Reat Nuri Gntekin _ Snm Yldzlar

www.kitapsevenler.com
Merhabalar
Buraya Yklediim e-kitaplar Aada Ad Geen Kanuna stinaden
Grme zrller in Hazrlanmtr
Ekran Okuyucu, Braille 'n Speak Sayesinde Bu Kitaplar Dinliyoruz
Amacm Yayn Evlerine Zarar Vermek Deildir
Bu e-kitaplar Normal Kitaplarn Yerini Tutmayacandan
Kitaplar Beyenipte Engelli Olmayan Arkadalar Sadece Kitap Hakknda Fikir Sahibi Olduunda
Aada Ad Geen Yayn Evi, Sahaflar, Ktphane, ve Kitaplardan Temin Edebilirler
Bu Kitaplarda Hi Bir Maddi karm Yoktur Byle Bir eyide Dnmem
Bu e-kitaplar Kanunen Hi Bir ekilde Ticari Amal Kullanlamaz
Bilgi Paylatka oalr
Yaar Mutlu
Not: 5846 Sayl Kanunun "altnc Blm-eitli Hkmler " blmnde yeralan "EK MADDE 11. - Ders
kitaplar dahil, alenilemi veya yaymlanm yazl ilim
ve edebiyat eserlerinin engelliler iin retilmi bir nshas yoksa hibir ticar ama gdlmeksizin bir
engellinin kullanm iin kendisi veya nc
bir kii tek nsha olarak ya da engellilere ynelik hizmet veren eitim kurumu, vakf veya dernek gibi
kurulular tarafndan ihtiya kadar kaset, CD, braill
alfabesi ve benzeri 87matlarda oaltlmas veya dn verilmesi bu Kanunda ngrlen izinler
alnmadan gerekletirilebilir."Bu nshalar hibir ekilde
satlamaz, ticarete konu edilemez ve amac dnda kullanlamaz ve kullandrlamaz. Ayrca bu
nshalar zerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerin bulundurulmas
ve oaltm amacnn belirtilmesi zorunludur." maddesine istinaden web sitesinde deneme yaynna
geilmitir.
T.C.Kltr ve Turizm Bakanl Bilgi lem ve Otomasyon Dairesi Bakanl Ankara
Bu kitaplar hazrlanrken verilen emeye harcanan zamana sayd duyarak
Ltfen Yukardaki ve Aadaki Aklamalar Silmeyin
Tarayan Yaar Mutlu
web sitesi
www.yasarmutlu.com
www.kitapsevenler.com
e-posta
yasarmutlu@kitapsevenler.com yasarmutlu@yasarmutlu.com
mutlukitap@hotmail.com kitapsevenler@gmail.com
Reat Nuri Gntekin _ Snm Yldzlar
SNM YILDIZLAR
REAT NUR GNTEKN DZS: 21
UYARI:
AT Nuri Gntekin'in b- tn eserlerinin basm, ya-ym, temsil haklariyle senaryosunu yaptrp filme
aldrma haklar Reat Nuri Gntekin miraslarna ait olduundan, kendilerinin veya umumi vekillerinin
yazl izni alnmadan gerek resm, gerek profesyonel ve amatr sahne kurulular tarafndan
oynanamaz ve radyofonize edilemez.
Reat Nuri Gntekin'in , Kanun miraslar Hadiye Gntekin El Gntekin
NKILP ve AKA BASIMEV Caalolu, Cemalnadir Sok. No. 24 STANBUL 1980
SNM YILDIZLAR
KK HKYELER
Yazan : Reat Nuri GNTEKN
YEDNC BASILI fL
NKILAP ve AKA KTABEVLER KOLL. T.
Ankara Cadd. No. 95 - STANBUL
jAT NUR GNTEKtPTin ESERLER
1 alkuu
13
2 Dudaktan Kalbe
14
3 Akam Gnei
15
4 Acmak
16
5 Damga
17

6 Kzlck Dallan
18
7 Eski Hastalk
19
8 Miskinler Tekkesi
20
9 Anadolu Notlan I-II 21
10 Yaprak Dkm
22
11 Ate Gecesi
23
12 Bir- Kadn Dman
24
Gkyz Deirmen Yeil Gece Olaan iler Gizli El
Harabelerin iei Snm Yldzlar Tann Misafiri Kan Davas Kavak Yelleri Leyl ile Mecnun Son
Snak
Piyesleri:
Haner
Hlleci
alkuu (N. Cumal)
Bir Ky retmeni
Balkesir Muhasebecisi Eski ark Tann Da Ziyafeti Yaprak Dkm
Tercme! eri:
Hz. Muhammed'in Hayat (Emil Dergmenheim'den) Kahramanlar (Cariyi) Don Kiot
(CeE-vantes Saavedra) Yabanc
Bir Fakir Delikanl
La Dam O Kamelvs
(A. Dumas Fils)
Evham
Hakikat (Ernil Z&l ,
itiraflar (J. J. Rousseau)
SNM YILDIZLAR
Perihan'dan Hseyin Kenan'a
Kenan Beyefendi,
Bu mektubu niin yazdm anladnz vakit hayret edeceksiniz. Maamafih, siz, kadn ruhunu olduka
iyi tanyan bir romancsnz. Bilirsiniz ki onlar, her eye az ok tahamml ederler; fakat esrar .ve
muammaya asla!...
Bende bir zamandan beri tuhaf bir merak uyand Kenan Bey. O kadar dnyorum, o kadar zihin
yoruyorum, bir trl bu muammay halledemiyorum. Nihayet, size bu mektubu yazmaya karar verdim.
Beni bu kadar dndren ve zen mesele... fakat kk bir mukaddime yapmadan derdimi sylemee
cesaret edemeyeceim...
Biz, ok eski zamandan beri birbirimizi tanyoruz, Kenan Bey... Sizi ilk grdm gn hl aklmdadr.
O vakit Yeilky'deki kkmzde oturuyorduk. On iki, on yalarnda vardm. Lalam beni her gn
trenle stanbul'a, mektebe indiriyordu. Kymzde oturan ne kadar mektep kz varsa hep bir vagona
dolardk. O kadar gler, o kadar aka ve yaramazlk ederdik ki, yanllkla vagonumuza den yabanc
yolcular, ilk istasyonda kendilerini darya atarlard.
Bir sabah, bu mektepliler vagonunun bir kesinde gayet sarn, mahcup tavrl, narin bir ocuk
grdm. rkm bir kedi yavrusu gibi kesine bzlyor, bu deli, afacan kz ocuklarna bakmaa
cesaret edemiyorSNM YILDIZLAR
m
usallat oldular,
sar
Bir
ona
da
ian

kk grumcem "

br
var ama,
dolu
SNM YILDIZLAR
7
Misafir salonunda sizinle kar karya geldiim zaman ne kadar ardm hatrlarsnz. Aman ya
Rabbi! Bu kadar ince ve derin eyler syleyen sanatkr, o ksa pantolonlu, sarn ocuk muydu?

Gzlerime inanam-yordum. Siz de benim hayretime glmee balamtnz. Artk eskisi gibi mahcup
ve ekingen deildiniz. Tavrlarnza emniyet, szlerinize tatl ve serbest bir nee gelmiti. ok
deimitiniz Kenan Bey... Yalnz o eski masum saffetiniz hl baki idi. O gnden sonra sizinle iki
samim dost olduk. Haliniz, bana yle emniyet veriyordu ki, hayatmn en gizli gamlarn ve aclarn
size sylemekten ekinmiyordum. Yazlarnz daha byk bir dikkatle takibe balamtm. Fakat
onlarda bir zamandan beri garip bir deime farkediyordum. Mahzun, tatl hayalperestliinizi yava
yava kaybediyor; hrn, ac bir muharrir oluyordunuz.
Artk mukaddesata dil uzatmaa, gzel eylerle elenmee balamtnz. Artk hayat ile arpmaktan
ekinmiyor, kaleminizi zalim bir kam gibi kullanyor; zavall insanlar hakaretlere, istihzalara
bouyordunuz.
Daha sonra neeli, alayc bir muharrir oldunuz. Herkes, sizi takdir ediyordu. Fakat, ya Rabbi, ben, sizin
eski hznlerinizi ne kadar tercih ediyordum. Maatteessf, bu kadarla da kalmadnz Kenan Bey... Bir
zaman geldi ki, o hakaretleri, istihzalar bile ok grdnz. Zavall insanlarn gznzde elenilmee,
hrpalanmaa bile, deer bir kymeti kalmamt. Niin byle oldu Kenan Bey? Niin iirsiz, bedbin,
bedbaht, mstehzi, gaddar bir hikayeci oldunuz? Niin semanzdaki yldzlar birer birer dklp
sndler? Bunu bana sylemee mecbursunuz; nk onlar, benim gaml gnlerimin, karanlk
gecelerimin en derin tesellisiydi. Temiz, ince, yksek ruhlu Hseyin Kenan' ldren bu mstehzi,
gaddar adama kar iimde snmez bir kin var.
g
SNM YILDIZLAR
Hakikati bana sylemee borlusunuz; nk bana fenalk ettiniz, beni tesellilerimden mahrum ettiniz.
Perihan
Hseyin Kenan'dan Perihan Hanma
Hanmefendi,
Size istediinizden daha samim bir cevap veriyorum. Beni ac eyler sylemee mecbur ettiiniz iin
piman olacaksnz. Bu, muhakkak. Fakat ne yapalm, kendiniz istediniz. Mektubunuzda ok doru
szler var Perihan Hanmefendi. Ben, hakikaten iirsiz, merhametsiz, zalim, mstehzi bir adam oldum.
Sebebini size syleyeyim.'. . Maamaf ih, ben de dorudan doruya maksada girmee cesaret
edemeyeceim. Ben de sizin gibi eski gnlere, hatta daha iyisi sizi ilk grdm gne dneceim.
Ben, grnte vahi ve mnsz bir ocuktum. Fakat yama nispetle derin ve nazik bir ruhum vard.
Kk bam, yksek dalarn duman gibi ar bir rya, kk gnlm yksek dalarn rzgr gibi
boucu emeller iinde bunalrd. - gn, sizinle arkada olmak bende umulmaz bir macera tesiri
yapmt. Solgun, ince yznz, parlak siyah gzleriniz bir daha hayalimden gitmedi. Sizi daima
grmek istiyordum. Fakat yannzda bulunduum vakit bir trl yznze bakmaa cesaret
edemiyordum. Saatlerce yolunuzu bekliyordum. Sonra sizi uzaktan grnce kamaa balyordum.
Bunlar sylediimi tabi bir saygszlk addetmezsiniz Perihan Hanmefendi... nk ocuklua ait
eyler...
Seneler geti. Artk sizi kaybetmi, hatta unutmutum. Hayata atldm ilk senelerde ok mesut oldum.
Her taraftan talih ve muvaffakiyet, bana glmsyordu. imdeki yaamak zevkini, gzel eyler
sevgisini sylemekten baka bir ey yapmadm halde edebiyat leminde mhimce bir mevki
kazanmtm.
SNM YILDIZLAR
9
Tpk sizin gibi bana diyorlard ki: Sende ok nazik ve temiz bir ruh var Kenan... nsan, tpk yldzl yaz
gecelerine bakm gibi oluyor; insan, seni okurken hayat seviyor, her eyi temiz, yksek, gzel
gryor... Fakat yine sizin tbiriniz zere: Bu yldzlarla dolu mavi yaz gecesi iin bir vakitsiz hazan,
mell bir yldz dkm mevsimi balyordu. Artk hayatn ve insanlarn iyzn grecek bir yaa
gelmitim. imdeki yldzlar, birer birer snyor, dklyordu.
Evvel, mukaddesatmn, itikatlarmn en hazin ve sefilne lmlerle ldn grdm. Onlar
kurtarmak iin o kadar uratm, o kadar rpmdm, olmad. Din tesellilerimi kaybettikten sonra,
insaniyet, memleket, buhranl bir inklp geiriyordu. Vatanperver dudaklardan yreklere ok gibi ileyen
ulvi, ateli szler dklyordu. ok gemeden bu gzel, yank szlerin de hazin bir yalandan, di bir
komedyadan baka bir ey olmadn grdm. O ulvi emeller para, mevki tahakkm hrsndan baka
bir ey deilmi...
Meyus gzlerimi ilim ve sanat adamlarna evirdim. lim ve sanatn muhteem vakalar belki ruhuma
muhta olduu sknu verebilirdi. Fakat onun da yaldzl bir hayal olduunu anlamakta gecikmedim.
Bu adamlann elinde ilim ve sanat da sefil bir let hkmne girmiti.
Bu defa arkadalarmdan, sevdiklerimden bir teselli umdum. Onlar, benim saffetimle elendiler,
hayalperestliime gldler. imdi benim yzme kar en tatl mit szleri syleyen dudaklarn bir
dakika sonra arkadamdan beni ekitirdiklerini duydum. Artk, gzlerim almt Perihan
Hanmefendi... Nereye baksam yalan ve riyadan, zulm ve ahlkszlktan baka bir ey grmyordum.
Gen kzlar tandm ki, bir gnde iki defa ayr sev-

10
SNM YILDIZLAR
gilisi iin inci gibi yalar dktler. Anneler grdm ki, minimini ocuklarnn eliyle klarna mektup
gnderdiler. Niin o kadar zalim, yrtc, kuru ve mstehzi bir adam olduumu artk anladnz m Perihan
Hanmefendi?/..
Hayalimin artk siyah bir geceden ibaret kalan semasnda tek bir yldz kalyordu: Siz, Perihan
Hanmefendi, sizin gzelliiniz, sizin her felkete kar duran nezih ve yksek feragatiniz... Byk bir
felkete uram, sevmediiniz bir adamla evlenmitiniz; fakat felketiniz bu kadarla kalmamt,
kocanz, sizi aldatyor, servetinizi avu avu etrafa datyor, isminizi di kokotlarn azna bir elence
sermayesi yapyordu. Siz, bunlarn hepsini biliyordunuz; fakat her eye tahamml ediyordunuz. O
kadar ileri olan ahbaplmza ramen bir gn, dudaklarnzdan bir ikyet iitmedim. tiraf ederim ki,
size kar derin zaaflarm, aka benzeyen his-lerim vard; fakat hayalimin snm avizesinde tek kalan
bu son mit ve fazilet n kendimden, kendi kalbimden bile kskandm...
Nihayet bir gn, sizi grdm. Yabanc bir erkekle beraberdiniz. Kapal bir arabann iinde yznz
kaln bir pee altnda saklayarak nmden getiniz. O vakit, gnlmn mitsiz karanlnda titreyen o
tek yldz da snd Perihan Hanmefendi... Gzlerimin kurumu membanda kalan son gz ya
damlasn da sizin len hayaliniz iin dktm. Artk, imdi mesudum. Glyorum, eleniyorum.
Bahusus elendiriyorum. Yrtmaktan, kanatmaktan vahi bir zevk alyorum.
Gryorsunuz ki, Hseyin Kenan, kendini ldrmedi; onu ldrdler. Biare, son yaray sizin nazik ve
muazzez elinizden ald Perihan Hanmefendi...
Hseyin Kenan
BR DAMLA GZ YAI
Nejat'tan Nimet Hanma
Srf aka olsun, azizlik olsun diye yazdnza phe etmediim kck mektubunuzu aldm.
satrlk bir yaz okumak iin ka dakika lzm? Bir... iki... nihayet be dakika diyeceksiniz. Hayr! Onu
tam iki saatte okudum... Glmeyeceinizi, inanacanz bilsem daha ziyade syleyecektim. Onu ben,
dn gece sabaha kadar gzlerimden ayrmadm. diyecektim. Fakat ne de olsa insan, hakikati
tamamyle sylemee cesaret edemiyor. Maamafih, benim size yalan sylemem mmkn deil. Ben,
diplomatm, sonra istanbul'un kibar leminde yayorum. Binaenaleyh, yalan sylemek az ok
mesleim, muvaffakiyet vastam... Byle olduu halde sizinle konuurken, hatta sizin sznz
geerken, hatta daha ileri gideceim: Siz, aklmda olduunuz vakit yalan syleyemiyorum. Yalanc
ahitlik iin hkim huzuruna km kaba bir kyl gibi ayorum, kzaryorum... Hsl, kendi
kendimden utanyorum... sade yalana kalsa yine kredeceim. Fakat siz karmda, yahut aklmda
olduunuz vakit ben, baka trl fenalklar yapmaa da cesaret edemiyorum. Binaenaleyh, iim,
gcm yzst kalyor. Birok zararlara, muvaffakyetsizliklere uru-yorum.
Beni mesut etmemee azminiz var Nimet Hanm... Bu, muhakkak... Fakat, bana ettiiniz fenalk, sade
bundan ibaret kalmyor: yalan sylemek, bakalarna fena12
SNM YILDIZLAR
lk etmek kabiliyetini benden ekip kopararak ahlkm da bozuyorsunuz! Beni hayatta hi bir eye
yaramayan her tarafta hakaret gren bir biare Doru Adam, bir madur Hayat malbu yapp
kacaksnz. Bana bir cevabnz olabilir Nimet Hanm... Diyebilirsiniz ki: Sizden mtemadiyen
kayorum Nejat Bey... Btn srarlarnza, takiplerinize ramen ayda nihayet iki, defa
grebiliyorsunuz... Haydi onun be, on misli fazla bir zaman da aklnzda yayorum, diyelim... Yine
size yalan sylemek, fenalk etmek, binaenaleyh, kendinizi mesleinize hasretmek iin kfi bir zaman
kalmaz m? Hayr, Nimet Hanm, o i de bildiiniz gibi deil... nsann hayali az ok kendine
benziyor derler... Katiyen yalan... Sizinki tamamyle sizin zddmz... Kendiniz ne kadar benden
kayorsanz hayaliniz bana o kadar musallat oluyor, o kadar srnayor... Ne kadar urasam bir trl
zihnimden karamyorum... yle bir hayal ki, benden daha yapkan ve srnak... Ben, kovulduum
vakit boynumu bkp ekiliyorum. Halbuki o, hi yle eylere aldrmyor, dimamn iinde kendi
beybabasnn yalsnda gibi hi ftursuz geziyor, oturuyor, glyor, eleniyor. yle yapkan bir hayal
ki, imdiye kadar bir numunesini, yalnz amcamn Nianta'ndaki evinde on seneden beri hemen
fisebilillh oturan kirac efendide grdm.
Doru syle Nejat, hi mi zihninden kmyorum? diyeceksiniz. tiraf ederim ki, hayalimde sizi
bsbtn N kaybettiim dakikalar da var... Fakat -bir hain tesadf eseri olacak- o dakikalar, tamamyle
sizi grdm, sizinle konutuum dakikalara tesadf ediyor ki, byle bir zamandan istifade imkn
olmadn siz de teslim edersiniz. Hulsa, bir dava ki, ark Meselesi gibi iinden klmaz.,.
' satrlk akanz sabaha kadar okuduumu iddia
BR DAMLA GZ YAI
13

ettikten sonra onu size zihnimden aynen virgl virglne kopya edemezsem ayp olur.
Nejat Bey, Bu ismi (n) yi belli belirsiz krarak, (j) nin noktasn hafifleterek, (a) yi ksaltarak
yaznz, dudaklarnzla syleyiinize ne kadar benziyor. Babam, bu ismi bu kadar tatl telffuz etmek
kabil olduunu t otuz sene evvel nasl kestirip de bana vermi; hayret ediyorum. Nejat Bey, birok
defalar bana zevceniz olmak erefini teklif ettiniz. Her zaman size bunun kabil olmadn syledim;
szm geri alyorum, hayatma istediiniz gibi tasarruf edebilirsiniz. Nimety
Gryorsunuz ki, bunun bir aka olduunu derhal anladm. Zannettiiniz kadar budala kmadm. Hi
byle eye imkn olurmu Nimet Hanm? Bir sene sizi srar larmla takibedeyim, kck bir mit
isteyeyim, bunu bile reddediniz: mkn yok Nejat Bey: Gensiniz, gzelsiniz, zarifsiniz, zenginsiniz...
Buna ramen sizinle evlenmeme imkn yok! deyiniz... Sonra, gnn birinde, hi beklemediim bir
anda: Hayatma istediiniz gibi tasarruf edebilirsiniz! diye bir tezkere... Haydi, canm... Hi bu kadar
saadet, bir insana nasibolur mu? Eli, baca, gz, kula olan bir insana... Bunlar, belki ahrete, <
cennete mahsus eyler... Halbuki ben, daha bu dnyadaym... imdilik tekine gitmee de niyetim
yok... Ldes tutuanlar gibi ben de akanza bir kelime ile cevap vereceim Nimet Hanm :
Aklmda.
Hseyin Nejat
Hami :
stemiyordum; fakat size kk bir serzenite bulunmaktan kendimi menedemeyeceim. Bu zalim
akay kadnln hangi ince zulm ve itisaf hissi ilham etti Ni14
SNM YILDIZLAR
met Hanm? Ben, geri bunu vaktinde kefettim. Bugn, tabi yine sokaa kacam, gleceim,
konuacam, eleneceim... Bu, muhakkak... Amma byle olmayabilirdi de... Ben, bu zalim akay sk
sk aklma getirir : Bu, bir aka... Fakat, ya sahi olsayd? diye hayal leminde kendimi doludizgin
kapp koyuverebilirdim... akanz, anadan doma bir kre dnya gzelliklerini tasvir etmek kadar zalim
bir aka... Her halde teekkr etmiyorum.
H. N.
Nimet Hanmdan Nejat'a
Nejat Bey,
Cevabnza yine bir yalanla balyorsunuz. Tand insanlardan birine fazlaca ehemmiyet veren bir
insann yalan sylemee iktidar kalmadn, bir ocuk gibi m-sumlatn sylyorsunuz, ne yanl
fikir!... Ben, bir gen kz tanyorum ki, tand erkeklerden birine ziyade, hatt lzumundan fazla
ehemmiyet verdi. Daima doru syleyen bu gen kz, o gnden sonra yalanc oldu* bir aktris gibi
kaytszlk rol oynad. Ben, mebbeden sizinim! demek iin yand saatlerde dudaklarn bkerek
imkn yok! diye cevap verdi. Bu gen kz, gezdii, gittii yerlerde o gencin yolunu bekleyerek
zlyordu. Fakat, onu grnce, kaytszca ban eviriyor, beraber bulunduklar mddete dnyann
en hissiz gen kz gibi hareket ediyor, yle konuuyordu. Gryorsunuz ki, insan, yalan fazla
ehemmiyet verdii insana da syleyebiliyor Nejat Bey, (sminizin yazl da, telffuz edilii de sahiden
tatl Nejat Bey, kendimi de tecrbe ettim: Yalnz kaldm vakit sk sk onu tekrar ediyorum.)
imdi beni dinleyiniz. Bu satrlar yazdm saatten tam bir sene yirmi gn, yedi saat evvel
gryorsunuz
BR DAMLA GZ YAI
15
ki, benim hafzam, sizinkinden kuvvetli... nk dn akamkinden daha ge tarihleri de hatrlyorum.
Mahmut Nail Paann evindeydik. O gece, sizi grdm. Necibe Hanmefendi, bizi birbirimize takdim etti.
Sonra, usulca kulama: Nejat, byk bir ailenin ocuu; olduka zengin, istikbali parlak, gzel, zarif
bir diplomat... Gzn a Nimet... Karlacak parti deil! dedi. Tabi aklnzda. O gece, pervane gibi
etrafnzda dndm. O kadar ki, baka gen kzlar, bana deta haset ettiler, surat astlar. gn sonra
baka bir yerde tesadf ettik. Birbirimizi grdmz zaman hafif hayret sesleri karmamza,
tesadfn ltuflanndan bahsetmemize ramen buluacamz pekl biliyorduk, iler gayet yolunda
gitmee balad. Sk sk gryorduk. Siz, bana zarif, k eyler anlatrken, ben, zihnimden hesaplar
yapyor, gelin elbisemi, apartman mevkiini, evimin demelerini, dne kimleri davet edeceimi
dnyordum. te bu sralarda anlayamayacam bir eyler oldu. Dn elbiselerimi, ev eyasn,
davetlileri dnrken bunlarn arasnda sizi de grmee baladm. Yznze gizli bir yerden gizli bir
z3'a dyor, etrafnzdaki eya karardka ehreniz, izgileriniz, gzleriniz daha ziyade seilmee
balyordu. Nihayet, bir gn geldi ki, teki eyler hep hayalimden silindi. Yalnz, sizi gryordum, ite o
gnden sonra sizden kamaa baladm. Bu deiikliin sebebini bir trl anlayamyordunuz. Kfi
derecede gzlerimi kamatrmadnz zannederek gn gnden daha zeki, daha zarif, daha k
grnmee alyor, hatta ufak tefek kahramanlklar bile yapyordunuz, yle ki, artk herkesin gz

sizdeydi. Fakat siz meclislerde bir yldz gibi herkesin gznde parladmz nispette benim gzmde
snyordunuz.
Nihayet, evvelki gece, hatrlyorsunuz. Doktor Fey-zullah Refik Beyin salonundaydk. Aziz stat bu
gece16
SNM YILDIZLAR
lerdeki masrafn davetlileri arasndan birka yal mteri kazanmakla telfi eder. Bu, malum...
stat, bu gece nevrastenik bir Msr prensesini gzne kestirmiti. Alimane nutuklarn bir tecrbeyle
tetvi etmek istiyordu. Havaszlktan boulan bir kuu bilmem hangi vastayla yeniden hayata
getirebileceini gsterecekti. Tecrbe iin kk bir kanarya getirdiler. Kadn, erkek bu merakl
tecrbeyi grmek iin kafile kafile stadn labo-ratuvarma geiyorlard. Salonda yalnz siz kalmtnz.
Galiba yreiniz dayanmyor Nejat Bey! dedim. Birdenbire yerinizden frladnz; o her zamanki
yksek ve kuvvetli adam tebessmyle: Bunu nasl dnebiliyorsunuz? Buyurun gidelim! dediniz.
Sizi gzden kaybetmiyordum. Hava boaltc, havay sanki fanustan deil, sizin gsnzden
kartyordu.
Kanaryack, kk vcudunu yana brakm, sessiz bir feryat gibi gagasn amt. te bu dakikada
tekrar size baktm, kfi derecede evik davranmam, kirpik-lerinizdeki iki damla gz yan benden
saklayamamt-nz... Ah, sizin o her eyle elenen gzlerinizdeki bu iki damla merhamet ya!... Nejat
Bey, tekrar ediyorum : hayatma istediiniz gibi tasarruf edebilirsiniz. Deil mi ki gzlerinizde o iki
merhamet damlasn grdm.
Bir sene evvel ben, size sade servetiniz ve istikbaliniz iin varmak istiyordum. Fakat ne are ki bir
zaman sonra sizi sevmee baladm. Alelade bir gen iin gzel, zeki ve zengin olmak meziyetlerini
kfi grmyordum. Amma bir sevgili iin bunlar kfi deildi. Ben, onun her eyden nce ince ruhlu bir
adam olmasn istiyordum. Hayatm ve gnlm ben, yalnz byle bir erkee teslim edebilirdim. Siz,
bana ve etrafnzdakilere kendinizi daha yksek, kuvvetli ve meziyetli gstermek iin her eyi inkr
ediyor, her eyle eleniyordunuz. Kalbinizi bir granit gibi sert gstermeyi meziyet sanyordunuz.
YznBR DAMLA GZ YAI
17
ze sizi gya daha gzel gsterecek bir hissizlik, metanet, kuvvet, istihza maskesi takmtnz.
Bu maskenin arkasnda grdm bu bir damla merhamet ya bana her eyi gsterdi. O vakit,
kalbinizin zannettiimden, istediimden ziyade ince ve zengin olduunu anladm. Siz, btn fazla
hassas insanlar gibi hakiki kalbinizi saklyordunuz. Bu maskeyi merhametlerinizi, rikkatlerinizi,
efkatlerinizi saklamak iin takmtnz.
I Servetinizin, gzelliinizin, istikbalinizin yapamad eyi bu bir damla gz ya yapt. Bu bir damla
gz ya, beni size esir etti. Artk emniyetle bam bu gse dayayabilirim. Tekrar ediyorum : hayatma
istediiniz gibi tasarruf edebilirsiniz; deimi ki o bir damla merhamet yan gzlerimle grdm.i.
Nimet
Snm Yldzlat F. 2
BR HAZN HAKKAT Suzan Hanmdan Mhendis Vedat Beye
Vedat Bey,
Bilmem haberiniz var m? Ben bir seneden beri size dargnm. Mektup yazmak yle dursun, sokakta
tesadf etsem yznze bakmamaa yemin etmitim. Bana yle fena bir muamelede bulunmutunuz
ki, insan, yedi kat yabanclarna bile yapmaz, deil ki eski bir ocukluk arkadana... Fakat felkete
baknz ki, istemediim halde yine size iim dt, kibrimi krp mektup yazmak lzm geldi. Babam,
annem, akrabalarm, arkadalarm bir zamandan beri stme dyorlar, hayatmn en mhim kararn
vermek iin beni fena halde sktryorlar. Bilmezsiniz ne kadar byk bir tereddt ve strap iindeyim.
Emniyet ettiim bir dostun nasihatine ihtiyacm var. O kadar dnyorum, sizden baka kimse akla
geliniyor. Eski arkadanzdan bu ltfu esirgemezsiniz deil mi Vedat Bey?
Bilmem siz de hatrlayabiliyor musunuz? Bu sonbaharda tam sekiz sene oldu. Babam, Aydn
sancaklarn dan birinde mutasarrft. Ben, on iki yalarnda afacanlktan, hrnlktan et, can tutmayan
bir kzdm. O sene yaz aylarn geirmek iin ehir haricinde bir ba tutmutuk. Siz, bizim
komumuzdunuz. Rahmetli beybabanz, galiba, Jandarma Komutanyd. Babamla ok se-viirlerdi. Her
gece ya bize gelirdiniz, ya biz size... O geceleri dnyada unutamayacam. Siz, yirmi yanda vardnz.
Ailenizin yannda mektep tatilini geirmee gelmitiniz. O sene, son snfa gemitiniz. Ne kadar abuk
BR HAZN HAKKAT
19

ahbap olmutuk deil mi Vedat Bey? Siz, hemen hemen yetimi bir gen olduunuz iin kadnlar
arasna gire-miyordunuz. Halbuki erkekler meclisine karmak, onlarn politika dedikodularndan zevk
almak iin de pek fazla gentiniz. Hulsa, iki arada kalmtnz, pek yalnzdnz. Zannediyorum ki, bu
kk afacan kzla arkada olmaa tenezzl ediinizin en byk sebebi buydu. Yoksa zmden yap
yap olan ellerini her stnze srd vakit gzel, beyaz elbiselerinizi kirleten bu kk kz o kadar
martmayacaktnz. Bir gn, size mektepten ne kacanz sormutum. Mhendis diye cevap
vermi ve gzel kprler, yollar yapacanz anlatmtnz. Ben, bu meslei beenmeyerek
dudaklarm bkm, mesel gzel bir araba yapmanz buna tercih edeceimi sylemitim, iki gn
sonra beni bahenize ardnz.
zm ktkleri arasnda asma dallaryle rlm, ieklerle sslenmi minimini bir araba duruyordu.
Bunu benim iin elinizle yapmtnz. Bahede bulduunuz iki krk tekerlek parasyle bu kadar gzel
bir eyi nasl yapabildiinize hl hayret ederim. Vedat Bey, bana o gnden sonra pek ok hediyeler,
hatta kymetlice hediyeler verdiler. Fakat hi birisi bu minimini iekli araba kadar makbule gemedi.
Bahenin kk merkebini koarak beni ban etrafndaki yollarda gezdirdiinizi hl hatrlarm.
O sene, kn yaklatn dndke, badan ve komu aabeyden ayrlacam gn kk
parmaklarmla hesabettike deta alamakl oluyordum.
ehre inmemize iki gn kalmt. O sabah, yine serseriliim tutmutu. Usulcack badan kam, on
be dakika temizden akan derenin kenarnda dolamaa gitmitim. Birka gn evvel yaan iddetli
yamurlar dereyi coturmu, stnden ancak bir adam geebilen mini20
SNM YILDIZLAR
mini kprnn tahtalarn sokmutu. ocukluk bu ya: Ben, bu kprden geerim! diye kendi
kendimle bahse tututum, hi tereddt etmeden tahtalarn stnden atlamaa baladm. Seller kpry
zannettiimden ziyade sarsmt. yle ki bin glkle ancak ortasna kadar gidebildim, devam etmek
imknszd. O vakit, geri dnmek istedim. Fakat bilmem ne oldu? Bam dnmee, gzlerim kararmaa
balad. Altmdan hafif altlarla 'akp giden sular gzlerimi alyor, kydaki aalar, baheler deta
karmda byyordu. Ne bir adm ileri, ne bir adm geri gitmee cesaretim kalmt. Dsem bile bular
her halde ksa eteklerimi amayacakt. Bunu bildiim halde iime derin bir mitsizlik acs kt, kendi
kendime acyordum. te o vakit kar kyda sizi grdm Vedat Bey... Elinizde bir kitapla aalarn
arasndan ge-liyordunuz. Korktuumu anladnz. Benim feryatlarma, gz yalarma mukabil, siz,
kahkahalarla glerek :
Korkma Suzan... imdi geliyorum, dediniz.
Bam dnyor... Sen gelinceye kadar deceim, diye bardm.
Siz tekrar :
Gzlerini kapa... Bir ey olmazsn... Dsen de ehemmiyeti yok... stn slanr... O kadar, dediniz.
O vakit, gzlerimi kapadm, ellerimi geldiiniz tarafa uzattm. Artk korkmuyor, emniyetle beni
kurtarmanz bekliyordum. Bileklerimi tuttuunuz vakit kahkahalarla glyordunuz. Ben de hem alyor,
hem de utancmdan glyordum.
Bu vakadan birka gn sonra siz, stanbul'a, mektebinize dndnz. ki ay sonra da babam baka
bir yere Vali gnderdiler.
Birbirimizi drt sene sonra stanbul'da grdk. Biz, Nianta'ndaki evimize yerlemitik. Siz,
beybabanzn
BR HAZN HAKKAT
21
. &J
*%t'
r -I*-*'!
vefatmdan sonra annenizle beraber Paabahe'de oturuyordunuz.
Aradan bu kadar zaman gemesine ramen, yine abucak birbirimize snm, arkada olmutuk. Siz,
hl bana hoppa, mark bir kz karde muamelesi ediyor, trl nazn, kahrm ekiyordunuz. Ben,
yine sizi, kz yahut erkek, btn teki arkadalarma tercih ediyordum. Yalnz bir noktada
anlaamyorduk. Ben, k ve kibar sosyeteyi, elenceyi, lks, kalabal, sevdiim halde siz, bilkis,
bunlardan rkyor, kamyordunuz. Yalnzl seven vah bir ruhunuz vard. Yalnz kaldnz vakit
bana kar o kadar nazik ve hassas olduunuz halde bir sosyetede, bir salonda bulunduumuz vakit
ekingen, vah skt, hulsa, bsbtn baka bir adam oluyordunuz. Bir akam, ba htralarndan
bahsediyordum. Bana hediye ettiiniz iekli arabay, sonra kprde nasl imdadma yetitiinizi
anlatyordum. Bu, o kadar ho bir hikye idi ki, benimle beraber herkes glyordu. Yalnz sizin
sarardnza, asabiyetle dudaklarnz srdnza dikkat ettim. Bilmeden cannz skmtm. Sebebini
sordum. Glmseyerek : Hi Suzan Hanm... Ehemmiyeti yok... Yalnz bu gln hediyeler, gln
fedakrlklarla beni gln bir mevkide brakma-sanz! dediniz. Yine anlamadm, izahat istedim. Fakat

