HIN TNG THAO TNG GI

TRN TH TRNG CHNG KHON VIT NAM THC TRNG V GII PHP
Kiu Th Phng K13NHTMD
Nguyn Th ng K13NHTMD

I.

Vi nt v th trng chng khon

1. Th no l th trng chng khon

Th trng Chng khon l th trng mua bn, trao i cc loi chng khon
gia cc ch th tham gia. Cc chng khon di hn l cc cng c c thi gian o
hn ngay t khi pht hnh di hn 1 nm.
Chng khon l bng chng xc nhn quyn v li ch hp php ca ngi s
hu i vi ti sn hoc phn vn ca t chc pht hnh. Chng khon c th hin
di hnh thc chng ch, bt ton ghi s hoc d liu in t, bao gm cc loi:
- C phiu, tri phiu, chng ch qu;
- Quyn mua c phn, chng quyn, quyn chn mua, quyn chn bn, hp ng
tng lai nhm chng khon hoc ch s chng khon;
- Hp ng gp vn u t;
- Cc loi chng khon khc theo quy nh ca B ti chnh;
2. Vai tr, hn ch ca th trng chng khon
i vi nn kinh t, th trng chng khon ng vai tr rt quan trng, v y l
knh huy ng vn v phn b ngun vn cho cc hot ng sn xut kinh doanh; l
cng c n nh kinh t v m; Cung cp kh nng thanh khon cho cc chng
khon; Cung cp mi trng u t cho cng chng; gip nh gi hot ng ca
doanh nghip
Bn cnh nhng vai tr to ln ca TTCK, th th trng cn tn ti nhng hn
ch lm gim tnh hp dn ca n, m ng phi k n l yu t u c, mua bn ni
gin, phao tin n khng chnh xc, mua bn ngm v c bit l thao tng th trng.
* Yu t u c:
u c l yu t c tnh ton ca ngi chp nhn ri ro. H c th mua c phiu
ngay vi hy vng gi c phiu s tng trong tng lai v thu hi c li nhun trong
65 | P a g e

tng thng v. Yu t ny gy nh hng lan truyn lm cho gi c phiu c th tng

gi to. Tuy nhin th trng khng cm yu t ny.
im yu ca th trng chng khon l gi ca cc chng khon c th b y
ln hoc dm xung bi cc thng gia chng khon ln nhm mc ch kim li.
Cc nh u t nh s b thit hi. V d nh cc nh u c thng a ra nhng
thng tin lch lc lm ri lon thng tin ti cng chng u t t lm ri lon mt
n nh quan h cung cu chng khon trn th trng nhn c hi m kim li.
Tnh trng u c c th dn ti s khan him gi to trn th trng, lm cho gi
chng khon tng vt ln so vi gi tr thc ca n. Lc ny hng lot chng khon
ny c tung ra trn th trng nhng gi qu cao nn khng c ngi mua d dn
n s sp ca th trng chng khon.
* Mua bn ni gin:
Mua bn ni gin l vic mt c nhn no li dng v tr cng vic ca mnh,
nm c nhng thng tin ni b ca n v pht hnh mua hoc bn c phiu ca
n v mt cch khng bnh thng nhm thu li cho mnh v lm nh hng ti
gi ca c phiu trn th trng. y l hnh vi phi o c thng mi v b cm
cc nc.
* Phao tin n khng chnh xc hay thng tin lch lc:
y l vic a ra cc thng tin sai s tht v tnh hnh ti chnh, tnh hnh ni b
ca cng ty hay v mi trng kinh doanh ca cng ty nhm tng hay gim gi c
phiu thu li nhun cho c nhn. nh hng ti s ng cc nh u t
* Mua bn c phiu ngm
Mua bn c phiu ngm l vic mua bn khng qua th trng chng khon.
iu ny c th gy p lc cho cc nh u t khc a ti vic khng ch hay thay
th lnh o.
Trong phm vi bi vit ny ch cp n hnh vi thao tng th trng chng
khon.
II. Hin tng thao tng trn th trng Chng khon Vit Nam
1. Th no l thao tng th trng Chng khon
Theo iu 70 khon 2 ca Ngh nh 58/2012/N- CP, giao dch thao tng th
trng chng khon, bao gm cc giao dch sau:
- S dng mt hoc nhiu ti khon giao dch ca mnh hoc ca ngi khc
hoc thng ng vi nhau lin tc mua bn, bn chng khon nhm to ra cung cu
gi to.
66 | P a g e

