You are on page 1of 153

GTAR ETMNDE YAZARAK ALIMA YNTEMNN TEKNK

BECERLER KAZANMAYA ETKS

EVK ZER AKAY

DOKTORA TEZ
GZEL SANATLAR ETM ANABLM DALI

GAZ NVERSTES
ETM BLMLER ENSTTS

HAZRAN, 2015

TELF HAKKI ve TEZ FOTOKOP ZN FORMU

Bu tezin tm haklar sakldr. Kaynak gstermek kouluyla tezin teslim tarihinden itibaren
3 ay sonra tezden fotokopi ekilebilir.
YAZARIN
Ad

: evki zer

Soyad

: AKAY

Blm

: Gzel Sanatlar Eitimi

mza

Teslim tarihi :
TEZN
Trke Ad

: Gitar Eitiminde Yazarak alma Ynteminin Teknik Becerileri

Kazanmaya Etkisi

ngilizce Ad : The Effect of Practicing by Writing Method on Gaining of


Technical Skills in Guitar Education

Jri Onay Sayfas


evki zer AKAY tarafndan hazrlanan Gitar Eitiminde Yazarak alma

Ynteminin Teknik Becerileri Kazanmaya Etkisi adl tez almas aadaki jri
tarafndan oy birlii ile Gazi niversitesi Gzel Sanatlar Eitimi Anabilim Dalnda
Doktora tezi olarak kabul edilmitir.

Danman: Prof. Sadk ZELK


Mzik Eitimi ABD, Gazi niversitesi

Bakan: Prof. Sadk ZELK


Mzik Eitimi ABD, Gazi niversitesi

ye: Prof. Dr. Aytekin ALBUZ


Mzik Eitimi ABD, Gazi niversitesi

ye: Yrd. Do. Dr. Leyla ERCAN


Eitim Bilimleri Blm, Gazi niversitesi

ye: Do. Dr. zlem MR


Mzik Blm, Ankara niversitesi

ye: Yrd. Do. Dr. Kaan YKSEL


Sahne Sanatlar Blm, Bakent niversitesi

Tez Savunma Tarihi: 23/06/2015

Bu tezin Gzel Sanatlar Eitimi Anabilim Dalnda Doktora tezi olmas iin artlar yerine
getirdiini onaylyorum.

Prof. Dr. Servet KARABA


Eitim Bilimleri

ii

ETK LKELERE UYGUNLUK BEYANI

Tez yazma srecinde bilimsel ve etik ilkelere uyduumu, yararlandm tm kaynaklar


kaynak gsterme ilkelerine uygun olarak kaynakada belirttiimi ve bu blmler dndaki
tm ifadelerin ahsma ait olduunu beyan ederim.

evki zer AKAY

mza..........................

iii

Eim ve Kzma

iv

TEEKKR

Aratrmann her aamasnda, deerli nerileriyle ve bilimsel katklaryla yardmda


bulunup beni ynlendiren, tez danmanm Prof. Sadk ZELKe, tez izleme komisyonu
yeleri deerli hocalarm Prof. Dr. Aytekin ALBUZ ve Yrd. Do. Dr. Leyla ERCANa,
aratrma sresince fikirleri ve sabryla byk destek veren sevgili eim Aya ALPER
AKAYa, maddi ve manevi destekleri iin Emin ALPER, Feridun ALPER ve Vedat
DURMAZPINARa sonsuz teekkrlerimi sunarm.

GTAR ETMNDE YAZARAK ALIMA YNTEMNN


TEKNK BECERLER KAZANMAYA ETKS
(Doktora Tezi)

evki zer AKAY


GAZ NVERSTES
ETM BLMLER ENSTTS
Haziran, 2015

Yazarak alma yntemi, gitar rencilerinin eserlerini alrken, geleneksel retim


yntemlerine ek olarak, eser notasnda yer alan mziksel unsurlara daha fazla dikkat
etmelerini ve daha fazla unsuru alglamalarn salayan, rencinin aktif olarak
renmesine olanak tanyan bir alma yntemidir. Aratrmann amac, gitar eitiminde
teknik becerilerin kazanlmasnda, yazarak alma ynteminin renci baarsna etkisini
ortaya koymaktr. Aratrmann alma grubu, Atatrk niversitesi Gzel Sanatlar
Fakltesi Mzik Bilimleri Blmnde lisans dzeyinde renim grmekte olan, derslere
dzenli olarak devam eden ve gitar almaya ilikin temel dzeyde teknik becerileri
edinmi, 5i deney grubunda 5i de kontrol grubunda olmak zere 10 bireysel alg gitar
rencisi olarak belirlenmitir. renciler deney ve kontrol gruplarna yansz olarak
atanmtr.
Aratrmada, betimsel ve deneysel boyutlardan oluan karma model kullanlmtr. Buna
gre bu aratrma ilgili literatrn taranmas, var olan durumun ortaya konulmas,
gelitirilen veri toplama aracna ilikin uzman gr alnmas ve oluturulan alma
yntemi ile ilgili renci grleri dorultusunda deerlendirme yaplmas ynnden
betimsel, oluturulan alma ynteminin uygulanmas ynnden de deneysel bir
aratrma nitelii tamaktadr. Aratrmann ilk aamas olan betimsel ksmda genel

vi

tarama modelinden yararlanlm ve aratrma iin belirlenen konunun temellendirilmesi ve


ynlendirilmesi iin literatr taramas yaplarak konuyla ilgili bilgiler toplanmtr. Gitar
eitiminde yazarak alma ynteminin hangi teknik becerilere etkisinin ne lde
olduunu belirleyebilmek amacyla, oluturulan Performans Dereceleme lei iin
gitar eitimcilerine grme formu anketi uygulanmtr. Aratrmann ikinci aamas olan
deneysel ksmda, deneysel desen olarak ntest - sontest kontrol gruplu model
kullanlmtr. Deneysel boyutta uygulanan ntest - sontest verilerinin toplanmas iin
uzman grleri dorultusunda becerilerin llmesine ilikin dereceleme lei
oluturulmutur. Aratrmann deneysel ilem blmnn ntest verilerini almak amacyla,
alma grubuna, belirlenen eser, 2 hafta sreyle geleneksel yntemle altrlmtr. 2
haftalk alma sresi sonunda tm rencilerin performanslar kamera ile kaydedilmitir.
Daha sonra deney grubu ile yazarak alma yntemi kullanlarak 2 hafta (haftada 2 ders
saati olmak zere toplam 4 ders saati) ders yaplmtr. Bu srede kontrol grubuyla yazarak
almaya ynelik hibir alma yaplmamtr. Uygulanan deneysel sre sonunda,
seilen eser deney grubuna sontest verilerini almak zere aldrlm ve video kamera ile
kaytlar alnmtr.
Yazarak alma ynteminin uygulanmasn da ieren 4 haftalk deneysel ilem srecinden
sonra n test son test farkllklar karlatrlmtr. Elde edilen veriler, Wilcoxon aretli
Sralar Testi ve Mann Whitney U testi kullanlarak analiz edilmitir. Ayrca deneysel
ilem sonrasnda alma grubu rencilerinin yaplan almayla ilgili grleri alnmtr.
Deneysel ilem sonrasnda, rencilerin genel mzik alanna ilikin becerilerin, gitar
almaya ilikin teknik becerilerin ve mzikal etki ve yorumlamaya ilikin becerilerin
kazanmna ynelik ntest - sontest puanlar, ntestte gruplar arasnda anlaml bir fark
olmadn, sontestte deney grubu lehine anlaml bir fark olutuunu gstermitir. Sontest
verileri yazarak alma ynteminin, rencilerin genel mzik alanna ilikin becerilerini,
gitar almaya ilikin teknik becerilerini ve mzikal etki ve yorumlamaya ilikin
becerilerini gelitirmede nemli lde etkili olduunu gstermitir. Aratrmann
sonularnn deneysel ilem sonras alma grubu rencileri ile yaplan grme
formlarndan elde edilen verilerle de tutarllk gsterdii ve gitar eitiminde yazarak
alma ynteminin baarl olduu sonucuna ulalmtr.

Anahtar Kelimeler: Gitar, Eitim, Yazarak alma Yntemi.


Sayfa Adedi: 128
Danman: Prof. Sadk ZELK
vii

THE EFFECT OF PRACTICING BY WRITING METHOD ON


GAINING OF TECHNICAL SKILLS IN GUITAR EDUCATION
(Ph.D Thesis)

evki zer AKAY


GAZI UNIVERSITY
GRADUATE SCHOOL OF EDUCATIONAL SCIENCES
June, 2015

ABSTRACT
Practicing by writing method, which lets students to be more focused on the musical
elements in work note, provides them with comprehension of more elements and gives
them opportunities to learn actively, is a practicing method in addition to traditional
teaching methods while guitar students are practicing their works. The purpose of this
study is to define the effect of practicing by writing method on gaining technical skills in
guitar education. The working group of this study is the 10 BA students in Ataturk
University Department of Musical Sciences who attend the classes regularly and have
basic knowledge of playing the guitar. These randomly chosen solo guitar player students
were divided into two equal groups as experiment and control groups.
Mixed model which has descriptive and experimental dimensions was used in the study.
According to this, this study is descriptive in terms of searching related literature, defining
the current situation, getting expert opinion for the developed data collecting device and
evaluating according to opinions of students about studying method. However, it is
experimental in terms of application of developed working method.
The first part of the study is descriptive and in this part general searching model was used
and in order to ground and direct the determined subject for the study related information
was gathered by reviewing the literature. In order to determine which technical skills are
affected and to what extent by practicing by writing method, the formed Performance
Grading Scale was applied to the guitar teachers as interview questionnaire. The second
part is experimental and in this part pretest-posttest design was used as experimental
design for the control group. A grading scale was formed measure the skills by expert
viii

opinion in order to get the data of pretest-posttest applied in experimental dimension. In


order to get the data of the pre-test of experimental process, determined work was
practiced in traditional methods for 2 weeks. After two weeks of practicing the
performances of all students were recorded by a camera. And then, four hours of classes (2
hours in a week) with experiment group were done by using practicing by writing method.
No activities by practicing by writing method were done with control group in this time.
After this applied experimental process, the experimental group were played the
determined work for getting the post-test data and it was recorded with a camera.
After four weeks of experimental process, which also consists of the application of
practicing by writing method, the differences between pre-test and post-test were
compared. The obtained data was analysed by using Wilcoxon Signed Ranks and Mann
Whitney U tests. Furthermore, after experimental process the opinions of working group
students about the study were taken.
After the experimental process, the scores of students pre-test and post-test related to
gaining general music field, technical skills related to playing the guitar, musical effect and
explication showed that there was no significant difference between the groups but there is
a significant difference in post-test in experimental group. The post-test data showed that
practicing by writing method has a very important effect on gaining students technical
skills related to playing the guitar, musical effect and explication. As a result of the study it
was deduced that the data obtained from the interview forms of students after the
experimental process is also consistent and practicing by writing method is successful in
guitar education.

Key Words: Guitar, Education, Practicing by Writing Method.


Page Number: 128
Supervisor: Prof. Sadk ZELK
ix

NDEKLER

Z ........................................................................................................................................ vi
ABSTRACT ...................................................................................................................... viii
NDEKLER.................................................................................................................... x
TABLOLAR LSTES ..................................................................................................... xiii
EKLLER LSTES ..................................................................................................... xviii
BLM 1 ............................................................................................................................. 1
1. GR................................................................................................................................ 1
1.1.

Problem Durumu ........................................................................................ 26

1.2.

Aratrmann Amac ................................................................................... 31

1.3.

Aratrmann nemi .................................................................................. 31

1.4.

Varsaymlar ................................................................................................. 31

1.5.

Snrllklar .................................................................................................. 32

1.6.

Tanmlar ...................................................................................................... 32

BLM 2 ........................................................................................................................... 33
2.YNTEM ........................................................................................................................ 33
2.1.

Aratrmann Modeli ve Deseni ................................................................. 33

2.2.

alma Grubu ............................................................................................ 34

2.3.

Verilerin Toplanmas ................................................................................. 35


2.3.1. Betimsel Boyuta Ait Verilerin Toplanmas ................................... 35
2.3.2. Deneysel Boyuta Ait Verilerin Toplanmas ................................... 37

2.4.

Verilerin Analizi ......................................................................................... 37

2.5.

Aratrmann lem Basamaklar .............................................................. 43


2.5.1. Betimsel Boyuta Ait lem Basamaklar ........................................ 45

2.5.2. Deneysel Boyuta Ait lem Basamaklar ....................................... 53


BLM 3 ........................................................................................................................... 55
3. BULGULAR VE YORUM ........................................................................................... 55
3.1.

Deneysel lem Sonunda Yazarak alma Ynteminin, Genel Mzik

Becerilerinin Kazanmna Etkisine likin Bulgular ve Yorumu ....................... 55


3.1.1. ntest Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin,
Nota Srelerini ve Tartm Kalplarn Doru Seslendirme Becerisine
Etkisine likin Bulgular ve Yorumu........................................................55
3.1.2. ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin,
Grlk Terimlerine Uygun Seslendirme Becerisine Etkisine likin
Bulgular ve Yorumu .................................................................................. 59
3.1.3. ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin,
Hz Terimlerine Uygun Seslendirme Becerisine Etkisine likin
Bulgular ve Yorumu .................................................................................. 63
3.1.4. ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin,
Sslemeleri Doru Seslendirme Becerisine Etkisine likin Bulgular ve
Yorumu........................................................................................................67
3.2.

Deneysel lem Sonunda Yazarak alma Ynteminin, Gitar almaya

likin Teknik Becerilerin Kazanmna Etkisine likin Bulgular ve


Yorumu....................................................................................................................71
3.2.1. ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin,
Sa El ve Sol El Parmak Numaralarna (Duate) Uygun Seslendirme
Becerisine Etkisine likin Bulgular ve Yorumu .................................... 72
3.2.2. ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin,
Eseri Uygun Konumlarda Seslendirme Becerisine Etkisine likin
Bulgular ve Yorumu...................................................................................76
3.3.

Deneysel lem Sonunda Yazarak alma Ynteminin, Mzikal Etki

ve Yorumlama Becerilerinin Kazanmna Etkisine likin Bulgular ve


Yorumu....................................................................................................................79
3.3.1. ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin,
Biim (Form) elerini Etkili Seslendirme Becerisine Etkisine likin
Bulgular ve Yorumu...................................................................................80

xi

3.3.2. ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin,


oksesliliin elerini Etkili Seslendirme Becerisine Etkisine likin
Bulgular ve Yorumu...................................................................................84
3.3.3. ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin,
Eseri Durmadan, Duraksamadan, Akc Bir ekilde Seslendirme
Becerisine Etkisine likin Bulgular ve Yorumu.....................................88
3.4.

ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin, Notaya

Bakmadan Seslendirme Becerisine Etkisine likin Bulgular Ve Yorumu ....... 92


3.5.

Aratrmada Uygulanan Deneysel Srecin Sonunda rencilerin,

Yazarak

alma

Yntemiyle

lgili

Grlerine

likin

Bulgular

ve

Yorumu....................................................................................................................96
BLM 4 ......................................................................................................................... 101
4. SONU VE NERLER ............................................................................................ 101
4.1.

Sonular ..................................................................................................... 101


4.1.1. Deneysel lem Sonucunda rencilerin, ntest - Sontest
Puanlar Farkllklarna likin Sonular .............................................. 102
4.1.2. Deneysel lem Sonucunda alma Grubundaki rencilerin
Yazarak alma Yntemine likin Grlerine Ynelik Sonular .. 104

4.2.

neriler...................................................................................................... 105

KAYNAKLAR ................................................................................................................. 107


EKLER ............................................................................................................................. 113

xii

TABLOLAR LSTES

Tablo 2.1.1. ntest Sontest Kontrol Gruplu Modelin Simgesel Grnm (Karasar,
2006)..................................................................................................................................... 34
Tablo 2.3.1.1. Gitar Eitimcilerinin Kiisel Bilgilerine likin Frekans ve Yzde
Dalmlar ........................................................................................................................... 36
Tablo 2.4.1. Performans Dereceleme leinin Cronbachs Alpha Deeri. ...................... 37
Tablo 2.4.2. Nota Srelerini-Tartm Kalplarn Doru Seslendirme ltne likin
Kendalls W Testi Sonucu................................................................................................... 38
Tablo 2.4.3. Sa ve Sol El Parmak Numaralarna (Duate) Uygun Seslendirme ltne
likin Kendalls W Testi Sonucu ....................................................................................... 38
Tablo 2.4.4. Eseri Uygun Konumlarda Seslendirme ltne likin Kendalls W Testi
Sonucu ................................................................................................................................. 39
Tablo 2.4.5. Biim (Form) elerini Etkili Seslendirme ltne likin Kendalls W
Testi Sonucu ........................................................................................................................ 39
Tablo 2.4.6. Grlk Terimlerine Uygun Seslendirme ltne likin Kendalls W Testi
Sonucu ................................................................................................................................. 40
Tablo 2.4.7. Hz Terimlerine Uygun Seslendirme ltne likin Kendalls W Testi
Sonucu ................................................................................................................................. 40
Tablo 2.4.8. Sslemeleri Doru Seslendirme ltne likin Kendalls W Testi
Sonucu ................................................................................................................................. 41
Tablo 2.4.9. oksesliliin elerini Etkili Seslendirme ltne likin Kendalls W Testi
Sonucu ................................................................................................................................. 41

xiii

Tablo 2.4.10. Eseri Durmadan, Duraksamadan, Akc Bir ekilde Seslendirme ltne
likin Kendalls W Testi Sonucu ....................................................................................... 42
Tablo 2.4.11. Notaya Bakmadan Seslendirebilme ltne likin Kendalls W Testi
Sonucu ................................................................................................................................. 42
Tablo 2.5.1.1. Deneysel lemde Kullanlan Minuet BWV 990 A 132 Adl Eserin Mziksel
Analizine likin Bilgiler ..................................................................................................... 47
Tablo 2.5.2.1. Aratrmada Kullanlan Deneysel Desen ...................................................... 53
Tablo 3.1.1.1. Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma
Ynteminin, Nota Srelerini ve Tartm Kalplarn Doru Seslendirme Becerisine Etkisine
likin Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular ................................................................. 56
Tablo 3.1.1.2. Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Nota Srelerini ve Tartm
Kalplarn

Doru

Seslendirme

Becerisine

likin Wilcoxon aretli Sralar Testi

Sonular.............................................................................................................................. 56
Tablo 3.1.1.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Nota Srelerini ve Tartm Kalplarn Doru
Seslendirme Becerisine Ait ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular ............ 58
Tablo 3.1.1.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Nota Srelerini ve Tartm Kalplarn Doru
Seslendirme Becerisine Ait Sontest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular........... 58
Tablo 3.1.2.1. Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma
Ynteminin, Grlk Terimlerine Uygun Seslendirme Becerisine Etkisine likin Wilcoxon
aretli Sralar Testi Sonular ............................................................................................. 60
Tablo 3.1.2.2.

Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Grlk Terimlerine

Uygun Seslendirme Becerisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular .............. 60
Tablo 3.1.2.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Grlk Terimlerine Uygun Seslendirme
Becerisine Ait ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular ................................. 62
Tablo 3.1.2.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Grlk Terimlerine Uygun Seslendirme
Becerisine Ait Sontest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular ............................... 62
Tablo 3.1.3.1.

Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma

Ynteminin, Hz Terimlerine Uygun Seslendirme Becerisine Etkisine likin Wilcoxon


aretli Sralar Testi Sonular ............................................................................................. 64

xiv

Tablo 3.1.3.2. Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Hz Terimlerine Uygun
Seslendirme Becerisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular ...................... 64
Tablo 3.1.3.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Hz Terimlerine Uygun Seslendirme
Becerisine Ait ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular ................................. 66
Tablo 3.1.3.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Hz Terimlerine Uygun Seslendirme
Becerisine Ait Sontest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular ............................... 66
Tablo 3.1.4.1. Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma
Ynteminin, Sslemeleri Doru Seslendirme Becerisine Etkisine likin Wilcoxon aretli
Sralar Testi Sonular ......................................................................................................... 68
Tablo 3.1.4.2. Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Sslemeleri Doru
Seslendirme Becerisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular ................... 68
Tablo 3.1.4.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Sslemeleri Doru Seslendirme Becerisine
Ait ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular................................................... 70
Tablo 3.1.4.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Sslemeleri Doru Seslendirme Becerisine
Ait Sontest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular ................................................. 70
Tablo 3.2.1.1. Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma
Ynteminin, Sa El ve Sol El Parmak Numaralarna (Duate)

Uygun Seslendirme

Becerisine Etkisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular ................................. 72


Tablo 3.2.1.2. Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Sa El ve Sol El Parmak
Numaralarna (Duate) Uygun Seslendirme Becerisine likin Wilcoxon aretli Sralar
Testi Sonular..................................................................................................................... 73
Tablo 3.2.1.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Sa El ve Sol El Parmak Numaralarna
(Duate) Uygun Seslendirme Becerisine Ait ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi
Sonular.............................................................................................................................. 74
Tablo 3.2.1.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Sa El ve Sol El Parmak Numaralarna
(Duate) Uygun Seslendirme Becerisine Ait Sontest Puanlarnn Mann Whitney U Testi
Sonular.............................................................................................................................. 75
Tablo 3.2.2.1. Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma
Ynteminin, Eseri Uygun Konumlarda Seslendirme Becerisine Etkisine likin Wilcoxon
aretli Sralar Testi Sonular ............................................................................................. 76
xv

Tablo 3.2.2.2. Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Eseri Uygun Konumlarda
Seslendirme Becerisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular ........................ 77
Tablo 3.2.2.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Eseri Uygun Konumlarda Seslendirme
Becerisine Ait ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular ................................. 78
Tablo 3.2.2.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Eseri Uygun Konumlarda Seslendirme
Becerisine Ait Sontest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular ............................... 78
Tablo 3.3.1.1. Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma
Ynteminin, Biim (Form) elerini Etkili Seslendirme Becerisine Etkisine likin
Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular ............................................................................ 80
Tablo 3.3.1.2. Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre, Biim (Form) elerini
Etkili Seslendirme Becerisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular ......... 81
Tablo 3.3.1.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Biim (Form) elerini Etkili Seslendirme
Becerisine Ait ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular ................................. 82
Tablo 3.3.1.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Biim (Form) elerini Etkili Seslendirme
Becerisine Ait Sontest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular ............................... 82
Tablo 3.3.2.1. Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma
Ynteminin, oksesliliin elerini Etkili Seslendirme Becerisine Etkisine likin
Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular ............................................................................ 84
Tablo 3.3.2.2. Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre oksesliliin elerini
Etkili Seslendirme Becerisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular ................ 85
Tablo 3.3.2.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn, oksesliliin elerini Etkili Seslendirme
Becerisine Ait ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular ................................. 86
Tablo 3.3.2.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn, oksesliliin elerini Etkili Seslendirme
Becerisine Ait Sontest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular ............................... 86
Tablo 3.3.3.1. Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma
Ynteminin, Eseri Durmadan, Duraksamadan, Akc Bir ekilde Seslendirme Becerisine
Etkisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular ................................................... 88
Tablo 3.3.3.2. Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Eseri Durmadan,
Duraksamadan, Akc Bir ekilde Seslendirme Becerisine likin Wilcoxon aretli Sralar
Testi Sonular..................................................................................................................... 89

xvi

Tablo 3.3.3.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Eseri Durmadan, Duraksamadan, Akc Bir
ekilde Seslendirme Becerisine Ait ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi
Sonular.............................................................................................................................. 90
Tablo 3.3.3.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Eseri Durmadan, Duraksamadan, Akc Bir
ekilde Seslendirme Becerisine Ait Sontest Puanlarnn Mann Whitney U Testi
Sonular.............................................................................................................................. 91
Tablo 3.4.1. Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin,
Notaya Bakmadan Seslendirme Becerisine Etkisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi
Sonular.............................................................................................................................. 92
Tablo 3.4.2. Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Notaya Bakmadan
Seslendirme Becerisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular ......................... 93
Tablo 3.4.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Notaya Bakmadan Seslendirme Becerisine Ait
ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular ......................................................... 94
Tablo 3.4.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Notaya Bakmadan Seslendirme Becerisine Ait
Sontest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular ....................................................... 94

xvii

EKLLER LSTES

ekil 2.5.1. Aratrmann Genel Deseni ............................................................................... 44


ekil 2.5.1.1. Deneysel lemde Kullanlan Eserin Biimsel Analizi ................................. 49
ekil 3.1.1.1. Yazarak alma Ynteminin, Nota Srelerini ve Tartm Kalplarn Doru
Seslendirme Becerisine Etkisine likin Sontest - ntest Karlatrma Grafii.................57
ekil 3.1.1.2. Yazarak alma Ynteminin, Nota Srelerini ve Tartm Kalplarn Doru
Seslendirme Becerisine Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma Grafii.....................59
ekil 3.1.2.1. Yazarak alma Ynteminin, Grlk Terimlerine Uygun Seslendirme
Becerisine Etkisine likin Sontest - ntest Karlatrma Grafii......................................61
ekil 3.1.2.2. Yazarak alma Ynteminin, Grlk Terimlerine Uygun Seslendirme
Becerisine Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma Grafii.........................................63
ekil 3.1.3.1. Yazarak alma Ynteminin, Hz Terimlerine Uygun Seslendirme
Becerisine Etkisine likin Sontest - ntest Karlatrma Grafii......................................65
ekil 3.1.3.2. Yazarak alma Ynteminin, Hz Terimlerine Uygun Seslendirme
Becerisine Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma Grafii.........................................67
ekil 3.1.4.1. Yazarak alma Ynteminin, Sslemeleri Doru Seslendirme Becerisine
Etkisine likin Sontest - ntest Karlatrma Grafii........................................................69
ekil 3.1.4.2. Yazarak alma Ynteminin, Sslemeleri Doru Seslendirme Becerisine
Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma Grafii...........................................................71
ekil 3.2.1.1. Yazarak alma Ynteminin, Sa El ve Sol El Parmak Numaralarna
(Duate) Uygun Seslendirme Becerisine Etkisine likin Sontest - ntest Karlatrma
Grafii..................................................................................................................................73

xviii

ekil 3.2.1.2. Yazarak alma Ynteminin, Sa El ve Sol El Parmak Numaralarna


(Duate)

Uygun Seslendirme Becerisine Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma

Grafii ................................................................................................................................. 75
ekil 3.2.2.1. Yazarak alma Ynteminin, Eseri Uygun Konumlarda Seslendirme
Becerisine Etkisine likin Sontest - ntest Karlatrma Grafii......................................77
ekil 3.2.2.2. Yazarak alma Ynteminin, Eseri Uygun Konumlarda Seslendirme
Becerisine Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma Grafii.........................................79
ekil 3.3.1.1. Yazarak alma Ynteminin, Biim (Form) elerini Etkili Seslendirme
Becerisine Etkisine likin Sontest - ntest Karlatrma Grafii......................................81
ekil 3.3.1.2. Yazarak alma Ynteminin, Biim (Form) elerini Etkili Seslendirme
Becerisine Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma Grafii......................................... 83
ekil 3.3.2.1. Yazarak alma Ynteminin, oksesliliin elerini Etkili Seslendirme
Becerisine Etkisine likin Sontest - ntest Karlatrma Grafii......................................85
ekil 3.3.2.2. Yazarak alma Ynteminin, oksesliliin elerini Etkili Seslendirme
Becerisine Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma Grafii.........................................87
ekil 3.3.3.1. Yazarak alma Ynteminin, Eseri Durmadan, Duraksamadan, Akc Bir
ekilde Seslendirme Becerisine Etkisine likin Sontest - ntest Karlatrma Grafii....89
ekil 3.3.3.2. Yazarak alma Ynteminin, Eseri Durmadan, Duraksamadan, Akc Bir
ekilde Seslendirme Becerisine Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma Grafii ....... 91
ekil 3.4.1. Yazarak alma Ynteminin, Notaya Bakmadan Seslendirme Becerisine
Etkisine likin Sontest - ntest Karlatrma Grafii........................................................93
ekil 3.4.2. Yazarak alma Ynteminin, Notaya Bakmadan Seslendirme Becerisine
Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma Grafii...........................................................95

xix

BLM 1

1. GR

Mzik eitimi, alg eitimi, gitar eitimi ve gitar eitiminde yazmaya dayal lmalarn
nasl yaralar salayacana ilikin kavramsal ereveyi belirleyebilmek iin eitim,
retim ve yazmaya ilikin eitli kavramlarn aka tanmlanmasnda yarar vardr.
Eitim,

genel

anlamyla

bireyde

davran

deiiklii

oluturma

sreci

olarak

tanmlanmaktadr (Demirel, 2014, s. 6). retim ise, eitimle oluturulmak istenen


davran deiikliinin planl ve programl olarak okul ya da eitim kurumu ortamnda
yrtlmesi ii olarak tanmlanmaktadr (Gven, 2013; Demirel, 2014). Bu tanmlardan
hareketle eitim, belirli amalar dorultusunda oluturulan genel ereve, retim ise bu
amalara ulamak iin yaplmas gerekenlerin dzenlendii bir sre olarak ifade edilebilir.
renme, en yaln haliyle, bireyin evresiyle kurduu iletiim ve etkileim sonucunda
oluan ve bireyin davranlarnda deiiklie yol aan bir sre olarak tanmlanabilir
(Gven, 2013, s. 7). Bir baka deyile renme, yaant rn ve az ok kalc izli davran
deiikliidir (Demirel, 2014, s. 10). Baka bir tanma gre renme, davranlarda ya da
renilmi biimde davranabilme kapasitesinde meydana gelen ve pratikten, deneyimin
dier ekillerine kadar eitli alanlarda sonu veren kalc bir deiikliktir (Schunk, 2011,
s. 2).
Pek ok eitim bilimci tarafndan eitli yaklamlara gre yaplan renme tanmlarnda
ortak olan temel eler unlardr: evreyle olan etkileim, bu etkileim sonucu elde edilen
bilgi ve deneyimler, bireyin kendi yaantsnda ortaya kan kalc deiiklikler.

