Tsen771 1

TRK STANDARDI
TURKISH STANDARD
TS EN 771- 1
Nisan 2005
(EN 771-1/A1:2005 dhil)
ICS 91.100.25
KGR BRMLER - ZELLKLER BLM 1: KL KGR BRMLER (TULALAR)

Specification for masonry units - Part 1: Clay masonry units
TRK STANDARDLARI ENSTTS

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA
Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya kacak
gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini ve standardn
uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz.
Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini
bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn
kranla anarz.
Kalite Sistem Belgesi

malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarna uygun olarak kurmalar durumunda TSE tarafndan verilen belgedir.
Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas)

TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygun
olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn
garantisi altnda olduunu ifade eder.
TSEK
Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas)
TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard
olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilen
teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk
Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.
DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun
retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir
garanti sz konusu deildir.
Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir.
TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
TS EN 771-1/Nisan 2005
n sz
Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN 771-1 (2003) + A1 (2005) standard esas alnarak TSE naat
Hazrlk Grubunca hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 29 Nisan 2005 tarihli toplantsnda Trk
Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir.
EN 771-1/A1:2005 ile yaplan deiiklikler metinde dey izgi ( I ) ile gsterilmitir..
Bu standardn kabul ile TS 704 (1979), TS 705 (1985), TS 4377 (1985), TS 4563 (1985) iptal edilmitir.
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
indekiler
1
2
3
Kapsam...................................................................................................................................................... 1
Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar ............................................................................................ 1
Terimler ve tarifleri ................................................................................................................................... 3
3.1
Kgir birim ........................................................................................................................................... 3
3.2
Kil kgir birim (tula) ........................................................................................................................... 3
3.3
Korunmu kgir ................................................................................................................................... 3
3.4
LD birim ............................................................................................................................................... 3
3.5
HD birim .............................................................................................................................................. 3
3.6
Yerleim boyutlar .............................................................................................................................. 3
3.7
alma boyutlar ............................................................................................................................... 3
3.8
Gerek boyutlar ................................................................................................................................... 3
3.9
Dzgn ekilli kgir birim .................................................................................................................... 3
3.10
zel ekle sahip kgir birim............................................................................................................. 3
3.11
Yardmc kgir birim......................................................................................................................... 3
3.12
Kenetleme donanm ....................................................................................................................... 3
3.13
Dey delik ...................................................................................................................................... 3
3.14
Yatay delik ....................................................................................................................................... 3
3.15
Boluk .............................................................................................................................................. 3
3.16
ukur ............................................................................................................................................... 4
3.17
Oyuk ................................................................................................................................................ 4
3.18
Kavrama delii ................................................................................................................................ 4
3.19
D cidar (et kalnl)....................................................................................................................... 4
3.20
cidar (et kalnl) ......................................................................................................................... 4
3.21
Beyan edilen deer.......................................................................................................................... 4
3.22
Kgir birimlerin ortalama basn dayanm ...................................................................................... 4
3.23
Standardlatrlm basn dayanm ............................................................................................... 4
3.24
Nem geirmez tabaka iin kgir birim ............................................................................................. 4
3.25
Yksek hassasiyetli kil kgir birim .................................................................................................. 4
3.26
Dey delikli veya boluklu kil kgir birim ....................................................................................... 4
3.27
Yatay delikli veya boluklu kil kgir birim ........................................................................................ 4
3.28
Beton veya har dolgulu kil kgir birim............................................................................................ 4
3.29
Kgir paneller iin kil kgir birim ...................................................................................................... 4
3.30
iddetli hava etkilerine maruz kil kgir ............................................................................................ 4
3.31
Ilml hava etkilerine maruz kil kgir ................................................................................................ 5
3.32
Etkisiz hava artlarna maruz kil kgir ............................................................................................. 5
3.33
Kategori I kgir birimler.................................................................................................................... 5
3.34
Kategori II kgir birimler.................................................................................................................. 5
3.35
D ve i cidarlarn birleik kalnl ................................................................................................. 5
4 Malzemeler ve imalt................................................................................................................................ 5
5 Kil kgir birimlerle ilgili artlar................................................................................................................ 5
5.1
Genel................................................................................................................................................... 5
5.2
LD - birimler......................................................................................................................................... 5
5.3
HD birimler ........................................................................................................................................ 12
6 Kil kgir birimlerin tanm, ksa gsterilii ve snflandrlmas ......................................................... 18
6.1
Tanm ve ksa gsterili .................................................................................................................... 18
6.2
Snflandrma ..................................................................................................................................... 19
7 aretleme................................................................................................................................................ 19
8 Uygunluk deerlendirmesi .................................................................................................................... 19
8.1
Genel................................................................................................................................................. 19
8.2
Balang tip deneyleri ...................................................................................................................... 19
8.3
Fabrika imalt kontrol...................................................................................................................... 20
Ek A Balang tip deneyleri ve teslim partilerinin bamsz deneylere tbi tutulmas iin numune
alma................................................................................................................................................................. 21
Ek B (Bilgi iin) Ek bilgi ................................................................................................................................ 24
Ek C Su emme tayini ..................................................................................................................................... 27
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
Ek MA (Bilgi iin) Tulalar (kil kagir birimler) iin mill snflandrma...................................................... 28

Ek ZA (Bilgi iin) Bu standardn, EU Construction Products Directivehkmleri ile ilikili olan
maddeleri........................................................................................................................................................ 37
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
Kgir birimler - zellikler Blm 1: Kil kgir birimler (Tulalar)

1
Kapsam
Bu standard, kgir yapda (ak yzeyli ve sval kgir, i kaplamalar ve blmeler de dhil olmak zere,
binalar ve inaat mhendislii alanna giren dier yaplarn yk tayan ve tamayan kgir ksmlar)
kullanlacak, kilden imal edilen kgir birimlerin (tulalar) karakteristiklerini ve performans artlarn kapsar.
Bu standard aada verilen iki grup piirilmi kil kgir gruba uygulanmak zere tasarlanmtr:
LD birimler (Madde 3.4 ve Madde 5.2);
Korunmu (ak hava artlarna maruz olmayan) kgirde kullanlacak, kuru birim hacim ktlesi en fazla 1000
kg/m3 olan kil kgir birimleri kapsar.
HD birimler (Madde 3.5 ve Madde 5.3);
a) Korunmam (ak hava artlarna maruz olan) kgirde kullanlacak, kil kgir birimlerin tamamn,
b) Korunmu kgirde kullanlacak, kuru birim hacim ktlesi 1000 kg/m3 ten daha byk olan kil kgir
birimleri kapsar.
Bu standard, genelde dikdrtgenler prizmas ekilli olmayan, kil kgir birimleri de kapsar.
Bu standardda, ilgili standardlarda yer alan deney metotlarna gre llen, boyut toleranslar, dayanm,
birim hacim ktlesi, vb. ile ilgili performans tarif edilmitir.
Mamuln bu standarda uygunluunun deerlendirilmesi de bu standardda verilmitir.
Bu standard kapsamnda olan mamullerin iaretleme zellikleri de standarda dhil edilmitir.
Bu standardda, kil kgir birimler iin standard boyut lleri, standard alma boyut lleri ve zel
ekillendirilmi kil kgir birimlerdeki alar ve yaraplar belirtilmemitir. Bu standard, zel ekillendirilmi kil
kgir birimlerin lme metodunu, boyut lleri iin tolerans ve aralkla ilgili artlar, alar ve yarap
zelliklerini kapsamaz.
Bu standard, deme kaplamas olarak kullanlacak kgir birimleri, bacalarn duman gei kaplamalar iin
imal edilmi kil birimleri, kat yksekliinde kil panelleri ve yangna maruz kalma tehlikesi olan birimlere
yaptrlan s izolasyon tabakal birimleri kapsamaz. Bununla birlikte, kgir d bacalarda kullanlacak kil
birimler bu standard kapsamndadr.
Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar
Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standard ve/veya dokmanlara atf yaplmaktadr.
Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste hlinde verilmitir. Tarih belirtilen
atflarda daha sonra yaplan tadil veya revizyonlar, atf yapan bu standarda da tadil veya revizyon yaplmas
art ile uygulanr. Atf yaplan standard ve/veya dokmann tarihinin belirtilmemesi hlinde ilgili standardn
en son basks kullanlr (tadiller dhil).
EN, IEC, ISO
No
EN 772-1
EN 772-3
Ad
TS NO1)
(ngilizce)
Methods of test for mortar for masonry
TS EN 772-1
units - Part 1 : Determination of
compressive strength
Methods of test for mortar for masonry
TS EN 772-3
units - Part 3 : Determination of net volume
and percentage of voids of clay masonry
units by hydrostatic weighing
Ad
(Trke)
Kagir Birimler- Deney
Metotlar- Blm 1: Basn
Dayanmnn Tayini
Kgir birimler - Deney
metotlar - Blm 3 : Kil
kgir birimlerin net hacmi
ve boluk yzdesinin su
ierisinde tartma
metoduyla tayini
1) TSE Notu: Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir.

1
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
EN, IEC, ISO

Ad
No
(ngilizce)
EN 772-5
Methods of test for masonry units - Part
5: Determination of the active soluble
salts content of clay masonry units
TS No1)
TS EN 772-5
EN 772-7
Methods of test for masonry units - Part TS EN 772-7

7: Determination of water absorption of
clay masonry damp proof course units by
boiling in water
EN 772-9

9: Determination of volume and
percentage of voids and net volume of
clay and calcium silicate masonry units
by sand filling
11: Determination of water absorption of
aggregate concrete, manufactured stone
and natural stone masonry units due to
capillary action and the initial rate of
water absorption of clay masonry units
13 : Determination of net and gross dry
density of masonry units (except for
natural stone)
EN 772-11
EN 772-13
EN 772-16
EN 772-19
EN 772-20
EN 998-2
EN 1052-3
EN 1996-1-1
EN 1996-1-2
EN 1745
EN 13501 -1
Ad
(Trke)
Kgir birimler - Deney metotlar
- Blm 5: Kil kgir birimlerin
aktif znebilir tuz ieriinin
tayini
- Blm 7 : Kil kgir - Su yaltm
tabakas birimlerinde suda
kaynatma metoduyla su emme
tayini
Kagir birimler - Deney Metotlar
- Blm 9: Kil ve kire kumta
kagir birimlerin boluk hacmi ve
yzdesi ile net hacimlerinin kum
doldurma metodu ile tayini
- Blm 11 : Agrega ve doal
ta kullanarak imal edilmi kgir
birimler - Klcal su emmeye
bal olarak su emme tayini

- Blm 13: Kagir birimlerin net
ve brt kuru birim hacim
ktlelerinin tayini (Doal ta
hari)
Methods of test for masonry units-Part
TS EN 772-16
16 : Determination of dimensions
- Blm 16: llerin tayini
Methods of test for masonry units-Part
TS EN 772-19
19 : Determination of moisture expansion
- Blm 19: Yatay delikli geni
of large horizontally perforated clay
kil kagir birimlerin rutubet
masonry units
genlemesi tayini
20: Determination of flatness of faces of
- Blm 20 : Kgir birimlerde
masonry units
yzey dzlnn tayini
Specification for mortar for masonry -Part TS EN 998-2
Kagir harc - zellikler -Blm 2:
2: Masonry mortar
Kagir harc
Methods of test for masonry - Part 3 :
TS EN 1052-3
Kgir-Deney Metotlar-Blm 3:
Determination of initial shear strength
Balang Kayma Dayanmnn
Tayini
Eurocode 6: Design of masonry
TS ENV 1996-1- Kagir yaplarn tasarm - Blm
structures - Part 1-1: Common rules for
1
11: Binalar iin genel kurallar reinforced and unreinforced masonry
Donatl ve donatsz kagir
structures
kurallar
Eurocode 6: Design of masonry
structures - Part 1-2: General rules Structural fire design
Masonry and masonry products TS EN 1745
Kgir ve kgir mamulleri Methods for determining declared and
Tasarm sl deerlerinin tayini
design thermal values
metotlar
Fire classification of construction
TS EN 13501-1 Yap mamulleri ve yap
products and building elements - Part 1 :
elemanlar - Yangn
Classification using test data from
snflandrmas - Blm 1 :
reaction to fire tests
Yangn karsndaki davran
deneylerinden elde edilen veriler
kullanlarak snflandrma
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
Terimler ve tarifleri
Bu standardn amac bakmndan aada verilen terimler ve tarifleri uygulanr.

Not - Bilgi iin verilen Ek Bde, bu tr malzemelerin uygulanmas, maruz kalaca etkiler ve dayankllkla
ilgili tarifler verilmitir.
3.1 Kgir birim

Kgir yapda kullanm iin tasarlanarak nceden ekillendirilmi bileen.
3.2 Kil kgir birim (tula)

Kil veya dier killi topraktan, kum veya dier toz katk maddesi ilve edilerek veya edilmeden seramik ba
elde etmeye yeterli yksek scaklkta piirilmek suretiyle elde edilen kgir birim.
3.3 Korunmu kgir

Su ilemesine kar korunmu kgir. Bu kgir, korunmu (uygun sva veya kaplama tabakasyla) d
duvarlarda, sandvi duvarlarn i kanadnda veya i duvarlarda olabilir. Bu kgir yk tayan veya tamayan
konumda olabilir.
3.4 LD birim
Korunmu kgirde kullanm iin tasarlanm, dk birim hacim ktlesine sahip kgir birim.
3.5 HD birim
Korunmam kgirde kullanm iin tasarlanm kil kgir birim ve korunmu kgir birimde kullanm iin
tasarlanm, yksek birim hacim ktlesine sahip kgir birim.
3.6 Yerleim boyutlar

Kgir birimin, toleranslar ve derz iin braklan ksmlar da dhil olarak igal ettii hacmin boyutlar.
3.7 alma boyutlar

Kgir birimin imalt iin belirlenmi olan ve gerek boyutlarn izin verilen sapma snrlar ierisinde uyum
gsterdii boyutlar.
3.8 Gerek boyutlar

Kgir birimin llen boyutlar.
3.9 Dzgn ekilli kgir birim

Genel grnmyle, yzleri dikdrtgen ekilli ve birbirine paralel kgir birim .
3.10 zel ekle sahip kgir birim

Yzleri birbirine paralel ve dikdrtgen olmayan kgir birim.
3.11 Yardmc kgir birim

Kgir yap eleman geometrisini tamamlamak gibi zel grevi gerekletirmek iin ekillendirilmi kgir birim.
3.12 Kenetleme donanm

Kgir birimlerde, birbirine uyacak ekilde biimlendirilmi knt ve girintiler, rnein, lamba-zvana
sistemleri.
3.13 Dey delik

Kgir birimi, oturma yzeyine dik dorultuda, bir yzden kar yze tamamen kat eden, tasarlanarak
oluturulmu boluk.
3.14 Yatay delik

Kgir birimi, oturma yzeyine paralel dorultuda, bir yzden kar yze tamamen kat eden, tasarlanarak
oluturulmu boluk.
3.15 Boluk
Kgir birimi, bir yzden kar yze tamamen kat etmeyen, tasarlanarak oluturulmu boluk.
3
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
3.16 ukur
Kgir birimin bir veya her iki oturma yzeyinde tasarlanarak oluturulmu ukurluk. Bu ukurluklarn toplam
hacmi, kgir birimin brt hacminin (uzunluk x genilik x ykseklik) belirli bir oranna tekabl eden snr
geemez.
3.17 Oyuk
Kgir birimin bir veya daha fazla yzeyindeki ukurluk veya iz (rnek, har cebi, sva di yuvas, kavrama
delii gibi).
3.18 Kavrama delii

Kgir birimi, oturma yzeyine dik dorultuda, bir yzden kar yze tamamen kat eden, kgir birimi tama
amacyla tasarlanarak oluturulmu oyuk.
3.19 D cidar (et kalnl)

Kgir birimin d yz ile boluk veya boluklar arasndaki dolu malzeme ksm
3.20 cidar (et kalnl)

Kgir birim ierisindeki boluklar arasndaki dolu malzeme ksm
3.21 Beyan edilen deer

malt ilemindeki farkllklar ve deney hassasiyeti dikkate alnarak, imalt tarafndan temin edilecei
garanti edilen deer.
3.22 Kgir birimlerin ortalama basn dayanm

Kgir birimlerin basn dayanmlarnn aritmetik ortalamas.
3.23 Standardlatrlm basn dayanm

