Professional Documents
Culture Documents
N TNG TH
CHUYN I PHNG PHP TIP CN O LNG NGHO
T N CHIU DA VO THU NHP SANG A CHIU
P DNG TRONG GIAI ON 2016-2020
M U
4
1. Khi nim ngho - ngho a chiu.................................................................................
2. Xu hng chuyn i phng php tip cn o lng ngho i trn th gii..............
3. C s thc tin.................................................................................................................
4. C s php l...................................................................................................................
III. Ni dung chnh ca n chuyn i phng php tip cn o lng ngho
sang a chiu 8
1. M t s nguyn tc chuyn i phng php tip cn o lng ngho a chiu.............
2. Mc tiu ca o lng ngho a chiu Vit Nam.........................................................
3. xut phng php lun tip cn o lng ngho a chiu Vit Nam.....................
4. xut xy dng cc tiu ch chun thu nhp p dng cho giai on 2016-2020
............................................................................................................................................
5. xut cc phng n xc nh chun h ngho tip cn a chiu lm c s thc
hin cc chnh sch gim ngho v an sinh x hi............................................................
6. Phn loi h dn c khi tip cn o lng ngho a chiu v nh hng gii
php tc ng.....................................................................................................................
7. nh hng khung chnh sch gim ngho...................................................................
8. Phn cng trch nhim xc nh i tng h ngho v nh gi tinh trng ngho v
thiu ht cc dch v x hi c bn.......................................................................................
9. nh gi tc ng v hiu qu kinh t - x hi khi p dng phng php o
lng ngho a chiu.........................................................................................................
10. Khi ton ngn sch khi p dng phng php o lng ngho a chiu.........................
11. D bo nhng vn kh khn, vng mc khi chuyn i phng php tip
cn o lng ngho a chiu.............................................................................................
IV. Tin thc hin 23
V. Kin ngh, xut 24
1
CC PH LC KM THEO
25
M U
Thc hi n Ngh quyt 76/2014/QH13 ca Quc hi kha 13 v y mnh
thc hin mc tiu gim ngho bn vng n nm 2020, trong quy nh: giao
Chnh ph ch o xy dng chun ngho mi theo phng php tip cn a
chiu nhm bo m mc sng ti thiu v tip cn cc dch v x hi c bn;
kin ch o ca Ph Th tng V Vn Ninh, Trng Ban Ch o Trung
ng v gim ngho bn vng (ti cng vn s 7126/VPCP-KGVX ngy
26/8/2013 ca Vn phng Chnh ph): giao cho B Lao ng - Thng binh v
X hi ch tr, phi hp vi cc B, c quan lin quan nghin cu xy dng
n tng th v i mi phng php tip cn ngho i Vit Nam t n chiu
sang a chiu, bo co Ban Ch o Trung ng v gim ngho bn vng cho
kin trc khi trnh Th tng Chnh ph quyt nh, B Lao ng - Thng
binh v X hi phi hp vi B K hoch v u t (Tng cc Thng k),
cc B, ngnh lin quan, T chc pht trin Lin hp quc (UNDP) tin hnh
nghin cu, xy dng phng php lun, n chuyn i tip cn ngho t
n chiu da vo thu nhp sang a chiu p dng cho giai on 2016-2020 nh
sau:
I. Qu trnh t chc nghin cu chuyn i phng php tip cn o
lng ngho sang a chiu
Theo Ngh quyt 76/2014/QH13 ca Quc hi v ch o ca Chnh ph,
t thng 5 nm 2013 n nay, B Lao ng - Thng binh v X hi phi
hp vi B K hoch v u t (Tng cc Thng k), cc B, ngnh lin quan,
UNDP tin hnh cc cng vic sau:
- T chc on Lin B kho st, tim hiu kinh nghim, phng php
lun o lng ngho a chiu ti Mexico (thng 5/2013);
- Xin ch trng v c s ng ca Chnh ph nghin cu, xy dng
n tng th chuyn i phng php o lng ngho t n chiu da vo
thu nhp sang tip cn o lng ngho a chiu (Thng 9/2013);
- Thnh lp Ban son tho xy dng n tip cn o lng ngho a
chiu do 01 Th trng B Lao ng - Thng binh v X hi lm Trng ban,
thnh vin l Lnh o cp V ca cc B, ngnh lin quan; hinh thnh t gip
vic Ban son tho v nhm h tr k thut;
Chun ngho hin hnh c tnh ton da trn phng php chi ph cho
cc nhu cu ti thiu ca con ngi (o bng chi tiu cho lng thc thc phm
p ng nhu cu nng lng ti thiu cn thit duy tri sinh hot binh thng
ca con ngi, khong 2.100 Kcal/ngi/ngy v nhu cu chi tiu phi lng
thc, thc phm), y l m t trong cc phng php c cc t chc quc t
khuyn ngh p dng cho cc nc ang pht trin, cng l phng php nc
ta p dng cho cc giai on trc y.
Tuy nhin, vic p dng duy nht tiu ch thu nhp xc nh i tng
h ngho, cn ngho dn n s phn loi i tng cha thc s chnh xc;
mt khc, chun ngho hin hnh cha p ng c y d cc nhu cu c
bn, li c duy tri trong c giai on trong iu kin ch s gi tiu dng
(CPI) hng nm u tng, dn n gi tr chun ngho khng cn ph hp,
khng p ng c nhu cu bo mc sng ti thiu ca ngi dn.
Phng php o lng ngho a chiu c nghin cu, p dng s khc
phc nhng im yu trong o lng ngho bng thu nhp vn bc l nhng
im yu trong bi cnh thay i c cu kinh t v th ha vi nhng thch
thc v khi lng ln i tng cn ngho v cc vn th mi pht sinh.
4. C s php l
a) Trong ni dung Hin php sa i nm 2013, ti iu 34 quy nh
Cng dn c quyn c bo m an sinh x hi;
b) Ngh quyt 15-NQ/TW, Hi ngh ln th nm Ban Chp hnh Trung
ng kho XI, v chnh sch x hi giai on 2012 - 2020: ra cc nhim
v v m bo an sinh x hi, ch trng n vic lm, bo him x hi, tr gip
x hi cho nhng ngi c hon cnh c bit kh khn, p ng cc nhu cu
ti thiu v y t, gio dc, nh , nc sch v thng tin;
c) thc hin mc tiu gim ngho hiu qu, bn vng hn, va qua,
Quc hi kha 13, k hp th 7 thng qua Ngh quyt v y mnh thc hin
mc tiu gim ngho bn vng n nm 2020, trong nu r: xy dng chun
ngho mi theo phng php tip cn a chiu nhm bo m mc sng ti
thiu v p ng cc dch v x hi c bn;
d) Chnh ph cng ch o, giao cho B Lao ng - Thng binh v
X hi phi hp vi cc B, ngnh nghin cu xy dng n tng th v i
mi phng php tip cn ngho i Vit Nam t n chiu sang a chiu,
trinh Chnh ph xem xt vo cui nm 2014.
10
Cc tiu ch
Khu vc NT
Khu vc TT
600
700
400
600
1.000
1.300
Cc tiu ch
Khu vc NT
Khu vc TT
600
700
200
300
800
1.000
Cc tiu ch
Khu vc NT
Khu vc TT
1.000
1.300
1.500
1.950
MST
T
S liu
2012
H KHNG NGHO
71.9% h c TNBQ trn MSTT
16,1 triu h gia inh
H NGHO
12% h c thiu ht a chiu t
1/3 tr ln v c TNBQ di
MSTT
2,7 triu h gia inh
H CN NGHO
16.1% h c thiu ht a chiu di
1/3 v c TNBQ di MSTT
3,6 triu h gia inh
MST
T 2012
S liu
H CN NGHO
9% h c thiu ht a chiu t 1/3
tr ln v c TNBQ trn MSTT
2 triu h gia inh
H KHNG NGHO
62.9% h c thiu ht a chiu di
1/3 v c TNBQ trn MSTT
14,1 triu h gia inh
H NGHO
12% h c thiu ht a chiu t
1/3 tr ln v c TNBQ di
MSTT
2,7 triu h gia inh
H CN NGHO
16.1% h c thiu ht a chiu di
1/3 v c TNBQ di MSTT
3,6 triu h gia inh
H KHNG NGHO
62.9% h c thiu ht a chiu di
1/3 v c TNBQ trn MSTT
14,1 triu h gia inh
H CN NGHO
4 - 5% h c TNBQ trn chun ngho chnh sch v di MSTT
0,9 - 1,1 triu h gia inh
H NGHO
12 - 15% h c TNBQ di chun ngho chnh sch
2,7 - 3,4 triu h gia inh
Cc tiu ch
Khu vc NT
Khu vc TT
800
1.000
590
740
2 USD/ngy
2,5 USD/ngy
19
21
CC PH LC KM THEO
Ph lc s 1: Chun ngho Vit Nam qua cc giai on
Chun ngho l thc o (hay tiu ch) nhm xc nh ai l ngi ngho
(ho c khng ngho) thc hi n cc chnh sch h tr gim ngho ca nh
nc; nhm bo m cng bng trong thc hin cc chnh sch gim ngho, Cn
c vo mc sng thc t cc a phng, trinh pht trin KT - XH, t nm
1993 n nay, B Lao ng - Thng binh v X hi 6 ln cng b tiu
chun c th cho h ngho. Cc tiu ch ny thay i theo thi gian cng vi s
thay i mt bng thu nhp quc gia.
