Professional Documents
Culture Documents
İslam Ve Poli̇gami̇
İslam Ve Poli̇gami̇
(tirazlar ve Cevaplar)
NDEKLER
1- Nikh Tabiat Amalarndan Biri.....................................................................................2
2- Erkein Kadna stnl.............................................................................................4
3- ok Kadnla Evlilik........................................................................................................5
Peygamberimizin Evlilikleri ile lgili Baka Bir lmi Aratrma..........................................13
sentezlerdir. Her elementin kendine zg artlar olan zel yerine konmas gerekir. Bu yer,
tabiatn ve yaratln gayesine uygun olmak zorunda olduu gibi sz konusu canlnn trnn
kemal srecine de elverili olmaldr. la karmlar ve sentezleri gibi. Bu karmlar belirli
nitelikte, belirli miktarda, belirli lde ve artlarda elementlere muhtatrlar. Eer bu
elementlerden biri zel niteliinin en kk lde dna ksa, zel artlarndan en ufak bir
sapma gsterse o ila etkisini kaybeder.
Mesel, insan zel biimde senteze girmi eitli elementlerden olumu doal bir varlktr.
Bu sentezden eitli i nitelikler ve manev zellikler doar ki, bunlardan sonu olarak eitli
eylemler ve davranlar meydana gelir. Eer insan baz eylemlerini ve davranlarn
deitirerek doal konumlarndan baka konumlara dntrrse, onun niteliklerinde ve ruhi
zelliklerinde bir sapma ve deime grlr. Bylece btn nitelikleri ve zellikleri doal
dzeyden ve yaratl yolundan sapar. Bunun sonucu olarak insann doal kemali ile ve
yaratl gerei izledii amac ile ba ve ilikisi kopar.
Gnmzn insanln saran, insann huzura ve mutlu hayata ermeye ynelik abalarn boa
karan, insanl dle ve ykmla tehdit eden musibetleri enine boyuna incelediimizde, bu
en gl faktrn takva erdeminin yokluunun, insan toplumlarnda ykcln, sertliin,
iddetin ve hrsn kklemesinin olduunu grrz. Bunun en byk sebebi, evlilik ve ocuk
yetitirme alanndaki doal yasalarda egemen olan zgrlk, baboluk ve umursamazlktr.
nk gnmzde aile toplumu ve ocuk yetitirme konusunda izlenen uygulamalar, insanda
efkat, merhamet, iffet, hay, alak gnlllk duygularn ocuklarn bul ann ilk
yllarndan balayarak mrnn sonuna kadar ldryor.
Bu aksaklklarn ve noksanlklarn dnce ve baz yntemler aracl ile telafi edilmesi ise,
ne yazk ki mmkn deildir. nk dnce, hayatn dier gerekleri gibi tekvin bir aratr.
Tabiat onu doal yoldan ve tekvin rndan kan veya sapan unsurlar tekrar tabiat
evresine dndrmek iin kullanr. Yoksa onun fonksiyonu tabiatn ve yaratln abasn
boa karmak deildir. Eer byle olursa, kendisine ynelik ktl savmak iin insana
vermi olduu klla tabiatn kendisi ldrlm olur. Eer tabiatn bir arac olarak dnce,
tabiatn bir unsurunun bozulmasn desteklemek iin kullanlrsa, o zaman bu doal ara da
dier aralar gibi bozuk ve fonksiyonundan sapm hle gelmi demektir. Bundan dolay
gryoruz ki, gnmzn insan ne zaman toplumunu tehdit eden yaygn bir bozukluu
dnce gc ile dzeltirse, ondan daha ac ve dehetli bir bozuklukla kar karya geliyor ve
bylece bandaki belann yaygnl ve kapsam artyor.
Evet. ylelerinden biri yle diyebilir: Psikolojik eylemler diye adlandrlan manev sfatlar,
masallar ann ve ilkellik dneminin kalntlardr. Bunlar gnmzn gelimi insannn
hayat ile uyumaz. Bunlar iffet, cmertlik, hay, efkat, doruluk gibi sfatlardr. Mesel iffet,
nefsin tabiatn arzular konusunda sebepsiz yere kaytlandrmaktr. Cmertlik, insann mal
biriktirmeye ynelik emeini ve mal kazanma yolunda katland skntlar boa karmaktr.
stelik yoksulu, almada tembellie ve dilenmek iin bakalarna el ama zilletine
altrmaktr. Hay, insan hakkn istemekten ve iindekileri aklamaktan alkoyan bir
gemdir. efkat kalbi zayflatr. Doruluk gndelik hayatla badamaz. Bu tr szler dorudan
doruya szn ettiimiz sapkln somut rneklerini oluturur.
