NABzAnE NAzIM

ZElm\

HAZIRLAYAN
K EMAL BEK

BORDO SYAH KLASK YAYINLAR

B\SKI 2004. ST\NBlJL

DZ TASARIMI

1 !. 1 ICiSEYiN \Hll\\N

DNYA KLASKI,ER EDTR

VEYSEL \TAYM\N

TRK KLASKLER EDTR

KEM AL BEK

ISBN
(J75-8G8R 00-G

TREND YAYIN BASIM DAITIM

REKLAM ORGANZASYON
SAN. TC. LTD. T.
MHK

EFENI> l\1J\ll.
Di\VllTl'AA CD.
PEK MEHKEZI r;;:
MEHKEZ

!l :L:!.

T< >PKAPl/STANBUL

ll.

CAFEfu\(;A MAi !ALI.ES

CM m:si :\(l r;o;c;

:mo K/\IlJKhY /IST.\N!I( iL
TEL: (02]()) :H8 !18 u:
348 'l7 r;:
FAKS: (021 ti) 3-lJ q;; ti

MHOHDAH
81

NABizADE NAzIM
ZEHRA
HAZH<LA Y/\ N: KEMAL BEK

Hcl H D \

L---./S Y /\ 1 l

!OMAN

NABizADE NAzIM
Yeni Trk yaznnn en nemli yazarla
rndan Nc:J.bizde Nazm'n doum tarihi ke
sin olarak bilinmemektedir. Behet Necati
gil.

Edebiyatmzda simler Sz [ nde 1862

'

tarihini veriyor.' Necat Birinci'nin. yazarn

doum tarihi konusundaki yorumuysa y
ledir:

"...

Nbizade zerinde duran btn

aratrmaclar,

Servet-i Fnn mecnuasnn

kurucusu Ahmet hsan'n, yazarn lmn

den birka gn sonra kaleme ald bir ma
kalesinde ileri srd 1278- 1280 tarihleri
arasmda domu olabilecei ihtimalini gz
nde bulundunnu ve bu tarih rmi veya
hicri kabul edilip miladi tarihe evrildiinde
elde edilen 1862 ve 1865 tarihleri arasnda
domu olabileceini sylemilerdir. Nabiza
de'nin 1893 ylnda ve yirmi dokuz yanda
ld gznne alnrsa doum tarihi iin
en yakn ihtimal olarak

1864 gsterilebi

lir. ....
Babasnn gen yata lmnden sonra
ninesinin yanna snan Ahmed N<'izm'n
zyaamyksel yapt Ycidigdr[anm'dan an

Edebiyatmzda simler Szl, Varlk Yay111lan. stan bul, 1995,

lG. has., s. 2:3.

Nabizade Nazu. Kltr ve Turizm

Ankara, 1987, s.

1.
-5-

Bakanl Yaynlan,

laldga gre. balasnn ikici

nl has

n:

tas lir adam olasmda. annesini de kii

k yata yitincsick dolay <;OC'kl ugu
ve ilk ,geligi pek ele

mtl

f(t'neilir. Ni

esii yamdayker Tophane Mahalle Mck

tebi'ni

bitirerek

Salpazan'daki

Fevziye

Rdiyesi'ne kaydolchysa da. daha sora

Beikta Askeri Rcliyesi ilk bhimc gir
di. dadi (lise) grenimini bu okulcla tamam
ladktan sonra yksek renimini Mi'hen
dishae-i BerrH Hiin:'tym'da (Kara Askeri
Mhendis

Okulu)

yapt

ve

1884 'te

lopu

mlfzm- sanisi (topu stemen) olarak

mezn oldu; Mekteb-i Harbiye-i {.h;u
'- eye
(Genel Kurmay Okulu) girdi. B okulu da,
188G'da

Erkn- Harbiye yzbas olarak

bitireli.
Baarl bir rf'nci olmas dolaysyla bi
tirdii okulda ret im yesi olarak almaya
balad; "yksek cebir". 'istihkam" ve "topo
rafya dersleri vadi. 1889'da Dtirc-i Erk-
Harbiyeyc almd. "Keif ve aratrma" yap
mak zere Suriye'dc grevlendirildi. 1890'da
stanbul'a dnd.
Bir arkadanm arac olmasyla. daha
ce grp sevdigi ]uzla cvledi. Ama, mutlulu
a evlilik yaanda da kavuamad: evlen
dikten ksa bir sre sonra kemik veremi has
talma

yakaland.

Haydarpaa

Hastane

si'nde iki yl kadar tedavi grchiyse de. iyile

emedi:

G Austos

189Ttc

ld ve

sk

dar'da Miskinler Tekkesi yakmdaki mezar

lkta topraa verildi.

Sanat
Nfbizacle

Nazm.

Tanzimat

Dncmi'nin.

aralanncla Hecfzade Mahmud Ekrem (1847-

1914). Abdlhak Hamid (1852-1937). Sfni

paazade Sezf (1860--1936). Mehmed Murad
(Mizan'c Murad: 1853-1917), Mcnemenliza
de Tahir'in (1862-1901) ele bulunduu kinci
Kuak yazarlannclandr. Kimi incelemeciler.
bu kuaa, "Ara Kuak" (ya da Ara Nesil) ad
m

da vemekteclirler. Bu kuan en nemli

zelliini, iirde ele clzszcle (esir) ele yazn

sal metni siyasal mcadelenin arac olarak
grlmekten kurtanp gerek

anlamda

ya

Nabizade N;"lzm'n ilk yazs. 1880'ck

Va

amla ilikilendirmesidir.

kit gazetesinde A. Nazm imzasyla yaymla

nan

"Esdret" balkl denemesidir. 1881 'cle de

Ceride-i Havddis'te J-loniir veJd Cil.dnda

Safd

Bu mu? (Gebeler ya da Dnyada Ha

latlk Bu mu?) adl manzum oyu yaym

lanmtr. Gebeliin ve krsal yaamn. sa
nayilemeyle doallndan uzaklam olan
kent yaamndan daha gzel olclugu konusu.
Coumculuun (Homantizm) e nemli tema
larndan biridir; hu konu kinci Kuak sanat
lar arasnda, zellikle Abdlhak Hfnicl'in
kimi iirlerinde oka ilenmitir. Geri Nabi
zfle Nazm baka yaptlarnda bu konuya bir
daha dnmemitir; ama,

Karabibik'te dogrn

dan doruya (tam kart hakl asndan da

olsa) ky yaamn iler.
N<-'bizade. 1880-1890 yllan arasnda ok
veimli bir yazn adam konumundadr. Daha
ok Coumcu etkiler tayan iirlerini, bilimsel
-7-

konulan ileyen makaleleini, yklerim Jfr.zi

ne - i Evrak,
Berk.

kat,

Mir'at-i Aem,

Rehber-i Fnr, Afak,

Manzara gibi dergilerle

Tercman-Haki

Servet. Mrvvet gibi gazetelerde yaymla

mtr. 189l'de kmaya balayan ve o srada

bir bilim dergisi niteliinde olan Servet-i Frr
dergisinin de ilk

yazarlarndandr.

1896'da

Tevfik Fikret'in "edebi" ynetimine geen bu

dergi, adn 1896- 190 1 arasnda oluan yazn
sal dneme de adn veren dergidir.
Nabizade Nazm, Necat Birinci'ni szle
riyle.

"ilk

iirlerini,

dier

nesildalarndan

olan Menernenlizade Mehmed Tahir, smail

Safa ve daha bakalar gibi Muallim Naci'nin
tesiri altnda kaleme ald. Arcak Nabizade
Nazn, Muallim Naci'nin bilhassa yeni tarz
iirlerini rnek seti, o iirlerde dikkati eken
sade dil, akc slup, tabii syleyi eklini
taklit etmeye alt.( ...) Daha sonra Abdl
hak Hamid ve Recfzade Mahmud Ekrem'i ta
nd, onlar taklid etmeye alt. Bu yolu tut
tuktan sonra Nabizade'nin iirinin fikir ve e
kil bakmndan yeni bir mahiyet ald grl
d. Ancak salam dil anlay, bu yn ile on
da daima Naci tesiri vardr."'
Daha sonra kk ve uzun ykye yneldi. Bu adan, Samipaazade Sezf'ninkilerle
karlatrlabilecek nemde

yaptlar

verdi.

Bu dnemde Trk okuru yalnzca Ahmet Mit

hat Efendi ve Namk Kemal'in yaptlaryla ba
tl

anlamda anlatyla karlamt;

ancak

her iki yazarn yaptlarnda da Coumculu*

Nd/Jizdde Nazm. Kltr ve Triz B<kal Y;ynlan.

Ankara. 1 987, s. 6_

111 m<:>Jodram gelerinin abartlarak venlme

si gibi n<:>mli bir kusur vardr. Nbizade"nin
roman ve ykde yapmak istediine uygun
zelliklerse
vard;

Gerekilik

(Realizm)

akmnda

bu nedenle yalnzca yapt vennekle

kalmad, yknn ve uzun yk ile Gereki

liin ne olup ne olmadn aklayan yazlar
da yazd. rnein Hasba adl uzun yks
nn bana koyduu nszde unlar syle
mektedir (gnmz diliyle):
'nce kimilerinin duraksamalarn gider
mek iin unu syleyeceim ki bu Hasba gibi
teki ykler de y{mi Zav all

Kz, Bir Hatra.

Hala Gzel dahi birer "hikaye"dir. Frenke

buna "nouvelle" derler ki "vak'a" (olay) diye
evrilmesi daha uygundur./ Hikaye ile roma
nn fark vardr. Roman, bir olayn ayrntl bi
imde betimlenmesidir ki olayn eleriyle ki
ileri zerinde okurunun ilgisini ekneye her
eyden ok dikkat olunur. / Hikaye ise olayn
anlatlmasndan oluur ve ayrntya girilmez.

/ Sanki hikaye bir romann zeti elemektir.

iddetli duygulan iennez. Ne syleneceksP
bir ka sayfada sylenip bitirivenneliclir; fakat
her zette olduu gibi, bunda da beceri, olay
larn canl noktalarm bulup semektedir. ...
Bu tanm, genel bir tanmdr ama em
seddin Sarri'nin 1900 ylnda yaymlanan Ka
ams-u Trki'sinde** bile "hikaye" maddesi

nin aklamasnda Roman denilen uzun se

rven ki aslnda ahlaka hizmet etmek arty-

Ncibizcide NCzm

/ HikCycler.

Haz. Aziz Behi Scrcngil,

Diin - Bug Yaynevi, Ankara,

1861.

kdam Matbaas Yaynlan, s. 554.

-8-

s.

133.

la trleri vardr," denildiine gre. Nabiz

de'rin "hikaye" ile "roman" arasmdaki fark
belirtmeye gerek chyrnas, nemlidir.
Nabizfle Nazn. Karchibik'in nsznde
ele,

"Gerekilik

akmnda

yazlm

roman

okumamsanz. ite size bir tane ben suna

ym. / Emile Zola gibi, Alphonse Dauclet gibi

realistlerin yai gereki yazarlarn romanla n. hep ak saklkla doludur sarsnda bu
lunanlar, u Karabibik'i

okuduklar zaman

sanlarn dzelteceklerdir sanrm.

/ Bu gibi

romanclarn maksatlar, insanolunun ba

ndan geen olaylan. srf insan asndan in
celemek ve yklemektir. Bmlar, bir insan
ne gibi duygular duyabilir ve (nasl) davrana
bilirse ona o duygulan ve davranlar verip
ii doal akndan kamamak, yani insan
da bulunmayan duygu ve dnceleri insana
yklememek isterler.

/ Olaylara renkli gz

lkle bakmazlar, keneli asl gzleriyle bakar

lar. Bu bakla varacaklar yarglarn, yalnz
ca kiisel, yani kendilerine zg olaca ne
kadar doalsa, (bu yarglar) gelenein, gre
negin dnda olmayacandan. akla uygun ve
kabul edilebilir bulunmas ela o kadar doal
dr," derken, hem Gerekiler ve Dogalclar
(Natralistler) konusundaki nyarglan gider
meye alr; hem de Karabibik'in daha nce
yazlm metinlerden farkl olmas dolaysyla
okurun yapt yadrgamasm nlemek ister.
Bir baka deyile, Tanzimat Dneminin Bi
rinci Kuak romanc ve ykclerinin tersi
ne. Nabizade Nazm bir seme yapmtr ve
ondaki Bat etkisi "rastgele" deil bilinlidir.
10-

Yaptlar:
He:es Ettim (iir. 1885): Minimini-yahut
Yie Heves (iir. 1886): Yadigarlanm (an-y
k. 188(:)): Zuvoll Kz (yk. 1890): Bir H1m
(yk, 1890): Kcm/Jibik (uzun yk. 1891);

Sevd (yk, 1891): Mini Mini Mektepli (oku

ma ve yazma paralan, 1891); llal.a Gzel
(yk, 1891): Haspa (yk, 1891); Seyyie-i

Tesamiih ([Hogrnn Ktl] uzun y

k, 1892): Es.Ur (!Mitoloji] 1892); Aynalar (fi
zik ki1ab. 1892): Zelr (roman, 189G).

Nabizade Nazm'dan ncesi

Tanzimat Dnemi Birinci Kuak sanat
lar bat etkisinde kalarak roman trnn ilk
rneklerini veilerclir: ama onlar daha bi
linsiz olarak ve bir seme yapmadan bu et
kiyi yanstrlar.
cmseclcli S<cl.i'ni yaznmzda ilk ro
nm

saylan yapt Tcauk-11 Tal'ii ve Fit

naC (Tal't ve Fitnal'm Ak. 1872) olay r

gs ve kiilerin ilenii bakmndar, bir
oranda eski mesevileri geleneini srd
rr. Bu gclenegin hemen hemen tek konusu
olan "birbirii seven, ama eitli nedenlerle
kavuamayan genlerin ackl sonu" temas,
aa yukar rcsnevilerdeki "dramatik a
tma", genlerin aileleri arasndaki eliki,
olaanst rastlantlar vb. motifleri de kul
lanr.

Bu yaptn roman

saylmasnn en

nemli nedeni. clzszle (nesir) yazlm ol

masdr.
Tanzimat

dneminin

Birinci

Kuagnr

asl romanclar, bu tre gerekten emek ve

11

ren Ahmed Mithat Efendi, N!nk Kemal, S

mipaazade Sezf, Mizanc Murad, Recfzade
Mahmud Ekrem'dir.
Kendisine '"hace-i evvel" (ilkretim ret
meni) sann yaktran (ya da yaktmlan)
Ahmed Mithat Efendi'nin roman yazmaktaki
amac, hem ahlaksal dersler vennek hem de
okur yaratmaktr. Hemen her trde ve her
akmda ok sayda roman yazar Ahmed Mit
hat Eferdl'nin abas. roman dil ve estetigi
nin gelimesine pek de yardmc olmamtr;
ama tr tanmayan halkn roman renme
si ve oknmas asndan pek baarl olduu
sylenebilir. Romanlarndaki olaylan anlatr
ken zaman zaman araya girerek keneli yo
nmlann da katmas, kahramanlarna kar
yansz (tarafsz) olmamas, roman trn bil
meyen ama halk ykle;ne ve mesnevilere
tan olan okurlann bu tr yadrgamamas
m

salamtr.

Feldtun Bey'le Rakm Efendi

(1875) adl en tannan romannda, gelenee

ve Avrupa Comculuunm estkisine uygun
olarak, birbirine kart iki tipin yardmyla
alkan, drst, kltrl olmann erdemle
rini, belki bir

az

ela ders verir biimde sergi

ler; bu zellikleri tayan Rakm Efendi'yi y

celtirken onun tam tersi zyapdaki Felatun
Bey'le alay eder. Coumcu ( Romantik}, Ger
eki

(Realist).

Doalc

(Natralist)

roman

akmlarna nekler verir; bilimkurgu trn

bile dener.
Yaznmzda yaznsal (edebi) ilk roman r
nekleriniyse, Coumcu etkiyle yazd

ntibah

(1876) ve Cezmi (1880) romanlanyla Namk

-

12 -

Kemal verir. Romanda ahlaklg. ders ver

meyi n planda tutar Namk Kemal. ilk ro
mannda, "mutluluu" ev dnda arayan ama
bu yzden felakete urayan bir delikanly
anlatr.

Zehra romannn. k noktas olarak

ntibdh' ald. iki roman arasnda kimi mo

tiflerin (rnein annenin eve cariye getirmesi)
benzerlii de gz nne alnrsa, sylenebilir.
Namk Kemal, Cezmi romannda, Coumcu
gelenee uygun olarak. XVI . yzyldaki Os
manl-ran savalarndaki olaylan anlatp. bir
tarihsel roman rnei vennitir. Namk Ke
m<il de kartlklardan, olaanst rastlant
lardan yararlanr. olaylarn dnda kalmaya
rak araya kendi yorumlann da katar, ama
bu, Ahmed Mithat Efendi'cle olchgu gibi gze
batacak derecede deildir.
Gereki romann ve yknn ilk eli yz
dzgn rneklerini veren Sarnipaazade Se
zai.. tek roman Sergzet'te (Serven. 1889),
bir esir kzn konaktan konaa satlrken ba
na gelenleri ve ackl sonunu anlatr. Anlat
teknii bakmndan nemli bir yapt olan olan
bu romannda yazar, kahramann bana gel
meyenin kalmamas, okuru acndracak etki
nin

salanmaya allmas gibi melodram

elerini bol bol kullanr; buna karn, roman

dili ve estetii bakmndan, kendisinden n
ceki yazarlardan daha ustalkl bir biem tut
turur.
Mizanc Murad adyla tannan Mehmed
Murad,

Turfanda m, Turfa m (1890-91) ro

manyla, romannzda ilk siyasal ve toplum

sal eletiriler yapan yazardr. Yaln dili ve an-

-:-

latyla dikkati eker. ama yine de eski us

talardan tmyle fa.rkJ dil ve anlatm bula
bilmi deildir.
te, Nabizde Nazm'dan nce Trk rona
mm durumu aa yukan budur.

Zehra
Nabizade Nazm'm

Zehra adl tek roman.

yine Trk Klasikleri dizimizden kan uzun

yks

Karabibik gibi, yaznmzn ilk gerek

i-psikolojik yaptlanndandr. Konusunn

k noktas bakmndan ntibal'la benzerlik
gsterirse de, ileyi bakmndan ondan bam
baka, zgn bir anlatmla yazlmtr.
Romanda konu. sradan, gndelik olayla
ra, yaamn akna uygun olarak verilir. Ya
zann, bu pek sradan, nceki romanclann
yaptlannclaki tutumun tersine hi bir olaa
nstlk tamayan olaylan anlatrken, gz
leme dayanan beti.mleneleriyle, ruh ziimle
meleriyle, Halid Ziya Uaklgil'i

(Mai

ve

Siyah,

1897: Ak- Memn, 1900), Melmed Raufu

(Eyll, 1900), Hseyin Chkl Yalm' (f-Iaydt-
Hakikiye Sahneleri, 1910) etkiledii sylene
bilir.
Romann

Zehra adn tamasna karn

asl kiisi Suphi'dir:

yaptta.

Suphi'nin

farkl kiilikteki kadnla; Zehra. Srncemtl ve

rani'yle salksz evlilik ve ak ilikileri an
latlr ve bu ilikiler felci.ketle, lmle som1la
mr. Yazann asl amac bir takm olaylan an
latmak deil: olaylann kiiler zerindeki etki
lerini sergilemektir. Bu nedenle romanda ela ha ok yazar konuur, kahramanlannn ruh-

1 4-

sal degiimlelini olaym akma koul olarak.

ayrntl biimde betimler. Yazanr yaz bii
minin Tanzimat

Dnemi

Bilinci

Kuaktan

farkl oldugu grlr; bu kuan teki yazar

larnda olduu gibi, yazar artk romann ak
na karmaktan, bir baka deyile her eyi
bilen bir .. tanr yazar" konununda vaz ge
mi; yansz bir anlatmla, yalnzca olan biteni
anlatan bir

.. tank"

konumuna ekilmitir.

(Yazarn, romanna gereklik katabilmek iin

bir sre tulumbaclar kahvesinde yaad.
tulumbaclk yapt bilinmektedir.) Bu tu
tum, Gereki (Realist) yazarlarn bir zelligi
dir. Ancak zamm zaman kiileri iin kullan
dg biare" ve benzeri sfatlarla kendi duy
gularm belirtmesi, Coumculuun (Roman
tizmin) bir etkisi olarak grlmelidir.
Bilinci Kuaa gre kiilik.lelin ileniinde
ki yenilik, im romanda kiilerin Gereki ya
zarlara zg bir ok boyutlu"luk kazanmas
dr; Coumculuun (Rona1tizm) etkisindeki
ilk kuagn anlatlarnda kiiler "tek boyut
lu"dur; bir baka deyile, kiilik zelliklelini
dogutan getirirler ve balandan hangi olay
lar geerse gesin, yaptn sonuna degin de
imez, hep ayn zellik.leli gsterirler. Oysa
Zehra'tia yazar, r1ei Zehra'n evlenmeden
nceki n1h durumuyla (bencil, geimsiz vb.)
evlendikten

sonraki

ruh

dunrnunm

ok

farkl oldugum vurgulamaya zen gstelir:

ayn eyler Suphi ve Smccrl iin ele syle
nebilir. Suphi'nin srekli olarak "trajik ruhsal
ata"lar yaamas, ikilemler iinde bocala mas. lu ikilemlere aklc zmler bulamaya1 5-

rak adm adn felakt"te clo[ru srklenmesi:

hunlar anlatlrken ele Suphi'nin kiiliindeki
deiimlerin enesel koullan deimesine
kout olarak ve ayrntl biimde verilmesi,
Nhizade Nazn'n aslnda (belki de) Halit Ziya
ve Mchmecl Rauf soyunda bir yazar saylma
sm dc gerektinektedir.
Yazar

Karabibik'te oldu gibi Zehrd'da da

belirgin bir ahlak dersi vcnnek amacnda de

ildir: Zchrann ya da Suphi'nin yaadkla
rndan her hangi bir ders karmamz ama
lamaz.

Zehra. nc kii anlatmyla yazlmtr.

Yazar. rnein Ahmed Mit.hat Efedl'nin

Fela

lw Bey'le Rdlcm Efendi romannda olduu

gibi araya kendi dncelerini sokuturnaz:
yalnzca gzlemci olarak olay aktannakla ye
tirir. o kadar.
Yaptta yan olaylara yer verilmedii gibi.
ym kiilerin says da azdr. Anlatlanlarn
ekseni, asl kii olan Suphi'dir; Zehra. Sn-
ce.rmil ve rani, Suphi'nin bana gelenleri
anlatabilmek amacyla ilenen yardmc kii
liklerdir; ama yazar yine bu kiiliklerin ruh
sal durumlarndaki deimeleri savsaklama
rn, onlar da gerekti;i kadar ayrntl ileye

rek canlandnntr. Kiiler olumlu

ve

olum

suz ozellikleriyle verilmitir: kahramanlarn

kiilikleri roman boyunca degitiginder ya
ntta birbirinin tam kart kiilikler oldn
ua sr,ylenee/,.
Yaptn clili, Tanzimat Birinci Kuak

sa

nat(lmnm yaptlarnda oldugu gibi yer yer

zentili.

Osmanlca szcklerin kullanld

lir di ldi r. (Romann bandaki Boazii le

timlemesL Namk KerniJ'in rtibdh romanmn

la nd;-1k i 'amlc; betimlecsie benzer bir
dille ve ttumla yazlmtr, am N<lmk Ke
nal'i betimlemesi ne denli cliilcmsclse. Na
bizc'de Nazn'm betimlemesi o denli gereki

dir ve gzleme dayanr.) Dolaysyla giinn

zn gen kuaklan i.in bt dil artk anlal
maz

olmutur: buna karn yazar, uzun. kar

mak crn.JcknL k:tnr: ama bu dil , Kara

bibik'tcki basit

cmleli, srmhu, yaln bir dil

de deildir. Yer yer azlk azma bavurula

rak yresei renk verilmeye ;llr.

Bu zellikleriyle. /hm'rnn (yazarn yine
Trk Klasikleri dizide yl"r alan Karabi./Jik ad
l nzun yksyle birlikte). yc?:nmnzm en
sekin yaptlar arasnda lmlmdugmu sy
leyebiliriz.

Not: Z..ehn:i'n dilii gniz diline uyarla

n,k zorunda kaldk: nk, bu dili

arlamak. Os

manlca bilniy(;r!arsd, gnmz okurlar,

hele

rccilcr iin ulanalrnzclL Lu kouda u yn temi

kullandk: Yazarn cnlatn ola bC:lmkrde Os
manlca

;;i"'z,klei gnmz si\zcklcriyk deitir

dik. Yap
d il indl' n

y;t::<m Kurubi!Jik adl uzu iyksn

cok daha <lrbl bir O!"!mlcaya yazlm

,,Jncsn, kcffc1. yazarn zgn cilin0 pek fazlrt ka

nmac!k;

;nlatmnay<1

lwrn,,;rnl"n. r
Jili

rlkurnaclk.

Karlkl

.-k,rni anlardrdrd;n. olduu

braktk ala.lnayan Osrnarlwa cmle

ve

s:.:ckkri TfrlH;ekrii ise s;'.yh al1rnla dipnot

olarak v"rdik: ( ) i<.'indc VtTik az E<ayda s(Z'likse.
<T'hn daha ldirt;inletirnwk \'ll1 knmlntur.
K<rl

\'crikn sc;tt\C'r yakla:kir.

ZEHRA
I

130* [189*) ylnn haziran ve temmuz ay

lan pek gzel gemiti.
Hava allmn dnda. martta tam ilk
bahar holuguncla gemiken, nisan ve hatta
mays aylarnda hemen hemen k hkmn
gstermiti.
stanbul'da haziran ve hele temmuz, ba
ka yllarda "yaz aylanndan" saylrken bu yl
sanki "bahar mevsimi" bu iki aya atlamt.
Havadaki tazelik ve aklk hi bir mevsi
me benzetileneyecek derecede olup, zellikle
bu mevsimde Bogazii'nin holuuna kanla
myordu.'
Btn Rumeli ve Anadolu yallar boydan
boya dolmu, pek ok istekliler, zamannda
davranamayp yal ya da hi olmazsa bir ev
cik

bulamadklarndan

dolay,

gerekten

zlmlerdi.
Gndzleri gne doduktan

batncaya

kadar, ufuk zerinde hemen hemen hi bir

bulut parasna rastlamakszn stanbul ze
rine lk bir n samakta, geceler tmyle
"yldzl gece" nitelemesine uygun olarak ge-

!Joy1lamyonl .
19

ekte ve hele g n batmyla cloguua yak

zamanlarda Gksu der esi gibi. B<"ykoz. B
yk der e limanlar gibi. Baltalirna. Kk
su. Kefeliky. Beykoz, S lt aniye ayrlar gibi.

Sar ye r 'i n

sular,

Kavaklar

Stlce'siyle

Otuzbir s uyu gibi yerleri ve batan baa b

tn Boazii o derecx ruh ok ay c , duygla
drc. iir g cklay c grn m l e r gstcrwk
teydi ki bu nl kentimizin doga gzellikle

rinden haberli olabilmek iin bn grniirnlc

ri, gs geire geire seyretmek ger<ekir.
Kim bilir ka bin yllk bir akntnn etki
siyle anm olch gn sanlan lt ylankavi Bo

gaz'n drt byk havzasndan her biri. dogal

gzelli k olarak saylacak ne kadar "gzellik"
dn tikbilirse hcpsii iinde hltndunr.
Ykseklikleri Bogaz'm uzurlugyla

ve

ge

niliiyle tamamen orantl olan bu iki sra te

pel er . o kadar gzii ekf'.n eginler rt>smet

rnekte ve bu egirnlein birbirlerie balantla

r o derece sanatkarane blmmaktadr ki. i
te asl akn ve begenen baklar eke bu
orant ve ho grnmler, yalzca bunlar
dan ibarettir.
Boaz'm u jeolojik ve toporafik gzellik

lerine eklenen gnl ekici lir baka zellik

se. bu ho lt>peleri urada burada rten yor
gunl uk gid erici glgeleriyle onacklar, ko

rular ve zellikle ky boymca uzanp baz

koycuklar, v;ldicikJer iie doru serpiliver

mi olan binalardr.
Boga7. her noktasnda doal gzeliiini
korumutur. Yallarla kylerin yapl y
tcmkri ve durumlar bile Jcp doa ldr .
:w

BiiyiikcleT. Tarabya ve bir dereceye kadar

Yciky biraz clogallktan kar gibi olmsa
da sanatn u abas dogal gzt'lliklere stn

geknemit ir.
stabl\ henz ilk defa grrey('. gelen
lir duygulu bir seyird dz.

Doga

gi' zelliklerie dkn olmas gereken bu zi

yareti, Fenerler hizasndan Boaz iine gir

rney<" balad.e. zaman g-zleriin de y
le gnl ac: bir griimle karlar ki bu
grnmn iki 1aralin aslnda uzunlamas
na epeyce bir plaklk srlarsa da, tam
karda aknlk dolu baklarna zarif zarif
yallarla siislenni olan et ekleri ok 11zcl lir
denizin rltl dalgalaryla slanakta blu
ar ylankavi yeil tepeler tesadf edcr. B
gnl eken blgenin zeminini oluturan lo
denizin gm renkli suyuna gn nras
da burasnda babo dolamakta ola kar
da heycz bulut kmeeikki yansynca
b y<nsrna denizi gkyze.

\T

gkyiiznii

dciz yzeyine benzelice, o duygulaa sc

yrciin duygularn alrttna olanag

chi:;;

nlemez.
Bykdcrc

hizalarrc yaklap cl;

cir

kyne dogn ky boyuca ilerlemeye baC?la

y ca i:mcecln ok sevdii grnm bsbli
t degiir. Sagl sollu ik geeli tepeler ara
sda akJi boyunca akp fittigi srada e
y<a bakrnck. e yana dal< ok hayran ol

mak gcn-kPcet;ini bir trl !Jdirleyeme7. Za

lt' o, oldugn yerele de kalamaz Ji. Her mk

l<ls gzelliklerir bir araya gelcligi bir paora\('/Hllh: trisi

'.21

a diye itekcye yarar h iki ky ze

rinde rastlad[!), isann hay;H edeml':'yecegi
grrnkrir nlmda yaratt cokunluk

tan dolay sanki kanaUap wacak ya da

havalamp bulutlara kadar kacakm gibi
rpna rpma oradan oraya komaktan ken
disini alamaz.
Bogazii bir "doal ve gnl ekici gzel
bir kadm" kadar sevimlidir demi olsak, g
zelliini
Uzun

betimlemi ve

zetlemi

olamayz.

uzadya betimlemeye almann da,

zama mz elverili olmad iin, bir yarar

yoktur. Bundan dolay, o gibi sonusuz a
bay". baka bir frsata erteleyeceiz.
Bir kere. bu kadar 'cnHil-bedayi" olan'
Bogazii'i belirtligimiz mevsimdeki holu
gurn dnmeli; bir de bu holua parlak bir

dtab111 katacag prltlar dnmeli. "Le

tafet enden letafel"1 diye betimlemeye uygun
olan bu parlt kimde sabr ve dayanma gc
brakr ki. Boazii halk "Derya-ncverdi-i sa

frl."' itelenesine uygun grlecek biimde

denize dklm olmasn.
Evet! Henc hemen b1 iin Doazii. bu
gece "kayklmm" ya da "sandallanm"i.
Says belki _yiize vara irili ufakl sa
dal. kayk, istimbot 1 birbirine bal gibi b
yk bir sal o!ulurmutu ki srf aktnn s
rklt:nesiyle Mirgn'dan' Bebek koyuna akp
gitmekle idi.
l

Arap\'<t: gzdliklcri bir ;u-aya tcpl,yan

Farsa: loluk iinde loluk.

Fars<,'<-t. safc111111 dC'niz ark.

Bul;rl lekP.

Eliq.c-l.
22

i\a ln aktan , olaslkla li kimse ha

berli

deild.

fk o ate kay11-mda d>:siksiz c,alg ta

kmlar, insana oynam<k iste:i vncn beste

ler, neeyle cotra arkLr, gi'i'l dayan
maz

taksimlerle mehtla 'kan biil i insan

larm coku ve neesini kztmaktayd.

Bu sandal ela yakc bir ses titrck hir <'Zl-(iy

!c

bir beste okyor: teki kaykta irin

s'sli

bir keman il;i.li bir taksim yapyor: u tarafta

lir tak. ilavf'd perevi geiyor: bir tarar
ta aktan sarho olmu kiselcrclen biri z km dolu :hlar 'ddyor: tede, kavuma zlc
imleki baz kiilerse rutlarn cokunlu1-uyla krek ekiyor.
u geen tophluklarcfa bulunanlardan bi
ri Bogaz'n bu gect>ki holugmu yle bir
manzumeyle betimlemeye yeltenmiti:

S<; h<'rT<-lk

l' dt-Ty<l s;-l.f f lwn\;-lr yle kin gllycl.

Senr:"t dPI)'tda

Saf;:

1..'tHler

J l.y:

aynl vqrr1 kiu ,-sfna. dcry1

safc' aksi w{nnl rf-yi ckryc'da.

d;,{ drr

aks-i zei ir ' a l - i

(,:<ut pl"r-ec. rg<:l -i c;cne

bi!;i<J;/

pr-nr:;;e, gl hand:n

Sc,- JaHh-111, zr-in pfr-handc, lan(ffn dide-i rnan

r\<'i ol riitle
:...;.tnrs

gay

:za k a t ' -i r;l eyler ki evkirnk

olup

kal zenii ,tvk zt>vkinck 1

fryk rlur, dciz yk safvE' dmdz ki saki

Uik dcizk .tynl ya da giiky"z deniz olnutur.
GkyCizfu.:' ckiLideki yasas safrl iinde safadr.
CCkyz

Y<Tyl'zfu yasnw::- y11kardaki a:y.atla

t,.'in: Uf'c

11i

Cl1rf arttrr

iick. t.;.inr:n kulan ee ;ildc, sc\gili-

yil.z glyor

( ;okyzi glyor, yeryz gl'lyor. sevgilinin g z ler i

g\llyor.
4

Yel yle nazl eser

Ycryilzl!

ki o cokmlunda

colnsudan

ge<;tigii sars.

Vl'

zevkindr kcndisinck

kII in t (jn lwn-twzr-i ;-llcu- sai<- ol;

H di'Ill

:
Zcni 'l -tslu,_n 1 f'ihc. bi ;tlwk ik doln
Hiy<i.I l l('lllH 1t n

-vkl<-ik 1;111?;n1Lu

{!\'er olnu s;l l sadllJdd

n .za r- i F11dc;,:--.'1 ct(

z y;d'

Kc,.l'k lcnliy. ilk..,in(kr hi-1wl.: nln

FfTitehkr se111,-ldrtn can atar wht:1hna g1't)'
f\anfT de g:--rk- hc)Tdtir lnt

:b

f tcltma

j{l\Y<-l 1

Gezer crl)clb- evk lW!?C' sadallarla dery'{Hld

raicdz ol11r

K e111a ,

lwy iwy ads

ka.un il llJ<.;liyyt". (kf

Scua c; kndyyt"i.n
H11 ckl"nlr

11;-u l1

1:i

ZebllH-11
t'Y

ud.

'
<'lcL.. '

na !doln

klniz- Ln-;'l

y:r yr-

cyk /

iln-Ier nwt;nc r;-d.srvk

kar w,:\k ik dl{lM :!7l

St:

bezu i

sesli dilhrr!cr7

w'ecllr ntlrib, df'H;r-

rTk hA1wndc

'
gaaJil !lasl hc-l!Jidrsi bl11en ki lJ;l.11r1nk '

Belwk k<lyHl<. Mirg Ctlt>ridc. tc Kddcrrk

Yalhtr. k"kkrd< s<falar !<tlnlc

1 wne''

(ti"lkr <;rp!n _....u;.-h (indc c:;;

i ....c\'dt'.'clan

( )1tr ;r-t<k ....cnL-d;n bl"t11 kayd i .;.;L"vt'yddan

Bt zan:11 k insanlarla dkr

s;hl

10

<i.l1f'ngivk bir araya

toplanns
Yer n gik, l 1i 1 nlvcyk. hin ,-tlwuklc dnlnq.
1

Ceet IJ;lclcrirn kskadn Sa'tl<-.tJ<c alam

1\ir-kkkr un gorl1C!l'udcn Cl'nwt grinn
a11n::aaz olrt1,lar.

Hde

UnaziL katksz bir saffi tnpi::: uts u11H17

l\(;ksu ;kni_vt-.c. rnl"udcn daha

4

dc,QcrJi

nlnn.

Mckkkr gktc "'"' atarlar nell;.lma saki

Ay da uuu parlck1,2;rt !)<l!?llll kalntr saul::i

t.ltz(r ne7e \T

]-;:cyif

(,,nlay1p dur11r lwy

C

yl ('

nedlstt'.

K(cL haa \T k.-.. a ey, def. ud. ndoli11 yer

l\kkk !-ri 'an

7

;...,;.-dpkri .1-:nda!Ltrl.r (kuizdc

Jey seskri hu

yer

k lak lar rlu\drrn

Bu za1ua11Janlr ki {tz

cih-clcr

kevliktidll ge<,

las nkr
k;-tr u;k dk,uyb trclt:h: na.1.h sesli "WV_!,llikr

8 Saz

t.;alc1la

<-rlcn Ilf'("dr-n

(c t\n

Er rtyaz k1';: wd<'ll uyursun l nh nc n l\i

q

Bd)('k

h:oyHl<l.

Yallar(da). hkknk sa1'1lar (\arlr)

10

cTiHk.

Eirgrl.'(b, t: l\:dlcHlcr'dr

p.ik!c

Ciini.lkr c,.rp1nr .llnli suyn it,.'ide ak

ve ycnk.

t'ok11,.,nn

dan
Kluhr St'\'d;:llar l('.tlJJ yi'rkehl 1u.;LfftLn.

Df71T !Jllci> uesti .tH ;'.z -- wsll\'t'Ul yer )Tr

Verir lr (
kar

;\uw-lri.b-

nan a

,-tz nw..,tlck ;u lcr

sl'skr ykse l i r

1 er

Eder vk-i L-lr;--h .-w11g i bi:;.:n-

!'\cat

lez i l 'nd' l

'lY"?i

.Ll."nn\g('n

c\'k i e r-

v!n

Sahi\ lni \'za tahrik eder

<kn-; y

\ Hur l<lbdf'-i

fcyz i ! h'n

cfn1b1'1

salah

yr 1

pcrdcdl..' l!)?<'tk

<'IllI

wn;\n

Selwr ol rftbc e\'k-eft:d o111r ki naU l-e11\{1.r

Sar dlkr ki Mh:ya lJll Y'r!crdr t<'l'llzar'
() dcn kin
Batar

bi tah

guiicc

i nc\Tt''; k1Jar ..ullhwk li1 l!.udc

ncsti ;y. t,'tk<lr lur-,;dd ; <;;

(---;nl tas\'irii arZl'

rknli ,:

Nasl icnalc gsn _vle hir

Bu iirsel

siizlcr

ruc11l-''

k l l '- -r ;t:n.;t

se.k-i

lcliti y;-'

hile Ro:;dci'i parlak

mehtapl gccesimkki rcklni ve

talllg le

tinkmede yetersiz kalr.

Vicdan r:okurlukbrnn resmi alama

d gihi.

Boazifnin u ho;;lgu da kalemle

be1imlenerncyecPk k;clar ycedir.

Bu konuda kalemimizi ynnuya alma ..
yacaz. u kadzr diyecc{(iz kL gzel bi

kiden bilkikenlf'r yr-r .vr-r

{l'H.' "'lz kuvvTls!z

yzt'

kahr

Her y...__,r naz sarho;;u111 ycLg<ldn l;r nek vtrir.

2

kar n1a11:-:-.ra Ua seiu,) ..:esler yfkselr ler Lud:t

;'k

Nev::\dan
:1

('\T;:-raya olur co:;;kul<.-r d,\I l<l da yfkselir

!;)cTk-i tan\b it;ki {knin {:.!nghll kz'}tn

B11 coku ve ee C'('ticl' (7.trab IJ11ldnQ1111a iau

lm lran lkCmclan). toplatm t('eii utadnr.
4

Sab.=-t akalin diJdz (\.'nizi 110 c--;-;iylc- k prdatr

Salxlhn uy<Hnk co'?ksu uyuynp

f>

k;-lr

Ik kaynaklan tan yerini yle co! rur ki

Sar gi'nlicr k :Vlus 'Lun'yla b.-.ralarda h11lnn1;-,;
lr.

r
.)

<) zaa ki jL'U

yc!i)ni goc, hi ktz gl nscr

bdtar. ut<na.; gfnL"? cloQar

;u-lw:;; ay hitllikk
7

Ctl k1srsnz 1H'linl'ncsiu --kn1i ana

Nasl Ozetr- sg,_,n byle bir

cc n wt

ck11s11 ya

par lak bir ,..-;lscnw c kadar yak;,r.0;;1 Bo

gazi<,i'c de

n wl ta p o

ckrcn yakaktaclr

H;lk recylc ckiz loys H L hul d ugt

lir all<L.P* ky rn kki yallan binsirnk i.K
kii diz dize oturmular. gzleri nJc akp
ff,ickn b sandal ve kayk r ag m seyrdnek

k.

kulaklar

dibidc

geen

snmtla

<'lengi dinlemekteydiler.

Mclt<ibn parlakl lamba gn< gerek b

rakmad gil.i. liiti' camlar. ka ksk ri kal
drm olan lu ki scvd;Uya yabanclarn ba
klarndan gizlci olmak in un filan
yakrn;k necluriycti de \'ard. B lar. eliz

dize buhchklan lalck bile cle izi ar

tc grnmne dalm gitmi olchklarnclan
Jirbirlcidc sanki haberli dcgillcrdi bile.

