Mirdesi

BLGSAYAR NGLZCES
Hafta 1: What's Computer?

Seme yazlar.
Terimler.
evirisi.
Sorular.
Yaplar

I. Giri
Bilgisayarn yaammza hzla girdiini burada bir kere daha ifade etmeye gerek yok sanrm. Dnyada
ve lkemizde her geen gn yeni uygulamalar ve alanlarn bilgisayarla ynetildiini gzlyoruz.
Ancak lkemiz teknolojiyi ok yakn izlemekle beraber kullanclar ve uzmanlar olarak Amerika ve
ngiltere gibi gelimi lkelerin biraz daha gerisindeyiz sanrm.
Bu almay dnrken amacm zellikle bilgisayar kurslarna giden ve niversitelerin deiik
blmlerinde okuyan rencilerin bilgisayar alannda karlatklar yabanc dil sorunun zlmesine
yardmc olmakt. Ancak alma tam bir ngilizce eitimini iermez, yalnzca bilgisayar alannda
kullanlan ngilizce temel metinleri okuyup anlamakta okuyucuya yardmc olmaktr. Bu nedenle
bilgisayar, bilgi ilem, programlama, elektronik alanndaki temel konular ieren seme yazlar ele
alnm ve Trke'ye evirileri yaplmtr. Ardndan yeni szckler ve gramer olarak metin
geniletilerek okuyucuya zellikte bu alandaki terminoloji retilmeye allmtr.
eviri zerine
evirmek, bir dildeki metni baka bir dile aktarmaktr. Dier bir deile tercme etmektir. eviri
eviriyi yapanlar asndan yeni bilgi alanlarna almann bir yoludur. Ancak lkemizde bilgisayar
alannda yerlemi bir terminoloji olmadndan zaman zaman farkl terimlerle karlamaktayz.
Ancak inanyorum ki ksa bir zaman iinde eitli medya ve
eitim kurumlarmz katksyla ortak bir bilgisayar terminolojiye sahip olacaz ve
bilgisayar alannda dier dillere karlk terimleri retebileceiz.
Normal olarak eviriyi yapan evirmen, iki dili de bilir ve metni evirir. Ancak nemli olan bir nokra
metnin niteliine gre okuyucuya hitap edebilmesidir. zellikle bilimsel yazlarn evrilmesinde
szcklere bal bir eviri yapmak yerlememi bir terminoloji ile zor
olabilir.
Dier bir konuda eviri yaparken tercih edeceimiz yaklamladr: Burada evirilerinizi yaparken gz
nnde bulundurabileceiniz iki kavramdan sz etmek istiyorum. Bunlar e deerlilik ve z
yeterliliktir. Bu iki kavram zgn metin ile evrilen metin arasndaki ilikiyi belirler. ki metin
anlamsal olarak edeerli olabilecei gibi metin tr olarak da bir edeerlilik sz konusu olabilir. Bu
ifadeyi aacak olursak eviri zgn metnin szcklerinin
birebir karlndan olumaz ama anlam olarak aynsn verir.
Yeterlilik kavram ise, zgn metnin evirisinde ieriin amac ve okuyucu kitlesinin dzeyinin n
plana alnarak evirinin yaplmasdr. Yani evirmen zgn metni ierik olarak kavrar ve onu kendi
okuyucuna uygun biimde aktarr.
II. Lesson: COMPUTERS
A computer is any device that computes, calculates, or reckons. The definition of a computer has
become more limited in contemporary usage. A computer is now defined as an electronic device that
processes data, is capable of receiving input and output, and possesses such characteristics as high
speed, accuracy, and the ability to store a set of instructions for solving a problem.
Computers are electronic devices composed of switches, wires, motors, transistors, and integrated
circuits, assembled on frames. The frames form components such as microprocessor, harddisk, floppy
disks, and main board. These components are wired together into a network called a computer system
or computer.
Computers can perform a variety of mathematical calculations, ranging from simply adding and
subtracting to solving complicated math equations that involve thousands of steps. They can repeat a
complicated calculation millions of times without error.

