CHUONG I MOT SO VAN DE LY LUAN LIEN QUAN DEN PHAT TRIEN NGHE TRONG NAM 1, Khai quat vé mot s6 loai nim an - nam duge ligu phé bién tai Viet Nam 11. Néim an LL. Bae diém ctia néim rom [Nam rom (nh 5) 6 ten khoa hgc 1a Volvariella volvacea g6m_nhiéu loai khae nhau. Céc viing nhiét 46i nhu Trung Quée, Dai Loan, Vigt Nam... o6 diéu kien ur nhien rat thich hop dé nam rom sinh trudng va phat trién, Nhigt do thich hop 12 30- 32°C, d6 dim nguyén lieu 65-70%, 46 am khong khi 80%, do pH trung tinh, wa thong, khi. Tai Viet Nam, ndim rom thich hop tréng 6 ving Nam Trung BO vi Nam BO vi nhiet 0 6n dinh & mic tren dud 30°C, 06 nguén nguyen lieu d6i ddo te rom ra. Tat nhien, vvan ¢6 thé tréng theo vu 6 ving déng bang Bac b6 tir thing 6 dn thing 9 duong lich hang nam, Nang sut dat khong 150kg nim tuoi trén 1 tan nguyen ligu kno. 1.1.2. Dae diém cia ndim ma Nam m& (nh 1) 6 ten khoa hoc 1 Agaricus gém logi A.bisporus va A.bitorquis mau tring, mau nau, Naim md c6 nguén g6e tit nhimg nude c6 kh hau On Gi. Nhiet 49 thich hgp trong giai doan he si phat trién 18 24-25°C, trong giai doan hninh thanh cay nim la 15-17"C, moi tna’ng mudi nim ¢6 66 dm tie 65-70%. do pH tir trung tinh dén kiém yeu, khong str dung xenlulo trye tigp (rom ra) ma phai tron them, mot s6 phu gia khéc (phan hit co, vo co). © nude ta, nim mé duge nuoi tréng thich hop & ving déng bang song Héng (do dim bao duge nhiet do phd hp, neuyen lieu én inh), song nam md khong thé nuoi quanh nam véi diéu kien thi tiét khi hau cua ving. nay. Vi thé, thoi vy sin xudt phai x4c din dya tren dae diém sinh trang va phat trién, ciia ndim mé. Thdi gian nén bat déu vao Khodng thang 10 hang nam, neu lam s6m hoa am mugn hon sé gap thoi tiét khong thudn, e6 thé dn den nang sus thi. 1.1.3. Dae diém cia ndim huong Nam huong (anh 4) fi mot trong nhing loai nim hogi sinh thude nhém nim ge trén g6, c6 ten khoa hoc fa Lentinus edodes, Naim hung Ia loai naim due the hi tu nhien va duge nuoi tréng tit lau di. Loaiindm nay thich hop véi khi hau On d nhigt do dé qua thé nam inh thanh va phat trién trung binh khoding 15-16°C, nhigt 46 sqi nim phat trién (pha sqi) khoding 24-26%C, d6 im khong khi cén thigt trén 80% va nam huong c6 do pH tir 7-8, Do dic tinh ciia loai nam nay thich nghi véi ving c6 niet do trang binh thap nén thich hop tréng & céc tinh mign nti phia Bac nude ta nhu Sapa, Cao Bing, Bic Can...Nang susit trang binh khi két thiic toan b9 qua trinh thu hi dat 15-20kg nam kho tren mot mét KhGi gd. So v6i nang sust cia loai ndim Khe thi nang. suai cita nim huong ¢6 kém hon, nhumg bi lai ndim huong c6 i1.1.4. Date diéim cita ndim s0 (bao ngue) Nam sd (nh 2) ¢6 ten khoa hoc 1a Plourotus, bao gm cic Lodi P.ostreatus; Peflorida; P.sajor caju... Naim so moc dé dang tren cae co chiit rom ra, ba mia, min ca... Nhiet d thich hop d6i voi nhém nam chiu lanh 1a 13-20°C, doi vi nm ndim chiu nhiet 49 cao hon 1d 24-28°C va nam c6 dO pH trung tinh. Nam sd 6 thé trong, duge quanh nam thich hgp véi kh hau cia mién Bac, nhung thuan loi nhat tir thing 10 én thang 3 duong lich hang nam, Nam sd c6 nang susit kha cao, dat khong 400kg, tren mot tin nguyen ligu kh. 11S. Déte diém ciia moe nh Moe nbii (mh 2) fa mot loai néim an sinh trudng phé bién & ving e6 Kh hau nhigt déi néng dim, Moc ni c6 nhiéu loai khéc nhau, bao g6m loai canh mong c6 tén hoa hoc la Auricularia auricula, loai cdnh day 66 ten khow hoc Auricularia polytricha. Nhigt d6 thich hop dé moc nb phat trién 1a 28-32°C. Néu nhigt do nim ngoai khosing, nay sé Anh hudmg dén nang sust cia moc nh. Nhiy 6 he enzim xenluloaza rt khoe mi ching phat trién tot tren cae nguyen liéu gidu chat xenluld, lienhin nh min eva; than cay g6 mém, khong c6 tinh du, khong doe; v6 dita; 16i ngo; rom ra...Do dae tinh cita mde nbi ua dim va néng nén thoi KY (6t nhdt dé nudi tréng [a cui théng 4 dén thing, 7 dutong lich di v6i cée tinh phia Bac, cn d6i véi cde tinh phia Nam thi c6 thé trong, moe nhi quanh nam, Nang suit rung binh tir 20-25kg mc nbi kho tren mot mét Khoi 26. 1.2. Nim duege ligu ‘Theo thong ké, trén thé gidi c6 kho’ng 250.000 ching nam, trong d6 khoang 300 chiing c6 gid tri duoc ligu nhung s6 lung thyc t€ duoc sir dung Lam thusc chi tir 20-30 chiing. Trung Quée la nude sit dung nim lam thude sém nhat, cach day khosing, hon 1000 nam.Trong “Than nong bin thao kinh” va “Ban théo cuong myc” cing mot 86 sich thuée khéc déu ghi 16 téc dung diéu trj cia cdc Ioai nim nhr phuc linh, trir linh, loi hon, ma bot, dong tring ha thao, bach cuong, linh chi...Trong pham vi nghién cttu cia dé tai, chting t6i chi dé cp dén nin linh chi 1.2.1. Dac diém ctia ndim link chi vé mat sinh hoc [Naim linh chi (nh 3) e6 tén khoa hoc Ganoder malicidum, Naim linh chi thich nghi & nhigt dg thap, phat trign 161 vir 17-28°C, dp dm khong khi tir 75-80%, do dm nguyen ligu tir 65-70%, thich hop véi khi hau ving on déi, dO dim cao, khong thich nghi véi niet dO lanh dui 11°C hoae cao hon 35°C vi ngodi Khong 46 nim sé bi chét hoje khong phit trién. Do vay, & Viet Nam, ving tréng nim linh chi IY dmg thude Khu vue Bic Bo. Thoi vu nudi tréng ném linh chi thich hop tir khoang 15 thang | dén 15 thing 3 hang nam, Nang sust thu hogch dat 18-30kg nai inh chi kho tren mot tain nguyen lig. 1.2.2. Dac diém ctia ndim linh chi vé mat duge tinh, duce Is ‘6; v6i benh vé he tim mach, nim tinh chi c6 tée dung diéu hoa, én dinh huyét 4p. V6i nhimg ngubdi suy nhuoc co thé, huyét dp thap thi nim linh chi e6 dc dung nang, huyét dp Lén edn mite dé chiu nhg cai thién, chuyén hod dinh dutdng. Cée bénh nhiém md, xo mgch néu ding nam linh chi c6 téc dung giém cholesterol toan phiin, gid ty 18 ‘m@ trong mau, giém dau tim, £6: v6i cae benh vé ho haip, ndim tinh chi cling dem lai két quai kha quan, nat 1a vei nhing ca diéu tri viem phé quan di tng, hen phé quin i 80% déu 6 tic dung, thuyén giim benh theo husng Khoi han,Ngoai ra, nam linh chi con c6 tic dung t6t d6i véi cae bénh gan man tinh méi phat, nang cao chic nang gan, én dinh dung huyét & nhing ngudi mic benh tiéw duimg. Hing nim, doanh thu ciia cde ché phim chong ung thy duge diéu ché tir nim linh chi 6 Bai Loan dt tren 350 trigu USD. 2. Gidi thigu chung vé qua trinh phat trién nghé trong Nam an - nim duge su tai Viet Nam Nahé trong nim an- nim duge ligu & Viet Nam da 6 tir lau. Ngay tir thoi e6 ic dan t0¢ thigu s6 nhur Dao, Mudmg, Ning, Tay...4 ving cao céc tinh a Bic da tréng nim bang cich dim nat nam huong (Lentinus edodes) hot wi mide ef long, sad mang vio ring If long 33 que deh ny len v8 ofc cay (com — Elacocarpus sp. dé d6, dé s6i ~ Pasania...) duge chat ha tir tude. Mot thei gian sau, ho quay tr Iai thu hoach va tap quin nay con tn tai dén thé ky trade. Phi {Gi thap ky 70 cia thé ky 20, tréng nam theo phudimg phap chit dong tich cye mai duro du nhap vio mign Bac nude ta v6i nhing méc déng ghi nhan sau: Nam 1984 thanh Lap Trung tim nghién citu nam an tai truimg Dai hoc Téng hop Ha Noi; Trong hai nam 1985-1986 durge su tai tro cia TO chife Nong Luong Lien hop quéc (FAO), Trung tam. sin xust gidng nim Tuong Mai-Ha Noi (sau d6 d6i tén li Cong ty sin xudt gidng, ché bin va xust khdu nam Ha Noi), Xi nghiep nim thinh pho Hé Chi Minh, Cong ty nim Thanh Binh (Thai Binh), Xi nghi¢p ndm (Téng cong ty rau qué Viet Nam- VEGETEXCO), cic cong ty lien doanh sin xuat va ché bigh nim G Cin Tho, Ba Lat,...d@ in luot ra di, Nam 1992-1993, Cong ty ngim Ha Noi nhap thiét bi che bién 446 hop nim va “nha tréng nam cong nghiep” cia Talia, Theo 46, Thanh pho Ha Noi, Unimex Quing Ninh, céc tinh Thai Binh, Hai Phong, Ha Tay...da dau ur nhiéu ty déng, cho nghien cit va san xuat nim, Neghé tréng ndm ciia nuée ta nhiéu nam qua da gap khong it nhing thang trim. DA c6 mot that, cae tinh Déng bang Bic BO nhu Thai Binh, Hung Yen, Hai Duong, Ha Tay. Bic Ninh, Bic Giang soi dong v6i nghé tréng ndim, Rat nhiéu gia dinh nong dain 4a thu don phong ngi, bign nha ngang, kho, chudng trai chan mudi thanh noi sin xu nam, Thu nhép tir nghé trong nam chia cao, nhung cing khién cho nhiéu noi, mht Li vviing khong c6 nghé phu c6 them thu nhap. Tuy vay, rat tiée phong trio tréng nam chi duy tf duge vai nam ngin ngii, Bén nay, nhigu nong dan & Thai Binh van edn hii hing khi nhé lai edn d6 nim vio chuéng cho lon xéo ly phan. Chi riéng nghé trong nim 8 déng bang Nam BO la khong chét ‘ con nhc nhae tiéu thu. Hom nia, ngudi dan Nam BO tréng nim rom theo loi quing, canh, dau tw ft, tuy nang swat khong cao nhumg khong bi 16 von, Nehé tréng nam bi xep do rit nhigu nguyen nhan, Ther nhat, phan In céc loai giéng nam cia ta Ie dé dew nha khdu hoa suu tim ngodi tg nhién, khong duoc Khéo nghiém, tuyén chon ky ugg nén nang suat thuimg thap, chat Inong khong cao, khong déng déu, khong dat tiéu chun xust khiiu, Thit hai, thi trudmg tiéu thu trong nude han ché bai ngusi dain chua 6 théi quen &n nim, Thi ba, vige xay dug quy trinh, k¥ thuat «dng, ché bien nam chua phi hop v6i kha nang sin xusit cing nhwr nén kinh t€ chung cia x ho. Ngoai ra, viée chuyén giao cong nghé tréng nam cho nong dn chu tt, kha mua bin itta cae co s6 che bién, xusit khdu voi ngudi trong néim van con tinh trang ép gid, bat Di ngudi sin xuat, xtra, b2 con Nam, siu nam tri Iai day, nghé trong nam 6 nude ta dang sng Iai. Sin wong nam rom, me nhi ciia cae tink mign Nam dat trung binh moi nam khong 10.000 tan. Tuy nghé tréng nam chura that phé bin & mién Bic, song sin Inemg nam sd, nzim_mo, nim hucng... eting da dat khong 500 tén mi nam. Tinh Théi Binh hien c6 phong triotréng nam lén nhat mién Bac, Nam 1997, Thai nog dan sin xust nim s0, nam md inh 6 16i 50 xa voi khong 1000 ho Hign nay, nghé tréng ndim & nude ta dang ¢6 rat nhiéu tiém nang phat trién, Tht nha, nue ta c6 nguén nguyen ligu déi dao, 6 la cae phé phim, phy phim trong nong, nghiép, cOng nghiép nh phé thai cong nghigp det, ba mia, rom ra, min cura, v6 hat cd phe, ba rong ring, ... him chi ca c6 d6i véi cdc loai nim nuoi trong theo phucmg phip Khuiin tio. Chura tinh phe thai ciia ngainh dét, chi cén ding 10% 6 rom ra, méi nam cing 6 thé sin xuat dupe vai tram nghin tain nam, Thit hai, cong lao dong rat sain. ‘Theo danh gid cita cae nha xa hoi hoc va kinh té nong nghigp, hign nay nong dan (chura tinh lao dong phy) méi chi c6 cong vigc lam trong 30-40% quy thoi gian trong nam. ‘That ba, chi phi, vn dau tur ban du cho trong nim khong I6n, Tht tw, thoi gian quay vong von, thu héi von nhanh. Thiy nam, cong nghé trdng nim va so ché nim khong, kh6, rat phit hop v6i moi trinh 49 lao dong é nong thon, 3. Vi tri va loi ich etia nghé trong nim 3.1. Ui thé’ ciia nghé tréng ndin so voi vOi trong lia va chan nuai moe so loai ‘gia sti, gia cdim 6 Vigt Nam Ki thuat tréng nim khong qué phite tap, khong ddi hoi v6in én, thoi gian dai ma higu qua kinh t€ Iai khong nho. Dia diém tréng rat link hoat, nhiing loai nam dé trong, nnhur ndim rom c6 thé tring tren dat rung, dat vudn, xung quanh nha, trong vubn cay, trén nén dat gach, xi mang , .. Thdi gian tréng 1 tin nguyén ligu duge tinh theo ngiy cong tréng thé hign rO qua biéu dé sau: ° ¢.Ngay cong (Weudn: Kho sca not sid} ‘Theo biéu dé ta thay: Trong s6 6 logi nim tren, nim mo, nsim so va nim Tinh chi c6 thd gian nudi tring lau hon (30 ngay cOng/téin nguyen ligu) so v6i mde nki nim huong (15 ngay cong / tin nguyen ligu) va ndm rom (20 ngiy cOng/ tin nguyen lieu. Von dau tu dé sin xudt mot vy ndim khong qué lén. Ngodi khoan tién Lam nha xuing, cong [a0 dong (tri gid 15.000-20.000/cong), vn du tw cho sin xusit naim_g6m_ 3 khoan chinh cho nguyén ligu, gidng nam va hoa chat, dung cu. Ta c6 thé thay 19 hon qua bang 1 So véi nuoi tréng ndm, nuoi gia cm di hdi phi c6 dign tich dat dé xay chudng trai va vin daw ter lin hon (vi du gid I con vit gidng la 10.000!con, thie dn cho ‘gd: 7.200 déngike, thite dn hdn hop cho lon:4300 déngikg). Tinh trang gié con gidng, sid thie an chan nudi ngay cing tang (Gid con ging tang 20-30% so vai ciing ki nam 4ngodi, gid thite dn tang xdp xi 20%), gid thude tha y eting leo thang khién vige nudi gia cim khong con “mot v6n bon lei” nhur trude nf. Them vao d6 tinh trang dich benh trién mign khién ngwdi chan mudi gia cdim lao dao, Theo danh gid cita nhém tée gid, nghé trong nam hign nay c6 thé thay thé mot phan nhimg nghé nay dem lai loi ich In. ‘Theo Ong Hng Minh Kim-Phé Ban chi dao dian ndim rom cia tinh Vinh Long cho bigt: “Nee thué ngudi lam ii sudt loi nhudn tréing nd la 30-40%, cdn sit dung tao dong trong gia dinh va diing rom nha cé thé tai t6i 90%, cu thé sain xudi SO cong ram sau I thdng lai khodng 100 gia hia, Thai gian thu hoach nhanh, von it rat phi hop voi nang dén”. So véi nghé trong hia vat va “mot ning hai song”, néu nang sudt trung. binh dat khosing tir 2-3 tan/cong/vu thi nguéii tréng nim c6 thé thu nhap 4 den 5 trigw déng, giip nhiéu lin tréng hia, Nhur vay nghé tréng nim cing g6p phiin “pha thé doc canh ed lia”, nang cao di sng ciia néng din. Bang 1: S6 vén ude tinh dé nuoi tréng 1 vy nam (1 tain nguyen ligu-rom ra) Cong lao dong (30 nga 450,000-600.000 déng/tin nguyen lieu Rom ra ___150,000-200.000 déng/tin nguyen ligu Ging nim 400,000 déng/tin nguyen ligu | Hod chat vacéedungcu | 50,000 déngitéin nguyen Ii ‘Téng cong 1.150,000-1.350,000 déng/tan nguyen lieu (Win: Khao sca ote i) 3.2. Loi ich kinh t€-xd hoi tia ngdnh sin xudit vad teu thu ndim Hien nay nong dan & 31 tinh, thanh pho tren cd nude 4X tham gia vao qué tinh phat trign nghé tréng nim, Sau nhigu thang trim, nginh sin xudt va tiew thy ném da dang chuyén minh, dat duge nhigu thanh tu, timg buée khing dinh ning loi ich tit, thye di v6i xa hi 3.2.1. BG sung nguén thc phiim sach, gidu dink dung giip tang cucong thé luc va nguén due ligu phong trdnh, chita mot so'bénk Nam do con nguisi nuoi trdng bing cic nguyen vat ligu sach trong moi trutmg. di hoi diéu kign vo tring, khong doi hoi phi phun thud tr saw hay bao quin bing hod chat c6 doe t6 nen nam ti Kau da due coi L& mot loai the phim sach. Tie nam, ngudi tidu ding ¢6 thé ché bién duoc nhimg mén an c6 huong vi thom ngon, phd hyp Gi moi_ Ifa tu6i (anh 37-43). Hon nifa, nam cdn 1 mot loai thye phim rat gidu chat dinh diving, bé sung thém nhiéu vitamin, chat khosing , chit béo, dam, chit da dung, va cée nguyen t6 vi luong khéc ... cho bilan gia dinh ngoai cée loai ngit e6e, rau ci qu, thit dong vat, ...ccem baing 2). Can eit Vao bio edo cita ede nha khoa hoc hing du Trung Quoc (nam 1983), trong chat how cot cita 112 lodi maim an c6 chita : 25% protein, 8% lipit , 60% gluxit (trong dé dudmg chim 58%, xo chiém 2% ). Ngoai nhimg wu diém trén, nim con Ta Tigu thude chia mot s6 bénh cho con ngudi. Khi sir dung nam thuéng xuyén, chting ta c6 thé phong trinh va diy Iai benh tung thu, xo via dng mach, suy nhuye co thé, vier gan, ... Vie sit dung nam nur mot ogi due phéim da tré than truyén thong lau di eta nhan dan ede nude Bong Nam A, dac bigt Ia Trung Quéc. Xuat phat tir quan diém coi nim 1a nguén thye phim bé sung giau dinh ducing, Té chiic Nong long The gidi (FAO) nam 1999 di phdi hgp véi made Viet Nam xy dung dur én TCP/VIE/O06S vé nudi tr6ng ndim an, Muc tiéu chinh cia dir dn 1a nh 5cAi thien va hop Iy hod khdu phan an, dac bigt d6i véi phy nit va tré em dé c6 duge mot khdiu phan an tot hom va dy dit hon nhiy ec Vitamin va axit amin chifa trong nai. Bang 2: Ham luong chat dinh duéng c6 trong 100 g ndm tuoi (Bon vi tink: gam) Dudng bot Chait xo (Hydrat carbon) | (Xenluloza) 30.51 18.44 65.61 4.94 2.40 0.60 59.30 8.50 73.69 1s Ching nim dipit) 3.52 3.84 0.20 1.90 164 Naim rom Nam So Nim mo Nam huong Moe nb (Nein: Bao edo ket gu nghign cin é him mg din atong trong nin cia PAO nga 2307/2000) 3.2.2. Gop phiin gidm ti Ig that nghigp, xod déi gitim ngheo va nding cao dé song nhdn din Nong dan Ia lye Iugng lao dong chi yéu 6 nude ta, chigm khoding 80% téng dan 86, Mac dit & nhiéu Tang que Viet Nam, nghé trdng hia, chan nuoi gia stic gia cim, trdng trot va mot s6 nghé thi: cong truyén thong khde da gii quyét cong an viée am cho nhiéu nong dan vén ¢6 trinh 46 hoe vin chua cao nhung doi s6ng nong dan con rat Kho khan, thoi gian nong nhan vin chiém ti 40% thoi gian trong nam, dn t6i tinh trang phan cach giiu nghéo trong xa hoi, nong dan rai bo qué huong én thinh pho tim cic cong vige lao dong phé thong voi déng Iwong ré mat, diéu kien thigu thon, ...Bat Cap dé con kéo theo nhiéu t@ nan, gay mat trat ty an tod x3 h Vige “dua nam ra déng” di g6p phiin khiie phue duce tinh trang that nghiep, “ly hong” phé bign & nong thon, nang cao dé sng nhan dn, Dign hinh trong vige phat trién nghé tréng nam gidi quyét cong an vige lam la xa Thuan Hung, huyén Thot Not tinh Can Tho ¢6 3 dip Tan Thanh, Tan Quéi, Tan Loi voi 100% ho dan lam nghé trong, ndim rom quanh nam, sin wong tieu thy len ti hang trim tin mot ngay, gidi quyet vie lao dong trong xa, thu nhap trung binh mot nguii tir 15.000-20.000 4 Thanh Tra, huyén Vinh Yen, tinh Vinh Phtic, nghé trong nam trong quy€t duge 7000 cong lao dng, gia tri mdi cong lao dong tir 10.000- 15.000/ngay cong. Xa Khanh Nhae-Huyén Yén Khénh-tinh Ninh Binh cing ka mot trong nhimg x3 tieu biéu trong phong trio “dus nim ra déng”, chi Pham Ngoc Tho ngubdi sin xudt-ndim tir nam 1998 & xt cho biét nam 2003, gia dinh chi da sir dung 15 tan rom ra san xuat naim trong Ide nong nha, thu lai 14 trigu déng. Negodi vige gid quyét vige im, nang cao di s6ng cho d6i twang nong dan, nghé tréng nam con tao vige lam cho cdc déi twong e6 diéu kign khé khan nhur cur chién binh, cu thanh nién xung phong, bo doi xusit nga, phy ni ste khoé kém, ngurdi tan tat, trai vign trong trai cai Go, ...dénh 35, nh 36). Trung tam sin xuat ndim an va duge Tiew Long Hung (Van Giang-Humg Yen) nim tren khu dat rong hon 2000 m, tren truc duimg 207 1 co sé sin xust nim Linh chi cia 6 cyu chién binh. Trung tam lic nio ciing nhOn nhip ngubi xe ra vao lay hang, dé hang. Cau chién binh Neuyén Quoc Lap - Chit nhigm Trung tin sin xudt cho biét: “Trung tim duge thanh lap tir nam 2001, dén nay di wo vige Kim én dinh cho tren 30 lao dong véi mite Iuong 450,000 déng/ngudihang”, Mo hinh nudi tréng ndim cia hgp tie xa Thurong bénh binh nit 27/7 (xa Khanh Hong, huyén Yen Khanh, tinh Ninh Binh) ra doi sau nhimg cing 1a mot trong nhing diém sang lam an e6 higu qua, giai quyét cong an vige Lum cho 60 chi em 6thong benh binh, 51 chi co don tan tat véi cong lao dong tir 15,000-18.000 déng/ nay. Su phat trién vé 56 Iuomg cdc nha may déng hop xudit khéw nim cing véi nghé trong naim cing gidi quyét lugng 16n lao dong that nghiep. 