BALIKESR NVERSTES

ELEKTRK-ELEKTRONK MHENDSL
S71200 ETM SET
DENEY KTAPII

v1.6

NDEKLER
1.

ETM SETNN TANITILMASI ........................................................................................... 3

1.1. ANA NTE (ANTA TP) ............................................................................................. 3
1.2. GENEL UYGULAMA MODL (Opsiyoneldir.) .............................................................. 4
1.3. PID SIVI SEVYE KONTROL MODL (Opsiyoneldir.) ................................................. 5
1.4. SERVO MOTOR MODL (Opsiyoneldir.) .................................................................... 6
1.5. MODLLERN GENEL GRNM ............................................................................. 7

2.

TIA PORTAL YAZILIMI GENEL ZELLKLER .................................................................... 8

2.1. TIA PORTAL LE PROJE OLUTURMAK ...................................................................... 8

3.

UYGULAMALAR................................................................................................................. 18
3.1. BUZZER UYGULAMASI ............................................................................................... 18
3.2. TRAFK III UYGULAMASI ....................................................................................... 21
3.3. SAYISAL VOLTMETRE UYGULAMASI ....................................................................... 23
3.4. HMI UYGULAMASI....................................................................................................... 25
3.5. ASENKRON MOTOR UYGULAMASI ........................................................................... 28
3.6. SENSR UYGULAMASI .............................................................................................. 31

1. ETM SETNN TANITILMASI

1.1.

ANA NTE (ANTA TP)

ekil-1 S7-1200 Eitim seti ana nitesi

1.2.

GENEL UYGULAMA MODL (Opsiyoneldir.)

ekil-2 S7-1200 genel uygulama modl

Asenkron motor inverter uygulama modl,
Asenkron motor yldz gen yol verme modl,
Sensr uygulama modl,
DC motor uygulama modl,
Trafik uygulama modl,
Buzzer modl,
A,B,Z faz enkoder uygulama modl.

1.3.

PID SIVI SEVYE KONTROL MODL (Opsiyoneldir.)

ekil-3 Sv seviye modl

Doldurma ve boaltma motorlar,

Motorlar iin PWM src birimleri,
Endstriyel tip ultrasonik sv seviye modl
Masa st kullanma uygun effaf ve ergonomik yap,
Szdrmaz tanklar.

1.4.

SERVO MOTOR MODL (Opsiyoneldir.)

ekil-4 Servo motor uygulama modl

Servo motor ile pozisyon kontrol imkan,
Servo motor ile hz kontrol imkan,
Servo motor ile tork kontrol imkan,
Analog giri ile kontrol imkan,
Yksek znrlkl enkoder,
Emniyetli effaf yap.

1.5.

MODLLERN GENEL GRNM

ekil-5 Eitim seti genel grnm

2. TIA PORTAL YAZILIMI GENEL ZELLKLER

2.1.

TIA PORTAL LE PROJE OLUTURMAK

ekil1
1) TIA PORTAL yazlm altrldktan sonra ekil-1de grlen arayz zerinden
Create new Project seeneini seiniz.

ekil2
2) Proje ad, projenin yolu, projeyi oluturan kii ve aklama blmleri doldurularak
Create butonuna basnz.

ekil3
3) Configure a device seenei ile cihaz ayarlarnn yaplaca arayze ulanz.

ekil5
4) Add new devices seeneini seiniz

ekil6
5) PLC simgesine tklayarak eitim setinde kullanlan S7-1200 CPU 1214C
DC/DC/DC modelini seiniz ve Add butonuna basnz.

ekil7
6) PROFINET Interface sekmesinden gerekli IP ayarlarn yapnz. PLC IP adresi
olarak kullandnz setin adresini veriniz (birinci seti kullanyorsanz 192.168.0.10,
ikinci Seti kullanyorsanz 192.168.0.20 eklinde). Subnet Mask olarak
255.255.255.0 deerini veriniz. Gerekli dier ayarlamalar yapnz.