- Mt ngi hay mt nhm ngi thng ng vi nhau t lnh mua v bn bn

cng loi chng khon trong cng ngy giao dch hoc thng ng vi nhau giao dch
mua bn chng khon m khng dn n chuyn nhng thc s quyn s hu hoc
quyn s hu ch lun chuyn gia cc thnh vin trong nhm nhm to gi chng
khon, cung cu gi to.
- Lin tc mua hoc bn chng khon vi khi lng chi phi vo thi im m
ca hoc ng ca th trng nhm to ra mc gi ng ca hoc gi m ca mi cho
loi chng khon trn th trng.
- Giao dch chng khon bng hnh thc cu kt, li ko ngi khc lin tc t
lnh mua, bn chng khon gy nh hng ln n cung cu v gi chng khon, thao
tng gi chng khon.
- a ra kin mt cch trc tip hoc gin tip thng qua phng tin thng tin
i chng v mt loi chng khon, v t chc pht hnh chng khon nhm to nh
hng n gi ca loi chng khon sau khi thc hin giao dch v nm gi v
th i vi loi chng khon .
- S dng cc phng thc hoc thc hin cc hnh vi giao dch khc to
cung cu gi to, thao tng gi chng khon.
2. im li mt s hnh vi thao tng th trng chng khon Vit Nam
Vic bun bn c phiu Vit Nam din ra si ng k t sau khi cc doanh
nghip thc hin c phn ha, nhng TTCK nc ta mi chnh thc hot ng t nm
2000, k t khi ra i Trung tm giao dch chng khon Thnh ph H Ch Minh ngy
28/7/2000. Khi mi c mt vi c phiu c giao dch vi tng s vn 27 t ng
v 6 cng ty chng khon thnh vin. Hn 6 nm u, mc vn ha ca th trng mi
ch tng ln 0.5 t USD.
Sau mc vn ha th trng tng t bin, thng 12/2006 t 13,8 t USD
(chim 22.7% GDP) v n cui thng 4/2007, t 24.4 t USD (chim 38% GDP),
tng hn 1400 ln so vi nm 2000, v nu tnh c tri phiu th t mc 46% GDP.
S lng doanh nghip nim yt tng 704% so vi nm 2000. Vn u t gin tip
nc ngoi (FPI) vo TTCK Vit Nam cng tng ng k. Tnh n nay, cc nh
u t nc ngoi vo khong 4 t USD. Ch s VN-Index cng chng minh
s tng trng nhanh chng ca th trng. Nu trong phin giao dch u tin ngy
28-7-2000, VN-Index mc 100 im th thng 3/2007, ch s ny t mc k
lc trn 1170 im. c bit, s lng nh u t mi tham gia th trng ngy cng
ng, tnh n cui thng 12/2006, c trn 120.000 ti khon giao dch chng khon
c m, trong gn 2000 ti khon ca nh u t nc ngoi. S lng cc nh
u t c t chc cng tng ln ng k,

