Professional Documents
Culture Documents
Tong Quan Vien Thong
Tong Quan Vien Thong
H NI - 2007
Ths. Nguyn Vn t
Ths. Nguyn Th Thu Hng
Ks. L S t
Ks. L Hi Chu
LI NI U
Trong nhng nm qua, h tng vin thng pht trin nhanh v c cng ngh v cht
lng cung cp dch v. Vin thng tri qua mt qu trnh pht trin lu di vi nhiu bc
ngot trong pht trin cng ngh v pht trin mng li. Vit Nam cng nh cc nc trn th
gii, hin nay c rt nhiu nh khai thc vin thng khc nhau vi s a dng ca cng ngh v
cu hnh mng cng nh cc dch v cung cp.
c c ci nhn tng quan v vin thng ni chung, nm bt nhng kin thc c bn
v vin thng v cng nm trong chng trnh o to ca h i hc t xa ca Hc vin Cng
ngh Bu chnh Vin thng, cun ti liu Tng quan v vin thng c cc ging vin B
mn Mng Vin thng, Khoa Vin thng I bin son.
Ti liu gm 6 chng, trnh by nhng kin thc c bn v lch s pht trin ca vin
thng, cc dch v vin thng, cc k thut c bn v truyn dn v chuyn mch trong vin
thng cng vn bo hiu v ng b mng.
Chng 1- Gii thiu chung: chng ny cung cp cho hc vin cch nhn tng quan v
mng vin thng; qu trnh pht trin ca vin thng trong qu kh, hin ti v xu hng pht
trin trong tng lai cng nh cc khi nim c bn trong vin thng c cp gip ngi
c bc u hiu v vin thng ni chung v c s tip cn vi h thng vin thng phc
tp.
Chng 2- Dch v vin thng: chng ny cp n cc vn lin quan n dch v
vin thng nh khi nim, cch thc phn loi dch v vin thng, cc yu t nh hng n
cht lng dch v v cht lng mng, ng thi gii thiu v cc loi hnh dch v vin thng
c bn v cc dch v mi trn th gii v Vit Nam, nhu cu v xu hng pht trin dch v
vin thng.
Chng 3- Cc mng vin thng: chng ny gii thiu s hnh thnh v pht trin ca
cc mng vin thng: cc mng mng in thoi, cc loi mng v cng ngh mng truyn s
liu, mng my tnh, Internet. Chng ny cn gii thiu nhng khi nim cn bn v cc phn
t to nn mng vin thng, v quan im phn tng giao thc v cc phng thc chuyn giao
thng tin qua cc mng c bn.
Chng 4- Cc vn truyn dn v ghp knh. Chng 4 trnh by cc ni dung lin
quan n truyn dn; khi nim v ghp knh v cc k thut ghp knh c s dng trong
mng vin thng.
Chng 5- Cc vn v chuyn mch v nh tuyn. Chng ny trnh by cc khi
nim v chuyn mch knh, k thut chuyn mch thi gian v khng gian, s kt hp cc k
thut trong cc h thng chuyn mch; K thut chuyn mch gi, nhng khi nim v nh
tuyn v s phn loi chng cng c cp.
Chng 6- Bo hiu v ng b trong mng vin thng: Chng ny a ra cc khi
nim v cc k thut c bn v bo hiu; vai tr v cc gii php ng b mng v ng b
trong mng vin thng Vit Nam (ca VNPT).
B mn Mng vin thng- Khoa Vin thng 1- Hc vin Cng ngh Bu chnh vin thng
T: 84-34-515484, bomonmangVT1@yahoo.com
phng tin truyn thng (hu tuyn nh ng dy kim loi, cp quang hoc v tuyn hoc
cc h thng in t khc).
Hnh 1.1 l lc phn loi vin thng. Vin thng chim phn ch o trong
truyn thng. Truyn thng l vic truyn thng tin t mt im ti mt im khc, gm c
truyn thng c hc (bu chnh) v truyn thng in (vin thng) bi v n pht trin t
dng c hc (my mc) sang dng in/quang v ngy cng s dng nhng h thng
in/quang phc tp hn.
Vin thng
n hng
Truyn
thanh
Song hng
Truyn
hnh
Truyn
hnh v
tuyn
in
bo
Telex
in
thoi
c
nh
in
thoi
di
ng
Truyn
d
liu
Th
in
t
Truyn
hnh
hi
ngh
Truyn
hnh
cp
T phn truyn thng c hc (th t, bo ch) ang c xu hng gim trong khi t
phn truyn thng in/quang, c bit l truyn song hng, li gia tng v s chim th
phn ch o trong tng lai. V vy, ngy nay nhng tp on bo ch cng ang tp trung
v hng ti truyn thng in/quang, coi l c hi kinh doanh tng lai ca mnh.
1.1.2 Cc giai on pht trin vin thng
Vin thng tri qua nhiu giai on lch s khc nhau. Hnh 1.2 cho ta nhng mc
lch s pht trin quan trng trong vin thng, ch yu nhn mnh vo s pht trin v m
rng ca cc h thng v dch v vin thng (chi tit hn v cc dch v c gii thiu
trong Chng 2).
C th phn s pht trin ca vin thng qua bn giai on chnh. Giai on th nht
ko di khong 90 nm t khi in thoi ra i v pht trin. Giai on th hai l giai on
xut hin chuyn mch SPC, truyn dn s v thng tin v tinh. Giai on th 3 l giai on
pht trin c trng ca cc mng d liu v cng ngh chuyn mch gi. Giai on th 4
xut hin cng vn lin kt mng truyn thng. Phn tip theo trnh by nhng mc thi
gian ng nh i theo nhng s kin ni bt lin quan ti vin thng (xem Ph lc 1 bit
thm chi tit).
-
1920-1928 Carson, Nyquist, Johnson v Hartley gii thiu l thuyt truyn dn.
1937
1950
Ghp knh phn chia theo thi gian (TDM) c p dng vo in thoi.
1953
1955
1962-1966 Dch v truyn d liu c thng mi; PCM chng t s thch hp cho
truyn thoi v TV; l thuyt truyn dn s c pht trin.
1965
1976
1989
2005
Ngun tin l ni sn sinh hay cha cc bn tin cn truyn. V th, ngun tin c th l
con ngi hay cc thit b thu pht m thanh, hnh nh, cc thit b lu tr v thu nhn thng
tin pht i
1.2.2 S khi h thng truyn thng tin
H thng truyn thng (HTTT) thc hin cc chc nng x l cn thit, bin i
thng tin cn trao i thun tin cho vic lu tr, sa cha v truyn qua h thng.
Hnh 1.3 cho ta s khi ca HTTT, thng tin truyn qua h thng c th l mt
chiu truyn n hng (Hnh 1.3a) hoc trao i hai chiu truyn hai hng (Hnh
1.3b). Thng tin t ngun tin i ti thit b u cui (TBC) pht chuyn thnh tn hiu.
Tn hiu ny c truyn qua mi trng truyn dn (knh truyn thng) ti TBC thu. Ti
y, tn hiu c bin i ngc li thnh thng tin v a ti ni nhn tin.
Tn hiu
pht
Bn tin
TBC
pht
Ngun
tin
Tn hiu
thu
Bn tin
Nhn
tin
TBC
thu
Mi trng truyn dn
Bn tin
Pht/nhn
tin
TBC
pht/thu
Tn hiu
thu/pht
Mi trng truyn dn
Bn tin
TBC
thu/pht
Nhn/pht
tin
Theo thng tin (ngun tin): nhn mnh ti bn cht thng tin trong tn hiu, ngi
ta thng dng cc thut ng nh: tn hiu m thanh (trong c tn hiu thoi, tn
hiu ca nhc ); tn hiu hnh nh (hnh nh tnh, hnh nh ng ); tn hiu d
liu.
Theo nng lng mang: Tn hiu c phn chia tng ng vi dng nng lng
dng mang thng tin. V d : tn hiu in, tn hiu quang
Ngoi ra cn nhiu cc phn loi tn hiu khc, ty thuc vo h thng mng v cch
thc truyn thng s c gii thiu hoc lm quen sau ny.
Hnh 1.4 m t tn hiu thoi tng t v tn hiu thoi k thut s. Tn hiu tng t
in hnh l tn hiu c bin bin thin lin tc theo thi gian. Trong Hnh 1.4(a) c v s
cc gi tr trong khong i(max) i(min) u c ngha v mt mang thng tin, vi mt mc chnh
xc no . Do thng tin c cha ng chnh trong dng ng sng ca hm thi gian
nn h thng truyn thng tng t cn phi phn pht bo tn dng ng sng, vi mc
trung thc c th. mnh ca tn hiu tng t thay i trong khong 30dB100dB ty
theo cc ng dng. Do h thng tng t cn m bo tnh tuyn tnh trong mt di ng
tng i ln (t tn hiu yu nht ti tn hiu mnh hn hng nghn ln)
i
4
3
i
i(max)
1
0
t
i(min)
0
t
Cc thit b u cui x l knh thng tin. Knh thng tin (knh thoi ; knh
d liu ; knh video...) l mt mi trng k thut c to ra xuyn sut
HTTT v c th truyn c mt thng tin c lp.
10
mng mt cch hiu qu th cc thit b mng cn thng nht v chun, chng c th lin
kt v tng thch vi nhau, cng nh m bo hiu qu v gi thnh.
Cc tiu chun (cc tiu chun m) l cn thit gip cho vic kt ni d dng gia
cc h thng, thit b v cc mng ca cc nh sn xut, cc nh cung cp v khai thc khc
nhau. Nhng u im quan trng nht v cc kha cnh khc ca cc tiu chun m v vin
thng l:
Cc tiu chun cho php vic cnh tranh: Cc tiu chun m sn sng cho bt k
mt nh cung cp thit b ca h thng vin thng no. Khi mt h thng mi xut hin,
c chun ho v hp dn v mt kinh doanh th s c rt nhiu nh cung cp sn phm ti
th trng. Nu mt h thng no m b c quyn th cc c tnh k thut s l ca
ring nh sn xut , iu ny rt kh cho cc nh sn xut mi bt u vic sn xut cc h
thng tng thch cnh tranh. Cnh tranh m s to ra cc sn phm rt hiu qu v mt
gi thnh, dn n vic c th cung cp cc dch v vin thng vi gi thnh thp cho ngi
s dng.
Cc chun chung s dn ti c mt s cn bng v kinh t gia yu t k thut v
sn xut: Cc chun s thc y th trng pht trin cc sn phm hng ti cc chun
chung, iu ny s dn ti vic sn xut mang tnh ph bin v t s cn i v kinh t gia
sn xut v k thut. Vic s dng cc vi mch c tch hp rt ln (VLSI) v cc li ch
khc s gim gi thnh v gip cho sn phm d dng c chp nhn hn. iu ny s dn
ti s pht trin v kinh t ca mt x hi, nh vic ci tin v gim gi thnh cc dch v
vin thng.
Cc tc ng v quyn li chnh tr s dn ti hnh thnh nhiu chun khc nhau
nh: Chu u, Nht Bn v M. Vic chun ho khng ch l vn k thut. i khi cc
quyn li v chnh tr, ngn cn vic ph chun cc tiu chun ton cu v cc tiu chun
khc nhau thng c lm thch nghi cho Chu u, M v Nht Bn. Chu u khng
mun chp nhn cc cng ngh ca M v ngc li, bi v h mun bo v ngnh cng
nghip ca h. Mt trong cc v d tiu biu v mt quyt nh mang tnh chnh tr (vo
nhng nm 1970) l lut m ho PCM ca Chu u c a ra thay v s dng lut ca
M. Mt v d gn y l quyt nh ca M v vic khng chp nhn cng ngh GSM ca
Chu u l cng ngh thng tin di ng t bo k thut s chnh yu.
Cc tiu chun quc t s e do cc ngnh cng nghip ca cc nc ln nhng
l cc c hi tt cho cho nghnh cng nghip ca cc nc nh: Cc nh sn xut chnh ca
cc nc ln, c th khng ng h vic chun ho quc t, bi v n m cho th trng ni
a ca h pht trin thnh ni din ra cnh tranh quc t. Cc nh sn xut ca cc nc nh
th hon ton h tr vic chun ho, bi h ph thuc vo cc th trng nc ngoi. Th
trng ni a ca h th khng ln v h ang tm kim mt th trng mi cho cng
ngh ca h.
Cc chun chung s lm cho cc h thng thuc cc nh cung cp khc nhau c
th kt ni vi nhau: Mc ch chnh v mt k thut ca s chun ho l gip cho cc h
thng cng trong mt mng, hay thuc cc mng khc nhau, c th hiu ln nhau. Cc
11
chun thng bao hm cc ch tiu k thut lm cho cc h thng tng thch vi nhau v h
tr cho vic cung cp trn din rng thm ch ngay c cc dch v ton cu.
Cc tiu chun gip cho ngi s dng v cc nh iu hnh mng, cc hng sn
xut thit b, tr nn c lp vi nhau v tng sn sng ca h thng: Mt giao din
chun gia thit b u cui v mng cho php cc thu bao c th mua cc thit b u cui
ca nhiu hng khc nhau. Cc giao din chun gia cc h thng trong mng cho php cc
nh iu hnh mng s dng cc h thng ca nhiu nh cung cp khc nhau. Vic chun
ho s ci tin sn sng v cht lng ca h thng cng nh gim gi thnh ca chng.
Cc tiu chun lm cho cc dch v quc t c tnh kh thi: Vic chun ho ng
vai tr ch cht trong vic cung cp cc dch v quc t. V d cc tiu chun ton cu chnh
thc nh dch v thoi, ISDN, dch v chuyn mch gi X.25 ton cu, telex v fax. Cc tiu
chun ca mt s h thng c th khng c chp nhn rng ri mt cch chnh thc;
nhng nu h thng tr ln ph bin trn th gii th c th d dng thc hin c mt dch
v ton cu. Nhng v d gn y v cc dch v ny nh: thng tin GSM v Internet vi
WWW.
Nhng v d v cc phm vi chun ho quc t s ch r s nh hng ca chun ho
i vi cuc sng hng ngy ca chng ta nh:
Cc bc ren ca inh c (ISO, U ban k thut 1): Mt trong cc lnh vc u
tin c chun ho. Vo nhng nm 1960 mt bng n ca chic xe t ny khng th
lp va vo chic t khc. Nhng gn y chng c chun ho quc t v a s l tng
thch vi nhau.
Vic nh s in thoi quc t, m quc gia: Nu vic nhn dng thu bao trn
ton cu m khng duy nht th cc cuc gi t ng khng th thc hin c.
Giao tip thu bao in thoi.
M ho PCM v cu trc khung c s: lm cho cc tuyn ni c s ho trong
nc v quc t gia cc mng c th thc hin c.
Cc h thng pht thanh v truyn hnh.
Cc tn s dng cho v tinh v cc h thng thng tin v tuyn khc.
Cc b ni v cc tn hiu ca PC, my in v cc giao din vi modem.
LAN: cho php chng ta s dng cc my tnh t bt k nh sn xut no trong
mng ca cng ty chng ta.
1.3.2 Cc t chc chun ha quc t, khu vc v quc gia
C rt nhiu t chc tham gia vo cng vic chun ho. Chng ta xem xt chng theo
2 kha cnh: ai l nhng ngi tham gia vo cc thng mi v vin thng lin quan n
chun ho v cc nh cm quyn no ng h cc tiu chun chnh thc.
1.3.2.1. Nhng nhm ngi lin quan ti chun ha
Hnh 1.5 minh ho mt s nhm c quan tm tm ti vic chun ho v tham gia vo
cng vic ny. Chng ti lit k cc nhm ny v s quan tm ln nht ca h, l, ti sao
m h li lin quan n cng vic chun ho.
12
Ngi s dng
Nh khai thc
mng
Nh sn xut thit
b
ly cc thng tin v cc tiu chun trong tng lai phc v cho cc hot ng
pht trin cng sm cng tt
ANSI
DIN
BSI
SFS
BSI: Vin chun ho Anh; DIN: Deutche Industrie-Normen; ANSI: Vin chun ho
quc gia m; SFS: Vin chun ho Phn Lan
1.3.2.3 Cc t chc chun ha khu vc
Cc t chc chun ha ca Chu u
Vin tiu chun vin thng Chu u (ETSI) l mt c quan c lp lm nhim v
lm ra cc tiu chun cho Chu u. Cc nh khai thc mng v cc nh sn xut cng tham
gia vo cng vic chun ho.
Hi ng chun ho v k thut in Chu u/ Hi ng chun ho Chu u
(CEN/CENELEC) hp tc thnh mt t chc chun ho cho cng ngh thng tin. N tng
ng vi IEC/ISO v cp ton cu v quan tm ti cc kha cnh mi trng v c in hc.
Hi ngh Chu u v qun l bu chnh v vin thng (CEPT) cng lm cc cng
vic ca ETSI trc khi c quan thng tn ca u ban Chu u (Green Paper) m ra s cnh
tranh Chu u trn th trng vin thng. Vic m ca v vin thng yu cu c quan
v in thoi, in bo v bu chnh (PTT) ca cc quc gia tr thnh cc nh iu hnh
mng bnh ng vi cc nh iu hnh mng mi khc v h khng c php xy dng cc
tiu chun na.
ETSI
CEPT
CEN/
CENELEC
trong cc tiu chun ny nh cc tiu chun cho mng cc b (LAN) c ISO chp nhn
nh l tiu chun quc t. Mt v d khc l tiu chun quc t cho 'Ethernet: ISO8002
tng ng vi tiu chun IEEE 802.2.
Hip hi cng nghip in t (EIA) l mt t chc ca cc nh sn xut thit b in
t ca M. Rt nhiu tiu chun ca h nh l cc b ni ca my tnh c nhn c chp
nhn ton cu. V d, tiu chun v giao din s liu EIA RS 232 th tng thch vi
khuyn ngh V.24/28 ca ITU-T.
FCC
FCC
IEEE
EIA
Hnh 1.8: Cc t chc chun ho M
U ban truyn thng lin bang (FCC) thc ra khng phi l mt c quan xy dng
cc tiu chun nhng l mt c quan iu tit. N l mt c quan qun l nh nc quy nh
v truyn thng v tuyn v hu tuyn, ng mt vai tr quan trng v d trong s pht
trin cc c im k thut v bc x v nhy ca nhiu in t trong cc thit b vin
thng.
