3.

CLT

EMANET
1

EMANET

Nisa/ 58- Allah size, emanetleri ehline vermenizi ve insanlar arasnda hkmettiiniz zaman adaletle
hkmetmenizi emrediyor...

Enfal/27- Ey iman edenler! Allah'a ve Resul'e hainlik etmeyiniz ki, bile bile kendi emanetlerinize hyanet etmi
olmayasnz.

Ahzab/ 72- Biz o emaneti gklere, yere ve dalara arz ettik, onlar, onu yklenmeye yanamadlar, ondan
korktular da onu insan yklendi. O gerekten ok zalim ve ok cahildir.

Muminun/8- Yine onlar (o mminler) ki, emanetlerine ve ahidlerine riayet ederler;

HADS...
* Huzeyfetu'bnu'l-Yemn (radyallahu anh) anlatyor: Hz. Peygamber (aleyhissaltu vesselm), bize iki hadis irad
buyurmutu. Ben bunlardan birini grdm, dierini de bekliyorum.
Buyurmutu ki: Emanet (din, adalet duygular) insanlarn kalplerinin derinliklerine (yaratllarnda, ftr meyiller
olarak) konmutur. Sonradan Kur'n- Kerm indi. (nsanlar kalplerine konmu olan bu ftr temyllerin) Kur'n ve
hadiste te'ydini buldular.
Reslullah (aleyhissaltu vesselm) bize bu emanetin kalplerden kalkmasndan da bahsetti ve buyurdu ki: "Kii
uykuda imi gibi farknda olmadan kalbinden emanet alnr. Geride, benek izi gibi bir iz kalr. Sonra ikinci sefer, yine
uykuda imicesine, kii farknda olmadan kalbindeki emnet duygusundan bir miktar daha alnr. Bunun da, kalpte bir
kabarck izi gibi bir izi kalr, yni yle ki, ayan zerinden bir kor parasn yuvarlayacak olsan dedii yerleri
kabarm grrsn. Ne var ki, iinde ie yarar bir ey yoktur. Sonra Hz. Peygamber (aleyhissaltu vesselm) bir akl
tanesi ald, onu ayann zerinde yuvarlad. (Ve szne devam etti:)
"Emanet bu ekilde peyder pey azalmaya
devam eder, o hle gelinir ki artk) al verie giden insanlarda (itimad, gven, doruluk ve) emanet tamamen
kaybolur. Hatta drstler "falanca kabilede drst insanlar varm" diye parmakla gsterilirler. Bazan da, kalbinde zerre
miktar iman olmayan bir kimsenin "ne civanmerd, ne kibar, ne akll kii" diye vld olur." (Huzeyfe devam etti:)
-Ben yle gnler grdm ki, hanginizle al veri yaptma aldrmazdm. Muhtabm Mslman idiyse, bana kar hile
yapmasna dindarl mni olurdu. Muhatabm Yahudi veya Hristiyan idiyse, onu da, miri(nden vliden gelen korku ve
disiplin) bana hile yapmaktan alkoyard. Fakat bugn sizden sadece falanca falanca ile (gnl huzuruyla) al veri
yapabilirim."
* Ebu Hreyre (radyallahu anh) anlatyor: "Reslullah (aleyhissaltu vesselm) buyurdu ki: "Emanet
kaybedilince kyameti bekleyin." "Emanet nasl kaybolur?" diye sordular. "ler ehil olmayanlara teslim edilince" diye
cevaplad."
* Yine Ebu Hreyre (radyallahu anh) Hz. Peygamber (aleyhissaltu vesselm)'in u szn rivayet etmitir:
"Sana emanet brakann emnetini geri ver. Sana ihnet edene ihnet etme"

MENBA
3.CLT
* Eb Zerr (radyallhu anh) anlatyor:
"Ey Allah'n Resl! dedim, beni memur ta'yin etmez misin?"
Bu
szm zerine, elini omuzuma vurdu ve sonra da:
"Ey Eb Zerr, sen zayfsn, memurluk ise bir emanettir. (Hakkn
veremediin taktirde) kyamet gn rsvaylk ve pimanlktr. Ancak kim onu hakederek alr ve onun sebebiyle zerine
den vazifeleri eksiksiz ed ederse o hri" buyurdu."
* Ebu Sa'id (radyallahu anh) anlatyor: "Resulullah (aleyhissaltu vesselm) buyurdular ki: "phesiz ki Kyamet
gn, Allah'n en ok ehemmiyet verecei emanet, kadn-koca arasndaki emanettir. Kadnla koca bir-biriyle ili dl
olduktan sonra, kadnn esrarn erkein neretmesi, o gn en byk ihanettir."
* Hz. Ebu Hureyre radyallahu anh anlatyor: "Reslullah aleyhissaltu vesselm, yanndaki cemaate konuurken,
bir adam gelerek: "(Ey Allah'n Resl!) Kyamet ne zaman kopacak?" dedi. Aleyhissaltu vesselm konumasna
devam etti, szlerini bitirdii vakit:
"Sual shibi nerede?" buyurdular. Adam:
"te buradaym ey Allah'n Resl!"
dedi. Aleyhissaltu vesselm:
"Emanet zyi edildii vakit Kyameti bekleyin!" buyurdular. Adam:
"Emanet nasl
zyi edilir?" diye sordu. Efendimiz:
", ehil olmmayana tevdi edildi mi Kyamet'i bekleyin!" buyurdular."
* Hz. Ali radyallahu anh anlatyor: "Reslullah aleyhissaltu vesselm (bir gn):
"mmetim onbe eyi
yapmaya balaynca ona byk belann gelmesi vcip olur!" buyurmulard. (Yanndakiler:) "Ey Allah'n Resl! Bunlar
nelerdir?" diye sordular. Aleyhissaltu vesselm sayd:
-Ganimet (yani milli servet, fakir fukaraya uramadan sadece
zengin ve mevki sahibi kimseler arasnda) tedavl eden bir met haline gelirse,
-Emanet (edilen eyleri emnet alan kimseler, sorumlu ve yetkililer, memurlar) ganimet (mal yerini tutup,
yamalayp nefislerine helal) kldklar zaman,
-Zekt (demeyi ibadet bilmeyip bir angarya ve) ceza telkki ettikleri zaman.
-Kii annesinin hukukuna riayet etmeyip, kadnna itaat ettii;
-Babasndan uzaklap ahbabna yaklat;
-Mescidlerde (rza-y ilhi gzetmeyen husmet, al-veri, elence ve siysiyta vs. mteallik) sesler ykseldii
zaman.
-Kavme, onlarn en ala (erzel) reis olduu;
-(Devlet otoritesinin yetersizlii sebebiyle tedhi ve zulmle insanlar sindiren zorba) kiiye zarar dokunmasn
diye hrmet ettii;
-(eitli adlarla imal edilen) ikiler (serbeste) iildii;
-pek (haram bilinmeyip erkekler tarafndan) giyildii;
-(San'at, bale, konser gibi eitli adlar altnda; bar, gazino, dansing ve salonlarda ve hatta televizyon ve filim gibi
eitli vastalarla yaygn ekilde) arkc kadnlar ve alg aletleri edinildii;
-Bu mmetin sonradan gelen nesilleri, nceden gelip geenlere (eitli ithamlar ve bahanelerle) hakret ettii
zaman artk kzl rzgr, (zelzeleyi), yere bat (hasf) veya suret deitirmeyi (meshi) (veya gkten ta yamasn,
(kazfi) bekleyin."
*Eb Hreyre radiya'llhu anh'den: yle demitir: Nebiyy-i Muhterem salla'llhu aleyhi ve sellem buyurdu ki:
Mnfk'n almetleri tr. Sz sylerken yalan syler. Va'd ettii vakit sznde durmaz. Kendisine bir ey emniyet
edildii zaman hynet eder.
* Abdu'llh b. Amr (i'bni'l-s) radiya'llhu anhm'dan: yle demitir: Nebiyy-i Mkerrem salla'llhu aleyhi ve
sellem buyurdu ki: Drt ey, her kimde bulunursa hlis mnfk olur. Her kimde bunlarn bir paras bulunursa onu
brakncaya kadar kendisinde mnfklkdan bir haslet kalm olur. (Bunlar da) kendisine bir ey emniyet edildii zaman
hynet etmek, sz sylerken yalan sylemek, ahdettiinde ahdini tutmamak, husmet (iddi ve mrfaa) zamnnda
da hakdan ayrlmaktr.