- Chun ngho 1993-1995 :
H i: binh qun thu nhp u ngi quy theo go/thng di 13kg i
vi thnh th, di 8kg i vi khu vc nng thn.
H ngho l h c thu nhp binh qun u ngi quy theo go/thng di
20 kg i vi thnh th, di 15kg i vi khu vc nng thn.
- Chun ngho 1995-1997 :
+ H i: l h c mc thu nhp binh qun mt ngi trong h mt thng
quy ra go di 13kg, tnh cho mi vng.
24
Lp h s ngho
Phn tch cc nguyn nhn ngho
Thu nhp
Khi o phc li h gia inh bng vic xem xt thu nhp h gia inh thi pht
sinh ngay cc vn thc t: thu nhp l gi? v c th o thu nhp chnh xc
khng? Phng php o thu nhp c chp nhn rng ri nht l phng php
c xy dng bi Haig v Simons:
Thu nhp tiu dng + thay i gi tr dng
Th d: Gi s ti c ti sn tr gi 10.000 $ vo thi im u nm.
Trong 1 nm ti chi tiu ht 3000 $ cho tiu dung, v cui nm ti c 11.000$
tin ti sn; Thu nhp ca ti l 4000$, trong chi tiu ht 3000$, v
phn cn li l 1000$ b sung vo ti sn ca ti.
Vn u tin cng vi nh ngha ny l ch cha r thi gian no l
ph hp; Chng ta c nn xem xt thu nhp ca ngi no trong mt nm? 5
nm? sut i? Hin c nhiu sinh vin ngho, nhng c trin vng sut i tt,
v chng ta khng mun xem h nh ngi ngho thc s; Mt khc, nu chng
ta i n khi chng ta c thng tin v thu nhp c i ca h, thi s l qu
mun c dp gip anh/ch y lc ang ngho.
Vn th hai l thc o. o cc yu t cu thnh thu nhp nh tin
cng, tin lng l vic khng kh khn gi. Vn l c th c c thng tin
hp l v li sut tit kim, li sut c phiu, v thu nhp t mt vi hinh thc t
lm khng (do khng khai bo y )? Tuy nhin c th kh m c c thc
o chnh xc v thu nhp trong nng nghip; hay gi tr v dch v nh hay v
mn li t vn (th d nh tng gi tr gia sc trong mt trang tri, hoc thay i
gi tr mt ngi nh m h s hu).
Th d, iu tra mc sng dn c Vit nam (VLSS; thc hin nm 1993 v
ti iu tra nm 1998) thu thp thng tin v gi tr n gia sc ca nng h vo
thi im iu tra, nhng khng phi gi tr ca 1 nm trc . Do khng
th tnh c gi tr thay i ti sn n gia sc . Nhiu nng h ni thu nhp
tin mt l m, do h u t vo vic mua sm ti sn, v thc t l h c thu
nhp dng.
iu ny xy ra trong x hi a s dn s sng bng ngh nng hoc t
lm, trong thu nhp b khai thp ng k. Vit Nam cng l quc gia c ng
dn s sng bng ngh nng v cung xnawmf trong tinh trng .. .Kt qu thu
nhp binh qun u ngi h gia inh nm 1993 cho mi mt trong nm nhm
chi tiu (ng v phn-quintiles): mi nhm (quintiles) bng 1/5 s mu, v nhm
1 gm 20% ngi ngho, v.v. i vi mi nhm, cc h gia inh tnh trung
binh u khai thu nhp thp hn chi tiu, hon ton khng hp l. iu cho
thy cc h gia inh hn phi khai thp ti sn ca minh hoc l phi vay n rt
nhiu, iu khng th xy ra trong mt nm tng bt thinh linh nh nm
1993.
C mt s l do gii thch vi sao thu nhp c hng khai thp:
29
Thu nhp
Tui
Hinh 1. Vng i gi nh: ng thu nhp v tiu dng theo thi gian
30
An gi ri
GNP binh
% dn s
Tui th
qun u
sng di binh qun
ngi
mc ngho ca ph
(1999,USD)
i
n (1998,
% tr em
di 5 tui
suy dinh
dng
(1992-1998)
T l ph n
m ch trn
tng s ngi
trn 15 tui
(1998)
1.550
22,6
(1995)
72
13
46
Bng la t
370
35,6
(1995/96)
59
56
71
Campuchia
260
36,1
(1997)
55
Na*
80
C lm bia
2.250
17,7
(1992)
73
Inon xia
580
20,3
(1998)
67
34
20
33
Gic an ni
1.500
11,7
(1997)
73
17
Ma rc
1.200
19,0
(1998/99)
69
10
66
Nigieria
310
34,1
(1992/93)
55
39
48
2.390
49,0
(1997)
71
16
820
35,3
(1990/91)
76
38
12
2.100
14,1
(1990)
74
42
P ru
Sri Lanka
Tunisia
Tiu ch
1. Gio dc
2. Y t
2.1 Tr em t vong
2.2 Tnh trng dinh dng
3. iu kin sng
3.1 in
3.2 iu kin v sinh
3.3 Nc ung hp v sinh
3.4 Sn nh
3.5 Nhin liu nu n
35
3.6 S hu ti sn
Ngun: Bo co pht trin con ngi, UNDP, 2010
2.2. Phng php o lng ngho a chiu
Mc d bn cht a din ca ngho c thng nht rng ri nhng
vic tim c mt phng php o lng ph hp truyn ti c thng tin
v phm vi, mc thiu ht theo cch hiu qu nht cho cc nh phn tch v
hoch nh chnh sch khng phi l iu n gin.
Nhiu phng php lun/phng php tip cn c xy dng o
lng ngho a chiu. Trong s , mt vi cch tip cn, nh Alkire-Foster
(2011) hay Maasoumi-Logu (2008), s dng cc ch s a chiu v hng th
hin thng tin t nhiu chiu thiu ht trong mt con s tng hp. Thun li ln
nht ca cc phng php ch s tng hp l chng gip ta xp hng v so
snh ngho qua nhiu giai on, vng min, quc gia v.v Tuy nhin, cc ch
s tng hp thng b ph phn vi vic s dng trng s tng i cho mi
chiu m cc trng s ny thng c tu chn v b chi phi bi mun ch
quan ca nhng nh thit lp v s dng phng php p lng ny.
Mt cch tip cn khc ca Ravallion (2011) xut phng php bng
thng tin bao gm tt c thng tin v cc ch s o lng v phn tch ngho a
chiu; Cch tip cn ny cho php ngi dng tp trung phn tch vo bt k
chiu no m h cm thy quan trng. Tuy nhin, cch tip cn bng thng tin
ch cho php nghin cu v c thng tin theo tng chiu ring l (hoc phn
phi ring l - marginal distribution) m khng cho thy c mi tng quan
(hay phn phi c iu kin conditional distribution) gia cc chiu. iu ny
lm cho phn tch ngho a chiu t hp dn hn do phn phi c iu kin
(tng quan) bao hm nhiu thng tin hn v c th cung cp mt bc tranh
khng ging vi nhng gi thy c qua phn phi ca cc chiu ring l.
Mt s phng php tip cn khc cng c xy dng v c th dng
thay th hoc b sung cho phng php ch s tng hp v phng php bng
thng tin, v d nh phng php Multivariate Stochastic Dominance
Techniques, phng php th hin cu trc tng quan s dng biu Ven, hay
hm Copula (Ferreira and Lugo, 2012)
Phng php Alkire-Foster
Gn y, phng php Alkire-Foster ca Sabina Alkire v James Foster
thu ht s quan tm ln t cng ng quc t nh vo cng c n gin trong o
lng v xp hng ngho a chiu (Alkire v Foster, 2007, 2011).Phng php
36
ny tng hp cc thng tin thiu ht ca nhiu chiu trong mt con s tng hp,
do n c cc li th ca cch tip cn ny. l, n cho php mt xp hng
n nht cc quc gia, cc vng hay cc h/c nhn, mc d c th xp hng
da trn tng chiu c th khc nhau. ng thi, c th so snh gia cc thi
im khc nhau (Ferreira and Lugo, 2012); y l cc c tnh quan trng
xc nh u tin v mt chnh sch cho cc c nhn/h hay cc vng v n cho
php theo di vn ngho theo thi gian cng nh nh gi tc ng v mt
chnh sch. Thc t, y l cc tnh cht cn c ca cc ch s o lng ngho
c tnh k thut5.
Phng php ny c p dng trong phn tch ngho i nhiu
quc gia; Phng php ny bt u bng vic xc nh s lng chiu trong
phn tch ngho a chiu; Cc chiu c bn c th bao gm y t, gio dc, mc
sng, vv Mi chiu ngho ny s c o lng da trn cc ch s thnh
phn (k hiu Ik). Bc tip theo l xc nh mc thiu ht ca tng ch s thnh
phn. Khi c mc thiu ht ca tng ch s thnh phn, Vi mi h gia inh
i, chng ta s c lng im thiu ht (deprivation score) theo cng thc:
K
ci wk I ki
(1)
k 1
w
k 1
1.