O byk elence alay aka aka gzde

kayboluncaya ve
sagrhay;

hele sesler

ha:;;lay11Kaya

clerilemeye.

kada r.

bnlar

kcdilcrinden gemi dunncla o( urmaya de

van ettiler. Sesler kesilince ortal1, kaplaya
dinkndirici sessizlik <,'irnle ek Li sre hay a l
!erine gml kaldktan

sora kendilerine

;mc;k gelebildiler.
Sphi, Zelm'n rnasm yznf lir sre
kzzPtle se_yTettikten sora gm ::;crvini
iinde bognlurcasna yze o lay<-ll dolu ba
klar. ddaklann yardmyla giirlne c
virwk isliyornn :ili o iri g<izkri !'.C'r
rn uz

src bir pciik kondurdu. y

nuak

pck.

Zclray

uyadnca

iki

gcn< hir siire dd;k dudaga zevke bogulnp

kaldlar.

te y<r

sa at

t c TJ beri h,lericlc

dogn kabar p gelen bilinemez chy,gular bir-

birlerine bu aka lnlnayla hilclirni ol

chlar.
Snphi pek kibar bym. g('J1. gze>! bir
cklikan ldr.
Babas bir ka yl nce lmse de annesi
Mnire Hann henz sagclr.
Mnire soylu bir ailenin kz olp. gcrn,li
.i!inin en cokunluk dolu zamann Arnavut
luk'ta geirmi ve ahlak gzelliine, ahlakn
koruyucusu olmak erdemini de tayan az
:ok yabanl
r

'

clncelei o zamann arnaa

olarak katmtr.
Kadri. akrabalanclan biri olarak onunla

evkunek istemi ve gen kadn duraksama

dan temiz ve saf gnln nianlsna teslim
eclivennitir.
Bu mutluluk veren akn tek riin Sup
hi olnmtur.
Suphi"i t'itim

retimine zc gste

rilmitir. lk bilgilerini yalnzca babasndan

alm ve cmleleri okuyabilecek dnma gel
dikten sonra mahalle mekteplerinden birin<'
verilmiti.
ocuk baka rencilerin iki ylda kaza
naca bilgileri dokuz on ay iimle edinf'.kk
2
oradan rliyeye gemi ve renirii bitirip
diploma alarak oradan da kmt.
Babas salnda delikanly Asnaalt'rda
namuslu. zengin bir tccarn yanma kltip

'

sfatyla yerletimi ve ondan sonra gzlerini

i rahatl.!'(yla kapamt.

Allaclk.
:z

on aDkl

:1

YH.Zna11.
-'2.7

Bu t ccar. evket Efencli' di r . evket de

t pk Sphi gibi (iyi) yetimi. alkan. l t>z
o t uz be yanda bir adan olup sennayesii
artra artra ylda otuz krk bi lira deerinde
i grmek derecelerine kadar. yalmzca al
ka lg ve ilei grllg ile ulamtr.
Tccarlar arasda olaanst bir saygn
l vardr.
Tam yinni yandayken ge bir kzla ev
lenmi ve bu evlilikten de Zehra dogmtur.
Zelra ocukluundan beri pek kskan t .
H e l e kendisinden iki y l sonra doan Bedri\ri
o derece kskard ki. ii bir ka kere ocuu
sa k bogak , kafasn ezmek gibi vahilikle
re kadar il ei gtnt.
Kzn h u y:ratl evket'i ciddi olarak d
ncli'rnekteyd i .

I3 u

yaratlta

olanlarn,

zellikle kadnsalar. ilerde pek zc olayla

ra cdcn olacaklarn biliyordu .
B i r sre. belki zamanla kzn u yabanl
huylarrn degitiir umuduyla bekledi . Zeh
ra' m ya ilerledike kskanlg d a artmak
tayd . Kskanl anasa kadar ulayordu.
Bu yaratl on u da epey ziiyordu . yi bir egi
tinden yardm umarak ocuga bi r ka akll
hoca bile tntulmusa da onun yara tlna
stn

gelmek

mmkn

olamamt .

Kzn

kskanlg zamanla genleme gc artt

ran buhar gihL byyor, artyord u .
evket bundan dolay ektigi aclan srda
sayacak derecede yaknlk kurdugu Sup
hi'ye atka. Suphi bu saygn koruycusu
mm

ckt i gi vicdan aclan a zlrd .

Kaclnlar

ahbk

i celemi:;;

olmakla

lee kini edebiyat stadlarrn yap tla

rmlan karcl bilgiye gre, hez yz
grrcdii gibi ml.ncvi kiiligi hakkmla da
bilgisi pek belirsiz ola Zelra'nn hu haliyle
kalrsa ileride pek eziyet ekecei yargsna
varm t . u kza yrekten acyordu. Sup
hi'nin felsefesi e gre sevimli bir karclt- ola
mayan kz, utlu bir e ele olamazd . B u s

'
ralarda Suphi hayatn bekciret dneminden
cinsel istek d uyma dnemine varm ya da

bir baka d eyile elcklkten insanla ge

P it i . Yataga girdigi gibi g clzki alnas
n yorgu luuyla tatl bir uykuya dalp git
mek zamanlar gemi ve artk gz nnde
bir takm parlak kanatl hayaller uumaa
balamt .
u uykusuzluk zananlanncla, kim bilir
neden dolay, hatrna Zehra gelmekteydi.
u kza ciddi

olarak acmaktan

baka

gnlde belirginlemi bir duygu yoksa da,

bilinemez hangi rastlantdr k i . ou zaman
Zehra adcla bir luz ocuun hayallerine ge
lirip brakmaktayd .
Manevi bakmdan hasta olan bu zavall k
zn kskan yz Suphfni hayalleriyle gz
nn nnde belirdigi zaman, ocuk bir i s
kntsna tutulur ve kzn verdigi znty
kendisinde duyard.
Hayallerinin ufku altnda gizlenmi olan
bir umut gnei ile zlemle parlayan gzlerini

aydnlatmak hevesiyle ok geni istek lnde

rhrada koup duran bir serseri gibi. daha
yzn grnecligi bir kzn iyz anlamak
Cisel duygulan d11yana. bilncne.
-:rn

iin saatlerce zihii yormaktan zevk alyor

du. Dnmek, sevginin ncsdr.
Dnce. olaslklarn sava alannn k
esini bucagn gzleye gzleye ilcrleynck . ge
risinden gelmekte olan scvci{ya gvenli bir
yol aar.
Bu yryn sonu ya bir meydan sava
ya bir dinlernedir. Sevda sava pek mthi.
pek ackldr. Dinlenmesinde de gvenlik ara
mamaldr : gvenlik hizmetleri ne derece n
lemli ve uyank olarak yaplsa bilc.
Sphi, henz iin nitcligini ve dunmunu
tam anlamyla kawayamannt.
O belirsiz hayalin , dncesi zerine olan
egenenligini ve etkisini. yalzca acma say
maktayd.
Kimi zaman bu acman gerek sebebini
kendisinden soranl. Btn dnceleri, u
kz iin daha gnneden kendisinde dogan ga
rip bir cluygun varlgn ispat etnwkle bir
likte, bu duygunun ne olup ne olmadn ve
etki gcn h<' ff. anlam ve tahmin etmi
deildi.
Baz defalar acmann

bu derecesinden

usanarak dncelerinde gezinen karmaka

rk hayali zilniden kannaya alrd:
"Bir kskan deli kzla bu kadar uramak!
Elverir, 1 elveir. .. " Oysa, bu kor udaki vicdan
zorlamas. elinde olmadan ona duyduu ilgi
yi gi'lenclirnekten ve arttrmaktan baka bir
sonu veremiyordu.
Bir sonsuz giine. dncesini Zehra"
hayaline snmez bir nla balamt.
Yeter

JO -

S p l i l{1]{1 d uygu la r <t bir acl vermiyor

d. l bff saki Zehra'ya acmakt an baka bir
ey ya pn yon n gibi davra ak t ;yd .
G i' ler geiyordu. Za a bylece ak.

S1phi iin Zch rn ' y d m cyc lol bol frsat

brak mak tayd . E t kisinden k r t l ;ya al
tg bu l ay l l e ri n tatl et kisi oa zevk wr c k

teyd i .
Yevmiyf'.

dcftcrini ba da . kimi zaa

dakikalarca bu ruhsal zevkle d ncelerin

denizine dalp ffiderek d y as unut mak
t ayd .
f:disine gelice, o rn'eyle i i n e balar
ve dfmct'.si i tazdigini arl :;, bulurd u .
Bir k a zamandr Sup h ' r i chrun da
ortaya

kan bu degime,

cvkct'i scz;:ili

dikkatirnlcn gizli kalamad . Zatt"n S uph i orn t

gizkwk gayretinde clegil ya .
evket k sa br d nme srecinden son
ra bn duru ancak sevdl.da ileri gelecc
gini kestinuisc de. o scvd<l. kimi ii o l

clugrn

bir t rl bulamam t .

Hastlant bu merakn da giclcrcl i .

imdiye kadar Supl i . evkel'in evine ayak

atmam t . Bir cuma gn k ayd ecl i l m esi ge
rekli kimi hesaplan y a pma k iin gitmek zo
n da

kald. c,:nk bgn agaza k ap a l

olacagda , orada alamayacag gibi , gn

l k hesap l a rn evkct'in gz nde yapl
mas da erekyorcl . Sel{unlkt a" bir k k
oclacla , mulasdcci efend i i koyu l d u .

Akama dogn . t uvale t e gi tmek zere kt"' C inl'k i>tkwkr.

2

l,nakLnla ('rktk.kri

yaadg l illi" n

dlsie gstcri lf' tar;fa kmt . Yol bir ko

ridora rastlamt k i . hu k ori do r m pencere
sinden byk bir bah e grii ekteydi. tt'n

sklm t , bir iki dakikack obm uracl<l di u

lemneye gerek grerek

dnte

pt>cereye

aban p geni geni soluk alya balad.

H ava pek ak, gne bat tlka yakla

m ve artk klan a,i:(aJardar pek g lkle

geebildii i n . bah e seri bir glge 'id('

kalmt .
Gzne ho bi r yz grd C: hu yzn ne
olduunu fark

ei

w d er ban ekt L L.! t ana -

rak yrmeye balad . Fckat u bird enbire

karlama h ay{ll eri dnygularm uyandrm
ve gznn n e Zehra'm belirsiz h ay<"li
gelmit i .
inden bir ses, "Adan se de! Bir kere

daha gr!" d iye barmaktaysa dc . vicdan

duygusu bu ayartc sesi logm, ktayd . Oda

k ap sna yaklamt. Fakat merak n bir tr

l yenemedi. Gerisin geri clcl. Yine pence
renin yama geldi. Sebebini hi l ed i i Jalde
kendisini bir yrek arpmts alm t .
Bahede grd kims e , bir g l fidan
sara nn yapraklarn ko p armak la u:rayor
d u : salarn zensizce, dag nk oarak topla

m ,

arkasna

doru

atvermi .

Kavu nii

renkli satf:rden bir hafif entari giyr i ; e t a

rini kollar dirseklerini pek rle asmyor. be

yaz kollan :>rnyor: ertarisiin ggs cl
ekrindcn

iki

tanesi

zlm ,

iimleki

g m l ei n gs alm , b eyaz gg s ii yan

yarya p,rnekte. Dar entari ggs ii kav
rayamayacak d nececl ey d i .
- : :. -

Kzla kendisini ayran uzaklk o -on be

metre olduundan yzn henen hemen ay
rntl olarak incelemeyi baarabildi . . S ph i .
daima atk duran kalariyle fldr fldr ba
klarnn tavr ve durunmdan. (onun) ks
kan kzn ta kendisi oldugu kararna vard .
Karanndaysa yanlmamt.
Vcudunun

hareketleri

srasnda

Zel

ra'nm gzleri pencereye rastlaywerdi. Bir s

re gzlerini buradan ay1rarnad : bu srenin
gemesinden sonra, yabanl bir ceyl<l gibi.
byk bir teff.la kap gzden kayboldu.
Snphi glerek dnd. Dner clnez ev
ket'lc yz yze geleli. evket"in zerine dikilen
gzlerine baknca put gibi dondu kal d. Bir
lm teri akaklann slatmya balad . Bir
cinayet zerinde baskna uram gibi dili t u
tulmu , damarlarndan kan ekilmi, sanki
{ideta yrei durmutu .

Karsnda duran

efendisini fnl frl dne dne yok oluncaya

kadar klerek gidiyor gibi grmekteydi: Bir
drbiin t ers tarafndan bakyormu gibi.
Bu bunaltc

durum,

bir dakika

kadar

srd. Duyulanna tamamyla sahip olsayd.

Suphi karsndaki yz zerinde dolaan ac
mayla kark glmsemeyi ayrt edebilirdi.
u can ezici sessizlii bozan evket oldu.
Yreklendirir bir sesle dedi ki :
- Artk iten skldnz: size izin verdim
olum!
Bu ses Suphi'yi nyard. evke t"in bu ses
ten umduu etki ele ortaya kt.
ocuk yatt ve efenclisinclen izi alarak
kendisini sokaa att.

33-

lkn y ryor l en u garip rastla t m

olas sonu larn tahmin edip anlamaya al
yon l . Konycns kendisini evinin yaban
clar gnncresi gereke bir yerine merakl
gzlerle bakarken yakalam t . B u sun, ya
knda bir ccz<c1 sn beklerwsi gerekiyordu. Fa
kat efen disinin ;;esindek ym uakl ve sc
veceligi hatrlaclg zaman, bu suun gr
mezden gelinip h ogryle rtleccgini arla
d . Bnm dnce geni bir nefes ald. He
men gznn nne bahe ve bahe iinrle
gl fidan yancla duran o ince vcut f'ldi.
Bir siiT bu vcmlu hla gryormu .ibi al
dand . Fakat sokan grltsyle kedisirw
gelince grdnn yalnzca hayal oldumm
anlad . Eve gelin ceye kadar bu hayallf'r iin
d e boulmutu . Yolda yryen , beyni deil
yalzea kalbyd. B i r igd mdr yoksa
bir alkanlk mdr ki her neyse, bir kuvvet
yiiry dzenleyip ynetmekteydi . D
nces i . yani benligiyse, bir gl fidan yann
d;- duran o ince vcud zerinde taklp kal
rnt .
Evde yemei i yiyip de odasnn bir ke
sine bzld1ig zaman. yine dfcesii
kumu o gzellii gl aacnn bul undugu
yere u<;unp brakt . Kzn yabanl bakJanrn
h <'tl gzleri iinde hapsetmekte ve kalarnn
k ork m" halini _g rmekt eyrlL
Cnlnde dogn yiikselekte olan cluy
gular sesin: dikkat eitigi zaman, "u ks
kan kw m uilu et meye al!" szn iittiiti
ni sand.
" M utlu el rnek1" Neden dolayysa. rwdenini
34

hh'. biledigi bir duygu y;k l( w istegi

itiiyle u kz bir dakika ols tlu grnek
istiyordu: belki . o yzde kcdi t h lugm
da saglam olmak iin.
Kz mutlu etmek onu sevmeye, kedisii
sevdirmeye ve bu karlkl ak sonct cla
t>vlenmeyc ihtiya olclugunu hesaba koydu.
te bu hesap, Suphi'yi uyard. Kzn ntlu
hgunu da isteyii. kesinlikle onu seviten
baka bir ey deildi. Peki o zaman Zelra'y
sevmi mi oluyordu? Bu soucun dogn lngn
na h[1l;.i gvenmek istemiyordu. Ne ecburi
yetle, ne vesile ve zellikle, ne hakla sevebilir
cli? Kzn yzn henz bir ka saat ce
grmt i": o da bir iki dakika iin. Bu rast
lant ne bir mecburiyet. ne gl bir vesile
oluturamazd.

Hele Zehra'y

sevmek ii

kendisinde ne hak vard? Ya bunca zamandr

bu kz hakknda besledii umutlar hep boa
m gidecekti? Bu dncelerle yanrn saat ka
dar dald

gitti.

Akam

serinlii

duylar

uyardg zaman karanlk iinde kendisinden

gemi kalm oldugunu anlad. Umbasn
parlatarak sabah iin gerek.en ilerine bala
cl.

Fakat daha ilk hamlede kalem elinden

dt. zihni yine belirsiz hayallere dald. Bir

ka umutsuz aba daha gstereli : fakat her
defasnda Jay{i.line yenildi. ten vazgeti . Yi
ne keye ekildi . Hayallerine dald. Bu zor
sorunu zmek iin bir hile aramaktayd. Bir
ok olaslklara, bir ok varsaymlara bavur
du; hi bii gnln tatmin edemedi. Bu acy
la geen zaman iinde gece yansn bulmu
tu. Kendisine gelince yatagna atld. Fakat
35-

uyk wredc! 1 !ayalini serbest br;kt . H o

m n l bulu tlan iiml e . d k r <lnyasa yk

seldi gitti .
Hayflerle dle:-i birliric kant. Suphi
bl tlar iinde yiikselekte devam ediyordu.
HaJ;'. kendisi koridorun penceresi nnde
durmakta ; kskan kz da gl tldanm buda
maktayd . Parmaklarnn ucuna basa basa
baheye indi . T<:i. yanna kadar sokulduu
halde Zehra farkna varamad. Bir az sonra
yabam! kz bir lk kopard . Bu yrek oy
natan sesi i i t :nler baheye kotular. Bu s
rada evket de Suph i 'nin karsna dikilm i
t i . Zavall ocuk korkusundan , utancndan
kan tere bat t . Olduu yerele kvranp dur
maktayd . evket kendisin: bir korkutucu .
dehet verici gzlerle baktktan sonra kolun
dan tutup iddet ve hiddetle silkince, ocu
m akl bana geldi . Gerekten t erlemi t i .
Gzn kaparsa y i n e u mt h i ryann d e
vamn

grecekmi

gibi .

ken disini

uyank

durmaya zorlad : ca o doal gereksinmeye

s tn gelemedi : nk sinirleri pek yorul
mutu .
Damk. garip. mthi dler iinde skla
skla sabah etti . Sahal Sffinliinde yarar
lanmak iin baheye kt . Bylece dnce
sine bir az rzlatlk geldi; stlii kahvesini iti
i zamansa k:ndisinde sevdayla penelee
cek kadar kuvvet buldu .
Bu dayankllk ve cretlc zrhlanm ol
duu halele maazaya dogr yrmeye bala-

eh. Fakat her admda dayanma gcnn de

rece

derece

azaldgm

duyunsamaktaycl .

M<g: l'.a k < p sdan byk l r korknylc

duraksayarak girebi l d i . Knrlrnyla umut ara
s d; iii bana gc<; t i .
evket maazaya gcldigi za a . Suphi'ni
yfrei hoplarnt . Fakat efemlisinin t avrmla
lcr gkinder fazla hi bir belirti grmeyin
c e ii bir

az

ralatlacl .

evket pikin bir kimseyd i . Gnl dun

nnnu bildigiden . Supli 'in davranlar daki /2'<Hi pliin edt' dodurnla ya lna
rnt . oc kta bir ;'klk beli rtileri bulmakla
birlikte bu akn k ime d uyul d m arama
ya balantL
Diink

ola'

incek esii

kolaylat rd .

Supli darda gec:iktig iden yulu blaar

olma olaslg akl<l yaknd . evket lm u an
lamak zere clan kca. delikanly koriclo
nm

pecercsinde darv seyrctneyf' dal

m gitmi bir drumcb l n lmt u . Arkasna

kadar geldii halck. Snphi farkna vanran1. . ocu bt duygularyla seyrettiinin
c olchgmu grnce dnce:..: ine bir u nnt
g d i t . u manzara on duygulanclml .
Hf lrascla mU11 bir lmyl nyancl . Gemi
zamanlarn mt h olaylarn hatrlad. Yregi
kabanl. zlemden dolay gzleri de iki dam la gzva. belird i . irn!cr . "Zavall J-!asn a L .
Biz de byle sevimit i k ! " dedi . Bu ratlant
zerie . evket hcsaplan ist edii gibi y
rlt . planlarn dzenledi.
B n gnden sonra , Slphi haklrndaki ba
baca konyucnl uunu arttrd . Fr sat clr
d lk, e ocuu yrekle cl i n ckt e ve hay{lkri
nc

geni gn i nevd m brakmaktayd .

'.\7

l l cl t: lir f.(l l l l .

cclmde h a t lar (;kar

m.k t ayke yere kat bir mukavva paras d

nl . Suphi lwn c lrn ycrdc kaldr p

ona vcrirkc zcric gz gu:diicc. bet i hc
zi sol uve rd i. Vcmlu n bir titreme al d . Bu
muk avva paras zt>i dc Zdra 'ya benzer

bir kk kz re smi gnmi t .

u rastlatnm Suphi zcrimkki e t.ki l er i
ni.

evket gzetlewk leydi .

Hesaplarmdaki

dogr lukta imdi emin old u . u f rs< t t a

yararl anm a k iin ncmsiz i :;. :: i bi lir tm1rla
dedi ki :

-- Kzmn k klk -c:;L

cebime e re

dcn girni':'
S ph i

fotograf elleri t i t rcyl'

titreye uz a t t

g srada. elinde olmadan :

-- Allah baglas r . pek gzel! deyiver i li .
Zaten

evket

bu

sz

l. ek l em e k t cy d .

Memnun l ukla dedi ki :

-- Gzel. ama huysuz!

Bu

szn gerek

etkisini

alanak iin

olanca dikkatini delikanlnn yzne verdi .

O ist'. kcdi b e n l igiyk s avam a d al m t .

Epeyce b ir sre sessiz kaldktan sora, uy ku
dan 11yaryon u gibi elinde olm a d an :
- Huysuz olsn ! deyive rdi.
evke t aklama hdder gibi yz n e bakn
ca . b unu arlayamadgda nad . Gzlerini
yere d ikti .
evke t h araretli beyie e enl i kar
nakar kl k l arn egemen oldu,i?;unu anlyor
clu .
Bir sre sonra ded i k i :
38 -

--- Zavall kz, pek ac \'<kiyor. . . Kedisini

nasl mutlu etmeli bileniyor ki ! . .
Supl i gittike soukka llg kaza ak
ta ve haylleini ayplanacak l i bir yann
grenenekteydi . Koruyucusu kadar vicdanl ,
aruslu bir adamn karsnda srlar giz
lemeye

hi de gerek olnadg abrnt.

Byle namuslu ve alkan bir ada kar

smcla .
ak

(onun) yrek saf1g ve temizliinin

etkisinin

farkdayd .

Dolaysyla

ras tlantdan yararlanmak iin kendisinde bir

hak. bir c ret bulmaya balad . "Ne diyecek?
tiraf ediveirin , " demekteyd i .
t e bundan kaynaklanan y reklilikle , d e
minki soruya cevap olmak zere. byk bir
saflkla dedi ki :
- Evlendirseniz . . .
B u saf1ktcm memnun olan evket . soru
turan bir tavrla dedi ki:
- Korkann ki kocasn zer . . .
Suphi b n sze, dingin bir tavrla u ceva
b verdi:
- Kzmrz mutlu etmekle mutlu olacak bi
ri bul unamaz m?
evket soruturan tavTa devam ederek
eledi ki :
-Kimi bulaym, bilmem ki!
Gzlerini delika11lnm gzlerine dikmiti.
Suphi bu aratnc baklardan skld. Kzar
cl . Arlk her ey anlalmt. evket birden
bire eledi ki :
-

Kzm sana teklif etsem?

Suphi bu sorunun anlann anlamam

gibi akn kald. Bu ses kulagnda uzaktan
- '.))-

uzag; gek tanrsal bir ezgi gili nlamak

t ayd . !'l e yapt grn bilmedigi halde. evket'i
ayakl<rna kapanmt .
u dnn da zlen adamcaz. eliyle
ocuun salarm okuyor: bir yandan da:
- Kalk oghm, kalk! nallah ikiniz de
mutl olursunuz. diyordu .
Zehra henz o n alt . on yedi yanda. yani
duygularnn t am bahar dnemindeydi.
Yukarda ;mlait gm gibi , yarn tl olarak
kskan ve hrn bir ey olmakla birlikt e , ki
mi zaman tav rlarnda o derece yumuaklk
grlmekteydi ki. bu haline bakanlar kendi
sini yumuak huyluluu t a kendisi sanrlar
d. htinaL b dunun sinirlerinin bir gevt'k
l ii zananna rastlamaktayd .

Rn sra da kzcagz herkese gler yz g;

teir ve ite bu dununu duygul arnn takn
l zam; m da herkesi kendisine acrdrrcl .

Ymmaklk

zamannda

kk

kardei

Beclri'yi iltifatlara bogarsa da , vc het zama

nnda sanki onu yok etmeye kadar yrekle
nircli. Bu korkun yaratla kar arana {'t

relerin hi biri derde deva olmad . .Artk h e r

kes de umudunu kesti.
ki yl nce Zehrann annesi (\lr t ' . Bir
sre bu znt ve ac . h uylarrn iddctii
azal l s gibi grndyse ele, ne yazk ki . . .
evket iin bir kurtulu umclu kalmt
ki , bu da (kzm) evlenmesiydi . . . Kznn elik
grevleri arasnda belki huylarn dzeltcecgi

ni m nyord u : fakat kimi zaman hu umu du m

da bo hnhnh . Yoksa. gerd keclisic

gerek kocasna verecei aclarn olas son40

Ianr dikkate alrd: zavall adam. hayatndan

piman olacak kadar ac ekerdi.
Zehra iki yl daha byle yaad . O cuma
gn olan olay, duygulanm bu durumunu
birdenbire degitirivermi oldu.
Yanm dakika kadar gzne ilien o i a
c grnm seyretme dncesinde . ne ol
dgnnu belirleyemedigi bir etki ortaya k
mt. O etkiyle odasna geldi . Yrei arp
yordu, aslnda kafes ardmdan, sokaga ktk
a bir ok gzel yzlere rastlamt; ama hi
birnden bu kadar etkilenmi degildi. Ak
yalnz baz kitaplarda gmit. Kendisinde
o gibi bir ruhsal durumun ortaya kacan
dnemezdi.
Geni bir kanape zerine kendisini atve
rcrek, yreginin arpntsm dinlemeye bala
d. Allah Allah! Bu arpnt ne olacak? Tuhaf.
henz adn, kim oldugunu bilmedigi o gnl
n eglendiren yzdeki bu etki neydi ki bir
trl onu gz nnden kaybedemiyordu.
Ayaga kalkt. Aynann nne geti. Yznn
aldg renge aakald. "Bu ne demek? Bu ne
demek?" diye sylenmeye balad. Yzne bi
raz souk su dkt. Biraz ald. Eline bir ki
tap ald, okumaya balad. Fakat bir sre
sonra satrlar gzleri nnde uuarak ka
maya balad. Sayfa zerinde yalnzca dikka
tini ekmi olan o grnmden baka bir ey
seememekteydi.
Bir saat kadar bu ho ruh durumu iinde
kald. Gne batm, odanm ii bir alacaka
ranlga dalmt. Kanapeye arkas st seril
mi, gzlerini tavana dikmi, karanlk iinde
41

dalm gitmiti. Elindeki kitap yere dt

halele farkna vannat .
u anda rastlant . Suphi'yle Zehra'y ayn
ruhsal

duruma

sokmutu.

Rastlant neler

yapmaz!
Kzcaz hayat alemindeki durumunu d
neye balamt. Ahlakndaki ktlkleri
insall bir gzle gmeye alt. Bu gidile so
nu neye varacakt? Alemde bu ahlakla kendi
si iin mutluluk nasip olamayacan zeka
syla anlamt . Bu durumda ahlakn dei
timek ve dzeltmek zorundayd. Fakat bu
konuda ne gibi areler dnebilirdi? te
kzcaz ne zaman yant verilmesi zor sorular
dizisini dnse, umutl annn tmyle boa
gittiini grerek zlr ve bu ac kendisini f
kelendirirdi .
Fakat imdi bu korkulu sorulardan kur
tulmaya

bir

olanak

grmt.

Ah

umut,

umut! Sen insanlara ne kadar byk hizmet

ler edersin! te bugn zavall kz biraz rahat
lant . Zihninde bir umut parlamaya
balad.

Bu kla, karanlk iinde hayat

gereklerini fark etmeyi ve tanmay baard .

Evet, mutlu olmak kendisi iin mmkn
grnd. Ah bir gn, yalnz bir gn, mutlu
luu ekle edebileceine; bir sz, tek bir sz,
iin gven venneye yeterdi.
H ayallerinin dnyasnda ileri bir adm da
ha atarak kendisini istediini elde etme nok
tasma yaklam grd. Yalnz kendisini, o
mutlu kucaa atvennekten baka bir eye
gerek kalmamt. Fakat kendisiyle o akla
balanma kuca arasndaki uzaklk dei42 -

rnernekte; bu yaklatka o uzaklamaktayd.

Kendisini bylece srlar gcilikleri iine
doru ekip gtrnektt> ola glmseyen ha
yalinin kanclnnalanra kaplarak yrmekte
bir ruhsal bir zevk duymaktayd. Eliden gel
se . mrnn sonuna kadar o hayli izleye
cek.
te bu hayaller arasnda, yar uyur yan
uyamk. bir saat kadar kalmt. Nazikler ge
lip de kzcagz sofraya agrn olmasayd.
bu durumda epey zaman daha kalaca ke
sindi. Yemek srasnda evket kzn merakl
baklan altnda tutmaktayd. Bu garip d
ncede. kimi deimeler olduunu da anla
yabildi.
Zehra duygularn gizlemeye bouna al
yordu. nk halinde ortaya kan deiiklik
ler aka grlyordu. Yemekten sonra yine
odasna ekildi. Yine kanapenir zeine uzan
d. yatt. Varlnda bir deime oldugum du
yumsamaya balamt ; fakat bu deiiklikle
rin ne olduunu ve hele bunlan sonulan
hi mi hi kestiremiyordu. Dediim gibi. hr
n kz sevday yalnzca kitap sayfalannda
grn1t. Akn geregi hakknda tam bir bil
gisi bulunmadndan. iine girmek zere bu
hmcluu dnyann corfi ve topografik ve
zellikle ruhsal zellikleini hi bilmiyordu.
Bu korkulu ve geni dnyada ne kadar derin,
sarp vdilere; ne kadar geilmesi tehlikeli de
relere. nice almas g tepelere; kaygn, '
elik inilere; ne kadar enlikli ehirlere, kyle
re. ne gz alc grnmlere; ne kadar i ac

alayanlara rast gelnek de mmkn olduu

nu zavall kzcaz latnna hile getiremezdi.
Kitaplarda akla ilgili grd bilgiler ok ka
bataslak modeller gibi eksik ve ou kez yan l bir takm kunntulardan ve abartnalarda
baka bir ey deildi.. Zehra'nn bu bilgilerden
ald fikir ve vard yarglara gre. ak yal
nzca bir sinurg-u anka' kuuydu.
Akn doallndan ve hele genel sonula
nndan habersiz olan byle bir gnl, bir ka
saatten beri. iinde bulunduu durumun yal
nzca bir sevd<i. olduunu. elbet de anlaya
mazd.
O , srekli olarak zihninde bu gn pence-
rede grd i ac grnm dndrp
dolatnnakta ve (bunu) can gibi saklamas
gerektiini anlad halele, (onu) nereye koy
mak gerekecei konusunda glk ekmekte
ve karar verememekteydi.
Bu gzelliin en uygun mahfazas , kzn
kendi belleinin haznesi olmas gerektii hal
de, zavall Zehra onu bouna yere gezdirmek
teydi.
Saat 4'e, 5'e" kadar, laz hn uyank uyku
suna devam etmiti.
Henz adn bilmedii bu delikanlya sa
hip olmak hevesine kadar hayallerine yol ver
mi(ti); onun baz davranlarndan kskan-
l tepiyordu ve bu gceniklikle varln da
ha iddetli skyordu. Hrnl (yle) bir de
receye gelmiti ki. byk bir fkeyle ye;nden

Ad
2

,-ar kendisi

yok bir asal ku7n: zmrrl a1 tki.

Eskiden kllala "'alaturka"' saat !l': alafranga"' acl

vcik n .

yai gzclc kllalm saatle:

-1 4

l'e, 12'y.

s1<,Tay:p karsmcla clura hay{1li rakibii elle

riyle bomaya clavranmt. Bu cl<wra ha
vasn yerine getirince unntsuzca kanapenin
zerine dverdi . Kim bilir e zamandan
beri bir tirsat gzlemekte olar gzyalar ak
maya balad. Epeyce bir sre alad. Fakat
u birdenbire akar gzyalar kzn imdadna
yetimi oldu: dnceleri ald. te bu gz
yalar yaratlndaki kabaln deitirerek
yumuak ve nazik bir d uruma getir iti.
Bu geceden sonra, kzn huylar deimi
ti. u sonucu, evket srf akn yardmc et
kisine yorarak cidden sevinmiti : artk kz
n mutluluu iin bir admdan baka eye
gereksinmesi kalmanl.
O adm ela . yukarda belirtti,im gibi , b
yk bir baaryla atmt.
in bundan sonras , mernnmluk verici
biimde gelimeye balad.
Zehra Hanm , Suphi Bey'e nikahlanmst.
Olaylarn u kalba dklmesi, iki gencin ge
im yollarnn tmyle deimesine yol a
nt. Artk bundan sonra birbirleri iin, bir
birinin akyla, birbirinin unmduyla yaama
ya balamlard.
Beklemedii bir nmilulua ulaanlar iin
rnemnunhgnn o derecesiyle yetinmeyi p , gz
l erini zlemlerinin tesine dikmek, hemen he
men genel bir kuraldr. Bu trden olarak ha
yatlarn , umutlarm bylece birbiriyle birle
tirmi olmakla mutluluk duyacak yerde, bi
zim niki'11llar umutlarn ocuk sahibi olmak
zlemine kadar genilettiler.
Kini zana , pek pek ok istenen emel ko-45-

rnsuncla baansz kalnd gereini bilme

dikleri iin de bu hayallerinde hogrlebilir
lerdi.
Fakat evket! O bile, bu denenmi gerei
bilmiyor grnmekteydi .
Nikahtan sonra, iki gen birbirlerine fo
toraflanrn verdiler. Artk birbirinin hi ol
mazsa resmini doya doya seyretmeye frsat
buldular. Nikahllann birbirlerine grnmesi
stanbul'da grenek olmadndan, dne
kadar yine birbirlerinden uzak kaldlar. Bu
durumsa, ak ve sevdalarn arttnyordu.
Zehra, huylann tamamyla deitinniti
ya da yle grnyordu. Bu durumdan her
kes memnun olmutu.
Dn hazrlklanna byk bir abayla
devam olunmaktayd . Bu zamanlan Zehra,
yetenekli bir ustadan piyano ve kann altr
malan yaparak geinnekteycli. evket kadar
uzak grl, evket kadar grm geirmi
bir adam, bir kz bir erkee nikah edip brak
makla onlan mutlu eclemeyecegini mmkn
deil hatrdan karamazd . ki vcudu birbi
rine, sonsuza kadar balamak iin ne gibi
ufak tefek
hepsine

vesilelere

zihnini

bavurmak gerekirse

yonnaktayd .

Bu dnce

zerinedir ki, musikiden ve hele kanundan

pek holanmakta olan dcimadn memnun et
mek iin kzma kanm ve fazla olarak piyano
dersleri aldrmakta; kznn huyunu dzeltir
umuduyla damadna ela iten el ek(tir)ip
onurlu biimde kendilerine yetecek kadar ge
lir salamaktan baka Bulgurlu'da bir gzel
kk hazrlamaktayd.
-46-

Bu ugralar ve hazrlklarla dn zama

n

gelip att . Gsterili bir dgn, zlem e

ken i ki genci birletirni oldu.

Gelin gvey birbirinin karsmda yalnz
kalnca ikisini de garip bir suskunluk alm
t. Birbirlerine sylemek zere bunca zaman
dan beri saklamakta olduklar gzel szler,
ak seik hitaplar, dudaklarndan teye bir
trl geemiyordu. Batan aaya kadar v
cutlarna bir titreme dm, tyleri dikil
mi ,

boazlarndaki

tkrkleri

kurumu,

gzlerini ho bir duman brm, yrekleri

hzl hzl arpmaya balam , yanaklar al al
olmu, beyinlerini ate sarm , dayanma g
leri tkenmi bir durumda, bir sre kprda
madan durdular.
Birbirlerinin gzelliine zlemle bakm,
birbirlerinin gzelliini seyretmeye dalmlar
d .
Belki de be dakika kadar bir sre bu
karlkl

bakmayla gemiti .

somut

sessizlii bozan yine Suphi oldu. Byk bir

ekingenlikle yaklap karsnn yznden
duvan kaldrd. Bu gnln allak bullak
eden yz, bir sre de ak ak. yakndan
seyretti .
Son derecede yrek arpntsn anlatr bir
sesle hafifecik eledi ki:
- Senin iin ne aclar ektim . . .
Zehra da iini yiyip bitim1ekte olan srr
daha fazla gizlemeye dayanamayarak, kendi
sinden gemi bir bakla dedi ki:
- Ne aclar ektim senin iin ! . .
u temiz yrekle gsterilen ak, ikisinin
-47-

de ces<lfetini yerine getirdi. Bir sre tatl tat

l, mutl u konutular.
Evlilii

ilk yazn

evket'in

i s tei ve

ayarlamasyla Bulgurlu'da, byk bir mut

luluk iinde geirdiler. Libade yalannda mi
nimini bir kk t utlmu ve aile h alk oraya
tanmt. Kkn bir cephes Kayda'yla
Erenky ynne, arka cephesi. tamamyla
Libade ve amlca'ya bakyordu ; bir yann
deniz. te yamm Uzunayr almt. Bina be
alt dnmlk bir ba iinde bulunup evre
sinde de byk bir ekin tarlas bulunuyor
du.
Kk bir zemin kat zerinde tek bir kat
tan oluuyordu: iinde be oda, bir geni so
fa . bir avlu. iki kk oda, bir mutfak bulu

nuyordu. Binann dnda bir ahrla bir ara

bala bal hizmeti odas vard. Bu ahra bir
gzel arnp k srayla bir tek ukurova ' bag
larn ve arabala da tek koulu narin bir
maylonl" ekilmi idi.
Kkn n cephesinde bir pencere nne
o t urulup da baklar yle bir evreye gezdi
rilecek ols a . grlecek ho manzaray seyre
doy ulam azd.
Bir kere bu ssl resim gibi grmnn
snrlarn bir yandan gm renkli, durgun
bir denizde deniz kz gibi ho grnen Ada
larla bunlarn gerisinden doru uzaktan uza
a yksek tepelerini gsteren Katrl ve Kei
dalar evreler. Snrn bitimi Erenky'nn
arkasndan doru glmseyen tepelere kavuBir at

Bir

trC?

araba

t fr?

48 -

 ur : hele ho grnl Kayclag tepesi bu

snn egemenliinde tutmaktadr.
Bundan sonra snr, Uzunova aynna ka
rp Byk amlca tepesine kadar uzanr
gelir.
Bu ho snr iinde kalan asl yerlerse,
tesine berisine zarif kkler, gz alc balar,
yeil aalklar, ho grnml tarlalar ser
pilmi bir geni alanlardr.
Bak, bu doa grnmnde bagdan ba
a, tarladan tarlaya, tepeden tepeye, agatan
aaca kona kona ve neeli kanatlann dm
dz denizi n serin sulanna arpa arpa neey
le uan bir ku gibi koup durmaktan hi yo
rulmaz.
Burada bava pek temiz, su sonsuz derece
nefistir. Hele gnbatmna yakn, bu ovaya
yle bir tannsal renk ker ki amlca tepele
rinden birine kp da u gzelliklere kendi
sinden geerek bakan dogasever bu dnyada
neenin, safann ve zevkin bu derecesi. ger
ekten lansal nitelemesine uygundur.
Aman yrab! O koca ovay u zamanda
gnneli' Dogada en bol olan yeil rengin d
nlebilecek eitlerinin tmn iine alan
engebeli alan iinde kvrla kvrla u yne
bu yne uzanp giden yollar zerinde sr
ler, iftiler. baclar, kz arabalan katar
katar yerlerine, yurtlanna dogru ar ar
yrrler.
Kadn erkek, oluk ocuk ayrlara. tepe
lere dklr. Herkes rastgeldii yere otumve
ir. Ne yerde nem, ne havada souktan eser
bulunmaz.
-49

ocuklar ekin tarlalar . zm baglar ke

narlarnda kouurlar. Gen kzlar kelebek
gibi iekten iee konarlar. Sevdal delikan
llar bu ho grnm uzaktan uzaa seyre
dip zevk duyarlar.
Yallarsa, genlere anlaml anlaml g
lmseyerek selam verir geerler. Herkes en ,
herkes mutlu grnr.
stanbul, gerekten doal gzellikler pa
noramasdr. Her kesinde, her bucanda
bir trl holuk, bir trl gzellik vardr.
te bizim yeni gelin ve gvey, nisan ba
larndan kasm ortalarna kadar yedi buuk
ay bu zevk verici dnyada gerekten imreni
lecek (bir) mr srdler.
Sabahleyin gndoumunclan bir saat ka
dar nce kalkarlar, kkn nndeki bahede
kameriye altnda stl kahvelerini ierler, f
rancalalann yerlerdi . Bir saat kadar tabiatn
u ho, uykulu grnmn seyrettikten son
ra yine yatarlard. Saat l 'de ya ela 2'cle1 yatak
tan kalkp gnlk tuvaletlerini yaparlard. Tu
valet her zaman souk su banyosu yapmak, t
ra olmak, kendilerine ekiclzen vermekten
ve birer hafif elbise giyinmekten ibaretti .
Tuvaletten sonra, her ikisi de iinin ba
na ekilirdi. Suphi baz amlarn kaleme alr,
bir az fotorafla urard. Zehra ya kanavie
siyle, clantelesiyle ya ela m zik dersini yinele
mekle megul olurdu.
Haftada iki gn mzik retmeni gelirdi.
Bu gnler, saat 3'ten 4 : 30'a" kadar Zehra'nn

Sabah
2

7 : 30 ya da S : :crcla.