siz, araya sz kartrdnz. Kim derdi ki, o gece, sizi son grmm Vedat Bey. On gn sonra
memuriyetle Anadolu vilyetlerinden birine gittiinizi haber aldm. Niin bana sylemediniz? Niin
vedaa gelmediniz? Size fena halde krlmtm. Drt ay evvel bir i iin stanbul'a geldiniz. Bu sefer de
evimize uramay, stanbul'un bir kesinde eski bir arkadanz bulunduunu aklnza getirmediniz.
Gryorsunuz ya size darlmakta ne kadar hakkm var!
Gelelim asl meseleye Vedat Bey... Bilmem bizde
22
SNM YILDIZLAR
r-grm mydnz? Bize arasra Necmi Tahsin Bey isminde bir gen gelir giderdi. Bu Necmi Tahsin
Bey, arasra bana kar pek lakayt olmadn anlatacak szler sylerdi. Geen gn beni beybabamdan
istetmi. Necmi Tahsin Bey ok zengin... Onun iin beybabamn, annemin sevinten etekleri zil alyor,
gerek onlar, gerek baka akrabalarm ve arkadalarm beni ka gnden beri sktryor, ondan daha
iyi, daha zengin bir koca bulamazsn! diyorlar...
k, gzel bir hayat, zengin bir koca... tiraf ederim ki, gen kzlk hayatmda ben bu eyleri birok defa
dndm ve istedim. Fakat tuhaf deil mi? Bir hayal olarak sylediim bu eyler, hakikat olacaklarna
inandm dakika btn cazibesini kaybettiler. Gzmn nnde renksiz, ruhsuz, snk bir ss gibi
kaldlar. ^k, kibar bir hayat; zengin bir koca... Acaba bunlar, bir insan kalbini doyurmaa kfi gelecek
eyler mi? Bir kadnn btn ruhuyle isteyecei, sevecei adamla yaayaca daha sade, daha
mtevaz bir hayat, bundan bin kat iyi, bin kat bahtiyar olmaz m?/
Byle bir midim olsayd, o kocaman serveti, o k hayat seve seve, sevine sevine ayaklarmn altnda
iner ve yemin ediyorum Vedat Bey, buna zerre kadar teessf etmezdim. Gryorsunuz ki, kk
Suzanmzm en derin bir strap ve tereddt iinde kvranyor. O kadar dargn olmama ramen size
mracaat ediyorum. Tpk o krk kprnn stnde, etrafmda alayan sularn stnde geirdiim
straba, korkuya benzer bir mitsizlik iindeyim Vedat Bey... Gzlerimi kapyorum, ellerimi o gnler
kadar derin bir itimat ve mitle size uzatyorum. Bana bir nasihat veriniz. Kalbiniz ne sylerse bana
yaznz; yle hareket edeceim. Bu izdivac reddedeyim deil mi Vedat Bey?
Suzan
BR HAZN HAKKAT
23
Hami Cevabnz vermeden evvel bir dakika dnnz. Suzan' beyaz gelin elbisesi, uzun duva;
bu beyazlklar iinde sararm yzyle gznzn nne getiriniz. Sonra cevabnz veriniz.
Mhendis Vedat'tan Suzan Hanma
Suzan, benim sevgili kk kardeim,
Mektubunu aldm. Sorduunuz eylere kalbimce cevap vermemi istiyorsunuz. Fakir, biare bir vilyet
mhendisinin kalbi!... Byle bir sz sarf etmee nasl cesaret ettiniz Suzan Hanm?... k
arkadalarnz, kibar ahbaplarnzn, ezkeza, kulana giderse size glmezler mi? Akama kadar
gnelerde yanan, yamurda titreyen bir biare vilyet mhendisinin kalbi! Ben zannediyorum ki,
dnyada bunun kadar gln, bunun kadar manasz bir ey olsa olsa vaktiyle size hediye ettiim o
gln araba, iki kar suyun stnde gsterdiim o gln fedakrlk olabilir. Aralarnda yaadnz
mhim ve kibar insanlarn hl size retemediklerini grdm bir hazin hakikati ben size syleyeyim
Suzan Hanm; bir kalbe malik olmak, sevebilmek hakkn kazanmak iin her eyden evvel zengin,
mhim, mehur bir adam olmak lzm... Bu hazin hakikati anlamak iin daha pek fazla gensiniz. Fakat
hayat, erge onu size retecek...
Benden nasihat istiyorsunuz, Necmi Tahsin Beyin teklifi hakknda fikrimi soruyorsunuz. Hanmefendi
validenizin, beybabanzn, arkadalarnzn, hulsa, sizi btn sevenlerin mnasip grd bir eye
ben nasl itiraz ederim? Beni ne kadar yanl anlamsnz Suzan Hanm. Bu tasavvurun aleyhinde bile
olsaydm fikrimi saklamak mecburiyetinde kalacaktm. Halbuki size temin ederim ki, ben de tamamyle
onlarn fikrindeyim,
24
SNM YILDIZLAR
ben de bu izdivac sizin iin ok hayrl gryorum. Nec-mi Tahsin Beyi yakndan tanmyorum. Fakat,
mademki size kibar ve mesut bir hayat temin edebilecek, mademki kk Suzan'm lyk olduu kadar
iyi yaatacak, mutlaka iyi bir adam olmas lazm gelir. Hem ince ve iyi ruhlu bir gen olmasayd sizi
stanbul'un binlerce gen kz arasndan nasl seip ayrabilecekti?...
Gryorsunuz ya ne kadar ak ve doru sylyorum. mit ederim ki artk, eski kabahatlerimi de bana
balarsnz. Maamafih ben, zannettiiniz kadar kabahatli deildim Suzan Hanm... stanbul'da
bulunduum vakit sizden, cemiyetinizden, etrafnzdaki kibar insanlardan mmkn olduu kadar
kayordum. nk benim yerim buras deildi. Aydn balarnda balam bir sf arkadalk bu
salonlarda devam edemezdi. Suzan Hanm, artk zmden yap yap olan.kk ellerini srd

yerde leke brakan minimini afacan kz ocuu deildi. Aydn balarndaki arkada bu gzel, kibar
kk hanm burada fena, gln bir mevkide brakabilirdi. Nitekim de yle oluyordu.
Taze ve ince kalbiniz, eski arkadalmza o kadar hassas bir sadakat gsteriyordu ki, siz bunu
farkedemi-yordunuz; fakat ben anlyordum. Bu debdebe ve servet izdivacnn kalbinizi
duyurabileceinden phe ediyorsunuz. Bir gn isteyebileceiniz, sevebileceiniz velevki fakir ve
istikbalsiz bir adamla daha mesut olacanz zannediyorsunuz. Bu mit iin saadet ve servet emellerini
seve seve ayaklarnzn altnda ineyeceinizi sylyorsunuz. Bunlar, yirmi yanda bir gen kz
kalbinin beyhude vehimlerinden baka bir ey deil... Farzedelim ki bir gn sevebileceiniz fakir bir
adamcaza tesadf ediyorsunuz. Bir biare ki, kendisine vakfedilen bir. hayata, bir gzellie, bir emele
kar gnlnn zavall sevdasndan baka verecek bir eyi yok... nkr etmem SuBR HAZN HAKKAT
25
zan Hanm, bu karasevdalardan daha derin olan sevda, belki bir zaman sizi avutur, hatta mesut eder.
Fakat emin olunuz ki, ay, be ay, bir sene, sene sonra bktnz lemin hasreti bir ar rya gibi
yava yava stnze kecek... O kadar seve seve inediiniz emellerle gzel banz arlamaa,
kalbiniz bunalmaa balayacak... Bir akam, bir petrol lambasnn soluk nda, evin
rabtaszlndan, atein azlndan yen omuzlarnzda bir yn atk ile, mesel ocuklarm... zdan
birine orap tamir ettiinizi tahayyl ediyorum. Btn gn, bir yk hayvan gibi almasna ramen size
bir para fazla ziya ve ate bile verememek ye'si iinde bunalan biare zevciniz, yava yava
gzlerinizin dalmaa baladn gryor. Sizden daha az mesut olmaa lyk bir arkadanz, onun
mesel apartmann, yahut otomobilini dnyorsunuz... Kaybettiiniz saadetin hayaline mahzun
mahzun glmsemee balyorsunuz. Derken elinize ine batyor, birdenbire uyanyorsunuz. Evet,
iinizi brakyorsunuz. Ye'se, mitsizlie malup olmamak iin zevcenize sokuluyorsunuz, ona halm
tatl eyler sylyorsunuz, hayatnz, saadetinizi feda ettiiniz iin piman olmadnz bir kere daha
temin etmek istiyorsunuz. O, cevap veremiyor, mahcup gzlerini nne indiriyor, bu nazik parma
inenin at zalim yaray kk kk minnet buseleriyle korka korka pmekten baka bir ey
yapamyor... Biare adam, kalbinizde almaa balayan ince tahassr yaralarnn gnden gne
derinleeceini biliyor...
Kim bilir, belki bir gn bu bile kalmayacak Suzan Hanm.../Fakrn, muvaffakyetsizliin, talihsizliin
mtemadi hcumlar karsnda bu da yaayamayacak, onun yerine belki kin, nefret kaim olacak... Size
hayatn en hazin bir hakikatini sylyorum/Fakirlik, talihsizlik yle bir l ki, onun iinde bir ak filizi bile
yaayam26
SNM YILDIZLAR
/// yor:.. Gryorsunuz ki, beybabanzla, hanmefendi vali-0 denizle, btn sevdiklerinizle ayn
fikirdeyim. J
ocukluk etmeyiniz. Suzan Hanm... Siz, kibar, yksek bir hayat iin dodunuz. Orada her saadeti, hatta zaman ile sevday bile bulabilirsiniz... Bu hazin
hakikatin bu kadar aikr olmasna ramen gnn birinde bir fakir adama tesadf edersiniz ki, sizin
saadet ve istikbalinizi kendi sevdasna feda edecek; nazl, nazik Suzan'm kapda satclarla alveri
etmesine, gzel ellerini ev ileriyle incitmesine tahamml edebilecek... O adamdan phe ediniz. O,
hodkm bir sefildir ki, sizi sevildii kadar sevmi olsayd, saadetinizi eliyle kurban etmeyecekti. Biraz
daha marur, yksek bir feragat gstermesini bilecekti.
Suzan, benim gzel kk kardeim... Bana inan... Gryorsun ki seni hi bir ey bahasna
aldatmyorum..! imdiye kadar en iyi arkadamdm. Sana ettiim bu kk iyilikten sonra hemen
hemen bir kz kardeim oluyorsun... Ben, daha uzak yerlere gitmek zereyim. Zannetmem ki artk
birbirimizi grelim... Fakat ne ziyan var?... Senin mesut olacan bilmek benim iin en byk teselli
olacak... Cevap yazma... nk o, gelinceye kadar ben buradan gitmi bulunacam... inallah bahtiyar
olursun... Byk karde kalbimin en derin temen-nileriyle imdiden izdivacn tebrik ediyorum.
Vedat
YALAN
Cevdet Beyden Beria Hanma
Beria Hanm,
Nihayet maskeniz dt. Bir tesadf, bugn bana btn hakikati retti. Sade, munis, hayalperest bir kz ehresi altnda ne irkin bir ruh sakladnz nihayet anladm. Bunlar byle ac ac yznze
sylemek kibar, nazik bir hareket deil; biliyorum. Fakat, siz benim kalbimle oynadnz, en temiz
hislerimle elendiniz. Bu kadar fenala kar benim birka masum ikyetimin ne hkm kalr?
Beria Hanm, bu, benim size ilk ve son mektubum olacak. Aramzda geen vakay size bir de kendi
gzlmle gstereyim. Bir para kalbiniz varsa bana hak verirsiniz. Ben Bursa'ya elenmee deil,
kendimi tedaviye gitmitim. Doktorlar, bana bir zaman vcudumu yormamam, yaz sakin bir kr
kesinde bol gneler iinde geirmemi sylemilerdi.

ekirge otellerinden birinde mnzevi bir mr geiriyordum. Kimse ile grmyordum. Gndzleri
elimde hi okumadm bir kitapla ya Nilfer ovasna iniyor, ya da tepelerine kyordum. Beni
grenler beyhude grltlerden bkm bir avukattan ziyade bir aire benzetiyorlard.
ungura yolunda hemen hemen bir sel ukuruna benzeyen kk bir boaz kefetmitim. Buras
diplerinden sular szan kaya ynlar, birbirine kol vermi sk aalar iinde deta bir tneldi. Baz
scak gnlerde ikindiden sonra oraya gider, guruba doru avdet ederdim.
28
SNM YILDIZLAR
Yolumun stnde derin bir uurumun kenarnda bir eski namazgah vard. Kk bir kestane orman
halini alan bu eddin uuruma sarkan harap mihrab yanmda durur, gnein batn seyrederdim.
Evimin bahesi gibi hemen hemen benimsediim bu yalnz yerde bir akam size tesadf ettim. Beria
Hanm... Yannzda dadnz ve on iki, on yanda iki kk kz vard; Evvel, sizi de onlar yata bir
kz ocuu sandm. Teneffse km bir afacan mektepli gibi grlt ediyor, uurumun yamalarna
inen kei yavrularn kovalayarak dadnz heyecanlandryordunuz. Adeta canm sklarak oradan
geerken gz ucuyle baktm. Yznz pek iyi gremedim. Fakat on yedi, oh sekiz yanda bir gen
kz olduunuzu anladm.
akam sonra ayn yerde yine size tesadf ettim. Fakat bu defa keileri kovalamyordunuz. Mihrabn
krk tana dayanm, uzakta gnein batn seyrediyordunuz. Bir ey nazar dikkatimi, hatta
merakm celbetti. lk defa sizi en, kaygsz, manasz bir ocuk gibi grmtm; halbuki bu akam,
tuhaf bir durgunluunuz, yanza yaktrlamayacak kadar ar, mahzun bir ciddiyetiniz vard.
nc tesadfmz tsplndit bahesinde oldu. Bu defa resmen birbirimize takdim ediliyorduk. Beni
grr grmez tanmanz, ungura yolundaki ilk tesadfleri hatrlamanz tuhafma gitti. Oralarn siz de
benim gibi ok sevmitiniz.
Vakalar birer birer tekrara lzum grmyorum Beria Hanm... Bir ay sizinle bu harap'namazgah
eddinden birok guruplar seyrettik. Mihrabn ykk tana oturarak ayaklarmz uuruma sallyor,
Nilfer ovas karanlkta kayboluncaya kadar konuuyorduk. Dadnz, daima bizden biraz uzakta
otururdu. itilmemek iin yava sesle sz sylyorduk. Maamafih szlerimizde duyulYALAN
29
masndan korkulacak, hi bir ey yoktu. Birbirimizi derin surette sevdiimizi his, daha dorusu
vehmediyordum.
yle zannediyordum ki, kelimelere hacet kalmadan halimizle, gzlerimizle, seslerimizin ahengiyle
anlamtk. Hemen hemen iki nianl olmutuk. O kadar ki, bir akam, Rodos'a, paa babanzn
yanna dnmek zere olduunuzu sylediiniz vakit, mahzun olacak yerde deta sevindim. Aramzda
her ey oktan kararlam gibi : Ne vakit sizi paa babanzdan istememe msaade edeceksiniz?
dedim. Bu, aramzda ak konuulmu ilk sz oldu.
Banz nnze ediniz: Ben size mektup yazarm Cevdet Bey... i bana braknz... Yava yava
paay altraym... Va'dediniz ki benden mektup almadan beni hi aramayacaksnz... Mektup
yazmayacaksnz.
Aradan ay, alt ay, dokuz ay gemiti. Hl mektubunuzu bekliyordum. Bu sessiz ve kalb maceray
siz ruhta bir gen kzn unutabilmesine ihtimal vermiyordum. Nihayet, bir tesadf bana her eyi retti.
Bana o kadar masum tavrlarla sylediiniz eyler batan baa yalanm... Hem de ne irkin bir
kelimeyi affediniz serseri maceraperest yalan... Paa babanz yalnz hayalinizde yayormu... Siz
Rodos'ta Vacit Paann kz deil, Trabzon'da bir ya tccarnn zevcesi imisiniz... (Mektubumu tabi
bu adrese gnderiyorum) Benimle bu kadar insafszca elenmekten ne anladnz bilmiyorum... Baz
dakikalar tekrar gzlerimden geiriyorum... Mesel ayrldmz dakikay... Sesinizde sf bir hararet
vard. Dudaklarnz titriyor, glmee alan gzleriniz yala doluyordu. Bu kadar samim grnmee,
bu fec komedyay bu kadar maharetle oynamaa nasl muvaffak oluyordunuz? Bu kadar ince bir
zulm hissi on sekiz yanda bir ocuk kalbine nasl smt? Beria Ha30
SNM YILDIZLAR
mm, sizi affedemeyeceim... Siz, beni insanlktan, saffetten, samimiyetten, sevdadan irendirdiniz.
Cevdet
Beria Hanmdan Cevdet Beye
Ben zannettiiniz kadar fena bir kadn deilim Cevdet Bey. Size hakikati olduu gibi syleyeyim; belki
benden o kadar nefret etmezsiniz.
Size doru haber vermiler, Vacit Paa bugn yalnz benim hayalimde yayor. Fakat drt sene evvel
dnyada da yayordu. Ben, onun yegne kzydm. Annem oktan lmt. Paa babam, benim
stme titriyordu. Hayat, benim iin gzel bir yaz gnnn seheri gibi balamt. mrmn saadet
iinde geeceine inanyorr dum.

On be yama girdiim ay paa babam birdenbire oluverdi. Yanmda grdnz ihtiyar erkez
daddan baka kimsem yoktu. Biare dadm benden cahil, benden beceriksizdi. Babamn lmnden
bir hafta sonra eski mektep arkadalarndan biri beni karsna ald : Hanm kzm, bu yata bir
ocua ac eylerden bahsedeceime teessf ederim. Fakat ne yapalm, yle lzm geldi! diye bir
mukaddime yaptktan sonra babamdan bana hi bir ey kalmadn, hatta balanacak ehemmiyetsiz
yetim maandan bile bir parasnn borca gideceini syledi. Felket sade bundan ibaret deildi. Ben
yata bir gen kzn ihtiyar bir dad ile yalnz yaamasna imkn yoktu. Beyhude tafs.Ut ile sizi
yormayaym Cevdet Bey. Paa babamn arkadalar on be yam bitirmemi beklemeden beni iki
ocuklu bir tccara verdiler. Zevcim, biraz yal; fakat ok iyi, ok efkatli bir adam... Evim eski
konamzdan daha zengin... ZevYALAN
31
cimin bana gsterdii derin muhabbette bir baba sevgisi kokusu var. Ben de onu paa babama kar
duyduum sevgiye benzer bir hisle seviyorum. Onun bu kadar iyiliine, bu kadar efkatine mukabil ben
de mrm onun saadetine vakfetmee yemin ettim.
Etrafmda yle kadnlar grdm ki, Cevdet Bey, kocalarn sevmediklerini bahane ediyorlar, kendilerini
yabanc kollara atmaktan ekinmiyorlard. Ben, bu biarelerin kendileri gibi biare, masum kocalarna
da acyordum. Bir gn bu hissimi tandklarmdan bir hanma syledim: Sen daha ocuksun Beria...
Hele biraz daha yalan... Nispetsiz izdivalar daima bu neticeyi verir. Sen de sonuna kadar gzel
kararnda sebat edemeyeceksin... Hem bahusus senin kalbinde gml kalm eyler, tes: kin
edilmemi ihtiyalar da var dedi.
Bu fena ruhlu hanma vakur bir cevap verdim Cevdet Bey. Fakat o gnden itibaren yreime bir kurt
dmt. Ya bu hanmn syledikleri doru ise... Kendi ruhumu, kendi kalbimi derin derin dinlemee
baladm. Niin eskisi kadar en ve mesut deildim? Niin artk gelecek gnlerimi eskisi gibi gnlk,
gnelik grmyordum? Arasra grnmez bir duman gibi stme ken mahzunluklarn sebebi neydi?
zdivacmn nc yazyd. Zevcim bir gn dedi ki: Beria, seni bir zamandan beri biraz soluk
gryorum... Kk bir tebdilhava yap... Seni iki ay iin Bursa'daki halana gndereyim.
Bursaya bir kere de on yanda iken gelmitim. Eskiden kotuum, oynadm, salncak sallandm
yerleri tekrar grmek beni yeniden ocuk, yeniden on yanda bir kk kz yapt. Aradan geen be
sene ta-mamyle siliniyordu. O vakitki hayatm braktm yerden yaamaa balyordum. ocuk gibi
halamn, dadmn ellerini pyor: Benim evli, barkl bir kadn ol32
SNM YILDIZLAR
duumu sylemeyin... Krlarda istediim gibi dolaaym, ocukluk edeyim... Zaten ufak tefek vcudum
da hl ocua benziyor... Kimse beni ayplamaz! diye yalvan-yordum.
Yeniden en ve mesut bir kk hanm olmutum. Kendimden kk kz ocuklaryle arkada oluyor,
salncak sallanyordum. Yine o vakitki gibi baz akam stleri dadmla namazgaha gidiyor, karki
boaza ken akam karanlna bakarken..) (Cevdet Bey siz erkekler belki bilmezsiniz, yeni almaa
balayan bir kz ocuunun sade ruhu iin gzel yerleri sevmek bir hayal sevgiliyi beklemek demektir.)
/ Evet, boaz dolduran karanla bakarken eski gnlerimin ryas stme kyor, yine o zamanki gibi
hayalimdeki sevgilinin bu glgelerin iinden gelmesini bekliyordum... Bir akam, namazgahta sizi
grdm. te sevgilim geliyor diye kendi kendimle elendim. Sonra bir vesile ile tantk... Sizden hi
bir ey saklamayacam Cevdet Bey... Zihnimde, dediiniz gibi, bir serseri maceraperest plan
kurdum... Bu bir ay hayalimde sizin nianlnz, sevgiliniz gibi geirecektim. Mademki arkadalarmn
syledii gibi bir insan, hi olmazsa hayatnda bir kere sevmee mecbur oluyor, mademki bir kere
olsun sevmemi insann hayatta bir eksii kalyor. Sizi haberiniz olmadan btn gnlmle sevecektim.
Ben, kkken kibritle oynamay ok severdim. Onlarn elimde tutumasndan korkan dadm, balarn
yaktktan sonra elime teslim ederdi. Sizinle balayan arkadalmzn dadm hrnla-trdm
grdke boynuna sarlyor: Dadcm, brak beni... imde bir gizli ate var ki, bir gn
tutumasndan, kendimi ve evimi yakmaktan korkuyorum... Sen, bana verecein kibritlerin ban
yakmaz miydin? Ben de yle yapyorum dadcm... imdeki o fena ey brak yansn, yana yana
tkensin... Bak, senelik evli bir
YALAN
33
kadm olduum halde gen kzlk, nianllk, sevmek ne olduunu bilmiyorum... Bu hisleri, bu emelleri
iimde ldrrsem daha rahat yaarm.
Size hayatmn hakikatini sylememe imkn yoktu Cevdet Bey... Kalbi bu kadar kark eylerle dolu
senelik evli bir kadm olduumu renseydiniz beni ayn hisle sevebilir miydiniz? Hayatmn bu en zayf,
en buhranl gnlerinde kollarnza dmemek mmkn olur muydu? Bu zavall, sade sergzet, di bir

hiyanet vakas olup kalmayacak myd? Ayaklarmz uurumun karanlna sallayarak, yan yana
otururken gnlmzde uyanan o kadar temiz, sf, gzel eylere yazk olmayacak myd ?
Siz erkeksiniz Cevdet Bey, belki byle bir kelime sylemeden, parmaklarmz bile birbirine
dokunmadan sevimenin ne olduunu anlamazsnz. Gzlerimizde yalan olduunu ac ac bildiim o
mesut istikbal riiyalany-le birbirimize baktmz dakikalar, dudaklarma dokunan nefesinizin omuzuma
srnen kolunuzun kalbimde uyandrd lk lezzeti belki size anlatmak mmkn deil. Ben, sizi deil,
kendi kendimi aldattm. Ne yalan syleyeyim buna piman da deilim. nk ok mesut oldum. Artk
hayattan ikyete kendimde hak grmyorum... Size de syleyecek bir eyim kalmyor. Burada
evimdeki hayatmn ne bir zerresinden, ne bir tahasssnden size bahsetmee hakkm yok deil mi
Cevdet Bey?... Size ettiim fenalk iin beni affediniz. mrmde bir defa mesut olduum iin beni
piman etmeyiniz. Allahasmarladk Cevdet Bey.
Beria
Snm Yldzlar F. 3
BR HAYAL KIRIKLII
Hikmet ten brahim e mektup
Kardeim brahim,
Dn yine bir mektubunu aldm. Handan ile evlenmekten vazgetiim iin beni tekdir ediyor, bu gen
kz iin bana yle gzel eyler yazmtn ki, onu derin surette sevdiine inanyor, bu temiz, saf ocuu
ben bile grmeden sevmee balyordum diyorsun.
Handan artk sevmiyorum dersem yalan olur. Bu acy ok g hazmedeceim. Fakat ayrlmamz
zaruriydi.
insanlar ve hayat hayli iyi tanm otuz be yanda bir erkek olmama ramen, ben Handan' iyi
anlayamamm. Onunla mesut olacamza kanaatim yok. Hikyemi dinlersen bana hak verirsin...
Bir yaz gecesiydi. Bizim Aleddin Stk Beyin yalsnda misafirdim. Kibar snfmzdan birok kadnlar ve
gen kzlar vard. Delicesine eleniyorduk. Bir kede gzme gayet sade giyinmi bir gen kz iliti.
Masum ince bir gzellii vard. Konumak, elenmek yle dursun, etrafna bakmaa cesaret
edemiyordu. Tesadfen yanmda bulunan ev sahibine kim olduunu sordum. Aleddin, mehur olan
lbaliliiyle cevap verdi : '
Bizimkinin yeeni... Rodosta eraftan birisinin kars olan ablasyle beraber oturur... , drt aylna
bize misafir geldi... Halas burada mnasip birisini bulup vereceini umuyor... Ho, bu zamanda byle
mahcup, psrk kza metelik veren olmaz ya...
BR HAYAL KIRIKLII
35
Orada Fransz mektebine filn gndermiler... Za-tyall ocuk, Grndnden fazla anlayl ve
bilhassa hassas.,. Durduu yerde bak, nasl kzaryor, rkek ceylnlar gibi saklanacak yer aryor... Bize
bakmad halde baktmz, kendisinden bahsettiimizi anlad.
Gzlerimi bir trl Handan'dan ayramyordum. Benim gibi otuz beine kadar sefahet etmi, kadnn bin
bir eidini tanm, sevdann bin bir kark tecesssn duymu yorgun, yprak bir adam iin bu sade
ocuk, yepyeni bir eydi. Bir ihtiyar kedi sinsiliiyle ona yaklatm. rkp ekinmesine meydan
vermeden sz atm. Bu ilerde ne kadar meleke ve maharetim olduunu bi-Jirsin. Be, on dakika
sonra hemen hemen ahbap olu-verdik.
Senelerce ehirlerde bunaldktan sonra bir gzel sahraya giden, akar sular, kular dinleyen, mavi
gklere bakan bir adam ne duyarsa ben de onu duyuyordum. Mahir parmaklarm hi sezdirmeden bu
gen kzm kapal kalbi stnde gezdirdim. yle derin sesler aldm ki, beni temin etti. Bu kalbde ok
temiz, ok ince eyler vard. Derhal kararm verdim, kendimi ona sevdirmei emel edindim.
Artk bu yalanc, sahte vakar, mtesallif, di erkeklerden; yz boyadan, ruhu yaldzdan ibaret hafif
kadnlardan uzaklaacak; Handan ile beraber, temiz, en, sakin bir hayat srecektim.
Kararm hemen tatbike baladm. Birbirimize bir ey sylemediimiz halde iki nianl gibi ayrlmtk.
Eminim ki Handan, o gece bembeyaz olduunu tasavvur ettiim yatanda beni dnerek, bana
glmseyerek uyudu.
Sk sk birbirimize tesadf ediyorduk. Bu sf, temiz gen kza yle derin bir hrmetim vard ki,
azmdan ak, mnasebetsiz bir sz karacam, ruhunun saffe36
SNM YILDIZLAR
tini inciteceim diye yreim titriyordu. Handan ile evleneceimi sana yazm, hatta yaayacamz yeri
bile intihap etmitim. Fakat...
istanbul'un havas bu gen kz zerinde garip bir tesir gstermee balamt. Handan,,gzle grlecek
kadar sratle deiiyor; hallerinde, hislerinde hi beenmediim almetler beliriyordu.
Evvel tuvaletleri deimee balad. En hafif kadnlar gibi giyinmee heves ediyordu. Sonra tavrlar
ve szleri garip bir serbestlik ald. O ar, masum, biraz vah Handan herkesten fazla glyor,

herkesten fazla syleniyor, irkin dedikodulara karyor, mnasebetsiz zppelerin akalarna ak

kelimelerle mukabele ediyordu.
Sonra zevki de deimiti. Alaturka aile hayatndan nefret ettiini, btn mrn elence ile, dans ile
geirmek istediini sylyordu.
Handan, artk bkp usandm, hatta biraz da irendiim kadnlara benzedikten sonra gzmdeki btn
cazibesini kaybetmiti. Artk ona tesadf etmemee gayret ediyordum. Fakat bir akam...
O gecenin acsn unutamayacam. aziment Hanmefendinin evinde bir elenceye davetliydim.
aziment Hanmn salonuna ne nevi kadnlar devam ettiini btn stanbul bilir. Belki sen bile o vilyet
kesinde iit-misindir... Gecenin olduka ilerlemi bir saatiydi. Hemen herkes sarhotu. Maruf
kokotlardan biri kede zorla elimi yakalam, falma bakyor, trl mnasebetsizlikler sylyordu.
Birdenbire salonun br ucunda Handan' grmeyeyim mi?
Bunu meum bir rya sandm. Gayriihtiyari elimi bama gtrdm. mrmde bu kadar byk bir hayal
krklna uradm bilmiyorum. Vah, zavall Handan!
BR HAYAL KIRIKLII
37
Onu grmemek, selmlamaa, konumaa mecbur kalmamak iin bam eviriyor, falma bakan
kadn zorla yanmda tutuyordum. Fakat Handan, umulmaz bir yzszlkle yanma geldi. Ac ac Al,
l... ok terakki var. Maallah! diyerek elendim. Glerek omuzlarn silkti: Gayret ediyorum, dedi,
fakat bilemezsiniz Hikmet Bey, bu gece buraya gelinceye kadar ne zahmetler ektim... Komudaki
arkadama gidiyorum diye evden katm... Sonra ke banda bir arabaya atlayp haydi buraya!...
Hrsmdan, ocuk gibi alamamak iin kendimi zor zaptediyordum. Souk bir tavrla arkam dndm,
ba-kalanyle megul olmaa baladm. Bir daha ona sz sylemeyecektim. Fakat , be dakika sonra
kk bir rezalet oldu. Sarho apknlardan biri Handan'a tecavz ediyordu. O vakit dayanamadm.
Mdahale ettim, sarhou ar surette tahkir ettikten sonra bu kz zorla bir arabaya bindirdim. Alata
alata evinin kapsna gtrp braktm.
Bu hikyeden sonra artk bana hak verirsin deil mi brahim? Dediim gibi bu acy ok g
hazmedeceim. Fakat ne are...
Hikmet
Handan dan Semiha ya mektup
Semiha abla,
t
Mjde, artk kavuuyoruz. Dn akam halama seni ok greceim geldiini, mutlaka Rodos'a
dneceimi syledim. On be gne kadar oradaym.
Hikmet Beyden artk midimi kesmem lzm. Hakkn varm ablacm. Benim gibi grgsz, cahil, saf
bir kzn Hikmet gibi yksek, ince, kibar, zarif bir erkee kendini beendirmesine imkn yoktu. Bunu
ben de bil38
SNM YILDIZLAR
miyor deildim, fakat ne yapaym ablacm, onu o kadar seviyor, o kadar istiyordum ki...
Bana verdiin nasihatlerin hepsini tuttum. Mektubunun o paras hl ezberimdedir/Bana diyordun ki :
Bu Hikmet Bey iin bo mitlere dme Handan... Eniten onu uzaktan tanyor... stanbul'un en
parlak, en uyank erkeklerinden bir imi... En meziyetli, en k salon hanmlaryle bin trl maceralar
varm... Byle bir adamn seni sevmesine, hele bahusus seninle evlenmek istemesine aklm ermiyor.
Bunlar, senin malihulyalarn olsa gerek ocuum. Maamafih, onu ok seviyorsan bir tecrbe et...
Yreinde dert kalmasn... Sen ok mahcup bir kzsn... O huyunu brak... Serbest ve cesur ol...
Erkeklerden utanma... Sana olmayacak eyler sylerlerse kzarp bozarma... Dimdik gzlerine bakp
cevap ver... Orada byleleri makbul imi... Sonra, ok klamaa al... Benim pek aklm ermez, fakat
oradaki hanmlarn nasl giyindiklerine, yzlerini nasl boyadklarna dikkat et... Sen de onlar gibi, hatta
onlardan fazla yap... Belki bylelikle Hikmet Beyin gzne girersin../
Sonra sen cahilsin... Fakat, insan, gz ak olursa her kabahat gibi cahilliini de gizleyebilir. Herkesin
okuduu, bahsettii kitaplar yle gzden geir... Onlar hakknda sylenen, yazlan mtalalar
ezberle ve yeri geldike sat...
Sonra, sen de benim gibi ev kadn ruhlusun... Bunu da Hikmet Beyden saklamak lzm... Hikmet,
gzn kibar salonlarda am, birok fendlenmi kadnlar grmtr... Onun iin sen de danstan,
elenceden baka bir ey dnmediini syle...
Bir de Handan'm... Bu, geri daha nazik bir i... Abla azyle sylemek g ama ne yapaym
vazifem... Diyorlar ki bu Hikmet Bey gibi erkekler kadna bakalar stnde yapaca tesir derecesinde
ehemmiyet verir"7
BR HAYAL KIRIKLII
39

lermi... Baka erkeklerle kdalk filn et demiyorum ha... Fakat yle gibi grn... Hikmet Bey,
bakalarnn senin etrafnda dolatklarn grnce seni belki daha ziyade sever... Hsl, kzm, Hikmet
Beyin gnln elmek iin ne lazmsa yap!
Ablacam, bu eyler benim gibi zavall bir kz iin ok g... Fakat yemin ederim ki ne mmknse
yaptm... Nasihatlerini tuttum...
Ss, tuvalet cihetinden o kibar hanmefendilere benzemee altm... Gecelerce kitaplar okudum,
yazlar ezberledim, szler rendim. Ben ki yalan sylemekten o kadar nefret ederim: Hayat, gln
bir fantezi... Hayat, yeni aclardan ibaret./ nsan, hissettii mddete yaar... Bir meyve iki defa
dudaklarmza ayn mesafede yetimez; hemen istifade etmeli!/yolundaki felsefeleri ezberleyip
syledim. Budala bir kz olmadm gstermek iin hatta kendime iftira bile ettim. Rodos'ta bir gen
zabitle sevitiimi syledim. Ben ki dedikodudan o kadar nefret ederim. stanbul'un baz byk aileleri
zerine hikyeler, dedikodular rendim. Onlan Hikmet Beye anlatarak ahmak bir kz olmadm
gstermee altm. Ben ki sz sylemee utanrm. Onlar, bana apkn, ak eyler syledike
yreim titriyordu. Fakat bunlar btn Hikmet Bey iin... Mademki onu mrmn sonuna kadar
seveceim... diye tahamml ediyordum. Olmad ablacm. lk zamanlarda bana o kadar mitler veren
Hikmet Bey, yava yava benden uzaklat...
Artk bir yerde ona tesadf edemiyordum. mitsizlikten, yeisten bunalyordum. Nihayet bir akam
Hikmet Beyin kibar bir hanmefendinin evinde misafir olduunu iittim, tahamml edemedim. Bir
bahane ile evden katm. Oraya gittim. Bana herkes tuhaf tuhaf bakyordu. Kalbimin heyecann
dindirinceye kadar kelerde
40
SNM YILDIZLAR
dolatm. Sonra cesur, serbest bir tavrla Hikmet Beyin yarana gittim. Nasl katm anlattm. B.eni
dinledikten sonra, Al, l. ok terakki var maallah Handan Hanm! dedi. O vakit, kalbimde yeniden
bir mit uyand. Demek Hikmet Bey bendeki terakkileri gryordu. Bugn deilse bile bir gn, o kibar
hanmlara benzeyebile-ceimi umuyordu. Fakat biraz sonra bir aksilik oldu. Bir beyefendi bana
olmayacak eyler syledi. Hikmet Bey, ona kzd. Beni bir arabaya bindirerek evime kadar getirdi. Artk
kendimi zaptedemiyor, arabann bir kesinde ellerimi yzme kapayarak hkira hkra alyordum.
Hi bir ey sylemeden arkadam ayrlacamz vakit niin bu kadar ok aladnz Handan Hanm?
dedi. Oynadm oyunun meydana kmasndan kork-* tum. Hi, orada konyak imitim. Galiba fazla
kam. Sinirlerime dokunmu olacak diye yalan syledim.
Hikmet Bey, o geceden sonra beni aramad. Geen gn sokakta grdm. Ban evirdi. Artk
yaplacak bir ey kalmad deil mi Semiha ablacm?
Seni greceim gn sabrszlkla bekliyorum. Kucanda alarsam teselli bulacam. On dokuz
yanda bir kz bu dertten lecek deil ya...
O zalimi unuturum, Allah tesellisini verir deil mi ablacam?
Handan
KUMANDANIN OFR 1
Nevin den Sabiha ya
Sevgili arkadam,
Bu mektubu sana Bandrma'dan gnderiyorum. Kocanla beraber stanbul'dan hareket ettiin gn
enitem Rasim Paadan ablama mektup geldi: Bu yaz Bandrma pek gzel... ehir civarnda gzel bir
kk tuttuk. Bir de beylik otomobil verdiler... ocuklar al da bir, iki ay misafir gel... Elenirsiniz... Sakn
Nevin'i unutma... Hem elenir, hem de buradaki zabitler arasndan ona mnasip bir ey buluruz.
diyordu... Gryorsun ya hem ziyaret, hem de krl bir ticaret...
Ablamn ne kadar miskin ruhlu bir kadn olduunu bilirsin... Ona kalsayd on gn dnecek, yirmi gn
vapur, otuz gn mnasip hava bekleyecek, yaz sonuna doru (yani tam istanbul'un elence mevsimi
balarken) Bandrma'ya gidecekti... Bereket versin bana... Bir tel, bir kyamet, bavullar doldurttum,
ocuklar hazrladm. Ablam az amaa brakmadan vapura attm... Sabiha'cm, debdebeyi,
saltanat sevip de hali, vakti pek yerinde olmayanlar darlarda yaamal. Hele akrabas iinde bir
byk memur, benim enitem gibi bir kumandan paa, filn bulunursa.
istanbul'da kim kime? Hele o zavall eniteciim, stne, bana pek ehemmiyet vermedii iin
istanbul'un sokaklarnda pr pr amurlar iinde dolarken hi dikkati celbetmez; tramvaylarda,
vapurlarda itilip kak-lrd. Buradaki saltanatn, debdebesini grsen aar ka42
SNM YILDIZLAR
lirsin... Adamcaz, bana bile hrmet hissi verdi. Artk eskisi gibi ona akalar, muziplikler yapmaa
cesaret edemiyorum.