37
(2)
q
n
c ( L)
i 1
(3)
nu h l h ngho a chiu,
ci ( L) 0
ci L
ci L
(4)
39
Lt ct ngho tng th xc nh mt ngi l ngho a chiu nu anh ta ngho thu nhp v thiu ht t nht mt
nhu cu x hi (cc thiu ht c trng s vt qu 50%)
40
Kho st mc sng h gia inh Vit Nam (VHLSS), Tng cc thng k (GSO), da trn chun ngho ca
GSO/WB
42
43
12
VHLSS, GSO
44
bit khi Vit Nam tr thnh nc c thu nhp trung binh thp vo nm 2010
v vi tc th ha, cng nghip ha v di c rt nhanh ang din ra
Chun ngho l thc o (hay tiu ch) nhm xc nh ai l ngi ngho
(ho c khng ngho) thc hi n cc chnh sch h tr gim ngho ca nh
nc; nhm bo m cng bng trong thc hin cc chnh sch gim ngho, n
nay, nc ta 6 ln iu chnh chun ngho theo hng ngy cng p ng tt
hn nhu cu ca ngi ngho.
Trn c s chun ngho c ban hnh trong giai on 2011-2015 theo
Quyt nh s 09/2011/Q-TTg ngy 30/01/2011 ca Th tng Chnh ph,
nm 2012, Th tng Chnh ph ph duy t Chng trinh mc tiu quc gia
gim ngho bn vng giai on 2012-2015; Chng trinh 135 giai on III;
Ngh quyt 30a/2008/NQ-CP v chng trinh h tr gim ngho nhanh v bn
vng i vi 61 huyn ngho (nay l 64 huyn v c 30 huyn c h tr kinh
ph gim ngho hng nm bng mc 70% cc huyn ngho v c p dng c
ch nh cc huyn ngho), ban hnh 7 nhm gii php thc hin mc tiu
gim ngho, h tr i sng ng bo dn tc thiu s; Cc chnh sch h tr
gim ngho, bo m an sinh x hi ban hnh v thc hin trong thi gian qua
gp phn thc y tng trng kinh t, thu hp khong cch v trinh pht
trin gia cc vng, cc dn tc v nhm dn c. Thng qua vic thc hin cc
chng trinh pht trin kinh t- x hi, cc chng trinh gim ngho, t l h
ngho ca c nc gim t trn 14,2% (nm 2010) xung cn 11,76%%
(nm 2011); 9,7% (nm 2012); 7,8% (nm 2013), c khong 5,8-6% (nm
2014) v d kin cn khong 4-4,2% vo cui nm 2015, binh qun c nc
gim 2%/nm, ring cc huyn ngho tc gim ngho khong 3-4% nm, t
mc tiu gim ngho theo Ngh quyt Quc hi ra.
Chun ngho hin hnh c tnh ton da trn phng php chi ph cho
cc nhu cu ti thiu ca con ngi (o bng chi tiu cho lng thc thc phm
p ng nhu cu nng lng ti thiu cn thit duy tri sinh hot binh thng
ca con ngi, khong 2.100 Kcal/ngi/ngy v nhu cu chi tiu phi lng
thc, thc phm), y l m t trong cc phng php c cc t chc quc t
khuyn ngh p dng cho cc nc ang pht trin, cng l phng php nc
ta p dng cho cc giai on trc y.
Tuy nhin, vic p dng duy nht tiu ch thu nhp thay cho chi tiu xc
nh i tng h ngho, cn ngho dn n s phn loi i tng cha
thc s chnh xc; mt khc, chun ngho c duy tri trong c giai on trong
iu kin ch s gi tiu dng (CPI) hng nm u tng, dn n gi tr chun
45
T l ngho 2USD/ngy/ngi
Kho st Ngho th 2009 H Ni v thnh ph H Ch Minh
46
v thc hin cc chng trinh, chnh sch gim ngho v an sinh x hi hiu
qu, ph hp vi cc i tng v nhu cu khc nhau. Vic xc nh h ngho
v cc i tng an sinh x hi khc c tin hnh bi ngnh Lao ng Thng binh v X hi phc v cho cng tc qun l, xc nh i tng th
hng v hoch nh chnh sch c cp trung ng v a phng;
Thit k chnh sch: thu thp thng tin v tinh trng ngho v i tng
ngho kt hp vi cc tiu ch b sung khc s gip tng chng trinh, chnh
sch gim ngho v an sinh x hi xc nh c cc h tr ph hp nht cho
cc i tng ca minh.
Mi chnh sch ph thuc vo ni dung v ngun lc c th s xc nh
i tng th hng tng ng; cc i tng th hng cng khng nhn c
s h tr nh nhau m ty thuc nhu cu s c phn loi h tr cho ph hp;
4.3 Phng php tip cn: Phng n 1
o lng ngho a chiu Vit Nam s s dng phng php Alkire v
Foster do tnh n gin v ph bin ca phng php ny.
Theo phng php ny, o lng ngho a chiu cn xc nh c
cc chiu ngho xc nh cc ch s o lng v ngng thiu ht trong tng
chiu, xc nh cch tnh mc thiu ht v chun ngho a chiu.
4.3.1. Chiu v tiu ch o lng
Cch tip cn ngho a chiu xut p dng nc ta thi gian ti l
cch tip cn da theo quyn con ngi, quyn c bo m an sinh x hi
nhm p ng nhng nhu cu c bn ca con ngi. Cc nhu cu c bn ny
c coi l quan trng ngang bng nhau15 v con ngi c quyn c p ng
tt c cc nhu cu ny c th m bo cuc sng binh thng
a) Xc nh cc nhu cu x hi c bn- cc chiu ngho
Vic la chn cc chiu ngho ty thuc vo c im c th ca mi
quc gia, i vi Vit Nam, cc chiu c la chn da vo cc nhu cu c
bn trong cuc sng c quy nh trong Hin php 2013, Ngh quyt 15NQ/TW v Ngh quyt 76/2014/QH13.
Qua tho lun vi cc b, ngnh, tham kho kin vi cc t chc Quc
t, chng ti xut 4 chiu : Sinh k, y t, gio dc, mi trng sng
b) Xc nh cc ch s o lng, cc ch s c xc nh theo nhng
15
48
nguyn tc sau:
+ Cc ch s cn phn nh vic c p ng hay khng c p ng
cc nhu cu c bn.
+ Cc ch s c th, o m c, c bit khi thu thp s liu quy m
16
ln .
+ u tin la chn ch s phn nh kt qu, hoc cc ch s o lng mc
tip cn v kh nng chi tr cc dch v c bn17;
+ Cc ch s nn linh hot vi thay i chnh sch, c li th v ngun
lc v kh nng thc thi, c tnh nh hng chnh sch.
Qua tho lun vi cc b, ngnh, tm thi xc nh c mt s tiu ch
o lng mc thiu ht cc nhu cu x hi c bn.
4.3.2. Xc nh ngng thiu ht v im ca tng tiu ch
Ngng thiu ht ca tng tiu ch c th xc nh mc ti thiu
hoc mc tiu cn hng ti, v phi c quy nh trong cc vn bn Lut, vn
bn quy phm php lut; ty theo iu kin kinh t- x hi, ngng thiu ht c
th thay i hoc iu chnh cho ph hp
(Cc vn bn iu chnh nh: Lut Lao ng, Lut Vic lm, Lut Bo
him x hi, Lut Gio dc - o to, Lut Nh , Lut Bo him y t, Lut
Khm cha bnh, Chin lc pht trin kinh t - x hi ca Vit Nam 20112020, K hoch pht trin kinh t - x hi Vit Nam 2011-2015, cc chin
lc/k hoch pht trin ngnh).
Cc chiu, th hin quyn c p ng cc nhm nhu cu c bn, s
c cho im bng nhau, chng t cc nhm quyn c vai tr quan trng
ngang bng nhau; V d: c tt c 5 chiu ( mi chiu l mt tiu ch thnh
phn), mi chiu c 20 im, nh vy tng s im s l 100 im.
Trong mi chiu, cc tiu ch con cng c cho im bng nhau; V d:
trong chiu Gio dc c 2 tiu ch con, thi mi tiu ch con s c 10 im.
mi ch tiu con trong chiu Gio dc ny, nu h gia inh khng thiu ht thi
s c im bng 0, nu thiu ht s c im bng 10;
16
49
Chiu
ngho
1) Gio
dc
Tiu ch o
lng
1.1. Trinh
gio dc ca
ngi ln
Ngng thiu ht
C s hnh thnh
chiu ngho v tiu
ch o lng
im
s
10
NQ 15/NQ-TW
Mt s vn
chnh sch x
hi giai on
2012-2020.
Ngh quyt s
41/2000/QH (b
sung bi Ngh nh
s 88/2001/N-CP)
2)Y t
2.1. Tip cn
cc dch v y
t
Hin php nm
H gia inh c ngi b
2013
m au nhng khng i
Lut Khm cha
khm cha bnh(m
bnh
au c xc nh l b
bnh/chn thng nng
n mc phi nm mt
ch v phi c ngi
chm sc ti ging
hoc ngh vic/hc
khng tham gia c
10
10
50
cc hot ng binh
thng)
3) Nh
2.2. Bo him
y t
3.1. Cht
lng nh
Hin php nm
2013
Lut bo him y
t 2014
NQ 15/NQ-TW
Mt s vn
chnh sch x
hi giai on
2012-2020.
Lut Nh ;
NQ 15/NQ-TW
Mt s vn
chnh sch x
(Nh chia thnh 4 cp hi giai on
2012-2020.