67 | P a g e

y cng l thi k m ngi dn x vo u t, u c chng khon, chng

khon ph bin n ni c nhng ngi bn rau, bn tht, nhng ngi gn nh khng
c cht hiu bit g v th trng lao vo. V y cng chnh l c hi cho nhng hnh
vi xu, hnh vi thao tng th trng xut hin. Chng ta th nhn li mt s v vic
in hnh:
a) V thao tng gi u tin
Nh u t u tin b pht hin v x pht v vi phm hnh vi thao tng th
trng l b Nguyn Dim Phng Khanh ng ti s nh 31 Trng nh, phng 6,
qun 3 Thnh ph H Ch Minh. Tuy nhin, theo ng Nguyn H Nam - Tng gim
c Cng ty chng khon SBS, giao dch ca b Khanh vi Lili l tnh ngay l gian.
Vy chnh xc v vic l nh th no?
B Khanh cng mt s ngi bn quyt nh thnh lp cng ty ti chnh Lili, v
mun gp vn bng c phiu. Khi bit b Khanh mun gp vn vo Lili bng c
phiu, pha SBS t vn hai bn nn giao dch tha thun hp thc ha vic
chuyn quyn s hu m vn khng lm nh hng n gi th trng ca cc loi c
phiu ny (hn 3 triu c phiu bao gm nhiu m). Nh vy, b Khanh bn c phiu
cho Lili nhng khng ly tin v ton b s c phiu ny chnh l phn vn gp ca b
thnh lp Cng ty Lili. Hnh vi giao dch ny b a vo tm ngm v b x pht
v y ban chng khon Nh nc cho rng b Khanh to ra cung, cu gi to. Tc
thc cht chng c v mua bn, thanh ton no din ra trn thc t c. Theo quyt nh
ca y ban Chng khon Nh nc, b vi phm quy nh ti im a, Khon 1, iu
28, Ngh nh 36/2007/ N-CP: thng ng trong giao dch chng khon, nhm to
ra cung cu gi to. Theo , ngy 30/5/2007 B b x pht 30 triu ng v hnh
vi ny. Cu hi t ra: liu mc pht i vi B Dim Khanh l qu t so vi s tin
m B ly c sau v lm gi?.
b) Thao tng gi chng ch qu VF1
Khi hnh vi thao tng gi ca b Dim Khanh cha kp lng xung, ngy
18/7/2007 UBCKNN ra quyt nh pht hai ng Hunh Thanh Minh (a ch ti
3/33 t 148, P.Tn Qu, Q.Tn Ph, TP.HCM) v ng Bi Quang Thnh (a ch ti
270/60 Phan nh Phng, phng 1, qun Ph Nhun, TP.HCM) vi tng s tin pht
160 triu ng v thao tng gi chng ch qu VF1.
Theo nhng thng tin thu thp c, ng Thnh m ti khon (TK) ti Cng ty
chng khon (CTCK) Si Gn, ng Minh m TK ti CTCK Thng Long nhng ng
Minh y quyn cho ng Thnh giao dch. Theo nhn nh ca nhiu chuyn gia, v
bn cht, giao dch ny ch c mt ngi l ng Thnh thc hin, ng Minh ch l
ngi ng tn h. y l vic giao dch bng 2 ti khon m khng vi phm quy nh
mt NT khng c m 2 TK. Mt s ngun tin cho rng s tin pht 160 triu ng
thc cht s do ng Thnh tr, cn ng Minh ch l ngi ng ra np tin trn danh
68 | P a g e