Bir renme durumunda renen, renme, renilen, reten ve renme ortam olmak
zere be e bulunur. Bu be e, renmeyi etkilemeleri asndan ele alndnda, son
iki enin renmeyi dorudan etkilemedii, dier eleri etkileyerek, yani dolayl olarak
renme zerinde etkili olduu grlmektedir (Seven ve Engin, 2008, s. 191).
renen ile ilgili nemli unsurlardan biri renme stili denilen, bireyin uyarclar
alglama, onlardan etkilenme ve tepki verme durumlarna ilikin bilisel, duyusal ve
devinisel zelliklerden ve psikolojik faktrlerden oluan gstergelerdir. renme stili,
rencinin ierikle ilgili uyarclar alglayp onlara tepki vermesiyle oluur ve renci
niteliklerini ve farkllklarn ortaya koyar (Yetim, 2013, s. 195). renmeyle ilgili tek bir
doru yaklam olmamasndan hareketle baarnn ok farkl renme stillerinin etkili
biimde kullanlmasyla gerekletiini sylemek mmkndr. nemli olan bireyin
renmek istedii ierii en iyi ekilde renebilmesini salayacak olan, kendine en uygun
yollarn farknda olmasdr. renme stilleri grme, iitme, dokunma/hareket etme gibi
farkl alglama yollarndan olumaktadr. Birey bu alglama yollarndan bir ya da birkan
kullanarak daha etkili bir renme gerekletirebilir.
Buraya kadar yaplan eitim, retim ve renme tanmlarndan yola karak, mzik
eitimini, mzik retimini ve mzik renmeyi ya da mziksel renmeyi tanmlamak
mmkndr.
Eitim tanmndan hareketle mzik eitimini, bireyin mziksel davranlarnda kendi
yaants yoluyla davran deiiklii oluturma sreci olarak tanmlayabiliriz. Bireye
kendi yaants yoluyla amal olarak belirli mziksel davranlar kazandrma sreci olarak
tanmlanan mzik eitimi bir dier ifadeyle temelde bir mziksel davran kazandrma, bir
mziksel davran oluturma ya da bir mziksel davran deitirme, bir mziksel davran
gelitirme srecidir. Bu srete, mzik dinleme-okuma-yazma, ark syleme, alg alma,
mzik topluluklarn ynetme, mzik yaratma, yeterli dzeyde mzik bilgisine sahip olma,
bireye kazandrlmaya allan davranlardan bazlardr. Bu davranlar temelde bilisel
(zihinsel), duyusal (duygusal) ve devinisel (hareketsel) olmak zere ana balk altnda
toplanmaktadr (Uan, 2005).
retme kavram tanmlarndan yola karak da mzik retimini, eitim kurumu
ortamnda, planl ve programl olarak bireyin mziksel davranlarnda deiiklik
oluturma sreci olarak tanmlayabiliriz.

Bir baka deyile mzik retimi, bireye kendi yaantlar yoluyla amal olarak mziksel
davranlar kazandrma ya da bireyin mziksel davranlarn kendi yaantlar yoluyla
amal olarak deitirme srecidir (Uan, 2001, s. 115).
renme kavramndan yola karak da mziksel renme/mzik renme kavramlar,
bireyin evresiyle kurduu mziksel iletiim ve etkileim sonucunda oluan ve bireyin
mziksel davranlarnda kalc deiiklie yol aan bir sre olarak tanmlanabilir.
Mzikte renme, bilgi ve deneyimin kazanlmas, aklda tutulmas ve becerinin
gelitirilmesi eklinde gereklemektedir.
Mziksel renim srecinde hafza ve hafzann ileyi biimleri (bilinli-bilinsiz) nemli
rol oynamaktadr. Hafza trlerindeki eitlilikten dolay, mziksel yetenei olan ve
olmayan rencilerde, verilen eitim sayesinde beklenmedik oranda geliim grlebilir
(Gren Otacolu, 2008, s. 83).
renmeyle ilgili sorunlar yalnzca eitim-retim alannn deil, zihinsel ilerle (okuma,
dinleme, anlama, anlamlandrma, inceleme, hafzada tutma, dnme, karar verme vb.)
uraan herkesin sorunudur. Elbette ki rencinin temel grevi renmektir. Bu nedenle
renmeyi olumsuz etkileyen unsurlarn iyi belirlenmesi ve ortadan kaldrlmas, renme
iinin en verimli hale getirilebilmesi iin gerekli her trl fiziksel, zihinsel ve ruhsal
hazrln salanmas gerekmektedir.
renmenin ne olduuna ve nasl olduuna ilikin eitim bilimsel almalar 20. yzyln
balarnda balamtr. Gnmzde renmeyi aklamaya ynelik gelitirilen kuramlar
davran ve bilisel kuramlar olarak ikiye ayrlmaktadr.
Davran kuramda renme, dorudan gzlenebilen uyarc ile davran arasnda iliki
kurabilme ii olarak aklanmaktadr. Davran ve bilisel teoriler renciler arasndaki
bireysel ve evresel farklarn renmeyi etkilediini kabul etmekle birlikte bu iki faktre
grece farkl nemler vermektedirler. Davran teoriler evrenin roln vurgularken,
renci farkllklarna bilisel teorilerden daha az nem verirler. Davran teorilerde,
renme bir etki-tepki meselesi olarak ele alnmaktadr. Bilisel teoriler, renmenin
bireydeki alg, bellek, duyu, yaratclk, hatrlama gibi isel srelerin da yansmas
sonucunda ortaya kan davran deiiklii olduunu savunmaktadrlar. Bilisel kuramda,
bireyin evresine olup bitenlere bir anlam ykleyerek rendii savunulmaktadr. Bilisel
teorilerde retmenin anlatmlar ve ierik aklamalar renciler iin evresel girdiler
olarak kabul edilir. Ek olarak rencilerin bilgiyle neler yapacaklar, nasl ulaacaklar,
3

tekrarlayacaklar,

deitirecekleri,

kodlayacaklar,

depolayacaklar

ve

yeniden

oluturacaklar da bilisel teorilerde nemlidir. Her iki yaklamda da pekitireler ve


rencinin aktif oluu nem tamaktadr (Cotu, 2012; Schunk, 2011; Tarman, 2006).
Davranlarda ya da renilmi biimde davranabilme becerisinde meydana gelen ve
pratikten deneyimin dier ekillerine kadar eitli alanlarda sonu veren kalc bir
deiiklik olan renme, renen ile renilen arasnda eitli ihtiyalar dorultusunda
belirlenen stratejiler, yntemler ve teknikler araclyla kurulan bir etkileim srecidir
(Schunk, 2011; Sever, 2014). renme ilemi, renen, renme yntemi ve renme
malzemesi ile ilgili pek ok deikenden etkilenmektedir.
renen ile ilgili deikenler; hazr bulunuluk, olgunlama, renilecek olana ilgi,
uyarlmlk hali (uyku, panik, kayg vb.), gd (motivasyon), eski yaantlar (olumluolumsuz transfer/aktarm), tekrar yapma ve dikkattir. yi bir renme iin bireyin,
renecei bilgi/beceri/davrana ynelik baz n artlara ya da n yeterliklere sahip
olmas gerekebilir. Bu n artlar, zeka dzeyi, hafza tipi, fiziksel ve ruhsal uygunluk, eski
yaantlarla elde edilmi olan ve renmeye aktarlacak olan olumlu-olumsuz
bilgi/beceri/davranlar olabilir (Seven ve Engin, 2008, s. 191-195). renme, bireyin
evresiyle etkileimi sonucunda gerekleir.
renci reneceklerini, daha nce etkili olarak rendii ierikle ilikilendirerek renir.
renme srasnda ne kadar ok duyu organ kullanlrsa renme o kadar etkili ve kalc
olur (Demirel, 2014, s. 92-96). Ayrca rencinin renme iin kendini ne kadar
hazrlad yani gdledii (motive ettii) ve renmek iin ilgili ve istekli (Gren
Otacolu, 2008, s. 83) olduu da nem tamaktadr. Pala (2013, s. 114) gd
(motivasyon) kavramn, belli durumlarda, belli amalara ulamak ve gerekli
davranlarn yaplabilmesi iin organizmay harekete geiren, enerji veren, duyusal bir
ykselime neden olan ve davranlar ynlendiren bir itici g olarak tanmlamaktadr.
renci, renme iine gdlendii oranda renir ve renme kalc hale gelir. Bunun
iin rencinin gdlenmesini olumsuz etkileyen znt, konu d problemler ve
sorumluluklar, dikkat datc dnceler ve benzeri pek ok evresel etkenin renciden
uzak tutulmas gerekmektedir. Hatta gdlenmeyi olumlu etkileyebilecek, renciyi
renme iine younlatrabilecek ve onun ilgisini uzun sre tutabilecek evresel unsurlar
(yksek not, vme, taltif, dllendirme vb. dsal; bilme ihtiyacnn karlanmas, yeterli
olduunu hissedebilme vb. isel) retim srecine katlmaldr.

renme yntemiyle ilgili deikenler; renilen konunun yaps, renmeye ayrlan


zaman, geri bildirimler ve rencinin aktif katlmdr. renilecek olan konunun btn
halinde mi yoksa paralara ayrlarak m renilmesinin daha verimli olaca, konunun
yapsna gre deimektedir. renmeye ayrlan zaman ise bireyin renmesi hedeflenen
bilgi/beceri/davranlar, renebilmesi iin yeterli olan zaman ve onu kullanma eklini
ifade etmektedir. Ayrca, zaman kavram derse alma yntemleri (aralkl alma ya da
toplu alma gibi) anlamnda da kullanlmaktadr. rencinin aktif katlmnda yaparakyaayarak renme esastr. Birey en iyi yaparak ve yaayarak renir. Bireyin aktif ya da
pasif oluu balamnda retim yntemleri, dinleme-okuma-yazma-anlatma eklinde
ilerlemektedir. Dinlemeden anlatmaya doru ilerleyi, en pasiften en aktif renmeye
doru ilerleyii ifade etmektedir. Duyusal davranlar renmede etkin katlm, devinisel
davranlar renmede de tekrar gereklidir (Demirel, 2014; Seven ve Engin, 2008)
renme srecinde i birliki renme gruplar, problem zme, yazma, konuma
almalar, grup almalar, devler, benzetimler gibi etkinliklerden yararlanlabilir
(Kalem ve Fer, 2003, s. 437).
renme malzemesi ile ilgili deikenler, algsal ayrt edilebilirlik, anlamsal arm ve
kavramsal gruplamadr. renme malzemesi, evresel uyarclar arasndan ayrt edilebilir
zelliklere sahip olmal, kolay alglanabilmeli, bireyin kendi gemi yaantlarna dayal
anlamsal ve ilevsel armlar yoluyla yeni renme alanlarna doru harekete
geirebilmelidir. renilenlerin kavramsal gruplamalar yoluyla, iliki iinde olduu dier
kavramlarn da renme srecine katlmlar salanmaldr (Seven ve Engin, 2008, s. 196197).
renme, ister uyarc ile iliki kurma, ister alg, bellek vb. isel srelerin da yansmas
yaklamlar dorultusunda baklsn, bir beyin etkinliidir. Yani renme beyin temelli ve
beyinde gerekleen bir durumdur.
Beyin temelli renme, beynin yapsnn ve ilevlerinin renme zerindeki etkisini ele
alan bir renme yaklamdr. renmenin, insan beyninin hazr bulunuluk seviyesine
gre gerekletiini savunan bir yaklamdr (Bulut, 2014, s. 295).
ada eitim-retim kuramlar incelendiinde, her rencinin bilisel, duyusal ve
devinisel yetenekler bakmndan farkl olduu kabul edilmektedir. Bu nedenle, renmede
renilecek olann renciye gre olmas, retim etkinliklerinin renene gre
uygunluunun mutlaka salanmas gerekmektedir. Daha dk yetenee sahip rencilerin
5

yardma ihtiya duymalarndan dolay, ek kaynak salanarak ve zel ilgi gsterilerek


renme srecinde geride kalmalarnn ya da dlanmalarnn nne geilmelidir (Pala,
2013, s. 113). renciler, farkl yeteneklere, ihtiyalara, karakterlere, gemi yaantlara,
gl ve zayf ynlere, motivasyona, kiisel zelliklere ve beklentilere sahip olduklar iin
farkl ekillerde ve farkl srelerde renmektedirler.
retim sreci planlanrken, rencinin bildikleri vastasyla daha etkili bir renme
gerekletirecei gz nnde bulundurulmaldr. Birey gemite rendikleri ile ilikiler
kurduka renme kolay ve kalc hale gelmektedir. rencilerin bildiklerinden hareketle
bilmedikleri zerinde durulmal, yeni bilgiler eskileri ile karlatrlmaldr (Demirel,
2014, s. 73). Bu sayede, bilinenlerle ilikileri zerinden bilinmeyenlerin merak edilmesi ve
renmenin ilgi ekici hale getirilmesi salanabilir. lgi ve istek artnca renmenin
sonraki aamalar da verimli hale gelebilmektedir (zakpnar, 2013, s. 14).
renme somuttan soyuta gereklemektedir. Bireyin zihinsel geliimi ve renmesi,
somut olandan soyuta doru gereklemektedir (Demirel, 2014, s. 73). retim srecinde
somut bilgilerin verilmesiyle balanmal, soyut bilgiler daha sonra verilmelidir.
Birey, renmeye en yakn evresini merak ederek, kefederek, sorgulayarak,
deneyimleyerek balar. Bu nedenle renciye verilecek olan retim planlanrken, onun en
yakn doal ve sosyal evresinden hareket edilmeli, retime ynelik ilikilendirmeler
yakndan uzaa doru dzenlenmelidir (Demirel, 2014, s. 74).
retimin ne derecede aklkla yrtld, renci baarsn dorudan etkileyen
faktrlerden biridir. retimde akln derecesi, retim etkinlikleri srasnda bireyin ne
kadar ok duyu organnn bu srete uyarldn ve renme ilemine katldn ifade
etmektedir. rencinin ne kadar ok duyu organ uyarlrsa renme o kadar ak, etkili ve
kalc olmaktadr (Demirel, 2014; Ellis ve Worthington, 1994; Pala, 2013).
renmenin baarsnn, renmeye hazr bulunan renciye, yeteneklerine ve dzeyine
uygun, yaparak ve yaayarak renebilecei bilgi/beceri/davranlarn, bilinenden
bilinmeyene, somuttan soyuta, yakndan uzaa doru dzenlendii; en az maaliyet, zaman,
emek ve enerji harcanarak, aklkla yrtlen, zaman iinde gncellenen, retmerenme sreci ile dorudan ilikili olduu sylenebilir.
retme-renme srecinde stratejiler olduka nem tamaktadr. Strateji, nceden
belirlenen bir amaca ulamak iin tutulan yol olarak tanmlanmaktadr (TDK, 1983, s.
1086). renme stratejisi, rencilerin duyu organlarna gelen uyaranlar ksa ve uzun
6

sreli belleklerine ilemelerini salayan teknikler olarak tanmlanmaktadr. Bu tekniklerin


rencilere uygulanmasna da retme stratejisi denilmektedir (Gven, 2013, s. 11).
renme ve retme stratejilerinin temel amac, bir derste renilmesi ya da retilmesi
gerekenlerin, en ksa yoldan ve uzun sre bellekte kalacak ekilde renilmesi ya da
retilmesi

iin

retme-renme

srecinde

yaplmas

gerekenlere

ilikin

ynlendirmelerde bulunmasdr.
retme stratejileri, renciyi etkin olmaya, st dzey dnme becerilerine (analiz,
sentez, deerlendirme vb.) sahip olmaya, bu becerileri gerektiren (okuma, yazma, tartma
vb.) etkinliklere ynlendirmektedir (eyiholu ve Geit, 2012, s. 84). renme stratejileri
renciye, kendi akllarna gvenme; bir ii yapmak iin birden fazla yol olduunu bilme;
kendi hatalarnn farknda olma ve onlar dzeltmeye alma; kendi retim ve
davranlarn deerlendirme; hafzalarn gelitirme; renme dzeyini gelitirme; z
saygsn gelitirme; g kavramn anlama; daha fazla sorumluluk sahibi olma; i
bitiriciliini gelitirme; bireysel alma srecini kullanma ve gelitirme; nasl
deneyeceini bilme gibi konularda katk salar (Beckman, 2002, s. 3).
retme stratejilerinin snflandrlmasnda baz farkllklar grlse de genel olarak sunu
yoluyla retme, bulu yoluyla retme, aratrma/inceleme yoluyla retme ve i birlii
yoluyla retme eklinde bir snflandrma yaplmaktadr (Demirel, 2014; Erciye, 2013;
eyiholu ve Geit, 2012). Ayrca Fer (2011), Smith ve Regan (1999)n retme
stratejilerini retici stratejiler ve destekleyici stratejiler olarak ikiye; Reigeluth (1983;
1999a)un da dzenleyici stratejiler, datm stratejileri ve ynetim staretileri eklinde e
ayrdn aktarmaktadr.
retim

stratejisinin

uygulanmasnda,

uygun

retim

ynteminin

belirlenmesi

somutlatrc unsurlardan biridir. Seilen strateji retim yntemini/yntemlerini de


belirleyici zellie sahiptir (renci merkezli bir strateji iin renen/renci/birey odakl
ya da etkileim odakl yntemler kullanlmas gibi).
Yntem, bir amaca ulamak iin izlenen yol, usl, sistem; bilimde bir sonuca ulamak
iin bir plana gre izlenen yol, metot eklinde tanmlanmaktadr (TDK, 1983, s. 1324).
Eitimde yntem ise, rencilere yeni davranlar kazandrma ileminin nasl
gerekleeceinin belirlenmesi olarak ifade edilmektedir. Eitimde yntem zerine yaplan
pek ok tanma rastlamak mmkndr. Fer (2011)in, bir araya getirdii tanmlardan
hareketle eitimde yntem, bir sorunu zmek, bir deneyi sonulandrmak, bir konuyu
7

renmek ya da retmek gibi amalara ulamak iin; psikolojik ve fiziksel koullara


uygun tekniklerin, ieriin, ara-gerelerin ve kaynaklarn nasl uygun ekilde
kullanlacann, bilinli olarak seildii ve izlendii dzenli yol olarak tanmlanabilir.
retme ve renme srelerinin etkili olabilmesi, stratejiler dorultusunda uygun
yntemlerin kullanlmasyla doru orantldr. Doru strateji ve doru yntem seiminin
baary olumlu ynde etkiledii kabul edilmektedir.
Snf ii uygulamalarda yaygn olarak kullanlan retim yntemleri temelde retmen
odakl, renen/renci/birey odakl ve etkileim odakl olmak zere gruba
ayrlmaktadr.
retmen odakl yntemler, anlatma, gsteri ve mikro-retim; renen/renci/birey
odakl yntemler, bireysel alma, programl retim, problem zme, proje gelitirme,
deney yntemi, bilgisayar destekli retim ve benzeim yntemi; etkileim odakl
yntemler ise, soru-cevap, tartma, rnek olay, gsterip yaptrma, beyin frtnas, grup
almas, ibirlikli renme, alt apkal dnme, aktif renme, ykleme, rol oynama,
yaratc drama, eitici oyunlar, gzlem gezisi ve grme gibi yntemlerden olumaktadr
(Demirel, 2014; Erciye, 2013; Fer, 2011). Baarya giden yolda doru yntemin
seilmesinde; rencinin geliim zellikleri ve hazr bulunuluk dzeyi, zaman ve maliyet,
konunun zellii, fiziksel imkanlar, hedef kazanmlar, renci grubunun bykl ve
retmenin ynteme yatknl belirleyici unsurlar olarak ifade edilmitir (Erciye, 2013, s.
269).
Eitimde yaygn olarak kullanlan renci odakl yntemlerden bazlarnda (rn. bireysel
alma, problem zme, proje gelitirme vb.) rencilerin etkin renmelerine yardmc
olan tekniklerden birinin yazma ya da yazma eylemine dayal almalar olduu
bilinmektedir.
Yazma, bireylerin iletiim kurmalarn salamann dnda renmelerine de yardmc
olmaktadr. rencilerin yazma becerilerinin gelimesi, dnme becerilerini kontrol
etmede, zihinlerini srekli kullanmada ve renme srecini daha etkili hale geitirmede
nemli rol oynar (Belet ve Yaar, 2007, s. 70).
Tarihsel srete insan gnlk yaamnda nce konumay sonra yazy kullanmtr.
nsanlk tarihinin en nemli keiflerinden biri olan yaz, bulunduu gnden bugne dek,
insanln ve uygarlklarn tm kltrel, felsefi, bilimsel ve teknolojik geliimlerinin
temelinde yer almaktadr. Ayn zamanda mzikal hafzamz da yazya borlu olduumuzu
8

sylemek mmkndr. Uzun yllar usta rak ilikisi iinde kulaktan kulaa, nesilden
nesile aktarlan mzik, nota yazsnn gelitirilmesiyle kulaktan kulaa olmaktan km,
nesil aktarmlar srasndaki kayp ve deiimlerden en az dzeyde etkilenecek hale
gelmitir. Zaman ierisinde mzikte kullanlan yazlar deiim ve geliime uram, hatta
mzie biim verme zellii bile kazanmlardr.
Yaz, azdan kan seslerin (szcklerin), gzle grlebilen bazen de el ile
dokunulabilen isaretler halinde biimlendirilmesi olarak tanmlanmaktadr (Kl, 2009,
s. 123). Bir baka tanma gre yaz, korunmak ya da iletilmek istenen szl bir iletiyi, bir
bildiriyi, bir dnceyi, grsel olarak saptamaya, kaydetmeye yarayan gsterge dizgesidir
(Librairie Larousse, 1992, s. 12471). Bu tanmlarda sz edilen ilevi sayesinde yaz,
kltrn korunmas, edinilen tecrbelerin kaydedilmesi ve gelecek nesillere aktarlmasnda
nemli rol oynayan bir aratr.
nsanlk tarihinin en nemli aralarnda biri olan yaznn icad M.. 3000li yllara
dayanmaktadr. Yaznn icadn salayan temel ihtiyacn ise ekonomik faaliyetlerin
kaytlarnn tutulmas olduu kabul edilmektedir (Kl, 2009, s. 126).
Yazma, dnce gcne sahip olanlarn, gr, fikir ve duygularyla, gzlem, deney ve
tecrbelerini, seilen konuyla ilgisi lsnde planlayp, dilin kurallarna uygun biimde
anlatmas olarak tanmlanmaktadr (Ger, 2010, s. 179). Burada tanmlanan yazma edebi
nitelikte yazl anlatm, kompozisyon, yaratc yazma anlamlarn tamaktadr. Mzikle
ilikili olarak dnldnde bu tanmdan hareketle mziksel yazmay, dnce gcne
sahip olanlarn, gr, fikir ve duygularn; gzlem, deney ve tecrbelerini, seilen konuyla
ilgisi lsnde mziksel bir slupla, mzik dilinin/sanatnn kurallarna uygun biimde
tasarlayp ifade etmesi eklinde tanmlamak mmkn olabilir. Bu mziksel yazma
tanmnda, yaratc yazma anlam tayan mziksel yaratclk kastedilmektedir. ster edebi,
ister mziksel ister baka ekillerde olsun, kiiyi yazmaya gtren sebepler vardr. Sebep
ne olursa olsun yaz, insann hafzasn yenlemesi ve gerektiinde onlar iletmesi iin
gereken temel aralardan biri olarak hayatn vazgeilmezleri arasndaki yerini
korumaktadr.
Eitimde yaz, okul ncesi dnemden balayarak, hem uzak mesafeye bildiriimin
simgesel ilevine hem de uzama ve zamana egemen olmaya ynelik bir hazrlk olarak
ifade edilmektedir. Okulda yaz, szckleri oluturan harflerin izgisel ve aamal olarak
retimi (okuma-yazma davrann retme) ve szcklerin cmle balamnda dorudan
9

kavranmas (okuryazar olmay retme) eklinde retilmektedir (Librairie Larousse,


1992, s. 12473). lkretim Trke dersi retim programnda, ilk okuma-yazma eitimine
ses temelli cmle yntemi ile baland belirtilmitir. Ses temelli cmle ynteminde,
anlaml bir btn oluturacak birka ses verildikten sonra seslerden hecelere, kelimelere ve
cmlelere ulalmaktadr. lk okuma-yazma retiminde okuma ve yazma davranlar
birlikte yrtlmekte, okunan her ey yazlmakta, yazlan her ey de okunmaktadr (MEB,
2009, s. 232-235).
Okuma-yazma becerisine sahip olmakla okuryazar olmak arasnda fark olduuna deinen
Kurudayolu ve Tzel (2010), okuryazarlk teriminin Anglo-sakson kltrden geldiini ve
toplum tarafndan anlam verilen iletiimsel simgelerin etkili biimde kullanlabilmesi
yetenei anlamnda kullanldn ifade etmektedirler. Okur-yazar olmak kat zerindeki
grsel simgeleri (harfleri) zmleme becerisine sahip olmak; okuryazar olmak ise,
zmleme sonucu okunanlarn kavramsal balamn zihinsel olarak kavrama ve
anlamlandrma becerilerine sahip olmak demektir.
Dilbilim, psikoloji ve edebiyat alanlarnda alan bilim insanlarnn yaklak elli yldr
ilgisini ekmekte olan yazma eylemi, bilisel bir renme sreci olarak kabul edilmektedir.
Bu balamda, Amerika ve Avrupada birok disiplinin eitim programnda yazma, bir
renme sreci olarak yer almaktadr (Gnel, Kabata Memi, ve Bykkasap, 2009, s.
406).
eitli yazma ekilleri olduu kabul edilmektedir. Yazma, bilgi ile iliki kurmak iin
ilevsel yazma; gzel eyler retmek iin iirsel yazma ve fikirler zerinde keif ve
yansmalar yapmak iin davurumcu (ekspresif) yazma olmak zere ilevsel trde ele
alnmaktadr (Bazerman vd, 2005, s. 57). Bilgi ile iliki kurmak balamnda, yazma bir
rn deil bir sre olarak dnlmektedir. Murray (2003, s. 4), yazma srecini, dili
kefetme, dil yoluyla ne bildiimizi ve ne bildiimize dair hissettiklerimizi kefetme,
dnyamz hakknda renme, rendiklerimizi deerlendirme ve ilikilendirmede dili
kullanma sreci olarak tanmlamaktadr.
Bir konunun renilmesinde yazma, rencilerin yeni ilikileri grme ve yeni dnceleri
kefetmelerinde yardmc olmaktadr. renciler yazarken bilgilerini yeni ve deiik
ekillerde tekrar dzenleyebilir, bilgiyi aktif olarak ileyebilir ve aktarabilir, kavramsal
bilgilerini gelitrebilirler. Bylelikle, hem eitimin temel art olan aktif katlm salam
hem de eitimin en byk dman olarak kabul edilen unutmaya kar nlem alnm olur
(zturan Sarl, 2010, s. 2504; Ylmaz, 2007: s. 173).
10

Yaz, bir metin zerinden kaynak ile alc arasndaki iletiimin salanmasnda kullanlan
bir aratr. letiim, yazar (kaynak) > metin (ileti) > okur (alc) eklinde gerekleir.
Yazar, zihnindeki bir dnceyi, belli bir dil yaps iinde pepee gelen szcklerle ifade
ederek, okura alg verileri sunmaktadr. Okur, yazarn yapt zihin etkinliini tersten
yaparak, pepee gelen szckleri alglayp, o szcklerle oluturulan anlam birimini kendi
zihninde yeniden ina etmektedir (zakpnar, 2013, s. 75). Bu durum mzikte biraz farkl
olmakla birlikte benzerdir. Besteci (yazar), aklndaki fikri mzikal bir kompozisyonla ifade
etmekte; kompozisyonunu mzik diline ait sembollerle yazya geirerek, kendi alg
birimini seslendiriciye ve seslendirici araclyla dinleyiciye aktarmaktadr. Seslendirici,
bestecinin yapt zihin etkinliini, nota yazsndan okuyarak alglamakta, algladklarn
zihninde ina etmenin yannda, alma, syleme veya aldrma, syletme gibi bir mzik
etkinliiyle de somutlatrmakta ve dinleyiciye sunmaktadr. Bylelikle mziksel bir
iletiim gerekletirilmektedir.
Mziksel iletiim, kendisi ve bakas/bakalar iin mziksel anlam ifade eden mziksel
sinyaller verme-alma sreci olarak tanmlanmaktadr (Uan, 2005, s. 124). Mziksel
iletiimin temel elerini Say (2010, s. 19), besteci, eser, seslendirici, dinleyici olarak
ifade etmektedir.
Mziksel iletiimin gerekleebilmesi iin bestecinin dncesini (eseri) dinleyiciye
aktaran kii olarak seslendirici, iletiim zincirinin nemli bir halkasdr. Mziksel iletiim,
besteci (yazar/kaynak) > eser (metin/ileti) > seslendirici/icrac/yorumcu (ileten) > okur
(dinleyici/alc) eklinde gereklemektedir. Mziksel iletiimin geliim srecinde,
mziin yazlmas (nota yazsnn kullanlmas), nota basm (notalarn oaltlmas) ve ses
kayt aralar ile saklanmas ve geni kitlelere iletilmesi (plak, kaset, cd, radyo, tv, internet
vb.) belirleyici yeri olan aamalar olarak ifade edilmektedir. Bu balamda bakldnda,
mzik ile yaz arasnda, nemli ve gl bir iliki olduu grlmektedir. zellikle
mziksel dncenin iletimi ve saklanmas iin en nemli aracn, uzun bir sredir yaz
(mzik yazs) olduu ortadadr.
Sadece mzikte deil, yaznn kullanld dier alanlarda da (edebiyat, eitim vb.), yazar
ile okur arasndaki iletiimde dikkat edilmesi gereken en nemli hususlardan biri, etkin bir
okumann gerekletirilmesidir. Etkin bir okuma, alglama, anlama, anlamlandrma,
dnme, muhakeme etme gibi zihin etkinliklerinin, anlam kavramay salayaca ekilde

11

kullanld okuma ekli olarak ifade edilebilir. nk okumann amac anlam


kavramaktr.
Anlayarak okumann temel faydas vardr. Birincisi, renme ksa zamanda ve
kolaylkla gerekleir. kincisi, renilen ierik uzun sre hafzada kalr. ncs,
renilenlerin hatrlanmas gerektiinde onlara eriim kolay olur (zakpnar, 2013, s. 8284). Bir mzik eserini icra edecek olan kiinin, bestecinin fikirlerini etkin bir ekilde
okumas esastr. Bunun iin mzik diline hakim olmas, mzik yazs sembollerinin
anlamlarn iyi bilmesi, bu sembollerle oluturulan anlam btnln doru okuyabilmesi
ve iyi kavrayabilmesi gerekmektedir. Bylece icrac, bestecinin aklndaki fikri nce kendi
zihninde, olmas gerekene en yakn haliyle, yeniden ina edebilecektir. Bu da eserin,
seslendirilme/yorumlanma aamasnda, ifade kayb olmakszn etkili bir ekilde
seslendirilmesini/yorumlanmasn salayacaktr.
Ses adn verdiimiz olguyu somut olarak dnebilmeye olanak tanyan notalar ve mzik
yazmna ait tm elemanlar bir dzen ierisinde, birbirleri ile ilikili ve birbirlerine
tutarllkla bal zellikler tamaktadrlar. Bu nedenle, seslendirme ve yazma konusunda,
doru anlama ve alglamann oluabilmesi iin mzik yazm olarak notann ve dier
elemanlarn eitim-retimde doru ve dzenli olarak yazlmas gerekmektedir (Gnay ve
zdemir, 2006, s. 172). Mzik eitimi programlarnda eitli mziksel yazma derslerine
yer verilmektedir. Bu derslerin ieriinde renciye mzik notasnn nasl yazlacana
ilikin bilgilere yer verildii gibi mziin nasl yazlacana (besteleme, dzenleme vb.)
ilikin bilgilere de yer verilmektedir. Baka bir deyile hem mzik okuma-yazma eitimi,
hem de mzik okuryazarl eitimi verilmektedir.
Mzik yazs, sesleri ve seslerin hareketlerini iaretlerle belirten yaz sistemi, notasyon
olarak tanmlanmaktadr. Notasyon terimi ise Latincede kaydetmek, iaretlemek anlamna
gelen notare szcnden tremitir (Atalay, 2005, s. 542).
Tarih boyunca eitli ekillerde ve zelliklerde pek ok mzik yazs gelitirilmi ve
kullanlmtr. Bu yazlar fonetik ve grafik olmak zere iki grupta toplamak mmkndr.
Mzik tarihi boyunca gelitirilen ve kullanlan mzik yazlarndan bazlar; harf yazlar
(Grek, Boethius, Odo, Dasia harf yazlar gibi), harf-ekil yazlar (Neume, Bizans harfekil yazlar), nota yazlar (dizekli Neume, sreli mzik yazs, mensural notasyon, koro
kitab yazs, grafik ve resimlerden oluan mzik yazs, elektronik mzik yazs) ve lavta,

12

org, keman ve gitar gibi eitli alglara zel yazlan tablaturalardr (Girgin Tohumcu,
2006).
Mzik yazsnn mzii kaydetmek dnda kazandrd ok nemli olanaklardan biri de
mziin anlalmasnda yardmc, incelenmesinde somutlatrc, renilmesinde ise
eitsel bir ara olarak kullanlabilmesidir (Atalay, 1985 ve 2005). Plastik sanatlarda sanat
eer eserinde bir nesnenin belirgin bir tasvirini yapmsa onu bir bakta kavramak
mmkn olurken, mziksel eserlerdeki ifadelerin alglanabilmesi iin seslerin belli bir
zaman yaps iinde dikkatle dinlenmesi ve zihinde tekrar birletirilmesi gerekmektedir.
nk mzik cmlesi yer ald zaman kesiti sona erdiinde ortadan kaybolmaktadr
(Girgin Tohumcu, 2006). Bu nedenle mziksel eserlerin anlalmas ve bir btn olarak
alglanabilmesi daha g olmaktadr. Mziin kayt altna alnmas, saklanmas, yeniden
hatrlanmas ve gelecek nesillere aktarlmas ihtiyac nceleri insan hafzas ile
karlanmaya allm, ancak zamanla bunun yeterli olmad anlalarak mzik yazs
kullanlmaya balanmtr. Bugn en mkemmel insan kulann ve en gelimi insan
belleinin bile rnein bir senfonideki tm sesleri, tm etkileri (en azndan ilk dinleyite)
tam olarak saptayabilme konusundaki yetersizliini Atalay (1985) u ekilde ifade
etmektedir:
...mzik tarihinin en ilgin olaylarndan biri olan "Mozart'n, Allegri'nin nl Miserere'sini iki
kez dinleyiten sonra eserin tm partiturunu tek bir yanl yapmadan kda aktarmas" gibi
istisnalar bir yana braklacak olursa, stn yetenekli mzisyenlerin bile bir senfoni ya da
konertoyu salt dinleme yoluyla kda aktarabilecek dzeyde alglayabilmesi (kanc kez
dinlenirse dinlensin) mmkn deildir.