Kumandan paa ailesi iskelede yle bir karland ki, anlatlr ey deil... Avus.turya mparatoriesi
stanbul'a geldii gn ancak bu kadar istikbal edildi. niformal subaylar, subay aileleri, arabalar,
otomobiller... Hulsa, bir muzka eksik...
mparatorieyi Taksim'de grdmz gn: Ona ne kadar benziyorsun. demitin. Ben mahzun :
Neme lzm... Talihim benzemedikten sonra! diye dudak bkmtm.
Sabihacm, o kalabaln gzleri nnde kumandann otomobiline biniimi, sokaklardan geiimi
greydin bsbtn aacaktn... Sevgili mparatorie ile aramda pek minimini bir fark kalmt. O da
onun baiyle selmlar datmasndan, benim ise marur gzlerimi bir kere-cik bile etrafa evirmee
tenezzl etmememden ibaret... Evet, o marur, muhteem gzler hi bir eye bakmyordu,
bakmayacakt. Fakat!...
Kumandan Paanm bir asker ofr var ki bakmamak mmkn deil... Meer ki insan ya kr, yahut da
ta gibi hissiz olsun...
Otomobil, tozu dumana katarak koarken camn arasndan gzme onun profili iliti. Sabiha'cm, bu,
grlecek bir eydi. Dil ile tarife imkn yok... Parlak, kuzgun, siyah salarn iinde bir profil ki, aln,
burnu, enesi bir sanatkr eliyle fildii zerine ilenmi gibi... Kendi kendime: Bu kaba saba da
ocuu profilinde bu kadar ince i anlalmaz muamma... diye dndm. Ertesi, daha ertesi gn
ziyaretilerden gz aamadk... Nihayet bu resmiyetin beni sktn syledim ve ehirden, evlerden
ziyade ba, bahe aralarnda gezmee baladm. (Tabi otomobil ile... Bunu sylemee hacet
KUMANDANIN OFR
43
yok!) Fakat, sana daha tuhaf bir ey syleyeceim... Ban-drma'da bana herkes bakt halde bu ofr,
bir kere ban kaldrp yzme bakmad... Hem de cesaret edemedii, yahut korktuu iin deil!
(Bilirsin ya biz, bakn bin bir eklini, bin bir mnsn biliriz!) Evet, korkudan, aresizlikten ziyade
umurlamaya, istihfafa, beni hie saya benzeyen bir bakmay... Baksa kzacam hissediyorum.
Fakat bu bakmay da izzetinefsime dokunuyordu. Kendi kendime : Evet, bu kudret, ok tuhaf... Zarif,
k, hassas, malmatl salon beylerine at, eek, hindi, maymun profili veriyor... Sonra, bu aptal kyl
ocuuna bu kadar nadide bir gzellik hediye ediyor... Ne kendisi, ne Aye'si, yahut Fatma's bunun
kymetini bilemeyecek! diye dnyordum. Fakat, acaba sahiden aptal bir gen mi? Bundan da emin
deilim. Hareketlerinde deta zeki, kibar bir adam dzgnl, kolayl var...
Sabiha, bir ofr parasndan, bir kyl ocuundan bu kadar uzun bahsettiim iin beni affet... Baka
havadislerim de var... Burada...
Nevin
**
... Bandrma'daki muvaffakiyetim dehet... tane ksmet kt... Birisi bir albay... Yal olduu iin
bahsetmee hacet yok... Birisi kaymakam... Gzel bir adam, fakat kaba grnyor. ncs bir
kurmay binba : zengin, terbiyeli... fakat tipini sevmedim... Yuvarlak, yass bir adam... Maamafih belki
de iime gelir...
Enitemin ofrnden de sana malmat vereyim : Allah millete ve... benzinine zeval vermesin...
Kumandann ofr yine beni da, ta gezdiriyor... Tasavvur et ki, hain daha bir kere yzme
bakmad... Yabanc bir yerde tesadf edersem bilmem beni tanyacak m? Bu
44
SNM YILDIZLAR
inada deta kzyorum. Geen gn bir ey sormak iin karma ardm, yle mirane hareket
ediyordum ki, deta nizam vaziyeti aldrmtm. Fakat o halinde bile yle inat bir vekar vard ki,
anlatlr ey deil... Kar karya olduumuz halde gz gze gelmee imkn yok... Yzm effaf bir
eymi gibi nazarlar hi durmadan delip geiyor, ta uzaklara bakyordu... Halbuki bu kestane gzlerin
bir saniye gzlerimde durmas ne ho, ne lezzetli bir ey olacakt.
Bu garip ofr hakknda biraz tahkikat yaptm : Bilmem hangi kabahati iin beylik ahrda angaryaya
gndermiler... Her gn sabahtan akama kadar at tmar ettiriyorlarm... Enitemin nazar- dikkatine
arpm... Kalem odasna kayrmak istemi... Reddetmi... Ahrda nefer arkadalanndan ve atlardan o
kadar memnunmu ki... Bir gn enitemin otomobili bozulmu... Kolayca tamir edivermi.-. Birok
nazlanmasna ramen, enitem onu zorla maiyetine alm...
Fakat unu syleyeyim ki, Sabiha'm, galiba ben onu yeniden ahra gnderteceim. Bilsen ne inat
ya Rabbi? Bana mthi kafa tutuyor, ne sylersem aksini yapyor. Hzl dersem yava, yava dersem
hzl gidiyor. Bir gn fena halde kzdm. Yine selm vaziyetinde karma diktim :
Hseyin, ne inatsn... Seni ahra gnderteceim, dedim. O, hi teessr gstermeden :
Allah raz olsun hanmefendi... Atlar greceim geldi. demesin mi?
Anlyor musun Sabiha... Karsnda ben varken atlara hasret ekmek!... eytan dedi ki: Bu ehreyi
ellerinin iine al..', vur, trmala, kanat, hamur gibi your... Daha olmazsa enesini, burnunu, alnn
dilerinle parala!...

KUMANDANIN OFR
45
Ertesi gn otomobilin kapsn bana baka bir ofr at :
Hanmefendi... Hseyin kabahat etmi... sizi memnun edememi... karnza kmaktan
korkuyor... Emrederseniz ben hizmetinize bakacam...
Hi renk vermedim : Pekl, memnun oldum! dedim ama ben de bittim... Bir gn, iki gn, gn
ayn hal... Ben, otomobili emrettiim vakit Hseyin ortadan kayboluyor, yerine teki geiyor... Artk
gezmelerimin tad kamt. Hiddetten ldnyordum.
Nihayet bir gn (hi bir darlk ocuu benim kadar eytan bir mahlkla ba koabilir mi?) Hseyin,
sokakta paay beklerken kapdan ben kyordum :
Paaya ayrca bir araba gelecek Hseyin... Sea beni gtreceksin, dedim. Bir ey sylemedi. Fakat
fena halde tutulduunu hissettim. Aman ya Rabbi! Bugn ne aksilikler yapt... Beni otomobil ile bir yere
arpp paralamadna teekkr etmeli...
Kke dndmz vakit beni galiba pek kzdrdn zannediyordu. Fakat ben bilkis gayet sakin bir
gurur ile : Aferin Hseyin, bugn ok memnun kaldm... dedim.
Kumandann ofr dn benden garip bir intikam almaa kalkt. Bir mesireden geiyorduk. Yol
kenarnda bir kalabalk grdk. Meer cambaz oynuyormu. Hseyin'e bir para durmas iin emrettim.
Ahali, cambaz brakp bize bakmaa balad. Sanatkr; kurnaz adamm... Hemen bir tabak yakalayp
benden para istemee geldi. Herhalde bir sekiz, on kuru umuyordu. antamdan bir lira kararak
uzattm. Bu cmertlik mhim bir (efe) yapacakt. Bu esnada Hseyin pantolonunun cebinden be liralk
bir kt kararak cambaza uzatmaz m?
46
SNM YILDIZLAR
Ben, mrmde bu kadar ardm, kzardm bilmiyorum. Bir nefer bu kadar paray nasl
verebiliyordu? Bahusus niin veriyordu? Herhalde bu, srf beni kk drmek iin yaplm bir eydi.
Sabiha, ofrn hikyesini yine uzattm. Darlma...
Ablam iki gn evvel...
Nevin
... Sana fena halde kzdm Sahiba... Ben, ofr sevmee mi balyorum? Bu, ne ar hakaret!... ofr
kim, ben kim? Dorusu byle bir eyin aklna gelmesine teessf ederim... Maamafih houma gitmiyor
dersem de yalan olur...Kuzum Sabiha... Byle trl trl tefsirlerle azametime dokunup da beni yalan
sylemee, az yap-. maa mecbur etme... Ak konuabildiim bir sen varsn... Vakay dinle...
Bahsettiim kurmay subay kararm vermi... Ben de buna pek aleyhtar deilim... Fakat resmen
konuulmadan evvel birbirimizle grmemiz lzm deil mi? Sinemakri bir mlakat sahnesi
hazrland... Ben, akamst sahilde otomobilin iinde denizi seyrederken binba, hemiresiyle
beraber tesadfen(!) yolumun stne kacak... Hemire hanm bu tesadfe hayret ettikten sonra
binbay bana takdim edecek...
Dn, Hseyin, beni kararlatrlan yere gtrrken yine aksilie balad. Makinede hi bir ey olmad
halde ikide bir otomobili durduruyor; yalandan muayeneler, tamirler yapyordu. Bir sabrszlk hareketini
menedeme-dim. O, yzme bakmadan :
Merak etmeyin hanmefendi... Vaktinde yetitiririm, demesin mi? Demek komedyay o da biliyor?
Kpkrmz olduumu hissettim.
KUMANDANIN OFR
47
Biraz sonra deniz kenarna varmtk. Hseyin, kapya yaklat:
Msaade ederseniz kr aaym... Daha iyi grrsnz, dedi.
Bu szleri gizli bir istihza ile sylemiti. Kr aarsam daha gzel grneceksiniz. demek istedii
o kadar belliydi ki... Hem bu szlerde istihza yoktu, hzne benzeyen bir hafif can sknts da vard.
O dakikada ne olduumu sana anlatamam Sabiha... Ne cevap verdim tahmin edebilir misin? Mmhn
deil... Burada durmayacaz... Sratle geri dnnz! dedim.
Bir saniye tereddt etti, sonra ilk defa gzlerini gzme dikerek bakt. Hani bir bakla kular aatan
dren ylanlar varm. Tpk yle oldum. Gayriihtiyar ellerimiz birbirine sarld. Bam onun gsne
dt... Orada guruba kar yle bir sinema sonu sahnesi geti ki... Biare binba bu dakikann zevkini
bana btn hayatmda veremeyecekti... Onun iin bu iin bozulmasn bir zarar saymyorum. Zaten
ben...
Nevin
Bu kk tezkereyi sana stanbul'dan yazyorum... Tafsilt bekle... gn evvel Bandrma'ya annemin
bir mektubu geldi. Kibar bir elektrik mhendisi iin beni istiyorlarm... Ben, onu tanmyorum, fakat o,
geen sene beni Adada grm...

Bu devlet kuunun bir daha bamda dolamas mmkn olmayaca iin hemen stanbul'a dndk...
Yarn resmen grc gelecekler... ofrm sorma... gn, gece onun iin aladm...
Hareketimden bir gn evvel yine bir otomobil gezintisi yaptk. Yine deniz kena48
SNM YILDIZLAR
rmn o noktasnda , be defa durduk, (Zaten o gnden beri oraya gitmei, ayn merasimi tekrar
etmei det etmitik).
Aramzda u muhavere geti :
ok meyusum, yarn ayrlyoruz!
O halde gitmeyiniz...
mkn yok... Hem daha fenas beni evlendiriyorlar...
Evlenmeyiniz... Beraber evlenelim...
O dakikann hznne ramen gldm. Onu o kadar sevmeme ramen de kzdm :
Bunu nasl aklnzdan geirdiniz?
Mademki beni seviyorsunuz...
Evet, fakat ak baka... Hayat baka... Biare, ok meyustu, teselli etmek iin :
Hem o kadar zlmeyiniz, diye ilve ettim. Hele bir kere evleneyim... Sizi mutlaka istanbul'a
aldrrm... Kocamn nasl olsa bir otomobili, bir ofr olacak ya... O vakit birbirimizi daha korkusuz,
daha tam severiz...
Ben, bu son szleri sylerken birdenbire bileklerimi brakt:
Demek kocanzn ofryle... Ah, ne fena... Bembeyaz kesilmiti. Ellerini tutmak istedim. Som
bir buseyi bile reddetti. Sratle yerine atlad. Ah, bu darlk ocuklar ne kadar mahdut oluyorlar...
Sabiha'ci-:m, dediim gibi tafsilt bekle Allahasmarladk.
Nevin
Sabihacm,
Mektuplarmn arkasm kestiimden ikyet ediyor, elektrik mhendisiyle izdivacmm niin
bozulduunu soruyorsun... Bu, bir hazin hikye ki, acs mrmn sonuna kadar srecek... Dinle
felketimi : Elektrik mhenKUMANDANIN OFR
49
diinin annesini bir hafta bekledikten sonra midi kestik... Sonra ben u kk tezkereyi aldm : Nevin
Hanm, kumandann ofr Hseyin, elektrik mhendisi Hseyin Refik'ten bakas deildi. Geen sene
Avrupa'da tahsilden avdette askerlik hizmetini ifa etmek iin beni Biga'ya gndermilerdi. Orada telgraf
blnde hizmet ediyordum. Mafevklerimden biriyle aramda mnasebetsiz bir vaka geti. Beni
cezaen Bandrma'ya gnderdiler. Askerliimin bitmesine iki ay kala size tesadf ettim. Nevin Hanm,
sizi ok gzel, fakat fazla koket, fazla hafif buldum. Maamafih, bunu bile bile cazibenize kaplmaktan
kendimi kurtaramadm. Hayatta iki defa sevmi, ikisinde de aldatlmtm. Onun iin gzm fena halde
korkmutu. Kendimi nasl mdafaa edeceimi dnrken o bildiiniz vaka oldu. rademizin fevkinde
bir kuvvet bizi birbirimizin kollarna att. Sevmediiniz bir kurmay binbay sevdiiniz bir ofre feda
etmeniz bana byk bir mit vermiti. te gen bir kz ki, grnd gibi deil... Ben onunla gzel bir
aile tekil ederim. dedim. Aileme mektup yazdm, Bandrma'daki askerliimi gizli tutarak, sizi
annenizden istemelerini syledim. Bu son tecrbe, btn korkularm, btn phelerimi defedecekti.
Binba gibi elektrik mhendisini de ofrnze feda edeceinizi de beklemek sadeliinde bulundum.
Heyhat, Nevin Hanm... Siz, yalnz sevdanz debdebe ve servet emelinize fed ctseydiniz, bir dereceye
kadar mazur grecektim. Fakat siz, bu izdiva ticaretinde daha mterinizi tanmadan mzkla,
madrabazla hazrlanyordunuz. Bir yanda btn ihtiyalarnz tatmin eden masum, belki iyi bir koca,
br tarafta kocanzn ofr... Anlyorsunuz ya Nevin Hanm, bir nc defa aldatlmak iime
gelmedi, Allahasmarladk...
Snm Yldzlar F. 4
BR SONBAHAR ELENCES
Tren vaktine on be dakika kalmt. Artk iyiden iyiye sabrszlanmaa balyordum. Parmakln
dndan bahvana seslendim :
Olum, nerede kald bu bey?... Git bak bakalm... Ne bitmez giyinmek bu?.. Tren kaacak...
Ben, szm bitirmeden Reit, kkn nndeki aaln iinden kt. Fakat apkn, hl
giyinmemiti. Birdenbire kzdm :
Bu, ne hal bu?... Deli mi oldun? Yoksa benimle alay m ediyorsun? Tren gitti...
Reit, hi tel etmeden : Uurlar olsun, dedi. Ben gitmiyorum.
Hiddetle : Allah cezan versin... Bu muydu bana oynayacan oyun?... Bende kabahat ki...
Sylene sylene yola dzlmtm. Reit, arkamdan koarak kolumu yakalad.
Yok Cemil, sen de kalyorsun...

 Ayol, adamcaza sz verdik, telgraf ektik.

Ne ehemmiyeti var canm... Verip de tutmad szlerden mahsup etsin.
Gzel mantk:.. Sen kaldn diye ben neye kalyorum?
Misafirlerim var...
Bana ne? Hem meram etsen satamaz msn?..
Satlacak cinsinden deil...
Ne gibi?
Kadm, azizim, fazla olarak bir tanesi de nianlm... Dn akam ge vakit baskna uradk... Sheyla
Hanm, Melek Hanm, Leyl - Rana kardeler, nianlm.
BR SONBAHAR ELENCES
51
onun arkada hep birden skn ettiler... Kkte bir sonbahar elencesi yapmak istemiler.
Talihlerine hava da yle gzel ki...
Tekrar gitmee davrandm :
Mbarek olsun...
Nazlanma, srar etmeyiverirsem kendin piman olursun... Haydi Cemil... Sen ok iyi bir adamsn...
Kolumdan yakalayarak bahenin ilerine doru srklemee balad:
Amcam, deniz kysnda grup halinde fotoraflarm alyor... Cva gibi mahlklar... Adamcaz,
yanm-saattir urayor, bir trl sekizini bir araya toplayamyor. Fotoraf ii bitinceye kadar kendimizi
gstermeye-lim... Bir kere daha karrlarsa fena... uradaki amlarn iinden kendimizi gstermeden
seyredelim.
Deniz kysnda kayalarn stnde ho bir grup teekkl etmiti.
Reit, kolumu ekerek :
Hele u manzaraya bak, dedi, zevzei sattmza sade bu deer... Ayr ayr cinsten sekiz gzeli
sen byle bir arada zor seyredersin... Sheyl'ya bak, olur kadn deil, hl kprdanyor, poz
beenmiyor. Adamcaz ldrtacak...
Tam bu dakikada amcamn ac ac feryat ettiini iittik :
Sheyl Hanm, olur kadn deilsiniz... ldrtacaksnz beni...
Hafif bir kahkahay zaptedemedik. Reit devam etti:
Mbarek kadn hep sinir... En nde oturan u kk sar kza bak. Ne uslu uslu oturuyor... Resim
gibi zavall...
Salar beyaz m onun?
Hayr... Fakat o kadar sar ki, byle gne de vurunca beyaz gibi grnyor... yle uzaktan
bakarsak
52
SNM YILDIZLAR
mnsz bir ey deil mi? Fakat yakndan grmelisin azizim... Nasl syleyeyim?... Bir ihtiam, bir
ehryn...
Bu hanm kim?
Nianlmn komularndan... Mahcup, lkrd ederken tir tir titreyen, renkten renge giren bir
kzcaz. Galiba evde dehetli bir skya tbimi... Sada yan yana ayakta duran lacivertliler de
nianlmn teki arkadalar... Birisi hani u bizim...
Amcamn yeni bir feryad Reit'in szn kesti:
Sheyl... Alyorum... Maymun gibi k da akln bana gelsin... Bir... ki... ... Bitti...
Sheyl, mthi bir feryat kopararak yerinden frlad. Grup birdenbire kart. Gen kadn, kahkahalar,
haykrlar arasnda rpnp : Krarm, denize atarm makineyi! diye feryat ediyordu. tekiler
Sheyl'y zaptetmee alyorlard.
Bizim meydana kmamz grlty yattrr gibi oldu.
Reit, beni tanmadm misafirine takdim etti :
Cemil Necdet... Hani u gzel romanlarn okuduunuz romanc... Nezihe Hanm, Bedia Hanm,
Nec-mnnisa Hanm... Niin yle kendinizi saklyorsunuz Necmnnisa Hanm?...
Arkadalarn kendine siper etmee alan sar sal
kk kz, mahcup bir glmseme ile ban nne edi.
Reit'in nianls onun yanana hafif bir fiske vurdu:
Necmnnisa, paa baban seni insan iine karmaya karmaya bsbtn vah etmi... Bak, birka
hafta sonra gelin oluyorsun... Misafirlerin gelecek, beyinin arkadalar, dostlar olacak... Necmnnisa,
benim komum Cemil Bey... Pederi hani u bir zaman Adana...
Necmnnisa, birdenbire elini arkadann azna kapad, vah bir tella : Yeter... Syleme
Allahakna, diye yalvard. Bu tel, o kadar tuhaf, o kadar mnszBR SONBAHAR ELENCES

53
di ki, hep birden glmee baladk. Reit'in nianls onun ellerini elinde zaptederek devam etti:
Baban saklanacak bir ahsiyet deil Necmnni-sa... Bilkis iftihar edilecek bir zat... Esbak Adana
Vali-, lerinden Sadullah Sreyya Paa yok mu? te o...
Hafife irkildim. Sakin bir sesle : Tanyamadm efendim, dedim. Necmnnisa ban kaldrd, ak
san gzlerinde mell bir hayretle bana bakt.
*
**
Gn, hakikaten pek ho geiyordu. Misafirler, on yanda ocuklar gibi azgnlklarn artrdka
artryorlar-d. Kouuyorlar, bouuyorlar, birbirlerine dklm am kozalaklarn atarak muharebe
ediyorlard.
Bahenin sonbahar elinden kurtulmu son ieklerini yama ettiler, aalarda tektk kalan son
meyvalan indirdiler. Ilk hava, deta hafif bir sarholuk veriyordu. le yemeinde misafirler sofray,
sandalyeleri baheye tadlar. Yemekte hanmlar bana tuhaf tuhaf sual-" ler soruyorlard.
Birisi romanlarmdaki vakalar kendimden mi uydurduumu, yoksa sahiden olmu eyler mi yazdm
renmek istedi.
Reit kzd: Brakn Allahakmza... te hepimizden iyi yalan uydurabilen bir adam. O kadar...
Edebiyat, filn bo eyler bunlar... Bakn, Necmnnisa Hanm... Hi yle eylere karyor mu? .Dam
d Siyon da Sr ler ona l La Fontaine masallar ezberletmiler... Ne--nefs eylerdi onlar...
Yeter de artar bile deil mi Necmnnisa Hanm?
Necmnnisa, kendisinden bahsedilirken o kadar kzaryor, sklyordu ki, insana deta strap veriyordu.
Yemek sonuna doru Sheyl Hanm, ho bir ey teklif"
54
SNM YILDIZLAR
etti. Akam st hep byle bir arada gazino bahesine gidilecek, gece mehtapta dnlecekti. Gnn
elencesine bir trl kanp doymak bilmeyen misafirler ocuk gibi el rptlar, hatta Necmnnisa bile
alkadar oldu. lk defa sze kararak :
Yazk... Ben, drt treniyle dneceim. Dadm imdi beni almaa gelir, dedi. Misafirler, hep birden
itiraz ettiler. Necmnnisa'y zorla alakoyacaklard. Ama paa babas darlacakm! Darlversin. ki gn
sonra nikh olacak bir kza minimini ocuk muamelesi olur mu?
#*
O akam, gazino bahesinde bizden baka kimse yoktu. Kumlu yollarda koutuk, aalarn arasnda
ke-kapmacalar, saklambalar oynadk. Bir aralk amcamn gzlerini balayarak krebe oynamaa
kalktlar, adamcaz defa boylu boyunca akllarn stne yuvarladlar.
Nihayet, gne batt. Akam glgeleriyle beraber bize de bir durgunluk kt. Misafirler artk birer ikier
ayrlyorlar, aa aralarna, dardaki ssz yollara dalyorlar di.
Bahenin bir kesinden hafif bir su sesi geliyordu. Sk bir taflan kmesinin karanl iinde bostana
doru ilerledim. Etraf demir parmaklkla evrilmi bir havuza krk bir arslan azndan su akyordu.
Kollarm parmakla dayayarak bu hafif alty dinlemee baladm. Bilmem ne kadar zaman
gemiti. Arkamdan bir ayak sesi iittim, dndm, baktm : Necmnnisa...
Bir Pnar Perisi daha m yazacaksnz Cemil Bey... Eskisi kadar gzel olacak m?
Necmnnisa'mn bu hi beklemediim, ummadm szleri ok houma gitti. Nee ile cevap verdim :
'. I,
BR SONBAHAR ELENCES
55
Muhakkak daha gzel olacak Necmnnisa Hanm... nk bu gece Pnar Perisini grdm...
mkn yok...
Nasl imkn yok... Ya siz?
Bu sz, Necmnnisa'y bir su perisi gibi rktt. Fakat, mutlaka benimle konumaa karar vermi
grnyordu. Yzme bakmaa cesaret edemeyerek yava
bir sesle :
Beni size hi roman okumaz, dediler, deil mi Cemil Bey?... Halbuki ben sizin btn kitaplarnz
okudum... ster misiniz size Pmar Perisinden bir para okuyaym... Ben La Fontaine
hikyelerinden baka eyler de biliyorum...
Ellerini parmakla dayad, ar ar Pnar Perisi'n-den bir para okumaa balad. Bu ocuk
sadeliine belli etmeden glmseyerek onu dinliyordum. Pnar Perisi hemen hemen ocukken
yazdm bir eydi. O va-kitki ryalarm oktan snmt. Fakat Necmnnisa, akam glgeleriyle dolu
el gzleri aa altlarnn karanlna dalm, sesinde havuza akan bir su gibi belli belirsiz bir melal ile
okumaa devam ederken iimde tuhaf bir his uyand. Kendimi zaptedemedim :
Necmnnisa Hanm... Sizin Pmar Perisini bildiinizi ben bilmiyorum rnu sanyordunuz?

Birdenbire rkt. Kaacak gibi oldu. Ellerinden tutarak devam ettim :

Ben de sizi tanyorum... Sabahleyin mahsus yle syledim. nk siz, kendinizi tantmaktan
ekindiniz. Rahmetli kardeimle sizi daima konuurduk. lecei gn bile... Fakat bunu size
sylemek doru olmayacak...
Ellerini tatl bir teslimiyetle ellerimin iine brakarak beni dinleyen Necmnnisa, daha ziyade ban
edi, ok yava bir sesle : Ziyan yok Cemil Bey... Syleyiniz, dedi.
jo
sunmu YILDIZLAR
Necmnnisa, kardeim Seza'nm snf arkada idi... Seza, daima ondan bahseder, gzelliini vefasn
syleye syleye bitiremezdi. Bir gn ciddi bir eda ile Necmn-nisa'y bana alacan sylemi, beni
kahkahalarla gl-drmt. Meer bu fikir sade onun buluu deilmi. Bir gn mektepten sonra
ayrlmamak aresini ararlarken bunu da dnmler. Zavall ocuklar bu ite bir kere de benim rzam
sormaa lzum grmemiler. Bazen Seza ile aka ederdim. Hatta bir gn yzn grmeden sevdiim
nianlma diye galiba bir kartpostal, yahut resim gndermitim. Necmnnisa, artk beni sevmiyordu.
Seza beni inandrmak iin yeminler eder : Vallahi aabey, ok seviyor... Hep seni dnyor...
Resmini de grm, seviyor ite... diye rpnyordu. te bu kk mektep kzlar iin sevda bu kadar
sade, bu kadar kolay bir eydi.
Vaziyetimi gln ve kaba buldum. Bu garip ruhlu gen kza olmayacak eylerden bahsetmek; yan
ban alm bir adama yaramayacakt.
Hemen hemen bir baba tavryle : Hayr, Necmnnisa Hanm... Sylemek mnasip deil, dedim.
Ben syleyeyim mi Cemil Bey?...
Pmar Perisini okuyaym m? diye sorar gibi sade ve ocuka bir eda ile syledii bu szler beni
artt. O, yine Pnar Perisi'ni okur gibi gzlerini artk bsbtn kararan aa altlarna dikerek syledi:
Necmnnisa'y muhakkak iste aabey... O, seni istiyor, o, seni bekliyor, o, senden bakasna
varmayacak, dedi deil mi? ki sene bekledim sizi Cemil Bey... Fakat siz vefaszlk ettiniz... Beni
aramadnz, sormadnz... Nihayet midimi kestim... Paa babam, beni bakasna veriyor ama, ben
yine sizi seviyorum Cemil Bey. Ben yine sizi seviyorum. Bunlar ayp da olsa syleyeceim... Sizi
BlR SONBAHAR ELENCES
57
artk bir daha nerede greceim Cemil Bey... yle deil mi? Bu gece mahsus ben size bunlar
sylemek iin kaldm... Siz de beni seviyor musunuz Cemil Bey?...
imdi kk elleriyle benim ellerimi tutuyor, parlak gzlerinde sabrsz bir strap ile gzlerime
bakyordu.
Grdme, iittiime inanamyordum. Bir ocuk hlyasn aramzda gemi eski bir macera sanan,
dndn olduu gibi syleyen bu gen kzn sadelii bana ok tesir ediyordu.
Bunu sylemee cesaret edemeyeceim : Bir gn gelecek bugn sevda sandnz bu eyi oktan
unutmu olacaksnz, bana sylediiniz eyleri dnrken glecek, yahut kendi kendinize
kzacaksnz. te ben, o vakit bile bu akam hayatmn en kymetli bir htras, dnyada rastgeldiim
en temiz bir ey gibi hatrlayacam... Seni seviyor muyum, Necmnnisa? Bunu bilmiyorum... Fakat
seni hi unutmayacam...
Necmnnisa'nm yava yava gsme brakt ban okadm. Derin derin iini ekti:
Beni gezdirir misin mehtapta Cemil Bey... Ne olur bir kere ben de sevdiimle gezmi olaym!...
Kol kola caddeye ktk. Mehtapl yollarda dolatk. Aalarn karanlnda durduk. Nihayet uzaktan bizi
arayanlarn sesini iittik. Bir itin kenarndan uzanarak Necmnnisa'ya son kalm buruuk bir zakkumu
kopardm.
Dnerken ban gsme koyuyor : Bitti, bitti! diye alyordu.
* **
Aradan birok seneler geti. Necmnnisa, belki bu ocukluu hatrladka glyor, yahut, ihtimal,
hatrla58
SNM YILDIZLAR
myor bile... Fakat ben, ona verdiim szde hl sebat ediyorum. Her sene sonbaharda hi olmazsa bir
kere yosunlu bir ta ynndan ibaret kalan havuzun kenarna gidiyorum, onun kk vcudunun btn
ykn omuzlarma vererek dolat yollarda kendi kendime dolayorum.
BR YUDUM SU
Bugn hava ok gzel baba... Beni gezmee gtrr msn?
Peki Nevin... Syle araba bulsunlar...
Yok baba... Ben yrmek istiyorum... Geen sene bugn korunun te tarafndaki ince yoldan deniz
kenarna inmitik... Yine yle yaparz.
Gzel, ama...
Yorulurum diye korkuyorsun deil mi baba? Nevin bir para hasta oldu, diye rkle mi atld
sanyorsun? Ben, yine eskisi gibi yryebilirim. Demin evde olup da grmeliydin... Piyano aldm,

karanfilleri sula-dm, hatta havuzda kpei ykadm. Artk jyi oluyorum baba... Greceksin bir ay sonra
eskisinden daha kuvvetli, daha en, daha yaramaz bir kz olacam...
ikindi gnei ksa kumral salarnn kvrmlar iinde yaldzl harelerle oynuyor, szgn, effaf yzne
hafif bir pembelik veriyordu.
Gelecek bahara seninle uzak bir seyahate gideceiz deil mi baba?
Elbette Nevin...
Hmit Bey, kznn ince bileklerini avular iine ald, aylardan beri ilk defa gzlerine bakmaa cesaret
etti. Nevin'in birka mevsim mr kalm bir misafir olduunu biliyordu. Kznn sar benekli, kr
menekelerine benzeyen gzlerine her baknda ona musallat olan bir fikir vard :
Nevin lecek... Btn mrm sevgisine vakfettiim bu taze, gzel gzleri bir zaman sonra
buselerimle kapamak lzm gelecek...
60
SNM YILDIZLAR
Hmit Bey, doktordu. Fakat onda bir doktordan ziyade bir politikac ruhu vard. Genliinin ilk senelerini
hapislerde, srgnlerde geirmiti. Mamafih o, bu meslekte sebat edecek bir adam deildi. ok drst
ve metin bir ahlk vard. Fakat fazla olarak okumay ve dnmeyi seviyordu.
Bu tesirler altnda politika hayatn di, btn o mcadeleleri, dedikodular lzumsuz ve sefil grmee
balad. Hayatnn bu ikinci safhasnda Hmit Bey, bir serbest fikir havarisi oldu. Arasra eski
meslektalaryle mnakaa ederdi: dareleri deitirmek neye yarar, her eyden evvel ruhlar
deitirmeli... nsanlar btl itikatlarn tesiri altnda yaadka iyi ve mesut olamazlar... Ben, harikulade
bir doktor olmak, insanlk zerinde byk bir ameliyat yapmak isterdim. Kalp denilen emel ve elem
yatan koparp atmak, hayal denilen intan membam kurutmak... nsanlar, ancak o vakit mesut
olabilirler. Bu artlar iinde doan, yaayan, len bir insann saadetini dnnz. Her ocuk, bir
karanlk lem gibi douyor; fikirlerin parlak mealesi yava yava yanyor. Hayat, bu klar iinde bir
ehryne benziyor. Sonra bir gn ihtiras, elem, ezel dncesi, ebed endiesi ne olduunu bilmeden
bu ziya lemine gzlerini kapyor.
Doktor Hmid'in kuru, hain, madd nazariyeleri, et-rafmdakileri daima biraz rktmt. Fakat drst
ruhu, inkr ettii kalbinden gizli bir memba gibi szan rikkat ve efkati ona anlalmaz bir cazibe verirdi.
# **
Zevcesi vefat ettii zaman krk yandayd. Kz Nevin on iki yanda ksz kalyordu. Yeniden bir aile
yuvas kurabilirdi. Fakat henz gen olmasna ramen iinBR YUDUM SU
61
de anlalmaz bir yaamak yorgunluu Vard. Hayatn Nevin'e vakfetmee karar verdi. Kendi
nazariyelerini ocuuna tatbik edecek, onu itikatsz, ak vicdanl, mesut, madd bir gen kz olarak
yetitirecekti.
lk ii ocuuna hayalperest masallar syleyen erkez dadsyle, evdeki ocuklara yeil bartleri
rttrp ilhiler okutan hocahanmdan ayrmak oldu.
Bu ocuk ruhuna daha iyi hulul etmek iin o da ocuk oluyor, saatlerce Nevin'le oynuyordu. Sonra
kk kz dizlerinin stne alarak ona yava yava fikirlerini telkine balyordu.
Nevin, on sekiz yana gelmiti. Babasn bir mabut gibi seviyordu. Ak fikirli, malmatl, iyi ahlkl bir
gen kz olmutu. Hali, tavr biraz ocua benziyordu. Fakat fikri, ruhu itibariyle teki akraba
ocuklarndan bsbtn bakayd. Hmit Bey gzel eserim diye onunla iftihar ediyordu. Fakat bu
gzel eserin yalnz bir eyi eksikti : Nee ve emel.
**
Nevin, k sonlarndan beri hastayd. Btn tedbirlere, tedavilere ramen gnden gne ilerleyen bir
veremi vard. Dnya, Hmit Beyin bana yklmt. Fakat, onun bir baba vazifesi daha vard:
ocuunu lnceye kadar mesut etmek... Arasra onu topraa braktktan sonra bo evine dnecei
geceyi dnrd. yle sanyordu ki, Nevin'in btn arzulan yerine gelirse o gecenin acsn daha
mazlumane tahamml edecek... Fakat Nevin, hi bir ey istemiyordu. O, ne teklif ederse gzlerini
nne indiriyor: Sen bilirsin baba! diyordu.
**
Aalarn arasndaki dar yoldan denize iniyorlard. Nevin, bartsn omuzlarna indirmi, kvrck
ocuk
62
SNM YILDIZLAR
ba akam gneinin iinde daha sar, gzleri daha taze ve mesut, babasnn nnde yryordu.
Bir ta ynndan ibaret kalm yosunlu bir eme banda iki fakir kz ocuuna tesadf ettiler.
By on iki, k yedi yalarndayd.