Byle diyen kimse bilmiyor ki bu erdemler, insan toplumunun vazgeilmez gereklerindendir.
yle ki, eer bu eylemler kkten ortadan kalksalar, insan toplumu artk bir saat bile toplum
olarak yaayamaz. Eer bu hasletlerin ortadan kalkmas, herkesin bakasnn zel hakkna,
malna ve rzna saldrmas, hi kimsenin toplumun ihtiya duyduu eyleri karlayacak
3- ok Kadnla Evlilik
eitli hayvan trlerinde tek evlilik ve ok evlilik meselesi belirgin deildir. Yuva birlii
esasna gre yaayan hayvanlarda tek elilik uygulamas geerlidir. nk bu tr hayvanlarda
erkek yuvay ynetmekle, yavrular koruyup bytmekle yeterince megul olduu iin baka
diilerle ilgilenmeye frsat bulamyor. Yalnz yuva yapm, ynetimi ve yavruya bakma
ykmll alanndaki artlar deiince, yani evcilleme, insan tarafndan eitilme ve
sorunlarnn stlenilmesi sz konusu olunca, bu hayvanlarn erkekleri ve diileri arasndaki
durum deiiyor. Bu durum horozlarda, tavuklarda, gvercinlerde vb. hayvanlarda aka
grlr.
nsanlarda ok kadnla evlenmek Msr, Hintliler, inliler, Farslar hatta Romallar ve eski
Yunanllar gibi ok sayda millette geerli olan bir gelenekti. Bu milletler ou kere
evlerindeki tek elerine tenha kalmamalar iin hizmeti eklerlerdi. Hatta Yahudiler ve Araplar
gibi baz milletlerde bu i belirli sayda son bulmazd. Onlarn kimi erkekleri bazen on, yirmi
ve daha ok sayda kadnla evlenirlerdi. Mesel sylendiine gre Kral Sleyman yzlerce
kadnla evlenmiti.
ok elilik, ounlukla kabilelerde ve onlar gibi yaayan kylerde ve dalk yrelerde
grlrd. nk bu tr yerleim birimlerinde aile reislerinin kalabalk sayda insana iddetle
ihtiyac olurdu. Byle yerlerde yaayan ailelerin reisleri ok evlilik yaparak ok doum
yaptrarak ok erkek evlat sahibi olmak isterlerdi. Bylece hem yaama tarzlarnn gerei olan
savunma iini kolaylatrrlar, hem de ok saydaki ocuklarndan kavimlerinde lider
olabilmenin bir arac olarak yararlanrlard. stelik ok evlilik onlara hsmlk yolu ile ok
sayda akraba kazandrrd.
Baz ilim adamlar kabilelerde ve kylerde ok evliliin temel faktr olarak bu yerleim
birimlerinde yk tamak, obanlk, su tamak, avclk, yemek piirmek, dokumaclk gibi
ok sayda i trnn varln kabul ederler. Bu genelde dorudur. Fakat bu tr yerlerde
yaayan insanlarn manev niteliklerini irdelediimizde bu ilerin onlar iin ikinci derecede
nem tadn grrz. Bizim sylediimiz faktrn bedeviler iin ncelikli ve dorudan
ama olduu grlr. Ayrca eskiden ok sayda oul sahibi olmak iddiasnn ve evlat
edinmenin aralarnda yaygn olmas bu amacn uzantlarndandr.
stelik bu milletlerde ok elilik geleneinin geerli olmasnn bir baka temel faktr de
vard. Bu faktr kadnlarn ihmal edilmeyecek oranda erkeklerden ok olmalar idi. nk
kabile hayat yaayan bu milletlerde savalar, saldrlar, lmler ve krmlar ok ve srekli idi.
Bu lmler erkekleri yok ederek kadnlarn saysn yksek oranlara kartrd. Bu fazlalk o
kadar byk olurdu ki, ok elilik olmadan doal ihtiyac giderme imkan olmazd. Bu faktr
de gz ard etmemek gerekir.
slm tek kadnla evlenmeyi yasallatrd. Birden ok evlilie drde kadar izin verdi. Ama bu
izni eler arasnda adaleti gerekletirme artna balad. Bunun yan sra ok eliliin
beraberinde getirecei btn sakncalarn giderilmesini istedi. Bu sakncalara ilerde
deineceiz. Yce Allah yle buyuruyor: "Kadnlarn lehine de aleyhlerindeki maruf hakka
denk bir hak vardr." (Bakara, 228)
ve hazrlanma, kadnlarda erkeklerden daha abuk, daha erken yalarda meydana gelir.
zellikle scak iklimin egemen olduu blgelerde dokuz yan dolduran kzlar evlenmeye
elverili hle gelirken, erkekler ounlukla on alt yandan nce evlenmeye hazr olmazlar.
(slm, bu ya evlenme yann balangc olarak kabul etmitir.)
Bunun delillerinden biri uygar milletlerin gen kzlar arasnda grlen uygulamadr. Bu
kzlarn arasnda kanuni bul yana kadar bakire kalanlar ok azdr. Bunun tek aklamas
udur: Tabiat bu gen kzlar erkek akranlarndan nce evlilie hazrlamtr.