Kgir birimin,100 mm genilik ve 100 mm ykseklie sahip e deer kgir birim kuru basn dayanmna
dntrlm basn dayanm.
Not - Bu ilem iin EN 772-1 Ek Aya baklmaldr.
3.24 Nem geirmez tabaka iin kgir birim

Takviyeli har kullanlarak, aralarnda balant yaplmayan iki tabaka hlinde, nemin kgir ierisinde
ykselmesini nlemek iin yerletirilen kgir birim.
3.25 Yksek hassasiyetli kil kgir birim

Boyutlarda, zellikle ykseklikte kk boyut toleranslarnn kullanld kil kgir birim.
3.26 Dey delikli veya boluklu kil kgir birim

Oturma yzeyine dik dorultuda, birimi bir yzden kar yze tamamen kateden, tasarlanarak oluturulmu
bir veya daha ok sayda boluklu kil kgir birim.
3.27 Yatay delikli veya boluklu kil kgir birim

Oturma yzeyine paralel dorultuda, birimi bir yzden kar yze tamamen kateden, tasarlanarak
oluturulmu bir veya daha ok sayda boluklu kil kgir birim.
3.28 Beton veya har dolgulu kil kgir birim

Beton veya har dolgu iin elverili zel deliklere sahip kgir birim.
3.29 Kgir paneller iin kil kgir birim

Donatl kgir veya kat yksekliinde kgir paneller yapmna uygun ekilde, beton veya har dolguya uygun
dey kanall imal edilmi kil kgir birim.
3.30 iddetli hava etkilerine maruz kil kgir

Kullanm yerinde, su (yamur suyu, yer alt suyu) ile doygun hlde, hava artlar nedeniyle sk
donma/zlme dnglerine maruz kalan ve herhangi koruma yaplmayan kgir veya kgir elemanlar.
4
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
3.31 Ilml hava etkilerine maruz kil kgir

Kullanm yerinde, neme ve donma/zlme dnglerine maruz kalan, iddetli hava artlarna maruz yaplar
haricindeki kgir veya kgir elemanlar.
3.32 Etkisiz hava artlarna maruz kil kgir

Kullanm yerinde, neme ve donma etkilerine maruz kalmayacak ekilde tasarlanan kgir veya kgir
elemanlar.
3.33 Kategori I kgir birimler

Beyan edilen basn dayanm deerinin en fazla % 5 kusurlu numune ihtimaliyle salanabildii kgir birim.
Bu, ortalama veya karakteristik deer ile temin edilebilir.
3.34 Kategori II kgir birimler

Kategori I kgir birimler iin belirlenen gven seviyesini salamas tasarlanmayan kgir birimler.
3.35 D ve i cidarlarn birleik kalnl

Kgir birimin yanaklar ve alnlar arasndaki d ve i cidar kalnlklar toplamnn, srasyla birimin genilii
veya uzunluuna blnmesiyle bulunan ve yzde olarak ifade edilen deer. D ve i cidar kalnlklar toplam
llrken kullanlan dorultu, tasarlanarak oluturulmu boluklardan geirilmek suretiyle en kk toplam
cidar kalnl elde edilecek ekilde seilmelidir.
Malzemeler ve imalt
Madde 3.2 ve Madde 8.3.2ye baklmaldr.
Kil kgir birimlerle ilgili artlar
5.1 Genel
Bu standardda verilen artlar ve zellikler, bu standardda atf yaplan deney metotlar veya dier ilemler
kullanlarak belirlenmelidir.
Not - Deney metotlarnn, Madde 3.10 ve Madde 3.11de tanmlanan zel ekle sahip
birimlere uygulanma iin genelde elverili olmayaca dikkate alnmaldr.
veya yardmc
Aadaki madde'lerde verilen uygunluk kriterleri, balang tip deneyleri (Madde 8.2) ve teslimat partisi
deneyleriyle (Ek A) ilgilidir. Kategori I kgir birimlerin basn dayanmnda, ortalama deer iin, dayanmn
altna dme oran % 50 (p = 0,50) ve gven seviyesi % 95 olarak kullanlr.
malt, imalt deerlendirmesi iin, fabrika imalt kontrol belgesinde (Madde 8.3) uygunluk kriterlerini tarif
etmelidir.
malt, kgir birimin LD - birimler (ekil 2) veya HD - birimlerden (ekil 3) hangisine ait artlar saladn
da beyan etmelidir.
5.2 LD - birimler
5.2.1 Boyutlar ve toleranslar (LD birimler)
5.2.1.1 Boyutlar (LD birimler)
mlat, kil kgir birimin boyutlarn, uzunluk , genilik ve ykseklik olarak, verilen bu srayla, mm biriminde
beyan etmelidir (ekil 1). Bu boyutlar, alma boyutlar olarak beyan edilmelidir.
Not - lve olarak yerleim boyutlar da verilebilir.
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
Aklama
1
2
3
4
5
6
Uzunluk
Genilik
Ykseklik
st yz (Deme yz)
Yanak
Aln
Not - Bu tarifler kgir birimin duvardaki normal kullanmna gre yaplmtr.
ekil 1 - Boyutlar ve yzeyler

Aada verilen lme ilemi kullanlmaldr :
- Kgir birimin en az iki alma boyutu, srasyla uzunluk, genilik ve ykseklik iin 250 mm, 125 mm ve 100
mmden daha byk deilse, EN 772-16:2000da tarif edilen ilem bye gre, skan eneli kumpas
kullanlarak llmelidir. lme ileminde kumpasn eneleri EN 772-16 da, ekil 1 bde nokta nokta
gsterilen izgiye yerletirilmelidir. Ancak, iki lme deerinin ortalamasnn alnmas gerekli olan ykseklik
lmesinde, ikinci lme ilemi, kgir birimin ortasndaki nokta nokta izgiye dik ynde yaplmaldr.
Kumpas enelerinin genilii 5 mmden kk 10 mmden byk olmamaldr.
- Dier kgir birimlerde, EN 772-16da tarif edilen ilem a) uygulanmaldr.
5.2.1.2 Boyut toleranslar (LD birimler)

5.2.1.2.1 Toleranslar (LD birimler)
malt kgir birimin, Madde 5.2.1.2.2de verilen ortalama deer
saladn da beyan etmelidir
bakmndan hangi tolerans snfn
malt, piyasada bu zellii ile ilgili olarak kullanlacak kil kgir birim teslimat partisinin, Madde 5.2.1.2.3de
verilen aralk kategorilerinden hangisini saladn beyan etmelidir.
Not - Bu ilve beyan aada verilenlerle ilgili olarak yaplabilir ;
- Kgirde gerekli doruluu (yerleim, yapma ve ince tabaka derzi) salamak,
- Bu artlar salamak iin ayrntl proje izimlerinin kullanm.
5.2.1.2.2 Ortalama deer toleranslar (LD birimler)

Ek Aya uygun ekilde alnan kil kgir birimde, Madde 5.2.1.1de verilen ilem kullanlarak, EN 772-16ya
uygun ekilde, numune takmnda yaplan lme ilemleri sonucunda tayin edilen ve en yakn mmye
yuvarlatlan ortalama deer ile beyan edilen boyut deerleri arasndaki fark, btn boyutlar iin aadaki
beyan kategorilerinde verilenlerden daha byk olmamaldr :
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
T1 :
0,40
T1+ :
Uzunluk ve genilik iin ; 0,40
(anma boyutu) mm veya 3 mmden hangisi daha bykse,

(anma boyutu) mm veya 3 mmden hangisi daha bykse
ve
Ykseklik iin ; 0,05
(anma boyutu) mm veya 1 mmden hangisi daha bykse.
T2 :
0,25
T2 + :
Uzunluk ve genilik iin ; 0,25
(anma boyutu) mm veya 2 mmden hangisi daha bykse,

(anma boyutu)
mm veya 2 mmden hangisi daha bykse
ve
Ykseklik iin ; 0,05
(anma boyutu) mm veya 1 mmden hangisi daha bykse.
veya Tm : imalt tarafndan mm olarak beyan edilen sapma deeri (dier kategorilerden daha geni
veya daha sk olabilir).
5.2.1.2.3 Aralk (LD birimler)

Ek Aya uygun ekilde alnan dzgn ekilli kil kgir birimde, Madde 5.2.1.1de verilen ilem kullanlarak, EN
772-16ya uygun ekilde, numune takmnda yaplan lme ilemleri sonucunda, verilen herhangi bir boyut
iin tayin edilen ve en yakn mmye yuvarlatlan en fazla aralk (rnein: kgir birimlerde, bir boyutun tayin
edilen en byk ve en kk deerleri arasndaki fark), aada gsterilen 3 adeti beyan kategorisinden
beyan edilen iin verilen aralk ierisinde olmaldr :
Kategori
En fazla aralk
R1 :
0,6
R1 + :
(anma boyutu) mm
Uzunluk ve genilik iin ; 0,6 (anma boyutu) mm ve

Ykseklik iin
; 1,0 mm
(anma boyutu) mm
R2 :
0,3
R2 + :
Uzunluk ve genilik iin ; 0,3 (anma boyutu) mm ve

Ykseklik iin
; 1,0 mm
veya Rm : malt tarafndan mm olarak beyan edilen aralk deeri (dier kategorilerden daha geni
veya daha sk olabilir).
5.2.1.2.4 Deme yzlerinin dzlkten sapmas (LD birimler)

Kil kgir birimler ince tabaka harc ile birlikte kullanlmas tasarlanmsa, imalt ayn zamanda deme
yzlerinin izin verilen dzlkten sapma toleranslarn da beyan etmelidir.
Mamul partisinden Ek Aya uygun ekilde alnan dzgn ekilli kil kgir birim numuneler zerinde EN 77220ye uygun ekilde yaplan deneyle tayin edilen deme yzlerinin dzlkten sapma deeri beyan deerini
amamaldr.
5.2.1.2.5 Deme yzlerinin dzlemsel paralellii (LD birimler)

Kil kgir birimler ince tabaka harc ile birlikte kullanlmak zere tasarlanmsa, imalt ayn zamanda
deme yzlerinin izin verilen dzlemsel paralellikten sapma toleranslarn da beyan etmelidir.
Mamul partisinden Ek Aya uygun ekilde alnan dzgn ekilli kil kgir birim numuneler zerinde EN 772-16
ilem d)ye uygun ekilde yaplan deneyle tayin edilen deme yzlerinin dzlemsel paralellikten sapma
deeri beyan deerini amamaldr.
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
5.2.2 Konfigrasyon (LD birimler)

5.2.2.1 Genel (LD birimler)
a) Dey delikli kgir birim
d) Lamba ve zvana sistemli

dey delikli kgir birim
g) Har cebi olan

yatay delikli kgir birim
b) Har cepli dey delikli

kgir birim
e) Yatay delikli kgir birim

(blme duvarlar iin
h) Beton veya har

dolgulu kgir birim
c) Kavrama delii olan

dey delikli kgir birim
f) Sva klavuz yuvas olan

yatay delikli kgir birim
i) Kgir paneller iin

kgir birim
ekil 2 - LD birimlere rnekler

malt piyasada bu zellii ile ilgili kullanlacak kil kgir birimlerin (LD) konfigrasyonunu beyan etmelidir.
Bu beyan, EN 1996-1-1de veya EN 1996-1-2de tarif edilen gruplardan herhangi birine atf yaplarak
belirtilebilir ve/veya beyanda aada verilen hususlardan ilgili olanlar bulunabilir.
Varsa tasarlanarak oluturulmu boluklarn dorultusu da (izim veya resim yoluyla gsterilerek) dhil
olmak zere biim ve zellikler,
Tasarlanarak oluturulmu btn boluklarn toplam hacminin, kgir birimin brt hacmine (uzunluk x
genilik x ykseklik) yzdece oran,
Tasarlanarak oluturulmu btn boluklardan en bynn hacminin, kgir birimin brt hacmine
(uzunluk x genilik x ykseklik) yzdece oran,
Kavrama deliklerinin toplam hacminin, kgir birimin brt hacmine (uzunluk x genilik x ykseklik)
yzdece oran,
8
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
cidarlarn kalnlklar,
D cidarlarn kalnlklar,
D ve i cidarlarn yanaktan yanaa birleik kalnl,
D ve i cidarlarn alndan alna birleik kalnl,
Bir deme yzndeki boluk alanlarnn birimin yzey alanna (uzunluk x genilik) yzdece oran.
Not Kil kgir birimlerin yanaklar, har cepleri, lamba zvana sistemleri gibi kilitleme zelliklerine sahip
olabilirler. Kil kgir birimlerin yzeyleri, yzey profiline (sva klavuz yuvas gibi) sahip olabilir.
Her beyan deeri; st snr, alt snr veya iki deer aral olarak verilmelidir. Madde Aya uygun ekilde
partiden alnan numuneler zerinde EN 772-16, EN 772-9 ve EN 772-3e uygun ekilde yaplan deneyle
tayin edilen sonularn numune takm iin hesaplanan ortalama deeri, beyan edilen iki deer aralnda
olmal veya snr deerlere uygun olmaldr.
5.2.2.2 D ve i et kalnlklar (LD birimler)

Yk tayc, dey veya yatay delikli kil kgir birimlerin d ve i et kalnlklar, imalt tarafndan beyan
edilmelidir.
Beton veya har dolgulu kil kgir birimlerin, yzeyde ve ba ksmdaki en dk d et kalnl ile en dk i
et kalnl imalt tarafndan beyan edilmelidir.
Not -
Edinilen tecrbeler, beton veya har ile doldurulacak kat yksekliinde kanallar oluturmak zere
tasarlanan kil kgir birimler iin yzeydeki en dk d et kalnlnn 20 mm ve ba ksmdaki d et
kalnl ile i et kalnlklarnn da en az 14 mm olmasnn yeterli olduunu gstermitir.
5.2.2.3 Kavrama delii (LD birimler)

Dey delikli kil kgir birimlerde varsa, kavrama deliklerinin alanlar, imalt tarafndan beyan edilmelidir.
5.2.2.4 Beton/har dolgu iin kanal (LD birimler)

Kil kgir birim delikleri, dey kanallarn sreklilii derzlerde de salanacak ekilde tanzim edilmelidir.
Beton/har dolgu kanal, kgir birim geniliine gre eksenel ekilde yerletirilmelidir. Beton/har dolgu
kanalnn alan en az 1500 mm2 ve kanaln en kk boyutu 30 mm olmaldr.
5.2.2.5 Boluklarn oran (LD birimler)

Kgir birimdeki boluklarn oran EN 772-3e gre tayin edilmelidir.
Dey delikli kil kgir birimlerde boluk orannn belirlenmesinde, kavrama delikleri dikkate alnmal ancak,
har cepleri ve sva klavuz yuvalar dhil edilmemelidir.
Beton veya har ile doldurulacak kat yksekliinde kanallar oluturmak zere tasarlanan kil kgir birimlerin
boluk orannn belirlenmesinde, beton veya harla doldurulacak kanallar dikkate alnmal ancak, sva
klavuz yuvalar (ukurluklar) dhil edilmemelidir.
5.2.3 Birim hacim ktlesi (LD birimler)

5.2.3.1 Brt kuru birim hacim ktlesi (LD birimler)
Kil kgir birimlerin brt kuru birim hacim ktlesi, kg/m3 olarak, imalt tarafndan beyan edilmelidir. Birim
hacim ktlesi 1000 kg/m3 den byk olmamaldr.
Not 1 - malt, beyan ettii brt kuru birim hacim ktlesinin, mill snflandrma sistemine hangi ekilde
uyarlanacan da bildirilebilir.
malt, Madde 5.2.3.3de verilen sapma kategorilerinden hangisinin uygulanacan da beyan etmelidir.
Not 2 - Kuru birim hacim ktlesi, aada verilenlerin deerlendirilmesine ynelik olarak beyan edilir :
- Ykleme,
- Havadan iletilen ses yaltm,
- Yangna diren,
- Is yaltm.
9
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
lve olarak imalt, brt kuru birim hacim ktlesinin en byk tek deerini beyan edebilir.
5.2.3.2 Net kuru birim hacim ktlesi (LD birimler)

malt piyasada bu zellii ile ilgili kullanlacak kil kgir birimlerin net kuru birim hacim ktlesini beyan
etmelidir.
Not 1 - malt, beyan ettii net kuru birim hacim ktlesinin, mill snflandrma sistemine hangi ekilde
malt, ayn zamanda Madde 5.2.3.3de verilen sapma kategorilerinden hangisinin uygulanacan da
beyan etmelidir.
lve olarak imalt, net kuru birim hacim ktlesinin en byk ve en kk tek deerlerini beyan edebilir.
5.2.3.3 Toleranslar (LD birimler)