Mirdesi
Computers can print out whole paragraphs of text matter, write letters, draw pictures, or plot curves
and draw graphs. They can sort data, merge lists, search files, and make logical decisions and
comparisons.
A computer may range in size from rather small desk-top devices with limited capability to huge
machines occupying several large rooms. It may be constructed as a single, integral device, or as a
group of machines, remotely connected but functioning as a unit. The individual parts may be located
within the same building or scattered across the
country, connected by telephone lines.
Computers can be characterized by their function. Special-purpose computers are built to solve one
kind of problem, such as processing airline reservations or controlling a metalworking machine.
General-purpose computers can be used for many business, scientific, educational, social, and other
applications. These machines are not limited to one type of problem, but lend themselves to the
solution of many.
A. Terimler
computer = bilgisayar
device = aygt, (cihaz)
compute = hesaplamak
calculate = hesaplamak
reckon = saymak, hesaplamak
frame= gvde, iskelet
contemporary = ada
possess = sahip olmak
receive = almak, kabul etmek
accuracy = doruluk
store = saklamak
instruction = komut
switch = anahtar
wire = tel, kablo, (balamak)
motor = motor
integrated circuit = tmleik devre, (entegre devre )
microprocessor = mikroilemci
harddisk = sabit disk
floppy disk = disket src (disket)
main board = ana kart
network = a, (ebeke)
computer system = bilgisayar sistemi
adding = toplama
subtracting = karma
equations = denklem
print = basmak, yazcdan kt almak
draw = izmek
plot = izmek, (plan ya da harita gibi eyler izmek)
sort = sralamak
data = veri
merge = birletirmek
search = aramak
logicial = mantkl
comparison = karlatrma
desk-top = masa-st
remotely = uzak olarak
scattered = ayrlm, dalm
line = hat
special-purpose = zel-amal
airline reservation system = havayollar yer ayrtma sistemi
scientific = bilimsel

Mirdesi
educational = eitimsel, (eitimle ilgili)
social = sosyal
application = uygulama
solution = zm
B. Terimler ve Trke Okunuu (Fonetikten uzak, ancak hi ngilizce bilmeyenler iin).
computer (komptr, kmpitr)
device (divays)
compute (komp:t)
calculate (kalkleyt)
reckon (rekn)
frame (freym)
contemporary (kontempreri)
possess (pozes)
receive (risiv)
accuracy (akkreysi)
store (sto:r)
instruction (istrakn)
switch (svi)
wire (vayr)
motor (motor)
integrated circuit (integreytd srkt)
microprocessor (mikroprocesesr)
harddisk (harddiks)
floppy disk (flopi disk)
main board (meyn bord)
network (network)
computer system (komptr sistm)
adding (eding)
subtracting (sabtrakting)
equations (ekueyjns)
print (print)
draw (drow)
plot (plot)
sort (sort)
data (deyta)
merge (mrc)
search (sr)
logicial (locikl)
comparison (kompersn)
desk-top (dektop)
remotely (rimu:tli)
scattered (sketrd)
line (layn)
special-purpose (spel prps)
airline reservation system (eirlayn rezrveyn sistm)
scientific (sayntifik)
educational (eckeynl)
social (sol)
application (eplikeyn)
solution (solun)
C. Trke evirisi
Bilgisayar, sayan ya da hesaplama yapan bir aygttr. Bu tanm bugn iin snrl kalmtr. imdi
bilgisayar, ok hzl ve doru ilem yapabilen, girdiyi alp kty verebilen ve bir problemi zmek
iin bir dizi komutu saklayabilen elektronik bir aygttr.