Bu zelliin gerei olarak herhangi bir kavmin on alt yllk doumlarn ele alalm ve bu
kavimde kadnlar ile erkelerin saysn eit farz edelim. Bu kavimde evlenecek yataki
erkekler, erkeklerin normal bul a olan on alt yanda doanlar olurken evlenecek
kadnlar yedi yl boyunca doanlar olur.
Erkekler iin olgunluk ya olan yirmi be yl sresinde doanlar gz nne alrsak,
evlenecek yataki erkeklerde on yllk bir birikim meydana gelirken kadnlarda on be yllk
bir birikim meydana gelir. Eer bu rakamlarn ortalama orann alrsak, tabiat eyleminin
sonucu olarak her erkee iki kadn der.
kinci olarak; eldeki istatistik verilere gre, kadnlar erkeklerden daha uzun mrl oluyor.
Bunun gerektirdii sonuca gre lm ya, ok saydaki kadnn karlnda erkek
brakmyor.[26]
nc olarak; gebe brakma ve dourtma zellii erkeklerde kadnlardan daha uzun
srelidir. Kadnlarda ounlukla elli yanda hamile kalma zellii sona eriyor. Oysa
erkeklerde hamile brakma zellii, uzun yllar varln srdryor. Bu kabiliyet kimi zaman
erkeklerin doal mr olan yz yan btn boyunca devam ediyor. Bu durumda erkein
yaklak seksen yl olan dourtabilme sresi, kadnn yaklak krk yl sren dourganlk
yann iki kat oluyor.
Bu gereke bir nceki gerekeye eklenince u sonu kyor: Tabiat ve yaratl, erkee birden
ok kadnla evlenmeyi serbest brakyor. Tabiatn, bir taraftan dourtma gcnn artlarn
hazrlamas, dier taraftan da ocuk edinmeyi engellemesi anlamszdr. Byle bir ey, mevcut
sebep ve neden gelenei ile badamaz.
Drdnc olarak; sava, ldrmeler vb. gibi toplumun fertlerini yok eden olaylar
karlatrlmaz oranda erkekleri kadnlardan daha ok yok ediyor. Daha nce belirttiimiz
gibi bu gerek, kabilelerde ok eliliin yaygn oluunun en gl faktrlerindendi. Bu
olaylarn dul ve kocasz brakt kadnlar, kanlmaz olarak ya ok elilii kabul edecekler
veya zina edecekler yahut da bnyelerinde varolan cinsel gc ilevsiz ve tatminsiz
brakacaklar.
Bu satrlarn yazlmasndan bir ka ay nce Bat Almanya'dan gelen bir haber bu gerei teyit
ediyor. Haber udur: Kocasz kadnlar dernei, erkeksizliin kendilerine verdii sknty dile
getirerek hkmetlerinden kendilerine slm'daki ok elilii uygulama serbestisi tannmasn
istediler. steyen erkein birden ok kadnla evlenebilmesini ve bu yolla cinsel mahrumiyet
probleminin zlmesini talep ettiler. Fakat hkmetleri bu istee olumlu cevap vermedi.
Alman Kilisesi de bu neriyi kabul etmedi. Bylece Kilise, zinann yaylmasna ve bu yzden
neslin bozulmasna raz oldu.
2- Bu konudaki ikinci nokta udur: Sylediimiz gerekleri gz ard ederek tabiatn erkek ve
kadn saysn genelde eit tuttuu eklindeki delile sarlmak, toplumdaki her erkein says
drde kadar varan kadnla evlenecei farz edilirse yerinde olur. Fakat tabiat btn erkeklere
bu imkan tanmyor. Bu uygulamadan doal olarak erkeklerin tm deil, bazlar
yararlanabiliyor. slm ok elilii farz ve vacip biiminde yasallatrm deildir. slm bu
uygulamay eleri arasnda adaleti salayabileceine gvenen erkeklere mubah kabul etti. Bu
hk-mn sknt veya kargaa getirmediinin en ak delili, bu gelenein gerek Mslmanlar
arasndaki uygulan srasnda ve gerekse bunu benimseyen dier milletlerin hayatnda kadn
ktl veya yokluu gibi bir skntya yol amam olmasdr. Tersine ok eliliin
yasakland lkelerde binlerce kadn kocadan ve aile yuvasndan mahrum kalarak zina ile
yetinmilerdir.
3- Bu konudaki bir baka nemli nokta udur: Kadn erkek saysnn eitlii deliline sarlmak,
yukarda yaptmz istatistik incelemeleri gz ard etmemizin yan sra ok elilik hkm
slah edilmedii hlde, vehmedilen sakncalar ortadan kaldran kaytlarla snrlandrlarak
dengeli hle getirilmedii hlde yerinde olur ancak. Oysa slm, ok evlilik yapan erkeklere
eleri arasnda iyi geinme ve yatak sras hususunda adil davranma art kotu. Erkeklere
elerin ve ocuklarnn geim ihtiyalarn karlamasn farz kld. Drt kadnn ve
ocuklarnn geim masraflarn karlamak, bunun yan sra bu kadnlarla arasndaki
ilikilerde adaleti gzetmek sadece baz olgun ve zengin erkeklerin baarabilecei bir itir.