Gnmzde, hafza hakknda psikologlar tarafndan yaplan eitli ayrmlar olduu


grlmektedir. Hafza, kodlama, saklama, geri arma aamalarna gre; ksa sreli ve
uzun sreli bilgi depolama durumuna gre; bilgi trlerindeki farkllklara gre depolama
yapma durumuna gre snflandrlmaktadr. Her bir hafza tipi iin beynin farkl
blgelerinin etkinlik gsterdii belirtilmektedir. Gizli hafza ad verilen bir baka hafza
trnde, becerilere ve gelimeyi salayan deneyimlere ilikin bilgilerin sakland ve geri
arld, saklama ve geri arma ilemlerinin bilinli olmad ifade edilmektedir.
Mzik gibi devinisel bir davrann hafzaya alnmasnda da bir snflandrma
yaplmaktadr. Mziksel hafzann, bireye kompozisyondaki yaklaan kurgular nceden
sezme, seslendirmenin seyrini notayla e zamanl olarak deerlendirme ve sesleri hayal
etme imkan sunan iitsel (aurary); mzie ilikin kat zerine yazl sembolleri ve dier
13

unsurlar alglamaya yarayan grsel (visual) ve seslendiricilere karmak parmak, kol, kas
gibi bedensel/dokunsal motor hareketlerin sralarn otomatik olarak yapma imkan sunan
kinestetik (kinesthetically) tr olduu belirtilmektedir. Ayrca mziksel hafzann etkin
ilemesinde, armoni, kontrpuan ve biim gibi mziksel unsurlarn da byk nem tad
ifade edilmektedir (Gren Otacolu, 2008, s. 39-41).
M.. 3000li yllarda Smerlerin icat ettii yaz kadar eski olan mzik yazs, bir eserin
elle tutulabilen, gzle grlebilen tek paras olduu iin, eserlerin tam olarak
alglanabilmesini, incelenebilmesini, anlalabilmesini salayan tek ara olarak varln
srdrmektedir.
Yazda her ey en ince ayrntsna dek grlebilecei iin, kulan btn olarak
alglayamad pek ok ayrnty, gz bir rpda grerek kavrama imkan sunmaktadr.
Bylece en karmak eserler bile ok kk ayrntsna varncaya kadar incelenebilmekte,
iitsel yntemle ok g, hatta olanaksz olan eser analizleri, yaz zerinde kolaylkla
yaplabilmekte, kulaktan renimi aylar yllar srecek ve belki de hi bir zaman
gereklemeyecek olan byk aptaki eserler, mzik yazs sayesinde deifre olarak
seslendirilebilecek kadar kolay ve abuk renilebilmektedir (Atalay, 1985 ve 2005;
Girgin Tohumcu, 2006). Bir mzik parasnn ya da eserinin analizinde yol gsterici ve
yararl olabilecek admlar arasnda, ...paradaki melodik ve ritmik blmlerin altnn
izilmesi; eitli temalar ya da sesleri ve onlarn tekrarlarn belirtmek iin deiik
renklerde fosforlu kalemlerin kullanlmas; paradaki kapanlar, gerilim ve zlm
noktalarnn iaretlenmesi gibi eitli yazma temelli eylemlerin tavsiye edildii
bilinmektedir. Ayrca nota yazm etkinlikleri sayesinde, rencinin, hem nota yazmadaki
skntlarnn giderilebilecei hem de mzikteki kiisel tatmini ve baars iin
kullanabilecei gerek bir araca sahip olduu bilincinin gelitirilebilecei ifade
edilmektedir (Gren Otacolu, 2008, s. 47-89).
Munch (2008), orkestra partisyonlarn kopya etmenin ok yararl bir alma olduunu
belirtmektedir. Notalarn kada geirilmesiyle birlikte seslerin de bellee ilendiini, bir
tr iitsel billurlamaya eriildiini ifade etmektedir. Kopya etme ilemine alp ok kez
uygulama yaptka, seslerin beyinde duyulabileceini de savunmaktadr. En ince
ayrntsna kadar incelemenin, kopya etmenin, orkestralamann, armonik ve grsel bellei
glendirdiini ifade etmektedir. Ancak burada bahsedilen kopya etme iinde, zihinsel
ilevlerin devre d braklarak, mekanik bir makine eylemine dntrlmesi
kastedilmemektedir. Aksine kopya edilen her unsurun iyice analiz edilmesi, kavranmas,
14

zihinde var olan bilgilerle ilikilendirilmesi, anlamlandrlmas aamalarndan geerek,


hafzaya ilenmesi bylelikle etkili bir renmenin gereklemesi salanmaldr.
Var olan bilgilerle ilikilendirme noktasnda, yazlan her unsurun titizlikle ve dikkatle
alnmas/seslendirilmesi nem tamaktadr. Seslendirme aamasnda, ders atmosferi ve
reticinin rehberlii, renciyi kopya ettiklerini doru alglamaya ve anlamlandrmaya,
dolaysyla doru seslendirmeye ynlendirecektir. Zihinsel ve devinisel ilerin glne
bir de psikolojik bask, kayg, hayal krkl gibi olumsuzluklarn eklenmesinin nne
geilmesinde bu durumun byk nem tad dnlmektedir. zakpnarn (2013,
s.127), ifade ettii gibi Dersin canl atmosferinde harekete geme gc bulamam bir
zihnin, notlarla ba baa kalnca mucize yaratmas beklenemez.
Mzik eitiminin vazgeilmez elerinden biri olan alg eitimi, bireye eitim yoluyla
algya ait teknik ve estetik deerleri kazandrmaya alan bylece yaratc, aratrc,
yorumlayc, eletirici ve kendine gvenen bireyler yetitirmeyi amalayan; eitimin
bilisel, duyusal ve devinisel renme alanlarnn tmne ilikin becerilerin
sergilenebildii bir sre olarak ifade edilebilir (Akgl Bar, 2007; Yndem, 1998). Bu
srete kullanlabilecek olan ve ok rabet gren alglardan biri de gitardr. Hem solo
hem de elik amal olarak kullanlabilmesi, piyano gibi armonik almalara uygun
olmas, ekonomik ve tama kolaylnn olmas, gnmzde pek ok mzik tr iinde
yer almas gibi sebepler gitarn popler bir alg olmasn ve pek ok insan tarafndan
renilmek istenmesini salamtr.
Erim (2005)e gre Trkiyede klasik

anlamda ilk gitar eitimi Andrea Paleologo

tarafndan verilmitir. rencileri arasnda Ziya Aydntan, Rait Ertzn gibi isimlere
rastlanmaktadr. kinci kuak gitar eitimcileri arasnda ise Mutlu Torun, Raffi Aslanyan,
Sava ekirge gibi isimler olduu bilinmektedir. Andrea Paleologonun gitar derslerinde
Mario Rodriguez Arenasn metodunu kulland, yetitirdii rencileri iinden gitar
eitimi verenlerin ise Arenas metoduna ek olarak yeni araylar iine girdii ifade
edilmektedir. Yndem (1994, s. 11)e gre, akademik alanda, eitli niversitelerde gitar
snflarnn almasn salayan, verdii konserler ve yazd metotla yeni bir yol aan en
gl isim Ahmet Kanneci olmutur.
Gnmzde gitar eitimi, mesleki mzik eitimi veren konservatuarlarda, gzel sanatlar
fakltelerinin mzik blmlerinde, mzik retmenlii blmlerinde ve gzel sanatlar
liselerinde yaygn biimde devam etmektedir. Bunlara ek olarak gitar eitimi zengen
15

mzik eitimi (mzik kurslar ya da zel ders gibi) ierisinde de nemli bir yere sahiptir.
Solo bir alg olmasnn yannda elik yapmaya da elverili oluu sayesinde mzik
retmenlerinin ilk ve orta okullarda mzik derslerinde ve dier mziksel etkinliklerde
gitar ska kullandklar da grlmektedir.
Trkiyede 1970li yllardan beri mesleki mzik eitiminde yer alan gitar eitimi, pek ok
lkede olduu gibi eitli metotlar, ett kitaplar ve eserler takip edilerek yrtlmektedir.
Gnmzde gitar eitimi, gitar tarihinde nemli pek ok virtzn (D. Aguado, M.
Carcassi, F. Sor, F. Tarrega vb.) ve gitar iin eser yazm ya da eserleri gitara uyarlanm
besteci ve eitimcilerin metotlarndan, ettlerinden ve eserlerinden olutuu gibi, son
yllarda lkemizin yetitirdii usta gitarist, besteci ve eitimcilerin metot, ett, eser (beste
ve dzenlemeler) ve hatta retim yntem ve tekniklerini de iermektedir.
Erim (2005) Trkiye'de Klasik Gitar Eitiminde Kullanlan Balang Metotlarndan
Bazlarnn retme-renme Sreleri Asndan Karlatrlmas balkl almasnda,
Trkiyede klasik gitar eitiminde kullanlan balang metotlarndan bazlarn retmerenme sreleri kapsamnda karlatrarak, elde edilen sonular nda, gitar
retiminde oluturulacak balang metotlar iin yeni yaklamlara ve denemelere katk
salamay amalamtr. Aratrmada rneklem olarak, Trkiyede klasik gitar eitiminde
kullanlan balang metotlarndan ikisi yerli ikisi yabanc olmak zere drt metot
seilmitir. Bu metotlar karlatrmal olarak incelenmitir. ncelemede ulalan sonular
frekans ve yzde tablolaryla ifade edilmitir. Aratrma sonucunda, metotlardaki n
bilgilerin (temel mzik ve alg bilgileri) oranlar ve ieriklerinde farkllklar olduu,
balang iin kullanlan teorik ve teknik geler arasnda farklar bulunduu, metotlarda
kullanlan altrma, ett ve para saylarnda farkllklar olduu tespit edilmi ve bu
sonularla ilgili eitli neriler getirilmitir.
Gitar alma becerisine ilikin teorik bilgiler genel olarak nota bilgisi, mzik teorisi ve
armoni dersleri ile paralellik gsteren kuramsal bilgiler olarak tanmlanabilir. Bu genel
teorik mzik alan bilgilerinde gitara zg ne tr farkllklar ya da deiiklikler olduu,
gitarn fiziksel yapsna ve tarihsel geliimine ilikin bilgiler de bu renme alan
ierisinde ele alnmas gereken konulardr.
Gitar alma becerisine ilikin teknik bilgiler, A) Temel Davranlar, B) Teknik
Davranlar, C) Mzikal Etki ve Yorumlama balklar altnda toplanan davranlar
eklinde organize edilmitir (Akay, 2011). Bu snflandrmaya ilikin davranlar u
ekildedir:
16

A) Temel Davranlar
- Duru tutu oturu
- Sa ve sol el uyumu
- Doru ve temiz alma (entonasyon)
- Akort yapabilme
B) Teknik Davranlar
- Konum geileri
- Bareli pasajlarda temiz ses retebilme
- Akorlu pasajlarda temiz ses retebilme
- Sa el tekniine ilikin zel davranlar (Apoyando, Tirando, Rasguado vb.)
- Sol el tekniine ilikin zel davranlar (Legato, Glissando, Vibrato vb.)
C) Mzikal Etki ve Yorumlama Davranlar
- Grlk ifadelerine uygun alma
- Hz ifadelerine uygun alma
- Tempoya bal kalma
- Eserin/etdn

etkili

biimde

seslendirilmesi/yorumlanmas

(Dnem

zelliklerini ve form zelliklerini yanstabilme)


- Eseri/etd seslendirmede btnlk
Temel ve teknik davranlarn kazanld/kazanlmasnn hedeflendii gitar retim
srecinde, retme ve renme ieriklerinde kullanlan nemli aralardan bazlar diziler,
kadanslar, ettler ve eserlerdir. Diziler, kadanslar ve ettler allarak teknik beceriler elde
edilir ve gelitirilir. Bylelikle alnacak olan eserler iin yeterli teknik dzeye eriilmi
olunur.
Gitar mziinde dnemler, gitar iin yazlm ya da dzenlenmi mziklerin ait olduklar
dnemler olarak tanmlanabilir. Her mzik bestelendii ya da dzenlendii

dnemin

zelliklerini tar. Gitar mziinde ok eitli dnemler vardr ve bu dnemler birbirlerinin


pei sra gelseler bile farkl zellikler gsterebilmektedirler. Gitar mziinde dnemler
Rnesans, Barok, Klasik, Romantik ve ada olmak zere be balk altnda ele
17

alnmaktadr. zellikle Bat mziinde bu dnem farkllklar belirgin ve yorumlama


asndan byk nem tamaktadr. Bu nedenle, iyi bir yorumlama iin bu dnemlere
ilikin bilgilerin gitar retimi srecinde renciye iyi ekilde aktarlmas gerekmektedir.
Gitar daarc, gitar almak iin seilen ve renilen eserler toplam olarak tanmlanabilir.
Gitar daarc ierisinde amaca uygun ltlere gre seilmi, solo, do, trio gibi alg
saysna gre deiebilen, eitli formlarda (sonat, konerto, kk paralar, danslar vb.)
tonal ve makamsal ezgiler ve ettler yer alabilir.
Gitar daarcna alnacak olan ett ve eserlerin teknik dzeylerinin rencinin teknik
dzeyinin biraz zerinde olmas normal karlanmaktadr. Ancak ok da st dzeyde
olmamas, daha nce hi grmedii veya henz uygulamaya hazr olmad teknik
davranlar ieren ett ve eserlere de yer verilmemelidir (Yldran, 2010, s. 12).
Gitar retiminde bir eser almasnn nasl yaplmas gerektii Yldran (2010, s. 16)
tarafndan u ekilde aamalandrlmtr:
Deifre etme
Motif ve cmlelerin belirlenmesi
Parmak numaralarnn (duate) belirlenmesi
Eserin teknik zorluklarnn belirlenmesi
Eserin mzikal glklerinin belirlenmesi
- Eserin ezgi ve elik ayrmnn yaplmas
- Eserin karakterinin belirlenmesi
- Eserin mzikal ifadesi iin gerekli olan estetik ve teknik konular
o Eserin ritminin mzikal ifadedeki yeri ve nemi
o Eserin melodisinin/armonisinin mzikal ifadedeki yeri ve nemi
Yaplan literatr taramasnda gitar eitiminde yazarak alma yntemini kullanan
herhangi bir almaya rastlanmamtr. Ancak gerek gitar eitiminde gerekse baka
alglarn eitiminde kullanlan eitli metotlarn incelenmesi, model nerileri, alg alma
srelerinde karlalan zorluklarn belirlenmesi gibi konularda aratrmalar olduu
grlm ve bu aratrmalara ksaca deinilmitir.

18

Yndem (1994) tarafndan yaplan almada, eitim fakltelerinin mzik eitimi


blmlerinde anadal gitar eitiminin nasl olmas gerektiine cevap aranmtr. Aratrma
kapsamnda, gitar sanatlar ve eitimcileri ile grmeler yaplm elde edilen veriler
nitel olarak analiz edilmitir. alma sonucunda, gitar eitiminin eitim fakltelerinin
mzik eitimi blmlerinde anadal algs olarak benimsenmesi gerektii, anadal gitar
eitiminin zaman kaybettirici almalardan arndrlmas gerektii, orkestra dersi
araclyla grup bilinci ve elik pratiinin salanmas gerektii savunulmutur.
Yndem (1998) tarafndan yaplan almada, Trkiyede mesleki mzik eitimi veren
yksek retim kurumlarnda klasik gitara uyarlanm trk kaynakl eitim mziklerinin
retiminde ve seslendiriminde karlalan sorunlar belirlenmeye ve bu sorunlar
gidermeye ynelik zm nerileri oluturmaya allmtr. Aratrma kapsamnda 36
gitar rencisine performans testi, 20 gitar eitimcisine anket, 91 adet klasik gitara
uyarlanm trk kaynakl eitim mzii rneine de mziksel analiz uygulanm, elde
edilen veriler eitli istatistik tekniklerle analiz edilmitir. alma sonucunda ortaya kan
sorunlardan bazlar, nitelik ve nicelik bakmndan yeterince trk kaynakl esere ve
bunlara ilikin teknik ettlere rastlanamad; trk kaynakl eitim mzii almalarna
gitar eitiminde yeterince yer verilmedii; gitar eitimcilerinin trk kaynakl eitim
mziinin retimine ilikin zel yntem ve tekniklerden yeterince haberdar olmadklar;
gitar eitimcilerinin retim ve seslendirmeye ilikin balca sorunlarn armonik ve
makamsal konulara ynelik olduunda hemfikir olduklar; trk kaynakl eserlerin
retiminde ritmik sorunlar konusunda ksmen hemfikir olduklar; makamsal sebeplerden
dolay oluan allmadk ve ok ak akor ve parmak pozisyonlarnn baz fiziksel el-kol
rahatszlklarna sebep olabilecei eklinde ifade edilmitir. fade edilen bu sorunlara
ilikin zm nerileri gelitirilmi ve gelitirilen zm nerileri iin gitar eitimcilerinin
grleri alnmtr.
Can (2004) tarafndan yaplan almada, Trkiyede 7-9 ya grubu ocuklara ynelik
repertuvar destekli klasik gitar eitimi program hazrlanmas ve etkililiinin snanmas
amalanmtr. Aratrma kapsamnda, 7-9 ya grubu ocuklara, klasik gitar becerilerini
gzlemlemek ve metot, repertuvar ve grntl VCD kayd ile farkl ekilde eitim alan
deney gruplar arasnda anlaml farkllk olup olmadn incelemek iin, altarl 3 grup
olarak 18 renciye deneysel bir alma yaplmtr. Deney gruplarna 7 ay sresince
ortalama olarak haftada saatlik klasik gitar eitimi verilmitir. Eitimin sonunda deney
19

gruplarnn arasnda bir fark olup olmadn incelemek amacyla lme arac olarak klasik
gitar performans testi gelitirilerek gruplara uygulanm, oluabilecek bir deiimin gitar
eitimi zerindeki etkileri izlenmitir. Aratrmada btn gruplara uygulanan Castetin
klasik gitar metodunun Trkiyede de uygulanabilirlii ortaya konulmutur.
Rohwer ve Polk (2006) tarafndan yaplan almada, ortaokul sekizinci snf dzeyi
rencilerinin, ifade ettikleri alma stratejileri ile geliim dzeyleri arasndaki ilikiyi,
rencilerin 5 dakikalk alma stratejilerindeki yaygn eilimlerini belirlemek ve alma
yntemlerine dayal baarlarn karlatrmak amacyla 5 farkl ortaokuldan, deiik
alglar alan 65 renci seilmi ve bu rencilerden alma tekniklerini szel olarak
ifade etmeleri istenmitir. Sonra rencilere 24 llk, sol minr tonda, 2/4 lde, ikilik
notalardan onaltlk notalara kadar tartmlar, eitli artiklasyon ve nans iaretlerini
ieren

bir

deifre

etd

aldrlmtr.

Deifre

etdn

aldrlmasndan

sonra

katlmclardan 5 dakika boyunca kendi performanslarn iyiletireceklerini dndkleri


tekniklerle alma yapmalar ve 5 dakikann sonunda deifrede aldklar etd tekrar
almalar istenmitir. Performanslar video kayt yntemiyle kayt altna alnm ve kaytlar
eitli performans deerlendirme aralar ile deerlendirilmitir. Aratrmann sonucunda,
btnselci ve analitik eklinde adlandrlan iki farkl alma yaklam sergileyen
renci tipi belirlenmitir. Btnselci katlmclarn, en iyi performans yakalayana dek
srekli tekrar almalar yaptklar, buna karn analitik yaklamdaki katlmclarn en iyi
performans yakalamak iin almay sistematik olarak kesip, zorlandklar blmleri
kk paralar halinde altklar ve zel teknik almalar yaptklar tespit edilmitir.
zmente (2007) tarafndan yaplan almada, zmir ve Ankara illerinde renim
grmekte olan Mzik retmenlii Anabilim Dal ve Konservatuvar lisans dzeyindeki
rencilerin alg alma srecindeki zdzenlemeli renme, mzik yeteneine ilikin
zyeterlik, alg almaya ilikin tutum ve bireysel alg performans dzeylerini
belirlemek, bunlar arasndaki ilikileri ortaya koymak ve bu deikenlerle rencilerin
bireysel zellikleri arasndaki ilikileri saptamak amalanmtr. Aratrmann verileri,
alg alma srecine ve mzik yeteneine ilikin eitli zyeterlik ve tutum lekleri ile
toplanm, bu veriler eitli istatistik tekniklerle analiz edilmitir. Elde edilen bulgulara
gre, aratrma kapsamndaki rencilerin, alg alma srecindeki zdzenlemeli
renme dzeyleri onlarn yalarna, gnlk alg alma srelerine ve okumakta
olduklar okullara gre nemli farkllklar gstermektedir. Mzik yeteneine ilikin
zyeterlik dzeyleri rencilerin cinsiyetlerine, gnlk alg alma srelerine gre, alg
20

deneyimlerine ve okumakta olduklar okula gre nemli farkllklar gstermektedir. alg


almaya ilikin tutumlar rencilerin yalarna, gnlk alg alma srelerine ve
okumakta olduklar okula gre nemli farkllklar gstermektedir. alg performans
dzeyleri,

rencilerin

gnlk

alg

alma

srelerine

gre

nemli

farkllk

gstermektedir. Aratrmada ele alnan deikenler arasnda en yksek dzeyde ilikinin


rencilerin alg almaya ilikin tutum dzeyleri ile alg alma srecindeki
zdzenlemeli renme dzeyleri arasnda olduu grlmtr. Ayrca rencilerin alg
alma srecinde kullandklar zdzenlemeli renme taktiklerinin, performans ncesi,
performans denetim ve performans deerlendirme evrelerinden olutuu ve rencilerin
taktik kullanmlar gibi bilisel ve stbilisel becerilerine; gd, tutum, ilgi, grev deer
inanlar ve zyeterlik gibi birok duyusal zelliin de elik ettii grlmtr.
Yoku (2009) tarafndan yaplan almada, gitar eitiminde stbilisel becerilerin
gelitirilmesine ynelik etkinliklerin rencilerin stbilisel farkndalk dzeyleri, gitar
performans baarlar ve gitar dersi bilgi dzeyleri zerindeki etkisi saptanmaya
allmtr. Aratrmann yntemine dayal olarak gitar rencilerinin performanslarn
planlamalarn, izlemelerini, deerlendirmelerini ve dzenlemelerini salamak ve
renmedeki farkndalk dzeyini arttrmak amacyla; dizgeli eitim modeline gre,
stbili becerilerinin gelitirilmesine ynelik etkinlikleri ieren, 14 haftay kapsayan ve 14
niteden oluan bir gitar dersi retim program hazrlanmtr. Aratrmann alma
grubunu (N=10), Marmara niversitesi Atatrk Eitim Fakltesi Gzel Sanatlar Eitimi
Blm Mzik Eitimi Anabilim Dalnda 2008-2009 eitim-retim ylnda gitar
eitimine devam eden ikinci, nc ve drdnc snf gitar rencileri oluturmaktadr.
Aratrma ntest sontest kontrol gruplu deneysel modele gre tasarlanmtr. Aratrmac
tarafndan deney grubu rencilerine her hafta niteler dhilinde kendi renmelerini
planlama-izleme ve deerlendirmelerine ynelik King (1991) tarafndan gelitirilen
dzenleyici kontrol listesi ve aratrmac tarafndan hazrlanan bir dnme gncesi
verilmitir. Deney grubu rencilerinden belirlenen hedef ve davranlar kapsamnda
stbili becerilerin gelitirilmesine ynelik olarak ders d almalarnda kontrol listesini
takip etmeleri ve renmelerine ynelik olarak z deerlendirme yapabilmeleri iin
aratrmac tarafndan dzenlenen dnme gncesini yaplan almalara paralel olarak
her hafta doldurmalar istenmitir. Her iki gruba da deney ncesi ve deney sonras lmeler
yaplmtr. Elde edilen veriler istatistik tekniklerle analiz edilmitir. Verilerin analiz
edilmesiyle elde edilen sonularda, deney grubundaki rencilerin uygulama sreci
21

sonunda stbilisel farkndalk dzeylerinde, gitar performans baarlarnda ve gitar dersi


bilgi dzeylerinde art olduu grlm; ayrca bu artn kontrol grubuna oranla daha
yksek olduu belirlenmitir. Sonu olarak, gitar eitiminde dizgeli eitim modeline gre
hazrlanm stbilisel becerilerin gelitirilmesine ynelik etkinliklerin rencilerin
stbilisel farkndalk dzeylerini, gitar performans baarlarn ve gitar dersi bilgi
dzeylerini arttrmada klasik eitime gre yaplan gitar eitiminden ok daha etkili ve
gelitirici olduu saptanmtr.
Yldran (2010) tarafndan yaplan almada, mzik retmeni yetitiren kurumlarda
yaplan bireysel alg dersinde rencilerin bir gitar eserini gl bir mzikal ifadeyle
alabilmelerini salayacak temel bilgileri aktarmaya ve karlalan teknik ve mzikal
glklerin giderilmesine ilikin yntemler sergilemeye allmtr. almann literatr
taramas blmnde bir gitar eserini almaya balamadan nce sahip olunmas gereken
teknik ve mzikal donanmlar ve mzikal ifadeyi glendirecek bilgiler elde edilmitir.
Analiz ynteminin kullanld ikinci blmde ise eserlerin armonik ve biimsel olarak
incelendii mzikal analizler yer almaktadr. Bu blmde eserler teknik ve mzikal
glkler bakmndan da incelenerek hem teknik akcl salamak iin ettler
oluturulmu hem de mzikal ifadenin glenmesine ynelik zm nerileri sunulmutur.
alma sonucunda, analiz yapmann rencinin teknik ve mzikal kavrayn gelitirerek
bir gitar eserini alma ve yorumlama aamalarnda yol gsterici olabilecei grlmtr.
Bingl (2010) tarafndan yaplan almada, zengen gitar eitiminde parmak hazrlamal
gitar retimi ynteminin rencilerin gitar almadaki baarlarna etkisini saptamaya
allmtr. Deneysel modelde yaplan aratrmada ntest sontest kontrol gruplu
aratrma modeli kullanlmtr. Aratrmann rneklemini 2009-2010 eitim-retim
ylnda zel bir mzik kursuna devam eden, yalar 12-15 arasnda ve gitar eitimi sreleri
1 ile 2 yl arasnda deien, 7si deney, 7si kontrol grubunda olmak zere toplam 14
renci oluturmaktadr. Aratrmann deneysel ileminde deney ve kontrol gruplaryla
toplam 8 hafta sresince haftada her renciyle 1 defa olmak zere 40 dakikalk dersler
yaplmtr. Deneysel ilem, her aamasnda farkl eserlerin alld aamadan
olumaktadr. rencilerin mziksel performanslar deneysel ilem sonrasnda 4
deerlendirici tarafndan bir lek araclyla, ritmik tutarlk, boumlama, seslerin
doruluu, hakimiyet/kontrol, tonlama ve cmleleme alt alanlarnda deerlendirilmitir.
Aratrmann bulgularna gre deney ve kontrol gruplarnn seslendirme performanslar
arasnda birinci ve ikinci aamada anlaml bir fark saptanmamtr. Dier yandan deney ve
22

