I HC BCH KHOA H NI

------

Tiu Lun
C ch phn ng
Electrophin trong lin kt
cacbon-cacbon ca anken v
ankin

MC LC
A. Tng quan ti ....................................................................................... 3
B. Ni dung .................................................................................................... 3
I. phn ng cng electrophin vo lin kt cacbon-cacbon ca anken........... 3
1.1.phn ng cng halogen ........................................................................... 3
1.1.1.c ch phn ng ........................................................................... 4
1.1.2.nhn t nh hng ti phn ng AE ............................................. 4
1.1.3.ha hc lp th ca phn ng AE ................................................. 5
1.2.phn ng cng halogen hidro vo anken ................................................ 8
1.3.phn ng cng H2SO4 ............................................................................. 8
1.4.phn ng hidrat ha anken ...................................................................... 9
1.5.phn ng to thnh halogenhidrin ........................................................... 9
1.6.phn ng ime ha anken ..................................................................... 10
1.7.phn ng ankyl ha anken..................................................................... 10
1.8.phn ng fomandehit ............................................................................. 10
II.phn ng cng electrophin vo lin kt cacbon-cacbon ca ankin ......... 11
2.1.cng vi halogen ................................................................................... 11
2.2.cng halogenua hidro ............................................................................ 12
2.3.phn ng hidrat ha ankyn .................................................................... 12
2.4.phn ng hidrobo ha............................................................................ 13
2.5.phn ng vi axit cacboxylic ................................................................ 15
2.6.phn ng cng vi thiol RSH ................................................................ 16
C. kt lun ................................................................................................... 17

LI M U

Ngy nay, khoa hc cng ngh rt pht trin nhm p ng nhng nhu cu
ngy cng cao ca con ngi. V cng ngh ha hc cng khng ngoi l.
Ha hu c l mt trong nhng ngnh rt pht trin trong ngnh cng ngh
ha hc. Vai tr ca ha hu c l v cng quan trng trong rt nhiu lnh
vc i sng.
Ha hc hu c l lnh vc rt rng i hi c s nghin cu k v kin thc
rt rng. Nn i khi ngi hc khng bit mnh hay nm vng kin
thc cha, nn s c rt nhiu bn khon v s ln ln gia cc kin thc vi
nhau nn lm cho chng ta thng b bi ri trc nhng cu hi d l n
gin. l mt trong nhng l do lm ti chn ch phn ng cng
electrophin trong lin kt cacbon-cacbon ca anken- ankin tm hiu. V
mt l do khc na l ti khng hiu nhiu v c ch ny nn mun tm hiu
gip mnh v bn c hiu hn v c ch phn ng ny.
Bi tiu lun ny c tm hiu da trn nhiu nghin cu trn mng v sch
ca cc thc s v tin s trong ngnh ha hc nn c th gip cc bn c
hiu mt cch c bn v c ch phn ng electrophin trong lin kt cacboncacbon ca anken v ankin.
Trong qu trnh tm hiu khng trnh c nhng thiu st mong bn c gp
kin ti hon thin bi tiu lun hn. Ti rt mong nhn c nhng
ng gp kin bi vit c hon thin hn.

A. TNG QUAN V TI
Phn ng cng electrophin vo lin kt cacbon-cacbon ca anken-ankin l
mt trong nhng c ch phn ng quan trng ca ngnh ha hu c. C ch
phn ng ny gip ta xc nh c nhng quy lut phn ng v gip ta d
on c sn phm ca mt phn ng.
C ch phn ng ny rt phc tp nn i hi phi c s nghin cu v tm
hiu k. Nn qua qu trnh nghin cu cn phi chia ra nhiu giai on vit
tiu lun tt hn. c bit cn c k suy ngh nh v khng b ln ln gia
nhng kin thc vi nhau.
Qu trnh lm tiu lun bao gm qu trnh tm kim ti liu tham kho, c
hiu vn , chn lc nhng hay v sp xp chng cho ph hp vi yu cu
ca bi, tip n l lm tiu lun. ti ny i hi chng ta phi u t
nhiu thi gian.