Her erkek bu iin altndan kalkamaz.
stelik evlenecek kadn iin kocasn sadece kendisiyle yetinmeye, zerine kuma
getirmemeye zorlayan baz er' yollar vardr. Kadn evlenirken bu yollara bavurabilir.
nc itiraza vereceimiz cevap udur: Bu iddia, slm'n insana ynelik terbiye tarzn ve
bu eriatn maksatlarn iyi incelememi olmaya dayanyor. rtnme, iffetlilik, hay,
arszlktan kanma ilkeleri zerinde younlaan slm toplumundaki kadnlara ynelik din
terbiye, yle bir kadn tipi ortaya karr ki, bu kadnda evlenme arzusu erkeinkinden daha
zayf olur. (Geri yaygn kanaate gre kadnda evlenme arzusu erkeinkinden daha gl olur.
Bu iddiann savunucular kadnn tabiat gerei ss ve gzellik dknln delil
gsterirler.) slm terbiyesi ile yetimi kadnlarla evlenen erkekler dile getirdiimiz bu
gerei tereddtsz bir ekilde kabul ederler. Ortalama bir erkein evlenme arzusu bir, hatta
iki ve kadnn evlenme arzusunun toplamndan daha oktur.
te yandan slm dini, gerekli miktarnda tabiatn gereksinimleri ve nefsin arzular hususunda
mahrumiyetin yok olmasna dikkat ediyor. Dolaysyla erkekte ehvet ve tatminsizlik
birikiminin meydana gelmemesini gz nne alyor. Eer byle bir mahrumiyet birikimi
olursa, bu erkei fuha, meru olmayan tatmin yollarna srkler. Tek e, mazeretleri
dolaysyla beraberliklerinin yaklak olarak te birlik blmnde kocasnn isteklerine cevap
veremez. Bu mazeretleri det gnleri, hamileliin bir blm, doum ve ocuk emzirme
dnemleri gibi zaruri hllerdir. Bu dnemlerdeki igdsel ihtiyac bir an nce gidermeye
girimek, toplum hayatn duygu zemini zerinde deil, akl ilkeleri zerinde kurduunu bu
kitaptaki incelemelerimizde sk sk vurguladmz slm iin kanlmaz bir grevdir.
nsann, arzularn ve kt isteklerin ba boluuna aran duygularn gdmnde kalmas
slm'a gre en byk tehlikelerdendir ki, bunlardan biri bekarlk vb. durumlardr.
Dier ynden slm'da yasa koyucunun en nemli gayelerinden biri, Mslman neslinin
artmas ve yeryznn irki ve fesad ortadan kaldracak ekilde slm toplumu eli ile
kalkndrlmasdr.
Btn bunlara bir de zellikle boama serbestisini ekleyelim. By-le ortamlarda ok evlilik ve
boama serbestisi, toplumda birtakm zevk dkn ar ehvetperest erkekler ortaya karr.
Bu erkeklerin, ehvetleri ve ihtiraslar peinde komaktan, bir kadn alp dierini
brakmaktan, birini kaldrp onun yerine bakasn koymaktan baka bir dnceleri olmaz.
Byle bir durum toplumun yarsn oluturan kadnlar mahvetmekten, bedbahtla mahkum
etmekten baka bir ey deildir ki, bu yzden toplumun dier yars da mahvolur.
ok elilie itiraz edenlerin sylediklerinin zeti budur. Bunlarn hepisi dorudur. Fakat
bunlar slm'n kendisine ve hkmlerine deil, Mslmanlara yneliktir. Mslmanlar ne
zaman slm'n kendilerine ynelik direktiflerine gre hareket ettiler ki, davranlarnn
sonucu olan bozukluklardan slm sorumlu tutulsun? nsanlar yce dinin direktifleri uyarnca
eiten iyi hkmeti, yzyllar nce kaybettiler ve bir daha bulamadlar. Hatta din perdesini en
pervaszca yrtanlarn, onun kanunlarn ineyenlerin ve hadlerini uygulamadan kaldranlarn
ncleri yneticiler ve hkimler olmutur. Bilindii gibi insanlar da liderlerinin dini zere
olurlar. Eer biz din esasna dayal devletin padiahla ve monarik saltanata dnt
gnden beri slm padiahlarnn ve hkimlerinin saraylarda iledikleri rezilliklerin bir
blmn anlatmaya kalksak ayr bir kitap meydana gelir.