3.2.3. Gép phn tang kim ngach xudt khdu nong sin cia cd nude ‘Trong nhiing nam vita qua, mdi nim kim ngach xudt kh ndim cita nue ta mac dit chiém ti 18 nho so véi kim ngach xuat khdu nam cua thé gidi nhung da c6 nhiéw bigu hign kha quan. Nam 2003, kim ngach xusit khiiu cde logi nam ciia mude ta (40 trig USD) tang 20% so v6i nain 2002, chiém 22% so v6i kim ngach xudt khdu raw quit (182.5 trigu USD) {38} Kim ngach xuat khdu nim tang cdn gép phin da dang hos co cau nong sn xuat khdu, ting vi the cita hing nong sin Vigt Nam tren thi rutmg qude 16, dac bigt dudi téc dong tiéu cuc cia hign tong gid cénh kéo trong nhiimg nam gin day. 3.2.4. Gop phan chuyén dich co edu kinh 16 theo huéng cong nghigp hod- hign dai hod Nelnh nudi trdng nim moc nginh C6 higu qua kinh 1 cao, trong wong lai nganh nai sé hiéa hen 1a mot nganh 6 cong nghé hién dai, ép dung nhimg thanh twa kkhoa hoc ky thuat mdi va hign dai trén thé gigi, Néu diy manh duge phong trio nuoi tring niim rong khap & céc dia phuemg, nganh nim sé gép phan chuyén dich tt co cau kinh té nong nghigp theo hung cong nghiép hod, hién dai hod, thiic déy sn xudit phit twign, Céc ho nong dan sé din din diy manh khau sin xusit chuyen nghigp hign dai vei nhimg sin phim tha duoc c6 ham Intong che bien cao, gidm din Khaw sin xuat doc canh lac hau trong nong nghiép. 3.2.5. Tan dung phy phadim, phé'thdi, g6p phn bdo ve moi trudng Vigc tan dung duge nig phé ligu trén day g6p phin khong nhé vao vige bio vvé moi trudmg, dae bigt khéc phuc tinh trang nng dan 6 mot s6 viing ngoai thanh Ha [Noi doit rom ra thita gay 6 nhiém khong kh ti cd ede ving lan can. Qué trinh tréng nam hay ché bien cdc sin phim tir néim khong 4di hdi pha sit dung cée chat hos hoe doc hai dé diet sau benh, bao quiin sin phim nén khong gay hai cho con ngutsi, moi truimg va e&e he sinh thai. Ngodi ra, cde phe ligu sau khi tréng nim con c6 thé tai sir dung. Vi du phé ligu sau khi tréng moe nhi c6 thé sir dung dé trong, nam sd, Phé ligu sau khi trong ndm sd duge sit dung dé nuoi giun dat, lam phan bon cho cay tring, .. (inh 13). Céc loa chan nam, tai ndim logi b6 sau khi so ché e6 thé sir dung lam thi an gia site rt tot va kinh t€. Qua nhimg phan tich tren day, chting ta thay ring vige nuoi tréng nam da c6 tir Jau va sin xusit nim an - nim duge igu phyc vy nhu edu noi dia ciing nhu xuat khiiu c6 § nghia quan trong trong moi mat di sOng xa hoi. Dy manh san xudt_va tieu thy nim, tao ra nhiéu cong an viéc lam, nang cao thu. nhap cho nong dan, g6p phin chuyén dich co cau kinh t€ néng nghiep, nong thon, xoé doi gidm nghéo cing nhu tang them kim ngach xuat kha cho dat made. Tuy nhién, nganh nam tai Viet Nam vin chta thyc su phat trign. Trong chuomg 2 cita dé tdi may, nhém téc git sé winh bay thye trang cia ngdinh sin xu va tieu thu nim,CHUONG II THUC TRANG PHAT TRIEN NGANH SAN XUAT NAM HIEN NAY 1. Dinh gia moi truong nginh ‘Trong phan nay nhém tac gid sé di sau phan tich cdc mat thugn Igi va khé khan trong nganh sin xuat va tieu thu sim phim nim dé tir d6 thay 1% duge hing co hoi fing nhur théch the dat ra d6i v6i ngdnh ndim hign nay tai Viet Nam, 1.1. Moi truing ne nhién 1.1.1. Bidu kign ne nhién LA mot nude 6 chiéu dai biy bién Khodng 3200 km, dd dim khong khé ludn cao hon 80%, mhigt 49 dao dng tir 10-30°C, khi haw Viet Nam rat phi. hop cho nim cic ogi phat trién. Céc logi nim ua nhigt dQ cao nhu ndim rom, moc nb, nam md c6 thé phat trign t6t & khu vue céc tinh pha Nam (Tien Giang. Vink Long, Tra Vinh, Can Tho, Déng Thap, An Giang, Sde Trang, ...), mién Trung (Ha Tinh, Quang Binh, Quing Tri, Quéng Nam Da Nang, Nghé An, ..) V2.6 phia Bic vao mba he; Cac logi nam thich hop vei mhigt do thap nhu nm sd, ndim mé c6 thé phit trién manh & céc tinh phia Bic (Thai Neuyén, Vinh Phiic, Hung Yen, Théi Binh, Ninh Binh, Ha Tay, Phit Tho...) [Naim hurong phat trign chi yeu cdc tinh c6 khé hgu mat mé (Cao Bang, Ha Giang, Lang Son, Da Lat, Tam Bao, SaPa). C6 thé thay 16 hon sy sinh truémg cia cée logi nim véi nhigt do va do dm cita Viet Nam qua bing 3. 1.1.2. Nguén nguyén ligu Neudn nguyen ligu dé sin xuat nam (gid thé tréng néim: anh 7, 8, 9) & Vier ‘Nam rat phong phii va déi dio: cée logi rom, ra, than g6, min cua, ba mia... 6 sin 6 cic ving nong thon Viet Nam. Nhing ving tréng ltia hodc c6 nghé moc c6 thé tan dung duce nhimg loai nguyen ligu nay. Néu tinh trung binh mdi tn thée cho 1,2 tain rom ra thi ca mide dit e6 dén 20-30 trigu tin, Tir lugng rom ra nay ¢6 thé sin xut ra 2 {rigu tan nam rom/nm, tic 8 Khong | trigu tn nim rom mudi/ndm (vi 2kg ac lam ducge 1 kg ndim mudi), Neu xudit khéu ton bo nim rom musi, véi gid trung, binh trén thi trutmg thé gidi 1a 1.000 USD/tan sé thu duge hon 1 ty USD/nam. Véi nhimg vang khong tring lia, gid thé tng ndm con c6 thé Ia [Oi ngd, bong phé thai, x0 dira, v6 hat ca phé, bi rong riéng, Ii chudi, beo Nhat Bin, ... cic logi phé lieu git xenlulo, 1.2. Moi truding kinh 1 Dac mg cia nghé tréng nim 1a von dau ue khong nbiéu nhung dé sin xudt va ché bién naim c6 tinh Khoa hoe, 6 sit qui hoach va tréng nam thuc sur tré thanh mot nghé c6 higu qua thi di hdi rat nhigu ngudn Ic xa hoi.Bing 3: Nhiet dQ va do dm thich hop véi su sinh trudng cia Toai | Nniet do] Dodm Phan bd nua trong nam thich hop __| thich hop Viet Nam Nims | 16%25* ‘sos | Tne Phé bigh G ving déng bing song Hing. Nhom chi 80°C. Sau d6 khit trang 3 Kin bing ndi hap 121°C. The gian bao quin cia nam déng hop thutmg la 12 thing. Nam dong hop duge chia thanh 4 Joi: nam “s6”-khong phan loai, nam cat lit, dang miit va chan nam. 15Uu digm chinh ciia nam déng hop 1a hinh thite dep, d8 loi cuén, thu hiit meus tieu ding hon so véi cic loi ché bién khée va thoi gian bio quin cing law hon rit nhiéu. Song quy trinh déng hop phite tap hon, chi phi cao hon va cic doanh nghiep xuait khdu ngim hien nay thudng phai thue cae cong ty déng hop gia cong trade khi dua nim ra thi trading. Cc sin phim phéng nm, bot ndim va sa Lit nm, nim déng hop duge ché bién 6 13 don vi trong muse, tip trung chit yeu & ca tinh phia Nam. Trong dé c6 4 nha miy ciia nude ngodi: | ciia Malaixia ( Béng Nai), | cia Thdi Lan Cd Long An), 1 cia Hong Kong va 1 cita Dai Loan (7 Cén Tho). 9 nha may cia noi dia tap trung 6 Thanh pho Hé Chi Minh, Béng Nai, An Giang, Sée Trang, Tra Vinh va Thai Binh, Cain Tho ‘Moi tinh thanh phé trén c6 1 nha may, riéng & Can Tho e6 3 nha may. 2.2.2. Thee trang bdo quan Hien nay, tren thé gidi cde each bio quain nim phé bien gém bilo quan tanh, Iam anh dong uét, chiéu xa, déng hop, mudi nam... Trong bén hinh thite bio quan sé dig trinh bay dudi day, hai hinh thée daw 1a bao quin ngdn han, hai hinh thie sau la bio. quiin trong dai han. Tinh hinh bao quan sin phim nam & Vigt Nam hign nay con nhiéw han ché, ‘Mot phan vi tay nghé ki thuat thap, mot phan do kinh phi dau tu vao nha xwéng, thiét bi chia cao, G Vigt Nam, ndim tuoi bin tai cée chy déu chura duge bio quiin dusi bat et hinh thiic nao, Neuisi tin hang thutmg bay nam ra r6 hoje met va dé ngoai_ tri trong, suét thoi gian bain hing (4h 30). Digu nay da lam nh huring rit nhiéu dén chat lnong, ‘va ham Inong dinh durdng c6 trong nam. Bing 5 : Tinh trang nam theo nhigt do Nhiet do C) Khoang thoi gian gitt duoc nim BE trong tii PVE dye 1 ahd 66 thé gitrduoe 4 ngiy 15-20 (Math, mia xan) = Git age <4 ngiy >=30 (mila he) ~ C6 dau hiéu oi sau mot dem 10-15 (Mua dong) (Win: tanh nen ct) Bio quin lank: Bio quan lanh chi phi. hop véi vige bdo quan 6 ede sieu thi do céc sieu thi méi 6 digu kign trang bi ti bio On, ti bio quan...Néu dyoe bio quin nhi vay, ching ta 6 thé kéo dai them thoi gian sir dung nam nhung ciing Lim ting chi phi str dun; chi phi mua ti, chi phi nhien ligu...). Naim duge béo quan tot nhat & nhiet do tir 0 10°C. Bien php Lam tanh dong uét 1a bien phép c6 nhiéu wu diém nhat nhung chia duge thyc hign phé bien vi chi phi dién cdn cao, ma s6 lugng nim duge bio quin it. Do vay, chi mot s0 it ho sir dung hinh thie béo quan nay. Qui trinh nay bao g6m : Phan loi, so ché, trin, déng g6i, Lam lanh dong, trin lanh dong uot 6 nhiét do ti -30°C dén - 20°Cva bilo quain & hist do -18% Uu diém cia hinh thie bio quan nay 1a git duge huong vi thom ngon cia nim tuoi, gitt duge ham Iwong chat dinh dudng ciia nam. Ben canh nhimg wu diém tren, Logi hinh bio quan nay cé mot nhuge diém rit lén, d6 18 chi phi bio quin cao, ngudi bin phai trang bi tit bao on, xe lanh va hing thing phai tri tign nbién ligu cho Cac phuong, tign bao quin 16~ Bio quin bing cach phoi, sy kho: nam kho hien nay duge nong dan xit bing hai bign phap chinh Ia phoi nang hoac ding ld say. DE say, nam nong dan thuong sit dung anh nang mat tri Gnk 15) hose ding to sy e6 mhiéu ngan cung cap khong hi nong Lam kho nam, Bang 6 : Thyc trang say nam hign nay ciia ba con nong dan SiC] Ching a Phuong phap siy kho T [Nam [Rife sach, 4 re nade, ding dao eit Tat, dQ day Knowing 0.5 em tré Ten. New rom | gp ti nang néng nong din mang ain ra phoi khodng 3 dén 4 nang. Név thos tet sim ut, musa nhiéu nong dn cho naim v0 lo say. Sy 6 niet dO 6n inh tir 40-45 °C cho dén ki nim kho rn, 66 dm Khoang 12-13% la dave. 10 kg nai two iy kh thu duge t= 1,2 ke nim kho. 2 | Nam [ai khém nao cat ngay chan hm d6, ding tay wade time ahah nm (nim so | to tude Fim su, nai via tue lim bén, nim nh tuée Fam hai ),tuSe ea thin lin phien. Bé vao noi ram matt 4-6 gid, sau dé say bang than 16 ong, nhigt «49 dn dinh dat ti 40-45 °C cho dén khi nim kho ron, 46 dim khong 12-13%, IL kg naim toi thu duge 1 kg nim kho, 3 [Nam | Doi v6i nim md, Khi phot sly Khong eat chan, d€ trong noi thodng mat w4-6 ng | 7 cho lug nue roc het ra va tién hanh phioi 3-5 nang. Sau’ 46 dura vao To say & niet do tt 40 60°C, khoding 7 ka nim te thu due 1 kg nim kho. 4 [Naim | Ding dao cit bo phn chan nam din tap chal, d€ phan chan gon theo chia hung | cia phan chan, phan phién dé trinh bi dap va réich phién nam. Phot tir6 -12 sits cho rong nuvic gidm dén sau 45 mdi cho vao lo sy. Nhiet do day trong lo tit 45 -60 °C. Ci 1-2 gis, ta do nim mot lin, Khi thay canh nam c6 46 gion nhur banh da la duve. Khosng 5 kg ndim tuoi thu dugc 1 kg nsim kho. Nam | Phoi, sy ndim Linh chi & nhigt d6 dusi 40°C, tao nhiet do tir tr im phn Linh | cénh’naim git nguyen hinh thé, néu phoi say & nhiet do tren 45 °C thi chat chi | dinh dutmg sé bi hao hut het. 3 kg nd tuoi thu duge Ike ndim kh. © | Moc nt | Khi thu hai Khong d& moc ni xudng dit, khong phoi true tigp xudng nén gach hay nén dat mat phai c6 c6t ép hoge nilon phoi. Neu nhiet d6 cao thi hci hosing 3-4 ngay, néu thoi tigt ém ut mua phan nhigu, nong dan hai moe rl vio trong nha, ding quat thdi me nhii Khosing 4-6 gity ch moe mhi gm, tic do moi dua vao sAy 6 nhit dp 45-60 °C dé moe nhi kho tt ; cfnh méng, khong bi quan va mau cia moe nhi sing dep. 4 ke moe nh toi thu duce T kg nam kho. (Nein: ket qua bio st tg ca nonheme tla Link Nam, hyn Tir Liém, Ha Noi) Néu sy nam bing énh nang mat ti rit dB Lam va khong phai bd ra chi phi, Song ngudi ndng din khong chit dong duoc trong qua trinh say, do phi phu thude vio ‘inh hinh thoi tit, hon nia anh nang mat trdi cing khong thé say déu toan bo canh nm, mau sc ciia eénh nam thang bi tham den va co miii khét, mot s6 cay kha thi do ham lugng nude van con nén bj moc khi ban ra thi truimg hoac ban cho cae doanh nghigp thu mua nim. Cac ho nong dan hign nay thuring lam lo say theo huting thi cong. Ho ding mot {aim c6t ép tron va lam nhiing nan nhur cai nong, nia (nhur ba con nong dan van ding dé phoi hia), dui day cita 1d sily o6 dat mot chiée bep than t6 ong va nhiet do trong 1d thuimg duy tn 6 nhiet do 45-60” C. Voi nhiing Id say Toai nay. gi thanh thap, dé lam nnhumg chat lueng nam kho khong cao do nong dan rat kh6 diéu chinh chinh xc mhi 6 trong 1d. Do vay, 46 kho cia mdi mé nam say sé khée mhau, din dén chat Ivgng, 17nam kho khong déng déu. Hon nita, phurong phap nay gay 0 nhi&m moi trudng va anh hhuémg dén miti vi cua nim. Oi v6i cic loai ld sy nm cong nghigp, chat lugng nim kho twong Ai cao, khong gay 6 nhiém moi trudmg nhung gid thanh lai qué cao, mot ld sy méi ding trong qui mo sin xuét nhd ho gia dinh xap xi 4.000.000 VND (anh 16), ld say ding trong qui mo lin ciia hop tic xa va doanh nghiep dao dong tir 17 trieu VNB dén 23 trign VND, do vay ¢6 rat ft ho sit dung loai lo nay (inh 21). - Bio quain bing eich mudi nim Nong dain chi so ché (tuyén chon, rita sach), mudi nim, ngim vio trong can nha trade khi ban (anh 17, 18, 19, 20). Bign phép so ch€ nay c6 wu diém la t6n it chi phi, song khong dim bio chat lughg cia nam. Cac cong ty thu mua khong kiém tra duige kich eG vai miu sic eta timg cy nim do vay chai lugng cia timg cay nm trong, can khong déng déu nhau (do céc ho mong mudn bin duyc cing nhigu nam cing 161, dan dén tinh trang ho chi tuyén chon qua va tién hanh wp nude mudi). Diéu nay anh hhuéng khong nho den chat Inong nam xuat khéu, Ngoai ra, do nhigw ho tee mudi dim nén do ngaim mudi cia timg cay nam khée nhau, anh hudng dén chat lugng va huong, ‘vi nim khi ché bien, Tai cde nha may, quy trinh mu6i nam ign ra nhur sau: nim due Inde so trong nuGe soi c6 mudi va acid Citric hoae acid sulfuric hoae acid ascortbic sao cho 40 pH: Sau d6 vot ra lam ngudi, usp mudi Kho. Cudi cing cho nim vao mot dung ey chia va ngim ngap trong nude musi man 20-30"C (nh 19, 20), Naim xuat kha bio quan bing, ich mudi c6 the kéo dai thi gian sit dung duge vai thing. Bio quan bing céch ngam dung dich muse mu6i e6 uu diém chi phi thap, dé Jam, bao quan dupe Iau. Tuy nhién, kink thiic bio quin nay cling [am gid phin nao hong vi thom ngon cia ndim va logi ché bién nay vin mang hinh thite tho so’ che, ham Jugng ché bign chur cao. 2.3. Thye trang déng g6i va van chuyén 23.1. Thue trang dong gi ‘Theo khdo sat clia nhém nghien cttu, thye trang déng g6i c&e sin phéim nim duge thé hign trong bing 7 trang ben. Nhin chung, ki thuat dng 263. rc ta dO: vi céc sin phim nm tiéu thy noi dia con chura duge quan tam dking mie. Tinh trang nay cing twong tw d6i voi thye trang bob ete aa phim nim. Bao bi cde sin phim nam tiéu thy trong nude chua dat drge mye ing co, nang cao kha nang tiéu thy cia san phim ma chi dimg Iai 6 chic ttang bao ve chat lung sin phim va thuan tien voi vige van chuyén, DE Gap ung yeu ctu xuit kha, cée sin phim xuat khdu e6 Ki thut déng g6i t6t hon, Tuy ahién, bao bi vvin cha dep, chur thu hit sur chti ¥ cia ngutbi tien dimng. Tém Iai, déng g6i, bao bi sin phim cin phdi duge dau tu nhiéu hon