: nh kin c, bn
kin c, nh thiu kin
c, nh n s)
4) iu
H gia inh khng
4.1 Ngun
kin sng
nc sinh hot c tip cn ngun
nc hp v sinh
Lut Nh ;
10
10
10
Quyt nh
2127/Q-Ttg ca
Th tng Chnh
ph Ph duyt
Chin lc pht
trin nh quc
gia n nm 2020
v tm nhn n
nm 2030
NQ 15/NQ-TW
Mt s vn
chnh sch x
hi giai on
2012-2020.
10
51
4.2. H x/nh
tiu
5)Tip
cn
thng tin
5.1 S dng
dch v vin
thng
5.2 Ti sn
phc v tip
cn thng tin
NQ 15/NQ-TW
H gia inh khng s
dng h x/nh tiu hp Mt s vn
chnh sch x
v sinh
hi giai on
2012-2020.
Lut Vin thng
H gia inh khng c
thnh vin no s dng NQ 15/NQ-TW
Mt s vn
thu bao in thoi v
chnh sch x
internet
hi giai on
2012-2020.
Lut Thng tin
H gia inh khng c
ti sn no trong s cc truyn thng
NQ 15/NQ-TW
ti sn: Ti vi, radio,
Mt s vn
my tnh; v khng
nghe c h thng loa chnh sch x
hi giai on
i truyn thanh
2012-2020.
x/thn
10
10
10
c bn.
4.4. Mi quan h gia ngho a chiu v ngho thu nhp
Cng tc gim st, xc nh i tng v xy dng chng trinh gim
ngho hin hnh Vit Nam hon ton da vo cc tiu ch "tin t", trong
chun ngho, t l ngho v h tr cho ngi ngho c tnh da trn mc thu
nhp/chi tiu, trong chnh thc l thu nhp. Cc phng php o lng ngho
chnh thc da trn chun ngho tuyt i c xc nh theo phng php chi
ph cho cc nhu cu c bn; y l phng php ch yu da vo chi ph ca r
hng lng thc thc phm cung cp lng calo ti thiu c chp nhn
(khong 2,100-2,300 kcal/ngi/ngy) v mt c cu tiu dng ph hp vi
mc tiu dng ca h ngho cng thm chi ph cho nhng mt hng phi lng
thc/thc phm thit yu.
Nh vy, mt cu hi t ra trong khi xy dng thc o ngho a chiu
l vai tr ca thu nhp/chi tiu. Theo tho lun vi B LTBXH v cc i tc
c lin quan, trong giai on nghin cu,xy dng n, thu nhp vn l tiu ch
chnh thc s dng gim st, o lng, v xc nh i tng ngho. Thc
o ngho a chiu trong giai on nghin cu, th nghim s ch bao gm
nhng chiu ngho phi thu nhp, thu nhp s c dng song song so snh v
i chiu vi thc o ngho a chiu trong phn tch.
Khi tip cn phng php o lng ngho a chiu, s dng song song
o lng ngng thiu ht cc nhu cu x hi c bn v mc sng ti thiu
(chun thu nhp), dn c trong x hi s c phn loi v nh hng gii
php tc ng nh sau:
(1) Nhm dn c c mc kh khn nghim trng cn c u tin h
tr nht: l nhm h gia inh c thu nhp binh qun u ngi t mc sng ti
thiu tr xung v thiu ht t 1/3 nhu cu c bn tr ln (nhm u tin 1);
i vi nhm h ngho, s u tin cc chnh sch h tr trc tip cho h
gia nh v thnh vin ci thin kh nng tip cn cc dch v x hi c bn
v nng cao mc thu nhp.
(2) Nhm dn c kh khn cn c cn c u tin h tr th hai l
nhm h gia inh c thu nhp binh qun u ngi t mc sng ti thiu tr
xung v thiu ht di 1/3 nhu cu x hi c bn (nhm u tin 2);
i vi nhm h cn ngho, gii php tc ng nh nhm h ngho,
nhng mc u tin thp hn.
53
(3) Nhm d b tn thng, l nhm h gia inh khng ngho v thu nhp
nhng thiu ht t 1/3 nhu cu x hi c bn tr ln (nhm u tin 3);
i vi nhm h gia nh d b tn thng, gii php tc ng gm: tng
cng cc chnh sch h tr i vi lnh vc, vng (y t, gio dc, cc vng
trng im); tng cng bin php tuyn truyn, nng cao nhn thc, thc
ca h gia nh trong vic tip cn cc nhu cu c bn (hc ngh, tham gia bo
him x hi, bo him y t, v sinh); tng cng c s vt cht v h tng cung
cp cc dch v x hi c bn (dch v thng tin, khm cha bnh); m rng
din ph cp chnh sch (y t, gio dc);
(4) Nhm dn c khng thiu ht v cc nhu cu x hi c bn v c thu
nhp binh qun u ngi trn mc sng ti thiu: y l nhm dn c c iu
kin t bo m cuc sng, gii php tc ng bng cc chnh sch v m,
chnh sch pht trin kinh t- x hi nhm to hnh lang php l h t t
chc cuc sng gia nh.
4.5. xut phng n 2 v tip cn o lng ngho a chiu
n gin hn v xc nh ngho a chiu v kt hp cht ch gia
ngho v thu nhp/ chi tiu vi v cc chiu ngho x hi khc ( y t, gio dc,
iu kin sng) chng ti xut mt phng th hai v o lng ngho a
chiu; phng n ny cho php nhn dng ngi ngho vi cc mc khc
nhau v iu quan trng ca n l hm chnh sch ca nh nc cho vic gii
quyt cc chiu ngho, tnh a dng ca ngho nc ta trong giai on ti c
bit l giai on 2016-2020.
Tip cn v o lng ngho a chiu l cch tip cn mi v n s hn
ch vic b st nhng i tng tuy khng ngho v thu nhp nhng li ngho
v cc chiu khc hay d b tn thng khc bi c chiu khc, iu quan trng
l cn x nh cc chiu ngho cho ph hp v xc nh cc trng s cho ph
hp.
54
Thu nhp
Y t
Gio dc
5,0
1,5
1,5
,,,nn
H G c
ngi trong
tui lao ng
c nhu cu
lm vic
nhng cha
tm c vic
lm
iu kin
sng
2,0
H G c tr
em suy dinh
dng th nh
cn
H G c tr
em trong
tui i hc b
hc
0,5
H G c ngi
cha c th
BHYT
1,0
H G c ngi
m au khng
tip cn c
dch v khm
cha bnh
0,5
H G c
ngi trong
tui lao ng
khng bit
c, khng
bit vit
Nh , nc sch, v
sinh : 1,0
-Tng nh bng tm
che: 0,2
- Mi nh bng tm l:
0,2
-Nn nh t: 0,2
Nc ko hp v sinh :
0,2
Cng trnh v sinh
cha ph hp : 0,2
Tip cn thng tin, i
li : 1,0
- Ko c ti sn, thit b
tip cn thng tin: 0,5
-Ko c phng tin i
Theo s trn thi s c 4 chiu ngho v 10 tiu ch con: (i) v thu nhp
v sinh k, (ii) Y t, (iii) Gio dc, (iv) iu kin sng hay cn gi l mi
trng sng. Do tnh cht quan trng ca thu nhp v sinh k nn chiu ny c
trng s 50%; iu kin sng 20%, hai chiu cn li l y t v gio dc mi
chiu 15%. Ring v iu kin sng thi 2 tiu ch con s c chi tit thm
thnh 7 tiu ch ph d nhn dng nh gi cho im;
Tng im 10 v mc thiu ht s chy t 1- 10; v s c cc ngng
ngho khc nhau tng ng vi cc dng ngho khc nhau bao gm:
1.
Tm tt chung.
2.
2)Y t
CH S O
LNG
NGNG THIU HT
C S PHP L
IM
1.1. Trinh
gio dc ca
ngi ln
10
1.2. Tinh
trng i hc
ca tr em
2.1. Tip cn
cc dch v y
t
10
10
thng)
3) Nh
2.2. Bo
him y t
3.1. Cht
lng nh
4) iu
kin sng
5)Tip cn
thng tin
3.2. Din
tch nh
binh qun
u ngi
4.1 Ngun
nc sinh
hot
4.2. H
x/nh tiu
5.1 S dng
dch v vin
thng
5.2 Ti sn
phc v tip
cn thng tin
10
Lut Nh ;
NQ 15/NQ-TW Mt s
vn chnh sch x
hi giai on 20122020.
10
Lut Nh ;
10
Quyt nh 2127/Q-Ttg
ca Th tng Chnh
ph Ph duyt Chin
lc pht trin nh
quc gia n nm 2020 v
tm nhn n nm 2030
NQ 15/NQ-TW Mt s
vn chnh sch x
hi giai on 20122020.
NQ 15/NQ-TW Mt s
vn chnh sch x
hi giai on 20122020.
Lut Vin thng
NQ 15/NQ-TW Mt s
vn chnh sch x
hi giai on 20122020.
Lut Thng tin truyn
thng
NQ 15/NQ-TW Mt s
vn chnh sch x
hi giai on 20122020.
10
10
10
10
58
GIO DC
Ch tiu
Ni dung
59
tiu ny v c 10 im
Lu : Ch tiu trinh gio dc tr em cn c tnh ton theo phng n 2 da vo gi thuyt coi nhng gia inh h ngho v nu khng c h tr hc
ph thi cc thnh vin tr em ca h cng s khng c i hc, tnh ton theo phng n ny thi lit k ging nh phng n 1 v thm nhng tr em hin ti vn
ang i hc nhng c min gim hc ph vi l do h ngho (mc 2 cu 10a hoc cu 10b c m 1 ).