Kk kz, elindeki teneke marapaya emeden su doldurmu, korka korka Nevine yaklamt.
Hmit Bey, glmsedi, yeleinin cebinden birka kuru karp ocua uzatt: Al kzm... Su
istemiyoruz... Kz, paray kabul etmiyor, anlalmaz bir inat ile suyu Nevin'e uzatyordu.
Hmit Bey, ablasyle konumaa balad: Kardein niin mutlaka su iirmek istiyor?... O, mahcup bir
tebessmle cevap verdi: Bizim annemiz ld... Nah uracktaki mezarda yatar. Hoca syledi ki,
ller geceleri mezarlarnda susuzluktan ya-narlarm... Dnyada kalan ocuklar susamlara su
verirlerse onlar da serinlermi... Yolculara su verdiimiz geceler annemiz yeil duvaklarla Aye'nin
ryasna giriyor... Deil mi Aye?...
Nevin'in eteini hl brakmayan kk kz, ban sallayarak glmsedi Ablas devam ediyordu:
Bugn buradan kimse gemedi. Artk gidelim diyorum... Aye : Annemiz susuz ne yapar? diye
alyor.
Nevin, kn yzn daha yakndan grmek ister gibi yere meldi. Hmit Bey, onun marapay
aldm, mukaddes bir eyi per gibi dudaklarna gtrdn grd. Hemen bileine yapt: Ne
yapyorsun Nevin? Bu pis su iilir mi? Hasta m olacaksn?
Nevin, yava yava alayarak : Brak baba, dedi. Aye'nin annesi de benim annem gibi susuz
yanmasn... Ne diyorsun Nevin?.. Bunu senin azndan m iitiyorum?.. Sen ki serbest fikirli bir
kzsn!
BR YUDUM SU
63
Gen kz, alamakta devam ediyordu : Neme lzm?... Mademki Aye inanyor...
Nevin'in solgun yanaklarndan akan yalar, marapadaki bulank suya karyor, ince dudaklarnn
kenarndan szarak bouk hkrklarla titreyen boynuna, gsne damlyordu...
Hmit Bey, artk marapay onun elinden alma dnmyordu. Ona yle geliyordu ki Nevin, bu suyu
bir hlya ve teselli rmandan iiyor, kendisinin btn efkati, ihtimam onu bu bulank su kadar mesut
etmedi. Nevin, bu sudan itikten sonra mesut lecek...
*
Nevin, emeden avularna su alarak yzn ykyor, fakat gz yalar bir trl dinmek bilmiyordu.
Hmit Bey korkak, mahcup bir teessrle onun ellerini tuttu : Bu avulardan bana da su iir Nevin...
Bizim lmz de susuz kalmasn! dedi.
Hmit Bey, birka ay sonra toprak olacak bu kk avularn suyunu ierken baka bir hayata
doduunu hissediyordu. Gen kz, bouk hkrklarla alayarak babasnn boynuna sarlyor, onu
titrek, slak dudaklarndan tekrar tekrar pyordu.
**
Baba, artk gnllerimizi birbirimize aabiliriz... Sana btn ruhumu syleyeceim... Akam olduu
vakit ne kadar aladm biliyorsun... Fakat imdi anlyorum... O gz yalarnda ne ac, ne doyulmaz
lezzetler vard... Ne zaman bir daac, bir gnlk paras yansa hl annemin ld gn btn o
lezzetli zehiriyle kokluyo-rum baba... Ah, o gn... ihtiyarlar, tazeler, kocaman erkeklerle minimini
ocuklar birbirlerine sarlp alayor-lard... Btn konak, bir tek alayan, inleyen ruh olmu64
SNM YILDIZLAR
tu... Hatta len : bizimle beraberdi baba... Btn bu kan, ruh, sevgi rabtalaryle bal insanlarn dnya
gibi ahrette de ayrlmayacana inanyordum... Dadmn masallar, hocamzn szleri arasndan ben de
annemin, Aye'nin annesi gibi, cennet balarnda yeil duvaklarla gezdiini gryordum... teki kzlar,
hocamzn nnde, balarnda yeil bartleriyle, yank ilhiler okurken sen, beni onlardan ayrdn...
Bu dnyada kapanan gzlerin bir daha almayacan, btn bu birbirini seven, zaman zaman
birbirinden bu kadar ackl ayrlklarla ayrlan insanlarn ayr ayr mezarlarda rdklerini syledin...
Evvel, sana inanyordum baba... Fakat senin phelerin benim kalbimi de kemirmee balad...
Bir gece, amlca'dan dnyorduk. Bana gkleri, sa-manyollarm, yldzlar gsterdin... Bu gklerin
bombo, hatta oradaki klarn bile bizim gzlerimizin bir vehminden baka bir ey olmadn syledin.
Bu dnyaya gzlerini kapar kapamaz baka bir leme gzlerini aacana, orada btn sevdiklerini ve
sevgililerini bulacana inanan bir kz ocuu iin llerin ayr ayr mezarlarda ryp gittiklerini
dnmek...
Bu mitsizlie senelerce alamadm, senelerce mitsiz ve fedasz lmn acsn ektim. Annem gibi,
btn sevdiklerim gibi seni de kaybedecektim... Artk gzlerimiz birbirine bakmayacak, kalplerimiz
birbirimizi sevmeyecekti...
Nihayet istediin gibi bir kz oldum baba... Zihniyle yaayan, drst, vicdanl bir kz... Artk bir eye inan
myordum... Etrafmdakilere kar bir gururum vard. Fakat ne hazin bir gurur...
Sen, bu kadarla da iktifa etmedin baba... Sevgiden, vefadan, bu dnya yznde doup lmesine yava
yava altm eylerden phe ediyordun. Birbirini anlayp sevmeyen, birbirlerine kar sade insanlk
vazifesini yap-

BR YUDUM SU
65
makla iktifa eden insanlarla, sade fikirlerin mealesiyle dolan dnya bana kfi gelmiyordu... Ben
leceim baba... Bunu saklamaa lzum yok... Beni hangi teselli ile mezarma gndereceksin?
Maamafih, lmme o kadar acma baba... nanmak ve sevmek saadetlerini kaybetmi bir insann
vaktinden evvel lmesine niin acmal?
* **
Nevin, babasna bunlar sylemeden ld. Hmit Bey, bu ikyetleri onun imdi lm dudaklarnn
hayalinden duyuyor.
htiyar doktor; o tenha koru yolundaki emeyi tamir ettirdi. Her akam st oraya gelip oturuyor, kyl
ocuklarn, seyyah dervileri yollarndan evirerek bu emeden bir yudum su imeleri iin yalvaryor.
Snmg Yldzlar F. 5
NAN GNE
Ak bir nisan sabahyd. Doktor Kudret Paa ile erkenden Kayda yoluna km, iki mektep kaa
gibi saatlerce serserilik etmitik.
Paa, o gn deta ocuk olmutu. Ku kaldrmak iin tarla kenarlarndaki itleri talyor, kayalara
trmanarak kr iekleri koparyor, slkla apkn trkler alyordu.
Dar bir yolda talime km bir piyade ktasna rast geldik. Gelinciklerle dolu bir eddin kenarna karak
kafileyi seyre baladk. Asker, ar ar nmzden geti. En arkadan drt, be atl subay geliyordu.
Bunlardan biri beyaz bykl, yorgun ehreli bir doktor binba Kudret Paa'ya selm verdi.
Aralarnda ksa bir muhavere geti.
Feridun Bey... Siz tekat olmam mydnz?
Evet, Paa... Fakat tekrar orduya girmek istedim. stidam kabuledildi.
Sebep?
Sebep basit. Ailemden ayrlnca yalnz yaamak g geldi. Galiba yaknlarda hareket edeceim.
Allah mbarek etsin!
Teekkr ederim, Allahasmarladk.
Uurlar olsun!
htiyar binba, tekrar selm vererek atn srd. Biz de artk yola inmitik. Kudret Paann birdenbire
neesi kamt Sz sylemesini bekledim; fakat o, artk etrafna bakmyor, yznde gittike artan bir
melal ile skt ediyordu.
Binba, ailesinden mi ayrld Paa? dedim.
NSAN GNE
67
Hayr... Ailem dedii ordudur... Bekr ve kimsesiz bir adamcazdr.
Kudret Paa, tekrar skt etti. Fakat, ben onu syletmee azmetmitim.
Paa, bu adam sizin neenizi kard. Hayatnda bir facia filn m var?
Kolumdan ekerek beni bir aa kt stne oturttu. Saf, mavi gzlerinde ar bir melal ile bu
hikyeyi anlatt:
* **
Tam otuz sene oluyor. Yine byle gzel bir nisan sabahyd. O gn snfmz yzba niann takmt.
Arkadalarm gelin gibi sslenmiler, bu byk gn aileleri, sevgilileri arasnda geirmee gitmilerdi.
Benim ailem senelerden beri tarada geziyordu. stanbul'da yakndan tandm, candan sevdiim
kimse de yoktu. Byle olduu halde ben de arkadalarm gibi giyinmi, sslenmitim.
Hastanenin bahesinde kendi kendime dolayordum. Yalnzln, kimsesizliin melalini o an, ilk defa
duymaa balamtm.
Birdenbire kulama kahkaha sesleri geldi. Bam evirdim. Nee ve alayclklariyle mehur
arkadam kapnn nnden bana glyorlard.
Bunlardan biri seslendi : Kk... Bu, ne ciddiyet? (Snfn en k olduum iin bana byle
derlerdi.)
Ben de akaya bodum : Bir doktor yzbasna yle yarar, dedim.
Bugn niformasn giymi bir doktor yzbasna asl ne yarar bilir misin kk? Krlarda
sevgilisiyle gezinmek, ona iekler toplamak. Bak, gne bile bi68
SNM YILDIZLAR
NSAN GNE
69
zim erefimize gkyznde enlik yapyor... Haydi kk, bizimle gel... Biz, Fener'e gidiyoruz.
Bu szler, birdenbire btn neemi iade etti. Koa koa yanlarna gittim.

Arkadalarm bugn sevdadan baka bir , eyden bahsetmiyorlard. kisinin beer, altar tane sevgilisi
Vard. Cemil ismindeki ncs ki biare; gen yata Trablus'ta lp gitti yalnz bir tane
seviyordu. Fakat yle seviyordu ki... Kzltoprak'a kadar mtemadiyen onun hikyesini dinledik. Cemil,
bir kebamda bizden ayrld: Ben ayrlyorum... Benimkiyle randevum var. Kusura bakmayn! dedi.
imde gizli bir sz ile bu mesut gencin uup gitmesine baktm.
Kalam iskelesinin nnden geerken iki gen hanma tesadf ettik. Ziya, Kerim'e sordu : Bunlar
geen gn Haydarpaa'da takip ettiimiz kardeler deil mi?
Kerim, onu tasdik etti : Evet... Evet, takip edelim mi?
Ziya Elbette... Hem bak onlar da bizi tandlar... Ne ho tesadf...
Hanmlar Fener'e giden caddeyi takibe balamlard. Pelerine dtk. Sokak, gittike tenhalayordu.
Fener'e varncaya kadar arkadalarm iki hemire ile deta ahbap olmular, hatta isimlerini bile
renmilerdi : Rna ile Mediha...
Bunlar, tabi gayet aalk eylerdi. Fakat benim yirmi yandaki grgsz, prhayal gzlerime iki
yldz kadar parlak ve yksek glndler. Fener'de o sabah kimseler yoktu. Ziya, Rna'yi; Kerim
Mediha'yi koluna almt. Biraz sonra bu iki ift, birbirinden ayrld. Ziya ile Rna kol kola aalar
arasnda kayboldular. Mediha ile Kerim, talarn zerinden atlayarak bir kayann stne gidip oturdular.
Ben biare ise yalnz kaldm.
Gne, olanca aaasiyle parlyor, kularn sesi or-manc lgn bir nee ile dolduruyordu. Bu
dakikalarn acsn hl unutamam. Gnlm, hrn bir sevda ihtiyariyle yanyordu. Hayatn gzmde
hi kymeti kalmamt. Cemil gibi beni iekli yollarda bekleyen, Ziya gibi aalarn karanlnda ban
gsme dayayan, Kerim gibi lk bir kayann stnde bam dizlerine koyarak sam okayan bir
kadn olmadktan sonra hayatn ne ehemmiyeti olabilirdi...
Mediha, Kerim'in ban dizine koymu, ar ar salarn okayarak ona bir eyler sylyordu.
Kulama arkamdaki aalarn iinden hafif bir buse sesi geldi. Bamn stnde yaramaz bir ku
benimle elenir gibi kesik kesik tt. Artk tahammlm kalmamt. Zaptedilmi yalardan gzlerim,
mahbus kalm buselerden dudaklarm yanarak oradan katm.
Dalgn dalgn yryerek hastaneye dnyordum. Byk baheli bir kkn nnden geerken
kulama bir ses geldi :
Feride, ge kalacak msn kzm?
Hayr, dad... Bir saate kadar dnerim... Admlarm yavalattm. Kap ald, beyaz yeldirmeli, nahif,
sarn bir gen kz kt.
imde birdenbire dayanlmaz bir emel dodu : Bu gen kz takip etmek, ona yalvarmak, ondan sevda
dilenmek... Kalbim arparak onu takibe baladm. Fakat yaklamak, sz sylemek benim iin
imknszd. Son derece mahcup, korkak bir ocuktum. Yirmi adm kadar arkasndan yryordum.
Mutlaka farknda olacak, bakacakt. O vakit belki glmsemek kuvvetini bulacaktm, fakat on dakika, bir
eyrek takip ettiim halde, bir kere ban bile evirmedi. Feride Hanm bir kk kapsnda durmutu,
evvel zile dokundu. Sonra elindeki beyaz mendil ile kk bir kitab parmakln kenarna koya70
SNM YILDIZLAR
rak kapy amak istedi. Kfl rezeleri yerlerinden oynatmaa kuvveti yetimiyordu. Tam bu esnada
ieriden kapy atlar.
Kalbimde derin bir heyecan ile durmutum. Feride Hanm, mendiliyle kitab brakt yerden almay
unutmutu. Caddeye baktm. Benden baka kimseler yoktu. Heyecandan titreyerek mendil ile kitab
aldm, bir hrsz gibi oradan katm. Bu iki unutulmu ey bende yadigr, senelerce srm bir akn
yadigr hissini uyandryordu. Mendili dudaklarma gtrerek yzlerce defa ptm, gzlerimin yan
sildim. Kitab atm. Bu, Ne-mide idi. lk atm sayfa iinden bir resim, Feride Hanm'in bir resmi
kvermesin mi? Sevincimden deli olacaktm. Her iki, dakikada bir duruyor, resme bakp mendili
pyordum.
Kudret Paa, hikyenin bu noktasnda durdu, hafife titreyen eliyle nisan gneini gstererek :
Bunun, hep bunun ilham, dedi, sonra devam etti :
* **
Hastaneye dndm vakit bahede doktor Feridun Nzhet'i grdm. O, bizden sene evvel
mektebi bitirmi, cidd, metin, arbal ve bilhassa ok lim bir genti. Byk bir istikbale namzet
grnen bu genci muallimlerimizden biri muavin olarak alakoymutu. Feridun'a btn arkadalar
aabey derlerdi. Mektebin aabeysi, bilhassa benim aabeyimdi. Bir kk karde gibi beni sever,
daima bana yardm ederdi. Feridun, arkasnda beyaz gmlei, elinde yava yava yapraklarn yolup
rzgra savurduu bir gl ile bir hasr kanapeye oturmu, dnyordu; beni grnce gld :
Niin byle erken dndn Kudret? dedi, insan byle havada gezmez mi? Hem siz galiba Cemil
filn beraber kmtnz...
NSAN GNE

 Evet, beraber kmtk.

Niin arkadalarndan ayrldn?
71
Anlyorum... Onlar yine mutlaka apknlk ediyorlar. ..
Feridun, apknlk edenlere daima kzard:
Evet... Onlarn bugn ba haval...
Feridun, beklediim gibi kalarn atmad. Bilakis glyor, memnun oluyordu.
Haklar da yok mu ama Kudret... almak ok gzel, ok iyi... Fakat sevmek de bizim hakkmz...
Hele byle ak bir gnde...
Aabey, bunlar sen mi sylyorsun? dedim.
Ben, insan deil miyim? Benim de kalbim yok
mu?
Demek bu apknlara hak veriyorsun?
Sevdas olmayan insan bylelerine kar hain oluyor... Fakat gnlde kk, masum bir sr
bulunursa...
O, imdi bir ocuk saffetiyle glyordu. Ben : Demek aabey, sen de sevda ekiyorsun?.. Saffetimle
elenir gibi yanama hafif bir fiske vurdu :
htimal, dedi.
Derdim bsbtn artmt. Demek dnyada sevgilisi olmayan bir ben kalmtm.
Neye yle mahzun duruyorsun Kudret?... Anlyorum... Galiba sevecek birisini bulamadna teessf
ediyorsun. htimal, onlar kskandn... Hakkn var Kudret'-iim... Sen sevilmek iin lzm gelen btn
evsafa ma-etme... Ben, gzel bir adam deilim... (Hafife iini ekti.) Bunun acln bilhassa imdi
anlyorum... Evet, ben bile az ok sevebildiimi mit edebilirsem sen haydi haydi... Fakat mahcupsun,
beceriksizsin yavrum...
72
SNM YILDIZLAR
Ye'sime imdi bir de izzetinefis acs karmt. Feridun'un yannda, btn arkadalarn yannda bu
kadar kk dmee tahamml edemedim :
Aabey, benim de bir sevgilim var... Beni de bir seven var... Ben de imdi bir randevudan
geliyorum...
Tuhaf... Ne vakitten beri bu sevda?
Bir aydan beri...
Yalan sylyorsun.
Ne kadar sevdiimi anlayabilmen iin sana kalbimi gstermek lzm...
Anlat... Anlat kk... Houma gidiyor... Yank yreimin, lgn hayalimin btn ateiyle
Feridun'a muhayyel bir ak hikyesi anlatmaa balamtm... Bu bir ay iinde ne gezintiler yapmtm.
Ya bu sabahki Fener tenezzh... Bam sevdiimin dizlerine koymutum. Feride benim salarm
okarken ikimiz de tatl tatl alamtk...
Hikyenin burasn anlatrken iimin btn hicraniy-le alyordum.
Bu gen kzn ismi Feride mi?
Evet, aabey...
Gzel isim... eklini biraz daha tarif eder misin? O vakit gurur ile Nemide'yi atm : ite resmi
aabey... Kendi verdi, dedim. Artk skn bulmutum. Feridun, resmi uzun uzun seyretti. ehresine
mahzun bir ciddiyet kmt:
Gzel, dedi bahtiyar olmanz temenni ederim. Ben, baz ilerimi yarm braktm. eri giriyorum...
Haydi Kudret, gez dola...
* **
Aradan iki hafta kadar bir zaman gemiti. Feridun'un terfian Yemen Merkez Hastanesine tyin
edildiini iittik. Bu, mutlaka bir ceza olacakt. Acaba Feridun ne
NSAN GNE
73
yapmt? Yoksa o da baka arkadalar gibi politikaclk filn m etmiti?
O gnden sonra Feridun'u tam yirmi be sene grmedim. Bu mddet zarfnda ben paa olmu,
mhimce bir mevki kazanmtm.
Be sene oluyor. Bir gn muayenehaneye ihtiyar bir binba girdi. Evvel hasta sandm.
Fakat dikkat edince hafif bir feryad menedemedim. Bu ihtiyar binba, Feridun'du. Senelerce
vilyetlerde, ordularda gezmiti. Oralarda bittabi tetebbuatma devam edememi, mahdut zavall bir
adam olup kalmt. Ayrlacamz vakit bana dedi ki: Feride Hanmla bahtiyar oldunuz mu?
Ben armtm : Feride Hanm kim? Hatrlamyorum...

Birdenbire ard: Nasl Paa? Size o resmini veren, Fener'de dizinize yatan gen kzla
evlenmediniz mi?
Hayr...
Yazk... Demek bir geici macera idi!
O bile deil... Bir hikye idi! diyecektim. Fakat
sustum.
Feridun, mahzun mahzun glmseyerek ban sallad:
Kudret Paa, siz benim hayatm krdnz, dedi, ben o gen kz, Feride Hanm tedaviye
gitmitim... Ailesiyle az ok mnasebetim vard... Onu derin surette seviyordum, sonra onun da beni
sevdiini zannediyordum. Bir gn kemal-i hrmetle dest-i izdivacn talep ettim. Derhal raz oldu: Sizi
zaten ok takdir ediyordum Feridun Bey. dedi. Birka gn sonra senin masum bir itirafn bana her eyi
anlatt. Feride, beni takdir ediyormu. Fakat ne are ki bir bakasn seviyormu, bir bakasn dizine
yatrarak salarn okuyormu... O vakit gizlice Yemen'ne tyinimi istedim... Gururum bir ey
74
SNM YILDIZLAR
sylememe mni oldu. Gideceim gn Feride'nin bir mektubunu aldm... Mademki onunla
evlenmediniz... Size syleyebilirim... stanbul'u niin braktm ikyetlerle soruyordu. Ah, bu kadn
vefaszl! Tabi cevap vermedim. Ve bu macera bylece gmlm oldu... Bilmeden aabey e
byk bir fenalk etmi oldunuz...
O dakikada ne olduumu tarif edemem. Ryasn, hayatn bilmeden krdm bu adamn ellerini
pmek, ondan af dilemek istedim. Fakat cesaret edemedim. Hem bunu sylemekle onu yeni bir
buhrana drm olacak deil miydim? te demin bana selm veren ve ordudan baka ailesi
olmadn syleyen ihtiyar binba oydu... Haydi kalkalm... Havaya artk kasvet kt.
GLGELERN BUSES
Bahet Paa, gazetesini elinden brakt, aalarn iinde toruniyle komaca oynayan doktor Nizami'ye
seslendi :
Doktor, artk ayp etmee baladn... ocuu hasta edeceksin...
Nizami, ftursuzca omuzlarn silkti :
Sana ne?... Hastalanrsa iyi edecek ben deil miyim?
Gzel mantk... Maamafih mesele bu kadar basit deil... Ya sen hasta olursan kim iyi edecek? Elli
yan gemi bir adama bu kadar yorgunluk hi iyi bir ey deil... Bak, deta nefesin tkanm...
Doktor Nizami, ellerinin tozunu mendiliyle silerek
kanapeye oturdu :
Kendimi mdafaa etmeyeceim... Nasl bir gnl ihtiyacnn beni torununla arkada ettiini sana
anlatmak kabil deil... Sen bahtiyar adamsn Bahet... ocukluumuzdan beri tanrz... Hayatnn
btn safhalarn takip ettim... ocukken ocukluunu yaptn, genliinde trl delilik ettin... Tatmin
edilmemi bir heves, snmemi bir ate brakmadn. htiyar gnlerinde ocuklarn, torunlarn etrafn
ald, ileride ldn vakit bile bahtiyar leceksin... Gzel bir ziyafetin sonunda sakin, tatl bir uykuya
dalanlar gibi...
Behet Paa, hayretle Nizami'nin yzne bakyordu : Bu kadar seneden beri ilk defa seni byle
mteessir gryorum... Nizami... Btn mrn mesleine vakfettin, onun kuru, renksiz hakikatleri
haricinde hi bir saadet tasavvur etmedin... Dnya saadetlerine kar
76
SNM YILDIZLAR
f
GLGELERN BUSES
77
yle marurf bir istihfafn vard ki, senin yannda ocuklarm okamaa utanrdm... Nihayet akln
bana geldi ama, ok ge... Senin de benim gibi bir aile yuvas kurmana ne mni vard?
Doktor Nizami, dalgn bir glmseme ile cevap verdi:
Bir vehim... Bir korku... Aldatlmak korkusu... Ben zannetiin gibi izdivatan kamadm... Hatta bir
aralk evleniyordum... Belki dediin gibi mesut bir yuvam olacakt... ster misin bu hikyeyi sana
anlataym? mrm mesleime ve leme vakfettiim iin beni hissiz ve kalpsiz bir adam zannettiniz...
Halbuki benim hepinizden daha hassas, daha dorusu hasta bir gnlm vard... lk ak yarasn aldm
vakit yirmi yanda yoktum... Sevdiim bir gen kz beni kalpsizce aldatmt...
ok marurdum. Kanm iime akttm, teessrmden, mitsizliimden renk vermedim. Ayrldmz
gn ona sakin bir tebessmle : Mademki artk bakasn seviyorsunuz... Kalbinize karmaa hakkm
yok. Onunla mesut olunuz! dedim. Alayarak ellerimi tuttu: Ben yalnz seni seviyorum... teki
ehemmiyetsiz bir elenceden ibaretti! dedi.

Bu zlim szn gen kalbime at yara bir daha iyi olmad. Sevda ve vefaya olan itikadm
mebbeden kaybetmitim. Artk yalnz beni aldatan gen kzdan deil, kadn kalbinden, kadn akndan
phe ve nefret ediyordum.
Bugnden sonra sevmek ve evlenmek vesilelerinden-katm; mrm yalnz hastalanma, kitaplarma
verdim.
Aradan on sene kadar gemiti. Salarma tektk beyazlklar dmee balyordu.
amlca'da ihtiyar bir hanmefendiyi tedavi ediyordum. Onun istanbul'da fakir bir biraderzadesinden
baka kimsesi yoktu. Pakize; glge gibi sessiz, gler yzl,
sade, mfik bir gen kzd. Bakalar gezip elenirken o, halasnn yata yanndan ayrlmyor, il
kokulariyle dolu lo, mahzun odaya bir sonbahar gnei halveti veriyordu. Bazen gizlice hastay
kskandm oluyordu. Kendi kendime: Yalnz yaamak o kadar g deil; fakat yalnz lmek pek ac.
htiyarlk ve hastalk gnlerim iin Pakize gibi bir kzm olsayd! diye dnyordum. Bu gzel, mazlum
gen kzn gzel, mazlum gzleri bazen kadn hakkndaki kanaatlerimi bile sarsyordu. Fakat derhal
kendimi toparlyordum. Dudaklarmn bezgin, ac tebessmyle glmseyerek: Pakize Hanm...
Sizin hemcinsleriniz arasnda bir istisna olmanza imkn yok... Nafile aldanmam... Sizin msm
gzleriniz de phesiz yalan sylyor... Hem de mahirane ve zalimane bir yalan... diye
dnyordum.
Doktor Nizami, kucana den bir lastik topu frlatarak : :
imdi geleceim Gzin... ki dakika sabret!
diye seslendi, sonra hikyesine devam etti:
Gzin sabrszlanyor... Ksa keseyim... Pakize ile halasn muvakkaten brakyorum... imdi
baka bir vakadan bahsedeceim. Yine o gnlerde idi. Gneli bir bahar sabah yatak odamn
arkasndaki bahede billur gibi taze bir kadn kahkahas iittim. Kapal pancurlan mm arasndan
baktm. plak kollanyle baheye amar seren bir gen kadn, balkonda duran iri yapl gzel bir
gence ellerini uzatyor: Korkma... Kendini at... Seni drmem... Tutarm, diyordu.
Arkamzdaki kk eve fakir bir imendifer makinistinin gen zevcesi ve mektep talebesi olan
kardeiyle tandn iitmitim. Bunlar, o gen zev ve zevce olacakt.
On dakika kadar bir zaman pencere arkasnda onlar-n seyrettim, latifelerini dinledim. Birbirlerini ne
kadar
78
SNM YILDIZLAR
seviyorlard ya Rabbi. Sevda, tatl eydi. Fakat ne are ki vefa ile bir arada yaayamyordu.
Bir hafta sonra bir gece yarsyd. Yatak odamn pancurlarm kaparken kar pencereden gzme bir
glge iliti. Buna glge de diyemeceim... Tatl bir ziya ile iinden aydnlanan beyaz perdenin stne
deta kara kalemle resmedilmi nazik siluet... nce bir kadn ba bir erkek omuzuna dayanyordu.
Pencereyi kapama unuttum, bam pancurun kenarna dayadm. imde gittike artan bir hzn ile
bu ak levhasn seyretmee baladm. Dardan gelen scak bir bahar havas ilk genliimin
kokulanyle bam dndryordu. Ne kadar mesuttular. Btn hayatm bir vehme kurban etmitim.
Biraz daha cesur olsaydm ben de bu fakir insanlar gibi mesut olabilirdim. Glgeler yava yava
kmldanyor, biraz evvelki sakit istirak,-imdi muhteris bir ak busesine tahavvl ediyordu. Hayatm
byle bo ve bedbaht geecekti. Karanln iinde gzmn nne birdenbire Pakize'nin gzel, mfik
gzleri geldi. Hemen yerimden frladm. Pencereyi kapatarak lambay yaktm, o gece ilk defa
karanlktan korktum, aydnlkta uykuya yattm.
Bu geceden sonra det etmitim : Her gece erkenden yatak odama kyor, karanlkta glgelerin
busesini bekliyordum. Onlar, birka gecede bir ayn kanapede yan yana oturuyorlar, ayn glgeden
dudaklar, ayn hararetli sevda busesini tekrar ediyorlard.
Beynime ve gnlme bir uyuukluk kmee balamt. phelerim, korkularm yava yava
kalbimden siliniyordu. Pakize'nin temiz, masum gzlerine inanmaktan artk korkmuyordum.
amlca'daki hastam bir gn Pakize'nin vefakr kollan iinde vefat etti. Bu kimsesiz ailenin ben yalnz
doktoru deil, biraz da evld olmutum. Saatlerce Pakize'GLGELERN BUSES
79
yi teskin ve teselliye altm. Bir trl dinmek bilmeyen gz yalar iinde yamurla rselenmi
iekler gibi daha taze ve renkli bir taravet alan bu gzel yz, beni alatacak gibi oluyordu.
Pakize'nin derdi sade bu lm deildi. O, imdi yersiz, yurtsuz kalyordu. Ktahya'da-ki ihtiyar
amcasnn evine snmaktan baka aresi yoktu. Artk kendimi kaybetmitim : Pakize Hanm, dedim,
ben halanzdan daha biare bir hasta biliyorum ki lmnden korkuyor... Ona muhta olduu efkati
yalnz siz verebilirsiniz. Bu matemli gnnzde hastam hakknda size daha fazla malmat
veremeyeceim... Yalnz amcanza bir ey yazmaynz. Hareketinizi tehir ediniz.

Pakize'nin slak gzlerinde uyanan hayret ve sevinci unutamayacam. yle minnettar bir bak vard
ki, bana btn hakikati retti. Pakize de beni seviyordu. Buna phe kalmamt.
**
Bir hafta gemiti. Bir arkadanda misafir olan Pakize'yi ertesi gn iin muayenehaneme davet
etmitim. ocuk gibi endim. Nian yzn bile hazrlamtm.
O akam, evimde yemek yerken beni mahallemizin eczanesinden ardlar. Bir otomobil kazas
olmu, imendifer makinisti bandan ve kolundan yaralanmt. Yemeimi brakarak kotum. Kazaya
urayan adam, benim biare arka komumdu. Bereket versin yaras ehemmiyetsizdi. Ban ve kolunu
ihtimam ile sardktan sonra evine gnderdim. Ertesi sabah urayacam vadet-tim.
O akam, arkadalarmdan birine urayarak gece yansna kadar oturdum. Yatak odama karken :
Zavall komularm, diyordum, bu gece onlarn mesut glgelerini gremeyeceim... O mesut ba bu
gece sarglarn iinde hummalarla yanyor.
80
SNM YILDIZLAR
Pancurlanm kaparken gzlerim gayriihtiyar kar-ki pencereye iliti. Hayret! Perdenin aydnlk
erevesi ' iinde ayn glgeler, ayn buseyi teati ediyorlard. Bir zaman gzme inanamadm. Bu, nasl
olurdu?
Karanln iinde dnmee baladm. Gzlerimdeki gaflet perdesi yava yava alyor, ac, zalim
hakikati gryordum. Gen kadn, kocasnn kardeiyle seviiyordu. O oda, gen talebenin odasyd.
Her vakit dudak dudaa gelmek iin geceyarsn beklemelerindeki hikmeti de imdi anlyordum.
inden yorgun gelen makinistin uyumasn bekliyorlard. Bu gece, o biarenin yaral olmas sevda
programn deitirmemiti. Hatta, ihtimal, ilerine bile yaramt. yle ya, bu saatte hi bir eyden
korkulan olamazd. Humma ateleri iinde yatan hastann yatanda kprdanmaa mecali yoktu.
Bu, benim iin son darbe oldu. ocuk gibi alayarak yatama girdim.
Ertesi sabah leye doru muayenehaneme gittiim vakit Pakize'yi beni bekliyor buldum; yzne,
gzlerine bakmaa cesaret edemedim. Anut bir kin ile kalarm atarak :
Pakize Hanm, dedim, bahsettiim hasta maalesef dn gece vefat etti... Artk efkatinize ihtiyac
kalmad.
Yznn, gzlerinin ne hal aldn bilmiyorum. Sade siyah arafn iinde narin vcudunun titrediini,
dmemek iin yanndaki masaya dayandn grdm. Peesini indirdi. Kapdan karken:
Allahasmarladk Nizami Bey! dedi. Sesinden anladm ki biare alyor...
BR ZAAF DAKKASI
1 Mays
Bir gn, kkn ktphanesini kartrrken elime eski bir htra defteri geti. Yirmi yama kadar btn
hayatm bu sayfalara yazmtm. On be senelik politika ve memuriyet hayatnn beni ne kadar
deitirdiini bu defterin tesine, berisine gz gezdirirken anladm. Ben, hakikaten bambaka bir adam
olmutum. Yirmi yandaki sakin, hulyaperest Cezmi, bugnk hain, grltc politika adamna;
dalarda jandarmalarla beraber e-kiya kovalamay kendine elence edinmi (D...) mutasarrf
Cezmi'ye ne kadar az benziyor. Maamafih, ben, bugn eski Cezmi'yi daha iyi anlayacak ve duyacak bir
vaziyetteyim. Geen ay, Sancan Jandarma Kumandaniy-le kyleri teftiten dnerken bir taarruza
uradk. O biare, tam gsne yedii bir kurunla vefat etti. Ben, sol omuzumdan ar surette
yaralandm. Birka ay tebdilihava ile istanbul'a geldim, imdi gnden beri babamn amlca'daki
harap, metruk kknde bulunuyorum.
Yalnzlk beni artk skar sanyordum. Halbuki hi yle olmad. Gndzleri kendi kendime krlarda
dolamaktan, geceleri yldzlarn altnda eski gnleri tekrar yaamaktan bilkis zevk alyorum. Yirmi
yamn hayalperest ruhu yeniden alyor gibi... Bunun bir delili de u ki, bu eski htra defterine on
be senelik bir fasladan sonra yeni bir fasla amakta, bu satrlar karalamakta ocuka bir zevk
buluyorum.
Snm Yldzlar F. 6
82
SNM YILDIZLAR
5 Mays
Bugn araba ile skdar'dan dnyordum. Hava, sabahleyin pek gzeldi. Fakat leden sonra
balayan hafif bir yamur gittike artyor, hemen hemen bir sanak halini alyordu. Cadde bombotu.
Yamur, mahzun bir ahenkle etraftaki bahelere yayor, yerden keskin bir toprak kokusu geliyordu.
Eski bir namazgahn yanndan geiyorduk. Arabac, kamsyle bir yeri gsterdi: Fakir kzcaz fena
yakalanm... Kaacak yer de yok, dedi. Gsterdii yere baktm. Beyaz malahl bir kk kz, -hemen
hemen bir ocuk- clz bir aac kendisine siper etmee alyor, mitsizce urayordu. Bizim
baktmz grnce bsbtn skld, aacn arkasna gemek istedi. Etrafma baktm, Grnrlerde ne

bir araba vard, ne de siper olacak bir yer... Bu kz ocuuna behemehal muavenet etmek lzmd.
aresiz, arabay durdurdum :
Hanm kzm... Fena yakalanmsnz... Gideceiniz yer uzak m? diye seslendim.
O, bana gelen eyden utanyor, mahcubane glerek:
Ziyan yok efendim... Ehemmiyeti yok efendim, diyordu. Evvelce tahmin ettiimden daha byk bir
kzd. Onun iin yanma binmesini teklif etmek mnasebetsiz decekti. Arabadan inmee hazrlanarak
:
Hanm kzm, sizi burada byle brakamam. Yamur ziyade... Haydi arabam sizi yerinize kadar
gtrsn! dedim.
0, bsbtn sklyor, renkten renge girerek : Olmaz... Mmkn deil... Nasl olur efendim? diye
reddediyordu.
Ben, deta mirane: Ben slansam da ehemmiyeti yok. Haydi kzm... Haydi bak su iinde
kalyorsun, dedim.
BR ZAAF DAKKASI
83
Arabadan inmi, yakam kaldrarak yrmee balamtm.
Yamur, artk sicim gibi yayordu... O, birdenbire :
Peki, ama siz niin rahatsz oluyorsunuz? dedi... Glmsedim: Ziyam yok kzm... Belki aileniz
bir yabanc ile arabaya bindiinizi istemez... Israr etti :
Ailem sizi bilir... Ziyan yok Mutasarrf Bey... Tekrar arabaya bindikten sonra sordum :
Beni nereden tanyorsunuz?
Tanyorum Mutasarrf Bey... Siz, o byk servinin yanndaki kkte oturuyorsunuz. Biz de ke
bandaki pembe evde oturuyoruz.,.
Oras zannederim bir evkaf memurunun evidir...
Evet, Halil Bey...
Kendisini geen gn grdm... Kr sakall, orta boylu, imanca bir ey deil mi? Halil Beyin kz
msnz?
O, tentelerden giren yamur serpintilerinden yzn muhafaza etmek istiyor gibi ban evirdi.
Mahcup bir tavrla :
Hayr, efendim, Halil Bey zevcimdir, dedi. Birdenbire aaladm. O, gayriihtiyari glmee balad.
Fena bir pot krmtm. Tamir etmek iin :
Zevcinizi ihtiyar bulduum iin sylemedim kzm. (Kzm tbirini hl deitiremiyordum.) Siz ok
fazla gensiniz de...
Evet, benim biraz ocua benzediimi sylerler... Fakat yirmi iki yandaym... Hatta bir de olum
vard. Allah balasayd bir buuk yanda olacakt.
Ahbaplmz umulmaz bir sratle ilerliyordu. Yz gibi en, ince, gzel bir ruhu vard. Kibar bir ailenin
kz olmad belliydi. Zaten yle olsa babas yerinde bir
84
SNM YILDIZLAR
memura vermezlerdi. Maamafih, yle cana yakn bir sadelii vard ki, ona sevimli bir ocuk hali
veriyordu.
Halinden ikyet etmiyordu. Fakat hayatndan memnun olmad dudaklarndan dklyordu.
Bir ke bana geldiimiz vakit inmek istedi:
Artk msaade ediniz Mutasarrf Bey, dedi, teekkr ederim... Zaten yamur da dindi.
Benimle beraber grlmekten korktuunu anladm. Israr etmedim... Ayrlacamz zaman tekrar
teekkr etti. Tatl bir saffetle: Mutasarrf Bey, sizin iin ok sert bir beyefendi demilerdi. Bu kadar
nazik olduunuzu bilmiyordum. dedi. Glmee baladm. Bir falso yaptn zannederek kzard,
mahcup bir temenna ile beni selmlayarak uzaklat. Bilmem niin bu narin ve gzel gen kadna
kalbim szlad. Ben, hakikaten baka bir adam oluyorum.
13 Mays
Bir haftadan beri Adada bir arkadamda misafirdim. Bu akam, yemek yerken hizmetim bana bir
havadis verdi. Ke bandaki evde oturan Evkaf Memuru, karsn boam; dn, biareyi alaya
alaya Beylerbe-yi'ndeki ablasnn evine gndermi.
Hafif bir heyecanla : Sebebini biliyor musun? dedim.
Hizmetim cevap verdi: Pek iyi anlayamadk. Galiba Behice Hanm birini seviyormu... Geen cuma
sevdii adamla beraber arabada grmler...
Hizmetinin bu szleri beni perian etti. Demek bu vakaya ben sebep oldum... Mutlaka bir ey yapmak,
bu felketi tamir etmek lzm... Evvel o budala evkaf memuruna giderek vakay olduu gibi kendisine
anlatma dndm. Acaba Behice Hanm buna raz olacak m? Ya bsbtn inkr ettiyse, yahut
baka trl bir ey sy-

lediyse? Her halde bir teebbste bulunmadan evvel bu zavall gen kadnla grmeliyim... Fakat
imdi bulunduu yeri kimden renmeli? Haydi adresini rendim. Bir yabanc kadndan nasl mlakat
isteyebilirim?
20 Mays
Bugn skdar vapurundan karken Behice ile yz yze gelmeyeyim mi? ekinmeden yanma gittim :
Behice Hanm kzm... Sizinle grmek istiyordum, dedim, bu vapuru kaybederseniz de ehemmiyeti
yok...
O, hi mteaccip grnmedi: Buyurunuz Mutasarrf Bey, dedi.
Burada ayakta konumak doru olmaz... Deniz kenarna doru yryelim mi?
Nasl isterseniz...
Yava yava sahili takibe baladk.
Felketinizi iittim Behice Hanm... Hakikaten ben mi buna sebep oldum?
Sizin ne kabahatiniz var Mutasarrf Bey!.. Halil Bey zaten titiz bir adamdr... Ne yapalm ksmet bu
kadarm!
Byle dnmek doru deil... Ben Halil Beye mracaat edeceim... Hakikati syleyeceim... Pek
fena ve ahmak bir adam deilse mutlaka inadndan dnecek...
Behice, gzlerini nne indirdi : Halil Bey, ok inat adamdr... Hem tekrar istese de ben
istemiyorum... Bana zaten ok hakaret ediyordu Mutasarrf Bey... Bu vaka zerine yle eyler syledi
ki... Hatta daha ileri gitti... Bana...
Szne devam edemiyor, gzleri doluyordu. Yreim merhametten eziliyordu. Bu ite benim o kadar
sun'u taksirim yoktu. Fakat bilmem niin bu, benim yzmden yuvas yklan kadna ok acyordum.
imdi ne yapacaksnz Behice Hanm?
86
SNM YILDIZLAR
mitsizce omuzlarn kaldrd: Belki zmit'teki amcamn yanma gideceim.
Gzlerinde yle derin bir mitsizlik vard ki, dayanamadm. Ne sylediimi dnmeden :
Behice Hanm, zmit'e gitmeyeceksiniz, dedim. Ben, bu felketi baka trl tamir edeceim...
Benim zevcem olursunuz... Sizi mesut etmee, krk hayatnz yeniden tamir etmee alrm.
Behice, bembeyaz kesildi. Alayacak gibi dudaklarn bkyordu :
Namk Bey... Siz mi beni istiyorsunuz? Ben size lyk mym?.. Hi yle ey olur mu?
Ben hararetli bir sesle : Gryorsunuz ki, ben, bu felketi bu suretle tamir ettiim iin memnun bile
oluyorum... Behice Hanm, vakalarn zarureti karsnda kabul ettiimiz bu izdiva, belki bir ak izdivac
olacak...
Ban yana eviriyor, solgun yanaklarna gzlerinden sessiz yalar akyordu.
Bu yalardaki lezzeti mrm olduka unutmayacam. Biraz iyilik etmek, bir bakasn memnun etmek
ok tatl ey... Fakat ben, acaba yalnz bir para iyilik ettim diye mi bu gece bu kadar mesut
oluyordum? Acaba sade bunun iin mi?
30 Mays
Behice ile bugn resmen nianlandm. Evlenmemiz iin lzm gelen zaman o, halamn Fatih'teki
evinde geirecek, sonra memuriyet mahallime gideceiz. Behice, beni umulmayacak kadar byk bir
ihtiras ile seviyor.
Bu akam st yine ocuka bir harekette bulundu. Hi lzum yokken parmamdaki nian yzn
pt. Sonra : Bu kadar byk saadete ben lyk deilim! diye hkra hkra alad. Behice'nin ne
tuhaf, fakat ne ho bir mizac var.
BR ZAAF DAKKASI
87
4 Austos
Yarn memuriyet mahallime hareket ediyorum. Genliimin budalalklanyle dolu olan bu htra
defterime son budalalm da kaydettikten sonra onu yine bir dolap kesine atacam...
Behice ile bu hafta evlenecektik. ki gn evvel imzasz bir mektup aldm. u mealde bir ey: Mutasarrf
Bey, ztliniz adamakll budalaymsmz. Behice'nin kocasndan ayrlmasna siz sebep olmadnz. O,
size tesadf ettii gn bir randevudan geliyordu. Araba vakas zerine kocas tahkikat yapt ve hakikati
meydana kard. Eer bu izahattan sonra yine onu istemekte srar ederseniz Allah mbarek etsin.
Mezhebinizin geniliini tebrik ederim.
Bu imzasz mektuba inanmadm. Onu Behice'ye gsterdim. nkr ve isyan edecek sanyordum. Fakat
o, alaya alaya ayaklarma kapand: Namk Bey, bu mektup doru sylyor, benim bir bakasyle
bir mnasebetim vard... Ben, byk bir cahillik etmitim... O hi sevmediim ihtiyar adam ile
geireceim hayat beni yle meyus bir isyan ile doldurmutu ki, beni takip eden ilk gence...
Anlyorsunuz ya... Ben size lyk deildim. Bunu biliyordum.