méi e6 thé day manh duge Kha ning tiew thy. Phuong tign van chuyén phy thuge rat nhiéu vio khong céch van chuyén, s6 jugng hang va logi hang. Hien nay cae san phim ndm tieu thy trong noi dia chit yeu & cic tinh, thanh pho kin: Ha Noi (40 tain nam cil Pho H6 Chi Minh(25 sain ndin rotingdy). Da Lat, ... Nam tieu thu 6 cc tink, thinh pho nay chit yéu duige cic chit hang van chuyén riéng ré dén tir céc viing lan’can véi $6 lung nho nén phuong tién van chuyén chit yéu bang xe may hoae xe lam (anh 25, 26). Khi van chuyén bing céc phuong tign tren, nim khong duoc bio quan trong céc thing, 4, hay thing bio quiin do vay naim bi héo, tham va hao hut chat dinh ducing khi dua ra thi trade,D6; v6i sin phim nam bain cho cic doanh nghigp ché bién xuat khdu, do s6 ugng én nén duge van chuyén dén nha may bang 6 6 (anh 27). Tuy nhien trong qué trinh van chuyén khong due van chuyén trong cdc xe c6 méy lank, thing wép dé hay cin x€ (gid dmg c6 ng thong khi, bén dudi c6 dat dé tanh) nhw 6 Trung Quée, Dai Loan, Thai Lan, Nhu vay anh hung rt Kin dén chat lugng va sO lvong ndim true khi dura vao ché bién, téc dong xau dén sin phim xudt kha. Bang 7 : Thue trang déng géi, bao bi ede sin phim nam Loai nim ‘Thue trang dong goi anh gid Naim tuoi |- Khong duge déng g6i, chi bay ban |- Tinh trang dng e6i sor SAi Tam ban tai eae | trong ce sot, met, r6,.. (inh 28, 29). hndim dé dap, nat, hu hong nén vong hg ~ Khi van chuyén nam duoc dyng trong di san phim rat nein, Jui ni-long, ede sot nan hoge thing cée- | ~ Sin phim khong e6 bao bi, ahan tong, thing g6 06 I6t om, ra mac, nauén g6¢ xudt xif, ticu (anh 23,24) cchudin ve sinh thye phim gay tam. Ii nghi nee cho new ti ‘hi st dung (inh 22). Nam sty > Chir you duge dang got wong bao 1 -Bao bi xd ho tigu thy }ép PE (Polietlen). Khong in dy di cée thong tin noidia | Trong luong tit 200-500 gr/bao. lien quan (nguén g6e xuat xt, ‘Tren bao bi khOng c6 nh higu chi cé hudmg din sit dung, thoi han sir mot minh gidy nhé in ten sin phdm, bung, ti Ie cic chat dinh dong chi dia chi dom vj sn xudt va trong lugmg \yéu, cc chat bio quan, ..) «an, anh 31) Nim sy Naim thudmg duge dng g61 trong bao | - Bao bi chura dep, chua bat mat. ho xuit_ i? kip, bén trong la bao PE, bén ngoai Khu bao PP (Polipropilen) hod bao bo. + M@i bao c6 trong long ti 8-16 kg. LKhi van chuyén thutmg durgc dng va0 be thing 26 hoae céetong. Naim dng -Duye dng gi trong hop thige trang | ~ Bao bi dep. Bat mat hop Jen hoa lo thiy tinh (anh 23) LTrong luemg 300-310g° loai hop 460 br. Sau d6 due dng vio thing céctong {48 dé van chuyén, (Newdn: Kei qu Ko sit ta nhdm nghien cia ai chy 1912 v0 cong ty ei phdn Tin Mal, Ha NOH) 2.3.2.2.Van chuyén nim xust Khu anh trinh van chuyén xusit khdu ra nue ngoai oé dac dim Ia quang duong rat xa, thoi gian khd dai nen ede doanh nghigp khong xudt ndm tuoi ma thing xudt nim kkho va nam déng hop. Cac loai sin phim tren duge van chuyén bang 6 t0, tau hoa tir céc nh méy dén cic bai dé déng Vio cong ten no, sau dé cic cong ten no nay duge van chuyén dén cfc nude bing dung bign, Diéu nay di gy ra rit nhiéu trés ngai cho cée doanh nghigp xuat khaiu, Vi ho sé phai thong qua céc cong ty giao nbn dé thue ho déng hing vao cOng ten no nén sé doi chi phi lén rat nhiéu, Cae doanh nghigp khong thé tyr thué nguyen cong ten no do s6 luong nam xuat Khaw it, thudmg khong di mot cong nén ho sé phai thué them cc cong ty giao nhan déng hang cho minh teuse khi xuat kh.3. Thye trang kinh doanh Naim 3.1. Kinh doanh trong matic 3.1.1. Cor eae tie the Hiign nay hau hét céc loai ndim an va ndim duge ligu di duge tien thy tai trudng trong nude, Mién Bic chit yéu tiéu tha nam mé, nam huong, nam moc nhi, ‘mot phiin nhd naim finh chi, con nim rom chit yeu durac tieu thu tai cdc tinh phia nan & tat ca cdc chiing loai. Trén thi trutmg ndi dia, cde loai niim nhwe ndim s0, nim m6, nim rom chi yéu duroe tiew thy dudi dang tuoi, chiém 50% tng san Iveng nim ca nude. Tuy nhién cing véi su phat trién cia xa hoi, gan day mot 96 thi truéimg cao cap nhut thj 43 bét déu chi tiew thu céc loai sin phim s4y kh, sin phim musi hoac déng, hop, trong 6 naim kho chit yéu [& nim huemg, nm moc nb; nm mo va néim rom tie thy dudi dang mudi con lai_ndm déng hop c6 nguyén lieu sit dung tir nm twoi, nam musi. Bing 8 : Co ciu sin phém nim Co eau ndim tieu thu Ching nim Naim tt Naim si, naim md, nim rom. Naim_huong, mde nhit Naim mé, nam rom Naim dng hop Neuyen figu nim tuoi, nim mui 3.1.2. Siin luong va doanh thu tiéw the ‘Téng sin Ivong ngim an va nam duge lieu trong ca née hign dat khoang 100,000 ti/oam, trong 46 60.000 tain duoc tieu thy trong thi trudmg noi dia, chieéim 60% lung nam ci nude. Riéng nim duge ligu mdi nam ude tieu thy khong 100 tin linh chi kho. Téng doanh thu vé nam méi nam dat khong 100 trigu USD trong a6, don thu tiéu thy trong muse dat 60 trigu (60 %). Nam 2003 vita qua, nhu edu vé nim 4a len t6i 160.000 tan nim eae loai, tuy nhien do gid nim khé cao nen Iwong tigu tha vvin gitt 6 mic tren, Néu cdi thien duige cong téc che bign va ha gid thanh sin phim, dur kien thi trutmg cit nude 6 thé tiéu thu duoe nhiéu hon nia, 3.1.3. Thj trudng tiéu thy ‘Thi trudng tieu thy ede Logi nsim an va ndim duge ligu ngay cang mé rong & ci hai mién Bic Nam, G mién Bic, cac tinh va thanh phé lén nhu Ha Noi, Hai Phong, Hai Duong, Thai Binh...J& cdc khu vuc teu thy nhiéw nim nt. Ring thanh pho Ha Noi trung binh mi ngay tiéu thu khodng 40 tin nim tuci cae Logi. Nhu cau an nam cia nhan dan trong nude ngiy cing tang do nhiéu nguti da higu duoc gid tri dinh dudng va lam thude cia nam, Trong tinh trang gid ca cdc loai thye pham thong dung hign nay nhu thit cd, rau bién dong tang vot vé gid va dae biet Liongn dich ctim ga thi ndm an 1a nguén thyc phim cing duge neues teu ding chi trong. Cho 19/12 duce coi la chy ban nhiéu nam nhat Ha Noi Con 4 céc tinh phia Nam, niim rom duge titu thy v6i s6 Iuong 16n, MBi ngay rigng thanh pho Hé Chi Minh tiu thy hon 25 tan nim tuoi tai mot chg du moi La eh rau Mai Xuan Thuemg Quan 6. Thai gian ban trong 4aid, tir 0 gid dén 4 gid sang[ 34) 20Tuy nhien, hign nay, mot s6 chg bain Ié hay ede ctta hg rau sach 6 mgt s6 khu we vin chua e6 nim toi dé ban, Ngay ci nhur mot 96 Khu vue dong dan nur chy Khuong Dinh, cho Céu Méi quan Thanh Xuan, khu chg Xanh Bich Khoa..., ngubi tie ding khong thé mua duge nam tuoi. Tinh trang tiéu thy nim twoi tai ede Chg rat that thudmg, thinh thoang chi ¢6 mot met bain nim Khoang 2-3 ke va ching loai rit nghéo nan, thug la ngim rom hoae nim md, chwa mot cho nao trong thanh pho cung cap day dit cée loai nim tuoi cho ngudi tieu ding. Tén tai tren can duoc gidi quyét néw mudn dura nganh nam phat trign trong tuong la 3.1.4. Kénh phan phot Hien nay, trong nude t6n tai hai kenh phan phéi sau LAL hi tr ti Nam duge bin trye tip cho ngubi tieu ding tt nhing newdinOng dan, .. Hien nay, ngusi dan van a tiéu thy nim [a chinh, Do sin xudit nm cdn nhl, phan tén nen sin xudt dude bao nhiéu nong dan ty dem ra chg bin bity nhieu. song s6 long tieu thu dn rit it, lung cung cap khong thug xuyén va chat Iugng nam khong cao. Hon nifa, do thi trugmg trong nudc tiéu thy nim tuoi Ia chit yu, cong nghé so ché con lac haw nén nong dan khong thé chd khéch hang dén dude, ho phai chi dong dem ra chy bin, Mac dit Trung tam sin xudt va ché bién nm dude thnk Lap nhung chia ky doe hop déng thu mua véi nong dan, Ho van quen véi vige tur dem nam ra chg ban hon 1 ky hgp dong thu mua véi cic doanh nghigp. Vi vay, dé nghé tréng nam phat trién bén ving, [4 mQt hung Lam gidu, can thue hien déng bO ede gia php vé sin xu, ché bigh va tieu thy nim, 3.14.1, Kenh_gidn tigp Naim 06 thé durge bay bén tai e4e sieu thi, cha déu moi, quay hing tap phim, eit hang kho 6 cée cho ban buon va ban Ié.,.(anh 30), Thong thudng ndim tuoi duoc tiew thy chi yéu & nhing cho Ién, cOn & nhing che bain 1é haw nh chura c6 mot quay hang. no biy ban nim tuoi mot cach thuding xuyén va dim bio, dy dit ching loai va chat lugng nam. Cac sin phim nam kho va nam hop thutmg duge bay bin & cée sap 46 kho va quay tap hod & cae cho, Sin phim néim tai day tung d6i nhiéu song hiu hét van chuta 6 nhan mae ciia nha sin xuat ma thuting ban dutéi dang can, ngudi tiéu ding mun ‘mua bao nhieu thi ngutri ban hang sé dong nam & nhiing bao tai Id va khong hé c6 bat ‘ky mot du higu nao vé tén nha san xuat, thoi han sit dung... Rieng v6i nhimg sin phim nim hop vin chua hap din doi v6i nau tieu ding, do xu hudng chung hién nay ld ngu’i tieu ding vin thich tieu dang nim tuoi hon, Vi vay, ndim hop duoe bay bin chi yéu tai cde sieu thi 16n, Trong qua trinh khdo sét thye t, chiing t0i déu nhgn thay sin phim nam hop it duge bay bin tai cde sap hang khO va ede cita hang tap hos. Vige cung ciip nam Tam nguyén ligu cho cdc doanh nghigp ché bién hign nay ciing dang phai d6i mat véi rit nhiéu kh6 khan, Chiing ta dang roi vao tinh trang, “ngubi 6 hing khong tim duge khdch mua, ngudi cain mua khong tim duge khach ban”. D6 1a do ching ta chuta c6 su phéi hgp chit ché gitta cée nganh, ede doanh nghiép khong nim bit duge thong tin vé nhimg ho dang muén bin ndim, hi nudi tréng, Khong biét doanh nghigp nao muén mua nam. Vi vay hign nay vin dang t6n tai mot thye t€ dang budn, dom cit vé mot vi dy ciia mot doanh nghiep xustt khéu cla HA Noi — Cong ty ¢6 phdn Tan Mai. Sau khi ky két cdc hop déng xuait Khu, cong ty thudmg diéu 21xe dén timg xa, timg lang dé thu mua nim nhung cong ty phai rét vat vai méi thu mua dit s6 long ma hop déng quy dinh, do tai thdi diém d6 nhiéu ho vin chwa thu hoach hod ho khOng cp nhat duge thong tin dé mang nim dén bin, Tham chi cong ty cha ci buci chigu méi thu mua duge ¢6 23kg nai . Thyc té nay vita gay King phi vé thoi gian, chi phi cia ede doanh nghigp vita gay nhing inh hudng xau dén tinh hin sain xust va sxuat khdu ct dit nude, Ngoai nhimg thanh phan trung gian tren tham gia vao kenh phan phi, trén thye 1 chiing ta vin chia c6 mot doanh nghigp thuomg mai nao tham gia vao qui tinh thu gom phan phoi cde san phim nam toi, naim kho va nam déng hop. Sy tham gia dong dio cia nhimg thinh phin vo cing cin thi sé gidip diy manh khaw tieu thy ndim ra thi trudng. 3.1.5. Chat luong va gid ec Vé gid ed Trén thi trudmg noi dia, céc loai nim nhur nim sd, néim m@, ndim rom chit yeu duge tieu thu duéi dang toi véi gid bin dao dong khoing 7000- 12000d6ng/kg, chil yéu 6 cdc thanh ph6 lén, Cc loai sin phim mudi hoge dong hop Gi gid bain cao hon, dao dong khoing 70,000 - 150,000 déng/kg. Céc loai naim hung , nam moe nhi thuttg doe tieu thy & dang Kho e6 gi txin tir 25,000 - 90.000 déng /kg (32). Naim Linh chi tude kia nhap ciia Han Quéic c6 gid bin kha cao (800.000 — 1,000,0004/ kg) nhumg tir nam 1997, chiing ta da tring duce ngin Tinh chi nen gid tinh chi ngi da giam nhiéu nhung khong du6i 200.000d/kg (47 } Bang 9 : Gid cd mot s6 dang nm Dang nam mot sé loai nam Gia ca (DV: dong) Naim twoi (nai sd, nim mo, nsim rom) 7,000 - 12.000 ‘Nam Kho (nam hong, nim mde 25.000 - 90.000 ‘Naim dng hop vi nam mudi 70.000 - 150.000 (Nn: hap lives ylinbeltoancanh2003) Rieng Gia bin nam tuoi 6 cic tinh, think pho lén nhur Ha Noi, Hai Phong, Quang Ninh cao gdp 2-3 Kin gid thanh sin xusit, (nam m&:20.000 déng/kg; ndim so 10.000 déng/kg; nim rom 25.000 déng/kg) {33} Nhin chung ngudi tieu ding ¢6 thé chap nhan voi gid nai hign nay. Trong s6 ho, 68,43% cho ring gid trung binh, 31,57% cho rang gi dit so v6i mic thu nhap cia ho, cn Iai khong ai cho ring nim ré {48}. Chj Phan Thi Hoa, mot nguoi tiéu ding & cho Budi cho biét, gia dinh chj di quen an nam nhumg gié hign nay cdn qué cao nén thoang méi mua, Chi cho ring, néu gid ha xuGng con 6-7 ngan déng/kg thi chic chan sé c6 nhiéu nguiti mua nim an thuémg xuyén, - Vé cht lwong: Hign nay s6 ngubdi tieu ding nim vin chua nhigu 6 thé néi do nhimg nguyen nhan chit yeu sau: nam khong bé dung chiém 41%, khong an toan chiém 30%, phim chat kém chiém 7%, cin lai ly do khiie chiém 22% {47}.Bigu 46 3: Chat luong nim 41% [la Khing bd diing Khong an toa Phim chat ken ELLY do kite 30% TN RE gud TT a ning eit) hur vay, phim chat ede loai nim hign nay khong phai la nguyen nhan daw tien han ché str sir dung nai ciia ngudi ti¢u dng. Sé ngudi cho rang nim c6 chat lnong, kém chi chiém 7%, trong khi d6 rit nhiéu ngudi ti¢u ding chua biét dén gid tri dinh duimg cia nim (41%) va mot 6 lwgng khong nhd to nggi vé dd an toan cia nim (30%). 3.2. Kinh doanh xudt khdu 3.2.1. Ca edit sin phim xuait kh Cor cai mat hang nim xuait khdu cita ta méi chi gdm cic chiing loai: Naim déng hop, nam déng lanh, nim tuoi, nim musi, néim sy kho, va thyc phim ché bien tir nim. Hign nay, ngoai trir mot s6 co sé xuat Khdu nam dudi dang ding hop, dong lanh hw Meko (Hdu Gian), Linh Xuan (Thanh pho’ H6 Chi Minh), con lai phan In sin phim nam sau khi san xuat ra thing a xu kho dudi dang nguyen ligu hoc so ché nnhur mudi man, cat g6c, rita qua, phoi kho nhu moc mhi nén gid tri khong cao, 3.2.2. $0'lugng va kim ngach xudé Khdw 6 Iwong xuat Khu naim cia nude ta hign nay vin con rét hap. Theo ee nguén thong tin ma chiing toi thu thap duge é Viet Nam, nam 2002 esc loai sin phim nim xuait Khai cla nude ta da dat khong 40.000 tainfnam, kim ngach dat 40 trigu USD {32}. Trong d6 tir nam 1995 dén nam 2002 binh quin mdi nam hon 10 cong ty xudt hap khdu va 13 nha méy dong hop chuyén déng hop nim trong mién nam da xudt kha sin Iugng_ 30.000 tain thanh phdim/nam vdi Iuong nguyen lieu Ia 60.000 tan, gid bain nhur sau: Naim mudi: 8O0USD/ tan, nim déng hop:1200 USD/tan, thu kim ngach, 30 trigu USDynam {34}. ‘Trong cc loai nd, hién nay nim rom dang dn du vé sn Iugng va kim ngach xudit khéu. Moi day, nam 2002, céc doanh nghiép Can Tho vim xuat khau hon 753 tain nam rom mudi va déng hop, tri gid hon 690.000 USD. Véi sin Ing nay, Can Tho Li dia phuomg e6 Iugng nim rom xut Khu cao nhs trong 13 tinh déng bing song Cit Long {36}. ‘V6i sin lung 100.000 tain ndim/ nam nhur hién nay cha dit dé dap ting nhu cdiw noi dia di len t6i 160.000 tain ndim ede logi, chit chua noi gi dén vie ky ket v6i ning ng I6n tren thé gidi, Trao déi véi gidm dée cong ty ¢6 phn Tan Mai, Ong cho Diet: "C6 khi ching 101 ngdi ché ed ngdy mdi thu mua duge nita container, chiing t6i thudng xuyén khong cé hang dé ban, phai bin kem voi cdc mat hang kbd.” Thue tang tren cha cong ty Tan Mai cling Ii thye trang chung cia cée doanh nghigp xuat Khaw 23nam Vigt Nam, Voi nhting mat hang thong thuémg, vige tim ban hang, tim thi truémg tiew thy rat kh6, dng nay nhu céu thi tudmg ndim thé gidi rat rOng me, tie rang sim ung cia chiing ta khong dii dé xudt khdu, ‘Theo thong tin tit nguén FAO, tit nam 1999 dén nam 2002, sin phim naim cita Viet Nam khong ting, ding lai & mite 13.500 tn, chigm mot tf trong rat nhd so véi 2.961.493 téin nam sin pham cia thé gidi. Trong dé, nim 2001, Inong xust khéw nim 46ng hop 12 2.200 tain, néim kho 18. 