Ek Aya uygun ekilde alnan numuneler zerinde EN 772-13e uygun ekilde yaplan deneyde, numune
takmnda yaplan lmelerle tayin edilen ortalama brt ve net kuru birim hacim ktlesi, imalt tarafndan
beyan edilen kuru birim hacim ktlesinden, aada kategoriler iin verilenlerden fazla sapma
gstermemelidir:
D1 : % 10
D2:%5
veya
Dm :
malt tarafndan beyan edilen % sapma deeri (dier kategorilerden daha geni veya daha dar
olabilir).
5.2.4 Basn dayanm (LD birimler)

malt piyasada bu zellii ile ilgili kullanlacak kil kgir birimlerin ve yk tayc elemanlarda kullanlacak
kil kgir birimlerin ortalama basn dayanm beyan etmelidir. malt, gerekliyse standardlatrlm basn
dayanmn da beyan etmelidir
Not 1 - malt, beyan ettii basn dayanmnn, mill snflandrma sistemine hangi ekilde uyarlanacan
da bildirilebilir.
Not 2 - Beyan edilen basn dayanmnn standardlatrlm basn dayanm hline nasl dntrlecei
EN 772-1de tarif edilmitir.
Ek olarak imalt, kil kgir birimin, Kategori I veya Kategori IIden hangisine dhil olduunu da beyan
etmelidir.
Ek Aya uygun ekilde alnan numuneler zerinde EN 772-1e uygun ekilde, EN 772-1, Madde 7.2.4te tarif
edilen yzey hazrlama metodu ve EN 772-1, Madde 7.3.2de tarif edilen artlandrma ilemi uygulanarak
yaplan deney sonularna gre,
Teslimt partisinden alnan belirli sayda kgir birim numunede tayin edilen basn dayanm deerlerinin
ortalamas, beyan edilen deerden daha kk olmamaldr.
Numune takmn oluturan numunelerde llen dayanm deerlerinden hibirisi, beyan deerinin %
80inden daha kk olmamaldr.
Beyanda, kil kgir birimlerin deney esnasnda bulunaca konumu/konumlar, birimlerin yataklanma metodu
ve mevcut boluklarn (ukur) har ile tamamen doldurulmasnn plnlanp plnlanmad belirtilmelidir.
Andrarak yzey dzeltme ileminin, deney uygulanacak yzeylerin temas alanlarn nemli derecede
deitirmesi hlinde veya yzeye balk yaplmas hlinde bu durum beyan edilmelidir.
Not 3 - Bu Maddede basn dayanm ile ilgili olarak verilen artlarn, zel ekillendirilmi ve yardmc kgir
birimlere uygulanmas zorunlu deildir.
10
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
5.2.5 Isl davran zellikleri (LD birimler)

malt, piyasada bu zellii ile ilgili olarak kullanlacak kil kgir birimlerin veya s yaltm artlarna maruz
elemanlarda kullanlacak birimlerin sl davran zellikleriyle ilgili bilgiyi, btn artlarda EN 1745'e uygun
ekilde vermelidir. Beyanda, izelge, deney veya hesaplamadan hangisinin esas alnd da yer almaldr.
5.2.6 Dayankllk (LD birimler)

Not - Mamuln tasarlanan kullanm yerinde, su ilemesine kar tam korunmu olmas (uygun kaln sva
tabakas, kaplama yaplmas veya sandvi duvarn i kanadnda veya bina ii duvarlarda kullanlmas
gibi) hlinde, donma/zlmeye kar direnli olma art aranmaz (FO).
Donma /zlme dayankll ile ilgili art aranan lkelerde, kgir birimin, tasarlanan kullanm yerinde
sadece kstl korumaya tbi olmas (ince sva gibi) hlinde, kgir birimin dayankll, tasarlanan kullanm
yerinde geerli hkmlere gre deerlendirilmeli ve beyan edilmelidir.
5.2.7 Su emme (LD birimler)

Not - LD kgir birimlerin tasarlanan kullanm yeri nedeniyle, su emme ile ilgili herhangi art dikkate alnmaz.
5.2.8 Aktif eriyebilir tuz ierii (LD birimler)

Kgir birimin, tasarlanan kullanm yerinde sadece kstl korumaya tbi olmas (ince sva gibi) hlinde, aktif
eriyebilir tuzlarn ierii, izelge 1de verilen kategoriler esas alnarak imalt tarafndan beyan edilmelidir.
Teslimt partisinden Ek Aya uygun ekilde alnan numuneler zerinde EN 772-5e uygun ekilde tayin edilen
suda eriyebilir tuzlarn ierii, beyan edilen aktif eriyebilir tuz ieriinden daha fazla olmamaldr.
izelge 1 - Aktif eriyebilir tuz ierii kategorileri
Toplam % (en fazla)
Kategori
Na+ + K+
Mg2+
S0
art konulmamtr
art konulmamtr
S1
0,17
0,08
S2
0,06
0,03
Not 1 - Mamuln tasarlanan kullanm yerinde, su nfuzuna kar tam korunmu olmas (uygun kaln sva
tabakas, kaplama yaplmas veya sandvi duvarn i kanadnda veya bina ii duvarlarda kullanlmas
gibi) hlinde, aktif eriyebilir tuz ierii ile ilgili herhangi art aranmaz (SO).
Not 2 - Daha fazla bilgi iin Madde B.4e baklmaldr.
5.2.9 Rutubet hareketi (LD birimler)

Rutubet hareketi ile ilgili art bulunan lkelerde, rutubet hareketi, bir boyutu en az 400 mm ve d et kalnl
en az 12 mm olan kgir birimler iin EN 772-19a gre beyan edilmelidir. Svanacak kgir birimlerin rutubet
hareketi ise birimlerin kullanlaca yerde geerli hkmlere gre beyan edilmelidir.
5.2.10 Yangna tepki (LD birimler)

mlat, yangna maruz kalma ile ilgili artlara tbi elemanlarda kullanlmas tasarlanan kgir birimlerin
yangna tepki snflarn beyan etmelidir.
Ktle veya hacim oran olarak (hangisi daha yksek ise) en fazla % 1,0, dzgn dalm organik madde
ihtiva eden kgir birimler iin, deneye ihtiya duyulmakszn Yangn Snf A1 beyan edilebilir.
Ktle veya hacim oran olarak (hangisi daha yksek ise) % 1,0den daha yksek, dzgn dalm organik
madde ihtiva eden kgir birimler, EN 13501-1e gre snflandrlmal ve uygun yangna tepki snf beyan
edilmelidir.
11
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
Not - 2000/605/EC sayl kararla deiik 96/603/EC nolu komisyon kararnda, ktle veya hacim oran olarak
(hangisi daha yksek ise) en fazla % 1,0, dzgn dalm organik madde ihtiva eden yanmaz kgir
birimlerin, deneye ihtiya duyulmakszn Yangna tepki Snf A1e dhil olarak snflandrldna dikkat
edilmelidir.
5.2.11 Su buhar geirgenlii (LD birimler)

malt, d elemanlarda kullanlmas tasarlanan birimlerin su buhar geirgenlii ile ilgili bilgiyi, EN 1745te
verilen izelgelerde yer alan su buhar difzyon katsays yoluyla beyan etmelidir.
5.2.12 Ba dayanm (LD birimler)

5.2.12.1 Genel (LD birimler)
Tayc olma artlarna maruz elemanlarda kullanlmas tasarlanan kil kgir birimlerin, harla oluturduu
ba dayanm, EN 1052-3e uygun olarak karakteristik balang kayma dayanm yoluyla beyan edilmelidir.
Beyan, aadaki Madde 5.2.12.2de verilen sabit deer esasna gre veya Madde 5.12.2.3te tarif edilen
deney sonular esas alnarak yaplmaldr. malt, ba dayanmnn sabit deerden mi yoksa deney
sonucundan m elde edildiini beyan etmelidir.
Not - ou durumda sabit deerin yeterli olaca kabul edilir.
5.2.12.2 Sabit deer esasna gre beyan (LD birimler)

Madde 5.12.2.3e gre deney yoluyla beyan yaplmamsa, kgir birimin harla oluturduu balang
karakteristik kayma dayanm, EN 998-2, Ek C esas alnarak beyan edilebilir.
5.2.12.3 Deney esasna gre beyan (LD birimler)

Kgir birimlerin, EN 998-2de tarif edilen zel har tipleriyle, karakteristik balang kayma dayanm,
teslimat partisinden Ek Aya uygun ekilde alnan kgir birim numuneler kullanlarak EN 1052-3e gre
yaplan deney esas alnarak beyan edilebilir. Karakteristik balang kayma dayanm, beyan deerinden
daha kk olmamaldr.
Not - Ba dayanm, har, kgir birim ve iilie baldr.
5.3 HD birimler
5.3.1 Boyutlar ve toleranslar (HD birimler)
5.3.1.1 Boyutlar (HD birimler)
malt, kil kgir birimin boyutlarn, uzunluk , genilik ve ykseklik olarak, verilen bu srayla, mm biriminde
beyan etmelidir (ekil 1). Bu boyutlar, alma boyutlar olarak beyan edilmelidir.
Not - lve olarak yerleim boyutlar da verilebilir.
Aada verilen lme ilemi kullanlmaldr :
- Kgir birimin en az iki alma boyutu, srasyla uzunluk, genilik ve ykseklik iin 250 mm, 125 mm ve 100
mmden daha byk deilse, EN 772-16:2000da tarif edilen ilem bye gre, skan eneli kumpas
kullanlarak llmelidir. lme ileminde kumpasn eneleri EN 772-16 da, ekil 1 bde nokta nokta
gsterilen izgiye yerletirilmelidir. Ancak, iki lme deerinin ortalamasnn alnmas gerekli olan ykseklik
lmesinde, ikinci lme ilemi, kgir birimin ortasndaki nokta nokta izgiye dik ynde yaplmaldr. Kumpas
enelerinin genilii 5 mmden kk 10 mmden byk olmamaldr.
- Dier kgir birimlerde, EN 772-16da tarif edilen ilem a) uygulanmaldr.
5.3.1.2 Boyut toleranslar (HD birimler)

5.3.1.2.1 Toleranslar (HD birimler)
malt, kil kgir birimlerin, Madde 5.3.1.2.2de ortalama deer iin verilen tolerans kategorilerinden
hangisini saladn da beyan etmelidir.
12
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
malt, piyasada bu zellii ile ilgili olarak kullanlacak kil kgir birim teslimat partisinin, Madde 5.3.1.2.3de
verilen aralk kategorilerinden hangisini saladn beyan etmelidir.
Not - Bu ilve beyan aada verilenlerle ilgili olarak yaplabilir.
- Kgirde gerekli doruluu (yerleim, yapma ve ince tabaka derzi) salamak iin,
- Bu artlar salamak iin ayrntl proje izimlerinin kullanm iin.
5.3.1.2.2 Ortalama deer tolerans (HD birimler)

Teslimat partisinden Ek Aya uygun ekilde alnan kil kgir birimde EN 772-16ya uygun ekilde, Madde
5.3.1.1de verilen ilem kullanlarak, numune takmnda yaplan lme ilemleri sonucunda tayin edilen ve en
yakn mmye yuvarlatlan ortalama deer ile beyan edilen boyut deerleri arasndaki fark, btn boyutlar iin
aadaki beyan kategorilerinde verilenlerden daha byk olmamaldr :
veya
T1 :
0,40
(anma boyutu) mm veya 3 mmden, hangisi daha bykse,
T2 :
0,25
(anma boyutu) mm veya 2 mmden, hangisi daha bykse,
Tm :
malt tarafndan mm olarak beyan edilen sapma deeri (dier kategorilerden daha
geni veya daha sk olabilir).
5.3.1.2.3 Aralk (HD birimler)

Ek Aya uygun ekilde alnan dzgn ekilli kil kgir birimde EN 772-16ya uygun ekilde, Madde 5.3.1.1de
verilen ilem kullanlarak, numune takmnda yaplan lme ilemleri sonucunda, verilen herhangi bir boyut
iin tayin edilen ve en yakn mmye yuvarlatlan en fazla aralk (kgir birimlerde bir boyutun tayin edilen en
byk ve en kk deerleri arasndaki fark), aada gsterilen beyan kategorisinden beyan edilen iin
verilen aralk ierisinde olmaldr :
veya
Kategori
En fazla aralk
R1 :
0,6
(anma boyutu) mm
R2 :
0,3
(anma boyutu) mm
Rm :
imalt tarafndan mm olarak beyan edilen aralk deeri (dier kategorilerden daha
geni veya daha sk olabilir).
Not Genel grnte tutarllk salamak iin farkl imalt partilerinin kartrlarak kullanld ak yzeyli
baz kgir tipleri iin Rm kategorisi tatmin edici olabilir.
5.3.1.2.4 Deme yzlerinin dzlkten sapmas (HD birimler)

Kil kgir birimler ince tabaka harc ile birlikte kullanlmas tasarlanmsa, imalt ayn zamanda deme
yzlerinin izin verilen dzlkten sapma toleranslarn da beyan etmelidir.
Mamul partisinden Ek Aya uygun ekilde alnan dzgn ekilli kil kgir birim numuneler zerinde EN 77220ye uygun ekilde yaplan deneyle tayin edilen deme yzlerinin dzlkten sapma deeri beyan deerini
amamaldr.
5.3.1.2.5 Deme yzlerinin dzlemsel paralellii (HD birimler)

Kil kgir birimler ince tabaka harc ile birlikte kullanlmak zere tasarlanmsa, imalt ayn zamanda
deme yzlerinin izin verilen dzlemsel paralellikten sapma toleranslarn da beyan etmelidir.
Mamul partisinden Ek Aya uygun ekilde alnan dzgn ekilli kil kgir birim numuneler zerinde EN 772-16
ilem d)ye uygun ekilde yaplan deneyle tayin edilen deme yzlerinin dzlemsel paralellikten sapma
deeri beyan deerini amamaldr.
13
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
5.3.2 Konfigrasyon (HD birimler)

malt piyasada bu zellii ile ilgili kullanlacak kil kgir birimlerin (HD) konfigrasyonunu beyan etmelidir.
Bu beyan, EN 1996-1-1de veya EN 1996-1-2de tarif edilen gruplardan herhangi birine atf yaplarak
belirtilebilir ve/veya beyanda aada verilen hususlardan ilgili olanlar bulunabilir.
Varsa tasarlanarak oluturulmu boluklarn dorultusu da (izim veya resim yoluyla gsterilerek) dhil
olmak zere biim ve zellikler,
Tasarlanarak oluturulmu btn boluklarn toplam hacminin, kgir birimin brt hacmine (uzunluk x
genilik x ykseklik) yzdece oran,
Tasarlanarak oluturulmu btn boluklardan en bynn hacminin, kgir birimin brt hacmine
(uzunluk x genilik x ykseklik) yzdece oran,
Kavrama deliklerinin toplam hacminin, kgir birimin brt hacmine (uzunluk x genilik x ykseklik)
yzdece oran,
cidarlarn kalnlklar,
D cidarlarn kalnlklar,
D ve i cidarlarn yanaktan yanaa birleik kalnl,
D ve i cidarlarn alndan alna birleik kalnl,
Bir deme yzndeki boluk alanlarnn birimin yzey alanna (uzunluk x genilik) yzdece oran.
ukurlarn toplam hacmi, kgir birimin brt hacminin (uzunluk x genilik x ykseklik) % 20sini amamaldr.
Not Kil kgir birimlerin yanaklar, har cepleri, lamba zvana sistemleri gibi kilitleme zelliklerine sahip
olabilirler. Kil kgir birimlerin yzeyleri, yzey profiline (sva klavuz yuvas gibi) sahip olabilir.
Her beyan deeri; st snr, alt snr veya iki deer aral olarak verilmelidir. Madde Aya uygun ekilde
partiden alnan numuneler zerinde EN 772-16, EN 772-9 ve EN 772-3e uygun ekilde yaplan deneyle
tayin edilen sonularn numune takm iin hesaplanan ortalama deeri, beyan edilen iki deer aralnda
olmal veya snr deerlere uygun olmaldr.
a) Dolu birim
b) ukur birim
d) Dey delikli birim
c) Dey delikli birim
e) Dey delikli birim
ekil 3 - HD birimlere rnekler
14
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
5.3.3 Birim hacim ktlesi (HD birimler)