9 :30"da

1 1 :OO"c.
-50-

mzik dersine devam ohur; saat 4:30'da

hep birlikle le sofrasma ot urulurdu. teki
gnlerde 4 : 30'a kadar olan za a. birlikte ya
da ayr ayr kitap. gazete okumakla geerdi.
le yemeimden sonra. bir saat kadar
mzganlr. yani hafif bir uyku ekilirdi . Bu
uykudan sonra yine herkes iinin bama ge
erdi . Saat S'den 9'a1 kadar ya piyano ve ka
mm

almak ya da birlikte fotoraf ileriyle,

resim yapmakla elenilirdi . Saat 9'da2 hafife

bir ikindi vnnden sonra kadnlar yelclir
nelenip istedikleri yere gezintiye ktklar gi
bi, Suphi ele ya hayvanna biner ya da yayan
dolard. Saat yann ' sularnda yine kkte
toplanrlar, bire dogru akam yemeini yer
lerdi. Ondan sonra ev halk ya byk sofada
birleip kitap ve gazete okuyarak , alg alp
ark ararak ve dereden tepeden tatl tatl
konuarak elenirler ya da konuya komuya
giderler, konudan komudan gelen konuklar
la vakit geirirlerdi.
Aka sylemelidir ki , byle yaamak ger
ekten imrenilecek bir mutluluktur.
Hayatn bu gibi zevkleri temiz sevdasm
glendirdike Zehra'nn sevincinin.
nunluunun

sonu

yoktu.

Kocasn

nem
iten

pleri, aka iveleri, byleyici etkisi al

tnda tutmaktan yle zevk duyard ki . . .
Suphi'nin btn emeli, sevgili karsnn
arzularna bir tutsak gibi boyun emek, en
ufak bir glmsemesini grmek urunda b
tn arzularn ezip c;inenekti.
1 4 : 30'clan 1 5 : 30'a.

1 5 :30.

El:OO.
-5 1

Zdra y kollan iinde tuttuu zaman. o

mt l u hk hazinesine ulatndan dolay ken
di kedisii kutlard. Bu defineyi bir gn
olup da elden karabilmek gibi uursuz bir
olaslk zaman zaman aklna geldike lm
terleri dkerdi.

Sevdiinin yanmla bulun

duka onu gelebilecek her trl ktlkler

den koruyabilimi gibi, bir an ayrlmak iste
mezdi. Birbirinin kucaklarn en salam ve
gvenli yer sayarl ard . Birbiini baklaryla
yreklendimekteydiler. Hi bir eyden ha
bersiz ocuklar!
Ekim iinde bir gn. her zamanki gibi sa
at 9'da' Suphi atyla evTede bir gezintiye k
t . Zehra da yanna dads ihtiyar Nazikter'i
alp Libade yolundan Byk anlca'ya do
ru gezmeye niyetlendi. Libade caddesinden
Bulgurlu'ya giden ksmyla ona gelip kavuan
yolun kavana ulatnda, bu yol zerinde
uzakta beyinin hayvann grd ki kkleri
nin nne kan yolun aznda bir aaca diz
ginlerinden balanarak braklmt .
Kadncaz oraya doru yrd . nce , b u
rastlantdan hi b i r kt anlam karmak
hatrna gelmemit i . Fakat hayvann yanma
kadar gelip de oralarda Suphi'yi gremeyin
ce, zihninde bir kuku olutu. Bu kuku yal
nzca bir merakt . Bir ele evreye gz gezdirip
de yle bir ba iinde bir ka aatan oh
an siper arkasnda birisi erkek teki kadn
iki kii gzne arpmca, tepeden t rnaga f
ke kesil di . Epeydir yatm sanlan kskan
l. oksijenle temas etmi fosfor tozu gibi.
1 4 :'.lO'da.
-5 2

birdenbire hzla ve iddetle parlayverdi. O

fkeyle ne yaptn bilmeyerek kcdisini ba
g iine att; nankr kocas su ileme da
kikasnda

basmak

iin

kotu.

Kendilerini

merakl baklardan gizlemi olduklarn sa

narak uzun uzadya sylemeye koynlmu
olan bu sevdann sszlk arayan iki insan.
agalktaki yaprak h rtlarn, ayak patrt
larn duyup da neye ugradklann anlamaz
dan nce Zehra kendilerine yetimi oldu :
"Sizi gidi alaklar!" azarn henz haykrm
t ki. oldugu yerde put gibi durdu. elleri ha
vada kald.
Zavall

kadm

duygularmda

yanlmt.

Karsndaki kocas degil, hi tanmadg bir

delikanlyd.

Akln

bama

alch

zama ,

utancndan kpkrmz oldu . Bir sz bile sy

leyemedi. Karsndakiler nce epey rkm
lerse ele, kadnn bozgunluundan olayn bir
yanlgdan , bir kskanlktan baka bir ey
olnadgn

anlayarak

yatmlard.

Zavall

kadn , geri dnd. Zoraki bir hareketle oldu

gu yerde, aknlkla mhlanp kalm olan
Nazikter'e kavutu. Kendisini kke att. Y
regi arpyor, vcudu titriyordu. Duygularn
da yanldgm anlam idiyse de, ilk fke si
nirlerini pek sarsmt. Bir ka gn . sanki
iddetlice bir stma iinde yatakta yatt.
Bu beklenmedik olay. kocas hakkndaki
sevgi ve gvenini arttmu icliyse ele, bir yan
dan da musibet huyunun hi ummad bir
zamanda nkseclivermesi pek byk bir vic
dan acsn da birlikte getinniti.
Kendisini her bakmdan mutlu olmaya ye
fi3-

t c w k l i grp dururken,

t ehlikeli huyunu

byle her frsatta bakaldm1aya olan eilimi

her umudmu alt st etmiti .
Ona gre kskan bir kadn iin hayatn
zevklerinden gerek anlamda yararlanmak,
bo bir ey deildi ki gerek ele bundan pek
uzak deildir. Zavall kadn duygularnn ne
den olduu bu karklktan kocasnn haberi
olmamasn salamak iin kendisini zorlama
ya balad. Gece 1?:nclz iini yiyip bitim1ek
te olan bu kaygy kocasnn umutlandrc
glmseyileriyle giclerneye uramaktayd.
Fakat her dakika yeni bir olay kaca kor
kusundan bir trl kendisini kurtaramyor
du.
Byle yaamann ac veren bir eziyet ola
can herkes vicdanna bavurarak anlaya
bilir.
Be alt gn sonra souklar bastrnca,
hep birlikte kalkld,

starbul'cla Caalolu

evresinde gzel bir eve tanld.

Fakat Zehra'nn kayglan, ektii aclar
son bulan olmad.
K mevsimi zavall Zehra iin daha ok
aclara ve yrek arpntlarna neden olan bir
mevsim oldu. nk Suphi baz pek sevdii
arkadalarnn zorlamasyla baz geceler Be
yolu'nda gecikmek zorunda kalrd. Bu ge
cikmelerin her dakikas, Zehra iin bir lm
baygnl yerine gemekte idi.
Kimseye renk vermemek abasyla btn
zntlerini yutup hapsetmeye mecbur olu
yordu. Bu da aynca ekilen bir ac demekti.
Kimi

zaman

odasna
.54

kapanp

ela

hngr

hngr alama)'l en byk di lc e ve mut

luluk sayard . Fakat bu thl ktan dahi o
u kez yoksun kalarak. gerekl en acnacak
bir duruma geliyordu . Zavall kad iin ha
yatn hi bir tad kalmamt.
Kimi zaman, gece yanlarna kadar merdi
ven balarnda ya da pencerelerde souklar,
karlar, yamurlar altnda yol beklerdi . Suphi
her zaman bu umarsz kadn, gzleri kzar
m olduu halele kendisini beklerken bulur
du.
Bu duruma Suphi ele ok zlyordu. Pek
deerli bir ple sevgili kansnn gnln
almakta kusur etmezdi . Zehra iinse, d nya
da yaamann btn amac. bu pten iba
ret kalmt. Btn istekleri sevgilisinin iki
duda arasna snmt . Bu p olcmca
yorgunluklarn ve aclarn unutturuyordu .
Kocas (onu) nazik kollan arasnda skyor,
gsne bastryordu.
Duygularnn

kimi

cokun zamannda,

dudaklarna kadar gelen bir ka sz. bir

trl cesaret edip ele syleyemiyordu .
lkbaharda,

Boazii'nin

R**

kyndeki

yalya tanlmt: ite biz bu iki kar kocaYJ

hikayemizin balarnda o yalda bulmutuk.
Bu gece Zehra, kendisini son derecede
mutlu saYJnakta haklyd. nk bu gece,
mehtabn en civcivli bir zaman demek oldu
u halde Suphi denize kmam ve karsyla
diz dize kalmt . Demek oluyordu ki . Suphi
henz kansn sevmektedir. yle ya, rastlan
t arkasnda gezen bir serseri iin bu geceden
bereketli bir zaman dnlemezken, Suphi
-

55 -

yerinden bile kmldanat . O l ' Zehra ne

kadar rmtluych .
Elinden gelse, kocasn ggsne sokmak
istiyonm gibi sokulmu, ban omzuna da
yam, dagmk salarn dkm. kocasnn
ell erini elleri iine almt. ki gencin ateli so
luklan birbirinin kann styordu .
Suphi'nin bu gece evde kalmasn. darda
ilgilenecek nedeni olmamasna kant saya
rak, Zehra memnun olmaktayd . Fakat zihni
kara eytanlarn hcumundan yine uzak sa
ylamazd . Ya Suphi arayacam bu gece, u
deniz zerinde bulamayacagn kesin olarak
biliyorsa; bo yere ne iin zlsn , ne iin
yrek arpntlar eksin? te u siyah nokta
kzn zihnine yerlemek istiyorsa da, kz olan
ca dayanma gcn ve dncesini bunun
engellenmesine veriyordu .
Ama bu mmkn olamad; o nokta by
d byd, sanki somut bir biime brnd.
Elinden gelse, bu hayali varl bomak isti
yordu. Kuruntudan tereddde getikten son
ra, kukunun san niteliinden abucak kp
kesin bir yarg niteligine vamas iin, be da
kikalk bir dnce yetti.
Kuruntu ve teredddn tehlikeli dne
melerindeyken Suphi'nin en ufak bir davra
nndan, en hafif bir bakndan trl trl
anlamlar kannak, gemii hatrlamak gibi
vesilelerle kukularna kuvvet vermekteydi .
Bu gece Zehra iin uyku hemen haram ol
mutu. Yata iinde bin ackl hayalle ura
a ugraa aclarla kvrand. Gzn kapaya
bildii zamansa saat 8'e varmt.
-5G -

Aradan bir iki hafta gc<,:t i .

Suphi'nin annesi M n i re 1 la , eski ka
fada bir kadndr. Ogl m

ve

gdi i i r rahat

etmesi ugnmda dn edigi 1,{re yokt ur. Bu

srada ev hizmetinde Nazikter'e yardm etmek
iin Srneenal adnda bir cariye ald.
Smcemal, bir gzellik simgesiydi. Ka!kas
rknn gzelliiyle en nl olan dalndan ol
duunu ilk bakta en zor begenir gnllere
bile onaylatmaktayd.
Boyu bosu pek gsterili olup kadn den
dii zaman hatra ne anlam gelirse o anlamn
tamamyla somutlam h;iliydi .
Uzun boyl u . iri yapl olan bu v cudu, y
le kaba saba bir ey sanmamaldr. Bu iri ya
nlyla birlikte, bnyesi ok ince ve nazlyd .
Beli ince, gs ve omuzlan geni, boynu
uzunca. yz oval ; kalan, kirpikleri , salan
gr ve kara, rengi pembemsi beyaz : elleri ,
ayaklan, az ufak; yry gnl ekici;
baklan gnl aldatc ; ksacas gnllei av
layan bir gzeldi.
Zavall Mnire! Sevgil i oluyla gelini aras
na byle bir gzeli koymaktan doabilecek
belalar

hatrna,

hayline

bile

getirdii

yok(tu). O yalnzca iki evladnn hizmetleri ar

tk bundan sonra byk bir dzenle grle
cektir

diye

dnyalar kadar

sevinip

yat

yor(du).
Daha Srncemal grlmek zere yalya
geldii gn, Zehra'nn yrei hoplamt. As
lncta kendisi de gzellik ve boy bos bakmn
dan Sncemal'den aa kalmazd . Fakat ks
kan kadn gnl gcenikligiyle Smceman

kl'I H l i s i dcn kat kat gzel bularak. hem ha

set l w kskanlk damarlan harekete gel

it i

Mnire. Smcemal'i ilk bakta begeni]J

gelininden dahi sorduu zaman , zavall Zeh
rann sanki bamdan aag kaynar sular d
klmt. Dudaklanna kadar gelen bir iki
szc bir trl syleyemeyip dili tutulmu
gibi akn kald.
Mnire. Srrcemal'in u i aclann anla
yamad . Fakat gzellii derecesinde akll ve
zeki olan Smcenal'in

gznde,

onun bu

duygu bayglg gizli kalmad .

ogu

zaman

rastlantnn zorlamalanna

engel olunamaz. Bn trden olarak ne Zeh

ra'nn ,

ne Smcemal'in duygulan ,

Srnce

mal'in u yalda alkonulmasna engel olama

d.
te bu gnden sonra, Zehra btnyle
deit i . Evlenmeden nceki sert yaratln,
daha ela iddetle ele ald.
Suphi bu duygu deimesinden habersiz
kalmamt. Hatta annesine bir ka defa ii
tlatmak i stediyse de, Mnire bu yolda terbi
ye gnnemi olduunda , annesini szn
geirecek kadar etkileyemedi.
Kansn eskisinden daha ok iltifatlarla
idare etmeye karar vereli. Fakat hrn kadn
bylece bile duygularn degitirnecli .
Kabal yle bir dereceye gelmiti ki n
ne kim rastgelirse halyor, eline ne geerse
kryordu.
Kimi zaman gndzleri akama kadar
odasma kapamp yanna kimseyi kabul etmi
-58-

yor: kimi zaman saatlerce aglyor; saatlerce

dalgm dalgn oturuyor: kimi zaman :>;nlerce
azna lokma koymuyonh. Yaln bahesin
de aa altlarnda oturup akamlara kadar
dnd, bazan deli gibi kendi kendisine
sylendii oluyordu. Bu hallerin hi biri Sr
ncemal'in gzleinden uzak kalmay p . zavall
kz varlyla u mutlu ailenin rahat ve huzu
runu bozduuna sonsuz derecede zlmek
teydi .
Kimi

zaman gnlerce ne Zehra'nn

ne

Suphi"nin gzne grnmemek iin aramad

vesileler. dnmedii areler kalmazd.
Zcvall kz! Gzellik ve terbiye bakmndan
Zehra' dan aa olmad ve belki ahlaka on
dan stn bulunduu halde bile, yine kendi
sini hanmnn bir klesi ve beyinin aalk
bir hizmetisi sayacak derecede yce bir ah
lak ve duygu sahibiydi .
Suphi kendisini Zehra'ya yeleyerek eli
e seecek bile olsa, yine hanmnn mutlu
luu iin kendi rahatn, kendi heveslerini,
ksacas kendi mutluluunu fedaya hazrd.
Fakat bu zverisinden Zehra'nn haberi ol
masn ve kendisine zverili gnllere layk
davranmasn da isterdi. te bu da garip bir
rastlant!
Bir gn Suphi stanbul'a, iinin bana in
mi ve herkes odasna ekilmi olduu bir za
manda, Zehra deniz stndeki sofalardan bi
risinin ak penceresi nnde boy kanapesi
ne uzanm , gzn sularn akntsna aldr
m , dalm gitmiti.
Hayale dalm gznn nnde garip bir
-50-

grnm

ortaya kyordu :

sk hir arnan

iinde ve ho bir aa glgesinde, t esinde

berisinde am all . sanl , beyazl kr iekle
riyle ssl iki kar boyundaki ayrlarn ii
ne yuvarlanm; birbirini kucaklam iki v
cut gryordu . Birbirini nazl , cilveli plere
boan

bu sevda e(ler)inin

ba

ucundaki

aalar iinde iki ku gizlenmi, aka t

lerle birbirlerine aklarn ilan etmekteydi. ki
an pleri onnann derin sessizlii iinde
yanklanmakta ve bu gnl eken ses, kula
rn ezgilerine karmaktayd. Sanki Hsn ile
Ak'n 1

bedenleri

aada kucaklamken

ruhlar da balarnn stnde akla cvlda

maktayd .
Zehra b u ho grnty gz krpmaks
zn . hafif ve tatl bir yrek arpnts iinde
seyretmekteydi .

Belleginde

bu

grnme

benzer grnmler arayp durnakta ve belle

inden geen rengarenk grntler iinde ba
z ho tablolar grnekteydi.
Biraz ileri yrynce. nazl nazl akan,
sazl kylarna pl pl dokunarak szlp
akan duru sulu bir dere grd ki . bkle b
kle gittii srada iki mutlu an plak
ayaklarna deerek geip gitmektedir.
ayr iinde ayann sesi iitilmeksizin
yrmekte devam ediyor ve gittike onlara
doru yaklayordu .
Bir noktaya kadar gelmiti ki , buradan
kendisi onlara grnmeksizin onlar gzelce
grebilmekteydi .
eyh G;1Jilii lls i" Ak adl esevisii kacl ve
erkek kahranalan.
60-

Aman rabbim! Ne d ; yc l . w dehet. ne

alaklk!
Bunlar Suphi'ylc SrrH'c a l ' i t a kendile
riydi.
Zehra fkeyle bir kere Jayk r ca, k<"ndisi
ni ayakta buld ki ta karsda da Srnce
rnal boynunu bkm , yz e bakp duru
yor.
Zehra hayalin gerekle bulumas demek
olan u garip durumdan sk l d . H al a o fke
siyle Srrcemal'i batan aag yle bir szd
ki , bu baktaki nefret ve aalama if<'idcsi.
zavall Srrcernan kahretmi gitmiti .
Fakat kzcagz dayanma gcn asla kay
betmedi. H anmnn karsnda elik gibi di
kildi . durd .
Zehra, u miskin ccl.riyenin haycl.lini olsun
trnaklanyla

boup

geberternediginc

zl

mekte ve eli aya zangr zangr titremektey

di .
Bu durum heme bir dakika kadar uzad.
Sonunda Zehra'nn sabr ve dayanma gc
kalmayarak, karsnda duran Srncemal"in
duruunu ve sessizligii de bir aalama sa
yarak byk bir fkeyle eledi ki :
- Karmda zebani 1 gibi ne d uruyorsun . . .
Haydi ykl gi t !
Srrcemal i t e n b i r . .h ! " etti . fakat gitmedi,
durdu.
Zehra bua daha ok kzd . Kzn zerine
doru yryerek bagrd k i :
- D a h a d uruyor musun!
B u szler Srrcemal'ir gzlerinden ya ge
Cchcnolikki alq<' almakla grPvli elck
() ]

ti r d i . l l gi"n cann diine alm ela yle gel

i gi l i yine yerinden knldanacl .
Zehra fkesini tutamyord u . Fakat sinirle
ri pek yorulmu olduundan , geri geri gidip
kanape zerine dt . Gzlerinden ya bo
and.
Srncernal bu zayflk belirtisinden mem
nun oldu. Kotu, hanmnn ayaklan dibinde
diz kerek o da ya dkmeye balad .
Gzyalar Zehra'nn dncesine bir ra
hatlk vermiti.

Olarlan bu gnl rahatl

iinde dnmeye yol bulmutu. Hayallerin

den Smcemal'in sorumlu olmas gerekmedi
ini dnyor(du) . Fakat iinden gelen bir
duygunun

kandmasndan

da

kurtulama

naktaycl. Srrcenal ne kadar susuz olsa, yi

ne gzel olarak bu evde bulunmasn, omm
iin bir su saymaktayd . Sanki bir an geldi ki,
kzn gzyalarn bile sahte sayarak kzmaya
balad. Fakat ne de olsa. kadnlarn duygula
n byle ak ve rekabet koulannda yanlmaz:
te Zehra da kskanlyla birlikte bu ite
Smcemal'in masum ve mazlum olduunu ka
bul etmekteydi. Bununla birlikte.

kendisini

ektii aclarnda hakl gstermek iin. vicda

yla vard bu yargy gizlemeye almaktay
cl . Ah kadlar! kisi ele alayacaklar kadar
aladlar. Zehra iyiden iyiye yatmt.
Srrcemal gzlerini sildikten sonra ayaa
kalkt. Titrek bir sesle dedi ki:
- H anmcma strap veriyorum . Ben bu
evden gidersem, hanmcm rahat olacaksa
razym: beni karn.
Zehra. sanki gnlndeki sesin yansmas- 62

n iili kadar em ol cl 1 1 . Fakat bir ca

riye nnde ii bras ac;ga v11rrnay kib
rine yediremeyip eledi ki :
-- Deli sen ele! . . Sen bana w yaptn ki. . .
H atnma anam gelmiti de . . .

1 layd i . haydi,

iine git. .. Hem bir daha ben agraynca

gelme . . .
Smcemal boynunu bkp sz dinleye
rek, ekip gitti.
Srncemal gittikten sonra, Zehra yine ka
napeye oturarak eleminki garip olay dn
meye balad .
O hayali grnm halci gznn nnde
gibi duruyordu. Fakat dizleri dibinde zavall
Srncemal'in alamasn da cluyuyorclu.
"Ben bu evden gidersem , hmnnc rahat
olacaksa . . . " sz kulanda nlamaktayd .
" Rahat olacaksa . . " , "rahat olacaksa . . . " Ah
ey bencillik!
inden bir ses, kulaa " Defediver, defc
diver," diye fsldyordu.
Oh! Mmkn olsa, gereklese!
"Mmkn olsa . . . gereklese . . . " te iki is
tein ilk szckleri ki , Zehra kadar kskan
bir kadnn dncesine d t zaman b
yye byye bir oldu bitti hkmne gemesi
pek kolaydr. Olanca maln Srrcenal'in bu
evden defolup gitmesi urunda harcayacakt.
Bunun zerine Zehra hangi yolu olursa olsun
kullan maya, elinden gelcligi kadar almaya
balad.
Artk gece gndz Smcemal'in her halini
denetim altnda tutuyordu.
Gn getike Zehra , Smcemal'de ilk etkiG3 -

lemc l w l irtil cri gnneye balad. Kzca,1. 1 1 1

gittikt J zn artmakta. gittike clrcdi
g:iirl" ekkycli.

Olanca

neesi

kam ve

sa ki legenile rengi unn t u .

Bu duruma kar Zehra'n sevi cine son
mu ol ur? Zavall Sncemal hasta gibiydi . in
sanlardan kayor. saatlerce bir noktaya gz
lerini dikerek duruyor, pek az yemek yiyordu.
Suphi'ye gelicc; kansnm hrml za
nanlarmda onu kendi haline brakmay ha
yrl grerek o yolda azn bile amyordu.
Zelra"m

Srrcenal'e

kar

olan

ezici

dawarn aslnda yiireini szlatmakta idiyse

(de) kansn daha da hrslandrm olmamak
iin sesini bile karmamakta ve kendisini
sanki hi bir ey gnnemeye ,

iitmemeye

altrmaklayd .
Bir hayrl rastlanty bekliyordu .
Kimi gnler iinin banda bile u ac ve
rici dunmlan hatrlayp zlyordu.
Zava ll

Srncen:J'e

acyord u .

Zavallmm

hi bir suu olmad halde, byle ezilip aa

glanmasrn

onaylayamyordu.

Fakat

nasl

ondan yana kp ou koruyabilsin?

Kzcazm benzersiz gzelliine eklenen
ahlak gzellii ve ycegnlllgne karlk
yalzca ken eli yznden urad u felakete
kar eliden bir ey gelememesinden. etki
siz. hkmsz kalmaktan p e k a c cluyuyor
cl u . Ama ne yapsn! imdiye kadar henz Sr
ncPmal"e yakndan, dikkat le bakmamt. Fa
kat sralarda kzcagz. dikkatini ekmeye
balam t .
u kzcazda olan sabr ve dayanma g-fi4

c kansnda lml sayd c kadar th ola

cam d11yord t 1 .
Srncenal daima hay;i l i H k wmli gzleri ,
bkk hoy uyla gr ckll'yd i .

Fakat bu

hznl d nmuncla bile hol t1, gzellii

hic; bir bakmdan bozulmuyon h .
B u zc grnt gzn rnk ay
nlamaya balad . celeri Suphi bu lun
nu Smcenal'e olan acma duygusuna yon
yord u . Fakat gn getike duygulannr ba
ka bir n itelie brndn d uyumsamaya
ve azarlayp paylamaya balad . Doal duy
gularn nne hi bir engel ekilemez.
Bir gn geldi ki. Suphi gnlnde Srree
mal iin bir iddeili bir egilim bulmaya bala
cl .

Epey zaman kendisini kukular iinde

avutmaya altysa da baaramad. B u so

nucn gereklemesi,

zavall ocuun d

nce rahatl iin yok edici bir darbe oldu.

Zehra kadar kuruntulu, Zehra kadar ks
kan bir e karsnda perende atmann ne
kadar zor olacan hemen anlad.
Ne kadar ackl bir komedya oynamaya
mahkn olmutu.
Suphi baz aaglk yaratlllar gibi d
ncesiz bir adam rleildir ki, boanma gibi
zc bir areye hemen bavursun. . .
Aslnda, kimi gerekli d urumlarda boan
ma insanlk iin en gerekli bir davransa da.
boanmann kadnlarda yarattg dehet veri
ci ve ackl etkiye d e her bir yrek dayana
maz. Yalzca boanm kadnlarda deil, bo
anm erkekte bile trl zntlere yol aan
bu areye, insafl ve vicdanl kimseler, yle
()5-

kol;y kolay bavuramaz. Bir ailenin daglna

s a yol amak pek uzun

dnldkten

sonra seilebilecek bir feV.kettir.

B u felsefi dnceler. elbet ele ylda ban
dan nikah geen vicdansz kimselerin d
necei eyler dcgildir.
te hatta.

yle bir hatrladnda bile

tyleri rperdigi u kanamayaca zorunlu

un bir gn olup da gerekleebilmesi, Suphi
iin yok edici bir darbe olacakt.
Oysa ak ve sevda, insann bu gibi dn
celerinin ve yorumlannm dilinden hi anla
mayp gittike kanatlarn gennekteydi.
Bir yanda Srncemal , gzne ili tii za
man rengi atmaktayd.

Bu durumu gren

gzler olmasn diye, zavall ocuk evresine

baknyordu . .
Zehra'mn sevinmeye balad; gnden be

ri, Suphi kansnn duygulanda bir dinginlik

sezerek sevinmiti. Fakat o gnden beri , Zeh
ra'nn kendi zerindeki aratnc dikkatinin
bir kat daha arttn da fark etmekte, acaba
u garip kafada ne gibi olaylar oluyor diye
merak eylemekteydi .
Bu srada bir gn, Suphi stanbul'dan ok
erken dnmt. Zehra'ysa sokaa gitmiti.
Suphi geldi. odasna kt. Mnire. Smce
mal'i olunun hizmetini gnnek iin yanna
gnderdi. Srncemal bin kez durakladktan
sonra odann eiinden ieri ancak adm ata
bildi.
Suphi can skntsn gsteren bir tavrla
bir sandalye zerine oturmu dnp duru
yordu.
-6G-

Srncemal

kcmlisii

1 wy i i

karsnda

bulunca. ter dkmeye hala l .

Suphi kz grnce yi l' rcgi a t t . damar
lanndan sanki bir ate ge i l i .
ikisinin de gzleri birbiri e rasll at . Bu
rastlama, ikisinin de gnlne a t e yadr
mt .
Suphi birdenbire ayaa kalkarak . lkeylc
eledi ki:
- Ne istiyorsun?
Smcemal gzlerini yere dikerek durdu.
Yanaklarndan

yukan,

akaklanna

doru

kpkrmz olmutu. Yreinin arptn gs

terir bir sesle cevap verdi ki :
- Byk hanmefendi gndermiti ele . . .
sanki . . . u . . . bir hizmete ihtiyacnz . . .
Sustu.
Suphi gnlyle mcadele ediyord u .
B i r sre sessizlikle geti. Sonunda Suphi,
deminki azarlamasndan piman olarak, ilgi
sini gsteren bir sesle Srncemal'e dedi ki:
- Affet kzm . . . bo bulundum, gnln
kracak surette' davrandm . . .
"Ne yapaym, seni seviyorum ama kann
dan korkuyorum , " cmlelerini de hemen ek
leyecekti ki arball yardma yetiti. S
zn ynn deitirerek dedi ki:
- Bir eye ihtiyacm yok . . . haydi rahatna
bak kzm! . .
Srncemal'in gs iip yine indi. Suphi
elinde olmadan yaplan bu hareketin farkn
da oldu.
Srrcemal dnp gidecekken:
ekilde.
- f57 -

l l r. dur. . . bir ey . . . eydi o . . . bir ey . . .

l v"

s; ki zihninde bir ey aryormu gibi

h :-;; i 1 1 cye balad. Bu hareketi kz durak

l; l t .

l Jygm bir bahane bulamayarak :

- B i r bardak su verir misin? deyiverdi.
Bir bardak suyu zorla iti . Nedense kzla
z n uzadya sylemeyi i stemekteydi.

Sz olsun diye dedi ki:

- Aan baban var m?
Kz boynunu bkerek :
- Hayr efendim, dedi .
- Hi tandn , sevdiin kimse yok mu?
Sorusuna kar zntl gzlerini dalgalan
drarak sessizlikle cevap verdi .
Suphi

bu

sylemeden

mernnmdu

ve

zevk alyordu. Gzn kzn yznden ayra

mamakta ve o masum yz byk bir zlem
le seyretmekteydi .
ki yl olaylar birer birer gznn nne
gelmekte ve bu olaylar arasnda karsyla Sr
rcemal'i yan yana grmekteydi. Fakat ikisi
arasnda bir karlatmm yapnca. karsn
bir

az

daha solgun , daha huysuz bulmaktay

d. Smcemal'deki bnye Zehra'da bulunma

d gibi. ekicilik baknmdan ela Smcenal
karsna stn grnmekteydi. Bir an geldi
ki , kans youn bir duman iinde kayboldu ve
aydn beyaz bulutlar iinde glmseyen bir
Smcenal kald. Duygularn bir trl tuta
mamakta, bir trl yerinde duramanaktayd.
kisi de kendi d uygularn dinlem ekte ve
ortada deri n . fakat anlaml bir sessizlik h
km snnektevcli.
-

fi8 -

Sonmda Suphi kza dogn yryp elle

rinden tuttu. Gzlerini gzlerine dikip ekine
rek dedi ki :
-- Dnyada kimseyi sever i s i ?
Kzn gzleri yine dalgaland.

Gzleriyle

beyinin gnln okumaya altktan sonra

byk bir hznle :

-- Evet! dedi.
Arada yine bir sessizlik oldu. kisinin de
yrekleri arpyordu. Baklan birbirine diki
li kald . Bu baklar, aka konuma gibiydi.
Suphi iddetle dedi ki :
- Seni seviyorum!
Srncemal bir sre duygulann engelleme
ye alt. Fakat Suphi'nin yalvaran ve bekle
yen baklanna dayanamayarak korka korka
dedi ki :
- Sizi seviyorum!
Bu sevgiyi elden

geldiince saklamaya,

gizlemeye almak gerekiyordu. nk zel

likle Zehra gibi kskan, hrn kadnlardaki
duyarlk pek nazik olur; onlar en ufak bir
davrantan hemen bir yarg kanrlar; bu
yarg

ounlukla da

dorudur.

Kadmlann

gnl, duygun ' bir teraziye benzetilebilir.

Suphi artk, Srncemal'e duygulannn ak
olduguna inanmt.

Dndke bu ak

kansna olan akndan baka bir tatta bulu

yordu . Aslnda, Zehra'y da bir zamanlar sev
miti; hem de "sevmek"ten ne anlam karsa
yle sevmiti. Fakat imdi, Srncemal'e olan
sevgisi buna benzemiyordu. nceki ak yal
nzca duygusal, yani ruhsal oldugu halde.
lfassas.
-G9-

Srncemal'i sevmesinde baz bedensel belirt i

ler buluyordu. Bir baka deyile, kansn ma
nevi bakmdan sevmiti: imdi Srrcemal' i
cismi yani "benlii " ' i i n sevnekteydi. En n
ce bu fark. Suphi'nin gzlerini at. Oysa (da
ha nce) bedenini memnun edebilme konu
sunu gereksizmi gibi dnyordu.
Rastlad yerde Srncemal'i gzleriyle yi
yecekmi gibi byk bir hrs ve itiha ile2 ha-
kyordu . Elinden gelse. gnden gne ate al
makta olan hrs ve arzusunu yattrmaya
can atyordu. Fakat Zehra'nn gn getike
drt alan dikkatli ve merakl gzleri altnda
bir trl cesaret bulamamaktayd .
Srrcemal'se , akn ilan gnnden, yani
hayallerinin gerekletii gnden beri bir az
rahatlamt. Aalanan bir cariye olduu
halde, efendisinin kendisine iyi gzle bakn
bir mutluluk saymakta ve bu mutluluun
kendisine yalnzca gzelliinden geldiini bi
lerek bir az da gururlanmaktayd. Aslnda
hanmn seviyor ve zavall kadna acyor idiy
se de bu ilk gzans zerine seilmi bee
nilmi bulunmasna da seviniyordu .
Hatta baz baz dileklerini hayal ederken,
hayallerinin

giderek

bymesne izin

ver

mekteydi . Aslnda bu hayal uykusundan pek

erken uyanyordu; fakat ne kadar ksa olsa
da, yine u d iinde yreinin hzl hzl
arpntsn dinleyerek neeleniyordu.
Bundan nceki efendileri kibar ve terbiye
li insanlar olduundan, Smcemal grg kuBedeni.
2

ehvetle.
- 70 -

rallarn ela rerni l i : i m s; ynk kendisini

Mnire Han'a pek sevdi r i l i. Yalnzca t i
tiz , kaba davranl , biraz ( l < ) t er biyesiz bir
ihtiyar (olan) Nazikte"e ho gir cmemiti.
Nazikter bunca yldan beri a i k \'imle bu
lunmu olmas nedeniyle "abla"lk laslanak
ta ve

Srrcemal'i .

kendisine

gsterilen

iyi

davranlardan dolay , ekemernekt eycl i . Ara

bozuculua eilimli deilse ele, ahmakl ve
cahillii

nedeniyle,

Srrcemal'in

olas

bir

rastlantyla renebilecei baz srlarn ak

layabilir: bu nedenle ele aile iindeki dzeni
boza bilirdi .
Ancak

bu

olaslk

ne

Srrcemal'in,

ne

Suphi'nin hatrna gelmedi : onlar bu halaya

hi bir nem vemiyorlarcl.
Zehra, olayn etkilerinin geciktiini ve he
le Smcemal'de nceden grd danklk
belirtilerinin gittike ortadan kalktn gr
dke kahrndan, merakndan lmekteydi.
Zeki kadn,
ter'in

ocukluundan beri Nazik

her huyunu,

her duygusunu bildii

iin, onun Smcemal'e kar olan duygularn

da anlayabilmiti. Anladklarnn doruluu
m

aratmrnk iin, bir gn Nazikte"le u yol

da bir konuma yapt:

- Bu Srcemal budalas da artk mar
d. Baksana bir kere yzne, suratna, neye
dnm . . .
Nazikter iini ekerek:
- Ah hanmcm sorma, kaynananzdan
o kadar yz buluyor ki. . .
- Sade kayanamclan m ya? Bizim bey
de epeyce yz veriyor.
7 1-

Nazikter bu dun a pek zl yormu t a

vr taknarak:

- Ah erkekler. erkekler! (eledi) .

Zdra. budala halaygm u t a\'lr ve sz
ne kar

titredi .

Merakmclan

at L:yacak t .

Acaba Nazikter b i r ey m i biliyordu? Yoksa.

yoksa . . . Karnn zerine atlr gibi yr yerek
dedi ki:
- abuk syle . abuk syl e : 11e .e:rcln?
Nazikter neye uradn bilm eyerek aa
lam kalmt . Tedbirsizlikle agzmcla kar
d iki szcn nemini kendisi ele bilmi
yordu.
Zehra zerine dp kendisini korlrntna
ya devam ederek srekl diyordu ki:
- abuk syle diyorum . . . yoksa kafan
paralarm! . .
Nazikter dili tutulmu gili boazndan ses
karnaktan aciz bir durumda , akn akn
baknmaktayd .
Zehra fke v e kzgnln artrd. Gzlerini
kan brm, yzne kan hcum etmi, du
daklar titremekte. akaklar atmakta olup
salar rpermi arslan yelesine dnmt.
Vcudunu batan ayaa kadar bir titreme al
n; yrek arpntsndan, dilerinin kilitlen
mesinden (dolay) sz sylemeye gc kalma
nt. Harflerin nasl syleneceini de ar
m . dncesini anlatacak szckleri kay
betmi gitmiti.
Avularm

skm

olduu

halde

zangr

zangr titremekte olar ellerini tehdit eder bi

imde Naziktere doru kaldrarak diyordu
ki:
72 -

-- Ne . . . uursuz! . . bayku! . . Ccrsenal

yapyor?
Oldugu yerde ter ter tcpi wk tcydi . Buda
la Nazikler, hanm lkck dird iiden do
lay kendisine kzyordu.
Sanki szn dzeltmi ol ak ii dedi
ki:
- Ne bileyim ben . . . ben siz ele biliyors u
n u z sandm . . . hay tutulas dilim! . .
Zehra daha da kudurdu. Agz saki k
prmeye

balad.

ldrm

gibiydi.

Nazik

ter'in zeine atld. Sinirli elleriyle salarn

dan yakalad . Nazikler lk atmaya balad.
Mnire yardma koarak Nazikter"i kurtard .
Zehra odasna kapand . On sekiz saat aza
bir lokma koynad gibi gzn ele krpmad.
Suphi frtnay uyandnnamak iin kans
na grnmedi bile.
Ertesi gn Zehra yanna Nazikter"i ard.
Merakndan atlayacakt . Dn agzndan ka
rd srlar konusunda Nazikter"den bilgi is
tedi. Nazikter yalnz san ve tahmin nokt<.sn
da bulunduu hakknda hanmna gvence
verdi. Smcemal'i bundan byle gz altnda
tutacana da sz vereli.
Smcemal'in dostu ikiyse dman ela iki
ye ykselmiti.
Nazikter'in verdii bu sz Zehra"y bir
avutmutu .

Kendisine

ball

az

denenmi

olan bu ihtiyar kskan sayesinde Srrcemal"i

daha yakndan, daha dikkatli olarak gz al
tnda tutmak mmkn olacakt . Kendisi de
kocasn gzetleyecek, bir yandan da by
nn etkisini bekleyecekti .
-73

Kocasna kar imdiye kadar beslemi ol

d u dnygular biim ve renk degitirerek,
hnca yak bir nitelik almt. Damarlarn
iddetli bir rekabet atei yakmakta ve koca
syla Smcemal'e kar savamaktan tat al
maktayd .
Suphi, Srrcenal'e olan duygularn git
tike arttryordu.

stanbul'a ini gnlerini

elinden geldii kadar azaltmakta ve bylece

Srrcemal'e uzun sre yakn bulunmaya a
lyordu.
Ne kadar urarsa yine duygularn kan
sndan

gizleyememekteydi .

Frsat

dt

yerde Srncemal'e ilgi gsteriyordu ki bu du

nmlar ve belirtiler kskan kadnn dikkatin
den gizli kalamyordu.
Srncemal gn getike gelimekte ve en
lemekteydi . Bu durum Zehra'y kabna s
mayacak derecede kzdnnaktayd. Nazikter
ele gnden gne rekabet duygusunu ve c al
ma isteini arttrp glendiriyordu. Nazik
ter"i en ok gcendiren ey, Srncemal'in ona
nem bile vermemesiydi. Bunca yldr sevgili
hanmna ballkla hizmet etmi ve artk u
evin iinde hatr saylr bir kalfa olmuken,
dadan gelmi (bir) kz kendisine alm sat
sn , hanmlk taslasn, damat beye gz koy
sun! te dnyada bundan daha mnasebet
siz bir ey olamaz. Bundan baka Nazikter'ir
kzd , tutuldugu bir nokta daha vard: efen
dilerinden artan yemei a kadnla birlikte
yemeye oturdukla zaman, kendisi el
uzatmadan Srrcemal el uzatmakta. sahan
larn

kaldrlp

konulmasna kumanda
74 .

et-

nekte ve hele sofray kurup kaldrma ilerine

hi el srrnemekteydi . lla!U\ l ir giin bu sofra
konusu iki cariye arasmda cki cye bile yol
amt. Yemekten en nce Srrccal kalk
n, kan alp el ykamaya gi t m i ti .
Nazikter homurdanarak a arap kadna
dedi ki :
- Bu kr olasca Smcemal yok mu! Val
lah! Billah!
Arap elindeki kemiin iliini emdii srada
nem vem1eksizin eledi ki :
- Ey noolmu' Smcemali?
Niizikter fkeyle ban sallayarak dedi ki :
-

O yok olasca yok mu? . . Bama hanm-

lk taslyor. .. sofuray2 bir gn kaldrmyor. . .

Arap kadn hclla kemii emmekle megul
olarak :
- Aman Naziter ' sen de . . . ne ister zavali
kz . . . '
Nazikler fkelenip kendi kendisine syler
gibi bararak :
- Artk illallah! Nedir bu ektim?' O ha

nn, ben de hanm . . .

B yk bir fkeyle kalkt gitti. A kadn
iliini emdikten sonra sahanlar tepsiye top
layp mutfana indi . Sofra orta yerde olduu
gibi kald. Akama kadar Srrcemal de inat
etti. Nazikler de akam yemei vakti gelip de
Srrcenal sabahtan beri ylece durnakta
olan sini

bana oturduu zaman.