kontrol gruplarnn seslendirme performanslar arasnda deneysel ilemin nc


aamasnda, deney grubu lehine istatistiksel olarak anlaml dzeyde fark saptanmtr.
Aratrmann sonularna gre parmak hazrlamal gitar eitimi ynteminin rencilerin
gitar alma becerilerine, deneysel ilemde uygulanma srecinde ksa ve orta vadede
istatistiksel olarak anlaml dzeyde katkda bulunmad, uzun vadede istatistiksel olarak
anlaml dzeyde katkda bulunduu saptanmtr.
Yaln ve Albuz (2012) tarafndan yaplan almada, gitar uygulamal armoni retiminin
(GUA) renci bilgi ve performans eriisi zerindeki etkilerini aratrlmtr. almada,
gitar uygulamal armoni eitimi alan ve almayan gitar rencilerinin bilgi ve performans
eriileri arasnda anlaml bir farkn olup olmad aratrlmtr. GUAye ilikin
rencilerin bilgi ve performans seviyelerinde anlaml bir deiim olup olmadnn
llmesi iin ntest sontest kontrol gruplu deneme modeli kullanlmtr. Aratrmann
deneysel srecinde aratrmac tarafndan hazrlanan gitar uygulamal armoni retimine
ynelik rneklerle sekiz hafta sren almalar yaplmtr. Aratrmann deneysel
boyutunda gruplarn tm bilgi ve performans dzeylerine ilikin elde edilen bulgular, gitar
rencilerinin bilgi ve performans eriilerinde deney grubu lehine anlaml fark olduunu
gstermektedir.
zmente (2013b) tarafndan, Akdeniz niversitesi Gzel Sanatlar Fakltesi Mzik
Blm ve Adnan Menderes niversitesi Eitim Fakltesi Mzik retmenlii Anabilim
Dalnda lisans dzeyinde renim gren 79 renci zerinde yaplan bir aratrmada,
bireysel alg alma srecinde rencilerin kullandklar alma taktikleri belirlenmeye
allmtr. Bu amala rneklemi oluturan rencilerden, kapal ve ak uul sorular
ieren 3 blml alg alma Taktikleri Anketi ile toplanan veriler, betimsel istatistik
yntemleriyle analiz edilmitir. Analizlerden elde edilen bulgularda rencilerin %83,5
gibi byk oran ile alarken hata yaptm bir blm defalarca kere tekrar etmem
gerektiini dnrm ifadesine katldklar grlmtr. rendiim bir paray
zihnimde defalarca kere sylerim ifadesine katldn belirten rencilerin oran %74,7,
bir paray kk blmlere bler ve bunlar birer birer alrm nermesine
katldklarn belirten rencilerin oran %72,2 olarak tespit edilmitir. altm bir
parada zor bir pasajla karlatmda onunla ilgili teknik almalar yaparm nermesine
katldklarn belirten rencilerin oran ise %70,9 olarak bulunmutur. Bunlara ek olarak
alg retmenlerinin, rencilerine derslerde, farkl tempolarda alma, teknik alma
23

yapma, alrken kendini dinleme, l l alma ya da zor pasajlar belirleyerek


alma, etd ya da eseri nasl almalar gerektii ile ilgili bilgi verme, alacaklar eser
ile ilgili rnekler dinleme, alma zamanna dikkat ederek dzenli alma yapma gibi
konular retmekte olduklar tespit edilmitir. Sonu olarak rencilerin arlkl olarak,
paradan btne doru giden, analize ynelik ve ok tekrara dayal taktikler kullandklar;
retmenlerinin de rencilere eitli taktiksel ynlendirmelerde bulunduklar ifade
edilmitir.
Gn Duru (2013) tarafndan yaplan almada, keman eitiminde ezber yntemine dayal
retim programnn, mzik eitimi alan keman rencilerinin performans zerinde
geleneksel ynteme dayal retim programna gre etkililii belirlenmeye allmtr.
almada, ntest sonteste dayal eitlenmemi kontrol gruplu yar-deneysel model
kullanlmtr. almaya 2012-2013 retim ylnda Mehmet Akif Ersoy niversitesi
Eitim Fakltesi Mzik Eitimi Anabilim Dalnda renim gren 8 keman rencisi
katlmtr. Deney iin seilen eser, her iki gruba da deney ncesinde aldrlarak kayt
altna alnmtr. Deney aamasnda, 4 hafta boyunca kontrol grubu rencileri ile
geleneksel ynteme dayal retim program ile keman dersi, deney grubu rencileri ile
deney iin oluturulan ezber yntemine dayal retim program ile keman dersi
yrtlmtr.

Hem

deney

ncesinde

hem

de

deney

sonrasnda

rencilerin

performanslarnn video kayd yaplmtr. Deney aamas sona erdikten sonra, alnm
olan tm performans kaytlar, alma iin hazrlanm olan deerlendirme lei
araclyla uzman tarafndan deerlendirilmitir. Deerlendirme sonular SPSS
bilgisayar programnda istatistik teknikle analiz edilmitir. almann sonucunda, genel
olarak keman eitiminde ezber yntemine dayal retim programnn rencilerin
performans zerinde geleneksel ynteme dayal retim programna gre daha etkili
olduu grlmtr. Performansn alt kriterlerinden olan ritim kalplarn doru alabilme,
eseri ritmik yapsna uygun alabilme, eserdeki pasajlar doru artikle edebilme
davranlarnda ise ezber yntemine dayal retim programnn, geleneksel ynteme
dayal retim programna gre daha etkili olmad sonucuna ulalmtr.
zdemir (2014) tarafndan yaplan deneysel almada, bireysel alg gitar eitiminde
teknik ve mzikal bilgi ve becerilerin kazandrlmasna ynelik uygulanan retim
etkinliklerinin rencilerin performans baar dzeylerinin artrlmasnda etkili olup
olmad snanmtr. Aratrmada, gitar rencilerinin bilgi dzeylerini, klasik gitar
alma zihinsel alg ve tutum dzeylerini ve performans baar dzeylerini artrmak iin
24

bir eitim modeli hazrlanmtr. Bu eitim modeli, grsel, iitsel ve devinisel renme
boyutlarna ynelik etkinlikleri ieren ve her biri be hafta olmak zere iki periyoddan
oluan dizgeli eitim modeline gre hazrlanmtr. ntest - sontest kontrol gruplu
deneysel desenle yaplan almada veri toplamak amacyla, baar testi, klasik gitar
alma zihinsel alg ve tutum lei ve performans gzlem formu kullanlmtr. Elde
edilen verilerin istatistik yntemlerle analizleri sonucunda,

uygulama

sonunda

deney grubu rencilerinin gitar dersi bilgi dzeylerinde, klasik gitar alma zihinsel alg
ve tutum dzeylerinde ve performans baar dzeylerinde kontrol grubundaki rencilere
gre daha yksek oranda art olduu grlmtr. Bylelikle, uygulanan retim
programnn, geleneksel retime gre daha etkili ve gelitirici olduu saptanmtr.
zyrk (2014) tarafndan yaplan almada, balang gitar eitiminde sa el ncelikli
gitar retiminin renci baarsna etkisi belirlenmeye allmtr. Aratrma iin gerekli
nitel verilerin toplanmasnda literatr taramas yaplm, sa el ncelikli gitar retiminin
etkililiini saptamak iin sontest kontrol gruplu sekisiz deneme modeli kullanlmtr.
Aratrmann alma grubunu, Gazi niversitesi Gazi Eitim Fakltesi Gzel Sanatlar
Eitimi Blm Mzik Eitimi Anabilim Dalnda 2012-2013 eitim-retim ylnda Okul
alglar (Gitar) dersini alan 2. Snf rencileri oluturmaktadr. Sekisiz atama ile
belirlenen kontrol (n:10) ve deney (n:10) grubu ile yaplan derslerde ve sontest
uygulamasnda kullanlan eser ve ettler, Okul alglar (Gitar) dersi tanm ve bu dersi
yrten retim elemanlarnn grleri dorultusunda belirlenmitir. Gelitirilen program
dorultusunda, bir eitim-retim dnemi boyunca (14 hafta) aratrmac tarafndan deney
ve kontrol gruplar ile ders yaplmtr. Deney sreci sonunda, rencilerin performanslar
kamera ile kaydedilerek, 3 uzman planlayc tarafndan deerlendirilmesi salanmtr.
Elde edilen veriler SPSS programnda istatistik tekniklerle analiz edilmitir. Aratrma
sonucunda, sa el ncelikli gitar retiminin, temel davran, teknik davran, mzikal etki
ve yorumlama basamaklarnn tmnde hali hazrda kullanlmakta olan ynteme gre
renci baarsn arttrd, ayrca bu basamaktan alnan puanlar aras ilikilerin deney
grubunda daha fazla olduu saptanmtr. Sa el ncelikli gitar retiminin, renci
baarsna olumlu ynde etki ettii ve geleneksel ynteme gre daha etkili olduu
sonucuna ulalmtr.

25

1.1. Problem Durumu


Gitar almaya ilikin teknik ve estetik deerleri kazandrmak amacyla eitimin bilisel,
duyusal ve devinisel renme alanlarnn tmne ynelik becerilerin sergilenebildii
gitar eitimi srecinde, pek ok nedenle rencilerin gitar almaya ilikin teknik becerileri
kazanmada sorunlar yaamalar olaandr. Bu sorunlar aslnda tm alglar iin ortak
olabilecei gibi algya gre deiiklik de gstermektedir.
Yndem (1994, s. 55), alg alarken yaanan taklmalarn nedenlerini, genel nedenler,
teknik nedenler ve deifre olmak zere balk altnda toplamtr. Genel nedenler,
psikolojik durum, retmen-renci iletiimi, algya olan ilgisizlik, isteksizlik ve yetersiz
alma, ailenin ve evrenin destek eksiklii gibi sebepler olarak ifade edilirken; teknik
nedenler, nota izleme gl, kondisyona ynelik almalarn eksiklii, dizi, akor ve
arpej almalarnda yetersizlik, biim ve dnem zelliklerine uygun almama,
pozisyonlara dikkat etmeme, duatelerin uygun dzenlenmemesi, nans almalarnn
yaplmamas gibi tm alglarda ortak olabilecek sebepler olarak ifade edilmektedir.
Deifre eseri tanma ve analiz aamasnn balangcdr. Deifre aamasnda, notalarn
yerlerine, srelerine, tartm kalplarna, parmak numaralarna (duate) ve konumlara ksaca
notada yazan her eye ok dikkat edilmeli ve ar tempoda allmaldr. Yava tempo,
rencinin detaylar daha rahat kavramasn, teknik ve mzikal problemleri daha rahat
zmesini kolaylatrabilir. Deifre srecinde, devinisel renmenin de tam gereklemesi
iin, notalar her seferinde ayn parmak numaralar ile alnmaldr. Bu nedenle nota
zerinde parmak numaralarna ynelik analizin eksiksiz yaplm olmas gerekmektedir.
Duate analizinde, gerekirse retmen ve renci fikir alverii yaparak en uygun duateyi
belirlemede eitli iaretlemeler yapabilir. rencinin aktif olarak katld deifre
srecinde, duruma gre renkli kalemler kullanlarak yaplacak olan iaretlemeler,
rencinin notay grsel olarak daha iyi kavramasnda ve alma esnasnda duatenin takip
edilmesine ynelik grsel dikkat artnn salanmasnda etkili olacaktr. aretlemenin
renci tarafndan yaplmasyla duatenin seslendirme esnasnda hatrlanmas da kolay
olacaktr.
Etdn/eserin belli bir duate ile alnmas, etkili bir artiklasyon iin de gereklidir.
Artiklasyon, seslerin bal (legato) veya kesik kesik (staccato) gibi deiik ekillerde icra
edilmesi olarak ifade edilmitir (Hacev, 2005, s. 175). Etkili artiklasyon, doru, rahat bir
duru ve iki elin uyum iinde, rahat ve dengeli biimde hareket etmesi ile ilgilidir
(zdemir, 2014).
26

zmente (2004, s. 7) tm alglarda ortak olarak dikkat edilmesi gerekli olan teknikleri
Schleuter (1997)den, algy alarken doru bir durua sahip olunmas; el, kol ve
parmaklarn doru konumlandrlmas; algnn kendine has kaliteli bir tona sahip olmas
ve entonasyonun temiz olmas eklinde aktarmtr. Ayrca alg eitiminde ritim duygusu
yeterince gelimemi olan rencilerin alg alma becerilerinin tatmin edici dzeyde
olamayacan vurgulamtr. alg alma esnasnda ritmin yanl okunmasn, karmak
ritmik kalplarn alnmasnda zorluk yaanmasn, zor ritmik pasajlarda ayakla ya da
vcutla ritim tutma eilimini, alg eitiminin nemli sorunlar olarak ifade etmitir. Ayn
almada ayrca rencilerin alg alrken en ok hangi zorluklar yaadklarna ve bu
zorluklarn nedenlerine deinilmitir. Aratrmaya gre, renciler en ok duru-tutuoturu kaynakl olarak srt-boyun-sol omuz-sol kol-sol el- parmaklar hatt zerinde ar ve
kaslma gibi sorunlar yaadklarn; teknik bilgi ve beceri yetersizliinden kaynaklanan
deifre gl, ezberlemekte zorlanma, tempoyu tutturamama, metronoma uyamama,
acelite eksiklii sorunlar yaadklarn; alg alma srecinde konsantrasyon balamnda
dikkat dankl, ilgiyi alg zerinde toplayamama sorunlar yaadklar tespit edilmitir.
Bulut (2012) tarafndan bir grup mzik retmeni aday zerinde yaplan aratrmada,
mzik retmeni adaylarnn alg alma srecinde nota yazs bilgisindeki eksikliklerden
kaynaklanan baz mziksel davran eksiklikleri tespit edilmitir. Aratrmaya gre,
Mzik retmeni adaylarnn, herhangi bir eserin allmas srecinde (bu eser solfej, an,
alg eseri olabilir) nota bilgisine ynelik yaptklar hatalar, o eserin deifresinin doru, bir
ekilde yaplmasna engel olmaktadr. Deifrede ortaya kan ritimsel yanllklar,
artiklasyona ynelik yanllklar ve mzikal ifadeye ynelik yanllklar da eserin bir
btnlk iinde seslendirilmesine ve yorumlanmasna imkn vermemektedir. Dolaysyla
mzik retmeni adaylarnn nota bilgisine dayal performanslarndaki, bu hatalar, mesleki
mzik eitiminde, gereksiz (byk) zaman kaybna, zerinde allan eserlerin bir btnlk
iinde seslendirilememesine, ksaca eserin nitelikli bir biimde seslendirilememesine ve
yorumlanamamasna (rnein bir snav veya bir konser ortamnda sunulabilecek bir dzeyde
sergilenememesine) neden olmaktadr (Bulut, 2012, s. 659).

alg almaya ilikin becerilerin renilmesinde ve alg performansnn gelitirilmesinde


en etkili etmenin retmen olduunu ne sren zmente (2013a, s. 321)e gre,
retmenlerin, rencilerinin performanslarn ykseltmek iin onlara dersler esnasnda
uygun retimsel yntem ve stratejiler uygulamalar gerekmektedir. alg dersleri,
ncelikle retmenin renciye performans grevini sunmas ya da aklamas, daha sonra
rencinin verilen grevi uygulamas ile gerekleen cevab ya da tepkisi son olarak da
27

retmenin renciye belirli bir dnt vermesi eklinde bir dng erevesinde
gereklemektedir.
Gnmzde, mziin dolaysyla mzik eitiminin vazgeilmez unsuru olan alg ve alg
eitiminde gitar, ucuza temin edilebilen, kolayca her yere tanabilen, hem solo hem de
elik algs olma zelliiyle gerek eitimde gerekse virtzite almalarnda
kullanlabilen bir alg olarak evrensel boyutta ilgi grmektedir.
Gitar almaya ilikin temel ve ileri dzey bilgi ve becerilerin sistematik olarak
kazandrlmasnn amaland gitar eitimi, rencinin gitar alma becerilerinin tm
boyutlaryla kavrayabilmesi iin sahip olduu teknik ve mzikal seviyesini ok ynl
olarak (genel duru, sa el-sol el teknikleri, deifre becerisi, duateleme ve duate geileri,
artiklasyon becerisi, mzikal alma) betimlemesi ve buna bal olarak gl zayf ynleri
ile birlikte neyi yapp neyi yapamadn fark etmesi renmenin etkililii asndan
nemlidir. Bir etd/eseri etkili ve yeterli bir performans ile seslendirmek iin
gerekletirilen alma sreci, teknik ve mzikal yapnn dikkatlice incelendii ve en
doru uygulamalarn (duate ve mzikal ifade) belirlendii bir yaklam iermelidir. Bu
ierik dorultusunda etdn/eserin teorik yaps incelenmeli (ton, l says ve ritmik
yap), duate ve mzikal analizi yaplmal, teknik ve mzikal becerilerin renci tarafndan
daha iyi anlalabilmesi iin retmenin model olmasnn yan sra birbirinden farkl
nitelikte performans rnekleri de izletilmeli, dinletilmeli, renci kendi kendini izleyerek
ve dinleyerek almal ve tm bu uygulamalar planl olarak yaplmaldr (zdemir, 2014,
s. 4).
retmenler gitar eitimini genellikle kendi renim srelerinde kullandklar alma
taktikleri ve retmenlerden grdkleri alma biimleri dorultusunda geleneksel ustarak anlay ile gerekletirmekte ve rencilerini sa duyu ve sezgisel bir anlay ile
ynlendirmektedirler. Bu srete rencinin teknik ve mzikal seviyesini her seferinde bir
adm daha ileriye tayacak olan doru eserin/etdn belirlenmesi ve belirlenen
eserin/etdn nasl allaca son derece nemlidir. Bu nedenle retmen, esere/etde
ynelik teknik ve mzikal bilgi ve becerilerin kazanlmasna ynelik renmelerin nasl
gerekleeceini bilmeli ve retime bu erevede yn vermelidir (zdemir, 2014, s. 2).
Mziin bellekten (ezberden) seslendirilmesinin gereklilii konusunda yorumcu ve
pedagoglar farkl grlere sahiptirler. Birok eitimci, bilginin anlamadan, papaan gibi
tekrar edilerek bellee alnmas olduunu dndklerinden dolay ezberin iyi bir renme
yntemi olmadn savunmaktadr. Fakat enstrman eitiminde ezber, daha ok bilginin
28

bellee alnmasnda kullanlan yntemlerden biridir. Bireyin eseri alabilmesi iin nce o
eseri renmesi gerekir, renmeden sonra da eser otomatikleene kadar tekrar edilir ki
yani ezberlenir ki eser daha iyi alnp daha iyi yorumlanabilsin. Bu konudaki
gerekelerden bazlarnn, mziin icrasnda sayfa evirme iinin yknden kurtulmak,
yorumculuk becerilerinden doalama gerektiren durumlarda notann balayclndan
kurtulmak olduu ifade edilmektedir. alg eitiminde hafzaya alma ve hafzadan alma
konusunda rencilerin, altklar eserlerin tm teorik zelliklerini tanmlamann ve
analiz etmenin nemini iyice kavrayarak ie balamalar gerektii savunulmaktadr. (Gn
Duru, 2013; Gren Otacolu, 2008).
Hatasz ve mzikal alma becerisinin deifre, artiklasyon, cmleleme ve ezberleme
aamalarnn bilinli ve doru bir biimde gerekletirilmesi sonucu kazanlabilecei
dnlmektedir. Bu aamalardan ezberleme davran bilinli, sistemli ve planl bir
biimde gerekleebilecei gibi farknda olmadan da gerekleebilir ancak bu tr bir
ezberleme, seslendirme srasnda bir anlk dikkat dankl ya da istenmedik bir tepki
sonucu paradan kopmay kanlmaz hale getirebilmektedir. Bu noktada ezberin bir btn
olduunu ve mzisyenin bellei, teorik bilgisi, gz, kula, el ve parmaklaryla
gerekletirildii zaman daha gvenilir ve uzun sreli olabileceini sylemek mmkndr.
Ezberleme ileminde eserin armoni, biim, artiklasyon ve nans iaretleri gibi pek ok
ynden detayl analizinin yaplmasnn hatta baz durumlarda eserin emasnn bir kada
izilmesinin ok yararl olabilecei savunulmaktadr (Gn Duru, 2013, s. 16-20).
Gitar eitimi srecinde rencilerin, altklar eserin/etdn notasnda yer alan ayrntlar
gzden kardklar, yeterince anlayamadklar, hatal ya da eksik olarak almaya
altklar unsurlar olabilmektedir. Bu durumlar, dikkat eksiklii, teorik bilgi eksiklii,
uygun olmayan renme stili, uygun olmayan alma stratejileri vb. nedenlerden
kaynaklanyor olabilir. Problemin sebebi ne olursa olsun, gitar alma becerilerini olumsuz
ynde etkileyen bu aksaklklar ortadan kaldrmaya ynelik, rencilerin gitar alma
becerilerini gelitirebilmelerine olanak salayan zmler retilmesi gerekmektedir.
Ortaya konulan problem durumu erevesinde oluturulan problem cmlesi u ekilde
ifade edilmitir: Gitar almaya ilikin teknik becerilerinin renilmesinde yazarak alma
ynteminin etkisi nedir?
Aratrmann problem cmlesi dorultusunda aadaki alt problemlere cevaplar
aranmtr.
29

1. Deneysel ilem sonunda, yazarak alma ynteminin genel mzik becerilerinin


kazanmna etkisi nedir?
1.1. ntest - sontest verilerine gre, yazarak alma ynteminin nota srelerinitartm kalplarn doru seslendirme becerisinin kazanmna etkisi nedir?
1.2. ntest - sontest verilerine gre, yazarak alma ynteminin grlk terimlerine
uygun seslendirme becerisinin kazanmna etkisi nedir?
1.3. ntest - sontest verilerine gre, yazarak alma ynteminin hz terimlerine
uygun seslendirme becerisinin kazanmna etkisi nedir?
1.4. ntest - sontest verilerine gre, yazarak alma ynteminin sslemeleri doru
seslendirme becerisinin kazanmna etkisi nedir?
2. Deneysel ilem sonunda, yazarak alma ynteminin gitar almaya ilikin teknik
becerilerin kazanmna etkisi nedir?
2.1. ntest - sontest verilerine gre, yazarak alma ynteminin sa el ve sol el
parmak numaralarna (duate) uygun seslendirme becerisinin kazanmna etkisi
nedir?
2.2. ntest - sontest verilerine gre, yazarak alma ynteminin eseri uygun
konumlarda seslendirme becerisinin kazanmna etkisi nedir?
3. Deneysel ilem sonunda, yazarak alma ynteminin mzikal etki ve yorumlamaya
ilikin becerilerin kazanmna etkisi nedir?
3.1. ntest - sontest verilerine gre, yazarak alma ynteminin biim (form)
elerini etkili seslendirme becerisinin kazanmna etkisi nedir?
3.2. ntest - sontest verilerine gre, yazarak alma ynteminin oksesliliin
elerini etkili seslendirme becerisinin kazanmna etkisi nedir?
3.3. ntest - sontest verilerine gre, yazarak alma ynteminin eseri durmadan,
duraksamadan, akc bir ekilde seslendirme becerisinin kazanmna etkisi nedir?
4.

ntest - sontest verilerine gre, yazarak alma ynteminin notaya bakmadan

seslendirme becerisine etkisi nedir?


5.

Aratrmada uygulanan deneysel srecin sonunda rencilerin yazarak alma

yntemiyle ilgili grleri nelerdir?

30

1.2. Aratrmann Amac


Yazarak alma yntemi, gitar rencilerinin eserlerini alrken, geleneksel retim
yntemlerine ek olarak, eser notasnda yer alan mziksel unsurlara daha fazla dikkat
etmelerini ve daha fazla unsuru alglamalarn salayan, rencinin aktif olarak
renmesine olanak tanyan bir alma yntemidir.
Aratrmann amac, gitar eitiminde teknik becerilerin kazanlmasnda, yazarak alma
ynteminin renci baarsna etkisini ortaya koymaktr.

1.3. Aratrmann nemi


Bu alma, yazmann renme, bellekte tutma gibi bilisel becerileri dorudan, etkileme
ve gelitirme zelliinden hareketle, gitar eitiminde yazarak almann baary artrc
etkilerinin ortaya konmas asndan nemlidir.
rencilerin hem mzik eitimleri sresince hem de hayatlar boyunca, eser analizi,
deifre, nota okuma, nota yazma, alglama, dikkat etme, anlama, etkili seslendirme gibi
konularda mzikal becerilerini gelitirmesi bakmndan nemlidir.

1.4. Varsaymlar
1. Aratrma iin seilen veri toplama ynteminin; nitelik, sre ve maliyet asndan
aratrmann konusuna en uygun yntem olduu,
2. Veri toplama aralarna ilikin alnan tm uzman grlerinin samimi ve gerei
yanstt bu nedenle de geerli ve gvenilir olduu,
3. alma grubunda yer alan rencilerin uygulanan deney iin uygun olduu,
4. Deneysel uygulama iin belirlenen, Barok dnem bestecisi J. S. Bacha ait Minuet
(BWV 990 A 132) adl eserin, llmek istenen davranlar bakmndan yeterli ve
rencilerin seviyesine uygun olduu,
5. alma grubunda yer alan rencilerin sorulan sorulara verdikleri yantlarn samimi ve
gerei yanstt, bu nedenle de geerli ve gvenilir olduu,
6. Deneysel uygulama sresi olarak belirlenen, haftada 2 ders saatinden 4 haftada 8 ders
saatinin, alma iin yeterli bir sre olduu,
31

1.5. Snrllklar
1. Bu aratrma Atatrk niversitesi Gzel Sanatlar Fakltesi Mzik Bilimleri Blm
lisans rencileri arasndan, aratrmann amac dorultusunda seilen, 5i deney
grubunda 5i de kontrol grubunda olmak zere 10 bireysel alg gitar rencisi ile,
2. Gitar almaya ilikin teknik beceriler ile,
3. Alnan uzman grleri ile,
4. Barok dnem bestecisi J. S. Bacha ait Minuet (BWV 990 A 132) adl eser ile,
5. alma sresi olarak belirlenen, ilk alma, ntest, ikinci alma ve sontest
aamalarn kapsayan 4 haftalk deneysel uygulama ile,
6. Her hafta 2 ders saati olmak zere 4 haftada 8 ders saati ile,
7. Veri toplama aralarna ait snrllklar ile,

1.6. Tanmlar
Yazarak alma yntemi: rencinin alt eseri, belli kurallar erevesinde,
gerektiinde renkli kalem kullanarak kendi el yazs ile yeniden yazmasna dayal bir
alma yntemidir.

32

BLM 2

2.YNTEM

Bu blmde, aratrmann modeli ve deseni, uygulamann yapld alma grubu, veri


toplamada kullanlan aralarn gelitirilmesi, toplanan verilerin ilenmesi ve analiz
edilmesinde kullanlan yntem ve tekniklere yer verilmektedir.

2.1. Aratrmann Modeli ve Deseni


Aratrmada, betimsel ve deneysel boyutlardan oluan karma model kullanlmtr. Buna
gre bu aratrma ilgili literatrn taranmas, var olan durumun ortaya konulmas,
gelitirilen veri toplama aracna ilikin uzman gr alnmas ve oluturulan alma
yntemi ile ilgili renci grleri dorultusunda deerlendirme yaplmas ynnden
betimsel, oluturulan alma ynteminin uygulanmas ynnden de deneysel bir
aratrma nitelii tamaktadr.
Aratrmann ilk aamas olan betimsel ksmda genel tarama modelinden yararlanlm ve
aratrma iin belirlenen konunun temellendirilmesi ve ynlendirilmesi iin literatr
taramas yaplarak konuyla ilgili bilgiler toplanmtr. htiya duyulan veriler ktphane,
ariv ve internet taramas yoluyla elde edilmitir. Betimsel aratrmalar, verilen bir
durumu olabildiince tam ve dikkatli bir ekilde tanmlar (Bykztrk, Kl akmak,
Akgn, Karadeniz ve Demirel, 2013, s. 22).
Aratrmann ikinci aamasn deneysel blm oluturmaktadr. Deneysel yntem, nedensonu ilikilerini belirlemek amacyla, elde edilmek istenen verilerin dorudan
aratrmacnn kontrol altnda retildii aratrma modeli olarak tanmlanmaktadr.
Deneme, bamsz deikenin baml deikeni etkilemesi, kontroll koullarda sistemli
33

deiiklikler yaplmas ve sonularn izlenmesi eklinde olur (Karasar, 2006, s. 88).


Deneysel aratrmalar, aratrmacnn kontroll etkisinden dolay mdahale aratrmalar
arasna girmektedir. Mdahale aratrmalarnda belirli bir yntem (rn. retim yntemi
ya da retim program) ya da uygulamann bir ya da daha fazla sonucu (rn. etkili olup
olmama) etkilemesi beklenir (Bykztrk, Kl akmak, Akgn, Karadeniz, ve Demirel,
2013, s. 23).
Aratrmada deneysel desen olarak ntest - sontest kontrol gruplu model kullanlmtr.
ntest - sontest kontrol gruplu modelde, yansz atama ile oluturulmu iki grup bulunur.
Bunlardan biri deney dieri kontrol grubudur. Her iki grupta da deney ncesi ve sonras
lmeler yaplr (Karasar, 2006, s. 97).

Tablo 2.1.1. ntest Sontest Kontrol Gruplu Modelin Simgesel Grnm (Karasar,
2006)
G1

O1.1

O1.2

G2

O2.1

O2.2

2.2. alma Grubu


Aratrmann alma grubu, amasal rnekleme yntemlerinden benzeik rnekleme ve
lt rnekleme yntemleri kullanlarak belirlenmitir. Amasal rnekleme, belli ltleri
karlayan veya belli zelliklere sahip olan bir veya daha fazla zel durumlarda kullanlan
bir yntemdir. Benzeik rnekleme yntemi, evrenden aratrmann problemi ile ilgili
olarak benzeik bir alt grubun, durumun seilerek almann bu alt grup zerinde
yaplmas eklinde tanmlanmaktadr. lt rnekleme ise, rneklem iin belirlenen lt
karlayan birimlerin rnekleme alnmasdr

(Bykztrk, Kl akmak, Akgn,

Karadeniz, ve Demirel, 2013, s. 90-91).