5.3.3.1 Brt kuru birim hacim ktlesi (HD birimler)
malt, piyasada bu zellii ile ilgili olarak kullanlacak kgir birimlerin ve akustik artlara tbi elemanlarda
kullanlacak birimlerin brt kuru birim hacim ktlesini btn artlarda beyan etmelidir.
Not 1 - malt, beyan ettii brt kuru birim hacim ktlesinin, mill snflandrma sistemine hangi ekilde
Brt kuru birim hacim ktlesi beyan edilmise, imalt, Madde 5.3.3.3te verilen sapma kategorilerinden
hangisinin uygulanacan da beyan etmelidir.
Not 2 - Kuru birim hacim ktlesi, aada verilenlerin deerlendirilmesine ynelik olarak beyan edilir :
- Ykleme,
- Havadan iletilen ses yaltm,
- Is yaltm,
- Yangna tepki.
5.3.3.2 Net kuru birim hacim ktlesi (HD birimler)

malt, piyasada bu zellii ile ilgili olarak kullanlacak kgir birimlerin net kuru birim hacim ktlesini beyan
etmelidir.
Not 1 - malt, beyan ettii net kuru birim hacim ktlesinin, mill snflandrma sistemine hangi ekilde
Net kuru birim hacim ktlesi beyan edilmise, imalt, Madde 5.3.3.3te verilen sapma kategorilerinden
hangisinin uygulanacan da beyan etmelidir.
5.3.3.3 zin verilen sapmalar (HD birimler)

Ek Aya uygun ekilde alnan numuneler zerinde EN 772-13e uygun ekilde yaplan deneyde numune
takmnda yaplan lmelerle tayin edilen ortalama brt ve net kuru birim hacim ktlesi, imalt tarafndan
beyan edilen kuru birim hacim ktlesinden, aada verilen kategoriler iin belirtilenlerden fazla sapma
gstermemelidir:
D1 : % 10
D2:%5
veya
Dm : malt tarafndan beyan edilen % sapma deeri (dier kategorilerden daha geni veya daha dar
olabilir).
5.3.4 Basn dayanm (HD birimler)

malt piyasada bu zellii ile ilgili kullanlacak kil kgir birimlerin ve yk tayc elemanlarda kullanlacak
kil kgir birimlerin ortalama basn dayanm beyan etmelidir. malt, gerekliyse standardlatrlm basn
dayanmn da beyan etmelidir
Not 1 - Beyan edilen basn dayanmnn standardlatrlm basn dayanm hline nasl dntrlecei
EN 772-1de tarif edilmitir.
Ek olarak imalt, kil kgir birimin, Kategori I veya Kategori IIden hangisine dhil olduunu da beyan
etmelidir.
15
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
Ek Aya uygun ekilde alnan numuneler zerinde EN 772-1e uygun ekilde, EN 772-1, Madde 7.2.4te tarif
edilen yzey hazrlama metodu ve EN 772-1, Madde 7.3.2de tarif edilen artlandrma ilemi uygulanarak
yaplan deney sonularna gre,
Teslimt partisinden alnan belirli sayda kgir birim numunede tayin edilen basn dayanm deerlerinin
ortalamas, beyan edilen deerden daha kk olmamaldr.
Numune takmn oluturan numunelerde llen dayanm deerlerinden hibirisi, beyan deerinin %
80inden daha kk olmamaldr.
Beyanda, kgir birimlerin deney esnasnda bulunaca konumu/konumlar, birimlerin yataklanma metodu ve
mevcut boluklarn (ukur) har ile tamamen doldurulmasnn plnlanp plnlanmad belirtilmelidir.
Andrma ileminin deneye tbi tutulacak yzeylerdeki temas alann nemli derecede deitirmesi hlinde
ve bu nedenle balklama ileminin kullanlmas durumunda bu beyan edilmelidir. Yksek dayanml
birimlerde olduu gibi andrarak yzey dzeltme ileminin uygulanamamas hlinde yzey, EN 772-1,
Madde 7.2.5te tarif edildii ekilde balk yaplarak dzeltilmelidir. Kullanlan bu ilem beyan edilmelidir.
Not 2 - malt, beyan ettii basn dayanmnn, mill snflandrma sistemine hangi ekilde uyarlanacan
da bildirebilir.
Not 3 - Bu Maddede basn dayanm ile ilgili olarak verilen artlarn, zel ekillendirilmi ve yardmc kgir
birimlere uygulanmas zorunlu deildir.
5.3.5 Isl davran zellikleri (HD birimler)

malt, piyasada bu zellii ile ilgili olarak kullanlacak kgir birimlerin veya sl artlara maruz elemanlarda
kullanlacak birimlerin sl davranyla ilgili bilgiyi, btn artlarda EN 1745'e uygun ekilde vermelidir.
Beyanda, izelge, deney veya hesaplamadan hangisinin esas alnd da beyan edilmelidir.
5.3.6 Dayankllk (HD birimler)

Kgir birimin donma/zlme dayankllk kategorisi, imalt tarafndan, birimin etkisiz, lml ve iddetli
etkiye maruz kgir elemanlarda kullanmna gre beyan edilmelidir (Madde B.3).
F 0 - Etkisiz ortam,
F 1 - Ilml ortam,
F 2 - iddetli ortam.
Avrupa deney metodu oluturuluncaya kadar, kgir birimin donma /zlme dayankll tasarlanan kullanm
yerinde geerli hkmlere gre deerlendirilmeli ve beyan edilmelidir.
5.3.7 Su emme (HD birimler)

5.3.7.1 D elemanlarda kullanlacak birimler (HD birimler)
D elemanlarda kullanlacak ve yzeyi ak hava artlarna maruz kalacak kgir birim teslimat partisinin su
emme deeri, imalt tarafndan beyan edilmelidir. Teslimat partisinden Ek A'da tarif edilen ekilde alnan
ve Ek Cde tarif edilen ekilde su emme deneyine tbi tutulan belirli sayda kgir birimden elde edilen
ortalama su emme deeri, beyan edilen su emme deerinden daha yksek olmamaldr.
5.3.7.2 Rutubet geirimsizlik tabakasnda kullanlacak birimler (HD birimler)

Rutubet geirimsizlik tabakasnda kullanlacak kgir birimlerin su emme deeri, imalt tarafndan beyan
edilmelidir. Teslimat partisinden Ek A'da tarif edilen ekilde alnan ve EN 772-7de tarif edilen ekilde su
emme deneyine tbi tutulan belirli sayda kgir birimden elde edilen ortalama su emme deeri, beyan edilen
su emme deerinden daha yksek olmamaldr.
Not - Su emme ve basn dayanm veya dayankllk arasnda genel bir iliki mevcut deildir.
5.3.8 Balang su emme oran (HD birimler)

malt, piyasada bu zellii ile ilgili olarak kullanlacak kgir birim teslimat partisinin balang su emme
orann beyan etmelidir. Teslimat partisinden Ek A'da tarif edilen ekilde alnan ve EN 772-11de tarif edilen
60 2 saniye suya batrma metodu kullanlarak deneye tbi tutulan belirli sayda kgir birimden elde edilen
ortalama balang su emme oran, beyan edilen balang su emme oranndan daha yksek olmamaldr.
16
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
5.3.9 Aktif eriyebilir tuz ierii (HD birimler)

Kgir birimin, tasarlanan kullanm yerinde sadece kstl korumaya tbi olmas (ince sva gibi) veya aktif
eriyebilir tuz ihtiva eden evreye maruz kalmas hlinde, aktif eriyebilir tuzlarn ierii, izelge 2de verilen
kategoriler esas alnarak imalt tarafndan beyan edilmelidir. Teslimt partisinden Ek Aya uygun ekilde
alnan numuneler zerinde EN 772-5e uygun ekilde tayin edilen suda eriyebilir tuzlarn ierii, beyan edilen
aktif eriyebilir tuz ieriinden daha fazla olmamaldr.
izelge 2 - Aktif eriyebilir tuz ierii kategorileri
Toplam % (en fazla)
Kategori
Na+ + K+
Mg2+
S0
art konulmamtr
art konulmamtr
S1
0,17
0,08
S2
0,06
0,03
Not 1 - Mamuln tasarlanan kullanm yerinde, su ilemesine kar tam korunmu olmas (uygun kaln sva
tabakas, kaplama yaplmas veya sandvi duvarn i kanadnda veya bina ii duvarlarnda
kullanlmas gibi) hlinde, aktif eriyebilir tuz ierii ile ilgili herhangi art aranmaz (S 0).
Not 2 - Daha fazla bilgi iin Madde B.4e baklmaldr.
5.3.10 Rutubet hareketi (HD birimler)

Rutubet hareketi ile ilgili art bulunan lkelerde, rutubet hareketi, birimlerin kullanlaca yerde geerli
hkmlere gre deerlendirilmeli ve beyan edilmelidir.
5.3.11 Yangna tepki (HD birimler)

mlat, yangna maruz kalma ile ilgili artlara tbi elemanlarda kullanlmas tasarlanan kgir birimlerin
yangna tepki snflarn beyan etmelidir.
Ktle veya hacim oran olarak (hangisi daha yksek ise) en fazla % 1,0, dzgn dalm organik madde
ihtiva eden kgir birimler iin, deneye ihtiya duyulmakszn Yangn Snf A1 beyan edilebilir.
Ktle veya hacim oran olarak (hangisi daha yksek ise) % 1,0den daha fazla, dzgn dalm organik
madde ihtiva eden kgir birimler, EN 13501-1e gre snflandrlmal ve uygun yangna tepki snf beyan
edilmelidir.
Not - 2000/605/EC sayl kararla deiik 96/603/EC nolu komisyon kararnda, ktle veya hacim oran olarak
(hangisi daha yksek ise) en fazla % 1,0, dzgn dalm organik madde ihtiva eden yanmaz kgir
birimlerin, deneye ihtiya duyulmakszn Yangna Tepki Snf A1e dhil olarak snflandrldna
dikkat edilmelidir.
5.3.12 Su buhar geirgenlii (HD birimler)

malt, d elemanlarda kullanlmas tasarlanan birimlerin su buhar geirgenlii ile ilgili bilgiyi, EN 1745te
verilen izelgelerde yer alan su buhar difzyon katsays yoluyla beyan etmelidir.
5.3.13 Ba dayanm (HD birimler)

5.3.13.1 Genel (HD birimler)
Tayc olma artlarna maruz elemanlarda kullanlmas tasarlanan kil kgir birimlerin, harla oluturduu
ba dayanm, EN 1052-3e uygun olarak karakteristik balang kayma dayanm eklinde beyan edilmelidir.
Beyan, aadaki Madde 5.3.13.2de verilen sabit deer esasna gre veya Madde 5.3.13.3te tarif edilen
deney sonular esas alnarak yaplmaldr. Imalt, ba dayanmnn sabit deerden mi, yoksa deney
sonucundan m elde edildiini beyan etmelidir.
17
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
Not - ou durumlarda sabit deer kullanmann yeterli olaca kabul edilir.
5.3.13.2 Sabit deer esasna gre beyan (HD birimler)

Madde 5.3.13.3e gre deney yoluyla beyan yaplmamsa, kgir birimin harla oluturduu balang
karakteristik kayma dayanm, EN 998-2, Ek C esas alnarak beyan edilebilir.
5.3.13.3 Deney esasna gre beyan (HD birimler)

Kgir birimlerin, EN 998-2de tarif edilen zel har tipleriyle, karakteristik balang kayma dayanm,
teslimat partisinden Ek Aya uygun ekilde alnan kgir birim numuler kullanlarak EN 1052-3e gre yaplan
deney esas alnarak beyan edilebilir. Karakteristik balang kayma dayanm, beyan deerinden daha kk
olmamaldr.
Not - Ba dayanm, har, kgir birim ve iilie baldr.
Kil kgir birimlerin tanm, ksa gsterilii ve snflandrlmas
6.1 Tanm ve ksa gsterili

6.1.1 LD birimler
Kil kgir birimin tanm ve ksa gsteriliinde en az aada verilenler bulunmaldr :
a)
b)
c)
d)
Bu standardn numaras ve yaym tarihi (TS EN 771-1:2005 eklinde),

Kgir birimin tipi (Madde 5.1),
Boyutlar ve toleranslar (ortalama deer) (Madde 5.2.1),
Brt kuru birim hacim ktlesi ve toleranslar (Madde 5.2.3),
Piyasaya srlen birimin kullanm ile ilgili olarak, tanm ve ksa gsterilite, aada verilenler bulunmaldr
e)
f)
g)
h)
i)
j)
k)
l)
m)
n)
o)
Basn dayanm (Madde 5.2.4),

Konfigrasyon (Madde 5.2.2),
Toleranslar (aralk) (Madde 5.2.1),
Net kuru birim hacimktlesi ve toleranslar (Madde 5.2.3),
Isl zellikler (Madde 5.2.5),
Donma/zlmeye diren kategorisi ve esaslar (Madde 5.2.6),
Aktif eriyebilir tuz kategorisi (Madde 5.2.8),
Nem hareketi ve esaslar (Madde 5.2.9),
Yangna tepki (Madde 5.2.10),
Su buhar geirgenlii (Madde 5.2.11),
Ba dayanm (Madde 5.2.12).
6.1.2 HD birimler
Kil kgir birimin tanm ve ksa gsteriliinde en az aada verilenler bulunmaldr :
a) Bu standardn numaras ve yaym tarihi (TS EN 771-1:2005 eklinde),
b) Kgir birimin tipi (Madde 5.1),
c) Boyutlar ve toleranslar (ortalama deer) (Madde 5.3.1),
d) Donma/zlmeye diren kategorisi ve esaslar (Madde 5.3.6),
Piyasaya srlen birimin kullanm ile ilgili olarak, tanm ve ksa gsterilite, aada verilenler bulunmaldr
e)
f)
g)
h)
i)
j)
k)
l)
m)
n)
o)
p)
18
Basn dayanm (Madde 5.3.4).