1.3.2.4 Cc t chc chun ha quc t
Lin minh vin thng quc t (ITU) l mt c quan chuyn mn ca lin hp quc
chu trch nhim v vin thng. N bao gm gn 200 nc thnh vin v cng tc chun ho
ca n c chia thnh cc phn chnh: ITU-T (trc y gi l CCITT) v ITU-R (trc
y gi l CCIR).
ITU-T v ITU-R xut bn ra cc khuyn ngh, thc ra chng l cc tiu chun chnh
v cc mng vin thng. ITU-T xy dng cc tiu chun v cc mng vin thng cng cng
(v d nh ISDN), v ITU-R v v tuyn nh vic s dng tn s trn th gii v cc c
tnh k thut ca cc h thng v tuyn. Rt nhiu nhm tham gia vo cng vic ny nhng
ch c cc c quan thuc quc gia mi c quyn b phiu. ITU-T trc y l CCITT xy
dng c hu ht cc tiu chun ton cu cho cc mng cng cng.
T chc chun ho quc t/ U ban k thut in quc t (ISO/IEC) l mt t chc
chung chu trch nhim v chun ho cng ngh thng tin.
15
ITU-T (CCITT)
ISO/IEC
ITU-R(CCIR)
Ngoi ra cn c nhiu t chc khc; hng nm, mt s nhm mi xut hin thm cn
mt s t chc khc th gii th. Cc v d v cc nhm lm vic gn y l h thng thng
tin di ng ton cu GSM, Bin bn ghi nh v cc iu kin v Din n ng dy thu
bao s khng i xng (ADSL).
16
CU HI N TP CHNG 1
1. Vin thng bao gm cc lnh vc:
A. in thoi, fax
B. Internet v mng d liu
C. Truyn thanh, truyn hnh, v tinh
D. Tt c cc lnh vc trn
2. Lch s pht trin ca vin thng c chia thnh bao nhiu pha trong qu trnh pht
trin
A. 2
C. 4
B. 3
D. 5
17
C. ETSI
B. ITU-R
D. ANSI
9. ANSI l :
A. T chc chun ha vin thng quc t
B. T chc chun ha vin thng khu vc
C. T chc chun ha vin thng quc gia
D. Khng phi l mt t chc vin thng
10. ETSI l
A. T chc chun ha vin thng quc t
B. T chc chun ha vin thng khu vc
C. T chc chun ha vin thng quc gia
D. Khng phi l mt t chc vin thng
11. Bng tn s dng cho tn hiu thoi truyn thng l bao nhiu
A. 16Hz 20KHz
B. 16Hz 4KHz
C. 16Hz 3,4KHz
D. 300Hz 3,4KHz
C. ISDN
B. PSDN
D. PSPDN
13. Trong cu trc mng theo kiu qung b th c nhng kiu qung b no
A. Qung b tnh v Qung b ng tp trung
B. Qung b tnh v qung b ng phn tn
C. Qung b tnh, qung b ng tp trung v qung b ng phn tn
D. Qung b ng tp trung v qung b ng phn tn
14. C nhng phng thc truyn tn hiu no trong h thng truyn thng hin nay
A. n cng v song cng
B. Song cng v bn song cng
C. n cng v bn song cng
D. n cng, song cng v bn song cng
15. Vin chun ha quc gia Hoa k c tn vit tt l g?
A. BSI
C. ANSI
B. DIN
D. SFS
16. Vin tiu chun Vin thng Chu u c tn vit tt l g
A. CEPT
C. IEEE
B. ETSI
D. ITU
18
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
TS. Phng Vn Vn, TS. Trn Hng Qun, TS. Nguyn Qu Minh Hin. Mng vin
thng v xu hng pht trin. NXB Bu in, H Ni, 2002.
19
2
5
3
6
Ngi s dng
dch v vin thng
Nh
cung cp dch v
Nh
cung cp h tng mng
20
Yu cu h
tng mng
Nh cung cp
mng
Yu cu
dch v
Khch
hng
Nh cung cp
dch v
Cung cp h
tng mng
Cung cp
dch v
Thu cc thng tin v s dng mng; chm
sc khch hng
Thng thng, dch v vin thng c phn chia thnh cc nhm sau:
-
Dch v c bn: truyn a tc thi thng tin qua mng vin thng (bao
gm c Internet*) m khng lm thay i loi hnh hoc ni dung thng
tin. y l loi dch v ti thiu (n gin nht) m nh cung cp dch v
cp cho khch hng, da trn nng lc c bn ca mng vin thng ca
nh cung cp.
22
Ngoi ra cn c nhiu cch phn loi dch v trn nhng c s tiu ch khc nhau,
nhm mc ch to iu kin thun li trong vic qun l, hoch nh chnh sch ca nh
nc.
Theo phng thc khai thc dch v, dch v trn mng in thoi cng cng bao
gm dch v quay s trc tip v dch v qua in thoi vin:
-
Theo phng thc thanh ton, dch v trn mng in thoi cng cng bao gm
dch v tr tin trc v dch v tr tin sau:
-
Bearer Service
TeleService
25
26
Kh nng h
tr dch v
Kh nng khai
thc dch v
Mc hon
ho dch v
Mc an
ton dch v
Kh nng phc v
Cht lng dch v(QoS)
Cht lng mng (NP)
Kh nng
tnh cc
Kh nng x l
lu lng
Lp k hoch
Nng lc
truyn lan
kh dng
Cung cp
Qun l
Ti nguyn v
s thun tin
Mc
tin cy
Kh nng
bo dng
H tr
bo dng
Kh nng
truyn dn
tin cy
Hnh 2.4: Lin h gia QoS v NP
27
u cui
gi
Mng A
1
Mng B
N
u cui
nhn
QoS
node 1
QoS
node N
QoS mng A
QoS mng B
QoS end-to-end
Hnh 2.5: M hnh tham kho cho cht lng dch v end-to-end
2.2.3 Cc tham s cht lng dch v
QoS ph thuc vo cht lng v h tr dch v, cht lng v khai thc dch v, cht lng
v thc hin dch v v cht lng v an ton (xem Hnh 2.4).
- Cht lng v h tr: To iu kin thun li cho khch hng c s dng cc
dch v . V d nh vic cung cp cc thit b cn thit cho khch hng c th
ng k thu bao Tham s nh gi kt qu h tr mt in thoi c nh o
bng s my/100 dn.
- Cht lng v khai thc dch v: V pha khch hng c d khai thc hay khng, v
pha nh cung cp c kh nng sa cha dch v, thao tc b tr
- Cht lng v thc hin dch v mng (kh nng phc v): Vic truy cp ti cc nt
cung cp dch v:
+
28
- Cht lng an ton: m bo tnh an ton thng tin cho khch hng, quyn truy nhp,
an ton cho h thng thit b, an ton cho ngi s dng.
Nh ta thy, nhng tham s cht lng dch v l nhng thng s tng i theo
nh gi ca khch hng. Song nh gi c bng con s c th, chng ta cn xt cc
tham s c th o c c. Nh ni phn trn, cht lng dch v QoS v hiu nng
mng NP c mi quan h mt thit vi nhau. Mun c cht lng dch v tt th phi da
trn nn hiu nng mng tt. Thng thng, c nm gi tr nh gi hiu nng mng sau y
c xem nh c nh hng quan trng nht n QoS u cui - u cui (c bit vi dch
v mng da trn cng ngh gi).
kh dng: sn sng phc v ca mng. Mt mng l tng lun sn sng
100% thi gian. Thm ch nu l 99.8% tng ng khong 1,5gi mng khng hot ng
c trong mt thng th cng chng c hng truyn thng ln no chp nhn. Nhng hng
truyn thng uy tn lun n lc cho kh nng sn sng 99,999%, tng ng khong 2,6 giy
mng khng hot ng c trong vng mt thng.
Thng lng (Throughput): y l tc truyn ti d liu thc t c tnh bng
bit/s, Kb/s hoc Mb/s. i lng ny hon ton khc vi dung lng cc i hay tc trn
ng dy ca mng v thng b nhm ln vi bng thng ca mng. Vic dng chung mt
mng s lm gim thng lng do vic phi a thm vo tiu ca tt c gi cc bit
nhn dng v cho cc mc ch khc. Nh cung cp dch v phi m bo mt tc thng
lng ti thiu cho khch hng.
T l mt gi: Cc thit b mng, nh cc chuyn mch v router, i khi phi gi cc
gi d liu trong cc hng i khi c mt lin kt b nghn, nu lin kt ny b nghn trong
mt thi gian qu di th hng i s b trn v d liu s b mt. Cc gi b mt cn c
truyn li v tt nhin s lm tng thi gian truyn dn. Trong mt mng c qun l tt th
t l mt gi thng nh hn 1%/thng.
Tr: l thi gian d liu i t ngun ti ch. Nu khng c tuyn truyn dn
v tinh trong kt ni th tr ca mt cuc gi thoi c khong cch 5000Km qua mng PSTN
l khong 25ms. Vi mng Internet, ngoi tr do khong cch truyn dn th tr ca mt
cuc gi thoi c th d dng b vt qu 150ms do cn phi c thi gian x l bo hiu
v thi gian xp hng ca cc gi truyn trn mng.
Jitter (rung pha-bin thin tr): Jitter xy ra do mt s nguyn nhn nh: nhng bin
ng v thi gian xp trong hng i, cc bin ng trong thi gian x l cn thit sp
xp li cc gi, cc gi n ch khng theo ng th t do chng i theo nhng tuyn khc
nhau v cc bin ng trong thi gian x l cn thit khi phc cc gi b ngun gi
phn mnh.
29
Tng
i
Tng
i
Mng in
thoi
BTS
BTS
Ngoi dch v in thoi truyn thng, cn c nhiu dch v thoi khc nh dch v
in thoi dng th (cardphone), in thoi di ng tc thp (in thoi di ng ni vng
- cityphone), in thoi i ng, in thoi v tinh v hng hi v.v.
s dng dch v in thoi dng th, khch hng mua trc mt tm th vi mt
gi tin xc nh trc ti cc i l bu in. Khi s dng th ny, khch hng c th gi
in ni ht, lin tnh hoc quc t. Khi cn gi, khch hng a th vo cc my in dng
th cng cng t trn ng ph. Cc ph m thoi s c tr v ghi nhn vo tm th
ty theo thi gian m thoi v loi hnh dch v ca cuc gi. C th dng nhiu th cho
mt cuc gi hoc mt th cho nhiu cuc khc nhau. Dch v ny c u im ln nht l
thun tin cho vic qun l lng s dng ca khch hng. Tuy nhin mt my in thoi
dng th cng cng phi cao, ph hp vi cc khu dn c ng, kinh t pht trin, du lch,
ngh mt.
Dch v in thoi di ng l dch v thng tin v tuyn c thit lp nhm m bo
lin lc vi cc my in thoi u cui di ng. Mt thu bao in thoi c nh c th gi
30
cho mt thu bao di ng hoc ngc li hoc c hai u l thu bao di ng. Bn cnh vic
cung cp kh nng trao i thng tin di dng ting ni, cc thu bao in thoi di ng
cn c th s dng cc dch v khc nh dch v bn tin ngn, hp th thoi, FAX hoc
truyn s liu.... Ti Vit nam, hin nay c su nh khai thc dch v vin thng c chnh
ph cp giy php cung cp dch v in thoi di ng: VINAPHONE (trc y l VPC),
VMS, VIETTEL, SPT, EVN v HANOITELECOM. n cui nm 2004, tng s lng thu
bao in thoi c nh v di ng Vit Nam l khong 10 triu, n gia nm 2006 con s
ny ln n khong 17 triu.
Dch v Telex
Dch v Telex l dch v cho php
thu bao trao i thng tin vi nhau di
dng ch bng cch g vo t bn phm
v nhn thng tin trn mn hnh hoc in
ra bng giy. Dch v ny s dng cc
ng truyn tc thp, da trn mt
mng kt ni ring, c cch nh s thu
bao khc vi cc thu bao in thoi
thng thng.
Dch v Fax
Dch v Fax l dch v cho php truyn nguyn bn cc thng tin c sn trn giy nh
ch vit, hnh v, biu bng, s ... gi chung l bn fax t ni ny n ni khc thng qua
h thng vin thng.
ng
in
thoi
Mng in thoi
ng
in
thoi
My Fax
My Fax
bao nhn tin. Dch v ny rt tin li cho nhng ngi thng xuyn di chuyn m vn nhn
c thng tin vi chi ph khng ln. Trc y ti mt s thnh ph ln nh H ni, Thnh
ph H Ch Minh, nng u c cc trung tm cung cp dch v nhn tin. Ngoi ra dch v
nhn tin Vit nam 107 cho php ngi dng c th nhn c tin nhn trong phm vi ton
quc song n nay dch v ny ngng hot ng. Hin nay, dch v nhn tin thng c
thc hin thng qua in thoi di ng v c nh.
2.3.2 Dch v thu knh vin thng (leased line)
Dch v thu knh ring l dch v cho thu knh truyn dn vt l dng ring kt
ni v truyn thng tin gia cc thit b u cui, mng ni b, mng vin thng dng ring
ca khch hng ti hai a im c nh khc nhau.
Dch v ny p ng c cc nhu cu kt ni trc tip theo phng thc im ni
im gia hai u cui ca khch hng. Vit Nam cc i l Bu in i din pha nh
cung cp dch v (i vi VNPT), cung cp cc dch v thu knh sau:
+ Knh thoi ng di
+ Knh in bo
+ Knh pht thanh v truyn hnh
+ Knh truyn s liu
2.3.3 Dch v s liu
Dch v truyn s liu l dch v truyn ti hoc cc ng dng truyn ti thng tin
di dng s liu trong mng vin thng. Dch v truyn s liu thch hp vi cc kho thng
tin d liu ln nh ngn hng, th vin, thng k, iu khin t xa thng qua thit b u
cui...
Hin nay trn mng vin thng Vit Nam, Cng ty VDC c coi nh cung cp dch
v truyn s liu ln nht vi cc sn phm dch v nh: truyn s liu X25, Frame relay...
2.3.4 Dch v truyn thng a phng tin
Dch v vin thng bng rng cung cp cho khch hng kh nng truyn ti thng tin
vi rng bng tn ln ln ti vi chc Mbit trn giy (Mbit/s) (trn nn mng ISDN-Mng
s a dch v tch hp). Bng tn ny cho php truyn ti ng thi nhiu dng thng tin
khc nhau vi cc yu cu v bng tn cng rt khc nhau trn cng mt knh lin lc. My
tnh, my fax, in thoi v k c in thoi thy hnh u c th c phc v thng qua
mt knh lin lc duy nht. Bng tn ny c s dng v phn b gia cc dch v khc
nhau mt cch mm do, ti u v p ng ti a yu cu v cht lng dch v ca khch
hng. Ti thit b thu bao, khi cc dch v vin thng khc nhau, s dng nhiu mi trng
thng tin khc nhau nh ting ni, hnh nh, m thanh hay s liu u c tch hp vo mt
thit b duy nht, khi ta c c dch v thng tin a phng tin (multimedia). Lc
lin lc s c thc hin thng qua nhiu mi trng thng tin trong cng mt thi im v
cng n gin nh thc hin mt cuc gi in thoi thng thng.
32
33
2000
1990
1870
- ng dng B-ISDN
- HDTV
- Truyn bn tin video
- Video tng tc
- a phng tin
- Chuyn i ngn ng
- in thoi b ti
- Nhn dng ting ni
- S im cui-im cui
- H s dch v c nhn
- Di ng s
- Cc dch v thng tin
v tinh
- Thng tin c nhn
1980
- Mng ring o
- Nhn tin quc t
- Lm vic t xa
- Mua hng ti nh
- Bo ch ti nh
- Fax mu
- ng dng ISDN
- ng dng ISDN
- Hot ng ngn hng - Hot ng ngn hng ti
nh
ti nh
- in thoi th
- in thoi th
- Cc dch v thay th - Cc dch v thay th
in thoi min ph
in thoi min ph
- Bo chung la chn - Bo chung la chn
- B phiu t xa
- B phiu t xa
- Phn phi cc cuc gi
- Phn phi cc cuc
t ng
gi t ng
- Trung tm dch v
- Trung tm dch v
(Centrex)
(Centrex)
- Trung tm dch v din
- Trung tm dch v
rng
din rng
- Th in t
- Th in t
- Videotext
- Videotext
- in thoi di ng
- in thoi di ng
- Nhn tin
- Nhn tin
- Skyphone
- in thoi thy hnh
- Skyphone
1970
- in thoi thy hnh - Nhn tin v tuyn
- Fax gi r
- Nhn tin v tuyn
- iu khin t xa
- Fax gi r
- o lng t xa
- iu khin t xa
- D liu nng cp
- o lng t xa
- in thoi v tuyn
- D liu nng cp
- Datel
- in thoi v tuyn - in thoi v tuyn
- Telex
- Truyn s liu trn - Datel
- Fax
ng thoi (Datel)- Telex
- in thoi
- Fax
- Telex
- in bo
- Telex
- in thoi
- Fax
- in bo
- Fax
- in thoi
- in thoi - in bo
- in bo
- Y t t xa
- a phng tin tng
tc
- Thc ti o
- VoIP
- Fax over IP
- in thoi a phng
tin
- Game online
- CATV
- Dch v trc tuyn
-
- ng dng B-ISDN
- HDTV
- Truyn bn tin video
- Video tng tc
- a phng tin
- Chuyn i ngn ng
- in thoi b ti
- Nhn dng ting ni
- S im cui-im cui
- H s dch v c nhn
- Di ng s
- Cc dch v thng tin v
tinh
- Thng tin c nhn
- Mng ring o
- Nhn tin quc t
- Lm vic t xa
- Mua hng ti nh
- Bo ch ti nh
- Fax mu
- ng dng ISDN
-
- in bo
- in thoi
- in bo
- in bo
Hnh 2.10: Tin trnh v xu hng pht trin dch v vin thng
-
34
Videophone
tng t
Tc bt
Chun
phn Tc
2-5
in
thoi
thy hnh tc
c bn
56-128 kbit/s
P64
176144
5-10
Truyn hnh
hi ngh
384 kbit/s
P64
352288
15-30
a
phng
tin tng tc
1-2 Mbit/s
MPEG
Ti a
252288
15-30
NTSC s
3-10 Mbit/s
NTSC
720480
30
Truyn hnh
phn gii cao
> 15 Mbit/s
FCC
1200800
60
ITU-T phn tch cc dch v bng rng lm hai loi l cc dch v tng
tc v cc dch v phn b.
