonuli utonouti Ap. 212, 217.

ztracovati =
ztraceti: ten Casto
svfi
ztracuje E. 426; 2. mafiti:
bfih jemu
ztracovachu
(= zdrzovaly) E. 2360.
ztrata
nemfil by toho nic ztratu Ar. 3395.
ztrava naklad, vynalozenfi penize Ap.
2. jidlo B. 3, 5t>, Ar. 3771.
218
ztraviti co nafi = vynaloziti Ap. 217
1561,
T.
ztoSlti
1556,
1.
doznati
2.
na sv6
J.
juz,
1.
zbyl sem vSie zalosti
mysli znaji
1321;
Ar. 4090; seCem pfiznati se
cemu E. 3164.
znieti slouti Ar. 1331; srv. vznieti.
znfti = zchoditi Ar. 2731.
znobiti trapiti E. 584, 608, 626, 796,
co
1.
poznavati
ja
znati
1.
znamanati Ceho E. 3133.

znamence
..nameni E. 413, v. masny.
znamenie znak, erb Ap. 215 b.
znamenite = zvIaSi Ar. 935.
1.
zjevny: budut! divy znamy tobfi
1618.
235.
J.
tale.
v.
znam
1073
1476.
J.
zmuciti,
zmysliti
5540.
b;
1>,
1647.
1400,
J.
1590,
J.

687,
zmileli6ka = draha zena Ar. 1291.

zmilely velmi mily
Ar.
1513,
zmilitky = predrahy
Ar. 388, T.
J.
zlaty (peniz): tito zlati Ap. 212, 210

zl66iti T. 510, 1312 zl6citi s6 ran T. 772.
zly Ar. 923, 1331.
zliti sfi
kym _: hnfivati se, svafiti se
E. 1922.
zlobivost = zloba E. 602.
zlodej ~ zly Clov6k, loupeznik mofSti
222
zlodfiji Ap. 221
zlomiti: blv, hedbabnu nit zlomista
224.
zlovidomec v. Astriolov6 B. 13b.
zmar: na zmaf nadarmo T. 1255.
zme = zmije E. '2560, 2565, 2566.
zmek = zly duch, Cert E. 566,
191,
zpaniti = zvelebiti Ar. 4366.

zposoba = naklad, nadhera Ar. 5408.
._
zpoviedati
vzkazovati: lankrabie
svym zpoviedaSe Ar. 1308; 2. se hfiech6v Ar. 3682.
na pravu cestu zpravil
zpraviti 1. by
(= uvedl) Ar. 3959 chceS mi tento slib
511
zpraviti (= splniti)
jeho kradez
bojem zpravi E. 3018, srv. opraviti;
2. zpraviti s&
ospravedlniti se Ar. 1261,
1481; Ceho Ar. 1222.
zpravovati 1. opravovati E. 1721; 2. pomlouvati Ar. 36, 828, 834.
zprieciti s6 1. komu vzpficiti se, braniti se E. 345; 2. od koho E. 530.
zprositi poprositi E. 3208.
zpurnost = vaznost (lat. seria) E. 192.
zpustiti: zpusti lesu bez sv6 v6le (= opustil les bezdfiky) E. 2842.
zpytati spehovati: okolo hradu zpytaje
Ar. 2433.
zraciti co zfetelnym
uCiniti E. 182;
zraciti s& E. 3019.
zraditi: ze mfi
ciesafovi'zradil (
cfsafe pomluvil) Ar. 1427.
zriediti s6 vypofadati se Ar. 3744.
zrnce = zrnko E. 1732, 1756, 1762.
zrost v. vzrost.
zruditi = zastraSiti Ar. 795.
zruiiti poruiiti
429, 571
zsekati Ar. 4697.
zsieci = posekati T. 472, 743, 1778.
ztahati zivot sv6j protahnouti, prodlouziti E. 2247.
ztazati, ztazovati na kom Ceho T. 488, 1108.
ztlaciti =
zeslapati
573; 2. pfemoci
je
zklibati zklovati E. 2199.

zkfechtati zarachotiti E. 679.
zkrlkati = kfiCeti J. 1901.
zkuiovati = zkouSeti Ar. 4124, 5116.
zkvleliti E. 3048.
zkysti sfi : kdyz se poCe len z zemfi zkysti
(= exire humum) E. 979, v. skysti s6.
zlatnice = zlata nadoba B. 14 b, T. 115,
217b.
ztrnost =i strnulost E. 2088.

ztruditi = ztrmaceti,
obtiziti E. 2826,
724,
hnfivnu
Ar. 4687; tretie
bolest
476
ztrudi (= tertius iratam vexat tumor)

E. 1914.
- rozbiti, rozlamati E. 128.
ztrupati
ztuziti s& roztouziti se T. 447.
zufiiti naufrti Ar. 3803, E. 1403, 2538.
zvazatl J. 350.
zvedeti koho ( o kom) Ar. 2158.
zvdr: 1. m. i. f. = zvife: kdyz ktera zvfir
uraz vzkropi, toho lev ihned uchopi
E. 2024, 2016, 2022, J. 240; i brani jeho
vSeho zvfife E. 2026, Ar. 4645, J. 1834;
2. collect. f. = zvifata J 465, E. 1963, 2003.
zadanie zaliba Ar.
945.
zadati
se
1.
snubiti;
2.
pannu
na
za
kom
touziti Ar. 357;
Ap.