Y T
Tip cn cc
dch v y t
n cc c s y t ca thnh vin h v
Bo him y t
Lu : Ch tiu v bo him y t cn c tnh theo phng n 2 da vo gi thuyt coi nhng h ngho v cn ngho thu nhp nu khng c nh nc
h tr BHYT cho ngi ngho thi h cng s khng mua BHYT, tnh ton theo phng n ny thi lit k nhng h c thnh vin ging nh phng n 1 v
thm nhng h no c thnh vin c BHYT cho ngi ngho (mc 3 cu 10a hoc mc 3 cu 10b c m 2,3).
NH
60
Cht lng nh
Din tch nh
binh qun u
ngi
IU KIN SNG
Ngun nc
sinh hot
nc trn.
H x/nh tiu
Ti sn phc v
tip cn thng
tin
62
Lu : Qua bn bc gia B LTBXH v Tng cc Thng k, cc chuyn gia th cc i tng ngho v cn ngho
c xc nh vi 4 phng n (cc phng n s c nu r di).
i vi ring cc i tng ngho a chiu thi trong phng n 1 v 2 thi cc tiu ch v ch s, phng php nh
gi l ging nhau nh sau:
- Nhng h c tng im t 50 im tr ln l h ngho a chiu nghim trng
- Nhng h c tng im t 30 n di 50 im l h ngho a chiu.
- Nhng h c tng im t 20 n di 30 im l h cn ngho a chiu.
Trong phng n 3 thi h ngho v cn ngho thi phng php xc nh khng tnh n ngho a chiu m ch lien
quan n chun mc sng ti thiu v chun ngho chnh sch (chun ngho chnh sch y s c tnh ton theo 2
trng hp: trng hp 1 l 700 nghin ng mt ngi mt thng vi thnh th v 550 nghin ng mt ngi mt thng vi
nng thn; trng hp 2 l 980 nghin ng mt ngi mt thng vi thnh th, 820 nghin ng mt ngi mt thng vi
nng thn;)
Trong phng n 4 thi coi thu nhp l mt chiu v c im nh gi l 50 im (chim 1/3 tng s im nh gi),
trong nhng h gia inh no c thu nhp binh qun u ngi di chun thu nhp s coi l thiu ht v c 50 im.
phng n ny chun thu nhp l 570 nghin ng mt ngi mt thng vi thnh th v 520 nghin ng mt ngi mt
thng vi nng thn.
Sau y l c th cc phng php nh gi:
63
Phng n 1: s dng chun mc sng ti thiu xc nh i tng chnh sch, trn c s , phn loi i tng
h ngho, h cn ngho, h c mc sng trung binh bng mc thiu ht cc nhu cu x hi c bn, theo phng n ny,
vic o lng c thc hin nh sau:
H ngho: l h c thu nhp binh qun u ngi t mc sng ti thiu tr xung (1,3 triu/ngi/thng KVTT v
01 triu/ngi/thng KVNT) v thiu ht t 1/3 nhu cu x hi c bn tr ln;
H cn ngho: l h c thu nhp binh qun u ngi t mc sng ti thiu tr xung (1,3 triu/ngi/thng KVTT
v 01 triu/ngi/thng KVNT) v thiu ht di 1/3 nhu cu x hi c bn;
H c mc sng trung bnh: l h c thu nhp binh qun u ngi di mc sng trung binh (cao gp 1,5 ln mc
sng ti thiu), cao hn mc sng ti thiu v thiu ht di 1/3 nhu cu x hi c bn.
Phng n 2: cn c vo mc thiu ht cc nhu cu x hi c bn v mc sng ti thiu phn loi i tng.
Theo phng n ny, cc tiu ch c xc inh nh sau:
H ngho: l h c thu nhp binh qun u ngi t mc sng ti thiu tr xung (1,3 triu/ngi/thng KVTT v
01 triu/ngi/thng KVNT) hoc thiu ht t 1/3 nhu cu x hi c bn tr ln;
H cn ngho: l h c thu nhp binh qun u ngi t mc sng ti thiu tr xung (1,3 triu/ngi/thng KVTT
v 01 triu/ngi/thng KVNT) hoc thiu ht di 1/3 nhu cu x hi c bn;
Phng n 3: vic o lng, gim st mc thay i kh nng tip cn cc dch v x hi c bn do Tng cc
Thng k thc hin theo phng n 1, nhng vic xc nh i tng h ngho, cn ngho s da trn c s chun mc
sng ti thiu v chun ngho chnh sch (khong bng 60% mc sng ti thiu), s dng mc thiu ht cc nhu cu x
hi c bn phn tch nguyn nhn ngho v nhu cu h tr.
Theo phng n ny, cc tiu ch c xc inh nh sau:
H ngho l h c thu nhp binh qun u ngi/thng t chun ngho chnh sch tr xung;
H cn ngho l h c thu nhp binh qun u ngi/thng t chun mc sng ti thiu tr xung v cao hn chun
ngho chnh sch;
64
H c mc sng trung bnh l h c thu nhp binh qun u ngi/thng di mc sng trung binh (cao gp 1,5 ln
mc sng ti thiu), cao hn mc sng ti thiu.
Phng n 4: coi thu nhp l 01 chiu thiu ht, gn im tnh trng s vi mc u tin (khong 1/3 tng s
im), theo chun tip cn a chiu.
Theo phng n ny, cc tiu ch c xc inh nh sau:
H ngho cng cc l h thiu ht trn 1/2 nhu cu x hi c bn;
H ngho l h thiu ht t 1/3 n di 1/2 nhu cu x hi c bn;
H cn ngho l h thiu ht t 1/5 n di 1/3 nhu cu x hi c bn.
2.4 Phn t trong tnh ton:
Bo co tnh ton cc ch tiu v tng hp v ngho a chiu qua 4 phn t:
(1) Chung ton quc
(2) Dn tc (bao gm 2 loi l (i)dn tc Kinh v Hoa, (ii) dn tc khc)
(3) 6 vng kinh t.
(4) Thnh th v nng thn.
3. Kt qu
3.1 Phng n 1 v 2:
Phng n 1 v 2 trnh by trn xc nh h ngho, cn ngho v nh gi ngho a chiu v c bn l ging
nhau nn s c trnh by chung di y:
T l phn trm s h cc mc im tng hp
65
im Tng Hp
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Bng trn c tnh ton nh sau: Tnh ton im ca cc h da theo h thng tiu ch (5 tiu ch) v ch s (10 ch s)
c nu ln trn. im tng hp ca mi h l tng im nh gi ca 10 ch s, phn trm thnh phn l phn trm s
h c tng im tng ng. V d im tng hp l 0 c 18.72% tc l c 18.72% s h c tng im nh gi ca c 10
ch s l 0 im.