Aratrmann alma grubunu oluturma aamasnda, derslere dzenli olarak devam etme
ve gitar almaya ilikin temel dzeydeki teknik becerileri edinmi olma lt olarak gz
nnde bulundurulmutur.
Bu veriler nda, aratrmann alma grubu, Atatrk niversitesi Gzel Sanatlar
Fakltesi Mzik Bilimleri Blmnde lisans dzeyinde renim grmekte olan, derslere
dzenli olarak devam eden ve gitar almaya ilikin temel dzeyde teknik becerileri
34

edinmi, 5i deney grubunda 5i de kontrol grubunda olmak zere 10 bireysel alg gitar
rencisi olarak belirlenmitir. renciler deney ve kontrol gruplarna yansz olarak
atanmtr.

2.3. Verilerin Toplanmas


Aratrmann bu blmnde betimsel ve deneysel blmlerde kullanlan veri toplama
aralarna ynelik bilgiler bulunmaktadr.

2.3.1. Betimsel Boyuta Ait Verilerin Toplanmas


Aratrmada, problemin zmne nitel olarak katk salayabilecek bilgileri toplamak iin
literatr taramas yaplarak konuyla ilgili yerli ve yabanc kaynaklara ulalmaya
allmtr.
Gitar eitiminde yazarak alma ynteminin hangi teknik becerilere etkisinin ne lde
olduunu belirleyebilmek amacyla, oluturulan Performans Dereceleme lei iin
gitar eitimcilerine grme formu anketi uygulanmtr. Gitar eitimcilerinin kiisel
bilgilerine ilikin frekans ve yzde dalmlar Tablo 2.3.1.1de verilmitir.

35

Tablo 2.3.1.1. Gitar Eitimcilerinin Kiisel Bilgilerine likin Frekans ve Yzde


Dalmlar

renim Dzeyi

nvan

Hizmet Yl

Lisans

Yksek Lisans

33

Doktora

67

Sanatta Yeterlilik

Toplam

100

Profesr

17

Doent

Yardmc Doent

retim Grevlisi

50

Okutman

Aratrma Grevlisi

33

Toplam

100

0-5 yl

33

6-10 yl

33

11-15 yl

17

16-20 yl

21-25 yl

17

26 ve zeri

Toplam

100

Tablo 2.3.1.1.de elde edilen sonulara gre, gitar eitimcilerinin yksek lisans ve doktora
mezunu olduklar, byk lde retim grevlilerinden olutuu ve hizmet srelerinin en
fazla 6-10 yl arasnda olduu grlmektedir.
Ayrca aratrmann son blmnde, alma grubu rencilerinin, uygulanan alma
yntemine ilikin grlerini almak amacyla yaplandrlmam grme formu
kullanlmtr. Yaplandrlmam grme, aratrmacya konuyla ilgili olabilecek
maddelerin sorulmasnda byk serbestlik salar. Sorular ve sralamalar sabit deildir. Bu
yntemde, karlatrma ve analiz kolayl amacyla semeye zorlamak yerine ak ulu
sorular araclyla zengin ve yeterli bilgi toplanmas hedeflenmektedir (Bykztrk,
Kl akmak, Akgn, Karadeniz ve Demirel, 2013, s. 152). Deneysel sre sonrasnda,
Gitar Eitiminde Yazarak alma Yntemi ne ilikin aratrmac tarafndan gelitirilen
ve 10 ak ulu sorudan oluan bir grme formu oluturulup, alma grubu rencilerine
uygulanmtr.

36

2.3.2. Deneysel Boyuta Ait Verilerin Toplanmas


Deneysel boyutta uygulanan ntest - sontest verilerinin toplanmas iin uzman grleri
dorultusunda becerilerin llmesine ilikin dereceleme lei oluturulmutur. Bu
lein oluma aamasnda ilgili literatr taramas yaplm ve var olan dereceleme
lekleri incelenmitir. ncelikle konuyla ilgili uzman gr alnabilmesi iin bir
grme formu oluturulmutur. Hazrlanan formda, gitar almaya ilikin teknik
becerilerin kazanmn nesnel biimde lmesi hedeflenen lek tasla hakknda gr
alnmtr. Bu dorultuda, 5li likert tipinde 10 ltten oluan ve lekte yer alan
ltlerin her biri 0-100 puan aralnda deerlendirilen Performans Dereceleme lei
oluturulmutur.

2.4. Verilerin Analizi


Aratrmada kullanlacak olan dereceleme leinin pilot uygulamas iin, alma gurubu
haricinde Atatrk niversitesi Gzel Sanatlar Fakltesi Mzik Bilimleri Blmnde
eitim gren 3 gitar rencisinin kamera ile gitar performans kayd yaplmtr. Bu kaytlar
hazrlanan lek kullanlarak 3 uzman tarafndan deerlendirilmitir. Elde edilen veriler
dorultusunda puanlayclar aras gvenirlik iin Kendalls W, lek iindeki ltlerin i
tutarllk lm iin ise Cronbachs Alpha test istatistii uygulanmtr.

Tablo 2.4.1. Performans Dereceleme leinin Cronbachs Alpha Deeri


Cronbach's Alpha

,610

10

Tablo 2.4.1de grld zere, performans dereceleme leinin Cronbachs Alpha


deeri ,610 olarak bulunmutur. Cronbachs Alpha deerinin ,70 ve zeri olduu
durumlarda lein gvenilir olduu kabul edilmektedir. Ancak, soru saysnn az olduu
durumlarda gvenilirlik deeri ,60 ve zeri olarak kabul edilmektedir (Durmu, Yurtkoru,
ve inko, 2013, s. 89). Bu balamda bakldnda ,610 Alpha deeri lme aracnn asgari
gvenilirlii saladn gstermektedir.

37

Performans dereceleme leinin yaps gerei tm ltlerden alnan puanlarn herhangi


bir toplam puan altnda birletirilip genel bir performans lm yapmamasndan dolay,
her lt iin ayr ayr Kendalls W puanlayclar aras gvenirlik testi yaplmtr.
Sonular tablolar halinde verilmitir.

Tablo 2.4.2. Nota Srelerini-Tartm Kalplarn Doru Seslendirme ltne likin


Kendalls W Testi Sonucu
N

Kendall's Wa

,778

Chi-Square

4,667

df

Asymp. Sig.

,097

a. Kendall'n Uyum Katsays

Tablo 2.4.2de grld zere, nota srelerini-tartm kalplarn doru seslendirme


ltne ilikin Kendalls W gvenilirlik katsays ,778 olarak bulunmutur (p=0,09). Buna
gre, nota srelerini-tartm kalplarn doru seslendirme ltne ilikin puanlayclar
aras gvenirlik yksek dzeydedir.

Tablo 2.4.3. Sa ve Sol El Parmak Numaralarna (Duate) Uygun Seslendirme


ltne likin Kendalls W Testi Sonucu
N

Kendall's Wa

,778

Chi-Square

4,667

df

Asymp. Sig.

,097

a. Kendall'n Uyum Katsays

38

Tablo 2.4.3te grld zere, sa ve sol el parmak numaralarna (duate) uygun


seslendirme ltne ilikin Kendalls W gvenilirlik katsays ,778 olarak bulunmutur
(p=0,09). Buna gre, sa ve sol el parmak numaralarna (duate) uygun seslendirme
ltne ilikin puanlayclar aras gvenirlik yksek dzeydedir.

Tablo 2.4.4. Eseri Uygun Konumlarda Seslendirme ltne likin Kendalls W


Testi Sonucu
N

Kendall's Wa

,939

Chi-Square

5,636

df

Asymp. Sig.

,060

a. Kendalln Uyum Katsays

Tablo 2.4.4te grld zere, eseri uygun konumlarda seslendirme ltne ilikin
Kendalls W gvenilirlik katsays ,939 olarak bulunmutur (p=0,06). Buna gre, eseri
uygun konumlarda seslendirme ltne ilikin puanlayclar aras gvenirlik ok yksek
dzeydedir.

Tablo 2.4.5. Biim (Form) elerini Etkili Seslendirme ltne likin Kendalls W
Testi Sonucu
N

Kendall's Wa

,778

Chi-Square

4,667

df

Asymp. Sig.

,097

a. Kendalln Uyum Katsays

39

Tablo 2.4.5te grld zere, biim (form) elerini etkili seslendirme ltne ilikin
Kendalls W gvenilirlik katsays ,778 olarak bulunmutur (p=0,09). Buna gre, biim
(form) elerini etkili seslendirme ltne ilikin puanlayclar aras gvenirlik yksek
dzeydedir.

Tablo 2.4.6. Grlk Terimlerine Uygun Seslendirme ltne likin Kendalls W


Testi Sonucu
N

Kendall's Wa

,933

Chi-Square

5,600

df

Asymp. Sig.

,061

a. Kendalln Uyum Katsays

Tablo 2.4.6da grld zere, grlk terimlerine uygun seslendirme ltne ilikin
Kendalls W gvenilirlik katsays ,933 olarak bulunmutur (p=0,06). Buna gre, grlk
terimlerine uygun seslendirme ltne ilikin puanlayclar aras gvenirlik ok yksek
dzeydedir.

Tablo 2.4.7. Hz Terimlerine Uygun Seslendirme ltne likin Kendalls W Testi


Sonucu
N

Kendall's Wa

,778

Chi-Square

4,667

df

Asymp. Sig.

,097

a. Kendalln Uyum Katsays

40

Tablo 2.4.7de grld zere, hz terimlerine uygun seslendirme ltne ilikin


Kendalls W gvenilirlik katsays ,778 olarak bulunmutur (p=0,09). Buna gre, hz
terimlerine uygun seslendirme ltne ilikin puanlayclar aras gvenirlik yksek
dzeydedir.

Tablo 2.4.8. Sslemeleri Doru Seslendirme ltne likin Kendalls W Testi


Sonucu
N

Kendall's Wa

1,000

Chi-Square

6,000

df

Asymp. Sig.

,050

a. Kendalln Uyum Katsays

Tablo 2.4.8de grld zere, sslemeleri doru seslendirme ltne ilikin Kendalls
W gvenilirlik katsays 1,000 olarak bulunmutur (p=0,05). Buna gre, sslemeleri doru
seslendirme ltne ilikin puanlayclar aras gvenirlik tamdr.

Tablo 2.4.9. oksesliliin elerini Etkili Seslendirme ltne likin Kendalls W


Testi Sonucu
N

Kendall's Wa

,939

Chi-Square

5,636

df

Asymp. Sig.

,060

a. Kendalln Uyum Katsays

41

Tablo 2.4.9da grld zere, oksesliliin elerini etkili seslendirme ltne ilikin
Kendalls W gvenilirlik katsays ,939 olarak bulunmutur (p=0,06). Buna gre,
oksesliliin elerini etkili seslendirme ltne ilikin puanlayclar aras gvenirlik ok
yksek dzeydedir.

Tablo 2.4.10. Eseri Durmadan, Duraksamadan, Akc Bir ekilde Seslendirme


ltne likin Kendalls W Testi Sonucu
N

Kendall's Wa

1,000

Chi-Square

6,000

df

Asymp. Sig.

,050

a. Kendalln Uyum Katsays

Tablo 2.4.10da grld zere, eseri durmadan, duraksamadan, akc bir ekilde
seslendirme ltne ilikin Kendalls W gvenilirlik katsays 1,000 olarak bulunmutur
(p=0,05). Buna gre, eseri durmadan, duraksamadan, akc bir ekilde seslendirme
ltne ilikin puanlayclar aras gvenirlik tamdr.

Tablo 2.4.11. Notaya Bakmadan Seslendirebilme ltne likin Kendalls W Testi


Sonucu
N

Kendall's Wa

,333

Chi-Square

2,000

df

Asymp. Sig.

,368

a. Kendalln Uyum Katsays

42

Tablo 2.4.11de grld zere, notaya bakmadan seslendirebilme ltne ilikin


Kendalls W gvenilirlik katsays ,333 olarak bulunmutur (p=0,36). Buna gre, notaya
bakmadan seslendirebilme ltne ilikin puanlayclar aras gvenirlik dk
dzeydedir.
Performans dereceleme leinin her bir ltne ilikin ayr ayr yaplan Kendalls W
puanlayclar aras gvenirlik testi sonularna gre lein puanlayclar aras gvenirlii,
genel olarak yksek dzeyde bulunmutur. Baka bir deyile lek yksek dzeyde
gvenilirlie sahip bir lme arac aracdr.

2.5. Aratrmann lem Basamaklar


Aratrma, betimsel ve deneysel olmak zere iki boyutlu olarak yrtlmtr. Betimsel
boyutta yaplan almalar, literatr taramas, lme aracnn hazrlanmasna ynelik uzman
grleri ve snama almalarnn yan sra deneysel ilem iin kullanlacak olan eserin
belirlenmesi almalarndan olumaktadr. Deneysel boyut ise, rencilerin deney iin
belirlenen eseri almalaryla balayan ntest aamas, yazarak alma ynteminin
uygulanma aamas, sontest aamas ve renci gr alma aamasndan oluan bir sretir.
Aratrmada takip edilen ilem basamaklar ekil 2.5.1.de gsterilmitir.

43

ARATIRMANIN GENEL
DESEN
BETMSEL BOYUT

DENEYSEL BOYUT

Literatr Taramas

rencilerin Deneysel
lem in Belirlenen
Eseri almalar

Performans Dereceleme
leine likin Uzman
Grlerinin Alnmas

ntest Uygulamas

Yazarak alma
Ynteminin
Hazrlanmas

Yazarak alma
Ynteminin
Uygulanmas

Deneysel lemde
Kullanlacak Olan
Eserin Belirlenmesi

Sontest Uygulamas

Performans Dereceleme
leinin Oluturulmas

renci Grlerinin
Alnmas

Performans Dereceleme
lei in Pilot
Uygulama Yaplmas

Deerlendirme

ekil 2.5.1. Aratrmann Genel Deseni

44

2.5.1. Betimsel Boyuta Ait lem Basamaklar


Aratrmann betimsel blmnde ncelikle, gitar eitiminde teknik becerilerin neler
olduuna, gitar eitiminde yaanlan zorluklarn neler olduuna, renme ve retme
konularna ve yazarak almaya ilikin literatr taramas yaplmtr.
Literatr taramasndan elde edilen veriler nda, yazarak alma yntemi ile
gelitirilmesi hedeflenen davranlar belirlenmi ve bu davranlarn maddeler halinde yer
ald Performans Dereceleme lei iin taslak oluturulmutur. Oluturulan lme
arac taslann kapsam geerliliinin salanabilmesi iin, gitar retim elemanlarna
uygulanmak zere uzman grme formu anketi hazrlanm ve bu anket vastasyla lme
aracna ilikin uzman grleri alnmtr.
Yazarak alma ynteminin, hedef ve kazanmlar, ierik ve renme alan, retmerenme sreci ve lme-deerlendirme boyutlar hazrlanmtr.
Gitar retiminde yazarak alma ynteminin hedef ve kazanmlar boyutu: Gitar
retiminde yazarak alma yntemi, gitar almaya ilikin teknik becerileri yeterince
yerine getiremeyen, baz becerileri srekli gz ard eden ya da unutan rencilerin, bu
becerileri kazanmlarn gelitirmeyi hedeflemektedir. Yazarak alma modeli ile
rencinin, aadaki kazanmlar elde etmesi hedeflenmektedir:
Genel mziksel becerilerini gelitirebilme,
-

Nota srelerini ve tartm kalplarn doru seslendirme becerisini gelitirebilme,

Grlk terimlerine uygun seslendirme becerisini gelitirebilme,

Hz terimlerine uygun seslendirme becerisini gelitirebilme,

Sslemeleri doru seslendirme becerisini gelitirebilme,

Gitara ilikin teknik becerilerini gelitirebilme,


-

Sa el ve sol el parmak numaralarna (duate) uygun seslendirme becerisini


gelitirebilme,

Eseri uygun konumlarda seslendirme becerisini gelitirebilme,

Mzikal etki ve yorumlamaya ilikin becerilerini gelitirebilme,


-

Biim (form) elerini etkili seslendirme becerisini gelitirebilme,

45

oksesliliin elerini (bas, elik, akor, melodi) etkili seslendirme becerisini


gelitirebilme,

Eseri durmadan, duraksamadan, akc bir ekilde seslendirme becerisini


gelitirebilme,

Eseri notaya bakmadan seslendirme becerisini gelitirebilme,


Genelde mzik ve alg retimine, zelde ise gitar alma alanna ilikin sz konusu
kazanmlarn elde edildii bu srecin, Tann (2013, s. 375) belirttii, renilen ieriin
renci iin somut hale geldii; daha kalc bir renmenin gerekletii; rencilerin
derse daha fazla dikkat verdii; rencilerin renme gdsnn artt bir sre haline
gelmesi hedeflenmektedir. Bylelikle gitar almaya ilikin teknik beceriler konusunda
eksikleri olan gitar rencisi baarsn artrabilir ve kendini gelitirebilir.
Gitar retiminde yazarak alma ynteminin ierik ve renme alan boyutu: alg
retimi ok boyutlu bir retim sreci olarak ifade edilmektedir. Bu srete, rencinin
fiziksel ve ruhsal hazr bulunuluk durumu; nceki renme yaantlar; derse olan ilgisi,
istei ve tutumu; renme malzemesi; retim ortamnn uygunluu; retim ve renme
strateji, yntem ve teknikleri; retici yetkinlii gibi unsurlar renmeyi ve baary
dorudan etkileyen faktrler olarak bilinmektedir. Ayrca algya zel temel ve teknik
davranlar da bu srecin seyrini dorudan etkileyen dier nemli unsurlardr. zmente
(2004)te tm alglarda ortak olarak dikkat edilmesi gereken teknikleri Schleuter
(1997)den, algy alarken doru bir durua sahip olunmas; el, kol ve parmaklarn doru
konumlandrlmas; algnn kendine has kaliteli bir tona sahip olmas ve entonasyonun
temiz olmas eklinde aktarmtr.
Yazarak alma ynteminin deneysel ileminde kullanlacak olan eser, gitar repertuar
kitaplarnda yer alan, lme aracndaki maddeleri ierecek zellikte birka eser incelenmi
ve J.S. Bacha ait Minuet (BWV 990 A 132) adl eser seilmitir. Seilen eserin mziksel
analizine ilikin bilgiler Tablo 2.5.1.1de verilmitir.

46

Tablo 2.5.1.1. Deneysel lemde Kullanlan Minuet BWV 990 A 132 Adl Eserin
Mziksel Analizine likin Bilgiler
Dnemi

Barok

l Says

Kullanlan Nans Terimleri


ritardando
a tempo

Kullanlan Hz Terimleri

Moderato
kili arpma (Appoggiatura)
Kullanlan Sslemeler

Legato

Kullanlan Artiklasyonlar

Dolap
Dn aretleri

Kullanlan Alterasyonlar

Kullanlan Konumlar

II-IV
Sa El Parmak Numaralar
Sol El Parmak ifreleri

Kullanlan Duateler

Eserin Ses Genilii

47

Tablo 2.5.1.1de grld zere, deneysel ilem iin seilen Barok dnem bestecilerinden
Johann Sebastian Bacha ait eser, 3/4lk ritmik yapda olup, grlk terimlerinden (p, mf,
f) iaretlerini, hz terimlerinden moderato, ritardando ve a tempo iaretlerini iermektedir.
Eserde ikili arpma (onaltlk appoggiatura) sslemesi, artiklasyon tekniklerinden legato,
dn iaretlerinden 1. ve 2. Dolap iaretleri, diyez ve natrel alterasyon iaretleri
bulunmaktadr. Gitara ilikin zel iaretlerden II ve IV konumlara ilikin tel ve perde
numaralarn, sa el parmak numaralarn ve sol el parmak ifrelerini ieren eser, gitarda
altnc teldeki en kaln mi notasndan birinci tel yedinci konumda bulunan do notasna
kadar 2,5 oktavlk ses geniliine sahiptir.
Deneysel ilemde kullanlan eserin biimsel (form) analizine ilikin bilgiler ekil
2.5.1.1de verilmitir.

48

ekil 2.5.1.1. Deneysel lemde Kullanlan Eserin Biimsel (Form) Analizi


49

ekil 2.5.1.1de grld zere eser,

eklinde iki blmeli ark

formundadr. A blmesi 2er motiften oluan tekrarl a ve b cmlelerinden, B blmesi ise


2er motiften oluan tekrarl c ve d cmlelerinden olumaktadr.
Gitar eitiminde yazarak alma ynteminin retme-renme sreci boyutu: Gitar
retiminin retme-renme sreci, iki aamada ele alnabilir. Birinci aama hazrlk ve
bilgilendirme amas, ikinci aama ise uygulama amas olarak tanmlanabilir. Hazrlk ve
bilgilendirme aamas adndan da anlalaca zere, gitar almaya ilikin teorik bilgilerin;
allacak olan esere ilikin besteci, dnem, biim (form) vb. bilgilerin; rencinin
karlaaca olas glklere ilikin bilgilerin verildii; eserin retmen tarafndan icra
edildii (model olma yaklam) aamadr. Uygulama amas ise yine adndan da
anlalaca zere, rencinin retme-renme srecinde esere ilikin edindii teorik
bilgileri yazarak alma yntemini uygulayarak rendii/renmeye alt aamadr.
Gitar retiminde yazarak alma ynteminin retme-renme sreci aamalar u
ekildedir:
Hazrlk ve Bilgilendirme Aamas
Eserin renciye tantlmas, birlikte genel analizin (ton, l, form, gitar teknikleri
vb. zelliklerin belirlenmesi) yaplmas,
Eserin retmen tarafndan alnmas,
Eserde yer alan gitara zg teknik davranlarn retilmesi/pekitirilmesi,
rencinin zorlanmas olas pasajlarn belirtilmesi, zorluklarn nasl alaca
hakknda bilgilendirme yaplmas,
Uygulama Aamas
Deneysel ilem srecinde yazarak alma uygulamas, haftada 2er ders saatinden 2
haftada toplam 4 ders saati olacak ekilde planlanmtr. Birinci derste yaplan
uygulamann ilk 1 saatlik ilem basamaklar u ekildedir:
rencinin eseri mzik defterine/dizekli kada siyah renkli kurun kalem kullanarak
kendi el yazs ile yazmas,
a. Yazma ilemine, eserin a-1 motifi ile balanr.
b. Yazlan a-1 motifi gitar ile seslendirilir.

50

c. Yazlan a-1 motifini seslendirme sonrasnda notada var olduu halde renci
tarafndan yerine getirilmeyen davrana ve zorlanlan ksmlara ait sembol(ler)
krmz renkli kurun kalem kullanlarak, a-1 motifi tekrar yazlr.
d. Tekrar yazlan a-1 motifi gitar ile seslendirilir.
e. kinci kez yazlp seslendirilen a-1 motifinde eksikler ve/veya hatalar varsa yazma
ve seslendirme ilemleri bu eksik ve/veya hatalar ortadan kalkncaya kadar tekrar
edilir.
f. Eer eksik ve/veya hata yoksa a-2 motifine geilir.
g. Yazlan a-2 motifi gitar ile seslendirilir.
h. Yazlp seslendirilen a-2 motifinde eksikler ve/veya hatalar varsa yazma ve
seslendirme ilemleri bu eksik ve/veya hatalar ortadan kalkncaya kadar tekrar
edilir.
i. Eer eksik ve/veya hata yoksa a-1 ve a-2 motiflerinin birlikte (a cmlesinin btn
olarak) seslendirilmesi almalarna geilir.
Yazarak alma ynteminde, basl notada yer alan ve alnacak olan her eyin yazlmas,
yazlan her eyin de alnmas esastr. Burada yazma ilemi, notada yer alan sembollerin
grlmesi, alglanmas, anlalmas, anlamlandrlmas ve hafzaya kodlanmas ilemlerinin
azami verimle yaplabilmesi iin ie koulmaktadr.
Deneysel ilemin ilk dersinin ikinci saatinde a cmlesinin tamam iin yaplan yazma ve
seslendirme admlar b cmlesi iin de ayn srayla uygulanr. Bylece ilk hafta eserin A
blmesine ynelik almalar tamamlanm olur. Deneysel ilemin ikinci haftasnda 2
saatlik dersin birinci saatinde yazma ve seslendirme admlar c cmlesi iin, ikinci ders
saatinde ise d cmlesi iin ayn srayla uygulanr. Bylece ikinci hafta eserin B blmesine
ynelik almalarn da tamamlanmasyla deneysel ilem sonlanm olur.
Gitar eitiminde yazarak alma ynteminin lme-deerlendirme boyutu: retim
srecinde rencilerin baarlarn lmek, rencileri iyi bir ekilde ynlendirmek ve
aldklar eitim programnda eksik ksmlarn belirlenmesi ve eitimde kalitenin artrlmas
iin lme ve deerlendirme ara ve yntemleri kullanlmaktadr. rencinin baarsn
deerlendirmede birka yntemin bir arada kullanlmas ve her renciyi kendi durumuna
uygun olan yntemlerle deerlendirme, renciye durumu ile ilgili daha nesnel ve doru
geri bildirimlerin verilmesinde nemli rol oynamaktadr. Hazrlanm olan alma
51

ynteminde deerlendirme, rencilerin neyi bilmediini deil, ne bildiklerini belirlemeye


yarayan bir aratr.
Deneysel ilemin ilk aamasnda, belirlenen eser deney ve kontrol gruplarnda yer alan
rencilere 2 hafta boyunca geleneksel gitar eitim yntemleriyle altrlmtr. alma
sonrasnda rencilerin performanslarna ait video kaytlar alnm, alnan kaytlar ntest
uygulamasnda Performans Dereceleme lei kullanlarak aratrmacnn da aralarnda
bulunduu 3 gitar eitimcisi tarafndan deerlendirilmitir. kinci aamada ayn eser, deney
grubu rencileri ile yazarak alma yntemi kullanlarak 2 hafta sreyle allmtr. Bu
srete kontrol grubundaki renciler yazarak alma yntemine dair herhangi bir
uygulama yapmamlardr. 2 haftalk deneysel srecin sonunda deney ve kontrol
grubundaki rencilerin performanslarna ait video kaytlar alnm, alnan video kaytlar
sontest uygulamasnda Performans Dereceleme lei kullanlarak aratrmacnn da
aralarnda bulunduu 3 gitar eitimcisi tarafndan deerlendirilmitir. Sontest aamasnda
rencilerin Yazarak alma Yntemi ne ynelik grlerini almak zere renci
Grme Formu ile gr alnmtr.
Aratrmann son aamasnda, uzmanlar tarafndan yaplan deerlendirme sonucunda elde
edilen saysal verilerin ortalamalar alnm, ortalama puanlar SPSS program araclyla
iki ayr istatistiksel analize tabi tutulmulardr. Analizlerde, deney ve kontrol gruplarnn
byklklerinin 15ten az olmas nedeniyle, parametrik olmayan istatistikler kullanlmtr.
Parametrik olmayan testler, verilerin parametrik yntemler iin gerekli n artlar
salamad

durumlarda

ya

da

alma

grubunun

kk

olduu

durumlarda

kullanlmaktadr. Aratrma verilerinin analizinin birinci aamasnda, deney ve kontrol


gruplarnn ntest ve sontest puanlarn karlatrmak amacyla, Wilcoxon aretli Sralar
testi uygulanmtr. Wilcoxon aretli Sralar testi, sosyal bilimler alannda az denek ile
yrtlen almalarda sklkla kullanlan bir yntemdir. Wilcoxon t testi olarak da bilinen
ve deneklerin fark puanlarnn normal dalm gstermedii durumlarda ilikili t testi
yerine tercih edilen Wilcoxon aretli Sralar testi, ilikili iki lm setine (ntest-Sontest)
ait puanlar arasndaki farkn anlamlln test etmek amacyla kullanlmaktadr. Parametrik
olan ilikili t testleri iftler arasndaki ilikinin ynn dikkate alrken, Wilcoxon aretli
Sralar testi bu ilikinin miktarn da dikkate almaktadr. Bu anlamda da parametrik olan
ilikili t testinden daha gl bir test olduu kabul edilmektedir (Bykztrk, okluk ve
Kkl, 2014; Bykztrk, 2014). kinci aamada ise, iki grup arasnda (deney kontrol)
ntest ve sontest puanlarnn karlatrlmas amacyla Mann Whitney U testi

52

kullanlmtr. Mann Whitney U testi, bamsz iki ortalama arasnda farkn test
edilmesinde kullanlan parametrik olmayan istatistik tekniidir (Bykztrk, okluk ve
Kkl, 2014).

2.5.2. Deneysel Boyuta Ait lem Basamaklar


ncelikli olarak deneysel blmde kullanlacak olan deneysel desen belirlenmitir.
Aratrmann deneysel deseni Tablo 2.5.2.1de gsterilen ekildedir.

Tablo 2.5.2.1. Aratrmada Kullanlan Deneysel Desen


Grup
5 kiilik Deney Grubu

5 kiilik Kontrol Grubu

ntest

lem

Sontest

Minuet (BWV 990 A

Yazarak alma

Minuet (BWV 990 A

132)

Yntemi

132)

Minuet (BWV 990 A

Geleneksel alma

Minuet (BWV 990 A

132)

Yntemi

132)

Daha sonra deneysel ilemin uygulanaca alma grubu (deney ve kontrol gruplar)
belirlenmitir.
Aratrmann deneysel ilem blmnn ntest verilerini almak amacyla, alma grubuna
(deney ve kontrol gruplarna), belirlenen eser (Minuet BWV 990 A 132), 2 hafta sreyle
geleneksel yntemle altrlmtr. 2 haftalk alma sresi sonunda tm rencilerin
performanslar kamera ile kaydedilmitir. rencilere en iyi performanslarn sergilemeleri
iin gerekli sre tannmtr. Daha sonra deney grubu ile yazarak alma yntemi kullanlarak
2 hafta (haftada 2 ders saati olmak zere toplam 4 ders saati) ders yaplmtr. Bu srede
kontrol grubuyla yazarak almaya ynelik hibir alma yaplmamtr. Deney grubuyla
yaplan almalar, her rencinin ders programna en uygun gn ve saat dikkate alnarak
planlanmtr. Uygulanan deneysel sre sonunda, seilen eser deney grubuna sontest verilerini
almak zere aldrlm ve video kamera ile kaytlar alnmtr.
Aratrmann son aamasnda elde edilen veriler gerekli analizler yaplarak bulgular ve yorum
blmnde gsterilmitir.

