Programski jezik PASCAL

Pascal je kreirao Svajcarski matematicar Niklaus Wirth

1974. god.
Pascal je programski jezik za ucenje principa
programiranja.
Simboli Pascala
Slova: A, B, C,Z, a, b, c,z
Cifre: 0,1,2,...9
Specijalni znaci: +, *, /, =, >=,.
Rezervisane reci: And, Case, For, While

STRUKTURA PROGRAMA
1. Naslovna linija programa: PROGRAM
IME_PROGRAMA;
2. Deklaracija konstanti:
CONST
3. Deklaracija korisnickih tipova podataka: TYPE
4. Deklaracija promenljivih:
VAR
5. Telo glavnog programa:
BEGIN
6. Potpuni kraj programa:
END.

Struktura programa u primeru

PROGRAM zad1;
naslovna linija
CONST pi=3.14;
deklaracija
konstante
VAR
deklaracija
promenljivih
r,h,p,v: real;
BEGIN
telo glavnog
programa
WRITELN(unesi poluprecnik I visinu);
READLN(r,h);
p:=2*r*pi*(r+h);
v:=r*r*pi*h;
WRITELN(povrsina je ,p:6:2);
WRITELN(zapremina je ,v:6:2);
END.
potpuni kraj
programa

Naslovna linija
Svaki program u Pascalu pocinje rezervisanom recju
PROGRAM
Iza rezervisane reci PROGRAM sledi ime programa.
Ime programa ne sme poceti brojem, ne sme imati
razmake I ne sme biti neka od rezervisanih reci.
Primer
ispravno: PROGRAM zadatak1;
ispravno: PROGRAM ZADATAK_jedan;
pogresno: PROGRAM 1zadatak;
pogresno: PROGRAM zadatak 1;
pogresno: PROGRAM IF;

DEKLARACIJA KONSTANTI
Konstante se deklarisu I primenjuju kao u prethodnom primeru.
const max=100;
Upotrebljavaju se kada se jedan podatak u programu
upotrebljava vise puta.
KORISNICKI TIPOVI PODATAKA
Primer deklaracije:
TYPE
Datum=1..31,
intervalni tip
Slova=A..Z;
intervalni tip
Dan=(ned, pon, uto, sre, cet, pet, sub); nabrojivi tip
Tip promenljive se moze direktno navesti u bloku VAR, bez da
se prethodno deklarise tip korisnickog podataka.
Primer:
VAR
mesec:1..12;

DEKLARACIJA PROMENLJIVIH
Sve promenljive koje se koriste u programu moraju biti
pobrojane u ovom bloku navodjenjem imena promenljivih
I tipa podataka kome te promenljive pripadaju.
Primer:
VAR
I,J: INTEGER;
celi brojevi
a,b,c: REAL;
realni brojevi
znak: CHAR;
znakovi
grad: STRING;
stringovi
U deklaraciji VAR ili bilo gde u programu, svejedno
je da li pisete velikim ili malim slovima ili
kombinujete

BROJEVI U PASCALU

U Pascal-u se koristi dekadni zapis za predstavljanje

brojeva koji mogu biti celi i realni. Kod pozitivnog broja se
moe izostaviti znak +.
Celi brojevi: niz cifara ispred kojeg moe da stoji znak +
ili -.
Npr +2, 77, -456
Realni brojevi: kod predstavljanja realnog broja moe
da se koristi zapis sa fiksnom decimalnom takom ili sa
pokretnom decimalnom takom.
Fiksnadecimalnataka:4.23, -0.234, 0.7
Realni brojevi sa fiksnom takom se sastoje od celog
dela, razlomljenog dela (decimale) i take koja ih
razdvaja. Zapis ne sme da poinje i da se zavrava
decimalnom takom.