10

ekil8
7) Analog k bordunu ilave etmek iin Signal Board sekmesinden AQ1x12bits
bordunu seerek srkle brak yntemiyle ilemci zerindeki board yuvasna
braknz.

ekil9
8) Add new device seeneini kullanarak HMI ilave etmek zere KTP600 Basic PN
modelini seiniz.

11

ekil10
9) Select PLC seeneini kullanarak HMI PLC ile HMI arasndaki balanty
gerekletiriniz. Next butonlar ile sonraki ayarlar yaparak HMIy ilave ediniz.

ekil11
10) Next butonlar ile sonraki ayarlar yaparak HMIy ilave ediniz.

12

ekil12
11) Gerekli ayarlamalar yapnz.

ekil13

13

12) Online access sekmesinden ethernet kartnza ait sekme altndan Update
accessible devices seenei ile PLC ve HMIya ait balantlar grnz. HMI IP
adresini

ayarlamak zere

Online

diagnostics

ve

functions

sekmesiniden

kullandnz setin HMI adresini veriniz (birinci seti kullanyorsanz 192.168.0.11, ikinci
Seti kullanyorsanz 192.168.0.21 eklinde) ve Subnet Mask=255.255.255.0
veriniz.

ekil14
13) PLC IP ayarlarn yklemek zere Online access sekmesinden PLCyi seerek
Online&Diagnostics sekmesi ile PLCye ulanz. Functions sekmesininden
kullandnz setin IP adresini veriniz (birinci seti kullanyorsanz 192.168.0.10, ikinci
Seti kullanyorsanz 192.168.0.20 eklinde) ve Subnet Mask=255.255.255.0
deerlerini veriniz.

ekil15
14) PLCye ayarlamalar ve bo program dosyasn yklemek zere Program blocks
sekmesi zerinden sa tu ile download to device komutunu kullannz.

14

ekil16
15) PG/PC ayarlarn yaparak PLCyi seiniz ve load butonuna basnz.

ekil17
16) Derleme ve ykleme ileminin tamamlanmasndan sonra finish butonuna
basarak ykleme ilemini tamamlaynz.

15

ekil18
17) PLCyi RUN konumuna almak zere Start CPU simgesine tklaynz. PLC
zerindeki RUN nn yeile dndn grnz.

ekil19
18) HMIya gerekli ayarlarn yklenmesi amacyla HMI zerinde sa tu ile download
to device seeneini seerek ykleme komutunu veriniz.

16

ekil20
19) PG/PC interface ayarn yaparak load komutunu veriniz. HMIa ilk yklemenin
yapldn ve Welcome to HMI_1(KTP600 PN)! yazsnn panelde grntlendiini
grnz.

17

3. UYGULAMALAR
3.1.

BUZZER UYGULAMASI

ekil21
1) PLC tags Add new tag table komutu ile yeni bir tag table oluturunuz. Sa tu
ve rename komutu ile tag table adn buzzer olarak deitiriniz.
2) BUTON iin I0.0 ve BUZZER iin Q1.1 adreslerini kullannz.

ekil22
3) Program blocks MAIN(OB1) ile ladder programn yaznz.

18

ekil23
4) Download to device komutu ile program ykleyiniz.

ekil24

19

5) Ana nite zerinden genel uygulama modlnn 24V giri balantsn yapnz.
Q1.1 kn genel uygulama modl zerindeki buzzer modlne balaynz. Go
online komutu ile PLC ile online duruma geiniz. I0.0 anahtarn 1-0 yaparak
programn almasn gzleyiniz.

ekil25

20

3.2.

