Dr.

Halise Kader ZENGN

 Bilisel

ve duygusal zekann farkl ilevlerinin

olduu ve birbirlerinden ayr almadklar
son yllarda yaplan psiko-fizyoloji ve beyin
MR almalaryla aklk kazand.
Bilisel ve duygusal zekas yksek olanlar
hayat daha iyi anlamaya ve anlaml klmaya
yetkindir.
Bir ressamn, eserinde tuvale yanstt form
bilisel zeka; renk ve n kesimelerinde
ortaya kan ise duygusal zekadr.

Dr. Halise Kader ZENGN

 Duygular

akll kararlar iin vazgeilmezdir.

Duygular mantkl olmak iin gereklidir.
Duygusal zeka, kendimizle ve bakalaryla
baa kabilmeyi kolaylatran duygular
tanma, anlama ve etkin biimde kullanma
yeteneidir, yani, bakalarnn neyi
istediklerini, neye ihtiya duyduklarn, gl
ve zayf yanlarn duygular deerlendirerek
anlayabilmek, stresle baa kabilmek ve
insanlarn evrelerinde grmek istedikleri
gibi biri olmak iin gerekli bir yetkinliktir.
Dr. Halise Kader ZENGN

 Beyni,

st beyin ve alt beyin olarak

blmlendiririz.
st beyin olarak adlandrlan korteks
blmyle, okur, dnr, felsefe yapar, para
kazanrz.
Bilisel zekann ortaya kt ve beyin
hcrelerinin %28lik ksmnn kullanld
yerdir.
Alt beyin ise tm duygularmzn ve i
gdlerimizin kaynadr. Bu ksm beyin
hcrelerinin %72sini kullanr ve duygusal
zeka faaliyetleri burada gerekleir.
Dr. Halise Kader ZENGN

 Alt

beynin zerinde, onu bir halka gibi saran

yapya limbik sistem denir. Limbik sistem
ierisinde bulunan hipokamps ve amigdala
gibi yaplar nefret, korku, kzgnlk gibi
duygularn ortaya kmasndan sorumludur.
Travma sonucu amigdalas beynin geri kalan
ksmndan ayrlan kiilerin, olaylarn duygusal
anlamn deerlendirmekte zorluk ektikleri,
hatta duygusal krlk denilen belirtileri
gsterdikleri ortaya kmtr.

Dr. Halise Kader ZENGN

 Bir

i ya da sorunu halledebilmek iin gerekli

verileri aklda tutma yeteneine ileyen
bellek denilmektedir.
Prefrontal korteks ileyen bellekten sorumlu
beyin blgesidir. Ancak limbik blgeden
prefrontal kortekse gelen iletiler sonucu
ileyen bellek etkinlikleri kesintiye urar.
Kayg, fke ve benzeri kuvvetli duygu
sinyalleri aktif beyin fonksiyonlarn bozar.

Dr. Halise Kader ZENGN

 Bir

eyi algladmz ilk birka milisaniye

iinde bilinsizce onun ne olduunu
anlamakla kalmayp ondan holanp
holanmadmza da karar verebiliyoruz; bu
bilisel bilinsizlik sadece grdmzn
kimliini fark etmemize deil, onun hakknda
bir fikir edinmemizi de salyor.
Duygularmzn aklc zihinden bamsz
olarak gr edinebilen kendilerine zg bir
zihinleri vardr.

Dr. Halise Kader ZENGN

Grsel sinyal ncelikle retinadan talamusa ular

ve orada beyin diline evrilir. Mesajn byk bir
ksm buradan grsel kortekse ular, anlam
analiz edilir ve uygun tepki belirlenir.
Tepki duygusalsa, duygu merkezlerini harekete
geirmek iin amigdalaya sinyal gnderilir.
lk sinyalin daha ufak bir blm, daha hzl bir
aktarmla talamustan dosdoru amigdalaya gidip
daha abuk (ancak daha az kesin) bir tepkiye yol
aar. Bylece kortikal merkezler ne olup bittiini
daha tam anlayamadan, amigdala duygusal bir
tepkiyi balatabilir.

Dr. Halise Kader ZENGN

 Kiinin

kendi iinde gizlidir.

mr boyu yaadklarmzla geliir.
Kendini tanyan, kendi duygularn ifade
edebilen insanlar, kendi dnyalarnn
sorumluluunu alabilirler.

Dr. Halise Kader ZENGN

1.
2.

Duygusal zeka iki farkl alanda yeterliliin

birlemesi sonucu oluur.
Kiisel Yeterlilik (Kiisel Etkinlik)
Sosyal Yeterlilik (Sosyal Etkinlik)

Dr. Halise Kader ZENGN

Kiinin kendisi ile ilgili farkndalk

Duygusal farkndalk
Kendini deerlendirme
Kendine gven
Kendini ynetme ve kendini kontrol edebilme
Gvenirlik
Esneklik
Yeniliklere ak olma
Kiisel sorumluluk
z-motivasyon ve baarya ynelme
Giriimcilik
Olumlu bak as

Dr. Halise Kader ZENGN

 Empati

Bakalarnn

ihtiyalarna sayg
Bakalarn gelitirmek
letiim
atma zm
birlii

Dr. Halise Kader ZENGN

 Akl
zbilin
Soukkanllk

Gler

Yzllk

Dr. Halise Kader ZENGN

 Zuhal

Balta, Duygusal Zek, Remzi Kitabevi,

2. Basm 2006 stanbul.
Daniel Goleman, Duygusal Zeka, ev: Banu
Sekin Yksel, Varlk Yay., stanbul 2007.
Kudret Eren Yavuz, 7-12 ya Dnemi
ocuklarda Duygusal Zeka Geliimi, zel
Ceceli Okullar Yaynlar,Ankara.

Dr. Halise Kader ZENGN