ngha. Nhn t ni dung b pht, ng Thnh l ngi thc hin hnh vi: to cung
cu gi to v cu kt, lin tc mua bn VF1 thao tng gi. Th nhng, kh hi
hc l tuy thao tng gi nhng tng s l ca ng Thnh v ng Minh (ngi ng
tn gip ng Thnh) li ln ti gn 1 t ng; hnh vi thao tng gi li chn ng vo
VF1 - mt loi chng khon m theo nh gi ca hu ht cc chuyn gia hng u v
TTCK thi im by gi- l gn nh khng th thc hin c.
c) Thao tng gi c phiu STB
Ngay sau mt nm, ngy 21/05/2008, Chnh thanh tra UBCKNN k Quyt
nh s 47/Q-TT v vic x pht vi phm hnh chnh i vi ng Trng nh Khi,
ch ti khon s 006C002819 m ti cng ty ACBS v giao dch thao tng th trng
chng khon.
Vic thao tng gi ny c th nh th no? T ngy 20/02/2008 n ngy
22/02/2008, ng Trng nh Khi lin tip t bn c phiu STB vi tng khi
lng l 1.252.100cp, chim t trng 13,32% khi lng t bn trn ton th trng,
tn sut t lnh bn l 107 lt, vi mc gi gim dn t 56.000/cp xung
51.000/cp chuyn t giao dch l ln, theo phng thc tha thun sang phng
thc giao dch khp lnh trn HoSE. Cc giao dch ny gy bin ng gi ca c phiu
STB v ch s VN-Index.
Theo quy nh ti im d khon 1.11 mc II Thng t s 97/2007/TT-BTC ngy
8/8/2007 ca B Ti chnh hng dn thi hnh mt s iu ca Ngh nh
36/2007/N-CP ngy 8/3/2007 ca Chnh ph v x pht vi phm hnh chnh trong
lnh vc chng khon v th trng chng khon, hnh vi ca ng Trng nh Khi
l hnh vi giao dch thao tng th trng chng khon. on kim tra UBCKNN
quyt nh x pht vi phm hnh chnh i vi ng Trng nh Khi s tin 100
triu ng. Trong , pht tin 50.000.000 ng do vi phm quy nh ti im a khon
1 iu 28 Ngh nh s 36/2007/N-CP; pht tin 50.000.000 ng do vi phm quy
nh ti im c khon 1 iu 28 Ngh nh s 36/2007/N-CP. c bit, hnh thc
pht tin 100 triu ng i vi mt c nhn vi phm l mc pht nng nht t trc
n thi im by gi.
Khi lng c phiu STB trong ngy 20/02/2008 khp lnh thnh cng l hn
1,4 triu c phiu, gi m ca l 58.500 ng/c phiu, gi cao nht l 59.000 ng/c
phiu. Tuy nhin kt thc phin giao dch, STB ng ca mc gi sn l 56.000
ng/c phiu. Khi lng giao dch ngy 21/02/2008 ca m STB l 837 nghn c
phiu, trong c phin giao dch, gi STB ch c khp ti mc gi sn l 53.500
ng/c phiu. Sang n ngy th Su 22/02/2008, gi c phiu STB tip tc c
khp gi sn l 51.000 ng/c phiu. Tuy nhin, v cui phin, do lc mua mnh
m khin gi STB tng ln 53.000 ng/c phiu.
69 | P a g e

Tnh t u nm 2008 t mc gi 64.500 ng/c phiu, kt thc phin giao dch

sng nay 21/05/2008, gi c phiu STB ch cn 26.400 ng/c phiu, gim hn
59,07% v gi tr.
d) Thao tng gi c phiu PVA
Nguyn trong nm 2010 UBCK nh nc x pht ln ti trn 50 v. Thao
tng gi c phiu PVA l mt v d in hnh.
TTCK VN nm 2010 khc tn PVA (Cng ty c phn Xy dng du kh Ngh
An) vo bng phong thn nh tc tng trng chng mt ca c phiu ny (trn
400%) so vi mc tng ch ca VN-Index (15,5%). Ngi ta c th li cho
ton th trng tng trng chm khi ngun vn ngn hng b sit cht hn do lo ngi
lm pht. Vi c phiu PVA, xu th tng hon ton ni tri hn xu th chung ca ton
th trng nh vo tim lc ti chnh ca i li. Thng tin h tr PVA tng gi
mnh l k hoch tng vn t l 1:4 p ng nhu cu vn u t ca doanh nghip
ny. Gi ca PVA cng bc ha theo phng n tng vn khng, pha long ht
quyn li c ng khi gi tng t 30.000/cp ln n 120.000/cp (tnh t u nm
2010). i li PVA p dng chin thut mi trong vic y gi c phiu: mua bn
thng tin h tr. Nu k s thy mi khi c phiu PVA rt gi, ngay lp tc s c
thng tin h tr c cng b nhp nhng nng gi khin cho gung quay tng
gi khng b trt khp. V d nh tin PVA trin khai nhng d n ln nh gch khng
nung, khu du lch Ca L hay nh my sn xut st xp Kobelco.
Ngoi ra, s thao tng gi din ra thun li, vo ng thi im ton th trng
gn nh i ngang. C phiu PVA l mt im sng lm gi ca nm 2010 nh vo
s phi hp cht ch gia CTCK v nh u t cng nh ln. S lng chng khon
PVA do 2 CTCK ln nm gi ln ti 6 triu c phn trong t pht hnh ring l. S
tin tng vo minh bch ca TTCK ngy cng gim st khi hot ng thanh tra ca
UBCKNN hay nhng x pht v hnh chnh khng c tc dng rn e quyt lit trc
nhng hnh vi trc li c quy m t chc ny! Theo chn PVA l mt lot c phiu
khc nh VSP, SRB, AGC to mt bc tranh mo m v u t chng khon nim
yt trong nm nay: u t m khng cn xt ti yu t c bn.
e) Thao tng c phiu DHT v DVD
Mc v tnh cht cng nh s lng ca cc v thao tng ny ngy cng
nghim trng. Sang nm 2012, mt s kin gy sock u t khi hng ngn c phiu
DVD tr thnh m giy ln, v v n thao tng chng khon u tin Vit Nam
c khi t iu tra, xt s hnh s. C th s vic l nh th no?
Giao dch o v to gi tr o cho c phiu DVD: gi v nng gi, cng nh
tng tnh thanh khon gi cho c phiu DVD, L Vn Dng trc tip m ti khon
v mn t cch php nhn v danh ngha ca mt s t chc, c nhn l ngi nh,
70 | P a g e