Konfigrasyon (Madde 5.3.2),
Toleranslar (aralk) (Madde 5.3.1),
Brt ve net kuru birim hacim ktlesi ve toleranslar (Madde 5.3.3),
Su emme (Madde 5.3.7),
Balang su emme oran (Madde 5.3.8),
Isl zellikler (Madde 5.3.5),
Aktif eriyebilir tuz kategorisi (Madde 5.3.9),
Nem hareketi ve esaslar (Madde 5.3.10),
Yangna tepki (Madde 5.3.11),
Su buhar geirgenlii (Madde 5.3.12),
Ba dayanm (Madde 5.3.13).
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
6.2 Snflandrma
Kgir birimlerin zelliklerini gsteren artnamelerde, sadece bu standardn kapsamnda olan tek zellikleri
esas almas ve ticarete engel tekil etmemesi artyla uygun snflandrma sistemlerine atfta bulunulabilir.
Bu atf, bu standarda uygun imalt yaptn iddia eden btn imaltlarn, gerekli durumlarda, mamul
zellikleriyle ilgili beyanda bulunma artn kaldrmaz.
Not - Kullanlan mevcut snflandrma sistemlerine ait detay bilgi, bilgilendirme amal mill eklerde verilebilir.
aretleme
Aada verilen hususlar, ambaljda, irsaliye ve teslim belgesinde, kgir birimle birlikte verilen herhangi
belgede ak ekilde iaretlenmelidir :
a) sim, ticar unvan veya kgir birim imaltsn tantc dier ifadeler,
b) Kgir birimleri tantc bilgi ve birimlerin tanm ve ksa gsterilii ile ilgili ifadeler ,
Not - CE iareti ve etiketi iin Ek ZA, Madde ZA.3 uygulanmaldr. Madde ZA.3te CE iareti ile birlikte
verilecek bilgilerin, bu maddede gerekli grlen bilgilerle ayn olmas hlinde, CE iareti ile birlikte yer
alan bilgilerle, bu madde gereklerinin saland kabul edilebilir.
Uygunluk deerlendirmesi
8.1 Genel
malt, mamulnn bu standardda verilen zelliklere ve beyan edilen deerlere uygunluunu aada
verilenlerin her ikisini de uygulayarak gstermelidir:
Mamuln balang tip deneylerine tbi tutulmas (Madde 8.2),
- Fabrika imalt kontrolu (Madde 8.3).
Balang tip deneyleri hari olmak zere, bu standardda verilen deneylerden baka alternatif deney
metotlar da kullanlabilir ve anlamazlk hlinde bu alternatif deney metotlar aada verilenleri
salamaldr :
a) Referans deney metodu ve alternatif deney metodu ile elde edilen sonular arasndaki iliki
gsterilebilmelidir.
b) Deney sonular arasndaki ilikinin dayand bilgi muayene iin mevcut olmaldr.
8.2 Balang tip deneyleri

Yeni tip mamul gelitirildii zaman, bu mamul sata sunulmadan nce, mamuln salanan mevcut
zelliklerinin bu standardda verilen zellikleri ve imalt tarafndan beyan edilen deerleri saladn
dorulamak zere uygun balang tip deneyleri yaplmaldr. Ham maddelerin kaynanda, bileim
oranlarnda, yapsnda veya imalt ileminde, mamul zelliklerini deitirebilecek ekilde nemli deiiklik
olmas durumunda balang tip deneyi tekrarlanmaldr.
Not -
CE iareti hkmlerini salamak iin belirlenecek performans karakteristikleri, izelge ZA.1de

verilmitir.
Uygulanacak deneyler, aada liste hlinde verilenlerden, kullanm plnlanan mamul tipi iin imalt
tarafndan beyan edilene uygun zelliklerin tayini amacyla, izelge A.1 veya Madde A.2de tarif edilen
deneyler veya hesaplamalar olmaldr :
- Boyutlar
- Deme yzlerinin dzlkten ve dzlemsel paralellikten sapma toleranslar dahil boyut toleranslar,
- Konfigrasyon,
- Kuru birim hacim ktlesi ve toleranslar,
- Basn dayanm,
- Isl zellikler,
- Donma/zlme direnci,
- Su emme,
- Balang su emme oran,
- Aktif zlebilir tuz ierii,
- Nem hareketi,
- Yangna tepki,
- Ba dayanm.
19
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
Balang tip deneyleri iin numuneler Ek A'ya uygun ekilde alnmaldr.

Balang tip deneylerinin sonular kaydedilmelidir.
8.3 Fabrika imalt kontrol

8.3.1 Genel
Fabrika imalt kontrol sistemi tesis edilmeli ve bu sistemle ilgili belgeler hazrlanmaldr. Fabrika imalt
kontrol sistemi, piyasaya srlen mamuln bu standarda ve imalt tarafndan beyan edilen deerlere
uygun olduunu garanti altna almak zere, mamuln dahil kontrol ilemlerini kapsamaldr.
Kategori 1e dhil kgir birimler iin fabrika imalt kontrol sistemi, beyan edilen basn dayanmna % 95
gven seviyesi ile ulalmasna uygun ihtimalle tasarlanm olmaldr.
8.3.2 Ham maddeler

malta giren ham maddelerin zellikleri ve bu maddelerin uygunluunu teminat altna almak iin yaplacak
ilemlerden uygun grlenleri kayda geirilmelidir.
8.3.3 malt ilemi

Fabrikann ve imalt ileminin ilgili zellikleri, donanm ve yaplmakta olan iin her ikisi iin de uygunluk
kriterleri ile birlikte muayene kontrolleri ve deneylerin skl da verilerek tarif edilmelidir. Kontroller
sonucunda tespit edilen deerlerin kriterlere uygun olmamas durumunda alnacak tedbirler de verilmelidir.
Tart ve l donanmlarnn tamam tahkik edilmeli ve tahkik ilemi, skl ve kriter kayda geirilmelidir.
8.3.4 malt tamamlanm mamul deneyleri

1) Tamamlanm mamul deneyleri
Fabrika imalt kontrol sisteminde, imalt tamamlanm mamuln deneyleri iin numune alma pln ve
uygunluk kriterleri uygun ekilde yer almaldr. Numune alma ve deney sonular kayda geirilmelidir.
Numune alma ve deney skl, mamullerin bu standardda verilen uygunluk kriterlerini ve kil kgir birim iin
beyan edilen deerleri salamasn garanti altna almay temin edecek ekilde istatistik prensipleri
kullanlarak belirlenmelidir.
2) Deney donanm
Deney sonular zerinde etkili olan btn deney donanm kalibre edilmelidir. Kalibrasyon kriterleri
dokmanlarda verilmelidir.
8.3.5 zlenebilirlik
zlenebilirlik sistemleri, ham maddelerin kontrol ve malzemelerin kullanm dokmanlarda verilmelidir. mal
edilmi mamullerin stok kontrol dokmanlarda verilmi olmaldr. Bu dokmanlar uygun olmayan mamullerin
tbi tutulaca ilemleri de kapsamaldr.
20
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
Ek A
Balang tip deneyleri ve teslim partilerinin bamsz deneylere tbi
tutulmas iin numune alma
A.1 Genel
Numune alma ilemi, balang tip deneyi iin ve mamul uygunluunun, bamsz deney tekilat tarafndan
deerlendirilmesine gerek duyulduu durumlarda uygulanr. Bamsz deney tekilat tarafndan yaplacak
deneyler iin numune alnmas esnasnda btn taraf temsilcilerinin hazr bulunmasna imkn tannmaldr.
Bu ilemle sadece imalt tarafndan beyan edilen zellikler deerlendirilmelidir.
Standarda uygunluu belirlemek iin gerekli sayda kgir birim, brt hacmi en fazla 20 m3'e kadar olan
partiden alnmaldr (izelge A.1).
Not -
Bu standarda uygun olarak iml edilen ve uygunluk kontrol ilemleri iin nc taraf kontrolne tbi
kil kgir birimler, partilerin tesliminden sonra, normal artlarda bamsz deneylere tbi tutulmaz.
A.2 Numune alma ilemi

Not - Normal artlarda numune alma yntemi, incelenecek mamul partisinin fizik ekline bal olarak seilir.
A.2.1 Rasgele numune alma

Mmkn olan her durumda, partide bulunan her kgir birimin numune olarak seilme ansnn eit olduu
rasgele numune alma yntemi kullanlmaldr. Uygun sayda kgir birim, seilen birimin kalitesine
baklmakszn ynn her yerinden rasgele alnr. Ancak nakliye esnasnda hasara uram birimler numune
olarak alnmaz.
Not - Uygulamada, rasgele numune alma sadece, gevek yn tekil eder ekilde (ambalajsz) nakledilen
veya inaat kalb gibi bir zemin zerinde, yerine denmeden nce ok sayda kk ynlara ayrlm
haldeki beton kgir birimler iin elverilidir.
A.2.2 Temsil numune alma

A.2.2.1 Genel
Kgir birimlerin byk yn tekil ettii veya ynda sadece kstl sayda birime ulam imknnn olmas
gibi, rasgele numune almann uygun veya mmkn olmad yerlerde temsil numune alma ilemi kullanlr.
A.2.2.2 Yndan numune alma

Mamul partisi, en az 6 adet ayn byklkte ksma ayrlr veya ayrld farz edilir. Her ksmdan eit sayda
kil kgir birim, gerekli sayda numune elde edilecek ekilde, seilen birimin kalitesine baklmakszn alnr.
Ancak nakliye esnasnda hasara uram birimler numune olarak alnmaz.
Not 1 - Baz yn veya ynlardan numune almak zere, kgir birimlere ulam yolu amak iin, ynn
baz ksmlarnn boaltlmas gerekebilir.
Not 2 - Aktif eriyebilir slfat deneyi iin numunenin yndan alnmas tatmin edici olmayabilir, nk
yndaki numunelerin zemin veya dier kaynaklardan kirlenme tehlikesi vardr.
A.2.2.3 Paketler hlinde ambaljlanm partiden numune alma

Mamul partisinden en az 6 paket rasgele seilir. Paketlerde, bir blm veya bir srann ambalj alr ve her
blm veya sradan, 4 adetten fazla olmamak zere eit sayda kgir birim, gerekli sayda numune elde
edilecek ekilde, seilen birimin kalitesine baklmakszn paket ierisinden rasgele alnr. Ancak nakliye
esnasnda hasara uram birimler numune olarak alnmaz.
A.2.3 Numune blme

Birden fazla sayda deneye kgir birim salamak amacyla numune alnmsa, alnan kgir birimlerin tm bir
araya toplanr ve yndan rasgele kgir birimler seilerek numune yn blnr ve kgir birim alt numune
gruplar oluturulur.
21
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
Deneyler iin, izelge A.1 ve izelge A.2de verilen gerekli tam numune says, teslimat partisinden, Madde
A.2.2de verilen metotlardan birisi kullanlarak rasgele ekilde alnmaldr.
A.2.4 Deneyler iin gerekli kgir birim says

Her deney iin numune says izelge A.1 ve izelge A.2'de verildii gibi olmaldr.
izelge A.1 - Deneyler iin gerekli LD birim says
zellik
Deme yzlerinin
dzl
Deme yzlerinin
dzlemsel paralellii
Deney
metodu/metotlar
Madde No
Her numune takmndaki kgir birim

says a)
5.2.1.2.4
EN 772-20
5.2.1.2.5
EN 772-16
Boyutlar
5.2.1
EN 772-16
10
Konfigrasyon
5.2.2
EN 772-3, EN 772-9,
EN 772-16
10
5.2.3
EN 772-13
10
5.2.3
EN 772-13
10
5.1 ve 5.2.4
EN 772-1
10
Isl diren
5.2.5
EN 1745
Donma/zlmeye diren
5.2.6
b)
c)
Nem hareketi
5.2.9
b)
c)
Aktif zlebilir tuz ierii
5.2.8
EN 772-5
Yangna tepki
5.2.10
EN 13501-1
Ba dayanm
5.2.12
EN 1052-3
27
Brt kuru birim hacim

ktlesi
Net kuru birim hacim
ktlesi
Basn dayanm
10
Uygun grlmesi hlinde deney ileminden zarar grmeyen kgir birimler farkl deneylerde
kullanlabilir.
b
Deney, kgir birimin tasarlanan kullanm yerinde geerli hkmlere gre yaplr.
c
Deneye tbi tutulacak numune saysna, uygulanacak hkmlere gre karar verilir.
22
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
izelge A.2 - Deneyler iin gerekli HD birim says

zellik
Deme yzlerinin
dzl
Deme yzlerinin
dzlemsel paralellii
Deney
metodu/metotlar
Madde No
Her numune takmndaki kgir birim

says a)
5.2.1.2.4
EN 772-20
5.2.1.2.5
EN 772-16
Boyutlar
5.3.1
EN 772-16
10
Konfigrasyon
5.3.2
EN 772-3, EN 772-9,
EN 772-16
10
5.3.3
EN 772-13
10
5.3.3
EN 772-13
10
5.1 ve 5.2.4
EN 772-1
10
Isl diren
5.3.5
EN 1745
Donma/zlmeye diren
5.3.6
b)
c)

ktlesi
Net kuru birim hacim
ktlesi
Basn dayanm
Ek C (d elemanlar)
10
10
Su emme
5.3.7
EN 772-7 (rutubet
geirimsizlik tabakas
birimleri)
Balang su emme oran
5.3.8
EN 772-11
Nem hareketi
5.3.10
Aktif zlebilir tuz ierii
5.3.9
EN 772-5
Yangna tepki
5.3.11
EN 13501-1
Ba dayanm
5.3.13
EN 1052-3
27
b)
10
c)
10
Uygun grlmesi hlinde deney ileminden zarar grmeyen kgir birimler farkl deneylerde
kullanlabilir.
b
Deney, kgir birimin tasarlanan kullanm yerinde geerli hkmlere gre yaplr.
c
Deneye tbi tutulacak numune saysna, uygulanacak hkmlere gre karar verilir.
23
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
Ek B
(Bilgi iin)
Ek bilgi
B.1 Kil kgir birimlerin kullanlmas
Kil kgir birimlerin kullanm alanlar olduka geni bir aralkta deiim gsterir. Bu uygulamalarn her birisine
ait performans seviyelerinin tanmlanmas gerekir. Baz uygulamalar geleneksellemitir ve bunlar iin
standardlarda verilen veya iyi uygulama iin yerleik kurallar mevcuttur. Bu kurallar genelde, iklim artlar,
bina yapm alkanlklar, temin edilebilen yerel malzemeler, bakm alkanlklar vb. nedenlerle yerel karakter
gsterirler. Dier uygulamalar yeni ve allmam olabilir ve bu durumda malzemeler ile uygulama iin
performans seviyelerinin formlasyonu tasarmcnn sorumluluundadr.
zel uygulamalar aada verilmitir :
- Yaygn bilinen kgir
Yaplarn d ve i ksmlarnda kullanlan ve ekici grne sahip olmas beklenilmeyen kgir. Bu kgir
yk tayc nitelikte olabilir veya olmayabilir.
- Korunmu kgir
Su nfuzuna kar korunmu kgir. Bu kgir, uygun sva veya kaplama tabakas ile korunmu d
duvarlar, sandvi duvarlarn i kanad veya i duvarlar kapsar. Bu kgir yk tayc nitelikte olabilir veya
olmayabilir.
- Kaba/ince sval kgir
D veya i ksmlarda kullanlan kaba/ince sva yaplm kgir. Bu kgir yk tayc nitelikte olabilir veya
olmayabilir.
- Is yaltml kgir
Is yaltmna, dtan fonksiyonla nemli katk salayan kgir. Bu kgir esas olarak youn delikli kil kgir
birimler ihtiva eder. Bu kgir yk tayc nitelikte olabilir veya olmayabilir.
- Kaplama kgiri
D ve i ksmlarda, grn ekici hle getirmek iin kullanlan kgir. Bu kgir, grn cazip kgir
birimler ile standard iilik ve kgir birim tipine uygun dzgn grnl har derzi ile ina edilir. Bu kgir
yk tayc nitelikte olabilir veya olmayabilir.
- naat mhendislii ilerinde kullanlacak kgir
Drenaj ileri, zemin dayanma duvarlar vb. gibi inaat mhendislii ilerinde kullanlacak kgir. Bu kgirde
bazen, dayankllk ve basn dayanm yksek seviyede ve su emmesi dk seviyede olan kgir birimler
kullanlr.
- Tayc (yapsal) kgir
D ve i ksmlarda, kendi arl dnda yk tayc olarak kullanlan kgir. Bu ifade genelde, kgir
yapsal tasarmnn uygun kalifiye eleman tarafndan yapld durumlarda kullanlr. Tayc kgir,
kaplama, yaygn bilinen, sval veya inaat mhendislii ilerinde kullanlan trden olabilir. Bu tr kgir
depreme dayankl da olabilir.
Yukarda aklanan uygulamalarla balantl olarak kgir, aada verilen performanslara da sahip olabilir:
-
Yangna tepki,
Ses yaltm,
Is yaltm.
Gerek duyulursa ilve artlar da konulabilir.