T l h thiu ht tng ch s
n v tnh: %
11.58
Gio
dc tr
em
4.59
Khm
cha
bnh
5.85
Bo
him y
t
59.42
Cht
lng
nh
11.91
8.09
3.63
4.07
57.9
4.77
Gio dc
ngi ln
C NC/ WHOLE
COUNTRY
Thnh th - Nng thn/ Urban Rural
Thnh th/ Urban
8.08
Ngun
nc hp
v sinh
8.28
H x
hp v
sinh
26.5
Tip cn
dch v
thng tin
15.31
10.33
2.2
6.97
6.35
Din tch
nh
Ti sn
thng tin
8.13
3.98
66
6.61
60.07
14.97
7.11
10.89
34.87
19.15
9.92
9.19
3.93
5.52
64.91
8.77
7.1
5.55
19.53
11.54
9.19
27.79
9.05
8.05
22.14
33.19
14.68
26.82
73.74
40.87
27.79
2.65
2.25
4.37
64.14
0.37
5.95
0.97
7.92
13.42
5.56
14.28
5.06
6.87
35.96
23.7
6.88
20.32
47.83
24.72
13.62
8.57
3.59
6.35
54.83
4.77
7.8
7.83
24.15
18.26
9.29
18.38
7.28
8.03
59.84
11.49
14.44
12.89
42.25
16.68
10.25
13.78
3.83
4.64
64.96
4.79
12.35
1.54
8.18
7.97
5.32
20.77
8.33
6.89
69.72
33.42
6.29
14.59
50.21
13.97
8.23
13.08
Kinh Hoa
Khc
6 Vng/ 6 Regions
ng bng sng Hng/ Red
River Delta
Trung du v min ni pha
Bc/Northern midland and
mountain areas
Bc Trung B v duyn hi
min Trung/North Central
area and Central coastal area
Ty Nguyn/ Central
Highlands
67
S im bnh qun ca h
Ngho a chiu
Cn ngho a
chiu
ngho a chiu
nghim trng
33.4
20
55
33.5
20
55.3
33.4
20
54.9
Kinh Hoa
32.9
20
54
Khc
34.7
20
56
31.5
20
50
34.1
20
55
33.3
20
57
33.6
20
57.9
33.5
20
52
33.6
20
54.2
6 Vng/ 6 Regions
ng bng sng Hng/ Red River Delta
68
n v tnh: %
Gio dc
ngi ln
Gio
dc tr
em
Khm
cha
bnh
Bo
him y
t
Cht
lng
nh
Din tch
nh
9.99
3.12
3.93
19.34
11.52
5.17
Ngun
nc
hp v
sinh
6.69
15.37
4.76
4.17
24.42
7.69
11.20
9.11
2.86
3.89
18.51
12.14
9.77
3.35
4.46
24.44
10.53
2.56
2.62
4.55
3.60
8.22
H x hp
v sinh
Tip cn
dch v
thng tin
Ti sn
thng tin
22.53
10.96
6.74
2.69
12.45
10.13
7.11
4.20
7.34
24.17
11.10
6.68
10.96
5.25
5.44
20.94
9.21
6.17
6.62
12.91
5.00
9.80
26.49
15.32
8.16
7.37
23.94
0.72
7.14
2.16
16.79
19.40
14.33
2.19
3.18
7.76
14.94
3.20
11.58
26.66
14.60
7.67
9.45
3.34
4.62
16.46
4.73
6.65
6.79
22.52
16.09
9.34
11.76
3.04
4.76
14.70
6.82
8.68
7.08
26.76
10.01
6.41
15.94
4.14
3.73
25.90
7.23
11.23
2.38
11.31
9.99
8.16
10.05
3.04
3.10
23.85
17.78
2.39
6.67
24.53
5.53
3.07
C NC/ WHOLE
COUNTRY
Thnh th - Nng thn/ Urban Rural
Kinh Hoa
Khc
6 Vng/ 6 Regions
ng bng sng Hng/ Red
River Delta
Trung du v min ni pha
Bc/Northern midland and
mountain areas
Bc Trung B v duyn hi
min Trung/North Central
area and Central coastal area
Ty Nguyn/ Central
Highlands
69
Gio
dc tr
em
Khm
cha
bnh
Bo
him y
t
Cht
lng
nh
Din tch
nh
7.3
2.8
4.8
36.1
4.5
6.8
Ngun
nc
hp v
sinh
4.5
8.7
4.1
6.2
43.3
4.2
15.1
7.0
2.4
4.4
34.1
4.6
7.3
3.1
5.0
40.1
7.4
1.1
3.6
4.3
3.5
4.6
Bc Trung B v duyn hi
min Trung/North Central area
H x hp
v sinh
Tip cn
dch v
thng tin
Ti sn
thng tin
18.5
10.2
4.5
1.9
6.0
6.2
4.2
4.4
5.2
22.0
11.3
4.6
3.7
7.3
3.7
15.6
9.6
4.7
11.7
9.8
3.4
9.2
36.7
13.8
3.3
5.7
41.0
0.4
10.2
0.7
9.6
17.7
6.9
1.5
4.7
21.8
10.7
3.2
10.0
30.9
10.6
2.1
4.7
2.3
5.3
35.2
2.0
5.6
6.6
19.5
12.4
6.3
9.9
2.6
5.9
33.7
3.2
6.0
4.6
26.4
6.0
1.7
Kinh Hoa
Khc
6 Vng/ 6 Regions
ng bng sng Hng/ Red
River Delta
Ty Nguyn/ Central
Highlands
70
14.4
3.7
5.3
43.3
1.8
14.6
1.3
6.2
5.6
3.9
9.0
3.0
2.6
36.8
9.8
1.6
4.7
24.9
4.6
2.9
71
Ngho a chiu
16.88
Cn ngho
20.53
ngho a chiu
nghim trng
4.06
7.85
15.16
1.47
20.75
22.83
5.17
14.02
20.28
2.24
36.28
22.26
16.43
6.13
17.42
0.24
22
21.02
9.19
13.72
22.1
2.47
23.16
22.7
7.36
11.66
18.84
1.31
33.68
23.23
8.8
Kinh Hoa
Khc
6 Vng/ 6 Regions
ng bng sng Hng/ Red River Delta
Trung du v min ni pha Bc/Northern midland and
mountain areas
Bc Trung B v duyn hi min Trung/ North Central
72
Cn ngho a
ngho a chiu
chiu
nghim trng
0.06
0.04
0.02
0.03
0.03
0.01
0.07
0.05
0.03
Kinh Hoa
0.05
0.04
0.01
Khc
0.13
0.04
0.09
0.02
0.03
0.00
0.08
0.04
0.05
0.05
0.04
0.01
0.08
0.05
0.04
0.04
0.04
0.01
0.11
0.05
0.05
Ngho a chiu
C NC/ WHOLE COUNTRY
Thnh th - Nng thn/ Urban Rural
6 Vng/ 6 Regions
ng bng sng Hng/ Red River Delta
Trung du v min ni pha Bc/Northern midland and
mountain areas
Bc Trung B v duyn hi min Trung/North Central
area and Central coastal area
Ch s MPI
73
1% h ngho
a chiu nghim
trng nhng c
TNBQ trn
MSTT
3.1% h va
ngho a chiu
nghim trng
va c TNBQ
di MSTT
16.9%
h
ngho
a
chiu
8% h ngho a
chiu nhng c
TNBQ trn MSTT
28.1% H
c TNBQ
8.9%
va
di h
MSTT
ngho a chiu va
c TNBQ di
MSTT
20.53%
h cn
ngho
a
chiu
13.34% cn h
ngho a chiu
nhng c TNBQ
trn MSTT
49.6% s
h khng
ngho a
chiu v c
TNBQ trn
MSTT
8.93%
7.19%
h cn
ngho a chiu v
c TNBQ di
MSTT
h khng
ngho a
chiu
nhng c
TNBQ di
MSTT
74
4.06
%
16.9%
20.53%
h
h cn
h
ngho
ngho
ngho
a
a chiu
a
nghim
chiu
chiu
trng
2.01% h ngho
a chiu nghim
trng nhng c
TNBQ trn chun
700-550
2.05% h va
ngho a chiu
nghim trng va c
TNBQ di chun
700-550
12.4% h ngho
a chiu nhng c
TNBQ trn chun
700-550
12.06% H
ngho
theo
4.5%
h va
chun
700ngho a chiu va
550 di
c TNBQ
chun 700-550
17.7% cn h ngho
a chiu nhng c
TNBQ trn chun
700-550
2.8%
h cn ngho
a chiu v c TNBQ
di chun 700-550
55.8% s h khng
ngho a chiu v
c TNBQ trn
chun 700-550
2.7% h khng
ngho a chiu
nhng c TNBQ
di chun 700550
Lu : chun ngho chnh sch 1 (chun 700-550) l 700 nghn ng mt ngi mt thng
vi thnh th v 550 nghn ng mt ngi mt thng vi nng thn.
75
1.1% h ngho
a chiu nghim
trng nhng c
TNBQ trn chun
980-820
2.95% h va
ngho a chiu
nghim trng va
c TNBQ di
chun 980-820
16.9%
h
ngho
a
chiu
20.53%
h cn
ngho
a
chiu
9.3% h ngho
15% cn h ngho
a chiu nhng c
TNBQ trn chun
980-820
a chiu nhng
c TNBQ trn
chun 980-820
22.5% h
ngho theo
7.6%chun
h va
5.6% h cn
980-820
ngho a chiu
ngho a chiu v
va c TNBQ
c TNBQ di
di chun 980chun 980-820
820
52.1% s h khng
ngho a chiu v
c TNBQ trn
chun 980-820
6.4% h khng
ngho a chiu
nhng c TNBQ
di chun 980820
Lu : chun ngho chnh sch 2 (chun 980-820) l 980 nghn ng mt ngi mt thng
vi thnh th v 820 nghn ng mt ngi mt thng vi nng thn.
76
3.2 Phng n 4
Ngho
6.6
Cn ngho
13.0
ngho cng cc
5.8
2.9
7.0
1.3
8.2
15.5
7.7
5.4
12.1
2.5
15.0
19.1
28.2
4.2
4.7
1.6
10.9
12.9
15.6
7.6
9.0
6.5
8.3
15.0
12.0
1.9
11.0
0.7
9.3
29.4
6.4
Kinh Hoa
Khc
6 Vng/ 6 Regions
ng bng sng Hng/ Red River Delta
Trung du v min ni pha Bc/Northern midland and
mountain areas
Bc Trung B v duyn hi min Trung/ North Central
77
18
Martin Ravallion and Benu Bidani How Robust Is a Poverty Profile, 1993
Martin Ravallion Poverty Lines in Theory and Practics, 1998
19
Tiu chun 2100 Kcal 1 ngi 1 ngy do t chc FAO khuyn ngh cho cc nc ang pht trin v c
TCTK v NHTG s dng t nm 1993-2008, p dng chnh thc trong xc nh chun ngho quc gia t nm
2006.
78
Tiu chun 2230 Kcal 1 ngi 1 ngy c c lng da trn mc nhu cu nng
lng khuyn ngh cho tng tui, gii tnh, loi hnh lao ng v c bnh qun ha
bng dn s thc tng ng nm 2010. Tiu chun ny c TCTK v NHTG p dng
xc nh chun ngho t nm 2010.