Mirdesi
Bilgisayarlar bir gvde zerine birletirilmi anahtar, kablo, motorlar, transistr ve tmleik
devrelerden oluan elektronik bir aygttr. Gvdeye ekil veren bileenler mikroilemci, sabit disk,
disket src ve ana karttr. Bu bileenlerin bir a olarak birletirilmesi bilgisayar
sistemini ya da bilgisayar oluturur.
Bilgisayarlar basit toplama ve karma ileminden balayarak binlerce adm olan karmak
denklemlere kadar birok matematiksel ilemi gerekletirebilirler. Bilgisayarlar karmak bir
hesaplamay hatasz olarak milyonlarca kez yineleyebilirler.
Bilgisayarlar bir metnin tamamn yazcdan listeleyebilir, mektup yazabilir, resim izebilir ya da daire
yapabilir ve grafik izebilirler. Bilgisayarlar verileri sralayabilir, listeleri birletirebilir, dosyalar
arayabilir, mantksal karar verebilir ve karlatrma
yapabilirler.
Byklk olarak bir bilgisayar, snrl yetenei olan olduka kk bir masa-st aygttan, birka
oday igal eden byk bir bilgisayara kadar deiebilir. Tamam tekbir para
olabilecei gibi, tek bir birim olarak alacak uzak yerlerdeki bir grup makineden de oluabilir.
Bilgisayarn nemli ksm ayn binada olabilecei gibi telefon hatlaryla
bal olarak lkeye dalm da olabilir.
Bilgisayarlar fonksiyonlarna gre ayrlabilirler. zel-amal bilgisayarlar hava yollar yer ayrtma ya
da bir metal ileme makinesinin kontrol gibi bir eit sorunun zm iin gelitirilirler. Genelamal bilgisayarlar, bilimsel, eitimsel, sosyal ve dier uygulamalar olmak zere birok ite
kullanlrlar. Bu bilgisayarlar bir sorunun zm iin gelitirilmezler.
Kendilerini birok sorunun zm de adamlardr.
D. Sorular
Aadaki sorular metne dayanarak ngilizce yantlaynz:
1. What is a computer? (bilgisayar nedir?)
2. What does a computer do? (bilgisayar ne yapar?)
3. What are the characteristics of a computer? (bilgisayarn zellikleri nelerdir?)
4. What does the frame include? (gvde neyi ierir?)
5. What kind of arithmetic operation can a computer do? (bilgisayar ne tr aritmetik ilem yapabilir?)
6. What can you say for the sizes of computers? (bilgisayarlarn boyutlar iin neler
syleyebilirsiniz?).
7. What is a special-purpose computer? (zel amal bilgisayar nedir?)
8. What is a general-purpose computer? (genel amal bilgisayar nedir?)
9. How are the components connected to each other? (bileenler bir birine nasl balanr?)
10. What is the meaning of logical decisions and comparisons? (mantksal kararlar ve
karlatrmalarn anlam nedir?)
E. Baz Yaplar
Composed of ('den olumak)
rnekler:

Mirdesi

Computers are electronic devices composed of switches, wires, motors, transistors, and
integrated circuits, assembled on frames.
IT Committee was composed of 10 programmers and 5 engineers.

Perform (yerine getirmek, yapmak, yrtmek gibi bilgisayar alannda yaygn kullanlan bir fiildir.)
rnekler:

Computers can perform a variety of mathematical calculations, ranging from simply adding
and subtracting to solving complicated math equations that involve thousands of steps.
You need to perform additional configuration steps. (ek yaplandrma admlarn yerine
getirmeye gerek duyarsnz.)
For Windows 2000, the DHCP Client service is used to perform dynamic registrations and
updates, regardless of whether the computer uses a DHCP server or static configuration to
obtain its IP address.
It offers the ability to perform query testing of DNS servers and obtain detailed responses as
the command output. (DNS sunucularnda sorgu testinin yaplmasn ve komut ktsyla
birlikte ayrntl yant salar. )

Terimler ve Cmle inde Kullanm

Bu hafta konu ilemek yerine, yaygn karlatmz bilgisayar terimlerine bir bakalm dedik. Bu
hafta, terimleri ve cmle iinde kullanmlarn rnek metinler halinde greceksiniz.
I. Ana Terimler ve Cmle inde Kullanllar:
Corresponding (karlk gelmek)
The primary key value of each record in the primary table corresponds to the value in the matching
field of fields of many records in the related table.
Trkesi: Ana tablodaki her kaydn ana anahtar ilikili tabloda bir ok kaydn alan ya da
alanlarndaki deerlere karlk gelir.
For example %SBSUsername% variable corresponds to the username for the user.
Trkesi: rnein %SBSUsername% deikeni kullanc iin kullanc adna karlk gelir.