TRAFK III UYGULAMASI

1) Add new tag table komutu ile yeni bir tag table oluturarak sa tu rename
komutu ile TRAFK_ISIGI adn veriniz.
2) KIRMIZI1 (Q0.0), SARI1 (Q0.1), YESIL1 (Q0.2), KIRMIZI2 (Q0.3), SARI2 (Q0.4),
YESIL2 (Q0.5) taglerini oluturunuz.
3) Ana nite zerinden genel uygulama modlnn 24V giri balantsn yapnz.
Genel uygulama modl zerindeki TRAFK III blounun PLC balantlarn
yapnz (Soldaki giriler dikey yolun klarn, sadaki girileri yatay yolun klarn
kontrol etmektedir).
4) ekil-26daki program PLCye ykleyerek go online komutu ile programn
almasn inceleyiniz.

21

ekil26

22

3.3.

SAYISAL VOLTMETRE UYGULAMASI

PLCler sadece elektriksel sinyalleri yani gerilim, akm, diren vb. sinyalleri okuyabilir ve k
olarak retebilirler. Elektriksel olmayan sinyallerin (scaklk, nem, devir hz, basn, debi vb.)
llmesi

gerekiyorsa

bu

sinyaller

sensrler

vastas

ile

elektrik

sinyallerine

dntrlmelidir.
S7 1200 serisi CPUlarda kompakt analog giri ve k kanallar bulunmaktadr (CPU
1215Cye kadar her CPUnun zerinde iki adet analog giri kanal mevcuttur). Kompakt
analog giriler genellikle 0-10V aralndadr.
S7 1200 sistemlerinde analog sinyaller 1 wordlk alanlarda ilenir. Standart analog sinyal
vericilerden alnan elektriksel deerin saysal karl +/- 32767den tama alanlar (yaklak
%15) karldktan sonraki deeri olan +/- 27648 btn analog sensrlerin min/max saysal
deer karldr.
Analog sinyaller PLC tarafndan direkt olarak okunamaz. Bunun iin giri gerilimine orantl
olarak bir dijital deer atayan analog-dijital dntrc (ADC), dijital k deerlerini analog
gerilim sinyallerine dntren dijital-analog dntrcler (DAC) kullanlr.
Bir elektrik sinyali dijital sinyale dntrlrken, dntrld bit says znrl verir.
rnek: 0-10V deeri, 2 bit ile dntrlyorsa, 2 bitin alabilecei en fazla drt durum
olduundan dolay 0-10V aral drt admda deerlendirilir. Her bir bitlik deiim 10/4=2.5
Volta karlk gelir. Dolaysyla znrl 2.5V olur.

ekil27

23

1) Add new tag table komutu ile yeni bir tag table oluturarak sa tu rename
komutu ile VOLTMETRE adn veriniz.
2) ANALOG_GIRIS_int

(IW64),

ANALOG_GIRIS_real

(MD102),

ve

OLCUM_SONUCU (MD106) taglerini oluturunuz.

3) Ana nite zerindeki analog giri/k modlndeki AI0n eksi giriini 10V dc
kaynan eksi ucuna balaynz. Potansiyometre modln 10V dc kaynaa
balaynz (kenar ularn balaynz). Potansiyometrenin orta ucunu ise AI0n art
giriine balaynz. AI0n art ve eksi ularna multimetre balantsn yapnz ve
multimetreyi DC gerilim lm moduna getiriniz.

ekil28
4) Program PLCye ykleyerek go online komutu veriniz. Potansiyometrenin
konumunu deitirerek multimetre lm ile ladder emasnda grntlenen
lm sonucunu karlatrnz.

24

3.4.

HMI UYGULAMASI
1) Add new tag table komutu ile yeni bir tag table oluturarak sa tu rename
komutu ile panel adn veriniz.
2) ekil-29daki etiketleri oluturunuz.

ekil-29
3) ekil-30daki Ladder diyagramn Main Block iine yaznz ve sete ykleyiniz.

ekil-30

25

4) HMI_1 Screens Add new screen ile yeni bir ekran oluturarak sa tu
rename ile Ekran1 adn veriniz.