53

54

BLM 3

3. BULGULAR VE YORUM

Bu blmde, aratrmann alt problemlerine ilikin elde edilen bulgulara ve yorumlarna


yer verilmektedir.

3.1. Deneysel

lem

Sonunda

Yazarak

alma

Ynteminin,

Genel

Mzik

Becerilerinin Kazanmna Etkisine likin Bulgular ve Yorumu


Bu blmde aratrmann deneysel ilemi sonunda alma grubu rencilerinin, yazarak
alma yntemiyle genel mzik alanna ilikin becerileri kazanm durumlarn gsteren
ntest sontest verilerinin, ilgili istatistik analizleri neticesinde elde edilen bulgulara ve
yorumlarna yer verilmitir.

3.1.1. ntest Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin, Nota


Srelerini ve Tartm Kalplarn Doru Seslendirme Becerisine Etkisine likin
Bulgular ve Yorumu
Deney grubu ntest - sontest verilerine gre yazarak alma ynteminin, nota srelerini ve
tartm kalplarn doru seslendirme becerisine etkisine ilikin Wilcoxon aretli Sralar
testi sonular Tablo 3.1.1.1de verilmitir.

55

Tablo 3.1.1.1. Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma
Ynteminin, Nota Srelerini ve Tartm Kalplarn Doru Seslendirme Becerisine
Etkisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular
Nota Srelerini ve Tartm
Kalplarn Doru Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

,00

,00

2,023*

,043**

Pozitif Sra

3,00

15,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P< ,05

Tablo 3.1.1.1de grld zere, deney grubundaki rencilerin nota srelerini ve tartm
kalplarn doru seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip
gstermediine ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, deney grubundaki
rencilerin ntest ve sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olduunu gstermektedir
(z=2,023; p<0.05). Fark puanlarnn sra ortalamas ve toplamlar dikkate alndnda
gzlenen bu farkn, pozitif sralar, yani sontest puan lehinde olduu grlmektedir.
Kontrol grubu ntest - sontest verilerine gre, nota srelerini ve tartm kalplarn doru
seslendirme becerisine ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular Tablo 3.1.1.2de
verilmitir.

Tablo 3.1.1.2. Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Nota Srelerini ve
Tartm Kalplarn Doru Seslendirme Becerisine likin Wilcoxon aretli Sralar
Testi Sonular
Nota Srelerini ve Tartm
Kalplarn Doru Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

1,50

3,00

,730*

,465**

Pozitif Sra

3,50

7,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P> ,05

56

Tablo 3.1.1.2de grld zere kontrol grubundaki rencilerin, nota srelerini ve tartm
kalplarn doru seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip
gstermediine ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, kontrol grubundaki
rencilerin ntest ve sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olmadn gstermektedir
(z = ,730; p > 0.05).

5
4,5
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0

Negatif Sra Says


Pozitif Sra Says
Eit Sra Says

Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.1.1.1. Yazarak alma Ynteminin, Nota Srelerini ve Tartm Kalplarn


Doru Seslendirme Becerisine Etkisine likin Sontest - ntest Karlatrma Grafii

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, nota srelerini ve tartm kalplarn doru


seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine
ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular grafiksel olarak ekil 3.1.1.1de
karlatrlmtr. Bu grafikte deney grubundaki 5 rencinin, nota srelerini ve tartm
kalplarn doru seslendirme becerisine ilikin baarsnn sontestte art gsterdii,
kontrol grubundan ise 2 rencinin nota srelerini ve tartm kalplarn doru seslendirme
becerisine ilikin baarsnn ntest ve sontestte art gsterdii, 2 rencinin negatif ynde
farkllk gsterdii ve 1 rencinin ise farkllk gstermedii gze arpmaktadr.
Deney ve kontrol gruplarnn, nota srelerini ve tartm kalplarn doru seslendirme
becerisine ait ntest puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo 3.1.1.3te
verilmitir.

57

Tablo 3.1.1.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn Nota Srelerini ve Tartm Kalplarn


Doru Seslendirme Becerisine Ait ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi
Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

4,60

23,00

,344*

Kontrol Grubu

6,40

32,00

Grup

*P> ,05

Tablo 3.1.1.3te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, nota srelerini
ve tartm kalplarn doru seslendirme becerisinin ntestte anlaml bir farkllk gsterip
gstermediine ilikin Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol grubundaki
rencilerin ntest puanlar arasnda anlaml bir fark olmadn gstermektedir (U=8;
p>0.05).
Deney ve kontrol gruplarnn, nota srelerini ve tartm kalplarn doru seslendirme
becerisine ait sontest puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo 3.1.1.4te
verilmitir.

Tablo 3.1.1.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn Nota Srelerini ve Tartm Kalplarn


Doru Seslendirme Becerisine Ait Sontest Puanlarnn Mann Whitney U Testi
Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

7,50

37,50

2,5

,036*

Kontrol Grubu

3,50

17,50

Grup

*P< ,05

Tablo 3.1.1.4te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, nota srelerini
ve tartm kalplarn doru seslendirme becerisinin sontestte anlaml bir farkllk gsterip
gstermediine ilikin Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol grubundaki
rencilerin sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olduunu gstermektedir (U= 2,5;

58

p<0.05). Sra ortalamalar dikkate alndnda bu farkn, deney grubu lehine olduu
grlmektedir.

8,00
7,00
6,00
5,00
4,00

ntest Sra Ortalamas

3,00

Sontest Sra Ortalamas

2,00
1,00
0,00
Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.1.1.2. Yazarak alma Ynteminin, Nota Srelerini ve Tartm Kalplarn


Doru Seslendirme Becerisine Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma Grafii

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, nota srelerini ve tartm kalplarn doru


seslendirme becerisine ilikin ntest ve sontest puanlarnn Mann Whitney U Testi
sonular grafiksel olarak ekil 3.1.1.2de karlatrlmtr. Bu grafikte, deney ve kontrol
gruplarnn bu beceriye ilikin baarlar arasnda ntestte anlaml bir fark olmad,
sontestte deney grubu lehine anlaml bir farkllk olutuu grlmektedir.
Elde edilen bulgular nda bakldnda yazarak alma ynteminin, rencilerin nota
srelerini ve tartm kalplarn doru seslendirme becerilerini nemli lde gelitirdii
sylenebilir.

3.1.2. ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin, Grlk


Terimlerine Uygun Seslendirme Becerisine Etkisine likin Bulgular ve
Yorumu
Deney grubu ntest - sontest verilerine gre yazarak alma ynteminin, grlk
terimlerine uygun seslendirme becerisine etkisine ilikin sonular Tablo 3.1.2.1de
verilmitir.
59

Tablo 3.1.2.1. Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma
Ynteminin, Grlk Terimlerine Uygun Seslendirme Becerisine Etkisine likin
Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular
Grlk Terimlerine Uygun
Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

,00

,00

2,023*

,043**

Pozitif Sra

3,00

15,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P< ,05

Tablo 3.1.2.1de grld zere, deney grubundaki rencilerin grlk terimlerine uygun
seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine
ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, deney grubundaki rencilerin ntest ve
sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olduunu gstermektedir (z=2,023; p<0.05). Fark
puanlarnn sra ortalamas ve toplamlar dikkate alndnda gzlenen bu farkn, pozitif
sralar, yani sontest puan lehinde olduu grlmektedir.
Kontrol grubu ntest - sontest verilerine gre, grlk terimlerine uygun seslendirme
becerisine ilikin sonular Tablo 3.1.2.2de verilmitir.

Tablo 3.1.2.2. Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Grlk Terimlerine
Uygun Seslendirme Becerisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular
Grlk Terimlerine Uygun
Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

1,00

1,00

1,461*

,144**

Pozitif Sra

3,00

9,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P> ,05

60

Tablo 3.1.2.2de grld zere kontrol grubundaki rencilerin, grlk terimlerine


uygun seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip
gstermediine ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, kontrol grubundaki
rencilerin ntest ve sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olmadn gstermektedir
(z =1,461; p>0.05).

5
4,5
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0

Negatif Sra Says


Pozitif Sra Says
Eit Sra Says

Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.1.2.1. Yazarak alma Ynteminin, Grlk Terimlerine Uygun Seslendirme


Becerisine Etkisine likin Sontest - ntest Karlatrma Grafii

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, grlk terimlerine uygun seslendirme


becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine ilikin
Wilcoxon aretli Sralar testi sonular grafiksel olarak ekil 3.1.2.1de karlatrlmtr.
Bu grafikte deney grubundaki 5 rencinin, grlk terimlerine uygun seslendirme
becerisine ilikin baarsnn sontestte art gsterdii, kontrol grubundan ise 1 rencinin
farkllk gstermedii gze arpmaktadr.
Deney ve kontrol gruplarnn, grlk terimlerine uygun seslendirme becerisine ait ntest
puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo 3.1.2.3te verilmitir.

61

Tablo 3.1.2.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Grlk Terimlerine Uygun Seslendirme


Becerisine Ait ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

5,30

26,50

11,5

,834*

Kontrol Grubu

5,70

28,50

Grup

*P> ,05

Tablo 3.1.2.3te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, grlk


terimlerine uygun seslendirme becerisinin ntestte anlaml bir farkllk gsterip
gstermediine ilikin Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol grubundaki
rencilerin ntest puanlar arasnda anlaml bir fark olmadn gstermektedir (U =11,5;
p>0.05).
Deney ve kontrol gruplarnn, grlk terimlerine uygun seslendirme becerisine ait sontest
puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo 3.1.2.4te verilmitir.

Tablo 3.1.2.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Grlk Terimlerine Uygun Seslendirme


Becerisine Ait Sontest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

7,90

39,50

0,5

,012*

Kontrol Grubu

3,10

15,50

Grup

*P< ,05

Tablo 3.1.2.4te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, grlk


terimlerine uygun seslendirme becerisinin sontestte anlaml bir farkllk gsterip
gstermediine ilikin Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol grubundaki
rencilerin sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olduunu gstermektedir (U=0,5;
p<0.05). Sra ortalamalar dikkate alndnda bu farkn, deney grubu lehine olduu
grlmektedir.

62

8,00
7,00
6,00
5,00
4,00

ntest Sra Ortalamas

3,00

Sontest Sra Ortalamas

2,00
1,00
0,00
Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.1.2.2. Yazarak alma Ynteminin, Grlk Terimlerine Uygun Seslendirme


Becerisine Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma Grafii

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, grlk terimlerine uygun seslendirme


becerisine ilikin ntest ve sontest puanlarnn Mann Whitney U Testi sonular grafiksel
olarak ekil 3.1.2.2de karlatrlmtr. Bu grafikte, deney ve kontrol gruplarnn bu
beceriye ilikin baarlar arasnda ntestte anlaml bir fark olmad, sontestte deney grubu
lehine anlaml bir farkllk olutuu grlmektedir.
Elde edilen bulgular nda bakldnda yazarak alma ynteminin, rencilerin grlk
terimlerine uygun seslendirme becerilerini nemli lde gelitirdii sylenebilir.

3.1.3. ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin, Hz


Terimlerine Uygun Seslendirme Becerisine Etkisine likin Bulgular ve
Yorumu
Deney grubu ntest - sontest verilerine gre yazarak alma ynteminin, hz terimlerine
uygun seslendirme becerisine etkisine ilikin sonular Tablo 3.1.3.1de verilmitir.

63

Tablo 3.1.3.1. Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma
Ynteminin, Hz Terimlerine Uygun Seslendirme Becerisine Etkisine likin
Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular
Hz Terimlerine Uygun
Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

,00

,00

2,023*

,043**

Pozitif Sra

3,00

15,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P< ,05

Tablo 3.1.3.1de grld zere deney grubundaki rencilerin, hz terimlerine uygun


seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine
ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, deney grubundaki rencilerin ntest ve
sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olduunu gstermektedir (z=2,023; p<0.05). Fark
puanlarnn sra ortalamas ve toplamlar dikkate alndnda gzlenen bu farkn, pozitif
sralar, yani sontest puan lehinde olduu grlmektedir.
Kontrol grubu ntest - sontest verilerine gre hz terimlerine uygun seslendirme becerisine
ilikin sonular Tablo 3.1.3.2de verilmitir.

Tablo 3.1.3.2. Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Hz Terimlerine


Uygun Seslendirme Becerisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular
Hz Terimlerine Uygun
Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

1,00

1,00

1,473*

,141**

Pozitif Sra

3,00

9,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P> ,05

64

Tablo 3.1.3.2de grld zere, kontrol grubundaki rencilerin hz terimlerine uygun


seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine
ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, kontrol grubundaki rencilerin ntest ve
sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olmadn gstermektedir (z =1,473; p>0.05).

5
4,5
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0

Negatif Sra Says


Pozitif Sra Says
Eit Sra Says

Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.1.3.1. Yazarak alma Ynteminin, Hz Terimlerine Uygun Seslendirme


Becerisine Etkisine likin Sontest - ntest Karlatrma Grafii

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, hz terimlerine uygun seslendirme becerisinin


ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine ilikin Wilcoxon aretli
Sralar testi sonular grafiksel olarak ekil 3.1.3.1de karlatrlmtr. Bu grafikte deney
grubundaki 5 rencinin, hz terimlerine uygun seslendirme becerisine ilikin baarsnn
sontestte art gsterdii, kontrol grubundan ise 1 rencinin farkllk gstermedii gze
arpmaktadr.
Deney ve kontrol gruplarnn, hz terimlerine uygun seslendirme becerisine ait ntest
puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo 3.1.3.3te verilmitir.

65

Tablo 3.1.3.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Hz Terimlerine Uygun Seslendirme


Becerisine Ait ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

5,20

26,00

11

,753*

Kontrol Grubu

5,80

29,00

Grup

*P> ,05

Tablo 3.1.3.3te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, hz terimlerine


uygun seslendirme becerisinin ntestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine ilikin
Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol grubundaki rencilerin ntest puanlar
arasnda anlaml bir fark olmadn gstermektedir (U=11; p>0.05).
Deney ve kontrol gruplarnn hz terimlerine uygun seslendirme becerisine ait sontest
puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo 3.1.3.4te verilmitir.

Tablo 3.1.3.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Hz Terimlerine Uygun Seslendirme


Becerisine Ait Sontest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

8,00

40,00

,000

,009*

Kontrol Grubu

3,00

15,00

Grup

*P< ,05

Tablo 3.1.3.4te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, hz terimlerine


uygun seslendirme becerisinin sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine
ilikin Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol grubundaki rencilerin sontest
puanlar arasnda anlaml bir fark olduunu gstermektedir (U= ,000; p<0.05). Sra
ortalamalar dikkate alndnda bu farkn, deney grubu lehine olduu grlmektedir.

66

8,00
7,00
6,00
5,00
4,00

ntest Sra Ortalamas

3,00

Sontest Sra Ortalamas

2,00
1,00
0,00
Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.1.3.2. Yazarak alma Ynteminin, Hz Terimlerine Uygun Seslendirme


Becerisine Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma Grafii

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, hz terimlerine uygun seslendirme becerisine


ilikin ntest ve sontest puanlarnn Mann Whitney U Testi sonular grafiksel olarak ekil
3.1.3.2de karlatrlmtr. Bu grafikte deney ve kontrol gruplarnn, bu beceriye ilikin
baarlar arasnda ntestte anlaml bir fark olmad, sontestte deney grubu lehine anlaml
bir farkllk olutuu grlmektedir.
Elde edilen bulgular nda bakldnda yazarak alma ynteminin, rencilerin hz
terimlerine uygun seslendirme becerilerini nemli lde gelitirdii sylenebilir.

3.1.4. ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin,


Sslemeleri Doru Seslendirme Becerisine Etkisine likin Bulgular ve
Yorumu
Deney grubu ntest - sontest verilerine gre yazarak alma ynteminin, sslemeleri
doru seslendirme becerisine etkisine ilikin sonular Tablo 3.1.4.1de verilmitir.

67

Tablo 3.1.4.1. Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma
Ynteminin, Sslemeleri Doru Seslendirme Becerisine Etkisine likin Wilcoxon
aretli Sralar Testi Sonular
Sslemeleri Doru
Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

,00

,00

2,023*

,043**

Pozitif Sra

3,00

15,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P< ,05

Tablo 3.1.4.1de grld zere deney grubundaki rencilerin, sslemeleri doru


seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine
ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, deney grubundaki rencilerin ntest ve
sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olduunu gstermektedir (z=2,023; p<0.05). Fark
puanlarnn sra ortalamas ve toplamlar dikkate alndnda gzlenen bu farkn, pozitif
sralar, yani sontest puan lehinde olduu grlmektedir.
Kontrol grubu ntest - sontest verilerine gre sslemeleri doru seslendirme becerisine
ilikin sonular Tablo 3.1.4.2de verilmitir.

Tablo 3.1.4.2. Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Sslemeleri Doru
Seslendirme Becerisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular
Sslemeleri Doru
Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

1,00

1,00

1,461*

,144**

Pozitif Sra

3,00

9,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P> ,05

68

Tablo 3.1.4.2de grld zere kontrol grubundaki rencilerin, sslemeleri doru


seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine
ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, kontrol grubundaki rencilerin ntest ve
sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olmadn gstermektedir (z=1,461; p>0.05).

5
4,5
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0

Negatif Sra Says


Pozitif Sra Says
Eit Sra Says

Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.1.4.1. Yazarak alma Ynteminin, Sslemeleri Doru Seslendirme


Becerisine Etkisine likin Sontest - ntest Karlatrma Grafii

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, sslemeleri doru seslendirme becerisinin


ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine ilikin Wilcoxon aretli
Sralar testi sonular grafiksel olarak ekil 3.1.4.1de karlatrlmtr. Bu grafikte deney
grubundaki 5 rencinin, sslemeleri doru seslendirme becerisine ilikin baarsnn
sontestte art gsterdii, kontrol grubundan ise 1 rencinin farkllk gstermedii gze
arpmaktadr.
Deney ve kontrol gruplarnn, sslemeleri doru seslendirme becerisine ait ntest
puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo 3.1.4.3te verilmitir.

69

Tablo 3.1.4.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Sslemeleri Doru Seslendirme


Becerisine Ait ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

5,40

27,00

12

,916*

Kontrol Grubu

5,60

28,00

Grup

*P> ,05

Tablo 3.1.4.3te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, sslemeleri


doru seslendirme becerisinin ntestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine ilikin
Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol grubundaki rencilerin ntest puanlar
arasnda anlaml bir fark olmadn gstermektedir (U=12; p>0.05).
Deney ve kontrol gruplarnn, sslemeleri doru seslendirme becerisine ait sontest
puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo 3.1.4.4te verilmitir.

Tablo 3.1.4.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Sslemeleri Doru Seslendirme


Becerisine Ait Sontest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

8,00

40,00

,000

,009*

Kontrol Grubu

3,00

15,00

Grup

*P< ,05

Tablo 3.1.4.4te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, sslemeleri


doru seslendirme becerisinin sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine ilikin
Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol grubundaki rencilerin sontest puanlar
arasnda anlaml bir fark olduunu gstermektedir (U= ,000; p<0.05). Sra ortalamalar
dikkate alndnda bu farkn, deney grubu lehine olduu grlmektedir.

70

8,00
7,00
6,00
5,00
4,00

ntest Sra Ortalamas

3,00

Sontest Sra Ortalamas

2,00
1,00
0,00
Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.1.4.2. Yazarak alma Ynteminin, Sslemeleri Doru Seslendirme


Becerisine Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma Grafii

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, sslemeleri doru seslendirme becerisine


ilikin ntest ve sontest puanlarnn Mann Whitney U Testi sonular grafiksel olarak ekil
3.1.4.2de karlatrlmtr. Bu grafikte deney ve kontrol gruplarnn, bu beceriye ilikin
baarlar arasnda ntestte anlaml bir fark olmad, sontestte deney grubu lehine anlaml
bir farkllk olutuu grlmektedir.
Elde edilen bulgular nda bakldnda yazarak alma ynteminin, rencilerin
sslemeleri doru seslendirme becerilerini nemli lde gelitirdii sylenebilir.

3.2. Deneysel lem Sonunda Yazarak alma Ynteminin, Gitar almaya likin
Teknik Becerilerin Kazanmna Etkisine likin Bulgular ve Yorumu
Bu blmde aratrmann deneysel ilemi sonunda alma grubu rencilerinin, yazarak
alma yntemiyle gitar almaya ilikin teknik becerileri kazanm durumlarn gsteren
ntest sontest verilerinin, ilgili istatistik analizleri neticesinde elde edilen bulgulara ve
yorumlarna yer verilmitir.

71

3.2.1. ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin, Sa El


ve Sol El Parmak Numaralarna (Duate)

Uygun Seslendirme Becerisine

Etkisine likin Bulgular ve Yorumu


Deney grubu ntest - sontest verilerine gre yazarak alma ynteminin, sa el ve sol el
parmak numaralarna (duate) uygun seslendirme becerisine etkisine ilikin sonular Tablo
3.2.1.1de verilmitir.

Tablo 3.2.1.1. Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma
Ynteminin, Sa El ve Sol El Parmak Numaralarna (Duate) Uygun Seslendirme
Becerisine Etkisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular
Sa El ve Sol El Parmak
Numaralarna (Duate) Uygun
Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

,00

,00

2,023*

,043**

Pozitif Sra

3,00

15,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P< ,05

Tablo 3.2.1.1de grld zere deney grubundaki rencilerin, sa el ve sol el parmak


numaralarna (duate) uygun seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk
gsterip gstermediine ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, deney grubundaki
rencilerin ntest ve sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olduunu gstermektedir
(z=2,023; p<0.05). Fark puanlarnn sra ortalamas ve toplamlar dikkate alndnda
gzlenen bu farkn, pozitif sralar, yani sontest puan lehinde olduu grlmektedir.
Kontrol grubu ntest - sontest verilerine gre sa el ve sol el parmak numaralarna (duate)
uygun seslendirme becerisine ilikin sonular Tablo 3.2.1.2de verilmitir.

72

Tablo 3.2.1.2. Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Sa El ve Sol El


Parmak Numaralarna (Duate) Uygun Seslendirme Becerisine likin Wilcoxon
aretli Sralar Testi Sonular
Sa El ve Sol El Parmak
Numaralarna (Duate) Uygun
Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

,00

,00

1,841*

,066**

Pozitif Sra

2,50

10,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P> ,05

Tablo 3.2.1.2de grld zere kontrol grubundaki rencilerin, sa el ve sol el parmak


numaralarna (duate) uygun seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk
gsterip gstermediine ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, kontrol grubundaki
rencilerin ntest ve sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olmadn gstermektedir
(z=1,841; p>0.05).

5
4,5
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0

Negatif Sra Says


Pozitif Sra Says
Eit Sra Says

Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.2.1.1. Yazarak alma Ynteminin, Sa El ve Sol El Parmak Numaralarna


(Duate) Uygun Seslendirme Becerisine Etkisine likin Sontest - ntest
Karlatrma Grafii

73

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, sa el ve sol el parmak numaralarna (duate)


uygun seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip
gstermediine ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular grafiksel olarak ekil
3.2.1.1de karlatrlmtr. Bu grafikte deney grubundaki 5 rencinin, sa el ve sol el
parmak numaralarna (duate) uygun seslendirme becerisine ilikin baarsnn sontestte
art gsterdii, kontrol grubundan ise 1 rencinin farkllk gstermedii gze
arpmaktadr.
Deney ve kontrol gruplarnn, sa el ve sol el parmak numaralarna (duate) uygun
seslendirme becerisine ait ntest puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo
3.2.1.3te verilmitir.

Tablo 3.2.1.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Sa El ve Sol El Parmak Numaralarna


(Duate) Uygun Seslendirme Becerisine Ait ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi
Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

4,10

20,50

5,5

,142*

Kontrol Grubu

6,90

34,50

Grup

*P> ,05

Tablo 3.2.1.3te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, sa el ve sol el


parmak numaralarna (duate) uygun seslendirme becerisinin ntestte anlaml bir farkllk
gsterip gstermediine ilikin Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol
grubundaki

rencilerin

ntest

puanlar

arasnda

anlaml

bir

fark

olmadn

gstermektedir (U=5,5; p>0.05).


Deney ve kontrol gruplarnn, sa el ve sol el parmak numaralarna (duate) uygun
seslendirme becerisine ait sontest puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo
3.2.1.4te verilmitir.

74

Tablo 3.2.1.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Sa El ve Sol El Parmak Numaralarna


(Duate) Uygun Seslendirme Becerisine Ait Sontest Puanlarnn Mann Whitney U
Testi Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

7,50

37,50

2,5

,036*

Kontrol Grubu

3,50

17,50

Grup

*P< ,05

Tablo 3.2.1.4te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, sa el ve sol el


parmak numaralarna (duate) uygun seslendirme becerisinin sontestte anlaml bir farkllk
gsterip gstermediine ilikin Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol
grubundaki rencilerin sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olduunu gstermektedir
(U=2,5; p>0.05). Sra ortalamalar dikkate alndnda bu farkn, deney grubu lehine
olduu grlmektedir.

8,00
7,00
6,00
5,00
4,00

ntest Sra Ortalamas

3,00

Sontest Sra Ortalamas

2,00
1,00
0,00
Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.2.1.2. Yazarak alma Ynteminin, Sa El ve Sol El Parmak Numaralarna


(Duate) Uygun Seslendirme Becerisine Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma
Grafii

75

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, sa el ve sol el parmak numaralarna (duate)


uygun seslendirme becerisine ilikin ntest ve sontest puanlarnn Mann Whitney U Testi
sonular grafiksel olarak ekil 3.2.1.2de karlatrlmtr. Bu grafikte deney ve kontrol
gruplarnn, bu beceriye ilikin baarlar arasnda ntestte anlaml bir fark olmad,
sontestte deney grubu lehine anlaml bir farkllk olutuu grlmektedir.
Elde edilen bulgular nda bakldnda yazarak alma ynteminin, rencilerin sa el
ve sol el parmak numaralarna (duate) uygun seslendirme becerilerini nemli lde
gelitirdii sylenebilir.

3.2.2. ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin, Eseri


Uygun Konumlarda Seslendirme Becerisine Etkisine likin Bulgular ve
Yorumu
Deney grubu ntest - sontest verilerine gre yazarak alma ynteminin, eseri uygun
konumlarda seslendirme becerisine etkisine ilikin sonular Tablo 3.2.2.1de verilmitir.

Tablo 3.2.2.1. Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma
Ynteminin, Eseri Uygun Konumlarda Seslendirme Becerisine Etkisine likin
Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular
Eseri Uygun Konumlarda
Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

,00

,00

2,023*

,043**

Pozitif Sra

3,00

15,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P< ,05

Tablo 3.2.2.1de grld zere deney grubundaki rencilerin, eseri uygun konumlarda
seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine
ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, deney grubundaki rencilerin ntest ve
sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olduunu gstermektedir (z=2,023; p<0.05). Fark
puanlarnn sra ortalamas ve toplamlar dikkate alndnda gzlenen bu farkn, pozitif
76

sralar, yani sontest puan lehinde olduu grlmektedir.


Kontrol grubu ntest - sontest verilerine gre eseri uygun konumlarda seslendirme
becerisine ilikin sonular Tablo 3.2.2.2de verilmitir.

Tablo 3.2.2.2. Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Eseri Uygun
Konumlarda Seslendirme Becerisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular
Eseri Uygun Konumlarda
Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

2,00

2,00

1,483*

,138**

Pozitif Sra

3,25

13,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P> ,05

Tablo 3.2.2.2de grld zere kontrol grubundaki rencilerin, eseri uygun konumlarda
seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine
ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, kontrol grubundaki rencilerin ntest ve
sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olmadn gstermektedir (z=1,483; p>0.05).

5
4,5
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0

Negatif Sra Says


Pozitif Sra Says
Eit Sra Says

Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.2.2.1. Yazarak alma Ynteminin, Eseri Uygun Konumlarda Seslendirme


Becerisine Etkisine likin Sontest - ntest Karlatrma Grafii
77

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, eseri uygun konumlarda seslendirme


becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine ilikin
Wilcoxon aretli Sralar testi sonular grafiksel olarak ekil 3.2.2.1de karlatrlmtr.
Bu grafikte deney grubundaki 5 rencinin, eseri uygun konumlarda seslendirme
becerisine ilikin baarsnn sontestte art gsterdii, kontrol grubundan ise 1 rencinin
negatif ynde farkllk gsterdii gze arpmaktadr.
Deney ve kontrol gruplarnn, eseri uygun konumlarda seslendirme becerisine ait ntest
puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo 3.2.2.3te verilmitir.

Tablo 3.2.2.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Eseri Uygun Konumlarda Seslendirme


Becerisine Ait ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

5,20

26,00

11

,753*

Kontrol Grubu

5,80

29,00

Grup

*P> ,05

Tablo 3.2.2.3te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, eseri uygun
konumlarda seslendirme becerisinin ntestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine
ilikin Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol grubundaki rencilerin ntest
puanlar arasnda anlaml bir fark olmadn gstermektedir (U=11; p>0.05).
Deney ve kontrol gruplarnn, eseri uygun konumlarda seslendirme becerisine ait sontest
puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo 3.2.2.4te verilmitir.

Tablo 3.2.2.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Eseri Uygun Konumlarda Seslendirme


Becerisine Ait Sontest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

7,50

37,50

2,5

,033*

Kontrol Grubu

3,50

17,50

Grup

*P< ,05

78

Tablo 3.2.2.4te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, eseri uygun
konumlarda seslendirme becerisinin sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine
ilikin Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol grubundaki rencilerin sontest
puanlar arasnda anlaml bir fark olduunu gstermektedir (U=2,5; p<0.05). Sra
ortalamalar dikkate alndnda bu farkn, deney grubu lehine olduu grlmektedir.

8,00
7,00
6,00
5,00
4,00

ntest Sra Ortalamas

3,00

Sontest Sra Ortalamas

2,00
1,00
0,00
Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.2.2.2. Yazarak alma Ynteminin, Eseri Uygun Konumlarda Seslendirme


Becerisine Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma Grafii

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, eseri uygun konumlarda seslendirme


becerisine ilikin ntest ve sontest puanlarnn Mann Whitney U Testi sonular grafiksel
olarak ekil 3.2.2.2de karlatrlmtr. Bu grafikte deney ve kontrol gruplarnn, bu
beceriye ilikin baarlar arasnda ntestte anlaml bir fark olmad, sontestte deney grubu
lehine anlaml bir farkllk olutuu grlmektedir.
Elde edilen bulgular nda bakldnda yazarak alma ynteminin, rencilerin eseri
uygun konumlarda seslendirme becerilerini nemli lde gelitirdii sylenebilir.