Substitute (yerine koymak, vekalet etmek)

Substitute your own URL, when creating animated banner.
Trkesi: Canlandrmal afi yarattnzda, kendi URL'inizi yerine koyun.
Use TCP/IP as a substitute for Netware IP address.
Trkesi: Netware IP adreslerinin yerine TCP/IP'yi kullann.
For application name, substitute the name of user.
Trkesi: Uygulama ad yerine, kullanc adn kullann.

Holds (tutmak)
Exchange holds messages destined for routing group.
Trkesi: Exchange routing grup iin gnderilen mesajlar tutar.

Mirdesi

It holds a partial set of objects stored in the Global Catalog.

Trkesi:Global Katalog iinde depolanan nesnelerin bir ksmn tutar.
Available (kullanlabilir, uygun, mevcut)
Following options are available.
Trkesi: Aadaki seenekler geerlidir.
Windows Installer is available for Windows 98.
Trkesi: Windows 98 iin Windows Installer vardr.
Financial funtions are not available in JavaScript.
Trkesi: JavaScript iin finansal fonksiyonlar yer almaz.

Along with (Birlikte)

Along with the Bytes Written counter, this gives an overall indication of byte traffic across Winsock
Proxy connections.
Trkesi: Bytes Writtn sayacyla birlikte, bu, Winsock Proxy balantlar arasndaki bayt trafii
hakknda genel bir bilgi verir.
You will find View menu along with several toolbar button.
Trkesi: eitli ara ubuu dmesiyle birlikte View mensn bulacaksnz.

in terms of ('a gre)

In terms of Exchange Server configuration, demand dial router connection is the same as a dial-up
connection.
Trkesi: Exchange Server yaplandrmasna gre istee bal evirmeli router balants evirmeli
balant ile ayndr.
A scan strategy can be much less costly in terms of total I/O and time.
Trkesi: Bir inceleme stratejisi, toplam I/O ve zaman bakmndan daha az maliyetli olabilir.

Prompts (istemek, sormak)

Configuration Wizard prompts you to select the type of the file.
Trkesi: Yaplandrma sihirbaz dosya trn semenizi ister.
Distinct (farkl)
Discovery and client installation are two distincted processes that occur in adding a client to an SMS
site
Trkesi: Discovery ve istemci kurulumu, bir istemcinin SMS sitesinde eklenmesinde oluan iki ayr
ilemdir.

Mirdesi

Encounter (karlamak)
If you have ordered anything through the Web, you have probably encountered the forms.
Trkesi: Web zerinde herhangi bir ey sipari ettiyseniz, byk olaslkla formlarla
karlamsnzdr.
Discrepancies (eliki, farkllk, uyumsuzluk)
Setup reports discrepancies.
Trkesi: Kurulum program (setup), uyumsuzluklar gsterir.
It shows severe performance discrepancies between servers.
Trkesi: Sunucular arasnda ciddi performans farkllklarn gsterir.

Anticipation (beklemek, ummak, kestirmek)

Active Directory using more space than anticipated.
Trke: Active Directory, beklenenden daha ok yer kullanyor.
It can be very difficult to anticipate future user needs.
Trke: Gelecekteki kullanc gereksinimlerini kestirmek zor olabilir.

