1 i Th n (Tr Siu)

i Th n
(Mahamudra)
Ouang Tchuk Dorj
Dch gi: Thch Tr Siu
---o0o---

Mc Lc
Li gii thiu
Li ta
M u
Chng I: D b tu tp
Quy y, l ly v B Tm
Kim Cang qun
Cng dng Mn La
Bn S Du Gi
V thng v s cht
Nghip bo v lut nhn qu
S au kh ca lun hi
c thn ngi l chuyn hy hu
Bn iu kin cn thit
Chng II: Thin nh
T th cn bn ca thn v tm
nh tm trn mt hnh sc
Nhng i tng khc
i tr hn trm v tn lon
Thin nh khng s tng
nh tm trn hi th
i tr bng cng thng v bung th
Chnh nh

2 i Th n (Tr Siu)

Chng III: Thin qun

Qun chiu tm an tnh
Qun chiu tm dao ng
Qun chiu tm chiu soi cnh vt
Qun chiu cng lc tm an tnh v tm dao ng
Nhn ra tnh ca tm an tnh
Nhn ra tnh ca tm dao ng
Nhn ra tnh ca tm chiu soi cnh vt v tm lin h vi thn
Nhn ra cng lc tnh ca tm an tnh v tm nng khi
Vi li v cch trnh by
Chng IV: Kt lun
Li ch ca i Th n v Thp a B Tt
nh ngha cui cng
Li ch ca tc gi
Li ph kt ca dch gi

Li gii thiu
Ni n tu Thin, mt s trong chng ta vn cn b bm trong hoang mang. Nay tu theo "Thin
bit vng" ca To ng (Soto), mai tu theo "Thin cng n" ca Lm T (Rinzai). Nu tu theo bit
vng th vng l g? Khi ht vng th ci g xy ra? Phi lm g tip theo? C nhiu ngi ngi thin,
lu lu vng nim t ngng, tm thn sng sut rng lng, nhng ri khng bit lm g tip; sau khi
x thin thy vn sinh t phin no vn cn. Dn d chn nn, quay sang tu Thin cng n.
Nhng th hi ngy nay ai l ngi c th cho ta mt cu cng n ph hp vi cn c v kh nng
ca ta? Nu cng n khng hp th lm sao khi nghi tnh? V li, d cho ngu nhin pht khi
nghi tnh i na, th ai l ngi c kh nng ra tay ng lc tho inh nh cht cho ta "i ng"?
Mt vn khc cn c nu ra, l ngy nay, chng ta Pht t, c cn hon ton ht lng tin
tng ni s hng o ca ch Tng khng?
D tu theo php mn no i na, chng ta vn cn mt s chun b tm linh. Ring Pht Gio
Ty Tng nhn mnh n hai iu, l gieo to cn lnh (mrites) v nhit tm knh trng tin
tng ni v Thy (dvotion au Guru). Nu y hai iu trn th s tin tu o nghip mi mau
thnh tu, nh diu gp gi vy.

3 i Th n (Tr Siu)
Gio php ca c Pht tuy v lng v bin nhng cng khng ngoi cha hai bnh: chp ng
v chp php. i su mt bc, hnh gi c th t cu hi: Ai chp ng? Ta chp hay tm chp?
M ta l ai? Tm l g ch?
Ty cn c v nghip duyn ca mi ngi, chng ta c th la chn tu tp trn hai phng
din: php tng v php tnh. Php tng bao gm cc trng phi: Cu X (Kosa), Duy Thc
(Vijnanavada), Trung Qun (Madhyami-ka)..., chuyn v ging gii phn tch Kinh tng, dng lun
l hiu r php gii v tin gn n chn l. Php tnh tng th ngc li, nhn mnh v vn
tu tp thin qun chng ng bn tm v php gii, gm cc trng phi: Thin (Chan, Zen), Du
Gi (Yoga), Mt tng (Tantrayana)...
Ta c th xp cc trng phi thuc php tng vo Hin gio v php tnh vo Mt gio, v n
c "bit truyn" khng i qua vn t Kinh in. Mt tng Ty Tng cng vy, hnh gi phi t
thn tu tp thin qun t gic ng v gii thot. C mt s thnh kin sai lm v Mt gio, cho
l mt tng phi chuyn mn tu luyn ba ch, ph php tr ma m qu. S d c gi l Mt
gio v a s nhng php mn u c truyn khu (transmission orale) v t l ngi c
la chn, chp nhn cng nh c v Thy ch thn truyn trao gio php (initiation). Nhng
ngi ngoi cuc, cha c trc tip th gio th d c thng hiu cng kh c th tu tp thnh tu
c, v n ty thuc s giao c (samaya) ca ngi t v s gia h thing ling ca cc bc
Thy T trong tng phi. S kin ny khng c g ng phi bnh lun, v mi tng phi u c
truyn thng ring bit v nhng tinh ty thm su m chng ta, nhng ngi tm o, cn c mt
tm hc hi cu tin bit nhn khch quan v rt ta iu hay l phi p dng vo s tu hnh bn
thn.
ng ra tu tp Mt gio cn phi c s ch truyn (lung, dbang), nu khng th khng th tin
xa c. Nhng nu gi ng nh vy th n s mai mt v nhng ngi thiu duyn s khng c
c hi bit n. Do ti nh mo mui phin dch tp sch ny, trc ht gii thiu thin i
Th n, sau l ni ln rng tu thin cn phi c s hng dn ca mt v Thy (Guru, Lama) vi
nhng phng thc r rng.
Tu tp v i Th n c hai phng php:
1) Theo su php Du Gi ca Naropa,
2) Thin Ch Qun (Shin-lhaktong).
Phng php th nht rt phc tp v nguy him, hon ton thuc Mt gio, phng php th
hai, c trnh by y, c nhiu im tng ng vi cc php mn thin qun ca Thin Thai,
T Nim X v nht l Thin tng Trung Hoa. Tc gi tp i Th n ny l ngi Ouang Tchuk
Dorj Karmapa, t th 9 ca phi Kagyupa (phi o vi), mt trong bn phi chnh ca Ty Tng.

4 i Th n (Tr Siu)
y l mt ti liu qu gi nhng gin d, khng dng thi vn, k ngn din t na p na m
m n trnh by th lp mch lc cc tin trnh tu tp kho st ni tm, cui cng gip hnh gi
nhn ra bn tnh ca tm tc i Th n (Mahamudra).
Ti xin cm t Lama Shrab Dorj vin trng tu vin Kagyu Ling v nh xut bn Yiga
Tcheudzinn ng cho ti dch tp sch ny, cng ghi tc cng c ca Ganden Rinpoch v
Guendune Rinpoch gip rt nhiu v tinh thn v gio l cho ti. Ring v bn dch, v du
tng khng phng tin, ti liu v kh nng nn chc chn c nhiu thiu st, mong bn c hi
qun li i bn lng li, v cc bc cao minh hoan h lng th ch gio cho.
Xin hi hng cng c ny cu cho tt c chng sanh thc c s v thng, au kh ca
cuc i v ng php tm cu gic ng gii thot.
Hn Tho L, thng ba nm 1989.
Thch Tr Siu
-ooOooGhi ch: Nhng ch thng l nguyn vn ca ngi Karmapa IX. Nhng ch nghing l li
bnh ging ca Brou Khyents Rinpoch. Nhng ch thch cui trang l do dch gi thm vo
gip c gi hiu r hn.

Li ta
T lu cc trit gia, o gia v chng ta, hng pht t, u bn khon tm hiu tm, v tm l
u dy mi nh sinh ra cc php: "Tm sanh cc php u sanh, tm dit cc php u dit".
Nhng tm l g? Hot ng ca n ra sao? l nhng cu hi rt thng c t ra. Nh mt
tm gng, tm c th cho ta thy tt c hnh nh ca s vt, nhng khi mun tm li, th khng th
thy. N ta nh v hnh vy.
i khi ci tm "gng tm" ny nh b m c, c lc li nhu trong v sng ta nh khng c
g hin trong, hoc c lc n li b nhng nim ni ln o o nh nhng cn gi lc. Mc d
trong tm hin ra nhng hnh nh, m thanh hoc nhng nim hay bt c ci g i na, n vn
lun lun c mt tnh hiu bit (ni cho d hiu l mt ci bit) trong sng tim tng. Nu thc
c s hin hu ca "ci bit" ny, ta s khng kh chu hay a thch i vi nhng ci g hin
hin trn mt "gng tm". Mt khi nhn ra ci tnh ngn xa (bn tnh) ca gng ny th bt c
vic g xy n, ta cng khng ngi, v ta chnh l "yn lng v trong sng". Nhng nu khng
thc c iu trn th nhng vng nim, o nh (vn trng rng v khng thc) s tr nn thc c
v do chng to cho ta mun iu s hi, lo u cng nh ham mun v au kh.

5 i Th n (Tr Siu)
i Th n, Mahamudra, l mt php thin qun kho st ni tm, nhm loi tr tt c o
tng v ph chng t i v th bao ph dy c bn tm. Tuy nhin trc khi thc s tin
bc trn con ng qun chiu, hnh gi cn tri qua mt s "d b tu tp" (pratiques
prliminaires). C d b k cng th tin tu mi thun li v chc chn.
iu trc tin l phi thc rng c c thn ngi l mt iu hy hu. Trong cc Kinh, c
Pht vn thng nhc nh: thn ngi kh c, nhng li d mt. Ci cht lun lun n qu sm,
qu bt ng. Khi n n th ngay c gia nh, bn b, ti sn, danh vng u bt lc khng cu gip
g c cho ta, ch c nhng hnh ng to tc trong lc sng l i theo ta nh hnh vi bng m
thi. Do , trong lc thn th cn kho mnh, lng cha cng, mt cha la, ta hy c gng sng
mt cuc i ngha bng cch em li an vui v hnh phc cho mi ngi, thng yu v thng
cm ln nhau. c vy, ngy ra i ta c th mm ci vi tm hn thanh thn.
Tuy nhin theo lut nhn qu th ta vn phi ti sanh. Cn ti sanh l cn b chi phi bi sinh,
gi, bnh, cht. D ti sanh lm tri, ngi, vua, th vt hay qu i i na, ta vn cn b au kh
rng buc. S khao kht mt chn hnh phc lun lun b ngn che bi tham dc, sn hn v tm
hn qu ch k ca ta. iu u tin chng ta cn lm l suy ngm, qun chiu v s au kh v
thng ca cuc i, sau quyt tm mnh lit pht nguyn gii thot khi lun hi.
Tip theo ta qun chiu rng khng phi ch c ring mt mnh ta chu au kh, m tt c chng
sanh u nh vy. Ngay c mt con b nh cng c gng vng vy chy thot khi b lng bt. Hy
ngh li xem, i sng v hnh phc ca ta u lin quan v ty thuc rt nhiu ngi, do ta
khng th lm ng i tm hnh phc c nhn v b qun nhng ngi khc. Suy ngh c vy mi
c th khi lng thng yu v cu gip tt c mi ngi. Khi tm xong cha , ta cn phi thc
hin. Nhng lm sao thc hin c khi chnh bn thn ta cha tr c tham sn si, phin no,
cha lm ch c thn tm. Do iu quan trng th hai l lm sao t c gic ng gii thot
mt cch nhanh chng hu cu gip tt c chng sanh. Mun vy ta cn pht B Tm
(Bodhicitta), tc pht nguyn thnh Pht cu chng sanh.
Hai iu trn, pht nguyn gii thot khi lun hi v nguyn thnh Pht cu chng sanh,
l nhng nn tng cn bn nhng ti quan trng trong vic chun b v chuyn hng tm linh cho
hnh gi. Sau khi pht nguyn mnh m, ta c th bc sang phn thc tp s khi, hay d b tu tp.
Phn ny nhm mc ch thanh lc, tiu tr nhng nghip chng th kch, gip ta tch t thm
nhiu cng c sau ny t gp tr ngi v tin nhanh n o qu. Phn thc tp s khi u tin
l ly Pht. Trong lc ly Pht, ta phi qun chiu lun s quy y Tam Bo, khi lng tin chc rng
nng v Tam Bo l phng tin duy nht gip ta thot khi s ln hp trong au kh ca lun hi.
Ly Pht cng gip ta cha b tnh cng cao ng mn, v s kham nhn chu ng s ty tr bt
nhng nghip xu ca ta.

6 i Th n (Tr Siu)
Bi thc tp k l thin qun v Kim Cang Tt a (Vajrasattva mditation). Php ny cng
nhm ty tr nghip xu. Tip theo sau l cng dng Mn La (offrande du Mandala), phn ny
gip ta tch t rt nhiu cng c. Cui cng l bi tp v Guru Yoga, phn ny cng c mi giy
lin h gia ta vi v Thy (Lama hay Guru) v tt c nhng v T trong tng phi. Qua trung gian
bi thc tp ny ta tip nhn c s chn truyn v gia h ca ch T.
Sau khi hon tt phn tu tp d b cng nh nghe ging gio l v suy t v nhng ch th ca v
Thy, ta c th bc vo phn chnh ca thin i Th n: l tu tp min man v php nh
Tm (Samatha) v qun chiu thm su (Vipasyana). Thnh tu php nh Tm s gip ta nhn ra
(hay nhn li) bn tnh ca tm. Qun chiu thm su s gip ta thc chng "tnh Khng" (Vacuit,
Sunyata) hay thc tng ca vn php. Tu tp ng n v thnh tu c hai php ny chc chn
s gt sch v minh v tt c phin no t lu ph dy tm ta.
Tr v sng hon ton vi "ci bit" (hay tnh gic) t ngn xa, trong sng, trn y v ng
thi pht trin cng cc tm B (Bodhicitta), danh t nh Pht thng gi l i Tr v i Bi,
lc ta c th ct ting ca ht khc khi hon, v ta y nng lc v cng tn cu gip
chng sanh v s lng.
Theo truyn thuyt Ty Tng, xa kia khi thuyt v Hin gio, c Pht dng ha thn l
Thch Ca Mu Ni Pht, nhng khi thuyt v Mt gio th li dng ha thn l c Pht Vajradhara,
v chnh ha thn ny truyn dy v i Th n. Ging truyn tha ny bt ngun t n do
ngi Tilopa truyn cho Naropa, sau nh i dch gi Marpa em v x Ty Tng truyn li
cho t l Milarpa, nh i hnh gi Du Gi Ty Tng, ni ting l t c gic ng hon
ton ngay trong mt i, nh s tu hnh kh cc v tinh tn cng nh ht lng tn knh v Thy ca
mnh. Tip theo l Gampopa, v ny truyn li cho nhiu t, trong s c ngi Tusum Khyenpa,
tc l Karmapa I, sng T ca ging "Karma-Kagyu". Ging ny tip tc truyn tha cho n
ngy nay v v T hin i l ngi Karmapa XVI.
Kinh sch Ty Tng lun lun nhc nh rng tu hnh theo Pht Php, nht l i Th n hay
nhng php mn phc tp ca Mt gio (Tantra), rt cn s hng dn cn thn v t m ca mt v
Thy (Lama, Guru), nu khng s rt d lc ng. Hn na v Thy chnh l trung tm im ca
php qun Guru Yoga, mt php qun trng yu v cn bn ca tt c trng phi Pht Gio Ty
Tng. Nh vy v Thy cn phi l mt ngi gic ng v c o, c kh nng tip dn dt
t nhn ra bn tnh ca tm. Do ngi t cn i x v xem v Thy ca mnh khng khc
mt c Pht sng. S tn knh v phc v mt v Thy nh vy chc chn s lm tng trng
nhiu cn lnh, v ng nhin s dn n o qu mt cch nhanh chng. Tuy vy vic ny khng
phi l d lm, v d cho ht lng tin tng ni v Thy (m ta cho l c o), i lc ta cng cm
thy hnh nh v Thy ca mnh cn mang vi tt xu. Nhng thc ra hnh ng ca v Thy ch l
s phn nh ca nhng v minh nghip chng cn lu li trong tm ta m thi. C mt phng
thc tu tp tn l "Lo Djong" ca trng phi Kadam Ty Tng, m ngi Gampopa phi hp vi

7 i Th n (Tr Siu)
i Th n, dy rng mi khi c mt s tranh chp xy ra, ta hy nhn phn li v mnh v phn
phi v i phng. Lm c nh th ta s chuyn tt c nghch cnh thnh nhng thin duyn li
ch cho s tu hnh.
Mong rng tp sch ny s em li li ch cho mi c gi v hnh gi.
Alexander Berzin
Dharamsala, n , 1977.
-ooOoo-

M u
Xin thnh tm xng tn v nh l tt c ch T ca phi Kagyu. Tuy gic ng v tr v vi
Php thn t v lng kip, cc ngi vn lun lun th hin di nhiu hnh thc cu chng
sinh. Ch cn nghe danh ca cc ngi cng khip phc mi lo u v em li tin tng.
Sau khi nh l Thy Bn S (Lama) v ch T ca tng phi, ti xin ni i li v i Th n,
tinh hoa thm thy ca Kim Cang tha (Vajrayana) khuyn khch nhng t ang tm cu gii
thot. y l con ng c nht m ch Pht i qua, v c truyn khu t thi c Pht
Thch Ca Mu Ni cho n v Thy Bn S [1] ca ta. N l tinh hoa ca tm ch Pht ba i, l
phng php dn n gic ng gii thot ngay trong mt i.
Mun tu hc Pht php mt cch hu hiu cn phi c mt ch nguyn chn chnh. Ci g
thc y ta i tm cu gii thot? Tri ln trong sinh t lun hi t i v th n nay, tt c chng
sinh, t nht trong mt kip no , u lm cha m ta v chc chn thng yu i x rt tt
vi ta. Cng nh ta, tt c chng sinh u mun sung sng an vui, nhng v b v minh che lp
nn ch to iu c v gy kh cho nhau. Do ta cn phi gic ng gii thot trc cu mnh
(t ), sau cu ngi ( tha) thot khi v minh, au kh. Theo Kim Cang tha, c nguyn
thnh Pht cu cha m (l tt c chng sinh) c gi l B Tm. Nh B Tm thc
y, ta s tinh cn hc hi v tu tp Pht php mt cch chn chnh.
Trc ht c ba iu sai lm cn phi trnh. Th nht: khng nn ging nh mt ci chu p
ngc, tm thc hn hp, khin cho gio php khng th thm nhun. Th hai: khng nn ging
nh mt ci chu lng y, nghe nhiu nhng khng nh c g c. Th ba: khng nn ging nh
mt ci chu d, vi nhng lm on, nhng khi nim bin kin, khin ta lun lun nghi ng v
bp mo gio php.
Tip theo l su phin no cn phi tr b trong khi nghe ging gio l:

8 i Th n (Tr Siu)
- Kiu ngo: khinh thng gio php
- Khng tin tng hay nghi ng
- Khng hng th: v ch nguyn khng vng
- Khng ch : v b trn cnh cm d
- Hn trm: v nhm mt nh tm
- Tht vng hay nn ch v khng hiu ngha
Ngoi ra cn c nm cch thu nhn (nghe ging) khng ng n: 1) ghi nh vn t m
khng hiu ngha; 2) ghi nh ngha b qun vn t; 3) v 4) cho rng vn t v ngha u
khng quan trng; 5) ghi nhn gio php sai th t hoc hiu lm.
Tm li nu thc c t thn l mt bnh nhn, vng tng v minh l cn bnh, v Thy
(Lama) l bc s, v Pht php l thuc hay, chc chn ta s c nhiu li lc.
Ch thch:
[1] Lama-racine: Dch l Thy Bn S. Theo Ty Tng th khng hn l v Thy m ta quy y
hay th gii, v ta c th c nhiu Thy. V Thy no lm cho ta gic ng (bn tnh) th v
c xem l Bn S. Trong trng hp cha gic ng th v Thy no hng dn, gip ta nhiu
nht c th c xem l Bn S.