+
Cc dch v tng tc l cc dch v cho php truyn thng tin theo hai
chiu (khng tnh n cc thng tin bo hiu iu khin) gia cc thu
bao vi nhau hoc gia thu bao vi nh cung cp dch v.
C mt cch khc na phn chia cc loi dch v bng rng thnh hai loi:
loi dch v phc v cho vic kinh doanh v dch v thng thng phc v
cc h thu bao (xem Bng 2.2).
Bng 2.2: Cc ng dng c trin vng hin nay v trong tng lai khi
trin khai mng bng rng.
Cc dch v phc v kinh doanh
- Dch v truyn hnh nh tc cao
T
ng
(CAD/CAM/CAE)
thit
35
- Ch bn, x l nh
- Gio dc t xa c tng tc
- Th in t a phng tin
- Hi tho t xa
- Gio dc t xa c tng tc
- Cc dch v t vn
- Thc ti o
- Cc tr chi in t tng tc
Ngoi ra, khch hng cn c yu cu cao v cht lng dch v khc nh phi m
bo thi gian thc, dch v a phng tin c cung cp vi gi r v vi thi gian trin
khai nhanh chng, dch v phi tin li, d s dng.
Hin nay, xu hng pht trin cng ngh ang hng sang mng IP (internet
protocol) do s thun tin, n gin v chi ph thp khi trin khai dch v trn mng ny so
vi nhng mng vin thng truyn thng trc kia (PSTN, ISDN,) nn nhng dch v mi
ra i cng thng da mt phn hoc ton b trn nn mng IP.
2.4.1 Dch v VoIP
Dch v VoIP (Voice over IP) l dch v s dng cng ngh/gii php truyn thoi
qua mi trng IP (mng gi da trn giao thc Internet). Do mng gi c c im l tn
dng ti a hiu qu s dng bng thng m t quan tm ti thi gian tr lan truyn v x l
trn mng, trong khi tn hiu thoi li l mt dng tn hiu thi gian thc, cho nn ngi ta
b sung vo mng cc phn t mi v thit k cc giao thc ph hp c th m bo
cht lng dch v cho ngi dng. Cc thnh phn ny to thnh mng VoIP. Mng ny
khng ch truyn c thoi m cn truyn cho cc dch v khc, c th tch hp c dch v
thoi, truyn hnh v d liu
Vi kh nng s dng hiu qu v tit kim rng bng tn, dch v VoIP c nhiu
u im so vi dch v thoi trn PSTN nh sau:
H tr thm nhiu dch v b sung khc v gip trin khai cc dch v mi nhanh
chng, d dng, t ng dch v, pht hin trng thi, qun l thng tin, m ho bo
mt...
Ngoi ra, khi nhc n VoIP chng ta cn c nhng dch v lin quan trn nn IP
nh: Cuc gi quc t, Fax qua IP, tip th t xa (trung tm cuc gi i): gi n cc khch
hng phc v hot ng cung cp hng v dch v/mi lm n, v d nh cc cuc gi min
ph cho ch gi. Vit Nam c cc dch v nh 151, 900, 901, ngoi ra 1/7/2004 VNPT
a ra nhng dch v 1800, 1900 dnh cho khch hng doanh nghip trn nn mng NGN.
Dch v 1800 gi l dch v min ph, hay chnh xc hn l dch v ngi nghe tr tin. y
l dch v hi p thng tin hay giao dch vi khch hng do cc t chc c nhu cu cung
cp. V d nh mt cng ty kinh doanh ln, c nhu cu tip th v gii p khch hng
thng xuyn c th ng k dch v gi min ph ny. Khi s dng, khch hng ca cng ty
ch cn quay 1800 v s in thoi ng k dch v ca cng ty l s c ni min ph
ti cc nhn vin giao dch lun lun sn sng phc v v gii p cc thng tin cn bit ca
khch hng. Cc dch v 1900 c s dng cho cc mc ch gii tr. Cc dch v thng
minh 1900 hin nay c trin khai rng ri vi s kt hp mnh gia cng ngh thng
tin v cng ngh mng vin thng tin tin.
2.4.2 Dch v Video thi gian thc
Dch v Video thi gian thc (real time video) c cc cng ty vin thng cung
cp, cho truyn Video theo thi gian thc ti cc thu bao khc nhau cc a im khc
nhau v thi im khc nhau.
Dch v Video ny s dng cng ngh ISDN hoc IP, iu ny khc vi cu truyn
hnh truyn thng (Television bridge), l cho php chia s cc ng dng ca cng ngh
my tnh, nh cng lm vic vi cc trang ti liu, cng s dng cc chng trnh phn
mm.
ng dng video thi gian thc cng audio thi gian thc l ng dng a phng tin
rt quan trng ca cc mng my tnh ngy nay, cho php truyn thng hiu qu qua cc
mng my tnh. ng dng ny yu cu bng thng ln v tr nh. V d:
Videoconferencing c dng cho o to t xa v trao i cng vic t xa cho cc nhm
lm d n.
- Gio dc/o to t xa: Internet l kho v tn v ngun thng tin v tri thc ca loi
ngi. Kt hp cc yu t ny nu c trang thit b hi ngh truyn hnh, mt gio vin
gii c th ging dy trc tuyn cho nhiu lp hc cc a im khc nhau, c bit l cc
lp hc vng su, vng xa ni thiu nhiu gio vin gii. y l gii php rt hiu qu v
mt chi ph cng nh con ngi.
- Truyn hnh theo yu cu (Video on demand): Truyn Video mng Internet theo yu
cu v gi thnh v cht lng ca khch hng.
37
- Chi game tng tc qua mng: Hin nay phong tro gii tr trn mng rt pht
trin, nhng tr chi trc tuyn vi s lng ln ngi tham gia i hi mng phi c kh
nng cung cp tc cao, bng thng ln trnh c cc tnh hung xu do nghn mng.
- Cha bnh t xa: y l mt ng dng m thng tin lu tr trong c s ca my
ch c th b kch hot thng qua trnh duyt trang web. ng dng trn m hnh khch/ch
ny cho php cc thng tin, cc chun on, danh mc thuc trong toa thuc v cc s liu
hnh nh (nh chp X quang) ca bnh nhn c th c ly ra v quan st. T , bc s s
c cch iu tr tt hn cho bnh nhn. Bc s cng c th thu c nhng s liu mi nht
mt cch nhanh chng t cc bnh vin hoc trung tm chm sc sc kho. Khi bc s iu
tr trc tip ca bnh nhn hi kin cc chuyn gia y t xa, cc hnh nh y khoa ca bnh
nhn c th c truyn ti cc chuyn gia ny s gp v t vn t chnh xc cao.
Hoc trong cc trng hp khn cp, bnh vin c th truy xut lch s bnh n ca bnh
nhn .
- Lm vic ti nh: Dch v ny cho php nhn vin ngi ti nh lm vic bnh thng
m khng cn phi n vn phng, cng s. Khi ngi ti nh, ngi nhn vin s l ngi s
dng mng LAN o v c th truy cp n my ch ng dng v chia s file vi cc ng
nghip. H c th vo my ch fax trung tm ly v cc bn fax gi cho h. Hoc trong
khi c, gi email, h vn bng thng nhn v nhng tin nhn thoi t cc my ch
th thoi (voice mail server) d dng.
2.4.3 Dch v VPN *
Dch v Mng ring o: i vi nhiu t chc, cng ty hay c quan(,) x nghip ln
c nhu cu trao i thng tin ni b gia cc thnh vin thng xuyn nhng li nm cc
v tr a l cch xa nhau, vic xy dng mt mng thng tin ni b l rt cn thit. Trong
trng hp cha cn thit phi u t cho mt mng thng tin tht s ring bit v mt vt l
(trang thit b, knh truyn dn), h c th ng k s dng dch v mng ring o. Dch
v ny cung cp cho cc c quan mt mng thng tin ni b o vi y cc tnh nng
nh vi mt mng ring thc s nhng vn s dng chung c s h tng ca mng thng tin
cng cng.
Hin nay Vit Nam, loi hnh VPN ph bin nht l dch v to lp mt mng LAN
o trn nn cng ngh IP v cc ng dng Internet. Vi dch v ny, cc cng ty, doanh
nghip c th to cho mnh mt mng din rng vi kh nng truy nhp gin tip hoc trc
tip qua mng ring o trn nn IP ca VDC.
2.4.4 Tch hp dch v vin thng trn mng truyn hnh cp (CATV)
Xu hng tch hp dch v v mng hin nay ang l vn m cc nh cung cp
dch v vin thng v dch v truyn hnh/truyn thanh rt quan tm.
Vi mng truyn hnh cp, ngoi dch v truyn hnh (tin tc, phim nh, m thanh)
cn c th tch hp cc dch v vin thng trn nh dch v thoi, dch v truy cp
internet thng qua si cp vt l kt ni ti tn nh thu bao. Khi , cc thit b u cui
38
TMT: Thng mi in t
VAS (Value Added Service): Dch v gi tr gia tng
**
39
Ngoi cc dch v k trn, cng ngy s lng cc dch v gia tng ca in thoi
cng nhiu, p ng nhu cu a dng ca ngi s dng. Cn c cc dch v gia tng gi tr
ca dch v in thoi cung cp cho ngi s dng tu theo tnh nng k thut ca h thng
tng i in thoi do cng ty vin thng ti a phng cung cp.
Cc dch v gia tng trn dch v in thoi di ng:
-
Hp th thoi (voicemail).
Dch v
Dch v bo thc
**
40
Ngoi ra cn c rt nhiu dch v khc nh: Dch v trao i d liu in t trn mng,
dch v hi p thng tin, dch v fax gia tng gi tr bao gm lu tr v gi, lu tr v truy
cp, dch v chuyn i m giao thc.
2.4.7 Thng tin c nhn ton cu - Dch v cho tng lai
Hin nay, hu ht cc dch v vin thng u c ng k thng qua mt s my
thu bao u cui xc nh. Vic s dng dch v u c quy cho s my ng k dch
v m khng cn bit ti ngi s dng dch v. iu ny s khng tho mn cho khch
hng nu h di chuyn n mt a im mi m khng mun phi ng k li dch v m
h c ti a im c. Khi dch v thng tin c nhn c a vo s dng, mi khch
hng s c mt s nhn dng c nhn (ID IDentification number) tng ng vi cc dch
v m h ng k v c th s dng bt k mt thit b u cui no thng tin lin lc.
Nh vy, vic s dng dch v vin thng s khng cn gn vi mt thit b thu bao c th
no m s trc tip gn vi ngi s dng (c nhn) thng qua mt ID duy nht. Dch v
thng tin c nhn ton cu s tr thnh hin thc nu s nhn dng ID ca mi c nhn c
chp nhn v thng nht trn phm vi ton th gii.
41
CU HI N TP CHNG 2
1. Dch v vin thng c bn l:
A. Dch v truyn a tc thi thng tin qua mng vin thng m khng lm
thay i loi hnh hoc ni dung thng tin
B. Dch v lm tng gi tr thng tin ca ngi s dng
C. Dch v khng cn tnh cc
D. Dch v h tr nhn cng cho ngi s dng
2. Dch v gi tr gia tng l:
A. Dch v thit yu nht m h tng mng cung cp c
B. Dch v lm tng gi tr thng tin ca ngi s dng
C. Dch v ch lin quan n truyn thoi
D. Dch v khng cn tnh cc
3. Dch v a phng tin l:
A. Dch v ch truyn thoi
B. Dch v ch truyn hnh nh
C. Dch v ch truyn thoi v hnh nh
D. Dch v truyn t t nht hai loi hnh thng tin tr ln
4. Dch v VoIP c im khc vi dch v thoi truyn thng (trn nn PSTN) l:
A. C chi ph r hn
B. Tn nhiu bng thng hn cho mt cuc gi
C. c h tr thm nhiu dch v b sung
D. Ch truyn thoi cht lng thp
5. QoS l vit tt ca cm t no sau y:
A. Quality of Service
B. Queue of Service
C. Quality of System
D. Queue of System
QoS
C. MOS
B.
NP
D. GOS
8. NP l vit tt ca cm t no sau y:
A. Network Ping
B. Network Performance
C. Network Provider
D. Network Protocol
9. Cc kin sau y, nhng kin no l ng
A. Nu mng c NP tt th c QoS thp
B. Hiu nng mng NP khng nh hng ti QoS
C. Trong mt s trng hp hiu nng mng NP chnh l QoS
D. QoS khng lin quan n NP
10. Trong cc yu t ca cht lng dch v QoS, th yu t kh nng phc v khng bao
gm vn no:
A. Kh nng truy nhp dch v
B. Kh nng duy tr phc v
C. Mc hon ho dch v
D. Mc an ton dch v
11. Tham s no sau y khng s dng nh gi hiu nng mng NP:
A.
Tr
C. kh dng
B.
Suy hao
D. Thng lng
43
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
Ts Nguyn Phm Anh Dng. Thng tin di ng 3G. Hc vin Cng ngh BCVT, 2004.
[8]
Thng tin v dch v v php lnh bu chnh vin thng Vit Nam trn cc trang web
http://www.vnpt.com.vn/, http://mpt.gov.vn, http://www.vtn.com.vn/
[9]
TS. PV Vn, TS. TH Qun, TS. NQM Hin. Mng vin thng v xu hng pht trin.
NXB Bu in, H Ni, 2002.
[10]
44
45
Bng thng chuyn mch 64kb/s hoc 300-3400Hz i vi chuyn mch analog
Hnh 3.1 cho thy m hnh c bn ca mng in thoi ny. Trong hnh ta c cc
thit b u cui pha ngi s dng l cc my in thoi c nh. Mng in thoi s c
nhim v kt ni cc my in thoi thc hin dch v thoi. Mng ny gm cc phn t
c bn l cc thit b truyn dn v cc thit b chuyn mch, cc thit b ny phi hp hot
ng vi nhau ni thng cc my in thoi c nh theo yu cu ca ngi s dng dch
v thoi.
V nguyn tc, tt c cc my in thoi c th c u ni trc tip vi nhau nh
thi ban u ca n. Tuy nhin khi m s lng thu bao tng ln, ngi ta thy rng cn
phi thc hin chuyn mch gia cc i dy vi nhau. Sau ch c mt s tuyn ni cn
thit gia cc tng i do s lng cc cuc gi ra th nh hn nhiu so vi s lng thu
bao; Cc th h tng i ban u thc hin chuyn mch nhn cng da trn cc phin ni v
phch cm.
46
Tng
i
Ni ti vng khc
Tng
i
Tng
i
Tng
i
Mng truyn dn
Hnh 3.2 cho ta thy cu trc chung ca mng thng tin di ng t bo.
VLR
HLR
BTS
BSC
PSTN/ISDN
Gateway
MSC
BTS
MSC
MS
S
BSC
Internet
PDSN
BTS
Trm thu pht BTS: thc hin vic thu pht thng tin gia thit b u cui v
u ni vi tng i chuyn mch trung tm (thng tin v tuyn) truyn i
nhng thng tin lin quan n thit b u cui ti trung tm chuyn mch di
ng (MSC). Mi trm BTS s ph sng trn mt vng a l nht nh v c
kh nng phc v mt s lng thu bao xc nh; v vy i khi c qu
nhiu thu bao MS cng tp trung trong vng ph sng ca mt trm BTS s
xy ra hin tng nghn mch (trong khu vc trin lm, sn bng , trung
tm hi ngh ln ...); mi vng ph sng nh vy c gi l mt t bo.
Mng thng tin di ng bao gm nhiu trm BTS c th ph sng trong mt
khu vc rng ln. Khi thu bao di ng ra khi vng ph sng, trm BTS v
thu bao s khng kt ni c vi nhau.
Tng i chuyn mch trung tm MSC: thc hin cc cng vic lin quan n
thit lp/gii phng cuc gi, qun l thu bao, u ni vi cc mng khc
thc hin cc cuc gi lin mng. MSC qun l cc BTS v c trang b cc
c s d liu cho php nhanh chng cp nht cc thng tin v thu bao, v tr
thu bao c cc p ng ph hp.
48
49
gia cc h thng cha c thc hin t ng, khi cn trao i d liu ngi s dng phi
dng ti a mm.
Vi pht trin ca cng nghip my tnh, cc qun tr vin PC *, cc chuyn vin
tip th, ngi dng, v thit k vin bt u thy r cc u im ca vic dng chung d
liu v phn cng gia mt nhm cc my PC tuy ring l song li mang tnh hp tc. T
mng my tnh ra i, n tr thnh mt phng tin truyn b thng tin. Mun hiu r
cc im phc tp ca tin trnh truyn thng d liu v kt ni mng my tnh, bn phi c
mt nn tng khi nim cn bn v mng my tnh.
Mng my tnh (computer network) l mt nhm cc my tnh tng kt chia s cc
dch v thng qua mt kt ni dng chung. Do , yu cu ca mng my tnh l hai hoc
nhiu c nhn c mt ti liu no mun cng nhau chia s. Mt c nhn phi c kh nng
cung cp mt ti liu no . Cc h thng ring l phi c kt ni vi nhau thng qua
mt phng tin vt l. Mi h thng ni vi phng tin vt l ny phi tun th mt lot
cc quy tc truyn thng chung th d liu mi n c ch chng nh, v do cc h
thng gi nhn mi hiu c nhau. Cc quy tc iu hnh tin trnh truyn thng my tnh
c gi l giao thc (protocol).
Mng my tnh thng c mt trong hai m hnh sau: khch/ch (Client/Server) v
ngang hng. Nhiu mi trng mng s dng c hai m hnh. V d, mt cng ty c th
dng ng thi cc h iu hnh Netware khch/ch cng vi Novell v Windows for
Workgroup ngang hng ca Microsoft.
M hnh khch/ch
Trong mi trng mng ngang hng, cc ti nguyn c phn phi trn ton mng
thng qua cc my tnh; cc my tnh ny c th hot ng nh nhng my ch hoc my
khch. Trong mi trng ny, ngi dng trn tng PC chu trch nhim iu hnh v chia
s cc ti nguyn PC ca h. Cc mng ngang hng rt ph hp vi cc t chc nh, c s
ngi dng gii hn v khng t nng vn bo mt.