Ben gayet souk : Bunu niin daha evvel syleme-diniz? dedim. O, boula boula alamakta devam
ederek cevap verdi: Sizi sevmee balamtm Namk Bey... Sizi btn hayatmda o kadar vefa ile
sevecektim ki, mutlaka bu gnahm kendi kendime affettirecektim... Fakat olmad.
Artk zmit'e, amcanzn yanma dnebilirsiniz Behice Hanm dedim.
Ayrlacamz vakit ellerimi tuttu, kk kk buselerle parmaklarm pt.
Behice, geri gzmden dt. Fakat onu gnlmden karmak iin ok sknt ekeceim.
BLEK SAAT
F. Celleddin'e
O sabah, Niyazi, bahe kapsnda kunduralarn boyarken hastane bayrnda oturan teyzesi Adile
Hanm, olu Vahit ile beraber misafir geldi. Vahit, bir hafta evvel snnet olmutu. Bugn, annesi onu,
banda nazar boncuklanyle teyzesinin elini pmee getiriyordu.
Huriye Hanm, Niyazi'nin sefertasna koyduu reeli tekrar kavanoza boaltt: Artk bugn mektebe
gitmezsin Niyazi, dedi.
Mektepten kalmak, Niyazi'nin canna minnetti. Bahusus Vahit gibi en sevdii arkadann misafir geldii
gn. Fakat ya akam, babasndan, yarn hocasndan yiyecei dayaklar ne yapsn? Uzun uzun
dndkten sonra : Ben, yine gideyim anne... Bana dayak yedirme nafile, dedi ve isteksiz bir tavrla
antasn koltuuna ald. Hep birden srar ettiler. Babas, mazeret tanmazd ama nereden bilecek?..
Saklayverirlerdi. Hocaya gelince, yarn annesi mektebe gider, hastayd, yahut ii vard diye kandrrd.
Hem de yalan deil ya... Evde misafir varken sokaktan teberiyi kim getirecek? Testiyi kim dolduracak?
Mangal kim yakacak?
Niyazi; clz hastalkl bir ocuktu. On bir yanda olduu halde yedi yanda gibi grnrd. Szgn
yz, ince sesi iin ocuklar ona Sivrisinek derlerdi. Sivrisinein zaman zaman mektepte falakaya
yatmas ocuklarn en byk elencesiydi. Hoca, rahle stndeki ince deneini alarak: Ykn yere u
Sivrisinei! diye bard vakit renksiz yznde yle perian bir tel uyanr incecik sesiyle vzldarken yle gln niyaz ve dua kelimeleri bulurdu ki, btn snf, bayram yerine
dnerdi. ocuklar, karnca gibi etrafna rler, kck vcudunu kargatulumba ederek havaya
kaldrrlard. Kimi potinlerinin ban zer, kimi oraplarn karrd. Niyazi, daha yerde srnerek
gezdii yatan beri dayak yemee balamt; fakat bir trl alamamt. Daha fenas; onu mektepten
ziyade evde dverlerdi. Btn hsnniyetini, btn gayret ve icadn sarf ettii halde bir trl kendini
dayaktan kurtaramazd.
Sokakta tecvid ezberleyerek gezmek, annesi misafirlerle masal syleirken yzkoyun yere yatarak,
bitmez, tkenmez karalamalar yazmak, onu nasl mektepteki falakadan kurtaramazsa byk adam gibi
i grmek, evin alveriini etmek, sabahlar babasnn izmelerini boyamak, hatta tahta silmek onu
evde kam yemekten kurtaramazd. Hilekrln her eklini renmiti. Byk adamlardan daha
dzgn ve insicaml yalan sylerdi. Yapt bir kabahati bakasna atmaktaki mahareti a-yan- hayretti.
Yalnz hrszlk etmezdi. nk evde ne kaybolsa ondan bilmek detti. Onun iin ok kere alveri
ederken kendi gndeliinden para ekledii bile olurdu.
Maamafih, btn bunlara ramen kafes gibi kuru gs denek ve kamnn halecanlariyle gnde
birka nbet sarslrd.
Babas, anakkale'de Kam Muharrem diye hret alm sert, hain bir polis memuruydu.
Sokaktakiler-den tamamiyle alamad hncn evde kansiyle ocuundan alrd. Kapnn arkasnda asl
duran kamsm eline ald zaman, Niyazi bir kk kpek yavrusu gibi titremee balard.
Maamafih, Muharrem Efendi'nin dnyada Niyazi'den ok sevdii bir mevcut yoktu. Fakat, akl banda
bir ba90
SONMU YILDIZLAR
bann vazifesi ocuunu martmaktan ziyade mum gibi terbiye etmek deil midir ya? Onun iin
Niyazi'yi snnet olduu gn bile okamamt. Kars, ocuu biraz tatl muamele etse kzar, barr,
Niyazi'yi odadan kardktan sonra : Yahu... Sana bin kere tembih ediyorum. ocuu yzsz
edeceksin. Rahmetli babam beni adam etmek iin ayaklarmdan diree asar da yle kamlard. Bak,
imdi dua ediyorum. Byle yapmasayd adam olur muydum?.. Baldr plan biri olur kalrdm. Ya
adam olsun, ya gebersin! nsan, ocuuna hi yz vermemeli, hak veriyor gibi grnmemeli... Velevki
hakl bile olsa cevap vermee altrmaman!... yolunda dersler verirdi. Mektep hocas ona sokakta
rastladka, houna gitmek iin t uzaktan : Seninkine bugn yine yle bir sopa ektim ki... diye
anlatmaa balar, o da : Hay ellerin nur olsun... Bu akam, ben de temiz bir dayak ataym. Varol...
Biz, ocuu saye-i Resulllahta inallah bir eye benzeteceiz! derdi.
BLEK SAAT
91
* **

O gn, Niyazi, ok bahtiyar oldu. le yemei yeti-inceye kadar mutfakta annesine yardm etti. Sonra
V-hit'le oynamaa balad. Vahit, hediye getirilen oyuncaklarn bir ksmn kutuya doldurmu,
getirmiti. Bunlardan bir tanesi Niyazi'yi alatacak kadar mahzun ediyordu : Kk bir bilek saati.
Niyazi, dnyada saatleri sevdii kadar bir eyi sevmezdi. Alverie gittii zaman saati dkknlarnn
nnde durur, derin hasretlerle saatleri seyrederdi, snnet olaca gn dnrken duyduu
kederden kk bir saate sahip olmak midiyle mteselli oluyordu. Fakat bir sene evvel snnet olduu
vakit ona saat getiren olmamt.
Yukar odada Vahitle oynarken aklna bir ey geldi. O sabah babas, bilek saatini iekliin iinde
unutmutu. Kapy kilitledi, byk bir heyecan ile saati alarak bileine balad. Fakat, ne yazk ki odada
Vhit'ten baka bunu gren yoktu. Nihayet mukavemet edemedi: Haydi Vahit, seninle narla,
gezmee gidelim, dedi, ikimiz de saatli; ne gzel olur.
Bileinde saatle sokakta yrrken boyunu biraz daha bym zannediyor, saatini gstermek iin
yemiilerin nnde durup fndk, ekirdek, kuru zm alyordu. Bir zaman, narlkta gezdiler. Sonra
ayn birka gn evvelki yamurlarla bym sularn seyretmek iin kk tahta kprnn stne
ktlar. Sularn getirdii dal paralarn tutmakla elenirlerken Kurunlu Camide ezan okunduunu
iittiler. Vahit, saatine bakt. Niyazi de bakt. Galiba saat durmutu. Bileini kulana gtrd. itmek
kabil deil... O vakit saati kay mahfazasndan kard. Fakat ne oldu, nasl oldu? Saat, parmaklarnn
arasndan kayarak suya dt. Niyazi, kendini aya atmak ister gibi feryad etti. Vahit koluna yapt:
Dur Niyazi, aa deil ki su gtrsn... Bak dibinde durup duruyor. karrz... dedi.
Filhakika, saat, suyun dibinde duruyordu. Fakat bir trl karmaa imkn bulamadlar. Vahit, Niyazi'yi
teselli etti: Alama Niyazi. Ben, bu gece aabeyime sylerim. O, yarn sabah erken erken gelir...
karr, nereye kaybolacak buradan? dedi. Sularn cazibesine kaplm gibi duran Niyazi'yi srye
srye eve gtrd.
**
Allahtan o gece Muharrem Efendi keyifli geldi. Fakat, aksi olacak, yemekten sonra saatin
kaybolduunu farket-ti. Niyazi, daha akamdan yandaki odada yatana girmiti. nce, karsn istintak
etti. Huriye Hanm, kat bir
ey sylemiyordu. Fakat Niyazi'nin halinden phelen-miti. Muharrem Efendi, kamsn eline ald
gibi ocuu syleteceinden emindi. Fakat bu gece, bir trl bunu yapmak iinden gelmedi. Karsna
yavaa: Sen seyret bak... Be dakikaya kalmadan saati nasl karyorum! dedi. Sonra yksek sesle
devam etti: Hanm, getir, ver u kebap ilerini bana... A u mangal... Onlar, atete
kzadursunlar... imdi o apkn yatandan karacam... Ya saati getirir, yahut da tekmil vcudunu
atete dalarm... Yapar mym yaparm... yle hrsz yaayacana gebersin daha iyi!
eriden bouk bir ses geldi. Muharrem Efendi : Grdn m nasl? mnasnda muzafferane ban
sallad. Bir zaman daha tehditlerine devam ettikten sonra : Gel buraya apkn! diye yanndaki odann
kapsn at. Fakat ieriye kuvvetli bir rzgrdan baka bir ey girmedi. Yatak odas karanlk, pencere
akt. Rzgr konsolun stndeki gece kandilini sndrmt. ocuk, odada yoktu. Anlalan
pencereyi am, asma ardana sarlarak baheye inmiti. Kadn barp armak istedi. Fakat
Muharrem Efendi onu temin etti : Korkma... Tehdidi iitti ya... Saati mutlaka bahede bir yere saklam
olacak... Onu almaa gitti zahir... Fakat Niyazi bahede de yoktu. Zaten bahe kaps da ardna kadar
akt. Muharrem Efendi hl : Etme be yahu, neredeyse kar, gelir... Nereye gidecek apkn? diye
syleniyordu. Fakat kendi de iyiden iyiye korkmaa balamt.
*
Niyazi'yi iki saat sonra ttn kolcular eve getirdiler... Kprden geerken ayn azgn sular iinde
kk bir ocuun bara bara rpndn grmler... Aralarndan biri suya girmi, Niyazi'yi bin
glkle lmden kurtarm... ocuu bir aba gocuun iine sarmlard.
BLEK SAAT
93
Hemen odaya ate yaktlar, hlamurlar kaynattlar. Anas amar deitirirken ellerinden birinin kilit gibi
kapal olduunu grd... Zorlaya zorlaya yumruunu atlar, iinden babasnn mineli kk saati kt.
ok uratlar, dnya kadar hekim, il paras verdiler... Kr etmedi. Allah yedide verdiini sekizde
almaz. Niyazi, be gn sonra zatrrieden vefat etti. Anasnn kucanda lrken zavall buruuk elini
uzatm : Babacm... Vurma bana... Getirdim... Getirdim saatini! e-limeleri son sz olmutu.
*
Muharrem Efendi, imdi emekli bir ihtiyardr. Allah baka ocuk vermemitir. Olunun eski
arkadalarm grdke hl iini eker : Yavrum bunlarn birine benzemezdi. mrc olayd iyi bir
adam olacakt. Son nefesinde bile itaatten ayrlmad... Allah verdi, Allah ald... diye sylenir...
ASKERN DN
(Yamurlu bir gece yarsna doru Haydarpaa istasyonunda... gnden beri kmrszlkten
hareket edemeyen bir asker treni. Paytak, krmz kuakl, ember sakall bir babozuk az aza dolu

vagonlar bir bir dolatktan sonra furgonun kapsna gelir, telll arr gibi dik bir sesle bir kere de
orada barr.)
Babozuk Aranzda Kastamonu'nun Takpr kazasndan Bekirli nahiyesinden Elmack kynden
Satlm olu Ali var m?
Vagonun karanlnda bir iri odun ktnn tepesinde ku gibi tnemi zayf bir nefer :
Var, hemehrim var!... Babozuk Hele kr, nerede?..
Kapnn yannda heybelerin arasndan ban karmaa alan bir avu :
Nbet banda... Hasan, var git, Ali'yi ar, gel... Babozuk Hemerim, daha yetmedi mi bu
nbet?
Nerede bekliyor?
Bir onba Mokotifin tekeri nnde yatyor... gndr anamz alad unun urasnda... Mokotifi
zp babozuk arabalarna balayacaklar diye duyduk... Asker, beer beer gidip mokotifin altna
yatyor... ineyip geecek halleri yok ya?..
(Karanlkta lokomotif tarafndan topallaya topalla-ya bir asker gelir.)
Ali Kim beni arayan babozuk?
Babozuk Olum Ali, ben geldim.
Ali Sen kimsin?.. Vay Kamber Day, sen mi geldin?
ASKER DN
95
(Kamber Day ile nefer kucaklarlar. Birbirlerini
perler.)
avu Yer an len!.. (Furgonun karanlnda
dalgal bir hareket...)
Ali Ne lzm hemehriler... Adam alacak hali mi var arabann?.. Hem bizim gizli diyeceklerimiz var.
He Kamber Day?.. Gel, arabann stne kalm seninle... Sen ihtiyarsn ama... Zorlusun... Kyde ay
gibi kavaklarn tepesine kardn ya...
(Demirlere trmanarak furgonun stne karlar. Yamur, etraflarndaki ve elbiselerindeki rutubetin
iinde farkna varlmayacak kadar hafiftir.)
Kamber Birdenbire yryverirse... " Ali Memlekete kadar gideriz beraber, be!... Ah Kamber Day,
ben senin yerinde olsam acap bir saat buralarda durur muyum? (Ttn kesesini uzatarak) Sar hele!.. E,
syle bakalm. Kyde ne var, ne yok?.. Yreim bu kav gibi cayr cayr yanyor... Ku olaym da uaym
diyorum...
Kamber Sen neredeydin Ali? Ali Sorma. Aklmda bile kalmad... Neyine gerek? Sen memleketten
haber ver!...
Kamber Biz,senin kara haberini aldk Ali... Ya- , lanm ha!
Ali Hem yalan, hem gerek... Bir kere yaramdan dokuz ay yattm. Adamm vdesi gelmeyince bir ey
olmuyor. Yoksa beni ld diye haber ettiler ha... Ne yapt anam?... Ah, benim olum! diye alayp
armaa bulamtr, garip hatuncuk...
Kamber Biz ona diyivermedik ehit olduunu. Ali Yok canm... Haberi yok mu? Kamber (Tuhaf
bir tavrla ban sallayarak) Onlara ne malm deil ki...
96
SNM YILDIZLAR
Ali Deme Allahakna, Kamber Day... Sakn kadncaza bir hal oldu...
Kamber Ne diyelim... Allah emri...
(Bir zaman susarlar... Ali, yamurun iinde birer damla gz ya gibi slak grnen uzak klara
baktktan sonra iini eker:)
htiyard fakir ya... Hani bu yaa geldi... Ha bugn, ha yarn... Bir gn rahat grmedi, ona yanarm...
Srtnda dadan odun ta... Allahn scanda kz gibi ift sr...
(Tekrar susarlar; gerideki vagonlarn birinden gelen yank bir trky dinlerler : Alama hey garip
anam, belki de gelirim; belki de devletin yoluna ehid olurum.)
Ali (Bu fena havadisin bir yk gibi omuzuna ken arln silkip atar...) Benim kuzucuk nasl, kuzucuk?
(Kuzucuk kk kardeiydi... Pek kkken bir hastalk geirmi, ondan sonra dili sylememi, akl
bana gelmemiti. Her eye gler; kardeinin sevgisinden baka bir ey anlamazd.
Kyde onun peinden ayrlmad, hem de srmeli kara gzleri, kvrck salar iin, ona kuzucuk
derler...)
Ali Kuzucuk, ben askere gelirken alt saat ardmdan yol yrd... Ne halde imdi?
Kamber (Uzun bir of ekerek :) Kuzucuun lfn hi etme Ali...
Ali Allahm seversen Kamber Day... Ne oldu kuzu? diyiver bana abuk...

Kamber (Bam iki tarafa sallayarak) Kuzu, bizi yakt, yandrd, Ali... Yreimizi gz gz etti...
Kuzuyu evvelki yl askere aldlar...
Ali Ne konuuyorsun Kamber Day?.. Kuzu, parmak kadar ocuk...
Kamber Kuzu, birdenbire koca delikanl oldu...
ASKER DN
97
Bir gn dada koyun otlatrken jandarmalar yakalamlar: Sen asker kaa olmalsn hele!
demiler... Fakirde dil yok ki dert anlatsn... Eline kelepe vurup kasabaya gndermiler, hekime
baktmlar... Hekim : Koca adam bu, be! demi... Ya neye konumuyor? demiler...
Domuzluundan! demi... Amcam, olann nfus kdn koynuna koydu. Eeine binip gitti
kasabaya... Lf anlamaz herifler. Bre yahu, bunun nfus kdna bakn! dediyse de Onun yan
yalan yazdrmsnz! demiler... Amcam deflemiler... Uzatmayalm. Kuzuyu asker ettiler.
Ali Ne yapar o fakir askerde!... Dil bilmez, silh tutmak bilmez...
Kamber yle ya...Karadan Ankara'ya gtrrlerken kap gelmi... On be gn gizledik... Yine
yakaladlar... kere gtrdler... kere kat... Drdncsnde... Ali, syletme bana artk...
Ali Ayan peyim... ocuklarnn ba iin Kamber Day... Sakn olan asker kaa diye...
Kamber (Bayle tasdik eder) Ne dersin oul?...
Ali Hi dert anlatmaa almadnz m?
Kamber Nasl almadk? Amcanla bir hafta kasabada kaldk... Binbann ayaklarna dtk:
Bevim, oluunun, ocuunun ba iin!... Bu olan, sakattr, yaptn bilmez... Bunu bir hekime
baktn! diyecek olduk. Biz bakttk onu... Defleyin unlar! dedi. Askerlerin biri koluma yapt; biri
de yzme bir amar att... hsl velmna, olanck gitti!... Kuruna dizecekleri gece amcanla
hapishane mdrnn avaklarma kapandk. Allah raz olsun bizi yanma brakt... Kuzucuun haberi
bile yok... Bulat gle gle yzmz pmee...
Ali (Derin derin) Yeter, Kamber Day... Benim fakir Kuzucuum...
Snm Yldzlar F. 7
98
SNM YILDIZLAR
(Bir zaman daha susarak vagonlardan gelen yank trkleri dinlerler.)
Ali (Bu sefer de mitsizliini malp ederek) Sen ne vakit geldin Kamber Day?...
Kamber Geen yl... imdi hastanede alk ediyorum. Bugn bir hemehri senin geldiini duymu.
Hele Ali'yi bir kere greyim, dedimdi.
Ali Allah raz olsun. Gayri sormaa dilim varmyor. Day, benim oulcuum nasl?... Krolundan ne
haber?...
Kamber kisi de iyi, bak, onlar sa. (Yerinden kalkmaa davranarak :) Hele ben gideyim... Kapy
rterler... Sokakta kalrn.
Ali Kamber Day, senin dilinin altnda bir ey var.. Hele onu da diyiver... Sakn kadncaza da bir
ey oldu?
Kamber Yok Allaha emanet ya... Hani sanki... Ali Haydi, onu da diyiver...
Kamber Ne dedim de geldim sana, Ali...
(Dndkten sonra:) Bilmemekten bilmek daha hayrl ya... Ali, olum... Biz, seni ehit oldu sandkt
ya... Senin krolu ok sknt ekti... Olun da alktan leyazd... Fakir, cscbldak kald. Konu komu
bir olmular... Ben, o vakit kyde deildim ha... Ne dedim, konu komu bir olmular... lenin geri
gelecei yok ya... Demiler, ocua da bir babalk lzm...
Ali (Dardaki rutubet kemiklerine ilemi gibi dilerini atrdatarak :) Anladm Day, bu da bama
geldi ha... Bunca yl ate karsnda yan... Dman kuruniyle delik deik ol... En nihayet...
Kamber Ne diyelim olum? Hep Allahtan...
Ali (Derin derin iini ekerek :) yle, Kamber Day, Allahtan gelene ne denir? (Biraz sonra snm
bir sesle) Kime vard?
Kamber Hani bir ihtiyar hac lyas vard. Zengin
ASKER DN
99
paral bir herif... imdi, sen gidince kzl kyamet kopacak... Bir kere daha olduydu... Kadnn kocas
kage-lirse kadn bo dermi; sonra hangi kocasn isterse ona varrm... Aye, seni brakmaz...
Ali (iddetle) Ben kpek deilim Kamber Day! Artk istemem... Hem o zengin herif... Benim brahim'i
dp souyor mu hac lyas Aa?...
Kamber Hani iki elim yanma gelecek... ocuu ku style besliyor...
(Birdenbire lokomotif ddk alar... Aada tell bir grlt kopar. Tren artk hareket edecektir. Ayak
sesleri, Padiahm ok yaa! lar, trkler, cura, kaval, rtma sesleri. Ali ile Kamber Day tella
vagonun stnden inerler.)

Furgondan birka ses Ali, kalacaksn... Hele abuk et...

Ali Hemehrilerim, heybemi atn... Ben kalyorum, hakknz hell edin...
avu Ne eit lf bu, Ali? Hele sen, yarm saat nce lokomotifin nnde yatyordun ya...
Ali O vakit benim de kym vard, avu...
avu Allah Allah, imdi yok mu kyn senin?...
Ali Gayri kym yok benim, avu...
(Ar ar hareket eden trenden heybesini alrken :) "Kym yanm... Dikili aacm kalmam...
(Tren keskin bir feryatla, iindekilerin evkiyle yryen canl bir ey gibi hareket eder. Tepeleme dolu
vagonlar bir bir geer... Ali, son vagonun feneri kaybolun-caya kadar arkasndan bakar...)
Dik bir ses Ne bekliyorsun, arkada... Asker...
Kamber Day Gidiyoruz, hemehri... Haydi Ali, olum...
Gen bir memur (Kambere) Hasta m o?
Kamber Yaral...
100
SNM YILDIZLAR
Memur Neresinde yaras?...
Ali (Ban evirerek, halsiz halsiz :) Gsmden, hemehri; gsmden... (Heybesini omuzuna alr.
Ba nne km, omuzlan dk, su birikintilerinin iinde topal ayan srye srye karanla ve
yamura karr.)
MEKTUPLAR
(Kimsesiz ocuklara mahsus leyl bir mektebin teneffs bahesi... Ak bir ilkbahar sabah... Talebe,
merakl bir top oyununa dalm... Bahenin bir kesinde harap gvdesi ak, bak yaralaryle dolmu
asrlk bir narn altnda tek bir ocuk: Nihat... Nihat, sarn, hasta ehreli, daima mahzun bir
ocuktur... Ya on yedidir, fakat on ten fazla grnmez. Fzl ayn yata, fakat iriyar, ftursuz bir
talebe.)
Fzl (Nihada yaklaarak) Hesap vazifeni ver de kopya edivereyim.
Nihat Hesap vazifemi yapmadm...
Fzl Niin?
Nihat Bugn hesap dersinde bulunmayacam da onun iin...
Fzl Ne o?... Sen, izinli mi kyorsun?
Nihat Hayr... imdi siz derse girerken, ben amarhane kapsndan kaacam da...
Fzl Ne diyorsun Nihat?... Sen ldrdn m? Her zaman sen, bizi haylazlmz iin ayplardn... Ne
oldu birdenbire sana?
Nihat ok mhim bir iim kt...
Fzl izin iste...
Nihat Vermezler...
Fzl Vermezlerse yarn karsn... Yarn perembe...
Nihat Bugn behemehal kmalym... zin vermezlerse kamak lzm gelecek... Tabi bu, daha fena
olur.
102
SNM YILDIZLAR
Fzl Peki, mhim i nedir? Nereye gideceksin? Nihat (Daima mahzun bir tevekklle glmseyen
gzlerinde kindar bir parlt ile) Babamn evine...
Fzl (akn) Babann evine mi? Ay, senin baban var m? Sen de benim gibi yetim deil misin?
Nihat Evet var. Hem de mhim bir adam. Fzl Seninle be seneden beri arkadaz... Benden
niin sakladn? Byk annenden baka kimsen yok sanyordum.
Nihat Var fzl... Fakat ne o beni arar, ne ben onu...
Fzl Niin? Adamn babas sa olsun da aramasn?... Demek senin baban ok fena bir adam...
Nihat Ben de yle zannediyordum. Fakat imdi anlyorum ki syledikleri kadar fena deil... Yalnz,
zavall bir adam...
Fzl Ben, bu ii ok merak ettim... Hem sen niin bir gn bile beklemee tahamml etmeden
baban grmek istiyorsun?
Nihat (Gzlerinde ayn kinli parlt ile) Yedi sene nce mihnet ve sefalet iinde len annemle kendi
ektiklerimin acsn almak iin.
Fzl Nihat, sen deli olmusun kardeim... yi ki bana syledin; mmkn deil seni brakmam...
Nihat Gsterdiim samimiyet iin beni piman etme Fzl... Hem benim yapacam ey fena bir i
deil... Bilsen sen de bana hak verirsin... Derdimi bugne kadar kimseye sylemedim; fakat sana
syleyeyim... Benim babam yksek bir memurdur Fzl... Yedi, sekiz yama kadar ok bahtiyar
oldum... O gnlerin hayali hl aklmdan gitmez. Bahedeki havuzda kayk yzdrdm, sofada

sandalyeleri arka arkaya dizerek imendifer oynadm hl grrm. Babama samanla dolmu bir tilki
hediye etmilerdi. Bir gn onun stne binerek at
MEKTUPLAR
103
oynuyordum. Babam yandaki odada kendi kendine oturuyordu. Babama uzun boylu, kara sakall bir
misafir geldi. Bir zaman sonra babamn hiddetle barp armaa baladn iittim. Kara sakall
adam da sert sert bir eyler sylyordu. Yavaa tilkinin zerinden indim, kap aralndan ieri baktm.
Babam, elinde karmakark mektuplarla odada dolayordu. Sonra, birdenbire bir kanapenin stne
oturdu, yzn, elleri iine ald. Hkra hkra alamaa balad. Babamn hi aladn
grmemitim. Yavaa ieri girdim. Dizlerini okadm : Baba... Alama baba... Ben de alarm, sus!
diye onu teselli etmek istedim. Fakat babam, birdenbire yerinden frlad, kolumu yakalad, boha gibi
beni odann ortasna frlatt. Bam mangaln kenarna arpmt, hay kr a hay kra alamaa
baladm... Hizmeti Fatma kadn, beni kucana ald, baheye gtrd, masallar syleyerek beni
avutmaa alt... (Derin derin gs geirir) O gn, benim son bahtiyar gnm oldu...
Fzl Vah, zavall kardeim... Peki, ne imi o adamn babana syledii?
Nihat (Gzlerinde imdi iki iri damla yala) Seneler getii halde hl sylemee utanyorum... ok
g ey... Fzl, o adamn getirdii mektuplar benim anne-minmi. Annem meer onlar yabanc bir
erkee yazm.
Fzl Aman, ne fena ey! Fakat ben senin yerinde olsam o annenin adn azma almazdm...
Nihat Byle syleme Fzl... Allah, o acy kimseye tattrmasn... O gnden sonra aylarca annemi
grmedim... Evin iinde herkes mahzun, herkes durgundu... Babami yalnz yemeklerde gryordum...
Eskiden beni dizlerinden indirmeyen babam, yzme bakmak istemiyordu... Artk, hizmeti Fatma
kadnla beraber yatp kalkyordum... Ne olduunu, annemin niin evden gittiini bilmiyordum. Fakat
felketin bykln anlyor,
104
SNM YILDIZLAR
etrafmdakilerden bir ey sormaa cesaret edemiyordum. Aradan galiba yedi, sekiz ay kadar gemiti.
Evin iinde yeni bir hayat ve nee uyanmaa balamt. Bunun sebebini anlamakta gecikmedim...
Annemin yerine baka bir kadn geliyordu. te o Vakit birok dvalar olmu, babam, yar zorla, yar
gnl rzasyle beni anneme vermee muvafakat etmi... Bir gn babam, beni kk bir boha ile
beraber komu kadnlardan birine teslim etti, byk annemin Unkapanndaki evine gnderdi. O gnden
sonra onu pek nadiren grmee baladm. Arasra ramazanda, bayramlarda annem beni babamn elini
pmee gnderiyordu. Artk aklm ermee balamt. Gittiim yer benim babamn evi, kendi evimdi.
Byle olduu halde kapdan girerken boynum bklyor, iime bir garip helecan arz oluyordu. Bu evde
kendimi bir kpek yavrusu gibi sefil, hakir, lzumsuz gryordum. vey annemden hizmetilere
varncaya kadar hepsinin yle tuhaf bir baklar vard ki, yreimi para para ediyordu. Ya vey
kardelerim... Benim vaktiyle kayk yzdrdm havuzun etrafnda kouan, vaktiyle suladm
aalardan bana meyve ikram eden bu kk ocuklar grmek istemiyordum. Ziyaret gnlerimin
acsn hl unutamam. Eve dndkten sonra gnlerce annemin yzne bakmak istemiyor, gnlerce
gizli gizli dargn duruyordum. Uradm hakaretler, grdm hakszlklar, ektiim skntlar hep onun
yznden deil miydi? Babamdan ayrldktan be sene sonra annem veremden ld. ld vakit
salarnda bir tane beyaz tel yoktu. Annemin lmnden sonra byk annem bana bakmak iin glk
ekmee balad. Tekrar babamn yanma gndermek istedi. Fakat bu sefer babam beni kabul etmedi.
htimal, vey annem, buna raz olmad. O vakit, byk annem birok yerlere ricaya gitti. Beni kimsesiz
diye bir mektebe kabul ettirdi.
MEKTUPLAR
105
Fzl Seninle bu kadar iyi arkada olduumuz halde niin bunlar benden sakladm Nihat?
Nihat Utandm. Daha dorusunu istersen senin de bana hor bakmandan korktum...
Fzl Zavall Nihat. (Bir skt) Bugn niin babann evine gitmek istiyorsun?...
Nihat Syledim ya... Annemin cn almak iin... Annemin yerini alan, beni babamn evinden,
kendi evimden yabanc gibi kovduran vey annemin annemden . daha temiz olmadn ispat iin...
Fzl Ne sylyorsun Nihat?
Nihat Evet... Bu, beni grdke dudak bken, babamn beni himaye etmesine mni olan, annemden
daima hakaretle bahseden faziletli hanmn bir de sevgilisi varm... Bunu bana annemin eski bir
komusu haber verdi. Evvel inanmadm; fakat temin etti. vey annemin sevdii adam, bu komunun
evinde kiracym... Hatta deste deste mektuplar varm... O hanma anneme olan muhabbeti namna
yalvardm... Dn akam, ge vakit burada beni grmee geldi, mektuplardan tanesini bana gsterdi.
Fzl Demek sen imdi?...
Nihat Evet, bu mektuplar elimle babama teslim edeceim.

Fzl Fakat baban ok muztarip olacak, Nihat...

Nihat Annem muztarip olmad m, ben muztarip olmadm m? (Derin bir kin ile) Sra imdi de onlara
geldi...
Fzl Nihat, sen gayet sakin, yumuak, merhametli bir ocuktun...
Nihat Ba dara gelirse kedi kaplan olur derler...
Fzl Sen, mmkn deil byle bir ey yapamazsn...
106
SNM YILDIZLAR
Nihat Greceiz... Trampet alnd... Haydi, sen, yanmdan git... Ben, imdi grnmeden
amarhaneye
gireceim...
(Akam... Teneffste ayn aacn altnda.)
Fzl Mdr mektepten katn iin ne dedi?
Nihat ok kzd, bir izinsiz verdi...
Fzl Ucuz kurtuldun.
Nihat O da yle syledi : Nihat, senden bunu beklemezdim! Fakat alt seneden beri birinci defa
oluyor... Bir daha olmasn! dedi.
Fzl Sylediini yaptn m?
Nihat ...
Fzl Niin cevap vermiyorsun? Bana sylemen lzm...
Nihat (Gzleri nnde, bir denek parasiyle topraa bir hendese ekli izerek sze balar) Beni
grnce hepsi birden ardlar... seneden beri oraya ayak atmamtm. Ne istediimi sordular.
Babam greceim. dedim. Babamn yannda bir misafir vard... Sofada bir sandalyeye oturarak
beklemee baladm. Sofalar, baheler bana klm gibi grnyordu. Fakat eya deimemiti.
urada annemin akamlar tentene rd koltuk... Bu yanda altna saklanarak misafirleri korkuttuum
byk kanape... Duvarda aha kalkm bir at zapteden Arap klenin resmi... Hatta kapnn bir kenarna
vaktiyle akyle izdiim bir resim bile kaybolmam... Kaplardan biri yavaa ald... O kadar
dalgndm ki, annemin kmasn bekledim... Fakat onun yerine vey karMEKTUPLAR
107
deim Adnan kt... Adnan, eskiden vah, souk bir ocuktu. Beni grdke bucak bucak kaard. Bu
sefer de yle yapmasn bekledim... Fakat Adnan, beni grr grmez bir sevin l kopard:
Aabey... Aabeyim gelmi! diye kucama srad. Kardeim, kk kollarn boynumdan
ayrmyor; gzlerimi, salarm buselere garkediyordu. Dizlerime oturarak konumaa baladm. O
eski vah, rkek ocuk yle munis olmutu ki... Bu ocuk, her eye ramen benim kardeimdi. Adnan
bir zamandan beri daima beni hatrlyormu, kk arkadalarna benden bahsediyormu.
Geenlerde : Beni aabeyimin mektebine gtr! diye babasna yalvarm... Bir gn de bana kendi
eliyle bir mektup yazm, postaya vermek zere annesine brakm... Kardeim, gzlerimin iine
bakarak : O mektubu aldn deil mi aabey? dedi. Gayriihtiyari yalan syledim... Aldm Adnan,
dedim. ocuk, benimle mutlaka bir oyun oynamak istiyordu. Ben sandalyelerden bir imendifer
yaparak sizi gezdireyim e mi aabey? dedi. Vcuduma tuhaf bir titreme yapmt. Adnan,
sandalyeleri, ihtimal, ayn sandalyeleri arka arkaya dizdi. Beni elimden srkleyerek onlardan birine
oturttu. Kardeim nmde incecik bir sesle ddk alarak sandalyeleri sarsarken, ben de arkasnda
ellerimi yzme kapayarak yava yava alamaa baladm. Uzun boylu adamn babama mektuplar
getirdii gn ben ayn yata idim. Ben de o gn bu sandalyeler zerinde ayn oyunu oynuyordum.
Zavall kk, belki be dakika sonra bu odada babasnn derin derin inlediini duyacak, teselli etmek
iin kotuu bu kucaktan, ihtimal, ayn huunetle atlacakt. Bu aldatlm bedbaht adamn kucandan
atlan yavrular iin dtkleri yerden kalkabilmek, tekrar glmek, tekrar mesut olmak ihtimali yoktu.
Onlar mebbeden srnmee mahkmdular.
108
SNM YILDIZLAR
Kardeimi yavaa kucama ektim. Yzm onun kvrck salarna saklayarak hkra hkra
alamaa devam ettim. Sonra, ocuu tekrar tekrar gzlerinden ptm, kimseye bir ey sylemeden
bam nmde, omuzlarm dm, iin iin alayarak o evden ktm.
TEHDT
(Bursa igalinin nc gecesi... ekirge'de kk bir kkn misafir odasnda... Ik grnmesin diye
lambalar kslm, perdeler smsk kapanmtr. Darda zifir karanlk bir gece, sinsi ve sessiz bir
yamur var.)
Remziye (Kkn kk hanm... Yirmi bir yanda sarn, gzel bir gen kz). Bugnn
yorgunluunu, zntsn mrmde unutamayacam...