ngi thn v bn ca Dng m 12 ti khon ti cc Cng ty chng khon tin

hnh giao dch mua, bn c phiu DVD. C th, 3 ti khon m ti Cty c phn chng
khon Bo Vit (BVSC); 6 ti khon m ti Cty c phn chng khon Ngn hng Si
Gn Thng Tn (SBS); 3 ti khon ti Cty c phn chng khon Si Gn - H Ni
(SHS).
Sau khi m cc ti khon trn, trong thi gian t 1.1.2010 n ngy 30.9.2010,
L Vn Dng tin hnh nhiu phin giao dch mua bn c phiu DVD, trong c
119 phin vi 1.725 ln giao dch khp cho gia cc ti khon trong nhm vi nhau.

( th gi c phiu DVD ngun Cafef)

Ti cng ty BVSC, 13 phin, 41 ln giao dch khp cho gia cc ti khon trong
nhm vi nhau; ti Cng ty SBS 102 phin, 1.569 ln giao dch khp cho gia cc ti
khon trong nhm vi nhau; c 28 ln ti khon bn chuyn tin sang ti khon mua
(ti sn bn thc hin ng trc tin bn chng khon ti Cng ty SBS, ngay sau s
tin ny c chuyn sang ti khon mua thanh ton cho ti khon bn), vi s tin
tng cng l 221.571.200.000 ng...V ngun tin np vo cc ti khon, theo C
quan ANT, tt c u l tin ca c nhn L Vn Dng. Ngoi ra, L Vn Dng
cng cc Cng ty chng khon k cc hp ng m trong cc Cng ty chng khon
gp vn vo cc ti khon ca nhm L Vn Dng di hnh thc l hp ng h tr
giao dch k qu chng khon gia Cng ty chng khon v khch hng (ti Cng ty
SBS) v hp ng hp tc kinh doanh u t chng khon nim yt (ti Cng ty SHS).
Ngoi vic m cc ti khon tin hnh cc giao dch o, lm tng tnh thanh
khon, tng gi v to gi tr o cho c phiu DVD thu ht nh u t, cng nh
phc v vic nim yt, cho bn chng khon, theo C quan An ninh iu tra, L Vn