TEFSR

Nisa 58: Allah size, mutlaka emanetleri ehli olanlara vermenizi ve insanlar arasnda hkmettiiniz zaman adaletle
hkmetmenizi emreder. Allah size ne kadar gzel tler veriyor! phesiz Allah her eyi iitici, her eyi grcdr.
Emanet: Aslnda insann emin (gvenilir ve itimad edilen kimse olmas) yani kendisine maddi veya manevi her
hangi bir eyin gnl rahatl ile korkusuz bir ekilde teslim edilebilir ve istendii zaman eksiksiz alnabilir bir ekilde
bulunmas anlamna masdar ve ksaca masdar olduu gibi insann emin olma durumuna, gerek Allah ve gerek insanlar
tarafndan herhangi bir ekilde braklm olan eye de ismi meful (edilgen orta) mnsna gelen masdarn ismi
olmutur ki, burada emanet bu mnyadr
bn Mesud hazretleri demitir ki: "Emanet her eyde lazmdr. Abdestte, cnplkte, namazda, zekatta, oruta
vs. de." bn mer hazretleri de demitir ki: "Allah insann tenasl uzvunu yaratt ve buyurdu ki, 'Bu bir emanettir,
senin yannda sakladm, bundan dolay bunu muhafaza et. Ancak hakkyla (hell yerde) kullanlmas hari." te btn
organlarn da byle birer emanet olan vazifeleri vardr. Kendine kar din ve dnya emanetinde, kendine en faydal ve
en uygun olan semesi, fke ve ehvet veya cahillik ile sonunda zararl olan eyleri yapmamasdr. Halka kar,

3.CLT

EMANET
3

haklarn emanetini gzetmek, al verite aldatmamak, zarar veren olmamaktr ki idarecilerin halka adaleti, limlerin
halk batl taassuba sevketmeyip dnya ve ahirette faydal olan amellere ve doru inanlara sevketmesi, halkn da
onlara kar hainlik yapmaktan saknmas, ayn ekilde kocann karsna, karnn kocasna kar sadakatla (dorulukla)
rzlarn ve ocuklarnn soylarn korumalar ve ocuklarn terbiyesine dikkat etmeleri bunlarn iindedir.
yetin indirilmesinin sebebi hakknda mehur olan rivyet udur: Mekke'nin fethi gn Resulullah Mekke'ye
girdii zaman Kbe'nin anahtar taycs olan Osman b. Talha b. Abdddar kapy kilitlemi, anahtarn Resulullah'a
(s.a.v.) teslim etmekten kanm, "Allah'n elisi olduunu bilseydim engel olmazdm." demi. Derhal Hz. Ali de
Osman' tutmu, kolunu bkm anahtar alp Kbe'nin kapsn am ve Resulullah (s.a.v.) Kbe'ye girip iki rekat
namaz klm idi. kt zaman, amcas Hz. Abbas anahtarn kendine verilmesini ve eskiden sorumluluunda bulunan
Zemzem sakal (haclara su datma vazifesi) ile beraber sedanetin (yani Kbe kapclnn) birletirilmesini istedi.
Bunun zerine bu yet indirildi. Bundan dolay Hz. Peygamber (s.a.v.) anahtarlar Osman'a geri vermesini ve ona
teslim etmesini ve kendisinden zr dilemesini Hz. Ali'ye emretti. Hz. Ali de anahtarlar gtrp zr dileyince Osman:
"Beni zorladn, bana eziyet verdin, sonra geldin (hatan) dzeltmeye alyorsun." dedi. Hz. Ali de: "Senin hakknda
Allah Tel Kur'n indirdi." deyip yeti okudu. Bunun zerine Osman, ehadet getirerek hemen mslman oldu.

Kabe kapclnn (anahtarnn tanmas grevinin) ebed olarak Osman'n zrriyetinde kalmas hakknda bir
de vahiy geldi. Sonra Osman Mekke'den hicret edip anahtar biraderi eybe'ye verdi ki bugn de Kbe'nin anahtar
eybe'nin torunlarndadr.1

PIRLANTA SERS
Peygamberlere ait ikinci sfat, emanet sfatdr. Bu kelime Arapa olup, man ile ayn kkten gelir. Mmin inanan
ve emniyet telkin eden insan demektir. Peygamberler, mmin olarak zirve insan olduklar gibi, emin olma, emniyet
telkin etmede de en batadrlar. Kurn- Kerm, onlarn bu sfatlarna birok yette iaret eder. imdi bunlardan
birkan arz edelim:
Nuh kavmi de peygamberlerini yalanclkla itham etti. Hani kardeleri Nuh, onlara yle demiti: (Allaha kar
gelmekten) saknmaz msnz? Bilin ki ben, size gnderilmi gvenilir bir eliyim. Artk Allaha kar gelmekten saknn
ve bana itaat edin (uar, 26/105-108).
Nuh, kavmine yle diyor: Hl ittik edip saknmayacak msnz? Ben emniyet telkin eden, emanet sfat olan,
hiyanete tenezzl etmeyen bir eliyim. te bu yette bir peygamberin dilinden, peygamberlie ait bu emanet sfat
dile getirilmektedir. Keza:
d kavmi de peygamberlerini yalanclkla itham etti. Hani kardeleri Hd onlara yle demiti: (Allaha kar
gelmekten) saknmaz msnz? Bilin ki, ben size gnderilmi gvenilir bir eliyim (uar, 26/123-125). Ve:
Semd (kavmi) de peygamberlerini yalanclkla itham etti. Hani kardeleri Salih, onlara yle demiti: (Allaha
kar gelmekten) saknmaz msnz? Bilin ki, ben size gnderilmi gvenilir bir eliyim (uar, 26/141-143). Keza:
Lt kavmi de, peygamberlerini yalanclkla itham etti. Hani kardeleri Lt, onlara yle demiti: (Allaha kar
gelmekten) saknmaz msnz? Bilin ki ben size gnderilmi gvenilir bir eliyim (uar, 26/160-162).
Peygamberlerin ve Peygamberimizin en nemli sfat, emanet olduu gibi, Cibrl-i Emnin de en nemli vasf yine
emanettir. Kurn Onu bize yle anlatr: O, kendisine uyulan, emn bir elidir (Tekvir, 81/21). Evet, Cibrl, Allah
(cc)a itaatkr ve Onun nezdinde ihraz ettii vazife itibariyle de gvenilir bir elidir. te, Kurn da bize bu gvenilirler
kaynandan gelmitir. Allah, Mmindir. Onun beyan emniyet telkin eden bir beyandr. Kurn, Allahn emin dedii
Cibrl vastasyla gelmitir. Ve yine bu Kurn, O Emin Peygambere ve Onun emniyeti ihraz etmeye namzet kudsiler
topluluu mmetine indirilmitir.
Kurn- Kermden herkes derecesine gre mutlaka istifade etmitir. Cibrl de bu istifade edenler arasndadr.
Birgn kendisi Allah Reslne yle demitir: Allah (cc) Kurnnda benim iin Emn ifadesini kullanncaya kadar
akibetimden endie iindeydim. Bu ifadeyi duyduktan sonra iliklerime kadar emniyetle doldum...

Cahiliye Onu Emin Tanmt

Mekkeli Ona mcerred adyla deil, ismine el-Emin sfatn ekliyor ve yle hitap ediyordu.. evet, O bu sfatyla
mehurdu.
Kbe tamir edilmi ve Hacerl-Esvedin (Biz Esad: Mutlu Ta diyelim) tekrar eski yerine konulmas byk bir
mesele haline gelmiti. Kabileler kllarn yarya kadar syrm ve herkes bu erefin kendine ait olmasn istiyordu.
Sonunda yle bir karara vardlar. Kbeye ilk girenin hakemliini kabul edeceklerdir. Herkes merakla bekliyordu.. ve
tabii, Allah Resulnn hibir eyden haberi yoktu. Onun dosta-dmana gven telkin eden gl yz grnnce,
oradakiler sevinlerinden havaya zplayp Emin geliyor, dediler ve Onun hkmne kaytsz artsz raz olacaklarn
sylediler...
Zira Ona gvenleri tamd. Allah Resl o gn henz peygamber olarak vazifelendirilmemiti ama, herkesin itimat
edecei bir insand ve bir peygambere ait btn vasflar zerinde tayordu.
Evet, fazlet odur ki, dmanlar dahi kabul ve tasdik etsin. te, -o gne gre- Efendimiz (sav)in en azl dman
Ebu Sfyann, Onun doruluunu tasdiki:
1