500 tin, chiém t¥ trong khong ding ké so v6i Iuong ut khdu. cita thé gidi, Tuy nhien, Viet Nam van nam trong 20 nude xudt kha Ién inhai thé gidi, Ta c6 thé thay 10 diéu dé qua bang s6 lieu sau: Bing 10 : Xuit khdu nam d6ng hop Sain hugmg xuat Khaw (Kan) Kim ngach xuat Khu (USD) Nam | Nam [Nam | Nam | Nam | Nam 1999 | 2000 | 2001 | 1999 | 2000 | 2001 VigtNam | 2700) 2600} 2200/3200) 2600} 2000 ThE gici_| 467309} 501.006] 508.585| 637.168] 613.527] 580.730 TWN) os8%| 052%] 043%] 0.50% | 042%] 03466 s0 vi TG (Manin apis.) Bang 11: Xuat khdu nam kho Sain hugng xuat Khaw (tin) Kim ngach xuat kha (USD) Nam) Nam Nam Nam) Nam) Nar | Nam 1999 | Nam 2000 | Nam 2001 VigtNam TO, _1200| S00] 1420 | 1500 300 ThE gici | 40.021] 47.144 | 44.120] 380.305 | 389.728 | 761,900 TRAN) 1.79%| 254%] 113%] 050%) 0.52%] 034% (qué: hp:tnew eres) Qua d6 ching ta thay duce rang xuat khiw cita Viet Nam van qué nho 1é va manh miin, méi chi dp tng duge mot phan rat nh nhu cw thé gidi, Hon nila Iong. xudit khéu. va kim nggch dat duoc lien tue gidm trong nhimg nam gan day. Digu d6 ching 16 tinh hinh xust khdu ciia Vigt Nam dang c6 chigu hucng khong tt. 3.2.3. Thi trudng xuett khdiu Triic day, 06 rit nhigu dom vj c6 kha nang xudt Khdw nim nhur: Téng cong ty rau qua Viet Nam (Vegetexco), Téng cong ty xuat nhap khéu may (Technoimport), Unimex Ha Noi, Lien higp ede xf nghi¢p thye phim vi sinh Ha Noi (cong ty ndim Ha Noi), Xinghigp nam thanh pho H6 Chi Minh , Xi nghigp djc sin rimg s6 1, nay 1a cong, ty may tre dan Ha Noi, Cong ty lien doanh ché bién thye phim Meko (Can Tho)... nnhumg dén nay chi cén Iai vai cOng ty trong s6 a6 con tru duge. ‘Thi trudmg tie thy naim an 16n nhs hién nay 1 MY, Nhat Bin, Dai Loan va c nude Chau Au. Téng hong nd an trén thi trudmg the gidi vao Khoding 20 trieu tan si phaim/nam_va dang c6 xu hudng tang. Mie tieu thy nam binh quan tinh theo daw ngubi ciia chau Au, My khong 2-3kg/nim; Nhat Bin, Diic khoang 4kg/nam. Dy kign mite tieu thy nay trong tuong lai sé tang v6i te dQ 3,5%/nam (32). Tren thi trukmg Chau. Au, nim mé chiém khong 80-95%, moc nhi khoing 10% thi phan. ‘Thi trusmg My trong thap nién 80 thé ky 20 tieu thy khong 50% t6ng Iugng nam mo cua thi trung, the gidi. 24Do c6 kho khan vé nguyen ligu va gid nhan cong & ede mise phat trién nén tron; thi gian gain day thi tutmg nim thé gidi dang mo rong cia doi v6i ca loai sin pha iia Viet Nam. Nhiéu hing sin xuat ciia Hoa KY, Nhat bin, Italia, Die, Bai Loan di én Viet Nam dé tim hiéu vé tinh hinh sin xuat nam, dat vain dé mua hang va hop t dau tur vao nginh nay. Céc tinh phia Nam da o6 thé xudt khéu nim rom mudi, nim, dong hop véi s6 Inong hing ngin tin/nam sang thi trueng cae nude Bai Loan, Héng. Kong, Thai Lan, .. Cée tinh pha Bic cing 6 kha nang xust Khaw ngim mo mudi, naim hop sang thi trang Nhat Bin, Dai Loan, Diic, Nga, ... di s6 lugng twong ty. Nhu 6 tren chiing toi da dé cap, nim rom hign dang xuét khéu nhiéu nhét v6i kim nggch én nha. Thi trugng tieu thy ndim rom cia Viet Nam tir nam 1995 dén nam, 2001 Ra: ¥, Date, Php Nhat, uc, .. va c6 3 nude teu thy 70% nguyen Tiew nim mudi 4g tii d6ng hop xwat qua nue thi ba la Malaixia, Dai Loan va Thai Lan, Tw nam 2002, cic nha may d6ng hop tai Viet Nam da. xuat due ndim hop vao thi tute Chau M5, thi trudng nay trude day chi doc quyén ca ba nude: Dai Loan, Malaixia, va Thai Lan. Viee mé durge thi trumg nay da lam cho doanh s6 cic nha may déng hop trong mién Nam tang vot hon 50% va dae bigt khong cdn bi khéng ché gid trong mia nam cia Dai Loan, Malaixia, Thai Lan. Thi trudng xudt khdu nam md, nam rom: mudi, sly khO, déng hop cia Viet [Nam ra nude ngoai rit 1én nhung ching ta cha dap tng dit s6 Iuomg dé xudt khdu. NEw mot nim chiing ta sin xuat duge | trigu tan naim mé, néim rom dé ché bién xuat khiiw thi riéng kim nggch xudit khdu mat hing nay d& dat tren 1 ty USD/ nam, mang tai sudn thu lon cho dat nude ma khong phi bd _mot déng ngoai t mao dé nhap kha nguyén ligu, thist bj nhu cdc nginh sin xudt, xust khdu khic. 3.2.4. Kenh phan phot Hign may, khi xudt khdu ndim ra nude ngodi ching ta van thu’mg phai qua edie enh trung gian hoe xuat Khaw nim dudi dang nguyen vat ligu cho cae doanh nghigp ché bién tai muse ngoai, Rat it ngudi tiew ding née ngoai mua sim phim cia Viet Nam dé sir dung trong biga an hing ngiy do sin phim cia chting ta c6 him Itong ché bien rat thap. Do d6, sin phém ngim Viet Nam hign rat kh6 sic dung kénh phan phoi true tiép sang thi trugmg nude ngoai. 3.2.5. Gid cd va chat hayng xuddt kid Vé gid cd: Do sin phim nim rit phong phi va da dang nén gid ca cia ching fing rt khée nhau. Gid ndim ma tuoi trung binh khong 600-1000 USD/tin, cao hon 1,2-1,5lan so v6i thit bd. Naim mo musi ed wi ban khosing 1000-1200 USD fn, Cae loai sin phim nai khe nf nam hurong,moe nhi, nam rom cting 6 gis bin dao dong khoiing 1.700- 6.500 USD/ tin. Gi ndim xudit khdu trén thi trugng thé gidi binh quan & mie 1 USD/ 1 kg (32). Nam xuit khiu_ Nam woi 00-1000 USDT ein Nam mo mudi 1,000-1,200 USD/tan ‘Nam huong, moc nhi kho- 1.700- 6.500 USD/ tain (Neu: hap linn. ynlkinbueltoancanhi2003) Vé chit tuong: Chit lugng sim phim la yéu t6 duce khéch hang quan tim hang dau. Rét tide nhiéu cong ty xuat khdu Vigt Nam it kiém sodt duge chat lugng sin phim ngay t déu, nhat 1a khi nong din méi thu hogch sin phim, cho nén dd nha may che bien c6 hign dai my ma nguyen ligu dau vao khong dat phim chat thi sin phim sau cing cling khé dat tieu chun mong mud, Thye t& cho thay sin xwét nh Ie, chit 25luong nudi tréng khong ding déu 14 nguyén nbn chinh lam cho chat long nam xut khiu khong cao. Vige xudt khdu ngim cia ta hign nay hdu nhu khong dip ting duge tieu chudn chat lugng.Tiéu chudin chat Ivgng thing do khéch hing quy dinh, can ett trén nhimg quy dinh qué t& d6i v6i timg mat hang cu thé. Do vay, ede doanh nghigp phi kkiém tra chat Iuomg chat che tir khau nhap nguyen Tigu én khaw Ram ra thanh phd. Nhin chung, tinh hinh sn xudt va tiéu thy nim trong ning nam qua da dat duoe mot s6 két qua dng khich Ié, D6 las da dura ra mot sO ching nd, ging nim c6 nang suit, chait lvong cao vio sin xudit va din din nang cao higu qua trong sin xu nim; MOt s6 tinh da xay dung duge cde Trung tam, co sé sin xudt ging nsim cap I, cap Il, ep IIT cung caip cho nong dan; Tyo ra phong tro nudi tréng nam twong doi rong khap trong cd née, g6p phan tao cong an vige lam, tang thu nhap cho néng din va sin phim cho x@ hoi; Ba xusit khiiu cdc sin pham ché bigh tir nam, tgo ra gid tr} tir cic loai phé, phy phim cong nghigp va nong nghiép, ‘Tuy nhién, nganh nim cing t6n tai nhiing han ché khong nho, a6 1a sin xusit phan tin, higu qua thap, khong c6 co si sin xuat kin déng vai trd chit dao trong sin xxuit va tigu thy, Sin Iuong thap (00.000 rain/ nam), mite xuat khdu chi dai 40,000 tain/ nam, chia tulong xting véi tiém nang hign c6, nhu cau thi truéng, chua déng g6p nhiéu vio vige xudt khéu va chuyén dich co cdi kinh t nong nghiep; Gis thinh sin phim cn cao trong khi chat nong cin thap nen chua hiip din ngui tieu ding. hing t6n tai tren c6 thé n6i do nhimng nguyen nha saw day: Thi nhdi, chu 66 dink hudng va quy hogch tng thé ci nude trong sin xudt va tieu thy ndm nen vige phat trign con nhiéu bat cap. Vige sin xuat nim cia nong dan con tu phat, quy mo nhd lé va thi cOng nen nang suat thap, higu qui chwa cao. Tht hai, vige nghien cau tuyén chon nhan gidng chwa dép ing nhu cau thye tign, Chat Iuong gicng nam cha ckim bio tir khau sin xuait dén qué tinh nuoi tréng, bio quan va huéng din sit dung, Tht ba, he thong chuyén giao cOng nghé va xtc tién thuong mai cha hodn chinh va thong nhat, That we, hiéu biét cia da 96 nhan dan vé gid ti eta nam cdn han ché, Digu nay ham ste tieu thu noi dia Tht ndim, sin xuait chu c6 quy mo di 1én nen khé dap ting vé s6 lugng ca ee hop déng xuat khiiu, chat Iugng sin phim Iai thap nen khdich hang nude ngodi chira C6 {ong tin dé Lam an tau di, . Do vay , dé nganh niim Viet Nam thue str phat trign céin thye hign mot gid phip 7 Che’ Tieu ire bien thy RIC CD ODS Moi quan be re ip gita 4 kd ‘Méi quan he gidn tigp giita 4 thdu 1 SSirhd tg vd hip dot phta Nha mae Nha nude nén ban hinh nhiing chinh sich, bign php tém vi mo, try gitp tit ca cae khau trong nganh mot cach dng bo va thug xuyen. Chinh sch ctia Nha murée sé tigp them * nhien ligu” cho “guéng may” cia ngdnh nim hoat dong t6t hon, higw qui hon rat nhigu, Ben canh sit h6 trg tir phia Nha nudc, cc khau cén c6 su phoi hop nhuiin nhuyén va tre gidp Lin nhau trong qué trinh hoat dong. Nong dan duge cung cap nhimg gidng nam tt dé nudi tng, cae nha may duoe cung cap nguyen vat ligu dam, bio vé chat hong va s6 Iuong dé ché bién, thi trudmg duge cung cap nhimg sin phim 6 chat Iwong cao va ham Iuong ché bin stu. Cac doanh nghiep ché bign nén ky ket cic hop déng thu mua naim ngay tir déiu vu dé dim bio cho s6 lung va chai lang nim phuc vu cho nhu ci trong nude va cho cong tic xuat khdu. Neu ching ta thuc hign duge thnk cong mo hinh tren, ngnh nam c6 thé thost ra khOi edi vong lun quiin ma hign nay nginh ndim dang phai d6i mat. Déng thoi, ching ta sé chiém fink duce thi trudng trong nue va gitt dugc ché ding vimng chic tai thi trudng nue ngodi. 2.Gi 2.1. Gidi phép lién quan dén nang cao nang le sn xudi ndim Nine dinh hurting va muc tiew ching toi da trinh bay tren day, dé nang cao nang lye sin xuat nim cén phai c6 bién php cho tit ca cae khau, tir khau cung cip giéng nim va chuyén giao cong nghe dén khau blo quan, ché bicn, phap phat trién nginh nim 282.1.1. Doi v6i khdu cung cap gidng va chuyén giao cong nghe 21 Khau cung cap gidng ‘Trude het, phai tang cudng tiém lye nghién cttu trong Tinh vue chon tao gidng & cée co quan trung wong nhim hi gid nguén gien qui, tuyén chon cc gidng nam c6 kha nang phuc vy san xuat, Cac trung tm san xuat ging nam can day manh cOng tic do nghiém, tuyén chon gidng that ky long, cung cap cho nong dan nhimg gidng im cip LILI 6 chat lug va nang sudt tt nbit. Cac trung tam nén nghien eitu ky thuat chon ging bing phuwmg phip “Dot bign thye nghiém” do cae tic nhan gay dot bien vat ly phéng xa va cic chat siéu dot bien hod chat to nén. KY thuat nay da duoc thye hign thanh cong va dang duoc nhiéu nude ding nhw Trung Quée, Thai Lan, Biic,... sic dung. Ben canh d6 cic trung tm cfing nén tap trung xay dung he théng nhan ging, sin xusit gidig aim thong nha tir khaw nghién citu dén khau trién khai sin xust, phuc vu dit nhu céu san xuat 6 dia phuong, stt dung cde gidng nam da qua nghien ecu tuyén chon truce khi dita vio sin xuat, Dong thes cae trung tam may c6 thé pho hep v6i cg quan chife nang dé lam t6t vai trd cia co quan kiém ra, gidm st nguén gidng trong sin xuait cing nhu dao tgo cén bo ky thugt vé sn xust va ché bign nam & dia phurong; Phoi hap véi céc tram bio ve thue vat va phong Khuyén nong cia timg huyén dé cung cap gidng nim va chuyén giao cong nghé trong nam cho cac h nong dan kip thoi, dap img duge ca s6 lung va chat lugng. Cie doanh nghigp, ho gia dinh nudi tréng nim khi tigp nhan gidng nim 8 cic trung tam can c6 si kigm tra, chon loc chinh xéc, chi tiép nhan nhimg gidng nam phi, hop diéu kign tw nhién, thé nhuging 6 viing minh dé thu duge higu qua cao. 2.1.1.2. Cong tie chuyén giao cong nghe ic trung tam edn khong ngimg dio to, béi dudng kign thie chuyén mon cho cic cin bo cia trung tam, ting cuvmg hoc hoi kinh nghiem va kién thie lua chon sing, nuoi trong tir nude ngoai, nim ving nhing cong nghe nudi tring hign di dé chuyén giao lai kign thie cho ede hd nong dan. Ben canh vige béi dung vé kien thi, cde can bo trung tam cin khong ngimg rén luyén vé tc phong va thai do lam vige. Ho cdin nhiet tinh trong viec chi bio hung, din nong dan tng nm, khong duoc 1ap Iai tinh trang ™ git bi kip nehé nghigp” trong, qué trinh chuyén giao cOng nghé. Cac cén bo trong trung tam nén thing xuyen tra d6i vai cic hoc vien va quan tam sat sao dén két qua nudi tréng cia cdc hoc vien, New cc hoc Vien nuoi tréng khong higu qua, ho phai cing céc hoe vien tim ra nguyén nhan ‘vi phurong dn gii quyét t6i uu nat dé mé nam sau thanh cong hon, Ngoii ra, cfc trung tam chuyén giao cing nén mé rong doi nga cong tic vien ra cée dia phuong. Ho c6 thé tin dung hé théng Mang lui vien cia cic chi cue bio ve thye vgt ela céc tinh thinh pho G timg xa, timg thon trong vige cap nhat thong tin Va idm sit qud trinh nudi tréng. Cie Mang ludi vien nay Ia nhimg cin bo nong nghigp & cée xa duge dao tgo co bin cae kién thic vé nong nghiep va duge chi cue bio ve thye vat tra long cOng tc vién hang thang. Néu céc trang tam chuyén giao cong nghé tan dung due luc Iuong nay sé rat higu qua, ho nam bat due thong tin cu thé cua timg ho va cung cap nhimg thong tin chinh xéc cho trung tam_ vé nhiing ho mud tring nim vit dang tréng nam, tir 46 trung tim sé c6 nhimg chinh sich hgp IY dé tang cudmg kha ung ep giding va chuyén giao cong nghe cho céc ho nuoi tréng. 292.1.2. Doi véi khdu nuoi trong Cic dia phuomg can dya vao diéu kign cu thé cia minh dé dé ra cée hucmg ru tien phat trién céc loai nam phi. hop, trénh tinh trang phat trién 6 at theo phong trio nnhur truce. Dei véi csc tinh phia Nam, Doi vi cée tinh phia Bic, cn uu tien phat trién ndim md, nsim 21.1 Mé rong dign tich nuoi ring DE phat trign san xudt, cée ho nudi trong céin ms rong dign tich nui ting nim 8 cung cap dit vé s6 lung ndim cho thi truémg, khic phye dutgc tinh trang sin xust rmanh miin, nhé Ié hign nay. Cée nOng hd nen lien két v6i nhau dé tao ra nhimng t6 hop siin xuat cing g6p dit, g6p von, g6p sie luc vio trong ndm. Dé lam duoc diéu 46, ruse tien ee ho can bo if, sip xép cde vi trf nhur nha ngang, vuem dé nuoi tng. Cée ho 6 thé cing hap tae v6i ede ho ben canh n6i kho, vain dé dung Iu nim, Hon nita, cic ho cing g6p von dé dau tw mua gidng, du tir mua nguyén vat lieu du vio va cit nhimg thinh vien c6 dit nang Iyc, sy nhiét tinh dén dio tao tai cae trung tim chuyén giao cong nghe tréng nim . Sy hop tic tren sé giip cc h9 c6 thé mé rong dién tich nudi tréng va tiét kiém duoc chi phi sin xudt. Cac nong ho cing nén hung ting mo hinh kinh té trang trai. True mit, cdc ho edn phat trign manh me kinh te ho gia dinh ci vé chat va wong dé khi e6 diéu kign, cde ho phat trién kinh t€ ho gia dinh len kinh trang trai 2.1.1.2, Nang cao ning suit va chit tong nim Ben canh vige mé rong dign tich trong ném, cc ho cén phai nang cao nang sudt va chat lugng nim. Yéu céu du tien dé nang cao nang suat nudi tréng la ¥ thite cia timg ho nong dan trong vige thyc hign diing quy tinh nudi tréng ma cée én bo cita trung tam cung cap gidng va chuyén giao cong nghé nudi tréng nam di hung din. Cac ho cn chap hanh mot céich day dit va chinh xéc, trénh tinh trang “qua loa, dai kha” trong qué trinh mudi tréng nim, Néu thay c6 bat ky sur 66 gi, cdc ho nén nhanh chéng, thong béo cho céc Mang ludi vien, céc cén bo khuyén nong ciia huyen hoge true tie trao d6i véi cdc céin bO trong trung tim. Tir do, ho c6 thé rut ra nguyen nhan su c6 va cic bign php khéc phye va phng trinh Negoai ra, cde ho tng nam trong mdi xd nén thinh lap ede “Hoi tring ndim” dé trao d6i va hoc hoi kinh nghiém Lin nhau va phoi hgp v6i nhau trong quit trinh mudi tréng. Hang quy, Hoi nén t6 chic biéu dong khen thugng nhimg ho nudi tréng dat nang suit cao dé khuyén khich cdc hd khiéc. Vige tham gia cau lac bO cling tao dieu ign thudn loi cho Nha nude va céc co quan chic nang hé trg, gitip dé cae ho nong din trong qua trinh nudi tréng, Cong tic so che va bio quin cing vo cing quan trong d6i véi céc nong hd. Vi vay ede thanh vién trong Hoi cfin g6p von va vay von dé dau tr mua Io sAy hign dai dé ché bien nim kho, nhap céic thiét bi nhur tii bao On, hm lank, xe lanh bao quan nim tudi hay cde may dng ti niton dé bao 261 ndim tuoi phuc vu thi trang noi dia... NEw cic dia phucng phoi hgp v6i cde ho nudi tréng Lam tt duge cong téc tren chide chin nam sé durge nang cao ca vé s6 hugng va chat hagng, 2.1.2. Khaw bdo quan va che bin 2.1.2.1, Khau che bigin Céc doanh nghi¢p nén Ip qui dé déu tu nghien cttu, tip thu va trang bi cdc cong nghé ché bién c6 chat lung cao va qui mo phit hop nhur nhap nhiing ld say chat lugng cao, day chuyén déng hop hién dai va kho lanh dé bao quan nam tuoTé chic he thong thu mua, ché'bién nam tap trung dui dang nam tui, sly kho, mudi, tr nim, .. dim bao chat long cho tieu dng noi dia va xusit Khaw, True mat 6 thé sit dung cdc trung tam sin xuat gidng tai dia phyong vio cong téc nay. VE Liu dai, timg bude xay dung cc co Si ché bién véi qui mo thich hop & cae ving Sin xu tap trung. Nghien cttu, hon chinh cong nghe xit i chait thai trong sin xutt naim nhiim nang cao hieu qua kinh té va tao ra nguén phan bén hitu co phuc vy sin xudt nong. nghiep. Céc doanh nghiep ché bign ciing cén tang cwéng nghién citu va sin xuat thir nghiém hung san phim mdi vé nam 4€ nang cao ching loai va ham luong ché bien nim. 2.1.2.2.Khau bio quan Ben canh cée phyong phép bio quin hién nay, cae ndng hd va ede doanh nghigp cain da dang hoa cae hinh thc bio quin, ting cuémg tim tdi cc bign php méi dé Iya chon dutge nhimg phuong phap phit hop nhat. Doi vei cac sin phim nim dong, hop, ede nong ho c6 thé thay thé dung dich nutéc mudi, mutée clo bang nutGe 6 z6n. Dung dich nude 6 zon dé kiém, dé Lam va c6 hieu qua bio quan rat wt. Doi v6i cdc sin phim ndm tuoi, nong ho nén diu tr cc trang thigt bi lanh nhu thing nude di, ti bio 6n, ti da...cé bio quiin nim tuoi, Néu ching ta dim bio duge céng téc bio quan tanh S€ gitip cho ede sin phim ndim tuoi ¢6 chat long t6t hon va khong bi hao hut chat dinh duing. “Hoi nuoi tréng nam” nén thay thé nhimg 10 say thi cong dé nhap khdu eae 10 saly kigu méi c6 chat Iuong cao, bio vé moi trugmg vi mang lai nhimg sin phim nam Kho c6 chat lnong cao, gidn déu va khong bi méc trong qual trinh bao quan va tiéu thy. Do 6 sur gép sttc g6p von ctia ca céc thinh vign trong Hoi nén tat cd cic ho khong phai bo ra niéu tién ciia ma vin duge sirdung ld sy méi, va cée trang thiét bi hién dai, 2.1.3. Doi v6i khdiu dng oi 1.3.1, Bao bi van chuyé ‘D6; Véi ndin toi, cde nOng ho nen str dung ede