Degree (derece)
That program allows you interact with them to some degree.
Trkesi: O program belli bir derece etkileimde bulunabilmenize olanak salar.
It provides a very high degree of flexibility.
Trkesi: Yksek derecede esneklik salar.
It provides highest degree of interoperability with other tools.
Trkesi: Dier aralarla yksek derecede etkileim salar.
Adhere (kurallara uymak, balanmak)
Document does not adrehe to XML rules.
Trkesi: Belge XML kurallarna uymaz.
We must implement all necessary security meausures needed to adhere to the previously defined
security.
Trkesi: Daha nce tanmlanan gvenlii karlamak iin gerekli tm gvenlik nlemlerini
uygulamalyz.
Client computers adhere to the minimum requirements as described above.
Trkesi: stemci bilgisayarlar yukarda aklanan minimum gereksinimleri karlar.
inherently (doal olarak)

Mirdesi
Windows 2000 Servers are inherently multi-user capable in certain ways.
Trkesi: Windows 2000 sunucular doal olarak belirli ekillerde ok kullancdr.

Dictates (zorla kabul ettirmek, zorunlu yolu tarif etmek)

Hardware desing dictates which configuration should be used?
Trkesi: Donanm tasarm hangi yaplandrmann kullanlacan belirtir.
Relational model dictates that each row in a table be unique.
Trkesi: likisel model tablo iindeki her satrn benzersiz olmasn zorunlu klar.
Literally (kelimesi kelimesine, tam tamna)
A subquery is literally a query within a query.
Trkesi: Bir alt sorgu tam tamna bir sorgu iindeki dier bir sorgudur.
Literally thousands of companies offer Web hosting services.
Trkesi: Binlerce irket Web barndrma hizmeti sunar.

Overlap (rtmek, zerini kaplamak)

Microsoft Internet Security and Acceleration (ISA) Server enables the overlap of Internet Protocol (IP)
address ranges to be created in the LAT.
Trkesi: Microsoft Internet Security and Acceleration (ISA) Server, LAT iinde oluturulan IP
adresi aralyla rtmesi salar.

Setting (ayarlamak)
If you change settings on the Alarms tab in the Power Management tool and then change settings
using the Power Meter icon on the taskbar, the settings you previously changed on the Alarms tab are
lost when you shut down Windows.
Trkesi: Power Management arac iindeki Alarms sekmesindeki ayarlamalar deitirir ve ardndan
grev ubuundaki Power Meter simgesini kullanan ayarlar deitirin, Windows'u kapattnzda,
Alarm sekmesindeki daha nce deitirdiiniz ayarlar kaybolur.

Specify (belirlemek)
When you set the properties of a Windows-based executable file, you cannot specify the working
directory.
Trkesi: Bir Windows-tabanl altrlabilir dosyasn zelliklerini ayarlarsanz, alma dizinini
belirleyemezsiniz.
Consist of (-den olumak)
With the Information Store Viewer (Mdbvue32.exe), you can view or set details about a user's
message storage files, which consist of the private information store, the personal folder file (.pst), and
the offline folder file (.ost).

Mirdesi
Trkesi: Information Store Viewer ile kullancnn mesaj depolama dosyalarn grebilir ya da
ayrntlarn ayarlayabilirsiniz.

Contains (iermek)
In Excel, if you move the mouse pointer over a cell that contains a hyperlink, the ToolTip you created
for the hyperlink may not appear.
Trkesi: Excel'de fare iaretisini, kpr ieren bir hcre zerine getirirseniz, kpr iin
oluturduunuz ToolTip belirmeyebilir.

II. Uygulama
Aadaki terimleri ieren cmleler kurmaya aln:
Corresponding (karlk gelmek)
rnek: every table correspons another table in target.
Substitute (yerine koymak, vekalet etmek)
Holds (tutmak)
Available (kullanlabilir, uygun, mevcut)
Along with (Birlikte)
in terms of ('a gre)
rnek: Make a good backup plan in terms of good administrator' habit.
Prompts (istemek, sormak)
Encounter (karlamak)
inherently (doal olarak)
Overlap (rtmek, zerini kaplamak)
Setting (ayarlamak)
Specify (belirlemek)
Consist of (-den olumak)