2l4b,
srv.
Ceho Ar. 1258, 1630;

v strasti
(= doufej v lepSi) E.
zadne = vhod E. 2076.
1. krasny,
drahy,
zadaj
!6pe
mily
E.
1599,
2432,
Ar. 325, T. 167; 2. zAdny:
zadna milost tu nebyla E. 3029. v. tak6 i.
1.
zaduciemu
drahy Ar. 313;

E.
Skoden byvam
snad
zz byti zhavy, paliti: zlato v peci,

zkuiuje se, musi z6ci E. 2986, J. 775,
E. 595, 3241.
zelejl: jestlizef tobfi zel, mnuti jest i bude
2.
1763.
B. 1^.
zeleji
2808.
2410,
zadiicl =
1594; !6pef by mi se zvedlo
1473,
( vedlo) J. 737.
zvestie n. = zprava J. 356, T. 355.
zvihlasny = vfihlasny J. 156.
zvlaStl = zvlaStnf T. 92.
zvratitl koho = poraziti J. 1759.
zzadati s6 = zachtiti se E. 2403.
zz6ci Ar. 5966.
zeci
sobfi
zadny
zverini6ka, lichotny nazev zeny Ar. 371.

zvesti zvednuti zvednouti, vzkfisiti Ar.
zddny:
T. 44.
zalost, akk. zalosti J. 213; zalost6mi

velikymi B. 11 ; zalost mieti po tom,
ze . . . Ar. 1956.
zalovati: i zaluje jemu sv6ho hore E. 483;
a sv6 neviny zalujice
Ar. 1788; zaluje
toho, ze . . . Ar. 4296 ; zalujet! ze mdl6ho
prava E. 3077; z tii dvu skodd jat! zaluji
E. 2795.
zdati = cekati T. 394.
ze 1. uvozuje pffmou fed: Ar. 846, E. 537;
2. protoze
E. 452; 3. ze by aby
E. 25, 825; by, kdyby E. 1677.
Ar. 2546.
zenka : prazdna zenka=meretrix Ap. 221b.
ierd', akk. zerdi (rym zada irdi) E. 126.
zid, nom. pl. zidfi Ap. 218 , E. 2911.
zidky = tekuty E. 1576.
zieti, Inu E. 993.
zlvati pozivati E. 2501.
iizen hojnost Ar. 2825.
ziti = pozivati: zivu kozie mlko radsi
E. 1343.
ziv 1. dluho ziv prebyvaj E. 2159, 1340;
zemle
f.
2.
kam
1457,
ziviti
se
podfi1,
ziv
nevfidfi
J.
689,
1804.
zachovati E. 2230; na
Ar. 1875, 1889, T. 902, 1679.
zluc, akk. iluci E. 1781.
zold Ar. 4989, 5045, 4828.
zrace, staz. ze zradelce E. 230.
na zivot6
zivu ostaviti
ERRATA.
TeCku jest psati

str.
77. radek
878
za slovem
pomftienie
143.
3230
zwiediel
159.
538
mieti
184.
1537
204.
2318
vciniti
fwietlofh
235.
3494
zbichu
245.
3852
newidieti
3875
nefe
4681
ranichu
welikeho
zwiediechu
267.
295.
5779
347.
1634
355.
87
mnoho
347
lefla
484
wiez
1091
gmieti
362.
366.
381.
Carku jest psati

748
za slovem
okutie
928
hladiefe
90.
1331.
vfylno
112.
2101
toho
179.
1319
toho
204.
2310
cafny
263.
4557
mnie
360.
272
383.
1138
kalcedony
Pomni
str.
73.
radek
78.
Na jinych mistech si laskavy Ctenaf znamfinka

Z dalsich
omylu
rozdelovaci
opravi nebo doplni sam.
budiz opraveno:
str.
43.
fadek
20
pii
nadniem 5)
25
48.
30
pokoteni ')
Brucwide
53.
36
oftreho
63.
424
Sftraftne
64.
430
konci list
22
za
slovem
towarift"'
478
66.
fadek
89.
1310
kdyz
>
96.
1528
nuzny
148.
109
192.
1827
wfecfke
vcinichu

str.
1. shora
Cti ingemuit
195.
1963
207.
2415
profbu
218.
take
2838
podlazena
2858
mywal
227.
3176
pomluwenie
232.
3888
fmrdutymi
258.
4342
nablatinie
364.
436
zalofti
366.
494
mohl bych
>
390.
1436
pri(e)plata
444.
Cti
ve slovniku kvisti m. kviesti.





illilM niiiiiiiiiiii niii TI MI 1 ii iii 'ii'i n 'inii
3 2044 019 304
This book should
I
be returned
A fine pf five cents
dme
Please return promptly.
3 0
1998
NCELLED
to
a day is incurred
g lt beyond the
89J


Loris 478 VPDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Loris 478 VPDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Sbornk hrabte Baworowskho / pepsal a k tisku upravil Jan Lori.