Ne olu.
2

Sofra; .

Nt1ziktcr.

Zavall kzrla ne istiyorsun.

ektigi.
75-

Nazik-

t n ' i sabr tkemiti. Kaba bir tavrla orta

ya e keli ki :
-- Hi bir yerde grmm deil . . . pis so
fu ra_y ' oturulduunu . . .
Srncemal aalamak isteiyle dedi ki:
- Temizliyeydir ayol! Sofra sabahtan beli
byle drnr mu?
Bu sz Nazikter'in fke barutnna ate verdi . Srncemal'in yzne doru bararak dedi
ki :
- Bre musibet yelloz! Bama hanm ke
sildin mi? Seni utanmaz terbiyesiz seni !
Sncemal bu szlere kar onur knc ve
aalayc bir yzle ona dndkten sonra:
- Haydi oradan. miskin avanak! eledi .
N;1zikter'in

evin

iini

doldurdu .

"Miskin , kahpe, arsz, u tanmaz, tembel," hep

Srrcemal oldu . "Dn dadan gelip bu gn
badakini kovan " , "evin iidc c ha
nmlk satan " . 'beyefendiyi gzne kestiren;
kayklara, uaa iaretler eden; g;izli gizli er
keklere mektuplar yazan" da hep Srncemal
oldu .
Zehra bu gibi olaylarn yinelenmesine sevi
niyordu. Bir yandan da Nazikter'i Sncemal
aleyhine fkelendirmekten geri kalmyordu .
Bu nedenle el e . evin iindeki sessizlik ve
uyum bozulmu old.

Sofraya.

Eyll ortalarna doru stanbul'a tanld.

Fakat bu tama evin eski rahatln geri ge
tiremedi. Bir kere, Zehra oradaki dert orta
komularndan ayn dmt: bu durum za
vall kadn pek zyordu. Bundan baka, s
tanbul'daki evin i dzeni . aratrma ve gz
altnda tutma glk karyordu .
Bu k Supli'nin h i bir gece darda kal
may ela Zehra'nn kulnlarn. kskanlg

bsbtn arttryordu. Geen yl kimi ge

celer bekleyi ateleri iimle geirdi.!.?) anlar

bu yl aryordu. O ikenceler ne kadar iddet
li ele olsa, yine sevgili einin pcyle saft.
lam dnerdi . O beklemeler, dayanma gcne
ne kadar yorgunluk vcni :;; bulunsa da, yine
sevgili Suphfsinin bir gnl alan glmseyi
iyle

rahatla

dnr

giderdi.

Beklerdi,

ama bir umutla beklerdi . Daima da o umudu

kucaklard. imdiyse. aslnda o bekleyiler
den , o yorgunluk:Jardan eser yok: fakM ekti
i zntler daima z l zere srp gidi
yord u .

Umutsuzluklarna kar bir avuntu

bulamamak t a , alayp yatt halele hi bir el

yalarm silmemekteydi.
Sup hi,

Srrcenal'e

olan

tutkulumu

sanki belli et i1i . . Zavall Zehra'y canndan

77

Jwzd n ek bu tutkunhn a'.ga vurla

sy l .

K<'rl.isi gittike zntlerle yprap

sol aktayke Smcernal'ir gittike neeler

i i d e alp

serpildiini grmekteydi.

Hele

!>eyi nin gn getike kendisinden uzaklaa

rak Srrcemal'e yaknlan aka gryor
clL Bu i kencelerin balca nedenini Mire
sayclnc!an , oluna kar olan kini ve d
manl anas aleyhine de yneltmekte ve ka
dncaz her vesile ile aalamakt ayd .
Mnire de neden olduu belann ne kadm
byk olduunu anlamsa ela i iten gemi,
ok yayndan kmt. Cahillii ve ayuazl
yznden sevgili ocuklarnn mUuhklar
yok edip ayaklar altna aldn dvne dv
ne dnyor; sonunda bir felakete uranl
mamas iin Tanr'ya dua edip yalvaryord u .
Suphi, Zehra'nn lgnlklarna, ckemez
likleine, kinine filan nem vermez olmu ve
olanca ilgisini Srncemal'e yneltmiti. Gn
getike bu kza duyduu sevdas (kendisi
zerindeki) egemenliini ve gcn

arttr

makta, Srrcemal'in kvrak tavrlar ve kkr

tc davranlar da gn getike daha belir
ginlemekteydi.
Bu iki gen, ay1 duygu ak11a tutulmu
lar;

onun ynl cndiriine uyarak.

azn

am

olan

srlarnn

gelecein

derinliklerine

doru akp gidiyorlard .

Suphi'nin gzlerini bir sevd buhar br
m, evresiIJi youn bir bulut sarmt; ne
gemiini hatrlayabiliyor; ne imdiki duru
munu gryord u; zamandan, onun iin
bilineni gelecek zamand; onun gzncle her
78

ey, her umut, gelecekten ibaret ti: her bekle

cligi gelecekti: "Ah ne zaman Srrcemal'i ku
cagma alabilecegim?" te bu kadar.
Nazikter'se Smcemal'e kar olan rekabet
savamn bir derece kzdrmt ki bu buda
lann pek ok sitemlerine, bir ok aalama
larna yalnz bir omuz silkmekle karlk ver
meyi bile gereksiz sayan Sncemal, kimi za
man hngr hngr alamaya mecbur olur
du.
Pek ok kereler, bir yandan bu kaba saba
avanan, te yandan hanmnn iddet ve
dmanlklarna artk dayanamayacagm di
ye kara kara hulyalara kaplmaktayd. Fakat
bu dehetli, frtnal , kasrgal karanlk hay;-11leri, beyinin en hafif bir glmsemesi, parlak
ve dingin bir haya!e dntrvem1ekteycli.
O glmseyi kararllma dayanma gc

verince ele, her trl yorgunluklara, her tr

l zahmetlere gs germeye hazrlanrd.
Suphi'nin sevdas Smcemal'in gnl iin bir
zrh olmutu.
Fakat bu sevda kzn ahlakm da yanlt
mt. nceleri alakgnll ve belki kendisi
ni hie sayan yaratl imdi gurur kazan
mt. Yalrnz Nazikter'i dei l , Zehra'y bile
aalayc ayaklar altnda ezmek isteine
dmt. Bu isteini her haliyle, her szy
le aa ela vunnaktayd.
Hatta bir kere, Zehra en ufak bir bahaney
le fkelenerek Srrcemal'i dvmeye davran
mken, Srncemal'clen hatr saylr bir kar
lk bile grmt; ite bu hal Zehra'y iyiden
iyiye kudurtuyord u .
-

79 -

 n a t kz. babasna henz bir ey sezclir

eiti. O. kendi aklnca hesabn kendisi
gnnck istiyordu. Bu durumda, clnyascla
bkm usanmt. Yaay e alma zlemiy
lcycli . c almak iin zihnine neler gelmemiti
eler!
Gece uykulan gzne haram olmutu .
Suphi bir ka aydr ayr odada yatmay
adet edinmiti. Bu haJ Zehra iin bir uyar
darbesi demekti. Hem kendisi, hem Nazikter
gece gzclgnn azaplan iinde kvran p
yatrnaktaydlar.

Sanki

karakol

gibi

nbet

bekliyorlard. Fakat yine kr olasca kurun

tuya stn gelinebilir mi?
Srrcemal . b u sessiz savan sonucuda
kendisi iin bir baan olaslg gryord u .
Zehra bir gn olup artk b u trl yaaya
dayanamayacak ve

"nikahm

helc1] ,

cann

azat' .. diye(rek) yryp gidecek diye hesap

etmekteydi. Oysa Zelra'nm ela hesab ba
kayd : Her trl aalamalar, dnlebile
cek ler ikencelerle Srrcemal ya canndan
bezip ban alp gidecek ya da verem olup gi
decek. Birbirine kart olan u iki san ve he
sabn her ikisi de keneli doruluklarn hen iiz
meydana koyamyorlard . Suph i . {bu tasarla
ra) dahil olmadndan bn iki hesabn ikisi ele
olaslkla yanl kacakt.
ki taraf ela bekleyi ve sabr kararyla
avunuyordu.
Zehra'nm . Nazikter"in abalar ve gzetle
meleri keneli umutlarn yoruaktar baka hir
eye yaramarnaktayd . Bouna zlyorlard.

Scrlest
-80-

Oysa Suphi. ca a t g ; k a v mt u ! O tan

yeri aydnlg Zel ra' gizi' l ir ki ay s on

ra

aydnlatabilni t i . Eyv a h '

te

hu

eyvah.

za v a l l

kad

yl e

bir

um ut suzl k la e km i t i k l ; y; t bina s
nn s ars lcl bayag duyn s a t . Ger
ekten eyvah!
Zehra h es abn da pek yanlm oldngum
alam t .

c !n

nm da

iistnlk

ala

in a t d a na al ak a terk mi etmel iydi ?

Yoksa so d er e c ey e kadar savaunda devan
m

gst creliydi'?

Bu iki kt an ikincisini sei. bir kar l a

tn a n n ve en in e boym a clnenin bir so
ncn savlamazcl . Belki elimle olmadan al

nan bir karanlancl. Hal bi r gizli clrtni'

yol

g s t cn e sie uyarak

karanl k

bir t nel

iide yiirmekteycli: e kornmum bel irl eye

biliyor. ne bu yol un so unu grebiliyordu .

Nasl olsa savaa devam edecek: "Ya dev

let b aa . ya k u zgun ke!
Srrccrna l . kendisinde

geb el iin i l k

b e li r t i

J ei i d nydun zamandan beri dnce ve

tavr d ei t i rm i ti . Kanmdaki b i i mle n m e

mi v a r l gm k<'. IH!isi iin bir cl aya ak nedeni
olacagn dnyord u . Artk ke disiclc bir
ikinci lalk h ak k grm ekt eyd i .
Su p h i 'yse henz h i : li r eye karar ver

n ek sizi . zaarm geiini byk

bir sessiz

likle b eldiyordu .

Zelra bu sefer ebeye bavunlu. Doguu

kendi n u t l u l ugmnn son olacak olan o
cugu crtadan kalclrma yol l arm aram k

tayd .
-k i

Fakat Srrcen al . hu gibi durumlar bilcli

gi c k gzn drt amt . Daha nce iki
kad savam keneli kiilikleri hakknday
kc . i md i bu dmanlklarn hede fi . henz
biiknemi ve yz belim1emi olan bir
varlga ynelmiti . Biri olanca kinini. olanca
saldrsn o varlk akyl ic arttrmakta, teki
ou savmak ii olanca dikkatini. olanca
evecc ligii ort aya koymaktayd.
Bch'i.ya hak z ki, Zehra'nn babas evket
Efendi de bu srada lm, Zehra yardmsz,
korumasz. dmanlar iinde tek bana kal
mt.
Bu da kadncagzn her bir umudunu. her
bir dncesini dagtarak yok etmi oldu .
Birdenbire ortaya kan bu olaydan . en
ok memnun olan Smcemal olmutu: bunca
zamandr ugratg gnl mcadelesi, ahlak
m

hemen hemen tmyle degitimiti.

Gn getike Srrcemal'in karn byyor

du.
imdiye kadar Zehra, Suphi'ye kar say
gda kusur etmemekte idiyse de, i buraya
varnca artk onu da sras dtke hala
maya balad.
Hele bir iki kere. kan koca sanki dv
meye kadar ileri gitmilerdi.
Evin ii alt st olmakta ve hi bir gn g
rlt eksik olmamaktayd.
zellikle N azikler budalasnn sanki gz
leme niyetiyle Smcemal'i aka gz altnda
tutmas. gerek Suphi'yi gerek Srncemal'i son
derece k1zdryordu.
Suphi

bir

dayanamayp
-82-

Nazikter'i

kovmak zorunda kald. Zehra'm kar koy

malanna ve yaygaralanna hi nem verme
miti. Hatta. can isterse Nazikter'den hi ele
aynlmanasmm

kendi

seimine

braklm

bulunduunu ekinmeden Zehra'nn yzne

kar syleyivermiti. te bu uyar da en kor
ktm darbelerden biri oldu. Fakat Zehra, ne
olursa olsun mcadelede ve savunmada di
renmeyi kesinlikle kararlatrmt . Tek ba
na dmanna kar penelemeye gc
nn bulunduum dnyordu.
Bu

mcadeleyi

kendisine zevk almaya

balamt. Gerekten de, byle gece gndz

rpnmaktan lezzet duymaktayd.
Suphi'nin

Srrcemal

ile

ilikisi.

sanki

efendiyle hanm ilikisine dnmt. Smce

mal artk kendisini ikinci hanm saymaktay
d.
Artk bu ev, Zehra iin bir engizisyon ha
pishanesi clunmuna ginniti. Zavall kadn
bir yandan kskanlk , te yandan yalzlk
belalan altnda ezilip gittii halele, bu iki ac
dan kurtuluun yolunu bir trl bulup ka
ramyor; o aclan srekli bir ikence sayyor
du.
Mcaeleleelen vazgemek stnl d
manlanna brakmak elemek olduu halele,
mcadelede devam etmek de hi bir ey ya
pamamak demekti.
Bir ok kere gnln yoklad; Suphi'ye
duydugu sevginin hala srdn duyum
suyordu; oysa Suphi'yi ele drnanlan sra
snda saymaktayd. Bunca glklere, bunca
aclara kendisini elinde olmakszn katland8'1 -

r; :;;(y. lm s,vgi ii gizli et kisiydi . . Bu e t k .

l t z a l l d a suy ak gibi va rl n dtan
gis t e n cdigi halde )1n e Zehray dayamaya
zorl yurdu. Yoksa Zehra'ya kalsa . . .

ne ya

zk . . . Zavall kadr dnyada hi b ir koruy

cus yok t u : kurt lrnak iin nereye :,,mabilf'.

ede'
Gzn

am

Suphfyi gn t :

yie

gzleini Su pli'i kar:;;s ch kapamak isti

yordu. Nasl olsa clayarnHa k .

cekti: im sabr
yi n

ve

gnl

olsa bekleye

lwkleyi ;;J c bir gn yim Je

k e clisiw

evi rc l n l cccgini

umuyordu : nasl olsa S p l i'dc kendisi ii n

bir azck sevgi vardr diye hesap ediyordu .
Gerekten ele Sup l i 'clc Z e hra ii lJ; bir

e l i vard: bu olmasayd Zchr;.'v okta

boam gitmiti.
l k et kil erin beyinde yaratt izleinler
ogu kez silincycrck k a l dg gibi. Zchra m
sevgisi ele Su ph i ' i beyi c k asla silinme
mek zere kaz p kal l .

kinci

sevgisi.

kezzap suyu gibi bu izkinlei tiinyle sil i p

karan; n t.
Kimi zama n . htl<' Z el a y kollcr arasna
aldka yrek arptlarn egcll eycncmek
teydi : Zehra bu kadarck bir nirnt>t c de razy
d.
Zehra h ; i bir kur t ulu yol kalmt ki b u
da b i r (; o c k salili olilkt . ocnu Srn

c:enal'e l1:ar bir siper olarak lrn lbrabilccei

i ve mlic-dclc y t cmini clegi t i r i p Supli'yi

l zevk ve holukla ele :(<'ircbi kcegi i hesap

ediyord u .
ki kadn clvii wye halanl arcl . Mi-

re

h durumlar aglaya a,l(l<1y: . oysa Supli

gle gle seyrediyordu . Srrccmal i l e Zeh

ranm iki tavuk gibi dvlerini horoz guru
ruyla seyrt:'dip bu caclt'lelerir , bu ekime
lerin. hep kendisini ele geirme amacyla ya
plmasndan holanyord u .
Bakas olsayd, evin iindeki b u kskan
lklardan mutsuz olurdu.

Oysa Suphi.

bu

mnla eleniyordu . Gerek Zehra'y ve gerek

Smcemal'i

davranlarnda

snbest

brak

mt; belki de (onlar) birbirleri aleyhine k

krtmaktayd .

85

- Hayatm senindir elmasm!

- Canm sana feda olsun beyciim ! '
- Bu gn ele neen yerinde ya?
- Seninle birlikte neem bulunmaz m?
Sana fedaym ben . . .
- imdi b u szlerini teki iitse!
"teki" imas Smcemal"in gcenmesine
yol at . Kalan atld. Bu sz ne zaman
iitse Smcemal'e byle bir dmanca zn
t gelmekteydi .
Suphi btn varlm ve ilgisini Srrce
mal'e venni, iki aycla beri Zehra'nn d
manca baklannclan korunmu olarak yaa
maya almt .
Maknky'ncl e , " hemen istasyonun burnu
dibinde, be odal, kullanl bir ev tutmular,
zarif bir biimde deyip dayamlard. Yatak
odasn yaldzl geni tel yayl bir kayolayla.
kk ama zarif bir ini soba sslemekte ol
duu gibi, yere ala bir Uak hals serilmi,
yalak tarafnda duvara deerli byk bir Fer
gana seccadesi gerilmiti.
Odalann en by salon biiminde d
zenlenmiti: iki karlkl duvara birer yksek
Bcycii .
2

Bakrky .
- 87-

ko sol dayatlm. bmh m zerine iki ok

b:yiik kristal boy aynas konularak lerie
de iki yksek capon lambas getirilmiti. Pen
cereler,

cicim '

perdelerle

rt lm,

ortaya

yksek bir porselen soba kurulmu. duvarla

ra kaim yaldz ereveli yal boya resimler
aslmt. Bunlardan bii, Kadri'in bele kadar
bir resmiydi ki ressam Hakk Bey'in frasn
dan kmt. Buruuk all, uzunca ak sa
kall. esmer renkli . ufarak mavi gzl, zuhaf"
biiminde ufak vine r fesli , temizce gi
yinmi olan bu adamn yz , biraz ahmak y
zn andrmak t ayd. Onun yanbandaysa,
neresi olduu bilinmeyen bir kr resmi bulu
nuyordu: uzun iki sra kavak aalan arasn
da uzayp giden bir tozlu yolun sonunda bir
ka evin damlan koyu yeil aa kmeleri
iinde

ancak hayal meyal grnmekteydi .

Onun alt tarafna, frtnaya tut11lnu bir tek

ne resmi konulmut u . Dalar gibi kpkl
dalgalar yelkenleri paralanm. ipleri kop
mu, grandi direi krlm bir ahap tekne
zerine saldrmakta ve alt su st sis bir du
nmda, umarsz kalan bu taht a parasn he
men yutup gidecekmi gibi grnyordu.
Bir kadn a mutfak iini st lenmi, bir
yoks11l ve yal kadn da orta hizmetiyle g
revlendirilmiti. Sleynan adnda, yalca bir
uakla be nfusa ulaan ev halk. kn s
sz, can skc gnleini tam bir di lenrneyle
geiriyorlard .
EHsiz olarak dokmn paralarn ya yaa ckke
siyle yaplan, perd< ya da iirt\ yap!a kllala
ka.
2

Bir tr ask<"r.
88

S phi'nin Srncenal'e ola sevgi si arttk

a, Srncemal'in de Suphi zei deki cann
hie sayarcasna dikkatleri gn getike art
yordu . Suphi "teki"ni bsbtn umtmu
gitmi deildi. s tanbul'a, maazasna gittii
gnler, ister i stemez Zehra'n evinin yakn
nndan getike gzleri elinde olmadan oraya
taklmaktayd . Srncernal u sevgi kalntsn
dan hala kuruntular duyuyor, dehete kapl
yord u . Her akam Suphi eve gelince bir sor
guya ekiliyordu . Bu gn nerelere gittii ve
neler grd konusunda bilgi vermeye zor
lanyordu. Suphi nceleri bu sorgulamalar
dan sklm idiyse de irrdilercle almt;
daha Srncemal sormaya balamadan o sayp
dkmeye balyordu: "Saat altya on kaldn
da Sirkeci istasyonu, tramvay yolundan do
n Eminn, Balkpazan'ndan maaza. Onda
maazadan EminnYnde elma. Sirkeci . Va
gon . . . " "Ey Hocapaa?" "Hayr hayr! . . Emin
ol!" Srrcemal inanarak Suphi'nin boynuna
aslyor; (onu) gsne bastryordu. " Bir gn
daha kazandm! " Kazanlan gnler, bu gnle
tam altm ikiye ulant .
Srrcemal g getike geliiyordu. Krlk
yer cokusunu , neesini artrm , gzelliine
gzellik katmt . Suphi'yi ak cilveleri ve ne
elerle kendisinden geinnekteydi. Aslnda,
Zehra'yla ilikisini kesercesine uzaklamaya
kadar zveriyi gze almas, Suphi'nin Zeh
ra'dan ok kendisine sevgi sini gstermektey
se ele Smcernal hala bu nimetin sreceine
inanamyordu : " Kim bilir? Kim bilir? Bugn
onu benim iin feda eden yarn da beni ou

i<; kda edemez mi? Ah , ya o zaman?" Srr

ceal'in bu "o zaman" hi hatnndan km
yordu. Suphi'yi yanndan hi koyvem1emek
isteindeydi. Ama onun trl iltifatlarla g
vence verdii zorunluk bu isteini engelliyor
du . Akamlara kadar bin trl kuruntu iin
de aclarla kvrand halde, akam st Sup
hi'nin bir gl, bir p bu kuruntulan
unutturmakta ve ite bu olaylar her gn by
le yinelenmekteydi.
Bir ka defa kuruntulann Suphi'ye de a
t . Her defasnda, "ocuk olma Smcemal'ci
im. Hi nasl olur? Ben sensiz nasl yaa
nn? Bunlan hatnndan kar. . . " yolunda g
venceye ek olarak bir de akla dolu bir p
ck

almaktayd .

" Hatrndan

kar . . .

ah

mmkn olsa . . . "

Bir byk istek, Smcemal'in beynini g
cklayp

durmaktayd.

Fakat

bunu

aka

sylemeyi gze alamyordu. Yalnz kald za

manlar kendisini hayallere kaptmr, bu b
yk isteinin gereklemi olduunu dn
meye balard . Mutluluunu salamak, bu
istein gereklemesine bal gibi grnyor
du. Bir baarsa . . .
steini gerekletimek iin ;ki plan d
zenleyebilirdi: Ya Suphi'yi. nasl olursa olsun,
inandnp raz etmek, ya bir manevra evir
mek . . .
Birinci plann baansn pheli gryor
du; nk hala Suphi'nin Zehra'ya bir eilimi
bulunduunu biliyordu . kinci plann uygu
lamasna ela, beceri ve g gerekirdi; Smce
nal kendisinde bu koullan pek bulamanak 90

tayd. Bn durumda amacna ulaamayacak

demekti.
Bir ka defa umut ve baanyla birinci pla
n uygulama giriiminde bulundu; fakat sal
dnsn her zamankinden ok aka yaltak
lannalarla rtp gizledi . Her bir defasnda,
Suphi'ye teslim nerme derecesine kadar
kt; fakat bu nenne Suphi'nin kalann
attnnca, geri ekilmek zorunda kald : "Bu
kardan kurtulmak mmkn dei l . . . Ne are ,
biraz daha di skmal . . . "
Diini skmaya verdii kararda direnmeyi
Srrcemal pek ele umamyordu; nk zih
ninden kuruntuyu kanp atmaya bir trl
olanak bulamyordu: "Supi ' kesinlikle Zeh
ra"y boamal . . . bu gerekl i . . . kesinlikle . . . ke
sinlikle . . . "
Bu gn Suphi her zaman bindii trene ye
tiemeyerek, bir saat kadar gecikmiti. Zalen
kl zerinde duran Srncemal . u geikmcclen
hemen kuruntuya kapld. " iten geli. Ey
vahlar olsun, korktuum bama geldi!"
Bir trl yerinde oturamyor, odadan oda
ya geziyor, raslgelclii eyay kantnyor, do
laplan ap kapyordu.

Salondaki

sobann

bana oturdu; eline maay alarak atei ka

ntnnaya balad; fakat ne yaptndan ha
beri yoktu. Dnyordu: Kesinlikle Zehra,
Suphi'yi kandmu, yanma ekmitir; lanet
olas kan! fkeyle yerinden frlad, elinden
maa dt. Ellerini sk sk yummu, hay{t
ll

bir dmana

doru

fkeyle kaldnnt .

Tyleri rpemi , gzleri dnm, rengi at Sphi.

-9 1

 . salar daghn. btn organlar titre

cyc halamt . Pencereyi aarak parmakl

ga aband. demiyoluna bakt. Hava karar
n.

istasyonun

fenerleri.

yolun

iaretleri

yanmt . Gznn nnden grltl bir

katar geti: vagonlarda parlak lambalar yakl
mt. Bir vagon iinde birbirine sarlm bir
erkekle bir kadn gzne iliti ki bunlar Sup
hi ile Zehra'ya pek benziyorlard . fkesinden
haykrnca

akl

bana

gel d i .

Pencereden

uzaklat . Frtma resmi nnde dikildi dur

du. Resmi seyretmeye koyuldu. u ku gibi
uup giden yelkenli gemi ,

sanki Zehra ile

Suphi'yi alp gtryorrnu ela onu durdura

cakm gibi ellerini uzatt. Pamaklan boyal
astar zerine dokununca duydugu duygu,
beynini kendisinden geirecek bir bunalm
dan kurtard.
Hizmeti kadn , mutfakta ay gereksiz
yere halad. nne rastgelen eyi knnak,
ezmek, yok etmek istiyordu.
Aynann karsna ge<;ti. Birbirinin omu
zundan bagst eren yzlerce imgesi de ken
disini fkelendirdi. Bu imgeler bann, elleri
nin her trl devinimlerini hep bir dizi ze
rinde ay1en taklit ediyordu. Bunlar kendi
siyle alay ediyormu gibi dnd . Az kald
aynay kracakt .
Salonda bir aag bir yukar gezinmekte
ve bu felakete nasl

dayanacagn dn

mekteydi . Suphi'den yoksun kaldktan sonra

onun iin hayatn hi bir degeri kalmyordu.
Fakat lmek kendi elinde clegil ya . . . anda
geberip gitmeyi cana minnet sayyc rch. An-- 92-

cak. ya uradaki ocuk? Srrcemal bu n

c kiiyi henz imdi hatrlamaktayd. u
zavallnn durumunu dnd. Zavall ne
olacak? Dnyaya gelirse ne grecek? "Hani
benim babam?" dedii zaman kendisine ne
cevap venneli? Ama ondan nce kamnda
byle bir ykle Suphi'den. her trl umuttan
yoksun olarak nasl yaamal? Srncemal
gereki olmaya ynelerek urasn da d
nyordu: Suphi onu lf-da ettii gibi, bir gn
kendisinin de ou sevgisini feda etmesi ge
rekirse byle iki canla ne yapacak? Aslnda
aklna gzellii gelmedi degi l . Fakat hem dul ,
hem ana olan bir kadn iin . gzelliin yard
m olmasna pek ihtimal veremedi . in en
ackl yan, kendisinin dul ve ana olduu iin
elinin kolunun da bal bulunmasyd . Boy
nu bu bala bagl olduktan sonra hayat ze
rinde de kendisinin hi bir mdahaleye hak
k yoktu. Hayalini nereye yneltse nne bir
hilik kyordu .
Ak pencereden serince bir lodos giriyor;
lambann alevini titretiyordu; k akamnn
sessizligi ve dinginligi iinde uzaktan uzaga
bir iki havlama iitilmekte, gkyznn y
lece grnen paras zerinde bir iki parlak
nokta gz krpmaktayd.
Srrcemal gezinip duruyordu. Bir iki defa
pencerenin nne kadar geldii halde, bir
trl dar bakmad. sanki darda korktugu
bir manzaray grecekti.
Yeniden aynann nne geldi. Eline Sup
hi'nin fotorafn ald . Yrei arpmaya ha
lad . u yze olan aknn derecesini , asl u
-93-

i zgn durumunda anlayabildi . Resim asln

dan daha gzel kmt. Srrcenal'in bak
tka bakaca geliyordu . Mukavvay dudak
larna gtrd. u pt f'n vcuduna tatl
bir akm gemi gibi ol du; sanki temmuz s
canda pfr pfr eser bir rzgar altnda
oturuyormu gibi vcudunda bir serinlik du
yuyord u . B u durumun Suphfye olan sevgisi
nin bir belirtisi olduuna kuku duynuyor
du.
Resmi seyre dalmt . B i r sre gzleri u
hayal zerine dikili olarak kald; ortalk eni
konu kararmt . Sobadaki odunlar keyifli
bir alevle yanmakta. aralk aralk bir yaprak
hlts duyulmaktayd .

Srrcemal'in iine

birdenbire bir korku girdi . Vcudundan bir

soukluk geldi geti. Yalnz bana korkuyor
du. Pencereden zerine gulyabaniler1 sald
racak gibi geliyordu . evresini dinledi . Hi
bir yerde t yok. Merdiven bandan hizmet
i kadna seslen d i . Fakat hi bir cevap ala
mad.

Herkes

kendisini

brakm

kam ,

kendisini da banda koskoca b i r bina iin

de yapayalnz kalm sand. Zangr zangr tit
riyordu . Yat ak odasna snd. Kapy ierde
iki defa kilitleyerek kendisini karyolaya att.
Gznden yalar boand. Bir sre alad .
u gzyalar onu bir az rahatlatmt. Bu s
rada ise ince bir ddk sesi ve ardndan hz
l hzl geen bir katarn amatas. Srrce
nal'i saran korkun sessizlik iinde grlde
di.
Srncenal kendisini sevgilisi Suphi'sinin
Korkn masal yaratklar.
-94-

kollan arasna att. Urad korkuyu anlatt .

.. Beni byle geceler yalnz brakma . . . korku
yonm beyciim!" diye boynuna aslyordu.
Yemekten sonra Suphi, salncakl iskem
lesine oturmu sigarasn dumanlatmakta,
Srrcemal de koltuu omn yanna sokmu
zgn zgn dnmekteydi .
Suphi sordu ki:
- Ne var? Ne dnyorsun?
Srncemal iten bir ah ekti. Bu ah , Suphi'nin merakn oynatt :
- Allah akna ne dnyorsun?
- Hi . . .
- Nasl hi! Hi dnlr m? Yine cann m sktm . . .
- Hayr. . . ama . . .
- Ey ama?
- Beni korkutuyorsun.
- Neden?
Srncemal yutkundu. Duraksayarak n
ne bakt.
- Sende bir sr var, amma sylemek istemiyorsun?
- Dinleyecek misin?
- Syl e .
Srncemal'in duraksamas artyordu.
-

Beni

zyorsun

Cemal'ciim!

Haydi

syle . . . ne emredeceksin?
- Emir deil. rica . . .
Suph i , Srncemal'in ne istediini hemen
anlad . Yrei hoplad. Yine o neri. Fakat
u heyecandan renk vermemeye almak
tayd .
Srrcemal sznde devam eyledi:
-9 5 -

 Korkuyorum . . . Emin deilim . . . beni t e

in e t . . . ' vesveseden' leceim . . .
Sphi li cevap vermiyor. elindeki sigara
y. evirip e\iriyorclu.
- tekini lalfl seviyorsun diye zlyorum.
- Seni sevmiyor muyum?
- Onu sevmiyor msu?
- Hayr. . .
Srrcenal u inkarn yalan olduuna ina
yordu ; fakat aktan aa bunun doru ol
madn sylemekten ekindi.
- Fakat gnl bir trl rahat olmuyor . . .
Allah akna beni temin e t .
- Nasl?
-- Brak!
Suphi

titredi.

Gznn

nnden

Zeh

ra'mn solgun hayali geti. Sanki uzaktan g

sn am. kendisini bekliyor gibi grmek
teydi . Suphi . Zehra'dan bsbtn sou
deildi . N e kadar olsa, ilk gzars Ze!ra'yd.
Ondan bsbt nasl gemeli? Srrccmal'i
istediini Suphi kendisi de dnmemi de
ildi. Zehra ile Srrcenal'in biinclen ge(,ne}i
cl rnn l .

imdiki

durumda

Srnce

mal'clen gemeye gnlnde cesaret bulmnacl .

Fakat Zehra)r d a kyp atmaya (da) cesaret
bulamad . Zehra yalnz. umtsuz. kolu kaa
cl krlm kalm idi . Dayanacak hi kimsesi
yoktu. Zavally nasl boanal? . . Ancak. hu
dunmr byle srp gitmesi mmkn dcgil .
N e olursa olsu. bir yol bulmak gerekiyordu .
1

adL

Kun tda.
H > -

Supli b yolu d nmeye bal<d. Gittigi

yenk kendisini hep bu dnce megul et
n ekteycl . Bir cuma sabah , erkenden kendi
sini dar a tt : hava pek gzeldi. Yie o d
cesire dalm gitmi oldugu halde Sak7agac'na dogru yryordu . Yrye yrye
Sakzagac'a, agacn altna vard. Alak par
maklga dayanarak evreyi seyretmeye bala
cl . Gne, Kzkulesi hizasndan doru epeyce
ykselmiti. H avann rengi pek parlak, deniz
durgun . evre glmsyordu. Tel uzak ta. Fe
nc rbahe'siyle Adalar ve bunlarn arasndan
dogru ela Katrl daglar koyu yeille koyu na
v arasnda bir renkle grnmekte, solda Zey
tinbrnu'na dogru uzanp giden aklk it;'i11de clerriyolumm erit gibi izi stanbul yolu
m gst ermekteydi.
Koca aacn plak dallan sanki tazelikten
yoksun olclu,i?;u ii aglamaktayken , u par
lak gi'ein nlarma kar zlemicesine g

s geriyordu . .
Sphi bu grnmlerin hemen hi birin-
den zevk a lmamakta; keneli dn celeriyle
megul olmaktayd . Zelra'dan vazgemek.
ona

bir cinayet

mrn

gibi grnyordu .

Geen

hatrlad . Zehra yznden

t attg

m t l ul klara yrq1,i szl a d . Zavall kadn ,

ht r

isteklerinden .

hep kendisini mth

d m ek yoluna vaz gemiti . I-ff. l o kara sa

lar11a brnp de i ralatlgyla uykuya
daldg zamanlar hatrladka yregi kabar
rnaklayd . H el e bir gn. hani Bogazii'rclf'
yal bahesinde, sabahleyin erkenden kol
kola gczimek leydiler ya . . . ite o zaman pek
SJ 7

s k l i r koru altna geldikleri zaman yoru l

u:;;lar, kaba otlar zerine yle oturnver
ilcrcl i . . . buradan deniz ta Beykoz'a kadar
tabak gibi grnyordu . . ite orackta birbi
rinin yan banda, tek bir sz bile etmeye
rek yarm saat kadar dinlenmilerdi . u ses
sizlik iinde, yreklerinin sylemesi nasl
da aka olmut u ! Suphi gemiini bylece
demeye balaynca bir ok nazl katmanlar
ortaya kyordu . lk grd g n , Zehra'nn
gl fidan yanndaki duruu gznn nne
gel di . Zehra atk kalar , fldr fldr gzleri,
dank salaryla karsnda belirdi . O gn
k duygu v e hayalleri birer birer (gzn n
nnden) gelip geiyord u . O zamanki ks
kan, hrn, ama saygdeer kz . imdi kim
sesiz , umutsuz, aalanm olarak, ta ora
da . . . ite, ite, u ince yolun sonunda kim
bilir ne kadar aclar, gzyalar i i n d e yolu
n u , kendisinden bir haberi bekliyordu. Bu
yol zerinde , Zeylinburnu'ndan doru g
rltl bir katar skn etmiti . . Ah u uzun
katar kendisine

Zehra'sn

getlriverse!

Ne

yazk , n e yazk , n e yazk!

Suphi umutsuzca ban sallad. Gzn
stanbul

ynnden

ayramyordu.

Alyor:

evet, sevgili Zehra'ya alyor . . . bu dnceyle

Suphi'nin yrei kabaryor: gz pmarlanna
yalar toplanyordu.
"Zavall Zehra! . . Zavall Zehra! . . "
Fakat Zehra'nn hayali karsnda, teki
nin, Smcemal'in hayali dikilmi dumutu .
ki hayalin birbirine diktikleri fkeli baklar,
Suphi'yi

titretiyordu .

Suphi,
98 -

eli kulanda

olan frtnaya kar bir siper grmemekteydi .

u arpmada kacak yldrm. Suphi'nin
isteklerinin binasn yakp yok edecekti. Bir
yldrmsavar, 1 bir yldrmsavar! . . Ancak, ne
gezer! . .
Suphi elleriyle yzn rtm kayordu.
Fakat o hayaller de n sra gitmekteydi . K
rkrne yryordu . Eyvah, eyvah, bu z
m zor dertten kutulu yolu yok. Ne tekin
den geebilir, ne berikini (bandan) atabilir. . .
Suphi u iki bal ylann, kemiklerini kracak
derecede vcuduna sanldgn , yabanc gibi
seyredip durmaya mahkum olmutu.
Evin semtine dorulmaktan dehet duyu
yordu . Sola sapt; Fiekhane yolunu tuttu.
Demiryoluna doru gidiyordu.
Smcemal ! Holuun, ivenin, zellikle l
tuf ve inceliin simgesi olan bu nazenin u
runda en yce isteklerinden vazgemeyi gze
almaktayd . Zehra'yla Smcemal arasnda bir
karlatrma yapyordu.
Zehra'y yava yava

Bu karlatrma,

karartmaya,

Srrce

mal'iyse parlatmaya balad.

Suphi demiryoluna kout yryordu. Fi
ekhane hizasna kadar yaklamt. Solda
bir sra dibekhaneden sonra kherile fabri
kasnn

bacas

ykselip

boy gstermekte,

sada ucu buca bulunmaz gibi grnen kr

dalgalanp gitmekte, Ayastefanos ynnden
doru kulak tnnalayc ince bir ddk sesi
gelmekteydi .
Suphi hala dalgn dalgn gidiyordu . Epey
ce gittikten sonra. birdenbire geri dnd. uParatoner.
-

99 -

k rl ost ; la d nnnadan geti: sanki ko u

yord u . Yrei Jzl hzl arpmakta, sinirlei
i a t t>li , tatl bir buhar kaplamaktayd .
Srncemal"in kucana baygn gibi dl .
Nefesi nefesine yetimiyor idi: " Dediin ola
cak . . . dediin olacak. .. "
Evet, Smcenal'in eledii oldu . Zelra'nrn
zgrl eline verilmiti.
Zehra bu olup bitenlere dayanamayaca
m sanmt; ama dayand. Bir iki hafta iin
de. sanki alt gitti . Suphi , Zehra'ya kar yi
n e bir byk iyilik ve insanlk gstermi, Ho
capaa'daki evin kirasyla birlikte ynet imini
ve geimini stlenmiti . Annesini

de Zeh

ra'yla birlikte brakmt .

Zehra kendisini bu aynla altrabilcliyse
d e , gerek Suphi'ye \'e gerek Srrcemal 'e kar
olan dmanlk duygusu ve e alna zlemi
gten dm deil, bell daha da iclc\et
lenrniti. Sanki Zehra, bu duygu ve zlem sa
yesinde yaamaktayd . Nefret ve c! t e ha
yatn ynlendiren etkenler bu nefretle bu e
clen baka bir ey deild i .
Naziktcr yine getiilni , evin t e k "k{.Jyas"
olup kalmt. Oh ol ! Uursuz yellozda kur
tulmutu ya! Miskin bcr, sanki kendisini
adam m sanyordu? AJimallah ' gelip de ken
disinin genligini grmeliydi de ap kalma
lyd. . . Hey kuzum, hey . . . O zaman byle de
risi bozulmu, solmu clegildi. imdi de o
dan gzeldi ya. Oras lazm degil . ipah k
y d e acaba kendisine baylmayan ge m i
vard? Y a hele o kara gzl yosma Sarkol ,
Tmn bilir.
100

kendisi iin ne kadar yanp tutumtu . . . ey

ayol . . . dmez kalkmaz bir Allah ! . . Ya o bey
de yok mu ya? Nasl gnl bilmez ki . . . yle bir
irkefe insan gnl verir miymi hi? . . Ha
rnrncg gibi gzel bir kadn brak da . . . Nazik
ler, Smcernal'in hsn- cemalin i ' bir t rl
ckemiyonlu. Fakat ev iinde yalnz kalmt
ya . tes nesine gerek?
Zehra,

Naziktcr'de umudunu kesmi t i .

Ne yapmak gerekirse kendi bana yapmak

zon rclaycl .
Ama ne yapacakt? Dnyadan Konya'clan
habersizken elinden ne geleceini bir trl
kestiremiyordu. ki dman arasna gklcn
der gibi giriverip ele ikisini ele ayaklar al t
n a igneycbilse! Aralarna gim1enin b i r yolu
m

aryordu.

Nasl gimeli.

nasl

gimeli?

D manlarnn sndklar yerin neresi oldu

undan bile haberi yoktu ki . Hi olmazsa yer
lerini bilse. ah bir kere izlerini bulsa! Zehra .
Suphi 'yi de "dman" sayyordu. Dman . . .
fakat hala sevimli dman . . . o dman hahi.
bu gn mtareke" nerisinde bulunacak ol
sa. silahn teslime hazrd. Paralanas y
rek! Kr olas yrek! . . fll <l o nankr. o gn
l daldan dala konan seviyorsun!
te bu gerei Zehra boup ldrmek is
tiyordu ; ama hep elinin altndan karyordu.
B u alayc hayalete kar bylesine zayflk . . .
elleri bal dum1aktaycl.
Ama kesinlikle c almak gerekli. kesinlikle
nefret gerekli . . . Ah nefret de g. c almak da
1

Gzdligii.