Chng I: D B Tu Tp
Quy y, l ly v B Tm
Gii ngha v cch thc tu tp i Th n ca trng phi Kagyu bao gm ba phn: d b tu
tp, tu tp chnh yu v kt lun.
Phn th nht bt u bng s quy y v pht trin tm B .
Cc cch thc d b tu tp c chia lm hai loi: chung (cn bn) v ring. Qun chiu v
thn ngi kh c, v v thng v cht, v nghip bo hay lut nhn qu, v s au kh ca
lun hi, l nhng php qun cn bn v chung cho tt c cc trng phi Pht Gio. Ring Kim
Cang tha c thm bn php d b tu tp c bit (ngeun-dro): va ly Pht va quy y (quy ly),
Kim Cang qun (mditation de Vajrasattva), cng dng Mn La (offrande du Mandala) v
Bn S Du Gi (Guru-yoga). Bn php ny c th c tu tp theo nhiu cch, nhng thng
thng nht l thc hnh 100.000 ln mi php theo th t trong mt thi gian n nh nh (ba,
bn nm) vi mt s tinh tn khng gin on. Cn c mt cch tu tp khc l phn chia u bn
php trn thnh s lng nh v n nh lm thi kha thng nht. S lng ny khng nht nh,
c th thay i, nhng phi thc hnh lin tc cho ti khi thy c ho tng mi thi. Ngoi ra

9 i Th n (Tr Siu)
cc php d b tu tp cng c th thay i, ty theo v Thy (Lama) quyt nh xem ci no ph hp
hn vi cn tnh ca t.
Sau y l nhng php d b tu tp tng qut ca trng phi Karma-Kagyu. V nhng li ch
th c bit v t m cn phi c ging dy t v Thy ring ca mi ngi.
Mc ch ca s d b tu tp l ty tr nhng nghip xu lm chng ngi cho vic tu tp, v
tch t nhiu cng c tin nhanh n o qu. S quy ly v Kim Cang qun thuc mc ch
th nht, cng dng Mn La v Bn S Du Gi thuc mc ch th hai. Trong khi qun chiu
v lut nhn qu, v nhng nghip xu to trong qu kh v s au kh kham chu trong kip
hin ti, ta cn phi pht tm sm hi tr v nng ta ni Tam Bo (Pht, Php, Tng). Cng
dng l ly Tam Bo s gip ta thanh lc nhng mm mng ca au kh. Ngoi ra cng cn qun
chiu v ghi nhn rng tt c chng sinh u mun xa lnh au kh nhng li lun lun lm iu
c c v ch k, mun c hnh phc nhng khng bao gi hnh ng o c hay t bi, bi th
nn vn au kh trin min. Qun chiu nh vy xong, ta lm khi ln lng i bi v ngh rng s
tu tp ca ta cng thanh lc lun c nghip chng ca h. Cui cng phi hp B Tm vi s
quy ly, ta nguyn tiu tr tt c nghip chng, sm thnh Pht c th thc s lm li ch cho
tt c chng sinh.
Trn khong h khng trc mt, hy qun tng c mt thn cy nm nhnh. V Thy Bn S
ngi nhnh gia (di hnh thc Vajradhara), nhnh trc mt (v Bn S) c tt c H Thn
Kim Cang (Yidam), nhnh bn phi (v Bn S) l tt c ch Pht (Buddha), nhnh sau lng l
tt c Gio Php (Dharma), v nhnh bn tri l ton th Tng Gi (Sangha). Qun tng nh th
ri ta bt u quy y (trong lc ly xung) v qun tng rng tt c chng sinh (l cha m) u t
tu sau lng ta v cng quy ly nh ta.
y l php qun v rung cng c (phc in) hay Cy Lch i T S. Qun tng ta ang
trong mt vn hoa thanh t, c nhng bi c m du v mt by th hin ha. chnh gia l
mt ci h tuyt p c mt cy lm toi nguyn tt c iu c nh t trn. Vajradhara (Tng
ng: Dorj Chang) l mt ha thn ca Pht khi thuyt v Mt gio Tantra. Nhng v H Thn
(Yidam) gm c: Vajrayogini, Hruka, ...; ch Pht y l ch Pht ba i: Qu kh, hin ti, v
lai; Gio Php gm tam tng Kinh in (Tripitaka); Tng Gi bao gm tt c ch B Tt, Duyn
Gic, Thanh Vn. phn di thn cy c cc v H Php (Dharmapala) nh Mahakala,
Mahakali, ... Nu khng bit r hnh tng cc v trn, hoc khng th qun tng mt cch r
rng, ta cng ng nn lo ngi. Ban u ch cn tin tng ni s hin din ca cc v y l . Vi
s luyn tp lu di, vi nhng tranh hnh (Thangka) ca cc v y, ta s qun tng r hn sau
ny.
Tip theo qun tng ta di hnh thc bnh thng bn phi l tt c cc chng sinh nam, bn
tri l tt c cc chng sinh n. Tng ngh rng chung quanh ta l mt m ng v k, c ngi

10 i Th n (Tr Siu)
ln th; dn u tt c, ta nh l v quy y. Khi bt u nh l, chp hai bn tay li, a ln ng
nh u ri xung ng trn, ng c, ngc ri qu xung t dui thng ton thn, hai tay a
ti trc, xong ri lin ng dy. Cng lc ly nh vy, ta c ln nhng cu sau: "Con v tt c
chng sinh, cha m nhiu i, y khp h khng, xin quy y ni ch Thy T tn knh. Chng con
xin quy y ni cc v H Thn Kim Cang v ton th ch Thn trong Mn La. Chng con xin quy
y ni ch Pht ba i. Chng con xin quy y ni Thnh Php. Chng con xin quy y ni ch Thnh
Tng. Chng con xin quy y ni ton th ch Thn Dakas, Dakinis, H Php v H Mng". Hy
thc hnh nh vy vi s chnh nim ti a, vi lng tin knh v thnh tht.Ba php thc hnh
trn: ly, tng, qun tng c gi l thn ly, khu ly v ly, cn c thc hin t nht
100.000 ln. Trc khi tu tp cc thi kha thin qun khc, cng nn ly t nht l 7 ln.
Trong lc tu tp v php quy ly, ta s cm thy cc nhc v mt mi. Nhng hy xem nh
l mt mi thuc chch, tuy au n nhng s cu ta khi bnh. Tuy nhc mt nhng ta vn vui v,
v t i v th n nay, ta to khng bit bao nhiu nghip xu, ng l ra ta s phi chu nhiu
qu bo au kh hn trong ba ng c, nhng nay nh chu ng tu tp m ta sm gii thot.
Trong khi ly nu cm thy nng hay lnh th hy cu nguyn cho tt c chng sinh a ngc sm
thot khi au kh ca ha ngc v hn ngc. Nu b i kht, ta hy nguyn cho loi ng qu sm
c no ; hoc khi u c ta tr nn nng n v n v nhc mt, ta hy nguyn cho mi loi
sc sinh sm thot khi ngu si. Vi mt c tin su m v kin c, ta s nh bt mi phin no
khi ln trong lc tu tp. Nu c nhng nim khi ln bo ta ngng tp v i tm mt php mn
khc, ta hy nhn chng nh mt m in ph phch, b qua khng thm n chng.
Ta c tip: "T nay cho n ngy gic ng, con xin quy y Pht, Php, ch hin thnh Tng...".
Cng lc ta suy ngh rng: "Tt c chng sinh u l cha m con, con xin quy y v pht trin tm
B ". Sau ta qun tng v T V Lng Tm.
T V Lng Tm l nguyn cho tt c chng sinh:
1) u c an vui hnh phc v to nhiu cn lnh;
2) u thot khi au kh v ngng to iu c;
3) c sng trong thng yu v ha thun;
4) u c tm bnh ng, khng thng ngi thn, ght k th.
Cui cng, qun tng rng tt c i tng qun chiu (s qun) u tan bin thnh nh sng
(ho quang) thm nhp vo ta v ging tm thc [1] ca ta tr nn thanh tnh.
Sau mi thi kha quy ly, hy qun tng lm tan bin tt c hnh tng ca Cy Lch i T
S thnh ho quang thm nhp vo ta v a ta vo trng thi bt nh trng rng, trong sut,
khng cn dnh mc vo mt khi nim hin hu no na. Hy tr trong "by gi v y", v cm
tng rng ta hon ton thanh tnh.

11 i Th n (Tr Siu)
n y chm dt phn d b tu tp th nht: quy ly v pht trin tm B .

Kim Cang Qun

Vajrasattva [2], Tng ng: Dorj Sempa, l mt ha thn ca ch Pht dng thanh lc gii
tr au kh, phin no, qu bo ca nhng nghip xu, c to. Ha thn ny c th xut hin
di nhiu hnh tng: hin t hoc d tn nh Hruka Vajrasattva, n c hoc vi mt n phi.
Sau y l mt phng thc tu tp vi ha thn Vajrasattva n c.
Qun tng trn u ta, c Thy Bn S (Lama) di hnh tng Vajrasattva, ton thn mu
trng, tay phi cm mt kim cang chy (vajra) ngang gia ngc, tay tri cm mt ci chung ngang
hng. y 32 tng tt, 80 v p.
Qun tng trn nh u chng t PAM. Sau chng t ny bin thnh mt hoa sen trng,
trn c chng t AH, t ch AH xut hin mt vnh trng trn, trn c ch HUM, ch ny t t
bin thnh mt kim cang chy 5 nh, v gia chy kim cang ny li c mt ch HUM. T ch
HUM ny pht ra nhiu o ho quang ri sau li thu tr v hai ln: ln th nht, nhng ho
quang ny ha hin ra mun ngn trn chu qu bu cng dng ch Pht, B Tt; ln th hai,
nhng ho quang ny tiu tr tt c au kh ca chng sinh.
Tip theo, kim cang chy bin hnh thnh Vajrasattva nh t trn. Chn tri gp li, bn
chn ng di i phi, v chn phi hi dui xung di. gia ngc c mt vnh trng vi
mt ch HUM trng trn.
Vajrasattva c mt bi ch 100 chng t v mt bi 6 chng t. Nhng chng t ny thng
c qun chiu theo nhiu cch: hoc theo chiu kim ng h, hoc ngc li, hoc quay trn
hoc ng yn. Ring trong php qun ny, ta phi tng 100.000 ln bi ch 100 chng t, nhng
chng t ny mu trng bt ng, c sp chung quanh vnh trng theo chiu ngc ca kim
ng h.
Sau khi qun tng nh trn, ta tng: "Nam M Vajrasattva, con thnh khn xin ngi gii tr tt
c chng duyn v qu bo ca nhng nghip xu m con to trong qu kh". Ta cn phi pht
l sm hi v qun nim v bn iu ha gii (li lm).
iu th nht, nh tng li nhng li lm to v thnh tm n nn. Th hai, nguyn khng
bao gi ti phm. Th ba, ghi nh nhng iu tt nh quy y, B Tm, gi gii... Th t, thc
hnh nhng php thanh lc, sm hi nh Kim Cang qun tiu tr nghip chng. Nu khng hi
bn iu trn th s sm hi ch l ho nhong b ngoi.

12 i Th n (Tr Siu)
Tip theo qun tng mt nc cam l trng chy t ngn chn ci bn phi ca Vajrasattva,
xung ti nh u v chy khp ton thn ta. Cng lc , tt c nhng chng duyn, nghip bo
u b tng kh, v ton thn ta ch cn l cam l.
Nc cam l ny bt ngun t ch HUM v bi ch 100 chng t nm trn vnh trng ngc
Vajrasattva, chy xung thm vo thn ta.
Qun tng rng t nhng l chn lng v chn khu ca ta, nhng chng duyn thot ra
ngoi nh m hi v nha en; bnh tt, m au thot ra ngoi nh mu m; t ma, qu m, nh
rn, b cp, nhn c v su b. Tt c u chy ra ngoi v thm xung t. By gi ton thn ta
ch cn li nc cam l trng v ho quang.
Ta hy qun tng tt c chng sinh cng u c mt v Vajrasattva trn u v ang lnh
nhn s thanh lc nh ta.
Hi lng, v Bn S (Vajrasattva) bin thnh ho quang (ri nhp vo ta), v qun tng rng
thn, ng, ca ta v ca Vajrasattva nhp mt khng khc. Tt c nghip chng lc ny thy u
c tiu tr.
n y kt thc phn d b tu tp th hai: qun tng v Vajrasattva v tr tng thn ch.
Ch thch:
[1] Sch Ty Tng thng ni "ging tm thc" ch nh ci tm. V theo cc trng phi
Duy Thc v Trung Qun th tm khng phi mt vt c t tnh c nh m l mt ging thc
lun tri chy
[2] Vajrasattva: Vit dch l Kim Cang Tt a, cho l mt v Kim Cang thn hay B Tt,
nhng i vi Ty Tng th l mt ha thn Pht.

Cng dng Mn La
Thng thng, s cng dng khng c ngha l lm vui lng hay ly im vi b trn, n th
hin lng dng hin ton vn cho s gic ng, i din bi cc bc Thy v ngi Tam Bo; ng
thi cng gip cho ta gt hi c nhiu cng c v li lc. Khi ta gieo nhng ht ging vo mt
cnh ng, chnh ta s l ngi hng li ch khng phi cnh ng. S cng dng n ngi Tam
Bo cng ging nh vy.
C nhiu loi Mn La. Nhng cnh lu i thin cung, ni c ng ca cc v B Tt, H
Php, c xem l mt loi. l nhng kiu mu thng thy trn tranh nh (thangka). Ring
Mn La dng y thuc loi c th, cu to bng mt nn phng vi nhng vng trn, go,
ht cy hoc ngc bu, tt c tng trng cho ton th v tr.

13 i Th n (Tr Siu)
Qun tng trn h khng trc mt, c mt lu i Mn La v i. trung tm l v Bn
S (di hnh dng Vajradhara), pha trc ngi l nhng v Thn Linh Qun [1], bn phi l ch
Pht, ng sau l tam tng gio in, v bn tri l ton th Tng Gi. y l Mn La s khi,
i tng ca s cng dng.
Tip theo ta cu to mt Mn La khc vi nhng dng c nh c bit, v tng ln bi k
cng dng.
Dng mt ci da bng phng lm nn tng cho Mn La (vt cng dng). Mt tay cm da,
tay kia lau mt da v tng bi ch 100 ch ca Vajrasattva ty tr mi lu hoc. Sau , nh
mt git nc (trong v thm) ln trn tng trng cho B Tm hng v lng i bi. Tip theo,
t mt ci vng th nht ln mt da v y nhng ht go, u, v.v..., bn gc mt vi ht
kim cng, ngc bu [2]; sau khi y vng th nht, tip tc nh vy cho n vng nh cui
cng, v t trn vng ny mt bo vt. y l s cng dng c th tng trng bn ngoi.
Trong lc cu to Mn La cng dng bn ngoi, ta c ln bi k thch hp. c n
u, qun tng n , y thuc v cng dng. Vt m ta cng dng tng trng cho ton
v tr, thng c miu t trong gio l A T m (Abhidharma).
V tr thng c miu t di nhiu hnh thc khc nhau, tu trng hp, v cn c v
nghip bo ca thnh chng khng ng, nn khin mi ngi thy s vt khc nhau. Ring theo s
miu t y th c mt dy t bng hunh kim, chung quanh bao bc bi nhng bc tng st,
bn ngoi l bin mn. Bn trong bc tng, bn gc c bn chu (lc a), mi chu li nm
gia mt i dng. T mi chu tin dn vo trung tm im gm c by vng ai xen k vi by
ni vng v by h thanh lng. trung tm im l ni Tu Di (Sumru), hnh vung ging bu
thp (stupa) bn tng. Mt ni phng ng bng ngc pha l trng, phng nam bng ngc lu ly,
phng ty bng ngc hng bo v phng bc bng ngc bch. Bu tri v mt bin bn pha
u mang cng mu tng hp vi ngc ni. Lc a (chu) phng ng hnh bn nguyt, mt
thng i din ni Tu Di, lc a phng nam hnh thang, lc a phng ty hnh trn v lc a
phng bc hnh vung.
Qu t chng ta ang thuc phng nam (Nam Thin B Chu), bin v bu tri mu xanh
l. Nhng chu cn li (ng, ty, bc), ta khng th n c bng tu bay hay phi thuyn, tr khi
ta to nhng nghip tng ng vi cc chng sinh .
Bi k m ta phi lp li 100.000 ln trong lc thc hnh php ny l: "Hng v tt c cc
ci Tnh ca ch Pht, con xin cng dng Mn La ny, lm bng hoa, du thm, trm
hng, trang hong vi ni Tu Di, t chu v nht nguyt. Nguyn cho tt c chng sinh u c
sinh v cc ci Tnh ."
Bng s cng dng ny, ta s tch t c hai th: phc c v tr hu.