Ksacas, eer problem varsa, bu Mslmanlarda vardr. Mslmanlar evlerinde
mutluluklarn temin etmeyen bir aile yuvas biimini setiler. Evlerinde doru yoldan
ayrlmakszn yrtemeyecekleri bir siyasete yneldiler. Geri herkes iledii gnahn
sorumlusudur; ama bunun gnah kadnlara ve ocuklara deil, erkeklere aittir. nk bu
erkeklerin davranlar kendilerinin, elerinin, ocuklarnn mutluluunu, yuvalarnn temiz
havasn ar arzular ve cahillikleri uruna feda etmeleri btn bu bozukluklarn, bu
mahvedici bedbahtlklarn asl kaynadr.
slm, ok elilii her erkek iin gerekli bir farz olarak ortaya koymu deildir. Fertlerin
tabiatna, kendilerinin maruz kalabilecei geici durumlara bakt. Daha nce anlatld zere
bu konuda kesin fayday ve maslahat gz nne ald. Sonra ok eliliin aksaklklarn ve
sakncalarn ortaya karp sayd. Sonra toplumun yararn korumak iin ok evlilii mubah
kld. Fakat bu ilemi btn bu irkin aksaklklar ortadan kaldracak bir arta balad. Bu art
erkein eleri arasnda adaleti salayaca yolunda kendine gvenmesidir. slm sadece
kendine bu gveni duyanlara ok elilii serbest kld. Ama kendilerinin, elerinin ve
ocuklarnn mutluluu ile ilgilenmeyen, karnlarn doyurmaktan ve nefislerini tatmin
etmekten baka bir ideali olmayan, kadnn sadece erkein ehvetini tatmin etmek iin
yaratldn dnen u erkeklere gelince, slm'n onlarla hibir ii yoktur. Onlar iin caiz
olan tek kadnla evlenmektir. O da onlar iin bu durumda olduklar srece caiz ise.
stelik bu itirazlarda slm'da birbirinden ayr olan iki yn, birbirine kartrlmtr. Bu iki
ayr yn teri ve velayet ynleridir.
Bunun aklamas yledir: Gnmzde aratrmaclar, mevzu kanunlarn ve geerli
sistemlerin faydal ve zararl olduunu deerlendirirken o kanunlarn ve sistemlerin
toplumlarda uygulamalarndan elde edilen holanlan ya da holanlmayan sonularn, bunun
yan sra toplumlarn imdiki durumlaryla o kanunlar kabul edip etmediklerini gz nne
alrlar. Bu aratrmaclarn u noktann farknda olmadklarn sanmyorum: Toplum sz
konusu hkmle uyumayan birok geleneklere, detlere ve arzalara sahip olabilir. Byle
durumlarda o hkmn akbetini grebilmek iin toplumu o hkmle veya gelenekle
elimeyecek unsurlarla donatmak gerekir. O kanunun etkileri hayrl m, yoksa kt m,
faydal m, yoksa zararl m o zaman anlalabilir. Fakat o aratrmaclar mevzu kanunlarda
toplumun mevcut iradesi ve grnr dncesi ile istedii eyi gz nne alyorlar. Toplumun
bu istei ne olursa olsun. O zaman isteklerine ve arzularna uygun gelen hkm faydal
kanun, istek ve arzularna ters gelen hkm faydal olmayan kanun olur.
Bundan dolay bu aratrmaclar Mslmanlar ktlk bataklnda akn, madd ve manev
hayatlarnda bozukluklara gmlm grdke, Mslmanlarda grdkleri yalan, hyaneti,
kfrbazl, hak tanmazl, ktln yaygnln, aile huzursuzluunu, sosyal bozukluu
onlar arasnda uygulanan din kurallara dayandryorlar. Bunu yaparken slm sistemini,
insanlar arasndaki uygulan ve meydana getirdii sonular bakmndan aralarndaki duygu
birikiminden kaynaklanarak insanlara dayatlan dier sosyal sistemler gibi sanyorlar. Bylece
u sonuca varyorlar: slm bu sosyal bozukluklarn dourucusudur. Bu ktlkler ve
bozukluklar ondan kaynaklanyor. (Oysa bu ktlklerin daha beteri, bu kfrbazlklarn daha
kts onlardadr. Btn avlar, posta brnmn karnndadr.) Onlara gre eer slm gerek
din olsa, kanunlar insan mutluluunu teminat altna alan iyi kanunlar olsa, insanlar zerinde
olumlu bir etki gsterir, onlarn bana dert olmazlard.
Fakat byle diyenler dzgn ve yapc hkmn tabiat ile bozuk ve ykc insanlarn tabiatn
birbirine kartryorlar. slm; temel ilkelerin, ahlk kurallarnn ve uygulamaya dnk
kanunlarn btndr. Bu btnn unsurlar arasnda denge vardr, paralar birbirine baldr.
Paralarndan biri bozulunca bu bozukluk, btnn bozulmasna ve etkisinde sapma meydana
gelmesine yol aar. Tpk eitli elementlerden yaplm ilalar ve macunlar gibi. Bu ilalar
salkl bir etki meydana getirebilmek iin elementlerin salkl olmalar ve kullanm
yerlerinin uygun olmas gerekir. Eer onlarn baz unsurlar bozuk olursa veya onu kullanan
insanda kullanm artlar gzetilmez ise, etkilerini gsteremezler. Hatta kimi zaman beklenen
etkilerinin tersini gsterirler.