71 | P a g e

Dng cng ng bn cn ra mc tiu thu tm, sp nhp mt s Cty dc phm

vo Cty DVD. in hnh nh cng ty dc phm h Ty (DHT).
Theo U ban Chng khon Nh nc, th hnh vi ca L Vn Dng v cc i
tng lin quan trn gy hu qu nghim trng, to ra cung cu gi to vi loi c
phiu DVD, DHT trn th trng, lm mt an ton trong hot ng ca th trng... C
13 nh u t t co hnh vi thao tng gi chng khon ca L Vn Dng gy thit hi
cho h tng cng 1.972.350.000 ng...
Mc d c quan chc nng vo cuc rt gay gt, nhng s nh hng l rt
thp. Vy nguyn nhn do u m hin tng ny vn c tip tc din ra? Gii php
no cho hin tng thao tng gi trn th trng ny?
III. Nguyn nhn v gii php
1. Nguyn nhn
Cc hin tng thao tng gi trn th trng chng khon hin khng cn xa l
vi cc nh u t, nh c, ln xut hin khng t. Mc vi phm ngy mt nghim
trng v tinh vi hn. Vy nguyn nhn no lm cho mc vi phm ngy mt tng?
- Trc ht TTCK: B thao tng bi mt s bn tay hu hnh
Nhng hnh vi thao tng gi chng khon, mua bn chui c phiu thu li ln
nhng mc pht li ch nh gi cao nh kh. V th, tun no, nh u t cng c
c thng tin v quyt nh x pht ca U ban Chng khon Nh nc (SSC)
nhng dng nh ngi vi phm khng ngn s. vy, cc chiu mua bn, lm gi
ngy cng tinh vi hn.
T u thng 8 nm 2012 n nay, nhiu c nhn lnh o v cng ty chng
khon b bt v khi t. Th trng chng khon rung ng nhng nh u t khng
ngc nhin. Bi t lu nay, hu ht h t nhiu u bit n kh nng thao tng th
trng ca vi bn tay hu hnh.
- Mc pht qu nh
Mt l do quan trng khin cc vi phm v ti phm trn th trng chng khon
ngy cng nhiu, l mc ch ti cha , x pht qu nh.
D cuc thu tm Sacombank ng ng, th trng vn cn thc mc v mc
pht qu nh dnh cho hai n v v mt c nhn do vi phm quy nh giao dch c
phiu Sacombank.
Tnh theo mc gi 22.000 ng/c phiu vo thi im , nhm ny b ra
khong 1.200 t ng mua vo c phiu ngn hng ny, tr thnh c ng ln m
khng cng b thng tin. Quy m vi phm, xt theo gi tr giao dch, thuc loi ln,

72 | P a g e

mc nh hng khng h nh v n ng vai tr quan trng to nn s thay i

trong hi ng qun tr nhng mc x pht ng u mc 60 triu ng.
C l do mc x pht nh nh vy nn ngay sau mt trong ba thnh vin ny,
ng Trn Pht Minh, tip tc vi phm qua vic bn ra, gim t l s hu m khng
cng b. Mc pht ln ny nng hn mt cht, mc 70 triu ng. Nu tnh li sut
cho qung thi gian nm thng k t lc vi phm n khi b x pht, gi tr mn tin
ng pht cn thp hn.
Nm 2010, SSC x pht b Nguyn Kim Phng, c ng ln ca cng ty c
phn vt t v vn ti xi mng (VTV) 170 triu ng do phi v lm gi c phiu.
Mc pht ny so vi hai trng hp k trn xem ra kh nng. Tuy nhin, ngi np
pht hn thy vui v bi s tin thu v vo khong 1,6 t ng. Nu xem mc pht nh
trn l mt n l th nh u t r rng c ng c vi phm.
- Cha c gim st c lp
Trong lc cht lng qun tr cha cao, cht lng ngun nhn lc khng u, h
thng kim sot, gim st cha hot ng hu hiu, thng tin khng minh bch, th
mi trng gim st cha hu hiu khin cc hnh vi trc li nh mt bn tay hu
hnh v hiu ho kh nng ca bn tay v hnh.
ng Alan Phan, ch tch qu u t Viasa, cho rng, khi tc nhn tham gia th
trng gian ln trong mt thi gian di s khin tnh minh bch ca th trng cng
yu trong khi c ch gim st cn yu km. Theo ng, trn th gii, tnh trng thao
tng lm gi vn din ra, song h c nhng ch ti nghim khc. Cn ti Vit Nam,
khng phi gn y, m tnh trng thao tng, lm gi chng khon din ra t lu,
nhng ch ti nh gi cao nh kh chng lm cho ngi chi ngn s . ng Alan v
von: ging nh vic vt n , ngi i ng thy vic vt n n ng
gi mt cuc hn lm n c li nhiu hn thit hi vi trm ngn nu b cng an pht.
ng Nguyn Hong Hi, tng th k hip hi Cc nh u t ti chnh Vit Nam
(VAFI) cho rng, mt l do khin th trng b thao tng l bin php ch ti khng c
th, khng nghim khc. Quan trng hn, hot ng thanh tra gim st b hn ch,
c quan thanh tra khng c lp, khi SSC va l qun l, va l ngi cp php, li
va ngi thi ci, nn cc s v gian ln c pht hin mi cn l t, y tnh cht
xin cho.
Ngh nh, quyt nh, thng t lin tip ra i, b sung v sa i ngy mt
hon thin hn khung php l cho vic x pht v gim st cc vi phm trn th trng
ny. Vy gii php y c th l g?
2. Nhng gii php hn ch hnh vi thao tng th trng v ang c
thc hin
73 | P a g e