Elmall Hamdi Yazr, 3. cilt s:11-13

MENBA
3.CLT
Allah Resul etraftaki hkmdarlara nmeler gnderiyordu. Bu mektuplardan birini de, Roma imparatoru Hirakle
(Hireklius) gndermiti. Hirakl, mektubu batan sona okudu. O srada am blgesinde bulunan Ebu Sfyan artt ve
aralarnda u ekilde bir muhvere cereyan etti:
-Ona daha ziyade ittiba edenler kimlerdir, zenginler mi fakirler mi?
-Fakirler.
-Hi Ona inananlardan dnenler oldu mu?
-imdiye kadar hayr.
-Artyorlar m, eksiliyorlar m?
-Her geen gn biraz daha artp oalyorlar.
-Hayatnda hi yalan sylediini duydunuz mu?
-Hayr, Onu hibirimiz yalan sylerken duymadk.
Ve ite mektubun tesirinden sonra, henz mslmanlarn en amansz dman olan Ebu Sfyandan ald bu
cevaplarla arplan Hirakl, kendini tutamayarak yle dedi:
-Bir insann bunca zaman, insanlara yalan sylemekten kanp da Allaha kar yalan sylemesi dnlemez.
Sznn Eriydi
Krk yana kadar Onun hilf- vki bir sz sylediini veya sznde durmadn bir kimse, ne grm ne de
duymutu. Daha sonra sahbe olma erefine eren bir zat diyor ki: Cahiliye devrinde Allah Reslyle bir yerde
bulumak zere anlamtk. -Yukarda da arzettim. Cahiliye yaad devrin addr. Yoksa O gnl apaydn insan hibir
zaman cahiliye devri yaamamtr. O hep resllere has bir hayat izgisi takip etmitir. Fakat, diyor bu sahbe: Ben
verdiim sz unuttum. gn sonra hatrladmda koarak anlatm yere gittim.. baktm ki Allah Resl orada
bekliyor. Bana ne kzd ne de darld. Sadece: Ey gen! Bana meakkat verdin. gndr seni burada bekliyorum
dedi.
Peygamber Efendimizde Emniyet
Efendimiz, evvela Allahtan ald mesajlara kar emndir.. Onun zerre kadar emanete ihaneti dnlemez.
Sonra btn mahlkata kar emndir. Herkes Ona itimat eder. nk, evvela, O herkese kar emniyetini gstermi,
emniyet ve gven telkin etmitir.
Risalet vazifesine kar emniyeti
Allah (cc), Resuln emanete riayet eden bir insan olarak semi ve O da bunun, heyecan ve helecann btn
hayat boyunca yaamtr. yle ki, vahiy geldiinde, olur da bir kelime karrm diye heyecanlanyor ve daha Cibrl
bitirmeden O, sylenenleri hfzetmek iin durmadan tekrar ediyordu. Hatta bu mevzuda o kadar ok tehlk
gsteriyordu ki, birgn Kurn Ona yle diyecekti:
(Resulm!) onu (vahyi) arabuk almak iin dilini kmldatma! phe etme ki onu toplamak (senin kalbine
yerletirmek) ve onu okutmak Bize aittir. O halde, Biz onu okuduumuz zaman, sen onun okunuunu takip et. Sonra
phen olmasn ki, onu aklamak da Bize aittir (Kyame, 75/16-19).
Kurn, Ona bir emanet olarak tevdi edilmiti.. O da bu kuds emanette emn olamamaktan korkuyor ve tir tir
titriyordu. Onun iin de Allah (cc), Onu teselli ediyor ve Resuln emanette emn klaca temintn veriyordu.
Onun emanet dncesiyle alkal dier bir vaka: Bedirde kfirler esir alnmt. Allah Resul, Hz. Ebu Bekir ve
Hz. merle istiare etti. Hz. Ebu Bekir (ra), esirleri fidye karlnda salverilmesi reyini ileri srd. Hz. mer (ra) ise
hepsinin kltan geirilmesinden yanayd. Hatta o, herkesin kendi yaknn ldrmesini istemiti. Allah Resul (sav), Hz.
Ebu Bekrin reyine meylederek esirleri fidye karlnda salvermiti. imdi gerisini hep beraber Hz. merden
dinleyelim:
Bir yere gidip dnmtm. Allah Resul ve Hz. Ebu Bekri alar buldum. Evet, ikisi de balarn yere emi,
hkra hkra alyorlard. Sebebini sordum; fakat her ikisinde de bana cevap verecek derman yoktu. Israr ettim: Ne
olur syleyin, alanacak bir ey var ise ben de sizinle beraber alayaym, dedim. Nihayet Allah Resul alayarak biraz
evvel u yetin nazil olduunu syledi. Allah (cc) bu yette yle buyuruyordu:
Yeryznde ar basp (kfrn belini krncaya) kadar, hibir peygambere esir bulundurmas yaramaz. Siz geici
dnya maln istiyorsunuz, halbuki Allah (sizin iin ebed olan) ahireti istiyor. Allah Azzdir, Hkimdir (Enfl, 8/67).
Eer, Allah Reslnn, herhangi bir yeti ketmetmesi dnlseydi, herhalde ikinci olarak gizlenmesi gereken
yet bu olurdu. Fakat Allah Resl, vahye kar tam bir emniyet insanyd. Biz, her iki yeti, ileride Efendimizin ismetini
anlatrken tekrar ele alacak ve tafsilatyla, o mevzu ile alkal ynn de arzetmeye alacaz.
Batl mehur mtefekkir Bernard Shaw diyor ki: Hz. Muhammed eitli ynleriyle insann ban dndrecek
stnlkleri olan bir insandr. Bu sr insan, tam mansyla anlamak mmkn deildir. Bilhassa Onun anlalamayacak
stnlkte bir yan vardr ki, o da Allaha olan gven ve itimaddr. Shaw doru sylyordu..
Basral bir gen, yal babasyla Hacca niyetlenir. Mekkeye giderken yolda babas vefat eder.. eder ama adam,
meshe uram ve eklen sevimsiz bir mahlka benzemitir. Bu durum zavall gence o kadar dokunur ki, akna dner
ve ne yapacan bilemez: imdi, kimi arp da bu cenazeyi ona gsterecek ve yardm isteyecektir! Bu dertle
kvranrken, aniden zerine bir arlk ker.. ve uyku ile uyanklk aras bir halde iken adr kapsnn aldn ve gne
yzl birisinin ieriye girdiini grr. Bu gkek yzl zat, babasnn cenazesi banda durur, eliyle onun btn
vcudunu svazlar, derken, elinin dedii her yer eski haline dner ve babasnn cenazesi prl prl nrn bir insan