14 i Th n (Tr Siu)
Sau khi cng dng xong, qun tng tt c ch Pht, B Tt trong Mn La i tng, tan
bin thnh ho quang v thm nhp vo ta.
Cng dng Mn La c th v tng gip ta gt hi nhiu cng c. Cng lc , ta phi
qun chiu lun v tnh Khng ca cc php, tc nng cng v s cng u trng rng, khng c
thc tnh, nh tr hu s tng trng. Tch t cng c dn n s thnh tu Ha thn
(Nirmanakaya) v Bo thn (Sambhogakaya). Nhng chng sinh tu hnh nhiu i, gieo to cn
lnh c th thy c Ha thn Pht. Ring Bo thn Pht, ch c hng i B Tt, nhng v
thc s trc nghim tnh Khng (Sunyata) mi thy c. Tch t Tr Hu (Bt Nh) dn n s
chng t Th Tnh thn (Svabhavakaya) v Php thn (Dharmakaya). Theo ngha tp lun
y th Th Tnh thn chnh l nht thit tr ca Pht, cn Php thn l tng tnh bt d ca ba
thn trc. Tuy nhin. vi ni khc, s nh ngha ca hai thn ny c th i ngc, nhng
thng th ch c Php thn l hay c cp n.
n y chm dt phn d b tu tp th ba: cng dng Mn La.
Ch thch:
[1] Divinit de mditation (Yidam): tc l cc v B Tt H Thn, H Mng, cn c dch l
i Thn Linh Th H. Nhng v ny xut hin rt nhiu trong cc php thin qun Mt gio v gi
mt vai tr trng yu i vi hnh gi Mt tng Ty Tng.
[2] Kim cng, ngc bu y khng bt buc l thit. C th dng nhng trang sc
bng nha hay p tng trng

Bn S Du Gi
Bi d b tu tp cht nhm mc ch tch t cng c v s gia h hay ban php lnh ca ch
T. l Guru Yoga.
y ta phi qun tng ta di hnh dng ca mt Thn Linh Qun (divinit de mditation).
Qun tng pha trn u l v Bn S (Lama racine) hin di hnh dng thng thng hoc
ca mt Thn Linh Qun. Sau tt c ch T ca ging truyn (lignage) ngc tr ln cho n
c Pht Vajradhara u ngi theo mt hng dc hoc chung quanh trn u v Bn S. Tip theo
ta hng v ch v v cu nguyn vi lng thnh khn, tn knh chn tht v bin.
Khi lng thnh khn ca ta tng trng n mc tt cng, hy gi nguyn trng thi v bt
u qun tng ch Pht, B Tt, ch Thn Dakas, Dakanis, H Php, H Mng, ch T u tan
nhp vo v Bn S. V Bn S lc phi c xem l ha thn ca tt c cc v trn.

15 i Th n (Tr Siu)
C nhiu loi Thn Linh Qun, i tng ca Guru-yoga. Ta c th qun tng v Bn S di
hnh dng thng thng hoc hnh dng Vajradhara, Marpa, Milarpa, Gampopa, Karmapa, v.v...
Tip theo, thc hin s cng dng bn ngoi, bn trong v b mt, cng nh bi Kinh "Tht
Nguyn" (Septuple Puja).
Bi Kinh Tht Nguyn gm: 1) L ly, 2) Cng dng, 3) Sm hi, 4) Ty h cng c, 5)
Thnh qu Thy ging php, 6) Thnh qu Thy tr th, 7) Hi hng cng c.
Khi tm tr v nng ta Tam Bo, cng c tm B v cu nguyn nh sau: "Tt c chng
sinh (l cha m qu kh) s lng nh h khng, xin hng v Bn S hin thn ca tam thn Pht,
hy t bi ...".
Bi cu nguyn trn dy rng phi qun tng v Bn S khng khc c Pht, hin thn ca
Tam Bo. Thn ca ngi tiu biu cho Tng Gi, li ca ngi l Gio Php v tm ca ngi l ch
Pht. Thn, ng, ca Pht chnh l Tam Bo v cng khng khc tam thn Pht. Bi tng trn c
th c lp i lp li 100.000 ln hoc hn. Thng thng hnh gi cng tng thm bi k su
cu ca ngi Karmapa nht v mt triu ln bi ch ca ngi: "Con thnh tm cu nguyn n
ngi, v Thy tn knh. Xin ngi gia h cho con khin:
1) Tm con khng cn chp cht vo mt ci "Ta thng hng".
2) Ging tm thc ca con c kh nng thy rng tt c tng th gian u l o nh.
3) Tt c ngh tri ngc Pht php u ngng khi.
4) Con hiu rng bn tm vn bt sanh (dit).
5) Tt c thnh kin sai lm (nh bin) u tiu tan.
6) Con thu trit cc php u l Php thn."
Sau v Thy (Lama) tan nhp vo ta. Qun tng rng thn, ng, ca ngi v Tm ta tr
thnh mt, khng hai, khng khc. Hy tr trong trng thi bt nh cng lu cng tt.
Sau khi tng ch xong, qun tng v Bn S ang truyn cho ta bn php im o Mt gio
(initiations tantriques):
Trc ht t trn v Bn S, mt ho quang trng phng ra bay vo trn ta, ty tr tt c phin
no thuc thn nghip. y l im o s khi, gip ta tu tp cc php trong giai on tng
trng v gieo nhng chng t ca s thnh tu Ho thn.
T c v Bn S, mt ho quang phng ra bay vo c ta, ty tr tt c phin no thuc khu
nghip. y l im o b mt, gip ta qun chiu v giai on thnh tu cc php dn chuyn
nhng lung kh lc vi t trong thn v gieo nhng chng t ca Bo thn.

16 i Th n (Tr Siu)
T tim v Bn S, mt ho quang xanh l phng ra bay vo tim ta, ty tr tt c phin no
thuc nghip. y l im o tr hu, gip ta tin tu cc php siu nhp v gieo nhng chng t
ca Php thn.
Cui cng, c ba ho quang trng, , xanh t ba ni trn ngi v Bn S ng phng ra bay
vo trn, c, v tim ta, ty tr tt c phin no ca ba nghip thn, khu, . y l im o linh
m ti thng, gip ta thnh tu i Th n, hay giai on v tng v gieo nhng chng t ca
Th tnh thn.
Sau l im o, tt c ch T ca h phi tan nhp vo v Bn S, v v ny cng tan nhp vo
ta.
Hy tr trong trng thi bt nh v v nim ny. Sau hi hng cng c cu cho tt c
chng sinh sm mau gic ng.
Nu tinh tn tu tp php ny ta s nhn c nhiu s gia tr, ng h ca ch T, khin ta sm
thm nhp c i Th n.
n y kt thc phn d b tu tp t bit ca Kim Cang tha: Bn S Du Gi.

V thng v s cht
Nu khng qun chiu v v thng th tm s khng bao gi dt b s dnh mc cuc i. Nu
tm cn dnh mc th cn sinh t lun hi. "S sng ca con ngi lun lun b e da, n v
thng mng manh nh hn bt trn mt nc, c th v tan di cn gi nh. Qu thc l mt
php l cho chng ta, sau khi th ra li c th ht vo c mt hi khc, v sau khi ng dy, thy
rng mnh vn cn sng." (Nagarjuna, Suhrillekla).
Tt c s vt, do nhn duyn gi hp, u v thng, s sng ca mi loi cng vy. Ta khng
th no bit chc khi no ta s cht. Thm vo , khi ci cht n, ta khng th cu cu vi ai c,
ngoi tr Pht php. Nu lc cn sng, ta t th tri theo ging i, bm vu vo dc lc nht thi,
th chc chn khng th no thot khi nguyn nhn ca au kh. Vy ta hy pht nguyn qun
chiu v s cht mi khi tm ta chy theo ng dc (ti, sc, danh, thc, thy).
Tt c s vt, l nhng php hin hu do nhiu nhn duyn kt to, u v thng. Tt c ng
vt, bt ng vt, sinh vt v cnh vt u l php gi hp. Mt bc tng cng rn hm nay, c
th tiu tan thnh ct bi ngy mai. S sng ca ta li cng mong manh v d mt hn na. Khng
ai dm qu quyt rng mnh s cn sng ngy mai, v mt khi cht n th ngay c bn b, b con,
bc s, thuc thang, tin ti, danh vng cng u bt lc. Ch c mt iu duy nht cu gip ta
c, l s tu hnh theo Pht php. Nu sng mt i o c v to nhiu vic thin, ta c th
nhm mt cht bnh thn, v bit rng vi mt nghip thin, ta s ti sinh ni nhn cnh.

17 i Th n (Tr Siu)
Khng nn di dt ngh rng tha mn nhng th vui th xc s em li cho ta hnh phc lu
di.
Khi mt b thu ht bi nhng g p v d coi ta hy ngh n ci cht ca con thiu thn lao
mnh vo la, ch v a thch nh sng. V khoi lc th xc cng vy, hy ngh n nhng con ong
b nut sng bi cy thng tho, v a mi hng; nhng con rui b cht ngp trong hm phn v
a thch phn u; nhng con c b mc cu v ham ming mi ngon.
Qun chiu suy ngh v nhng th d trn s gip tm nhm chn, la b dc lc ca th gian v
thy ch l nhng nguyn nhn dn n kh au.
thc c ci cht c th n bt c gi pht no, s gip ta tu hnh tinh tn. Hy tp nhn
n v y phc nh mt tn t ti, sp b em ra php trng, nhn ba n v b qun o cui
cng.
Hy nh li, bao nhiu bn b, h hng ngi thn ca ta ra i? H ra i th no v by
gi xc thn ca h cn li g? Ngh n h xong ri ngh li bn thn ta cng s chung s phn.
Lm sao khi c trong tm s s hi ging nh ang b tn ao ph li ra php trng. Khi tm
hon ton nhm chn tt c s vt th gian, hy gi nguyn v tr tm trng thi . y l bi d
b tu tp th nm: qun chiu v s cht v v thng.
Php qun chiu trn khng phi lm cho ta bi quan chn i. Nu qun chiu rng: "Ti
sp cht v ch lm c g c!", y li l mt nguyn nhn ca au kh, lo u. Mc ch ca
php qun chiu trn l thc y ta tu hnh tinh tn v hiu r nghip bo hay lut nhn qu c th
nh hng n s ti sinh i sau. Sau na, n o luyn cho ta tnh dng cm sn sng i ph
vi ci cht nh ngi chin s ni sa trng.
"Xa kia, ta rt lui vo ni n tu, ch v ta qu s cht. Nhng ngy hm nay, ci cht c th
n, ta khng cn s hi na, v ta thy v tr v vi chn tnh ca tm [1]." (Djetsun
Milarpa)
Ch thch:
[1] Vritable nature de lesprit: dch l bn tnh hay chn tnh ca tm. Thc ra tm v tnh
khc nhau, nhng a s chng ta thng cho tm l tnh.

Nghip bo v lut nhn qu

Tip theo ta cn sng sut bit r nhng g ng lm v nhng g nn trnh ph hp vi lut
nhn qu. Mt ngi to nhn no th chnh ngi s hng qu ny, l lut t tc t th.

18 i Th n (Tr Siu)
Phm mi iu c s dn n ti sinh trong kip sng au kh. Nhng hnh ng chi phi bi
tam c, ty theo nng, trung bnh, nh, s dn n ti sinh ni a ngc, ng qu, hoc sc sinh.
Ngc li nhng hnh ng tt lnh, o c, ty theo lm nhiu, va hay t, s dn n ti sinh ni
ci V Sc, Sc hoc ci tri Dc Gii.
Do ta phi lun lun kim sot (nhng hnh ng qua) ba nghip thn, khu, .
Theo lut nhn qu th s an vui hnh phc l kt qu ca nhng hnh ng thin hay nghip
"trng" (bch nghip), v s au kh l kt qu ca nhng hnh ng xu c hay nghip "en"
(hc nghip). Do ta cn phi dt b nhng hnh ng xu c v pht trin hnh lnh nu ta
mun em li hnh phc cho chnh ta v mi ngi.
Mi iu c bao gm ba iu ca thn, bn ca li ni v ba ca tm . Ba iu v thn l:
st sinh, trm cp, t dm. Bn iu thuc li ni l: ni di, ni li chia r, ni li d d v mng
chi. Ba iu thuc tm l: tham mun nhng g thuc s hu ca k khc, nui dng lng sn
hn, v chp cht nhng t kin ( ngh sai lm) nh khng tin lut nhn qu.
Khng lm mi iu c k trn c th c xem l mi iu thin. Song le, nu c tm
nguyn B Tt ta c th lm mi iu thin ho sau y: cu sng sinh vt; b th; gi gii v
khuyn ngi khc gi gii; ni li chn tht; ni li ho gii; em li tin yu; ni li m du; t
mun v bit ; nui dng lng t bi; ging ni chnh kin.
T b st sinh, cu sng mng ngi s c trng th; ngc li, tip tc git hi th mng
cn ngn ngi v y bnh tt. Qung i b th s a n giu c; trm cp dn n ngho kh,
nn nhn ca bc lt. Gi gii thanh tnh thn th s c cng trng, an vui ha thun v
chng; ph gii, t dm, thn th s bc nhc, gia nh tan r. Ni li chn tht s c tin cy;
ni di em li bt tn. Ni li ha gii th bn b lun lun thm thit; ni li chia r gy nhiu k
th v s ganh ght. Ni li ng n, khng ng s c nghe li nhiu iu hu ch; ni xm
hay d d s b nghe li nhng iu lm cm v ch. Ni li m du s c knh mn; ni li hung
d s b mng chi.
Nu bit t mn khng tham lam, i sng s c tc. Nu lun lun dm ng, ham mun vt s
hu ca ngi th mun i thiu thn. C lng t bi s c i x t t v knh trng, ngc li,
c c s b i x t bc v nghi ng. Ging ni iu chn chnh th thng minh v tr hu s tng
trng, chp cht vo s hiu bit sai lm th tm tr s nh hp v ngu n.
Trn y k s lc kt qu ca nhng hnh ng (nghip nhn). C mt cch khc on bit
nghip qu tng lai, l nhn vo nhng ng lc thc y s tc nghip. Nu hnh ng tc
nghip b chi phi bi kiu mn s dn n ti sinh trong loi tri; loi A Tu La bi s ganh t; loi
ngi bi s ham dc; loi sc sinh bi s u m; loi qu i bi s keo kit v loi a ngc bi
s c c.

19 i Th n (Tr Siu)
Sau khi nghin cu v hc hi k lng lut nhn qu v nghip bo, ta c gng lm nhiu v
tng trng iu lnh, ngn chn v dt b iu c. l bi d b tu tp th su.