Vi mc ch nhm ly li s minh bch ca th trng, to s cng bng cho

nhng nh u t, nhiu Ngh nh, quyt nh, thng t c son tho, khng
ngng sa i b sung hon thin hn khung php l gip ngn chn nhng hnh vi
vi phm c th xy ra trn th trng chng khon VN.
Sau v thao tng gi c phiu ca CTCP Dc phm H Ty (DHT), UBCK
khn trng hon chnh Ngh nh 85/2010/N- CP v mt s quy nh php l quan
trng v trin khai nhm u tranh c hiu qu vi tnh trng thao tng gi.
Ngh nh 85/2010/ N- CP m rng mt s hnh vi b x l vi phm hnh
chnh in hnh nh cc vi phm v pht hnh ring l. Mt ni dung quan trng trong
d tho Thng t ny l quy nh chi tit cc hnh thc x pht b sung i vi nhng
hnh vi thao tng gi trong ng ch nht l a ra cng thc tnh khon thu li
bt chnh m i tng vi phm c c nh thao tng gi, lm c s cho vic thu
hi ton b khon thu li bt chnh. Nguyn tc xc nh khon thu li bt chnh l cn
c vo thi im NT bt u tin hnh cc giao dch c du hiu vi phm n khi kt
thc cc giao dch ny. Trong khong thi gian ny, khon chnh lch gia gi mua v
gi bn chng khon l khon thu li bt chnh m nu c quan chc nng chng minh
c s thu hi ton b.
Tuy th nhng trong nm 2011 vn tip tc xy ra thm nhiu v thao tng, lm
gi. Tinh vi hn, cc i tng cn tm cch lch lut c th kim li trong mi
trng khng minh bch ny. Do vy trong nm 2012, cc c quan qun l nh nc
tip tc c nhng sa i b sung ln trong Ngh nh 85/2010/N- CP l: x l
hnh vi vi phm cho bn chng khon ring l; vi phm quy nh v cho bn c
phiu v chng ch lu k chng khon ti nc ngoi ca DN Vit Nam; vi phm quy
nh v nim yt chng khon ca t chc pht hnh Vit Nam ti S GDCK nc
ngoi; vi phm v qun tr cng ty i chng; vi phm v hot ng ca CTCK, cng
ty qun l qu v vi phm quy nh v cho mua cng khai. c bit i vi hnh vi
thao tng gi chng khon, hnh vi nghim trng trn TTCK c UBCK cho vo
tm ngm a ra cc bin php x l v ngn nga. i vi hnh vi ny B Ti
chnh xut Chnh ph nng mc pht ti a ln 400 triu ng, thay cho mc pht
ti a l 300 triu ng ti iu 27 ca Ngh nh ny. Ngoi ra UBCK cng ang tch
cc trao i, hp tc vi cc TTCK, t chc c nhiu kinh nghim trong u tranh vi
tnh trng thao tng gi, t thc cc hnh thc o to nhm nng cao nghip v cho
cn b thanh tra, gim st th trng. Bn cnh thm quyn ch ng gim st cho
cc s GDCK nng cao nng lc pht hin t u cc giao dch c nghi vn thao
tng gi, hin i ha h thng gim st th trng c th nhanh chng lc ra cc
giao dch c nghi vn nhm x l kp thi.
c bit, ngy 08/03/2013, thng t 13/2013/TT- BTC chnh thc c hiu lc
vi nhiu ni dung nghim ngt v gim st cc giao dch bt thng trn th trng
74 | P a g e