thing xép dé van chuyén, thing, x6p giip cho ndim tuoi lit va khong bi thm dip. Ngodi ra, thing xdp cling git nhigt rat t6t, Vi vay, khi bio quain lanh chting c6 thé gitip cho nam due git & nhiet do thap, Bi véi niim déng hop, cée doanh nghiép nén sit dung thing cée tong thay vi thong g6 nan thua hign nay dé lam bao vi van chuyén, Thing 26 ¢6 chi phi cao hon va tung doi nang, hon nia thing g6 khong dim bio cho cae hop nim khong bi ri trong, qui trinh van chuyén. Thing eae tong c6 chi phi ré hon, Khoi lcmg nhe hon va thuin tign cho cc doanh nghigp trong vige ghi chi cac ky ma higu van tai bén ngoai thing. oi véi nam tuoi, cdc doanh nghigp va cae nong ho can déng g6i vao nhimng bao nilon, ben ngoai ¢6 ghi chi nhimg thong tin vé thuong higu, ten nha sin xuat, him lugng dink dung, khoi lugng, each béo quan, thai han sir dung ‘D6: véi sim phim nm kho xuat khdu, cde doanh nghiep che bién nén sir dung nhimg bao bi c6 in ro tén nha sin xudt, thyong higu, trong lugng, thoi han sit dung, phuong phap bio quan... Vige sir dung nhtng bao bi nhur vay sé gitip cho nha sin xuat quing ba duge thyong hiéu cia minh va cing g6p phiin nang cao khi ning tiéu thy cho sin phdm, Cée doanh nghigp ché bign cing nen déy manh khiu bao gi cho céc sin phiim ndm kho tieu thy Ié 6 thi trading noi dia, nen déng 261 nh6 (g6i 0,2 kg - 0.5kg - Ikg - 5kg....) va e6 in nhan higu cia doanh nghiep, nhing noi dung cén thiét cho ngudi tigu ding. Mau sic bao bi phi woi sing, nén sit dung nhimg gam mau néng dé dé thu hat sy chi ¥ cia nguii teu ding. Vige déng g6i nhur vay sé khién cho ngubi tiew 31ding yen tam sit dung va tin tuémg hon so véi nhimg sin phim nd kho can khong c6 bao bi, nhan mac. ‘Doi véi nhimg sin phim nam déng hop hign nay, dé thu hiit duoc sux chit ¥ eta ngubi tieu ding, yeu céu du tién 1a hinh thiic bén ngoai cia bao bi. Neudi tieu ding sé 6 ain twong rat lau vé nhiing bao bi c6 mau ma dep. Vi thé ede doanh nghigp nen thiet K€ Iai noi dung va mau sic cia bao bi, nén chon nhtng mau sic gn twong mang nhimng, tong miu hin dai nh ndu tring, nau den..., Ngoii ra, cic doanh nghigp nén cai tién hinh ding cia bao bi, di voi nhitng sin phim keo nm, cde doanh nghigp 6 thé sit dung 19 nhya hinh cay nim am hop dung. ‘oi vdi nhimg sin phim bo ném, nén sir dung nhimg hop gidy nho ben trong €6 gidly ma bac xép hinh cay ndim sd lam bao bi, Hoac dai véi nhimg sin phim nurée dink duong, cée doanh nghiep c6 thé dung trong tii gidy €6 trang kim loai ben trong (ging nhur v6 tii sta VinaMilk) va ¢6 thé in chim fink anh céc cay ngm tren nén bao, bi... Nhiing sing tao trén s€ gitip cho sin phim cia doanh nghigp dé lai dn twong si dam trong tam tri ngubi tieu ding, 2.1.4. Doi vii kh van chuyén Hign nay chiing ta van nén diy manh khau tidu thy nam tuoi dén cho newts tiéu ding noi dia, vi vay phuong thiic van chuyén noi dia 1a vo cng quan trong. Trong cé phurong tien hign nay, ede ho nudi tréng nén ting cudng sit dung xe tai nho va xe may trong qué trink van chuyén, Do giao thong trong than phé kh6 khan, hay xay ra tinh trang tac duimg nen vige sit dung phuong tien xe may Ia twong doi eo dong. Néu hop déng cung cap nim tuoi cé Khoi Iugng 1én hom thi c6 thé sir dung xe tii nh dé chuyen ché. Digu dng chii 1a tt ca nhimg phuong tign trén déu phai trang bi céc thiét bi bio quin lanh, B6i véi xe may, chiing ta c6 thé sit dung nhing hom lanh c6 hai ngan, ngin dudi dé dé va ngan tren ding dé xép nai tuoi len tren, xe may sé gp van chuyén mot 6 Iwong nim twoi nhat dinh va hang ngay cho cdc nha hing, Khach san, cho bain Ie, cita rau sach. Doi v6i he thong siéu thj trong cde thinh pho lén thi ng san xuat c6 thé sit dung xe tii nhd ben trong c6 khoang lanh dé vin chuyén din ky dén cho toin bo he thong siéu thi 2.2. Gidii phdp lién quan dé ddy manh tiéu thu ndim 2.2.1. By manh kha nghién cit th trade Nehién cifu thi trudng i Khaw vO cling quan trong doi véi tat cit cdc doanh nghiep khi mudn tham nhap vao thi trang nude ngoai, Nehien ctu thi trudng sé gitip cho cic doanh nghigp nam ving duge thi hiéu, nhu céu cia cic khich hing & t trudng nude ngoai, Déng thai, cp nhat duige nhimg thong tin méi nhat eta thi rung, hur str bien dong cita gid ca, Cac TAO can tré Ngai trong kinh doanh hogc st bien dong, iia cung cfu thi trudng, tinh hinh kinh doanh, chiing loai hang hod va quy mo kinh doanh cia cc dei thit can tranh, six tham nhap ciia nhitng doi thi canh tranh tiém nang ...Nhimg thong tin trén sé la nhimg co s6 quan trong gip cdc doanh nghiep xay dung nhing chinh sch kinh doanh cho doanh nghigp minh trong ngan han va dai han, dé kinh doanh ngay cing higu qua va khang dinh dugc vi thé cia minh trén thi trate. Hien nay, khong (¢ doanh nghiep van chu nhan thay ro tm quan trong eita cong tie nghien ctf thi trutmg nude ngoai. N6 khong chi giip cho nhing sin pham méi clia céc sin phim hien tai ciia doanh nghigp tham nhgp sau hon vao thj trumg. Vi vay, dé hiéu 10 duge tim quan trong ciia cong tic nay, cic doanh nghigp trong nganh nén ting, cutng tham gia vao nhimg hoi thao, hoi nghj vé cong téc thi trudmg do nhiing co quan Nh nude (BO thyong mai, Phong thong mai va cong nghigp Viet Nam...) t6 chifc. Doing this, cc doanh nghiép cing nén diy manh khau dao wo, cie nhimg nhan vien C6 3trinh do tham gia vio nhing lop b6i ducmg vé nghien ctu thi trig, dé nang cao trinh do nghigp vu nghien cu thi trudmg, Bigu nay sé mang lai hieu qual rat kin cho doanh nghiép. doanh nghiep trong nganh nam c6 thé nghién ctu thj truimg thong qua bio - tap chi, mang Internet, co quan dai dign thong mai Viet Nam tai nue ngoai, van phong dai dien nude ngoai tai Viet Nam, thong qua Viet kiéu tai née ngoai hoae c&e doanh nghiép c6 thé dich than di khio st nghién ext thi trudmg nude ngod ‘Theo nhém nghién cfu, trong nhing kénh trén thi phutomg phiip higu quai trong ngiin han d6i v6i cic doanh nghiép trong nginh nam Viet Nam Ta vige nghién cttw thi trudng thong qua bio — tap chi, mang Internet va thong qua eo quan dai dién thuong mai Vigt Nam 6 nude ngoai. Boi_nhing phuong phép nay phi hap véi. noi luc cia cée doanh nghigp trong nganh hign nay. Phong phap nghién ecu thi trugng nay dé tien han, chi phi thap va. thai gian thu thap thong tin tuong doi nhanb, tiét kiem thoi gian cho cae doanh nghiép. Chiing phi hop véi cic doanh nghigp trong nginh la nhiing. doanh nghiep nho, chi phi sin xusit con ft va loi nhudan thu vé khong cao va khong. thudng xuyén. Tuy mhién, phuong phap tren c6 mot nhuge diém, 46 la do chinh xéc ciia nguén thong tin khong cao. Vi vay, ching chi la gidi phap trutée mat cho cic doanh nghigp. DE ndm 19, va lien tue cap nhat chinh xe nhimg thong tin thi tragng, cae doanh nghigp trong dai han ein diy manh khau true tiép Khao sit va nghién cttw thi trudng nuiée ngoai Ben canh dé, cac doanh nghiep o6 thé gap g6 true tiép cic d6i tac kinh doanh, nam ro dee quy mo, tinh hinh kinh doanh cia ede doi tic, nam 19 thi hiew va trao d6i ruc tiep v6i ngudi tieu ding nude ngodi, Neodi ra, cong téc khao sat thi trubng nude ngoai sé gitip doanh nghigp c6 mot cai nhin téng quan vé thi truémg nam. the gidi va biet durgc nhiing thong tin cin thigt vé céc Oi thit canh tranh trong ngdnh. Nhung phutong phip nay cin chi phi rat lin, thoi gian dai va ddi hoi nhimng can bO C6 trinh do méi c6 thé phan tich, tng hop nhiing nguén thong tin thu duye, dé dua ra hime chien luge, sich luge ding dan cho doanh nghiep. Ching ta c6 thé tan dung su gitip 46 cua Viet kigu tai: nude ngodi, thong qua vige cung cép nhimg ngudn thong tin vé thi hiéu, nhu céu, ching loai sin phim dang. Juu hanh...tai nude ma ho dang sinh s6ng. Ngoai ra, ciic doanh nghiép c6 thé tan dung dduge ca nhiimg méi quan he cia ho dé tim kigm duge nhiing thug vu én, Cic doanh nghi¢p cing nén du tri 1 miic chi ph cho cong tée nghién extu thi trudng hang nam , c6 thé tinh bing ty Ie % tren tng doanh thu hing nam, hose theo ty 1g % trén tong chi phi hodc quy dinh ré s6 tién cu thé. Vige dy tri kinh phi cho nghién cttu thi trudng sé tgo cho doanh nghiep mot théi quen t6t, mot théi quen cin phai C6 cho cée doanh nghiép khi kinh doanh trong xu thé hoi nhap kinh té 2.2.2. Ddy manh hogt dong Marketing 2.2.2.1, Day manh khau nghién eftu sin phim m DE nginh nim khing dinh duce chd dig cia minh tren thi trumg thi cée doanh nghiep trudc hét phai diy manh khau nghien city sin phim méi.Sin phim moi phai la nhimg sin phim 6 chat lugng t6t, him lugng ché bign cao, sit dung thudn tien Vandi la, doc do doi voi ngudi tieu dung. Dé da dang hod va khéc biet hod céc sin phim cia minh, nhém nghien cfu xin dua ra ¥ tubing vé cdc dong sin phim méi cho cic doanh nghiép che bign trong nganh: = Cie siin phim dé hop an tién Cée doanh nghiép ché bién hoac cdc cong ty thue phiim 6 thé thu mua nam tuoi vva ché bién thanh ce mén an san nhur: ndim om thit bo, néim xt hai sin, néim bao tt, 33nam kim chi, nim nhdi thit, tom bao néim, nom nim, nutée cham nim huong, stip ndm.... Nhting mén an trén dé sit dung, thom ngon, giau chat dinh dung va rat tien Ig Nhiing sin phd trén néu dude cung cap ra thi trutmg s€ duge sy hung ting va ting ho nhiét ligt cia ngudi tiéu ding trong va ngoai muée. Vi nhimg sin phim nay rat phi hop 446i voi ngudi tieu ding trong xu thé hign nay — cude song thoi cong nghiép. Ho ngay canh danh ft thoi_gian hon cho cong vige bép ntic do sy ban ron dén chng mat cita cong vige va sr gdp gap cita cude s6ng, Laic nay, nhu edu vé thye phim an lien sé tang, Jen, hon nifa ndim an Tai 1a sin phim sach, bé dudng va méi la, nén ndim an sé due thi trudng “giang tay dén nhan”, Cae san phim dé wong ‘Tir ndim, chiing ta cing 06 thé ché bien ra ruou va 12 ni loc gid nhigt. Rien nim (anh 33)c6 téc dung b6 méu, b6i dudng co thé, déng thdi Lim phong phi ching, loai rugu cho Viet Nam. Ben canh ds, chting ta ¢6 thé sin xuat ra mot logi tra moi (inh 34) véi mai vi moi Ig, huiong thom dm da va c6 tée dung gidi nhiét, Iam thong khi huyét cho ngudi sir dung. Ngudi tieu diing c6 thé sit dung logi tra nay hing ngay dé phong trdnh céc loai benh nhur: nhiet, cao huyét sp, néng trong, dai tring, dung rwot va dae bigt 12 bénh ung thu Ben canh nhing logi tri hign e6 nhur : t sen, t12 nhai, héng ta tra ding (tr muGp ding ), t nam g6p phdn bé sung them bd suu Lap tra cho ngubdi Viet Nam, tao thém nhimg nét mdi cho tra dao Viet Nam va cing mang lai gid tri xudt khiu, Tra ndim cing rat tién dung cho ngudi sir dung dudi dang ti loc va rit dB pha, dé bio quin, hon nita chiing ta ¢6 thé dé dang bao g6i vi inh the mau ma dep, hap dn ngudi tieu dung. Nhém nghién cit tin ring néu tra ndim due du tu sin xudi vei day truyén cong nghe hién dai thi sin phim nay sé khong thua kém gi nhimg sin phim mang thuong hie néi tighg cia nude ngoai nh: Dimah, Lipton. Cée sin phim auuge phim [Naim an cing 18. mot logi duroc ligu quy. Ching ta e6 thé sit dung chiing dé tgo ra cfc loai thude b6, mot s6 loai thudc tri cae can benh man tinh howe ngan ngita, han che sv tin trién ciia benh ung thu... Cac loai thude duge diéu ché tir ndim sé 6 nhing * tinh troi” riéng ciia né nur : chi phi sn xuat ré mA higu qué mang Igi Ién, Nom. nghién edu hy vong ring nhiing duge phdm tit ndim sé g6p phan dy lai benh tat cho nnhan dn va mang lai site khoé, niém vui va hanh phiic cho cng déng. Cae sain phim my phdim ‘Theo nhing nghien ctu méi nhit cia cde nh’ khoa hoc th nhung tinh chit ¢6 ‘wong nim linh chi va nam van chi ¢6 tie dung chong lai sy Hao hod cita Ran da, gitip cho da khoé hon, 49 din héi t6t hon va c6 thé chéng lai duge nhimg téc dong xau tit ben ngoai dac biet la tia tit ngoai. Cac cong ty my phim cé thé san xuait ra céic loai mat na, sta rita mgt va kem duding da, Kem tring da, kem chding nang tir ndim. Life 46, thi trudmg My phim cia Vigt Nam sé c6 thém nhing sin phim méi dé phuc vy, cham s6c phai dep, gitip ho ngay cing tuoi tre 2.2.2.2. Hinh than cic kénh phan phoi trong va ngoai nude. Mot sin phim dd nhigu, di tt nhime khong duroe phan phi dén ding noi dking chd ciing khong thé phat trién duge. Do vay, kénh phan phoi la mot trong nhimg nhan t6 quan trong g6p phan dy manh nang lye tiéu thy cia sin phim. Vigc Iya chon bao nhigu kénh phan phoi, nhimg kénh phan phoi nao thyc si ein thist d6i voi viee tieu thu sin phdim, Dac biet la d6i vei nim, mot sin phém chua phat trién nhumg C6 tiém nang, 34rat lon hign nay, Nhém nghién eifu xin dita ra so d6 vé cic ken phan phoi nam cho thi trudng noi dia nh sau SO D6 PHAN PHOI NAM TAI THI TRUONG NOI DIA DNTM- doanh nghiép thuong mai, la nhing doank nghiép trang gian tham gia vao qué trink phan phi ndim cho tat cd edc 46% nugng. DNCB-doank nghiép ché bién ndim, hao gdm cing ty ché'bigin ndim dé xudt Khdiu, cong ty duage phim, cong ty che, cong ty mi phim, cong ty banh keo, cong ty kaos. thu thac phim. ©, ST- cha, sidu thi, bao gm cae siéw thi, cho ddu moi, chs bin budn, ches bin Ie, cea hang rau sach BAT-T-Bép dn tip thé, bao gém hep dn ciia cae nha tré, maine hoc, nha may, xf nghiép, nha ga, san bay, cdc nha hang, Bdch san NTD-ngudi iéw diing, bao gm nhiing khich hang tu thu ndim nao, nim dng hop, nin ho. cic loai the phim, dd wing va dase phe m () :Nauisi tring ndim e6 thé phan phi truce tpn (2) Céc cing ty thang mai cé thé ki ket ahiing hop ding cung ctip nim cho ede dé name trén thong qua céc hop ding dat mua ndin tie ng mudi tring nhém an cheénk lenh gi DE thye hign duge cic kénh phan phoi tren, doanh nghigp thu mua nén ky ket hgp déng vi nong dan va hé trg vén cho ho ngay tir khi ho nuoi trong. Trong hop déng, sé quy dinh 10 tréch nhiem cia cic ben va neu ben ndo vi pham sé bi phat hoae béi thuding thigt hai cho bén . Déi véi nong dain, ho e6 vn du tw cho sin xuat va tim thity dau ra cho khan nudi tréng. D6i vi cc doanh nghigp thu mua, ho sé c6 duge nguén hang én dink, thudng xuyen.,. Néu lam duce nhu vay, ede kénh phan phoi 6 thé hoat dong t6t, ching ta da tim ra nhimg huéng di diing dan dé c6 thé tim ra loi gid cho bai toxin khé cia ngdinh nam Viet Nam. Ben canh d6 dé dy manh t6e dd tiéu thy néim trong née, chting ta nén hinh thanh cae cong ty rung gian trong vige phan pho nam ra thi trudmg noi dia. Ho sé tien hn ign ket vét ede trang trai, hop tic xa, nong ho dé c6 thé two ra nguén cung ciip nam thutng xuyen, 6 lugng dm bio va chet lnong t61, Sau d6, nhiing cong ty nay sé tign hinh nghién ett va dua ra nhiing bign php dé gidi thigu ndim ti nhiing bép an tap thé, nha hing, khich san ‘Oi véi nam xusit khiu, chiing ta cing phai tang eutmg va da dang hod ede kenh phan phot san phim, 35‘Trong ngan han, cic doanh nghiep vin duy tri kenh phan ph6i gin tigp cho cae ty trung gian tai thi traémg nude ngoai, Bai vi sin phdm xuat Khu chit yéu van 1 nhimg sin phim tho so ché, chat lung khong cao va tiém Iue ti chinh cia cc doanh nghiép trong nganh cdn yéu, cha c6 dit cic moi quan he véi ede ban hang va thieu kinh nghiém trong qué trinh kinh doanh xudt khdu. Tuy nhien trong vé lau dai, cdc doanh nghiep trong ngdinh nen nit bér cdc trung sian trong kénh phan phéi nhiim gidm chi phi chi cho trung gian, déng thoi tang them gi nhuan cho doanh nghiep. Hon nia, néu thong qua trung gian chiing ta Kho c6 thé quaing bé duge thuong higu va hinh inh cia cong ty doi v6i ngudi tieu ding. Ben canh 46, cae doanh nghigp trong nginh can diy manh khau cung cap sin phim cho cée sieu thi nuéc ngoai va phan phdi truc tiép cho nguisi ti¢u ding. Dé lam duge diéu nay, trude tien ddi hoi su nd Iue 6 ban than méi doanh nghigp. Ho phai tang cudne khaw nghien ctu dé sin xuat ra nhing sin phim ¢6 chat lneng cao dap ting duge thi hiéu cia ngui tieu ding nude ngoai. Ben canh d6, Nhit nuée eiing cdi ¢6 sirho tro d€ gidip d3 cho ce doanh nghigp c6 digu kign thuan Igi dé dat van phong dai di Xtie tign thuong mai 1 mot P (Promotion) trong chién luge Marketing ~ mix iia sin phim, Day 1a gidi php khong thé thiéu duc dé phat trién sin phdm, va cing. quan trong hon trong vige dy manh kha nang tiéu thy, Hign tai véi vige sin xuait nam. tai mot s6 dia phurong c6 hudng din chuyén giao cong nghé cia trung tam cong nghé sinh hoc thue vat theo quy md hign nay thi trong 3 nam t6i sin Iugng ndim an ci nuée sé ting rit cao. Cée doanh nghigp nén c6 ke hoach xtic tién thuong mai cho nganh nam nhiim muc dich dy manh vige xudt khéu ndim tir nim 2005 dén nam 2010 dat sin ugg 100.000 tn thinh phim/nam (khong 200.000 tn nguyen lieu), dat kim ngach xuat khéu 100 trigu USD/nam. Chiing t0i xin dura ra mot s6 gid phap sau cho doanh nghigp trong vige xiic