"2

Sil<\llan brakm.
-101-

g/' Spl i'ye kar kendisini nefret ii dey

i giistenneye alyor: kendi kendisini al
dat maya ugrayor gibiydi . Oysa yregi iten

ie bu dmannn yannclaycl . Bu gizli ilgiye

ele dmanlk beslemekten geri kalmyordu.
Fakat mmkn m? Zehra . Suphi'yi hala se
viyordu. Hala seviyordu. te gerek bu!
Nefret ve c alma istekleri, hep bu sevgi
nin geregiydi .
.
c almak ! . . Niin? . . . . . . o hnzr Smce
rnal'i

kahrndan,

zntsnden

ldrmek

iin . . . .. Oysa aslnda bu istek de Suphi'rin

ba altndayd .
Zehra. c almay zihninden karamyor
du . Bir ok plan kurdu, ama bunlarn uygu
lamasna olanak grememekteydi . . . Ah yalnz
bana. bir bana . . .
Amacn gerekletirnek iin bir yardmc
aryordu . Ancak u srada hatrna Nazikter'i
getirmiyordu bile . ''Musibet avaak! Bir ie
yaramaz ki . . . "
Hah, hah ! . . tamam taman . . . Habibe Mol
la . . . ite hazr duruyor. Habibe Molla kulag
delik, gz ak. eytana kl;' h ters giydirir,
atly atndan indirir, yolcuyu yolundan bra
kr bir kongoydu . ' Ondan uygunu olamaz.
Habibe Molla i adamyd. Kendisine veri
len bu gibi i lerin stesinden kesinlikle gelir
di . Adan aralnnak. iz kollamak. olan bileni
haber almak sanki ii gc. zevki , elencesiy
di . "Sen merak etme kzm, tavan olsa yuva
sndan karrm . . . ay izi eytan tozu . . . cin
arpsa yer yutsa gene bulurum . . . "
l Anlam lnhnanad .
10 '.2 -

Zchra'nm

merak

etmemesi

mk

m? . . Gnler geiyordu da hf.Jc\ Habibe Mol

la'da bir hayrl haber lmlunrnuyorclu . Habi
be Molla arad izleri bir trl bulamyordu.
Bir ka defa Asmaalt 'a : ""naazaya " ' bavur
du. Bir ipucu alamad . nk Suphi'nin ye
rini aktan aa som1ay uygun bulmuyor
du. Aceleye de gerek yok ""Kurbaa vararak
vararak demi . . . sabrlan' kon k helva olur . . .
dut yapra atlas . . . "
Hele, hamdol sm ' bir gn akam zeri,
Habibe Molla. Zehra'ya bir mjde getirdi :
"Bir tala iki ku vurdum kzn . . . aman ne
kadar yoruldum . . . dermanm kesildi . . . haber
aldm kzm. haber akln . . . bir yudum su
ver elmas kzm . . . mj demi isterim ha . . . bnl
dum buldum . . . oh . i t e imdi kendimi buldum . . . amma da buz gibi ha! O t ur da dinle
kzm . . . bugn gittim . . . ay kr olasca s e
d e ! . . C a n m kzm u icyi bamdan ka
rver. . . kafir salanma dolam . . . Bu g
gittim . . . her gn gi ttiim gibi. . . neye otur
myorsun? Ayol . . . otur o t ur . . . im gn gittim
maazann kapsnda duruyordum. . .

ierisi

de n e kadar karanlk . . . I3ir el e n e bakaym . . .

yooo, be o kadar tel<ia gelemem . . . bir ele
baktm ki . .. kf gzlm de evde unut
mam nyn . . .

az kald gnn eyccektim . . .

ea brak d a syleyeyim . . . bir d e baktm.

teden senin beyin geliyor . . . Ay ne oldun? . .
H a , h a , yanldm . Sahi, artk o senin beyin
deil . . . O beni tanmaz a . . . dedim ki . . . earn
M aaza.
2

Sabrla.

Tan"ya iikr.
. 1 03

; J L s t ' e oluyors u? Betin hezi soldu.

.
k; lk m geliyor? dedim ki. . . .
Zcl ra'nm vcuduna bir ti t reme gelmi.
rengi atm . gzleri dn t. Atc- i<;imle
yanmaktayd. Habibe Molla cllei i t u t t u ki.
" ayr ayr yanmaktaycl'' . "A kzm ne bile
yin ben sana bu kadar clokmacan?"
Zehra kedinden gemek zcr<'yd i . Sinir
lerinin u bualn hi unulnakszn . bir
denbire ortaya kmt. Habibe Molla da, bu
durumun nedenlerini bir trl anlayamyor
du . Yzne su serperek. limon koklatarak.
pencereleri aarak . h ele yrek aqJnilann
bir

az

yattrmay baardlar. Zehra yatr

yatmaz Habibe Molla'y zorlamaya balad. . .

Habibe Molla,

yksnn

aasn

anlat

maktan ekiniyordu. Fakat Zehra'nn zorl a

yp sktrmalarna dayanamad . Olan biteni
olduu gibi anlatt: Suphi maazaya girdikten
bir az sonra. kendisi, yani Habibe Molla da
iei gim1i . Asnaalt'nda Kadri Eff:ncliz{de
Suphi Bey'in maazas bu mu diye S.pli'in
kendisine sormu . . . Evet , hatta ite o . Suph i ,
t a da kendisiymi . Yalandan sevinmi . Sanki
bir kadn var imi k i . Suphi'nin annesi onu
pek severmi . Bu kad , daha geen gn Ar
navntl uk'un bilmem

neresinden gelmi

ele

annesini grmek istiyomu ; ama evini bil

mediinden pek zliiyor imi . . .

O kac!n .

kendisini. yan i Habiht> Molla'y gndermi ki

evlerini salk alsn diye . . . imdi ricas , nerede
oturduklarm haber vermcsiyni. Bn kadar
ustalkl yalanlara kar . Snphi tu t up da aa \Jlal u

eversc n .

1 04

s ot nrclug t:>vi . ya i buras . hu evi sa

lk vermez mi? Ey. imdi sen ananla birlikte
ot nnyonnussun . . . bize senin evin gere ki
yor denilmez a . . . Baka ey sormaya da yer
yok . . . zellik.le Suphi . t eye beriye bagnp a
rarak emirler venneye de balam . . . bir y
n eya . . . Ne re. Habibe Molla da kp gel
mi . . . Fakat Zehra merak ctrnesm , bu gn
yarn kesinlikle Suphi'nin yerini haber ala
caktr. Bunun kol ay var . . . Suphi'yi bekl eye
cek. nereye giderse ardndan gidecek.
Habibe Molla ya yalan sylyordu ya da
gcrekten beceriksiz, budala bir kadnd. Ayol
hi anasnn evi sorulur mu? Elbette onu hi
ekinmeden haber verecek . . . baka hir yol
bul amad m?
te o yolu Habibe Molla syledi: "Yannda
tezi yok. . . yan1 olsun, hcyn bile ' gelsin . . . "
Oysa tam gn birbiri ard sra Suphi
maazaya

gelmemiti .

" Uaklardan

sorsa

a . . . ..
"A st me iyilik salk ayol . . . hi uakl ar
dan . . . nas" olur ya?"
Zehra zlyor; Habibe Molla'sna kz
yordu . c alma zlemi sanki yok edici bir hr
sa kadar varmt. O ate. damarlarn yakp
kavuruyordu. Dmanlar eline gese, hene
birer

skmda boip

gebertecek

derecede

kas!anda g duymaktayd .
Habibe Molla'dan umudunu kc-smiti . Ro
ma! anna bavurdu . Monte Kristo'yu bdki
bir nc defa olarak okumaya balad.
Ik.
2

Nasl.
- 1 05 -

Ko t 1 1 1 1 dmanlannclan e yolda c aldgm

i cde eye, aratnaya koyuldu.
c" szcgn syledigi zaman. sanki c
al kadar ferahlanaktayd . Hrnlg son

dereceyi bulmutu. Nazikter'i halyor, Mni

re'yi h alyor, kendisini avutmak iin konu
dan komudan gelenleri halyor, eline gee
ni knyor, h erkesi kas kas kavuruyordu .
Mnire bir yandan bir tanecik ohmun
zlemiyle yanp tutuurken bir yandan ela ge
lininin her gn derecesi arta giden azarlar
na, gnl knnalarna gs germek zorunda
kalyordu . Geberip gitmeyi istemekteydi. Ama
gzlerini zlemle kapamaktan el a rkyordu .
Btn bu felaketlerine , hep u ta kafasnn
necle oldugunu dnyordu. ki gen ara
sna bir nc genci kendi kuruyas elleriy
le atvermiti . . . Zavall Zehra, zavall olu! Al
o Srrcemal kahpesi yok mu? te bu iler
hep omm ba altndan (kyor)du . Ocaklar
na incir diken, yuvalanm bozan , ykan, hep o
aifteydi .
H el e ok kr, bir gn le vakti Habi
be Molla soluk solua geldi . Bir byk mj
de getirmiti ; b u sefer artk yakalar ele ge
miti.
Aratrm . "Suphi'yle tekinin Makrik
y'nde1 inenclifer' istasyonunun yam ban
da, pembe boyal bir eve.le oiurduklanm naa
zadaki' uaklardan haber alm"t. "inendi
fcr istasyonunun yan banda, pembe boyal . . . "

Bakrky.

Tn- .

Magazadaki.

Maazada iler pek skm,

sipariler

hep birden hcum etmi, depo hcaln dol

mutu. Bir ok ekler, ak bonolar kasa ba
11 doldurmu, bir ok krmz k<"tlar yl
nt. ki uak, bir katip' bu kargaalk iin
de kendilerini armlar, Suphi defterlerine
dalm gitmiti: "zmir' de Ahmet Efencli'ye se
kiz bin dokuz yz yirmi alt buuk kuru , fi
(tarihinde) 28 Kannusani tarihiyle alnan
Midilli zeytinya iin . . . " "Yzde on be iskon
tosu minha baki' yirni dokuz bin yz otuz
be kuru on sekiz para min" 16 Kannusa
n i ila" 30 kanunusan i . .. "
U aklar pirin kazevilerini' uraya, eker
flarn buraya, un uvallarn teye ayrp
istiflemekteydiler: "Bir numara . . . uval da
ha . . . "
Tepeleme dolu bir mangaln scakl i
odasn hamama dndrmt ; Suphi ile ka
tibi be alt saattir muhasebe yorgunluunun
ela eklenmesiyle buram buram ter dkyor
lard . eklerin tesviyesi , toplamlarn incelenYazman; nuhasdcci.
2
3
4
5

c;ktktan sonra kalan.

.cl leri .
Arascla.
ine. tamak i<,:i piri11 vb. cloldunhp agz dikik

torb a .
- 1 07 -

 ll's . l l l'saplann kaatlnas , t elgraflarm ce

v; p la r . teden beriden olan siparilerin ha

zrla as. mektuplara cevap gibi ilerle b

alp kalmlard .

kii bu gn ay ba

olu p. ne olursa olsun fiz hesaplarnn grl

mesiyle geleetk ay defterine gemek gereki
yordu .
Tam b u alalar arasda, uaklardan
biri gelip iki kokanan' beyefendiyi gnek
istediklerini haber verdi. Sl!phi onlar savma
sn syledi. Yine iine devam e tmekteydi.
Uak ikinci defa yine gelip kadnlarn kesin
likle (kendisini) grmek istediklerini syledi:
"Gelsinler, gelsilcr. . . Ay efendim, imdi sra
s m? . .

"

Oda kaps alnca, ieriye bii yal teki

ok gen iki kadn girdi. Supli ayaga kalkt.
Kap kapand. Kadnlar birer sandalye alarak
oturdular. Yal olar pek irkin. p gibi ince
olduu halele. genci pek gzel , etie clolgm
bir kzd. Baa bir byk, tyl k:1 dife ap
ka koymu, apkasna takl olan beyaz tl
enesine kadar indinniti. Siyah . dz, s<lde
bir zaif fistan giymi, eline yine o renkte bir
emsiye aln . minimini ellerini siyah ek!i
venler iimle saklamt. ri kara gzleicle
zek<' klan salmakta. kck dudaklar
zerinde hane bir glmseyi gezinmek
teydi . Suphi bu iir gibi grnme bir sre
hi bir zevk duymadan bakt. Zihni h{tl def
terlerinde, toplamalanlayd. Yal kadnn u
szleri , on im dalgnlkt a uyarclrd:

I hrhtiy a

k,dn
!08

- Sulhi ' beyefendi! Size ok yaharrm.

bizim bir i var . . .
Supl i. ge dilberi szyordu . Biraz dur
duktan sonra dedi ki:
Buyurunuz madam. Ne emredeceksiniz?
ok yalvarrm efendim. Benim koca
Kasuta'da oturur. u nektul var. ona gnde
recek . . . Daha var bir enact.. .
- Sizin erkeiniz demek Kaut'ta? '
- Evet efendim!
- Madmazel sizin kznz m?
--- Yok kzn. . . e bu nas eliyorlar? Karde kz . . .
Suphi u karde kz"na alc gzyle
bakmakta, nadnazel"' de uhluunu , ak
rakln belli edip durmaktayd .
- Emanetiniz nedir?
- Me . . . e olacak bizim emanet . . .
- Mektubu imdi veriniz . . . Emaneti yarn
ya da br gn getirirsiniz. nmzdeki ar
amba gn posta kacak.
-- Duyduk ki sizin var oralarda i . . .
- Evet madam . . . Biz oralardan mal getirtiyoruz, adamlarmz var. .. Bir ey deil . . .
- ok teekkr yapar' beyefendim . . .
"Karde kz" d a byk bir incelikle "ok
teekkr yapt " . Bu ll"ekkre pek bol tatl
gllerinden bir parlan da ekledi .
Suphi ban defterinin stne eip de ra-

Spli.
2

Mekt p .

Ho<los \T\'rcsinck ik ad;:da biri . (,olaada.

Edni .
m

ka lara

dalnasayd

ena etin

sahibiyle

karde kz daha uzun sre oturacaklard.

u gen kz Suphi'in duygulan zerinde
hi bir etki . hi bir hareket ortaya karma
mt . Suphi akama kadar gnl rahatlyla
iini srdrerek MaknkyYe git m i , Srr
cemal'in kucana atlmt.
Ertesi gn hi bir haber gelmedi. Ancak,
daha ertesi gn "emanet" geldi. Yine Kassu
ta'lnn karsyla karde kz getimiti. Bu
gn Suphi nedenini bilmedii halde konu
may uzatmakta ve u rum gzelini seyret
mekten zevk almaktayd.
B u gn sze rani ele karmt. Hem o
kadar iveli bir konumas vard ki Suphi o
konumaya baylmt. Hele szckleri syle
yiindeki ivesi p e k irindi. Suphi'nin dinle
dike dinleyecei geliyordu. ini gcn b
rakmt.
Ayrlrken arada srada maazaya ura
malarna izin istedikleri zaman, Suphi o izni
can ve gnlden verniti . Artk rani'nin
emanetisi Suphi olmutu ya . . .
Bunlar gittikten sonra d a Suphi hala o
zevk iinde olarak i grmekteydi. Smce
mal'in parlak gll eri rani'nin hayalini k
iinde k gibi belirsizletimiti . .
Ertesi gn yine rani ile Marika kagel
mezler mi. . . bu gn rani'nin isim gnyn
de Suphi'yi davete gelmiler . . . l tfen evlerine
gelirse n e kadar memnun olacakm . . . hele
rani, pek mutlu olacakm . . . rani gzlerini
szerek, boynnu bkerek filan ederek iveli
iveli icalar ediyordu . Bunca ricaya yrek mi
- 1 10-

dayar? Suphi nce zr diledi. Evinin yal

mzlgnda sz etti . Suphi zr dilene_yi sr
drdke rai i veyi artrd: Benim hatr
kracak beyeferdirT Bu kadar nazik. bu ka
dar gzel bir '"hatr" nasl krlr ya? Adan
(sende). bir gececik! Ne olur ki? Srrcenal'e
bir telgrafl Fakat zavall kadn bundan kim
bilir nasl kuruntulara kaplacak. Sabahlara
kadar gzne uyku girneyecek. Suphi tered
dt iindeydi. rani hcumlar ilerletti. Pek
zlecekti. . . Her nedense rani'in zlme
sine Suphi'nin gl raz olnmyordu. ster is
temez kabul ett i . rani eline u kartvizi tu
tuturdu:

Mll Urarie 1

1 6 rue D erviche"
Suphi u zarif karton parasna kendisin
den gemi gibi bakyor. kada dokunuun
dan parnaklarna tatl bir scaklk akyordu .
rai kartvizitinin byleyici etkisine dikkat
etmekte

ve

bu

gururla

glmsemekteydi.

'"Akam saat yarmda!"" uyarsyla , agrda

bulunanlar maazadan ktlar. Suphi iine
pek isteksiz olarak koyuldu. Akam iple e
kiyordu . Bir kagda u satrlar yazd:

Mak-ky. Suphi Bey'in evine.

B u gece gelemeyecegim , pek iim var. me
rak etme. fi 5 ubat. yl ****. Suph i .

Madmazel U rai.
'2

Dervi

1 9 : 00'cla.

sok. No: !() .

-111-

l l k<tgcl bir zarfa koyup mhrll"d ikter

so ra. bir alanna vererek telgralhancye
gnderdi.
Akam saat yannda Snpli Bey. Dervi
sokanda 16 n umaral eve ginni ra i ' i n
odasrn sorarak bulmut u . ' Kapya parnak
lan11111 tersiyle vurdu . Kap heme ald .
rani pek ak sak giyinmi ti . Kollan
hemen hemen omuzlanna kadar ak. salan
dank, arkasnda beyaz bir yazlk fistan: la
vantalar, pudralar srnm; iki byk lam
bay yakm, gzelligini daha nasl parlatabi
leceini dnmse hi birisini ihmal etm e
mi . . . Suphi 'yi p e k senli benli v e iveli b i r t a
vrla karlad.
Suphi u grnme kar alklat. rai
kama

yolunu

oktan

kapatm,

Suphi'yi

odann sevda kokan havasa hapsetmiti.

Suphi dtg kandnna t uzan ne ol
duunu abuk bir baktan sonra, igdsel
bir dnle anlad . Ama n kapancada
kurtulmaya pek o kadar d a istekli degildi . B u
itah uyandran atmosfer iimle rahat rahat
soluk almaya balamt.
rani pek gzel bir iki sofras hazrlam
t. . . Ortaya getirdi. . . Suphi'yi soyd u, temiz bir
entari" giydirdi .
Yanna oturdu. tatl tatl sylemeye ba
ladlar. .. Suphi . byle bir zevk aleminin tad
n imdiye kadar hi tatmamt . Kendisinden
gemit i :

n e Srncernal'i

dnyordu,

'\nla:;ldna gre t'V, her odas da

ba';)ka

hr aik11i

hardg l ir aile ('\"i.. dir

2

Eski<k nkcklcr. eYlrrid

1 12

l(tTlk

P t<"uisi

(ycTdi

Zehra'y . . . Mastikann ' ate gibi lngusu bey

nine kadar vumn ; bir yandan da bir itah
atei damarlarn sam; rai batan baa
ive kesilmi; Suphi zevk ve neesinden ba
ylm gitmiti.
Sabahleyin Suphi gzn at zaman.
rani ay hazrlyordu. Suphi belleini ara
trcl ; olan biteni hatrlamaya balad. te u
rada duran gzel kadnla birleme zevkini ne
kadar ela kolay elde etmiti! Oysa te yanda
sevgili bir dost . kim bilir ne yrek arpntla
r iindeydi. Ah ta yrek! Zavall Srrcemal,
bu gece n e kadar dnm, n e kadar ala
mtr . . . oysa dnen, alayan yalnz Srr
cenal miydi? Ah ta yrek, ah!
Fakat Suphi gzlerini rani'de de bir
trl ayramyordu. Ne vcut, ne eller, ne boy
bos, ne renk, ne salar, zellikle ne ive, ne
eda !
ran i ,

Snphi'nin

uyumadn

grnce

ho bir iveyle dedi ki:

- Maallah beyim! .. Bu ne kadar uyku! . .
Karyolaya doru yaklat. Suphi onu si
nirli elleriyle yakalayarak kendisine ekti . Bir
sre o tazelii , o gzellii doya doya seyretti.
Orani incelikli ve iveli bir hareketle silkinip
Suphi'nin elleri arasndan kat. Bir byk
fincan ay doldurarak Suphi'ye getireli.
Saat 3' filan bulmu olduu halele, Sup
hi hfa yataktan kmak niyetinde deildi.
Dereden tepeden konuuyorlard .
Sanki Suphi artk Smcemal'i de, Zehra'y
ela unutmu gitmiti . rani'nin kukularna
Sakzl rak.
1 1'.I

k ; r . yeinkrle sevgisine onu inandrmaya

-;l vorcl u . Fakat kendisine sevgisi varsa, bu

gil ve bu gece de burada kalmas nerisi ge

lice akl baa geldi. Bir gemi yolcuhgmda
yaplan sylei gibi bir gecelik tanlgm g
nl zerind eki etkisini hi derecesinde bula
rak vcrdigi , hararetli gvenceye iinde , gl
yordu. zellikle u karsmdaki kannn yal
nz aptallan kandrabilecek dillerle kendisini
kandrmaya ugranasm pek tuhaf buluyor
du . . . Artk bunda da gnl, sevgi olduktan
sonra ! . yle gnl, yle sevgiyi dorayp k
peklere atmal . . .
Suphi hovardalk al eminin henz acemisi
olmakla birlikte , bu bir gecelik serveninden
bile ders alabilmiti. rani'nin gzelligini bir
rt , bir deri gmlek saymaktayd. Bir

az

rasa, o rty, o gmlei ekip karabilece

ine kuku duymuyordu.
Ancak, byle bir gzel azdan kan ya
lanlardan zevk almamak ela mmkn deildi.
nsan aldanrsa byle dilber batan karc
lara, byle tatl dzenlere aldansn. Suphi
zevkini arttrmak iin rani'yi kkrtyordu :
"Sen beni sevmiyorsun, ama hatnm kalma
sn diye yle sylyorsun?"
- Kim? rani mi Supi'yi' sevmiyor. Ca
nndan ok seviyor; ite ispat!
Suphi glmsyor; memnun oluyordu. u
memmmluunda ufack bir de gurur eksik
deildi. Kim bilir. belki rani kendisini cidden
sevmiti . Bu olaslk ya da daha dorusu u
t-.mut. Suphi'nin neesini artnyorclu.
Supl i'y.
1 14

Saatler getii halde, Suphi henz kp

gitmeye dawanmart bile.
Gzel bir le yemei yediler. Suphi u
t atl geveklige snmt.
Bu gn hava pek ak, gne pek parlak
t . rani saat dokuza1 doru "sevdigi beyiyle
birlikte", yle bir ssz kr gezintisine kmak
istedi. Suphi, kar koymakszn rani'ni is
teklerine uyar grnyordu: bu hevese de
uydu. Bir ka konyak yuvarladlar. Kol kola
sokaa ktlar. rai pek sade giyinmiti; fa
kat gzellii bu scidelik iinde daha da parla
mt . u gen, uh hayatn canl scakl
Suphi'yi de carladrni. ki gen. sanki
ku gibi kanatlanmlanl .
Bir temiz kupa' kiraladlar: ili'ye clom
yollandlar. Araba iinde yan yana, diz dize, el
ele kahkahalar, kehkehelerle kendilerinden
geip gitmekteydiler.
Suphi'nin gznde dnya deimi, en
lenmiti . Her yzde mutlu bir glmseme
bulmaktayd . Sanki bu gn btn varlklar
iin bir sevinli bayramd.
ili'yi getiler.

Kathcine caddesinden

doru giderek yolun dirsek noktasmda dur

dular.
Bu noktadan btn Kcithe v{disi g
rlebiliyordu. Cendere Boaz'ndan beri kvr
la kwla szlp gelen Kathane deresi bir
byk dirsekle Kcithne kprs altndan
syrlp aktktan sorw= . parkn geni cetvelf
2::1oa.
2

Kapal, yalmz arkada oturacak yeri bulta. drt te

S kaal.

kerlekli araba.

- l 1 5-

i i rn i<' li iki yz metre kadar bir mesafeyi

l wen hemen dz bir izgi lalinde geip aka

rak aglayalara gim1ektt' . bir sre kaybol

chktan sonra alt tarafla karakol kprsnn
yan banda birdenbire ortaya kp U. Sn
net kprsnn aagsna kadar bkle b
kle devam etmekteydi. .
ki gn nce stanbul gn kaplam
olan dolgun bulutlar. Kathane vadisini bir
gzel sulam, ayrlar bu bengisuyla canla
np renklenmiti . Batan baa zmrt bir
hal haline gelmi olan u ho vadi iinde,
Kagthane ky safrsndan kabna sama
m gibi , sanki kar tepelere dogn trman
yordu . . . Hele parkn plak orman , tazelen
meye can atar gibi grnyordu. Kar tepe
ler zerinde Kathane yaylas alabildiine
uzayp gitmekte, sada Maslak tepeleri ve
B ykdere caddesinin sra aalan sanki va
dinin bu tazeliini seyretmeye kouyormu
sanlyordu.
Snnet kprsnn alt tarafmda . AJibey
deresinin de katlmasyla genileyip alan
d urgun su yzeyi , gne nlanna kar gz
kamatnyordu .
Bu ho grnm, rani'ni eliciligi, ne
esi ve zellikle konyan etkisiyle Suphi'yi
zevkle kendisinden geirmekteydi .
Neeleri az geldi: biraz daha koryaga ge
rek grld. Arabadan indiler. . . arabac Ka
bagt'ten konyak almaya gnderildi . Bunlar
yalnz balanna kalmlard . Kol kola gezin
mcckte, kahkaha elan baylmaktaydlar. Bir

az

sonra arabac dnd: bir ie konyakla gel- l l G-

eli. . . Vadiye indiler. u Ccndcre"ye yakn bir

yere kadar gittiler. Yol stndeki koca mee
agacnn altnda durdular. Kafalan kzyor
du.
Nemli ayrlarn stnde ocuk gibi ko
umakta, yuvarlanmaktaydlar. Dere kys
na yan yana oturdular. Ayakkablanrn . o
raplann kararak ayaklarn serin suya sok
tular. Bu eglence cokmluklann arttrmt.
Kahkahalan evreyi nlatyordu.
Arabac suyu bol bulmu. arabay aaya
dere kysna kadar sokup byk bir snger
le temizlemekteydi .
Suphi neesinden kabna sgamamakta ve
yeil ayrlann stnde yalnayak, ba kabak
koup yatmaktayd. Arkasndan rani geli
yordu . "Esir almaca" oynyorlard . Bu lgn
lklarla saat on bire' gelmiti . Arabaya girdiler.
Cenclere'den geerek Ayasaga , Zicirlikuyu
yolundan saat yarmda eve geldiler.
Ertesi sabah Suphi buradan ayrlmay bir
trl istemiyordu . Srncemal'ler mrrcenal
ler hep btnyle mutulmutu. Dnk sar
holuun serpintisi hala etkiliydi. Suphi u
belirsiz zevk iinde bylenmiti.
Fakat maazann ilerini ele unutamyor
du: ama bu tatl zevk beiginden nasl kalkp
kmal? "Adam! Muhsin yalnz bana lece
. rebilir. . :
Koyagn etkisi gittike yaylyordu. u
gizli gelime dnme gcn yava yava
serbest brakyordu . Suphi gittike serinkan
llkla dnmeye balad. Her eyden nce,
4 ::ma.
1 17

i:;;kri i badan ayrl aktaki sakmcalar

wk yi alad . Bir kere geveklie alrsa so

un kt olacan dcl . Bir

az

daha

derin dnnce bana gelen bcl<'.rnn ne ka

dar byk olduunu da kestirdi. . . Gz ba
l olarak bir aiftenin dalaveresinin tuzana
tutulup gitmekte olduunu duyumsad. He
men Smcenal"i hayali , karsna dikildi.
Bu hayal kendisini paylamakta. yzne t
knnekteydi. Suphi elleriyle yzn kapam
bu hayale bakmaya cesaret edemiyordu. ra
ni'den sanki nefret ediyordu.
Ama bu duyp;u bunalm, hep gnlndeki
duygu bunalmn gsteriyordu .
Suphi b u hunalmm akna tutulm tu.
rani"ye kar iinden dogru ykselen nefret ,
kukusuz, bir sevginin douunun balang
cyd . Sanki Suphi'nin rani'ye ak , nefret
ten douyordu.
Suphi sokaa klmda, rai'yi sevmi
gitmiti.
Akam st Kprba'nda Sirkeci'yc do
ru

yryp gitmedi; Kpr'ye kvrld . Tnele

bincligi zaman Maknky'nn' ans gnln

h eyecanlandrmad . . .

Kendisini

kollar arasna att .

Bakrky.
rn

rai'nin

Smcemal telgrafi gece saat yarna1 doru

almt. lk nce hi bir kuruntuya kaplmad.
Beyinin elbette bir nemli ve ivedi ii km
olacagn dnd.

Belki maazann ileri

kendisini gece de orada alkoymutu . Hatta

bir iki gndr Suphi, ilerinin okluundan
sz etmekte. geceleri sabahlara kadar defter
leriyle uramaktayd.
Srrcemal bu dnceyle ii rahatlayarak
yemeini yemi. salonda salncakl sandalye
sinin stnde, yarda brakm olclugu rona
n

okumaya koyulmutu.

Bu okuma da

epeyce ilerlemi . saat e yaklamt.

Birdenbire zihnine bir kuku girel i . Gnl
rahatl iinde, durup dururken u uursuz
kukunun zihnine nerden kopup dtn
anlamakta akn bile kalmt. Roman b
rakt . Asl kendi romann incelemeye ve oku
maya. Suphi Hocapaa'da kalm olmasn?
Fakat bu kukusunu haksz buluyordu . Ken
disinin ugnmda o kadar byk zverileri g
zne almken. (onun) hakknda b u gibi ku
kulara dmek pek nakrlkt. Hayr. ha
yr. . . Suphi . beycigi, kendisini hi bir zaman
terketmez. Btn varln kendisine adam1 8 ::30- 1 9 :00

aras.
1 1 9-

t r . E l l d de bu gece. pek nemli bir i iin

k ; laya mecbur olnntur. Kim bilir nasl i

tir'' Fakat her halde Supli valan syleyecek

deil a . . . te '"pek iim var diyor. Demek ki
maazada alyor. Zavall beycigi! Bu ne ka
dar yorgunluk, bu w kadar i!
Srrcemal yie roman okumaya koyuldu:
ama o kukuyu hatrndan bir trl kara
mamt ki : "Ya Hocapaa'da kaldysa?"
ine bir sknt gelmiti. Bir trl yerinde
oturamyordu. Salonda gezinmeye balad .
Zihnindeki kuku gittike byyordu. Sup
hi'nin Zehra'y hala sevmekte olduunu. y
rei czlaya czlaya boadn hep bilyordu.
Zehra'ya doru bir ikinci ekiliiclen rk
yordu . "Niin olmasn. niin olmasn?" Zehra
ilk gz ans: kendisinden gzel deilse ele,
her halde Suphfnin gnln hala kendisine
bal tutmakta: Srncemal , Zelra'n gzelli
ini hafife almaktayd: "Yusyuvarlak, tosto
parlak . . . kocaman azl: cam gzl . . . nere
sinde gzellik? .. Hmmm! Ne ele yarar ya!"
Fakal ne yaparsn? te beycii o gudbe
ti' hala seviyor. . . "Bearetin2 elik alas" . .-. ama.
ilk gz ars?
"Kesinlikle, kesinlikle . . . " Suphi'nin Hoca
paa'cla kalm olacana o an kesin karar ve
riverecekti: "Ancak , nikhsz nasl olur? Ni
kahsz nasl olur?!"
Fakat Srncemal kukuyu atlayp san de
rect'sie vannakta gecikmedi. "Senin nik'h
clecligi , bir saat iinde olur biter. . .
Sr'Yiusiz \'f irkin .

ok irki \T hiisiz C'V

- 1 20

"

Bu gece Srrcemal, sabaha kadar ateler

iinde yand. Kesik kesik, kark dlerle de
kvrand . Bu dlerin hemen hepsi Suphi'yle
Zchra'y kucak kucaa gsteriyordu.
Zehra ite urada, yatak odasnn yan ba
ndaki salonda. Srr cemal'in akam oturdu
u salncakl sandalyeye otunm. bir kitap
okuyor;

Suphi

abanm ,

ban

ele

arkasndan

boynunun

omuzlarna

altna sokmu

dinliyor. Zehra, arada srada ban sola do

ru evirip Suphi'nin alnna hafif bir pck
konduruyor. Derken grnm tmyle de
iti. Boazii'ndeki yalnn bahesinde, ha
vuz banda Suphi'yle Zehra yan yana a;a
kanape zf'rinde oturuyorlar. Zehra, elindeki
uzun fmclk dalnn ucunu suya sokmu , kr
mz balklarla oynuyor. Suphi. karanlk bir
odada karyola iinde yatyor , Zehra da yorga
nn rtp bastryor.
Kalabalk bir yer. Gksu ayn gibi. . . fakat
ortasnda pembe boyal bir kk. Kkn ka
plan ardna kadar alm; ieri giren gire
ne . . . Sr cernal de yannda bir arap halayk
olduu halde giriyor. . . hizmetiler koutu
lar: "Smcenal Hanmefendi geliyor ! . . " Fakat
te yanda hi tanmad bir kad n . zgn z
gn yanna kadar gelip. usulcack kulana
dedi ki : "Zavall mutsuz! Sen neden geldin?
Zehra"nm d.gn bu!"
Smcemal soruyor ki : " Kime varyor? .. " O
kadn

bir

sre

duralad . . .

"Kime

olacak. . .

Suphi Bey'e . . . " Smcemal'in sanki bandan

aa bir kay1ar s u dkld . . . Merdivenden
kt. Fakat i yok cin yok. Odadan odaya gi -121

ri p kyordu . Her yer bombo . . . bir trl ge

li odasn bulamyor. . . terliyor. yoruluyordu.
Derken bakt ki . az kpnn bir kara
manda kendisini kovalamaya balam . . . Za
vall Smcemal! Bir trl koamyor, hayvan
kendisine gittike yaklayordu. Smcemal o
kadar kouyor, o kadar kouyor da, bir kan
yer bile gidemiyordu . . . Uzaktan bir pannaklk
grnyor. Smcemal oray atlayp geebilse
tehlikeden kurtulacak. Fakat ne gezer. . . Bu
halde gzn at . i rkmekteydi.
Evin iini dinledi: Hi bir yerde t yok. D
arda da bir sessizlik ve dinginlik vard. Bu
sessizlik iinde geirdii korkulu dlerin et
kilerinin de eklenmesiyle korkmaya balad.
Zayf sinirleri bunca iddetli gnl knklkla
nna dayanamayacak gibi grnyordu.
evreyi dinliyordu . Bir yandan hafifecik
bir tkrt duysa evi cinler, periler basm ka
dar kuruntulanyordu . H ava halci almam,
mum donuk bir alevle yanarak oday korkun
biimde ayclm latyordu . Smcemal artk d
nemiyordu da . . . yrek arpntlan iindey
di.
Alamak zere olduunu duyumsuyordu;
ama niin? Bunun nedenini bir trl bulup
karanyorclll .
Epey zaman sonra sinirleri yatmt. i
rahatlayarak dnmeye balad. Bir kere
kuruntu zerine kendisini bu kadar zmesi
ni yersiz buldu. Elinde ne belge mi var? Yarn
akam elbet ele Suphi gelecek. Niin gelme
sin? Kendisi gzel mi deil. beyini sevmiyor
mu, stne titremiyor mu? te Suphi de
1 22 -

kendisini seviyor. . . sevmese Zehra"dan vazge

er miydi? ""Ben deliyim !'" Bu kadar kuruntu
lu olmay gereksiz buldu. Beyinin bu gece ke
sinlikle nemli bir ii vard .
Bu avuntuyla rahat rahat uykuya dald . . .
Sabahleyin uyand zaman dncesini
pek rahatlam buldu. Akama kadar hi bir
kaygya uramakszn ev ileriyle urat .
Suphi yalanc dolmay pek severdi . Bir gzel
dolma yaptrd. Hatta kendisi ele yardm etti:
" Beyim ne kadar holanacak!'"
lerini bitireli. Salonun lambalanm yakt.
Beyinin yolunu beklemeye balad. Suphi'nin
gelme saati 1 1 : 30'clu . ' Tiren, allm clcl
n ince ince ttrerek geldi. grltyle
geti gitti. Bir az tede durdu. Smcenal'in
yrei oy1amaya balad . te. Suphi istas
yondan kt. .. ite akllar stnde hzl hz
l yryor. . . ke bandaki Mehmet Bey'lerin
evini geti. . . Nikoli'nin evini ele geti. Srrce
mal bir trl cesaret edip ele pencereden ba
kamyordu. Umutla geirdii her dakikay ka
zan sayyordu . Hesapa Suphi, evin kaps
na vanmt . Kap ha imdi alnacak, ha im
di alnacak diye bekliyordu. Saniyeler birer
birer geip gittii halele, kulana yle bir ses
gelmedi. . . belki biriyle lafa dalmtr. Bir iki
dakika gecikmekte ne zarar var? Yrei hop
larnakta. ii iine smamaktaycl. Boazn
dan yukan alev sarmakta, az:da tkr
knnunaktaycl .
Bir dakika, bir buuk dakika, iki dakika . . .
aman Allah ! . . dakikalar ona,
1 7 :30
- 1 23 -

01 1

bee, yirmiye

vard . . . bir haber yok. Bu tH'n g.i ti : "So

.
t rcc lakalm . .
Fakat Srncemal bu gccikwdn kt an
!anlar kanrn.ya balad.
D geceki buhranlar. aclan . i sknt la
n yine ba gsterdi . J-k bu gece claha id
detliydi. Sanki yreini lir yla snyordu.
Son tiren akam karanlg iinde evreye
korku saarak geti gitti . Smcernal'i yrek
arpntlan da son dereceye gdmitL Ya bun
dan da kmazsa?
Suphi bu tirenden de kmamt . Saat bi
re. bir buua kadar bekledii halde, ne gelen
var ne giden . . . Bu gece de ii olsayd . bir tel
p:raf daha gndennesi gerekirdi . Eyvahlar ol sun! te korktuuna uram t !
Srrcemal'i sinirleri geveyip gitnit i .
Kanape stne yz koyun kapanarak hn
gr hngr alamaya balad. Dnya, g
znde zindan kesilmiti . Azna lokma hile
almadan gece yansna kadar o durumda
kald. Dnceleri pek balantsz, pek da
nkt .
Smcemal drt be gn duyusuz ve kendi
sinde olmadan yaam gibiydi. Hemen hi
bir ey dnmyor, hi bir i gormyorclu .
Saatlerce pencere nnde kprdamadan du
rup gmeden evreye bakyordu .
Aynlk gnleri on bei geti'i;i halele, Sup
hi'den hala ses seda yok. Yalnzca bir iki de
fa kfibi Muhsin gelmi, yiyecek malzemesi

ve para getirmiti.
Muhsin kimiri' bir delikanl olup ya heAnlm hlaad .
1 24-

nz pek krpeydi. Srrr:f:mal, Mulsin'i kap

aralgmdar grm, Suphi hakknda (onu)
sorgulamt. Ama istedigi derecede bilgi ala
mamt. Kendisine Mnlsin pek dalg n , sanki
zgn grnmt.
Sncemal'in iini bir kurt yiyip dunnak
tayd. Acaba Suphi gerekten Hocapaa'da
myd? , bunu anlamaktayd. inde uyanan
bir hevesi bir trl yenemiyord u. Nasl ara
trmal? Nasl aratnnal? Bu srr kime, g
venle amal? Hi tamdg da yoktn.
Bu ii kendisinin stne almaktan baka
yol gremiyordu. Ancak nasl, nasl'! Ya yre
gi dayanamazsa, ya yregine inerse? "Daha
iyi ya ite! Kurtulup giderim . . . " Fakat bir iki
gn sonra lme de raz olmamaya balad:
"Niin? Niin? Onlar zevk srsnler ele, ben
leyim ha!"
Smcemal de Zehra gibi c alna sevd<' s
na dmt. nk o da Suphi'yi Zehra ka
dar seviyordu.
c almak, c almak! "Ama. umarsz kadn!
Nasl yapacaksn? Elinden ne gelir? .. " Ne mi
gelir? Bir kadnn elinden her ey gelir. te
bunu bak nasl ispat edecek. Elinden ne mi
gelir? ok ey gelir ok . . . grrz . . . Bir kere
dnsn tansn. Elbet de bir yol bulacak.
Smcemal c alma hayalleiyle avunmakta,
bu umut kendisini neelendirnekteydi.
Srrcemal de, Zehra gibi c alma coku
suyla yayordu.
Bir gn yanna hizmeti kadn alarak sa
bah trenine binip Sirkeci'ye ineli. Hocapa
a'claki evin kapsna kadar geleli. Elini tok
- 1 25

 ; g; dokundurmaktan ekiniyord u. Yrei

gigsi" paralayacak gibi arpmakta.

kaklar atlayacak derecede atmakta, gzleri

kararnaktaycl . Fakat son bir gayret daha
ederek kapy ald. Kap alr almaz Srr
cemal ieri atld . Nazikter' i kapy itip kapa
masna meydan brakmad.
Nazikter, Smcemal'i grr grmez rengi
dnd. aknlndan allak bullak oldu . Sr
rcemal , Nazikter'e nem bile vermeyip yr
d, merclivenden kt. Aada Nazikler kya
mdler koparyordu: "Utanmaz yelloz, ne ce
saretle gelmi! Buraya girneye ne h akk var?
Ayol o amlar bardak oldu ! . . " Srrcemal lu
haykrlara kulak bile asmadan Mnirc'nin
odasna doru yrd; Nazikter merdiveni
drder drder karak nne gemek istedi.
Smcemal nefretle itip kakarak onu yere
yuvarlad. Nazikter'in haykrlar ayyuka
kyordu : "nsan ldrnek mi istiyor? Edep
siz! . . Kim oluyor? Ne haddi var? Smklii
musibet ! ' Miskin gazulet!""
Smcemal , Mnire'nin kucanda alyor
du.
Umarsz ana, sanki olunu grm kadar
sevinmiti. ayclan beri sevgili c ierparesi
nin ' gl yznden yoksun kalarak alayp
szlamaktaycl. Smcemal'i pp kokladka.
sanki burnuna olunun kokusu geliyordu.
Smcemal de Mnire'nin ellerini gz yalary
la slatyordu.
1

Ugursuz.