B. NI DUNG
I, Phn ng cng electrophin trong anken
Phn ng c s phn ct lin kt kt hp vi tc nhn thnh hp cht no
bao gm c hai thnh phn gi l phn ng cng. S phn ct lin kt xy ra
theo hng d ly. Trong , anken l cht giu electron ng vai tr ca mt
nucleophin hay mt baz, cn tc nhn thiu electron ng vai tr nh mt
tc nhn electrophin hay mt axit. Phn ng c s tn cng ca tc nhn
electrophin giai on quyt nh tc gi l phn ng cng electrophin
AE.
1.1. Phn ng cng halogen
Phn ng cng halogen theo c ch AE xy ra trong dung mi, thng nhit
thp, cho sn phm cng 1, 2-ihalogen:

1.1.1, c ch phn ng

[1]
Phn ng xy ra qua bn giai on:
- Phn t Br2 c phn cc ha do nh hng ca n cc ha do nh hng
ca anken giu electron( hoc cng c th l Br+), tn cng vo lin kt C=C
to thnh phc , ri chuyn thnh ion cacboni, cn gi l phc . Trong hai
giai on ny, qu trnh to thnh phc xy ra nhanh, cn qu trnh to
thnh ion cacboni( phc ) xy ra chm nn quyt nh tc ca phn ng.
Tc giai on ny ph thuc vo nng anken v Br2. Cacbocation hay
phc c th chuyn thnh ion vng brmni do tng tc ca obitan p trng
ca Csp2 vi cp electron khng phn chia( cp electron n) ca Br2. Cation
vng ny gi l cation brmni( hay ni chung l cation halogenoni), tng t
nh cation oni c in tch dng Br.

[1]
Hnh 1.2. s hnh thnh cacbocation v cation oni.
Sau l qu trnh tn cng ca nucleophin Br- vo cation bromoni theo c
ch SN2. Hai giai on sau l giai on nhanh.
5

1.1.2, Nhng nhn t nh hng ti phn ng AE.

Tc phn ng ph thuc vo cu trc anken, ngha l vo mc ankyl
ha ca anken. Mc ankyl ha cng ln, mt electron lin kt i
cng ln, s tn cng ca tc nhn electrphin cng d, ion cacboni hay phc
cng c n nh, nn phn ng i hi nng lng hot ha nh.
Kh nng phn ng ca anken thay i theo th t:
(CH3)2CH=CH2 > CH3CH=CH2

> CH2=CH2

Trong cc halogen, thng dng clo v brom. C hai u d dng phn ng

vi anken. Flo hot ng mnh v khng dng trong phn ng cng ny, cn
it rt km hot ng.
Nu tin hnh trong dung mi tr, cacbocation hay cation oni ch c th kt
hp vi anion halogen cho sn phm ihalogen. Thc t, phn ng ca
cacbocation vi nucleophin xy ra nhanh, l phn ng axit-baz, nn
cacbocation c th phn ng vi tc c cc anion hay nucleophin c trong hn
hp phn ng
Chng hn, tin hnh phn ng brom ha anken trong dung dch nc v mt
NaCl s cho nhng sn phm sau:
CH2=CH2 + Br2 CH2BrCH2Br + CH2BrCH2Cl + CH2BrCH2OH
Hoc trong CH3OH:
C6H5CH=CH2 + Br2 C6H5CHBrCH2Br + C6H5CH(OCH3)CH2Br
Giai on hnh thnh cacbocation hay ion oni xy ra mt trong hai cacbon
ni i theo hng hnh thnh cacbocation bn vng hn.
1.1.3, Ha hc lp th ca phn ng AE
Ha hc lp th ca phn ng ph thuc vo s hnh thnh cacbocation t do
hay cation oni.
Trong trng hp hnh thnh cacbocaion t do, c cc trng hp khc nhau.
Nu nucleophin tn cng v hai pha trng ca cacbotion vi xc sut nh
nhau s thu c sn phm raxemic ha hoc sn phm cis v trans thu c
nh nhau.
6

[1]
Chng hn, phn ng ca cation

[1]
S tn cng theo hng a u tin hn hng b do t kh khn khng gian
hn. Do , sn phm trans u tin hn sn phm cis.
S trn cho thy, phn ng cng xy ra theo hng cng anti hay trans,
nu trong dung mi t phn cc nh trong benzen hay CCl4, cacbocation to
thnh c n nh th ng phn cis cho sn phm threo, cn ng phn
trans cho sn phm erythro hay meso. Trong dung mi phn cc mnh c
thm in mi ln ( > 35), cacbocation km bn vng(4) do hiu ng khng
gian s quay chuyn thnh cacbocation(5) bn vng hn.
Ni chung, phn ng cng halogen vo anken l cng anti, gy ra nhng c
th lp th khc nhau. Tnh cht lp th ph thuc vo cu trc ca cation oni:
cation i xng hay cation oni lch( khng i xng).
Chng hn phn ng to cation oni:

H2C=CH2

+ Br2

CH2BrCH2Br

Phn ng cng trans cng xy ra cc hp cht vng xyclen:

[1]
7

[1]