Farz edelim ki slm sistemi, teknik yapsnn yetersizlii yznden insanlar dzeltemiyor,
yaygn ktlkleri ve rezillikleri yok edemiyor. Peki, demokratik sistem niin Avrupa
lkelerinde verdii sonular bizim dou lkelerinde veremiyor? Bize ne olmu? lerlemek
iin ne kadar gayret gstersek daha ok geriye gidiyoruz. Hi kimsenin phesi olmasn ki,
gnmzde ktlkler ve rezillikler yarm yzyl ncesine gre aramzda daha ok kklemi
ve derinlemitir. Oysa bu yarm yzyl ncesinde kendimizi ilkel saym ve o gnden beri
uygarlatmz ve aydnlandmz ileri srmtk. Sosyal adaletten, insan haklarndan,
yaygn yce bilgilerden, toplumsal mutluluktan nasibimiz yok. Bu yce deerlerin aramzda
sadece isimleri ve kelimeleri dolamaktadr. Bu durumda yle bir ey dnda mazeret
gsterilemez ki efendim, bu gzel sistemler sizde etkili olamad. nk siz onlar
uygulamyorsunuz, yrrle girmelerine gayret etmiyorsunuz. Peki, bu mazeret bu sistemler
iin geerli saylyor da niin slm hakknda geerli saylmyor.
Farz edelim ki slm, temelinin zayfl yznden (h!) insanlarn kalplerinde kkleemedi,
toplumun derinliklerine ileyemedi. Bunun sonucu olarak hkmeti devam edemedi, slm
toplumunda varln koruyamad, ok gemeden toplum hayatndan dland. Peki, beenilen
ve milletler aras bir nitelii olan demokratik sisteme ne demeli? Niin Birinci Dnya
Savann ardndan Rusya'y terk etti? Niin Rusya'daki izleri silinerek yerini Komnizme
brakt? Bu demokratik sistem kinci Dnya Sava sonrasnda da in'de, Letonya'da,
Estonya'da, Litvanya'da, Romanya'da, Macaristan'da, Yugoslavya'da ve baka lkelerde niin
Komnizm ile yer deitirdi? Oysa ki nemli bir oranda birok lkeye nfuz etmi ve onlar
tehdit ediyordu?
Bir de Komnizme bakalm. Bu sistemin siyas mr krk yla yaklayor. Bu esnada yayld
ve insan toplumunun yarsna yakn zerinde egemen oldu. Propagandaclar ve yandalar bu
sistemin erdemlilii ile vnrler. Onun monarik istiptad ve demokratik smr glgesi ile
glgelenmemi tek saf sistem olduunu, kk sald lkelerin birer vaat edilmi cennet
olduunu sylerler. Fakat bundan iki yl nce[29] bu propagandaclarn ve yandalarn
kendileri Komnizmin tek nderinin hkmetini protesto giriiminde bulundular. O Stalin ki,
otuz yldan beri Komnizmin nderliini, liderliini stlenmiti. Sz konusu propagandaclar
ve yandalar Stalin hkmetinin Komnizmin klnda bir bask, istiptad ve kleletirme
hkmeti olduunu akladlar. Hi phesiz Stalin kanun koyma, yrtme ve bunlarla ilgili
alanlarda byk bir etki brakmtr. Bunlarn hepsi diktatr ve kleletirici bir iradenin, ferd
bir hkmetin tekelinde idi. Bu diktatr irade binlerce kiiye hayat balarken binlerce kiiyi
ldryor, eitli kavimleri mutlu ederken, dierlerini bedbahtla srklyordu. Bunlarn
arkasndan kimlerin geleceini ve bunlar nasl kendilerinden ncekilerin iktidarn yargladlar
ve haklarnda hkm verdilerse aynen kendilerinin iktidarn kimlerin yarglayacan Allah
bilir.
Salkls ile bozuu ile toplumlarda egemen olduktan sonra, en gls yandalarnn ihaneti
ve taraftarlarnn iradelerinin zayfl olan eitli faktrlerin etkisi ile toplum sahnesinden
ekilip giden sistemlerin, geleneklerin ve rejimlerin says oktur. Tarih kitaplarnda bunlarla
karlalabilir.