Kgir birimler, yapnn yapsal ve iletme esnasndaki btnlnn salanmas iin yerel evre etkilerine
diren gstermeye yeterli dayankllkta olmaldr.
24
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
B.2 Dayankllk
Hizmet verme sresi boyunca kgir yapda yeterli seviyede dayankllk salamak zere kgir birimlerin
zelliklerini ve kullanmn kapsayan, mimar tasarm ve iilikle ilgili Avrupa Uygulama Kodlar (kurallar)
henz hazrlanmamtr.
Bu kodlar yrrle girinceye kadar, evreden kaynaklanan etki derecesi ve suya doygun hle gelme
tehlikesini de ieren, kullanm artlarnda dona dayankllk ve eriyebilir tuz muhtevas bakmndan, bu
zellikler iin belirlenmi snflarn gsterildii bu ek, standarda ilve edilmitir.
B.3 Donma/zlme etkisine dayankllk

B.3.1 Genel
Bir kil yap eleman iin belirlenen kgir birimin donma/zlme etkisine kar diren seviyesinin
seilmesinde, kgir birimin maruz kalaca etki derecesinin, kgir yapnn suya doygun hle gelmesini
nleyici koruma da dikkate alnarak belirlenmesi gerekir.
evresel etki derecesi (iddetli, lml ve etkili olmayan), kgirin yksek su muhtevasnda, yerel iklim artlar
ve/veya yap tasarm nedeniyle sk sk donma-zlme dnglerine maruz kalma tehlikesinin derecesini
ihtiva eder. evresel etki deerlendirmesinde dikkate alnan faktrler, scaklk ve nem artlar ve bunlara ek
olarak baz zararl maddelerden oluur. Deerlendirmede, yerel ve geleneksel tecrbenin kullanlmas
gereklidir.
Muhtemel yzey kaplamasnn (sva, boya gibi) etkileri, deerlendirmede dikkate alnmaldr. zellikle, tipik
scaklk etkisine sahip ky iklimlerindeki ince tabakal kaplamalarda, yapnn daha titiz artlara sahip olmas
hlinde bu deerlendirme nemlidir.
Aada verilen rnekler, uygun malzeme seiminde kullancya yardmc olmak amacyladr. Bu rnekler
zorunlu uygulamalar deildir.
B.3.2 iddetli ortam artlarna maruz kgir yaplar

Aada iddetli etkiye maruz kgir ve kgir yap elemanlarna ait rnekler verilmitir :
-
Doygun ekilde, yksek donma tehlikesine sahip tabii zemin seviyesine yakn svasz kgir (iki tabaka
yukar ve aa),
Doygun ekilde, yksek donma tehlikesine sahip svasz parapetler. rnek olarak; etkili harputa
yaplmam parapetler,
Doygun ekilde, yksek donma tehlikesine sahip svasz d bacalar,
Donma artlarnn meydana gelebilecei alanlardaki kpete, harputa ve eikler,
Doygun ekilde, yksek donma tehlikesine sahip, akta duran ihata ve perde duvarlar. rnek olarak
koruyucu harputa yaplmam duvar,
Doygun ekilde, yksek donma tehlikesine sahip istinat duvarlar.

yaplmam, yzeyinde su yaltm veya koruma yaplmam duvarlar,
rnek olarak; etkili harputa
B.3.3 Ilml ortam artlarna maruz kgir yaplar

Kgir yapnn suya doygun hle gelmesinin, aada verilen uygun tedbirler alnarak nlendii yaplar:
- Duvar tepesine askl at veya harputa ile yaplan kntlar,
- Damlalkl denizlikler,
- Duvarlarn st yz ve tabanndaki yaltm tabakalar,
B.3.4 Etkili olmayan ortam artlarna maruz kgir yaplar:

Etkili olmayan iklim artlarna maruz kgir yap veya kgir yap elemanlarna, aadaki rnekler verilmitir:
- Ortam artlarna bal olarak, uygun seviyede koruma salanm d duvarlardaki kgir.
Avrupann baz blgelerinde, kaln bir svann bu tr bir koruma salad tecrbelerle grlmtr.
Donmann, slanma ile birlikte meydana gelme tehlikesinin bulunduu hallerde koruma, geirimsiz
kaplama yaplmas yoluyla salanmaldr.
25
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
- Dahili duvarlar ve sandvi duvarlarn i duvar kanad.
B.4 Har ve svalardaki slfat etkisi

Kgir harcndaki slfat etkisine, esas olarak, zelti halindeki slfat ve portland imentosunun bileeni olan
trikalsiyum alminat (C3A) arasnda meydana gelen reaksiyon sonucunda kalsiyum slfoalminat (veya
etringi) olumas neden olur. Bu reaksiyon sadece, normal portland imentosundaki C3A ieriinin belirli
seviyede olmas hlinde meydana gelir. Tehlike, C3A ieriinin snrland slfata dayankl portland imento
kullanlmasyla byk lde azaltlabilir.
Slfat etkisi sadece, kgir ierisine nemli miktarda su hareketi olmas durumunda meydana gelir. Tek
bana su difzyonu, har ierisindeki hidrate olmu imentoya, yeterli miktarda slfat tamaya yeterli
olmaz. Su hareketi, geirimsizlik (yaltm) tabakas bulunmayan, akta duran duvarlar veya kil kgir
birimlerden eik alt gibi yerlerde, suyun yer ekimi etkisiyle kgir ierisinden szmas yoluyla gerekleebilir.
Su hareketi, topraa dayanan yzeyine yaltm tabakas uygulanmam istinat duvar veya yer seviyesi ve
yaltm tabakas arasndaki d duvarlar gibi yaplarda buharlama ve kapiler su emme yoluyla da meydana
gelebilir.
Kil kgir birimlerin , uygun snfta harla birlikte, suda eriyebilir slfat muhtevas seviyesi ile ile ilgili snr art
karmak bir husustur, bu konuda mill tasarm kurallar uygulanabilir.
Dona dayankllkla ilgili olarak, suya doygun hle gelme tehlikesi iin, bu ekte verilen evre snflar
kullanlabilir.
Madde 5.2.8de verilen aktif eriyebilir tuz muhtevas kategorisinin beyan edilme gerei, zel kullanm
artlarnda, kgir birimlerde, har ve svada (varsa) hasar meydana gelmemesini teminat altna almak iindir.
izelge 1de verilen kategori, kullanm artlarnda, suda eriyebilir slfat (sodyum, potasyum ve
magnezyum) ieriinin en yksek deerine gre belirlenmitir. Kullanm artlarnda, doygun hle gelme
tehlikesinin, kgirin bina tasarmndaki tedbirlerle korunmu ekilde maruz kald ve uzun srede doygun
hle gelmesi beklenen (normal portland imentosu ile yaplan harta S2 veya kgir harc veya sva alt
kaplamasnda slfata dayankl imento kullanlmas hlinde S1), normal hava artlarndan (S1), tamamen
kuru artlara (S0) kadar deiim gsterir. lve olarak, eriyebilir slfatlar zellikle magnezyum slfat, kgir
birimin bnyesinde hasara neden olabilir. Bu etki bazen kripto ieklenme olarak bilinir ve bu nedenle
magnezyum slfatla ilgili olarak ayr bir art konulabilir.
Su ilemesine kar tam olarak korunmu kgirler iin S0 kategorisi uygun kabul edilir. Bunun anlam, aktif
znebilir tuz muhtevas ile ilgili herhangi bir artn bulunmamasdr.
B.5 ieklenme ve lekelenme

Bir binadaki ieklenme grnts, slak kgirin kurumas sonucunda oluur. Bu grnt, yapm esnasndaki
ar slanma veya yetersiz koruma ve tasarmdaki yetersizlikler nedeniyle, yapm tamamlanm yap
elemanlarna suyun girmesi sonucu meydana gelebilir. Ek olarak harta veya kgirin temas hlinde
bulunduu betonda mevcut eriyebilir malzemeler, uygulamada gzlenen lekelenme ve ieklenme miktarn
artrc ynde katkda bulunabilir.
B.6 Kaplama kgirinde kullanlacak kil birimlerin grnyle ilgili genel klavuz
Kgir birimlerin grn ve deerlendirilmesine, sat szlemesinde yer verilmelidir. Kgir birimlerle ilgili
olarak konulacak artlarn, kullanm yerine ve kgir birimin z niteliklerine gre (yaygn bilinen kgir birim
veya el yapm kgir birim gibi) deikenlik gsterecei dikkate alnmaldr. Genel olarak, derin veya geni
atlaklara, kenar ve kelerdeki hasarlara, kabarcklara ve byk kire paracklarna dikkat edilmelidir.
26
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
Ek C
Su emme tayini
Deneye tbi tutulacak 10 adet kgir birim, (105 5) C scaklktaki etvde, sabit ktleye ulancaya kadar
kurutulur. Numuneler tartlr ve kuru ktleleri kaydedilir, md . 24 saatten az olmayan aralklarla art arda
yaplan iki tartm arasndaki farkn, toplam numune ktlesinin % 0,2sinden daha az olmas hlinde sabit
ktleye ulald kabul edilir. Numune tartlmadan nce oda scaklna kadar souyuncaya dek bekletilir.
Kgir birimler, oda scaklnda su dolu bir kap ierisine yerletirilir. Kgir birimlerin btn yzlerinin su ile
temas etmesini salamak iin birimler, aralk verdirici olarak kullanlan kk takozlar zerine oturtulur.
Birimler su ierisinde 24 saat bekletilir, daha sonra sudan kartlr ve yzeylerindeki serbest su nemli bez
veya sngerle kurulanr.
Doygun hle getirilmi numuneler tartlr ve ktleleri kaydedilir, mw.
Her bir kgir birimin su emmesi, aada verilen bant kullanlarak hesaplanr ve en yakn % 1e
yuvarlatlarak kaydedilir:
W m=
m w md
x100
md
(%)
Numune takmnn ortalama su emmesi hesaplanr ve en yakn % 1e yuvarlatlarak kaydedilir.
27
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
Ek MA
(Bilgi iin)
Tulalar (kil kagir birimler) iin mill snflandrma
Not - Bu ekteki gruplandrma, Trkiyede imal edilmekte olan tula boyutlar esas alnarak yaplm olup
tavsiye niteliindedir. Tulalar iin en nemli zellikler olan anma boyutlar, hacim ktleleri,
mukavemet deerleri, tolerans deerleri izelgeler halinde verilmitir. Bu gruplandrma imalt,
kullanc, artname hazrlayc iin klavuz niteliindedir.
1) Yatay delikli tulalar (kil kagir birimler)

Tulalarn boyutlar :
izelge MA.1 - Yatay delikli (kil kagir birimlerin) tulalarn anma boyutlar (mm)
Sra
No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
28
Semboller
Normal tula
boyutuna gre
Uzunluk
(l)
NT
1,7 NT
2,2 NT
3,4 NT
3,6 NT
4,4 NT
5,5 NT
5,7 NT
6,6 NT
7,1 NT
7,2 NT
7,8 NT
8,7 NT
8,9 NT
9,3 NT
9,7 NT
11,0 NT
11,7 NT
12,2 NT
12,7 NT
14,8 NT
10,0 NT
18,2 NT
18,7 NT
19,1 NT
19,9 NT
23,1 NT
24,5 NT
25,7 NT
31,1 NT
32,3 NT
39,1 NT
41,8 NT
39,7 NT
9,4 NT
6,3 NT
9,8 NT
14,6 NT
18,3 NT
190
190
190
240
190
240
240
190
240
240
190
190
290
240
240
240
290
390
240
240
240
290
290
240
290
290
290
390
390
390
490
490
390
200
200
200
250
200
250
Anma boyutlar (mm)

Genilik
(e)
90
90
115
145
190
190
145
190
175
190
240
190
190
240
250
190
175
190
240
250
290
240
290
290
240
250
290
290
240
290
240
290
390
200
200
200
250
250
250
Ykseklik
(h)
50
85
85
85
85
85
135
135
135
135
135
185
135
135
135
185
185
135
185
185
185
185
185
235
235
235
235
185
235
235
235
235
235
85
200
135
135
200
250
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
izelge MA.2 - Yatay delikli (kil kagir birimlerin) tulalarn anma boyutlarnn snr deerleri ve bu deerler
arasnda kabul edilebilecek farklar (mm)
Snr deerler
Anma
boyutu
En byk
(mm)
(mm)
52
88
93
118
138
148
178
188
193
239
244
254
294
395
496
50
85
90
115
135
145
175
185
190
235
240
250
290
390
490
En kk
(mm)
48
82
86
110
130
139
168
178
181
225
229
245
279
379
480
Boyutlarda kabul edilebilecek en byk fark

(mm)
3
5
6
6
7
7
8
8
8
9
9
9
10
11
12
Brt kuru birim hacim ktlesi :

izelge MA.3 - Yatay delikli (kil kagir birimlerin) tulalarn snflarna gre brt kuru birim hacim ktleleri.
Tula snf
1,0
0,9
0,8
0,7
0,6
Brt kuru hacim ktle deerleri kg/m

En ok
En az
1000
900
800
700
600
901
801
701
601
501
Basn dayanm :
izelge MA.4 - Yatay delikli (kil kagir birimlerin) tulalarn basn dayanmlar
Tula snf
Basn dayanm N/mm2 (kgf/cm2)

Aritmetik ortalama
En kk deer
En az
( 7,5 )
( 5,0 )
( 2,5 )
7,5 ( 75 )
5,0 ( 50 )
2,5 ( 25 )
6,0 ( 60 )
4,0 ( 40 )
2,0 ( 20 )
29
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
2) Dey delikli hafif tulalar ( kil kagir birimler )
Tulalarn boyutlar
izelge MA.5 - < AB > Snf dey delikli hafif tulalarn (kil kagir birimlerin) anma boyutlar (mm)
Sra
No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
Semboller
Normal tula
boyutuna gre
2,7 NT
5,7 NT
7,2 NT
7,6 NT
7,8 NT
8,7 NT
9,6 NT
11,5 NT
11,7 NT
11,9 NT
12,5 NT
12,5 NT
15,0 NT
15,1 NT
15,8 NT
16,5 NT
19,2 NT
19,8 NT
24.0 NT
25,7 NT
32,3 NT
Uzunluk
(l)
190
190
190
240
190
290
240
240
390
290
190
240
290
290
240
240
290
240
240
390
490
Anma boyutlar (mm)

Genilik
(e)
90
190
240
115
190
190
145
175
190
190
240
190
240
190
240
250
240
300
365
240
240
Ykseklik
(h)
135
135
135
235
185
135
235
235
135
185
235
235
185
235
235
235
235
235
235
235
235
izelge MA.6 - < W > Snf dey delikli hafif tulalarn (kil kagir birimlerin) anma boyutlar (mm)
30
Sra
No
Semboller
Normal tula boyutuna gre
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
7,6 NT
9,6 NT
11,5 NT
15,1 NT
15,8 NT
16,5 NT
19,1 NT
19,8 NT
24.0 NT
25,7 NT
32,3 NT
Uzunluk
(l)
240
240
240
290
240
240
290
240
240
390
490
Anma boyutlar (mm)

Genilik
(e)
115
145
175
190
240
250
240
300
365
240
250
Ykseklik
(h)
235
235
235
235
235
235
235
235
235
235
235
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
Toleranslar :
izelge MA.7 - Dey delikli hafif tulalarn (kil kagir birimlerin) anma boyutlarnn snr deerleri ve bu
deerler arasnda kabul edilebilecek farklar (mm)
Snr deerler
Anma
boyutu
En byk
(mm)
En kk
(mm)
88
93
118
138
148
178
188
193
239
244
254
294
308
373
395
496
85
90
115
135
145
175
185
190
235
240
250
290
300
365
390
490
Boyutlarda kabul edilebilecek en byk farklar

(mm)
(mm)
82
86
110
130
139
168
174
178
225
229
245
279
290
355
379
480
5
6
6
7
7
8
8
8
9
9
9
10
11
11
11
12
Brt kuru birim hacim ktlesi :

izelge MA.8 - Dey delikli hafif tulalarn (kil kagir birimlerin) ( W snf) brt kuru birim hacim ktleleri ve
basn dayanmlarna gre snf ve tipleri
Tulann
Snf
0,7
0,8
0,9
1,0
Tipi
I
II
I
II
I
II
I
II
Basn dayanm
Aritmetik
ortalama
En az
N/mm2
(Kgf/cm2)
3,0 ( 30 )
4,0 ( 40 )
4,0 ( 40 )
5,0 ( 50 )
5,0 ( 50 )
6,0 ( 60 )
6,5 ( 65 )
80 ( 80 )
En kk deer

ktlesi
En fazla
En az
Tulann
sembol
N/mm2
(Kgf/cm2)
2,4 ( 24 )
3,2 ( 32 )
3,2 ( 32 )
4,0 ( 40 )
4,0 ( 40 )
4,8 ( 48 )
5,2 ( 52 )
6,4 ( 64 )
700
601
800
701
900
801
1000
901
0,7/30
0,7/40
0,8/40
0,8/50
0,9/50
0,9/60
1,0/65
1,0/80
31
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
izelge MA.9 - Dey delikli hafif tulalarn (kil kagir birimlerin) ( W snf) anma boyutuna gre en az delik
sras says
Anma boyutu
(mm)
115
145
175
190
240
250
300
365
Delik sra says