tién thuomg mai Truc hét, doanh nghigp phai_nhgn thie 1 vé tim quan trong ciia xtc tién thyong mai va dau tur thich dang cho hoat dong nay. Nhiéu doanh nghigp hign nay vin rat coi nhe hoat dng xtic tign thuong mai, dae bi8t 1a xtc tig thuong mai quée t€ do ho cho rang dé la vige cia Nha nude. Do vay, van dé dat ra 1a phd nang cao nbn thiie doanh nghiep vé vai tr cia hot dong xii tin. Trén co sé nha thie diing vé xtic tién thuong mai, céc doanh nghigp sé thay su cin thiet phai dau tur thoi gian va kinh phi cho hoat dong may dé nang cao nang. luc cank tranh, Méi doanh nghigp nén thanh Tap mot bo phan chuyen tréch hoat dong ane tign va chit dong tich eye tham gia host dng nay. Thit hai, céc doanh nghiép cin tich cue tham gia hon nia hoat dong xtc tien thyong mai. Cac doanh nghigp c6 thé tham gia vio hoat dong nay bing cdc hinh thitc hur ‘Mot la, lap mot trang Web vé nam an tia Viet nam véi 3 loa nam chit Ie Fas nim mo, nim rom, nam moc nhi md ¢6 kha nang trdng va xudt khdu véi s6 lugng in, Nhii dé, moi thong tin vé néim c6 thé duge dua len Website cho hang trigu ngwoi trén thé gigi, 6 1a mot trong nhtng cach quing céo rét hitu hieu, Hon nda viee lap rieng mot trang Web ching 6 nginh ndim da gianh duge mot vi tri nbdt dinh tren thuong, trudng. Hai 1a, quing bi dim an cia Viet nam tai thi truemg trong nude va cde thi trudng truyén théng nhur Italia, Bic, Phap , Nhat ac biet thi traeng chau MF 4é ngui tiéu thy bist maim ho dang ding lA cia Vigt nam chit khong phai ciia Dai Loan, Malaixia hoae Thai Lan. 36‘Mot sin phim musi tiéu thy rong rai thi phai duoc nhigu ngubi tigu ding biet «én, hon nita phai chiém duoc cim tinh cita ho. Do vay, quan edo 1a mot phuong thie hu higu trong viée dem sin phdm dén cho ngudi tiéu ding. Tuy nhién quing céo phi dio bio tinh chan thyc, chinh xéc, 16 rang, khong gay thigt hai cho ngudi sin xudt, inh doanh va ngudi tieu ding, Nam la sin phim duge ngudi teu ding biét dén tir tau, tuy nhien so naudi sir dung ndm vin chwra nhieu, Do d6, cong tic quang cao cang tre nnén quan trong, Quing cao 6 thé bang ting néi, chit viet, mau sac, hinh anh, am thanh,..Cae phuong tign quang cio rat phong phti va da dang. Vige Iva chon cic phuong tién truyén tin ny c6 ¥ nghia rit quan trong nham lam ting higu qua cia quing co, Nhimg phuong tien dé quing c4o bao gém: bdo chi, ti vi, mang méy tinh va xuat ban phim. Quang co qua béo chi: ndim 66 thé dude quing co trén bao “Phat trién Nong, nghiep va nong thon” , bio "Cim nang Tieu ding”, béo "Tiep thi va Gia dinh"....Trade tién ching ta pha am cho naw tiéu ding nhan biét duoc cong dung cla nam. Nhimng, li ich dau tien ma ngudi tieu ding quan tam dé la cic mén an giau chat dinh dugg, ché bign tir nam, cic edn bénh chia duge tir nim, str an toin vé sinh Kkhi sit dung sin phim nam... .Do vay qua bio chi, chiing ta c6 thé truyén tai duge nbing thong tin cin thigt cho ngudi tieu ding cing véi nhimg ban khoan, khtic mac cia ho sé duge gidi tren cae tap chi. - Quang cdo trén tivi: Hign nay di song nhan dan ngay mot nang cao, nhu cu iii tr tren truyén hinh ciia nguvi dan cing theo d6 tang len, Theo su tim hiéu cita Ching i, mot neutsi c6 nhu céu xem ti vi ti thiéu Th/ ngay. Do vay, quiing cdo tren i la cach quing ba nhanh nhst va trén pham vi rong nhat. Chting ta ¢6 thé gii thi je mén an ché bien tir nim trong chuemg trinh "Vao bép véi nhimg ngutsi ndi tiny trén truyén hinh hod giti sin phim ngim dén chuong trinh “Hay chon gid ding” hoae 16 chute ede cuge thi tim hiéu vé nam...Ta e6 thé thong qua chong trinh cla Chinh phi ket hop vdi 6 chic Lien hap qui vé vige nang cao dinh dudng cho tré em, d€ aii thigu nam dgn voi tré em ngay tir hic con nhd. Bang nhiing cach nhu vay, chée chin cay ndim sé trd thanh ngui ban than thiét voi moi gia dinh, ia... Quing céo bing phim Ia logi quang edo chuyen dung vai tf quan trong d6i v6i nam xuat khdu, Quang céo bing phim sinh c6 thé gigi thiéw vé doanh nghiép, sin phim, qué trinh sin xuai, nu thong va tieu ding mdm... Quing, co bing phim anh nén duge sir dung trong hoi tro, trién Lam. - Quaing co tren ce phuomg tien khic. Vi dy: bing, bién, pano quing co. Logi quing céo nay khé thong dung va linh hoat. Quing céo bing bang. bign cho phép khai the 161 da cdc Ioi thé va kich 9, hinh anh, mau sic, vi tr, thoi gian va chit dé quing céo phong phi sinh dong. & gin nhimg noi ban hang, hoi tra... quing céo bing bing. bign, pano c6 tic dung va hieu qua cao, Ba 1a, 16 chiie va tham gia vio hoi trg trién Kim. Bay 1& mot cach rat higu qua ‘ma cae doanh nghigp néi chung van thutng lim. Qua d6, ching ta ¢6 thé tigp can truc tiép v6i khach hang, tim hiéu nhu edu cia ho va nhgn duge phan ting cila ho mot céch nhanh nhat vi chinh xéc nt. Hon thé, ta cdn biét duge vi thé cita ta va cde di thit trong nganh, Ta c6 thé canh tran lank manh véi cde d6i thit hoge bat tay véi ho, cing, phuc vu ngudi tieu ding tren eo s& cing 66 Ig Boin Ia, céic 00 Si 66 thé dat co sé & nude Ngori didi cde hinh thie thich hop nnhur dai dign thudme tri, van phing lien lac, dai dign uy théc, cong ty lién doanh... dé phat trign xuat khiu,Nam 1a, cic doanh nghigp ¢6 thé ket hop véi Nha nuéic hoae cae doanh nghi nude ngodi dé tung bay sin pham tai cic Trung tam thong mai cia BO Thuong mai ra, doanh nghiep c6 thé tim kiém st gitip dé tireae Dai sttquin tai nude vvige diy manh hang hoa xust khéu ra thi truémg nude ngoa. ‘Thit ba, dio tg0 di ngit cin bo hoat dong trong linh vue xtc tign thong mai Hign nay, cdc edn bd trong hoat dong nay cha ta cOn rat thigu va yéu. Day khong chi li kho khan cia riéng doanh nghigp nio ma la kh6 khin chung ctia céc doanh nghigp. [Naim lai 18 mot nganh chua phat trién, do vay céc doanh nghigp tiéu thy nd cing pha quan tam dén viee dio tao cén bo hoat dong xtc tién thyong mai, BE Lam duoe diéu nay cic doanh nghiep c6 thé gtr cén bo di dao tao trong va ngodi nue hoae tranh thit si tg gidp ctia Nha nude va edie nguén tai tro qude t€. Doanh nghiep eting e6 thé tim {Gi nhiing dia chi do wo cin bo x! thuong mai ciia Phong Thutmg mgi va cong nghiép Viet Nam (VCCD va céc t6 chife hé tro khéc. 2.2.3. Xay dung va qudng ba thutomg higu ‘Xay dumg va phat trién thuong higu cho doanh nghigp minh 1a. mot ddi hoi, mot hung di cn thiét d6i véi céc doanh nghigp Viet Nam. Ney nay, kinh doanh bing thuong higu khong con 1& mot Khai niém gi d6 qué méi mé. NO da va dang tris thanh mot tap quén kinh doanh phé bien tren thé gidi. Theo tap quin nay, hang chat lvong, cao thi phai e6 thuong higu. Do vay, dé c6 mot wong lai sing lan, cae doanh nghiep trong nganh nim khong thé quén mot cong viéc quan trong, dé Ta dang ky va xay dung. thuong hie. Trude mat, mdi doanh nghigp phai dang ky thuong higu trong nuée dé bio ve quyén Igi ciia doanh nghigp minh khi tham gia vao hoat dong kinh doanh, Hign nay, hau het cac doanh nghigp sin xudt va ché bién ndim déu da dang ky thuong higu trong, nuée, tuy nhién chu c6 mot doanh nghiep nao ding ky thuong higu tai nuée ngodi. Nhing bat cap ten khong phai [8 do cée doanh nghigp khong nhan thife duge loi fch cia vige dang ky thuong hieu tai nue ngoai, ma do cac doanh nghigp chua c6 dit diéu kien vé rai chinh dé dang ky thuong higu tai muse ngoai, Céc nha Luat gia di nhain dink: “Can bénh 6 hit cua doanh nghiép Viet Nam la ngai ding ky thuong higu 6 nude ngodi vi sg mat vai nghin USD, trong khi néu khong dang ky c6 thé mal thi trudng tri gié hang tram trigu USD”. Tuy mien theo _nhém nghién ei, ede doanh nghigp trong nganh vin chua thé sin phdm nam xust khiu cha yéu [a nguyen ligu hode cae sin phim so ché, loi nhuain thu vé khong cao va sO lugng xuat khdu sang céc thi trang con manh min, khong, thumg xuyén. Mi nam méi doanh nghigp ky dugc vai hop déng xuat khiu voi it, vi thye sul khong may higu qua 446i véi cde doanh nghiép. Song trong tuong lai vige dang ky thurong higu tai nude ngodi 14 mot giai php bat bude doi véi cde DN khi muon tin sau hon vao nhing thi «rug, 16m nhur EU, M§, Nhat Bain... Do vay, hign tai cde DN van tign hanh xuat khéw nm tho so’ ché sang céc thi truémg nhm duy tr! méi quan he hop tée, lam quen v2 tao cho ding trén thj trxdng déng thoi kiém them thu nhap dé tao dieu kign nang cao trinh do cong, nghe sin xudi, ché bign cia mink, tang cudmg nghien cifu dé go ra céc sin phim co ham lugng ch€ bign sau va tinh cao hon nit, cae sin phim méi c6 ham Iugng dink durong cao va tien Igi khi sit dung. Khi cdc doanh nghigp cha ching ta c6 trong tay hime sin phim méi c6 chat lwong cao, ching logi da dang, da c6 nguén thi trate, ban hang va trai qua mot thoi gian tich luy vé kinh nghiem va von thi hic nay cae doanh nghigp nén tién sau hon vio thi truing nude ngoai va vige Kam di tien la dang, 38key thuong higu tai music ngoai true khi tung nhimg sin phém mdi vao thi truémg cae ube; Dé c6 thé canh tranh c6 higu qua, tao duge chd dking vie chic trén thi trubng, a i 1g cao nhan thife cia chinh i. True hét, cic doanh nghiép cin phai nhan thie duge day di, trigt dé tim quan trong cia thuong hieu, dé tir d6 yen, tam tang cudmg du tu cho thuemg hiew. Sau khi dang ky thyong higu, cée doanh nghigp phai nhan thie 16 rng nhan higu khong don thudin mot cdi tén g’in cho sin phim ma sau d6 con 1a tt cd nhimg gi doanh nghigp mudn dem dén cho khdch hang, 46 Ia su thod man khi tigu ding sin phim ciia doanh nghigp. Vi vay, quan tam va du tr dé Khong nging nang cao chai lugng, ching loai san phém nam an — nam duce ligu la diém mau chot dim bao uy hinh inh thuomg higu va gidp thvong hieu phat trién mot cach ben vong. Nhat chi doanh nghiép phai coi day la su Iya chon, Ii hung di cho minh néu mudn t6n tai va di Jen trong boi canh canh tran rat kh6e ligt hign nay. Ben canh vige nang cao chat Iugng sin phim, céc doanh nghigp trong nganh cing phii khong ngimg quang ba thuong higu cia minh. Quang bé thyong higu chinh Fa mot nguyén tae quan trong trong xay dmg va bio vé thug higu, tgo dmg va duy tri dau an, hinh anh vé thuong higu trong tam tri khach hang. Qué trink quing ba thuong higu phai bit diu ngay tir rude khi thuong higu duge dua ra thi trudmg va tigp tuc trong suét thdi gian t6n tai cia nhan higu, ctia sin phim, Trude hét, dé cO mot chign Iuoc quang ba thanh cong, céc doanh nghiep phai tign hanh nghien citu tng hop thi trudng nh thi trugmg Chau Au thich an ndim mo mudi va rét ky ndim rom, hay thi trudng Nhat Ban wa chugng nim, mde nhi kho, thi trang Dai Loan thich nam linh chi, nam Van Chi tan bot dé chita bénh, ... Ké hoach quing ba nay cing phai lun duro diéu chinh linh hoat theo nhimg thay d6i ciia moi truving kinh doanh, Ngoai ra, doanh nghigp ciing phai Iya chon mot chién luge truyén thong phit hgp v6i tinh chit sin pham, thi trutmg myc tiéu va kha nang tai Ngoai nhitng, ich thie truyén thong phé bign nhu quing cio trén cae phuong tien thong tin dgi ching, quing céo trac tip, khuyén mai, .. , ed doanh nghigp ndim Vigt Nam eting cin chit ¥ den cach thie truyén nhwr quing ba thyomg higu tren Internet, tham gia cae hoi cho, trign lam trong nude va qué té, .. Nhimg hoat dong quéng bé cia doanh nzhiep fing cén duige Iya chon va chusin bi chu do, phit hgp v6i kha nang thi chinh cing nhir Tinh vc hoat déng cia ban than doanh nghiep. BE thy hign duwge nhimg hoat dong trén, cde doanh nghigp Viet Nam phai tang ceutng du tu hon nia cho thong hieu, tranh tinh trang daw tir nho é nhu hign nay. Cac chign luge vé dink nhan, quan ly nhan higu hay bdo ve nhan higu chi c6 thé duge thye hign dén noi dén chén né c6 mot nguén vin hé tre phia sau. Céc doanh nghiép cing, phai xay dung duge mot bo phan chuyén tréch vé nhan higu ring cia minh, C6 nhwe vay, hoat dong xay dung va phat tin thuong higu mdi thye su di vao chiéu su, thyc sur duoc dima len tim chign luc. Doi neti nhan lye cho hoat dong nay cing cin duoc quan tam béi dudng, khong ngimg nang cao nghiep vu. Chinh doi ngi nay sé 1a nhiing, ngudi lap chién luge va dua chign luge 46 vao hoat dong. Mot vain dé nia can Iau ¥ ede doanh nghiep trong ng’inh 1a khong nén xay dung thuong higu theo phong tro ma phai can ctr vio nhu cu thue sw, vao tink hinh cy thé ciia doanh nghigp minh. Xay dung va phat trién thuong higu khong phat 1a mot host dong thidi vy ma d6 la mot qué trinh lau dai ddi Hd: sy nd lye ciia toan doanh nghigp. Cie cong ty lem muse ngoai efing phai mat hang chuc nam dé xay dung cae thwong higu ni ting cia minh va ngay nay ho van khong ngimg phat «ign cde thuong higu do 39Vay nen sy bat du dat nén méng cho thuong higu cia cde doanh aghiep nim Viet Nam vin chya magn, néu ngay ti bay git cae doanh nghigp da xy dung cho minh hing chign Iugc vé thuong higu dling dan, chting ta vin ¢6 duce ché dimg ving chic tren thi rudmg quoc t¢ trong b6i cinh canh tranh gay gat hien nay. 2.24. Ap nln mdi srudng (nh sin tdi) Nely nay véi sw phat trign ciia khoa hoc cong nghe, tyr do hod thuomg mai e6 mot vai trd khong nhé trong vige dap img nhu cau cia con ngudi vé hang hos va dich ‘Wy. Dai song va nhan thie ciia con ngudi ngiy mot nang cao da Kim cho neues tie ding hign nay thién vé nhing sin pham hang hod khong gay téc hai dén moi truémg. ‘Va nhu vay tren thé gidi da va dang hinh thinh nhimg sin phim ma ngoai nhing yeu cdi vé chit lung thong thuéng ma con oé mot yeu céu khée nifa, 46 1a nhimg sin pham duoc nhém cOng tac va tiéu ban k¥ thuat ISO/ TC207 dé ra. Trong d6, ISO 14020. dé cap dén nhing nguyen ly va vige thue hien chuong trinh ghi nhiin moi trudmg cho, sin phém va cdc vin dé e6 lién quan dé sin phim duge chiip nhin chung trén ton thé gigi, Nedy nay canh tranh thyong mai gita cic nude ngly mot gia tang, viee cam lara thong sin phim hang hod khong dam béo tieu chudn moi truong trong thiomg mai que t€ da dang va sé hinh thank mot 10 cin méi trong thing mai qude 18, d6 La ro can ky thuat trong thuong mai (TBT). Vige gan nhain moi trudmg cho sim phim sé li chige vé thong hanh dé vuot qua rao cin nay. Naim cling nh eée sin phém khée, mun ‘wot qua ro cin nay thi phai duoc gan nhin mdi traémg. Tiéu chun nay djt ra cho cac doanh nghigp phai la ¥ dén cde thude tinh moi trang cia sin phim ngay tir Khaw (i tr6ng, ché bien, bao quan va tieu thy. Khi d6 nim cha ching ta se duce bi&t dein La ‘mot sin phim than thién v6i moi trutmg va duige chap nhan khong chi & Viét nam ma 12 "Chign luge bio vé moi tru’mg quée gia dén nam 2010 va dinh hung dén nam 2020", chinh phit da dat muc tieu 18 80% co s@ san xuat, kinh doanh duge cap Gidy chimg nhan dat tigu chuan moi tring hoc Ching chi ISO 14001; 100% sin phim hang hod xuait khdu va 50% hang hod tieu ding trong noi dia phai duge ghi nan Oi truding theo tiéu chun ISO 14021. Trong d6 mue ti€u true mat dén nam 2010 La 50% co s@ sin xust kinh doanh duce cap Giay ching nan dat tieu chusin moi tragng hoje Ching chi ISO 14001; va 100% doanh nghigp e6 sin pham xuat kha dp dung he thong quan ly moi truémg theo ISO 14001, Dé thuc hién duge muc tigu tren, ngay tir bay gi nim phi duge sin xu theo yeu cu vé moi trudng va nhanh chéng din nhin mdi trudng dé ting cute site canh tranh. D6i véi Viet Nam, nhiin moi trading 1a mot van dé moi, it duye biét den. Vi vay dé thyc hign duoe myc tiu trén, cde noi dung chinh vé nhdin moi trugng edn duge phd cap khong nhing cho nha quinn iy ma con cho ci nhamg news dan trong toan quoe biét én v6i myc dich khuyén khich sin xudt va tiéu ding nhing san phim than thign vo moi trug, xay dung ¥ thifc bio vé moi truéng trong xa hoi gan voi loi ich kinh t8 cia cic doanh nghigp. Nam cia Vigt Nam mun nang cao nang lye tiéu thy tuyét nhién khong thé khong quan tam dén vain dé nay. Vige higu biét vé nhin sinh thai sé gitp cho cic doanh nghigp sin xuat nam dat tieu chun moi trudmg va gitp céc doanh nghiep xuait khéu nam ndm bat duge cach thife vé thong mai tai thi trugng nhap khdu dé c6 chign luge kinh doanh phi: hgp. Do vay vige dp nhan moi trumg cho sin phim nam Li mot gidi php quan trong dé nim tham nhap ngay cing sau rong vio thi trudng trong, nude va nude ngod. 2.3. Kigi nghi voi cor quan quin 23.1. Nha nuidc cdin tang cudng quy hoach cho nganh ndm va tuyén truyé hung din cho cde h9 nuoi tréng sin xudt dat hieu quad cao nhiit 40Nha nue nén can cif vio diéu kign cu thé cia timg dia phuong dé dé ra cae hung uu tién phat trign cée loai nam phit hop. BE ngdnh nim phat trién duwge ngay tir bay gig Nha nuée nén bit tay vio quy hoach cu thé timg ving, dé trong twong lai ching ta c6 thé c6 nhtng mo hinh nuoi tring, ché bien c6 higu qua va dat nang sue cao, Muéin cong tée quy