S au kh ca lun hi
Nu mun gii thot khi lun hi, ta cn phi qun chiu v au kh v sang tm nhm chn
n. C thc s nhm chn mi nn nng tm cu gii thot. Cn khng th d c hc rng bit
nhiu (kinh in) cng ch ln la qua ngy, tip tc tri ln trong sanh t.
By gi hy qun s v ni kh ca chng sanh trong lc o. Chng sanh a ngc b hnh
h, thiu t; ng qu lun lun i kht; sc sinh b nh p, nut x; loi ngi phi sinh, gi,
bnh, cht; A Tu La lun lun chin tranh; loi tri th au n v s hi lc mng chung.
Tt c nhng g xy n vi chng ta, d au kh hay sung sng cng u l au kh, v nm
trong "kh kh", "hnh kh" v "hoi kh". D ti sanh lm Chuyn Lun Thnh Vng
(Cakravartin), Phm Thin (Brahma) hay thch (Indra), v.v..., cng khng th thot khi ba ci
kh trn. thc v tin chc rng sinh t, lun hi chng khc chi ngc t, hm la, vc su, ta phi
nhanh chn tm cu ngay t by gi mt con ng gii thot.
C ba loi au kh: kh kh, hnh kh v hoi kh. Kh kh l s au kh thng thng (kh
trong ci kh) nh bnh hon, gi yu, v.v... C nhiu s vt bn ngoi dng nh sung sng,
nhng giy pht sau lin em li au kh: mt ba yn tic linh nh c th em li au bng hay
bi thc, mt pht khoi lc nhc dc c th em li bnh tt sut i. y gi l hnh kh, s au
kh ca bin chuyn bt thng.
C mt s au kh lun lun hin hu, tim tng trong mi vt m ngi thng gn nh
khng hay bit, nhng i vi cc bc Thnh (Aryas) c ci thy thanh tnh v tnh Khng th
li thy r rng nh ban ngy, l Hoi kh. Tt c s vt trn th gian ny u do nhn duyn
gi hp m c, u ang b tn hoi trong tng giy pht, tng st na.
Sau khi qun chiu nh trn, ta lm khi ln s nhm chn i vi cuc i v pht tm cu
gii thot khi au kh. y l tm nguyn ca Tiu tha, v nu phi hp vi s thu hiu v tnh
Khng (Vacuit) s dn n gii thot hon ton. Nu mun gii thot v cng lc t c nht
thit tr (omniscience) th ta phi tin xa hn. Ngoi s sanh tm nhm chn cuc i, ta cn pht
khi tm B . thc c tt c chng sinh trong lun hi u ang chu au kh, mong mun
c gii thot, nn ta cn phi c gng t c Pht qu [1] cu h. Chnh nh tm
nguyn ny phi hp vi s chng ng Khng tnh s dn n Chnh ng Chnh Gic.
Trn y l bi d b tu tp th by: qun chiu v au kh ca lun hi v pht tm B .
Ch thch:

20 i Th n (Tr Siu)
[1] Cc sch u M khi ni n s chng ng hay thnh Pht thng dng ch Etat de Buddha,
v chng ng l mt trng thi tm linh hn l th xc.

c thn ngi l chuyn hy hu

Chng ta tu hnh, tng kinh, ngi thin c l nh c thn ngi qu bu. Tuy vy a s li h
hng khng , th tri theo try lc v li bing. Nu ngy mai thn cht n, ta phi la b xc
thn ra i vi hai bn tay trng, lc ta s ra sao? Phi bit, c c thn ngi l chuyn hy hu,
v rt kh c m li d mt. Do ta ng ph phm ngy gi, hy dnh trn cuc i vo s tu
hc v thin qun. Qun chiu nh vy thuc bi d b tu tp th tm.
Mt thn ngi c y lc cn v nhn duyn hc v hnh Pht php qu tht him c v
qu gi. N l mt dng c dn ta n gic ng v gii thot, nhng ngc li, nu khng cn thn,
n cng c th dn ta u thai nhng cnh kh. Ti sanh c lm ngi nh trn do nh i
trc tch t cng c v tr hu, nht l gi gii cng nh thnh tm cu nguyn. Tn gi Bnh
Thin (Santidva) ni rng: "Thn ngi rt kh c, chng khc chi vic mt con ra m sng
di y bin, 100 nm mi tri ln mt nc mt ln chui c vo mt ci vng vng, m gi
thi lnh nh trn mt bin". Trong th d trn, con ra tng trng chng sinh, m l v minh,
di y bin l sng trong ba ng kh, tri ln mt bin l ti sinh, vng vng tng trng cho
thn ngi, gi thi vng tri lnh nh chnh l gi nghip.
Tnh theo s lng th s ti sinh lm ngi cng v cng khan him. Trong Kinh sch thng
ni s chng sinh a ngc ng nh s ct trong sa mc, s ng qu nh nhng ht bi trong
khng kh, s th vt nh nhng ngi sao trn tri ban m v s loi ngi nh nhng ngi sao
thy c ban ng. Mt khc, ta c th kim tra nhn s ca mt nc, nhng khng th no tnh
m c s th vt, cn trng v vi trng trong nc .
Ngoi ra, trong s dn chng trn a cu ny, nhng ngi c lng t bi, qung i rt him,
v trong s ny nhng ngi c nhn duyn v kh nng tu tp Pht php li t hn mt trm ngn
ln. Do vy, mt khi c c thn ngi, ng nn ph phm; ci cht lun lun n qu sm,
qu bt ng. Ta ng nn ging nh nhng ngi li bun ra bin tm kho tng, bo vt m li tr
v tay khng. Hy t b nhng khoi lc ph du, tinh tn tu tp Pht php sm t hnh phc
tuyt i, vnh cu.

Bn iu kin cn thit
Lun lun ghi nh trong tm v s v thng ca cuc i v sanh tm nhm chn. Phi nng
theo mt v Thy gic ng. y l iu kin chnh yu dn n thnh cng. Dt b nhng thnh
kin phn bit v tng phi. Tt c gio l ca cc trng phi khc nhau ch l nhng phng tin

21 i Th n (Tr Siu)
thin xo, ty theo cn c ca chng sinh, dn n gic ng, gii thot. Do khng nn khi tm
nghi ng v php mn mnh ang tu tp.
Mc d thnh tm tinh tn tu tp nhng khng dnh mc vo hy vng v lo u nh ngh rng:
"Nu ta thin qun by gi, hoc trong qu kh hoc tng lai, th ta c phc, nu khng th
tht xu h, v.v...".

Chng II: Thin nh

T th cn bn ca thn v tm
S tu tp chnh yu bao gm hai phn: an tr tm hay Thin nh (Samatha, Shin) v qun
chiu thm su hay Thin Qun (Vipasyana, Lhagtong).
Trc ht v Thin nh, c nhiu phng thc tu tp tr tm vo mt im (Samadhi, Ting
Dzin). Nu bit cch th nhng chng ngi v vng nim s khng khi ln na, nh ta c th
trc nghim c ging tm thc nguyn thy [1] v i su vo Thin Qun.
Hnh gi ban u tu tp, ngi xp bng theo t th kit gi (vajra) hoc bn gi tit ch
nhng ngun nguyn lc [2] i xung. hng dn nhng lung nguyn lc thuc a i chy
vo sn o trung ng [3] th phi gi xng sng thng nh ct tr. em nhng lung nguyn
lc thuc thy i tr v sn o trung ng th ?t hai bn tay pha di rn theo n i nh, v
th nh hai vai v pha sau. iu khin lung thuc ha i tr v trung ng th gi c thng v
thu cm vo nh li cu. hng dn nhng lung thuc phong i tr v trung ng th gi
mt khp h mt phn ba, ch vo mt im dc theo sng mi. Mi v li t nhin, hoc nu
c th li ng g. T th trn c gi l t th Vairocana.
S nh tm hay an tr tm l mt trng thi an lc pht khi nh tm an tr vo mt im, sau
khi hng phc c 5 chng ngi: tn lon, hn trm, nghi ng, mi mt, m m.
C nhiu cch tu tp: hoc tr tm vo mt vt, mt vic hoc suy t v gio l nh T Diu ,
nhng vn khng dnh mc vo "t nim". T nim y l nhng ngh hon ton khng lin
quan g n mc ang qun chiu. Khng nn lm ngh "v nim" l ngi tr khng ngh g ht,
v nim c ngha l v t nim.
Theo gio l Mt tng (Tantra), tm v nhng lung nguyn lc lin quan rt mt thit. Nu
nhng lung nguyn lc (prana, lung) tri chy ng ng th tm s vng lng; nhng nu chng
chy sai trch th vng tng, vng nim khi ln lon x. Nhng lung ny tri chy trong cc ng
dn lc hay kinh lc (nadi, tsa); trong s c ba ng chnh l ng kinh gia (sn o trung
ng), mt bn phi v mt bn tri, c ba chy song song pha trc ng xng sng.

22 i Th n (Tr Siu)
Thng thng, nhng lung nguyn lc ch di chuyn trong hai ng kinh phi v tri, do
lm khi dy vng nim, o tng. Mt khi nhng lung nguyn lc c iu khin v hng dn
tr v sn o trung ng th mi vng nim t dt. Ngi trong t th Vairocana khng ngoi thc
hin mc ch trn.
C nhiu cch phn loi sp xp cc lung nguyn lc. Theo su php Du Gi ca Naropa [4]
th c nm lung nguyn lc: 1) lung i xung, nhm tng kh ra ngoi nhng u trc qua hai
ng i tiu tin; 2) lung i ln, iu khin s hp th thc n, s rung ng ca c hng v
ging ni; 3) lung tip gi sc sng (sinh lc); 4) lung iu ha s tiu ha; 5) lung chy khp
chu thn, tng n trong mi ng tc.
C mt cch phn loi khc c sp xp theo a i, thy i, ha i, phong i v khng
i.
Trong tp sch ny, c hai cch phn loi c phi hp ch dy v t th Vairocana v
iu khin nhng lung nguyn lc.
Sau khi an tr t th ny, tm bt dnh mc vo ging t tng vng nim, dn dn trng thi
v khi nim s nh hin. trnh s cng thng hay vn cng qu mc, trc ht hy th ra vi
hi mnh ri sau ch cn ht th nh nhng t nhin.
Khi th ra hy qun tng nh ang tng kh tt c phin no v hc nghip ra ngoi. Sau ,
tp ht th trong chnh nim, v khi tm tr li vng lng th khng cn ch tm theo di hi th
na.
Qun nim hay nh li s v cc php d b tu tp, sau ct t tt c nim, khng ngh g
v qu kh, tng lai, khng bm vu hoc xua ui, ch tm trong trng thi tri chy t nhin,
by gi v y.
Trn y l im th nht: nhng t th cn bn ca thn v tm, nn tng quan trng ca Thin
nh, hnh gi cn phi tinh tn thc tp.
Ch thch:
[] Danh t thng dng gi l bn tnh.
[2] Courants dnergie: cn gi l kh lc.
[3] Canal central dnergie: kinh lc trung ng.
[4] Six Yogas de Naropa

23 i Th n (Tr Siu)

nh tm trn mt hnh sc
Nu khng th em tm tr v trng thi t nhin v an tr trong th phi nng vo mt vt
bn ngoi ch tm nh mt khc g, hn si, tng Pht, ngn la, v.v... nhng vt no t cm
thy thch hp. Khng cn suy ngh v mu sc hay hnh dng ca vt , ch cn ch gi tm an
tr vo vt trc mt, khng qu cng thng hay th lng. Cht t tt c t tng ngoi bit.
Nu tm qu cng thng s cm thy lo u v tc ti; nu th lng th li b hn trm v m m.
iu tm cng ging nh ln giy n, khng cng m cng khng lng th n mi ku.
Cch thc ch tm trn mt hnh sc cng tng t nh vic quan st mt hn si nm di
y ly nc c. Hn si s hin r rng sau khi tt c bn nh lng xung y. Cng vy, khi
nhng ngh khng cn khi ln khuy ng, ta s nhn thy r i tng hnh sc. Hy tp nhn
hnh sc nh mt a tr nh, khng bnh lun hay suy ngh [1].
Nu ch tm m khng khi ngh hay khi nim th tt. Nhng nu chng khi ln, ch cn
nhn bit v khng theo, v chng t khi t dit.
Khi mt nim khi ln, nu khng sng sut nhn bit th n s mc ni lm khi ln mun
vn nim khc gy chng ngi cho s tu tp. Nhng nim ch l tr chi ca tm, ta nh
nhng gn sng trn nc, cht khi ri t tan bin.
Ta c th ch tm vo nhng chng t OM mu trng, AH v HUM xanh, vit trc mt
hoc qun tng trong tm. Ba ch trn tng trng cho thn, ng, ca ch Pht.
Trong lc tu tp, nhng nim nh "Ta ang thin, ta khng thin, ta phi lm cho tm yn
lng, ...", u phi dt b. Cn phi kim sot v iu khin tm an tr vo mc. Hy thc tp
nhng kha ngn hn nhng thng xuyn. Nh s tp luyn ny tm s tr v trng thi sng sut,
tnh lng. y l im th hai ca Thin nh.
Ch thch:
[1] Bavardage ou commentaire mental: thng thng nhng vng nim trong tm thuc 2 loi:
suy ngh v o tng. Suy ngh cn c gi l ni chuyn trong tm (bavardage mental). o tng
l nhng hnh sc tng tng hin trong tm (cinma mental).

Nhng i tng khc

Sau khi tp trung v nh tm c trn mt i tng hnh sc, ta c th chuyn sang cc i
tng khc nh: m thanh, i tng ca nh thc; mi hng, i tng ca t thc; mi v, i
tng ca thit thc; s xc chm, i tng ca thn thc. Bt c lc no tip xc vi trn cnh, ta

24 i Th n (Tr Siu)
cng phi ch nh tm, ghi nhn mt cch khch quan, khng khi phn bit khi nim tt, xu,
a, ght, v.v...
trong hon cnh no ta cng c th tu tp c. Nu ni ngi thin bng c ngi vn nhc,
ta c th tr tm vo s nghe m khng cn khi xt on phn bit xem l m thanh g. V xc
chm hay mi v cng vy.
Khi tm c tp luyn thun thc an tr vo i tng, ta nn ngng ngh bui tp trong lc
tm cn sng sut, nh vy s trnh khi chn nn, mt mi. Trong thi gian ngng tp ngoi cc
thi kha n nh, phi lun lun gi chnh nim, d i ng, nm, ngi hay ni, nn, ng, tnh;
ct t nhng nim suy t, x xo trong tm. y l im th ba ca Thin nh.
Nu mun s tu tp c d dng, ta cn phi dt b vic i. Nu m nhiu vic i, tm s
lun lun tnh ton, rt kh iu tr, hoc gi nu p tm th n s chn nn, mt mi v ri vo hn
trm.

i tr hn trm v tn lon
Mun i tr hn trm v tn lon hy qun tng ngay gia trn mt im trn nh bng ht
u, mu trng, ta nh sng trong sut v tr tm . i khi qun tng mt im nh nh trn
mu en, cng ta nh sng nhng nm pha di khong gia hai u gi. i tr hn trm, hy
ch tm vo im trng, thn ngi ni thong kh, rng ri, lu lu c th dng nc mt lau mt.
Nn mt y phc nh mng v n d tiu; khng nn ngi ch nng, gn la hoc di mt tri.
Ngc li nu b tn lon, tm dng nh chy khp ni khp chn, th phi qun tng v ch tm
vo im en. Thn nn ngi ch nng m, hay tp th dc v n nhng b, lu tiu.
Hn trm v tn lon l nhng chng ngi ln nht cho s tu thin. Hn trm khin cho hnh
gi khng cn nhn r i tng v tr nn n. Mu trng c cng nng i tr hn trm; ban
u hnh gi c th dng mt ming vi trng trc mt, v mi khi hn trm th ch tm vo .
Mt khc, nu ngi di mt tri hoc ni nng bc s d b bun ng, do cn phi ngi ni
mt m v thong kh. S nh hng ca thc n cng quan trng khng km. n nhng mn nh
d tiu s gip tm tr nn nh nhng, sng sut.
Tn lon th ngc li, lun lun khch ng v li ko tm ra khi i tng qun chiu. Ch
tm vo im en pha di s hm tm li v mu en c cng nng gim s kch thch ca tm.
B tn lon nhiu l do nh hng ca nhng lung nguyn lc qu nhanh nh, dng thc n b v
lu tiu s khin nhng lung ny chy chm li, nh tm bt phng.
Mun tu tp d dng cn phi bit iu ha c th, v ging tm thc nng chy trn nhng
lung nguyn lc qua cc sn o ca thn vi t [1]. iu ha thn (th kch) cng tc l iu ha
tm.

25 i Th n (Tr Siu)
Hy nn ngng ngh trong lc tm cn sng sut v s tip tc li sau. Nn chia s tu tp lm
nhiu thi kha ngn nhng u n. y l im th t ca Thin nh.
Ch thch:
[1] Corps subtil: theo Mt gio, con ngi c 2 thn: thn th kch (corps grossier) bng tht
bng xng, v thn vi t (corps subtil) cu to bi cc kinh lc.

Thin nh khng s tng

Trong phn tu tp ny hy m mt nhn thng vo khong trng h khng trc mt, khng tr
tm trn mt i tng no c.
H khng cng tng t nh tnh ca tm, khng l thuc vo s gi hp ca nhn duyn.
Qun chiu h khng trc mt l mt phng php chun b qun chiu thng vo tm.
Php qun chiu thng vo tm khng qua s tng rt thng trong Mt tng, n tp cho
hnh gi lm quen vi trng thi trung m (bardo) v tr v vi Php thn. Thin qun khng s
tng khng c ngha l lm cho tm trng rng, m m mng mng, nh ngu nh ngy. Ngc li
l mt trng thi rt tnh thc, trong sng v vng lng.
Khng khi tm suy ngh v qu kh, hin ti hay v lai. Hy tr trong tnh lng ca "by gi v
y". Lun tnh to v chm ch qun st tm nh ang x mt mi kim nh. Hy x b mi hy
vng v lo u. Khi hon ton tnh thc vng lng th nhng nim cng mt dng. Thong nh hi
tht nim xao lng th nim s tip ni nhau khi ln ti tp, gp trng hp ny hy tp nhn
din v nhn thng vo chng khi chng va khi. Khng nn ngh "ta phi ngn chn chng", hoc
"ta tiu dit chng" v.v... hy ghi nhn chng mt cch khch quan khng dnh mc v dng
ngay chng lm i tng qun st. Cn thn gi tm khng qu cng thng cung khng xao lng.
y l im th nm.
Khi mi tu tp thin, ta c cm tng nh cc ngh khi ln khng ngt. chng qua v ta
bt u quay tr vo trong, bit nhn v thc c s hin khi ca chng.
Tm v nhng nim khng phi l mt cng khng phi hai. Nu l mt th khng th no tu
tp tr v bn tm v cng lc loi tr nim. Nu l hai (vt khc bit) th ci bn, ci gh cng
c th khi nim c. Tm trong sng v nh mt gng, nim v nh hnh nh trong gng;
hnh nh khng phi l gng nhng cng khng th tch ri gng c.
nim dy khi bt ngun t s lm qun thc tnh ca cc php. C nhiu loi nim hay
vng tng: th v t. Th d, khi ta ang qun chiu v mt ci ly, bng nhin nim "mun ung
tr" khi ln th ri ta lin gi ngi i pha tr cho ta. l nim th, v n dn ta hon ton ra
khi mc. Nhng nim nh "y l mt ci ly, ci ly ny bng snh" hoc bt cht ch n

26 i Th n (Tr Siu)
mt m thanh thay v nh tm vo ci ly; y thuc loi vi t. Phi lun tnh thc nhn din nhng
nim hin khi, ghi nh chng ch l tr huyn (o ) ca tm nh nhng hnh nh trong gng,
khng nn dnh mc, c chng t khi t dit.

nh tm trn hi th
Cn mt phng php khc, l tr tm vo hi th. Hy iu phc hi th theo cch
"ht-th-bnh" (respiration-vase). Nu khng th gi lu cch "ht-th-bnh" th c th
"m-hi-th". Ht vo th ra m mt. Ban u tp m ti 21 sau tng dn n 100. C gng
gi chnh nim trong sut thi gian ht th.
Nh ni phn trc, tm lin h mt thit vi cc lung nguyn lc hay kh lc. Ht th
mt cch lon ng s khin nim theo m dy khi. Ht th mt cch nh nhng u n th
tm cng tr nn yn lng.
C nhiu loi ht th. Cch thng thng l hi th ca mt ngI khng bnh tt, khng xc
ng hay kch thch. Cch ht th c trung l ht vo, gi hi li mt cht ri th ra. Cch
ht-th-bnh l ht hi vo, hp nhng c vng (sphincter) v gi hi li. Cch ht th ny cng
chia lm nhiu loi: i, tiu, ni, ngoi. i: gi hi gia rn v c hng; tiu: gi hi ngay rn;
ni: ht vo ri gi trong; ngoi: th ra ht ri nn hi.
Thng thng cch ht-th-bnh c 4 c tnh: 1) gi hi, 2) lm gin nhng th gn bng, 3)
c th khin hi kh thot ra ngoi bng nhng l chn lng hoc tr vo sn o trung ng, 4)
sau khi gi hi tht lu, c th tng lung kh lc ra ngoi xuyn qua ng sn o ni nh u.
Cch ht-th-bnh thuc loi tu tp kh v nguy him, ch c dy sau khi hon tt cc
php d b tu tp. Nu khng tu tp ng n, nhng lung kh lc s chy lon x, sanh ra tn kh,
tm thn cu knh v c th lon tr.
Khi hn trm v lon tng ko n, hy dng phng php i tr trn. Nu khng th nh
tm c trn nhng i tng trnh by trc th c th la mt vt hay mc m cm thy
thch hp. V cn c mi ngi khng ng, c ngi sau khi nghe ging hai, ba ln lin c th an
tr c tm, c ngi li khng an tr c tm d tu tp thin nh lu ngy. Ngoi ra cng
cn s hng dn ca mt v Thy tng tri kinh nghim gii ta nhng khc mc v chng
ngi khi tu tp. Tu tp u n, ta s tri qua ba giai on iu tm. Giai on th nht, vng tng
hay nim th khi ln rt nhiu ta nh thc nc . Giai on th hai, vng nim th gim dn,
lu lu mi pht hin nhng ta nhn din c ngay v n lin bin mt, y tng t nh ging
sng chy mnh. Giai on sau cng, tt c vng nim th, t u tan bin v ta an tr trong trng
thi bt nh, nh sng nhp bin ln. n trng thi ny, tip tc gia cng khng gin on. y l
im th su.