Sabiha (St kardei... O gn Yeil deki evi igal ve kocas tevkif edildii iin memedeki ocuu ile
beraber oraya snm bir gen kadn) Remziye'ciim... gndr kendi derdimle uratm iin
vakay doru drst renemedim... Nasl oldu?
Remziye (Halsiz halsiz ban omuzuna brakarak) Kardelerimin ne kadar si, atlgan ocuklar
olduunu biliyorsun... Hi beklenilmeyen bir zamanda Bursa'nn igali biarelere ok ar geldi...
Haklar da yok mu ya? anakkale'de, Badat'ta, Kafkasya'da genliinin en gzel senelerini rt...
Sonra bu hali gr... Yunan askeri ehre girdii gn kardelerimin birden deli gibi oldular, ellerinde
di av tfekleriyle sokaklara dklmee kalktlar. Yalvardm, aladm, birer birer, ayaklarna kapandm.
Hi bir i grmeden beyhude yere leceklerini syledim. Beni kime brakacaklarn sordum. Ben ki
onlara annemin, babamn emanetiydim, ben ki onlarn fikri, onlarn maksad iin nianlmdan ayrlmaa
raz oldum... Yeis, mitsizlik bana yle szler syletti ki, nihayet merhamete geldiler... imdilik
uramaktan vaz110
SNM YILDIZLAR
getiklerini, vukuat bekleyeceklerini yeminlerle temin ettiler...
Dn sabah bir vaka oldu. Yunan askerleri aada bir iftlik basmlar... O esnada sokakta bulunan
kardelerim dayanamamlar, kendileri gibi ateli sekiz, on genle beraber yardma gitmiler, iki saat
sngye, makineli tfee kar kk cep tabancalariyle muharebe etmiler... Neticede bu biarelerden
bir ksm ehit dm, bir ksm firar etmi... ehitlerin bir cami avlusunda tehir edildiini
sylyorlard. Birok kadnlar orada ocuunu, kardeini, kocasn aramaa gidiyorlard. Arkama eski
bir araf giyerek ben de onlarn arasna kartm. Onlar, benim sade kardeim deildi. Babamz
olmad iin ben hepsinin annesiydim... O cami avlusunda grdm eyleri dnyada
unutamayacam... Kan phtlariyle katlam ul paralan stnde karmakark yatan biareler
arasnda kardelerimi aradm. Benim gibi zayf yrekli, biare bir kz, bu kadar sabr, bu ka dar
tahamml nereden buldu? Bilmiyorum. Anlayamyorum...
Sabiha Zavall Remziye'iim.
Remziye ehitlerin arasnda kardelerim yoktu. Biraz rahat nefes aldm; fakat bu sefer, daha byk
bir korku bagsterdi. Yunanllar, firarileri her tarafta aryor, si diye kuruna dizmek istiyorlarm...
Bugn, akama kadar kap kap dolatm... Hi bir yerden bir haber alamadm.
Hizmeti kadn (Oda kapsn aarak) Kk hanm... Hristo gelmi, seni grmek istiyor...
Remziye Hangi Hristo?
Hizmeti Bizim bacnn olu... Hani rahmetli beyefendi Ziraat Mektebine yazdrmt...
Remziye Hayrdr inallah... Haydi Sabiha'cm, sen yukar k... Bakaym ne istiyor?
TEHDT
111
(Hristo, yirmi yalarnda kvrck sal, sarn, i-ekbozuu bir Rum delikanldr.)'
Hristo Akamlar hayr olsun kk hanm.
Remziye Akamlar hayr olsun Hristo. Bir haber mi var?
Hristo (Islak apkasn elinde evirerek) ok gzel haber var hanmefendi...
Remziye (pheli) Neye dair?
Hristo Bizim Beyler iin... Hi merak etmeyiniz, hepsi ok iyi... Kk Mehmet Bey bir para yaral...
Ama hi ehemmiyeti yok...
Remziye Hristo, sen bu havadisleri nereden aldn?
Hristo imdi yanlarndan geliyorum!...
Remziye (Tella) Neredeler?
Hristo Dnden beri nkaya'daki iftlikte saklanyorlar... Yarn gece at ile negl'e kaacaklar... ok
byk kabahat yapmlar... Ama Allah saklad ki yerlerini benden baka kimse bilmiyor... Yunanllar
tutarlarsa hemen kuruna dizecekler...
Remziye Seni onlar m gnderdiler Hristo?..
Hristo Yok, hanmefendi... Size mjde vermee geldim...
Remziye Hristo, ailemiz babana, sana ok iyilik etti... Altnda kalmadn... Dorusu insaniyetli
ocukmu-sun... Teekkr ederim.
Hristo (apkasn daha sratle evirerek) Hanmefendi... Bu, benim mjdem byk mjde... Lkin
bahi isteyeceim...
Remziye O bahii hak ettin...
Hristo Ama bir para fazla para isteyeceim Remziye Hanm. Fazla dediim benim iin... Yoksa si112
SNM YILDIZLAR
zin gibi zengin insanlar iin hi... Ekmeinizi yedim, mektepte okudum: imdi sayenizde bir bahe
sahibi olacam... kardeiniz iin be yz lira ok deil...

Remziye (Dudaklarnda ac bir glmseme ile) Maksadn anladm. Hristo... Peki, onu da bulup
vereceim. ..
Hristo Ama Remziye Hanm, bu para bana bu gece lzm... nk bahe sahibine vereceim.
Remziye Bu vakit nasl tedarik ederim?
Hristo Mutlaka lzm diyorum Remziye Hanm...
Remziye Bizi tehdit ediyorsun... Bu paray vermezsek kardelerimi haber vereceksin deil mi?
Hristo Gnah bir ey yapmayacam... Niin bu kadar askeri ldrdler... Onlara yazk deil mi?
Remziye Peki... Fakat iki gn msaade et... Para bulaym...
Hristo Yarn akam kaacaklar diyorum, hanmefendi...
Remziye Verdiim sze inanmyormusun? Senet vereyim...
Hristo omuzlarn silkerek glmser... Remziye, bir ey sylemeden odadan kar... Birka dakika
sonra elinde bir krmz czdanla avdet eder.
Remziye Hristo, evde bulunan btn para iki yz yirmi liradan ibaret... tesini vallahi iki gne kadar
veririm...
Hristo (Czdan alarak) Hanmefendi... itir... Ahbaplk baka... imdi bunu alyorum... Yarn
sabah erkenden tekrar geleceim... Para mutlaka hazr olacak.. Eer deilse, ne yapalm hi hatrnz
kalmasn...
Remziye ! ! !
TEHDT
113
(Eski kaplca civarnda Yzba Hmit Beyin evi.)
Hmit Remziye, gzlerime inanamyorum! Bu kadar korkulu bir gecenin bu saatinde buraya nasl
geldin? Niin geldin? abuk syle...
Remziye (Yorgunluktan, heyecandan yar baygn bir halde) Hepsini syleyeceim... Fakat sen
evvel bana cevap ver Hmit... Beni tamamiyle unutmadn m? Bana olan hislerinden kalbinde hi bir
ey kald m?
Hmit (Mahzun bir tebessmle) Unutmaa almadm desem yalan olur; fakat mmkn olmad. Her
ey bizi birbirimizden ayryor... Kardelerinle aramda geen vakadan sonra hi bir ey. mit etmee
hakkm yok. Seni mebbeden kaybettiimi biliyorum... Fakat ne yapaym? Kalbim sz anlamyor ki.
Dn, Remziye... Yedi seneden beri bana nianlydn... Bu kadar zaman seni istedikten, mit ettikten
sonra birdenbire nasl unuturum? Kardelerin bizi ayrrken...
Remziye (Szn keserek) Hmit, bizi kardelerim deil, vukuat ayrd...
Hmit Biliyorum... Byk muharebede bir orduda bir maksat iin almtk... Mtarekeden sonra
fikirlerimiz bizi iki frkaya ayrd... Ben diyordum ki:
Artk bu milletin silhla uramaa kudreti kalmad... Dmanlarmzn insanlk hislerine mracaat
edelim!
Onlar diyorlard ki: Hayr... nsan dt yerden kalkar... Merhamet, insaniyet bo bir hayal!
Bu, yalnz bir fikir ihtilfndan ibaret kalmad. Talih, beni gnn birinde Geyve Boaz nda byk
aabeyinle kar karya brakt... Blklerimizin banda
Snm Yldrlar V. 8
114
SNM YILDIZLAR
saatlerce birbirimizle vurutuk. Sonra ben esir dtm. O, sa bileinden yaral idi. Bana hiddet, iddet
gstermedi. Hakaret etmedi; fakat bunlardan daha fena bir ey yapt. Yaral koluyla uzak bir tepedeki
siyah bir ky harabesini gstererek: Hmit, bu biiare yerleri zaten Allah yakm... Buraya ate
amaa nasl elin vard? dedi. Bu dakikadan itibaren aramzda derin bir uurum almt. Bu
dakikadan itibaren vatanma annem demee, sana zevcem demee hakkm kalmyordu; fakat
imdi bunlar sylemee ne lzum var? Sen, bu gece niin geldin? Onu syle...
Remziye (Gzlerinde yalarla) Seni onlarla tekrar bartrmaa geldim. Hmit, bu gece tam iki yz
seksen liraya ihtiyacm var... Sabahtan evvel bu para mutlaka lzm... Benden tafsilt isteme...
Sylecek halde
deilim...
Hmit Sabahtan evvel mi? Bu saatte nasl bulaym? (Birdenbire silkinerek) Mademki behemehal
lzm, dedin Remziye... Peki... Beni burada bekle... Mutlaka bulup getireceim.
(Ayn gece sabaha kar... Hmit, yamur ve amurdan tannmayacak bir halde eve dnmtr.)
Remzi Hmit ne oldun? Ne kadar slanmsn... Yzn l benzi gibi sararm...
Hmit (Anlamyor gibi yzne bakar... Sonra kekeleyerek) Bir ey deil... Ehemmiyeti yok... amura
yuvarlandm... stediin geldi Remziye. Tamam deil, ona yakn... Benim de birka liram var...
Neredeyse ortalk aydnlanacak... abut git... Ayaklarn peyim; Remziye, abuk... Kimseye kendini
gsterme... Anlyor musun kimseye, kimseye...

TEHDT
115
(Gzleri bym, szleri sayklama halini almtr.)
Remziye Nen var Hmit? Sende bir hal var. Ne oldun? Syle bana?
Hmit Hayr diyorum... abuk... abuk buradan uzakla, Remziye... Bir dakika kaybetme... Beni
unutma...
Remziye Seni unutmak m? Ah, Hmit, bu geceki iyiliin bana da, kardelerime de her eyi
unutturacak... Sen, yine benim nianhmsn... Beni artk hi bir ey senden ayrmayacak...
Hmit Pek ge, Remziye... Pek ge... Artk bu sefer seni bsbtn kaybettim... Belki birka saat
sonra her eyi reneceksin, Remziye... Fakat yapma... Yemin ederim ki, senin bu geceki arzundan
baka bir kuvvet beni byle bir harekete sevkedemezdi.
Remziye Hmit, benden saklama... Her eyi bilmek istiyorum. Mebbeden senin olduumu
sylediim, zevcen olmaa karar verdiim bu saatte her eyi bilmek benim hakkm...
Hmit Peki, dinle... Bunu azmdan renmek daha iyi... Remziye, para istemek iin bildiklerimden
bir zenginin evine gittim... Bugn tevkif etmiler, bir bakasna uradm, dn maazasn basmlar,
kasasnda nesi varsa almlar. Fotoraf Istratinin evine kotum. Birka arkadayle beraber Havuzlu
Gazino da olduunu sylediler. Bu sefer strati'yi buldum; fakat bu kark vakitte bir para
veremeyeceini syledi; artk midim kalmyordu, ye'simi sana anlatamam... Seni tekrar ele geirdikten
sonra bu kadar ehemmiyetsiz bir ey iin kaybetmek... Bu fikir, beni ldrtyordu. Gazinodan kacam
vakit gzme bir sarho iliti. Bara bara bir eyler sylyor, czdanndaki banknotlar masann
mermeri zerine yayarak garsona para veriyordu. Sokaklarn yamuru, amuru iinde yarm saat daha
dolatm,
116
SNM YILDIZLAR
birka yere daha uradm... Bir para bulmak mmkn deil... Artk ekirge yolunu tutmutum. Sarho
gibi sallana sallana geriye dnyordum. Birdenbire ayam yumuak bir eye takld. Evvel kpek
sandm. Fakat bu, bir insand. Yzst yere yuvarlanm, amurlarn iinde szm bir sarho...
Kollarndan tutup kaldrmak istedim. Yzn grnce tandm. Biraz evvel meyhanede mermer
masann stne yn yn bankonot dizen delikanl. .. Remziye, o dakikada neler duyduumu sana
anlatamayacam... Yalnz vakay sylyorum. Elimi sarhoun cebine sokarak czdan ektim.
Kaacaktm. Fakat, birdenbire dizlerime sarld. amurlarn iine yuvarlandk. mdat diye barmak
istiyordu. Var kuvvetimle boazn sktm, kollar geveyinceye kadar, vcudu bir paavra gibi...
Remziye (Feryat ederek) Ne yaptn Hmit? Ne yaptn?
Hmit (Kendini toplamaa alarak) Aklm bamda deildi, Remziye... (Biraz sknetten sonra) O
czdan cebimden al, ben artk el srmek istemiyorum... Eer bu para kuts bir maksat iin ihtiyacn
varsa onu sarf et... nk erge kanmla deyeceim. Deilse vazifeni biliyorsun... Onlar yrtar
atarsn...
Remziye (Krmz czdan grnce haykrarak) imdi gn domadan buradan k... nkaya'daki
iftlikte saklanan kardelerimi bul... Onlara Geyve Boaz'nda ellerine srlen karde kan lekesini bu
gece temizlediini syle... Onlara de ki... (Kollan gen adamn boynunda kesik kesik sylemee devam
eder.)
BR AYRILIK
(Bir Fatih - Harbiye tramvaynda)
htiyar bir miralay (Yanndaki avukata) Bu tesadf ayn nimet oldu... Senelii yz liray gememek
zere yle drt, be odal bir ev biliyor musunuz?
Avukat (Biraz dndkten sonra) Bir tane biliyorum... Zannederim yze uydururuz.
Miralay Hay babann canna rahmet... Suyu, manzaras filn var inallah?
Avukat Suyu istediinizden bol... Hele yamur yad zaman sofann her taraf musluk kesilir...
Sebi-lllah, nereye istersen teneke koy... Manzara cihetinden de yle... Etraf grmek iin pencereye
kadar zahmet etmee lzum yok... Evin hangi kaplama aralna gzn uydurursan Eypsultan'a
kadar btn Yedikule mezarlklarn grebilirsin. Vaktiyle tekke idi... Evkaf, bu sene mesken olmak
zere kiraya veriyormu...
Miralay (stemeden glerek) Yahu, alay m ediyorsunuz?
Avukat (Bir sigara uzatarak) Alay sen benimle ediyorsun... yz liraya drt, be odal ev baka
trl nasl olur?..
Miralay Bilmiyor deilim birader ama... Hani Allah rast getirir diye... bir mit... Maamafih ben bu evi
kendim iin aramyorum... Hamdolsun bu cihetten s118
SNM YILDIZLAR
II

kntm yok... Bir cami merutasnda oturuyorum... Evkaf, galiba kaydm zayi etmi... Be seneden beri
ne arayan var, ne soran... Geenlerde Nezarete mracaat ettim... htiyar bir ktip birok defterler
kartrd. Sonra Beyefendi, zatliniz budala msnz? Hem kendinizi skntya sokuyorsunuz, hem
bizi! dedi...
Avukat Adamcazn hakk var...
Miralay - Evi yeenim iin aryorum... Gafil ocuk evlenmek sevdasna dm.
Avukat (Glerek) Anlalan siz, ailece hep yle <:gz ak insanlarsnz...
Miralay yz liradan fazla kira vermee hali msait deil...
Avukat (Dnerek) Ben daha baka bir ey tavsiye edeyim... odal ve olduka iyi demeli bir
apartman biliyorum... ayln yz liraya beceririz... Hep bir hesap...
Miralay (Yan gzle ters ters bakarak) Hep bir hesap m?... E senin bildiin hesaba can kurban
olsun...
Avukat Hayret edecek ne var? Evlenecek adam bir sene bouna niin ev kiras versin?
Miralay (Hayretten az alm) Ne demek?
Avukat Ne demei var m? Sen bu zamanda evlenip de aydan fazla geinen kar - koca grdn
m?
Miralay Sebep?
Avukat Sebep. (Arayarak) Fakirlik... Geimsizlik... Daha... Daha... Ne bileyim canm?.. Sen sebebi
itimaiyat mtehassslarna sor... Ben vakaya, neticeye bakarm... Evet, oluklu, ocuklu yuvalar
dalyor... Birbirine ana-baba olmu krk yllk kar-kocalar ayrsei oluyor... Deil ki byle erden
pten yaplm szm ona aile ocaklar... Byle daa kar m dayanr birader?.. (Tramvay bir sokak
aznda durmutur... Eliyle ierlek bir evi gstererek) Misal mi istersin?... Her adm banBR AYRILIK
119
da... Fenerin stndeki u krmz evi gryor musun?.. Orada iki ocuklu bir aile oturur...
Arkadalardan biri sylyordu. Bugn aynlyorlarm... stersen bir kere ura... Maamafih seneliini be
yzden aa vermezler sanrm...
Bir zamandan beri bu muhavereye kulak misafiri olan imanca, ihtiyar, tra uzam, paltosunun
yakas yalanm, posbykl bir zat ban evirir. Kk bir tereddtten sonra sze karr.
Mahmut Bey Affedersiniz beyefendiler. Tesadfen baz szlerinizi iittim... Avukat Bey gayet doru
sylyorlar. Yalnz misali fena intihap ettiler...
Avukat Niin efendim?
Mahmut Bey Bu krmz evde oturan aileyi tanrm... Daha akas akrabamdr. Bunlar yle bir kankocadrlar ki dnya birbirinden ayrlr, bunlar ayrlmaz...
Avukat Vallahi kim olduklarn bilmem... Ben yle iittim, ayrlacaklar muhakkak...
Mahmut Bey (Bastonuna dayanarak mkilta yerinden kalkar, glerek zili eker) Bunda bir yanllk
olduundan eminim... Fakat gidip tahkik etmezsem iim rahat etmeyecek... Vah, vah, mhim bir iim
de kalyor...
(Yorgun bir hoca Mahmut Beyin yerine kerek) :
Garip kuun yuvasn Allah yapar...
(On dakika sonra krmz evde)
Mahmure (Solgun meneke gzl, tombalak, biraz ocuk tabiatli ho bir taze... Mahmut Beyi hoppa
bir sevinle karlar) Enite, ne kadar iyi ettiniz de geldiniz... (Yandaki odaya koarak) evket, mjde...
Bak, kim gel120
SNM YILDIZLAR
di?.. (Fakat birdenbire sesi deiir. Feryat ederek dar urar) Enite, yeti... evket kendini yaralad...
Mahmut Bey (Tella koarak) Ne sylyorsun? Neresinden?
(Odaya girecei vakit evketle yz yze gelir, ev-ket'in yanaklar sabun kp iindedir.)
Mahmut Bey evket olum, ne oldun? Nereden yaralandn?
evket (Kahkahayla glerek) Grmyor musunuz? (enesinden hafif bir ustura izgisini gsterir)
Her halde ldrecek bir yara deil.
Mahmut Bey (Hiddetle Mahmure'ye) Aklm bamdan aldn... Kz, buna yara denir mi?
Mahmure Ne kat yreiniz var enite... nsan, kymetlisinin yznde kan grr de nasl
tellanmaz? Velevki bir damla olsun...
Mahmut Bey Hay budalalar hay!..
Mahmure Bize mi?
Mahmut Bey Hayr kzm... Tramvayda iki mnasebetsize tesadf ettim de...
Mahmure (Kocasyle megul) Acyor mu?
Mahmut Bey (Glerek) Ya kocan asker olsayd ne yapacaktn?

evket (Birdenbire) Allah esirgesin... Yani... Yanl anlamaynz rica ederim... Muharebe etmekten,
yaralanmaktan, hatta lmekten korktuum iin sylemiyorum... Ben de herkes gibi vazifemi
yapabilirim... Yalnz bu bebek zlr... te buna tahamml edemem... Yaralanmak lmek neeli bir ey
deil... Fakat Mahmu-renin bunu haber ald vakit duyaca strab, dkecei gz yalarn tasavvur
edin.
Mahmut Bey Ne budalalk ya Rabbi, ne budalalk... Siz deil, ocuklar... Yine tramvaydakilere
sylyorum...
BR AYRILIK
121
Mahmure Bir ey mi sylediler?
Mahmut Bey Hayr... Evet... Yani sizin kadar birbirini seven insanlara hi taallku olmayan bir
lkrd...
evket le yemeine kalrsnz tabi?
Mahmure Sormaa ne hacet... Raz olmazsa zorla alakoyarz... ki gencin bir ihtiyara gc yetmezse
ayp!
(Yarm saat sonra yemek sonuna doru)
Mahmut Bey Kz, sen ne gzel yemekler piiri-yorsun?
Mahmure Tabi... Sevdann ilham...
Mahmut Bey Sevdann insan air ettiini bilirdim... Fakat bu tarz ilhamn ilk defa iitiyorum...
Mahmure Ne yapaym kocam obur... Ben de onu memnun etmek iin kollarm svadm, mutfaa
girdim... Onun sevdii yemei yabanclar piirirse deta kskanyorum... Alm airlie benzettiiniz
ok doru enite... Ben, onun iin deta yeni eyler icat ettim...
Mahmut Bey Hay aylar hay... (evket'le Mah-mure'nin gltklerini grerek) Namusum hakk iin
size deil ocuklar... Tramvaydakilere... Ne diyecektim?... Ha ,evet!... Sevda keke her kadna byle
faydal eyler ilham etseydi... Yklan ocaklarn adedi belki azalrd. (Ksa bir skt.)
Mahmure (Gayet yava) Maamafih, bu da bir eye yaramyor enite. Ben, bugn evket'ten
ayrlyorum... Bu, son yemeimiz...
Mahmut Bey (Yerinden frlayarak) Ne sylyorsun yaramaz? Dilini koparrm... (evket'in mahzun
mahzun nne baktn, Mahmure'nin kirpiklerinden yalar parladn grr) Demek tramvayda
iittiim doru... (Derin bir teessrle) Ne oldu size yavrularm?
122
SNM YILDIZLAR
Mahmure (Snk bir sesle) Hi... (evket'e sokularak) Birbirimizi sevemedik...
evket (Rakik bir efkatle onun salarn okayarak) Birbirimizden nefret ediyoruz...
Mahmut Bey (syan iinde) Grenler Allah iin sylesin!
Mahmure Hep kabahat bende... evket'e lyk bir zevce olamadm...
evket Hayr... Kabahatli benim... Mahmure'yi lyk olduu gibi mesut edemedim...
Mahmut Bey (Yalvarrcasna) ocuklar... aka ediyorsunuz deil mi? ok fena... Yediim bu gzel
yemei burnumdan getiriyorsunuz...
Mahmure aka deil enite... Son gnmz zehirlememek iin bu ayrlktan bahsetmemee yemin
etmitik... stiyorduk ki bu son gnde bu evde, bu eyann iinde geirdiimiz o binlerce mesut gnlere
benzesin. Olmad. (Ban masann kenarna brakarak yava yava alamaa balar.)
evket Mahmure... Bir para gayret yavrucuum... Sen byle yaparsan ben nasl tahamml ederim
ya?
Mahmure (Gzlerini silerek, glmee alarak) Darlma evket... Alamayacaktm ama... yle ya
mademki bu fedakrl ocuklarmz iin yapyoruz... Mahmut Bey enitemize asl sebebini
syleyebiliriz deil mi? O, bakalar gibi deildir; bizi anlar... Biz, fakirlikten ayrlyoruz enite... Artk
geinemiyoruz...
Mahmut Bey Fakat kzm... Kimse, hatta bizler, yani ailen bir ey anlamyorduk... Herkes size gpta
ediyordu.
Mahmure Bu, bir gsteriten, yaldzdan baka bir ey deildi enite. Saadetimizi muhafaza etmek,
elemimizi belli etmemek iin senelerce uratk. evket'i (...) Paann akrabas diye memuriyetten
azletmilerdi. BaBR AYRILIK
123
ka trl almak istedi... Yorulmaktan, borca girmekten baka bir netice elde edemedi. Kocam
zmemek, eimiz, dostumuzun yannda kk drmemek iin elimden geleni yaptm...
evket (Onun parmaklarn okayp perek) Naz ve naim iinde bym bu kk paa kznn, bu
nazik parmaklar bilseniz ne kadar fedakrlklar yapt enite... Bir gn cesaretini kaybetmedi, bir gn
fakirliimin, talihsizliimin aybn yzme vurmad...

Mahmure Yjne tahamml edecektim... Fakat ocuklar...

evket Evet ocuklar... yle bir hale geldik ki, bu ay ikisini de mektepten kovacaklar... Hulsa,
ayrlmaktan baka are kalmad... Zaten (karsn gstererek) bu gler yzl sefalete bakmaa artk
yreim dayanamyordu...
Mahmut Bey Peki, bundan istifadeniz?...
evket Mahmure benden ayrlrsa merhum paa babasndan yetim ayl alabilecek... Ne yapalm
kanun byle istiyor... Biz asl sebebi sylemiyoruz... Aramzda geimsizlik var diyoruz... nsanlar tuhaf...
Para iin ayrldmz duyarlarsa bunu bizim ahlkszlmza verecekler... Halimizi anlatmamza da
tabi imkn yok...
(Bir saat sonra... Her ey bitmitir...)
Mahmut Bey (Elinde kk bir paketle kapdan kan evket'e) Karn son bir defa kucaklamyor
musun?..
evket (Mtereddit) Artk hakkm yok.
Mahmut Bey (Gzndeki bir damla ya siler...
124
SNM YILDIZLAR
Onu zorla kapnn iinde yava yava alayan Mahmure'-nin yanma iterek) Haydi... Haydi...
Mahmure (Pencereden bir kere daha onu arr) evket Bey... Sandn stnde fanilelerin var...
Mutlaka giy... Allahakma ihmal etme... Hasta olursan kim bakar sana... Haydi artk git...
MUAMMA
(Bostanc'da deniz kenarnda kk bir sayfiye bahesi... Beria, eteklerine srnecek, ellerine konacak
kadar munis bir gvercin srsne yem serpmekle eleniyor... Yengesi Nimet Hanm, dizlerinde
unutulmu bir kitap, enginde hl snmeyen akam kzllklarn seyre dalm...)
Beria (Yirmi iki yanda gzel, zarif bir gen kz... Byk bir kusuru fazla durgun ve hayalperest
olmas) ki senedir hi stanbul'u grecein gelmedi mi yenge?
Nimet (Nimet otuz yanda, zeki, ince bir kadn... O gn Avrupa memleketlerinden birinde
ehbender olan kocasnn yanndan dnmtr.) Gelmese aabeyini yalnz brakp buraya dner
miydim? Orada ok ho vakit geiriyorduk Beria... Fakat bilirsin ya blbl altn kafese koymular, yine
vatanm diye feryat etmi...
Beria (Sitemle) Aabeyimin kalbi bir minimini blbl kadar bile deilmi... Yazk...
Nimet Niin byle syledin?
Beria stanbul'u grecei gelmedi de ondan...
Nimet Nerden anladn?
Beria Gelse o da seninle beraber kalkp gelmez miydi?
Nimet Kardeinin ileri bandan akn Beria... Bulunduu yer gayet nazik... Biliyorsun ya...
Gelmesini ok istedi... Hem onun stanbul'dan pek ok ziyade hasretini ektii birisi var : Sen.
126
SNM YILDIZLAR
l
Beria (Hrn bir infial ile) Ben kendimi hesaba katmyorum yenge... Kardeime o kadar infialim var
ki, adn bile anmak istemiyorum. sene evvel babamn ld gnd. Ben, bir kede kendi
kendime alarken Kudret, yanma geldi: Beria, alama ocuum... Artk ben, senin sade kardein
deilim; bundan sonra baban da benim... Alama yavrum dedi. Gryorsun ya vadini ne kadar iyi
tuttu!... (Sitemle dudaklarn bkerek) Maamafih, bu szler de beyhude... Zorla gzellik olmaz ki... Ben,
dnyada hatr iin, yalancktan sylemekten daha zelil bir ey tasavvur edemem... Ne yapalm, beni
grecei gelmemi; Allah mbarek etsin... Gle gle Avrupa'snda gezsin, yrsn...
Nimet Kardeine hakszlk ediyorsun Beria...
Beria Tekrar size soruyorum yenge... stese bir, iki ay izin alp gelemez miydi?
Nimet Elbette... Fakat o, izin almak hakkn senin dnne saklyor...
Beria (Glerek) Aabeyim stanbul'a gelsin diye gz gre gre kendimi atee mi ataym?...
Nimet Evlenmek kendisini atee atmak m? Ben, kardeine varmakla kendimi atee mi atm
oldum? Yan yirmi e geliyor Beria... Bu zamana kadar seni birok kimseler istedi; hepsini reddettin...
Beria Sizin gnlnz olsun diye kendimi feda m etmeliydim? Hayatm istediim gibi kullanmakta
serbest deil miyim?
Nimet Bunlar; roman, tiyatro kahramanlarna yakan gln szler Beria'cm... Senin saadetini
dnmek bizim vazifemizdir... Bak, hayatta hemen hemen yalnzsn, ihtiyar bir annenden baka kimse
yok.
MUAMMA
127
Beria Bu yalnzlk houma gidiyor...

Nimet Hayr Beria... Bu yalnzlk senin houna gidemez; nk ben, senin ne ruhta bir kz olduunu
biliyorum. Sendeki efkat, muhabbet ihtiyac su ihtiyacndan daha fazladr. Yalnzlktan muztaripsin,
hem de ok muztaripsin...
Beria (Sahte bir nee ile) Hi deil... Kim demi bana yalnz diye... u gvercin alayna bak...
Hanginizin etrafnzda bu kadar kalbin arptn hissediyorsunuz?..
Nimet Bilkis yalnzlktan muztarip olduuna onlardan byk delil olamaz. Kular kimler sever bilir
misin? Ya insanlardan fenalk grenler, yahut da yalnzlktan, kimsesizlikten bunalanlar... u
omuzlarna, ellerine konan gvercinlere bak! Onlar bu kadar kendine altrmak iin kim bilir ne kadar
muztarip oldun zavall Beria'cm... (Beria glmek, inkr etmek ister) Nafile kzm, ne yapsan beni
kandramazsn!
Beria Peki, haydi yle diyelim, diyelim ki efkate, muhabbete herkesten ziyade ihtiyacm var.
aresini bul-sana ki yapaym... Niin durdun? Cevap versene...
Nimet Peki yavrum... Evlen...
Beria Bunu da kabul ediyorum... Evleneyim, fakat kiminle? Benim aradm efkat ve muhabbeti,
menfaat yahut merhametten baka bir membadan taacak ak bana hangi erkek verebilecek? Bunu
gster! (Muzaffer bir glle) Haydi, sabrszlkla bekliyorum... Hatta senden rica ediyorum.
Nimet Beni szle balamak istiyorsun ama nafile km. Byle bir erkei sen bulamazsan kim
bulur? Bir kere ok gzelsin... Sonra byk meziyetlerin var. Fazla olarak zenginsin... Rahmetli baban
sana byk bir servet brakt...
128
SNM YILDIZLAR
Beria Belimi bken asl o servet deil mi?
Nimet Bu, ne tuhaf sz?
Beria yle ya... Beni isteyenler tabi param iin istiyor...
Nimet Tabi yleleri de var... Fakat seni paradan baka eyin iin isteyecek adam yok mudur
zannedersin?
Beria Bu da mmkn... Fakat ben zengin olduka nasl emin olabilirim?
Nimet Biraz cesaret gster...
Beria Mmkn deil... Hayatm, kalbimi vereceim adamn beni servetim iin sevmesine tahamml
edemem. Fakir, ehemmiyetsiz bir kz olsaydm ne iyi olacakt! Bir gn fakir, orta halli bir adam karma
kacak, bana diyecekti ki : Beria Hanm. Siz fakir bir gen kzsnz. Tahsiliniz yok... Tamah edilecek
bir eyiniz yok. Ailem fikrimi rendii vakit beni azarlayacak... Belki bu emelim olursa byk
skntlara, mahrumiyetlere katlanmak lzm gelecek; fakat ben, btn bunlara ramen sizinle evlenmek
istiyorum... nk... Ben, bu nk nn te tarafn syletmee lzum grmeyecektim...
Saadetimden alayarak : Peki... yle olsun! diyecektim... Sevildiime emin olmak yle tatl bir ey
ki...
Nimet (Onun salarn okayarak) Sen hastasn Beria'cm... Bu szleri imdi de sana syleyecek
ka bahtiyar vardr...
Beria Fakat imdi o szler bsbtn ayr bir mna ifade ediyor : Beria Hanm... Sizi seviyorum...
Sizinle evlenmek beni ok mesut edecek. Ama sakn servetiniz iin sanmayn ha... Vallahi on
paranzda gzm yok... Bu tarzda yeminlerin benim ac kanaatimi bir kat daha kuvvetlendirmekten
baka bir eye yaramayacan sen de takdir edersin yenge... Mesel bu gece seni grmek iin
gelecek birok misafirlerimiz var... Kk komMUAMMA
129
sularmzdan iki aile Erenky'nden Necibe yengemizin akrabalar gelecek... Bu aile iinde beni
isteyen tam drt tane gen var... Birisi komumuz Vecdi Paann olu Pertev Bey. k bir gen...
kincisi onun amcazadesi Sreyya Bey, parlak bir Kurmay Yzba... ncs zeki ve lim bir'doktor...
Drdncs Necibe yengemizin st olu Mhendis Nizami Bey... Bunlarn hepsi ga-3'et iyi, gayet
deerli adamlar...
Nimet yi ya... Elbet bu drt gencin iinde seni istediin gibi sevecek birisi Vardr.
Beria htimal, fakat hangisi olduunu nasl bilmeli? Bunlarn hepsi istedikleri vakit istedikleri rol
oynayacak kadar gz ak adamlar...
Nimet Dikkat et... Hatta.tecrbe et... Hakiki sevdann baz nianeleri, almetleri vardr ki hi
aldatmaz...
Beri Onlarn sahte, yapmack olmadklarna nasl inanaym? Ben, gvercinlerimin bile erkeklerinden
phe ediyorum. Onlar ki o kadar saf, sade mahlklar... En ok sevdal grnenleri elime alyorum :
Kk k, ben, sevdaya pek inanmyorum. Acaba bu minimini kafann iinde bir hesap, bir menfaat
dncesi yok mu? Mesel bir bakasn kskandrmak, yahut... diyorum...
Nimet Beria... Tekrar ediyorum... Sen, hastasn ocuum. Bu, yle bir hayalperestlik ki...

Beria (Szne devam ederek) Yalnz gvercinlerimin bir tanesinden eminim... Yalnz onun samim
bir sevdas olduuna kanaatim var... Onu da nereden anladm? Bak, syleyeyim : Bir gn gvercinlikte
mthi bir lk koptu... Ben bahede dolayordum. Hemen kotum. Baktm ki vah bir sar kedi sinsi
admlarla gvercinlie yaklayor. te o vakit kk bir gvercinin hi pervasz kediye doru atldn
grdm. Ben, araya girSnm Yldzlar F. 9
130
SNM YILDIZLAR
meeydim kedi muhakkak onu boacakt. Kendi kendime dedim ki: Mutlaka bu gvercinin gnlden
sevdii bir diisi var... Bu kadar byk bir fedakrlk ancak sevda iin gze alnabilir!
Nimet (Glerek) Bu, ok doru... Fakat gnl ilerinde bir insann bir gvercinden fark yoktur; inan
Beria... Dikkat edersen etrafndakilerde de sevdann bu kadar samim bir delilini grebilirsin...
Beria Zannetmem... Her neyse, tren geldi... Eren--ky'nden gelen misafirlerimizi karlamaa
kalm...
(O gece ayn kkn alt kat salonunda... Misafirlerden bir ksm gekin bir hanmefendinin mtekait bir
paa ile oynad bezii seyrediyor... br tarafta drt gen, Beria ve Nimet'in etrafn alm...)
Pertev Rica ederim Beria Hanm... Bu vaziyeti deitirmeyiniz...
Beria Niin efendim?
Pertev Hollanda mzelerinden birinde mehur bir Hazreti Meryem resmi vardr... Ayn ziyas
yznze vurmu da tpk sizi ona benzetmi...
Yzba Sreyya Bey (Ondan geri kalmamak iin) Beria Hanmn prhayat ehresini renksiz, l, bir
Meryem tasvirine benzetmek bilmem doru olur mu?
Pertev Sen grmedin de bilmiyorsun azizim. Sen Avrupa'ya gitmemisin...
Sreyya Sonra daha baka bir ey var... Beria Hanmn gzelliinde yle bir hususiyet var ki, onu
velev en mehur bir sanat eserine benzetmek gnah olur... Ne yapaym aklm smyor?
Doktor Fakat siz, sade kendinizi dnyorsunuz... Gznz elendirmek iin mmkn olsa Beria
MUAMMA
131
Hanmefendiyi sabaha kadar pencerenin nnde tutacaksnz. Kapayaym. Her eyden evvel muhitinizi
dnmek lzm. nsan hodkm olmamal Pertev Bey...
Pertev Bunun hodkmlk neresinde aziz doktorum?
Doktor Syledim ya... Gznzn zevki iin gecenin zehirli havas iinde Beria Hanmn poz alp
oturmasn istemenizde... Hodkmlk, yalnz para ilerinde deil, byle nazik eylerde de merduttur.
Sreyya Bu, doru... nsan, Beria Hanm gibi muazzez bir gzellik karsnda deil servet gibi hasis
menfaatler, bir zevk menfaati bile dnmemeli...
Beria (Dudaklarnda ac bir glmseme ile Nimet'e yavaa) itiyorsun ya yenge?
Nimet Pertev Beyin szlerinden resme pek merakl olduklarn anlyorum. Son sergiden birka
ayan- dikkat fotoraf getirmitim; iki dakika izin verirseniz gstereyim. (Nimet kar.)
Pertev Yengeniz ne kadar zarif, kibar, gzel bir hanmefendi.
Sreyya ayan- hayretsin Pertev... Gne varken ay, altn varken gm gze arpar m?
Doktor (Frsat hemen yakalayarak) Derviin fikri neyse zikri de odur... Tebihleriniz bile altn
stne...
Sreyya (iddetle mukabele ederek) Ben, altn baka mnda kullandm. Fakat sizin aklnza
derhal para geldi.
(Bu esnada kap birdenbire alr... Nimet Hanm salar dalm, elinde lamba snm olduu halde
telala ieri girer.)
Beria Yenge, bu teln ne? Ne oldun? Nimet (Hzl hzl nefes alarak kapya dayanr) Kke
hrsz girmi...
132
SNM YILDIZLAR
(Misafirler arasnda byk bir korku ve tel hareketleri.)
Paa Siz mi grdnz?
Nimet Evet... Sofadan geiyordum... Bir glgenin odalardan birine girdiini grdm... Sonra
yanmdaki kapnn arasndan birisi hzla fleyerek lambay sndrd... Deli gibi kayordum... Merdiven
banda aadan doru bir hrsz fenerinin parlayp sndn grdm.
Sreyya Hanmlar, rica ederim, korkmayinz!... Korkacak bir ey yok.
Pertev Evet, kalabalz... Fakat aksi gibi kimsede silah yok.
Doktor Maamafih Nimet Hanmefeindinin yanl grm olmalar da muhtemel...
Paa Haydi Sreyya... Sen askersin... Silhn da var... Kk dola...
Sreyya Evet... Evet... Ben gitmeliyim...