chng khon. Vi s iu chnh ca thng t ny, cc nh u t chn chnh k vng

hin tng lm gi, i li, thao tng gi c phiu s c gim thiu, to ra s cng
bng trong cc giao dch mua, bn.
y ban Chng khon Nh nc s thc hin vic gim st giao dch da trn cc
ngun tin t cc phng tin thng tin i chng, tin n v cc ngun thng tin khc.
ng thi, UBCKNN s kim tra t xut i vi cc i tng gim st thng qua
vic pht hin cc du hiu giao dch bt thng theo bo co ca S GDCK v ca
cc t chc, c nhn tham gia giao dch v cung cp cc dch v chng khon. Trn c
s , c quan ny s phn tch su pht hin cc giao dch thao tng th trng, cc
giao dch s dng thng tin ni b v cc hnh vi vi phm quy nh php lut c
bin php ngn chn, x l kp thi.
Trong cc ngy giao dch bnh thng, S GDCK c trch nhim gim st din
bin cc giao dch, nh k, phn tch, nh gi v chu trch nhim xc nh r du
hiu vi phm php lut. c bit, cc S c quyn yu cu c ng ni b, lnh o
cc doanh nghip v c ngn hng thng mi gii trnh nhng thng tin lin quan
lm r thm cc du hiu giao dch bt thng.
Mt vn khc cng cn c quan tm, l hin nay mc hnh pht chnh
thc cho nhng trng hp vi phm cn qu nh. S tin pht khng ng g so vi s
tin m nhng i tng thao tng gi nhn c. V vy bt chp ri ro h vn lao
vo, vi hy vng bit u li thot v s giu ln ch sau mt ln mo him. Do
hnh thc x pht cn phi dt khot, mnh tay mi c kh nng rn e c nhng
nh u t khng chn chnh. Mc pht cao i lin vi s linh hot trong khu x l,
cn c theo mc nghim trng, xc nh chnh xc khon tin kim c a ra
hnh pht hp l. C nh vy th mi c th trn t c lng tham.
Theo ng Trn Xun H - Th trng B Ti chnh, cng tc gim st nm 2013
s tip tc c tp trung nhm to ra s cng bng cho th trng v phn no ly li
nim tin ca nh u t.
Ngoi ra, c th thy rng, trong nhng t lm gi, hu ht nhng nh u t
khng chuyn thng l i tng chu nhiu thit hi nht. Tng lp nhng nh u
t ny lun chu tc ng tm l by n, khng hiu r v th trng. H c th l bt
k ai c th l cng chc, l tiu thng, l ngi v hu, l cn b qun l doanh
nghip, thm ch l nng dn v cng nhn. Mi ngi li c c mt i hnh n theo,
trc tin l gia nh, b bn v tt c nhng ngi thy ngi ta n khoai vc mai i
o, thng c gi l nhng nh u t n theo. a phn nhng nh u t kiu
ny c th hiu hoc khng hiu mt t g v TTCK nhng u chu sc ht k l ca
th trng. H khng suy ngh k trc khi quyt nh tung vn vo chng khon. y
chnh l c hi cho nhng i li trn th trng ny hot ng.
75 | P a g e

V vy khng ch c quan chc nng nh Chnh ph, UBCK, cng an.... ca nh

nc vo cuc, m chnh cc nh u t cng phi t trang b cho mnh nhng kin
thc chuyn su c th bit v am hiu nguyn tc hot ng ca th trng ny,
bit r v du hiu ca cc hin tng xu nh lm gi ri c nhng bin php
phng trnh kp thi. Mt khc, th trng cn c cung cp nhng thng tin c tnh
minh bch cao cho nhng nh u t khng trung thc khng cn c hi biu din,
khng ch gi mua, gi bn trn th trng ny. Vn ny tuy kh i vi c nh u
t v cc c quan chc nng, nhng cn phi can thip mt cch nghim tc.

Ti liu tham kho:

1. Gio trnh Th trng chng khon - Hc vin Ngn hng
2. Lut chng khon 2006
3. Mt s ti liu Ngun Vneconomy,
4. Ngun ACNielsen Ngn hng pht trin Chu - ADB
5. SSC.gov.vn
6. http://www.tapchichungkhoan.vn/
7. www.gso.gov.vn
8. http://www.kinhdofood.vn/
9. http://www.nhipcaudautu.vn/

76 | P a g e