Acaba sosyal sistem olmak bakmndan slm ile bu deien, bakalaan sistemler arasnda ne
fark var ki, onlarda mazeret kabul ediliyor da slm da kabul edilmiyor? Evet. Gnmzde
doru sz, btnn korkun gc ile dounun takliti cahillii arasnda sahipsiz kald. Onu ne
glgesi altna alan bir gk ve ne zerinde tayan bir yer var. Her neyse... Anlattklarmzdan
u gerein farkna varlmas gerekir: Herhangi bir sosyal sistemin insanlar zerinde etkili
olup olmamas, bunun yan sra o sistemin insanlar arasnda kalmas veya kaybolup gitmesi
sadece o sistemin salkl veya bozuk olmasna btn ile bal deildir ki, salkl ya da
bozuk olduuna buna bakarak karar verilsin. Bu konuda etkili olan baka gerekeler ve
sebepler vardr. Btn alar ve yzyllar boyunca insanlar arasnda geerli olan her sistem
eitli faktrlerin etkisi altnda bir gn sonu verir, baka bir gn baarsz olur, bir dnem
insanlar arasnda yaar, baka bir dnem ortadan kaybolur. "Biz bu tr gnleri insanlar
arasnda dolatrrz. Bu, Allah'n kimlerin mmin olduklarn belirlemesi ve aranzdan baz
ahitler semesi iindir." (l-i mrn, 140)
Ksacas, slm'n kanunlar ve hkmleri temel ve nitelik bakmndan, insanlar arasnda
uygulanan dier sosyal kanunlara terstir. nsanlara ait sosyal kanunlar yzyllarn, maslahat ve
karlarn deimesi ile deiir. Fakat farz, haram, mstehap, mekruh, mubah gibi kategorileri
olan slm kanunlar deimeye, bakalamaya kapaldr. Fakat toplumdaki fertlerin
yapacaklar ve yapmaktan kanacaklar davranlar, giriecekleri veya uzak kalacaklar btn
tasarruflara gelince, bu konuda sorumluluk devlet yetkilisinin omuzlarndadr. nsanlara
bunlar emretmek veya yasaklamak, bunlar hakknda toplum bir fertmi de devlet yetkilisi o
ferdin dncesi ve iradesiymi gibi tasarrufta bulunmak yetkiliye der. Eer slm'n bir
devlet yetkilisi olsa, insanlarn ok elilik adna iledikleri bu zulmlere engel olabilirdi.
Bunun iin ok elilii serbest brakan ilh hkmn deimesi gerekmez. Bu engelleme
toplumun faydasn gzeten genel bir yrtme kararll yolu ile gerekleir. Tpk bir ferdin
ylesini faydal grd iin ok elilik imkann kullanmamaya karar vermesi gibi... Yoksa
ilh hkm deitirmek sz konusu deildir. Sadece serbestlik ifade eden bu hkmden
yararlanmamaya karar vermek kendi elinde olduu iin onu uygulamaktan uzak duruyor.
O zaman bu meseleyi derinliine inceleyen insafl bir aratrmacya bir tek ey kalyor. O da
Peygamberimizin bisetinin balangcndan sonuna kadar ki btn evliliklerini ehvetperestlik,
kadn dknl ve zevk arama dnda baka faktrlere balamaktr.
Peygamberimiz (s.a.a) bu elerinden bazlar ile g kazanmak, destek ve taraftar edinmek
iin evlendi. Bazlar ile kalpleri kazanmak ve ktlklerden korunmak iin evlendi. Baz
evliliklerini evlendii kadnlarn bakmlarn stlenmek, geimlerini salamak, dullarn ve
gszlerin yoksulluktan ve perianlktan korunmasna mminler arasnda r amak iin
yapt. Baz evliliklerini eriatn bir hkmn vurgulamak, onu fiilen uygulamak, bylece
yanl bir gelenei krmak, insanlar arasnda yaygn olan batl bidatlar ykmak iin yapt.
Nitekim Zeyneb bint-i Cah ile olan evlilii byle bir olayd. Zeyneb, Zeyd b. Harise'nin ei
idi. Zeyd onu boad. Zeyd, Peygamberimizin evlatl idi. Araplar, evlatln eini z evladn
ei gibi kabul ediyor ve baba onunla evlenemezdi. Peygamberimiz bu kanaatin asl olmadn
gstermek iin Zeyneb ile evlendi ve arkasndan hakknda birtakm ayetler indi.
Peygamberimiz Hz. Hatice'nin lmnden sonra ilk nce Sevda b. Zem'a ile evlendi. Ei
ikinci Habeistan hicretinden sonra lmt. Sevda, mmin bir muhacir idi. Eer ailesinin
yanna dnseydi, birok mmin erkek ve kadna yaptklar gibi hemehrileri ona da ikence
yapar, ldrrler ve dininden dndrp tekrar kfir yaparlard.
Peygamberimiz, bir evliliini de kocas Abdullah b. Cah'n Uhud'da ldrlmesinden sonra
Zeyneb bint-i Huzeyme ile yapt. Zeyneb cahiliye dneminin erdemli hanmlarndan biri idi.
Fakirlere, yoksullara ok yardmlar yapt ve onlara efkatle davrand iin "yoksullarn
anas" lakab ile anlyordu. Peygamberimiz onunla evlenmekle itibarn korudu.