(en az)
5
7
8
9
11
11
13
16
3 ) Yksek younluklu tulalar ( kil kagir birimler )
Tulalarn boyutlar :
izelge MA.10 - Dey delikli tulalarn (kil kagir birimlerin) anma boyutlar (mm) (HD birimler)
Sra
No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
32
Semboller
Normal tula
boyutuna gre
NT
1,7 NT
2,7 NT
3,6 NT
5,7 NT
7,2 NT
7,8 NT
8,7 NT
11,7 NT
12,2 NT
15,0 NT
15,1 NT
16,5 NT
18,2 NT
19,1 NT
20,4 NT
23,1 NT
24,5 NT
25,7 NT
31,1 NT
32,3 NT
39,1 NT
41,8 NT
Uzunluk
(l)
190
190
190
190
190
190
190
290
390
240
290
290
390
290
290
390
290
390
390
390
490
490
390
Anma boyutlar (mm)

Genilik
(e)
90
90
90
190
190
240
190
190
190
240
240
190
190
290
240
190
290
290
240
290
240
290
390
Ykseklik
(h)
50
85
135
85
135
135
185
135
135
185
185
235
190
185
235
235
235
185
235
235
235
235
235
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
Toleranslar :
izelge MA.11 - Dey delikli tulalarn (kil kagir birimlerin) anma boyutlarnn snr deerleri ve bu deerler
arasnda kabul edilebilecek farklar (mm)
Snr deerler
Anma
Boyutlarda kabul edilebilecek en byk fark

(mm)
boyutu
En byk
(mm)
50
(mm)
52
(mm)
48
85
88
82
90
93
86
135
138
130
185
188
178
190
193
181
235
239
225
240
244
229
10
290
294
10
10
390
395
379
11
490
496
480
12
En kk
izelge MA.12 - Dey delikli tulalarn (kil kagir birimlerin) birim hacim ktleleri ve basn dayanm
deerleri
Basn dayanm
Tula tipi
2000 kg/m
1800 kg/m3
1600 kg/m3
1400 kg/m3
1200 kg/m3
Aritmetik
ortalama
N/mm2
(kgf/cm2)
En kk
deer
N/mm2
(kgf/cm2
24,0 (240)
18,0 (180)
12,0 (120)
22,0 (220)
18,0 (180)
10,0 (100)
22,0 (220)
15,0 (150)
10,0 (100)
20,0 (200)
12,0 (120)
8,0 (80)
15,0 (150)
10,0 (100)
6,0 (60)
19,0 (190)
14,5 (145)
9,5 ( 95 )
17,5 (175)
12,0 (120)
8,0 ( 80 )
17,5 (175)
12,0 (120)
8,0 ( 80 )
16,0 (160)
9,5 (95)
6,5 ( 65 )
12,0 (120)
8,0 (80)
4,5 (45)
Birim hacim ktlesi

kg/m3
En byk
En
kk
2000
1801
1800
1601
1600
1401
1400
1201
1200
1001
33
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
4 ) Deme dolgu tulalar (kil kagir birimler)

a ) Dz deme dolgu tulalar (kil kagir birimleri)
izelge MA.13 - Dz deme dolgu tulalarnn (kil kagir birimlerin) boyut ve toleranslar (mm)
Uzunluk
(l)
Toleranslar
Genilik
(b)
Ykseklik
(d)
300
350
400
450
500
550
125
150
175
200
225
250
275
300
325
350
+ %0
- %5
200
250
300
izelge MA.14 - Deme dolgu tulalarnn (kil kagir birimlerin) birim hacim ktleleri
Birim hacim ktlesi (kg/m3)
Her biri en ok
Ortalama en
Deme dolgu tulas tipi
ok
Hafif (H)
1000
900
ok hafif (H)
700
600
izelge MA.15 - Deme dolgu tulalarnn(kil kagir birimlerin) krlma ykleri
Her biri
(en az)
Ortalama
Hafif (H)
200
250
300
190 (1900)
240 (2400)
290 (2900)
240 (2400)
300 (3000)
360 (3600)
ok hafif (H)
200
250
300
125 (1250)
160 (1600)
190 (1900)
160 (1600)
200 (2000)
240 (2400)
Tula tipi
34
Krlma yk N (kgf)
Tula uzunluu
(l)
mm
(en az)
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
b) Kulakl deme dolgu tulalar (kil kagir birimleri)
izelge MA.16 - Kulakl deme dolgu tulalarnn (kil kagir birimlerin) boyut ve toleranslar (mm)
Uzunluk
(l)
Genilik
(b)
Tolerans
Ykseklik
(d)
+%0
- %5
200
250
300
300
400
500
125
150
175
200
225
250
275
300
325
350
Kulak knts genilii (a)

b = 300
b = 400
b = 500
a
a
a
Tolerans
+ %3
50
50
50
60
60
75
60
5) Harman tulalar (kil kagir birimleri)
izelge MA.17 - Biim ve basn dayanmlarna gre harman tula (kil kagir birim) snflar
Ortalama basn
dayanm
(en az)
N/mm2
(kgf/cm2)
Basn dayanm
(en az)
N /mm2
(kgf/cm2)
Orta dayanml
5,0 (50)
4,0 (40)
Az dayanml
3,0 (30)
2,5 (25)
Snflar
Dolu harman
tulas
Delikli harman
tulas
Ortalama hacim
ktlesi
(en fazla)
kg/dm3
Orta dayanml
1,40
5,0 (50)
4,0 (40)
Az dayanml
1,40
3,0 (30)
2,5 (25)
35
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
izelge - MA.18 Harman tulasnn(kil kagir birimin) boyutlar
Boyutlar
Toleranslar
Uzunluk (b)
190
Genilik (a)
90
+6
- 13
+4
-5
Ykseklik (h)
36
50
+3
-2
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
Ek ZA
(Bilgi iin)
Bu standardn, EU Construction Products Directive2)hkmleri ile
ilikili olan maddeleri
ZA.1 Kapsam ve ilgili zellik maddeleri
Bu standard, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birliinin M 116 nolu Kgir ve kgirle ilgili
mamuller talimatna gre CEN tarafndan hazrlanmtr.
Bu standardn, bu ekte gsterilen maddeleri, 89/106/EEC sayl AB Direktifinde verilen talimat artlarn
salamaktadr.
Bu maddelere uygunluk, bu ek kapsamnda olan mamullerin, bu ekte gsterilen, tasarlanm kullanm
amacna uygun olduu n kabuln dourur ; CE iareti ile birlikte verilen bilgiye atf yaplmaldr.
Uyar: Tasarlanan kullanma uygunluu etkilemeyen dier artnameler ve Avrupa Birliinin dier
direktifleri, bu ek kapsamnda olan yap mamullerine uygulanabilir.
Not- Bu standard kapsamndaki tehlikeli maddelerle ilgili zel Madde hkmlerine ek olarak, standard
kapsamndaki mamullere uygulanabilecek dier artlar da bulunabilir (rnek olarak, Uyarlanm
Avrupa yasalar ve mill kanunlar, tzkler ve kararnameler). 89/106/EEC sayl AB Direktifinin
hkmlerini yerine getirmek iin, uyguland yerde ve zamanda, bu artlarn da salanmas gerekli
olabilir. (Not-Tehlikeli maddelerle ilgili bilgilendirici veri taban, EUROPA internet sitesinin yap
sayfasndan elde edilebilir (Bu sayfaya http://europa.eu.int adresi ile ulalabilir).
Bu ekte, izelge ZA.1.1 ve izelge ZA.1.2de gsterilen kullanm yerleri iin tasarlanan kil kgir birimlere
konulacak CE iareti ile ilgili artlar tesis edilmitir.
Bu ekin kapsam, izelge ZA.1.1 ve izelge ZA.1.2de verilmitir.
2) TSE Notu: Bu direktif T.C.Bayndrlk ve skan Bakanlnca Yap Malzemeleri Ynetmelii ad altnda
yaymlanmtr.
37
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
izelge ZA.1.1- LD Birimler iin kapsam ve ilgili madde numaralar

Mamul
Kullanm yeri
: Bu standarda, Madde 1 kapsamnda olan LD birimler

: Bu standard kapsamnda olan kgir duvarlar, kolonlar ve blme duvarlarnda
Gerekli zellikler
zellikle ilgili olarak bu

standarddaki maddeler
Boyutlar ve boyut toleranslar

(tayc olma artlarna sahip
elemanlarda kullanlmas
tasarlanan kgir birimler iin)
Madde 5.2.1.1
Madde 5.2.1.2
Boyutlar
Boyut toleranslar
Konfigrasyon (tayc olma

artlarna sahip elemanlarda
kullanlmas tasarlanan kgir
birimler iin)
Madde 5.2.2
Basn dayanm (yk tayc

olma artlarna tbi elemanlarda
kullanlacak birimler iin)
Madde 5.2.4
Boyut kararll (yk tayc

Madde 5.2.9
Ba dayanm (yk tayc olma

artlarna tbi elemanlarda
Madde 5.2.12 Ba dayanm
Seviyeler veya
snflar
Yok
Beyan deerleri, N/mm

biriminde ve tolerans
kategorisi
Yok
Konfigrasyonun ekille
gsterilerek veya tarif
edilerek beyan
Konfigurasyon
Basn dayanm
Yok
Rutubet hareketi
Yok
Aktif eriyebilir tuz muhtevas

Madde 5.2.8
(yk tayc olma artlarna tbi muhtevas
elemanlarda kullanlacak birimler
iin)
Madde 5.2.10 Yangna diren
Su emme (Rutubet geirimsizlik

tabakalarnda veya ak yzeyli
d elemanlarda kullanlacak
birimler iin)
Madde 5.2.7
Dorudan havadan kaynaklanan Madde 5.2.3.1 Birim hacim ktlesi

sese kar izolasyon(u
artlarnda) /[Birim hacim ktlesi
ve biim] (akustik artlara tbi
elemanlarda kullanlacak birimler Madde 5.2.2 Biim
iin)
Madde 5.2.1 Boyutlar ve
toleranslar
Madde 5.2.5
Sabit deer; veya balang

kayma dayanmnn beyan
2
deeri, N/mm biriminde
Yok
S0, S1, S2 teknik snflar

esas alnarak beyan edilen
suda eriyebilir tuz
muhtevas deeri
Yok
Beyan edilen yangna tepki

Snf A1 den Fye kadar
Yok
Ak ekilde braklmamal
ifadesinin beyan
Yok
Beyan deeri (izelge

hlinde verilen su buhar
difzyon katsays)
Su emme
Su buhar geirgenlii (D
Madde 5.2.11 Su buhar
elemanlarda kullanlacak birimler geirgenlii
iin)
Yok
Yok
Donma / zlmeye kar diren
Madde 5.2.6.1 Donma/zlme

direnci
Tehlikeli maddeler
Madde ZA.1
Yok
Yukardaki not
Yok
(1) Kullanlan deerlendirme metodunda nerildii gibi.
38
Brt birim hacim ktlesinin

3
beyan edilen deeri, kg/m
kategorisi, ve
ekille veya tarif edilerek
beyan edilen biim
Isl zellikler
Isl diren / [Birim hacim ktlesi

ve biim] (sl artlara tbi
iin)
Beyan deeri, N/mm

biriminde (yk dorultusu
ve birim kategorisi de
gsterilerek)
Rutubet hareketinin beyan
deeri, mm/m biriminde
Yok
Aktif eriyebilir tuz
Yangna tepki (yangna tepki

arlarna tbi elemanlarda
Notlar
Beyan edilen sl diren, m2

K/W biriminde, veya
edeer sl iletkenlik,
W/m.K biriminde ve
kullanlan deerlendirme
yntemi.
Ak ekilde braklmamal
ifadesinin beyan veya
beyan deeri (1)
Madde ZA.3e gre
(Sondan bir nceki
paragraF)
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
izelge ZA.1.2- HD Birimler iin kapsam ve ilgili madde numaralar

Mamul
Kullanm yeri
: Bu standarda, Madde 1 kapsamnda olan HD birimler

: Bu Standard kapsamnda olan kgir duvarlar, kolonlar ve blme duvarlarnda
Gerekli zellikler
Seviyeler veya
snflar
zellikle ilgili olarak bu

standarddaki maddeler
Boyutlar ve boyut toleranslar

(tayc olma artlarna sahip
elemanlarda kullanlmas
tasarlanan kgir birimler iin)
Madde 5.3.1.1
Madde 5.3.1.2
Boyutlar
Boyut toleranslar
Konfigrasyon (tayc olma

artlarna sahip elemanlarda
kullanlmas tasarlanan kgir
birimler iin)
Madde 5.232
Basn dayanm (yk tayc

Madde 5.3.4 Basn dayanm
Boyut kararll (yk tayc

Madde 5.3.10 Rutubet hareketi
Ba dayanm (yk tayc olma

Madde 5.3.13 Ba dayanm
Yok
Beyan deerleri, N/mm

kategorisi
Yok
Konfigrasyonun ekille
gsterilerek veya tarif
edilerek beyan
Konfigurasyon
Yok
Yok
Aktif eriyebilir tuz muhtevas

Madde 5.3.9 Aktif eriyebilir
(yk tayc olma artlarna tbi muhtevas
iin)
Yangna tepki (yangna tepki
Madde 5.3.11 Yangna diren
Su emme (Rutubet geirimsizlik

tabakalarnda veya ak yzeyli
d elemanlarda kullanlacak
birimler iin)
Madde 5.3.7.1 D eleman

Madde 5.3.7.2 Rutubet
geirimsizlik tabakas
Dorudan havadan kaynaklanan Madde 5.3.3 Birim hacim ktlesi

sese kar izolasyon(u
artlarnda) /[Birim hacim ktlesi
ve biim] (akustik artlara tbi
elemanlarda kullanlacak birimler Madde 5.3.2 Biim
iin)
Tehlikeli maddeler
Madde ZA.1
Yukardaki not
Beyan deeri (izelge

hlinde verilen su buhar
difzyon katsays)
Brt birim hacim ktlesinin
beyan edilen deeri, kg/m3
kategorisi, ve
ekille veya tarif edilerek
beyan edilen biim
2
Yok
Donma/zlme
Beyan edilen yangna tepki

Snf A1 den Fye kadar
Beyan deeri, % olarak
Yok
Madde 5.3.5 Isl zellikler
Madde 5.3.6
direnci
Yok
S0, S1, S2 teknik snflar

esas alnarak beyan edilen
suda eriyebilir tuz muhtevas
deeri
Yok
Madde 5.3.1Boyutlar ve toleranslar
Donma / zlmeye kar diren
Sabit deer; veya balang

kayma dayanmnn beyan
2
deeri, N/mm biriminde
Avrupa snf
A1den F ye
kadar
Yok
Beyan deeri, N/mm

biriminde (yk dorultusu ve
birim kategorisi de
gsterilerek)
Rutubet hareketinin beyan
deeri, mm/m biriminde
Yok
tuz
Su buhar geirgenlii (D
Madde 5.3.12 Su buhar
elemanlarda kullanlacak birimler geirgenlii
iin)
Isl diren / [Birim hacim ktlesi

ve biim] (sl artlara tbi
iin)
Notlar
Yok
Yok
Beyan edilen sl diren, m

K/W biriminde, veya edeer
sl iletkenlik, W/m.K
biriminde ve kullanlan
deerlendirme yntemi.
Tasarlanan etki ve
donma/zlme direncinin
beyan deeri (a)
Madde ZA.3e gre (Sondan
bir nceki paragraf)
(a) Kullanlan deerlendirme metodunda nerildii gibi.
39
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
ye lkelerden en az birisinde bile o zellikle ilgili yasal art yoksa, sistem, belirli bir zelliin aranmamasna
izin verebilir. Bu durumda imaltya o ye lkede, mamulnn o zelliiyle ilgili dorulama yapmas,
zellikle ilgili mamul performansn kendi istei ile beyan etmek istemiyorsa, zorunlu klnmaz. Bu durumda,
bu ye lkede mamuln pazarlamak isteyen imaltnn, mamulnn o zellikle ilgili performansn
belirleme veya beyan etme ykmll yoktur. Bu mamulde, CE iareti ile birlikte performans belirlenmedi
tercihi bilgi olarak verilebilir. Bir zellie ait deerin alt snr varsa, o zellik iin performans belirlenmedi
tercihi kullanlmayabilir.
ZA.2 Kgir birimlerin uygunluunu onaylama ilemi/ilemleri