3.1.3.2 Kin trc mng (Network Architecture)
50
Cc nt mng
Printer
51
Qung b tnh
Qung b ng tp trung
Qung b
Qung b ng
Qung b ng phn tn
Qung b tnh: Ngi ta chia thi gian thnh nhiu khong ri rc v dng
c ch quay vng (Round Robin) cp pht ng truyn cho cc nt. Cc
nt c quyn truy nhp khi n thi gian ca n. Tuy nhin c nhiu nt
khng c nhu cu truyn tin khi n lt n c php truyn, v vy vn c
hin tng knh ri trong khong thi gian no trong khi cc nt c nhu
cu truyn tin li khng c php truy nhp, iu ny dn n vic hiu sut
knh truyn khng cao.
52
Mng my tnh thng c phn chia theo khong cch, khi mng my tnh
c chia thnh 4 loi: mng cc b (LAN), mng th (MAN), mng din rng (WAN) v
mng ton cu GAN.
-
Mng din rng: WAN (Wide Area Network) kt ni cc LAN hoc MAN.
Mt WAN c th tri rng khp trn ton quc gia hay thm tr khp ton th
gii. Mng din rng WAN l mt mng truyn s liu bao ph mt vng a
l tng i rng ln v thng s dng cc phng tin truyn dn do cc
nh khai thc mng cung cp. Cc cng ngh mng din rng hot ng 2
tng thp nht trong m hnh tham chiu OSI: Tng vt l, tng lin kt d
liu (xem chi tit Mc 3.3.4).
Cc giao thc lin kt d liu WAN m t cch thc cc khung d liu c
truyn gia cc h thng trn mt ng lin kt d liu n l. Chng gm
cc giao thc c thit k hot ng trn cc dch v im-im chuyn
dng, dch v a im v dch v chuyn mch a truy nhp nh Frame
Relay.
Mng chuyn mch knh (Circuit Switched Networks): Hai thc th cn trao
i thng tin vi nhau, gia chng cn xc lp mt ng truyn vt l c
nh. D liu l chui bit c truyn i trn knh truyn c nh v duy
tr cho n khi mt trong 2 thc th ngt lin lc. Qu trnh truyn d liu ca
mng chuyn mch knh gm 3 giai on: thit lp kt ni, duy tr kt ni v
gii phng kt ni.
Mng chuyn mch tin bo (Message Switched Networks): nng cao hiu
sut ca knh truyn, ngi ta nghin cu k thut truyn thng sao cho hiu
sut trao i thng tin trn mt knh truyn cao hn hiu sut trn mng
chuyn mch knh. Cc ng truyn c thit lp lin kt thng qua cc
53
nt chuyn mch, nhng ngi s dng u cui khng trc tip thit lp cc
lin kt vt l . D liu l cc tin bo (message) c xem nh mt n v
d liu c lp. D liu mang ni dung tin bo v a ch ch, c truyn
qua cc nt trung gian trn con ng ti ch ca n, ti cc nt cn phi
c b nh lu tr tm thi tin bo vo hng i, hoc thit lp knh
chuyn tip ra cho nhng tin bo ny. Nh vy tin bo s c chuyn giao t
nt ny cho n nt khc k tip, ti mi mt nt tin bo i qua c lu tr
trc khi c chuyn tip, kiu mng ny c gi l mng lu v chuyn
(Store and Forward).
Tin bo l n v thng tin ca ngi s dng, c khun dng thng nht.
Mi mt tin bo cha thng tin iu khin nh a ch ngun, nt gi thng
tin a ch ca nt ch, ni gi thng tin n. Trn ng i ca tin bo t
nt ngun n nt ch, t cc nt thng lng v tho thun vi nhau, sao
cho d liu hng c ti ch. Cc nt trung gian cn phi tip nhn tin
bo, lu tr n vo b nh m v cn c vo a ch ch chn nt truyn
k tip nh cc thng tin nh tuyn. Trong k thut mng chuyn mch tin
bo, cc nt cn c chc nng qun l vic truyn thng nh xc nhn tr li
tin bo nhn ng hay cha hoc yu cu truyn li nhng tin bo nhn
sai, kim sot thng lng ng truyn nhm trnh xung t, tc nghn
thng tin trong mng.
-
Li (mesh)
Vng (ring)
Cy (tree)
Xa l (bus)
Extranet
Firewall
Global
Internet
Intranet
hn nhu cu ngy cng cao ca khch hng (phc v c dch v yu cu tc cao, bng
thng rng, cht lng...)
- Cng ngh chuyn mch: tch hp vi mch, k thut s cng vi cng ngh thng
tin, ATM: vi xu hng kt hp knh v gi, a dch v, a tc , chuyn mch quang.
- Cng ngh truy nhp: Kt hp truyn thng v tin hc; phng thc truy nhp a
dng nh quang, cp ng (ADSL, HDSL), v tuyn (WiFi, Wibro, Winmax)...
V cc dch v vin thng, cc xu hng pht trin l:
-
Bng rng
57
Thu
bao
Nt
mng
Lin
kt
Lin
kt
Thu
bao
Lin kt
Thu
bao
Nt
mng
Nt
mng
Hnh 3.6: Cc thnh phn trong mng vin thng
3.2.2 Khi nim mng li v mng truy nhp
Mng truy nhp (Access Network) l mt phn ca mng vin thng, thc hin kt
ni cc thu bao vi cc tng i ni ht. Mng truy nhp l phn mng tnh t im cung
cp (nt truy nhp-Access Point) dch v n khch hng, n l mng trung gian cho php
ngi dng c th s dng c cc dch v t nh cung cp dch v (Service Provider-SP).
Mng truy nhp hay cn gi l mng thu bao hoc mng ni ht chim khong 50% ca u
t vo mng vin thng.
S pht trin ca cng ngh mng truy nhp tm thi chm li vo nhng nm trc
1980. Sau s pht trin li tng dn n mt trng thi gn nh l cuc chin tranh gia
cc k thut khc nhau. Trong mt khong thi gian di ti nm 1980, mng truy nhp
chim hu ht cc u th bi cc nh khai thc c quyn u t cho mng cp ng gia
thu bao v tng i ni ht ca h. Cp ng c s dng trc tin l cho mng thoi
cng cng (PSTN), sau l cc ng thu knh v th ba l mng in bo.
Cc gii php truy nhp mi c bt u pht trin vo nhng nm 80. Phn ln
trong s chng ch b sung cho mng thoi cp ng; trong s cn c mng di ng t
bo v tng t, mng d liu cng cng v mng cp TV. Tuy nhin k thut v tuyn sm
tr nn hu dng, thm ch cn cnh tranh vi c cc dch v mng cp ng, c bit l
trong cc vng c mt thu bao thp. Phng thc truyn dn s dng tip theo trong cc
mng trung k nhng nm 80 l cp si quang. Hin nay, cp si quang tr nn rt ph
bin, ngay c trong mng truy nhp nh gi thnh c xu hng gim.
S kt hp ca tnh a dng trong cng ngh v th trng khai thc t do dn n
mt tnh trng rt phc tp. V d tiu biu nht c l l in thoi, cc mc dch v s
sm c cc nh khai thc mi cho trong mi trng cnh tranh t do trn mng truy nhp
cp ng, v tuyn, cp ng trc hoc cp si quang (t nht l cho cc khch hng khi
58
kinh doanh). Trong tin trnh mi ny, in thoi di ng c nhn l mt gii php thay th
hn l mt phn b xung i vi mng thoi c nh.
p ng nhu cu dch v ca khch hng, to nn nhu cu tng cao hn nhu cu
do mng in thoi truyn thng to nn, cc nh khai thc tng cng tm kim cc kh
nng cng ngh khc nhau, theo xu hng v gi thnh v cc ch tiu cht lng, tnh c
lp, kh dng ca chng.
Mng li (core network) l khi nim a ra ch cc thit b truyn thng quan
trng trong mng vin thng. Khi xy dng mng vin thng hay xem xt kin trc mt
mng li, ngi ta bc tch hai khi nim l mng li v mng truy nhp. Cc mng truy
nhp s c kt ni ti mng li - mng nn tng- cung cp cc dch v tng ng.
Mng li bao gm cc h thng chuyn mch, nh tuyn ng trc v cc h thng truyn
dn ng trc (backbone), trn c s tn hiu c truyn dn v x l chuyn ti cc
mng truy nhp tng ng ph hp.
3.2.3 Cc thit b mng
Mng vin thng l tp hp cc thit b mng c kt ni vi nhau theo mt cu
trc, kin trc nht nh v c thit lp, qun l nh cc h thng qun l tin cy. Trong
mng vin thng c khi nim v lin kt - s dng kt ni cc thit b trong cng mng
vi nhau v lin mng - dng kt ni cc mng vi nhau, cc mng c th khc nhau
c v cu trc cng nh giao thc s dng. Cu trc mng c th l cu trc sao, cu trc
vng, cu trc hn hp. Trong mng in thoi chuyn mch cng cng PSTN cc thit b
mng c k n nh: Tng i, b tch ghp knh, b tp trung thu bao xa, thit b bo
hiu, thit b truyn dn, Trong mng my tnh: router, hub, gateway, bridge, Trong
mng di ng: tng i MSC, cc trm chuyn tip BSC, trm thu pht sng BTS,
gateway, trong mng VoIP: Gateway, gatekeeper, signaling gateway, Nh vy, ta thy
cc thit b trong cc mng vin thng rt ang dng v chng loi tuy nhin xu hng
chung hin nay l cc thit b s ngy cng a nng (tch hp), thng minh, bo mt v gn
nh hn.
3.2.4 Cc thit b u cui pha ngi s dng
Thit b u cui (Terminal Device) l thit b giao tip vi ngi s dng * v l cu
ni gia ngi s dng v mng. Thit b u cui c nhiu loi, chng rt khc nhau v
chc nng v yu cu dch v. V d: in thoi, my tnh, my Fax,
Khi nhc ti thit b khng th khng nhc ti cc giao din chun vi my mc
khc, c bit trong lnh vc vin thng. Do mt mng phc v nhiu thit b u cui nn
giao din gia thit b u cui v mng phi c chun ho vi nhau. Thit b u cui c
th l s hu ca mt c nhn hoc mt tp th (cc dch v cng cng), n thc hin cc
chc nng c bn nh sau:
-
Bin i thng tin ca con ngi thnh tn hiu trong mng (in, quang ) v
ngc li.
59
Vi s pht trin ca cng ngh, thit b u cui ngy cng linh hot, thn thin,
thng minh v gn nh hn.
Giao din vi mng (UNI- User Network Interface): phi c chun ho, tng
thch vi nhiu mng.., cc ph, qun l d dng, bo mt tt, c chun tng
thch vi nhiu mng, nhiu v tr khc nhau.
Hnh nh, ho: dng tnh v ng: Yu cu v rng bng thng, tnh thi
gian thc, chnh xc cao (t l li bit thp)
Ngy nay, khi cc loi hnh dch v rt a dng v c cht lng cng rt khc
nhau. iu dn n thit b u cui cng rt phong ph tng ng cho tng loi hnh
dch v . Khi cng ngh in t, cng ngh thng tin ngy cng pht trin, kh nng tch
hp nhiu tnh nng trong cng mt thit b u cui ang c ch trng. Hin nay, c
nhiu thit b u cui c th s dng khai thc nhiu loi hnh dch v khc nhau v c
th s dng cho nhiu loi mng vi cng ngh khc nhau.
3.3 QUAN IM PHN TNG KHI XY DNG MNG
3.3.1 ngha ca vic phn tng
gim phc tp ca vic thit k v ci t cc mng trao i thng tin c
xy dng theo quan im phn tng (layering). Mi h thng thnh phn ca mng c
xem nh mt cu trc a tng (tng n c xy trn tng kia).
S lng cc tng cng nh tn v chc nng ca tng tng l ty thuc vo cc nh
thit k. Nguyn tc chung l mi tng tip nhn cc dch v t tng di n, ng thi li
cung cp mt b cc dch v cho tng pha trn. Vic cc dch v ny c cung cp nh th
no th cc tng trn khng c bit.
Cch phn tng trong cc mng c th khc nhau, song trong cng mt mng th cc
h thng thnh phn phi c cu trc tng (s lng tng, chc nng mi tng) l nh nhau.
Nhng tc dng khc ca cc tng c chun ho:
-
Vic nh ngha trch nhim ca mi tng s gip cho vic chun ho cc chc
nng mi.
60
Nhng chc nng nht nh s thuc v mt giao thc ca mt tng nht nh.
3.3.2 Cc tiu ch xy dng m hnh cc tng chc nng trong mng trao i thng tin
-
Chia cc tng sao cho cc chc nng khc nhau c tch bit vi nhau; cc tng
s dng cc loi cng ngh khc nhau cng c tch bit;
To ranh gii cc tng sao cho c th chun ha cc giao din tng ng v theo
kinh nghim c chng t l thnh cng;
Cc thay i v chc nng hoc giao thc trong mt tng khng c nh hng
n cc tng khc (m bo tnh trong sut gia cc tng);
C th chia mt tng thnh cc tng con khi cn thit; nguyn tc chia tng con
c p dng tng t nh trn; khi khng cn thit cc tng con c th hy b.
3.3.2 Khi nim v giao thc, giao din v chng giao thc truyn thng
Cc my tnh mun trao i thng tin vi nhau th chng phi hiu c nhau.
Chng phi ni chung mt ngn ng. Ngn ng chung ny chnh l giao thc truyn d liu.
Trong trng hp n gin nht, khi ch c hai my tnh tham gia trao i bn tin th cng
cn phi thng nht mt lot cc tha thun (v d nh mc v dng ca tn hiu, phng
php xc nh kch thc ca bn tin, phng php kim tra li ) hai bn c th hiu
nhau.
Cc tha thun cn phi t c tt c cc tng, t thp nht (vt l) cho n tng
cao nht (trin khai cc dch v cho ngi s dng). Th tc giao tip gia hai nt mng
c m t bng mt b cc qui tc giao tip ca tng cp tng tng ng.
Khi nim v giao thc v giao din:
-
Cc khi chc nng thc hin cc giao thc ca cc tng k nhau trong cng mt
nt cng giao tip vi nhau thng qua cc qui tc cht ch. Nhng qui tc
c gi l giao din (interface). Giao din xc nh b cc dch v m tng ny
c th cung cp cho tng kia. Cc khi chc nng ca mt tng cn phi bo m
61
tun th giao thc ca tng mnh cng nh l cc giao din vi cc tng k trn
v di.
Khi nim v chng giao thc truyn thng
gim mc phc tp trong thit k phn cng v phn mm truyn thng my
tnh, cc chc nng cn thit c t chc thnh mt dy cc tng, mi tng c xy dng
da trn tng trc n. Ngoi nhng tiu chun quc t sn c, cn c nhiu giao thc ring
c s dng. Tt c cc giao thc ny u s dng mt dng phn tng no . S lng
tng, tn, ni dung, chc nng tng tng ca mng ny c th khc vi mng kia.
Tp hp cc tng v cc giao thc ca mi tng gi l chng giao thc. Chng giao
thc ny c t chc m bo c vic giao tip gia cc nt trong mng.
truyn thng thnh cng, hai my tnh phi s dng chnh xc cng mt chng giao thc.
Mi tng s tun theo chng giao thc ny vi cng mt tiu chun chi tit.
Hnh 3.7 minh ha cc khi nim v giao thc, giao din v chng giao thc ca h
thng my tnh. y chng giao thc gm c n tng, Mi tng trn mt my tnh thc hin
mt cuc i thoi vi tng tng ng ca my tnh khc. Cc lut v cc quy c c s
dng trong cuc i thoi ny c bit n nh l giao thc ca tng ny. Chng ta c th
ni rng giao thc ch r ngha, nh dng ca thng tin m mt tng gi xung tng di.
Thng tin ny c nhn v c hiu bi tng tng ng ti pha bn kia nu nh
cng s dng cng giao thc ny.
Nh c giao thc, mi tng bn di cung cp cc dch v cho tng trn n. i khi
cc c t dch v c tch ri khi cc c t giao thc. Chng ta c th ni dch v ca 1
tng xc nh tng nh th no theo cch nhn ca tng trn n. V d, nu mt tng cung
cp dch v truyn d liu c hoc khng c ch tm li, th tng trn c th s dng dch
v ch c tm li hay khng l tu . Vic cc dch v c thc hin nh th no
trong mt tng c ch r trong c t giao thc.
62
Phn mm My ch A
ng dng
Tng n
Tng 5
Tng 4
Tng 3
Tng 2
Tng 1
My ch B
Phn mm
Tng n ng dng
Tng 5
Truyn thng o
gia cc thc th
ngang hng ti tng
4
Tng 4
Truyn thng vt l
gia tng 4 ca my
ch A v B
Tng 3
Dch v cung cp
bi tng 3
Tng 2
Tng 1
Mi trng vt l
Trong m hnh OSI, truyn thng c chia thnh 7 tng (xem Hnh 3.9).
Khi chng ta xem xt n cc chc nng mi tng thc hin, chng ta s nhn thy
cc tng cng thp cng c nhiu chc nng lin quan n cng ngh mng s dng cho
truyn d liu thc s. Cn cc tng cng cao cng c nhiu chc nng phc v cho cc ng
dng phm mm chy trn cc my ch. Trong m hnh OSI, tt c cc tng t tng 4 n
tng 7 c thc hin ch trong truyn thng cc my trm cui, chng khng thc hin
qu trnh truyn d liu u-cui thc s. Qu trnh ny thuc v cc tng t 1 n 3. Mc
ch ca cc tng cao nht l tr gip cho cc ng dng phn mm, v thc hin c
iu ny cc tng cao nht cung cp cc dch v phc tp hn ch khng ch n gin l mt
lung d liu. Lung d liu ny c tng mng cung cp v c th cha li. Trong trng
hp dch v phc hi li khng c giao thc tng giao vn cung cp th cc nh thit k
phn mm ng dng phi thit k mt lc phc hi li trong ng dng ca mnh.