Asl "'kazrat'': bok.

'.

Cierinin parasn: mecaz ohrak: sevgili olum .

1 26

.. Evladm hasta deil ya? Bieye ' zlm

yor a?"
Srrcemal cevap veremiyor, hkra hk
ra alyordu . "'Allah akna syle. . . evladma
ne oldu?"
Mnire, bu gzyalarndan kunmtulara
kaplmt. Aklna kara kara kukular gelmi
ti: "'Sakn evladma bir hal olmasn!?" "Hayr.
hayr! Biey yok, biey yok!" Mnire geni bir
soluk ald . Gsnden ar bir yk kalkmt.
"'Ey, ne var? Ne var? Niin alyorsun ya?" Sr
ncemal, Mnire'nin szlerinden irkildi. "Nas ,2
nas? Bey burada deil mi?"
Mnire alk alk bakyordu. Ayol . olu
aydr semtine bile uramyordu . Orada deil
miydi? Kendisiyle beraber otunnuyor muy
du?
Srncemal"e de bir aknlk gelmiti: "Na
sl? Suphi buraya da m gelmedi? Ya on be
yimi gndr nerede kald?" "'Ne bileyim ben?
Ben onu senlen ' birlikte biliyorum . . . On be
yirmi gndr gelmiyor mu? Sakn bana bir
kaza gelmi olmasn?"
Srrcemal, o kazann ne olacan bilebilir
mi ya hi! Fakat bir trl inanamyordu. M
nire'nin bu szlerini bir bilmezden gelme, bir
dzen sayyordu.
Beyini kendisinden almlar, imdi de
gizliyorlard .

Srrcemal barp armaya

balamt . Kesinlikle beyini istiyordu . . . Sy

lemeli, beyini teslim etmeliydi . Yoksa balan1

Bir Pye.

Nasl.

Seile.
-

1 27-

 ; kya ctlcr koparacakt . . .

Mnire ar

, Niziktere Zehra da koup odaya seirt

ilercli.
Smcemal'in gzleri kzm, kimseyi gr
myordu: "Bana beyimi verin . . . yoksa dnya
y bama toplanm!"
Zehra cn almann zehirli glmseme
siyle glmsemekte, Nazikter burnundan so
hnaktayd.
"Beyimi isterim diyorum size . . . i itmiyor
musunuz?"
Srrcemal sanki kudunnut u .
Srrcemal yamaklanp karken , Zehra
arkasndan avaz kt kadar banyordu:
"Oh kahpe, oh! te o Supi' apkn sana da
yaramad ya . . . Sana da kalmad ya . . . "
Naziktcr de bir yandan yumruklann bir
birine vurarak, dudaklann bzerek Smce
mal' e nispet vennekteydi.
u durum , Srncemal'in hi de gcne
gitmemi ti. Suphi. kendisi gibi Zehra'y da fe
da etmiti; i t e buna seviniyordu . . . Fakat. n e
olursa olsun, Suphi elden kmt y a . . . Onu
burada bulsayd geri almaya umudu olabilir-
eli . Oysa ite Suphi'yi baka bir yabanc pen
e avlayp ele geirmiti . u stn gelen d
mana kar gnlnde hemen bir nefret uyan
d. Ancak, o dman nerede bulmal?
Srncemal c alma sevclasnda zerre ka
dar gememi ti. Fakat o cn yn deimi
demekti. Ne olursa olsun, onun kim olduu
nu bulup karmaya karar verdi.
Srncemal

kp

gittikten

Supli.
1 28 -

sonra,

Zehra

kahkahalarla glmeye balad . te cnn

bir ksn almt . Daha alacak pek ok c
vard. Asl cn Suphi'den alacakt.
Zehra ii yoluna koymutu. Nazikter'den,
Habibe Molla'dan umudunu kestikten sonra
sava alanna kendi bama kmaya karar
venniti . nce Makrky'ne1 gidip Smce
mal'in kafasn gzn yarmay kararlatr
m; ama bunda o kadar yarar grmemi ti.
Bu srada bir rastlant. yolunun zerine
Marika'y getirip brakmt . Marika, u bildi
imiz eri" kadmlardan biiydi ki pek ok ev
lerle ilikisi vard . Bir gn buraya da gelmi,
Zelra'ya ilemeler filanlar gstermiti. O an
da Zehra'nn dncesinde bir umut
yanmt . u eri kansndan yararlanmak ve
yardm alabilmek belki mmknd. Kandan
birok eyler alm, bol bol ikramlar da et
miti; ska ska tuhaf ve az bulunur eyler
olursa getinnesini syledi. Bir ka gn sonra
Marika geldi. Artk bu eve dadanmt.
Zehra kany istediklerini yapma ve duygu
larn kendisine uygun olacak yolda hazrl
yordu .
Bir gn ald. Beyinin kendisini aldatp
terk ettiinden filandan sz ederek , gerek
undan gerek rakibi olan Srncemal'de bir
gzel c almak istediini uzun uzadya anlat
t
Aslnda Marika bu gibi ilerin ustasyd.
Fakat kiisel karn arttrmak iin , ilkin bi
raz nazland. O nazlandka Zehra verdii
Flakrky' .
2

Bohac.
l '.W

si\/.lcri

ykseltiyord u: sonunda Marika raz

oldu.
Anlama gereince Marika. Beyoh'nda
tand kadnlardan birini Suphi'nin bana
saracak, ekip tuzaa drecek. onu sefa
hate altrp hem Srncemal'den ayracak,
hem bana dnyasn haram edecekti.
Zehra bu nlemlerden pek memnun oldu.
Memnunluunun ak kantn da Marika'nm
avucuna iki lira sktrarak gsterdi.
ki gn sonra Marika, kendisinden hi ay
nlmayan rani'yle birlikte geldi. Zehra, grev
leri hakknda rani'ye ayrntl bilgi verdi . Ma
rika ara sra olaylarn nasl gelitiini Zeh
ra'ya haber verecekti. Yukanda grld gi
bi, rani ekiciliinin etkisini tamamyla gs
termi. Suphi, Smcemal'den de, iten gten
de vazgemi, rani'yle kapanmt. Zehra ba
ansyla sevinmekteydi. Fakat acele etmekten
de geri kalmyordu. ler hzl gitmiyordu . Ma
rika,

rani'nin becerikliliinden filanndan

sz ederek Zehra'ya gvence veriyordu.

Bu gn Smcemal'le olan serven Zeh
ra'nn keyfini daha da arttm1t . Srrcemal'i
kkrtan aldatlmln verdii kzgnln
iddetini ve kuvvetini, kadnn umutsuz tavr
ve davrarnlanndan kanyordu. Olacak, ola
cak, her istedii olacak. .. Oh! Dileriyle etk
rini paralasn hnzr kan! Daha bak neler .;e
kecek, neler ekecek. . .
"Aman imdi n e kudurmu, fkesinden.
hrsndan ne kplere binmitir. . . " Nazikter de
bunca zamanlk hountusunu' hele bu gn
Alan lulamach.
- 1 30-

bir iyi almt. Yrei rahatlamt . . . Mnire

bir nbete tutulmu. deklere serilmiti.
Srrcemal c alna kararllyla g bul
mu olduu halele eve geldi. .. Fakat vcu
cluncla bir krklk, bir ktlk duymaktayd.
lkin buna hi nem vermedi . Eskisinden da
ha i rahatlyla vakit geim1eye balad.
Zehra'yla olan serveni sanki unutmu git
miti. nk ite, artk ommla dman ol
maya ve rekabete kar hi bir neden kalma
mt. Hatta elden gelse, Suphi'den c almak
iin Zehra'ya yaklaabilecekti ele.
Zihninde bir plan hazrlyordu. Plann ilk
biimi ortaya kmt . Ancak, bu ilk biimin
den bile plann uygulanabilir bir ey olmaya
can akl kesmekteydi.
Bu olaylardan iki gn sonra, Muhsin yine
her zamanki gibi bir miktar yiyecek malzeme
siyle ile bir

az

harlk getirniti. Hele bu gn

Srncenal yine kap arkasndan Muhsin'i

zorlayarak Suphi'nin clunrmnn ve yerini
rendi. te asl bu haber merakna dokundu.
Bir fahienin hatr iin kendisini feda etsin
ha! Vay vefasz, vay! Bir fahie iin!
Muhsin'i

tekrar

tekrar

sorguluyordu .

Muhsin, hznl yaratlnn gerei olan

ackl ve bezgin bir tavrla komuyorclu. u
sevimli yz, kap aralgmclan Smcemal'ir g
zne ilitike zavall hznl gence. yrei
czlyorclu. Muhsin'i alaca ce alet etmek
dncesi o anda aklna domutu . O gece
hemen sabaha kadar bu dnceyi zihninde
evirip evirdi . Konuya gerek bir zm bula
mad . Muhsin maksadna nasl alet olabilir- 13 1 -

di? B i r dzene gre. Muhsi'i kendisine ba

layacakt : ama bu nlemden ne umabilirdi?
Olsa olsa Suphi duyacak . belki kskanacak?
Bu olasl hem pek zayf buluyor, hem ele bu
kskanln Suphi'yi geri getirmeye zorlaya
can akl kesmiyordu. Bumlan baka. ii
iine bir de Muhsin'i katp sorunu daha ela
kantrn

olmaktan

korkuyordu .

Kendisi

Muhsin'i sevebilse. aslnda kurtulmu ola

cakt: ama, artk o zaman c almaktan da
vazgemek gerekecekti . . Belki bu yeni ak,
daha byk bir feh1kete ele yol aabilirdi.
Bundan dolay, bu dzenden vazgeti.
Bir baka dzene gr e , Muhsin'i rani'nin
bana saracakt . Fakat bunun iin para ge
rekiyordu. rani'yi Suphi'nin elinden kapa
bilmek, onu tamahlandrarak gerekleebilir
di. Ancak, elinde avcunda para yoktu. Bir de
Muhsin'i ne deyip de kandracak, Suphi aley
hinde fkelendirecekti?
Bu dzenden de hayr grnedi . Zihnine
baka bir zm yolu da gelmiyordu .
B i r iki gn bu kararszlk iinde alkand,
yatt.
Bir ka gnden beri ara sra zerine bir
baygnlk gelip gemekteydi . Srrcemal buna
o kadar nem vermemiti. Fakat sonralan bu
baygnlk bir nbet gibi gelmeye halad. Bir
de sanc ortaya kt. Srrcemal 'in hii.la nem
verdii yokt u . Ne var ki , bir gn sarnca ko
vay salclrnn, ipi saa sola salladktan son
ra ekmeye balamt . Kova pek ar gelmi.
Srncemal de bu arl ekebilmek iin kas
lann zorlamt ki . . . eyvahlar olsun ! . .
l 3L, -

Srncernal dt"e serildi . Belediye hekimi

nin salk vercligi ilalar zavall kadnn bir

az

gzn at. Smcemal'i btn umutlan,

btn hayalleri kendi kendisine dveren
u dlt ' zerine kurulmutu. O binann y
klmas, hayallerinin de yklp yok olmas de
mekti. Artk bundan soma Suphi'yle hi bir
ilgisi, hi bir balants kalmamt. u dn
yada hi bir koruyucusu. hi bir kimsesi de
yoktu. Bu son felakete neden olansa. Zeh
ra'yd. Ah kr olasca kan! Ancak , i ilen
gemiti.
Srncemal bu anszn gelen darbe zeri
ne. dnyadan soudu. Saatlerce ban n
ne eiyor, derin derin dnyor, gzn
bir noktaya dikip yarm saat. bir saat ora
dan ayrmyordu. Yaptn dnmez, d
ndn yapmaz. sylediini iitemez bir
durumdayd . Sanki bir karasevdaya tutul
mutu. Bir ka defa kendisini ldrmt"ye
kalkm; ama grlerek g bela engellen
miti .
Ama artk Muhsin de seyrek seyrek gel
meye balamt. A bir iki ayhgm den
mesinin

gecikmesi zerine

kp

gitmi ;

mutfak i i de hizmeti karya kalmt. Srr

cemal'se hi bir ie karmayarak dalgn dal
gn gezip oturuyordu. Gn getike mum gi
bi eriyor, rengi deiiyor. salar dklyor
du.
Hemen hemen agzna bir ey koymuyor
du. Hizmeti kan, Srncemal"in bu duru
mundan yararlanarak en deerli eyalar biCe i .
- 1 33 -

rn l irrr a rmakta. kadrcagz yolup soy

a k t ayd .

Srncemal bu durumu bilmiyordu .

Bir gn gazetelerin

birinde u haber

okunmutu:
" Maknky'nde . ' istasyon civarnda bir
hanede, " Smcernal Hamn namnda" birinin
kendisini evin san1cna atarak intihar etmi
olclugu iitilmitir."
te Zehra'nn c, birer birer alnyordu .

Bakrky.
2

Evde.

'.3

Adcla.
1 34

Suphi artk maazaya da gitmemeye ba

lamt. rani'den bir dakika bile ayrlga da
yanamyordu . Maazasn Muhsin"e terk et
mi, kendisi "higl life"'a yani maiet-i kibara
neye1 koyulmutu.
Gndzleri 6"da" filanda yataktan kalk
yor, le yemeklerini yiyip dokuzda onda 1 ge
zintiye kyorlard.
Akam birde4 filanda gelip akam yemei
ni yiyor, te drtte" kp gidecekleri yere gi
diyorlard . Gidecek yerlerse az deildi. Kimi
zaman Fransz Tiyatrosu'na, kimi zaman Ver
di'ye, kimi zaman Tepeba'na,

Konkordi

ya'ya, kimi zaman Kristial'e, kimi zaman (da)

rastgele bir konsere gidiyorlard. Balolardan.
suvarelerden" de geri kalmyorlard .
Hemen her gece d e rani'nin akraba ve
dostlarndan bir iki kii de birlikte gelirdi.
Suphi'nin elindeki avcudaki, su gibi akp
gitmekteydi . H ocapaa'daki evi geidirrnek,
Maknky'n1 beslemek,
sosyetik" yaamaya.
2

1 2 : 00'de.

1 5 :00- l li:OCJ'da.

1 9 :00'da.

2 1 :00-22:00'de.

Gece elencdcride.

Bakrky.
- 1 35-

rani'nin savur-

galk
yord .

ve

gereksinclerine yetimek gereki

Suphi,

Hocapaa'yh

Makriky"lin

asra11anndan kanmay insalina sgdra

myorclu . Kimi zaman zavalllara acyordu da.
Hde anasna, yregi szlyordu. Ancak. ra
ni'nin penesinden kurt ulmaya da olanak g
remiyordu.
Bunca masrafa kar geliri aslnda imdi
lik yeter grnmekteyse de, kim bilir; dnya
da neler olmaz ki. . .
Olacak zaten olmaya balamt. Muhsin,
magazann ynetiminde serbest kalnca, alp
rpmaya koyulmutu. Alveriteki durgun
hk gittike artyordu . Fiyatlar dk, piyasa
durgun. mal artk. . . "Sabri Efendiin krk be
liralk poliesinin vadesi geti! . ." Vadesi geen
polielerin says artyord u . Suphi, Muhsin'in
u uyanlarna kar , "Peki , peki" elemekten
baka cevap veremiyordu. "Peki peki. . . yley
se ben de iimi bilirim. " Evet Muhsin iini
pek iyi biliyordu. Hi bir frsat kannyordu.
Hocapaa'nm. Makrky'n masraflarn ks
makta ela tembellik etmiyordu. Keneli dedigi
gibi, "ipliini boyamakta"ycl.
Suphi'nin gzne dnya bile grnme
mekteydi. O "gznn nuru" rani'siyle ilgi
leniyordu.
Dairenin kiras , ynetimi, rani'nin mo
dalan, elenceler filanlar, hep Suphi'nin da
yankl kesesine sanlm t.
Suphi , rani'yi ne kadar ela kskanyordu .
Sokakta kol kola gezdikleri zaman , rani'ye
doru ynelen bir yabanc bak . Suphi'nir
kann coturmaktaycl . Ya rani'nin de g1 36

lsccleri nc- kadar boldu. 1 krkcse gler

yz gsteiyordu.

Sphi

aslmla

rani'den

henz kukulanmyor idiyse de ne olursa ol

sun, o gler yzlerin, o cilvelerin hep kendi
sine zg kalmasn istiyordu. rani, birine
azck fazla glmseyecek olursa. Suphi he
men onun kolmu, bedeniyle kendi kolu ara
snda sktrarak yzne tutkn tutkun bir
bakyordu. rani, b geici kskanlk bora
sna almt.
seslenile

ve

Her

seferinde

t avrla

bir

tutkmca bir

"Suphi!"'

deyince.

Suphi'nin olanca fkesi snerek. yok olup gi

diyordu. ama rani bir tiirl lt.>k ' chmruyor
du ki . . . kesinlikle bir iftelilik' edecek, kesin
likle Suphi'nin kann baa sratacak...
Hep birlikte, pazar gecesi Tepeba tiyat
rosunda

verilen

baloya

gitmilerdi.

Suphi

dans bilmedigimlen yle bir keye ekilmi,

ortal seyrediyordu. rani gen bir delikan
lyla angaje olmu,' bir usta orkestrann ne
eli ve kprdak ezgilerine uyup frl fnl dn
meye balamt. Delikanlyla rani,

sanki

tek vcut olmu gibi bir ayak zerinde ve bir

lerine akmlar gibi bir durumda dans et.tik
e. Suphi'nin iinden kanlar gitmekteydi. He
le dansa biraz ara verip de kol kola bfe ola
rak kullanlan odaya dalp gittikleri zaman,
Suphi fk eyle yerinden bir sray srad,
uzun uzun admlarla onlarn yanna geldi.
rani, bir bardak dolusu biray dikmekte; de
likanl da konyak yuvarlamaktayd.

Suphi

burundan soluyordu. fkeyle rani'nir ko-

Ralat .
2

Ilikb;llk.

Bir ara\a

gelmi.
1 '.l7

ha yapp srkler gibi ekerek yerine ge

tirdi. Urani frtnanm farkna vard. Yine her
za a yaptg gibi Suphi'ye bir tutkun bir ba
kla bakarak bir kere "Suphi!" eledi. Sag eli
ni sag eline alp pannaklarn taraklayarak
pamaklana geireli. yle Supli'ye yaslan
d . . . Fakat bu gece bora. pek o kadar tez ge
medi . . . Suphi kalarn atmt . . . rani'nin
yzne bile bakmyor. fkesinden dilerini s
karak. enesiyle ban oynatyordu.
rani iinden. ooo! bu gece beyimizin f
kesi pek ok . . . " demekteydi. Asln ela bu kriz
lerden pek memnundu; nk. Suphi'nin. bu
haliyle keneli byleyici penesine dkn
kalm olduunu gsteriyordu. Bylece, hem
Zehranm istecligi oluyor. hem rani'nin ek
meine yag srlyordu.
rani be yandayken anasn yitimi,
on iki yanda ela babas lmt. Tek bana
yoksul ve sefil bir durumda halas Fani'nin
eline kalmt. Fani kendisini bile besleyeme
dii halele rani'nin gzelliinden gelecek
umutlara dp kzcaz yanma alnt. Da
ha o yatayken gidip geldii genelevlere bir
likte gtrp getiriyor. oralarn greneklerine
altryordu .
rani bu <1lemlerde tat bile almaya ba
lam, iinde bir itah uyanmt. i titre
mekteydi . . . Kendisine kalsa hemen o alemin
iine atlacakt . rani. epey rekabet uyanclr
maktayd. Sanki bir ka yerden ak arttmna
konulmutu. Fani, bu rekabetlere pek sevini
yord u . Bu semayesi, tekiler gibi borlara
karlk rehin olarak braklmayacak; belki
- :s

kendisine bir gelir. bir akar olacakt. . . rani

henz on drt yana varmadan, gelir bile ge
timeye balamt. Fani memnundu .
rani drt yl kadar bir iki ev clegitir
dikten sonra, imdi 16 numaral evin bir dai
resine kirayla kendi bana ekilmiti. ki yl
dan beri on on be ak deitirmi ve hi bi
rinde diki tutturamamt. imdiye kadar hi
bir erkek sevmi deildi . Herkesin verdigi ak
gvencelerini

usanmakszn

dinler.

iinden

gler geerdi. Bir iki aylk geimini salayan

ilikilerden sonra iki sevdazede' birbirlerinden
hi bir znt duynadan ayrld. Yalz so
kakta rastlatka birer souk ainalkla yeti
nirlerdi. Kimi zaman bir ag, bir kere daha
ona dner: bir ka ay sevimeden sonra yine
znt duynadan birbirlerinden ay-:lrlard.
Bu durumlara baklrsa, o erkeklerin de. bu
rani'nin de, yrek ve gnl denilen eyden
asla haberli olmadklan kasna varlabilir:
onlarca muhabbet' yalzca baya bir heves
olmal ki, bir sre sonra geer giderdi.
Bu sefer rani'nin Suphi'yle olan serve
ni de eskilerinden hi farkl deildi. Bir kere,
rani Suphi'yi hi sevmi deildi. Yalnzca
Zehra'nm maksadyla kendi yaranna al
yordu. Suphi'ninki de, sradan bir hevesten
baka bir ey deil idiyse ele , tutku derecesin
de bir hevesti. Suphi bunu gerek bir ak
sanmakta icliyse ele yalyorclu . . .
Bir ayyan ikiye tutkunluu neyse, Sup
hi'nin de rani'ye tutkunluu oyd u . Suphi

Ak.
Ak.
- 1 39-

de. ;yy; gibi ara sra u aalk yaaya bir

so vermeye davranmakta; ana tpk ayya
gibi. srekli byle yaamaktan hir trl vaz
geememekteydi . Bir uursuz aka kaplm;
ister istemez ona uyup gidiyordu.
Kimi zamanlar masrat1an hesap ediyordu.
rani urunda, ayda otuz liradan ok harca
maktayd. u idi, bu idi; aylk masraOan krk
liray geiyordu. Oysa te yandan, Muhsin'de
ki haberler hi de hoa gidecek eyler deildi.
Fiyatlar hala dk, piyasa hala durgundu.
Sabri Efendi protesto etmi, Makridis maa
zay haciz edeceini bildiren tehditler gster
meye balamt. Neler neler! Muhsin bu ha
berleri harardli hararetli anlattka edasna
yle biim veriyordu ki, Suphi ocuun bu fe
laketlerclen pek zldn, yazklandn
olduunu dnerek onu avutmak zorunda
kalyordu. "Teessf etme' olum ! . . Biraz daha
diini sk . . . yarn ben gelirim, ileri yoluna ko
yarm . . . " Halbuki "yann"m zerinden gnler
geerdi de, ne Suphi maazaya gider. ne iler
yoluna girerdi. Bu gidile, bir sre sonra ger
ekten hacizler, protestolar filanlar yamur
gibi yamaya balayacakt. Fakat Muhsin'e
ne!

Umunmda m? Olanca glkler hep

Suphi'ye, mal sahibin eydi. Kendisi ocuk. . .

n e yapsn. te Suphi b u hesaplan, b u g
lkleri. bu yaknda gelecek felaketleri hep g
znn nne getiriyordu. Fakat are ne!
Oysa bir yandan rani'nin una buna bol
bol iltifat etmesini de bir trl ekemiyordu .
Aslnda rari, bu manevralar hep Suphi'nin
zlme.
. 1 40

hcvcskrii art t rmak,

kskanlgm

kkrt

mak ve canlandrmak iin yapyordu. O ilti

fatlar hep Snphi iin birer grtka. birer
yenlereycl i .

Snphi bu gsteilere aldanp

szlyordu. ite bu gece de. rani bu ma

nevrasnr Suphi zerinde yarattg etkileri
nenmn bir bakla grmekteydi . Suphi'ni
gccnikligi e kadar uzarsa. kendisi hakkn
da o kadar hayrlyd. o dostum. dostum!"
diye sokulduka sok uluyordu.
Suphi yava yava o byleyici ekime tl
t ulnaktayd .
O rani iveyi arttrarak, hele Suphi'nin y
zne bir glmseme getirdi. Suphi hu sefer
de affetmiti. . .
Bir cuma gecesi de ehzacleba'nda Han
dehane-i Osani Tiyatrosu'na gelmilerdi. 22
numaral locaya kar karya kurldular.
Saat :3e1 yaklam. localar birer birer dol
maya balam. aag mevkilerse hncahn
clolnrntu. byk asma lamba, sahnenin
nndeki lambalarn da yardmyla. tiyatroyu
gcregi gibi aydnlatmaktayd .
perde zerinde. ortada bir tun krs
ZfTine konmu drt tane tun arslann ba
ndaki pirin krelere dayanan bir tun a
drva arkasnda, bir gece denizi ve bu deni
zin zerinde kar karya Ahrkap feneri ele
birlikte olarak Saraybunm'yla Fenerbahesi
resmedilmiti. Fenerbahesi zerinden clogru
ay. hilal halinde, ama Fenerbahcsi'ylc oran
lamrsa asla uyumlu olmayacak biimde g
rnmekte ve denizdeki yansmasyla birlikte

2 1 :Oll'c .
141-

t a l ir ekil gstermekteydi. Pcrcki ta st

t aralrnda. sahnenin tavannda lmhma saat
rcs i ,

e eyrek (kalay.) gsteriyordu .

Kalabalk zaten tiyatron havasn st

ken , bir de kk bir sola bu scakl
dayanlmaz bir dereceye getirmi t i .
Perdenin almas gecikmi , halk bir sa
brszlk almt. ncesaz takm uak bir ar
k gemekte, ernsi'nin kanunu t iyatro iin

deki grlt palrlm stnde gezinmektey

di. Hele grak iitildi. Orkestra bir oynak
ezgili (bir) valse balad .
Bu geceki oy , "Bignah Kadn"' adnda
bir elodramd .
Birinci perdede, Servinaz Hanm (Agavni
Harnm) kocas Srri Bey"clen (Hamdi Efen
di) cariye Ftnat'e (Eftik Hann) yaknyordu.
Derken Srri Bey kageldi . Kar koca ara
snda bir tartma kt. Her gn byle hr
gr skmeyecek , b u ie bir son vermeli. S
rri Bey. C<lnip Aga'nn (Agah Efendi) kz
Ferdane (Aranik) Ham'a tutulmutu. Ser
vinaz'dan kurtulup onu almaya karar vereli.
Kadnlar gitti. Alt kula boyunda. iki kula
uzun yakalkl , grei yapl Kumru (Meh
met Efendi) boy gsterdi . Srri Bey, Kum
ru'ya malzencle bir mezar sipari etti. O git
ti , ieri mclhik-i ehir" gircli. Tiyatroyu bir
kahkaha ald. Abdrrezzak Efendi "Fndk
san"ndan . yani Kambur Mehmet"ten ya
knmaya balad. Bu usta glclrncne ra
ni glmekten knlyor; ornm neesi Sup( ;alsz Kad .
2

l k o n wdyc .
- 1 42 -

li'ni

el e

neesini

arttryord u .

ra i'nin

kahkahas kimi zaman s t perdeden ktk

a, halkn gz 22 numaral locaya yneli
yord u . Suphi yanndaki ge . gzel ve uh
kadnn , h alktan grdg ilgiden ve begen
meden gururlanyordu . te btn bir tiyat
ro halknn istekli baklarn zerine eken
bu gzel kadn . kccli mal,

kendi eiydi.

Ama o istekli baklara karlk olarak ra

ni'nin etrafa bol bol sat tall glmseme
ler de sinirlerini kzclmaktayd. O isterdi ki
rai cismiyl e , dncesiyle. yregiyle, ru
huyla btn btn keclisirin olsun; o g
lmsemeleri , o baklar hep kendisine y
nelsin.

Kendisi

dmclaki

t utkunl ukl ara ,

kendisi clnclaki istekli baklara kar h ey

kel gibi duygus uz grnsn . . . ksacas, ha
yatn kecli s i e adasn .
Abdrrezzak Efendi halk knp geiriyordu .
Ama neler sylemiyordu, neler sylemiyordu.
Kumru'yu bir iki kere sere kallunma kap<l
cl. Bir keresinde kazana drd. Hele kara
vanadan orba iinnek iin Kumru'ya iskele
kunu, kimsede glmekten can brakmad.
rani kahkaha aras cla "Oh! . . aman ! . . di
yavolos . . . ". "Bre kaycni" diye sylenmekte,
kahkahadan pek sktka, Suphi'nin lrnca
na yglnaktayd . Suphi'nin bir dakika nce
neesi kamsa ela , onun bu davran kay
glan tmyle gidermiti.
Duvarclarla Abdrrezzak E fendi'nin sy
lemesi de pek t uhaf oldu. kii , duvar
c. . . etti alt . Allah Allah, adam ken altla
t . Peki alt kere alt ka eder? Zavall duvar-

cbr c l ; !Jiliyorl<1r. Alt kert' al t . l e . . . bqc

l c d ele var hi. ayak cta \' ! . llcsap kitap: so
ll11<;. duvarclar yzer para lor\l \'lkyorlar.
J l er i ! l crde bir aknlk! Ayol J n birine o <r
lira

'

vermesi iin beyden

cmr

al t : hani

ya? yle ama. hesap yle gst eriyor. Bir kere

daha hesap . . . Olmayacak . Abdrrezzak Efen
cli , onardan otuz liray leri flcrc veremeyecek.
O istiyor ki. yinni dokuzu kendisinde kalsn .
Duvarclar birer eyrek almaya raz olmuyor
lar. lerinden biri keseyi kapyor. teki fesini
alyor. ncs entarisini, knagn soyup
gidiyor. Abdrrezzak Efendi alk alk bakyor
d a , elini bile kmldatamyor. Akl bana ge
lince arkalarndan sl'girtiyor, ama ne fayda ki
perde ele kapanyor.
rani'nin

gzlcrincle ya

bile

gelmi t i .

Perc!C' aras, h e p Abclr-ezak Efl'mli'nin t u

haflklar hatrlanarak v e yinelenerek geti.
ncesaz takm nihaventtcn ark okumu,
orkestra Wagncr'clen bir romans almt .
kinci perde, Abclrrezak Efercli'nin ha
remden kahve i stiyerek Canip Aga ile Srri
Bey'e verii ve hek Srr! Bcy"i baka bir
grnme dalarak kahve fincann yordamla
yp ela bir trl lmlcmarnas . H"'sn Aga'nn
(A sm Efendi) tehclitleriden korkarak birinci
l ocaya kap girmesi ve eyse dgnc karar
verildikten

sonra

lun n'rnn

dip

Hsn

Aga'nm ahlaknn ktlgn ve kt niyeti

ni labn vermesi zerine ii aratrm aya ka
rar vermesiyle olayn ak som yakla t .
Perde indigi srada. l ocann kaps yava-

1 44

ack vuruldu. Alca ieri Spl ile yle

liiylc lir taklg olan Salih Bey gireli ki tal{
iaktn ne giydiyse yak tnrn, btn
halk haktn. bir

az

"zannm aktrm"

sozne uygun tan k bir klktaycl.

H otan

beten

sonra

sz Abclrrezak

Efendi'in t hallklarna geldi . rani bu t u

haflklar hatrlayarak ela kahkaha atmaktay
d . u gller o kadar iveli, zellikle Sfii'c
kar o derece kkrtcyd kl , Suphi cidcli
olan-k kzmya balad. Bu tavrlara, sanki
rani li nem verrniyonlu . . . O sanki kendi
sini Si\Jih'e begenc!imek iin ugrayordu .
Btn bunlar hep Suphi'yi ldrmekteyd i.
lkesicle trnaklarn yiyor el u.
s'Jih de olanca ustalk ve inceligii t opla
yarak rani'ye yaltaklanyor ve umuda kapl
ma belirtilen gstertyorcl. Suphi incelik ba
kmndan ve hele gzellikU, yakkllkta Sf
lih'in kendisine stn oklugurn grp dur
maktayd ki adamcagz en fazla kzdran ela
buydu.
nc perde, Suphi iin pek i sknts
verdi.
Abdrrcz;lli Efendi'nin alev iinden k
btn halk ve zellikle ele Orari'yi glmek
ten krnaktayken, Suphi iinden kan aglyor
clu. Salih locadan defolup gitmiyor ki ; "ey
tan hemen kolundan lut ela at diyor. " Fakat
Snphi , eytann u kandrmalarna kaplma
maya alyordu. rani'nin Salih'e kar olan
gnlle oynama tavrlar gittike neelenmek
te, gittike artmaktayd . S<llih kt>yfirclen yt>
rinde oturamyordu . rani arada srada gz
- 1 45-

ucuyk S phi'yi suzmekte ve

a neVT< s

dk ilerinden emin grnmekteydi .

Supli'ni kskanlk daan daha ela
kkrtmak iin bir neden bul p S;ll ih'e adre
sini ele bildirdi. Bu yeni iliki giriimi , Snp
hi'nin kann tepesine s<,Ta lt. Cinler bana
t. Sanclalyeclen frlacl. Salih ile rani
ardlar. rani "Ne oldu beycim 1? Ne var?"
elemekte . Salih , Suphi'ye alk alk bakmak
tayd. Suphi lm baktan utand. Tek sz sy
lemeksizin usulcack sandalyeye kt. Dav
ranndan

skld.

Hele

birdenbire

oluan

sessizlik iinde utancndan kzarmaya. terle

meye balad. "Ne zayflk , ne ayp!"
Suphi kendisine byle birdenbire ne oldu
unu anlayamad ve ard. te u zayflk ve
duraksama. imdiki yaaynn esrarl kat
merlerini birer birer kaldrmaya vesile oldu.
Drdnc perde balad h alde. Suphi
oraya kulak bile vermeyerek hep keneli kendi
sine syleiyordu. u cieri be para etmez
karnn una buna gsterdii ylkla ne
den kzmas gerekeceini kendi kendisine so
ruyordu. O kadnla ilikisinin kendisine zevk
vermediini , nerede yal bir mteri grrse
maln ona sunmakta yerden ge kadar hak
l olduunu , o kendisini sevmiyorsa kendisi
de aslnda onun zorunlu tutkunu olmadn
filan dnyordu.
Hayat.m rani'nin hayatna balayacak
ortada hi bir yce ve saygn neden olnacl12;nclan ne zaman istese u geici ilikiye son
verebilecei ve u sefi l . aalk yaayta haBeycigi .
- 1 46

yatm. maln. mlkn elden kanp yok et

menin akll ii olamayaca noktalanna ka
dar dnyordu. Fakat bu dnceler Sup
hi'rin zihnine yalnz bu gece gelmiyordu ya?
Pek seyrek olsa bile, yine bu dnceleri ara
da srada zihninden geiriyordu . . . ama . . . ite
iin en g yeri. bu "ama"' szcyd. Sup
hi dndklerini bir trl uygulayamyor
du. Dnrken pek glyd de . i uygula
maya geldiinde app kendisini aran de
neyimsiz gen bir mhendis gibi, her seferin
de, her abada bezginlikle geri ekiliyordu.
Fakat bu gece gnlnde byk bir dayan
ma gc buluyordu. imdi dndklerinde
yanna kadar kararl olabilse. tesini kolay
gryordu.
Beinci perdeyi de, Suphi hep bu karanrn
gl klacak dncelerle geirdi. Hele Ab
clrrezak Efendi'nin oynad "Yazc" komed
yasndan kulana tek bir sz bile girmedi .
Ayrl rken Salih ile rani'nin tokalamas
na Suphi dikkat etmedi bile . . . Hatta Salih'in
resmi ve allm szlerine gler yzle kar
lk vereli. Bir arabaya binerek Beyolu budur
diye yola ktlar. Azapkaps kprsne ge
linceye kadar tek sz etmediler. rani bu ge
ceki baansmclan emindi. Oysa, grdmz
gibi Suphi'nin hesab bambakayd.
Kprden getikleri srada, rani Sup
hi'nin sessizliini pek derin buldu. Bu dalgn
l gidermek iin dedi ki :
- Suphi'ciin! Buraya bir gece daha gele
ceiz. . . e mi?
Suphi ilgilenmeksizin
- 1 47 -

ban

sallayarak

oayla ,kla yetimli. rani, Supli"ri ks

k< l ist edii kadar kkrtm, or hr s

la d n oldugua seviniyordu . Eve geldiler.

Yi c t ek sz etmeksizin yataga girdiler. kisi
de planlarm sonua kadar uygulamaya ke
sin karar ver ilercli .
in aslma gelince; tekdzeliin dman
olan , ayn yaama biimini bir ka aydan faz
la srdremeyen rani, Suphi'yle srd
mrde fk artk bkmt.
Aslnda, bir ka gnden beri u yapkan
herifin peini bir dakika brakmamas cann
skp duruyordu . Suphi gndzleri iinin ba
nda bulunup da geceleri gelmi olsayd.
rani bu kadar abuk bkp u s annayacakt .
Suphi'nin her t avrna kzmaya, her sz
kendisine ok gibi batmaya balamt. H azr
bu gece de Salih'i . yani yeni bir elenceyi bul
mutu. Hemen imdi, yan banda yatp du
ran Suphi'yi kolundan tutup dar atmaya
kadar niyetlenmektcydi. Fakat Zehra'nn c.
pek oa da nem vermez ya, avu avu para
lan ela hatrndan kmyordu. B u ndan ba
ka,

Suphi

henz

tlenmem i ,

cascavlak

kalmamt. Bir sre daha diini skp (onu)

tamamyla yolmak, daha yararl grnyor
du. Bir ele S<ilih'i , Suphi gibi avucunun iine
alaca kukuluyd u . imdi Suphi sayesinde
pek kibarca yayordu . Fakat bakalm Salil o
kadar zveriyi gze alacak m? Ya kur1az bir
tilkiyse . . .
Sabahleyin Suphi yataktan kalkar kalk
maz btn agrball ve ciclcliligiyle giyindi.
karken dedi ki:
1 4

- Bf' bir ka gece yogun . . . rn'tlile1 bekleme . . .

rai yolu zerine dikilerek yaltaklanr
bir edayla eledi ki :
- Niin Supfcim?2 Ben kalacak yalnz . . .
ama niin?
- Niini miii yok. Keyfim yle istiyor
vessel<ln . . .
rani zgn bir tavrla:
- Sen beni sevmiyor. .. hen lecek . . .
Aglyonnu gibi nendillni gzlerine tutarak gitti, karyolaya yzkoyun dt .
Yol serbest kalmt; Sphi ban bile e
virmeden yrd gitti.
Evin kapsndan karken yrei kabar
makta, gz pnarlar kammaktayd.
Caddeyi yukar dogru kt. Hooplu Ha
n'mn kapsndan sapt. Hann iinden geip
teki kapsndan tramvay yoluna kt. Sola
kvnlarak aag doru inmeye halad. Bu ge
ce pek ok iy dm, her yer apak kesil
miti. Dkkanlar henz alyor, halk uykulu
uykulu geip gidiyor. tramvaylar sessiz sada
sz geiyordu .
Suphi nereye gittigini bilmiyormu gibi
kr krne yryordu. Zihniyse rani'yle
meguld . te clnyumsuyorclu ki , gnlnde,
gnl neresiyse orada, u ka iin bir eilim,
iddetli bir ilgi var. Bu eilim, bu ilgi dn
cesini hep rani'ye clogru ekip yneltiyordu.
Ak buysa, elemek oluyor ki rani'yi seviyorBotna.
2

Supli'cigin .

'.l

Sz ksas.

clu. Spli bu gerei bir trl iine sindirip

yadsyanyor; ama artk o tutsaklktan kur
tulaya ela can atyordu.
Mecma-i clevfr'in ' nmkn arka yola sa
parak tnelin st bana kadar geldi . Bir ma
vi bilet. kendisini alt baa kadar indirdi. Ora

dan kprye doruldu. Niyeti biraz gazete

okuyup maazaya gitmekti.
Kpr zerindeki Kadky Kraathanesi'ne
girdi. ay smarlad . Eline bir Tarik gazetesi
alarak okumaya balad . . . Dalm gitmiti . . .
Neden sonra evresine yle bir gz gezdirin
ce, karda Salih'i grd. Salih. byk bir
aceleyle kalkp Suphi'nin yanna geldi . Se
lamdan kelamdan sonra sz geceki serve
ne getirdi. O kanyla ciddi bir ilikisi olup ol
madn Suphi'den sordu. Suphi o ilikiyi
kabul etmeye utanyordu : "Hayr, hayr. . . bir
gecelik. . .

"

yleyse, bu gece ele Salih anya uyacak,

elenecekti. Bu gece neler yapaca konusun
da aynnt veriyordu. Akam st 10:302 su
lannda 16 numaral evden o kadn alacak . . .
"Ha, sahi, ad nedir onun?" " rani . . ." "Hah,
tamam, rani'yi alacak . . . Yani'de mi olur, Ni
koli'de mi olur, bir birahanede iecekler, ye
mek yiyecekler; sonra bu gece Fransz Tiyat
rosu 'Divorons' veriyor, oraya gidecekler . . .
ikinci klas ' localanndan, yooo . . . bak kendisi,
yani Salih yle byk masraflara kamaz,
ikinci kl as kafidir" . 4 Suphi bu kararlan bir
Yazhfcleri bir arada lmltdugu yerin.
2

1 6 :30.

Snf.

Yetr.
1 50 -

dnce rahatlyla dinlemeye alyordu.