3.CLT

EMANET
5

haline gelir. Gen, hayret iinde ve kendinden gemitir. Gelen zat, tam adrdan kaca srada gen ileriye atlr:
Allah akna syle, sen kimsin? der. Sen beni tanmadn m? Ben Muhammedim. Bunu duyan gen, sevinten
uacak hale gelir. Ya Reslallah bu olanlar nedir? Niin babamn ekli deimiti? Allah Resl: O, devaml iki
iiyordu. Mesh olmasnn sebebi buydu der. Gen: Terifinizin sebebi? diye sorunca da, Allah Resl u cevab verir:
nk senin baban, ne zaman benim adm anlsa, bana salavat getirirdi...
te, bu adamn bu kadarck irtibat, karlksz kalmyor ve Allah Resl, en muhta olduu bir anda onu efaatle
kucaklyor. ldn haber alnca ruhniyeti, Allahn izniyle hemen orada hazr oluyor.
Allah Resl, insanlar arasnda en ok gvenilecek ve kendisine itimat edilecek bir ahsiyettir. mmeti de ayn
itimada layk olmaldr. Onun iindir ki, bir yette yle buyrulur:
Gerekten Allah size, emanetleri ehil olanlara vermenizi ve insanlar arasnda hkmettiiniz zaman adaletle
hkmetmenizi emreder. Allah size ne kadar gzel tler veriyor! phesiz Allah, her eyi iitici ve her eyi grcdr
(Nis, 4/58).
Bu yetin nzul sebebini Hz. Ali (ra) yle anlatyor: Mekke fethedilince Efendimiz, Kabenin anahtarlarn, o gn
mslman olmam olan Osman b. Talhdan alp, Kabeyi bizzat kendisi at. Derken, Hz. Abbas gelip anahtarlar taleb
etti. htimal, istikblin byk mmini o emanete daha laykt. Ve ayn zamanda anahtarlarn ona verilmesi onun
gnln de aacakt. Ve yle de oldu. Evet, bu yet nzil olunca Kabenin anahtarlar tekrar Osman b. Talhya verildi.
Ve az sonra bu byk zat mslman oldu.190 Ancak yetteki hkm umumdir. Zira, Allah Resul, emanetin ortadan
kalkmasn, kyamet almeti olarak saymakta ve yle buyurmaktadr: Emanet zayi olduunda kyameti bekleyin!
Sahbe sorar: Ya Resulallah! Emanet nasl zayi olur? Cevab verir: , ehli olmayana verildii zaman!
Evet, emanet ok nemlidir. i ehline vermek, bir emanettir, bu da, dnya nizamn ayakta tutacak en mhim
millerden biridir. Emanetin zayi olmas, umm dengenin ve nizamn ortadan kalkmasyla ayn manya gelir. Byle bir
dnyann ise, varl ile yokluu msvidir. Baka bir hadslerinde bu hususla alkal Allah Resl yle buyurur:
Her birerleriniz r (oban) ve hepiniz elinizin altndakilerden sorumlusunuz: Devlet reisi bir r elinin
altndakilerden sorumludur. Her fert, ehl- ylinin rsidir ve raiyyetinden mesldr. Kadn, beyinin hanesinin rsi ve
gzetiminde olan eylerden sorumludur. Hizmeti efendisinin malnn rsi ve elinin altndakilerden mesldr. Her
birerleriniz r ve her birerleriniz raiyyetinden sorumludur.
Emanetin bu her ey saylan ehemmiyetindendir ki, Allah Resul yle buyurur: Emaneti olmayann man da
yoktur Elinin altnda bulunan emanete riayet etmeyen ve emanetin hakkn grp gzetmeyen kimsenin man da,
tam ve kmil deildir.
Yani, bir cihetten manla emanet, birbirine sebep ve netice gibidirler: Emanete riayet etmeyen bir insan, kmil
mmin saylamayaca gibi, kmil mminlerin dnda da salam bir emanet dncesi bulmak zordur. Evet, eer
insan kmil bir mmin ise o, emanette de emin olacaktr; eer emanette emin olamyorsa, man da kmil deil
demektir.
Baka bir hadslerinde, Allah Resul, mminin tarifini yaparken yle buyururlar: Hakiki mmin odur ki,
insanlar mallar ve canlar hususunda ona kar emniyet iindedirler.
Efendimizin sdkn anlatrken arz ettiim bir hadsi -mel olarak- mevzumuzla alkal grdm iin tekrar
etmek istiyorum. Allah Resl melen yle buyururlar: Siz bana alt meselede sz verin; ben de size cenneti tekeffl
edeyim.
1. Konuurken dosdoru konuun! Evet, davran ve beynlarnz dosdoru olsun.. ve sizler bu mevzuda deta
birer oka benzeyin!
2. Vadettiinizi yerine getirin! Zaten bunun aksi mnafklk alametidir ki, yukarda bir nebze bahsedilmiti.
3. Emanette emin olun! Bir yerde emin bilindiinizden dolay size birey emanet edilmise, sakn sizi byle
zannedeni, zannnda yalanc karmayn! Hatta, onlarn hsn- zanlarn ahirette dahi yalan karmamaya bakn!
4. ffetli olun! Irz ve namusunuzu koruyun; bakalarnn rz ve namusunu aynen kendi namusunuz gibi
muhafaza edin! (Bu bahsi ileride iffet bahsini ilerken tafsilatyla ele alacaz).
5.Gzlerinizi harama kar kapayn! Size ait olmayan eylere bakmayn ve istifadesine mezun olmadnz
eylere gz dikmeyin!
Harama bakmak, kalbi ifsad eder. Bir kuds hadste yle buyrulur:
Harama bakmak eytann zehirli oklarndan bir oktur. (Sizin irade yaynzdan kar ve kalbinize saplanr. Veya
eytana ait bu yay, sizin irade elinizdedir). Kim bana saygsndan dolay o bak terkederse, onun kalbine yle bir man
salarm ki, onun zevkini btn kalbinde hisseder.
6. Elinizi bakalarna zarar vermekten uzak tutun! Hi kimseye ve hibir ekilde ktlk yapmayn!
te, bir bakma emniyet insan olmann artlar saylan bu maddelere riayet eden bir insan, emin olarak yaar,
ahiretini de bu ekilde emniyet ve garanti altna alm olur. Zaten bu mevzda, Allah Reslne sz verene, O da
Cennet sz vermektedir.
Ey mit tomurcuklar!
Din hakikatn yeniden yeryzne getirip ikame edecek sizlersiniz. Siz yle bir kkn srgnleri ve yle bir k
kaynann hzmelerisiniz ki, onlar, tarihin karanlk bir dneminde cihanlar a bodu ve bir ecere-i tba gibi dal,
yaprak ve iekleriyle her yana yayldlar. Ve ite o dnemde soylu milletimiz, devletleraras grmelerde, her sz
emir kabul edilen hkim bir devlet haline gelmiti. -naallah- iinde bulunduumuz karanlk gnleri -ki ok abuk
geeceine inanyorum- atlatarak o aydnlk alar yine sizler ihy edeceksiniz. Yerin altndakiler de, stndekiler de

MENBA
3.CLT
sizden bunu beklemekte.. ve bilhassa, ruhaniyatyla her zaman aranzda dolaan.. bazen siz hissetmeseniz, grmeseniz
de banz okayp, srtnz svazlayan Hz. Muhammed Aleyhisselm da, o mit dolu baklaryla, her izgisi efkat
bsesi tebessmleriyle sizden bunu beklemektedir.
Siz, emin insanlar olarak istikametten ayrlmaz ve evrenize hep emniyet ve itminn mesajlar sunabilirseniz..
evet, bunu baarabildiiniz zaman topyekn insanln kalp kaplar, ardna kadar size alacak ve ilkler gibi siz de, o
kalblerde tahtlar kuracaksnz. Unutmayn ki, bu neticeye, daha dorusu bu zirveye ulaabilmenin en nemli art da
emanette emin olmaktr.
Eer, dnya muvazenesinde yeniden denge unsuru olmak; ve dnyann kaderiyle alkal kararlar alnrken
gznn iine baklr bir millet haline gelmek istiyorsak -ki, buna mecburuz- o zaman, hakkn, adaletin, istikamet ve
gvenin temsilcileri olmalyz...
RSALE
Ey insan! Senin elinde bulunan nefis ve maln senin mlkn deil, belki sana emanettir. O emanetin mliki
hereye kadr, hereyi bilir bir Rahm-i Kermdir. O senin yanndaki mlkn senden satn almak istiyor-t senin iin
muhafaza etsin, zayi olmasn. leride mhim bir fiyat sana verecek. Sen muvazzaf ve memur bir askersin. Onun
namyla al ve hesabyla amel et. Odur ki, muhta olduun eyleri sana rzk olarak gnderiyor ve senin takatin
yetmedii eylerden seni muhafaza eder. Senin u hayatnn gayesi, neticesi, o Mlikin esmsna ve untna bir
mazhariyettir. Sana bir musibet geldii vakit, de:

Yani, "Ben Mlikimin hizmetindeyim. Ey musibet! Eer Onun izin

ve rzasyla geldinse, merhaba, saf geldin. nk, elbette bir vakit Ona dneceiz ve Onun huzuruna gideceiz ve
Ona mtkz. Madem herhalde bir zaman bizi hayatn teklifinden zd edecektir. Haydi, ey musibet, o terhis ve o
zd etmek senin elinle olsun, razym. Eer benim emanet muhafazasnda ve vazifeperverliimi tecrbe suretinde
sana emir ve irade etmi, fakat sana teslim olmaklma izin ve rzas olmazsa, benim takatim yettike, emin
olmayana, Mlikimin emanetini teslim etmem" der.
EMANET- KBRA
Sual: "Kur'n'da sarhan ve zmnen ve iareten, hiret ve tevhidi ve beerin mkfat ve mcztn binler defa
ispat edip nazara vermenin ve her srede, her sayfada, her makamda ders vermenin hikmeti nedir?"
Elcevap: Daire-i imknda ve kinatn sergzetine ait inklplarda ve emanet-i kbray ve hilfet-i arziyeyi
omuzuna alan nev-i beerin ekavet ve saadet-i ebediyeye medar olan vazifesine dair en ehemmiyetli, en byk, en
dehetli meselelerinde, en azametlilerini ders vermek ve hadsiz pheleri izale etmek ve gayet iddetli inkrlar ve
inatlar krmak cihetinde, elbette o dehetli inklplar tasdik ettirmek ve o inklplarn azametinde byk ve beere en
elzem ve en zaruri meseleleri teslim ettirmek iin, Kur'n, binler defa deil, belki milyonlar defa onlara baktrsa yine
israf deil ki, milyonlar kere tekrarla o bahisler Kur'n'da okunur, usan vermez, ihtiya kesilmez. Mesel,

(mn eden ve gzel iler yapanlar iin ise, altndan rmaklar akan
Cennetler vardr. Bu ise pek byk bir kurtulutur." Brc Sresi, 11.) yetinin gsterdii mjde-i saadet-i ebediye
hakikati, bare beere her dakika kendini gsteren hakikat-i mevtin, "Hem insan, hem dnyasn, hem btn ahbabn
idam- ebedsinden kurtarp ebed bir saltanat kazandrr" dediinden milyarlar defa tekrar edilse ve kinat kadar
ehemmiyet verilse, yine israf olmaz, kymetten dmez.
te bu eit hadsiz kymettar meseleleri ders veren ve kinat bir hane gibi deitiren ve eklini bozan dehetli
inklplar tesis etmekte iknaa ve inandrmaya ve ispata alan Kur'n- Muciz'l-Beyan, elbette sarhan ve zmnen ve
iareten binler defa o meselelere nazar- dikkati celbetmek, deil israf, belki ekmek, il, hava ve ziya gibi birer hcet-i
zaruriye hkmnde ihsann tazelendirir.