Phn mm
ng dng
My ch A
Tng 7 Application
Session
Tng 4
Transport
Tng 3
Network
Tng 2
Data link
Tng 1
Physical
My ch B
ng dng
Tng 6 Presentation
Tng 5
Trnh din
Phin
Lin kt d liu
Physical
Vt l
Phn mm
ng dng
Giao vn
a)
b)
Mng
Lin kt d liu
c)
Vt l
Mi trng vt l
64
Tng iu khin truy nhp phng tin (MAC Medium Access Control)
Do tnh cht phc tp ca tng lin kt d liu trong cc mng LAN m s phn chia
ny l cn thit. Trong mng LAN, cc my tnh c ni ti cng mt dy cp, chng chia
s kh nng truyn dn ca mt knh qung b (a truy nhp hoc truy nhp ngu nhin).
Tng con MAC lin quan n cc chc nng ph thuc phn cng mng. Hai v d ph bin
nht ca cc cng ngh mng LAN l CSMA/CD (Ethernet) v Token Ring. Tng con LLC
quan tm nht n kha cnh ton vn d liu nh: truyn li d liu, xc nhn vic nhn d
liu. i vi cc lin kt im-im n gin hn th khng cn phi tch tng MAC. Trong
trng hp ny, ch mt c t giao thc tng lin kt d liu cng c th bao ph ton b
tng lin kt d liu.
Trong mng LAN, mi my tnh c ring mt a ch MAC (a ch phn cng). a
ch ny c s dng xc nh ngun v ch ca mi khung trn knh qung b. Nh c
a ch MAC, cc my tnh c th c mt kt ni im-im thng qua mt knh qung b
c chia s bi nhiu kt ni im-im. Cn ch rng a ch MAC ch c s dng
bn trong mng LAN ch khng c truyn ti cc mng khc.
Tng mng
Cc tng bn di tng mng ch quan tm n cc kt ni im-im gia 2 nt.
Tng mng c nhng kin thc v kin trc mng v cng vi tng mng ca cc nt n
phc v, cc gi d liu c nh tuyn thng qua mng ti ch. Mi nt c ring mt
a ch ton cc (tng mng).
Vn chnh yu l xc nh c bao nhiu gi tin c nh tuyn t im ngun ti
im ch. Vic nh tuyn c th da trn cc bng nh tuyn c nh ti tng mng v
chng him khi thay i, hoc cc tuyn c th thay i phn nh ti trng hin thi ca
mng.
Khi c nhu cu, cc my ch ca mng c th t do gi cc gi tin. Chng thng
khng c bit g v mt lu lng ca cc my ch khc hoc ca cc kt ni trn
mng. Tnh c, nu c nhiu my ch cng trao i thng tin ti mt thi im v c qu
65
Tng giao vn m bo cho s thnh cng trong truyn thng u-cui gia cc my
tnh. Thc t, qu trnh truyn thng c thc hin bi 4 tng bn di tng phin. Ba tng
cao nht khng cn thit cho qu trnh truyn d liu, nhng chng to s tng thch cho
cc ng dng v do vy cc chng trnh ng dng chy trn cc my c th hiu c
nhau.
Tng phin cho php s dng trn cc my khc nhau thit lp cc phin lm vic vi
nhau. V d, n cho php ngi s dng truy nhp vo mt h thng chia s thi gian xa
hoc cho php truyn tp gia 2 my tnh.
Tng phin cho php truyn thng cc d liu bnh thng, ging nh tng giao vn
thc hin, nhng n cn cung cp mt s dch v m rng hu ch cho cc ng dng. Chng
66
hn dch v qun l iu khin m thoi. Cc phin lm vic c th cho php truyn thng
2 hng hoc 1 hng ti mt thi im. Nu truyn thng mt hng c cho php, tng
phin c th cho bit hng no ang s dng. Tng phin cn cung cp chc nng qun l
th bi, v vi s tr gip ca chc nng ny ch c my no nm th bi mi c th thc
hin mt thao tc nguy cp.
Mt dch v khc ca tng phin l dch v truyn thnh cng cc tp kch thc ln.
Nu khng c dch v ny th ch cn mt li n gin trong qu trnh truyn thng cng c
th ph hy c mt tp v do phi truyn li c tp. hn ch iu ny, tng phin cung
cp cch chn cc im kim tra vo trong lung d liu, v do vy nu c li th ch cn
truyn li d liu t im kim tra cui cng.
Tng trnh din
Nh chng ta thy, cc tng thp ch yu lin quan ti qu trnh truyn c th t cc
bt hoc d liu t ngun n ch. Thay vo , tng trnh din lin quan n dng thng tin
c truyn i. Mi my tnh c th c cch biu din d liu ni ti ring ca n, do vy
nhng tho thun v chuyn i l cn thit cc my tnh c th hiu c nhau.
Nhim v ca tng trnh din l m ha d liu c cu trc theo cc nh dng ca
my tnh thnh lung d liu ph hp cho truyn dn. Chng hn nh vic nn d liu. Tng
trnh din pha nhn gii m d liu c nn thnh dng biu din c yu cu. Tng
trnh din gip c 2 my tnh hiu c ngha ca lung bt nhn c theo cng mt cch.
Cc my tnh khc nhau c cch biu din d liu ni ti khc nhau. Tt c cc my
tnh ln IBM u s dng m trao i thp phn c m ho nh phn m rng
(EBCDIC Extended Binary-Coded Decimal Interchange Code), m k t 8 bt;
trong khi thc t tt c cc my khc u s dng m ASCII 7 hoc 8 bt. Cc chp
Intel nh s cc byte ca n t phi sang tri, trong khi cc chp Motorola th li
nh s t tri qua phi. Do cc hng sn xut my tnh him khi thay i cc quy
c ca ring mnh nn cc chun ton cu cho vic biu din d liu ni ti s
khng bao gi c chp nhn.
Mt gii php m bo tnh tng thch l nh ngha mt chun cho dng biu din
mng ca d liu. Nh vy bt k my tnh no cng c th truyn thng c vi cc my
tnh khc nu n chuyn i nhng biu din d liu ni ti thnh dng mng c chun
ho ny.
Tng ng dng
Tng ng dng bao hm cc ng dng truyn thng s dng dch v ca cc tng
thp hn. Cc ng dng ca ngi s dng thc hin cc cng vic trn my tnh khng
thuc vo tng ng dng, nhng chng trao i thng tin nh s tr gip ca giao thc tng
ng dng. Chng trnh x l vn bn l mt v d v ng dng ca ngi s dng.
phc v cc ng dng ngi s dng, cc ng dng truyn thng cn thit nh
truyn tp hoc mt u cui ASCII thng c nh ngha nh cc giao thc tng ng
dng. ng dng truyn thng cung cp cho cc ng dng ngi s dng nhng dch v
khng ph thuc nh sn xut. Cc dch v tng ng dng thng sn c i vi cc lp
67
tng ng hon ton vi cc tng trong m hnh OSI. Chng giao thc TCP/IP c chia
thnh bn tng: giao din mng (network interface), lin mng (internet), giao vn
(transport) v ng dng (application).
Application layer
Ping
SMTP
FTP
Telnet NNTP
etc...
NFS
RPC
UDP
TCP
Transport layer
DNS
RIP
IP
Internet layer
ARP
Network
Access layer
RARP
Data link
Media
(physical)
Giao thc truyn tp thng thng (TFTP Trivial File Transfer Protocol)
70
192. 1. 2. 3
Hnh 3.11: a ch IPv4
vt qua nhng hn ch ny, IPv6 c pht trin. Trong IPv6, giao thc IP
c thay i iu tit s thay i khng th on trc ca Internet. nh dng v chiu
di ca a ch IP c thay i cng vi nh dng gi. Cc giao thc lin quan nh ICMP
cng c thay i. Cc giao thc khc tng lin mng nh ARP, RARP v IGMP khng
cn. Chc nng ca chng c a vo giao thc ICMP. Cc giao thc nh tuyn, nh
RIP v OSPF, cng c cht sa i thch ng nhng thay i ny.
IPv6 c mt s u im so vi IPv4:
-
di a ch IPv4.
nh dng tiu tt hn. IPv6 s dng nh dng tiu mi, trong cc
ty chn c tch khi phn tiu c s v nu cn, c thm vo gia phn tiu c
s v d liu. Do vy, lm n gin v tng tc x l nh tuyn v hu ht cc ty chn
u khng cn c router kim tra.
-
Cho php m rng. IPv6 c thit k cho php m rng khi c yu cu.
sung.
khc. Khi k thut s ra i (t thp k 60) th h thng PCM * c pht trin. H thng ny
c thit k cho phng thc chuyn knh CS (Circuit Switch) v truyn dn theo khe thi
gian. S phn chia vo cc khe thi gian yu cu thng tin c chia vo cc khi c cng
di bng khe thi gian. Nu mt khi pht t in thoi, n c biu din bng mt
mu, th n cng c th cha lu lng d liu, Telex, tn hiu cnh bo... Phng thc
chuyn knh khng cn bit ph nhi vo thng tin. Khi c gim st bi phng tin bo
hiu.
c im ca chuyn giao kiu knh l: trn cc lin kt ta chia thnh cc knh thng
tin tch bit nhau v vn c bn ca kiu chuyn giao ny l to ra mt kt ni. Cc nt
mng thc hin chc nng chuyn mch. Thit b chuyn mch ti mt nt s chuyn tn
hiu t knh vo n knh ra v th ngi ta gi l chuyn mch knh. Trn cc lin kt, h
thng c chia thnh cc knh thng tin (trunk circuit) nh cc mch trung k trong mng
in thoi. Cc knh trung k l ti nguyn ca h thng phc v chung.
Khi c cuc gi qua mng, cc tng i phi trao i thng tin bo hiu nhm
thit lp mt kt ni, i qua cc lin lin quan, cc nt lin quan ni xuyn sut t my u
cui ch gi n my u cui b gi. Sau giai on hnh thnh kt ni l giai on trao i
thng tin t my u cui ny n my u cui kia. Trong giai on trao i thng tin ny
khng c cuc gi no khc s dng cc knh thng tin c gn cho kt ni trn. Sau
khi cuc gi kt thc cc knh c gn ti cc lin kt chuyn t trng thi phc v
(trng thi b chim) sang trng thi ri, lc ny cc lin kt sn sng phc v cc cuc gi
khc sau .
Trong h thng in thoi s hin nay mt knh thoi tng ng vi mt khe thi
gian trong khung truyn dn E1 gm 32 khe thi gian, tc tn hiu lung E1 l
2048kbit/s. Mt khe thi gian tng ng tc 64kbit/s (tc ca mt knh thoi
s). Tng i in thoi to kt ni gia knh vo v knh ra vi tc 64kbit/s,
ngha l mi giy phi chuyn cho cuc gi n ang phc v 8000 ln, mi ln
chuyn song song 8 bit.
Tm li, chuyn giao kiu knh c 5 c im chnh:
-
PCM Pulse Code Modulation: iu xung m (bin i tn hiu tng t sang tn hiu s thng qua vic m
ha cc xung bin tn hiu)
74
dng cho vic chuyn mch knh v pht hin li... Mng phi c trch nhim chuyn giao
gi n ng ch v theo ng th t, m bo thi gian tr cho php.
Gi tin (packet): thng tin t thit b u cui a vo mng c t chc thnh cc
gi tin. chuyn tng n v tin (n v d liu ca ngi s dng), mng a vo nhng
bit ph pha trc n v tin thnh tiu (header), khi n ch mng s xo tiu ny i.
Cc gi tin cn c chuyn n ch theo ng th t. Mt gi tin gm phn tiu
(header) v d liu ngi s dng (user data). D liu ngi s dng l cc bt thng tin gi
t thit b u cui ti mng.
Mi n v d liu ngi s dng s c gn mt header, header bao gm m ho
thng tin v ngi s dng ch, th t ca gi tin Gi tin c 2 loi: c di c nh v
c di thay i. Trong mng d liu chuyn gi (IP) th gi c di thay i.
Lin kt: Cc gi c chuyn ch trong mt khung, khung l 1 PDU (n v d
liu giao thc) ca lin kt. Mt gi c th cha trong mt khung hay nhiu khung. Cc
PDU c chuyn trn lin kt bi php ghp knh thng k c ngha l cc khe thi gian
(Timeslot-vit tt l TS) trong khung ca mt lin kt chuyn ch thng tin cho ht gi ny
n gi khc do 1 TS c th dng cho nhiu cuc gi ng thi bng lin kt khng b
cc cuc gi chim dng.
Nt: ti nt phi thc hin chc nng chuyn gi PS (Packet Switch). Trong mt nt
chuyn gi, tt c cc hng vo c nh chung trong mt b nh m vo, mi hng
ra c mt b nh ring. Thit b chuyn gi ti nt s kim tra tiu gi bit c ch
ca gi l thit b u cui no. Cn c vo bng nh tuyn, nt s quyt nh chuyn gi
ny sang b nh ra hng no. Quy trnh chuyn thc hin bng cc bus (song song). T b
nh ra, cc gi c chuyn ln ng truyn, ng vo khung v c truyn i ti mt nt
mi ni tip.
Trn lin kt d liu, a vo nhng trng ph iu khin nhng th tc chuyn
khung v pht hin ra gi b li (trng ny c tn l FCS: dy kim tra khung).
Trong phng thc chuyn giao gi ngi ta t chc cc lin kt bo hiu thc hin
cc chc nng kim sot li, sa li, lm cho cc gi chuyn qua lin khng b li. Mt chc
nng quan trng ca phng thc chuyn gi l c th iu tit dng chy lu lng, nu
cc gi i vo nt vi tc qu nhanh so vi tc u ra dn n kt qu b nh m
trong nt b y. Nt s nhn ra trng thi ny v pht thng tin iu khin ngc v pha
ngun gi gi ngn vic tip tc pht cc gi n na cho ti khi no khng gian b nh
c gii phng, khi qu trnh gi gi n li tip tc. y chnh l l chc nng iu
khin lung flow control trong phng thc chuyn gi.
S khc nhau gia phng thc chuyn knh (CS) v phng thc chuyn gi
(PS)
Tc chuyn giao thng tin ca phng thc gi bng tc chuyn knh v
phng thc chuyn knh mng khng a cc bit ph vo. Nhng i vi phng thc
chuyn gi, tc chuyn giao thng tin nh hn tc knh truyn v mng a thm
cc bt ph to tiu v hot ng theo c ch iu khin lung. V vy nh gi tc
75
knh ngi ta a ra khi nim thng lng (throughput), n ph thuc vo cht lng
ng truyn v kch thc gi.
Tc chuyn giao cc lin kt i vi phng thc chuyn knh lun lun bng
nhau, song i vi phng thc chuyn gi c th khc nhau. Tuy nhin, trong truyn s liu
phng thc chuyn gi c u im hn so vi phng thc chuyn knh nh tc gi v
tc phin nhn c th khc nhau v thi gian ca phin truyn thng ngn.
Phng thc chuyn knh thun tin cho thng tin thoi v mt cuc gi c con
ngi tham gia thng din ra trong khong thi gian vi pht nhng truyn d liu l hai
my trao i t ng, thi gian chuyn giao thng tin thng rt ngn (c giy) do vy nu
phi thit lp kt ni bng quay s th hiu qu khng cao. Mt nhc im ca phng thc
chuyn knh l n s dng knh khng hiu qu bng phng thc chuyn gi. V d,
trong dch v thoi, k c khi hai bn u cui khng c thng tin trao i th knh vn b
chim hon ton (64kb/s) trong khi nu l truyn theo kiu gi th trong khong thi gian
khng c thng tin trao i, ngi ta c th s dng knh kt ni chuyn gi thng tin
ca cc dch v khc.
3.4.3 Chuyn giao kiu khung
Gn ging phng thc chuyn giao kiu gi, nhng phng thc chuyn giao kiu
khung l nh tuyn khung Frame Relay (FR) ch khng phi nt nh tuyn.
Trong phng thc chuyn giao ny, nt ch x l lp 1 v 2 m khng x l lp 3
(lp trong m hnh OSI). Mt khung t mt lin kt vo c chuyn tip sang lin kt ra
khng qua x l gi mc 3 do vy tc lu thot nhanh hn. Nu mng d liu chuyn
gi th tc b hn ch mc 2Mb/s, nhng mng FR c th t ti tc hng chc
Mb/s.
FR c pht trin tn dng tt nht c im chia s bng thng ca phng thc
khung v sa cha nhc im ca tr qu ln trong mng gi. FR p dng k thut chuyn
mch c coi l c tc nhanh hn k thut chuyn gi X25. FR l k thut nh hng
kt ni v c di gi c th thay i tng t nh phng thc chuyn gi. Cc gi c
phn loi ti thiu ho vic gim st ng i ca chng qua mng. Nu gi li vic ti
truyn khng c yu cu, thit b nhn s phi pht hin li. Nh vy, tc qua mng s
c ci thin ng k.
Mng FR cn cc lin kt c cht lng cao, nu khng th vic ti truyn t im
u cui n u cui s gy tr ng k hoc thm ch khng th thc hin c phin
truyn thng.
3.4.4 Chuyn giao kiu t bo
Phng thc chuyn giao kiu t bo l s tho hip gia phng thc chuyn giao
kiu knh v gi, n c pht trin vi quan im tr thnh phng thc chung. Cc t
bo c di c nh d mt t bo c di ln hn di ca mt khe thi gian (TS).
Tng t nh cc gi trong ch gi, mi t bo c mt nhn, nhng di ca n c nh
cho nn khng cn thm phn ui xc nh c u l im cui t bo.
76
78
CU HI N TP CHNG 3
1. Hy sp xp mc tng dn quy m ca cc mng my tnh sau:
A. WAN, LAN, MAN
B. Hnh Xa l (BUS)
3. Mng thi MAN l:
A. Metropolitan Area Network
B. Medium Area Network
C. Medium Access Network
D. Metropolitan Access Network
4. Cu hnh mng no c cc node thng tin c ni vo trung tm iu khin?
B. Hnh Sao (Star)
B. Hnh Xa l (BUS)
5. T no sau y c nh ngha l ng truyn dn tn hiu lin tc gia hai im trn
mng?