27 i Th n (Tr Siu)

i tr bng cng thng v bung th

Sau thi gian tu tp m vn cha t n giai on th ba, ta cn phi dng n phng php
lm cho tm cng thng ri th lng v dung ha c hai trng thi. lm cng thng (khi tm l l
tht nim) hy ngi thng lng, t th ngay ngn, m to mt v nhn hi xa ri ch tm vo cm
gic v tri gic. Tnh gic chm ch nh mo rnh chut, khng cho tm phng i mt giy pht.
Hy tp lm nhiu thi kha ngn. Nu tm qu cng thng, hy x thin, tp th dc hay lm vic
khc ri sau tp tr li.
Tip theo, khng ch tm vo vt g na c, hy n t nhin thoi mi trong trng thi bung
th, khng cn bit c mt ci Ta hay nhng iu lo u. C th t tm s tr v trng thi vng lng
ca n, khng cn phi lm g thm hay c gng c. Hy tr trong by gi v y. Ngoi vic ny
ra ch cn g qun tng hay suy ngh c. Nu c th hy tng thm thi gian ta thin.
Thot khi c nhng nim hin khi, ta ch cn nhn thng v nhn din chng, khng cn xua
ui hay ght b. D tm tnh lng hay lon nim cng ng khi vui mng hay chn nn.
Khng th t c trng thi v nim bng cch ngn chn hay nn nim. Ch cn ch
nhn din chng, chng s t dit v trng thi v nim c hin l. y l im th by.

Chnh nh
Sau y l phn tng trng trng thi nh v nhn r bn tnh ca tm. Theo nh ngha,
chnh nh l mt trng thi trong tm hon ton vng lng, khng cn cht vng ng d l
ngh hay khi nim, khng cn hn trm, tn lon hay nghi ng. Trc y phi kh nhc tu tp
mi t n, nhng nay trng thi ny c t n mt cch d dng v ta cm thy an nhin t ti
ta h khng cn vng bn vo g na. Ngay c lc x thin, d i hay n trng thi ny vn
thng tr.
Tng t trng hp ca mt con chim b cu, c th t do t mt chic tu trn bin c, n
khng lm g khc hn l, sau khi bay o nhiu vng, tr v u li trn tu. Cng vy, mt khi
t c chnh nh, d ni nng hay hot ng, tm s khng lm g khc hn l tr v trng thi
vng lng.
D lm bt c vic g i na tm vn lun lun vng lng, thoi mi, tnh thc, chiu soi v
nhn din tt c cc php nhng hon ton khng dnh mc vo chng.
Lun lun gi tm vng chc nh ni Tu Di, trong sng nh mt gng phn chiu mi vt.
Khng nn nng ny hay t m v s lm khi ng cc nim. Hy tp t ch v t tng cng
cc hnh nh tri chy t nhin m khng dnh mc vo chng. Ngay c khi i trn ng, nu c

28 i Th n (Tr Siu)
mt v n xut hin ma may ca ht, cng khng c hiu k . T ch v gi c tm vng
lng trong mi hon cnh, l biu hiu ca chnh nh.
Khi t n trng thi ny, ta s gt hi c ba iu: s an lc, sng sut v v nim. T c
th pht sanh nhiu loi thn thng nh thin nhn, thin nh, tha tm, v.v... n trng hp ny
cn phi cao cnh gic khng c khi tm a thch tm cu hay dnh mc, v chng hon ton
khng c t tnh. Dnh mc vo chng s l nhn tri buc vo sinh t lun hi.
Ba kt qu: an lc, sng sut v v nim l nhng tr duyn cn thit cho s Thin Qun pht
sanh trong ton tnh Khng ca n. Nu dnh mc vo mt trong ba iu trn, khng thc c
s gi hp ca chng s dn n ti sanh cc ci tri: Dc gii nu a an lc, Sc gii nu a
sng sut, V Sc gii nu a v nim.
Cn phi tu tp di s hng dn ca mt v Thy. C Thy ln tr u khng c lm ln v
phng php cng nh thnh qu gt hi trong tin trnh tu tp Thin nh. iu quan trng cn
nh l khng bao gi tm b thu ht hay dnh mc vo dc vt, lun lun thnh tm biu l s
tn trng v knh mn v Thy ca mnh. Pht trin ch nguyn gic ng, cu gii thot cu
su loi chng sinh. Trong mi thi u tp trung tm khng cho xao lng.
Ngun gc ca mi thnh tu u xut pht t s tn knh v lng tin tng vng chc ni v
Thy (Lama) ca mnh. Phi hp vi ch nguyn ti thng ca B Tm chc chn s dn n
Pht qu. V thng c th xy n bt c gi pht no, khng nn lp nhng d n ph du nh
"nm ti ta s mua nh, ci v, s c 3 con v s dnh cho chng nhng phng nh, p, v ... ",
v.v... Hy sng vi hin ti nhng khng ri mc ch gic ng. Nu d nh nhp tht 3 ngy hoc
7 ngy hy lm n ni n chn. Khng nn b d na chng, v chnh l nguyn nhn ca tht
bi.
Khng nn chy theo nhng cm d ca cuc i, nh nnh ht b trn c li dng hoc
da uy th nhc m k khc. Hy noi gng Milarpa, sng i du phng, n dt, khng cn
ch t hu h, xa la mi dc lc th gian.
Nu tu tp tinh tn ng nh php, chc chn s gt hi nhiu thnh qu v s hiu bit chn
chnh. y l im th tm (ca s tu tp chnh nh).

29 i Th n (Tr Siu)

Chng III: Thin qun

Qun chiu tm an tnh
Phn hai ca s tu tp (chnh yu) l Thin Qun hay qun chiu thm su. Cng nh trc, ta
phi ngi trong t th vng chc (Kim Cang ta), nhng ln ny cch nhn rt l quan trng. Hai
mt khng cn khp h, na nhm na m, khng c lic ng lung tung hay thay i im ta.
Ngc li, vi s tp trung sc bn, mnh lit, ng thng ng trc, tm mt hng nh ln
khong trng h khng trc mt.
Trong phn tu Thin nh, tm dn dn tr nn vng lng ta nh mt tm gng sng. Tip
theo, vi Thin Qun, ta qun st th tnh ca tm gng cng nhng hnh nh trn . Cch qun
st (tm mt) cng thay i. Trong lc tu Thin nh, hai mt th nh v nhn xung pha trc.
Nay tu Thin Qun, hai mt ch nhn k hng nh ln trn pha trc mt, iu ny s khin tm
tnh gic v bn nhy.
By gi hy t tm trong trng thi yn tnh, bung th t nhin, khng khi nim hay thc
v mt ci "Ta", khng lo ngh. Sau gia tng t t s tp trung tm khin n tr nn sng sut
v bn nhy.
n y bt u qun st k lng th tnh ca tm trong lc n ang trng thi hon ton
vng lng. Th tnh ca tm ra sao? C hnh tng, mu sc hay kch thc khng? C khi im,
kt thc hay tn ti khng? N trong, ngoi hay u? Ngoi trng thi an tnh ny ra, cn mt
thc no khc khng? Ch cn g khc hn s rng lng khng th nh ngha chng? Hoc gi
trong trng thi an tnh ny, c mt thc hay mt "ci bit" mc d khng th nh ngha (l ci
ny hay ci kia) trong sng, thanh tnh khng th din t bng li (nh mt ngi cm khng th
din t v ngt ca ng)? Tnh ca tm an tnh ny phi chng l mt vng u ti v tn? Hay mt
trng thi sng sut bn nhy?
Tt c nhng nghi vn quan trng trn u lin quan mt thit n ci m ta thng gi l "bn
tnh" (nature primordiale) hay thc tnh ca tm.
Nhn ra c thc tnh ca tm (cn gi l Pht tnh) l gic ng. Ngc li, nu chm
m trong lm ln, bao ph bi bng ti v v minh, l lun hi v t to kh au.
Bi vy, khi v Thy (Lama) thm hi v din tin ca s tu tp, nu ta tr li bng khi nim tr
thc hoc lp li nh mt con vt nhng g c nghe nh thut ng Php thoi (k quc m ta
khng hiu ngha) hoc t hn na, vi tm cn n l tm tnh i [1] mun lm cho Thy mnh
kinh ngc, ta tr li rng chng nghim c nhiu iu c bit, k b m chnh bn thn cha
h t n. Nu tr li nh vy, v tnh ta t p ln mt mt mn li c v t la di mnh

30 i Th n (Tr Siu)
m thi. Hn na nu th gii th ta li phm vo gii c ni di v s chng c (vng ngn).
Do , ta khng nn ba t hay tng tng m cn phi thnh tht trnh by nhng kinh nghim
thc c trong lc tu tp.
Khng nn mc c hay ngi rng kinh nghim ca ta ti t, khng c g c sc. Th d sau khi
qun st tm, nu cm thy n mu trng, ta hy tha tht nh vy. C th v Thy s bo ta nhn
k li xem n c phi mu vng khng? Sau mt thi gian, nu ta tr li p rng: "n mu vng",
v Thy s tr li ta: "Khng, n khng vng cng khng trng". Qua s tha hi, vn p thnh
tht nh trn, v Thy y s hng dn ta nhn ra thc Tnh ca tm. Nu tu tp hay qun chiu
mt mnh, nhiu khi bn tnh c th hin by m ta vn khng hay bit. Do cn phi nng ta
mt v Thy v phi ht sc thnh tht; nu khng, v Thy y cng khng th gip g c cho ta
c. Vn quan trng cn c thc y l s mong cu gic ng, gii thot kh au ca chnh
ta, ch khng phi l mt tr gii tr.
Hy chm ch qun st tm. Sau ngng mt cht ri tr li qun st tip. Mun cho s qun
st c d dng, ta cn tm an tr trong trng thi tnh lng, trong sng ta nh bu tri khng
mt cht my. Tip theo chm ch, dng ht sc bnh sinh nhn k xem tnh ca tm (nature de
lesprit) ra sao? y l nguyn nhn u tin dn n s nhn din n. Thm vo , v Thy cn
phi thm hi cc t, hng dn h ty theo c tnh v trnh . Nu cn, v Thy c th thc
gic hoc lp li nhiu ln mt cu hi xem cu tr li ca t phi chng do hiu bit tr thc,
tng tng ph du hay trc nghim vng chc. V phn t, cng phi thnh tht trnh by. y
l im th nht ca Thin Qun: qun chiu tm an tnh.
Ch thch:
[1] Huit attitudes mondaines: Hn Vit thng dch l "bt phong".

Qun chiu tm dao ng

Mun dt tuyt gc r ca v minh, ta cn phi qun chiu tip tm dao ng hay ging nim
(t tng) v nhn ra thc tnh ca n. Bt u trong t th tnh ta v hng tm mt nh phn
trc. Sau iu khin tm t t n trng thi an lc, sng sut, v nim. Sau khi hon ton an
tr trong trng thi ny, hy cho mt nim t khi ln, nu khng c th c khi ln hoc suy
ngh v mt vn no .
Khi mt nim bt u khi, hy qun st n, xem n c hnh dng mu sc khng? Khi ln
t u, tn ti ch no v tan bin u? N nm trong hay ngoi thn? Nu trong th phi
chng tim, gan, phi hay u, c, v.v...? D trong hay ngoi, hy qun st xem n tn ti ra
sao? Khi ln th no? C th m qun chiu.

31 i Th n (Tr Siu)
Th tnh ca tm dao ng ny ra sao? C nguyn nhn hay khng nguyn nhn? C khi im,
chm dt, mu sc hay hnh dng khng? Nu c, n ra sao? Nu ta cho rng n khng th c
nh ngha hay khi nim nh trn, vy lm sao hiu c n? Phi chng n l tri thc hay mt
tnh bit v th v chung? Khi qun chiu v mt nim, ta c thy rng tt c nim u trng
rng, khng l thuc vo hnh un, khng u, khng ui?
Sau khi mt nim tan bin, n c li du vt no khng? Tt c nim khi ln, c th
nm bt v nhn nh c khng? Hy qun chiu. Nu bo rng khng th nhn nh c, vy
khi tm thc c mt nim ang khi, th hi nim c (hin hu) hay khng?
Ta c th t v s cu hi nh trn. Th d nh: "Ti gp mt ngi bn hm qua". nim
ny t u n? ang u? Cu to ra sao? nim ny c cng mt hnh dng vi ngi bn
khng? Hnh dng ny c phi chnh l bn thn ngi bn khng? Khi nim ny tri qua, n c
li du vt no khng, hay ging nh mt chm my tan bin trn bu tri? Nu bo rng nim
(v ngi bn) va ri khng c thc cht v khng th tm thy, vy ci nim va bo (rng
nim trc khng c) c hay khng c? Nu mt ngi cm khng th din t c ngh ca
h, phi chng h khng c ngh?
Nu t cu hi i vi mt nim nh trn, ta c th hi cho n cht cng cha ht. Khi b
quy nhiu bi nhng tn n trm, nu ta bt c mt tn v em ra trng pht trc cng chng
nhiu ln, chc chn nhng tn cn li s khng cn dm n ph phch ta na. i vi nim hay
vng tng cng vy. Nhng cu hi kin nhn v "hc ba" [1] s lm chng gim sc mnh,
khng dm bn mng thng xuyn. Nu c tr li th cng yu dn v khng cn lm phin ta
nhiu. Nh th dn dn ta mi c th nhn r thc tnh ca tm v ca cc nim.
Khi mt nim c khi ln, t nhin hoc c , hy qun st n mt cch khch quan, khng
ngn cn cng khng dnh mc. Nu c nhng cm gic kh vui cng pht sanh vi n, ta cng
qun st nh trn. Khng cn m bit c bao nhiu nim khi, ch cn nhn thng v qun st
chng, khng tham d hay gn thm cho chng nhng ngh tt, xu, v.v...
Khi thy rng tnh ca nhng nim l mt ci bit trong sng, lc hy tm li v so snh n
vi ci bit trong sng t c trong lc tm an tnh. Nu khng thy khc bit, lc hy ngng
mi suy t v tr tm vo trng thi sng sut, rng lng. trng thi ny, nu bng nhin c mt
nim khi ln, hy nhn thng vo thc tnh ca n thy rng n khng c hiu lc no lm dao
ng ci tnh bit (sng sut, rng lng) nguyn th.
Mt ngn sng tri ln, sp xung c lm rung chuyn i dng khng? Mt cm my c
ngn ngi c h khng chng?
Hy chm ch qun chiu trc nghim thy c nhng iu trn. Tm li, khi v Thy v
t cng nhau t n kt lun rt ta t s thu hiu (sau khi qun chiu) v cc nim hin khi

32 i Th n (Tr Siu)
ni t, tc th gc r v minh b ct t v bn tnh ca tm hin l. y l im th hai ca
Thin Qun.
Ch thch:
[1] V nim c th chia lm hai loi:
1/ ngc dng: y l nhng nim phn tch, tm ti nguyn nhn ca mt vic, n l mt
phn ca tr hu (th d nh nhng cu hi "hc ba") c cng nng ko tm tr v gn bn tnh
hay thc ti.
2/ xui dng (i): y l nhng nim suy ngh tnh ton chuyn th gian lin quan n ci Ta
(ng) li dn hnh gi ra khi mc qun chiu. Do c xem l vng nim.
Nhng nim ngc dng khng hn l chnh nim m ch l phng tin thin xo i tr
vng nim, khai m dn tr hu, tng ta nh nhng cng n thin.