NKTELER
Byk velilerden Znn-u Basriye biri:
Bana ismi azam emanet edip de retsen, der dururmu. Znnun bunun srarna dayanamayarak bu adama,
mendil iinde sarl bir ey verir ve :
gne kadar sende kalsn emanet olarak, sonra senden alrm der.
Adam mendili alp eve gtrr ve evde merak edip dayanamayarak mendili anca mendilden bir fare kar ve
fare kaar. Hemen hazrete gider ve sitemde bulunur. Znnun da adama , ben seni imtahan etmitim ki kaybettin. Sen
bir fare emanetini elinde tutamyorsun, nasl olur da ismi azam sana emanet ederim, demi.
EMANET
Tccarn biri ticaret iin sefere karken ambardaki budaylar bir arkadana emanet etmi. Emanet ettii
arkada ise budaylar satp parasn da bir gzel yemi. Tccar uzun seferinden dnnce budaylar arkadandan
istemi. Arkada:
Vallahi dostumbuday fareler yeyip bitirdi. kiyz batman budaydan hibir ey brakmadlar demi.
Zeki tccar arkadann ocuu evinin nndengeerken ieri alm ve eve saklam. Ertesi gn arkadan pek
kederli grnce sebebini sormu. Arkada:

3.CLT

EMANET
7

Hi sorma dostum olumu kaybettim... demi. Tccar:

Ben olunu grdm. Dn bir kartal havalandrp gtrd, demi. Arkada inanmam:
Nasl olur demi, koskoca ocuu bir kartal gtrr. Hemen tcacar bu sz frsat bilip:.
kiyz batman buday yumruk kadar fare nasl yeyip bitirdi ise senin ocuunu da kartal ylece gtrd, demi.
Arkada aresiz kalnca tccara budayn vermek mecburiyetinde kalm.
ALLAHIN EMANET
Hz.mm-i Sleym, gayet temiz ahlak sahibi bir hatun idi. ocuu vefat ettii zaman, sabr ve metanetle bizzat
kendisi ykad ve kendisi kefenledi ve bir tarafa brakp, komularna dnerek:
- Babasna haber vermeyin.
Hz. Ebu Talha orada bulunmamaktayd. Aksam eve dndnde, ocuu sordu, hanm:
- Grdnden imdi ok iyidir, der.
Sonra yemek yediler, oturdular, birlikte oldular. Bir mddet sonra Hz.mm-i Sleym, beyine gayet metanetle
syle der:
- Ebu Talha, dn alnm bir eyi geri vermek icap eder mi etmez mi?
- Sylediin bu sz nasl bir sz, elbette ki dn alnan ey geri verilmeli.
- O halde, Hak Teala da sana emanetten vermi bulunduu ocuu ald.
Ebu Talha bu sz duyunca :
- Biz Allah iin halk edilmi bulunuyoruz ve hep onun tarafna dneceiz, der ve kreder.
BIR BOSTAN BEKISI
Evliyann byklerinden brahim bin Edhem k.s. Hazretleri (. 162/779) anlatyor:
Babam Horasan Belh hkmdarlarndand. Bir gn atna binip ava kmtm. nme kan -tilki veya tavsanbir hayvani kovalyordum. Arkadan bir ses duydum:
- Ey brahim, sen bunun iin yaratlmadn, bununla emrolunmadn!
Saa-sola bakndm, fakat kimseyi gremedim. Ayni sesi daha aktan, sonra da pek yakndan yine iki kere
duydum. Bu sefer durdum ve dedim ki: Bu bana Allahtan bir uyardr. Vallahi bugnden sonra Rabbime isyankrlk
yapmam.
Atm srp babamn bir obanna geldim. Onun oban elbisesini aldm, kendi kymetli elbiselerimi ona braktm.
Dalar, ovalar asarak yrdm; Irak lkesine ulatm. Oralarda gnlerce isi olarak altm. Fakat helal kaygsndan
hibir ey bana huzur vermiyordu.
Baz olgun kiiler, safi helal kazan iin Sam ve Tarsus tarafna gitmemi tavsiye etmilerdi. Oralara gittim.
Tarsusta iken nice gnler bostanlarda bekilik yaptm. Bir gn bostan sahibinin arkadalar gelmiti. Adam dedi ki:
- Ey ba bekisi! Git de narlarn en iyisinden biraz getir.
Bir miktar nar getirdim. Adam nar kesince, eki olduunu grd. O zaman dedi ki:
- Sen bunca zamandr bahemizde bekisin; meyve ve narlarmzdan da yiyorsun. Tatly eksiden ayramyor
musun?
- Vallahi ben meyvelerinizden bir ey yemedim, tatlsn da eksisinden ayramam!
Adam akn bir edayla bana sunu syledi:
- Hayret bir eysin yahu! Sen brahim Edhem olsan, bundan fazla olmazdn.
Ertesi gn bu haber halk arasnda yaylverdi. Merakl insanlar, gruplar halinde baheye akn etti. Gelenlerin
oaldn grnce, ben bir yanda saklandm. nsanlar baheye dolarken, aralarndan syrlp kaverdim... 2
EMANET
Zehr-ur Riyaz adl kitapta anlatldna gre bir kul kyamet gn getiririlerek ulu Allahn huzuruna dikilir. Ulu
Allah ona falann emanetini geri verdin mi? diye sorar. Kul hayr ya Rabbi diye cevap verir.
Bunun zerine Allah bir meleine emir verir, elinden tutar, onu cehenneme gtrr ve cehennemin dibine dm
olan o emaneti adama gsterir ve onu atee atar. Adam cehennemin dibine ininceye kadar yetmi yl atete batmaya
devam eder. Dibe inince oradaki emaneti alp ykselmeye balar. Cehennemin azna knca aya kayar, yine batmaya
balar. Sonra yine ykselir, yine batar. Peygamberimizin (s.a.s.) efaati sayesinde Allahn ltfu imdadna yetierek
emanet sahibi ona hakkn helal edinceye kadar bu ini klar ayn ekilde devam eder.3
EMANET MERMLER
Bir asker, kendisine say ile teslim edile mermileri kumandann izin vermedii yerlere bouna harcadnda ceza
grd gibi, onlar dman askerleri yerine kendi silah arkadalarna kar kulland taktirde ise cezas kat kat ziyade
olur.
2
3