A. Node
C. HOST
B. Link
D. Modem
C. Tc thp
D. Cht lng km
7. Tiu ch trong k thut phn tng khi cho thay th mt tng bng mt tng khc l:
A. Tc ng mnh n cc tng khc
B. Tc ng n h thng
C. Khng lm nh hng n cc tng khc
D. Khng thc hin thay th c
8. Tp cc quy tc, quy c bt buc cc thnh phn ca mng khi tham gia cc hot ng
truyn thng phi tun theo gi l:
A. Cu hnh mng (Topology)
D. Mi trng (environment)
79
C. Phn tng
B. Giao thc
D Phn lp
10. M hnh tham chiu OSI c chia thnh bao nhiu tng?
A. 5
C. 7
B. 6
D. 8
11. Tng lin kt d liu l tng bao nhiu trong m hnh tham chiu giao thc OSI?
A. 2
C. 4
B. 1
D. 5
12. Trong m hnh giao thc OSI, tng 3 l tng no trong cc tng sau y?
A. Vt l
C. Phin
B. Mng
C. ng dng
13. Trong m hnh OSI, tng no sau y cung cp cc dch v cho tng Phin?
A. Tng lin kt d liu
C. Tng mng
B. Trnh din
14. Trong m hnh OSI, tng no c nhim v to lp cc khung, gi chng ti knh truyn
thng thng qua tng vt l, nhn khung, kim tra li, chuyn khung khng c li ln tng
mng, ng thi iu khin tc nghn?
A. Tng vt l
B. Tng ng dng
D. Tng phin
15. Chng giao thc TCP/IP c chia thnh bao nhiu tng?
A. 4
C. 5
B. 6
D. 7
16. Tng ng dng trong m hnh TCP/IP tng ng vi nhng tng no trong m hnh
tham chiu OSI?
A. Tng ng dng, Tng Phin, Tng Giao vn
B. Tng Trnh din, Tng Phin, Tng Giao vn
C. Tng ng dng, Tng Trnh din, Tng Phin
D. Tng ng dng, Tng Trnh din, Tng Vt l
17. Tng Lin mng trong m hnh TCP tng ng vi tng no trong m hnh tham chiu
OSI?
A. Tng Vt l
C. Tng Giao vn
D. Tng Mng
18. Tng giao din mng trong m hnh chng giao thc TCP tng ng vi nhng tng no
trong m hnh tham chiu OSI?
80
C. SCTP
C. SCTP
C. 64
D. 128
C. 7
D. 9
81
[2]
[3]
[4]
[5]
Behrouz A. Forouzan with Sophia Chung Fegan. TCP/IP Protocol Suite. Mc Graw Hill,
2000.
[6]
[7]
[8]
Nguyn Thc Hi. Mng my tnh v cc h thng m. NXB Gio Dc, 1997.
Illustrated
Volume
1-The
Protocols.
Addison
82
83
15
300
3400
15000
f Hz
Tng t
PSTN
300-3400Hz
GSM
300-3400Hz
Mi trng truyn dn
Ba mi trng quan trng nht hay c s dng trong truyn dn l: cp ng, cp
quang v v tuyn (xem chi tit trong Mc 4.3).
V nguyn tc, tt c cc mi trng truyn dn c s dng cho thng tin imim, nhng ch cng ngh v tuyn c th truyn thng vi cc u cui di ng.
H thng truyn dn quang c nhng u im c trng v dung lng, cht lng v kinh
t. V mt kinh t, cc h thng s dng cp ng ch c th c s dng trn phn cui
ca tuyn truyn dn ti cc thu bao c nh ni c nhu cu dung lng thp. Cp ng vn
c s dng phm vi rng gia cc thu bao vi tng i ch yu do thc t lch s.
Vt mang (carrier)
V bn cht, vt mang l tng t, ngha l chng mang mt vi loi sng no :
sng nh sng hay sng in t. Theo ngha vt l thun ty, nh sng cng l nhng sng
in t, nhng nh c c tnh c bit ca nh sng m ta nhn nhn cp quang nh l vt
mang tn hiu ca chnh n. Ni cch khc, thng tin c truyn ti l s trong hu ht cc
trng hp, t nht l tn hiu t cc b m ha thoi, video v my vi tnh. H thng GSM
th hin s kt hp ca thng tin s trn vt mang tng t (sng v tuyn), cho n nay cc
b m ha thoi c t trong in thoi di ng (trong mng in thoi c nh, cc b
m ha thoi lun lun c t trong tng i ni ht hay cc nt truy nhp).
iu ch v truyn dn bng gc
Bng cch cho php thng tin cn truyn c iu khin vt mang theo cch no ,
chng h bng cch bt v tt sng nh sng, thng tin c th c nhn tng i hay thit
b u cui. Cch iu khin vt mang ny c gi l iu ch.
K thut truyn dn thng tin thoi trn cc i dy ng ban u (truyn dn bng
gc) vn l k thut c s dng nhiu nht gia mt in thoi c nh v nt chuyn
84
mch. N p dng nguyn l thng tin tng t khng s dng vt mang gia mt my in
thoi v mt b m ha thoi.
2 dy, 4 dy v b lai ghp
Truyn dn tng t trong mng truy nhp c mt u im l: hai hng thoi cng
truyn trn cng i dy cp. K thut ny c gi l truyn dn 2 dy, n c u im l
gim gi thnh mng, nhng li yu cu s dng cc b lai ghp ti giao din gia mng truy
nhp v mng trung k v trong my in thoi. i vi truyn dn 4 dy, tn hiu thoi
c truyn ring bit trn mi hng. B lai ghp (im chuyn i gia phn 4 dy v 2
dy) c th gy ra cc vn lin quan n cht lng nht nh (ting vng). Hnh 4.2 minh
ha cc khi nim ny.
4 si
2 si
2 si
B lai ghp
85
B khuch i
R
Hnh 4.4: Ti to
M ng truyn
ti to nhng tn hiu s th cc b ti to phi nhn c thng tin nh thi sao
cho nhng tn hiu n c th c c ti cc khong thi gian chnh xc. Bi vy m cc
m ng truyn c bit c s dng ngn cn cc chui bt 0 (khng c tn hiu
nh thi).
Ghp knh
Thc hin v duy tr cc ng truyn dn trong mng vin thng l mt cng vic
tn km i vi cc nh khai thc mng. Chi ph c th gim nu truyn nhiu cuc gi trn
cng mt kt ni vt l (chng hn nh cc i dy). K thut nh th ny c s dng
trong c mng tng t v s cho h thng a knh c gi l ghp knh (xem chi tit
trong Mc 4.4).
phn trn m t mt vi khi nim c bn v truyn dn. Hnh 4.5 m t cc
khi nim quan trng nht v cc phng thc c sp xp theo th t mc s dng.
86
Thng tin s
Thng tin s
1 0 0 1 1 0 1
1 0 0 1 1 0 1
A/D
Ghp knh
thi gian
A/D
Ghp knh
tn s
Gii ghp
knh tn s
M ng
Gii ghp
knh thi gian
Gii m
iu ch
Gii iu ch
V tuyn
Cp ng
Ghp knh
bc sng
Cp quang
87
n cng:
Ngun tin
ch
Bn song cng:
Ngun/
ch
ch/
Ngun
Ngun +
ch
88
V
Pair
V cch ly
i si
Quad
Quad
V giy
V nha
0,4
24-26
19-22
0,5
19-22
15-18
0,6
15-18
12-15
0,7
13-16
11-14
0,9
11-14
8-11
1,1
9-14
89
Kch thc
Tc bt
Loi li cc nh
0,6 - 2,8 mm
34 Mbit/s
Loi li nh
1,2 - 4,4 mm
140 Mbit/s
2,6 - 9,5 mm
565 Mbit/s
90
Mng quc t
Mng
quc gia
Trm
mt t
Trm
mt t
91
B pht quang
B thu quang
My thu
Cp quang
Kch c ca cp nh
Linh hot
Khi lng nh
Bng tn ln
Si quang:
92
Li
Lp v bc s cp
Si a
mode
Si n mode
Si cht do,
93
Mux/
Demux
Demux/
Mux
Mi trng
truyn dn
dng chung
Knh 1
Knh 2
Knh 3
Knh 4
xxxx
Knh 1
Knh 2
Knh 3
300 Hz
3400 Hz
10
15
20
f [kHz]
3,1 kHz
94
Ghp knh theo thi gian (TDM) l phng php ghp knh mi hn FDM, phng
php ny a cc bn tin khc nhau, v d, cc t m PCM ca nhng ngi s dng khc
nhau, vo cc khe thi gian khng chng ln ln nhau. Mi knh ca ngi s dng dng
mt bng tn ln nhng ch trong mt khong nh thi gian, gi l khe thi gian. Thng tin
ca mi ngi s dng s chim mt khe thi gian ca mt khung v nguyn l phn chia
theo thi gian cho php nhiu ngi s dng truy nhp mng ti cng mt thi im v s
dng cng mt tn s sng mang. Hnh 4.16 minh ha phng php ghp knh TDM vi
trc honh l trc thi gian.
Ghp knh theo bc sng (WDM) c dng cho truyn dn cp quang. Nhn thy
vic s dng ghp knh phn chia theo thi gian c nhiu hn ch i vi cc yu cu tng
dung lng truyn dn nn WDM c thay th. Ghp knh theo bc sng cho php cc
knh c truyn ti nhng bc sng khc nhau cho cng mt hng hay c hai hng trn
cng mt si quang. Mc d c tn ring nhng ghp knh theo bc sng l mt bin dng
ca ghp knh theo tn s. t c tc bt ln hn 10Gbit/s ngi ta kt hp ghp
knh theo thi gian vi ghp knh theo bc sng.
T
Knh A
Knh B
Knh C
ABCABCABC
T/3
95
CU HI N TP CHNG 4
1. H thng truyn thng theo mt chiu duy nht th gi l:
A. n cng
C. Bn song cng
B. Song cng
2. C nhng phng tin truyn dn c bn no c s dng truyn thng tin?
A. Cp kim loi, Cp si quang
B. Cp si quang, Mi trng v tuyn
C. Cp kim loi, Cp si quang, Mi trng v tuyn
D. Cp kim loi, Mi trng v tuyn
3. Coaxial Cable gi l:
A. Cp ng trc
C. Cp i
B. Cp quang
D. Cp ng xon i
C. Cp ng trc
B. Cp si quang
D. Cp kim loi
C. Ti nguyn tn s
B. di cp
D. H thng phc tp
C. LED
96
B. PD
D. APD
C. B lp
B. B thu
D. B lc
D. Rt ngn c ly truyn dn
14. Trong k thut FDM, nhiu ngi dng cng s dng c mt mi trng truyn
dn, ti nguyn mng no c s dng?
A. Thi gian
C. M
B. Tn s
D. Kt hp thi gian v tn s.
15. Trong k thut TDM, nhiu ngi dng cng s dng c mt mi trng truyn
dn, ti nguyn mng no c s dng?
A. Thi gian
C. M
B. Tn s
D. Kt hp thi gian v tn s
n cng
B.
Song cng
C. Bn song cng
B.
C.
D.
Cp ng trc
C. Cp i
B.
Cp quang
D. Cp ng xon i
ng
C. Nhm
97
B.
St
D. Thy tinh
21.
A.
Cp ng xon i
C. Cp ng trc
B.
Cp si quang
D. Cp kim loi
B.
C.
D.
C nh hng ti cht lng truyn dn nhng khng ng k (c th b
qua) d vi bt k khong cch no
22.
Cu trc ca cp ng trc nh th no
A.
B.
Gm mt cp dy dn xon vo nhau
C.
D.
Gm li kim loi chnh gia v mt lp dn khc bao ph bn ngoi c
hnh ng
23.
24.
Gi thnh cp
C. Ti nguyn tn s
B.
di cp
D. H thng phc tp
Cp ng trc truyn dn
B.
C.
Cp quang truyn dn
D.
Cp ng xon i truyn dn
25.
Trong truyn dn s dng v tinh a tnh, tr truyn dn t trm Mt t pht
n trm Mt t thu l
26.
27.
A.
B.
C tr nhng khng ng k
C.
Tr truyn dn xp x 250ms
D.
Khng truyn dn c v qu xa
ng
B.
Hp kim
C.
D.
LD
C. LED
B.
PD
D. APD
98
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
Cp quang
C. Cp ng xon i
B.
Cp ng trc
D. V tuyn
Hin tng suy hao trong si quang l hin tng mt phn nh sng
A.
c khuych i
B.
B hp th hoc b khc x
C.
D.
B o pha
B.
C.
D.
Khng nh hng g c
B.
C.
D.
C ly truyn dn
B.
C.
D.
B pht
C. B lp
B.
B thu
D. B lc
B.
Kch c ca cp nh
C.
Khi lng nh
D.
Tt c cc trng hp trn
B.
C.
Si a mode chit xut bc, Si a mode chit xut gradient v Si n
mode
D.
36.
99
37.
A.
FDMA
C. FDM
B.
TDM
D. TDMA
FDMA
C. FDM
B.
TDM
D. TDMA
38.
Trong k thut FDM, nhiu ngi dng s dng c mi trng truyn dn,
ti nguyn mng no c s dng
39.
40.
A.
Thi gian
C. M
B.
Tn s
D. Kt hp thi gian v tn s.
FDMA
C. FDM
B.
TDM
D. TDMA
a truy nhp ghp knh phn chia theo thi gian c tn vit tt l g
A.
FDMA
C. FDM
B.
TDM
D. TDMA
41.
Trong cc phng php sau, phng php no s dng h thng sng mang
truyn a tn hiu
42.
dng
43.
A.
TDMA
B.
FDM
C. TDM
Trong phng php ghp knh phn chia theo tn s, ngi dng c th c s
A.
Ton b s knh
B.
C.
Mi mt knh
D.
Knh ty chn
Trong cc phng php ghp knh sau, phng php no s dng khe thi gian
A.
TDM
B.
FDM
C. FDMA
100
[2]
[3]
[4]
Warren Hioki. Telecommunications.Chapter 14: Fiber Optics. 2nd ed, Prentice Hall, Inc,
1995.
[5]
Cao Phn, Cao Hng Sn. C s k thut thng tin quang - Ti liu gio dc i hc
cng ngh. Hc vin Cng ngh BCVT, H Ni, 6/2000.
[6]
TS. Nguyn Phm Anh Dng. Thng tin di ng 3G. Hc vin Cng ngh BCVT, 2004.
101
102
PSTN
CSPDN
ISDN
Chuyn mch gi
PSPDN
Chuyn tip
khung
( di thay i)
Chuyn mch
t bo
ATM
DQDB
( di c nh)
103
104
trng thi. Ch rng AND hay cng logic ba trng thi l mch logic khng nh, do vy
chuyn mch cho cng mt khe thi gian gia u vo v u ra ca phn t chuyn mch.
Cc im chuyn mch trong mi ct c iu khin bi mt b nh iu khin C-Mem
(Control Memory).
Khi iu khin cc b bao gm b m khe thi gian TS-Counter, b chn a ch
Selector v b nh iu khin C-Mem thc hin chc nng iu khin cc b ma trn
chuyn mch. B nh C-Mem lu tr cc s liu lin quan ti cc im chuyn mch tng
ng vi cc khe thi gian TS trong khung tn hiu cho.
Cc
ng
vo
105
phc v cho mt cuc ni gia TS#0 ca lung tn hiu PCM1 u vo vi TS#0 ca lung
tn hiu PCM1 pha u ra.
Cn c vo yu cu chuyn mch c th cho, trc ht h thng iu khin trung
tm CC (Central Control) ca tng i ca s to cc s liu iu khin np vo b nh
C-Mem ca tng S. T hnh v trn r rng im chuyn mch duy nht c th m bo cho
yu cu kt ni PCM1 pha u vo vi PCM1 pha u ra l AND11 do CC to m a
ch nh phn cho phn t AND11 ny. V theo yu cu phi thc hin chuyn mch cho khe
thi gian TS#0 do vy CC s chim nh c a ch m nh phn 0 tng ng ca C-Mem.
Cc s liu c bn c CC np a ch nh phn AND11 vo nh 0 ca C-Mem tng S,
xong n giao quyn iu khin cho khi iu khin cc b iu khin trc tip qu trnh tip
theo.
Nh th, bt u mt khung tn hiu PCM tn hiu ng h th nht tc ng vo b
m khe thi gian TS-Counter lm cho b m ny thit lp trng thi 0 c m nh phn
tng ng vi a ch nh 0 ca C-Mem, nh b chn a ch Selector m trng thi ny
c a ti BUS a ch ca b nh C-Mem. ng thi vi vic to m a ch, Selector
to ra tn hiu iu khin c a ti C-Mem do ni dung cha trong nh 0 c a ra
thanh ghi-gii m. V ni dung ny li chnh l a ch ca phn t chuyn mch AND11, do
to c tn hiu iu khin im chuyn mch ny, nh tn hiu PCM cha trong
khe thi gian TS#0 ca PCM1 pha u vo c chuyn qua phn t chuyn mch AND11
hng ti PCM1 pha u ra ca ma trn chuyn mch S, tc l thc hin chc nng
chuyn mch.
Kt thc thi gian ca TS#0, xung ng h th 2 tc ng vo TS-Counter lm n
chuyn sang trng thi 1 c m nh phn tng ng vi a ch nh 1 ca C-Mem. Nh vy
kt thc vic to tn hiu iu khin cho AND11 i vi qu trnh chuyn mch cho TS#0
theo yu cu. Tng t nh vy i vi cc khe thi gian tip theo v th tc c lp li
vi chu k T = 125microsec trong sut qu trnh thit lp ni cho cuc gi ang xt.
Khi cuc gi kt thc CC nhn bit v n s gii phng cuc ni mt cch n gin
bng hot ng xo s liu ghi vo C-Mem nh nu khi bt u cuc gi. Trong cc
tng chuyn mch S thc t, cc bt tn hiu PCM thng c ghp knh to lung tc
cao v bin i thnh dng song song trc khi qua tng S.
5.2.2 Tng chuyn mch thi gian s
Nh chng ta thy r trn y, cu to v hot ng ca chuyn mch tng S ch
thc hin cho cc qu trnh chuyn mch c cng ch s khe thi gian ga ng PCM vo
v ng PCM ra. Trong trng hp tng qut c yu cu trao i khe thi gian gia u
vo v u ra khc nhau th phi ng dng tng chuyn mch thi gian T (Time Switch
Stage).
Hnh 5.3 minh ho qu trnh trao i khe thi gian gia TS#2 v TS#5 cho hai
khung lin tip nhau gia ng PCM vo v PCM ra ca tng chuyn mch T.