Pertev Fakat azizim... Bu delilik... Nidai Bey vakasn unutmayn!.. htiyat lzm...
Zabit (Gittike tereddd artarak) Ehemmiyeti yok... Ehemmiyeti yok... Fakat ayet... Olabilir ya...
Bana bir ey olursa... Siz yalnz ne yaparsnz?
Nimet Doru... En iyisi pencereden bahvana seslenelim.
Mhendis Nizami (Birdenbire yerinden kalkar) Sreyya Bey... Silhnz bana veriniz...
Doktor ocukluk etme!
Nizami Hayr... Ehemmiyeti yok (Hi bir tereddtsz salondan kar.)
Nimet (Heyecandan baylacak gibi olan Beria'ya yavaa) Korkma Beria... Nizami iin hi tehlike
yok... Beria Niin?
MUAMMA
133
Nimet nk kkte hrsz filn yok... Onu ben icat ettim. u drt genten hangisinin seni sevdiini
sana gstermek istedim. Gryormusun biiare Nizami, ne hararetle atld, gz gre gre lme kotu..
Bu cesareti insan, ateten baka hangi membadan alr? Artk aabeyini stanbul'a arrz deil mi?
Beria (Heyecanla Nimet'in ellerini skarak) Evet yenge, teekkr ederim...
MAZERET
(Gzel, kk bir salon... Eya, henz camekndan km gibi prl prl, etiket yerleri belli olacak kadar
yeni... Modern stil takmdan duvardaki levhalara kadar hepsinde taze bir boya kokusu var... Henz
gelin olmu nazl bir kk hanm iin zengin bir baba, gsterii sever bir anne tarafndan zene
bezene denildii bir bakta anllyor...)
Neriman (Sarn, ince ehreli, zarif tavrl bir gen kadm, bir ilkbahar tablosu stne bir antika
ilitirmekle megul... Kapda bir ayak sesi iiterek bam evirir...) Sen misin Adnan? Bu, ne kyafet?
Adnan (Vcudu vaktinden evvel bym, fakat ruhu ocuk kalm bir gen... Salar, gzleri, teni
gen kzlar kskandracak kadar renkli ve berrak) Sorma Neriman abla. Yedek subay oluyoruz. Bugn
elbise giydik. Halimiz fena...
Neriman Aman Adnan, sakn bakalarnn yannda syleme... Ayplarlar... Seni muharebeden
korkuyor sanrlar...
Adnan (Sfiyane glmseyerek) Senden ekinecek deilim ya... Asl korkum o...
Neriman Ah, Adnan... Byk halam seni pek korkak bytt... Byle dev gibi iri bir delikanlda bu
kadar korkak bir ruh ne fena, ne irkin...
Adnan irkin, mirkin, ne yapalm... Bu, byle...
Neriman (Glerek) Nafile, kadnlar seni hi sevmeyecekler Adnan... Kadnlar korkak erkekten
dnyada holanmazlar...
MAZERET
135
Adnan (Yine ayn sf tebessmle) Nereden bilecekler?... Ben silhtan korkarm diye davul alp
gezecek deilim ya...
Neriman Peki, bana syledin ya...
Adnan Sen, kendini hesaba katma canm...
Neriman (Kahkahayla glerek) Olur ey deil...
Adnan Evin amma gzel denmi Neriman abla... Ha, sana hediye de getirdim... (Kolundaki paketi
gstererek) Yeni evin iin mbarek mi derler... Ne derler?...
Neriman Sen de resim rni getirdin?
Adnan Brak canm... Resim neye yarar? Sana enfes bir kale getirdim.
Neriman (Hayretle) O. nasl ey yle?...
Adnan Al okoladan yaplm bir kale... stihkmlar, toplar hep tamam...
Neriman (Kahkahayla glerek) Ah, koca obur.
Adnan yle ya... Hediye dediin bir eye yara-mah. Para verildiine gre... Maamafih Neriman abla,
bu kale, bugn beni ifls ettirdi... Cepte ne varsa verdik...
Neriman E vallahi sen yz yana girsen ocuk kalacaksn Adnan... Ayol, insan hediye iin verdii
paray syler mi? Bahusus bir kadna...
Adnan ki gzm, seni de kadn yerine mi hesaba katacaz ya. Beyhude lkrdy brak da u
kalenin toplarndan birini koparmaa bak!...
Neriman Adnan, bahsederim ki getirdiin hediyeye kendin de imreniyorsun. Haydi ilk hcumu kendin
et!...
Adnan (Glerek) Dorusunu syleyeyim mi? Biz, ilk hcumu ettik bile... Hani uradaki kale... te
yolda gelirken... (Tereddtle...) Biz onu sakatlayverdik.
136
SNM YILDIZLAR
Neriman Siz, kim?...

Adnan Ben canm ite... nsan, bir eyi stne almaa pek cesaret edemedii vakit yle der.
Neriman Adnan, gel imdi sana evimi gstereyim. Bak, ne cici eylerim var. Evvel tablolarm...
Onlar grsen...
Adnan Teekkr ederim. (Mtereddit) Fakat sra ile balasak ha?
Neriman Ne sras? Levhalarmdan gzel eylerim yok ki...
Adnan (Parman sallayarak) Seni yalanc, seni... Ben iitmedim mi sanki. (Kurnaz bir eda ile) Daha
nelerin varm senin...
Neriman (Mteheyyir) Nelerim varm?... Kimden iittin?
Adnan Bizim Hokadem Kalfadan... Senin belki yirmi kavanoz reelin varm... Hokademle beraber
kaynatmsn...
Neriman (Kahkahadan krlarak, Adnan'n iri omuzlarn sarsarak) Adnan, sen adam olmayacaksn...
u halde bugn sen benim reelim iin geldin ha?..
Adnan (Mahcup) Yok, canm... nsan, ablasna reel iin mi gelir? Ama gelmiken yle bir grsek...
Neriman Haydi gel onlar sana gstereyim.
(Neriman, gen askeri yemek salonuna geirir... Gzel bir dolabn buzlu cam alnca dizi dizi reel
kavanozlar grnr.)
Neriman Haydi benden sana msaade Adnan... stediin kadar alabilirsin...
(Adnan, Neriman'n kestii kk kk francala paralarna reel srp yerken kap alr... Neriman'n
kocas Semih Bey ieri girer... Semih Bey, k, asab
MAZERET
137
bir Yzba... Hudutsuz bir nahvet ve biraz yldzdan ibaret bir ahsiyet...)
Semih Bey Kim var Neriman?
Neriman Bizim Adnan... Evimi grmee gelmi de...
Semih Bey (Kalar hafife atlm) Pekl... Pekl...
Neriman Artk bugn bizimle yemee kalrsn deil mi Adnan?
Adnan mkn yok... Yakaladklar gibi hapse tkarlar... Asker olduk diye sana masal m syledik?
Neriman Ne olur canm... Birka saat...
Semih Bey (Manidar bir nazarla karsna bakarak) srar etme... Belki bir ey sylerler...
(Neriman, ban eer, dudaklarn srr... Adnan, itahas tkanm gibi reelli ekmeini taban
kenarna brakr...)
Adnan yle... yle... Vakit kaybetmeyelim... Allahasmarladk...
Neriman Hi olmazsa biraz daha...
Semih Bey (Adeta sert) Niin bu kadar stne varyorsun canm?..
Neriman fena halde sararmtr. Bir ey sylemeden Adnan' teyi eder.
Adnan (karken korkak bir sesle Neriman'a) Eniteyi kzdrdk galiba... Reelleri bitirir diye mi
korktu dersin?
Neriman (Asabiyeti artm) Yok, yok, Adnan... Ehemmiyet verme... Haydi... Halama selm.
(Kapy kapayarak dner.)
Neriman lk defa beni incittin Semih... Niin Adnan'a yle souk muamele ettin? Bilirsin ki bu ocuu
kendi kardeim kadar severim...
138
SNM YILDIZLAR
Semih Bey Seni incittiime mteesifim... Fakat bu, zaruriydi... Daima birbirimize krlmaktansa bu
meseleyi, hazr almken, hallediverelim... Ben, bu delikanlnn vakitli vakitsiz evime girip kmasn
istemiyorum...
Neriman Sebep?
Semih Bey Sebep... Ben kskan bir adamm.
Neriman u halde bana emniyetin yok... Benden phe ediyorsun...
Semih Bey Byle bir ey sylemedim. Fakat dnyada olmaz olmaz...
Neriman Fakat Semih... Beni fena kryorsun... Dnyada her ey aklma gelir; bu, gelmezdi... Adnan,
benim halazadem... Hem ne ocuk... Demin olup da kulanla iitmeliydin!... Beni kadn yerine bile
koymuyor... Nasl ki ben de onu erkekten saymyorum... Beni-Adnan'dan kskandn duyarlarsa
aileme rezil oluruz vallahi...
Semih Bey Bilmem Neriman. Benim arzum kat. O delikanl bir daha evime gelmeyecek... stersen
sen anlat istersen ben syleyeyim...
Neriman Bu, eksikti... Peki, ben sylerim...
( ay sonra bir akraba dnnde... Gne henz batm... Davetliler grup grup byk bahenin
kelerine dalm.)

Neriman (ri bir amn glgesi iinde bir karalt grr... Dikkat eder, Adnan' tanr). Sen misin
Adnan?.. Yapayalnz orada ne yapyorsun?
Adnan (Glmseyerek) Seni bekliyordum...
Neriman Ne tuhaf... Niin dorudan doruya yanma gelmedin?..
MAZERET
139
Adnan Enitemin seninle grmemi istemediini kendin sylemedin mi?
Neriman Ne tuhaf ocuksun Adnan... yle mi dedim? Ben yalnzken eve gelmen doru olmayacak
dedim...
Adnan Hep bir hesap... O gnden sonra bana bir sklma, bir ekinme geldi... Sen, bakalariyle
beraberken yanma gelmee cesaret edemiyorum...
Neriman Sebep?
Adnan Ne bileyim? Byle... Arasra evinin nnden geiyorum... Eskiden beni greceksin, Adnan
neye uramad diye darlacamdan korkardm... eri girmek yasak dendikten sonra tuhaf bir hal
oldu... Pencerelerine bakyorum... Seni grmek istiyorum... Bir gn sokakta tesadf ettim... Elinde iki
kk paketle Galatasaray'n nnden geiyordun... Yanma gelmek, paketlerini tamaa yardm
etmek istedim...
'
Neriman Mutlaka paketlerde pasta, ekerleme filn tasavvur ettin...
Adnan Bir kadna kar ne fena niyetler atfediyorsun bana?
Neriman Ay, ben senin nazarnda kadn m oldum? Ne vakitten beri?
Adnan Bilmem... Fakat galiba o gnden beri... Bilemem niin yoluma devam etmedim... Arkandan
yrmee baladm... Arkadan yryne hi dikkat etmemitim... Senin ne gzel endamn, ne ho
yryn varm. Sonra arasra yzn gryordum. Sen etrafna bakmadn iin beni fark
edemiyordun. O kadar deimitin ki yanma gelmek, yakndan sana bakmak iin dehetli bir arzu
duyuyordum. Fakat cesaret edemiyordum.
Neriman (Kalarn hafife atarak) Adnan, sen ne tuhaf eyler sylyorsun?
140
SNM YILDIZLAR
MAZERET
141
Adnan Bu titizlik hanmefendimize enite beyden mi geti? Maamafih, artk eniteme kzmyorum.
Dne dne eniteme hak verdim.
Neriman (Mtehayyir) Nasl dne dne?
Adnan yle ya ben de olsam yle yapardm... Senin kadar gzel bir karm olsa elbette ben de
kskanrdm...
Neriman Fakat Adnan sen olmayacak eyler sylyorsun!...
Adnan (Sakin bir inat, kati bir karar ile) Ben, sana daha baka syler de sylemee karar verdim.
Bunun iin bu gece yolunu bekledim. Fakat burada olmaz.. u bahenin kapsndan kalm. Karanlkta
dolarz...
Neriman (Hrn, istihfafkr) Nasl, sen karanlkta dolamaktan korkmaz miydin?
Adnan (Yine o sakin karar ile) Ben, artk hi bir eyden korkmuyorum Neriman, hi bir eyden...
Fakat galiba sen benden korkuyorsun.
Neriman Senden mi Adnan? (Hafife omuz silker) Peki, gidelim.
(Karanlkta iki dman gibi birbirlerine yaklamaktan korkarak yrmee balarlar... Balardan birinin
tahta kapsnda iki adam farkederler... Bunlardan birinin Ah genlik... Bunlar imdi dnyay
kendilerinin sanr dediini iitirler...)
Neriman Dnelim Adnan... Bak, bizi iki sevdal sandlar... Bu phe, bakalarna da gelebilir... Hele
Semih Bey duyarsa...
Adnan Onun adn anma... O adamdan nefret ediyorum...
Neriman Senden phelendii iin mi?
Adnan Hayr... Senin ko.can olduu iin... (Mazlum bir tavrla) Seni ondan kskanyorum...
Neriman Adnan, bu, nasl sz?
Adnan (Ellerine sarlarak) Seni delicesine seviyorum...
(Neriman bileklerini kurtarmak iin bir hareket yapar... Fakat Adnan seri bir hareketle onu kollar
arasna alr... Yznden, salarndan pmee balar.)
Neriman Adnan, ne yapyorsun? (Kendini zorla onun kollarndan kurtarr... Heyecandan titreyerek,
hrsndan alayarak geri dner.)
ki ay sonra
Semih Bey Adnan'n hareketi ve tavrlar bana ok emniyet vermee balad.
Neriman (Onun yzne bakmadan) Niin Semih?

Semih Bey Eski laubali hallerini brakt. Geen gn seninle konuurken dikkat ettim... Hal ve
hareketini ok cidd, ok ar bal grdm... Dorusu o eski teklifsizlii iimi rtyordu... Bu akam
st sokakta tesadf ettim... Yemee davet ettim... Ben bir yere kadar gideceim... Sen git de beni
evde bekle dedim. Adeta kzard. Kekeleyerek bir saatlik ii olduunu, daha sonra geleceini syledi.
Anlyorsun ya... Sen yalnzken eve gelmek istemedi... Sayg sayd...
ki saat sonra
Neriman (Gizlice Adnan'a) Niin dn beni bo yere beklettin?
Adnan Sen kat sz vermemitin ki... Her zamanki gibi Gelemem... Olmaz! dedin.
Neriman Her zaman byle cevap veriyorum... Fakat bir gn gelmediim oldu mu koca ahmak?
Adnan u halde sen de beni seviyorsun. Halbuki hi bunu sylemedin.
142
SNM YILDIZLAR
Neriman Azla da sylemee hacet var myd?
Adnan Ne vakitten beri?
Neriman Gzlerini reellerimden ayrp bana evirdiin gnden beri... Sana yabanc bir erkek
gzyle bakmaa mecbur ettikleri gnden beri. Gnahmz o eksin!
KARDELER
fet Hanm (Muall'mn bitmek zere olan portresini tetkik ederek) Ben, biraz resimden anlarm
Mual-l... Bu Sleyman Bey ok kuvvetli bir sanatkr... stanbullu mu?
Muall Hayr teyze... Gnen'li... Babasnn Gnen'de byk bir iftlii varm... On drt yana kadar
orada yaam. kisi kz, ikisi erkek olmak zere drt kardei daha varm... Sleyman, onlarn en
by imi... Babas onu iyi bir ifti olarak yetitirmek istiyormu... Fakat Sleyman, bir trl toprak
ilerini se-vememi.
iftilerden, ocuklardan, hatta kardelerinden uzak durur, gzel kaval alan obanlarn peine
taklarak dalarda gezermi. Resme pek kk yata heves etmi... Eline geirdii defterleri bitmez,
tkenmez resimlerle doldururmu... Kardeleri abucak bydkleri halde o, nahif, soluk, szgn
kalyormu... iftlikte ehzade diye onunla eleniyorlarm... Babas onu adam etmek iin ok
uram... Bir trl muvaffak olamam... Nihavet tahsil iin stanbul'a gndermee mecbur olmu...
te ressamn tercme-i hali...
fet Dalarda yetimi bir sanatkrn gzel a?>:a, iek, hayvan resmi yapmasna hayret etmem...
Fakat senin btn gzelliklerini bu kadar iyi anlamas, grebilmesi pek garip... Hatta daha ileriye
gideceim Muall...
144
SNM YILDIZLAR
O, seni olduundan daha gzel, daha manl, daha baka grm... Bir sanatkr gznden ziyade bir
kalp ve sevda gzyle grm... (Sakin bir kanaatle) Bu ocuk, seni seviyor Muall...
Muall (Hafife rkerek) Ne sylyorsun teyze?
fet (Glerek) Her halde sanal bilmediin bir eyi retmiyorum... Zaten yznden o kadar belli ki...
Haydi, haydi saklama...
Muall Onun iin deil teyze... Sade u var ki... Biz birbirimize hi bir ey sylemedik...
fet Ne ehemmiyeti var kzm?.. Konumadan anlatnz ya... Sen ona bak... Birbirinizi seviyorsunuz
deil mi?
Muall Zannederim... Fakat bilmem babam ne diyecek?
fet (Glerek) Siz evlenmei bile kararlatrmsnz...
Muall Senden ne saklayaym teyze... Sleyman ile ok bahtiyar olacama kaniim... Evvel bana
verecei saadeti ne servette, ne debdebede, ne hi bir eyde bulamayacam... Sleyman'dan
ayrlrsam mutlaka bedbaht olurum demiyorum... Fakat iimde hi gemeyecek bir sz kalacak...
*
ki saat sonra
(Resim bitmitir... Muall ok memnun... Fakat Sleyman dalgn, mahzun bir skt iinde.)
Muall fet teyzem resmi ok beendi... Kendi portresini yapmanz da rica edecek... (Tekrar
grmek vesilesini hazrladndan memnun) Vaktiniz var m?... Hangi gn balayabilirsiniz?
KARDELER
145
Sleyman (Sesinde belli belirsiz bir re ile) ok isterdim Muall Hanm... Fakat imkn yok... (Ksa
bir skt... sonra cebrinefs ile) Ben... gne kadar... Memlekete... iftlie gidiyorum...
Muall (Hafife rengi uarak) Tabi bsbtn deil. Yine geleceksiniz...
Sleyman Bsbtn, Muall Hanm. Artk stanbul'a dnmeyeceim. ifti olacam. ki gn evvel
Gnen'den mektup aldm. Babam lm, hem de ne hazin bir lmle... Kzgn bir austos gneinin
altnda tarlada alrken stne fenalk gelmi... iler iftlie getirmiler... saat yaam... Annemi

yanma arm... ler birka yldr, fena gitti; borca girdik. Tarlalarn bazsn rehine koyduk. , be
senede bunlar deyeceimi umuyordum... Gen ocuklarm olduu halde yk hayvanlar gibi
alyordum. htiyar vcudum dayanamad. Olum Hseyin apkn kt; ona i emniyet edilmez.
brahim ise daha ocuk. Ne var ne yoksa satarsn. Borlar dersiniz. demi. Kz kardelerim, Biz ne
olacaz diye alayorlarm. Babamn son szleri u olmu : Bana Allah bu kadar mr vermi.
Byk olum Sleyman benim yerime geecekti, size baba olacakt... Yuvamzn dalmasna o sebep
oluyor... Ah Sleyman, gzm arkada braktn! Zavall babam alayarak lm... Gzlerini
kapadklar vakit kirpikleri ya iindeymi... Babam, saken bir trl anlaamamtk... Hatta belki
birbirimizi sevmiyorduk. O, bana aile ocandan, ocuklardan, kardelerden bahsettike isyan
edivordum: Herkes, kendi sadetinden mesuldr. Ben, hayatm ken-dirn iin yaayacam!
diyordum... Muall Hanm, ben saadetimi hemen hemen elime geirdiime kanidim... Fakat bu mektup
gnlmdeki bahar soldurdu... BirdenSnms Ydzlar F. 10
146
SNM YILDIZLAR
bire ihtiyarladm, biare bir aile ocann babas... Dul annemi, yetim kardelerimi benden baka
koruyacak kimse yok... gnden beri hrn bir yeis iinde rp-nyorum... Nihayet kati kararm
verdim... Son eseri resminiz olan fram mebbeden kryorum... Gnelerin altnda ocuklar iin
alayarak len babamn brakt vazifeyi alacam. Kim bilir belki bir gn bu feragatte de bir teselli ve
saadet bulabilirim...
(On iki sene sonra Boazii vapurunda)
Cemil Bizim salarmz ok erken aarmaa balad Sleyman...
Sleyman Erken mi? Ben krk iki yandaym... Sen galiba benden bir iki ya byksn...
Cemil (Derin derin gs geirerek) Biz, ok abuk gtk...
Sleyman (Mahzun bir glmseme ile) Sen yle sylersen ben ne yapaym?
Cemil Niin?
Sleyman (Ayn ac tebessmle) Sen, hi olmazsa be, on sene istediin gibi yaadn... Sevdin...
Birka gzel eser vcuda getirdin... phesiz onlardan daha gzel birka sevda maceras geirdin...
Halbuki ben, mrmn en gzel senelerini Gnen'deki iftlikte, ihtiyar bir feragat mezarnda
gmldm... On iki sene annem ve kardelerim iin altm... Babamn borlarn dedim... iftlii eski
haline getirdim... Kk kardelerimi birer birer evlendirdim... Annem geen sene kollarmda ld... O,
lrken babam gibi alamad... Kardelerimin basma gen, alkan bir baba brakt iin gnKARDELER
147
l rahatt, gz arkasnda kalmyordu... Bu, benim en byk tesellim...
Cemil Sen niin evlenmedin?
Sleyman Vaktim olmad... Maamafih daha baka sebepler de vard... Sekiz sene kadar oluyor...
Civar iftliklerden bir gen kz tanmtm... Ona kar sevdaya benzeyen hislerim vard; hemen hemen
evlenecektik... Fakat annem bunu haber ald vakit beni vazge-irdi. Meer bu gen kz, kardeim
Fahrnnisa'y vereceimiz adamn sabk nianlsym... Ben onunla evlenirsem kardeimin ii mutlaka
bozulurmu... aresiz, bu emeli de gmmek lzm geldi... Bu vakadan sene sonrayd... iftliimize
yetim bir akraba kz iltica etmiti... Kalbimde bir mit uyanmaa balyordu... Cemile benim iin ne
munis bir zevce olacakt... Fakat bir gece yine annem odama geldi.
Kk kardeim brahim'in mutlaka bu gen kzla evlenmek istediini syledi... Raz olmamak elimde
miydi? brahim'in hemen hemen babas saylrdm... Bir baba gibi elimi ptrdm... Alnndan ptm...
Ah, bu kardeler... Onlarn hepsi bilmeden, istemeden bana fenalk ettiler . Yalnz en kk kz
kardeim Aye'den fenalk grmedim... Zaten istanbul'a biraz da onun iin geldim... Aye, imdi bir
byk adliye memurunun kars...
r>m il Mademki artk vazifelerini bitirdin, imdi biraz da kendinle megul olabilirsin...
Sleyman (Glmseyerek) ok ge... Maamafih kalp lmyor... Kim bilir belki bir gn...
* **
(ubuklu'da bir yal... Vakit akam..'. Ortalk tama-miyle kararmtr...)
148
SNM YILDIZLAR
Sleyman (Uzun bir skttan sonra) Aye... Bilmiyorsun ki kardelerimin iinde en ziyade seni
sevdim... Senin iin sade bir byk aabey deil, deta bir baba oldum... iftlikte senden baka
neem, tesellim yoktu... Seni iyi, temiz, terbiyeli, zarif, mesut bir kadn olarak yetitirmek iin ne kadar
altm inkr edemezsin deil mi?
Aye Bunlar sylemee lzum var m aabey? Ben nankrlk ettim mi? Sen benim iin baba oldun,
anne oldun, abla oldun... Benim fikrim, kalbim, vicdanm, hep senin eserin...

Sleyman Bu kadar hararet ve samimiyetle cevap verdiin iin sana teekkr ederim... Vazifemi kolaylatryorsun...
Aye (Mtehayyir) Ne vazifesi aabey? Sleyman Aye, ben her eyi biliyorum... Aye
(Birdenbire rkerek) Neyi aabey? Sleyman Kocann akrabasndan olan o gen muharririn seni
takip ettiini... Senin de ona mitler verdiini... Bir byk karde sfatiyle sana bunlar sylemek ok
g Aye... Fakat ne yapaym ki vazifem... imdi bana cevap ver bakaym Kalbim, fikrim, vicdanm
senin eserin. diyordun. Kocandan baka bir erkekle alkadar olma ben mi sana rettim Aye?
Aye .........
Sleyman Cevap versene... Demek btn emeklerim boa gitti...
Aye (Mahcup ve muztarip) Aabey... Bana darlma... Ben, dnyada sade sana inandm... Seni
kendime model yaptm... Senin fena bir ey yapmayacana o kadar kanaatim var ki...
Sleyman Bu ite ben mi sana model oldum Aye?...
Aye Evet aabey. Arasra ziyaretine gittiimiz
KARDELER
149
Muall Hanm sevdiini farkettim... Onunla ba baa ne gzel konuuyordunuz... O da benim gibi evli
bir hanm deil mi aabey? O kadar fena bir ey olsa sen byle yapar miydin?
Sleyman (Muztarip bir skttan sonra) Beni dinle Aye. Yalan syleyeceime ihtimal vermezsin
deil mi? Muall Hanm ile aramzda henz hi bir ey yok... Olmayacakt demiyorum... Belki bir zaman
sonra... Hatta bu hafta iinde... Sana daha ak syleyeyim... ki gn sonra Muall Hanmla bir
mlakatmz olacakt... Biz, vaktiyle birbirimizi seviyorduk Aye... Bu gzel sevday size feda ettim... Bu
macera, bu irkin olduunu itiraf ettiim macera talihe kar bir nevi intikam olacakt... Fakat bu defa da
sen karma ktn... Sana yemin ediyorum ki, artk Muall'y grmeyeceim... Fakat sen de bana temin
et ki, korktuum olmayacak! Sen dmeyeceksin... (Aye alayarak kardeinin boynuna sarlr.)
Sleyman (Dalgn ve mahzun, uzaklara bakarak) Ah, bu kardeler. Sade senden zarar
grmemitim... Zannetmem ki artk seni de eskisi kadar seveyim?..
SEVDA VE MANTIK
(Hisar'da eski bir yalnn kk bir ormana benzeyen bahesi. Ali Feridun kendi kendine asrdde
aalarn arasnda dolayor. Otuz yalarnda orta boylu, mahcup tavrl, sarn bir gentir... Gzel
deil, fakat sevimli. Kulaktan atma gzlklerinin altnda parlayan san el gzlerinde hayat kavgasndan
uzak yaam insanlara mahsus korkak bir hilim ve saffet, alnnn, yznn izgilerinde genliklerini
faaliyet ve elencelerden ziyade mcerret fikirlere, kuru tetebbulara vermi biradam yorgunluu...
Feridun, bir felsefe ve ruhiyat meraklsdr... Genliini kitaplara vakfetmitir...)
Fahreddin Paa (Bahenin ortasndaki ince yoldan geerken onu grr, yolunu evirir) Bonjur
stat...
Feridun Bonjur Paa... Fakat beni utandryorsunuz...
Paa (Ya altm yedi, kalbi nihayet on yedi yanda bir ayan zas... Gizli gizli elenerek) stat
dediim iin mi?... Vazifemiz evldm... Akl yata deil, batadr... Biz, limlere hrmete mecburuz.
Adamcazlar hayatta alktan ldrdmze gre bir stat sfatn da ok grrsek iimiz borudur...
Birka sene sonra ben, inallah senin elini peceim... Hele bir kere u ilim kuyusunun dibini bul...
Feridun lmin nihayeti olur mu?
Paa Olmaz derler ama olur... timin nihayeti neresidir bilir misin?.. nsan, byle senin gibi ak Ve
evk ile o kuyuya kendini kapp koyuverir... Bir sene, be seSEVDA VE MANTIK
151
ne, on sene iner... Nihayet bir gn gelir ki, o karanlk kuyunun bir dipsiz kile olduunu grr... te
ilmin nihayeti budur stat... Bu hakikate erdikten sonra geri dnmek ne ac eydir... Vakit hayli gemi,
mrn saati krk almtr... Hayat, insafsz bir alacakl gibi adamn yakasna sarlr : Hani benim
hakkm... Ben hakkm isterim! diye adam tartaklamaa balar... Krkndan sonra saza balamak
hazin bir eydir, bahusus ki o vakit fasln cidd paralar bitmi, curcuna havalan balamtr. ..
Feridun (Glmseyerek) bir dereceye kadar size hak veririm...
Paa (Hayretle) Kulaklarma inanamyorum Feridun... Sen nasl oluyor da bu szlerim iin beni
afaroz etmiyorsun? (Dikkatle bakarak) Tuhaf... ok tuhaf... Sen yava yava zeki bir adam olmaa
balyorsun... Gzlerin gaflet uykusundan uyanyor gibi... Bak bakaym bana... Gzlerinin iinde bir
bakalk var... Onlar da gizli bir ey alyor... Hani tohumdan kmaa balayan filizler gibi belli belirsiz
bir yeerme almeti... Feridun, vallahi, billahi sen birini seviyorsun...
Feridun (Kuvvetle glerek) Amma yaptnz paa..
Paa Zerre kadar phem olsayd bu gl, bu inkr, onu da defedecekti... Syle bakaym kim?
Feridun (Cidd) Paa... Temin ederim... Sevda filn deil. Yalnz bir garip tesadf... Amcam beni
evlendirmek istiyor...

Paa Kiminle?
Feridun Yabancnz deil... Afife Hanmefendinin kerimeleri...
Paa Saniha m? u kk deli kz... Aman, ne l... Sende bir bakalk var dedim ya... Ne olduysa
senin Kant lara, Kont lara, Bergson lara oldu... Ar152
SNM YILDIZLAR
tk Saniha onlar yrtarak kayk m yapar, uurtma kuyruu mu? Orasn Allah bilir...
Feridun Ben kitaplarma el srdrr mym Paa?
Paa Srmee lzum grmez ki msaade meselesi bahis konusu olsun... Hele bir alt ay gesin...
Bu deli kz, kitaplarm kendi elinle sana yaktrmazsa yuh olsun benim evrahma... aka bertaraf
Feridun... Sen, bu kk kz seviyor musun?
Feridun Bilmem!
Paa Kendi k,albindekini bilmezsen senin ruhiyat mtehasssln ka paraya alrm?
Feridun Fakat bu, basit bir mesele deildir Paa... Ak; bir muhassaladr ki rk, temeyylt-
mevruse, muhit, fiziyolojik artlar, refleksler...
Paa (Bunalm gibi eliyle onu susturarak) Aman stat. Ayaklarn peyim... Beni affet... Byle derin,
yksek eylere kafamn tahamml yok.
Feridun Ben, bu meselede psikolojiden baka suretle istifade edeceim...
Paa Ne gibi?
Feridun Seniha Hanm validesiyle beraber yengemi ziyarete geldi... imdi yukarda bulunuyorlar...
Paa Ya...
Feridun Seniha Hanm birazdan baheye inecek, urada biraz greceiz... Miza Ve temaylt
hakknda kk bir tetkik yapacam... Ruhu, mizac, emelleri beni sevmesine, benimle mesut
olmasna msaitse onu resmen isteyeceim...
Paa (Glerek) Feridun, olum... lmine olan hrmetimle beraber sana bir nasihat vereyim; bir
nasihat ki ne Spenser, ne Darven... Ne... Ne... heriflerin adn bile beceremiyorum... Maamafih
yengenle Saniha geliyor... Bu garip ruh imtihann grmek isterdim... YaSEVDA VE MANTIK
153
zk... (Gelenlere doru yryerek) Behire Hanmefendi arz- hrmet ederim... Saniha, kzm, gnden
gne gzelsin. Behire Hanm, size gayet mhim havadisim var. Fakat gen kzlarn yannda
sylenmez... Feridun, olum, sen biraz Saniha Hanma refakat et...
(Behire Hanm deniz tarafna doru gtrr... Feridun yalnz kalrlar.)
Feridun (Mtereddit ve mahcup) Hava ne gzel deil mi Saniha Hanmefendi?
Saniha (Ksaca) Evet.
Feridun Halbuki sabahleyin hi mit etmiyordum. (Bu tarzda sze devam etmenin pek souk
deceini anlayarak susar. Sonra ni bir cesaret hamlesiyle) Saniha Hanmefendi... Tesadfn bu
ltfundan istifade etmeme msaade ediniz... Sizinle mhim, pek mhim bir ey konumak istiyorum...
Soracam eylere ltfen btn samimiyetinizle cevap vermei vdeder misiniz?
Saniha Ederim. Buyurunuz Feridun Bey...
Feridun Saadet bir muhassaladr ki irade ve tasarrufumuz altna girmeyen binlerce tahteuur hdisatn...
(Saniha, hayretle ona bakar... Feridun, gen kzn parlak renkli gzleri karsnda arr. Kekelemee
balar... akaklarnda ince ter damlalar belirir.)
Saniha (Zahiri bir saffetle) Tahteuur akln tahtas m demektir Feridun Bey?.. Maatteessf bende
bunlardan bir tanesi eksikmi... Annem syler.
Feridun (Daha kolay bir sz sylemek iin bir are bulmutur.) Saniha Hanmefendi... lm-i ruha dair
byk bir kitap yazmaa baladm... Ruhlar, bahusus gzide gen kz ruhlar hakknda malmata
ihtiyacm var. Sizi taciz etmekten maksadm bu...
Saniha (Dudaklarnda biraz muztarip bir istihza ile) O erefi kazandm iin teekkr ederim... Te154
SNM YILDIZLAR
rih masasnda ilme hizmet eden tavanlara biraz haset ederdim...
Faridun (Bozulur... Fakat tamire alsa daha gln olacan anlar... Heribdbd devam eder)
Ar-zettiim gibi bana gzide bir gen kz (ideal)i lzm...
Birinci sualim : Evlendikten sonra nasl yaamak istiyorsunuz?
Saniha (Tereddt etmeden) Tabi btn gen kzlar gibi. k, kibar, elenceli, tam mnsiyle mesut
ve gzel bir hayat.
Feridun (Kk cep defterine kaydederek) Zevcinizin serveti ne derecede olmal?
Saniha Mmkn olduu kadar zengin...