ekil31
5) Toolbox sekmesinden 2 adet buton aracn srkle brak ile ekrana tayarak
srasyla sayc ve sayc reset eklinde zerine yaz yaznz. sayc olarak
tanmladnz butonu seiniz, properties alanndan eventse giriniz. Burada
Press durumu iin SetBit fonksiyonu atayarak, etiketini say olarak seiniz.
Release durumu iin ResetBit fonksiyonu atayarak, etiketini say olarak
seiniz. sayc reset olarak tanmladnz butonu seiniz, properties alanndan
eventse giriniz. Burada Press durumu iin SetBit fonksiyonu atayarak, etiketini
reset olarak seiniz. Release durumu iin ResetBit fonksiyonu atayarak,
etiketini reset olarak seiniz.
6) Libraries sekmesinden ekil-32deki zamanlayc olarak isim verilmi paket
alteri srkle brak ile ekrana taynz.

Paket alteri seiniz, properties

alanndan process etiketi olarak buton1 etiketini seiniz, events sekmesinde

Switch ON durumu iin SetBit fonksiyonu atayarak, etiketini buton1 olarak
seiniz. Switch OFF durumu iin ResetBit fonksiyonu atayarak, etiketini
buton1 olarak seiniz.

26

ekil-32
7) Libraries sekmesinden bir yeil, bir krmz lambay srkle brak ile ekrana
taynz. Yeil lambay seiniz, properties alannda etiket olarak lamba1 etiketini
seiniz. Krmz lambay seiniz, properties alannda etiket olarak lamba2
etiketini seiniz.
8) Download to device ile panele ykleyiniz.
9) PLCyi go online moduna alp monitoring on komutunu veriniz. Programn
almasn inceleyiniz.

27

3.5.

ASENKRON MOTOR UYGULAMASI

1) Add new tag table komutu ile yeni bir tag table oluturarak sa tu rename
komutu ile Asenkron Motor adn veriniz.
2) ekil-33deki etiketleri oluturunuz.

ekil-33
3) ekil-34deki ladder emasn Main Block iine yaznz ve sete ykleyiniz.

ekil-34

28

4) HMI_1 Screens Root screen ekrann seiniz. ekil-35teki gibi bir kontrol
paneli tasarlaynz.

ekil-35
5) Acil dur anahtarn Libraries sekmesinden, asenkron motor resmini ise Toolbox
Graphics sekmesinden bulup ekrana ekleyiniz.
6) Kontrol panelindeki elemanlarn etiket balantlarn yapnz.
7) Tasarladnz HMI ekrann sete ykleyiniz.
8) 3 fazl asenkron motorlarda devir ynn deitirmek iin herhangi 2 sargnn
bal olduu fazlarn yerlerinin deitirilmesi yeterlidir. ekil-36daki emaya uygun
olarak motor ve kontaktr balantlarn yapnz.

29

ekil-36
9) Ana nite zerinden genel uygulama modlnn 24V giri balantsn yapnz.
leri yn iin kullandnz kontaktrn bobininin eksi ucunu deney setindeki 24V
kaynan eksi ucuna, art ucunu PLCnin Q0.0 kna balaynz. Geri yn iin
kullandnz kontaktrn bobininin eksi ucunu deney setindeki 24V kaynan eksi
ucuna, art ucunu PLCnin Q0.1 kna balaynz. Genel uygulama modlne
G Kontrol blou zerinden enerjisini veriniz.
10) PLCyi go online moduna alp monitoring on komutunu veriniz. Programn
almasn inceleyiniz.

30

3.6.