hoach dat két quai t6t, Nha nude edn pho hop véi ede co quan chife nang nhur Vien quy hoach kign tric, BO Nong nghiep va Phat trién nong thon , BO KE hoach va Diu tw, BO Thuong mai...s40 cho ching ta e6 thé xay dumg duoe nhting ving trong ndim duge quy hogch kién tric hop ly, dutge du tw vé cong nghe nuoi tréng, va ché bign hién dai va phat trién duoc khdu nudi tréng, ché bign theo nhiing dink hhudng diing din. Ngodi ra, vige quy hogch sé gitip chung ta diy manh duroe khau phat trién nginh ndm 6 trong diém. Khu vuc nao o6 dieu kign ty nhien thuan loi, nguén Lao dong di dio, nhan dan c6 nhu céu phat trién nghé tréng nim nhwr mot nghé chinh thong... thi Nha nude sé ho trg va c6 nhimg chinh sich hop ly dé dua khu wye d6 tris thinh khu vue min, dién hinh cho nganh vit khu vue may sé durge quy hogch mot each hoa hoc vi higu qua nhat. Ngoai ra, Nhat maée: ciing can diy mgnh khau tuyén truyén cho dan chiing, gidi thigu nhing Igi ich to l6n ma ngim sé mang lai va cling cin ¢6 nhimg bién phap dé ngudi nong dan nhan thie duge ring mun nudi tréng c6 hieu quit thi ngudi nong dan phai coi viee tréng nim la mot nghé chinh thong, néu da Iya chon thi cin xc dinh cho minh nhing chién Iwoc trong ngin han va dai han. Trinh tinh twang nhur cay ca phe, mfa hic dau céc ho 6 at nudi tng, nhung Khi c6 mot bién dong, no xiiy ra thi cdc 9 cing 6 at pha bo, chuyén sang canh téc, gieo trong cac loai khéc. Digu nay ra sé gay tic hai Kim him cho st phét trién cia ton ng, 2.3.2. Xay dung trung tm san xudit giding thucong phim, ché'bién ndim é dy manh duge khau tieu thy nim thi trude tien chiing ta phai dm bio t6t & hau sin xudt ci vé 96 lung va chat lung. Muén khau nudi tréng dat nang suit cao va chat Inong t6t thi diéu kign dau tien 1a chung ta phai cung cap nhing gidng naim tot, dat nang swat cao va thich tg véi moi trudng. Vi vay, vige xy dumg ede trung tam sin xuat gidng nim I mot trong nhiing bien phap én thigt ciia Nha nue nham ddy manh hau sin xuat nam an ~ nam duoc ligu hign nay. Vige xay dyng_cée trung tam cung cap gidng va chuyén giao cong nghe khong phai Ki kho thyc hign. Nha nude c6 thé phoi hop voi phng nong nghiép huyén va céc tram bdo ve thyc vat cia timg dia phuong dé tién hanh cong téc dé mé rong ngudn cung cap ging nim, Néu chiing ta xay dung dugc mang ludi cung ciip gidng nam rong khap thi vic tip can cita cde ho nong dan dé dng hon va thiic diy nguéi néng dan dén v6i cay nim nhiéu hon. Tuy nhién, chiing ta khong chi du tur vé chiéu rong ma cdn phai dai bio ci vé chiéu sau. DO li cdc trung tim ny sé chi cung cap nhiing gidng t6t dat tiéu chudn, trinh tinh trang cung cap gidng tran lan sé gay ra tac hai ngugc lai cho nginh nim ciia ching ta hign nay. Nha nude c6 thé ban giao cong téc quin IY cho timg dia phuong va dia phuomg s@ phi chiu trich nhiém doi v6i Nha nude vé chat Iugng cia gidng nim va nang suit nudi tréng ciia cae ho nong dan, Digu nay sé gitip cho cae ho gat hai due nhigu thanh cong hon, dat nang suit cao hon khi lam ban véi cay nam. Tém lai, Nha nude cn tang cuémg tiém lye nghién edu trong Tinh vue chon tao gidng 6 céc eo quan trung uong va dia phuong, tuyén chon cae gidng nam tot va diy manh cong tée dao tao can bo chuyén mon cho cac trung tim san xudt gidng ném. Ben canh d6, Nha nude cin tap trung xay dumg he thong nhan, sin xuat ging nam thong nhat tir khaw nghién ctta dén khau sin xudit,tién t6i xay dmg cae trung tam sin xu gidng nm 6 dia phuong c6 thé sin xuat dit giGng cap I, cdp II va cap IIT dat tiéu chun cung céip cho néng dan. Hon nia, céc trung tam nay edn e6 nhigém vy kiém tra gidm sit nguén gidng trong sin xudt, khdu chuyén giao cong nghé nudi tréng nim cho ndng din cting nhu dao tao ean bo KY thuge Khuyén nong vé sin xuat va che! bién nim tai dia phurong, 41Ben canh vige mé rong khau cung cap déu vio cho ngnh ném thi khau ché bien vo cing quan trong, né quyét dink dén chd ding cia sin phim trén thi trudng trong, nude va thi trudng qude t8. Vi vay, Nha nude nén ding nguén von ngin sich hoac ke 20% dau cr nude ngoai dé xay dumg cée nha may ché bien. Hien tai, tren ca nude ching, ta vin chua 6 durge mot doanh nghiép ngodi quée doanh nio c6 duge su dau tr cia nude ngoai trong viee sin xudt cing nh che bién nam. Vi vay, vin dé dat ra true mat 1a Nha nude can xt tign daw tu, “trai thm 46” cho ede nha dw tw, mdi go; dau tr cho cae doanh nghiep trong nganh nam... Biét ring diéu nay khong phai dé dng lam duge. Song, néu c6 st né luc cita Nh nuée va ban than céc DN cng thém tiém nang to kin, iia nginh nim thi nhong dy dn dau tw nay’ sé thanh cong. Viee t6 chic thu mua va ch bign tap trung cdc sin phém nm tuoi, kho, mui la vO cing cin thiét. Trude mit, ching ta c6 thé tan dung cac trung tam sin xudt gidng ndm 6 dia phuwong dam duong, cong tic nay vi nhiing cain bo trong trung tam [a nhiing cin bo c6 ky thuat, duge dio tao vé chuyén mon nudi tréng va ché bién nam. Néu ho phu trich cong tac thu mua va so ché tai dia phuong sé gidip céc sin phim nam duce: Iya chon di tiéu chun, déng, hop dling kj thudt, do vay sé g6p phin nang cao chat hong niim xuat khiu cia Viet Nam, Tuy nhién vé tau dai, ching ta vin phai timg bude xay dung cde co sé che bien Yi quy mo thich hap 6 cdc ving sin xudt tap trung, tao duoc st lien ket gitta khau sin ‘xuiit va khau che bién gép phan dy manh khau tiew thy ndim trong twong lai 2.3.3 Day manh mé hink kink (€ trang trai trén pham vi cd nude Xay dug kinh t€ trang trai [a mot hung di diing dn khong chi cho nganh nim ma ci nginh nong san néi chung cvia Viet Nam. Vige diy manh mo hinh kinh t€ trang. trai sé givp cho khau nudi tréng duce tap trung va quy tu vo mot moi, trénh tinh trang nhé Ie nhtr hign nay. Diéu nay sé rat c6 Igi cho vie cung cap gidng, mudi tréng, thu mua, ché bign va xudt khiu. Vi vige tp trung duge din tich dat nong nghi¢p cong véi lue Iugng lao dong trong trang trai sé gitip vige nuoi tréng kinh té hon, dat nang sust cao hon, Mo hinh kinh té trang trai eting sé gp. vige so-ehé bio quan nam true khi thu mua c6 chat lugng t6t hon. Déng thoi, sur tap trung trong sin xu s® gitip cho cfc doanh nghigp ché bign xuat khdu thu mua duge ngudn nguyen ligu déng déu vé chat lugng, dim bao vé s6 lugng va tiét kigm duge chi phi trong khaw thu mua, bio quin van chuyén, Mo hinh kinh té trang trai sé tgo cOng an vigc lim cho nong dan va cae d6i tuong khic, tao digu kién thuan Igi cho vige déu tw e6 higu qué. Neu tap trung duoe hau sin xut nhur mo hinh kinh t€ trang trai thi vige du t vao To say, daly chuyén wép muéi dong hop va cac thiét bi khéic nhu kho lanh dé béo quan nam tuoi, may tin bot ndim....r3t higu qua va hop ly. Vi quy mo nudi tréng I6n, san lugng nim thu duge cao, tap trung duge nguén nhan luc, dign tich dat rong déng thei c6 khu nudi tréng 16n, c6 Kho chia hang,...do 46 sé tranh duoc tinh trang dw tw dan tri, Hon na, vige phe trién mo hinh kinh t€ trang trai sé tao diéu kien thudn loi cho Chinh phii trong viée ban hnh cée chinh sch wu dai cho nganh nim, vi du nhur cho céc trang tai vay von véi SO wong I6n, lai suat thap, thdi gian dai, hoge rot von déu tu ding d6i tugng, ding s6 lugng, ‘Vay dé xay dung va dy manh mo hinh kinh t€ trang trai thanh cong va c6 higu qua Nha nude cin Lam nhimg gi? Thit nhdi, Nha nude nen tiép tye khuyén khich kinh té ho gia dinh phat trién vi day a tign 8 cita kinh té trang trai, tao diéu kign cho kinh t8 trang trai phat trién. Dong, thi, Nha nude cong nhgn kinh té trang trai 18 mOt loai hinh kinh t€ trong nuoi tréng. nm rat phi hop Va c6 trién vong trong tuong lai, x4c dinh kinh té trang trai ld dong lye phat trign cho ca nginh nam néi riéng va kinh t€ nong nghiep néi rieng,Thit hai, Nha nutée can day nhanh tién d edip gidly chimg nhan quyén sit dung dat va chi cap gidy ching nhan trong pham vi han din, Phin vugt mic han dién giao cho chit trang trai sit dung v6i mite thué hop ly. Ngoai ra, Nha nude cn phai e6 ehinh sch cho vay hd trg von véi Iai suat hop IY tirnguén v6n trung va dai han dé phe trig inh t€ trang trai, déng thei tao diéu kign cho nong din chuyén di dit lién ving a6 Jam kinh te trang trai Thi ba, Nh nude clin phai diy nhanh tién do chuyén giao khoa hoc k¥ thuat, dura nhimg cong nghé méi vao nong nghigp. Hang nam nen t6 chic cae hoi nghi cae trang trai lam an ¢6 higu qua dé rit kinh nghigm va nhan rong, biéu duong va khen thudng nhimg trang trai dign hinh trong ngainh nhw mt s6 trang trai nim & Ninh Binh, ‘Thai Binh, Nong tru’mg Song Hu, Thine, Nh’ nude nén khuyén khich dng vién lam kinh t€ trang trai tren co sé hop ly va chinh ding. Ho [& nhing nguei c6 tri thie va nam ving duoe tinh hinh kinh {6 ciing nhur dug 16i chinh sich cua Dang va Nha muse, do vay di twemg nay sé quin ly t6t va c6 higu qua mo hinh nay. Thie ndm, Nha nude nén c6 nhing chinh sich khuyén Khich céc chi trang trai lién két hop téc, tham gia xay dumg céc hop tic xa kiéu méi, tham gia lien ket v6i cic don vj kinh t€ nha nue, kinh té hop téc. Dong thoi, Nha nude cling thudng xuyen cung, cap thong tin gi ca thi trutmg trong va ngoai nude cho cic chit trang trai Cudi cing, Nha nude nén ban hanh nhtng chinh sich Khuyén khich hop tée lao dong, thué mun lao dong. Déi vdi lao dong thuong xuyén, cae chit trang trai phai ky hop déng lao dong va thuc hign cae ché do bio hiém nhur quy dink cia Lugt lao dong. ‘Doi v6i nhiing lao dng theo thdi vu thi tay vio théi diém dé quy dinh mic tho’ thuin ngiy cong dé dim bao di song cho lao dong lam thue, 2.3.4. Xdy dung Hiep hoi ndim trong nude va tham gia vao Higp hoi ndim the’ gid Hign nay hau hét cae nginh nghé déu c6 hiép hoi riéng cia nganh minh nhut Higp hoi Doanh nghiep dign tir Vigt Nam, Higp hoi Mia dutmg Viet Nam, Higp hoi Ca phé - Cacao Viet Nam, Hi¢p hoi Cing bién Viet Nam...va hoat ddng cua nhimg hiep hoi tren mang lai rat nhiéu thuan igi cho céc doanh nghiep trong nganh. Vi vay, viee xay dmg Hip hi Nam Viet Nam la mot nhu edu thigt yéu trong b6i cinh hign nay. ep hoi ra doi sé tap hgp duge cic doanh nghiep trong mot tap thé ving manh va gin ket dé phat trién nganh nam, dua sin phim ndm an, ndim duoc ligu tro thanh mot mat hing xusit khdu chit lye cho kinh t€ nude nha. Higp hoi Nam cing dai dien cho toan nginh truée Chinh phi: va co quan Nha nude, bio vé quyén Igi hap php cho céc hoi vien va thie dy str hop tic gitta ce doanh nghiep trong nude véi nha sin xuat va kinh doanh muse ngoai, Bé Higp hoi Naim Viet Nam duoc ra di, trade tien cin 66 quyét dinh cia Bo trang BO NN&PTNT cing v6i sir phé chun ciia Thi tung chinh phi, ngoai ra can phai c6 sir n6 Iye hét minh cita cc doanh nghiép trong nganh va su phi hop véi cdc e¢ quan chite nang kh. Cac doanh nghiep truée khi mudn tham gia Higp hoi cin phai hiéu rd Higp hoi Naim Viet Nam sé due thinh lap 1a mot t6 chute phi Igi nhuan, tap hyp va dai din cho cic doanh nghigp, «6 chic kinh té, thé nhan nuoi tring, ché bien, kinh doanh dich vy cung tig xuat Khéu, nghién citu khoa hoc cong nghé va dio tao thude agin nam; due thanh lap tren co s6 tu nguyen nim ph6i hgp e6 hieu quit cae hoat dong san xudt kinh doanh trong va ngo’i nude; théng nhlt nhan thie va hanh dong, bio ve lin naw chong nhiing hanh vi dée quyén, tranh chap thi truéng, xam pham loi ich eta doanh, nghigp: giip d0 nhau trong c&c vain dé von, dio to, uw vain kY nang quan IY doanh nghiép va ép dung cong ngh méi....Hiep hdi chinh [a du n6i gitta doanh nghiép, cae hoi vien va Nha nude, phan nh tim tw nguyén vong cia hoi vin, tham gia véi cae co 43quan Nha mutée trong vige dia ra chii truong chinh sich, ede van ban phap quy ma hoi vien Fa dé tung thi hanh, Neoai ra, cdc hoi vien trong hoi cing gitip nhaw quan triet duimg I6i, chit uong chinh sich cia Ding va Nha nude, 2§p g6 trao di thao Ian vé ic quan diém vi Igi ich chung, chia sé céc thong tin c6 lién quan cho hoi vien va tgo ra mi trudng canh tranh linh manh trong bau khong khi ban be va higu biet lin nhaw ita cae hoi vien, Higp hoi Nam Viet Nam cing g6p phin dy manh khaw xtc tién hop tic trong nude va qudc t& thong qua viee t6 chic va tham gia cae hoi nghi, hoi thio, trign lam trong nude va quéc té, phoi hop véi cic t6 chic mude ngoai trong hoat dong, trao déi thong tin, cung cap, tro giip kY thuat nudi tréng ché bign va tiéu thu ném, dio go va nang cao trinh dO nghé nghiep..., Higp hoi cling h6 trg va khuyén khich host dong ngbién cau sin phim méi, tmg dung cOng nghé cao nhu my phim chiet sua tie nim, tra ti foc Linh Chi, tra Van Chi, rugu néim, nurde chai nim huong.... Higp hoi [Naim Viet Nam ra di sé tao digu kign cho cac doanh nghigp duge tréthinh thanh vien cita Higp hoi Nam thé gii va duge choi cing sn v6i nhimg “dan anh dan ch)” nh Trung, Quoc, Han Quoc, Dai Loan, .. duge canh tranh fink mank, binh éing trén thi trubng the si6i, Diu ny cing chinh 1 mot trong nhig dong lye phét trién cho cdc doanh nghiep ‘Viet Nam trong tuomg lai khong xa, 2.3.5. Chinh séch cia Nha nuéc vé phat trién cong nghé Vé vige phat trign cong nghg, Nha nuée nén hd tro vige diy manh phat trién khoa hoc cong nghé sin xuat ché bién, bio quan va van chuyén nm bang vigc: Diu tir co si vat chat, trang thiet bi tién tién, hign dai pha hop voi yeu cau nghién cfu, khio nghiem chuyén giao kJ thuat va cong nghe; xéc dinh ding cae dé tai nghien cttw trong, diém; tap trung giai quyét det diém 6 hieu qua, tién hanh chat ché hon cdc khau giao dé tai, kiém tra trong qua trinh nghiem thu dé ti t6 chiie ede cude thi trong nuée VE ning cao cong nghé cho céc doanh nghi¢p. Tird6, chiing ta o6 thé phat hign ra nhimng § tuéng sing to cho cde doanh nghigp trong nganh, vi dy nhur eéch xay Io sy nim cho hieu qua, kinh té ma van dim bio chat luong, ech bio quan naim twoi Bing nude o7on,... Nha nude cing nen chit dong sip dung va hoi nhap ede thanh tw khoa hoc va cong nghe thé gidi, nham nang cao nang lye nghién ctu trién khai trong nude; mé rong, hop tic voi tt ca cae muse va céc 16 chute quoc té; dng this tranh thi: ngudn ti try cita cic mide, céc 16 chic quéc nhr FAO, UNDP... dé xay dung co so ha ting cho nghién ctu khoa hoc va phat trign cong nghé cho nganh nam Vigt Nam. Nha nuée cing nén khuyén khich va to diéu kign thugn loi cho cc doanh nghiép nhap khdu céc trang thiét bi bing vige gidm thué nhap khiiu, hd tro von vay cho cic doanh nghiep va keu goi xtic tign du tu made ngoai trong vige nang cao va d6i mei tinh 49 cong nghé cho eae doanh nghiép trong nganh, Trong dai han, chiing ta nén phat trién cong nghé cho cic doanh nghigp bing cach huy dong ngi luc cia khau nghién cifu trong nuée nam gidm chi phi nhap khéu cong nghé tir nude ngoai, déng, thi cling g6p phiin thu hut sy quan tam cia moi ngudi doi voi cic sin phim nam Viet Nam, Dé cdc doanh nghigp c6 duge trinh dO cong nghé tien tign hien dai, Nha nuée nén xy dung Lugt Khoa hoc cong nghe, wo moi trudmg phap Iy phd hyp voi dae di cia cae quan he x hoi trong viee tham gia cdc hoat dong cong nghé. Luat Khoa hoc vi cong nghe dim bio quyén ny do sing tic, khuygn khich va bio ho cic hoat dong khoa hoc cong nghé phit hop véi loi ich cua Nha nude. Déi v6i nhimg dé dn, c6ng trinh dost gidi, Nha nuée nen dim bio vé bin quyén cho tie gid. Ngoai ra, Nha nude nen 6 cée chinh sich thic diy cdc doanh nghigp tmg dung Khoa hoc ky thuat, cho phép céc doanh nghigp str dung von dé nghien cttu khoa hoc...Nha nude cing phi c6 chinh sich dai ngo twong xing véi chat xém da bo ra cita di ngti can bo Khoa hoe, tao dig kien trang thiet bj lam vige cho cae nha khoa hoc. Chinh nhimg chinh sich tren sé 44quyét dinh dén sy hudng ting cia cae doanh nghigp trong vige nang cao va déi méi cong ngh@ cho ng’nh ngim néi chung va cho doanh nghigp minh néi rieng. Doi véi viee ban hinh chinh sich d6i méi he thong (6 chic quan ly hoat dong, hoa hoe cong nghé, Nha nude nén hodn thign chiic nang nhiém vu va t6 chiic bo may iia he thong quan ly Khoa hoc, cOng nghe va moi tru@ng, hoan thign t6 chic va hoat dong cia hoi déng chinh sich khoa hoc va cong nghe qudc gia. Déng thei,Nha muse ciing khong ngting xy dumg va trién khai céic chong trinh dio tao doi nai cin bo Khoa hoc va cong nghé 6 trung wong va dia phuong, tang curing div tir eo s6 vat chat thudt cho he thong cae traémg dai hoc. trung hoc. cong nhan ky thudt trong nganh 8 dap ting nhu céu dio tao vé 6 lugng va chat lung. 2.3.6, Ddu wehd ire dé ndng cao khd nang tai chinh cho cdc doanh nghiép trong nganh ‘Tro caip xuat khiu [A nhimg wu dai tai chinh_ ma Nha nue din cho nha xudt Khaw khi ho xuat khiu duge hang hod ra nude ngodi. Tai