Acak, iinde inceden inceye bir rekabet duy
gusunun uyanmakta olduum da duymak
tayd.
Salih'in Kaclky:l'nde acele bir ii vard.
Ved;i.laarak kt gitti.
Snphi yalnz bama kalmca . hemen agla
mak istedi. u kardan ayrlmak iin gnln
de undugu dayanma gcn daha ilk adm
da bulamamaktayd. Ayrlk uzarsa ve zellik
le araya bir yabanc girerse. rani'yi elinden
aldracag belliydi ki, bu som Suphi'yi ld
recekti .
Tehlike yaklamt. B u dununda maa
zann filann hi gerei yoktu. Hemen koup
nimete iki eliyle sarlmak gerekiyordu. Suphi
hemen yola kt. i iine smyor. sanki ku
gibi uuyordu . Tnelde bir treni kardna o
kadar can skld ki , hemen bir arabaya atla
d . Fakat tiz-reftar olann payna damen 1 do
latg gibi, Suphi'nin u acelesi de yrek ar
pntlarnn sresini uzatmt. Araba ta Ga
latasaray'na kadar tramvay caddesini izle
dikten sonra oradan evin nne kadar gele
cekti ki bu yol, elbette bir iki dakika tren bek
lemekten uzundu.
Odann kaps aldg gibi Suphi kendisini
rani'nin ayaklarna att. Hem kanavie ter
likleri apr apr pyor ve hem diyordu ki:
- rani'ciim! . . ben senin kpeginin . . .
klenim . . . ez beni. . . ine beni. . .
rani akaya balamt. Ayayla Sup
hi'yi drtt.rp saa sola yuvarlamaya.
Ac!P yiiryci ayaga etek.
-151-

Spli de Urai'nir keyfini artrmak ii yer

lerde yuvarlanaya balad. rani kahkala
da knlyordu. Suphi ele edc mekteycli .
Fakat akama kadar Suphi"m yrcgi oy
at. Saat 1 0 :30\1 1 geiyordu ki evin kap
cs odann kapsn vurdu. Suphi'ni yregi
hoplad. . . Kapc rani'ye bir kartvizit tutu
turdu. rani gelerek kart Sphi'yc vereli. So
rarcasna bakyordu. Kgt S;ilih'tendi. imdi
Salih'le Supli'clen birini semek, yani biii
feda etrrek rai'nin elindeycli . rani bu se
im hakkn Suphi'ye pahal satmak niyetin
deydi.

Duraksayan

baklanyla

bu niyeti

Suphi'ye de anlatyordu. Suphi ln m m anla

mn anlamt. Yalvanr edasiyle dedi ki:
- Canm senindir rani'ciim! . . Hay;m
senindir. . . ne emrcdersen . . .
rani "kimseyi kabul edemeyeceini'' sy
leyerek o adam savmasn tembih ederek ka
pcy geri gnderdi. Kapy kapayp snnelc
di .
Suphi, rani'nin ayaklanna dt . . . Erte
si gn rani'ye altm iki liraya parlak bir bi
lezik alnmt .

l f> ::>rr .
1 52

Zehra olaylarn byle gelimesinden pek

menundu. cnn Smceml'le ilgili olan
ksm pek gzel alnm bitmi olup Sphi"yle
ilgili olar ksm da pek yolunda devam et
mekteydi . Maika'nn ve zellikle ranfrin
gvencesi yregie serin serin su serpmi t i .
Zehra iin sonuna kadar gitmek. intika
mn tam almak iin yemin etmi t i . Yeminini
tutmam olmay dnmyordu bile. Bu ka
rarllk ve niyetinin Suphi'ye akndan ileri
geldigini de biliyordu . Fakat c almann zev
ki , ak zevkinin tadn unutturuyordu .
Suphi iin, rani vastasiyle hazrlamakta
oldugu c alma iini yeter grememeye bala
mt . Bir ka gndr zihninde bir byk
plan hazrlyord u : Muhsin eve gelip gittike
Zehra'nn dikkatini ekmiti . M uhsin'e varp
magazay da ele geirirse, Suphi'nin hem y
kln saglayacan hem kska11lrn eke
ceini hesaplyord u . nk bu sayede bir ke-
re Suphi'nin servetinin tek kayag kesilmi,
kurutulmu olacakt. Bundan baka, Sup
hi'nin gnlnde kabuk baglam bile olsa yi
ne kendisiyle ilgili kimi yaralarn eksik olma
yacan ve bu yaralar bylece kayp tazele
yebileceini um uyord u . Bir kere bu yaralar
1 53

ye i r k a,ldkta sonra. onn kangren haline

gct ircl i l i rdi. .

Zehra b mntla canla111 p gayrde geldi.

Plann uygulamaya kesin karar verdi .
Habibe Molla'y ileri gelitirmek zere
yardmc olarak seti. McgfT Muhsin, dnden
razym. in iinde maaza sahibi olmak,
zellikle "ergenlik almak " ' ela vard . Duraksa
madan kabul et.ti. On be yirmi gn iinde ev
lendiler, oldu bitti.
Zehra. Nzikter'i de ekip alarak Caalo
lu'rda bir gzel eve yerlet i . Babasndan ken
disine epeyce parayla mlkler ve gelir kalm
t . Aslnda, Suphi'rin imdiye kadar ynettii
magazann serveti de hemen hemen kendisi
nindi .
Muhsin kurala uygun olarak Suphi'nin
hesaplarn grp payn ayrdktan sonra,
daha byk bir sernayeyle ie balad. By
lece Suphi'nin eline bir iki yz, yz lira ka
dar gemi oldu. teden beriden de ayda bir
drt lira kadar geliri vard. Akln bana top
lasayd, bu kadar parayla yine i g sahibi
olabilirdi . Oysa, ne yazk!
rani kendisini kskvrak yakalamt .
Bu sralarda ela ilkbahar stanbul ufukla
rnda gler yzn gstermi, uyuklayan
canllar okaya okaya uyandrmaya bala
mt . ehrin skc havasndan usanan cloa
severler birer ikier dalp yazlklara ekili
yordu .
rani ele b u bkknlardan biriydi . Bir ka
l k kez evlenen cklikal, daha cc f'vleni t't
elen ald varlk?

1 54 -

yldan ben Dervi sokan i skc gr

nmnden. odas m bozuk havasndan bk
m usanmt. Boazii'nin saf ve taze ha
vasn cier dolusu solumak , Belgrat orman
larnda ayrlarn zerinde koup sramak,
mehtapta sandallarla denizde gezmek, B
ykdere piyasasnda' dolamak iin can at
yordu. Narin bir sandala hafif bir yelken
aarak, sandal yle bir yanna yaslandg
zaman, apr apr sular yararak cirit gibi
szlp gitmekteki elenceyi dnyordu.
Sandal ylece gidip duruyor, engin bir de
niz iinde gidiyor, hi bir ynde kara grn
myor, yelkeni u yne, bu yne fora ederek1
nazl nazl voltayla' eleniyordu.
rani hu zevklere, bu eglcncelere susa
mt . Bunlar yalnzca kulaktan iitmekteydi. Bir iki defa da yle uzaktan seyretmiti .
Uygarlm smrlamalaryla bunalm kal
nu ola ge gnller iin bu gibi zevkleri
dnmek bile i ac bir elencedir. stedii
yere, istedii gibi komak, sramak, bol bol
solumak, tataclg tatlar tatmak, ayrlarn
stnde yuvarlanmak, onlar ii ok byk
bir mutluluktur.
rani de bu duygulara uyarak Boazi
i'nde bir ev t utmak konusunda Suphi'yi zor
lamaya balad . Suphi bu istee ele uydu. B
ykdere'de Kefeli kyne yakn bir ev kirala
dlar. Dediler, dayadlar. Yetmi be lira
masralla yerletiler. Bt'yolu'ndaki dairenin
geliri de devam ediyordu.
GPziti yl'rkrick .
'.2

Taayla aarak.

'.i

Babo clolanayla.
- 1 55

! lava henz serince idiysc ek. rai lgn

gibi ayrlanlan , deniz st nden vaz gcei

yordu. Hele bir defa nezle olmay ela gze ala

rak tpk dnceleri gibi lir yelke li sanda
la bindiler; Rumelifeneri' c kadar cokuyla
elenerek gittiler. Orada bir meyhanede yiyip
ierek sandala binmeye davranmlarcl . Sa
bahtan beri hava pek durgun. pek ak. g
ne epeyce glyken, iki saatten beri dou
ufkundan clon kme kfme bulutlar yr
y

gsterm iti .

ilerlemekt e .

Kmeler,

byye byye

ilerledike karanp arlamak

taycl. nce hafiften balayan bir gn clon

s u ' gitt.ike glenip aga dallann birbirine
arpmaya,

daha

sonralan

balamt .

Karadeniz

sanki

inlemeye

hem kararm ,

hem

koyun ty kpklenmiti. Kpkler gittike

artm. dalgalar gittike kabarm, bym
t .
Sandalclar bu havayla yola kmakta teh
like oldugu rn haber verd iler. Sphi'nin nee
si kat. Fakat rani daha da keyiflenmiti.
urackta sabaha kadar kalmay cana nlin
net bilmekteyd i . Hele denizin u fkeli clnn
mu nasl ela ho a gidiyordu . Bu hal i . hatU\.
hayalinck hile calandnn deildi. Dalgalar
fke

ve

iddetle, reke Ta 'na arpp inleye

inleye krldka, rani cokusun dan bir

lk kopanyorelu .
Vakit gemi . artk dn mnutlan kesil
miti.

Suphi ele aresiz,

neeli grnmeye

balael. Mcylaecinin evinde kalnmya ka

rar verileli. Akam iin en iyisinden cibre raDou yeli. gdogsu.

ksyla1 fener ar<l ve levrek tavas hazrlan

cl. Fmna pek giizel bir gve verildi.
Saat e. drde" kadar eglenilip i rahatl
yla yatld. Frtna btn gece snn. de
nizde epey hasar yapmt.
Gece rzg<"'r bmn . . . diye estike. r!"ke
Ta"na kar bmmnmrn . . . diye patladka
rani keyi11enmekteydi. Hele gece yars ka
ranlk iinde, fenerin dnen g pek houna
gidiyordu. Bu k denize vurduka, dalgala
rn byklg anlyordu.
Sabahleyin erkenden kalkp iyle slanm
olan taze otlar st nde koup oynamaya ba
ladlar. Frtna tamamyla gemi , hava dn
k gibi alm . iyilemiti. Hafif bir kahvalt
dan sonra kp feneri gezdiler. Btn bu g
rnmler rai iin hep yeni yeni eylerdi.
Cokunluundan,

neesinden .

zp zp sramaktayd .

sevincinden

Fcerin mercekleri ,

dme makinesi . i ie yana kaln fitili,

demir demeleri, rani iin alacak. garip
senecek eylerdendi. Darack dolambal de
mir merdivenden inerlerken. accniliginde
admlarm ardka kahkahadan baylyor
du.
Sandala bindiler. Hele beklemedikleri bir
eyle karlanaksz B ilykckre'ye vardlar.
Artk bir ka gn konumalar, hep bu ba
bo servenle ilgili kald.
Zehra, Muhsin'le evlenmesini dolayl ola
rak Suphi"yc duyunlugu halde. umdugnun
tersine Suphi'de hi bir i"znt. hi bir gSklp f': t tYll al z ve h<kt 1 1 u..yvelcri posa
srnla yaplan r:k .

22ocrvr, 23.00'e
l 'i7 -

cc w olmad. Zehra. hc'tl<l Suphi 'nin. rakip

ligi cokunhguyla fkelcnesi bekleyip
d n yordu. Suphi'yse aklg habere ilgisizce
bir omuz silkmekle karlk vermi ti.

O . rani'siyle zevk ve eglenceye dalmt.

rani yaayn, dnyasm clegi tirincc.
sanki ahlc'tkm da degitirmiti. nceleri sa
vurganken imdi tutumlu gibi olmu t u . n
celeri haftada bir moda clegi t irmekteyken
imdi kyafet kornsmcla pek yetingen ' ol
mutu. S pli'clen bkm, nefret etmeye ba
lamke n . imdi onu s eviyorcl . Hayat, gen
lii geliiyordu. Moda deitiriyor gibi ayda
bir

"dost"

deitinnekten

kcndisire usan

gelmiti. Tutkunu olmasa bile. artk Suphi'de

karar klmaya ka rar vem1iti. Spli . rani'yi
btnyle kendisiin olarak her zaman eli
altnda bulmaktan neeleniyordu. Nisan or
t alan olmu,

pek eglenceli n el taplar ba

gstenniti . Artk mart gibi denizler zerin

de, klar iinde , alglar cnblcrle gece
yanlarna kadar fkrclayp akyorlard. ra
ni'rin akrakl daha ela artmt .
Hele bir cumartesi gecesiydi ki . . . ustaca
alan bir saz takm , coturucu ezgileriyle on
on be sandal ve kayk lalkm bama topla
yarak Pazarba'rm nnde d u n n , hsey
ni fasl yapyord u .
Pazarba"nda ela, Tatyos'm takm al
maktayd .
Suphi'yle rai , bir sandal iinde yan ya
na, lirbirl erine yaslanarak yle biraz akta
durmulard.
Ka aa tk>1r.

Takm, "Hsnnde varken bu ab tabn"

arksn okuyordu. rani arknn szlerin
den hi bir ey anlamad halde, besteye
hayran olmutu.
"al sen de mutrib eng reb<'nn
Seyr eyle oyumn gel petn nahn"
nakaratna bir de oynak zil sesi kanyordu.
Pazarba'nda havfler' havalanmakta, anak
mehtaplar yaklmakta, arayc fiekleri patla
maktayd. Sandallardakilerin kimi iiyor, ki
mi hallenerek baryor, teden "Oooof ofl "lar,
heride "Keman ya seydi!"ler, uradan " Nr
ol!"lar, te yandan naralar. . .
Stlce'ye doru, uzakta bir sandaldan
bir hznl mandolin sesi geliyordu . Ay, Yu
a tepesinden be on mzrak boyu ykselmi,
evresine hafif beyaz bulut paracklar
mt. Hava hemen hemen duyumsamaya
cak derecede hareketli, deniz de o oranda
.

dalgalyd. Bu hafif dalgalar, serv- smn

iinde, sanki altn balk yavrulan gibi gr

nyordu.
Suphi, elinde olmadan Zehra'y hatrlad.
Hatrasn yenileyen ey, belki de u mehtap
alemi olmutu. Zchra'yla *** kyndeki yal
penceresinde otururken, bunun gibi ve belki
bundan neeli, bundan kalabalk mehtap
lar gzlerinin nnden akp gemiti. O za
manla bu zaman arasnda ne kadar byk
fark vard. O zaman yarmda batan ayaga
n<'mus saylmay hak eden bir Zehra bulunuHavafiekleri.
2

Gm servi: ayn sudaki, scniyP brzcr parlak ya

ss.
- 1 59-

yord : oysa imdi omm yerini iki paralk bir

ail!c almt . O zaman , sevecen bir aa m ,
a l zavall aa. umarsz Mnire. koruyucu

kanad her zama banm zerinde gerilmi

dunrdtL imdiyse, ne yazk, her t rl kay
radan yoksundu. Acaba Mnire imdi ne d u
rumdayd? Yalnz bana . umarsz, biare ne
yapyordu? Ooof, of1 Suphi annesini dn
d srada gzlerinde yalar birikiyordu .
Gariptir k i annesini hatrlamas birinci de
fayd. imdiye kadar Mnire'nin hay<'li gz
nn nne hi gelmi deildi. Zavall anacg
nn bu yata tek bana kim bilir kimlere
av u atn gz nne getinnekteydi . Vicd<"
nndan utanmaya balad. Yan banda ken
disine bol bol glckler gnden11ekte olan
rani'ye nefret dolu gzlerle bakyordu. u
clz, u soluk, u irkin irkef iin mi bu ka
dar zveriyi gzne aldn. kendisine soru
yordu. Ak ha! "Ne iren dnce . . . ne i
ren dnce!"
u kahpeyi hemen tutup denize atven11c
ye hevesleniyordu. Hele rani. Suphi'yc yas
lanarak elini ellerine aldg zaman , sanki da
narlannda bir lm soukluu dolat . Ty
leri rperdi . Elini hzla ekip kurtard : "B
rak!"
rani byk bir aknlkla Suphi'ye bak
t . Suphi deimiti. rani rker gibi oldu:
"Ne var? ne var?"
Suphi kulagma bayku sesi gibi gele u
sesi bomak ii elini rani'nin azna kapa
d . rari korkarak susmu. Suphi"ye ekine
rek bakyordu .
- l GO -

Suphi sandal kyya yanatrarak iinden

atlad . Ald yrd gitt i . . . rai oldugu yerde
donmu kalmt .
Suphi hayaletten kayormu gibi gidiyor
du. Sanki arkasdan bir pene uzanacakm
da bogazma taklacakm gibi rkyordu. Pe
ine her nefeste byk bir canavar dm
gibi yrek arpntlar iinde admlarn sk
latrmaktaycl . Bu korkunun yregire bir
denbire nasl dtn bir trl anlayam
yordu . Sanki rani arkasndan geliyor gibi
gelmekteydi (ona) . Dnyordu ki, ite ra
ni'den nefret ediyordu. yani sevmiyordu. Ya
imdiye kadar sevmedigi bir varla nasl bag
l kalmt? Niin. niin? Srrwemal'i, zavall
Smcemal'i niin feda etmiti? Zavall Srnce
mal, imdi kim bilir ne kadar znt ekiyor
du . . . Kim bilir kendisine ne kadar lanet oku
makta ve olaslkla, kendisini kim bilir nasl
bir umutla gzlemekteydi. Sncemal'in kt
sonunu, Suphi henz bilmiyordu . Zehra'y
Smcemal iin feda etmiti; ya Srncemal'i ki
nin iin feda etmiti? Herkesin mal pis bir
kan iin! "Aaah kan, ah! Kaskat kalasca . . . "
Annesiniyse hepsi iin terk etmi atmt:
"Paralaras ba!"
Suphi Yenimahalle'yi filan gemi , Sar
yer arsna varmt. Bir az daha gidip saga
kvnlarak dere boyunca kmaya balad. Ne
reye giitigini bilmeden yryordu. Bana ge
len felaketleri dnyordu. Elinden ragaza
km, paralan rani urunda tkenmeye
yz tutmu, umudu yklmt . Elinde kalan
paralan ela yedikten sonra, rani kenclisint'

bir te k c vurarak kap dan edecekti. O hal-

de? ( ) 1 alde?
Suphi. hayatn bundan tesinde tam bir
karanlk grerek dehete dyordu. O ka
ranlk gelecegi aydnlatmaya bouna al
yordu. Haydi kendisi daha nce davranarak
rani'ye bir tekme vurup bandan atsn:
sonra ne yapacakt? Elinde bir yz elli lira
kadar nakitle bir ka liralk gelir vard; ama
imdiye kadar alt yaaman lsne
u kadar bir servet bir trl uymuyordu. He
le elindeki nakit paraya hi gvenmiyordu .
nk o kadarck bir para , az zaman iinde
su gibi akp gidecekti . Suphi'nin gznde yz
lirann. iki yz lirann hi nemi yoktu. Hazr
parann hayr olmayacan deneyerek ren
miti. Bu durumda, elinde kala kala drt lira
kadar bir gelir kalmaktayd . Bu kadarck bir
paraysa. annesiyle birlikte yaamak iin elbet
de yetmezdi. HaWI. on be yirni liray bile ye
terli grmyordu.
leride kazanacag servet iin hi bir umu
du ela yoktu. nk bunun iin elde bir ser
maye olmas gerektii halde. kendisi ondan
yoksundu. Hi bir i tutamayacakt.
Srrcemal'e ele clnemezcli. nk buna
u tanyordu . Aynca, bunca servetle Smcemal
de mutlu olmayacakt . Zehra'ysa artk elden
tamamyla km demekti.
Ah, ya evlacl! Elbet ele imcli clnyaya gel

mitir. Evlat! Suphi ocuunu hatrna getir

digi zaman ii titredi. Evlat! Ne tatl hayal!
Ah, evlacln da fecl{. etmiti. Ancak bu zveri
ler kimin iin? Suphi . bu soruyu tekrar tek- 1 62 -

rar kedisie soruyordu . Sorduka rai'ye

olan lkesi. nefreti artyordu .
Suphi hala her yeri karanlk gryordu .
B u karklktan, b u aclardan. b u umutsuz
hayattan kurtulmak iin yalnz bir are gr
yordu: intihar!
Ama bu dnce hatrna geldii zaman.
tyleri rperdi . ine bir soukluk dt.
Sanki lm karsna gemi ele ukur gzle
riyle kendisine bakyor gibi geliyordu . Hzla
gerisin geriye dnp yine geldii yne doru
inmeye balad. lmden korkuyor; intihar
iin de yreinde g ve cesaret bulamyor
du. lmek, o kadar kolay bir ey grnm
yordu.
Deniz kysna kadar geleli. Bir sre orada
durarak, denizin seslerine kulak vereli . Uzak
tan uzaa, bir kemann titrek sesi geliyor; ne
eli bir taksim yapyordu . Ay hemen t epeye
yaklam, gkyzndeki beyaz bulutuklar
hafif bir cgara duman grnmne gelmi
lerdi. Serv-i simin1 daha ok parlyordu: hava
daha da durgundu. Neeler kzmt.
Suphi bir yazklanr ve zlr gibi glm
sedikten sonra, yrmeye balad. Ky bo
yunca gidiyordu. Farkna varmadan denize
dverip lmeyi istiyordu . Fakat denize bir
adm daha yaklamaktan kanyordu .
Suphi doru dnebilseydi, yle kurun
tulad gibi i iten gememi olduunu,
kurtulu iin durumun hala uygun olduu
m . intihara filan hi gerek grlmeyeceini
G Sf'tYi; ay sudaki. serviyr benzer parlak yan
ss.

- 1 63-

bulup kcstirebilecckt i . Fakat

o.

ok yanl

d!?i iiyorch.
Suphi dncelerine dalm, piyasa bo
yn<la gezinmekte olan halkn arasndan ge
ip gitmekteydi. evresinde geen olaylarn
hi birinden habei olmadg halele. Bykde
re ayrna kadar gelmiti. Onu grenler ken
disini hasta sanyordu.
ayr

boydan

boya

gemeye

balad .

Amac sabaha kadar dolamakt . rani'nin

yanna dnmekten ok rkyordu. Baheky
caddesi zerinde bir epeyce gitti : "Ne yapma
l, ne yapmal?" Ne yapmak gerekeceini bir
trl bulamyordu . rani'den vazgemek ge
rekiyordu. Fakat t eki zarnrlarn giderilmesi,
"fnilertn telfisi"1 mmkn grrnyordu .
Suphi gerisin geri dnd. Sete kadar gele
rek orada bir az durdu. Saat altya2 yakla
mt, ay tepe noktasn geip epeyce de in
miti. Ortalkta ses sacla kesilmiti . Yalnzca
uzaklarda bir ishak kuu kesik kesik ezgiler
le tyordu .
Bu gezinti, Suphi'ni sinirlerini yattr
m , dncesini rahatlatm t. imdi daha
serbest dnmeye balamt. Daha ilk iyi
dnte hesabnn pek yanl olduunu
anlad. Dnyada yaamak neydi? Bu gen
yanda da zevk ve elence smeclikten son
ra, niin dnyaya gelmeliydi? Ayplayacaklar
m! Adaam! u zevk ve elence ne kadar ge
ici olsa (da) yine dnya yorgunluklarmlan
hayrlyd ya . . .
lei geri .l(<'lncsi .
2

Gece

yarsna.

1 64 -

Suphi'nin cluygul; r yiw lrai ' in lehi

ne yneld i . Aslnda. akaki duyg d ei
mesinin nedenini hal;- anlaya lil i deildi :
zavall kz. beni o kadar sevdii J a ld e ak
cm zavally nasl da acaszc; t :rk edip
yalnz bana brakmtm." i H!i kz cagz
kim bilir ne aclar, ne ikenceler e kiyordu?
Bu kaygyla hemen olduu yerd : y r me
ye balad. Sk yryle eve k<Klar geldi .
Kapy ald , ald. erder bir ses duyulma
d . Bir sre daha bekkdigi halde kap al
mad . aresiz. sabah etmek zonn da kald.
Bir kere daha karakolun nnde gent?k
ten ekiniyordu . Bu sefer Mesa rb rn u'na
doru ar agr yrmeye bala d.

Onun

davranna hak veriyordu. u ge ya nda

lp giderse ne anadan. ne evlattan hi bir
hayr gelmeyeceini: vcudu sa old uktan
sonra be on ocuu daha olabilec ein i : as
lnda, u ksa mr yle uzun uzad ya u
ramalara ve yorgunluklara degn eyec cini :
ortada bir ktlk varsa, bunun te k ned eni
nin annesi olduundan. sorunlusu n u da o
olaca ve dolaysyla o bakmdan da vic dan
emin ve rahat bulunduunu : nk s ulu
nun en uygun cezas olarak annesi ac eki
yorsa. elbet de yaptgnn cezasn ek ecegi
ni dnyor: bu dncelerinin so nucu
lep rani'nin lehinde kyordu . Sevm ek.
sevilmek! te u dnyada insan n bira z y
zn gldiiren mutluluk bu nimet ten baka
bir ey deildi .
rani'nin kendisini sevmekte old uunu
sanmakta kendisini hakl buluyord u. KendiI G5

siys i t e gryor vr hkmediyor ki. rani'yi

scviyonh .
Supli deiik ve birbiriyle elien duygu
lar arasda ciddi bir karlatnna yaparak
duygularm adlandranyordu . u gszl
olmasayd , rani'ye kar olan cluygulan
nn cinsel bir zorlamadan baka bir ey olna
dgn iyice anlayabilirdi . . Fakat im zorunlu
un ynlendirmesi gizliden gizliye etkisini
gstemekte olduundan. Suphi bunun far
knda olamyor: yalnzca o gdnn isteginc
krkrne uyuyordu .
Rhtm kysnda gezinmeye balad. Gece
nin serinlii zihnine aklk vermi: duygula
nnm cokunhgunu btnyle yattnmt .
Fakat yorgunluktan da gc kuvveti kesil
miti. Yorgunluunu daha yeni chyyorcln.
Yeniden dnd . Evin kapsn bu sefer
hzlca ald. Hele hizmeti kar tembelliin
agr uykusundan uyam, homurdaarak.
gzlerini oguturarak gelmi kapy amt .
Ifarrnn baklar '"Gecenin bu saatinde insa
n rahat uykusu arasnda rahatsz etmek
eeklik deil i?" anlamn gsteriyordu .
Suphi o anlama hi nem venneksizin
donca yatak odasna kt.
rani ak sak bir durumda, rahat uyu
yordu .

k i hafta sonra , bu serveni ikisi de

unutmu gitmiler; zevk ve eglenceye dalm
lard . Mays pek gzel havalarla balad.
Fakat hi bir dalda uzun uzadya konup
kalmaya almam olan rani, artk bu ya- J Gn

ama biiminden de bkmaya balamt. Ha

yalleini birer birer gerekletirip her birin
den birer para tattktan sonra, neeli duygu
larna bir geveklik yaylmt.
Hele mays sonlarnda evden dar kma-
ya bile gnlnde bir heves gmyordu. K
k yatan beli alt gsterili , aaglk ha
yata dnmek iin can atyordu.
Suphi konusunda, iinde kklemi olan
gizli nefret , gn getike ba kaldryordu.
Suphi'ni yaltaklanmalarrn pek soguk. pek
ekilmez grmeye balamt . Suphi'nin kese
si gittike hafifliyordu . te Suphi, istenen so
mca yaklatrlm, (onu) batan savna za
man gelmiti. Ancak, elinde kalan gelirleri de
silip sprnek iin biraz daha diini skma
lyd.
rani yine zevk ve elence dknlge
balad. Hemen haftada bir moda dcitimc.
hi bir tat alrnadg halele sk sk gezintilere
kp bir ok masraf ettirne, evin deme ve
sslemesine zen gsterne yolunda Suphi'yi
zarara sokmaya alyordu . Supli bu mas
raflar belki de byk bir memnunlukla yap
yordu. rani'nin bir glmsemesi, bir "Su
pi!"si, yitirdiklerinin yerini tutuyord u .
Elindeki nakit para, krk elli liraya inmi
ti. Bunun da bir ay dayanmayaca biliniyor
d u . Suphi uzun uzadya dnmeye gerek
grmeksizin Tophane'de, iki lira gelir getiren
bir dkkan satmaya karar verel i . On be yir
mi gn iinde gerekli ilemlei tamamlayarak
dkkan bir kadna her eyiyle d evrett i . Eline
bir drt yz lira kadar gemiti .
1 67 -

ll ra i oktan beri bir madalyonla bir k

p<'yt l eve s etmekteydi. Bir iki gn sonra, bir

likk stanbul Kuyumcular ars'na indiler.
ki saat aramadan sonra, yz altm lira
ya bir ift kpeyle. krk sekiz buuk liraya bir
madalyon alnd . Hazr arya gelmilerken
baz eyler de aldlar. Bu "baz eyler". Sup
hi'ye on alt liraya mal olmu; ama artk ra
ni de memnun olmutu. Suphi'yi cokunlu
uyla ve neesiyle kucaklamakta, Suphi de
bu ilgiyle sanki taze hayat bulmaktayd. Der
vi sokagnm havas, rani'nin saglgna do
kunuyordu . yle geni bir yerele , bycek
bir dfre tutulmasn istiyordu. Hazr u sra
da evler boken istee uygun bir daire bulu
nacag umulabilirdi. . Yine bir gn. ikisi bir
likte stanbul'a indiler. Beyoglu'nda, ev ev
dolamaya baladlar. rani bir trl ev be
genniyorclu. Kiminin manzaras hoa gitni
yor, kimi dar. kiminin tavan alak, kiminin
salonu kk, kimi lo . . . Hele caddeye yakn
bir yerele bir evin dairesini beeneli. Pazarlg
Balkpazar'ncla bir sarratla edilecekti .

Bu

gn gemi olduuncla bu ii yarna braka

rak Bykclereye dndler. Ertesi gn Sup
hi. stabul'cla Balkpazar'ncla o sarral1a pa
zarla giriti. Herif iki oda bir salondan olu
an bu clfre iin yllk yz altm lira istiyor
du . Yz krk drde karar kld. "Bundan <a
olmaz! " Hem bir y11Ik kiray birden istiyor
du. Suphi kabul etmek zorunda. Szleme
yaplarak imzaland . Noterce de onayland .
Suphi yz krk drt liray sayd: fakat yregi
szlamad clegil . . . ama ne yapsn? Sarraf bir
- 1 68

trl alt aylk szlemeye raz olmamt:

"Bu evlerin yllgyla alt ayl kiraca farkl
deil ki. . . " ranf in memnunluu sonsuzdu.
Fakat, Supli u be o g iinde drt yz
lira kadar harcam. geliri de azalmt . Sup
hi bir

az

dnmeye balad. Fakat ne yara

n var? Adan sen de! rani'nin glleri bak

ne kadar oald! Haziran ortalannda Sup
hi'nin elinde be on liradan baka bir ey
kalmam; kendisini (bir) dnmedir alm
t. Fakat rani'ni heveslerini memnun et
mek de mmkn deildi ki . . . Elinde emlak
olarak Varak Han'nda iki oda kalmt.
Bunlar da bir kelepirciye devretti. Bu paray
la eyll balarna kadar kt kanaat geindi
ler. Artk souklar balamt. D ervi soka
ndaki evin mobilyalaryla Bykdere"deki
mobilyalara eklemeler yaparak yeni daireyi
dediler dayadlar. Fakat Suphi'nin de elin
de avncnda bir ey kalmad; rani'nin s
gnts olarak yaamaya balad. rani ii bu
sornca getirince.

Sphi'ye kar besledii

nankrce duygulan aa vurdu. Her tavry

la, her szyle Snphi'nin hatnm knnaya
balad. Sphi bu cefalara, bu kkrtmalara
dayanmaktan tat alyordu. HatU. bir gn,
Suphi'rin yatak iinde miskin miskin sadan
sola dnp dunnas rani'yi fkeye bouyor
du. Kolundan tutnp ekerek kaldmaya a
lt : Supl i'ni cam hi kalkmak istemiyor
du: "Adam, 1 brak beni, brak!" Daha ne za
mana kadar byle tembel tembel yatp dur
mal . Artk bklm usamlmt. Suphi yalvaAklrra.
l fl

ran gilzlerini rani'ye cliknh . zgn ve boy

nu l ikk bakyord u. rani bu baklardan

daha ela tedirgin oluyordu . Hemen Suphi'yi

silkip yere drerek ayagyla ignemeyc. el
leriyle de vunnaya balad . Suphi kendisini
alaltarak

rani'nin

fkesini

yattrmaya

urayordu . "Sus bire baykusi . ' sus . . . geber,

geber . . . " B u olay sk sk yineleniyordu . rani
ii daha i leri gtrmt. Bir ka defa Suphi
biraz sokaa kp ela dnd zaman kapy
atrmak konusunda glklere uramt.
Hele bir gece, yine kendisini ieri aldrmak
iin yalvam1aya baladg zaman , hizmeti
kar madamn yannda bir erkek bulundu
undan kendisini b u gece kabul edemeyece
ini sylemiti. Supli bir trl buna ina nnu
yor, bir trl "defohp" gitmiyordu. Sonunda
rani , byk bir fkeyle gelerek Suphi'yi ko
hmdan yakalam . srkler gibi ekip gt
rerek, odada kanapenin stnde boyu boyu
na uzanm olan bir herifi gstermiti . Sup
hi'nin rengi atm . sinirleri kpnneye bala
mt . rani , ellerini iki bgrne dayayarak
Suphi'ye fkeli fkeli bakyor ve baklaryla,
" te

imdi

inandn

m!"

dernek istiyordu.

Suphi tersine pcrsie dnp gitmiti . Ertesi

gn akama doru Suphi yine geleli. Fakat
bu sefer kesin olarak kovuld u . Bir daha gelir
se polise verilecei konusunda uyarld. Sup
h i bir iki defa daha dened i . Fakat rani ka
rarnda direniyordu . nk yeni bir " dost"
bulm utu .

Suphi

sokak

ortasnda

yersiz

yurtsuz kalmt. Cebindeki paras, topu toBayklt .

- 1 70-

pu sekiz yz yirmi alt kuru otuz parayd .

Bir iki gecedir otPllerde barnyor idiyse ele,
kalan parasnn kendisini uzun sre barnd
rp doyuramayacan pek gzel biliyordu. u
geim sknts, Suphfye her eyden nce an
nesini hatrlatt. Hemen Hocapaa'ya kotu.
Yazk! Zehra, Muhsin'e varp da Mnire'yi
yalnz bana brakt zamandan beri . zaval
l kadn yalnz bana bor har yaayabil
mise de, borlarn birikmesi zeie alacak
llarn sktrmalar iddetle ba gsterni
ve kadncaz bu sktrnalan giderip yat
trmaya kendisinde g bulamayp , sonunda
una buna avu amak gibi aalk bir du
ruma dmek zorunda kalmt. Konu kom
u, Suphi'yc olan biteni, ayrntl olarak an
latt. Annesinin imdi yersiz yurtsuzlara ka
rm olduunu ve kim bilir nerede ve ne du
rumda hulundugun , byk bir zntyle
haber verdiler. te bu olaylar, hayat iin
ikinci bir ykl darbesi elemek olduu halele
Suphi ondan bile zlmedi . Sanki yrei ka
tlan , duygulan kaarlanmt. 1 Komula
rn zntlerine bir omuz silkmekle karlk
vererek dnd. Sirkeci'de bir otelde, geceligi
drt kuru olmak zere bir yatak kiralad .
Bu otelin yan bandaki pis a dkkann
da ela karrn doyurmaya balad . Darack,
hava almaz, gne grmez, nemli, pis, rm
cekl i , alak tavanl bir oda iinde pasl, krk
bir demir karyola zerinde, kat bir ot nin
derle incecik bir yn iltenin kirli bir araf
la rtlp bir tane yn yastk ve bir pis yorKt eylere alak.
171

gala rt lnesinden olnan yata iie giip

de, u andaki durumuyla gemiini karla
traya balad zaman , Suphi'in alaya
ca geliyordu .
Odada bir eski masa st cle bir ie
amdanla, az klnk srah i , atlak bir bar
dak ve bir kirli havludan, bir ele arkal iskem
leden baka mobilya diye hi bir ey yoktu.
Hatta odann tek bir pencerecig)ck perde fi
lan da yoktu. Bu pencerenin, yandaki a
salann kirli damndan baka hi bir yeri
grd yok . . . Suphi u sefil hayatta bile
rani'yi bir trl unutamyordu. Hemen her
,gn, sabahtan akama ve gece yarlarna ka
dar, Beyolu caddelerinde babo dolamak
ta, rani'ye yle sokakta rastlamay bile bir
kazan saymaktayd. Orari'nin evini semti
ne pek de yaklamaktan ekiniyordu. Kan bu
geliini sezer de zlr diye dyonlu.
Fakat sanki hi sokaa kmyorrnu gibi hi
bir yerde grnmyordu.

Suphi.

Maryar

ko'ya bavurduu halele. ondan ela kt ka

bul grm: rani hakknda ak ve inandr
c bir cevap alamanmt .
Suphi pek yle savurganl gzne ald
rarnyorclu. Harcamalarnda iyice tntumluy
du. Bununla birlikte, kesinlikle rani'ye rast
lar mnueluyla bir iki gece Konkorcliya'ya, Ver
di'ye, Kristal"e filaa bavurmak yolunda bir
zveriden kendisini alamamt . Sanki, rani
yer yarlm ela yere gemi , srra kadem bas
mt . rani'yi arayp ela bulamadka, Sup
hi'ni zlemi artmakta, zlemi arttka ara
malara hz vermekteydi. st la henz te- 1 7'.2

miz ve dzgnd. Gznden , tek gzi :i ' ele

henz kamamt . inde fanilas yalan
nu , frenk gmlegi kirlenmise de bunlar d
klnn gsterii iinde dikkatli baklardan
tamamyla gizli kalyordu .
B u yalanc klk altnda. a bir mide, sr
nrcesine bir mr sakl olduu halele. hla
bir ok kadn Suphi'ye gler yz gsterip du
ruyordu . Suphi bir iki defa bunlarn ekicili
ine tutulmu , akl bana geldii yani cebini
yoklayp da servetinin miktarn incelccliginde
"Eyvah! " elemiti. Eyvah ka para eder! Cebin
de paras. iki yz on kuru kalmt. Suphi bu
paray gnlere blyordu: Drt kuru otel.
gn bana erden alt kurnluk yemek; etti
on kuru . . . Ya ttn? Ya amar paras? Ya
tra? Ya hamam? Suphi , gereksinmeleri sa
yp gittike. akl ilesinden kacak sanyor
cl u . Gnde en aa on kuru masraf vard
ki. serveti bu masrafa ancak yimi gn yete
cekti. Ah! Tutumluluk gerek. tutumluluk ge
rek! Her eyden nce. ttnden vaz gemel i .
Suphi balad bu i t e baardan muclurn
kesti. . Bir ka gnlk deneme zerine . tutu
mu ttnden baka bir masrafta aramaya
karar vereli. Fazla gelen tra parasyd : tra
olmay brakt. Sonra otel paras ok geleli . Ta
vukpazar'nda Arnavut Han'nda,

aylg

mecidiyeye" bir oda kiralad. Gndzleri ek

mek peynirle yetinmeye karar verdi . Bununla
birlikte, bu yolla arttrd paray pek ucuz

"Monokl"" acl verilen ve o

ye
2

clenclc

zppclk olsu rli

taklan tekli gzlk.

Yirmi kn <kgerincle gm sikke.

1 73

cisi1 1< k bir ilte ve bir yorganla marapa.

a da gibi eyaya harcamak zorunda kald.