Feridun (Bunu kaydederken kalemi hafife titrer... Belli belirsiz bir strapla) Zevcinizin ne ruhta, ne
mizata bir adam olmasn istiyorsunuz?
Saniha Fevkalde en, fevkalde zarif, fevkalde zeki, hassas...
Feridun (Urad hayal krkln artk sakla-yamamaktadr.) Sonra Saniha Hanmefendi, ekli,
simas nasl olacak?
Saniha Tam mnasyle gzel... Gne gibi, peri masal ehzadeleri gibi...
Feridun Bu da l... Bu da l. (Kalemi artk glkle kelimeleri kaydetmektedir... Yorgun bir strap
ile) Meslei?
Saniha Mutlaka parlak bir meslek olacak... Ya nzr, ya nazrlar karsnda titreten bir hatip, mebus,
ya mehur bir kumandan, yahut da mhim ve byk olmak artiyle bir air, bestekr, ressam...
Feridun (Meyusane defterini kapar, son bir mitle) Ya deerli bir lim olursa?
Saniha Belki ayplayacaksnz Feridun Bey... Fakat ben, bu meslekten, bir ey anlamyorum...
Ktpha
SEVDA VE MANTIK
155
ne faresi gibi gece gndz ktlar, ciltler arasna gmlmek can skc ey...
Feridun (Tamamiyle midi krlm) Teekkr ederim, zahmet verdim size... Bitti... (Daha yava) Her
ey bitti...
Saniha (Hayretler iinde) Bu kadar m Feridun Bey? Bana soracanz sade bunlar myd?
Feridun Bir sualim daha vard. Fakat hacet kalmad.
Saniha Niin?
Feridun nk verdiiniz cevaplara nazaran o sualin cevabnn bir kck hayrdan ibaret
olacana eminim.
Saniha Sualinizin ne olduunu bilmiyorum... Fakat cevap niin mutlaka hayr olsun?
Feridun (Ac ac) Buna mantkta istidlal derler Saniha Hanmefendi... Anlatmas uzun... Hulsatlhulsas malmlardan mehul karmak. Bir usul ki hi yanlmaz... Hi... Hi. lmden daha kuvvetli ve
zalim.
Saniha Feridun Bey... Mteessir grnyorsunuz. Bu istidlal mi bu kadar muztarip ediyor... Bunun
hi istisnas yok mudur?
Feridun Kbra ve sura kaziyeleri doru olursa hi istisnas yoktur.
Saniha Bu zalim usul kim icadetmi byle?
Feridun Yunan filozoflarndan Aristo...
Saniha (Asabiyetle) u Yunanllarn limlerinden bile insana zarar geliyor... Fakat Feridun Bey,
Yunanllarn bir hassas daha var ki, unutuyorsunuz...
Feridun Nedir?
Saniha Yalanc olurlar... Bu istidlal gibi en doru grnen eylerine bile mutlaka hile, yalan
kartrrlar.
Feridun ocuksunuz...
156
SNM YILDIZLAR
Saniha Belki. Allahasmarladk... (Gitmek ister.)
Feridun (Gen kzn dudaklarnn titrediine, gzlerinin yal dolduuna dikkat eder) Saniha
Hanmefendi... Siz de mteessir grnyorsunuz?
Saniha Bu istidlal usul canm skt... Tevekkeli ben ilimden o kadar nefret etmiyorum. (Ksa bir
skt. Sonra asabi bir cretle) Ben, Yunan filozofunun yalan sylediini size ispat edeceim Feridun
Bey... Sorunuz?
Feridun Hacet yok dedim ya Saniha Hanm... nk, sylediklerinize nazaran cevabnzn hayr
olmas zaruri...
Feridun Mademki istiyorsunuz, peki... Bu sualleri elbette kitap yazmaktan baka bir fikir ile
sorduumu anladnz... (Mtereddit ve korkak) Size tecrbe masasna yatrlan bir kk tavan
muamelesi etmee yreimin dayanamayacan elbette biliyorsunuz... (Saniha ban nne eer)
Size gaye-i hayallerinizi, emellerinizi sordum. Tahayyl ettiiniz erkee bir para vukuf edecektim...
Fakat o dndnz gzel, hassas, zeki, zengin, mehur gence hi benzemeyen bir biareyim...
stidlal usulne lmden daha kat ve zalim bir ey dediime hak verdiniz mi? Mademki istediiniz
vasflar haiz deilim, mademki insan, ancak kendi dnd vasflara haiz olan bir adam sever ve
ister, u halde siz beni isteyemezsiniz?
Saniha (Gzleri yere dikilmi, sakin bir inat ile) Niin byle kark muammalara akl ermeyen bir
kk kza olmayacak eyler sordunuz? Niin dorudan" doruya : Beni ister misin Saniha
demediniz?

Feridun Byle sylemeyiniz Saniha Hanm... Netice baka trl olmayacakt ki... Meer ki evvelki
syledikleriniz doru olmasn...
Saniha Benden hakikati sylememi istemitiniz... Ben de hakikati syledim... (Kk bir tereddt)
Evet.
SEVDA VE MANTIK
157
benim aradm eylerin birou sizde yok... Fakat son suali sormu olsaydnz btn bunlara ramen
hi tereddtsz : Peki Feridun Bey... Hayatm sizin olsun! diyecektim...
Feridun (ok mteheyyi) Saniha... Saniha Hanm... Doru mu sylyorsunuz? nanamyorum... Bu,
bir muamma ki...
Saniha Hayr... Muamma deil... Dnyann en ak bir hakikati... Dinleyiniz beni Feridun Bey... Siz
hi bir gen kz tasavvur edebilir misiniz ki benim sylediim eyleri dnmesin; istemesin... Biz,
hepimiz yleyiz... steriz ki bizi isteyecek adam, dnyann en gzel, en yksek, en zengin adam
olsun... Senelerce gizli gizli onun sevdasn ekeriz... Nihayet bir gn karmza bir gen kar... Bir
gen ki, ne onun gibi gzel, ne onun gibi yksek, ne onun gibi zengin... Buna ramen o hayal
ehzadeyi seve seve, sevine sevine ona feda ederiz... stidlal inizin kalp ilerinde ne zavall bir ey
olduuna inandnz m Feridun Bey? Bir gen kz zevkine, hayaline uyan bir gen ile evlenmek ister,
Filn zt benim zevkime, hayalime muvaffk deildir... Bununla beraber ben/ bu genci o kadar
istiyorum ki, o, beni istemezse mutlaka bedbaht olacam... der. Gryorsunuz ne gln istidlal...
Gln, fakat bu, byle... Ne yapalm?...
Feridun Beni ne kadar bahtiyar ettiinizi anlatmak mmkn deil.
Saniha (Glerek) Gayet kolay... imdi yengenizin kulana fsldayacanz bir tek kelime ile...
Feridun Bir sual daha... Acaba o ehzadenin hayali bir gizli dman ve rakip gibi ruhlarn
derinliinde yaamaz m?
Saniha Bir hayal ki yz, gzlerinin, salarnn rengi bile belli deil... Nasl yaayacak?
Feridun Son bir sual... Zevcelerinin gen kzlk
158
SNM YILDIZLAR
hayaline az ok benzeyen zevler acaba daha bahtiyar olmazlar m?
Saniha Ben onlarn yerinde olsam olmazdm... Birbirine iki st damlas gibi benzeyen iki gen kz
tasavvur ediniz... Bunlardan birisi sizi servetiniz, hretiniz, vdedeceiniz parlak hayat, ehreniz,
zeknz iin istiyor, teki sizi bu bahsettiiniz meziyetlere malik insanlarn hepsine tercih ediyor... Btn
emellerini, btn gen kzlk ryalarn size feda ediyor... Siz, bu ikinciyi tercihte tereddt edecek kadar
kalpsiz ve az zeki misiniz?
Feridun Hakknz var Saniha Hanm, kalp ilerinde Aristo'nun mant da ifls ediyor... (Kendi
kendine sylenir gibi) Vah, biare Bergson, vah zavall Aristo!..
Saniha (Glerek) Niin byle sylyorsunuz Feridun Bey?
Feridun (Glmseyerek) Hi... Bu byk adamlarn kitaplarn Sanihay elendirmek iin uurtmaya
tahvil etmeyi dnyorum da...
FAZLET MKFATI
(Liva merkezlerinden birinin belediye dairesi salonu. Salon limler, eyhler, byk memurlar ve eraf ile
hncahn doludur.)
Riyaset makamn igal eden Mutasarrf Paa birka kere ngra alarak sknu temin ettikten sonra
sze balar:
Meclis almtr efendiler... Toplantmzn mevzuu malm... Binaenaleyh uzun mkaddimat ile
hey'eti muhteremeyi beyhude yormaa lzum grmeyerek hemen maksada giriyorum... Beldemiz
tccaran- mutebere e eraf- hamiyetperveranndan olup drt ay evvel rah-met-i Rahmana kavuan
Buzcuzde Hac Bahaeddin Efendi merhum drt yz bin liraya bali olan servetinin bir ksmn hayr
ilerine teberru etmek faziletperverli-ini gstermi ve bunun iin vasiyetnamesine hususi bir madde
dercetmi ki (nndeki kt yn arasndan bir zarf bulup aarak) suretini heye-i muharemeye
okuyacam. (Gzln dzeltip okuyarak) Servet-i mev-cudemin vrislerim arasnda berveh-i bl
taksim ve tevzi edilecek olan miktarndan artacak be yz lira aadaki artlar dahilinde
sarfedilecektir. yle ki evvel Gazi elebi Cami-i erifinin cmle kapsna on be liraya bir mkellef
perde alnarak ortasna sar ibriimle ismim ilettirilecek, saniyen kulplarna ismim hakkedilmek zere,
Kk Hasan sebiline yedi adet tun marapa, salisen banisinin nam altna ismim yazlmak artiyle
Eref Paa emesinin.. Efendim, vasiyetnamenin bu ksm uzunca olduu gibi, taallku da
bulunmadndan
160
SNM YILDIZLAR

msaadenizle geiyorum ve asl mhim fkralar okuyorum :

'
ffet ve istikamet erbabnn maalesef gnden gne azald grlyor. Bu hale mehmemeken deva
bulmak ve erbab- iffeti teci ve tevik etmek iin mtebaki iki yz lirann iffet ve istikamet mkfat
namiyle ehrimizin en namuslu ve doru adamna verilmesini arzu ediyorum. Mkfat alacak olan
ahsn iffet ve istikameti umumun ahadeti ile sabit olacak ve bu bapta verilecek karar ehrimiz vcuh
Ve muteberanmdan mrekkep bir heyet tarafndan ittihaz edilecektir. ffet ve istikamet mkfatn
alacak ahs aadaki artlarn ifasn yeminle taahht eyleyecektir : Evvel her frsatta iffet ve
istikametin dnya ve ahirette mucib-i fevz necat olduuna dair irsadatta bulunacak ve nail olduu
mkfat misal olarak zikredecektir. Saniyen her perembe akami Ysin-i erif tilvet edecek, salisen
senede iki defa mevld okutacak, rabien haftada bir kabrimi ziyaretle ayet etraf ve eknafnda er
plere tesadf ederse... (Ktlar elinden brakarak) Efendim, yetmi bire bali olan bu artlar
okumaa lzum grmyorum... Bizim vazifemiz beldenin en afif ve mstakim ahs olduu umumun
ahadeti ile sabit olacak zt tyin etmek... Heyet-i muh-teremenizin vazifesini teshil etmek iin
Belediye Reisi Paa ve Hkim Efendi Hazretleriyle beraber namzet listesini yaptk. Fakat listemiz
maatteessf pek zengin deil, mahalle heyet-i ihtiyaryeleri nezdinde tahkikat yaptrdk ve eriat-i
lzimeyi haiz ancak be kii bulabildik... Mahkeme ve Belediye ve Mutasarrflk ile baz mahallelere
ilnlar yaptrdk; halkn bu ahslar hakknda btn bildiklerini Allah rzas iin heyete bildirmesini rica
ettik...
Sesler Muvafk... Mnasip...
Reis Namzetlerden birincisi belediye ktiplerinFAZLET MKFATI
161
den Hafz Raif Efendidir... Hafz Raif Efendiyi herkes tanr ve sever. Otuz seneden beri belediyemizde
sadkane alan bu adamn hi bir fenalm gren olmamtr.
Sesler yledir... Dorudur...
Reis Yalnz istitrat kabilinden bir ey arzedece-im... Bu adamcaz bir saat evvel makam- cizeye
geldi... Gayet garip bir ey syledi: Fakirim ve ailem kalabalktr... Bu parann bana byk medar
olacak... Fakat iimde bir garip korku var... Sebebini anlayamyorum... Beni affedin. dedi.
Hkim Ehendi Tevehhme itibar yoktur... Biz, bu mstakim adama kar vazifemizi yapacaz.
Belediye Doktoru (Elli yanda, iman, kr bykl, krmz yzl babayani bir adam Reis Beyefendi,
sz isterim. Kanaatimce bu adamcaz, tehlikeyi pek iyi hissetmitir... Arzusuna riayet etmeli... Ben, bu
mkfat ahlka uygun bulmuyorum.
Birok sesler Allah Allah... Susturun... Hezeyan ediyor... Yanl...
Doktor Reis Beyefendi... Sz hakkm temin edin..
Efendiler, grltye hacet yok... Sonuna kadar syleyeceim. Ben yle zannediyorum ki, bu
Buzcuzde ki ne adam olduunu hepimiz biliriz, birbirimizden saklamaa hacet yok, Allah gnahlarn
affetsin...
Mderris Zahit Efendi (Stma grmemi dik bir sesle) zkr mevtakm bilhayri...
Doktor Biz de Allah gnahlarn affetsin dedik ya a canm. Evet, bu Buzcuzde, vefatndan sonra da
bu vasiyetiyle hemehrilerine bir azizlik, bir fenalk etmek istemitir... Efendiler, barmayn... Ta
atlasa syleyeceim... Sonra isterseniz beni taa gmn... Efendiler, bu umumun ehadeti
kelimesindeki karanlk deheti hisSnm Yldzlar F. 11
162
SNM YILDIZLAR
setrniyor musunuz? Bir biare adam btn bir ehrin, her biri bir ayr lem olan binlerce kafann
muhakemesine havale etmek ne olduunu anlamyor musunuz? Binlerce saygsz gze biare bir
hayatn, mtevaz bir ailenin harimine girmek selhiyetini vermek cinayetlerin en bydr... Fazilete,
iffete hrmetiniz varsa efendiler, brakn o kendi kesinde, kendi hariminde bir da iei gibi
mtevaz yaasn... ffet ve istihkamet numunesi diye ortaya koyacanz adam garaz, haset, kin tufan
iinde devrilip yutulmaa namzettir. Bizde nazar- dikkati celbetmeyen kk kusurlar, menfaatler,
tereddtler; bu biare heykelin i ziyaya maruz duracak yznde birer cinayet lekesi gibi grnr...
Binaenaleyh bu mkafattan vazgein!...
Mderris Zahit Efendi Kaziye ve burhanlafmz-daki mugalta ve safsatay dell-i dde-i
mantkiyesiyle size ispat ederim ama, zemin ve zaman msait deil...
Reis Mzakereye devam ediyoruz. Gelen mektuplar ktip efendi tasnif etti. Msaade buyurursanz
hulsalarn arzetsin...

Ktip Birinci mektup Hafz Efendinin bir komusundan... Bu efendinin iyi bir adam olduunu tasdik
ediyor... Ancak geenlerde mahallede iki kii arasnda bir kavga zuhur etmi... Raif Efendiyi ahit
yazmak istemiler... Raz olmam, grmediini sylemi... Halbuki grdn grenler varm.
Mderris Bu, hayli mhim bir kabahattir... Demek ki o kadar salih ve mtteki bildiimiz bu adam arasra yalan da sylermi. O suretle deftere erh verilmesini talebederim...
Ktip kinci mektup yine bir komusundan... Hafz Raif Efendi, geen sene fakir bir muhacir kadna
bir istida yazm... Bu istidada kadmm alil ve hasta olduFAZLET MKFATI
163
undan bahsediliyormu... Halbuki kadnn hi bir hastal yokmu...
Doktor Peki, bundan Hafz Raif'e ne? Kadm hasta olduunu sylemi, o da yle yazm...
Mderris Yok, yle sylemeyiniz doktor bey... fale vasta olma da ifal derecesinde bir crm ve
gnahtr... erh verilsin.
Ktip nc mektup mahallenin sabk muhtarndan... ki sene evvel mahallede sakin bir dul
kadmm geceleyin yabanc bir erkei hanesine kabul ettii teva-lrcn sabit olmu... Mahalleli bu kadnn
bu mahalleden ihra edilmesi hakknda bir mazbata yapmlar... Hafz Efendi bu mazbatay imzadan
ekinmi...
Birok sesler Oo... Bu, pek fena... Hafz Raif'ten ummazdk...
Doktor Fenalk neresinde?.. Pekl yapm... Ne stne farz?
Mderris Bundan byk fenalk, olur mu? Bu fahieyi himaye etme, fuha vasta olmak deil de
nedir? Bu gibi gayrimeru mnasebetlere vasta olanlara ise ne gibi bir isim verildiini pekl bilirsiniz
azizim.
Doktor u halde biarenin kaydna!!!
Mderris Hayr. Hafz Faif'in baka faziletlerine hrmeten bu irkin sfat ona vermeyeceiz, kt
ie yardm... diye bir kayt dreceiz.
Sesler Mnasip efendim... muvafk...
Ktip Drdnc mektup Raif Efendinin eski bir kiracsndan ki, Hafz vergi kaytlarn noksan
yazdrmakla itham ediyor.
Doktor Efendiler... Rica ederim merhum Buzcu-zdenin bunca emlki iin ka para vergi verdiini
hepimiz biliriz...
Mderris Btl, maksnaleyh olamaz doktor efendi. Yazlsn...
164
SNM YILDIZLAR
Vergi Mdr Reis Beyefendi, msaade buyurunuz da bu mektubu bana versinler... Tahkikat
yaptracam... Hakikaten byle bir ey varsa alaca nakd mkafat zerinden tazmin ettiririz.
Ktip Beinci mektubun imza yerinde var ise adalet, imzaya ne hacet! diye bir beyit Var. Bu
mektup, Hafz Raif Efendinin hususi hayatna mteallih baz ifaat muhtevi bulunuyor.
Doktor Allahakmza bunu olsun braknz... Canm, herifin hususi hayatn kartrmaa ne hakkmz
var?
Mderris Allah Allah... Hususi hayatn kartr-mazsak fazilet ve iffetini ne ile mertebe-i sbuta
vardracaz? Devam et ktip efendi...
Ktip Baz fkralar okuyorum : Mumaileyh ilk zevcesini alt ay sevitikten sonra almtr. Onun
vefatn mteakip ald kadna gelince, bu bir ihtiyar Ceza Reisinin zevcesiydi... Bu kadn, baz ilerini
takip iin Belediyeye gelir giderdi. Raif Efendi onu belediyede tand, aralarndan bir muaaka balad.
Tam o srada Ceza Reisi vefat ettii iin Hafz Efendi bu kadn taht- nikhna ald...
Mderris Aman ya Rabbi... Fazilet-i mcesseme telkki ettiimiz bu adamn hayatnda ne
vicdanszca safhalar varm... Kocal bir kadn ifal... Hem nerede? Vazife banda... fa-y vazife
halinde... Ey devam et ktip efendi...
Ktip Hafz Reif'in teyzesi kz yedi sene evvel evinde bir zabitle baslm... Byk kz bir tahsildar
severek kam, kk olu bir komuyu dverek iki diini krd iin bir buuk ay hapis yatmtr...
Doktor Peki, btn bu eylerden hep bu biare adamn zimmetine mi kaydediliyor? Kzndan,
olundan, teyzezadesinden ona ne?
FAZLET MKFATI
165
Mderris Rica ederim doktor efendi... Raif Efendi cidden fazilet sahibi bir adam olsayd ve
ocuklarna salam bir terbiye-i diniye ve ahlkiye verseydi bunlar olur muydu?
Ktip Altnc mektubun sahibi sekiz, on sene evvel Hafz Raif'in bir dnde iret ettiini sylyor...
Bir ses Vay gidi faziletime kurban olduum vay...
Reis Fuzuli mdahale olmasn rica ederim... Demek ara sra iki de kullanrm...

Ktip Yedinci mektup mahallesinin imamndan.. Geen ramazan Hafz Raif hastalk bahanesiyle bir
hafta oru yemi!...
Mderris Kaydediniz, din vazifelerde kusur...
Ktip Sekizinci mektup. Son mebusan intihabnda sandk memurluu etmi olan Rt Efendiden.
Hafz Efendi rey vermekte serbest brakmadklarn bahane ederek sanda rey pusulas atmam...
Reis Yaznz... Meden ve siyas vazifelerini yapmaktan istinkf...
Klp Reisi Ve ilve buyurunuz... Hkmet-i Mu-kaddeseye muhalefet...
dadi Mdr rticaa meyilli kayd da ilve bu-yurulursa yanl olmaz.
Ktip Dokuzuncu mektup serkomiserden... Geen ay polis memuru sarho bir fahieyi karakola
sevket-mek iin baz iddetli tedbirlere mracaat mecburiyetinde kalm... Hafz Raif: Kadna hakaret
ediyorsunuz; ayptr! yolunda szlerle mdahale etmi...
Reis aret edin... Hizmet srasnda polisin vazifesine mdahale...
Ktip Onuncu mektup i sahiplerinin birinden: Hafz Raif Efendi, adamcaz bir hafta beklettikten
son166
SNM YILDIZLAR
ra : Ne yapaym Belediye Reisi vazifesi bana gelmiyor ki imzalataym! demi.
Belediye Reisi Vay mfteri vay... Hem miri tenkide ne hakk var? Kaydedin.
Ktip On birinci mektupta Raif Efendinin bir ihmalinden bahsediliyor... Geenlerde Belediye iin
mnakaa ile kire satn alnmt. Raif Efendi, mteahhitlerden birinin mektubunu vaktinde komisyona
vermemi, bu suretle Belediyeyi yz lira zarar sokmu.
Belediye Reisi Raif Efendinin birok hallerine kar gz yumuyordum... Fakat artk tahamml
edemem. Bu adam azledeceim... Alaca mkfatla dkkn m aar, ne yapar, orasna karmam...
Klp Reisi Her halde buradan baka bir ehirde. Siyas rengi pheli olan bu adamn ehirde
kalmas doru olmaz...
Doktor (Avaz avaz haykrarak) Efendiler, dininiz, imannz, namusunuz varsa bu adam azledin,
ehirden kovun ne isterseniz yapn... nk artk insan iine kacak surat kalmad. Fakat artk
mektuplara da nihayet verin.
Reis Devamda ne mahzur gryorsunuz? Doktor Ne muhzur mu gryorum? Onlar okumaa
devam edersek belki yle eyler kacak ki, bir saat evvel iffet timsali olarak halka gstermek
istediimiz biareyi yarn sabah daraacma ekmek mecburiyetinde
kalacaz...
Mderris Fikirlerinizi btl... Ancak mzakereyi ben de kfi gryorum. nk gaye : Bu adam
muhakeme etmek deil, yalnz iffet ve istikamet sahibi bir adam olup olmadn tahkik etmekti... ok
haclarn kt ha zir-i begalde fetvasmca Hafz Raif Efendinin de iplii pazara kt... Reis Beyefendi,
emredin de bu ahs
FAZLET MKAFATI
167
namzetler cetvelinden karsnlar... Gelecek hafta dier namzetler hakknda tahkikat icra ederiz.
Doktor (Haykrarak) Hoca Efendi Hazretleri, z-tliniz galiba erbab- iffeti birer birer srdrp
astrarak tek banza ehirde kalmaa azmettiniz.
ZORAK DOKTOR
Kaza merkezlerinden birinin belediye parknda ok eski bir tandkla karlatm.
Kendisi o vakit yirmi iki yalarnda clz bir ocuktu... Haydarpaa'daki Tp Fakltesine devam eder,
fakat iir yazmaktan ve daima koltuunda tad bir Bodler'-in hemen her kelimesi altna kurun
kalemiyle Trke mnasn kaydetmekten derslerine almaya vakit bulamad iin ancak iki,
senede bir snf geerdi.
Zaman, baz insanlar ne kadar deitiriyor :
Moda veya Kudili ayrndaki akam piyasalarnda alnna dklen, lle lle, ensesine sarkan gzel
kumral salarn yerinde imdi yeller esiyordu. Kafa, deta drt ke bir biim alm, gvde, kollar ve
bacaklar alabildiine kalnlamt.
Mevsimin dayanlmaz scana kar stnde gbeine kadar ak bir delikli fanila, altnda sar bir
keten pantolon ve ayaklarnda delikli sandallar vard.
Beni grr grmez tand ve yanma geldi. Eski mnasebetimizin selm ve bazen de birka kelimeden
ve hatta biraz da souka bir resmi mnasebetten ibaret bulunmasna ramen, yanam pyor :
Oooh... Mis gibi stanbul kokuyorsunuz, diyordu.
Parkn btn adamlarn seferber ederek en glgeli aacn altnda benim iin bir masa hazrlatt.
Kahveciye kendi kahvesinin nafile olduunu kalpsizce syleyerek adamcaz kardaki Merkez
Kraathanesinden iyi kahve getirmeye memur etti.

On seneden beri stanbul'u grmediini hasretle sylyordu... Sarih bir hesaba giriilince on sene, on
drt seneye kt ve bu hakikat, biareyi daha ziyade meraklandrd.
Semtleri, isimleri, htralar hayli kartrmakla beraber yine birok eyler buluyor, yanmza yaklamak
isteyenleri bir el iaretiyle savarak bana sualler soruyordu.
Onu mazinin bysnden ancak sekiz, on dakika sonra sokaktan geen bir hindi srs uyandrd. O
zaman, yanmdan kalkarak park sokaktan ayran demir parmakln yanna gitti ve srnn sahibiyle
toptan bir pazarla giriti.
Fiyat zerinde anlaamadklar iin ikide birde obana : Hadi Allah hayrl mteri versin! diyerek
yanma dnyor, fakat sr hareket edince tekrar yerinden kalkarak adam aryor, mzakereye
devam ediyordu.
Nihayet arada kalan ufak bir fark akam st para teslim edilirken halledilmek zere bir uzlama oldu.
Hindiler, ikisince de malm olmas lzm gelen bir yere gnderildi.
Yanma geldii zaman sevinle ellerini uuturuyor:
yi aldk. ki ay sonra vilyet merkezine gnderdin mi, en az iki buuk, misli kr var, diyordu.
Ticaret mi yapyorsunuz? diye sordum.
Hayr, kasabann doktoruyum, dedi, fakat aras-ra byle ufak tefek iler de yaparz... stanbul gzel
ama, buralarn da bu iyilii var ite...
Doktor, yine karki dkknlarn birinden iki karl karadut erbeti getirtti. Civardaki insan aya
basmam dalardan getirilen karn stanbul fabrikalarnda yaplan buzlardan daha az mikroplu
olduunu bana resm ve fenn salhiyetine dayanarak temin ettikten sonra sergzetini anlatt: Bizim
nesilden birounun bandan gemi hikyenin ayn... Mtarekede memleket, bsbtn sk170
SNM YILDIZLAR
maya ve kararmaya balaymca iir ve hayali brakarak drt elle derslerine sarlyor, zararsz bir derece
ile faklteden diplomasn almaa muvaffak oluyor ve buraya geliyor.
O gn bugndr bu kk kazadadr. Yerli zenginlerden birinin kz ile evlenmi, ba, bahe, edinmi,
hulsa, burada altnda oturduumuz aatan daha kuvvetli kklemitir.
Halka kendini o kadar sevdirmitir ki, arasra kasabada yerlemeye gelen serseri makulesi, cahiller
gruhundan baz hekimler diki tutamamakta, birka ay iinde tas, tara toplayarak baka yerlere
gitmektedir.
Geri ihtisas yapmamtr. Fakat fakltedeki hocalarnn yeni eserlerini ve baz tbb Avrupa
mecmualarn getirterek daima okumu ve hekimliini ilerletmitir. Gz ameliyatndan, kadn
dourtmaya kadar her eyi evvel Allah elinden gelmektedir. Doktorluun esas zaten pratik deil midir?
Bu memlekette onun kadar kim pratik grmtr?
Maamafih, o, yalnz doktor deildir. Ufak tefek ticaret ilerinden baka belediye ileriyle de
uramaktadr. ki defa Umumi Meclis Azas olmu, fakat bunun kendisine ara patladn grerek
pek az zaman sonra istifa etmitir... imdi ancak mebus olursa kasabadan ayrlacaktr.
Arasra yanmza birtakm adamlar uruyor, kimi hastasnn haline dair izahat veriyor, kimi belediye
veya mahkemedeki ii iin akl danyordu... O, emniyet verici bir sesle en mkul ve en pratik
nasihatleri verdikten sonra birinden, bir gn urayp bahesini budayver-mesini, tekine vilyet
merkezine indii zaman iki, beygirlik az kullanlm bir motor aramasn rica ediyordu.
Baheden sonra beni muayenehanesine gtrd. BuZORAKl DOKTOR
171
ras deta bir dkknd. Karlkl iki cameknm iinde renk renk ampul kutular, il ieleri, snnet
takmlarndan di kerpetenine kadar birok aletler tehir edilmiti. Duvarlarda bykl, kkl insan
vcudu levhalar, frengi veya trahomdan korkun bir ekle girmi ba vesaire resimleri aslyor,
bandan telle tavana aslm bir iskelet arasra rzgr estike, daraacnda unutulmu bir maslup gibi
ar ar dnyor ve sallanyordu.
Buralarda doktor, kundurac ve berber esnaf nev'inden bir zenaat sahibidir. Halk, onun tezgh
banda altn sokaktan grmezse emniyet edemez, dedi.
Sokakta gmlekle gezdii halde muayenehaneye girer girmez duvarda asl beyaz gmleini srtna
geirmiti. Uzun bir masann stndeki ieler, pamuk paketleri, cami kandili biiminde bir cam ispirto
lambas ve saf alkol iinde duran hazr' pravaz rngalar kaldrld ve eski gazetelerle bir sofra kuruldu.
Yine kar dkknlara sipari edilmi kebap ve buzlu dut erbetleriyle gzel bir le yemei yedik ve
mtemadiyen eski htralardan konutuk.
Btn bu meguliyetlere ramen, edebiyat bsbtn unutmu deildi. Yalnz, artk Bodler az iire
iltifat etmiyor, arasra byk mill gnler vesilesiyle inklp iirleri yazarak vilyet gazetesinde
nerediyordu.

Hasta, hi eksik olmuyordu. Birtakm kyller evvel dkknn cameknmdan bakyorlar, ellerini
ceplerine, kuaklarna sokup para keselerini kartrdktan sonra ieri giriyorlard.
Doktor, bunlardan bazlar ile orta oyunu oynar gibi, deta kendi lehe ve telffuzlar zere
konuuyordu.
Hastay kedeki bir mein ezlonga yatrp muayene ettikten sonra duvardaki levhalardan birinin
nne gtryor ve vcudun neresinde hangi aletin bozulduunu bu levhann zerinde parmayle izah
ediyordu.
l/Z.
SUNMU YILDIZLAR
Maamafih, Allaha kr, fen her eyin aresini bulmutu. Bozukluun ilc bu sra sra dizilen kutular
iinde hazr ol vaziyetinde bekliyordu.
Daha iyisi onlarn her keseye gre eitleri vard ve aralannda firma ve reklm farkndan pek fazla bir
fark yoktu.
Bunlar mterilerine ne insanca, hatta peygamberce bir lisan ile anlatyordu.
Ey imdi ocuun adn koyalm bakalm... Sen fakir adamsn... Ne lzm u teneke kutulardaki
inelerle senin cann yakmak! u yeil kutulardaki ineler de o ii grr. Yarn gelirken iki lira
getirirsin... neler yar olunca iki daha verirsin. neler bitince iki daha getirirsin; olur biter... Paran
yoksa ya da getirebilirsin...
lcn sermayesi demek olan bu fiyat oumsayan lar olursa darlmyor, yaplacak iin ehemmiyetini
izah ediyordu :
Yahu, senin bahende su knkleri var m? Yoksa da elbet grmsudr... Bunlar kirele tkand
zaman ne yaparlar?... Knkleri bir bir skp ayklarlar. u resimdeki damarlar gryor musun? Onlar
da kirele tkanm... Kan ilemiyor... O ba dnmeleri, bulantlar, skntlar, hep ondan... Bu il, kireci
sktrp damarlar bir bir aacak... Azdan iecek il da veririm ama, o ii yapaca pheli... Para,
her vakit bulunur ama, tatl can bulunmaz...
Akam st kk bir araba ile otelime urad.
Burada bulunduunuz mddete sizi gezdirip elendirmek boynumuzun borcu, dedi, imdi bir kye
gideceiz... Manzara son decere nefis... Ben de , be dakika bir iftlie urayp bir hastam
greceim.
Elinden kurtulmak g olduu gibi, yaplacak baka bir i de olmadndan raz oldum, midilli byklZORAKl DOKTOR
173
gnde tek bir atn ektii hususi paytona glkle yerleerek yola ktk.
Yolda bana bir teklifte bulundu :
Hastam size de gstereceim... Son derece enteresan bir tiptir... Tvbekar olmu eski bir aki...
Vaktiyle halktan aldn imdi oluk ocuuyle rahat rahat yiyor... Pek rahat da saylmaz ya... nk
Allah bir hastalk musallat etti... Boulacam diye yemek yemiyor, ikide bir : Barsaklarm kpk
oldu! diye tutturuyor. Haftada bir kere olsun urayp bir iki rnga vurmazsam rahat etmiyor... Hsl,
mutlaka grmemiz lzm gelen bir insan... Yalnz malm ya, bu Hipokondri-aklar acayip insanlardr.
Sizin iin doktor diyeceim... Birka kelime Franszca konuuruz. Syleyeceklerime he deyiverirsiniz...
Eski aki, bask bir odada, srtst yatan i karnl bir ihtiyard. Doktorun tesellilerine iltifat etmeyerek
mtemadiyen ban te tarafa eviriyor ve susuyordu. Elli yanda bir de olu vard. Arasra doktora
kzdka ona kyor, ar kelimeler kullanyordu.
Aramzda kararlatrld zere doktor, beni byk bir profesr diye takdim etti. Evvelden
kararlatrm olduu zere ara sra darda dolaan ev halk tarafndan iitilecek bir sesle Franszca
sylyordu ve beni tek-tk cevaplarla mukabeleye mecbur ediyordu.
Oynadm zoraki doktor rolnden utanarak adamcaza , be teselli kelimesi syledim, byle
doktoru olan insann hi bir eyden korkmamas lzm geleceini temin ettim ve rnga sahnesini
beklemeden kendimi dar attm.
**
174
SNM YILDIZLAR
Garip bir tesadf iki sene sonra bizi bir kere de vilyet merkezinde bir algl lokantada karlatrd.
Bir byk masann banda sekiz, on kii ile beraber rak iiyor ve arasra algya uyarak ark
sylyordu.
Beni grnce yine yerinden frlad, masasna almak istedi. Raz olmadm ve kendi kendime yemee
devam ettim.
kacam zaman tekrar yanma geldi, yemek parasn demek istedi; onu da reddettim :
Tekrar kazanza misafir geldiim zaman her ikram memnuniyetle kabul ederim... Fakat burada
imkn yok...

 Vallahi, tallahi ben sana borluyum... nanmyor musun?

Nasl olur?
Yemin ediyorum canm... Paroldonr vallahi. ___ ! i !
.
Acaba sylesem mi? Haydi syleyeyim de biraz gl bari... Zaten mrur-i zaman da var.
NDEKLER
O akam grmee gittiimiz o itolu it aki eskisi yok mu? Neredense kulanda kalm, ben
konsulto isterim, diye tutturmutu... Tek doktoru olan memleketten ben kimi bulur da konsltasyon
yaparm?.. Yabanc olmandan istifade ederek senin srf konsltasyon iin celbedilmi byk bir doktor
olduunu syledim; herifiolunun on be lirasn aldm...
Sayfa
Snm Yldzlar ................................. 5
Bir Damla Gz Ya ........................... 11
Bir Hazin Hakikat .............................. 18
Yalan
................................................ 27
Bir Hayal Krkl .............................. 34
Kumandann ofr ........................... 41
Bir Sonbahar' Elencesi ........................ 50
Bir Yudum Su .................................... 59
Nisan Gnei ....................................... 66
Glgelerin Busesi ................................. 75
Bir Zaaf Dakikas ................................. 81
Bilek Saati
....................................... 88
Asker Dn
.................................... 94
Mektuplar
.......................................... 101
Tehdit
................................................ 109
Bir Ayrlk .......................................... 117
Muamma
.......................................... 125
Mazeret
............................................. 143
Sevda ve Mantk ................................. 150
Fazilet Mkfat
................................. 159
Zoraki Doktor
.................................... 168
S Y > , s o
(1889- 1956)
stanbul'da domu, Edebiyat Fakltesini bitirmi, liselerde retmenlik ve mdrlkler, Mill Eitim
Mfettilii, Paris Kltr Atae-t yapm, UNESCO'da lkemizi temsil et-Tiitir. Romanfaj, hikyeleri,
tiyatrolar yannda eitli evirileri de vardr.
BSf
ntekn
SNM YLDZLAR
Reat Nuri Gntekin _ Snm Yldzlar
www.kitapsevenler.com
Merhabalar
Buraya Yklediim e-kitaplar Aada Ad Geen Kanuna stinaden
Grme zrller in Hazrlanmtr
Ekran Okuyucu, Braille 'n Speak Sayesinde Bu Kitaplar Dinliyoruz
Amacm Yayn Evlerine Zarar Vermek Deildir
Bu e-kitaplar Normal Kitaplarn Yerini Tutmayacandan
Kitaplar Beyenipte Engelli Olmayan Arkadalar Sadece Kitap Hakknda Fikir Sahibi Olduunda
Aada Ad Geen Yayn Evi, Sahaflar, Ktphane, ve Kitaplardan Temin Edebilirler
Bu Kitaplarda Hi Bir Maddi karm Yoktur Byle Bir eyide Dnmem
Bu e-kitaplar Kanunen Hi Bir ekilde Ticari Amal Kullanlamaz
Bilgi Paylatka oalr
Yaar Mutlu
Not: 5846 Sayl Kanunun "altnc Blm-eitli Hkmler " blmnde yeralan "EK MADDE 11. - Ders
kitaplar dahil, alenilemi veya yaymlanm yazl ilim
ve edebiyat eserlerinin engelliler iin retilmi bir nshas yoksa hibir ticar ama gdlmeksizin bir
engellinin kullanm iin kendisi veya nc
bir kii tek nsha olarak ya da engellilere ynelik hizmet veren eitim kurumu, vakf veya dernek gibi
kurulular tarafndan ihtiya kadar kaset, CD, braill

alfabesi ve benzeri 87matlarda oaltlmas veya dn verilmesi bu Kanunda ngrlen izinler

alnmadan gerekletirilebilir."Bu nshalar hibir ekilde
satlamaz, ticarete konu edilemez ve amac dnda kullanlamaz ve kullandrlamaz. Ayrca bu
nshalar zerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerin bulundurulmas
ve oaltm amacnn belirtilmesi zorunludur." maddesine istinaden web sitesinde deneme yaynna
geilmitir.
T.C.Kltr ve Turizm Bakanl Bilgi lem ve Otomasyon Dairesi Bakanl Ankara
Bu kitaplar hazrlanrken verilen emeye harcanan zamana sayd duyarak
Ltfen Yukardaki ve Aadaki Aklamalar Silmeyin
Tarayan Yaar Mutlu
web sitesi
www.yasarmutlu.com
www.kitapsevenler.com
e-posta
yasarmutlu@kitapsevenler.com yasarmutlu@yasarmutlu.com
mutlukitap@hotmail.com kitapsevenler@gmail.com
Reat Nuri Gntekin _ Snm Yldzlar