106
Tr (N-6)+2
107
Nh vy, trong trng hp ny, thc hin chuyn mch gia khe thi gian TS#6
ca khung lin trc u vo sang TS#2 ca khung lin sau u ra, thng tin phi c lu
tr trong b nh mt khong thi gian l (N-6) + 2 = (32-6) + 2 = 28TS.
Nguyn l cu to ca chuyn mch tng T bao gm 02 thnh phn chnh l b nh
tin S-Mem (Speak Memory) v b nh iu khin C-Mem (Controller Memory) nh Hnh
5.5 minh ho di y. Chc nng c bn ca S-Mem l nh tm thi cc tn hiu PCM
cha trong mi khe thi gian pha u vo to tr thch hp theo yu cu m n c gi
tr t nh nht l 1TS ti cc i l (N-1)TS.
Nu vic ghi cc tn hiu PCM cha trong cc khe thi gian TS pha u vo ca
tng chuyn mch T vo S-Mem c thc hin mt cch tun t th c th s dng mt b
m nh phn Module(n) cng vi b chn rt n gin iu khin. Lu rng khi tn
hiu ng h phi hon ton ng b vi cc thi im u ca TS trong khung tn hiu
PCM c s dng trong h.
B nh C-Mem c chc nng dng iu khin qu trnh c thng tin lu m
ti S-Mem. Cng nh C-Mem trong chuyn mch tng S, b nh C-Mem ca tng T cng c
N nh bng s lng khe thi gian trong khung tn hiu PCM s dng. Trong thi gian
mi TS, C-Mem iu khin qu trnh c mt nh tng ng thch hp trong T-Mem. Nh
vy hiu qu tr ca tn hiu PCM ca T-Mem c xc nh mt cch r rng rnh mch
bi hiu s gia cc khe thi gian ghi v c tin PCM b nh S-Mem.
108
109
ca chuyn mch tng T gi l ghi tun t c ngu nhin vit tt l SWRR (Serial Write
Random Read). Ngoi ch SWRR trong thc tin cn phi s dng ch ghi ngu
nhin c tun t RWSR (Random Write Serial Read) m chng ta s kho st khi m t
cu trc v hot ng ca tng chuyn mch s ghp kt hp T-S-T sau ny.
Trong cc ng dng thc t ca cc khi chuyn mch tn hiu s ta thng phi gii
quyt hai vn quan trng l cht lng dch v QoS (Quality Of Service) v dung lng
cn thit ca khi chuyn mch yu cu. Cht lng dch v ch yu ph thuc vo hin
tng blocking v hin tng ny vi xc sut kh ln khi ch s dng cc chuyn mch
tng S. i vi tng T nh m t trn y n c th bo m chc nng chuyn mch
khng blocking cho tt c cc khe thi gian trong lung tn hiu PCM m n m nhim
phc v. i vi chuyn mch khng gian s, khi kch thc tng S tng ln th s lng
chn ra ca vi mch cng s rt ln gy kh khn ch to vi mch. Cn vic tng dung lng
ca chuyn mch tng T th b hn ch bi cng ngh ch to vi mch nh RAM v cc
mch logic iu khin lin quan. Nh vy vic tng dung lng trng chuyn mch s
bo m cho s lng thu bao v trung k ln tu theo yu cu ch cn cch phi xy
dng trng chuyn mch s dng kt hp cc chuyn mch tng T v S tiu chun. C rt
nhiu phng n ghp kt hp gia cc chuyn mch tng S v T, v d nh T-S, S-T, S-TS, T-S-T, T-S-S-T v.v...
Do c kh nng tip thng hon ton v khng c hin tng blocking nn ngi ta
mong mun ch s dng mt tng T. Tuy vy mt tng T ch dng lm khi chuyn mch
khng blocking c dung lng ti a 1024 TS. Vi cu trc hai tng T-S v S-T ch thch
hp cho cc tng chuyn mch dung lng nh v va. Nhng vi phng n ny xc sut
blocking s tng nhanh cng vi s tng dung lng ca tng chuyn mch T. Do vy cc
tng i dung lng va v ln nhm mc tiu gim blocking v tng dung lng khi
chuyn mch ngi ta thng dng cu trc ba tng.
Trc y, cu trc S-T-S c s dng nhng t cui thp nin 70 tr li y cu
trc T-S-T chim u th hn v ngy nay cu trc ny c s dng rng ri nht. S d
trc y ngi ta s dng S-T-S l v vi trnh cng ngh lc trnh chi ph ln cho
tc hot ng cao ca vi mch. Ngy nay cc u im v tc cao ca RAM b li
c v chi ph gi thnh cho c hai cng ngh chuyn mch S v chuyn mch T do m
cu trc T-S-T c a chung hn.
Trong cc tng i dung lng cc ln, cc chuyn mch tng S c tc dng chia
nh trng chuyn mch thnh mt s tng thnh phn nhm hn ch kch thc ca chng
do cc cu trc 4 hoc 5 tng T-S-S-T hoc T-S-S-S-T c ng dng. Lu rng
vic s dng cu trc chuyn mch tng S a tng gim c tng chi ph gi thnh nhng
s tng chi ph gii quyt vn blocking.
Tm li vic la chn cu trc c th ph thuc vo nhiu yu t nh phc tp,
kch thc trng chuyn mch, lu lng phc v, kch thc Module, kh nng kim tra
o th bo dng, m rng dung lng v.v... Do cc tnh cht mang tnh u im nh
trnh by trn, cu trc T-S-T c s dng rng ri nht v n c thit k di dng
cc Module c kch thc ph hp vi cng ngh, ng dng thc t v d pht trin, d vn
hnh v bo dng.
110
Segment#1 Segment#2
Bn tin
Segment
..
Segment#n
Transaction / Message c di L
u Trng tin
CRC
To khung kt thc
To khung bt u
Gi
CRC
111
112
PSWS
User A
PSW
User A
113
khin. Gi s liu vo c th c truyn vo BUS s liu dng ni tip hoc song song v
sau c chuyn ti b m u ra bi b iu khin m n xc nhn c a ch ca
gi cha trong trng tin nh hng.
5.4 NH TUYN
5.4.1 Khi nim v nh tuyn
nh tuyn l mt cng vic quan trng trong qu trnh truyn tin qua mng. N
c thc hin tng mng (tng 3 theo m hnh tham chiu OSI). Mc ch ca nh tuyn
l chuyn thng tin ca ngi s dng t im ngun n im ch.
Qu trnh nh tuyn (routing) bao gm hai hot ng chnh, l: xc nh ng
truyn (path determination) v chuyn tip thng tin (forwarding) theo ng (cn c
gi l switching). Vic truyn thng tin i theo con ng chn c th ni l kh n gin
(v mt thut ton), trong khi , vic xc nh ng truyn phc tp hn rt nhiu.
114
truyn ti cc gi s liu gia ngun v ch. ng nhin s hot ng ca mng phi bao
gm cc phng php nh cc gi tin tm c ng i tt nht hoc tng i tt.
Thut ng ng tt c th hiu theo cc tiu ch khc nhau. V d l ng i
ngn nht, cht lng truyn dn tt nht, tin cy cao nht, tr nh nht hay t b tc
ngn v.v...
Vic tm c mt tuyn (hng) tt nht qua mng chuyn mch gi l mt bi
ton rt phc tp. Thng tin cn phi c xc nh v m t r rng v sn sng, kh
dng ca nhng ng c th truyn tin khc nhau, chn v nh ngha cc tiu ch ti u v
cui cng l hng qua phi truyn c gi s liu ti ch. C nhiu phng php nh
tuyn c ng dng trong mng chuyn mch gi.
5.4.2 Phn loi nh tuyn
Mt k thut nh tuyn phi thc hin hai chc nng chnh sau y:
-
Cp nht thng tin nh tuyn, tc l thng tin dng cho chc nng 1.
115
tin hnh nh tuyn li. C mt loi thut ton nh tuyn c gi l nh tuyn thch nghi
cch ly. Theo cch nh tuyn ny, cc node khng gi, cng khng nhn thng tin thay i
v tnh trng mng. Cc node la chn con ng tu theo kt qu ca nhng ln truyn
trc c phn hi li.
116
thnh nhiu on do cc node khc nhau chn, th ta gi l nh tuyn tng bc (Hop-byHop hay Router-Intelligent).
Theo phng php nh tuyn ngun, mi gi tin khi truyn trn mng u phi
mang theo ton b thng tin v tuyn ng ca mnh. mi node ch vic cn c vo thng
tin ny m chuyn tip gi tin. Cn theo cch nh tuyn tng bc, mi gi tin ch cn
mang a ch ch l . Do , tiu ca gi tin s b hn.
nh tuyn tng bc p ng nhanh hn vi nhng thay i trong mng (nhng
thay i ny nh hng ti gi tin ngay khi gi tin ang c truyn trong mng). Nhng
ng thi, nh tuyn tng bc c th lm cho cc gi tin b chuyn i theo vng. Cn nh
tuyn ngun m bo gi tin s i thng ti ch.
nh tuyn phn cp v khng phn cp
Trong nh tuyn khng phn cp, tt c cc node c coi l ngang hng vi nhau.
Trong khi , nh tuyn phn cp phn cc node ra thnh nhiu cp khc nhau. Cc node
thuc cc node khc nhau c nhng kh nng nh tuyn thng tin khc nhau.
nh tuyn phn cp n gin hn nhiu so vi nh tuyn khng phn cp, tuy
nhin, kt qu khng tt bng.
Trong nh tuyn phn cp, cc node ch cn bit thng tin v cc node ng cp,
cng vng, m khng cn bit cu hnh ca mng cc vng khc, cp khc. nh tuyn
sang mt node vng khc, n chuyn cng vic ln cho node cp trn.
Trong nh tuyn khng phn cp, bng nh tuyn mi node cha thng tin v tt
c cc node trong mng n c th ti. Do , cn phi c lng b nh ln hn lu tr
bng nh tuyn, ng thi cng cn nhiu ng truyn dnh cho vic trao i thng tin
nh tuyn gia cc node hn. u im ca nh tuyn khng phn cp l n c th p ng
tt vi vn x l lu lng, i ph tt vi li xy ra, do nng cao c tin cy ca
mng. Trong khi , nh tuyn phn cp lm cho hot ng ca mng b ph thuc vo cc
node cp trn, nu cc node ny hng, mng s b tch ra thnh nhiu phn khng lin lc
c vi nhau.
117
CU HI N TP CHNG 5:
1.
2.
3.
4.
B.
C.
D.
ng
B.
Sai
Chuyn mch knh tn dng ti nguyn knh truyn tt hn chuyn mch gi?
A.
ng
B.
Sai
B.
C.
D.
5.
Trong chuyn mch knh khng gian s S, mi khe thi gian u vo c kt
ni ti khe thi gian TS u ra.
A.
C. 16
B.
D. 30
6.
Trong chuyn mch knh khng gian s S, gi s khe thi gian u vo l TS#4,
th khe thi gian u ra no c th c kt ni
A.
TS#0
C. TS#16
B.
TS#4
7.
Trong chuyn mch knh khng gian s S, mi cuc gi ch c thc hin trong
1 khung PCM duy nht
8.
A.
ng
B.
Sai
B.
C.
D.
118
9.
Trong ma trn chuyn mch khng gian S, hng c s dng cho cc lung
PCM u vo?
A.
ng
B.
Sai
10.
Trong ma trn chuyn mch khng gian S, ct c s dng cho cc lung PCM
u ra?
A.
ng
B.
Sai
11.
Trong chuyn mch knh thi gian s T, mi khe thi gian u vo c kt ni
ti khe thi gian TS u ra.
12.
A.
C. 16
B.
D. 30
B.
C.
D.
13.
Trong chuyn mch knh thi gian s T, nu khe thi gian u vo l TS#4, khe
thi gian u ra l TS#10, th tn hiu cn phi lu tm trong khong thi gian bao
nhiu.
A.
4TS
C. 10TS
B.
6TS
D. 26TS
14.
Trong chuyn mch knh thi gian s T, nu khe thi gian u vo l TS#10, khe
thi gian u ra l TS#4, th tn hiu cn phi lu tm trong khong thi gian bao nhiu.
A.
4TS
C. 10TS
B.
6TS
D. 26TS
15.
Trong chuyn mch knh thi gian s T, nu khe thi gian u vo l TS#18, khe
thi gian u ra l TS#26, th tn hiu cn phi lu tm trong khong thi gian bao
nhiu.
A.
8TS
C. 24TS
B.
18TS
D. 26TS
16.
Trong chuyn mch knh thi gian s T, nu khe thi gian u vo l TS#24, khe
thi gian u ra l TS#18, th tn hiu cn phi lu tm trong khong thi gian bao
nhiu.
17.
A.
8TS
C. 24TS
B.
18TS
D. 26TS
T-S
C. T-S-T
B.
S-T
D. S-T-S
119
18.
Th t cc bc thng s dng qu trnh to gi trong cng ngh chuyn
mch gi l
19.
20.
21.
22.
A.
B.
C.
Bn tin, gi tin
D.
Bn tin, segment.
B.
C.
D.
i t ngun ti ch theo yu cu ca ch
B.
C.
D.
Tng 1
C. Tng 4
B.
Tng 3
D. Tng 7
B.
C.
D.
23.
Khi phn chia nh tuyn theo s thch nghi vi trng thi hin hnh ca mng,
c nhng loi k thut nh tuyn no
A.
B.
C.
D.
24.
Khi phn chia nh tuyn theo s phn tn ca cc chc nng nh tuyn trn
cc node mng, c nhng loi k thut nh tuyn no
25.
A.
B.
C.
D.
120
26.
A.
B.
C.
D.
B.
C.
D.
121
[2]
F.J. Redmill and A.R.Valdar. SPC Digital Telephone Exchanges. Peter Peregrinus Ltd.,
London, United Kingdom, 1990.
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
[8]
TS. L Hu Lp, ThS. Hong Trng Minh. Cng ngh chuyn mch IP. H Ni,
11/2002.
[9]
[10]
Tng cc Bu in, VNPT-Kokusai Denshin Denwa Co., Ltd, Nippon Telegraph and
Telephone Corporation. Chuyn mch s v cc h thng qun l mng. NXB Khoa hc
v K thut, 1997.
122
CHNG VI
BO HIU V NG B TRONG MNG VIN THNG
GII THIU CHNG
Trong mng vin thng bo hiu c coi l mt phng tin chuyn thng tin v
cc lnh t im ny n im khc, cc thng tin v cc lnh ny c lin quan n qu trnh
thit lp, gim st v gii phng cuc gi. c th tip cn cc kin thc c bn v bo
hiu, ta c th chia bo hiu thnh hai loi: Bo hiu cho mng chuyn mch knh v bo
hiu cho mng chuyn mch gi. Trong , bo hiu cho mng chuyn mch knh li c
chia thnh hai loi l bo hiu ng thu bao v bo hiu lin i. Bo hiu ng thu bao
l bo hiu gia my u cui vi tng i, cn bo hiu lin i l bo hiu gia cc tng
i vi nhau. Chng ny a ra cc khi nim, kin thc c bn v bo hiu. Trong s
trnh by cc c s l thuyt v bo hiu cho mng chuyn mch knh v bo hiu trong
mng chuyn mch gi.
Trong mng vin thng cc thit b c th hot ng c vi nhau, chng phi
c cung cp cc tn hiu ng b. Mng ng b l mt mng chc nng khng th thiu
c trong mng vin thng quc gia s hin i. Cng vi s pht trin nhanh chng ca
cc h thng chuyn mch s, truyn dn s, cng ngh SDH, ATM... vai tr quan trng ca
vic ng b mng vin thng ngy cng gia tng.Yu cu v ng b mng l iu kin
quan trng cn thit trin khai v khai thc hiu qu cc cng ngh mi cht lng cao
trn mng li. ng b c nh hng ln n n nh v cht lng dch v ca mng
thng tin. Khi nim v vai tr ca ng b cng nh cc phng php ng b mng c
trnh by trong phn 6.2 ca chng ny, c bit cui chng 6, mng ng b ca mng
vin thng Vit nam (ca VNPT) c cung cp cho ngi c, cc hc vin c th hiu
hn v thc t v ng b.
Sau khi hc chng ny, cc hc vin cn phi nm bt c khi nim v bo hiu
v ng b trong mng vin thng. C nhng loi bo hiu no; bo hiu trong mng chuyn
mch knh v trong mng chuyn mch gi c thc hin nh th no; C nhng phng
thc ng b mng nh th no v mng Vin thng ca VNPT ang s dng phng thc
ng b no.
6.1 BO HIU
6.1.1 ngha ca vn bo hiu
Trong mng vin thng bo hiu c coi l mt phng tin chuyn thng tin v
cc lnh t im ny n im khc, cc thng tin v cc lnh ny c lin quan n thit lp,
gim st v gii phng cuc gi. Bo hiu thc hin 3 chc nng chnh:
- Chc nng gim st: gim st ng thu bao, ng trung k...
123
BO HIU
Bo hiu lin
i
Bo hiu ng
dy thu bao
Bo hiu knh
ring (CAS)
Bo hiu knh
chung (CCS)
Bo hiu lin tng i gm 2 loi l bo hiu knh ring CAS (Channel Asociated
Signaling) v bo hiu knh chung CCS (Common Channel Signaling). Bo hiu knh ring
hay cn gi l bo hiu knh lin kt l h thng bo hiu trong bo hiu nm trong knh
ting hoc trong mt knh c lin quan cht ch vi knh ting, cn bo hiu knh chung l
h thng bo hiu trong bo hiu nm trong mt knh tch bit vi cc knh ting v
knh bo hiu ny c s dng chung cho mt s lng ln cc knh ting.
6.1.2.1 Bo hiu knh ring
Bo hiu knh ring l h thng bo hiu trong cc tn hiu bo hiu c truyn
trn knh ting hoc trn ng ring c lin quan rt cht ch vi knh ting, v nh TS#16
ca h thng PCM30, c ngha l i vi h thng bo hiu ny mi knh ting c mt
ng bo hiu ring c n nh, cc tn hiu bo hiu c th c truyn theo nhiu
cch khc nhau: trong bng, ngoi bng, hoc trong khe thi gian 16 trong t chc a khung
ca h thng PCM.