3.3. Deneysel lem Sonunda Yazarak alma Ynteminin, Mzikal Etki ve


Yorumlama Becerilerinin Kazanmna Etkisine likin Bulgular ve Yorumu
Bu blmde aratrmann deneysel ilemi sonunda alma grubu rencilerinin, yazarak
alma yntemiyle mzikal etki ve yorumlamaya ilikin becerileri kazanm durumlarn
79

gsteren ntest sontest verilerinin, ilgili istatistik analizleri neticesinde elde edilen
bulgulara ve yorumlarna yer verilmitir.

3.3.1. ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin, Biim


(Form) elerini Etkili Seslendirme Becerisine Etkisine likin Bulgular ve
Yorumu
Deney grubu ntest - sontest verilerine gre yazarak alma ynteminin, biim (form)
elerini etkili seslendirme becerisine etkisine ilikin sonular Tablo 3.3.1.1de verilmitir.

Tablo 3.3.1.1. Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma
Ynteminin, Biim (Form) elerini Etkili Seslendirme Becerisine Etkisine likin
Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular
Biim (Form) elerini
Etkili Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

,00

,00

2,023*

,043**

Pozitif Sra

3,00

15,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P< ,05

Tablo 3.3.1.1de grld zere deney grubundaki rencilerin, biim (form) elerini
etkili seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip
gstermediine ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, deney grubundaki
rencilerin ntest ve sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olduunu gstermektedir
(z=2,023; p<0.05). Fark puanlarnn sra ortalamas ve toplamlar dikkate alndnda
gzlenen bu farkn, pozitif sralar, yani sontest puan lehinde olduu grlmektedir.
Kontrol grubu ntest - sontest verilerine gre biim (form) elerini etkili seslendirme
becerisine ilikin sonular Tablo 3.3.1.2de verilmitir.

80

Tablo 3.3.1.2. Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Biim (Form)
elerini Etkili Seslendirme Becerisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi
Sonular
Biim (Form) elerini
Etkili Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

,00

,00

1,826*

,068**

Pozitif Sra

2,50

10,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P> ,05

Tablo 3.3.1.2de grld zere kontrol grubundaki rencilerin, biim (form) elerini
etkili seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip
gstermediine ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, kontrol grubundaki
rencilerin ntest ve sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olmadn gstermektedir
(z=1,826; p>0.05).

5
4,5
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0

Negatif Sra Says


Pozitif Sra Says
Eit Sra Says

Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.3.1.1. Yazarak alma Ynteminin, Biim (Form) elerini Etkili


Seslendirme Becerisine Etkisine likin Sontest - ntest Karlatrma Grafii

81

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, biim (form) elerini etkili seslendirme


becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine ilikin
Wilcoxon aretli Sralar testi sonular grafiksel olarak ekil 3.3.1.1de karlatrlmtr.
Bu grafikte deney grubundaki 5 rencinin, biim (form) elerini etkili seslendirme
becerisine ilikin baarsnn sontestte art gsterdii, kontrol grubundan ise 1 rencinin
farkllk gstermedii gze arpmaktadr.
Deney ve kontrol gruplarnn, biim (form) elerini etkili seslendirme becerisine ait
ntest puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo 3.3.1.3te verilmitir.

Tablo 3.3.1.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Biim (Form) elerini Etkili


Seslendirme Becerisine Ait ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

4,40

22,00

,916*

Kontrol Grubu

6,60

33,00

Grup

*P> ,05

Tablo 3.3.1.3te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, biim (form)
elerini

etkili

seslendirme

becerisinin

ntestte

anlaml

bir

farkllk

gsterip

gstermediine ilikin Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol grubundaki


rencilerin ntest puanlar arasnda anlaml bir fark olmadn gstermektedir (U=7;
p>0.05).
Deney ve kontrol gruplarnn, biim (form) elerini etkili seslendirme becerisine ait
sontest puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo 3.3.1.4te verilmitir.

Tablo 3.3.1.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Biim (Form) elerini Etkili


Seslendirme Becerisine Ait Sontest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

7,90

39,50

1,5

,021*

Kontrol Grubu

3,10

15,50

Grup

*P< ,05

82

Tablo 3.3.1.4te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, biim (form)
elerini etkili seslendirme becerisinin sontestte anlaml bir farkllk gsterip
gstermediine ilikin Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol grubundaki
rencilerin sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olduunu gstermektedir (U=1,5;
p<0.05). Sra ortalamalar dikkate alndnda bu farkn, deney grubu lehine olduu
grlmektedir.

8,00
7,00
6,00
5,00
4,00

ntest Sra Ortalamas

3,00

Sontest Sra Ortalamas

2,00
1,00
0,00
Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.3.1.2. Yazarak alma Ynteminin, Biim (Form) elerini Etkili


Seslendirme Becerisine Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma Grafii

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, biim (form) elerini etkili seslendirme


becerisine ilikin ntest ve sontest puanlarnn Mann Whitney U Testi sonular grafiksel
olarak ekil 3.3.1.2de karlatrlmtr. Bu grafikte deney ve kontrol gruplarnn, bu
beceriye ilikin baarlar arasnda ntestte anlaml bir fark olmad, sontestte deney grubu
lehine anlaml bir farkllk olutuu grlmektedir.
Elde edilen bulgular nda bakldnda yazarak alma ynteminin, rencilerin biim
(form) elerini etkili seslendirme becerilerini nemli lde gelitirdii sylenebilir.

83

3.3.2. ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin,


oksesliliin elerini Etkili Seslendirme Becerisine Etkisine likin Bulgular
ve Yorumu
Deney grubu ntest - sontest verilerine gre yazarak alma ynteminin, oksesliliin
elerini etkili seslendirme becerisine etkisine ilikin sonular Tablo 3.3.2.1de verilmitir.

Tablo 3.3.2.1. Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma
Ynteminin, oksesliliin elerini Etkili Seslendirme Becerisine Etkisine likin
Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular
oksesliliin elerini Etkili
Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

,00

,00

2,032*

,042**

Pozitif Sra

3,00

15,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P< ,05

Tablo 3.3.2.1de grld zere deney grubundaki rencilerin, oksesliliin elerini


etkili seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip
gstermediine ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, deney grubundaki
rencilerin ntest ve sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olduunu gstermektedir
(z=2,032; p<0.05). Fark puanlarnn sra ortalamas ve toplamlar dikkate alndnda
gzlenen bu farkn, pozitif sralar, yani sontest puan lehinde olduu grlmektedir.
Kontrol grubu ntest - sontest verilerine gre oksesliliin elerini etkili seslendirme
becerisine ilikin sonular Tablo 3.3.2.2de verilmitir.

84

Tablo 3.3.2.2. Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre oksesliliin elerini
Etkili Seslendirme Becerisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular
oksesliliin elerini Etkili
Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

1,00

1,00

1,461*

,144**

Pozitif Sra

3,00

9,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P> ,05

Tablo 3.3.2.2de grld zere kontrol grubundaki rencilerin, oksesliliin elerini


etkili seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip
gstermediine ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, kontrol grubundaki
rencilerin ntest ve sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olmadn gstermektedir
(z=1,461; p>0.05).

5
4,5
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0

Negatif Sra Says


Pozitif Sra Says
Eit Sra Says

Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.3.2.1. Yazarak alma Ynteminin, oksesliliin elerini Etkili


Seslendirme Becerisine Etkisine likin Sontest - ntest Karlatrma Grafii

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, oksesliliin elerini etkili seslendirme


becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine ilikin
85

Wilcoxon aretli Sralar testi sonular grafiksel olarak ekil 3.3.2.1de karlatrlmtr.
Bu grafikte deney grubundaki 5 rencinin, oksesliliin elerini etkili seslendirme
becerisine ilikin baarsnn sontestte art gsterdii, kontrol grubundan ise 1 rencinin
farkllk gstermedii gze arpmaktadr.
Deney ve kontrol gruplarnn, oksesliliin elerini etkili seslendirme becerisine ait ntest
puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo 3.3.2.3te verilmitir.

Tablo 3.3.2.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn, oksesliliin elerini Etkili


Seslendirme Becerisine Ait ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

4,20

21,00

,171*

Kontrol Grubu

6,80

34,00

Grup

*P> ,05

Tablo 3.3.2.3te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, oksesliliin


elerini

etkili

seslendirme

becerisinin

ntestte

anlaml

bir

farkllk

gsterip

gstermediine ilikin Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol grubundaki


rencilerin ntest puanlar arasnda anlaml bir fark olmadn gstermektedir (U=6;
p>0.05).
Deney ve kontrol gruplarnn, oksesliliin elerini etkili seslendirme becerisine ait
sontest puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo 3.3.2.4te verilmitir.

Tablo 3.3.2.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn, oksesliliin elerini Etkili


Seslendirme Becerisine Ait Sontest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

7,40

37,00

,047*

Kontrol Grubu

3,60

18,00

Grup

*P< ,05

86

Tablo 3.3.2.4te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, oksesliliin


elerini etkili seslendirme becerisinin sontestte anlaml bir farkllk gsterip
gstermediine ilikin Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol grubundaki
rencilerin sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olduunu gstermektedir (U=3;
p<0.05). Sra ortalamalar dikkate alndnda bu farkn, deney grubu lehine olduu
grlmektedir.

8,00
7,00
6,00
5,00
4,00

ntest Sra Ortalamas

3,00

Sontest Sra Ortalamas

2,00
1,00
0,00
Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.3.2.2. Yazarak alma Ynteminin, oksesliliin elerini Etkili


Seslendirme Becerisine Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma Grafii

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, oksesliliin elerini etkili seslendirme


becerisine ilikin ntest ve sontest puanlarnn Mann Whitney U Testi sonular grafiksel
olarak ekil 3.3.2.2de karlatrlmtr. Bu grafikte deney ve kontrol gruplarnn, bu
beceriye ilikin baarlar arasnda ntestte anlaml bir fark olmad, sontestte deney grubu
lehine anlaml bir farkllk olutuu grlmektedir.
Elde edilen bulgular nda bakldnda yazarak alma ynteminin, rencilerin
oksesliliin elerini etkili seslendirme becerilerini nemli lde gelitirdii
sylenebilir.

87

3.3.3. ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin, Eseri


Durmadan, Duraksamadan, Akc Bir ekilde Seslendirme Becerisine Etkisine
likin Bulgular ve Yorumu
Deney grubu ntest - sontest verilerine gre yazarak alma ynteminin, eseri durmadan,
duraksamadan, akc bir ekilde seslendirme becerisine etkisine ilikin sonular Tablo
3.3.3.1de verilmitir.

Tablo 3.3.3.1. Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma
Ynteminin, Eseri Durmadan, Duraksamadan, Akc Bir ekilde Seslendirme
Becerisine Etkisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular
Eseri Durmadan,
Duraksamadan, Akc
Bir ekilde Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

,00

,00

2,023*

,043**

Pozitif Sra

3,00

15,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P< ,05

Tablo 3.3.3.1de grld zere deney grubundaki rencilerin, eseri durmadan,


duraksamadan, akc bir ekilde seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir
farkllk gsterip gstermediine ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, deney
grubundaki rencilerin ntest ve sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olduunu
gstermektedir (z=2,023; p<0.05). Fark puanlarnn sra ortalamas ve toplamlar dikkate
alndnda gzlenen bu farkn, pozitif sralar, yani sontest puan lehinde olduu
grlmektedir.
Kontrol grubu ntest - sontest verilerine gre eseri durmadan, duraksamadan, akc bir
ekilde seslendirme becerisine ilikin sonular Tablo 3.3.3.2de verilmitir.

88

Tablo 3.3.3.2. Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Eseri Durmadan,
Duraksamadan, Akc Bir ekilde Seslendirme Becerisine likin Wilcoxon aretli
Sralar Testi Sonular
Eseri Durmadan,
Duraksamadan, Akc
Bir ekilde Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

3,50

7,00

,135*

,893**

Pozitif Sra

2,67

8,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P> ,05

Tablo 3.3.3.2de grld zere kontrol grubundaki rencilerin, eseri durmadan,


duraksamadan, akc bir ekilde seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir
farkllk gsterip gstermediine ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, kontrol
grubundaki rencilerin ntest ve sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olmadn
gstermektedir (z= ,135; p>0.05).

5
4,5
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0

Negatif Sra Says


Pozitif Sra Says
Eit Sra Says

Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.3.3.1. Yazarak alma Ynteminin, Eseri Durmadan, Duraksamadan, Akc


Bir ekilde Seslendirme Becerisine Etkisine likin Sontest - ntest Karlatrma
Grafii

89

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, eseri durmadan, duraksamadan, akc bir


ekilde seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip
gstermediine ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular grafiksel olarak ekil
3.3.3.1de karlatrlmtr. Bu grafikte deney grubundaki 5 rencinin, eseri durmadan,
duraksamadan, akc bir ekilde seslendirme becerisine ilikin baarsnn sontestte art
gsterdii, kontrol grubundan ise 2 rencinin negatif ynde farkllk gsterdii gze
arpmaktadr.
Deney ve kontrol gruplarnn, eseri durmadan, duraksamadan, akc bir ekilde seslendirme
becerisine ait ntest puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo 3.3.3.3te
verilmitir.

Tablo 3.3.3.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Eseri Durmadan, Duraksamadan, Akc


Bir ekilde Seslendirme Becerisine Ait ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi
Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

4,20

21,00

,175*

Kontrol Grubu

6,80

34,00

Grup

*P> ,05

Tablo 3.3.3.3te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, eseri


durmadan, duraksamadan, akc bir ekilde seslendirme becerisinin ntestte anlaml bir
farkllk gsterip gstermediine ilikin Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol
grubundaki

rencilerin

ntest

puanlar

arasnda

anlaml

bir

fark

olmadn

gstermektedir (U=6; p>0.05).


Deney ve kontrol gruplarnn, eseri durmadan, duraksamadan, akc bir ekilde seslendirme
becerisine ait sontest puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo 3.3.3.4te
verilmitir.

90

Tablo 3.3.3.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Eseri Durmadan, Duraksamadan, Akc


Bir ekilde Seslendirme Becerisine Ait Sontest Puanlarnn Mann Whitney U Testi
Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

7,90

39,50

0,5

,012*

Kontrol Grubu

3,10

15,50

Grup

*P< ,05

Tablo 3.3.3.4te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, eseri


durmadan, duraksamadan, akc bir ekilde seslendirme becerisinin sontestte anlaml bir
farkllk gsterip gstermediine ilikin Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol
grubundaki rencilerin sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olduunu gstermektedir
(U=0,5; p<0.05). Sra ortalamalar dikkate alndnda bu farkn, deney grubu lehine
olduu grlmektedir.

8,00
7,00
6,00
5,00
4,00

ntest Sra Ortalamas

3,00

Sontest Sra Ortalamas

2,00
1,00
0,00
Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.3.3.2. Yazarak alma Ynteminin, Eseri Durmadan, Duraksamadan, Akc


Bir ekilde Seslendirme Becerisine Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma
Grafii

91

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, eseri durmadan, duraksamadan, akc bir


ekilde seslendirme becerisine ilikin ntest ve sontest puanlarnn Mann Whitney U Testi
sonular grafiksel olarak ekil 3.3.3.2de karlatrlmtr. Bu grafikte deney ve kontrol
gruplarnn, bu beceriye ilikin baarlar arasnda ntestte anlaml bir fark olmad,
sontestte deney grubu lehine anlaml bir farkllk olutuu grlmektedir.
Elde edilen bulgular nda bakldnda yazarak alma ynteminin, rencilerin eseri
durmadan, duraksamadan, akc bir ekilde seslendirme becerilerini nemli lde
gelitirdii sylenebilir.

3.4. ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma Ynteminin, Notaya


Bakmadan Seslendirme Becerisine Etkisine likin Bulgular Ve Yorumu
Deney grubu ntest - sontest verilerine gre yazarak alma ynteminin, notaya bakmadan
seslendirme becerisine etkisine ilikin sonular Tablo 3.4.1de verilmitir.

Tablo 3.4.1. Deney Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Yazarak alma
Ynteminin, Notaya Bakmadan Seslendirme Becerisine Etkisine likin Wilcoxon
aretli Sralar Testi Sonular
Notaya Bakmadan
Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

,00

,00

2,023*

,043**

Pozitif Sra

3,00

15,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P< ,05

Tablo 3.4.1de grld zere deney grubundaki rencilerin, notaya bakmadan


seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine
ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, deney grubundaki rencilerin ntest ve
sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olduunu gstermektedir (z=2,023; p<0.05). Fark
puanlarnn sra ortalamas ve toplamlar dikkate alndnda gzlenen bu farkn, pozitif
sralar, yani sontest puan lehinde olduu grlmektedir.
92

Kontrol grubu ntest - sontest verilerine gre notaya bakmadan seslendirme becerisine
ilikin sonular Tablo 3.4.2de verilmitir.

Tablo 3.4.2. Kontrol Grubu ntest - Sontest Verilerine Gre Notaya Bakmadan
Seslendirme Becerisine likin Wilcoxon aretli Sralar Testi Sonular
Notaya Bakmadan
Seslendirme
Sontest - ntest

S.O.

S.T.

Negatif Sra

1,00

1,00

1,760*

,078**

Pozitif Sra

3,50

14,00

Eit

*Negatif sralar temeline dayal


**P> ,05

Tablo 3.4.2de grld zere kontrol grubundaki rencilerin, notaya bakmadan


seslendirme becerisinin ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine
ilikin Wilcoxon aretli Sralar testi sonular, kontrol grubundaki rencilerin ntest ve
sontest puanlar arasnda anlaml bir fark olmadn gstermektedir (z=1,760; p>0.05).

5
4,5
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0

Negatif Sra Says


Pozitif Sra Says
Eit Sra Says

Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.4.1. Yazarak alma Ynteminin, Notaya Bakmadan Seslendirme Becerisine


Etkisine likin Sontest - ntest Karlatrma Grafii

93

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, notaya bakmadan seslendirme becerisinin


ntest ve sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine ilikin Wilcoxon aretli
Sralar testi sonular grafiksel olarak ekil 3.4.1de karlatrlmtr. Bu grafikte deney
grubundaki 5 rencinin, notaya bakmadan seslendirme becerisine ilikin baarsnn
sontestte art gsterdii, kontrol grubundan ise 1 rencinin negatif ynde farkllk
gsterdii gze arpmaktadr.
Deney ve kontrol gruplarnn, notaya bakmadan seslendirme becerisine ait ntest
puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo 3.4.3te verilmitir.

Tablo 3.4.3. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Notaya Bakmadan Seslendirme


Becerisine Ait ntest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

5,00

25,00

10

,599*

Kontrol Grubu

6,00

30,00

Grup

*P> ,05

Tablo 3.4.3te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, notaya


bakmadan seslendirme becerisinin ntestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine
ilikin Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol grubundaki rencilerin ntest
puanlar arasnda anlaml bir fark olmadn gstermektedir (U=10; p>0.05).
Deney ve kontrol gruplarnn, notaya bakmadan seslendirme becerisine ait sontest
puanlarnn Mann Whitney U testi sonular Tablo 3.4.4te verilmitir.

Tablo 3.4.4. Deney ve Kontrol Gruplarnn, Notaya Bakmadan Seslendirme


Becerisine Ait Sontest Puanlarnn Mann Whitney U Testi Sonular
N

S.O.

S.T.

Deney Grubu

7,70

38,50

1,5

,017*

Kontrol Grubu

3,30

16,50

Grup

P< ,05

94

Tablo 3.4.4te grld zere deney ve kontrol grubundaki rencilerin, notaya


bakmadan seslendirme becerisinin sontestte anlaml bir farkllk gsterip gstermediine
ilikin Mann Whitney U testi sonular, deney ve kontrol grubundaki rencilerin sontest
puanlar arasnda anlaml bir fark olduunu gstermektedir (U=1,5; p<0.05). Sra
ortalamalar dikkate alndnda bu farkn, deney grubu lehine olduu grlmektedir.

8,00
7,00
6,00
5,00
4,00

ntest Sra Ortalamas

3,00

Sontest Sra Ortalamas

2,00
1,00
0,00
Deney Grubu

Kontrol Grubu

ekil 3.4.2. Yazarak alma Ynteminin, Notaya Bakmadan Seslendirme Becerisine


Etkisine likin Gruplar Aras Karlatrma Grafii

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin, notaya bakmadan seslendirme becerisine


ilikin ntest ve sontest puanlarnn Mann Whitney U Testi sonular grafiksel olarak ekil
3.4.2de karlatrlmtr. Bu grafikte deney ve kontrol gruplarnn, bu beceriye ilikin
baarlar arasnda ntestte anlaml bir fark olmad, sontestte deney grubu lehine anlaml
bir farkllk olutuu grlmektedir.
Elde edilen bulgular nda bakldnda yazarak alma ynteminin, rencilerin notaya
bakmadan seslendirme becerilerini nemli lde gelitirdii sylenebilir.

95

3.5. Aratrmada Uygulanan Deneysel Srecin Sonunda rencilerin, Yazarak


alma Yntemiyle lgili Grlerine likin Bulgular ve Yorumu
Aratrmann bu blmnde deneysel alma sonrasnda alma grubu rencilerinin,
uygulanan alma yntemi hakkndaki grlerini bildirdikleri grme formundan elde
edilen bulgular sunulmutur.
renciler, Dersin ilenii ile ilgili dnceleriniz nelerdir? sorusuna verdikleri
cevaplarda, yazarak alma ynteminin hatalarn grmede, notalar tanmada, hafzaya
almada daha etkili olduunu, bylelikle yazarak alma ynteminin, yararl bir alma
yntemi olduunu belirtmilerdir. Bu soruya verilen cevaplarn bazlar u ekildedir:

Yazarak yaptmz almada hatalarmn nerede olduunu buldum. aldm


eseri doru almaya altm.

Yazarak alma yapmak notalarn daha da aklda kalc olmasn salyor. Bu


da paray alarken notalarn zihinde canlanmasyla beraber parada yanl
alma olasln daha da dryor.

Dersin ilenii gayet verimli oluyor. Ders iinde parann analizi bir ok hatam
kavramamda ve daha iyi anlamamda ok etkili oluyor.

renciler, Derste yaptnz yazma almalar, altnz eserin zelliklerini


belirlemenizde ve icra etmenizde yardmc olabilir mi? sorusuna verdikleri cevaplarda,
yazarak alma ynteminin ok yararl olduunu, bylelikle esere daha hakim
olabildiklerini; gzden kardklar ayrntlar fark ettiklerini, parmak numaralarn
anlamada ok faydal olduunu ifade etmilerdir. Bu soruya verilen cevaplarn bazlar u
ekildedir:

Fazlasyla yararl oluyor. Esere daha hakim olunuyor.

Yazma almalar esnasnda bazen gremediim veya gzme arpmayan bir ok


ey daha belirgin hale geldi. Kad btnyle grmemi, her eyin daha fazla
farknda olmam salad. Bana ok fazla yardmc oluyor, nk yazmadan nce
farknda olmadm ayrntlar yazarken dikkatimi ekiyor, yazmamla beraber nota
yerleri, suslar, mziksel bir ok unsur daha fazla aklmda yer almaya balad. Eksik
olduum her ey daha fazla gz nne gelmi oldu ve bu beni ilerletiyor.

Evet yardmc oldu. zellikle parmak numaralar iin yazma yntemi ok faydal.

96

renciler, Gitar eitiminde yazarak almaya ynelik oluturulan alma yntemi


konusunda size gre eksik ve eletirilecek ynler var mdr? sorusuna verdikleri
cevaplarda, bir eksiklik olmadn, hatta krmz renkli kalem kullanlmasnn ok yararl
olduunu ifade etmilerdir. Bu soruya verilen cevaplarn bazlar u ekildedir:

Eletirilecek ynler yok.

Bana gre eksik bir yan yok, her ey tam anlamyla gerekleiyor. zellikle
krmz ile yazma yntemini ok yararl buluyorum.

Hayr yoktur, ok faydal bir alma teknii.

renciler, Derste uyguladnz yazarak alma yntemini dier derslerde de


kullanmay dnyor musunuz? sorusuna verdikleri cevaplarda, yazarak alma
yntemini dier derslerde de kullanmay dndklerini ifade etmilerdir. Bu soruya
verilen cevaplarn bazlar u ekildedir:

Evet dnyorum. Bundan sonra alacam btn eserlerde ve almalarmda


bu ekilde alacam.

Bu yntemi dier derslerimde yapmay dnyorum. Nota okumam bu yntemle


daha ok geliti, yazarken daha dikkat verdim. Daha fazla anladm, bu da notalarn
yerlerini tartmlarn daha iyi grmemi salad. Bu sebeple kesinlikle dnyorum.

Elbette dnrm, yanllarm grmemde fayda salar.

renciler, Derste uyguladnz yazarak alma ynteminin gitar eitiminde yararl bir
yntem olabileceini dnyor musunuz? sorusuna verdikleri cevaplarda, yazarak
alma ynteminin gitar eitiminde kullanlabilecek yararl bir yntem olabileceini
belirtmilerdir. Bu soruya verilen cevaplarn bazlar u ekildedir:

Evet dnyorum.

Evet dnyorum. nk, bu yntemle biz eseri daha kk para haline getirdik.
Kk paralar olarak almamz, daha detayl, daha abuk ve doru bir ekilde
renip almamz, paray her ayrntsna kadar alglamamz salam oldu. Bu
yntem fayda salayacak ve tam doru alacak hale getirecektir.

Evet ok yararl bir alma metodu. Kesinlikle uygulanmal. Uygulandnda


renme yzdesi artacaktr.

97

renciler, Bundan sonraki gitar derslerinizde bu tr yazarak almaya ynelik


uygulamalar olmasn ister misiniz? Neden? sorusuna verdikleri cevaplarda, yazarak
alma yntemi sayesinde daha dikkatli ve etkili almalar yapabildikleri iin gitar
derslerinde yazarak alma yntemine ynelik uygulamalar olmasn istediklerini
belirtmilerdir. Bu soruya verilen cevaplarn bazlar u ekildedir:

Evet isterim, nk bu ekilde daha yararl oluyor ve gitara daha hakim oluyorum.

Evet isterim. Bu almada daha doru alma imkan olduunu dnyorum.

sterim. Bundan nce paray tam olarak anlamakta zorluk ekiyordum, eksik kalan
ya da gz ard ettiim ok ey oluyordu. Ama yazmayla beraber gzmn es
geebilecei en ufak ayrntya yer kalmad.

renciler, Yaplan almann size salad katklar nelerdir? sorusuna verdikleri


cevaplarda, yazarak alma yntemi sayesinde nota okuma, hatalarn grebilme ve
dzeltebilme, eserin ayrntlarna younlaabilme gibi becerilerinin gelitiini ifade
etmilerdir. Ayrca, algsn sevme, zgven art gibi gelimeler gsterdiini ifade eden
bir renci ise, yazarak alma ynteminin dier derslerindeki mziksel etkinliklerde de
yardmc olduunu belirtmitir. Bu soruya verilen cevaplarn bazlar u ekildedir:

u an nota okumam daha iyi ve gitarda ne yaptm biliyorum.

Salad katk, altm eseri daha doru ve hatasz almam salad.

Nota kadndaki tm ayrntlar grm oluyorsunuz. Yazmadan direkt notadan


alld zaman baz terimler gzden kayorken, yazya dkld zaman kk
ayrntlar bile dnlp uygulanmaya balyor.

ncelikle doru alabildiim iin enstrmanm sevmeye baladm. Kendime


gvenim geldi. Paralar analiz etmeyi, her eye daha detayl bakmay rendim.
Nota yazmamla beraber notay okumam, tartm vs. konularda dier derslerime de
yardmc oldu. En nemlisi mziksel bir ok eyi yazdka daha yakndan tanm
ve anlam oldum. Bu yzden yazdm paralar artk unutmayacam
dnyorum.

Daha dzgn nota okuma, parmak tekniklerinin gelimesi gibi faydalar salamtr.

98

Deneysel ilem sonunda yazarak alma ynteminin, renciler tarafndan yksek oranda
baarl olarak kabullenildii ve bu yntem, baarl bir alma yntemi olarak
nitelendirilmitir.

99

100

BLM 4

4. SONU VE NERLER

Bu almada, yazarak alma ynteminin, gitar rencilerinin gitar alma teknik


becerilerini kazanmlarna etkisini belirlemek amacyla, 10 kiilik bir alma grubu
zerinde, kontrol gruplu ntest - sontest deneysel modelde bir aratrma yaplmtr.
Deneyin hem ntest, hem de sontest aamalarnda her bir rencinin gitar performansnn
video kaytlar alnm ve bu kaytlar aratrmacnn da aralarnda olduu uzmanlar
tarafndan deerlendirilmitir. Deerlendirme sonucunda elde edilen verilerin istatistiksel
olarak karlatrlmasyla ulalan bulgular, tablolar ve grafikler araclyla sunularak
yorumlanmtr.
Aratrmann bu blmnde, elde edilen bulgular ve yorumlara dayanarak varlan sonular,
alt problem srasna gre ayr ayr sralanm ve bu dorultuda neriler sunulmutur.

4.1. Sonular
Aratrmann bu blmnde, deney ve kontrol gruplarnn, ntest - sontest verilerinden
elde edilen sonulara ve deney grubundan sontest aamasnda renci grme formu ile
alnan szel verilerden elde edilen sonulara yer verilmitir.

101

4.1.1. Deneysel lem Sonucunda rencilerin, ntest - Sontest Puanlar


Farkllklarna likin Sonular
Deneysel ilem sonrasnda rencilerin, genel mzik alanna ilikin becerilerin kazanmna
ynelik ntest - sontest puanlar farkllklar balamnda u sonulara ulalmtr:

Nota srelerini-tartm kalplarn doru seslendirme becerilerinde ntestte gruplar


arasnda anlaml bir fark olmad, sontestte deney grubu lehine anlaml bir fark
olutuu grlmtr. Sontest verilerine gre yazarak alma yntemi,
rencilerin nota srelerini-tartm kalplarn doru seslendirme becerilerini
gelitirmede nemli lde etkili olmutur.

Grlk terimlerine uygun seslendirme becerilerinde ntestte gruplar arasnda


anlaml bir fark olmad, sontestte deney grubu lehine anlaml bir fark olutuu
grlmtr. Sontest verilerine gre yazarak alma yntemi, rencilerin grlk
terimlerine uygun seslendirme becerilerini gelitirmede nemli lde etkili
olmutur.

Hz terimlerine uygun seslendirme becerilerinde ntestte gruplar arasnda anlaml


bir fark olmad, sontestte deney grubu lehine anlaml bir fark olutuu
grlmtr. Sontest verilerine gre yazarak alma yntemi, rencilerin hz
terimlerine uygun seslendirme becerilerini gelitirmede nemli lde etkili
olmutur.