Hilyetl-Evliy
Kalplerin kefi, s:76

MENBA
3.CLT
te, bizim mrmzden her bir saati veya dakikas da Allah tarafndan sarf edilecek saha belirtilerek verilmi
birer mermi hkmndedir. Binaenaleyh, bu emanet mermileri malayani eylere ve slamn nehyettii sahalarda
kullanmaktan katiyyetle itinab etmemiz icabetmektedir.
Yukarda verilen mermi misalini genileterek, gz drbnne, ceset elbisesine ve insandaki sair cihazlara tatbik
edebilirsiniz.4
NSAN MSAFR VE EMANETDR
Abdullah Bin Mesuddan:
-Sizler, ancak misafirsiniz. Malnzda emanettir.
Misafir durmaz gider, emanetlerde sahibine geri verilir.5
EMANET
Emanet irade sahiplerine verilir. Kasaya koyduunuz para iin, param kasaya emanet ettim diyemezsiniz.
Demek ki, cansz eya emanete muhatap olamyor. Melekler de onlardan pek farkl deil. Onlarn vazifelendirilmeleri
teklif ile deil emir iledir.
Emanetle ilgili ayet-i kerimede emanetin gklere, yere ve dalara teklif deil, arz edildiinden bahsedilir. Teklif
edilseydi reddetmeleri dnlmezdi. Arz etmekte bir baka mana vardr. Hani bir padiah, huzuruna ard bir
askerine bir vazife arz eder. Mesela, ona sen katiplik yapabilir misin diyebilir. O nefer, padiahtan zr dileyerek
maalesef benim okuma yazmam yok; olsayd emrinizi bin can ile yerine getirirdim der.
Bu emir, bana bir su getir demeye benzemez. Suyu her nefer getirir ama katiplii herkes yapamaz.
Emanetle ilgili ayette de Cenab- Hak, gklerden, yerden ve dadan vazife istemi. Onlara bir emanet arz
etmitir. Bu arz ediin keyfiyetini bilemeyiz ve onlarn bu vazifeden itinab etmelerini de bir isyan olarak
deerlendiremeyiz. Onlara arz edilen vazife , onlarn kabiliyetleriyle sermayeleriyle, kuvvetleriyle yapabilecek cinsten
deildir. Ama insann yaradl keyfiyeti, ona taklan cihazlar, verilen kabiliyetler bu vazifeyi yapmasna msaittir.
Nitekim, gklerin ekindii bu emaneti o yklenmitir6
MEYYDZADE
Trk tarihinin Osmanl asrlar zerine mhrl olduu vakitlerin birinde Kasmpaa'daki Zindan arkas
Kabristannda kavuklu bir mezar ahidesi var imi. Halk buna, Meyyitzde kabri diye isim vermi. Fakat kimse niin
byle denildiini bilmezmi. Yalnz azdan aza bir tek rivayet dolarm: "Burada falanca ile olu beraber
yatmaktadr.
Bu "Meyyidzde" kabrinin macerasn aratran mehur seyyahmz Evliya elebi, bu yer hakknda u bilgileri ver mektedir.
Osmanl cihangirleri i'la-y kelimetullah adna Eri nlerinde savarken aralarnda krkma yaklam, akaklarnda
krllar olumaya balam bir yenieri de vard. Bu yenierinin, savarken akl sk sk istanbul'a kayyor ve alt aylk
taze bir gelin olan hanm ile karnndaki ocuunu dnmeden edemiyordu. nk cihad ars yaplp sefere karken
yenierinin onlar emanet edecek hi kimsesi yoktu. Bu gngrm asker, ferman padiahn deyip yola koyulmadan
nce iki rekat sefer namaz klm ve dua dua Allah'a (cc) yle yalvarmt:
-ilhi! Hlim sana malmdur Kalbime yle gelir ki ben seferden dnmeden u hatuncuk douracaktr. Artk ocu um sana emanet!
Kocas sefere kar kmaz gen kadn ar bir ekilde hastalanm ve bir mddet sonra da yavrusunu dnyaya
getiremeden vefat etmiti.
Mahalle sakinleri bu kimsesiz kadna kar son vazifelerini yerine getirip onu Zindan Arkas Mezarh'nn bir
kesine defnettiler Fakat kadn ldnde karnndaki ocuk henz sa idi. Olmazlar olduran Allah (cc), o minik
yavrunun yaamasn murad etmiti. Bebek mezara konulduktan birka gn sonra dnyaya geldi ve hikmet-i Hda,
annesinin vcuduna trmanp gsne yetierek emmeye balad.
Minik yavrunun, annesinin bu l memesinde st bulmas, oradan karnn doyurmas ve nerede olduunu bilmeden karanlk bir dnyada kh uyuyarak, kh alayarak hayatn devam ettirmesi akl lleriyle elbette izah edilemez.
Ama elebi'nin aratrmalarna gre gerek tam byleydi. Yenierinin karsnn lmnden bir hafta kadar sonra Orduyu
hmayun Eri Seferi'nden dnd. Bizim Yenieri neferi de hasret ateiyle soluu hemen evinde aldysa da nafile, kap
duvard. Ac hakikati rendii zaman inanamad. Durmadan;
-Olamaz! diyordu. Olamaz! Ben karm ve ocuumu gitmeden evvel Allah'a emanet etmitim. O benim
emanetimi korurdu. Bunun olmas mmkn deil!
Yenieri neferi karsnn bana gelenlere inanmamakta srar edince mahallenin erkekleri ona karsnn mezarn
gsterdiler. O kaytan bykl da gibi yiit, karsnn mezarn grnce henz bir haftalk taze topraa sarlp hngr
hngr alamaya balad, Fakat o da ne! Topran altndan kulana bir ses geliyordu. Bu ses, bir bebein masum
lklarndan baka bir ey deildi. Adam, hemen yerinden dorulup yanndakilere bard:
-Bre adamlar, tez kazma krek getirin; evladm aada sadr.

Mehmet Krknc Nkteler s:14

Mehmet Dikmen Latifeler s:43
6
Nurdan Kelimeler, s:99-100
5

3.CLT

EMANET
9

phe ile birbirlerine bakan mahalle sakinlerinden birka zerlerinden aknl atp bir kou mezarclardan
birinin kazma ve kreini getirdiler ve hemen mezar kazld.
Grlen manzara akllara ziyan idi. Erkek bir bebek, annesinin rmeye balayan vcuduna yapm, sa
memesinden st emiyordu. Hayrete ayan olan ey, annenin vcudunun rengi ve ekli deiip rmeye balad
halde sa memesinin olduu gibi korunmu olmas idi.
Evet! Cenab- Hak masum yavrunun yaamasn murad etmi, tevekkl ehli yenierinin ihlasl dualarn geri evirmeyerek bir mucizesini daha gstermiti.
Evliya elebi'nn zikrettiine gre annesinin koynundan alnan bu ocuk, byyp delikanl olduunda ulema
snfna dahil olmu ve Sultan Ahmed zamanna kadar itibar gren, sz dinlenen lim bir zt olarak yaamtr.
Halk onu daima Meyyitzde (l kadnn olu) diye arm ve vefat ettii zaman da yine doduu yere, annesinin mezarna defnedilmitir.7
ALLAHA EMANET EDLEN MAN
Tarih, hayattan alnm ibret levhalaryla dolu bir mekteptir. Bu mektepten istifade etmesini bilenler gelecee de
baaryla hkmetmenin metodunu elde etmiler demektir.
Ali Ulvi Kurucu Bey'in, yakn gemiin canl ahitlerinden Endonezya eski Babakan Dr. Muhammed Nsr'dan
dinledii u htra da, yakn tarihimize k tutan binlerce ibret levhasndan sadece biri. Bu levhalardan belli bir uur ve
terkip karabildiimiz takdirde, bugn ve yarn daha salkl analiz edebilmenin yolu alm demektir.
J.970'li yllardan birinde, Endonezya'nn eski Babakanlarndan Dr. Muhammed Nasr Medine-i Mnevvere'ye gelmiti. Kaldklar Medine Oteli'nde kendilerini ziyaret etmitim. Selamlamamzdan sonra ilk sorduklar sul u olmutu:
"Bu sene de Trkiye'den hac var m?" "Var, elhamdlillah", demem zerine: "Acaba adedi ne kadar?" diye sordular,
"yz elli bin", dedim. "Yz elli bin mi?" diyerek alamaya baladlar ve derhal odasndaki serili seccadesinin zerine
secdeye kapandlar. Bu manzara karsnda hayretler iinde kaldm. Ne yapacam ardm. nk byk devlet
adam std, secdede alyordu...
Hkrklar sesini bomu, ne dedii anlalmyordu. r Secdeden kalkp da yerlerine oturduklarnda kendilerine
yle j demitim:
"Efendim, verdiim haber zt- devletlerini ok heyecanlandrd. Bugn sizi her zamankinden daha hisli buldum.
Acaba bu hassasiyetinizin sebebini renebilir miyim? "
Byk insan, derin mnlarla dolu bir "h!" ekerek, u ekilde cevap verdi:
"Aziz dostum! Ben Lozan Muhedesi'ni ok iyi bilen bir diplomatm. O muahedenin hedef-i aslsine gre
Mslman-Trk bugnleri grmeyecekti. nk Trkiye'nin ban yemek iin ngiliz Murahhas Hey'eti Reisi Lord
Curzon'un bakanlndaki kuzgunlar, Trkiye'nin Hristiyan olmas gerektiini teklif ediyorlar ve Trk hey'etini, bu ar
teklifi kabule zorluyorlard. ayet bu teklif Mslman-Trk milletinde iddetli tepkilere maruz kalrsa, Trkiye'nin "lik"
bir devlet olmasn ve bunun da Rusya'dakinden daha sert bir ekilde tatbik edil mesini srarla teklif ediyorlard, ite o
tarihden itibaren Trkiye'deki baz kanun, nizmnme ve ta'mmlerde, hep bu menhus teklifdeki mn sikasdnm icra
ve ifsn hedef alan te'srler mhade ediliyordu.
Btn bunlardan maksad, Mslman-Trk' temsil eden Trk devletini slm leminden hereyiyle koparmak idi.
Zten hilfetin ilgasyla, Trkiye bu manev gden kendini, kendi eliyle mahrum brakmt. Batl szde dostlarnn
gzne girmek iin ald bu kararla madd-manev yle zararlara girmiti ki, bunlarn cezasn sdece Trkiye
Mslmanlar ekmiyor, btn Mslmanlar da itirak ettiriliyordu. Evet, hilfetin ilgasyla Trkiye, gerek dostlarna
ba olmay reddederken, dost grnen dmanlarna kuyruk olmaya zorlanyordu. Lkin dman bu; gn olur belki
kendilerine kuyruk olmasn da kabul etmezler... Liklik ise Bat dnyasnda olduu gibi din ve vicdan hrriyeti
mnsna deil de adet din aleyhtarl eklinde kabul edildi.
Evet! Hilfetin ilgasndan sonra; Tevhid-i Tedrisat Kanunu ve Harf inklb ile alan r, Bat dnyasna fikren,
ruhen esr olmann kapsn aralad. Aslnda Tevhd-i Tedrisat Kanunu ile Harf nklb, dourduu sonular itibaryla
tarihde benzerine nadiren rastlanan kltr kym olmutur.
Bilhassa Harf nklb ile milleti mazisinden, kltrnden, medeniyetinden, dilinden, dininden ve trihinden kopuk
olarak yetiecek nesiller, bunca manev deer ve servetten mahrum kalmlardr. Elinde, tarihine id hibir deer
bulunmayan nesiller, mutlaka uydurma masallarla avunup duracaklardr. Bilhassa mazisi bu ekilde inkr ve ihml
edilen anl Mslman-Trk milleti ve onun erefli mazisi olursa...
Demek ki bununla yetien nesiller Alpaslan'lar, Klaslan'lar, Aleddin Keykbad'lar, Osman Gazi'leri, Orhan'lar,
Murad'lar, Yldrm'lan, Fatih'leri, Yavuz'lar, Kanunleri, IV. Murad'lan, Abdlhamid'leri ve son yllardaki Trablusgarb,
Balkan, anakkale ve stikll savalarnda "Allah!" diyerek ehid olan kahraman Mehmetikleri unutarak, tarihinden
uzaklaacak, yle mi? nk btn bu zaferler Kur'n harfleriyle tezyin olan Osmanlca'yla yazlm eserlerle
nesillerden nesillere mbarek birer mrs olarak intikal edilegelmitir. Bu eserlerden mahrum kalan nesiller, mutlaka
ilm ve tarih hakikatlerden uzak (hussen dikte ettirilerek yazdrlan) resm tarihlerin esri olarak yetieceklerdir. Evet,
Mslman-Trk; Harf nklbyla iki darbeyi birden yemi oldu. Birisi bin yllk tarihinin yazs deiti. Hem de
deimekle kalmayp, renilmesi ve retilmesi yasakland.
Dieri de din ve can dmanlarnn yazs olan Latin harfleri, yeni Trk harfleri olarak kabul edilirken, yce
Kur'n- Kerim'in yazs, cebren tedavlden kaldrld. Bu arada Kur'n- Kerm'i okutanlar ikence grrken, renenler
de eitli cezalara arptrld. Tarihe baktmzda bir milletin topyekn kltr hayatna bylesine indirilmi ar darbeye,
nadiren rastlanlabilir. Belki de benzeri grlemez... Bu darbe maalesef kendini bin yl slm'a feda etmi olan mchid
Trk milletine reva grlmtr.
7