79
Cac phng phap tinh chun ngheo trong ly thuyt va thc tin, Martin Ravallion, Ngn hang Th gii,1998;
Gii thiu v phn tich ngheo oi, Shahid Khandker va Jonathan Haughton, Ngn hang Th gii, 2005
80
81
1740,1 Kcal
1886,8 Kcal
2039,2 Kcal
2103,9 Kcal
2215,5 Kcal
2328,6 Kcal
2350,6 Kcal
2470,0 Kcal
2573,6 Kcal
2778,9 Kcal
2071,5 Kcal
2159,7 Kcal
82
%
Kcal
Tr gi r bnh qun 1
ngi 1 thng theo gi
thng 1/2012
Thnh th
(1000)
Nng thn
(1000)
52,82
114,0
105,1
10101. Go c sn L, Tt
0,39
1,1
1012. Go t c sn
1,71
102. Go np
%
Kcal
Tr gi r bnh qun 1
ngi 1 thng theo gi
thng 1/2012
Thnh th
(1000)
Nng thn
(1000)
48,85
115,3
104,4
1,0
0,46
1,4
1,2
4,6
4,3
2,18
6,2
6,2
1,80
6,2
5,6
1,63
6,1
5,4
103. Ng/bp
0,64
1,6
1,3
0,59
1,7
1,3
104. Sn/khoai m
0,15
0,7
0,5
0,15
0,8
0,5
0,23
1,6
1,2
0,23
1,7
1,3
0,39
2,0
2,0
0,41
2,3
2,2
1,91
10,6
9,6
2,04
12,1
11,2
0,42
2,2
2,3
0,47
2,6
2,8
109. Min
0,24
1,4
1,0
0,23
1,3
1,1
110. Tht ln
3,47
68,9
64,0
3,74
79,3
73,7
111. Tht b
0,12
8,8
8,1
0,16
12,9
11,9
0,01
1,0
0,9
0,01
1,0
0,9
113. Tht g
0,49
25,4
25,2
0,57
31,8
31,6
0,33
10,1
8,5
0,36
11,9
9,9
0,35
2,0
1,8
0,44
2,9
2,6
0,92
5,2
4,7
1,11
7,3
6,5
1171. M n
0,98
3,6
3,5
0,85
3,4
3,2
1172. Du n
2,03
7,8
7,5
2,29
9,5
9,1
1181. Tm ti
0,08
9,8
8,0
0,09
11,8
9,6
1182. C ti
1,57
54,6
45,9
1,51
57,5
47,9
0,24
5,5
4,2
0,23
6,6
4,5
1011. Go t thng
83
0,41
2,3
2,1
0,47
3,1
2,8
121. Trng/ht g, vt
0,34
7,9
7,8
0,35
8,8
8,8
122. u ph/tu h
0,60
6,2
5,9
0,62
6,9
6,6
0,36
1,7
1,6
0,36
1,8
1,6
84
124. ht cc loi
125. n qu ti cc loi
126. Rau mung
127. Xu ho
128. Bp ci
129. C chua
130. Cc loi rau khc
131. Cam
132. Chui
133. Xoi, mun
134. Hoa qu/tri cy
135. Nc mm, nc
chm
137. Bt nm, bt canh
139. ng mt
140. Bnh, mt, ko
1411. Sa c
1412. Sa bt
142. Kem, sa chua
143. Sa ti
144. Ru cc loi
145. Bia cc loi
146. Nc gii kht ng
chai, lon, hp, bnh
147. C ph ung lin
148. C ph bt
153. n, ung ngoi gia nh
154. Cc th khc
Chun LTTP
%
Kcal
Tr gi r bnh qun 1
ngi 1 thng theo gi
thng 1/2012
%
Kcal
Tr gi r bnh qun 1
ngi 1 thng theo gi
thng 1/2012
0,27
0,17
0,22
0,07
0,15
0,07
3,04
0,03
0,41
0,10
2,01
1,6
2,4
6,2
1,5
3,4
2,5
17,3
1,5
4,5
2,3
11,4
1,5
1,9
4,8
1,0
2,8
2,3
15,6
1,4
3,5
1,7
10,3
0,28
0,17
0,23
0,07
0,16
0,08
3,06
0,04
0,42
0,11
2,24
1,8
2,7
7,2
1,6
3,8
2,9
20,2
2,2
5,1
2,9
14,8
1,7
2,1
5,4
1,1
3,1
2,7
18,1
2,1
3,6
2,0
13,2
0,23
0,39
1,64
0,78
0,18
0,28
0,33
0,25
0,17
0,13
6,4
2,2
5,6
7,0
1,6
9,9
1,9
5,6
7,7
4,8
5,4
2,0
5,4
5,5
1,5
8,2
1,7
6,1
6,5
4,0
0,23
0,42
1,66
0,82
0,20
0,31
0,43
0,32
0,17
0,18
7,0
2,8
6,0
8,0
1,8
12,3
2,9
7,6
8,2
7,5
5,9
2,5
5,9
6,4
1,6
10,1
2,6
8,2
7,0
6,3
0,20
0,31
0,02
11,49
4,07
5,9
1,8
1,2
65,5
23,2
5,6
1,6
1,2
59,0
20,9
0,20
0,29
0,03
13,48
4,00
6,2
1,9
1,7
89,1
26,5
6,0
1,7
1,6
79,7
23,7
571,7
514,8
662,7
592,9
85
Trong :
phm
l vector nhn khu theo nhm tui j,
l vc t c tnh khc nh trinh hc vn, ngh nghip,
dn tc,..
l s d
Theo thng l Quc t cng nh thc t p dng chun ngho cc giai
on trc y Vit Nam lun tip cn vi tiu chun m bo nhu cu c
bn c v LTTP v phi LTTP nn chun mc sng ti thiu giai on 20162020 c xc nh da vo mc cn trn (tc l nhu cu v phi LTTP c
phn b ti thiu nhng ). Mc sng ti thiu c xc nh cn c theo
chun LTTP v h s Engel c c t hm hi quy trn theo cng thc:
Trong
xc
nh
86
572
1150
49,7%
515
916
56,2%
Da vo r hng
LTTP 2230Kcal
Thnh th Nng thn
663
1406
47,1%
593
1095
54,2%
Phng an2: R
hng LTTP 2230Kcal
Thnh th Nng thn
102,5
684
1376
616
1096
793
1682
709
1309
694
1396
625
1112
804
1706
720
1329
704
1416
634
1128
816
1731
730
1348
104,0
105,5
87
Phn loi chnh sch theo Mc ch chnh sch: gm 5 nhm chnh sch
oChnh sch h tr vng v CSHT: hp phn CSHT trong cc CT 30a,
bi ngang, 135
oChnh sch h tr sinh k, tng thu nhp: hp phn h tr PTSX trong
cc CT 30a, bi ngang, 135; dy ngh; h tr XKL, h tr t sn xut.
oChnh sch tn dng: gm 2 phn nhm l tn dng h tr SXKD/tng
thu nhp; v tn dng h tr tip cn dch v x hi c bn.
89
2012
2013
2014
2011-2014
7.212
5.728
5.986,06
7.020,67
25.947
- TPT
5.600
4.952
4.442,40
4.981,00
19.975
- S nghip
1.612
776
1.543,66
2.039,67
5.971
Cc s liu ngn sch nh nc h tr trc tip cho gim ngho giai on 2011-2014
trch t Bo co ca B L-TBXH ti Hi ngh trc tuyn gim ngho ton quc ngy
5/2/2015.
90
I)
CSHT
PTSX
Duy tu bo dng 10%
1051,8
262,95
105,18
1402,4
350,6
140,24
Cng
10581,63
12903,34
7853,78
2727,85
9692,54
3210,8
400
600
11000
+4000
13500
+6500
93
94
H KHNG NGHO
70%
15,7 triu h gia inh
H CN NGHO
11,5%
2,6 triu h gia inh
H KHNG NGHO
70%
15,7 triu h gia inh
Ngoi ra, xut h tr dy ngh cho ngi DTTS, ngi ngho/cn ngho
x/thn BKK vi mc h tr cao hn (mc 4 triu),
2011
2012
2013
1.0
00
1.0
33
1.016,
8
2014 2011-2014
2.1
93
5.24
3
95
H KHNG NGHO
70%
15,7 triu h gia inh
H CN NGHO
11,5%
2,6 triu h gia inh
H KHNG NGHO
70%
15,7 triu h gia inh
2012
2013
H tr t sn xut, t , nh v nc
sinh hot theo Quyt nh 134/2004/QTTg, Quyt nh 1592/Q-TTg v Quyt
nh 755/Q-TTg
500
550
550
200
260
2014
2011-2014
1.600
460
96
o xut khi p dng NC theo PA3: gi nguyn nh hin ti: Ngi lao
ng thuc h ngho (c TNBQ di chun ngho chnh sch), ngi DTTS
huyn ngho. Phng n cn xem xt thm p dng nh PA1: ngi lao
ng thuc h ngho + cn ngho, ngi DTTS huyn ngho.
H tr XKL huyn ngho 30a (Phng n 3)
DTTS huyn ngho
H D B TN THNG
H KHNG NGHO
10%
70%
2,2 triu h gia inh
15,7 triu h gia inh
H CN NGHO
5%
1,1 triu h gia inh
H NGHO
15%
3,4 triu h gia inh
2011
2012
2013
2014
2011-2014
100
80
80
60
320
97
Tn dng XKL: h ngho, h DTTS thuc huyn ngho (li sut = 50%
li sut hin hnh cho vay XKL ca NHCSXH) khi p dng PA1: h
ngho + cn ngho, h DTTS thuc huyn ngho
Tn dng SXKD cho h mi thot ngho (ang trinh) khi p dng PA1:
h c TNBQ vt qua mc sng ti thiu, nhng ri vo h d b tn thng.