C nhiu h thng bo hiu knh ring khc nhau c s dng nh:
124
Tng i
A
Tng i
B
Chim
Cng nhn chim
a ch
B- tr li
Thu bao B
m thoi
Xo hng v
A t my hoc vt
qu thi gian cho php
Xo hng i
Thu bao B t my
Cuc gi c gii to
125
Tng i
A
Tng i
B
Thu bao B
m thoi
CBK (Xo hng v )
CLF (Xo hng i)
Thu bao B t my
126
127
truyn thng. Cn cc giao thc bo hiu lp li thc hin chc nng iu khin, qun l cc
phn t trn mng.
Bo hiu trong mng chuyn mch gi l mt ni dung rt ln, tm hiu k v vn
ny cn phi xem xt cho tng giao thc c th ca tng mng khc nhau. Hin nay, c
rt nhiu t chc vin thng trn th gii cng a ra nhiu loi giao thc bo hiu khc
nhau. Trong ni dung bi ging ny, khng i su vo ni dung ny.
6.2 NG B
6.2.1 S cn thit phi ng b mng vin thng
Mng ng b l mt mng chc nng khng th thiu c trong mng vin thng
quc gia s hin i. Cng vi s pht trin nhanh chng ca cc h thng chuyn mch s,
truyn dn s, cng ngh SDH, ATM... vai tr quan trng ca vic ng b mng vin thng
ngy cng gia tng.Yu cu v ng b mng l iu kin quan trng cn thit trin khai
v khai thc hiu qu cc cng ngh mi cht lng cao trn mng li.
ng b c nh hng ln n n nh v cht lng dch v ca mng thng tin.
Vic mt ng b hay km ng b gy nn rung pha, tri pha, trt... lm suy gim cht
lng dch v, mc nh hng c th tm tt nh bng di y:
Truyn cc vn bn m ho
Dch v video
Lm mt cc dng ch.
Gim thng knh.
Dch v thoi
128
M: ng h ch
(Master Clock)
G: Chuyn mch quc t
(Gateway)
G
Hnh 6.4: Phng php cn ng b
ng h t
ng h ch
Tn hiu ng b
Hnh 6.5: Phng php ng b ch - t
129
Trong phng php ch t, s dng vng kho pha duy tr sai pha gia ng h
ch v cc ng h t khng i hoc tin ti 0. Cc ng h t phi bm theo ng h ch
v kch c b nh m v mch iu khin phi c thit k thch hp s hn ch c
trt. Mc tiu ca ng b l hn ch tc trt bng cch s dng mt s phng php
iu khin tn s v pha.
S2
S2
S3
S4
ng h ch
Sn
ng h t cp n
Tn hiu ng b s cp
Tn hiu ng b d phng
130
Nt
Hnh 6.7: ng b tng h c ngun ch
ng b tng h c hai loi:
- iu khin kt cui n (Single - ended control)
- iu khin kt cui kp (Double - ended control)
3.a. iu khin kt cui n.
iu khin kt cui n thch hp vi s dng trong mt mng tu . Trong phng
php ny lung vo mch iu khin ng h tng i bao gm b pha trung bnh gia ng
h ni ht v tt c cc ng h vo. Nhc im ca iu khin kt cui n l chu nh
hng trc tip ca bin i tr ng truyn do thay i nhit .
3.b. iu khin kt cui kp.
131
PRC
Vng 1
Cp 1
Cp 2
Cp 3
Cp 2
Cp 1
Vng 2
PRC
Hnh 6.8: ng b kt hp
Qu trnh chuyn i sang d phng l hon ton t ng. Cc thng tin gim st
cht lng ng b chuyn sang d phng khi cn thit l:
- Thng tin v nt ch ca cc ng h cc b.
- S lng v cht lng cc ng ni trn tuyn xc nh t ng h tham chiu
ti cc ng h cc b.
- Cp ca ng h cc b.
Cc nt trong mng c phn thnh mt s mc. Mc 1 c xem l mc ch. Cc
nt c ng ni trc tip ti mc 1 l mc 2. Cc nt c ng ni trc tip ti mc 2 l
132
Cp 1
ng h
Cp 2
Cp 3
133
D phng
C1
ng h ch
C1
D phng
C1
ng h
Cc nt
ng b
Nt t
Truy nhp
u im
Nhc
im
Cu hnh
phc tp
Cn ng
b
n nh
tn s cao
Gi
thnh
cao
n gin
t phc tp
Tin cy
Gi
thnh
trung
bnh
Ph hp vi cu
hnh mng hnh
sao
phc tp
trung bnh
ng b
ch t
Phm vi
ng dng
Mng quc t
134
ng b
tng h
Tin cy, Gi
thnh thp
Phc tp
Ph hp vi cu
hnh mng li
Phc tp
Mng ni ht
135
SSU-HN
PRC HN
SSU-HTH
SSU-NG
PRC NG
SSU-QNN
SSU-HCM
PRC HCM
1. ng h ch PRC :
Ba ng h ch PRC (theo khuyn ngh G.811/ITU-T) dng ngun mu CESIUM
c b tr ti 3 ni: H ni, nng v TP. H ch Minh. Hin nay ng h ch quc gia
PRC l ng h ch nng v nng c v tr trung tm phn b tn hiu trong c nc.
136
137
138
CU HI N TP CHNG
1. Bo hiu khng thc hin nhng chc nng no sau y:
A. Chc nng chuyn mch kt ni cho cc cuc gi
B. Chc nng gim st ng thu bao, ng trung k
C. Chc nng tm chn
D. Chc nng khai thc v vn hnh mng
2. Hin tng tc nghn trn cc ng trung k xy ra khi:
A. Thu bao b gi bn
B. Khng c ng trung k ri ni ti tng i i phng
C. Mt s ng trung k ti tng i pha b gi b kho
D. Mt s ng trung k ang thc hin o th
E. C bn cu trn u ng
3. Trong nhng trng hp no th, thu bao ch gi nhn tn hiu bo bn
A. Thu bao b gi ang thc hin cuc gi khc
B. Thu bao b gi t knh my
C. Ht trung k gia tng i ch gi v tng i pha b gi
D. C 3 trng hp trn u ng
4. Thng thng bo hiu c chia thnh nhng loi no?
A. Bo hiu knh ring v bo hiu knh chung
B. Bo hiu knh lin kt v bo hiu knh chung
C. Bo hiu knh ring v bo hiu lin i
D. Bo hiu ng thu bao v bo hiu lin i
5. Bo hiu ng thu bao l bo hiu c s dng
A. Thc hin bo hiu gia cc tng i
B. Thc hin bo hiu gia tng i ni ht v thu bao
C. Thc hin bo hiu cho cc lin mng
D. Tt c trn u sai
6. Bo hiu lin i c s dng
A. Thc hin bo hiu gia cc tng i
B. Thc hin bo hiu gia tng i ni ht v thu bao
C. Thc hin bo hiu cho cc lin mng
139
D. Tt c trn u sai
7. Bo hiu knh lin kt CAS l vit tt ca cm t no sau y:
A. Channel Associated System
B. Circuit Associated System
C. Channel Associated Signalling
D. Circuit Associated Signalling
8. Vi bo hiu knh ring (bo hiu knh lin kt), cu ni no sau y l ng
A. Tn hiu bo hiu c truyn trn knh ting hoc trn knh ring c lin quan
rt cht ch vi knh ting.
B. Tn hiu bo hiu c truyn i trn mt knh ring, c lp vi knh ting.
C. Tn hiu bo hiu ca cc cuc gi khc nhau c truyn i trn cc knh ring
r nhau.
D. Tt c trn u sai.
9. Vi bo hiu knh ring, tn hiu bo hiu ng truyn trong khe thi gian no ca
PCM32
A. TS#0
C. TS#16
B. TS#1
D. TS#31
140
B. Sai
C. 4
B. 3
D. 5
18. Mng ng b ca Tp on Bu chnh Vin thng Vit Nam VNPT hot ng theo
phng thc no?
A. Phng thc cn ng b
B. Phng thc tng h
C. Phng thc ch t
D. Phng thc ch t c d phng
19. Mng ng b ca VNPT c pht trin hnh thnh my cp
A. 2
C. 4
B. 3
D. 5
141
20. Hin nay, ngun ng h ch quc gia ca mng vin thng VNPT l
A. H ni
B. Nng
C. TP. H Ch Minh
21. Ngy nay mng IP ch yu s dng k thut bo hiu knh chung s 7 CCS thc hin
bo hiu cuc gi
A. ng
B. Sai
22. Bo hiu trong mng gi c thc hin thng qua phong thc no sau y
A. Bo hiu knh ring CAS
B. Bo hiu knh chung CCS
C. Cc giao thc bo hiu
D. Khng cn bo hiu
23. Trong ng b mng, khng th kt hp phng php ng b ch t v phng php
ng b tng h
A. ng
B. Sai
142
[2]
Digital Telecommunication Networks. Part 2.5: Network Synchronous Systems; Part 3.1
Signalling Systems. Fujitsu (FTS-T1070-E), 1996.
[3]
[4]
[5]
[6]
TS. V Tun Lm, KS. V Hong Sn Phng qun l nghin cu khoa hc RIPT. Cu
trc mng ng b v phng php thit k, Ti liu hi ngh khao hc ln th 4
(11/2002) PTIT, trang 47-55.
[7]
143
HNG DN TR LI CU HI
Chng 1
Chng 2
Chng 3
Chng 5
Chng 6
1. A
1.
1.
Chng 4
1.
1. A
1. B
2.
2. B
2. B, C
2. C
2.
2.
3.
3. D
3. A
3. A
3.
3.
4.
4. A,C
4. A
4. B
4.
4.
5.
5. A
5. B
5. C
5.
5.
6.
6. C
6. B
6. B
6.
6.
7.
B, C, D
7. B
7. C
7. C
7.
7.
8.
8. B
8. B
8. C
8.
8.
9.
9. C
9. A
9. C
9.
9.
10. D
10. C
10. C
10.
10. A
11. B
11. A
11. D
11.
11. B
12. B
12. C
12.
12. A
13. D
13. A
13.
13. B
14. C
14. B
14.
14. B
15. A
15. A
15.
15. C
16.
16. B
17.
17. A
18.
18. D
19.
19. C
20.
20. B
21.
21. B
10. B
16. C
17. D
18. A
19. B
20. C
21. A
22. C
22. B
23. B
23. B
24. C
144
THUT NG VIT TT
A/D
Analog-Digital Converter
ADSL
ANSI
APD
Avalanche PhotoDiode
ARPA
Cc cc d n nghin cu cp
cao
ARPANET
Mng d n nghin cu cp
cao
ASK
ATM
Module truyn ti d b
AT&T
Cng ty in thoi v in bo
M
BER
T s li bit
B-ISDN
Broadband ISDN
BSC
B iu khin trm gc
BSI
BTS
BW
Band Width
rng bng tn
CAS
Bo hiu knh kt hp
CATV
CAble TeleVision
Truyn hnh cp
CBK
Clear Back
Xo hng v
CC
Central Control
iu khin trung tm
CCIR
U ban t vn quc t v v
tuyn in
CCITT
y ban t vn v in thoi v
in bo quc t
CCS
CCS
CCS-7
CDMA
145
CH
Channel
Knh
CLF
Clear Forward
Xa hng v
C-Mem
Control Memory
B nh iu khin
CRC
CS
Circuit Switch
CSMA/CD
CSPDN
DCN
DHCP
DIN
Deutche Industrie-Normen
DNS
H thng tn min
DQDB
EIA
Hi cng nghip in t
ELED
EMI
ElectroMechanical Interference
Nhiu in t
ETSI
European Telecommunications
Standards Institude
FCC
FDM
FDMA
FP LD
FTP
GAN
Mng ton cu
GPS
H thng nh v ton cu
GSM
Thng tin di ng t bo s
HDSL
HDTV
HLR
B ng k nh v thu bao
nh
HTTP
HTTT
ISI
146
IAM
Bn tin a ch khi to
IEEE
IETF
Lc lng c nhim v k
thut Internet
IP
Internet Protocol
ISDN
ISO
ISP
IT
Information Technologies
ITU
International Telecommunication
Union
ITU-R
ITU-T
ITU Telecommunication
Standadization Sector
Lin minh vin thng quc tTiu ban chun ha vin thng
LAN
Mng cc b
LASER
Khuch i nh sng bc x
kch thch
LCN
S ca knh logic
LD
Laser diode
it Laze
LED
LLC
MAC
MAN
Mng th
MM
MultiMode
a mode
MOS
MS
Mobile Station
Trm di ng
MSC
NFS
H thng tp mng
NGN
Mng th h sau
N-ISDN
Narrowband ISDN
ISDN bng hp
NP
Network Performance
OSI
PC
Personal Computer
My tnh c nhn
PCM
iu ch xung m
147
PD
Photodiode Detector
PIN
Cu trc PIN
PRC
PReference Clock
PS
Packet Switch
Chuyn mch gi
PSPDN
PSTN
QAM
Quadrature Modulation
iu ch bin cu phng
QoS
Quality Of Service
QPSK
RAM
RWSR
SDH
Phn cp s ng b
S-Mem
Speak Memory
B nh tin
SMS
SMTP
SNMP
SNR
T s tn hiu trn tp m
SONET
Mng quang ng b
SPC
Chng trnh lu tr
SWRR
TBC
Thit b u cui
TCP
TDM
TDMA
TFTP
TS
Time Slot
TV
Television
Truyn hnh
UDP
UHF
Siu cao tn
UNI
USDOD
B quc phng M
VHF
Tn s rt cao
148
VLR
B ng k nh v thu bao
khch
VNPT
Tp on Bu chnh Vin
thng Vit Nam
VoIP
Thoi da trn IP
VPN
Mng ring o
WAN
WAP
WDM
WWW
149
1800-1837 Nhng pht trin ban u: Volta khm ph ra chic pin u tin; Fourier v
Laplace trnh by nhng lun thuyt ton hc; Ampere, Faraday v Henry thc
hin nhng thc nghim trn in v t trng; nh lut m (Ohm, 1826);
Gauss, Weber v Wheatstone pht trin nhng h thng in bo u tin.
1845
Lut Kirchoff.
1864
1876-1899 in thoi (telephony): Alexander Graham Bell pht minh ra in thoi (1876);
xut hin tng i in thoi u tin vi 8 ng dy; Edison pht minh ra b
chuyn i nm cc-bon; cc mch cp c a vo s dng; Almond
Strowger sng ch ra tng i c in kiu tng nc (step by step, 1887). Trong
tng i tng nc ny mt cuc gi c thit lp v c to tuyn da trn
hng lot cc thao tc c in lin tip, c iu khin bi cc thao tc ca
ngi s dng ti my ch gi.
1920-1928 Carson, Nyquist, Johnson v Hartley gii thiu l thuyt truyn dn.
1923-1938 Truyn hnh (Television): H thng c hnh nh c thc hin ; nhng phn tch
l thuyt v yu cu bng thng ; DuMont v nhng ngi khc hon thin cc
ng tia catt chn khng ; bt u nhng th nghim v thc nghim qung b.
1931
Bt u dch v nh my t xa (teletypewriter).
1934
1936
1937
150
1944-1947 Biu din ton hc ca nhiu ; pht trin cc phng php thng k tch tn
hiu.
1950
Ghp knh phn chia theo thi gian (TDM) c p dng vo in thoi.
Hamming trnh by m pht hin li u tin.
1953
1955
1958
1960
1961
1962
1962-1966 Dch v truyn d liu c thng mi; PCM chng t s thch hp cho truyn
thoi v TV; l thuyt truyn dn s c pht trin; Viterbi trnh by nhng c
cu sa li mi; cn bng thch nghi c pht trin.
1964
1965
1966-1975 Chuyn tip v tinh c thng mi ha; cc lin kt quang s dng laser v si
quang c a vo s dng; ARPANET c to ra (1969) theo sau l cc
mng my tnh quc t.
1976
19751985 Pht trin cc h thng quang dung lng cao; s pht trin mnh ca cng ngh
quang v cc h thng chuyn mch tch hp hon ton; x l s tn hiu bng vi
x l.
19851990 S pht trin mnh ca LAN; Hon thnh chun ha Mng s a dch v tch
hp (ISDN); cung cp cc dch v truyn thng d liu cng cng rng khp; cc
h thng truyn quang thay th cc h thng cp ng trong truyn dn di rng
ng di; SONET c pht trin. Hon thnh chun ha GSM v SDH.
1989
151
19972001 Cng ng vin thng c bi b quy nh v kinh doanh pht trin nhanh
chng; cc mng t bo s, c bit l GSM m rng trn ton th gii; nhng
ng dng thng mi ca Internet m rng v mt phn truyn thng thoi
truyn thng c chuyn t mng in thoi chuyn mch cng cng (PSTN)
sang Internet; cht lng LAN c ci thin vi cng ngh Ethernet tin tin c
tc ln ti tm Gigabit/s
20012005 Truyn hnh s bt u thay th truyn hnh qung b tng t; cc h thng truy
nhp bng rng m rng kh nng cung cp dch v Internet a phng tin ti
mi ngi; dch v thoi tr thnh dch v truyn thng c nhn khi s xm nhp
ca cc h thng t bo v PCS tng ln; cc h thng di ng t bo th h th
hai c nng cp cung cp c dch v d liu chuyn mch gi nhanh tc
cao hn.
2005
152
[2]
[3]
[4]
[5]
Understanding Telecommunications.
Studentlitteratur, 1997.
[6]
[7]
[8]
[9]
Cao Phn, Cao Hng Sn. C s k thut thng tin quang - Ti liu gio dc i
hc cng ngh. Hc vin Cng ngh BCVT, H Ni, 6/2000.
Ericsson
Telecom,
Telia
and
[10] Dng Vn Thnh. Bi ging cng ngh chuyn mch s. Hc vin Cng ngh
BCVT.1999.
[11] TS. Nguyn Phm Anh Dng. Thng tin di ng 3G. Hc vin Cng ngh
BCVT, 2004.
[12] Nguyn Thc Hi. Mng my tnh v cc h thng m. NXB Gio Dc, 1997.
[13] TS. Phng Vn Vn, TS. Trn Hng Qun, TS. Nguyn Qu Minh Hin. Mng
vin thng v xu hng pht trin. NXB Bu in, H Ni, 2002.
153