Hadiselerin bretli Dili, s:18

MENBA
3.CLT
Aziz dostum! Bu yara derindir. Dokunduka kanar. Mslman-Trk'n manen katline ferman olan Lozan Muahedesi'nin tahll ve tenkidini burada keserek, asl mevzmuza gelelim.
Siz bu sene Trkiye'den yz elli bin hac gelmi deyince, Allahu Z'lCell'in bu insanlar zerindeki kahr sultasnn
ihtiaml tecellsi karsnda sevin gzyalarm tutamadm. Demek; yllar yl bir tek Mslman dahi hac farizasn
fya gn-dermeyen Trkiye Cumhuriyeti hkmetleri, yz elli bin hacya pasaport verecek, dvizlerini temin edecek ve
onlar kendisinin temin ettii vastalarla hacca gnderecek ha!?.. Bu ne azametli tecell sahnesidir y Rabb. Ben,
Senin zlimleri saraylarnn enkaz altnda boan kahr kudretinin karsnda nasl yerlere serilmem ve secdelere
kapanmam?... Sen ne byksn!.. Ne ulusun!?.. Ne halimsin!.. Ne latifsin, Allahm!.. Cemlin gzel olduu gibi Cellin
de gzeldir. Cellin olmasa, Cemalini mahede imkn bulamayz. Zlimlerin cebertu bize nefes aldrmaz. Hereyin
kemli Sende olduu gibi, Cemli de, Celli de Senindir.
Trkiye'deki slm gelimeleri, kendi memleketim kadar, hatta daha fazla diyebileceim bir dikkatle takip
ediyorum. Aklm hayrette brakan tecelllerden birisi de udur: Lozan Muhedesi'nin zerinden bunca yl gemesine
ramen devlet eliyle -Allah'a kr- bir tek kilise yaplmamtr. Fakat binlerle, onbinlerle cami yaplm ve hl da
yaplmaya devam etmektedir. Lkin gelin grn ki, benim memleketim olan Endonezya'da Sukarno sosyalizm
sevdasyla, memleketin iktisadiyatn mahvedip katktan sonra iktidara Suharto geldi.
Endonezya'nn skntsn gren Amerika ve Batl baz devletler iktisad ve itima mnda byk yardm teklifinde
bulundular, iktidardakiler bu teklifi kaytsz-artsz kabul ettiler. Yardmlar nceleri itim-insn ekillerde yaplmaya
balad. Mesel kylere hastane yapld. Lkin yaplan her hastanenin yanma mutlaka bir de kilise yaplmas art klnd.
Sakinleri arasnda bir Hristiyan bulunmayan kye, bu kilise art nedendi?.. Bu uzun mukaddimemden sonra yle bir
netice karmak isterim:
slm'n dmanlarnn inklblardan bekledikleri u idi: Bunca yldr batllama adna icra edilen inklp silindiri
altnda ezilen Trkiye'den hacca gelecek bir kimsenin kmas yle dursun, 'Allah' diyen bile kalmayacakt. Fakat,
Allah'a hesab-sz krler olsun ki bu pln muvaffak olmad. Inallah da olmayacaktr. nk, byk ve kahraman
ecdadnz slm urunda o kadar ihls ve sammiyetle kan dkm ve can ver-midir ki ehd olurken yaral kalbini
Allah'na aarak u yank ifdelerle niyaz etmitir:
Allahm! Evld- ahfadmn mn Sana emnettir. Onlarn manev varln Senin Cemline tevd ediyorum. Zra
btn ruhumla inanm bulunuyorum ki, Senin hfz-u emnetine tevd edilen bir emnet, asla zy olmaz... "8
EMANETE SAYGI
mr bir sermayedir... Bize emanet edilmitir... Dnya bir misafirhane bizler de misafirleriz.
Sevdiimiz fakat kaybettiimiz dostlarmzla beraber, ebed ve lmsz hayatta beraber olabilmek iin, zerimize
den vazifelerimizi yapmamz gerekmektedir.
Sahip olduumuz bu sermayeyi geliigzel harcayamayz. nk bize ait deil. Genlik elveda diyor. Hazan
yapraklar gibi sararp soluyor. htiyarla dur diyemiyor, lmn nne geemiyoruz, merhameti sonsuz Rabbim, emir
ve yasaklan dorultusunda, nefis ve malnz Allah yolunda harcama karlnda cennetimi satn aln buyuruyor. Kinat
sofrasn bizim iin saysz nimetlerle ssleyen, buna mukabil be tanesini yasaklayp haram klmasna karlk, rengi,
tad, gzellii farkl saysz konserve edilmi nimetleriyle dnya soframz ssleyen Allah'n sonsuz ikramlarna kar
yirmi drt saatten bir saatinde Namaz klarak; bir yln 29 veya 30 gnnde, stelik de yar snda Oru tutarak;
servetin, shhatin, hrriyetin varsa, mrnde bir defa Hacca giderek; borcun, harcn, derdin olmama artyla krkta bir
Zekat vererek cenneti satn almak zor mudur?
Allah tarafndan rehin alnan nefsi kurtarmak, (ebed cenneti kazanmak, hell dairede btn ihtiyalarmzn
karland u dnyada) Allah'a itaat, emir ve yasaklarna sayg duymakla mmkn olacaktr.
Ayn geminin mensuplar, yolcular olan bizler, bilmeyerek, yanllkla, cahillikle veya kfr ve inatla, zerinde
yaadmz u dnya gemisini batrmak isteyenlere mukabil, onlar da kurtarabilmek iin; efkatle, tatl dil, gler
yzle, akl, mantk ve iradelerine hitap ederek ikna yolunu semeliyiz; himmetimizi bu yolda harcamak m'mine en
yakandr.
Engellere taklp kalmadan, dayanp darlmadan, gelecein maneviyat gllerini, blbllerini yetitirmek de bize
dmektedir. nsanlk bir eyler bekliyor... aradn bulmak iin rpnyor.,, za'f- imandan meydana gelen yaralarna
reete aryor. nsanln iftihar tablosu Hz. Muhammed'in (sallallhu aleyhi ve sellem) mjdesini verdii ahir zamanda
gelecek, insanl dt helket ve felketten, zillet ve sefaletten kurtaracak mit nesli olan kutsileri 1 bekliyor.
Beklenen o erefli neslin arasnda olma erefini, cann, canann pahasna da olsa zannederim karmak istemezsin.
Senin lem-i slm'n son karakolunun mensubu olarak- zerine deni yaptn lde sanclar dinecek, yaralar
sarlacak, o zaman Allah'n inayeti sana yetiecek, ilh rahmet ban okayacaktr.
O zaman yangnlar snecek, gzyalar dinecek, mazlumiyet ve maduriyet sona erecektir.
O zaman harabeler mranlara, zulmler adalete, dmanlklar kardelie, kin ve nefretler sevgiye, merhamete
dnecektir.
Bir defa daha insanlk; mal, can, namus, haysiyet ve erefiyle, huzur, gven ve emniyet ortam iinde yaama
frsat ve imkn bulacaktr.9