H mi
thot
ngho
H mi
thot
ngho
99
2012
2013
2014
2011-2014
6.
159
5.
003
11.16
2
1.71
6
82
0
85
0
46
3.432
102
Nhn xt:
p dng ngho a chiu cho php phn loi cc chnh sch tn dng
(chia lm 2 nhm) ty thuc vo mc ch chnh sch, ph hp vi nhu
cu/thiu ht ca tng nhm hng li.
p dng Phng n 1 cho php m rng i tng hng li n nhm
d b tn thng vng BKK: c th khng thiu ht v thu nhp nhng
thiu ht cc nhu cu x hi c bn (in hinh l cc chnh sch tn dng
HSSV, Nh , NS-VSMT). Thc t vng BKK, h gia inh thiu ht cc
nhu cu x hi c bn nh gio dc, y t k c khi h khng thiu ht thu nhp
thng do cc yu t a l, iu kin t nhin (xa trung tm, i li kh khn,
trng lp cha tt) do cn c h tr.
Khc phc c khim khuyt hin ti v kh xc nh nhm hng li
(chnh sch tn dng cho h DTTS BKK vng kh khn, tn dng v nc
sch/nh v sinh).
5. NHM CHNH SCH C BN CHT AN SINH X HI
Gm cc chnh sch h tr gio dc, y t, tin in; h tr trc tip cho h
ngho vng kh khn theo Q102/2009/Q-TTg. y l cc chnh sch
nhy cm nht v mt ngn sch khi p dng ngho a chiu, nht l khi
chng ta gii thiu MSTT v chun ngho chnh sch cao hn nhiu so vi
chun ngho thu nhp hin hnh.
Phng hng xut chung khi p dng Phng n 1: p dng cc tiu
ch lng dng: ngho thu nhp theo mc sng ti thiu v ngho a
chiu/thiu ht cc nhu cu x hi c bn. Tng bc m rng din hng
li khi p dng NC: ngho + cn ngho (a chiu) + mi thot ngho.
Trng hp kh khn trong cn i Ngn sch, trc mt ngh tip cn
theo Vng u tin m rng h tr h cn ngho v h d b tn thng cc
x/thn BKK.
i vi Phng n 3: v c bn vn gi nguyn cch xc nh i tng
th hng nh hin ti.
5.1. Chnh sch h tr Gio dc
L chnh sch cng bt buc cn i Ngn sch.
xut khi p dng NC theo Phng n 1:
oMin gim hc ph, h tr chi ph hc tp theo N 49/74:
Hin ti: Tr em mu gio v ph thng thuc h ngho, cn ngho m
ci/khuyt tt: min hc ph (tt c HS tiu hc c min hc ph) v c
h tr chi ph hc tp. Tr em mu gio v ph thng thuc h cn ngho:
c gim 50% hc ph.
Nhn xt:
By ngho a chiu theo PA1: Kh phn tch thiu ht chiu gio dc
a vo xc nh i tng u tin ca chnh sch h tr gio dc, vi mu
thun gia NC o lng kt qu (ngi sau xe: o lng tr c i hc hay
khng) vs. chnh sch hng n mc tiu (ngi trc xe: khuyn khch tr
103
H KHNG NGHO
70%
15,7 triu h gia inh
H CN NGHO
11,5%
2,6 triu h gia inh
104
2011
2012
2013
2014
2011-2014
3.
800
5.36
7
5.00
0
4.86
0
19.027
900
2.34
9
2.30
6
2.22
5
7.780
180
41
3
1.20
0
1.24
0
3.033
106
107
108
109
26
http://www.vietnamplus.vn/hon-22-trieu-hoc-sinh-ca-nuoc-bat-dau-nam-hocmoi/219061.vnp
110
27
111
112
o Phng
2012
2013
2014
2011-2014
11.304
12.398
14.630
12.822
51.154
10.604
11.569
11.500
11.922
45.595
29
114
700
829
900
900
3.329
910
2012
2013
2014
2011-2014
928
921
700
3.459
116
2011
2012
2013
2014
2011-2014
642
642
654
549
2.487
2012
2013
2014
2011-2014
25
27
52
80
83
295
385
680
297
905
1.202
7. KT LUN
Tnh kh thi ca kch bn ngn sch nh nc h tr trc tip cho
gim ngho khi p dng cch tip cn ngho a chiu:
Ngn sch gim ngho giai on 2016-2020 s tng so vi giai on
trc , d c p dng chun ngho theo cch tip cn a chiu hay khng, v
d p dng cch tip cn a chiu theo Phng n 1 hoc Phng n 3.
Tng hp cc phng n tnh xui ngn sch tng thm c tnh cho
nm 2016 so vi ngn sch nm 2014 khi p dng ngho a chiu theo Phng
n 1 (s dng chun MSTT v mc thiu ht nhu cu x hi c bn xc
nh i tng chnh sch) hoc Phng n 3 (s dng chun MSTT v chun
ngho chnh sch xc nh i tng chnh sch), nh sau:
119
120
CTMTQG GNBV
Phng n 1
Phng n 3
Ghi ch
PA thp: 4000
PA thp: 4000
PA cao:
PA cao:
Mc tng khng ph
thuc p dng NC
theo PA no
Cc chnh sch
cng
6500
6500
5207
6675
Tn dng
1200
1200
Gio dc
967
593
Y t
2905
3487
Tin in
86
888
H tr trc tip
theo Q102
49
507
Cc chnh sch
mm
Bt buc phn b
ngn sch hng nm
Phn b ty theo cn
i ngn sch hng
nm
gim ngho trong tng chi NSNN hng nm, theo hai phng n thp v
phng n cao nh sau:
Phng n thp:
2017
2018
2019
2020
Tng 5
nm
20162020
1291,
5
1420,
7
1562,
7
1719,
0
1890,
9
7884,8
38,7
42,6
46,9
51,6
56,7
236,5
Bnh
qun
mt
nm
47,3
Vi con s binh qun 47.300 t ng/nm ca NSNN trc tip cho gim
ngho trong giai on 2016-2020 tng khong 13.700 t ng so vi mc
binh qun 33.600 t/nm giai on 2012-2014, :
oTng nh mc cho CTMTQG GNBV theo PA thp tng 4.000 t/nm,
v thm ch l p dng PA cao tng 6.500 t/nm.
oB khong 5.200-6.600 t/nm cho vic tng NS h tr cho cc chnh
sch cng khi p dng NC theo PA1 v PA3, gm c tng ngn sch cho
chnh sch tn dng, gio dc, y t.
oCn khong 1.000-3.000 t cho vic tng ngn sch cho cc chnh sch
mm, nht l cc chnh sch h tr sinh k; hoc m rng i tng hng
li (h tr h cn ngho, mi thot ngho) trong mt s chnh sch.
Phng n cao:
Theo thng k, NSNN trc tip h tr gim ngho giai on 2012-2014
= khong 3,5% tng d ton chi NSNN trong cng giai on.
122
2017
2018
2019
2020
Tng 5
nm
20162020
1291,
5
1420,
7
1562,
7
1719,
0
1890,
9
7884,8
45,2
49,7
54,7
60,2
66,2
276,0
Bnh
qun
mt
nm
55,2
Vi con s binh qun 55.200 t ng/nm ca NSNN trc tip cho gim
ngho trong giai on 2016-2020 tng khong 21.600 t ng so vi mc
binh qun 33.600 t/nm giai on 2012-2014, :
oTng nh mc cho CTMTQG GNBV theo PA cao: tng 6.500 t/nm.
Cc nm sau c th tng nh mc h tr cao hn na.
oB khong 5.200-6.600 t/nm cho vic tng NS h tr cho cc chnh
sch cng khi p dng NC theo PA1 v PA3, gm c tng ngn sch cho
chnh sch tn dng, gio dc, y t. Cn d a ngn sch ln cho vic thc
hin m rng i tng hng li cho hu ht cc xut nu trong cc
phn trc, nht l cc xut tng h tr h cn ngho, mi thot ngho.
oC d a ngn sch ln (vi nghin t/nm tr ln) cho vic tng h
tr cho cc chnh sch mm, nht l cc chnh sch h tr sinh k hng n
gim ngho cc vng BKK.
Quan trng hn, p dng Ngho a chiu gip thay i c bn cch
thc huy ng, phn b v s dng vn gim ngho hiu qu hn:
Ban hnh c ch thng nht, hp nht gia cc chng trinh GN
(bao gm c CT NTM) v phn cp trn gi cho cp x v trao quyn cho cng
ng trong xy dng cng trinh nh v n gin cp thn bn (giao cho cng
ng t thc hin), t tng c mc huy ng ng gp trong dn: 1020% gi tr cng trinh, gim c trn 20% chi ph gin tip do khng phi
thu nh thu.
o
H tr PTSX, to vic lm, tng thu nhp: gm hp phn PTSX
trong cc chng trinh gim ngho, cc chnh sch dy ngh, h tr t SX, h
tr XKL.
B L-TBXH ang thc hin d n Tng cng h thng tr gip x hi SASSP vay vn WB,
theo hng th nghim tch hp Gi tr gip x hi cho h gia nh.
124
a phng ban hnh mc tiu c th, chnh sch/gii php c th. Tm li,
ngho a chiu thc y phn cp, trao quyn thc cht, pht huy s ch
ng sng to ca cc a phng trong gim ngho.
125