Peygamberimiz, bir evliliini de mm Seleme ile yapmt. Ad Hind idi. Daha nce
Peygamberimizin teyzesinin olu ve st kardei Abdullah Ebu Seleme'nin ei idi. Abdullah,
ilk Habeistan muhacirlerindendi. mm Seleme dindar, faziletli bir hanmd. Dindarl
yannda isabetli grl idi. Kocas ldnde yal idi, banda yetimler vard. Bu yzden
Peygamberimiz (s.a.a) onunla evlendi.
Peygamberimiz, bir evliliini de Safiye bint-i Huyeyy b. Ahtab ile yapt. Safiye'nin ei "Beni
Nadr" kabilesinin reisi idi. Kocas Hayber Savanda ld. Babas da "Beni Kurayza" kabilesi
ile yaplan savata ldrlmt. Safiye Hayber'de alnan esirler arasnda idi. Peygamberimiz
onu seip azat etti ve kendisi ile evlendi. Bylece onu perianlktan ve zilletten kurtard. Bu
evlilikle Peygamber Yahudilerle akrabalk ba kurdu [ve Mslmanlar ile Yahudiler
arasndaki ilikilerin iyilemesini salad].
Peygamberimiz, bir evliliini de Cuveyriye ile yapt. Asl ad Burre idi ve Mustalak
oullarnn by olan Haris'in kz idi. Bu evlilik Mustalak oullar ile yaplan savatan
sonra oldu. Mslmanlar bu kabilenin iki yz ailesini kadnlar ve ocuklar ile birlikte esir
almlard. Peygamberimiz Cuveyriye ile evlenince Mslmanlar "Bunlar Peygamberimizin
hsmlardrlar, onlar esir tutmak yakmaz" diyerek hepsini azat ettiler. Bunun zerine btn
Mustalak kabilesi iman ederek Mslmanlara katld. Byk bir kitle oluturuyorlard.
Mslman olmalar dier Araplar zerinde olumlu bir etki brakmt.
Peygamberimizin bir baka evlilii de Meymune ile idi. Asl ad Burre idi. Haris-i Hilaliye'nin
kz idi. kinci kocas Ebu Ruhm b. Abduluzza'nn lm zerine kendini cariye olarak
Peygamberimize (s.a.a) adad. Peygamberimiz ise ona nikhlama teklifi yaparak kendisi ile
evlendi ve bu hususta ayet indi.
Peygamberimiz, bir baka evliliini de mm Habibe ile yapt. smi Ramle idi ve Ebu
Sfyan'n kz ve Ubeydullah b. Cah'n ei idi. kinci Habeistan hicretinde ei kendisi ile
birlikte hicret etti. Fakat orada Hristiyan oldu. Ama babas Ebu Sfyan'n slm'a kar asker
toplad o gnlerde kendisi slm'a balln devam ettirdi. Peygamberimiz (s.a.a) onunla
evlenerek onu koruma altna ald.
Peygamberimiz bir baka evliliini mer'in kz Hafsa ile yapt. Ei Huneys b. Hazzaka Bedir
Savanda ld iin dul kalmt. Peygamberimiz bir baka evliliini de Ebu Bekir'in kz
Aye ile yapmt. Aye bakire idi.
Bu zellikleri bu konunun banda mrnn balangc ve sonuna ilikin sylediklerimizle
birlikte gz nne alalm. Ayrca zahitliini, ssten uzak duruunu ve elerini de byle olmaya
tevik ediini dnelim. O zaman yapt evliliklerin dier insanlarn evlilikleri gibi
olmadn kesinlikle anlarz.
Bunlara bir de kadnlara ynelik iyi davranlarn, cahiliye alarnn, ilkellik yzyllarnn
ortadan kaldrd haklarn ve kaybettirdii sosyal haklarn yeniden ihya etmesini eklemek
gerekir. yle ki, rivayete gre son sz kadnlar erkeklere tavsiye etmek oldu. yle
buyurdu: "Namaz, namaz. Elinizin altndaki klelerinize, glerinin yetmeyecei iler
yklemeyin. Kadnlar hakknda Allah'tan korkun. Onlar sizin elinize dm zavalllardr."
(Sire-i Halebi, c.3, s.473)
Eleri arasnda adil davranmak, onlarla iyi geinmek, gnllerini ho tutmak ona mahsus
davranlardand. (Bu konuda inallah ilerdeki incelemelerde baz rnekler dile getirilecektir.)
Drtten ok kadnla evlenebilmek, tpk kesintisiz ve iftarsz bir ka gn arka arkaya oru
tutmak gibi ona mahsus bir hkmdr ve mmete yasak edilmitir. te bu zellikler ve
onlarn insanlar tarafndan aka grlmeleri, aleyhinde kampanya yrtmek iin srekli
frsat kollayan dmanlarn bu mesele yznden kendisine kar kmaktan alkoydu.
---------------------------Asrn en byk tefsiri olan el-Mizan Tefsirinin 4. cildinden faydalanlarak hazrlanmtr
www.islamkutuphanesi.com
Dualarnzda bizleri unutmayn ltfen:)