SENSR UYGULAMASI

Endktif Sensr: Kendisine yaklaan metal cismin varln temas etmeden alglar. Endktif
sensr kendi alglama sahasnda bir manyetik alan oluturur. Alglama sahasna giren bir
metal cisim bu manyetik alan etkiler. Bu deiim sensrn elektronik devrelerinde ilenir ve
sensrn k sinyalini deitirir. Bylece sensrn alglama sahasna giren metal cismin
varl belirlenmi olur.
Kapasitif Sensr: Kapasitif sensrler, havay dielektrik olarak kabul eden bir RC osilatr
vastasyla kapasitif alan oluturur. Bu kapasitif alann iine giren metal veya metal olmayan
cisimler, dielektrik seviyesinin deiimine sebep olur. Bu sayede osilasyon frekansnn
deiimi vastasyla sensr alglamasn yapar ve k sinyalini deitirir.
Optik Sensr: Optik sensrler temelde k kayna olan verici (emitter), yansyan alan
alc (receiver) ve alnan sinyali ileyen, kuvvetlendiren ve k veren bir elektronik
sistemden oluur.
Optik sensrler temelde k kayna olan verici (emitter), yansyan alan alc (receiver)
ve alnan sinyali ileyen, kuvvetlendiren ve k veren bir elektronik sistemden oluur.
Optik sensrlerin genelinde k kaynann younluunu artrp azaltacak ayar sistemi
bulunur. Kullanlan sensrn k kayna uygulamaya gre ayarlanr. Bu sensrlerin k
kaynaklar 5-50 kHz gibi frekansta anahtarlama yaparak almaktadrlar. Optik sensrlerin
k kaynaklar grlebilir LED kaynaklar olabilecei gibi grlemeyen kzltesi klar da
olabilir.
Optik sensrleri alglama sistemlerine gre temel olarak e ayrabiliriz.
Bunlardan ilki verici (emitter) ve alcnn (receiver) ayr olduu thru-beam olarak adlandrlan
eitidir. Bu sistemde alc ve verici birbirinden bamsz iki farkl birimdir. Bu birimler
karlkl olarak yerletirilir ve vericinin alcya doru ayarlanr. Her hangi bir cisim bu
k arasna geerse cisim sensr tarafndan alglanr. ekil-37de bu sensrn alma ekli
gsterilmektedir.

ekil-37

31

Optik sensrlerin bir dier eidi de reflektrden yansmal olanlardr. Bu sensrlerde verici
ve alc birimler birleiktir. Sensrn karsna bir reflektr yerletirilir ve sensrn gnderdii
k reflektrden yansyarak sensre geri dner ve alc tarafndan alglanr. Herhangi bir
cisim sensrle reflektr arasna girerse cisim alglanr. ekil-38de bu sensrn alma ekli
gsterilmektedir.

ekil-38
Optik sensrlerin dier eidi ise cisimden yansmal sensrlerdir. Bu sensrlerde yanstc
bir reflektr yoktur. Sensrn k alanna yanstacak bir cisim girdiinde k bu
cisimden yansyarak alcya dner ve cisim alglanr. ekil-39da bu sensrn alma ekli
gsterilmektedir.

ekil-39

1) Add new tag table komutu ile yeni bir tag table oluturarak sa tu rename
komutu ile Sensrler adn veriniz.
2) ekil-40daki etiketleri oluturunuz.

ekil-40

32

3) ekil-41deki ladder emasn Main Block iine yaznz ve sete ykleyiniz.

ekil-41
4) HMI_1 Screens Root screen ekrann seiniz. ekil-42deki gibi bir kontrol
paneli tasarlaynz.

33

ekil-42
5) Toolbox sekmesinden I/O field aracn srkleyip ekrana braknz. Ayarlarn
ekil-43teki gibi dzenleyiniz.

ekil-43
6) PLC ve HMI dosyalarn srasyla sete ykleyiniz.
7) Ana nite zerinden genel uygulama modlnn 24V giri balantsn yapnz.
Genel uygulama modl zerindeki endktif, kapasitif ve optik sensrlerin
klarn etiket tablosunda tanmlanan ilgili girilere srasyla balaynz.
8) PLCyi go online moduna alp monitoring on komutunu veriniz. Programn
almasn inceleyiniz.
PLC laboratuvar 2014 yl deneyleri burada bitmitir. Hepinize meslek hayatnzda
baarlar dilerim.

34