Vigt Nam bign phap nay di duge ép dung bing vige lap quy thugmg xuat khdu cho céc doanh nghiép trong nue hod ho trg khoain thué cho doanh nghiép khi nhap khiu vao thi trang nue ngoa. Tuy nhién, nhimg bign phép trén vin chua phat huy dugc t6i da higu qua. Cac bien phap ciia Nha nue vin con thigu tinh cu thé ro rang, con mang tinh chung chung. Vi vay chuta ¢6 tc dung khuyén khich cae doanh nghiep. Déi v6i nginh nam, Nha nu6e nén quy dinh 10 mac kim ngach xuat khdu sé thuting cho cae doanh nghiép xusit khiiw nam hode thuting cho cée doanh nghiép khi ho ky duge nhimg hgp déng 6 cic thi trudng mdi, mé rong duge thi trudmg xudlt kha cho ci nginh, Hon nia, dot véi nhang, doanh nghigp nhap khéu thiét bi hién dai dé ché bign, bio quan, déng g6i hay céc day chuyén san xuat ging nam...thi Nha nuée khong nhiing min thué nhap khau mi con cung cap cdc khoan vOn vay cho ede doanh nghiep véi lai suat va thoi han wu dai. Vé chinh sch thug, Nha nude nén diéu chinh Iai ede sée thué cho phi hop. Doi Y6i_thué sir dung dat nong nghigp, Nha nude nen digu chinh & me hop Iy va tien ti gm xudng dén 0%. Do dae thi nang suat san xudt nong nghiep cita nue ta chuta cao, chju anh huding nhieu cia thoi tiét khi hau nén chiing ta phai diéu chinh kip thoi dé tao digu kign va khuyén khich cfc ho gia dinh, nong dan va eae d6i twong khiée nudi trong, nam, Néu kha nuoi tréng sin xuat naim t6t, dim bio vé s6 Iwang va chat lung th se 26p phin diy manh xuat khdu nm, Déng thoi, Nha nude nén mién thu gid tri gia ting, Chign dang 1a 10%) cho cac cong ty bin sin phim cho téng cong ty, mién thué gia tang cho vige nhap khéu vat tu thiét bi phuc vu cho sin xudt va ché big nam, Thi ian hoan thu céin kip thai vi hdu hét cdc cong ty khi xuat khiu déu phi vay von a chiu lai sua Chinh sich tin dung ciing 4 mot trong nhing bign php rat quan trong nim hd tro vé mat tai chinh cho céc cong ty, cic doanh nghigp, céc ho gia dink... con yéu vé vn dau tu cho sin xuat va xuat kh, Dé khuyén khich, Nha nude nén thong qua ngin hang tgo diéu kign cho cée d6i tugng tren vay von véi Iai suat thal, thoi gian hep ly va dac biet thi tue hanh chinh céin duge tinh gin va thuan tién. Von tin dung edn ctip véi s6 lugng In, tap trung trénh tinh trang chia cit v6n theo céch phan déu, phan chia nhi giot cho cdc nginh céc dia phuong. Diéu nay din dén tinh trang noi céin vén thi lai khong c6, con noi cha cin hoge ft cn thi lai dur thita hay sit dung khong hieu qua. Trung Quoc la nude da dp dung mic lai suit von vay thap, dac bigt 1d thit tue rit don gin va s6 Iugng v6n vay I6n, Digu nay [a mot trong nhimg nguyen nhan ly gidi tai sao Trung Quoc la mot trong nhimg nuée sin xudit va xudit Khaw nim an - ndim duge Tiew {6 nhat thé gidi. Vi vay Viet Nam nén hoe hoi kinh nghiém ciia Trung Quoe dé hd tre {6t hon cho cic déi twong trong nganh. 452.3.7. Nay dung co stiha tding thong tin ddy aie dé phat erién thuong mai din tie ‘Voi xu hung quoc t€ hod dai sing xa hoi nhur hign nay, c&c qudc gia phai bit tay nhau cing xay dung mot san choi chung binh ding. Viet Nam hien nay da fa thanh vien ciia ASEAN. APEC, trong tuong lai khong xa Viet Nam sé tr thanh thanh vie ciia WTO. Cac nude thanh vién cia cae t6 chute tren da coi thitong mai dién tit (TMT), 1a mot bo phan quan trong trong thuong mai. Do vay. Viet Nam cén tranh thi loi thé iia ngudi di sau, nen di tat dén dau nhiing thanh twu khoa hoc ky thuat moi vé cong nghé dé phuc vu dic lye cho cong cude xay dung thyong mai dign ti tai Viet Nam. Tuy nhién, TMDT vin rét con méi mé, vi vay ching ta khong chi cn su nd lue cia cae ddoanh nghigp ma can phai c6 sy hd tr, gitip dtr phia Chinh phir Trac hét, Nhd nude pha tao ra moi trudng thuan loi cho TMT bang cae he thong chinh sich khuyén Kkhich, iu dai cho cdc DN tham gia vio TMBT; c6 eae van ban, tai ligu huéng din dé nang cao nhan thitc ding dan vé TMDT cho cdc DN. Muén 4p dung thanh cong thuong mai dign tir tai Viet Nam, Nha nuée cing cin phai diy manh Khaw dio tgo va b6i dudng cic cén bo ky thudt. Déng thoi, tién hamh gido duc sau rong cho ede doi tung khéc lam quen v6i TMBT va higu 10 duge nhimg Ioi ich ma TMDT mang lai. Dé lam duoe nhur vay, Nha nusic phai dkiy man vige xay dung mang truyén thong véi nhing chi phi sir dung thap dé tat ca cae d6i tugng khac trong xi hoi 6 thé due phé cap tin hoc, Khai thac thong tin tren mang va sit dung email...mot cach thugn loi va higu qua. Nha muéc nén tién hanh thit nghiém «img dung TMBT trong, nghien citu quan ly, kinh doanh, giao dich gita cae doanh nghiep, gita cic eo quan Nha nuéc...nhdim dic nit kinh nghiém va la cée mau cho cée d6i trong khéc. ‘D6i véi nganh nong sin néi chung va nganh num néi rieng, Nha nude nen hd tro thigt lap mot kenh thong tin ri€ng gitta céc doanh nghiép véi nhau va v6i cae of quan chife nang ¢6 lien quan nhw Bo Thuong mai, BO Nong nghiep va Phat trign nong thon, Téng céng ty rau qua, Phong Thuong mai va Cong nghigp Viet Nam...dé cho cae doanh nghigp 6 thé tigp cn nguén thong tin mot cach nhanh nhat va diy di: nha, Vic trao déi thong tin sé gitip céc doanh nghigp c6 thé hé try nhau trong vige cung, cap hang cho cée 463 te nue ngodi hodc trao doi kinh nghiém véi nhau khi tham gia vio hoat dong thucng mai que té. ‘Tuy nhien, khong thé mot sém mot chiéu c6 thé xay dung duwe TMDT tai Viet Nam, Song, ching ta cing nén bit du dat nhimg vien gach dau tien dé tao nén mong, 9 bin cho TMDT. Cé thé trong tuong lai khong xa, tat ci cae doanh nghiep Viet Nam 6 thé tim kiém, dam phan, ky ket ccc hop ding mua ban ude t€ qua mang Intemet, hay vige trao d6i, khai thic va phan h6i thong tin qua hé thong cong nghé dien tir hien dai. 2.3.8. Gitip da ac doanh nghigp trong vige xdy dimg thuamg higu Thit nid, Nha nude nen don gid hod thi: te dang ky, tao diéu kien cho cae doanh nghiep dang ky nhan hieu hing hod trong thei gian ngiin nhat, trinh tinh trang, thi tuc rugim ra, t6n nhieu thé gian nhc hign nay. Thit hai, Nha nude nén cung cap thong tin, hé trg vé tur vain, do tg0 cho doanh nghigp. Nha nude cén e6 sy hd trg céc doanh nghigp trong céc vain dé dio tao, huiin luyén doi ngd nhan vien chuyén tréch vé thuong higu. Ben canh 46, Nha nude cing cin ung cip thong tin, tw van cho eée doanh nghigp vé xay dung va quing ba thuong higu. Doanh nghiép khong cin Nha nude lim thay minh nhung cén Nha nude cung cip thong tin, ho tra tw vin cho minh, Ngoai ra, cin diy manh phé bién kign thitc vé thyong higu trong cong déng doanh nghiép, duta thuong higu thinh mot phan trong van 46hoa kinh doanh, Cu thé la 16 chife edie cuge hoi thio dé phé bign kinh nghiem cia cic doanh nghigp da thanh cong tong vige xay dumg va dang ky thuong higu, pho bién kien thie vé nang cao nang lye canh tranh cia sin phém hode kién thie marketing, . Tuy nhien cing cén trénh nhimg quan diém sai kim nhu chi tieu qué mic vao thuung, higu trong khi bd qua vige ndng cao chat long sin phim. Tht ba, ho’n thien cong tée quin IY thi trudng, tang cue co che thye thi php uae, xirIy nghiém nhing vi pham vé sé hiu cong nghiép. Trong d6, nhan hieu hing. hoa 1a mot trong nhimg bign phap can lam ngay dé bio ve nhing doanh nghiép dang ky thong hieu trong nude, khéc phye hién tuong hang gid, hang nhdi va cée vi pham. hic vé nhan higu. Ben canh 46, Nha nude can tao ra moi trutng canh tranh binh ding, Tanh manh gitta cdc chi thé kinh t€, Diéu ny cing gitip cong tic quan ly thi trudng, iia Nha nue ngay cng hoan thien hon. Thi re, Nha nude nen tre gidip cic doanh nghigp quing bi thuemg higu ra nude ngoii_ bing vige hd trg cc doanh nghiép tham gia hoi tro que t6, thin lip céc trung, tam, t6 chtte hoi cha, .. dé tim kim thong tin thi tradng & nude ngodi, thiét Lap cae trung tm thitong mai chung cho cde doanh nghiep & nude ngoai Cudi ciing, Nha nutée nén bai bd chinh sich han ché mute chi cho tigp thi, quang cio. Véi mite khong ché chi phi danh cho tip thi va quiing céo duce quyét toan 1a 10% t6ng chi phi, c‘ic doanh nghigp dé nghi Nha nude can néi long chinh sich quin ly von ny dé tao diéu kign cho doanh nghigp du ts vao thuong higu, Hon nifa, vige bat cae doanh nghiép hach toan chi phi dau tur cho thuong hiéu ngay mot lin trong mot nam hur hign nay cng fa khong hop IY. Tuy theo timg giai doan phat trién cia vong di sim phim, chinh sich phat trign cia doanh nghi¢p, .... ma doanh nghiép c6 thé c6 nhimng ke hoach du tir cho throng higu khac nhau qua timg nam, Do d6, Nha nue nén dé cic doanh nghiep tw ean d6i mic déu tu theo ki nang tai chinh va hoat dong san xuat - inh doanh cia minh, Céc nha nghien ctu kinh té va cac doanh nghiep cho rang da dén lic Nhat nudic cn bo mie Khong ché chi cho quang edo, khuyén mai, dé cho doanh nghiep tw quyét dinh chi phi quang ba sin phim ciia minh, Khoan chi phi dau tt cho thuong higu nay s€ duoc xem 1a chi phi di tw dai han va duge kha hao din qua céc nam nhu cae tai sin e6 dinh khée. 2.3.9. Gitip da cdc doanh nghi¢p trong vige xi tien thuong mai Céic doanh nghigp xudt khéu nim Vigt Nam musin wom xa ra thi trudmg thé aii, ngodi snd Iye ca mdi doanh nghiep, cdn cin sy gitip dé rat I6n tir phia Nha nude trong vige xtic tién thuong mai. Dusi sir hd tro cita Nha nude, cdc doanh nghiep ma nguén lye con han ché vin c6 thé tigp can kip thoi vi thong tin thj trutng, tim kigm duge bgn hang ln vdi chi phi thap, higu qui cao. é gitip d6 cc doanh nghigp 6 higu qua, Nha nutée nén phoi hgp cc BO nganh 6 lién quan tir Trung uong dén dia phuong nhur BO Thuong mai, BO Nong nghigp vi Phat trién néng thon, Bo KE hoach va Dau tw, Phong thong mai va Cong nghiep Viet Nam, ...Trude khi tién hanh cae bien phép xtic tién thuong mai cy thé dé ho tre doanh nghiép, Nha nude cin nim 13 thuc trang sin xudt va tiéu thu nd trén pham vi ci nude noi chung va timg doanh nghiép n6i riéng. Xuat phat tirnhimg thuan Igi, khé khan cita timg doanh nghiép, Nha nue sé dua ra duge nhimg chinh séch hé tro phi hop hon, du déi v6i cae doanh nghiep nam méi vaio nginh con thigu thong tin, kinh nghigm, Nh’, nude nén cung cap nhiing thong tin thi trutmg vi dinh nhiéu uu dai vé tai chin, th thu nhp doanh nghigp... cho doanh nghigp; gitp ho gidi thigu sin phim, ... Doi voi hing doanh nghigp da hoat dong lau nam, Nha nude sé gitip 3 6 cap do cao hon hur kigm eae ban hing lin; t6 chife eée hoi cho trién kim dé doanh nghigp quang bi sin pham trong nusic 16 chiie cae hoi thao dé ac doanh nghiep trao 47i kinh nghigm va hoe hoi ln nhau. Ngoai ra, Nha nude nén tign hanh nghién eitu thanh lap céc trung tam thong mai gidi thieu ede sin phdm Viet Nam ndi chung, sin phim nim noi riéng 6 eéc thi trudg nue ngoai. Déng thai. tao diéu kién 48 cic doanh, nghiép thinh lap chi nhdnh, van phong dai dien & nucke ngodi. Ngoai viee gidp doanh nghiép quing bi sin phim, Nha nuée nén goi von déu tu nude ngodi_ lién doanh lien ket v6i cic doanh nghiep trong nude dé mé rong quy mo sin xuiit va tiew thu, Mat khéc, cfc doanh nghiép khong duyc trong chis vao sur hé tro chia Nha nue ma phai chi dong dia ra nhimg kh6 khan ciia doanh nghigp cing v6i nhimg dé xu cin Nha nude gitp 46. Hon nifa, ce doanh nghigp cin tich eye tham gia déng g6p ¥ ign, dita ra gidi phip dé céc bien php xuc tién thuong mai ciia Nha nude dem lai két qua tot, thic diy sw phat trign nginh sin xusit va tigu thy nam & Vigt Nam. 2.3.10. Nay dumng mot so'md hink thi diém nuoi tréng ndin mang > nghta kinh te xa hoi Nhu di phan tich 6 phiin du, Nha nude nen dua cay nim dén v6i nhiing doi tung die bigt trong xa hoi nhu: cae cyu chign binh, thanh nien xung phong, cae chien s¥ ngoai hai dio, hay trai vién trai cdi tao, trai gido dudng, ...Néu Nha nude tao diéu kign cho nhiing di tugng trén duge tip trung sin xust va nudi trong nsim sé mang Iai § ghia kinh t€ xa hoi to Ién, C&e cuu chien binh rat mudn kiém them thu nbap dé trang, tril cho cude song, song vige tim cho minh mot nghé Ia mot digu rat khé khan. Tuy nhién néu trong nam, ho sé khong phai t6n nhiéu stic lye ma chi can su can ci, kien cong véi long ham hoc hei, ho dai c6 thé tréng nim thinh cong. Nn’ nude c6 thé més nhing trai ndm canh rieng cho cée cyu chién binh v6i nhimg tre gitp ve vn, cong, nghé va kin thie. Nhiing trai vien trai cdi tao déu a nhimng lye Iuong c6 si lao dong, d6i dao cong thém long khao khat duge ho’ nhsp wi cude séng cong déng, viée chting, ta dem nm dén véi ho vita cai thign duge bia an vita g6p phan gigo duc hung nghiep cho ho. Cing véi viee gid quyét vigc Lim cho céc doi tugng dat bigt tren, nam cing, duge tang len vé s6 lugng va chat Iugng, tao mot ngudn hing cho doanh nghiep kinh. doanh. Nhimg mo hinh tren déu rat thiét thye va mang ¥ nghia kinh t€ xa hoi to lon, Tren day 1a ahig gidi php ma nhom tae gid di nghién citu, dé xust cho sit phat trién cla nginh ngim, Nhing gidi phip 46 cain duge ép dung mot céch dng bo, thong nat, Tuy nbién, theo chiing 16i, dé nang cao nang Iye sin xusit va tiéu thu nam, true nhat cén wu tién ddy manh khéu ché bén, bdo quén san phém cing nhu khaw dong g6i bao bi. Khi da phat trién sin phéim (sain phim phong phi da dang, chat lwong {6t, bao bi, mdu ma dep, ...), chiing ta tigp tye tgo cho né mot vj thé ving chée bang. cich xdy dung thuong higu cho sin phéim d6. Ben canh sy né lye cua todn nganh cling edn ¢6 sit quan tim, hd irq cia Nha nuGe va ede 16 chife xa hoi khéc trong vige dé t hé tro dé nding cao Khd nang tai chink cho céc doanh nghiép trong nganh, day manh m6 hinh kinh té trang trai va xay dung mot s6 mo hinh thi diém nudi trong nam mang ¥ nghia kinh té xa hoi, Nhom tac gid nhan thdy ring, néu so véi cic nginh nghé khac, khi duge quan tam, du we twong xting, nginh nim sé c6 trién vong, ‘i nhimg bu6e tign dai, sinh ngang tim khu vue va thé gidi, 48KET LUAN Qué trinh phan tich co sé ly Iwan, khao sat thuc té, thu thap s6 liéu va phan tich, cho thdy nganh san xudt nam an 6 Viet Nam noi riéng va thé gidi noi chung cé mot tiém nang rat rong mé. Viet Nam, véi nhigu digu kign thusin Igi khong thé b9 Ia co hoi trd thinh mot trong nhing nude cung cap néim nhiéu nhat thé gidi. Khi dé vi thé cita nganh nam Viet Nam sé duge nang len rot tim cao mi Hien nay phiin nhiéu cde doanh nghigp van chya nhan thay duge tiém nang to én cita ngnh nim, cOn Iai mot s6 it doanh nghiep thue sur quan tam dén mat hang nay nhumg vain d8 Iai 6 chS nuoi tring qué nhé 18, phan tén, sin phém chua da dang phong, phi, chait lnong chua dng déu, chu dat tieu chudin nén da han ché rat nhiéu dén kha nang xuat khéu ‘Ti nhing két qui nghién ctu, nhém téc gid da gidi quyét nhiing vain d2 sau: - Di he thong hoa nhig Ii luan vé sy ra di va phat trign cha nghé trong nim & Viet Nam, tir d6 06 thé khing dinh duge ring nginh nim ¢6 vai trd quan trong va loi {ch to lin doi v6i su phat trién kinh té - xa hoi cla dat nude. Vi vay, vige diy manh sue phat trign cia ngtinh sin xudt ndim la mot yeu edu céin thiét va edp bach. - Ba phan tich thye trang cia tinh hinh sin xuat va tiéu thy nim trong va ngoai nuée. Tir d6, dénh gid nhiing thudn Igi cling nhu nhimg han ché cia nginh, Vé mat thugn Igi, d6 [2 diéu kign uf nhién, moi trugmg kinh {& va moi truemg ludt pha, ‘Vé mat han ché, d6 1a han ché vé quy mo tréng ndm, vé cong nghe so che, béo quan va ché bien, vé ky thuat déng g6i, van chuyén, ... doi véi khau sin xuat, do 46 sin lneng, nim cdn it, chat Iuong naim chu dim béo, anh hudng dén kh nang xuat khiu, ~ Tren cor sé phan tich co sis ly Iugn va thyc tién, 48 Wi da dé xust 3 nhm gid phip cho sw phat trién nganh sin xudt ngim. Thit nhat 4 nhém gid phép Lien quan dé'n ng lye sin xual, trong d6 dé cap dén gidi phap cho cac khiu nudi tréng, bio déng e6i va van chuyén; thit hai l& nhém gidi phdp lien quan dén diy ‘anh ti¢u thy ndim, bao g6m nghign ext thi trudmg, nghien ctu chitin luge Marketing — mix, xdy dumg thong higu va dp nhin moi trugmg; thit ba La nhimg khuyén nghi doi ‘di Nha nude vé vige quy hoach phat trién, d6i méi cong nghe, chinh sch tai chinh ira dai, phat trién kinh t€ trang trai, cho phép thanh lap Higp hoi nim Viet Nam, hd try vige xay dung cae mo hinh thi diém cho cée 461 twomg dac biet trong Xa hdi, ... 465 VGi vige phat trign nganh nam & Vigt Nam, Trong s6 3 nhém giai phaip da dé xusit, nhom tic gid nhan thay rng véi thyc trang cia nginh nim Viet Nam hign nay, céin wu tien nnhém giai php diy manh tieu thy nam trong nude va xust khau, Tuy nhien, trong timg, diéu kign va thoi gian ey thé, chiing ta c6 thé Iya chon gid phap thich hap thiic dy sir phat trign cia nganh nim Viet Nam ngang tim khu vue va thé gidi. 49