Sslemeleri doru seslendirme becerilerinde ntestte gruplar arasnda anlaml bir


fark olmad, sontestte deney grubu lehine anlaml bir fark olutuu grlmtr.
Sontest verilerine gre yazarak alma yntemi, rencilerin sslemeleri doru
seslendirme becerilerini gelitirmede nemli lde etkili olmutur.

Deneysel ilem sonrasnda rencilerin, gitar almaya ilikin teknik becerilerin kazanmna
ynelik ntest - sontest puanlar farkllklar balamnda u sonulara ulalmtr:

Sa ve sol el parmak numaralarna (duate) uygun seslendirme becerilerinde ntestte


gruplar arasnda anlaml bir fark olmad, sontestte deney grubu lehine anlaml bir
fark olutuu grlmtr. Sontest verilerine gre yazarak alma yntemi,
rencilerin sa ve sol el parmak numaralarna (duate) uygun seslendirme
becerilerini gelitirmede nemli lde etkili olmutur.

102

Eseri uygun konumlarda seslendirme becerilerinde ntestte gruplar arasnda


anlaml bir fark olmad, sontestte deney grubu lehine anlaml bir fark olutuu
grlmtr. Sontest verilerine gre yazarak alma yntemi, rencilerin eseri
uygun konumlarda seslendirme becerilerini gelitirmede nemli lde etkili
olmutur.

Deneysel ilem sonrasnda rencilerin, mzikal etki ve yorumlamaya ilikin becerilerin


kazanmna ynelik ntest - sontest puanlar farkllklar balamnda u sonulara
ulalmtr:

Biim (form) elerini etkili seslendirme becerilerinde ntestte gruplar arasnda


anlaml bir fark olmad, sontestte deney grubu lehine anlaml bir fark olutuu
grlmtr. Sontest verilerine gre yazarak alma yntemi, rencilerin biim
(form) elerini etkili seslendirme becerilerini gelitirmede nemli lde etkili
olmutur.

oksesliliin elerini etkili seslendirme becerilerinde ntestte gruplar arasnda


anlaml bir fark olmad, sontestte deney grubu lehine anlaml bir fark olutuu
grlmtr. Sontest verilerine gre yazarak alma yntemi, rencilerin
oksesliliin elerini etkili seslendirme becerilerini gelitirmede nemli lde
etkili olmutur.

Eseri durmadan, duraksamadan, akc bir ekilde seslendirme becerilerinde ntestte


gruplar arasnda anlaml bir fark olmad, sontestte deney grubu lehine anlaml bir
fark olutuu grlmtr. Sontest verilerine gre yazarak alma yntemi,
rencilerin eseri durmadan, duraksamadan, akc bir ekilde seslendirme
becerilerini gelitirmede nemli lde etkili olmutur.

Deneysel ilem sonrasnda rencilerin, notaya bakmadan seslendirebilme becerilerinin


kazanmna ynelik ntest - sontest puanlar farkllklar balamnda ntestte gruplar
arasnda anlaml bir fark olmad, sontestte deney grubu lehine anlaml bir fark olutuu
grlmtr. Sontest verilerine gre yazarak alma yntemi, rencilerin eseri notaya
bakmadan seslendirme becerilerini gelitirmede nemli lde etkili olduu grlmtr.
Deneysel ilem sonrasnda rencilerin, genel mzik alanna ilikin, gitar almaya ilikin,
mzikal etki ve yorumlamaya ilikin ve notaya bakmadan seslendirebilmeye ilikin
becerilerin kazanmna ynelik ntest - sontest puanlar farkllklar balamnda, ntestte
gruplar arasnda anlaml bir fark olmad, sontestte deney grubu lehine anlaml bir fark
103

olutuu grlmtr. Sontest verilerine gre yazarak alma yntemi, rencilerin genel
mzik alanna ilikin, gitar almaya ilikin, mzikal etki ve yorumlamaya ilikin ve notaya
bakmadan seslendirebilmeye ilikin becerilerini gelitirmede nemli lde etkili
olmutur.

4.1.2. Deneysel lem Sonucunda alma Grubundaki rencilerin, Yazarak


alma Yntemine likin Grlerine Ynelik Sonular
Deneysel uygulama sonrasnda alma grubu rencilerinin, yazarak alma yntemi
hakkndaki grleri dorultusunda u sonulara ulalmtr:

renciler, dersin ilenii ile ilgili olarak yazarak alma ynteminin, hatalarn
grmede, notalar tanmada, hafzaya almada daha etkili olduunu bylelikle yararl
bir alma yntemi olduunu dnmektedirler.

renciler, altklar eserin zelliklerini belirlemede ve icra etmede yardmc


olmas konusunda yazarak alma ynteminin, ok yararl olduunu, bylelikle
esere daha hakim olabildiklerini; gzden kardklar ayrntlar fark ettiklerini,
parmak numaralarn anlamada ok faydal olduunu dnmektedirler.

renciler, gitar eitiminde yazarak almaya ynelik oluturulan alma yntemi


konusunda eksik ve eletirilecek ynler olmadn, hatta krmz renkli kalem
kullanlmasnn ok yararl olduunu dnmektedirler.

renciler, nota okuma becerilerinde olumlu etkisi olduundan dolay yazarak


alma yntemini dier derslerde de kullanmay dndklerini ifade etmilerdir.

renciler, yazarak alma ynteminin gitar eitiminde kullanlabilecek yararl bir


yntem olabileceini dnmektedirler.

renciler, yazarak alma yntemi sayesinde daha dikkatli ve etkili almalar


yapabildikleri iin gitar derslerinde yazarak alma yntemine ynelik
uygulamalar olmasn istemektedirler.

renciler, yazarak alma yntemi sayesinde nota okuma, hatalarn grebilme ve


dzeltebilme, eserin ayrntlarna younlaabilme gibi becerilerinin gelitiini,
bununla birlikte, algsn sevme, zgven art gibi gelimeler gsterdiklerini ve
yazarak alma ynteminin dier derslerindeki mziksel etkinliklerde de yardmc
olduunu dnmektedirler.

104

Deneysel ilem sonunda yaplan deerlendirmeler sonucunda alma grubu rencilerinin,


gitar almaya ynelik teknik becerilerinde nemli derecede iyileme saland, deneysel
ilem sonunda rencilerin ntest - sontest puanlar arasnda nemli dzeyde deney grubu
lehine farkllk olduu ve bu sonularn deneysel ilem sonras alma grubu rencileri
ile yaplan grme formlarndan elde edilen verilerle de tutarllk gsterdii ve gitar
eitiminde yazarak alma ynteminin baarl olduu sonucuna ulalmtr.

4.2. neriler
Aratrma sonular dorultusunda gelitirilen neriler u ekildedir:

Gitar eitiminde eitli konularn ve becerilerin retiminde, yazmaya dayal


uygulamalara daha fazla yer verilmesi gerektii dnlmektedir.

Gitar eitiminde yazarak alma ynteminin derslerde uygulanmasna yardmc


olabilecek, teknolojik imkanlarn da ie koulabilecei (bilgisayar destekli
teknolojik aralar gibi) eitli materyallerin tasarlanmasna ynelik akademik
almalar yaplmasnn yaral olabilecei dnlmektedir.

Bu aratrma kapsamnda ele alnmayan ileri dzey gitar tekniklerinin (tremolo,


rasguado, golpe, vb.) retiminde, yazarak alma uygulamasna ynelik
almalarn yaplmasnn yararl olabilecei dnlmektedir.

Yaplan almann, 4 haftalk ve haftada iki saat olacak ekilde uygulanmas


neticesinde elde edilen olumlu sonular dorultusunda, benzer ekilde yaplacak
almalarn daha geni bir zaman diliminde ve daha kapsaml biimde
uygulanmas

durumunda

ok

daha

verimli

sonularn

ortaya

kaca

dnlmektedir.

Baka alglarn retiminde, yazarak almaya ynelik aratrmalarn yaplmas


gerektii dnlmektedir.

Bireysel alg dnda kalan, hem teorik hem de uygulamaya dayal derslerde,
yazarak almaya ynelik uygulamalarn renci baarsndaki etkisinin
incelendii almalarn yaplmas gerektii dnlmektedir.

105

106

KAYNAKLAR
Akay, . . (2011). Gitar Eitiminde Performans lei Gelitirme almas. Yksek
Lisans Tezi, Atatrk niversitesi Eitim Bilimleri Enstits Gzel Sanatlar Eitimi
Anabilim Dal Mzik retmenlii Bilim Dal, Erzurum.
Akgl Bar, D. (2007). Okul Mzik Eitiminde alg Eitimi Uygulamalar. Abant zzet
Baysal niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi , 2(15), 1-12.
Atalay, C. (1985). Adnan Atalay Resmi Web Sitesi. 28 Aralk 2014 tarihinde
adnanatalay.com:
http://www.adnanatalay.com/muzik%20yazilarinin%20islevleri.htm

adresinden

alnmtr.
Atalay, C. (2005). Mzik Yazlar Maddesi. Mzik Ansiklopedisi, 2, 542-544. (A. Say, Ed.)
Ankara: Mzik Ansiklopedisi.
Bazerman, C., Little, J., Bethel, L., Chavkin, T., Fouquette, D., Garufis, J. (2005).
Reference Guide to Writing Across the Curriculum. West Lafayette, Indiana: Parlor
Press and The Wac Clearinghouse.
Beckman, P. (2002). Strategy Instruction. ERIC Digests . Arlington: ERIC Clearinghouse
on Disabilities and Gifted Education.
Belet, . D., Yaar, . (2007). renme Stratejilerinin Okuduunu Anlama ve Yazma
Becerileri ile Trke Dersine Ilikin Tutumlara Etkisi. Eitimde Kuram ve
Uygulama , 3(1), 69-86.
Bingl, F. (2010). zengen Gitar Eitiminde Parmak Hazrlamal retim Ynteminin
rencilerin Gitar almadaki Baarlarna Etkisi (zel alar Mzik Kursu
rnei). Doktora Tezi, Gazi niversitesi Eitim Bilimleri Enstits Mzik Eitimi
Anabilim Dal. Ankara.
Bulut, F. (2012). Mzik retmeni Adaylarnn Nota Yazs Bilgisine Ynelik
Performanslarnn llmesi Ve Deerlendirilmesi (Nide niversitresi rnei). X.
Ulusal Mzik Eitimi Sempozyumu (s. 659-679). Nide: Nide niversitesi Eitim
Fakltesi Gzel Sanatlar Eitimi Blm Mzik Eitimi Anabilim Dal .
Bulut, M. (2014). Beyin Temelli renme Yaklamnn Trke retimine Etkisi.
Turkish Studies Dergisi , 9(13), 293-309.
107

Bykztrk, . (2014). Sosyal Bilimler in Veri Analizi El Kitab (Ondokuzuncu Basm).


Ankara: Pegem Akademi.
Bykztrk, ., okluk, ., Kkl, N. (2014). Sosyal Bilimler in Istatistik (Ondrdnc
Basm). Ankara: Pegem Akademi.
Bykztrk, ., Kl akmak, E., Akgn, . E., Karadeniz, ., Demirel, F. (2013).
Bilimsel Aratrma Yntemleri (Onbeinci Basm). Ankara: Pegem Akademi.
Can, . K. (2004). Trkiye'de 7-9 Ya Grubu ocuklarna Ynelik Repertuar Destekli
Klasik Gitar Eitimi Program Hazrlanmas ve Etkililiinin Snanmas. Yksek
Lisans Tezi, Marmara niversitesi Eitim Bilimleri Enstits Gzel Sanatlar
Eitimi Anabilim Dal Mzik retmenlii Bilim Dal, stanbul.
Cotu, B. (2012). Eitim le lgili Temel Kavramlar. M. Kk, S. Yangn (Ed.), retim
lke ve Yntemleri iinde (s. 1-12). Ankara: Nobel Akademik.
Demirel, . (2014). retim lke ve Yntemleri, retme Sanat (Yirminci Basm).
Ankara: Pegem Akademi.
Durmu, B., Yurtkoru, E. S., inko, M. (2013). Sosyal Bilimlerde SPSS'le Veri Analizi
(Beinci Basm). stanbul: Beta.
Ellis, E. S., & Worthington, A. L. (1994). Effective Teaching Principles and the Design of
Quality Tools for Educators. National Central to Improve the Tools of Educators.
Eugene: Oregon University.
Erciye, G. (2013). retim Yntem ve Teknikleri. . Tan (Ed.), retim lke ve
Yntemleri iinde (Dokuzuncu Basm, s. 257-367). Ankara: Pegem Akademi.
Erim, A. (2005). Trkiye'de Klasik Gitar Eitiminde Kullanlan Balang Metotlarndan
Bazlarnn retme-renme Sreleri Asndan Karlatrlmas. Yksek
Lisans Tezi, Abant zzet Baysal niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Mzik
Eitimi Anabilim Dal, Bolu.
Fer, S. (2011). retim Tasarm (kinci Basm). Ankara: An.
Girgin Tohumcu, Z. G. (2006). Mzii Yazmak. stanbul: Nota.
Ger, A. (2010). Trke retiminde Yazma Eitimi. Uluslararas Sosyal Aratrmalar
Degisi , 3(12), 178-195.

108

Gn Duru, E. (2013). Keman Eitiminde Ezber Yntemine Dayal retim Programnn


renci Perfromansna Etkisi. Doktora Tezi, Mehmet Akif Ersoy niversitesi
Eitim Bilimleri Enstits Gzel Sanatlar Eitimi Anabilim Dal, Burdur.
Gnay, E., zdemir, M. A. (2006). Doru ve Dzenli Nota Yazmak. E. Gnay, M. A.
zdemir, Mzik retimi Teknolojisi ve Materyal Gelitirme iinde (s. 172-176).
stanbul: Balam.
Gnel, M., Kabata Memi, E., Bykkasap, E. (2009). renme Amal Yazma
Aktivitelerinin ve Analoji Kurmann niversite Dzeyinde Mekanik Konularn
renmeye Etkisinin ncelenmesi. Gazi Eitim Fakltesi Dergisi , 29(2), 401-419.
Gren Otacolu, S. (2008). Mzik Psikolojisi I, Mzik Psikolojisinin ABC'si. Ankara:
Pegem Akademi.
Gven, B. (2013). retim lke ve Yntemleriyle lgili Temel Kavramlar. . Tan (Ed.),
retim lke ve Yntemleri iinde (s. 1-34). Ankara: Pegem Akademi.
Hacev, P. (2005). Temel Mzik Teorisi (kinci Basm, A. Destan, ev.) stanbul: Pan.
Kalem, S., Fer, S. (2003). Aktif renme Modeliyle Oluturulan renme Ortamnn
renme, retme ve letiim Srecine Etkisi. Kuram ve Uygulamada Eitim
Bilimleri Dergisi , 3(2), 433-461.
Karasar, N. (2006). Bilimsel Aratrma Yntemi (Onaltnc Basm). Ankara: Nobel.
Kl, Y. (2009). Eski n Asya Toplumlar Arasnda Yaz ve Dil Etkileimi. Pamukkale
niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi (4), 122-151.
Kurudayolu, M., Tzel, S. (2010). 21. Yzyl Okuryazarlk Trleri, Deien Metin Algs
ve Trke Eitimi. Trklk Bilimi Aratrmalar Dergisi (28), 283-298.
Librairie Larousse. (1992). Byk Larousse Szlk ve Ansiklopedisi. stanbul: Milliyet
Gazetecilik A..
MEB. (2009). lkretim Trke Dersi retim Program ve Klavuzu (1-5. Snflar).
Ankara: Devlet Kitaplar Mdrl.
Munch, C. (2008). Ben Bir Orkestra efiyim. (. Birkan, ev.) stanbul: Pan.
Murray, D. M. (2003). Teach Writing as a Process Not Product. V. Villanueva, Crosstalking in comp theory: a reader iinde (Second/Revised and Updated ed., pp. 3-6).
Urbana, Illinois: National Council of Teachers of English.
109

zakpnar, Y. (2013). renme, Verimli Zihinsel almann Psikolojik Koullar


(Yedinci Basm). stanbul: tken.
zdemir, M. (2014). Mzik retmenlii Klasik Gitar Eitimi Dersi in Eklektik Bir
Model nerisi. Doktora Tezi, Marmara niversitesi Eitim Bilimleri Enstits
Gzel Sanatlar Eitimi Anabilim Dal Mzik retmenlii Blim Dal, stanbul.
zmente, S. (2004). Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri Mzik Blm rencilerinin alg
alma Srecinde Karlatklar Sorunlar ve zm nerileri. Yksek Lisans
Tezi, Dokuz Eyll niversitesi Eitim Bilimleri Enstits, zmir.
zmente, S. (2007). alg alma Srecinde zdzenlemeli renme ile Duyusal
zellikler ve Performans Dzeyi likileri. Doktora Tezi, Dokuz Eyll niversitesi
Eitim Bilimleri Enstits Gzel Sanatlar Eitimi Anabilim Dal Mzik
retmenlii Program, zmir.
zmente, S. (2013a). alg Eitiminde renci Motivasyonu ve Performans. Eitim ve
retim Aratrmalar Dergisi , 2(2), 320-331.
zmente, S. (2013b). alg Eitimi Alan Lisans rencilerinin Kullandklar alma
Taktikleri. Uluda niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi , 26(2), 439-453.
zturan Sarl, M. (2010). renci Grlerine Gre Baz Yazma Etkinliklerinin Eitsel
Etkilerinin ncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eitim Bilimleri, 10(4), 25012530.
zyrk, E. (2014). Balang Gitar Eitiminde Sa El ncelikli retimin renci
Baarsna Etkisi. Doktora Tezi, Gazi niversitesi Eitim Bilimleri Enstits
Mzik retmenlii Anabilim Dal, Ankara.
Pala, A. (2013). renme ve retim lkeleri. . Tan (Ed.), retim lke ve Yntemleri
iinde (Dokuzuncu Basm, s. 109-135). Ankara: Pegem Akademi.
Rohwer, D., Polk, J. (2006). Practice Behaviour of Eighth-Grade Instrumental Musicians.
Journal of Research in Music Education , 54(4), 350-362.
Say, A. (2010). Mzik Nedir, Nasl Bir Sanattr? (kinci Basm). stanbul: Evrensel.
Schunk, D. H. (2011). renme: Giri, Sorunlar ve Tarihsel Bak Alar. D. H. Schunk,
Learning Theories an Educational Perspective/Eitimsel Bir Bakla renme

110

Teorileri iinde (M. Y. Demir, ev., kinci Basm, s. 1-26). Ankara: Nobel
Akademik.
Seven, M. A., Engin, A. (2008). renmeyi Etkileyen Faktrler. Atatrk niversitesi
Sosyal Bilimler Enstits Dergisi , 12(2), 189-212.
Sever, G. (2014). Bireysel alg Keman Derslerinde evrilmi renme Modelinin
Uygulanmas. Eitimde Nitel Aratrmalar Dergisi , 2(2), 27-41.
eyiholu, A., Geit, Y. (2012). renme ve retme Stratejileri. M. Kk, S. Yangn
(Ed.), retim lke ve Yntemleri iinde (s. 77-106). Ankara: Nobel Akademik.
Tan, . (2013). retimin materyallerle desteklenmesi. . Tan (Ed.), retim lke ve
Yntemleri iinde (Dokuzuncu Basm, s. 369-405). Ankara: Pegem Akademi.
Tarman, S. (2006). Mzik Eitiminin Temelleri. Ankara: Mzik Eitimi.
TDK. (1983). Trke Szlk (Yedinci Basm). M. Canpolat (Ed.). Ankara: Trk Tarih
Kurumu.
Uan, A. (2001). lkemizde Mzik retimine Genel Bir Bak. A. Say, Mzik retimi
iinde (nc Basm, s. 115-133). Ankara: Mzik Ansiklopedisi.
Uan, A. (2005). Mzik Eitimi, Temel Kavramlar-lkeler-Yaklamlar ve Trkiye'deki
Durum (nc Basm). Ankara: Evrensel Mzikevi.
Yaln, G., Albuz, A. (2012). Gitar Uygulamal Armoni retiminin renci Bilgi ve
Performans Dzeyine Etkisi. e-Journal of New World Sciences Academy , 7(1), 3549.
Yetim, H. (2013). renme Stilleri. . Tan (Ed.), retim lke ve Yntemleri (s. 191-256).
Ankara: Pegem Akademi.
Yldran, G. (2010). Bireysel alg Gitar Eitimine Ynelik Oluturulan Bir Eser alma
Modeli nerisi. Yksek Lisans Tezi, Nide niversitesi Sosyal Bilimler Enstits
Gzel Sanatlar Anabilim Dal Mzik Eitimi Bilim Dal, Nide:
Ylmaz, H. (2007). Eitimde lme ve Deerlendirme (Yedinci Basm). Konya: izgi
Kitabevi.
Yoku, T. (2009). Gitar Eitiminde stbilisel Becerilerin Gelitirilmesine Ynelik
Etkinliklerin Performans Baarsna Etkisi. Doktora Tezi, Marmara niversitesi

111

Eitim Bilimleri Enstits Gzel Sanatlar Eitimi Anabilim Dal Mzik


retmenlii Bilim Dal, stanbul.
Yndem, S. (1994). Eitim Faklteleri Mzik Eitimi Blmlerinde Anadal Gitar Eitimi
Nasl Olmaldr? Yksek Lisans Tezi, nn niversitesi Fen Bilimleri Enstits
Mzik Eitimi Anasanat Dal, Malatya.
Yndem, S. (1998). Trkiye'deki Mesleki Mzik Yksek retim Kurumlarnda Klasik
Gitara

Uyarlanm

Trk

Kaynakl

Eitim

Mziklerinin

retiminde

Seslendiriminde Karlalan Sorunlar ve zm nerileri. Doktora Tezi, Gazi


niversitesi Fen Bilimleri Enstits, Ankara.

112

EKLER

113

EK-1
PERFORMANS DERECELEME LE

114

YNERGE
Bu lme arac, Gazi niversitesi Eitim Bilimleri Enstits Gzel Sanatlar Eitimi
Anabilim Dal Mzik retmenlii Bilim Dalnda yrtlen, Gitar Eitiminde Yazarak
alma Ynteminin Teknik Becerileri Kazanmaya Etkisi balkl doktora tezine veri
toplamak iin hazrlanmtr.
Gitar retiminde yazarak alma yntemi, gitar almaya ilikin teknik becerileri
yeterince yerine getiremeyen, baz becerileri srekli gz ard eden ya da unutan
rencilerin, gitar alma becerilerini gelitirmeyi hedeflemektedir. Bu hedeflere ulamak
iin hazrlanan alma ynteminde renci alaca esere ait notay kendi el yazsyla
yeniden yazarak, gzden kard, unuttuu, yeterince dikkat etmedii ayrntlar daha iyi
grmesi ve onlar daha somut hale getirmesi salanmaktadr.
Bu lme arac, hazrlanan alma yntemi ile rencinin kazanmas hedeflenen
davranlar ne derecede elde edip edemediine ilikin verileri, madde baznda elde etmek
amacyla oluturulmutur. Bu lme arac, aratrmann hem retim modeli
uygulanmadan nce n test verilerini hem de retim modeli uygulandktan sonra son test
verilerini elde etmek iin hazrlanmtr. lme arac beli likert tipinde tasarlanm olup,
gerekleme durumuna ilikin deerler 0-19 aral Hi, 20-39 aral ok Az, 40-59
aral Ksmen, 60-79 aral Byk lde ve 80-100 aral Tamamen eklinde
belirlenmitir. Gitar almaya ilikin teknik davranlar ise Davranlar ksmnda
maddeler halinde sralanmtr. Her bir teknik davran 100 zerinden deerlendirilecei
iin lekte toplam puan alan yer almamaktadr.

evki zer AKAY


Aratrmac

115

PERFORMANS DERECELEME LE NTEST - SONTEST FORMU

renci Sra Numaras:

Gerekleme Durumu
Davranlar

1- Nota srelerini-tartm kalplarn doru


seslendirme
2- Sa ve sol el parmak numaralarna (duate)
uygun seslendirme
3- Eseri uygun konumlarda seslendirme
4- Biim elerini (motif, cmle) etkili
seslendirme
5- Grlk terimlerine uygun seslendirme
6- Hz terimlerine uygun seslendirme
7- Sslemeleri (ikili arpma) doru seslendirme
8- oksesliliin elerini (bas, elik, akor, melodi)
etkili seslendirme
9- Eseri durmadan, duraksamadan, akc bir ekilde
seslendirme
10- Notaya bakmadan seslendirebilme

116

0-19

20-39

40-59

60-79

80-100

Hi

ok
Az

Ksmen

Byk
lde

Tamamen

EK-2
LME ARACI N UZMAN GR ALMA FORMU

117

YNERGE
Bu lme arac, Gazi niversitesi Eitim Bilimleri Enstits Gzel Sanatlar Eitimi
Anabilim Da Mzik retmenlii Bilim Dalnda yrtlen, Gitar Eitiminde Yazarak
alma Ynteminin Teknik Becerileri Kazanmaya Etkisi balkl doktora tezi iin
hazrlanmtr.
Gitar eitiminde yazarak alma yntemi, gitar almaya ilikin teknik becerileri yeterince
yerine getiremeyen, baz becerileri srekli gz ard eden ya da unutan rencilerin, gitar
alma becerilerini gelitirmeyi hedeflemektedir. Bu hedeflere ulamak iin hazrlanan
alma ynteminde renci alaca esere ait notay kendi el yazs ile yeniden yazarak,
gzden kard, unuttuu, yeterince dikkat etmedii ayrntlar daha iyi grmesi ve onlar
daha somut hale getirmesi salanmaktadr.
Bu lme arac, hazrlanan alma yntemiyle rencinin kazanmas hedeflenen becerileri
ne derece elde ettiini madde baznda lmek amacyla oluturulmutur. lme arac beli
likert tipinde hazrlanm olup, gerekleme durumuna ilikin deerler 1-Hi, 2-az, 3-Orta,
4-yi ve 5-ok yi eklinde belirlenmitir. Gitar almaya ilikin teknik davranlar ise
Hedeflenen Kazanmlar ksmnda maddeler halinde sralanmtr.
Bu grme formu iki blmden olumaktadr. Birinci blmde kiisel bilgilere ilikin
sorulara; ikinci blmde ise lme aracnn Hedeflenen Kazanmlar ksmnda yer alan,
gitar almaya ilikin teknik davranlara, davran lmeye uygunluu, akl-anlalrlk
durumu, lme aracnn geneli ve lme aracnn kullanllna dair sorulara yer
verilmitir.
lginiz ve itenlikle verdiiniz cevaplar iin teekkr ederim.

evki zer AKAY


Aratrmac

118

Kiisel Bilgiler
Aadaki sorulara uygun yerlere (X)iareti koyarak yant veriniz.
1. En son renim dzeyiniz?
( ) Lisans ( ) Yksek Lisans

( )Doktora

2. Grevli olduunuz kurum?


niversite:
Faklte:
Blm:
Anabilim Dal:
3. nvannz?
( ) Profesr
( ) Doent
( ) Yardmc Doent
( ) retim Grevlisi
( ) Okutman
( ) Aratrma Grevlisi
4. Kdeminiz?
( ) 0 5 yl
( ) 6 10 yl
( ) 11 15 yl
( ) 16 20 yl
( ) 21 25 yl
( ) 26 ve zeri

119

( ) Sanatta Yeterlik

lme Aracna likin Sorular

1. Hedeflenen kazanmlar blmnde yer alan maddelerin, llmek istenen davran


lp lmediine ilikin grnz nedir?
2. Hedeflenen kazanmlar blmnde yer alan maddelerin, aklk-anlalrlk durumuna
ilikin grnz nedir?
3. lme aracnn btnne ilikin grnz nedir?
4. lme aracnn kullanllna ilikin grnz nedir?

120

EK-3
RENC GR ALMA FORMU

121

RENC GR ALMA FORMU YNERGES


Sevgili renciler, bu form ile alnacak bilgiler bilimsel bir aratrmada veri olarak
kullanlacaktr. Formda gitar eitiminde teknik becerilerin yazarak alma yntemiyle
renilmesine ilikin sizin grlerinizi ortaya koyacak sorular yer almaktadr. Bu nedenle,
tm sorulara itenlikle yant vermeniz aratrmann salkl olarak tamamlanmas iin
nemlidir. Gstermi olduunuz ilgiye teekkr ederim.
evki zer AKAY
Aratrmac

LME-SINAMAYA LKN SORULAR


Soru 1. Dersin ilenii ile ilgili dnceleriniz nelerdir?
Soru 2. Derste yaptnz yazma almalar, altnz eserin zelliklerini belirlemenizde
ve icra etmenizde yardmc olabilir mi?
Soru 3. Gitar eitiminde yazarak almaya ynelik oluturulan alma yntemi
konusunda size gre eksik ve eletirilecek ynler var mdr? Varsa nelerdir?
Soru 4. Derste uyguladnz yazarak alma yntemini dier derslerde de kullanmay
dnyor musunuz?
Soru 5. Derste uyguladnz yazarak alma ynteminin gitar eitiminde yararl bir
yntem olabileceini dnyor musunuz?
Soru 6. Bundan sonraki gitar derslerinizde bu tr yazarak almaya ynelik uygulamalar
olmasn ister misiniz? Neden?
Soru 7. Yaplan almann size salad katklar nelerdir?

122

EK-4
RENCLERN YAZDII EL YAZISI NOTA RNEKLER

123

124

125

126

127

ZGEM

evki zer AKAY


Doum Yeri ve Yl:

Erzurum - 1982
Atatrk niversitesi

Yazma Adresi:

Gzel Sanatlar Fakltesi


Mzik Bilimleri Blm ERZURUM/TRKYE

Telefon:

(90) 442-2315113

e-posta:

soakcay@atauni.edu.tr

ETM BLGLER
lke

niversite

Trkiye

Gazi

Trkiye

Atatrk

Trkiye

Atatrk

Faklte/Enstit

retim
Alan

Derece

Eitim Bilimleri

Mzik

Enstits

Eitimi

Eitim Bilimleri

Mzik

Yksek

Enstits

Eitimi

Lisans

Kazm

Gzel

Karabekir

Sanatlar

Eitim Fakltesi

Eitimi

Doktora

Mezuniyet
Yl
2015

2011

Lisans

2007

Grev

Grev

Tr

Dnemi

MESLEK DENEYM
Kurum/Kurulu
Atatrk
niversitesi
Aydn Doan
lkretim Okulu

lke

ehir

Blm/Birim

Trkiye

Erzurum

Trkiye

Erzurum

128

Mzik

Aratrma

Bilimleri

Grevlisi

Mzik
retmeni

2009-

2007-2008

129

You might also like