Pokretnadecimalnataka:1.5E93.5E-6-0.5E4
SimbolEseitapomnoitisa10na,akojijestepenupitanju
predstavljabrojizaE.Npr.E2znai102,E-2znai10-2isl.
Ovajzapissekoristizavrlomaleilivrlovelikebrojeve.

SEPARATOR
Separator ima ulogu da pokae gde je kraj jedne
naredbe i poetak sledee. Ulogu separatora u Pascal-u
ima; (tackazarez)
Tackazarez(;) nikada se ne pise posle :
BEGIN, VAR, posle poslednjeg END u programu, na kraju
prethodnog reda iza koga pocinje red iskazom ELSE.
KOMENTAR
Komentar se pie radi bolje razumljivosti programa. Moe
se pisati bilo gde u programu i ni na koji nain ne utie na
tok programa. Komentar se pie u velikim zagradama
{ , } ili (* , *).

TIPOVI PODATAKA
Tipovi podataka mogu biti:
Prosti (skalarni ili standardni) : celobrojni (integer),
realni (real), logiki (boolean) , znakovni (char) I
srtingovni(string).
Sloeni (strukturirani): nizovni, skupovni, datotecni

Celobrojni tip podataka (integer)

Skupcelih brojevaje skup koji obuhvata sveprirodne
brojeve, nulu (0), kao sve negativne brojeve (prirodni
brojevi sa predznakom -)
Svii prirodni brojevi se nazivajupozitivni celi brojevi, 0
jeneutralan broj, a brojevi manji od 0 se
zovunegativni celii brojevi
Negativni brojevi imaju ispredpredznakminus (-)
Pozitivni brojevi imaju predznak plus(+), koji se ne pie
Opseg celih brojeva u Pascalu tipa INTEGER je:
-32768..32767
Ceo broj tipa LONGINT ima opseg:
-2147483648..2147483647
Ceo broj tipa SHORTINT ima opseg: -128..127

OPERACIJE NAD CELIM BROJEVIMA

1) sabiranje (+)
2) oduzimanje (-)
3) mnoenje (*)
4) DIV (celobrojno deljenje)
5) MOD (ostatak celobrojnog deljenja)
Kod celih brojeva ne postoji obicno deljenje!
(promenljiva koja deli dva cela broja, mora se
najaviti(deklarisati) kao realna).
Ceo broj se moze najaviti(deklarisati) I kao realan broj
jer ne menja njegovu sustinu (7 je isto sto I 7.0)
Realan broj se nikada ne sme najaviti(deklarisati) kao
ceo broj (18.7 nije isto sto I 18).
Promenljiva uz DIV I MOD se mora najaviti kao
celobrojna!

PRIMERI:
7 + 2=9
7 - 2=5
7 * 2=14
9 div 3 = 3
7 div 3 = 2
9 mod 3 = 0
7 mod 3 = 1

RELACIJE NAD CELIM BROJEVIMA

=, <, >,<= (manje ili jednako), >= (vee lili jednako),
<> (razliito)

Funkcije:
Sqr(x) kvadrat broja x
Abs(x) apsolutna vrednost
Succ(x)-sledbenik broja x
pred(x) predhodnik broja x

Realni tip podataka(real)

Operacije nad realnim operandima koje daju relan
rezultat:
Mnoenje (*)
Deljenje( /)
Sabiranje (+)
Oduzimanje (-)
Funkcije
koje daju realne vrednosti:
Abs(x)
sqr(x)
sin(x)
cos(x)
arctan(x)

Funkcije
koje daju celobrojne vrednosti:
Trunc(x) -izdvaja celobrojni deo realnog broja
trunc(3.236)=3 trunc(-1.15)=-1
Round(x)- matematiko zaokruivanje
round(4.678)=5 round(-5.35)=-5

NAREDBA DODELE
Naredba dodele := (dvetackejednako)
Naredba dodele sluzi da:
promenljivoj sa leve strane dodeli vrednost (a:=5) i
za izracunavanje vrednosti izraza (c:=a+b).