Qun chiu tm chiu soi cnh vt

thu hiu tnh bt kh phn chia gia tm v cnh, ta phi tip tc qun chiu tm khi n
chiu soi cnh vt (vi mt tri gic thun ty). Ngi trong t th tnh ta nh phn trc, tp
trung tm hng mt v mt vt nh: bnh hoa, bc tranh hay bt c hnh sc no t pha trc
mt. Hy nhn mt cch k lng, sau gim dn cng , ri li gia tng.
Tng ta nh th, ta c th ch tm vo mt ting ng, mt m thanh i tng ca nh thc,
qun chiu xem tnh ca mt m thanh m du v kh chu l mt hay khc? Qun chiu m thanh
ging ni ca chnh mnh v ca ngi khc, v.v... C th, qun chiu i tng ca 5 cn, tc 5
trn: sc, thanh, hng, v, xc.
Khi tm tip xc chiu soi cnh vt, tm v cnh l mt hay hai thc th bit lp? Cnh vt i t
bn ngoi vo tm hay tm (nng chiu) phng ra n cnh vt v ngh rng: "Ta s chiu soi
chng"? Tht ra tm v cnh khng th tch ri (ging nh mt gng v hnh nh trong gng).
Hy qun st tnh bit (nhn thc) khi n tip xc vi 5 trn. Nhn k xem c s khc bit no
gia tnh bit (tm) v 5 trn (cnh) khng? Khi nhn mt vt, vt y phi hon ton hin hu bn
ngoi?
Khi ta nhm mt, vt kia c mt khng? Khi ta ly hai tay che mt, cnh vt bn ngoi tr
thnh u ti chng?

33 i Th n (Tr Siu)
Nu tr li l khng, tc ng nhin cng nhn tm v vt l mt, khng khc. Nu bo tm
v vt l hai v vt thc s c (hin hu) bn ngoi, vy ci tm hay bit (vt ) u? N nm
trong hay ngoi vt? Hy cn thn, qun chiu k lng.
Tip theo, ta qun chiu v thn v tm xem l mt hay khc. Thn do t i gi hp, v thng
sinh dit, cn tm th t tnh bt sinh bt dit, v th v chung, lm sao c th l mt c? Nu
bo l khc th phi nhn nh v tch ri c u l thn, u l tm. Nhng tm khng phi mt
vt m ta c th xc nh c v tr ca n. N khng hn nm pha trn hay pha di thn th,
m n nm khp chu thn. Nu khng nh vy, lm sao c th bit c rng ta au nhc u?
Thn v tm lin h nhau nh nng v s (nh tch tr v tr c cha). Nu bo rng thn
ngoi, tm trong nh hai vt cch bit, vy khi xy n mt cm gic th ci no hay bit? Nu
bo thn hay bit th xc cht kia (khng cn tm) cng phi hay bit ch! Nu bo tm hay bit tc
thn v tm khng th l hai vt hon ton khc bit.
Mt khc, tm l vt v hnh tng, khng th git hi hay nh p, vy khi thn b kim chch,
sao tm cng bit au? Phi chng nu chch vo thn, ta cng chch lun tm? Hy qun chiu k
lng trc khi kt lun.
Cn bit rng thn v tm khng phi l mt cng khng phi khc. Trn phng din tng
i th chng ta nh cha v vt b cha, nhng tuyt i th chng khng phi l hai thc th
hin hu ring bit.
Tng ta nh th, ta cn hiu r s lin quan gia cm gic v tm chng khc g sng v
nc. Tip tc qun chiu nh vy cho n khi no thu hiu hon ton v bn tnh ca thc ti.
y l im th ba ca Thin Qun.

Qun chiu cng lc tm an tnh v tm dao ng

Hy t tm tr li trng thi trong sng, rng lng, v qun st tnh ca n. Sau khi ln
mt nim v cng qun st tnh ca n. Nhn k xem hai tnh ny l mt hay khc? Nu bo l
khc th khc ch no? Tm an tnh v tm dao ng xut hin cng mt lc hay lun phin nhau,
ci ny trc, ci kia sau? Tm an tnh c ging nh mt cnh ng trong tm dao ng khi ln
nh nhng cy la chng? Hoc gi c hai u ging nhau ta nh mt cun dy v nhng si ch
dt nn n? Khi tm an tnh, khng my may vng nim, n c di chuyn khng? Khi tm dao ng
(khi nim), n c cng lc an tnh khng? Chc chn phi c s khc bit gia hai tm, v tm dao
ng hay suy ngh, khi nim s vt, trong khi tm an tnh li khng my may vng ng, rng
lng nh nh. Nhng nu cho rng hai tm ny tnh khc nhau, vy khc nhau mu sc, hnh
dng chng? Khc nhau sinh, tr, dit hoc qu kh, hin ti, v lai, hoc thng, v thng?
Hy qun chiu k lng xem s khc bit nm u?

34 i Th n (Tr Siu)
Kin nhn tu tp, qun chiu v sinh khi ca nim, ta s hiu tnh ca tm an tnh v tm dao
ng ch l mt, n thay phin nhau hin khi. Khi tm ng lng th khng c g di ng; khi tm
di ng th khng c g ng yn c, nh nc v sng. Hiu r tnh khng hai ca tm, l
gic ng c mt phn nh.
Tm ta nh mt tm gng sng, lun lun chiu soi d c hay khng c cnh vt.
T nay mi ln thin qun, ta phi qun chiu tip tc nhng nim, xem n c phi l mt
phn ca "tnh rng lng" [1], hay n tan bin ri nhng ch li cho "tnh rng lng"?
Ni mt cch khc, phi chng khi mt tri l rng, ta m ca s, tc th bng ti tan ho vo
nh sng? hay bng ti chy i ni khc nhng ch li cho nh sng?
Hoc gi chnh nim t thn n cng l rng lng? Nu cho rng mt trong hai gi thuyt trn
l ng, ta phi thnh khn tham vn v Thy cu gia h, v sau tr v c gng qun chiu mt
ln na thu hiu th no l thc tnh ca cc php.
Cch thc qun chiu (thc) tnh ca tm c th chia lm 3 loi ty theo cn tnh ca hnh gi:
1) Tu tp Thin Qun trc ri n Thin nh.
2) Tu tp cng lc Thin Qun v Thin nh.
3) Tu tp Thin nh trc ri n Thin Qun
Loi 1) v 2) thng thch hp vi ngi nghip nh, cn tnh lanh li. Ngi cn tnh trung
bnh nn tu tp theo loi 3) vi s ch dn th t mch lc nh trnh by cc chng trc.
Hy tinh tn tu tp, khng nn gii i, tng trng lng tin v knh trng i vi v Thy. Cng
c s tp trung tm khng xao lng, khng mong cu cng khng lo s.
Nu c gng tu tp qun chiu tm (cng thm ch nguyn B ), chc chn s trc ng nhanh
chng tnh gic nguyn th (bn tnh). n y, hy dt bt cc nim nghi vn v tm an tnh v
tm dao ng. y l im th t.
Ch thch:
[1] Vacuit thng c dch l tnh Khng, nhng y ti dch l "tnh rng lng" v tnh
Khng tru tng v hay gy nhiu hiu lm

35 i Th n (Tr Siu)

Nhn ra tnh ca tm an tnh

Thc ra v Thy khng cn ra tay ch by, nu ta tinh tn tu tp y theo nhng li ch dn trc,
th bn tnh s hin l t nhin. Song le c nhiu ngi d tinh tn vn khng th nhn ra. Li c
mt s khc, cha bao gi t c kinh nghim trc tip, nhng nh c sch nghe Kinh, c c
s hiu bit khi nim, li by t dng nhng thut ng, Php ng din t bn tnh. Do v Thy
cn phi c kh nng nhn nh cn tnh ca t, v t cng phi lun thnh tht vi Thy.
Sau khi xem xt qun chiu tm, ta s thu thp c nhiu kinh nghim khc nhau, nhng
khng bit u l phi hay tri. trng hp ny, a v ca Thy tr nn quan trng, qua nhiu
phn ng cng cht vn, v Thy y s hng ta n gn bn tnh bng cch xc nh nhng iu
ta thy l kinh nghim trc ng hay ch l mng tng. y gi l khai th, hay ng hn l gip
ta nhn ra.
Sau y l cch th nht gip cho nhng ngi s c nhn ra bn tnh (ca tm):
Sau khi iu tm tr v trng thi an tnh, hy nhn thng vo tnh ca n. l mt vng nh
sng (ho quang) trong sut v linh ng, khng phi l h v. Trong trng thi ny c mt ci bit
trong sng, rng ta, m du, thng sut, khng th nh ngha c. Khng th ni l ci ny
hay ci kia, mu ny hay dng n, v.v... cng khng th din t bng li c. D khng th nh
ngha hay din t, ci bit nguyn th, thanh tnh chiu soi r rng mi vt khng ngn ngi, vn
hin l s s trc mt. Ci bit ny khng phi l mt ci g trc kia khng thy nay mi thy,
trc kia khng kinh nghim, nay mi kinh nghim, hoc trc khng bit nay mi bit.
N lun lun c mt v tnh ca tm l thng hng.
Thm na ta phi thc chc chn rng n khng th nh ngha hay khi nim c. Nu ch
c mt s hiu bit tr thc, vn t, ho nhong cho rng bn tnh l mt trng thi trong sut, tnh
lng th s khng bao gi t c tin b no c. Ngc li nu thc s t n kinh nghim ny
qua thin tp, l ta thy c tnh ca tm an tnh. Ngoi s tu tp Thin Qun, khng cn
cch no khc trc nhn c tnh ny. Nu v Thy ging ni qu sm (trc khi ta thc s
chng nghim), ta s dnh mc vo hiu bit khi nim cht cng v dn dn s chn nn. D c
gng ging gii i na, iu cng ch lm hi cho ta m thi. V l do ny, v Thy khng nn
ging ni v tnh (ca tm) trc khi kinh nghim ca t chn mi.
Nu cha ct t c ging t tng, nim, ta s khng thy c tnh (ca tm an tnh).
Nu khng thy c, lm sao ta c th bit n ra sao? Cha nhn ra c n th vn cha thc s
bc vo con ng gic ng.
Trong lc Thin Qun, nu c nhng kinh nghim chn nn xy n th phi kin nhn gia tng
sc qun chiu.

36 i Th n (Tr Siu)
Ni mt cch khc, khi c cm gic au n, kh chu, khng nn than khc, phi nhn thng
vo ci tm ang cm th s au n. Nh s gia tng ch ny, cc vng nim khc s dt bt.
Ging dy nhng cch thc tu tp nh trn gi l truyn khu. Khi ta hiu c ton b cch
thc tu tp th cuc truyn khu c xem nh chm dt. Sau ta c th t tu tp d dng, khai
trin kinh nghim qun chiu. Tuy nhin nu mun bit chc trc ng uc tnh cng xa tan
mi nghi ng, ta vn cn s n chng v ch o ca v Thy.
Mt cch tng qut, tu thin bao gm hai iu thit yu: Thin nh v Thin Qun. Thin nh
l a tm tr v tr trong trng thi bn nhin, m du trong sng, cc nim u tiu tan (ngay
khi chng va pht khi). Tm khng cn phng chy ba bi theo nim vt cht th gian na, n
hon ton an lc, tt c vng tng dng nh chm vo gic ng vi. Lc ny ta hon ton t ch,
c th ty ko di hay thu ngn trng thi ny v nhiu khi c cm gic nh khng cn h hp
na. y chnh l du hiu thnh tu Thin nh.
Nhng giy pht trc nghim v an lc, sng sut v v nim ny rt quan trng. Tuy khng
hn l thc tnh (v cha phi hp vi Thin Qun) nhng thiu chng, ta khng c th tip tc
c. Tinh tn tu tp, khai trin an tr trong Thin nh, khng ri vo hn trm, tn lon, dn
dn ta s nhn ra c th no l tnh ca tm. N va rng lng, va trong sng, vt khi mi
khi nim thc. N hin l t nhin, nh nh, ngun gc ca tt c php lnh. Nu cha nhn
c n tc cn v minh v tri ln trong sanh t. Nhn c n th gi l tr hu, Cn Bn tr, Nit
Bn, tnh gic, bn tnh, Thanh Quang [1], v.v...
Nhn ra thc tnh ca tm, l Nit bn, nu khng th tri ln trong sanh t. Thc ra tnh
ca sanh t v Nit bn l mt, nhng khc nhau ch l ta gic ng hay cha m thi.
Khi c v Thy khai th thy c tnh (ca Tm) ri, ta s c cm tng nh gp li mt
ngi bn thn quen bit t lu. S kin ny cn c gi l nhn ra (li) tnh (ca Tm). Tnh
ca Tm khng phi l ci g t c do s thng minh ca ngi t hay ti din thuyt kho
lo ca v Thy.
Tm c mt t i v th, nhng v bt gic vng nim dy khi che lp bn tnh lm ta qun
hn n. Ngy nay nh cht t ging nim tr v nhn thng vo Tm, nn ta nhn li c bn
tnh. Sau khi nhn ra ri, phi tip tc tinh tn tu tp khng xao lng. Qun chiu thm su tm an
tnh v nhn ra bn tnh c xem l s khai th u tin (ca v Thy) . Hy ghi khc vo tm v
tinh tn thin tp khng ngi ngh. y l im th nm (ca Thin Qun): nhn ra tnh (ca tm
an tnh).
Ch thch:

37 i Th n (Tr Siu)
[1] Claire lumire. Trong Mt gio Ty Tng thng dng nhng danh t nh Thanh Quang
(Claire lumire mre), T Quang (Claire lumire fille) ni v kin tnh.

Nhn ra tnh ca tm dao ng

im th hai ca Thin Qun (tc qun chiu tm dao ng) c cng nng cht t gc r ca
v minh. nhng chng trc trnh by hai cch thc: 1) qun chiu tm v nim hay an tnh,
v 2) qun chiu tm dao ng hay suy ngh.
V cch th nht, sau khi qun chiu tm an tnh, trong sng v nim, khng hn trm tn lon,
ta thu trit c tnh ca n khng sanh, khng dit, nhng ta khng h khi ngh (khi nim)
rng: "tnh ny khng sanh, khng dit, khng hnh, khng sc". Thc hin nh vy gi l qun
chiu thm su tm v nim.
Dnh mc vo trng thi v nim ca tm chnh l mc vo li khi nim ha tnh khng sinh,
v bin n thnh mt "vt" (php).
V cch th hai, tng ta nh trn, nu bo rng tnh ca tt c nim vng tng l Khng,
khng sinh, khng dit, l ghp tnh Khng vo vn t v ri vo chp on, cho rng cc
php khng c (hin hu). Thc t l mt s linh ng hng chuyn, khng lu li du vt; tnh
ca n cha h sanh, cng khng bao gi dit, vt khi mi nh nghi, khi nim. Hiu r iu
ny, l c c mt cht chnh kin. Sau phi tip tc qun chiu nhn ra iu trn mt
cch trc tip ch khng phi khi nim suy ngh: "Tnh ca n bt sinh, bt dit, v.v...". Khng
nn phn bit th x gia hai tnh rng lng v linh ng ca nhng nim, phi trc ng rng
chng sinh khi v tiu dit cng mt lc (ging nh v hnh trn nc). Thm na, ta phi thy r
rng khng c mt s khc bit no gia tnh ca tm v vt, gia tm an tnh v tm dao ng,
gia tm qu kh v hin ti, v.v... Tt c ng mt tnh sng sut, rng lng (rng sng).
Khi ta lm khi ln mt nim ( qun chiu) hoc khi n tan bin, khng phi l n c
khi ln ri li tr v tnh rng sng m ngay khi ang khi, chnh n vn l tnh rng sng. Hiu
v ch thn trc nghim iu ny, gi l nhn ra tnh (ca nhng nim).
Tm an tnh, tm dao ng v nim, c ba u sng sut, rng lng, linh ng nh nhau. Nu
bo l khc bit th l suy lun ca ngi cha tp qun chiu.
Trc kia, cha nhn ra c thc tnh ca nim nn ta rt kh chu mun xua ui chng
trong lc thin tp. l v minh. Nhng nay nhn c tnh ri, ta c th qun chiu thng vo
nim (ly lm i tng).
Trc kia, nhng nim vn c che lp mt t tnh. Nhng t nay chng tr thnh sng sut:
ta c th nhn r rng xuyn qua chng.

38 i Th n (Tr Siu)
Qun chiu v nim sinh khi c xem nh cao hn mt bc i vi s qun chiu v trng
thi v nim. Bt c nim no khi ln ta cng ghi nhn khch quan. Khi khng cn vng nim,
hy an tr trong v nim khng cn c lm n dy khi. Nu bt cht n dy khi, ta cng an tr
trong trng thi dao ng, khng cn xua ui hay dp tt n. Tt c nim khng l g khc hn l
tm. Ci tm vng lng t nhin ny chnh l Php thn t tnh sng sut rng lng, trong khng
c g cn phi khi hay dit. t n ci thy ny, ci thy thm su v thc tnh ca nim, l
nhn ra c Php thn.
Ta cn chng nghim rng tt c nim u l tnh rng sng, va khi va dit cng lc,
ging nh in du tay trn mt nc. T lc khi n khi dit khng c mt st na tn ti no, cng
khng c mt khong cch no gia hai nim khc nhau, y chnh l ci gi l "vng lng t
nhin", cn c ngha l "t tan bin ly".
Tm li, ta phi nhn din tt c nhng nim pht sanh, tp trung tm nhn thng vo tnh
ca chng v c th tng trng sc qun chiu. y l iu khai th thc s th hai (ca v Thy)
v bn tnh (ca tm). Trc ng (nhn ra) c bn tnh nh vy cha phi l xong, ta phi tip tc
tu tp tinh tn cng c s trc ng ny. y l im th su.