A ER VE SAVA ER (N EHLNE VERLMES)

8
9

brahim Refik Gemiten Gelecee Iklar s:64

M. Ali engl zlenen nsan s:43

10

3.CLT

EMANET
11

Bir sofi savalarla birlikte harbe gitti. adrlar kuruldu sava nizam alnd erler sava meydanna gittiler. Sava
balaynca, sofi arlklarla, sava malzemeleriyle birlikte adrlarda kalan savaa katlmayan zayflarla beraber kald.
Erler sava meydanna daldlar. At srdler, kl aldlar, stn gelerek 'birok ganimetler ve esirler alarak geri
dndler.
Ganimetlerden bir ksmn sofiye hediye ettiler. Sofi verilen armaanlarn hepsini frlatp att, hibirini almad.
Cengaverler hayret ederek sordular: "Biz ne yaptk ey sofi neden byle kzdn?" dediklerinde sofi:
"Savaa giremedim, savatan o er meydanndan ayr kaldm." dedi.
Anlalan sofi er meydanna girmedii, kl sallayp haner almad iin alnmt. Cengaverler sofinin gnln
almak iin:
"Birok esir getirdik onlardan birini al ldr, ban gvdesinden ayr da gazi ol." dediler.
Sofi bunu duyunca sevindi. Bal bulunan esirlerden birini alarak savamak zere adrlarn arkasna gtrd.
Gaziler sabrszlkla bekliyorlard, sofi gecikince "Acaba neden gecikti?" diye merak ettiler. Nihayeti itibariyle eli kolu
bal bir esiri ldrecekti.
Gazilerden biri "Acaba ne oldu?" diye sofinin peinden gitti. Bir de ne grsn esir sofiyi altna almam m?
Esir sofiyi altna alm, elleri bal olduu halde dileriyle sofinin boynunu sryordu, sofinin akl bandan gitmiti,
yar l hldeydi. Gaziler esiri ekip aldlar. Sular serpip sofiyi aylttlar.
"Ne oldu sofi bu ne hal? Elleri bal bir esir seni nasl bu hle soktu?" dediler. Sofi:
"Tam ban keseceim srada o mel'un bana yle bir bakt ki, aklm bamdan gitti. Nasl korktum anlatamam,
sanki karmda bir ordu vard, bu baktan korkup kendimden getim, gerisini hatrlamyorum." dedi.
Bunun zerine gaziler:
"Sende bu yrek varken sakn savaa girmeye kalkma. Erkek aslanlar cenge balad m kllaryla balar top
gibi yere yuvarlarlar. Nice basz bedenler yerde rpnp, nice bedensiz balar kan denizinde yzer, cenk meydan her
kiinin girecei yer deildir.
Bu i bulgur pilavn kaklamaya benzemez. Harp bu bulgur pilav deil ki kollan svayp giriesin." dediler.
"ONLARA BU ET HARAMDIR...
" Kocasnn ii son gnlerde iyice bozulmutu. O kadar ki dier ihtiyalarn te'mini yle dursun iki ocuun
karnn doyuracak bir sofra hazrlama imknndan bile mahrum kalmt. ayet beyi o gn akama da sofra kuracak bir
ey getiremezse hareketsiz bekleyen ocuklarn durumu tehlikeye girecekti. Binbir endie ve elem iinde akam iple
ekmeye balad. Nihayet ge saatlerde kapy alan kocas elinde bir paketle gelmi, buruuk etten ibaret paketi
heyecanla kapan kadn sevinle mutfaa koarak piirdii eti derhal sofraya getirip alktan tkatsz dm
ocuklaryla birlikte yemeye balamlard. te o srada komusunun kk ocuu ieri girdi ve sofrann bana
dikilerek yenen etten istemeye balard. Kadncaz aceleyle bir kendine, bir de ocuklarna yetitirdii lokmalardan
birini de ke uzatnca kocas:
- Hayr hayr, ona verme, onlara bu et haramdr! diye ikazda bulundu. Komu ocuu buna zlm, alayarak
evlerinin yolunu tutmutu. O gne kadar kimseden byle bir karlk grmeyen zengin ocuu, babasna durumu anlatt
ve bir lokma et vermediklerini ikyet ederek "O etten ille de isterim" diye tutturdu. Bu defa ocuun sesini bir trl
kesemeyen baba, elinden tutarak bitiik komunun evine gelmeye mecbur kald. Onlar halen sofradaydlar.
- ocuktur, halden anlamyor, unun sesini kesmemiz iin bir lokma et rica edeceim, dedi. Fakat adamn cevab
kesindi:
- Kusura bakmayn, ben bu etten size veremem. nk bu bize hell, fakat size haramdr! - Neler sylyorsun
komu, size hell olan ey bize nasl haram olur? - Olur komucuum, olur. Fakat gel, benim bu srrm f etme,
imdiye kadar kimseye amadm derdimi imdiden sonra da amak zorunda brakma!
- Hayr, bu szlerinden bir ey anlamyorum; ocua bir lokma et vermeyiinin mazeretinden baka bir lf deildir
bu. Mecbur kalmt iin iyzn anlatmaya. Elindeki mendiliyle gzyalarn silen adam titrek sesle mes'elenin
iyzn anlatmaya balad.
- Gnlerdir u sofraya ne bir katk, ne de bir para ekmek getirmek sadetinden mahrum kalmtm. lerim
bsbtn tersine gidiyor, yakamza sarlan fakirlik bize aman vermiyordu. Bugn artk tahammlmzn bittii gnd.
ocuklar bugn de bir lokma olsun bir ey yemezlerse hayatlar tehlikeye girecek, bu durumun arkasndan lm
gelecekti. yice muztar kalmtk. Bu yzden yol kenarna atlm bir koyun leinden kestiim bir para eti kda
sararak getirdim. te soframzda grdn et o koyun leinden koparp getirdiim ettir. Biz muztar kaldmz iin bu
haram etten yiyebiliriz, ama sizler (Allah daha ok versin) servetinin hesabn bilmeyecek kadar zengin kimsesiniz, siz
muztar kalmadnz iin byle haram etten yemeniz de ciz olmaz. ocuunuza bir lokma et vermeyiimin asl sebebi
budur!.. Komusunun bu izahndan sonra ban yere eerek utanan zengin adam, birey sylemeden oradan kar ve
doruca ahsna it srnn obann bulur, ona u emri verir: - Ben derin vicdan azb ekmeye baladm, byk
mes'uliyet altnda olduum inancndaym. Bizim, l koyunun etini sofralarnda katk yapacak kadar zarurete den
bitiik komumuzdan haberdar olmaymz byk bir gnahtr. Koyunlarn yarsn derhal iretle... Onlar u andan
itibaren komuma hibe ediyorum, haber ver! Sonra dkknna gelen adam oradan da bir miktar yiyecek ve giyecek alr,
komuya gnderir. Onu yokluun ac penesinden kurtarr.
Sadece ahsn dnen bir zengin olmaktan Allah'a snarak tevbe ve istifarda bulunan bu zengin, bir akam
r'yasnda Reslllah' grr, ondan evvel bir kaz, sonra da bir mjde alr: - Servet Allah'ndr. Bz kullar ise tevziat
memurudurlar. Allah'n sana muhtalara vermek zere emnet ettii servete ihanet eder duruma dm, komunun

11

MENBA
3.CLT
koyun lei yiyecek hale dmesine alkasz kalmtn. Bereket ki en sonunda durumlarn renip tam zamannda
yardm yaparak onlar kurtardn! Mjdeler olsun sana, Allah yardmn kabl etti. Cehennem'e ilk girecek zenginlerden
iken, bu defa Cennet'e evvel girecek servet shiplerinden oldun!..

R....
Haya syrlm, inmi: yle yzszlk ki her yerde...
Ne irkin yzler rtermi meer o incecik perde!
Vefa yok ahde hrmet hi, emnet lafz- b-medll;
Yalan rai hynet mltezem her yerde, hak mehl.
Ne tyler rperir, y Rab, ne korkun inklb olmu!
Ne din kalm, ne man, din harb, man turb olmu

Helak oldu, korkup hiyanete gz yuman,

EMANET korumaktan ekinen, uzak duran,
Dini de insaniyeti de terk etti,
Urad musibetler birbirini takib etti.

Korkarak hyanete raz olann boynu devrilsin!

O yzden emaneti korumaya yan izenin
Dini ve insanl bir yana brakarak ban alp gitmitir.
Yaadka bana gelecek belalar birbirini takip edecektir.10

Hyanete boyun emei huy edinen kimse

Pek ksa zamanda srann kendisine gelmesine layktr.
Zilletler durmadan elemlerini yadrrlar 11

10
11

Kalplerin kefi, s:75

Kalplerin kefi, s:75

12

3.CLT

EMANET
13

13

MENBA
3.CLT

14