Bu da byle masraf gnlk be kuru

otuz paraya ulayordu ki bu masrafla. ferih
fahur' yirmi gn kadar yaayacam akl kes
miti.
Hem mumdan tasarruf etmek, hem gecele
ri vakit geirnek iin harm altndaki kahvede
oturnaya, orada tekiyle berikiyle dostluk
kurn1aya balamt . Bylece bekar dostlan
nn iki yle tan olarak karn cloyurn1a yo
h mu bulmu ve gnlk masrafn birdenbire

kurua indirmiti . Suphi u t utumclan

nenmun oluyordu. Oun hesabna gre yaa
mak, her halde yaamaktr. Sefilse de yayor
du ya . . . dnyadan umudunu kesmi deildi;
rani'den bile umudunu kesmi deildi.
Zihninde bir ok dzenler kuruyordu . Ki
mi zaman eline bir piyangodan be alt bi li
ra getiini, bu parayla bir gelir saladktan
sonra hemen rani'yi ekip yanna aldn:
kimi zaman rani'i, kendisini arayp bula
rak af dilediini, kendisinin de o aff esigcmc
yerek mutlu yaamalarna yendiden bala
dklan . bilmem ne olduunu hayal etmekte
ve bu hayallerden gerekmi gibi zevk ve tat
almaktayd.
Beyolu'ndan da bir trl vaz geemiyor
du. Kesinlikle rani'yi bir kere olsun grmek,
kendisi iin bir zorunlu bir gereksinme ol
mutu. An1avut Han'nda yerleeli krk gn
oln, paras drt buuk necicliycye inmiti.
Suphi h{.la umtsuz deildi. Hala bir olagaRahata.
- 1 74

nst rastlant bekliyordu. Ancak, gnler ge

ip gittii halele hi bir olaanst olay orta
ya kmyordu. Suphi artk handa da banna
mayacakt. Hatrna bor almak geleli; ama ki
me bavuracak? Epeyce dndkten sonra
gerek kendisinin . gerek kaympec\erinin dost
larndan olar tccardan Salih Efenc\i'ye ba
vunnaya karar verdi. Ancak bundan hi bir
umudu yoktu. Sanki gnlsz gidiyordu. Sa
lih Efencli'nin maazasna yaklatka kendi
sini bir utan alyor, umudu gittike zayfl
yordu. Magazann kapsnda, oirc\enbire geri
dnd. Bir ayp ilemi ele ayplayc baklar
dan kayonm gibi ssz sokaklara saparak
yrd. Salih Efendi kendisini ne gzle gre
cekti? te apkn serserilerden biri ele kenc\i
siyc\i . Salih'e ne gvence, ne karlk gstere
bilirdi? Elinde avcunc\a nesi var nesi yoksa
hep harcam , tketmi gitmiti. Gvencesiz
alnacak paraysa, bir sadaka demekti. Suphi
aaglk durumun bu derecesini namusuna
sdranyordu. Dilenmek! Ama, ondan sonra
rani'nin yzne nasl bakacakt? rani bir
dilenciye nasl yz verecekti? Olmaz, olmaz,
alktan lmek daha hayrl . . . Suphi'nin son
umudu yine rani'c\eyc\i. u yoksullua ve
sefalete acyacak bir insan varsa, o ela ra
ni'ydi. Ne yapp yapp rani'yi kendisine acn
drmak gerekiyordu. indekileri rai'ye ya
zarak bildinneye karar vereli. Bir ka mektup
yazp yrttktan sonra, u mektubu beeneli:
Benim canmdan ziyade sevdiim,
Bencleiz sizin en edna bir kulunuzum ve
- 1 75-

sizi ca ii gnlden seviyorum. Merhametinize

mlta kaldm . Sevdigirn , artk bu kadar ezi
yet yetiir. Ve beni bu kadar huznmuzclan
t ardetmeyin. Pek rana malm-i zarafetinizdir
ki bendeniz zat- aliyeleriniz hakknda hi bir

fenalm sebkat etmemitir. Allah akna, H

istos akna bana acynz ve ltfediniz. Ali
mallah yregime bir haner sapladmz; mer
hamet. bendeniz gecemi gndzm senin yo
luna feda etmitim. Ve gzmde senden baka
asla hi bir kimse, Huda alim, yok. Ta bu ka
dar matrcl makhr olacak derecede size ne
kemlik ettim. rani'ciim, ite kapnn eigine
bam koydum. beni ezip ge. Lakin , Allah a
kna artk yzme bir kerecik olsun glnz
ve beni kovmaynz. Ben sizsiz yayarnayaca
m. Billahi verem olacam, telef olacam.
Sonra benim vebalimi ekersiniz ve bendenizi
ok ararsnz. Ah o latif gnlerimizi dn
dke billahilazirn ldracam. Ah ne idi o
srdmz mrler. imdi ise han kele
rinde srnyorum. Gece gndz hasret-i ifti
rknzdan cier szan ediyonm ve durmayp
alyorum. Artk yetiir. Merhamet. Baki. G
zel gzlerinizden perim ve merhamet ediniz.
Berde-i sadknz
Suphi.1
'Benin camda1t ok sevdiim ,
Bendeniz sizin e n aalk lir klunnzu v e sizi can
ve gfkk seviynn1u. Ban. acuaza gcreksiuen
var. SPvdii. artk im kadar an yetiir.

Vf" beni bu

kadar varlg zclall karaym. Pek gzel bilirsiniz ki,

klz yce kiiliinizc li hir ktlii ola
tr. Ta aka. Histos ( sa) aka baa acyz ve
ilginizi esirgemeyiniz. Tanr lilir ki yiireie bir ha
<;cr sapladz: acy. ben klmuz gecemi grnliizii

ni' senin yrhna fcdi\ etmitim.

- 1 76-

Ve gzmle seclcn

Mektubu bir ka kere okudu. Pek beendi. Kesinlikle bu etkili lklar rani'nin ta
yreini yumuatacakt . Onun sevgisini elde
edeceinden emindi. Mektubu sokakta rasi
geldii kopillerde ' biinin eline verdi. Kendi
si de arkasda giderek ke bandaki evi
gsterdi . ocuk ngra hzl hzl ekti. Ka
p alp bir hizmeti grnd, mektubu ald.
ocuk herife bir eyler syledi. Hizmeti ka
py aralk brakp gzden kayboldu. ocuk
sabrszlkla bekliyor. Suphi"nin yrei arp
yordu. Gelecek cevab byk bir zlemle bck
liyord tl. Kendisi i bir yrek sknts tutmu,
ii -ok ekerli bir tatl yemi gibi- baym ba
ym baylmaya balamt. Keye dayanm ,
dizlerinin ba zlmeye hazrlanmt. u
ikence iinde dakikalar geiyor. beklenen
gecikiyordu .
Aradan kukusuz bir alt yedi dakika ka
dar zaman gemiti.

Suphi bu gecikmeyi

mektubuna cevap yazlmakta olmasna verdi.

Ah e cevap kacak? Ne cevap kacak?
baka asla hi bir kimse. Tann biliyor ki yok. Ta bu
kadar kovulacak ve a;lanacak derecede size ne k
tlk ettim? rai'ciin. ite kapm eiie bam
koycltn, bci <'Zip

ge.

Ancak Tanr Hkma artk y

ziie b i r kerecik ols m gli\z v e beni kovayz.

Ben sizsiz yaayamayacan. Bifhi verem olacan,
lecei

Sora hP i gfnil ekersiniz ve hu k

lenizi ok ararsz. Al o ho gnleiizi dndke,

Tanr biliyor ya , ldracam. Al neydi o srcliiiiz
nfrler. idi ise han kiickrincle si'trnyon n n . Gc
ce gndz aynlg nz zkminden cicin yanyor ve
clunnayp agly n n n . Artk yetiir. Acyn. C;iizl"I gzle
iizdt> perim \T baa acyz.
Size bal kkiz
Spl i .

ocklar<la .
- 1 7 7-

lfrk' Ilizneti yeniden gr d. ocuga

bir eyler sylendi ; ocuk aynlp buraya gel

meye balad. Suphi yerinde chranyorclu. O
ela ocuga can att: "Ne demi? Ne elemi?" Ne
diyecek. Mektup Osnanlca1 yazlm. Oysa
kendisi Osmanlca okuyamazm. Supli'rin
imdi akl bana geldi . Buras bir trl akl
edememiti. yle ya. rani Trke yazy na
sl okusun?
Acele kotu. Fakat nereye? Dostlanndan
bir ok Rum vard . Fakat byle bir ak mek
tubunu. zellikle kendi aaglk durumunu
ellere nasl ak edecekti?
Mektuptcm da umut kesmek zorundayd .
Suphi bu kibar klyla serseri gibi gez
mekten utanyordu . Onlan. zellikle artk ii
ne yaramayan fa kfon" saatini satmaya karar
verdi. Eski psk bir kat giysi ald. Eline de
fazla olarak mecidiye kald.
Artk Suphi'nin bundan sonra yaay
tam serseri , tam yersiz yurtsuz kimselerin
durumuna dnmt . .
Firuzaa tulumbac kahvelerine dadand;
on be yinni gn iinde tulumbaclarla ili
dl oldu. Arkadalannn basks zerine tu
lumba sandna "omuzda" ' yazlmaya karar
verdi. Reis i nce Hasan'a ba vurdu. Arnavut
hanndaki yata orada birine satm, yani
yataksz

kalm

olduundan,

kefaletsiz

omuzda olamayacakt. Arkadalardan ki

i, apknlk etmeyeceine. yakksz clavraEski yazyla.

Bakr. ikel ve inko alada yaplan, gi g

r;><k bir nftck.

Tulula('t olarak.
1 78

rlarda bulunmayacana kefil olarak hele

Suphi'yi koua kabul ettirdiler. Suphi'ye bir
kat yeni tulumbac giysisi verdiler. Gndzle
i kahvede hizmet ederek para kazanmaya
balad . Aslnda, kahve paras sandk para
sndan' kacakt. Hasta olursa . . . ya da ka
zayla kodese girerse, sandk parasndan bes
lenip ttn i ecei de bir avuntuydu. Reis,
Suphi'yi art" olarak atamt. Fakat daha ilk
olayda, Suphi'nin bu grevin stesinden gele
meyeceini kestirdi. nclk; denemesinde
de baanl olamad. nce Hasan, iinden kz
yordu. Suphi clzl. elimsizlii nedeniyle
ne hortumcu olabilecekti ne de borucu. are
siz kkenci Dursun'u artla alp Suphi'yi
kkenci yapt . Suphi'nin grevi elveili ol
musa da tehlikesi artmt. nk borucuy
\a birlikte damlara kmak, atee herkesten
yakn bulunmak zorundayd. Bir gece kou
takiler bir idare kandilinin hafif aydnl iin
de horul horul uyuyorlarken kkl' naray
atarak uyandrd; Tatavla'da5 yangn olduu
m haber verdi. Suphi gzleini uuturarak
kalkt; ba , bey1i kazan gibiydi. Omuzdalar
giyinmekte, teye beiye seirtmekteydi . Sup
hi aresiz, giyinmek zorunda kald. Tam diz
liini ekiyorken ikinci reis, Suphi'ye dedi ki:
- Haydi bakalm kkenci . . . frla bakalm,
reize; haber ver de sandk kaldralm.
Tlulmclann gerE'ksinrelerine harcanan ortak pa-
ra.
2

Sandn arkasdan kom tulumbac.

Sanclgn niinck koarak yolu aan tlnhac.

Yang hahcr veren tlnbac.

Kurtulta.

Rdst>.
- 1 79 -

S p l i homurdanarak yemenileri ekip fr

lad. Hava pek souk, rzgar iddetli. sokak
lar karanlkt. Uyku sersemliiyle reisin evini
g bela buldu. Reise "bir olu olduunu"'
haber verip dnd.
Sandk.

kouun

nnde

hazrlanm .

hortumcu yola km. fenerci fenerini yakm .

takmlar" toplanm, nazra hayvan gitmiti.
Suphi de kken ipini omuzlad.
ince Hasan geleli. "Hazr ol zeybek! " Zey
bek takm "Alesta!"" diye bard. Reis sonra
"Yakn gel!" emrini verdi. Takm kollara ya
nat. Al zeybek! Komutasnda nclerle art
lar bir elde sand omuzladlar. Fenerci ne
dt. Supli ornuzdalar arasnda gidiyordu.
Sandk koyun aya4 gidiyor, uradan bu
radan konuklar" geliyordu .
Fenerci "Yalama var!" diye haykrd. Ta
km dikkatli yrmeye balad.
Bozahane yokuunu bu gidile ktlar.
Suphi hem kouyor hem rani'yi dnyor
du. Boazii'ndeki, Beyolu'ndaki yaayyla
u tulumbaclk mrn karlatrrnaktayd .
Klndan utanyor. eski anlara yazklan
yordu .
Taksim alannda takm deitirildi . Geri
den , Beyolu caddesinden bir sandk skt.
Herkesi bir arpnt ald. Reis takm atrd.
Sandk ku gibi uuyordu . Neferlerden(; B-

Yangn ktg.
2

Tlba donanm.

Hazrz.

Yava .

Tultba taka katlanlar.

Tultnba e ri .

- 1 80

.
k S;Hil . . Yama gider Beyoh Pcvruzaa!
m'"

diye bir m1ra att. kzm . arkadaki

sandk izlemeye balamt.

Supli bu gidie hi alk deildi . Bacak
lar gte dmekte. soluu soluuna yt>ti
ernerck t c . geri gei kalmaktayd . Oysa ar
kadaki sandk ate gibi geliyordu . Heyecan
art m.

tehlike yaklamt.

Koca Finzaa

sandmm gebe kalmas ' dncesi. hepsini

titret iyordu .
Suphi'nin artk gc kuvve t i kesilmiti.
Fakat arkadaki sandk gelip atmak zereyd i .
imdiki misafir takm reisi kzdryor idiyse
de, bu durumda takm clegitinek tellikf'!iy
d i . Reis krbac havada aklatarak sviiyor.
herkes kavgaya hazrlanyordu.
Bkn Salih, Suphi'ye dedi ki :
- Tetik davran omuzda . . . Sanda dik
kat e t .
B u hzla Meatlk'n" nne kadar gelmi
lerdi. Arkadan gelen sandk kaybolmu t u . Bu
durum ,

Finzaa sand iin daha byk

t ehlike elemekti . nk kaybolan sandk ar

ka sokaa sapmt ki ileride nne kabilir
d i . Bu dunmsa sandk iin bir aalanma
olup kesinlikle bir kavgay gerektirirdi . .
nce Hasan biraz soluk alarak takm ekitirdi . Keekl<"'h'a takm atrd.
Supli sanki ylp kalacan sayordu.
Oysa sand brakamazd

da.

Pangal t 'ya

geldikleri halde bil e , arkadaki sandk ortaya

kmamt. Artk tehlike gem i , sandk ko1

R.kip sandk taraf111 d a11 gc i l csi .

Yaludi

nczarl[ .
181

yu aya a yatm t . Snphi solumaya ba

lad .

Yang yei dar bir sokak iinde. ahap bir

evd i . Ate alt kattan km tavana kadar sar
t . Yandaki evin saag

ufaktan tutu

mut u .
Sokak hncahn clolnm. ortalk bar
lar, lklar iinde kalmt. Tatavla sand
ie balad. Bir yandan sakalar su tayor, bir
yandan uraya buraya eya tanyordu.
Sandk indi ; hortum takld ; borucu bir ev
an bir dama kt. Suphi kken ipini ap
bir ucunu kkene baglacl . pi kangallaclktan
s onra frlatp yukan borucuya att. Kendisi
de hemen dama kt . kisi birlikte ipi tutup
hortumun ucunu yukan aldlar. Suphi k
kenden hortumu tutmaya alt srada, bo
rucu Ali boruyu iki eliyle kavram , sa elinin
ba parrayla borunun azn tkayarak su
bekliyorcl u .
Aagdaysa, sandk az agza dolmu. i
lemeye balamt. Ali suyun basncm duyup
ela parman ekince, hm ve iclcletle, at
laya atlaya pannak kalnlnda bir su fkr
maya balad . Bu su evin iine girer girmez
buharlayor; ate zerinde hi bir etki gste
remiyordu .

Suphi

bu

manzaray

mrnde

grm deildi . Be alt arn' yaknnda id

detli bir ate, yalm yalm alev salarak kvrla
bkle havalarnyor,

ucundan yogun siyah

bir duman stunu kyordu. H ava insan

bunal tacak derece kzm, borucuyla Suphi
buram buram ter dkmeye balamt. Alev
Bir w trPnir iite ikisine eit eski bir nzhk liisii .
- 1 82-

lmlara vuruyordu . Rzgar biraz yatm,

her yerden tulumbalar m olduundan
yangnn

sndrlebil ecei

bekleniyord u .

evre clanlarclan h e p yangm alevlerine doru

be on boru sklnaktaycl.

Suphi gzn

alevden aymuyorclu. Dumanlar iinde mil

yonlarca kvlcmlar u uuyor. zerlerine k
vlcm yagyordu. Alev yeniden yeniye tahtala
ra altka nce kvlcm halinde ortaya
kan ate byye byye alevleniyor: bylece
yangn azp geniliyordu. Ali , en ok bu nok
talara dikkat ecliyorclu . Nerede yeni bir ate
grrse , boruyu oraya yneltmekteydi.
Suphi scaktan bunalacak dunmdayd .
Yz gz cayr cayr yarnyordu . Arada sra
da

hortumun

diki

deliklerinden

fkran

suyla yzn gzn slatmaktayd.

Ate gittike ilerliyor, bu yana doru yr
yordu . Aadan nce Hasan avaz avaz ba
np (onlar) aagya annaya balad. Kar
daki bycek evi sahibi Firuzaa, sandn
evine istiyordu. nce Hasan buradan be on
mecidiye urmyordu.
Ali boruyu skm. Suphi ipi kkene ba
ladktan sonra saga saa' hortumu aaya
b rakmaya balamt.
Borucu damdan inmi, Suphi yalnz ba
na kalmt.

Hortum aa inmi ve artk

Suphi de serbest kalmt. Oysa hi kimse

farkna varmad halde, bu evin arkasndaki
saak epey zaman nce ate almt.
Suphi elamn bacasna seirtti. Fakat ate
t avan sardndan alevlerin iinden gemek
indeki suy boalas salayarak.

- 1 83

zon dayd.

Suphi

tava

aras cla dm a

\' 1 Jrk kalm. sagm solunu armt. Ora

ya b rava saklnyor idiyse de lir trl yolu
bnlp da kamyordu. Feryadm da hi yara
r yokt n : nk aagclaki karg; alk. grl
t patrt aras da feryat lan iiti lemeyece
i apakt.
Suphi hala abalayp dnyordt. Fakat
solumas ela glemi. ba dnmeye bala
mt . nce Hasa . Spl i"i gecikmesi de
kukuland. Neferlenle ikisini at arasna
kard .
Bunlar da gz gz grmeyecek derece yo
un bir dman iinde kaldlar. "Supi! Supi!
Supi!"

hayknlarna pek bouk

bir sesle

"Aman yetiin, boguhyorum ! " cevabn akl

lar. Dun nn ve buhmduu yer pek tehlikeliy
d i . Bir yandan da alev saryorrlu . Sphi artk
hayatndan m ndunu kesmi ti . u ur u tsuz
ltk ve tehlike drrcla bile rai'yi d
nyord u . Sevdiinden byle ac bir ekilde,
sonsuza kadar yoksun kalacakt. Gznn
nne ranrnin J ay:'l li gelmi. kendisine ac
yan gzlerle bakyordu. Fakat zavall kz da
bir alev saryord u . Uzun kara salarnm ula
r t utumutu hil e . Suphi keneli chnmmnu
unutup sevdiini kurtarmaya can a tt. Fakat.
c yazk, ler ya alev, her yer ate. rani ya
np kl olmu. dnyay korkun bir ate sar
mt . Suphi kendisini kaybederek bayld .

Suphi'nin yarnklar on o be g iide

iyilemi. artk kont<111 kmaya ve arka
dalarn

yreklendirmesiyle

neylnc

alenleri e katlmaya balamt. Zilz nrna ol

maymca koua girmiyordu. u selli ve aa
,glk yaay. gn getike ahli1k ve duygula
rn daha ela yanltp bozuyordu . Yava yava
rani'yi de unutmaktayd . Bir iki ay srra.
rani'yi hatrlamyordu bile. Suphi e kadar
deimiti. Zehra kendisini imdi grseydi .
belki de tanyamazd . Bir zanarnr nzik. ter
biyeli Snphi'si imdi mum gibi sertlemi.
uarlam, bkmlant . Kaba ve ak sa
k szlerin trlsn renmi, bir vakitler
Zehra gibi. Srrcenal gibi gzellik ve namus
simgeleriyle kucak kucagayken imdilerde en
irkef kanlarla dp kalkmaya almt. Bu
uurda bir ka defa kavga hile etmi, epey
dayak yemi ti . Hele bir seferinde ii azctn .
birisinin

kafasn

yarmt . Tutt uklan

gibi

hapse attlar. Bir ka ay tutuklu kalcl. I3ura

clan kurtuldumcla. Suphi artk manevi ba
kmdan bilmi gibiydi . t e Zchra'nm c ye
rii b ulmaya balamt. Zehra. Marika'nn
yardmyla, Suphi'nin hayatn gn gnne
deilse bile. hemen haftas l aft.asna izliyor- 1 85

du. S p l i'yi it e istedigi noktaya srp getr

it i. imdi i amacn so mJadraktayd.
l l amasa, Suphi"yi kendi ayaklarna kapa

narak alaya alaya yalvarr grekti . Bu so

nutan ne yarar olacan kendisi de bilmi
yordu. Fakat, na olursa olsun. bir zevk alaca
m umuyordu. Bu zlem Suphi'yi sevdiini
pek iyi kantlad halde, Zehra bu gerei
grmezden gelmeye alyordu: "Niin? Ni
in?"
Zehra bu niine bir trl cevap bulam
yordu. Suphi'yi hala niin seviyordu? te
Muhsin'e varn , artk dncesini ve yre
ini onun eline teslim etmiti. Bu dnce ve
yree bir yabancnn gimeye ne hakk ve
yetkisi vard? Suphi'yi dnmek bile Muh
si'in elik haklarna kar bir saldr, bir ha
inlik elei! midir? Fakat bir igdnn hk
mne ele kar durulamaz ya . . . te istemedi
i halde Suphi'yi dnyordu. O any bey
ninden silip karmaya gc yetmiyordu. A
.
k bir yana, ya Suphi'nin bir . kaltak" iin
kendisini feda etmek yolundaki aalamas
na clayalabilir mi? Bu aalama Zehra'nn
yle gcne gitmiti ki, o '"hnc" yreinden
bir trl karamyordu. O hn Zehra'nm
hayatn, duygularn zehirlemiti. Kesinlikle
nefsinin cn almak gerekiyordu. te Zeh
rann bulduu en byk zr, bu c kom
suydu. Kendisi gibi doutan kskan olan
kadnlar aklarnn aalamasna, mmkn
.
deil sabrla dayanamazlarm . . Kadn gn
lyle aka olmaz. " "Kadnlarn gnl oyuncak
cleilclir. ..
1 86-

Zehra kendisini yerde ggc kadar hakl

gryordu. Yaptklannn olanca sonmhlu
unu hep bakalanna yklemekteydi: "Be
nim ne suum var? Ben usl akll yt-rincle
oturuyordu m . " Fakat Srncemal'in kt sa
m , Mnire'nin perianl. Suplfnin seffeti
yreine bir trl sn serpemiyordn. Zehra
gittike umudunda ve hesabnda yanlm ol
dugum anlamaktayd. Rakibi gebermi . fela
ketine neden olan kii dilenmeye balam.
kendisini aaglayan kii hkmen telef ol
muken bile, gnl hala tatmin olamamt.
Belki bu durum c alma zlemini, hrsn da
ha ela kkrtm ve arttrmt. ini yakp ka
vuran kskanlk ve c ateini bir trl yat
tramam .

belki

daha

ela

alevlendirmiti .

Suphi'nin keneli ayaklan altnda yuvarland

n grmek zlemincleycli. . Zehra dncesi
ni bu noktaya getirince, birdenbire geri eki
liyordu . nk o noktada ba gsteren ger
ekten rkyordu . Evet . . . yreindeki ate,
Suphi'nin pimanlk gzyalanyla snecek ele
bundan ne kacakt?
Zehra bu sonucu c alma duygusunun
tatmini diye yorumlamakta idiyse ele. buna
kendisi bile glyordu. "Kr olasca yrek!
Hala onu seviyorsun!" Bu i tirafi kimi zaman
sinirlerinin bir geveklii zamannda (azn
dan) karyordu . Fakat "o"nun adn ve kim
olduum aka sylemekten ekinmekteydi.
"O", kim? Kuku yok ki Suphi. . .
Muhsin. Suphi'nin brakt boluu dol
duramamt . Zehra onu , Suphi'yi kkan
lktan kudurtmak iin seip kabul etmit i .
- 1 87-

Oysa l a cvrasmdan hi bir sou ka

t . ( ;iriini sonusuz kalmakla Lirlikte.
kendisi de bir zon1ki bala haglant .
idc skt emberde abalamaktan bir
yarar grlmyordu. Zehra , Muhsi'i h i sev
memiti. Muhsin'i yapma bebek gibi griyor
d . Bu ela kendisi iin bir baka ac yarat
t . Dncede baka birinin mal olduu hal
de, vcudunu Muhsin'e teslim etmekten nef
ret e tmekte: bu yaaytan l i bir evk . hi
bir zevk alanamaktaycl . Vicdnm gcenik
liklcrini gizleyip sindimek, Mulsi 'c kar
yapmackl

glmsemeler gstermek iin

kendisini zorlad ve zerine bu zornl uu

kendisi dvel e ttii iin . kendi kendisini azar
lanaktaycl .
ite bir yandan Zehra bu anlar ve yrek
yanklklanyla aclar ekerken te yanda da
Suphi aalk yaayna kuvvet veriyordu.
Rezilce chrunlar ve davTanlar (yle) bir
dereceyi bulmutu ki artk koutan bile atl
d. ipi ipulah sivri klah " ' betimlemesine
uyacak biimde yaamaya balad . Zil zuna
sarho olarak sokak ortalannda, amurlar
iimle yuvarlanmak, gnlerce hapislerde s
rnmek, ununla bununla mcadele etmek,
tekine berikine kama ekmek, unun bu
nun kesesmi arpmak, kendisi iin sradan
olaylardan saylyordu. bir yle bir dun ra
gelmiti ki . polis kendisini yersiz yurtsuz,
serseri ve sabkal gruhundan sayarak us
lanmas iin srgn etmeye karar venni i d i .
p i Tc-n rf ipL hH:}llHh sivri kUth: tTSfT't
nak" alana

gt'kn (k_vi .
- 1 81-s-

yaa

Tam bu srada bir gn, Supli Beyolu

cadclesinclc, Tel'e doru gidiyordu . Gz
evrf'cle bir dalgn kollamaktayd . arpp r
pacak bir ey sezdii anda hemen oraya se
irtneye hazrlanmt. Kristal'in nne gel
dii zaman, kardan bir fayt on skn etti ki
alakan gcliyordt . Fayton, Suphi'nin yan
ba da , grredek geti gitti. Suphi bir kere
irkildi clurd. Arabann iinde rani. sakall
bir herife yaslanm olarak oturmaktayd. u
hzl bak Suphi'nin clygulann yerinden
oynatt. Gemii ite gzleri nnden yldrm
gibi gemi gitmiti. Yaras yine deilmi, irin
akmaya balamt. Kendisini bilmeden yr
yordu . rani'yi bundan nce de byle bir ra
kiple birlikte grm t . O zaman hi etkilen
meyen kibri ve rekabet duygusu, bu sefer fe
na halde yaralanmt. Vurmaya vurulmaya
alkanlk kazanm olan duygulan, bu sefer
byk bir iddetle rani aleyhine dnver
miti : "Kahpenin vcudunu kaldmml" kara
rn hemen dnp tanmadan verdi. ra
ni'nin yok olmasna kesin karar vemiti. Artk
bu karar e dnyordu, ne bir ey. Kary
ldrecek vesselam . ' Kendisi iin bundan ko
lay e var? Solucann bir kamada ii biter. ,
onu ele geinnek . . . Suphi bu ii kafasna koy
du. Akama kadar urada burada dolat.
Akam st drt kadeh absent" yuvarlad.
Bu zehir zakkum, kendisini ldrtmt. Dn
yay kan iinde grmekte, bir ate vcudunu
cayr cayr yakyordu. rani'nin sokagnda,
Sz ksas.
'.2

Pelin oluyla kok11lamlrln sert bir iki.

- 1 89-

ke bana gizlendi . Gzlerini kapya dikti :

ama yregi hala arpyordu. H eyecan , ana
c a ulaamamak korkusundand; yoksa i
lemeye hazrland cinayetten hi ekinmi
yordu. Dakikalar getike umudu azalyor;
akl bana geliyord u. Gereince sarho ola
madgna kzmaktayd. evredeki bir meyha
nede, drt be kadeh sert konyak att. Yine
kendisinde istedii derecede bir etki greme
di. Sanki beyninin scakl is pirtoyu birden
bire yakp uuruyordu. ki kadeh cin iti .
te artk o scaklk bu alevi sndremedi . Cin,
Suphi'yi bir vuruta arpmt . Gzleri frla
m, ii tutumu, sinirleri gerilmi , tyleri
kabam1t. Dnya, gznn nnde frl frl
dnmekte, sanki gkten alev yamakta, aya
altnda kzgn bir kan dnyas alkalan
maktayd . Yine ke bana geleli . Ama bu se
fer karsna ej derha ksa yutmaya hazrd.
Saat e doru , gzetledii kap ald. Da
nya bir kadnla bir erkek kt. Suphi kamay
syrd , bekliyordu . Gelenler tam keneli hizas
na gelince, bir kere canavar gibi haykrarak
zerlerine saldrd. Be lkeli vurula ikisinin
iini

bitireli.

Ayaklan

altnda

rpnmakta

olan rani'ye be alt kere daha kama sapla

yarak , cesedi ruhsuz duruma koymtu.
te, ettiini kahpenin yanna koynamt.
Hemen arka sokaklardan kap savutu.
Polis bu cinayeti ileyenleri byk bir ka
rarllkla aramaya balad. Suphi. kalabalk
yerlerden kap hep sapa ve ssz yerlerde ya
amaya

balad.

Bylece

yakasn

polisin

elinden kurtaracam umuyordu . Polis ku1 90 -

kulaclklann birer birer t u tukluyord u. ra

ni'yle ilikisi

olanlar arad srada ortaya

Suphi'ni de ad kmt.
Suphi"in sabkal ve serseri t akmndan
olmas ve hele rani'yle 11z sre ilikisi bu
lunmas dikkati 'ekmi. onu en nemli sank
yapmt . Cin itii meyhaneci ele . cinayet ge
cesi

Suphi'ni

t an

saatlerde

dkkanda

konyak ve ci itiini syleyince. polisin dik

kati daha da akl. Sanklarn e nemlisi
Suphi"ydi . Bundan sonra polis. Suphi'yi ara
maya balad. Suphi san larak yakalanan bir
ka kii salverildi. Sann bir ka gnde bir
yerlere savumu olmas pek olas degilse de,
bir gvenlik nlemi olarak gelenlere, gidenle
re dikkat ediliyordu . Suphi, Kasmpaa'cla se
fillerin yata olan bir evde ot umrnya bala
mt. Fakat oralarda yeni grnmeye bala
m olan bu serseri, Kasmpaa polisini ku
kulandrm ve Suphi tehlikeden kurtulaym
derken . daha byk bir tehlikenin kucagna
atlmt . Hele Supli'nin kiisel zellikleri Ka
smpaa polisine verilen tanmlamalara uy
gundu. Ksa bir haberleme zerine, Suphi
tutukland. Beyoglu polisi Suphi'nin aranan
sank oldugunu, inceleyerek anlam ve onu
t utukevin e gndermiti. sorgu yarglna
havale olunmu ve says drde kan sank
lann birer birer sorgulanmasna balanmt.
Daha sorgunun balannda yarg, Suphi d
ndakiler hakknda serbest braklma karan
vemiti. Bylece, ortada tek bana Suphi
kalyordu . Suphi, O rani'yle olan ilikisini in
kar etti; fakat polisin bulduu tanklar bu

- m -

ilikii \'ar old gm siiyliyonlu. S pl i .

b t b ii t ik<'rn h ir

som,: verneyeccgi

i d ii erek var oldug ileri sri"k i l i k i

,

lir ksmn , ama dcgtin:rek aklamak

zoncla kaklL Sorgu yargc , b degi ti nn elc

n birer birer bul u p yzne arpt ka. Sphi

gickrck kadm ilchirei11

aryordu. Yarg .
sank olclugma

ia d . C i ayr t recesi kendi

sini ke banda

grm ola bir < t rahacyla

yzletirilince Suph biraz kf'ke!cdi. Yarg,

b durumu ipucu olarak alp sktrmaya
balad.

Suphi kaamak gsterdike, yarg

ka kaplan

birer bin'r kapyorcl . Spli

yine birde bire her

eyi mkfr knazna s ap

t . O tanklg reci ve
ten

i nkr ediyordu . Cinayet

hemen sonra. arka sokaktan savut gu

srada.

kedisi i p c n c er ed e gnrii olan bir

Rum karsyla yzletiri l esin d e .

karanlk sokaktan

geccleyi

,geip g cl en adam bu ka -

rn nasl olup da t ayabilni old gnnu so

rarak omm tanklgn

redcle t t . Fakat yarg

bir iki ay nce ra i 'ye

yazp g d c rn i olclu

gu mektubu g st eri n c e .

Suphi'i rengi a t l :

dili dolamaya balad . Yarg l m darbeyi so

na saklamakta pek i s ab e t

etmiti . Suphi bi

raz akln baa alca , yarg ii daha ileri

gtrnedi . Bundan sonra. iki gn daha s
r e n sorgulamada bu konyu
kat gerekli g rd g n d en ,

hi amad. Fa

Snphi'nin bir ifade

sini yine ke clisine yazdrd . Suphi bu ma

nevradan hi bir kukuya kapl mad . fadeyi
yazarak imzalad . Yarg bu yazl

ifadedek

yazyla mektubun yazsm ya yana getirip

Suphi'ye gsterdi . Spli sent!elecl i . kra

- l '.J2

artk olaslk grnecl. Orani'yle olan ilikisini

aklad. fakat hudan ne kar? Evet, ra
ni'yi sevmi, birlikte yaamt. Ancak aynla
J aylar olmutu. rani'yle ilikisi olmas, ci
nayeti de kendisinin ilediini kamt lamaz ya!
Yarg , rar i'yle neden ayrldklarm sordu.
"Bah ! 1 Canm yle istedi ! " Yarg hizmeti ka
ry sorguya ekti. Kan . Suphi'yle rani'nin
sk sk ekimekte olduklarn anlatt . Firuza
a tulumbaclarndan bir ka da. Sphi'i
kendilerine bir ok defa rani'dcn sz etmi
olclumu ; ama hep sevgi dolu bir dil kullan
dn : bir ka defa Beyolu'nda onu araclg
halele bulamadt, sylediler.
Sorgu yargc bu il erden ve sykwnler
den hi bir sonu karamyorrlu. Evet, lir er
kek bir kadn sevmi , bununla birlikte epey
ce bir zaman yaam , yolunda para sarf ede
rek iflasa yz tutmu: haWi. somda kap d
ar edilmi olabilir. Fakat o kadn kesin ola
rak ldrnesi gerekmez. zellikle Suphi'nin
sulu oldugu konusunda maddi kantlar da
azd. Cinayet gecesinin gndz" polis arka
sokakta bir karl kama bulmu ve inceleme
raporu lenlerin yaralarnn bu kamayla al
m olabileceini dorulamt ; ama bu kama
nn Suphi'ni kamas olduu komsunda hi
bir kant yoktu . Tanklarn hi biri bu konu
da inandrc ve kesin bir bilgi vermemiti.
Suphi'nin Mekteb-i Tbbiye'd e 1 incelenen giy
sisinde hi bir kan lekesi grln en i l i . nI3n d a soru 1 1 n t .
2

Ertesi g.

Tp Fakiiltesind.

- 1 'J3-

k S p l i yenine bir az kan hula olan

gii kgi i kanp yakmt . Bunu da hi kim
se

grn deildi.
Yarg Suphi'yi sulayacak maddi karntlar

bulamyordu. Bir ka kere kadmp artarak

azndan bir itiraf almaya \'< l t . Fakat bun
da ela baanl olamad; Sphi'in salverilme
sine karar vermek zereydi. Acak polis. b
tn abalarna karn Suphi'dcn baka bir sa
nk bulamyordu. Sakh artm olan Sup
hi'yi birdenbire salvennek ele uygun grl
myordu. Polis, Suphi aleyhinde (baka) ka
tlar aramaya balad. Suphi'nin aleyhinde
imdiye kadar elde edilen kantlar kendisini
nce ke banda grm olan bir arabacy
la, arka sokaktan getiini gren Rum kans
ve bir de meyhaneciydi . Ertesi sabah Sup
hi'nin getii sanlan sokakta bulunmu olan
kama da ortadayd. rani'yle olan ilikisi ,
kendisinin de itirafa dayanmaktayd; hele
bir iki ay nce rani'ye gnderdii yalvamrnk
mektubu da eldeydi. rani unmda servetini
feda etmi, sonunda kovulmu olduu sav ve
hele bir ka defa snp bavurduu halde ka
bul olunmamasnn, Suphi'nin ak duygulan
n parlatarak kendisinde rani'clen c alma
dncesi uyandraca da unutulmuyordu.
rani'yle sk sk ekimelei de aralannda
karlkl bir nefretin bulunduunu gster
mekteydi . zellikle tulumbaclk yaparak ser
seice mr srmeye ,

cinayet gibi olaylara

alkanlk kazandktan sonra. rani'in ba

ka biiyle yaayp sara srmesini elbette bek
lemeyecei ve bile isteye kendisini sarho ede- 1 94

rt'k o gece ke banda beklemesinin, lm ci

nayeti tasarlayarak ilemi olduunu gstere
cei ve hele cinayetin ilenii saatint' uyan bir
zammcla kat arka sokakta taze kanl bir
kama bulunmasnn, Suphi'nin olduu anla
lamamakla birlikte onun da byle bir kama
tadn kimi tanklann belirtmesi ve Sup
hi'nin yer deitirerek Kasnpaa'cla ssz yer
lere ekilmesi gibi sanlar ve belirtiler, gittike
yargcn zihninde byyp nem kazanyor ve
ortada baka bir sank olmamas cesaretini
arttnyordu . Sonunda ii savcla havale etti.
Savclk,

sorgu yargcnn

sanlarn

ve

olayn aynntlann inceleyerek Suphfyi , ra

ni'nin ve Msy Kostaki'nin tasarlayarak l
dren kaatili olarak sulad. Sulama belgesi
Cinayet Mahkemesi savclna gnderildi . Ci
nyet Mahkemesinde,

Suphi'nin sululugu

konusunda kanunen gereken kannn ortaya

kmamas ve ounluk salanamamas ne
deniyle aklanmasna karar verildi. Fakat s
tanbul Emniyet Genel Mdrl, byle ser
seriyi stanbul'da bulundumay uygun gr
meyerek Trablusgarpa srgn etti . .
Zehra b u olaylan Marika'dan haber ald.
Suphi"nin bu bana gelenler, kendi istedii
gibi olmamt . O istiyordu Suphi cezasn
ektikten sonra pimanlkla gelip kendisine
sgnsn da yine kendisinin olsun. Oysa bu
umudu yerle bir olmu , yani kendisi iin
Suphi artk lm gitmiti. Zehra bu aynla
dayanamayacam

gryordu.

Yaptklanna

hep piman olmutu. Keke Suphi, Smce

mal'i sevseydi ele kendisinden aynlmasayd. . .
- 1 95 -

hi ol ;zs; yzn grp sz ii tchilinli

ya . . .
S pl i 'yi kaybettikten sora. omrn gzn
de Muhsin daha igren gr eyc balad.
Tatan bile yardm ve avuntu undugu byle
bir umutsuz zamanda Mulsi'i duygularna
kar duygusuz gmekte fkt> duyuyordu.
Suphi'den yoksun olduktan sonra. mrn
den de bir zevk unamyonlu. Bundan sonra
yaayp da n e grecekti? Hi sevemedii. hep
nefret edip irendigi Mhsin'le bir arada ya
amak . mezara girmekten daha ikenceli g
rnyordu. Okudugu romanlarda bir ok ka
dnn merte intihar ederek dnya dertlein
clen kurtulmalarna imreniyordu. Hele Sm
cenal kadar da m olamayacakt. Fakat akl
n a gelen eyin br dnyadaki cezas hatr
na geldi . Kendisini ldmenin de dehet ve
rici bir cinayet olduunu dnd zaman.
t vbe edip Tan r'cla ba dilemeye balad.
Ancak intiharna bir zr bulmak iin kant
aramaktan da bsbtn vazgemiyordt.
Zehra,

din

d uygusunun salam

olmas

nedeniyle bulduu kanta uzun sre dayanp

durmay , yazgya i tiraz sayyordu . Olan bite
ey!cin hep ilahi yazg oklugum dnyor
du . O zaman?
Bu durumda c almada amacn gerek
letirememi , bo yere kendisinin felaketine
ve ac ekmesine neden olnmtu . mr bu
strap ve ikence iinde ypranyordu . Bun
dan sonra dnyada hi bir zevk alacagm ak
l kesmiyordu .
Mulsin'den bir erkek ocuu ol du. Yeni
1 %-

doa lm ou k . iki hafta acak yaayabildi .

Zehra

Tan

t a r;1fdan gele

darbeyi,

kc-ndi s i e lir kahr ve ceza sayyordu . Bir iki

;y som da . Muhsin grledi gitti. Zehra bu
na sevi di .
Aradan bir yl kadar zaman gemi, artk
Zehra, Suphi'yi untmu gitmiti. Fakat hala
kolu kanad knkt , hala Tanr'mn cezasn
dan korkuyordu . Kendisiyle <:vlenmek isteyen
bir iki i s t eklisi kt. Zehra hepsini de byk
bir kabalkla reddetti. zgn, umutsuz, ac
dolu bir mr sryordu.
Bir gn ufak t efek almak iin arya k
m, Mal utpaa yokuundan iniyordu. B
yk bir kalabalk grd. Kadn erkek bir ok
kii toplanm. acyarak ve yazklanarak bir
eye bakyorlard. Zehra yle sokularak ka
dnn biin<." ne olduun sordu. Bir fakir,
yal kadn raya dp lvermi. Zehra
yal kadna yrekten acd. Hemen hatra
zavall Mnire geleli. Zavall kadncaz imdi
kim bilir ne dunmdaycl . Bir iki polis bir sed
ye getirmilerdi. ly bunun stne koya
rak gtrmeye baladlar. Zehra bu yal ka
<lrnn Miinire oldugunu hemen anlad. Ayb ,
clnmeyi fll<i umtarak bara bara ko
t u , sedyeye atkl . Polisler ayrmaya uratk
lar srada, Zehra hngr hngr alyor,
lnn bnz kesilmi yanaldanclan apr a
pr pyordu . te Mrire'in de sonu, byle
bir ackl d t n nda gelmiti . .
Zehra im zn tyle yata.a seilcl i . Artk
bu gibi iddetli olaylara clayananayaca c
akl kesm i t i . Says gnler. hi bir hekim

fil<l. <gr akszm lastalgm azdrd. Ko

ular zorlamasyla gelen heki min de ila
lar kullanmamakta yani yine bylece inti
hara ynelmekteydi. Hastalg iddetlendii ,
zellikle yrek zntleri l a fillcdigi zaman
akl bana gelerek, layat dcgcrini anla
dysa da i iten gemi . lastalg sregen
lemiti . .
Yatak iinde bitkin, nm lsuz yatt sra
da, gemiin anlar hep birer birer ba kal
drdka ektigi skt

ve

aclarla kvranyor:

u vicdan aclar maddi aclarm oaltp has

taln arttryordu.
Yataa yattgmm otuz beinci gn sa
bahleyin gne dognak zereydi ki, zaten
pek zayf kalm olan hayat g. bir iddetli
nbet frtnas altnda snd, gitti.

- I G8-