Nhn ra tnh ca tm chiu soi cnh vt v tm lin h vi thn

iu khai th th ba nhm gip ta nhn ra tnh ca tm nng chiu, hay ng hn l tnh bt nh
(khng th tch ri) gia tm v cnh vt. nhng phn trc ta qun chiu thy rng cnh vt
(5 trn) khng hn l nhng g thc s hin hu bn ngoi v tm nng chiu khng phi l mt
cng khng phi khc. Tuy nhin ta khng c khi tm suy ngh (khi nim) rng chng khng
phi mt cng khng phi khc.
Cng vy thn v tm khng phi mt cng khng phi hai. Khng th tch ri c tnh sng
sut ra khi tnh rng lng, tnh nng khi (diu hu) ra khi tnh rng lng (chn khng).
Tng ta nh bng trng di nc. Nu bo l mt, vy khi ly tay che nc, sao bng trng
khng cn. Nu bo l hai th phi c th tch ri bng trng ra khi mt nc ch?
Ngoi ra tt c cm gic nh nng, lnh, v.v... cng u l hnh nh (o tng); v cha gic
ng c th tnh chn khng, diu hu ca chng nn ta dnh mc vo, cho rng chng c thc
bn ngoi.
Trong gic m ta thy mnh c thn, chung quanh c y cnh vt, tt c u hin r rng nh
c tht. Nhng khi thc gic, ta lin hiu r chng ch l nhng hnh nh pht xut t tm v cng
lc tr li lm i tng thy ca tm. Khng c mt hin hu hay thc cht no m ta c th ch
nh rng y l "thn ti", v.v... Cng vy, tt c cnh vt cng kinh nghim sng cht ca cuc
i, m ta (do lm tng) cho l hin hu c th, u trng rng (khng thc s hin hu nh vy).

39 i Th n (Tr Siu)
Tt c hnh nh, cnh vt u pht xut t tm. Nu ngh ma qu c tht, chc chn ta s thy
n. Nu khng tin l c th s khng bao gi thy. Mt ngy n, Milarpa [1] ang thin nh trong
mt hang ng, bng nhin thy c l nh trn vch , lin t hi khng bit trong c hn
ma no khng? Khi ngh ny va khi xong, tc th mt con qu ci (ngo p) hin ra hi: "Ti
sao ngi li gi ti? Nu mun ti i th hy lng tm ngi xung". Tng ta nh th, v ta lm ln
ngh rng cnh vt u hin hu nh nhng vt c tht, c th " bn ngoi", nn ta "tin" rng
chng thc s hin hu nh vy. Tt c hnh nh, cnh vt u l bng dng nh chiu ca tm,
trng rng khng c t hu, khng phi l nhng vt hu cht c tht " bn ngoi". C nhiu v
Thy ln (grands Lamas) khi n B o trng (Bodhgaya)_ bng nhin thy ni y chng
khc g thin ng v dn chng xung quanh nh ch thin. Nhng cng cng ni y, mt ngi
n xin i kht li thy nh ang a ngc. Mi ngi cm nghim mt thc ti khc nhau. Th
d khc, vi mt ly nc: chng sanh a ngc thy l nc ng si, qu i thy l mu m,
c thy l nh , ngi thy l nc, ch thin thy l ru tin. Tt c s thy trn ch l hnh
nh pht xut t tm v phn chiu tr li tm, th nhng di mt ta, chng li nh hin r rng
nh thc c " bn ngoi" vy.
Bt c hnh nh no xut hin trc mt (ngn tay ta chng hn), hy tp trung tm quan st
n vi pht. Sau ni lng s ch . Ban u nhng nt nh cn hin r nhng sau mt lt hnh
nh trc mt m dn v ta cm thy nhm chn khng mun tip tc nhn lu hn na, hoc hai
mt mt mi bt u chy nc mt. Nhng nu tp trung tm nhn tr li th hnh nh li hin
r rng. n y cn nhn thc rng tm (ta) v hnh nh (i, n t tm) khng phi hai vt c th
tch ri. Nhng hnh nh (i tng ca thc) s kin v thc nng kin, c hai u l s pht hin
ca o gic. Mt khi pht hin th khng th no tch ri c; hnh nh xut hin v chng l o
gic ca tm, v nh vy tm cng chnh l hnh nh. Ngoi iu ny ra, khng c mt cnh vt hay
hnh nh no c th c xem l hin hu t tnh, c lp ngoi tm c.
Trc kia v v minh chp trc cho rng cc php thc c nn khng th thy c i?u ny.
Ngy nay nh cht t ging tm thc hay khi nim chp trc (bin k chp) nn nhn ra c
tnh ca tm nng chiu, nng khi, khng cn bm vu vo cnh vt v thy chng trng rng v
trong sng chng khc chi nh sng ca Php thn.
Hy an tr trong thc tnh ca hin ti. Khng cn tm cu an lc, tnh Khng hay Bt Nh.
Khng dnh mc qu kh, khng tng n tng lai cng khng suy ngh hin ti. Khng thin
qun bng khi nim thc. Hy bung th tt c, an tr tm trong trng thi t nhin, ngay by gi
v y. An tr trong tnh bt nh ca chn khng v diu hu, ca an lc v rng lng, ca khng
v thc. Khi hiu c tnh bt nh gia khng v c - cnh vt tuy nh hin r rng nhng khng
th nm bt - l t c ci thy thm su v tnh ca tm nng chiu. Tip tc tu tp trng
dng trng thi ny, chc chn s gt hi c kt qu bt kh t ngh.

40 i Th n (Tr Siu)
Nhn ra tnh ca tm nng chiu (cnh vt) l s khai th th ba (ca v Thy) v cng l im
th by ca Thin Qun.
Ch thch:
[1] Mt i hnh gi Du Gi Ty Tng, cng l nh T ca phi o vi (Kagyupa) ni ting l
t c gic ng (hon ton) ngay trong mt i, nh s tu hnh kh hnh, tinh tn trn vng tuyt
lnh ca Hy M Lp Sn.

Nhn ra cng lc tnh ca tm an tnh v tm nng khi

Khi qun chiu v tm an tnh v tm dao ng ( nhng chng trc), ta hiu c s
xut hin, cu to ca nhng nim v bit tm an tnh vi tm dao ng khng phi l hai tm
(khc bit). Khi tm an tnh th n khng dao ng, v khi dao ng th n khng an tnh. Tc nhn
v tnh ca hai trng thi trn chnh l mt tm rng lng, sng sut.
Khng phi s pht hin ca mt nim cho ra tnh rng sng, cng khng phi, khi nim
ny dit, n tr v tnh rng sng. Ngay khi ang khi n vn l tnh rng sng. Thy c iu
ny tc l hiu c tnh thng tr ca tm.
Khi bit tt c hnh nh, cnh vt khng g khc hn l nhng dy ng ca tm, nh sng trn
nc, khng hin hu thc s, gi l nhn ra cnh vt chnh l tm (khng khc).
Khi qun chiu thy r tnh ca tm khng n, khng i, khng tn ti cng khng th nm
bt (nh vt trong m) y gi l nhn ra tnh Khng (thc) rng lng ca tm.
Tm m ta cn nhn ra, l "tnh bit", tc nhn nim ca cc php hin hu, nng gic v
nng khi, hp th ca rng lng v sng sut, cn gi l i Lc (grande batitude) hay i Th
n (Mahamudra) con n ln ca Khng tnh. Khi nhn ra c n th gi l tr hu ca i Th n.
Hy an tr trong tnh bit rng sng ny, khng xao lng, mong cu hay lo lng. Chnh trong gi
pht ny, by gi v y, ta ang thng thc ngm nhn i Th n.
Lc ny Thin Qun c phi hp (song tu) vi Thin nh, nhng kinh nghim gic ng s
xy n mt cch t nhin v y mi thc s bt u bc chn trn con ng gii thot.
Hin th ca tm l rng lng, c tnh ca tm l sng sut, c hai hp li chnh l bn tnh ca
tm. C rt nhiu danh t c dng gi tnh ny nh: tinh yu ca i bn thc, thng tr
tnh ca cc php, bch tnh thc, php tnh, Nit Bn, Pht tnh, Bt Nh, nht thit tr, Khng
tnh bt dit, v.v...
V cc php khng th c ngoi tm nn gi l Duy Tm (Cittamatra). V khng thuc nh bin
nn gi l Trung Qun (Madhyamika). V n rt kh hiu, kh lnh hi nn gi l Mt gio (Tantra).

41 i Th n (Tr Siu)
V n ph tan mi vng tng nn gi l Kim Cang tha (Vajrayana). V n nhn ra Pht tnh nn
gi l Php thn (Dharmakaya).
Hy dng chic b kt bng tin tng v thnh knh (i vi v Thy) vt qua bin sanh t,
lun lun cu nguyn n trn gia h v khng bao gi ngh rng nhng g ta t c l y ri
t mn. Hy tin chc rng nhng n hu hay phc lnh n vi ta u bt ngun t v Thy.
Khi tnh sng sut thanh tnh c nhn ra, khng cn b ngn che, hin l mt cch t nhin,
l t c i Th n cn (cn bn). Tip tc qun chiu thc tnh ca tm, gi l i Th n
o (con ng). Chng t (tr v) hon ton bn tnh mt cch chc chn, gi l i Th n qu.
Vi tm an vui t ti, chng ta hy y theo m tu tp.
T nay s c mt ca ta tr nn y ngha. Ta thc s t chn trn con ng gii thot,
xa la vnh vin sinh t. Do hy vui mng, tip tc tinh tn tu tp.
Sau khi qun chiu tm an tnh v tm dao ng, sau khi c khai th thy c thc tnh,
nhn ra hnh nh, cnh vt chnh l tm (khng khc), cht khi cht bin, khng tnh (rng lng).
y gi l i Th n, khai l dn n Php thn. Hy tinh tn tu tp cho n ngy thnh tu o
qu, khng nn ngng bc na ng n tr thnh mt s hiu bit tr thc (v b). y l
im th tm ca Thin Qun.

Vi li v cch trnh by
Phn chnh ca tp sch ny, ni v Thin nh v Thin Qun, n y coi nh chm dt. Ban
u, tp trung tm vo s qun tm bn tnh, sau dn dn s nhn ra n, ty theo s pht hin
th lp ca kinh nghim thin tp. y l nhng iu kin, nguyn nhn tng quan tng duyn
khng th tch ri. C nhiu tp sch khc, trong s khai th c trnh by theo s hiu bit ca
mi ngi. Ring v tp sch ny, ti trnh by s khai th theo bn cch qun chiu, rt ta t
nhng kinh nghim tu tp thc cht. Mi hnh gi cn phi thu hiu v p dng ty theo s tin b
cng nh chng t ca mnh. Nu c khai th ngay t u v tnh ca tm (trc khi chn mui),
ta s sinh chn nn. Nu chn nn th kinh nghim v chnh kin rt kh pht trin, in su vo tm
khm. trnh trng hp (nguy him) ny, ti trnh by theo th lp.

Chng IV: Kt lun

Li ch ca i Th n v Thp a B Tt
Trc tin ni v li ch ca cc php d b tu tp, nn tng ca con ng gic ng v s ti
sanh trong nhn cnh.

42 i Th n (Tr Siu)
Qun chiu v s may mn c c thn ngi (y lc cn) cng nh v ci cht v v
thng s ko ta ra khi nhng cm d ca cuc i. Suy ngh v nghip bo v lut nhn qu gip
ta thy r u l thin c v nh vy ta s c gng gi gii thanh tnh. Qun st v au kh lun hi
gip ta nhm chn ba ci. C nhm chn th ch nguyn gii thot mi kin c. Thin qun v tnh
thng, t bi khin B Tm tng trng, cu thnh Pht khp chng sanh.
Tu tp Kim Cang qun, nng tr ch 100 chng t, s gt hi c nhiu im bo ng bn
ngoi hoc trong chim bao, chng nhn rng nghip chng to trong qu kh c tiu tr.
Cng dng Mn La, thn th tr nn nh nhng, tm thn sng sut, mun t, bit , tch t
cng c khng th tnh m. Thin qun Bn S Du Gi lm tng trng lng tin knh v Thy
(Lama), nh s cm nhn c s gia h gip ta khai trin kinh nghim chnh kin v Thin
nh. S tu tp c ng n v tin b hay khng u ty thuc vo lng tin knh i vi v Thy.
V phn tu tp chnh yu, li ch ca Thin nh gip ta khai trin, chng t ba c tnh: an lc,
sng sut v v nim. Lng ham mun v vt cht (qun o, thc n, v.v...) gim dn. C th c
nhiu loi thn thng v ng nhn.
Nhng nim vi t, tn lon b m dn di nh sng ca nh lc, ta nh nhng ngi sao
di nh sng mt tri.
Ng nhn gm: 1) Nhc nhn, thy c cnh vt xa trc mt, 2) Thin nhn, thy c s
ti sinh trong qu kh, v lai, 3) Hu nhn, thy r, trc nhn c Khng tnh, 4) Php nhn, thy
c cn tnh ca mi chng sanh cng gio php thch ng h, 5) Pht nhn, thy r tt c
cc php, tc nht thit chng tr.
V Thin Qun, kt qu li ch thu thp c ty thuc vo cn tnh ca hnh gi. Vi hng
thng cn th Thin Qun gip h trc ch, trc o B . Hng trung cn th c lc i thng mt
mch c lc li i theo th t. Hng h cn th tin bc t t theo th t s pht tm cho n Thp
a B Tt, ty theo cch pht trin 12 (4 ln 3) php qun Du Gi (Yoga).
Nm con ng (ng o) [1] v mi cnh gii (Thp a) ca B Tt dn n Chnh Gic
(Pht qu) c th c chia theo nhiu cch, hoc chng t vi nhiu phng thc khc nhau.
Cc phng thc tng qut c tm thy cc trng phi Pht gio c n v Tng mt. Theo
ngi Gampopa trong "Ngc bu trang nghim gii thot" th h thng trn c chia lm 13 giai
on: giai on (s) pht tm, giai on thnh khn mong cu, 10 giai on Thp a B Tt v
Pht a. Trong trng phi "i Thnh Tu" (Maha-Ati, Dzogtchen) li chia theo cch khc,
nhng y theo i Th n, ng o v Thp a c chia theo 12 php Du Gi. D c phn
chia khc nhau nhng nn tng cn bn v kt qu chng c vn l mt.
(Thng thng, khi c nh, tc t c trng thi an tnh tm), ta c th ty tr trong trng
thi an lc, sng sut, v nim bt c lc no. Tuy vy, c nhiu lc 3 trng thi trn khng xy n

43 i Th n (Tr Siu)
trong khi Thin nh v ngc li, khi khng c Thin nh th n li xy n. Ta cha hon ton
lm ch c s "tp trung vo mt im". y l trnh s cp ca Thin nh. Nu ta t c
tm an tnh, khng b xao lng bi ngoi duyn v bt c lc no Thin nh, 3 trng thi trn cng
u hin khi. Lm ch c s "tp trung vo mt im", y l trnh trung cp ca Thin
nh.
An tr tp trung khng gin on, khng xao lng, ngay c trong trng hp khn cp, nim
vn bnh lng, trong tt c cc thi, hnh vi, c ng v ngay trong gic ng, tm vn an tr khng
ri trng thi an lc, sng sut, v nim, y l trnh thng cp ca Thin nh.
n y ta c th ngh rng mnh t c "Khng-Thin" [2] hoc chng ng. Nhng y
ch c ngha l ta chng t Thin nh m thi, cha phi thc s thu hiu tnh Khng (hay
kin tnh, ni theo danh t Thin tng). Nhng trng thi Thin nh trn c xem nh thuc
hai con ng Tch T v Chun B. V cha thu hiu hon ton Tnh ca tm nn trng thi
(trng rng) m ta t c ch l mt c tnh ca Thin nh. Cn phi tip tc tu tp lu di, xa
la mi bm vu th x, dn dn nhng trng thi trn s tr thnh thanh tnh. Tt c khi nim d
hng v an lc, sng sut, v v nim u tan v, tiu hoi (v trng thi ny hin khi v tan bin
cng lc trong tng st na), nh ta thy c thc ti (ti hu) ca tnh Khng. Ni theo cch
khc, khi s bm vu vo 3 trng thi trn (cho rng chng c tht) c ha gii bng
v-khi-nim, a tm vo trng thi Khng-an-lc, Khng-sng-sut, Khng-v-nim, th lc
thc tnh ca tm c hin l mt cch thanh tnh, ta nh tri cy c lt v, kho tng c
m np.
ang i thy c tri cy l mng, nhng cha n c. Mun n phi lt v. V y
ch s bm vu vo 3 trng thi an lc cho rng chng thc c. Khi v c lt, th thc cht bn
trong tri cy mi hon ton hin l, tc thc tnh rng lng (vide) ca tm, thng c tm khi
nim ha bng s an lc, sng sut v v nim, tuy rng cht nhng vn khi dit tng st na.
n y ta bc vo con ng th ba (kin tnh), cn c gi l trung o bt nh. Tuy
nhin nu cha hon ton dt b thi quen hay khi nim (ng khung) tnh Khng, hoc ch thy
vi ln bn tnh th ta mi trnh s cp. Sau khi thanh lc, tm tr nn trong sut, khng cn
qun chiu mt cch khi nim na, y l trnh trung cp. Khi trng thi ny tr nn vng chc,
khng cn khi nim v tm v vt th ta t c "Khng kin" thy tt c cc php u rng lng.
Cht t mi phn bit cn nhc v Khng tnh ca cc php bn ngoi ln bn trong, y l trnh
thng cp. Trong thi gian ny, mi cnh vt u nh hin nh o nh, dng dim (mirage).
Trn con ng (th 3) kin tnh ny, ta chng ng c thc tnh ca B Tm v gt sch 82
kin hoc; khng cn ti sinh trong 3 ci, tr khi bi nguyn lc (mun tr li ha chng sanh).
Ti y l hon thnh con ng kin tnh hay S a ca B Tt, "Hoan H a". Tip tc tu tp,
ta tin n giai on "c v" (mt v duy nht).