Generated for juliaddo (University of Pennsylvania) on 2015-09-16 20:59 GMT / http://hdl.handle.net/2027/hvd.hnywny

Public Domain in the United States,

Generated for juliaddo (University of Pennsylvania) on 2015-09-16 20:59 GMT / http://hdl.handle.net/2027/hvd.hnywny

Generated for juliaddo (University of Pennsylvania) on 2015-09-16 20:59 GMT / http://hdl.handle.net/2027/hvd.hnywny

FROM THE BEQUEST OF

Generated for juliaddo (University of Pennsylvania) on 2015-09-16 20:59 GMT / http://hdl.handle.net/2027/hvd.hnywny

Generated for juliaddo (University of Pennsylvania) on 2015-09-16 20:59 GMT / http://hdl.handle.net/2027/hvd.hnywny

Generated for juliaddo (University of Pennsylvania) on 2015-09-16 20:59 GMT / http://hdl.handle.net/2027/hvd.hnywny

NAKLADEM CESKfi AKADEMIE CISAfcE FRANTISKA

JOSEFA PRO VEDY,

Generated for juliaddo (University of Pennsylvania) on 2015-09-16 20:59 GMT / http://hdl.handle.net/2027/hvd.hnywny

Tiskem Aloisa Wiesnera v Praze,

Generated for juliaddo (University of Pennsylvania) on 2015-09-16 20:59 GMT / http://hdl.handle.net/2027/hvd.hnywny

toho vloudily nfiktere chyby, dilem tiskovym omylem, dilem

jakostf svou i vodotiskem. VSemi slozkami jest na nfim patrny krfz.

jsou nynf tuikou znamenany Cislicemi od 1 226. 2)

Odchylky Brucknerovy uvadim pod Carou

Rukopis byl kdysi bez vazby. To se da souditi z toho, ze prvni list

list sledujici za listem

sloupci. Na kaid6m list6 jest vylinkovan

fadek; napoCital jsem vSak tak6 27

linkoval Cernym inkoustem podle bodfiv ostrou rafii vypichanych, jez na

fadky, zfidka kdy

malokde najdeS kus prazdn6ho

psal na konec fadku nasledujiciho.

nadpis Pocina fe fec piekna

Kdyz biefe pofmrti.

Vypadaji tedy prvnf dva fadky takto

Pocina fe fec piekna

Kdyz biefe pofmrti

Pfes kolmou Caru na prav6m kraji psal pisaf malokdy,

Generated for juliaddo (University of Pennsylvania) on 2015-09-16 20:59 GMT / http://hdl.handle.net/2027/hvd.hnywny

pfedni desky jest v nejnovfijSi dobfi tuzkou napsano:

toui rukou: NB! W

jez jsou vzdy rubrikovana.

dfileiit6, nebo tamr

mala plsmena, obyCejnfi lze tak6 konstatovati poruSeni

lze zpravidla vyloziti mald pismena

Kdyz opisovatel text nfijak poruSil,

Casto velike pfsmeno

kem nedopsan6ho slova.

Jinych rozdfclovacich znam6nek v rukopise nenf.

Cdrka teze d6lky jako

Zffdka kdy jest

pisaf vice nebo

tefika nfikdy byva, nfikdy nebyva.

Co do jednotlivosti budiz poznamenano

jind jednoslabifina sluvka, jako spojka

nad tvrdou souhlaskou jest napsana

Mfikkost souhlasek oznaCuje se tefikou. TeCka byva Casto vynechana.

slov: pofmrti, fyn,

pafu B. 9b, ftebu B. 3a.

Tak se take pfSe

roffu E. 208 atd.

Bruckner ve vydani sv6m tyto CareCky transskribuje tu teckou,

Generated for juliaddo (University of Pennsylvania) on 2015-09-16 20:59 GMT / http://hdl.handle.net/2027/hvd.hnywny

refiku'',1) a to dle toho,

d) fidCeji sf na poCatku slov : sftrci B. 11 b, sftawil Ar. 1027, Sftraft

nfikdy take z: zfani B.

ztrafti E. 2865, wzklepie J. 1671 a jinde.

nebo s (na konci slov): fkodu E. 409, fpilu E. 914,

fs (na konci slov): pieffi B. 4, wffie B. 15',