ZA.2.1 Uygunluk onay sistemi/sistemleri
izelge ZA.1 (izelge ZA.1.1, izelge ZA.1.2)de gsterilen, kil kgir birimlerin uygunluunu onaylama
sistemi, 14.10.1997 tarihli, 97/740/EC sayl komisyon kararna gre, kgir ve kgirle ilgili mamuller talimat
Ek IIIde verildii ekilde, belirtilen kullanm amac/amalar ve ilgili seviye/seviyeler veya snf/snflar iin
izelge ZA.2de gsterilmitir.
izelge ZA.2- Uygunluu onaylama sistemi/sistemleri
Tasarlanan kullanm
Seviye/seviyeler veya
Uygunluu onaylama
yeri/yerleri
snf/snflar
sistemi/sistemleri
Kategori I kgir
Duvarlar, kolonlar ve
2+
birimler
blmeler
Kategori II kgir
Duvarlar, kolonlar ve
4
Yok
birimler
blmeler
Sistem 2+: Onaylanm kurulu tarafndan, srekli muayene, deerlendirme ve onay esas alnarak yaplan
fabrika imalt kontrol belgelendirilmesi de dhil olmak zere CPD Ek III.2.(ii)de verilen, ilk ihtimale
baklmaldr.
Mamul/mamuller [6]
Sistem 4: CPD Ek III.2.(ii)de verilen, nc ihtimale baklmaldr.

izelge ZA.1.1 ve izelge ZA.1.2de verilen, kil kgir birimlerin uygunluunun deerlendirilmesinde, izelge
ZA.3a ve izelge ZA.3bde gsterilen, bu standardn veya bu standardda belirtilen dier standardlarn
uygulanmasyla elde edilen uygunluk ilem sonular esas alnmaldr.
40
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
izelge ZA.3a- Kategori I kil kgir birimler iin uygunluk onaylanmasnda grev dalm (sistem 2+)
Grevler
Grevin mahiyeti
Fabrika imalt kontrol (FPC.)
izelge ZA.1.1 veya izelge ZA.1.2den ilgili olannda

verilen btn zelliklere ilikin parametreler
Balang tip deneyleri

verilen btn zellikler.
Uygulanacak
uygunluk
Madde nosu
Madde 8.3
maltnn
grevleri
Madde 8.2

verilen btn zelliklere, zellikle aada verilenlere
ilikin parametreler.
- Donanm ve
FPCnn ilk
muayenesi esas
alnarak
belgelendirilmesi
Basn dayanm
Madde 8.3
Boyut kararll
Ba dayanm
Aktif zlebilir tuz muhtevas
Onaylanm
kuruluun
grevleri
Fabrika imalt
kontrolnn,

verilen btn zelliklere, zellikle aada verilenlere
ilikin parametreler.
- Srekli denetim,
deerlendirilme ve
FPC. onay esas
alnarak
belgelendirilmesi
Basn dayanm
Madde 8.3
Boyut kararll
Ba dayanm
Aktif zlebilir tuz muhtevas
izelge ZA.3b- Kategori II kil kgir birimler iin uygunluk onaylanmasnda grev dalm (sistem 4)
Grevin mahiyeti
Uygulanacak
uygunluk
madde nosu
Fabrika imalt kontrol (FPC.)

verilen btn zelliklere ilikin parametreler
Madde 8.3
Balang tip deneyleri

verilen btn zellikler.
Madde 8.2
Grevler
maltnn
grevleri
ZA.2.2 AT belgesi ve uygunluk beyan

Sistem 2+'daki kil kgir birimler : Bu ekte verilen artlara uygunluk salandnda ve onaylanm yetkili
kurulu, aada belirtilen belgeyi hazrladnda, imalt veya Avrupa Ekonomik Alan (EEA)'nda yerleik
bulunan temsilcisi, imaltya CE iaretini ekleme yetkisini veren bir uygunluk beyann hazrlamal ve
muhafaza etmelidir. Bu beyan, aadakileri ihtiva etmelidir:
-
maltnn veya EEA'da yerleik bulunan yetkili temsilcisinin ad ve adresi ve retimin yapld yer,
Mamuln tarifi (tip, tantc bilgiler, kullanm, ...) ve CE iaretiyle birlikte verilen bilgilerin bir nshas,
Mamuln uygun olduu hkmler (EN 771-1:2003, Ek ZA),
Mamuln kullanlmasyla ilgili uygulanabilir belirli artlar (mesel, belirli artlar altndaki kullanmla ilgili
hkmler vb.),
Uygunluk beyan ile birlikte verilen fabrika imalt kontrol belgesinin says,
malt veya yetkili temsilcisi adna uygunluk beyann imzalamaya yetkili olan kiinin ad ve grevi.
41
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
Uygunluk beyan ile birlikte, onaylanm yetkili kurulu tarafndan hazrlanan ve yukarda verilen bilgilere
ilve olarak aadaki bilgileri ihtiva etmesi gereken bir fabrika imalt kontrol belgesi bulunmaldr:
-
Onaylanm yetkili organn ad ve adresi,

Fabrika imalt kontrol belgesinin says,
Uygun olan yerlerde, belgenin artlar ve geerlilik sresi,
Belgeyi imzalamaya yetkili olan kiinin ad ve grevi.
Sistem 4'deki kil kgir birimler: Bu eke uygunluk salandnda, imalt veya EEA'da yerleik bulunan
temsilcisi, reticiye CE iaretini ekleme yetkisini veren bir uygunluk beyann (AT uygunluk beyan)
hazrlamal ve muhafaza etmelidir. Bu beyan, aadakileri ihtiva etmelidir:
-
maltnn veya EEA'da yerleik bulunan yetkili temsilcisinin ad, adresi ve retimin yapld yer,
Mamuln tarifi (tip, tantc bilgiler, kullanm, ...) ve CE iaretiyle birlikte verilen bilgilerin bir nshas,
Mamuln uygun olduu hkmler (EN 771-1:2003, Ek ZA),
Mamuln kullanlmasyla ilgili uygulanabilir belirli artlar (mesel, belirli artlar altndaki kullanmla ilgili
hkmler vb.),
malt veya yetkili temsilcisi adna uygunluk beyann imzalamaya yetkili olan kiinin ad ve grevi.
Yukarda belirtilen uygunluk beyan, mamuln kullanlaca ye lkenin resm dili veya dillerinde
hazrlanmaldr.
ZA.3 CE iareti ve etiketi

malt veya EEA dahilinde yerleik bulunan yetkili temsilcisi, CE iaretinin eklenmesinden sorumludur.
Eklenecek CE iareti sembol, 93/68/EC Direktifine uygun olmal ve mamulle birlikte verilen etikette, mamul
ambalj zerinde veya mamulle birlikte verilen ticar dokmanlarda (mesel teslimat notu)da gsterilmelidir.
Aada verilen bilgiler, CE iaret sembol ile birlikte yer almaldr:
Belgelendirmeye yetkili kurumun tantm numaras (sadece Sistem 2+'daki mamuller iin),
maltnn ad veya tantc iareti ve tescilli adresi,
aretin eklendii yln son iki rakam,
EC uygunluk beyannn veya fabrika imalt kontrol belgesinin numaras (varsa),
Bu standarda atf,
Mamuln tarifi: genel isim, malzeme, boyutlar, ... ve amalanan kullanm,
izelge ZA.1 (izelge ZA.1.1 veya izelge ZA.1.2)de yer alan aada verilen ilgili temel karakteristikler
ile ilikili bilgiler:
- izelge ZA.1.1 veya izelge ZA.1.2'deki "Not"larda belirtilen her bir temel karakteristik iin beyan
edilmek zere beyan deerleri ve uygun olan yerlerde seviye veya snf/kategori (gerekli olduunda,
kabul/ret zellii iin "kabul" ibaresi de dhil) ve
- Uygun olan yerlerde karakteristikler iin "performans tayini yaplmad" ibaresi.
Karakteristik iin bir alt snr deer olmas hlinde , "Performans tayini yaplmad" (NPD) seenei
kullanlmayabilir. Aksi taktirde, karakteristiin, verilen bir kullanm amac iin mevzuat hkmlerine maruz
kalmamas durumunda, NPD seenei kullanlabilir.
Yukarda belirtilen tehlikeli maddelerle ilikili zel bilgilere ilve olarak, gerektiinde ayrca, uygunluun
salandnn iddia edildii dier mevzuatlarla ilgili dokman listesi, sz konusu mevzuatn gerektirdii
bilgilerle birlikte uygun ekilde mamulle birlikte bulunmaldr.
Not - Milli mevzuat ile uyuan Avrupa kanunlarndan bahsedilmesine gerek yoktur.
ekil ZA.1de, mamulle birlikte verilecek belgedeki (rnein; irsaliye ve teslim belgesi) CE iareti ile birlikte
bulunacak bilgilerle ilgili rnekler verilmitir.
42
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
ABC. Ltd. ti., PK. 21. B-1050

02
TS EN 771-1
Kategori II, LD, xxx.yyy.zz mm kil kgir birimler
Boyutlar : Uzunluk (mm), genilik (mm), ykseklik (mm)
Tolerans kategorisi : T 1
Aralk kategorisi :
NPD
Dzlk :
NPD
Dzlemsel paralellik : NPD
Konfigrasyon : Ekli izimde gsterildii gibi
Basn dayanm: Ortalama: ..xx N/mm2 ( oturma yz),
xx N/mm2 ( aln). (Kategori II)
Boyut kararll : nem hareketi : x mm/m
Ba dayanm : Sabit deer xx (N/mm2)
Aktif eriyebilir tuz ierii : ..NPD (SO)
Yangna tepki : Avrupa snf ..A1
Su emme : Ak hava artlarna maruz braklmayan tip
Su buhar geirgenlik katsays : xxx
Dorudan havadan kaynaklanan sese kar izolasyon:
Brt birim hacim ktlesixxx (D1) kg/m3
Konfigrasyon
Ekteki ekilde verildii gibi
Edeer sl iletkenlik : xx W/mK (10,kuru)
Donma - zlmeye kar dayankllk : NPD
Tehlikeli maddeler : (1)..Aadaki nota baklmaldr
Not - Tehlikeli maddelerle ilgili bilgi, sadece gerekli hllerde gerektii zaman verilmelidir (ekil ZA.3).
Genel amal harla birlikte muhtemel btn kullanmlar ve aktif eriyebilir tuz ierii ile donma zlmeye
kar dayankllk iin herhangi deerlendirme hkmnn bulunmad yerde piyasaya srlecek , Kategori
IIye dhil LD kil kgir birimlerle ilgili bilgiye ait rnek
ekil ZA.1- CE iaretleme bilgisi rnei (devam bir sonraki sayfadadr)
43
ICS 91.100.25
TRK STANDARDI
93/68/EEC nolu direktifte verilen CE

semboln ihtiva eden CE uygunluk iareti.
01234
ABC. Ltd, ti., PK 21. B-1050
02
01234-CPD- 00234
TS EN 771-1
Kategori I, HD, xxx.yyy.zz mm kil kgir birimler
Boyutlar : Uzunluk (mm), genilik (mm), ykseklik(mm)
Tolerans kategorisi : T 1
Aralk kategorisi :
R1
Dzlk :
1,0 mm
Dzlemsel paralellik : 1,0 mm
Konfigrasyon : Ekli izimde gsterildii gibi (Grup 1
yk tayc)
Basn dayanm:ortalama: ..xx N/mm2 ( oturma
yz), xx N/mm2 ( aln). (Kategori II)
Yetkili kurumun tantm numaras a).

maltnn, ismi, tantc iareti ve kaytl
olduu adres.
aretin verildii yln son iki rakam.
FPC belgelendirme numaras b).
Uygulanacak standardn numaras
Mamuln tantm
ve
ayarlanan zelliklerle ilgili bilgi.
Boyut kararll : nem hareketi : x mm/m

Ba dayanm : Sabit deer xx (N/mm2)
Aktif eriyebilir tuz ierii : ..NPD (SO)
Yangna tepki : Avrupa snf ..A1
Su emme : Ak hava artlarna maruz
braklmayan tip
Su buhar geirgenlik katsays : xxx
Dorudan havadan kaynaklanan sese kar
izolasyon:
Brt birim hacim ktlesixxx (D1) kg/m3
Konfigurasyon
ekteki ekilde verildii gibi
[a) Onaylanm kurumun tantm, sadece

sistem 2+ iin geerlidir.
b) Sertifika numarasna atf, sadece sistem
2+ da yaplmaldr]
Edeer sl iletkenlik : xx W/mK (10,kuru)

Donma - zlmeye kar dayankllk : F2
Tehlikeli maddeler : (1). Aadaki nota baklmaldr
Not - Tehlikeli maddelerle ilgili bilgi sadece gerekli yerlerde ve gerekli hllerde, uygun ekillerde verilmelidir
(Madde ZA.3e baklmaldr).
Rutubet yaltm tabakas da dhil olmak zere, btn kullanm ihtimalleri iin tasarlanan, aktif eriyebilir tuz
ierii ve kuruma rtresi ile ilgili herhangi hkm bulunmayan yerde piyasaya srlecek kategori Ie dhil HD
kil birimler iin bilgi rnei.
ekil ZA.1- CE iaretleme bilgisi rnei
44

Tsen771 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tsen771 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRK STANDARDI

KGR BRMLER - ZELLKLER BLM 1: KL KGR BRMLER (TULALAR)

TRK STANDARDLARI ENSTTS

Kalite Sistem Belgesi

Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas)

Ek MA (Bilgi iin) Tulalar (kil kagir birimler) iin mill snflandrma...................................................... 28

Kgir birimler - zellikler Blm 1: Kil kgir birimler (Tulalar)

Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar

1) TSE Notu: Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir.

EN, IEC, ISO

Methods of test for masonry units - Part TS EN 772-7

Methods of test for masonry units - Part TS EN 772-9

Kgir birimler - Deney metotlar

Bu standardn amac bakmndan aada verilen terimler ve tarifleri uygulanr.

3.1 Kgir birim

3.2 Kil kgir birim (tula)

3.3 Korunmu kgir

3.6 Yerleim boyutlar

3.7 alma boyutlar

3.8 Gerek boyutlar

3.9 Dzgn ekilli kgir birim

3.10 zel ekle sahip kgir birim

3.11 Yardmc kgir birim

3.12 Kenetleme donanm

3.13 Dey delik

3.14 Yatay delik

3.18 Kavrama delii

3.19 D cidar (et kalnl)

3.20 cidar (et kalnl)

3.21 Beyan edilen deer

3.22 Kgir birimlerin ortalama basn dayanm

3.23 Standardlatrlm basn dayanm

3.24 Nem geirmez tabaka iin kgir birim

3.25 Yksek hassasiyetli kil kgir birim

3.26 Dey delikli veya boluklu kil kgir birim

3.27 Yatay delikli veya boluklu kil kgir birim

3.28 Beton veya har dolgulu kil kgir birim

3.29 Kgir paneller iin kil kgir birim

3.30 iddetli hava etkilerine maruz kil kgir

3.31 Ilml hava etkilerine maruz kil kgir

3.32 Etkisiz hava artlarna maruz kil kgir

3.33 Kategori I kgir birimler

3.34 Kategori II kgir birimler

3.35 D ve i cidarlarn birleik kalnl

Madde 3.2 ve Madde 8.3.2ye baklmaldr.

Kil kgir birimlerle ilgili artlar

Not - Bu tarifler kgir birimin duvardaki normal kullanmna gre yaplmtr.

ekil 1 - Boyutlar ve yzeyler

5.2.1.2 Boyut toleranslar (LD birimler)

bakmndan hangi tolerans snfn

5.2.1.2.2 Ortalama deer toleranslar (LD birimler)

Uzunluk ve genilik iin ; 0,40

(anma boyutu) mm veya 3 mmden hangisi daha bykse,

(anma boyutu) mm veya 1 mmden hangisi daha bykse.

Uzunluk ve genilik iin ; 0,25

(anma boyutu) mm veya 2 mmden hangisi daha bykse,

mm veya 2 mmden hangisi daha bykse

(anma boyutu) mm veya 1 mmden hangisi daha bykse.

5.2.1.2.3 Aralk (LD birimler)

Uzunluk ve genilik iin ; 0,6 (anma boyutu) mm ve

Uzunluk ve genilik iin ; 0,3 (anma boyutu) mm ve

5.2.1.2.4 Deme yzlerinin dzlkten sapmas (LD birimler)

5.2.1.2.5 Deme yzlerinin dzlemsel paralellii (LD birimler)