44 i Th n (Tr Siu)
bc u giai on ny, ta vn cn gp vi kh khn tr trong "by gi v y". n khi
nhng kh khn ny c vt qua th d hay cha thot khi s chi phi ca nim hin khi
[3], d cc php c hay khng c, ch cn nh v nhn li tnh ca (trng thi) "by gi v y".
Thu hiu c thc tnh cc php, ta s thy tt c u cng mt v (rng lng).
Trn y l trnh s cp ca "c v", kinh nghim c v gia cnh vt v Khng tnh cha
hon ton, vn cn mt cht dnh mc vng tng.
Vng tng l: cho "by gi v y" l mt php.
Khi vng tng ny c thanh lc, tnh ca php u tan ho thnh mt v duy nht, lun hi
v gii thot, sinh t v Nit Bn cng vy. y l trnh trung cp ca "c v". Tip theo, ci v
duy nht ny lun lun nh hin xuyn qua mi vt, y l trnh thng cp ca "c v".
n y ta chng ng hon ton s hin khi khng thc ca cc php. Con ng ny bt
u t Nh a cho n Tht a (theo vi lun s th n bao gm c Bt a), thuc con ng
Thin Qun.
Trong h thng ca i Th n, c nhiu cch phn chia 12 php Du Gi. Theo ti liu, bt
tch ca Kontrul Rinpoch III, cch nh ngha c v n gin hn:
Trong giai on tp trung tm ca Thin nh, s cp, 3 trng thi an lc xut hin ln lt,
lc khng lc c. trung cp, 3 trng thi ny xut hin t nhin v thng cp th chng tan
ha vo Thanh Quang, ngay c trong gic ng.
Trong giai on s cp ca Kin Tnh, ta thy c tm khng sanh, khng dit, khng tr.
trung cp, ta khng cn bm vu vo tnh Khng cng cnh vt. thng cp, ta hon ton dt la
khi nim phn bit v cc php hin hu.
Trong giai on c v, s cp nhng hin tng (trc y c xem nh t hu) u tan
ha vo tnh Khng (rng lng). trung cp, tm v cnh ta nh nc ha vi nc. thng
cp, ta thong thy c s hin khi ca ng tr [4] (xut pht t c v).
Nhng phn chia, nh ngha trn khng nn c xem l chng tri, v n c thit lp t
nhng kinh nghim thin tp c nhn ca ch T.
Trc y ngoi thi gian thin tp, trong tm vn cn lu li vi vt dnh mc vo tnh Khng.
Nhng nay, trng thi trong lc thin tp v ngoi gi thin tp vn nh nh khng khc, tt c u
c bao trm trong mt khi rng lng, thanh tnh, trong khng cn g chng t cng
khng cn ai chng c, khng cn mt cht khc bit gia xao lng hay khng xao lng. Hon
ton thot ly khi mi i i nh nguyn gia nng qun v s qun, y l giai on s cp ca
Khng Thin, hay Bt a B Tt.

45 i Th n (Tr Siu)
mc ny, c th lu lu trong gic ng, vi du vt vi t dnh mc (nng, s) vn cn hin
khi. Khi nhng du vt trn c ty sch v cc php hin hin nh nh trong trng thi i nh
ca Cn Bn Tr [5], l giai on trung cp ca Khng Thin, hay Cu a ca Thp a B Tt.
Tip theo, khi li kim ca Phn Bit Tr v Cn Bn Tr vung ln cht t tn gc nhng lu
hoc tt cng vi t (nguyn nhn ca v minh) th Mu Quang, ton khi thanh tnh rng lng v T
Quang, tr hu nguyn thy trong nh gng [6], tng ha nhp mt. y l s ton gic ca mt
c Pht, cn gi l thng cp ca Khng Thin hay Pht qu.
Tnh thanh tnh t nhin ca trng thi nguyn thy, kt qu ca s hp nht (gia ton khi
rng lng v i Vin Cnh Tr) chnh l Php thn (Dharmakaya) m ta lm hin l trn hnh
trnh t Bt a n Pht qu.
Thn ca Pht c th c nhn dui 2 kha cnh: Php thn v Sc thn [7]. Php thn l kt
qu ca s ton thng phin no v minh, t tnh n c tc. Sc thn l kt qu ca s thnh tu
tt c hnh lnh v xut pht t B Tm (Bodhicitta) ha chng sinh. Php thn bt sinh,
bt dit l tnh thng hng bt bin, thanh tnh ca tm v mi hin tng.
Tnh thanh tnh ca nhng nim chnh l Bo thn (Sambhogakaya) m ta lm hin l.
C nhiu nh ngha v Bo thn, nhng theo kinh tng th Bo thn c 5 c tnh sau:
V 1) sc tng: lun lun y 112 du hiu chnh [8] v ph ca mt c Pht; 2) gio l:
ging dy i Th n; 3) t: gm ch i B Tt; 4) a vc: ch xut hin cc ci Tnh ;
5) thi gian: tr cho n tn cng ca lun hi.
i B Tt l nhng ngi, nui dng v thc y bi B Tm, c c s chng ng
thanh tnh, khng khi nim v Khng tnh. Do ci nc, a phng ca cc ngi tr thnh
tnh , cnh gii ca ch Pht. Ngoi ch i B Tt, khng c chng sinh no khc c th trc
nhn c tnh thanh tnh ca nim.
Tnh thanh tnh ca cnh vt chnh l Ha thn (Nirmanakaya) m ta lm hin l.
Nu mt t ton bng lu ly m khng c lau chi, bng ca vua Tri Thch cng khng
nh hin c. Tng ta nh vy, nu tm ca chng sanh khng trong sch, d c Pht c hin
ra trc mt, h cng khng nhn thy. i vi chng sanh cn tnh thng thng, Ha thn Pht
xut hin nh mt hin tng b chi phi bi lut nhn duyn v c th sp xp thnh 3 hng. Ha
thn thng, nh Thch Ca Mu Ni Pht, y 32 tng tt, 80 v p, thc hin 12 vic: xung
t cung tri u Sut (Tushita), sinh trong hong tc, tinh thng v ngh, xut gia, tu kh hnh,
gic ng di cy B , chuyn php lun, v.v... Nu khng y phc c v tm thanh tnh
th ta s ch nhn thy ni Thch Ca Mu Ni Pht, mt ngi to ln vi i tai di m thi. Nu y

46 i Th n (Tr Siu)
tm thanh tnh th v Thy (Lama) cng chng khc chi c Pht. Ha thn trung thng xut
hin di hnh thc ngh s, bc s, nhc s, v.v... Ha thn h xut hin di hnh thc th vt nh
voi, kh, chim, v.v... ha chng sanh.
Tt c hnh lnh pht xut t tam thn Pht ha chng sanh, vt ngoi sc tng tng
ca phm nhn. Chng sanh v bin th s ha cng v cng nh h khng, cho n ngy khng
cn mt ai trong lun hi na.
Trn y l nhng li ch ca cc php d b tu tp v ca tt c tin trnh tu tp cho ti mc
Khng Thin.
Ch thch:
[1] Ng o: 5 con ng. Mt gio thng chia tin trnh tu tp thnh 5 giai on: Tch T
(accumulation), Chun B (prparation), Kin Tnh (vision), Thin Qun (mditation), Khng
Thin (non-mditation).
[2] Non-mditation: dch l Khng Thin. Trong tt c cc thi, i, ng, nm, ngi, hnh ng
to tc, tm u an tr trong Thin nh, khng cn hn cuc vo cc thi kha cng phu thin ta.
Trong Thin tng gi l khng thin m thin, thin m khng thin
[3] Tuy thy Tnh nhng cha hon ton thot khi s chi phi ca nhng nim hin khi.
[4] Ty Tng thng ni n Ng Tr thay v T Tr. Theo Shamar Rinpoch trong quyn "Les
deux visages de lesprit", Ng Tr gm: i Vin Cnh Tr (sagesse semblable au miroir), Bnh
ng Tnh Tr (sagesse de lidentit), Diu Quang St Tr (sagesse de la simultanit), Thnh S
Tc Tr (sagesse tout accomplissant), v Php Gii Tr (sagesse du Dharmadhatu).
[5] Kinh sch Ty Tng thng phn chia 2 loi tr hu: 1) Phn Bit Tr, connaissance
discriminante (shrab) l tr hu ca Khng tnh, thy r u l chn , tc . Cn gi l tr Bt
Nh. 2) Cn Bn Tr (ysh) l tr hu ca bt nh tnh, dung thng nh .
[6] Sagesse primordiale semblable au miroir
[7]Sc thn bao gm Bo thn v Ha thn.
[8] 32 tng tt, 80 v p.

47 i Th n (Tr Siu)

nh ngha cui cng

Tt cng m ni, mi ngi chng ta, t i v th, c mt tnh, thng c gi l bn tnh
(ca tm), thc tnh ca cc Php hay i Th n, v tnh ny khng khc vi ci tnh t c
sau khi hon ton gic ng.
i Th n cn l ci m tt c chng sanh u c, n l nn tng trn hnh gi bt u mi
s tu tp thin qun. Sau khi nhn ra thc tnh ca tm, tip tc cho n Thp a B Tt, gi l
i Th n o. Sau cng, khi hon ton tnh thc thot khi gic ng trin min ca v minh, tnh
thanh tnh ti hu ca thc ti c chng t, gi l i Th n qu.
i Th n cn, o v qu tng quan tng duyn, khng th hin hu ring bit, ging nh
trng hp ca mt em b, ngi ln v ng lo. Ta khng th no l mt ng lo nu cha bao
gi l mt em b hay ngi ln. Cng vy i Th n qu t nhin n, sau khi tri qua i
Th n cn v o.
Thy c tnh thanh tnh bt dit ca thc ti, thot khi mi khi nim v vt s qun v thc
nng qun, gi l Ci Thy v i Th n. Suy ngh qun chiu v Ci Thy ny khng xao lng,
gi l Thin Qun v i Th n.
Tu tp cn phi phi hp y Ci Thy (chnh kin) v thin tp (chnh nh). C thin tp
m thiu chnh kin, chng khc ngi m i trn ng trng. C chnh kin m khng thin tp,
chng khc ngi bn tin, s hiu bit khng em li ch li no cho mnh v cho ngi c. Nu
y c hai, s ging nh chim hai cnh bay nhanh n gic ng.
Sau , hnh gi c khuyn khch khai trin mt trong bn cng vic, trong lc lm khng
khi khi nim v vic c lm v ngi ang lm. y l Hot ng v i Th n.
Bn cng vic ny l: lm hnh lnh, mt hnh, lm trong m ng v em li thnh cng
trong mi ngnh.
Hy thnh tm tin tng, knh mn cc v Thy (Lamas). Dt b v xa la nhng cm d ca
cuc i. Lun tp trung tm khng xao lng. Cht t si dy ch k ch mun hng li c
nhn. Bt c du hiu no xy n trong thin tp cng khng chn nn, phi tinh cn tip tc.
Hnh gi cn nhn nh r rng s khc bit gia kinh nghim nht thi v kinh nghim thm
nhp. Nu cn thy y l mt tm nng chiu v kia l i tng qun chiu, l kinh nghim
nht thi.
Nhng kinh nghim nht thi v ba trng thi an lc vn cn m mu nh nguyn (dualit).

48 i Th n (Tr Siu)
Trc nhn c tnh bt nh, trong khng c ngi ang thin v i tng thin qun, y
gi l thm nhp.
Tuy ba trng thi (an lc, sng sut, v nim) khng phi l ti cao nhng chng l nn tng
ca Thin Qun. Nu gia tng, trau gii chng mt cch khng dnh mc, chc chn s thm nhp
s n t nhin.
Trong bn loi n, Hot ng n thch hp cho hng n cn. Qua n ny, ta c th chng t
nhng nng lc thn thng ca Dc gii.
C nhiu trnh gii ngha v bn n. y, Hot ng n, Karmamudra, chiu theo s tu
tp v cc: 1) hot ng an bnh gii tr bnh tt v tr m, 2) hot ng lm gia tng tui th,
phm hnh v phc c, 3) hot ng nhm chng t quyn nng sai khin vt, 4) hot ng
d dn gii tr iu c, chng ngi.
Gii n v Php n l con ng thch hp cho hng trung cn. Vi hai n ny, ta c th
chng t nhng thnh tu cao nht ca cnh gii lun hi, ci tri Akanistha (Og-minn).
Gii n, Samayamudra, l s tn trng cc gii lut th. Php n, Dharmamudra, l qun
tng t thn di hnh tng ca mt Thn Linh Qun. p dng hai n ny, m cha thc hin
c Khng tnh c th dn ti nh ca tam gii nhng khng n gic ng.
i Th n (Mahamudra), con n ln ca Khng tnh, l con ng ca hng li cn, dn n
s thnh tu ti thng ca gic ng.
i Th n l tnh bt nh ca cnh vt v Khng tnh, ca an lc v Khng tnh, ca Thc v
Khng tnh, ca sng sut v rng lng, vt khi mi i i tm linh v c v khng. N khng
phi mt vt c th ch by bi mt v Thy, khng th hiu c bng tr khn ca ngi t,
khng th din t c bng li. N cng khng phi ci ny hay ci kia. l mt s i An Lc,
ch c th t chng nghim ch khng th nh ngha. Khng c g m n khng thu sut, d l
cnh vt, sinh t hay Nit Bn... N va l tm va l nim, va l Php thn, v c mt t i
v th.
S tan ha, hp nht ca tm, nim v Php thn khng ging nh trn ct ln vi xi mng,
m ging nh ha nc vi nc vy. Tnh ca nim (hin khi) chnh l tnh ca tm: c hai
cng l Php thn. Nhng nim, mc d khng thc v m hoc nhng ta khng cn x b hay
ngn chn chng; khi nhn ra c tnh th t chng tr thnh thanh tnh.
Tm, nim v Php thn c ba cng c t i v th. Nu t cu hi: "v minh c trc hay
gic ng c trc?" chng khc chi hi: "g (con) c trc hay trng c trc?". Khng phi
trc tin c gic ng ri sau thnh v minh, cng khng phi v minh trc ri sau mi gic

49 i Th n (Tr Siu)
ng. Song le, mt c Pht khng cn vng tng na, th ngha l sao? nim (vng tng) thm
nhun trong Php thn, do khng th ni l c Pht tr b nim. c Pht nhn ra
nim chnh l Php thn nn tt c hnh ng to tc v ha hin ca Pht hon ton v nim, t
nhin v li ch cho tt c chng sanh.
Ging truyn tha ca i Th n bt ngun t c Pht Vajradhara xung n Tilopa, Naropa,
Marpa, Milarpa, Gampopa v sau ta ra nhiu ging truyn t cc t ca Gampopa gm
ging truyn i Th n Shang, Barom, Drikhung Kagyu, Pagmo Drupa. T Pagmo Drupa li chia
ra cc ging Tag-Lung, Tchugna, Mary, Shub-soua, Tropu, Yazang v Drukpa Kagyu. Ring
y, ging Karma Kamtsang Kagyu c truyn t Gampopa, ri Tusum Khyenpa (Karmapa
I) xung n Bn S ca ta l Keuntchok Yenlag (Shamar Rinpoch V). Nu tu tp ng n,
chc chn s chng t nhiu kinh nghim v tr hu.

Li ch ca tc gi
Trong tp sch ny, ti c gng ging gii nhng cch thc nhn ra tnh ca tm v nhn
mnh v phn tu tp nn khng trch dn nhiu t Kinh tng. D bn thn cha c c kinh
nghim thm su, ti, Mipam Tcheu Ouang, Vajreshvara (Karmapa Ouang Tchuk Dorj IX,
1556-1603) bin son tp sch ny, ng theo li ca ch T qu kh, ti Tu vin ca
Sho-Ka-Ouor, th theo li thnh cu ca Samd Lama Rabjam Mawa Samten Kunga.
C cht cng c no, ti xin hi hng cu cho tt c chng sanh - cha m qu kh nhiu i thy ng thot ly khi mi cm d ca dc lc v trc kin bn tnh.
Shoubhamastou sarouadjagatam
Nguyn cho th gii c thanh bnh an lc.

Li ph kt ca dch gi
Trc khi tu tp i Th n, hnh gi cn r ba iu: Ym ly, B Tm v Khng tnh.
Ym ly l chc thc, thy r s v thng au kh ca cnh i, sanh tm nhm la, cu gic
ng gii thot. B Tm l ch nguyn thnh Pht cu chng sanh l cha m anh em t
nhiu i. Khng tnh (Vacuit, Sunyata) tc tnh khng thc ca cc php. Hy cn thn, Khng
tnh y khng phi l ci chn khng chng t sau khi tu tp i Th n, m l mt khi nim
thc v Khng tnh, n c th gip hnh gi thot khi nhng khi nim nh bin. hiu r
Khng tnh (trn phng din thc), c gi c th nghin cu hc hi theo lun l ca Trung
Qun (Madhyamika).

50 i Th n (Tr Siu)
V cc php d b tu tp, c 4 php thuc Mt gio v 4 thuc Hin gio. Nu c gi cha bao
gi th gio vi cc v S Lt Ma Ty Tng th ch nn tu tp 4 php thuc Hin gio. Trng tm
ca 4 php: Quy ly, Kim Cang qun, cng dng Mn La, Bn S Du Gi, chnh l v Thy
Bn S (Lama-racine, Root-Guru). Nu cha gp hoc cha hon ton tin tng mt v Thy th
khng nn tu tp 4 php ny. V phn tu tp chnh yu, tc Ch Qun (Shin-Lhaktong), c gi c
th nng theo sch m tu tp, nhng chc c gi cng , v trong nguyn bn cng nhn
mnh rng s ch o trc tip ca mt v Thy rt quan trng v cn thit.
Tu thin khng phi ch ngi thin khng l , cn phi c sch nghe Kinh, tham vn hc hi
bc Thy, thin tri thc. B Tt S a cn phi hc vi B Tt Nh a, B Tt Thp a cn phi
hc vi ng Gic. Ngy no cha gic ng, ngy cn phi tm Thy hc o cho khai ng,
c khai ng ri cn phi tip tc nng ta v Thy cho n ngy chng o. c vy mi
sm gii thot, sm ph tr ng chp cho l mnh hiu thin ri t mn ngm th vnh khc. Tuy
nhin, trong vic tm Thy cng phi cn thn, dng tr hu xt soi, khng nn nghe ni ai hay, ni
ting, c th lc l vi vng tin theo.
Vi li nhn nh bn o, nu khng hp xin vui lng b qua, tip tc sng i ca mnh. D
c hn th hay yu thng, a thch hay chn ght th nc kia vn chy, my kia vn tri ...