Professional Documents
Culture Documents
İslam'a Göre Eş Seçimi
İslam'a Göre Eş Seçimi
NDEKLER
E Seimindeki Kstaslar............................................2
Bir-Dindarlk...........................................................................................................................4
ki- Gzel Ahlak......................................................................................................................7
- Ailesel Asalet.................................................................................................................10
Drt- Akl..............................................................................................................................12
Be- Beden ve Ruh Sal...................................................................................................14
Alt- Gzellik........................................................................................................................15
Yedi- lim Sahibi ve Okuryazar Olmak................................................................................17
E Seimindeki Kstaslar
E olarak kimi semeliyiz?
imdi konumuzun en nemli faslna ulam bulunmaktayz. u ana kadar akladmz her
ey bu fasl iin n hazrlk konumundayd. Yani konumuzun asl; Birlikte mutlu bir hayat
yaayabilmemiz ve birbirimizin olgunlamasna katkda bulunabilmemiz iin hangi llerle,
hangi zelliklerle, hangi kriterlerle ve hangi kstaslarla e olarak kimi semeliyiz? konusu
hakkndadr. Bizim, nceki konular aklamamzdaki asl hedef ite budur. Btn telamz
bu konu hakkndadr.
Yani, kz ve erkek btn genler; birbirlerine uygun olan, birbirlerine benzer llere sahip
olan ve birbirlerine yakan eler semelidirler. Eer bu artlar gerekleir ve bu uyumluluk
salanrsa, teki sorunlar kolayca halledilebilecektir. Eer bu aamalarda yanl yapmazlarsa,
teki aamalar gemek daha da kolaylaacaktr.
Cesaretle yle sylemek mmkndr:
Ailesel yaam iinde gerekleen sorunlarn en nemlileri, kz ve erkein seim konusunda
yanl yapmalarndan ve kendileri iin uygun olan ei semediklerinden dolay
kaynaklanmaktadr. Uyumsuzluktan ve denksizlikten dolay birok ailenin ykldn grm
bulunmaktayz. Ortak yaam iinde meydana gelen sorunlarn birou Yanl e seiminden
kaynaklanmtr.
Dikkat!
(Kz ve erkek) Kardeim! Bir mr boyunca birlikte yaamak istediin bir kimseyi semek
istiyorsun. Dolaysyla kimi setiine ok iyi bak. nsan yaamndaki hibir seim (Din ve
mezhep seimi hari) e seimi kadar nemli deildir.
Bu seim, senin mutluluun ve mutsuzluun konusunda ok nemli bir role sahiptir.
Yapabildiin kadar titiz ol. nsanlara dan. Aratrma yap. Yanl yapmamak iin dikkat et.
gdsel duygulardan dolay karar verme. Yanl etkenlerin tesiri altnda kalmamaya dikkat
et. Eer sana mnasip olmayan, liyakati bulunmayan ve uygun olmayan bir kimseyle
evlenirsen iin ok zor olacaktr.
Sakn kendi kendine yle syleme: imdilik evlenelim. Eer gelecekte birlikte
yaayamazsak boanrz.
Buna benzer dnceleri aklndan karmalsn. Boanmak; ok zor bir itir. Hatta baz
durumlarda olanakszdr. zellikle iin iinde bir de ocuk varsa kesinlikle mmkn deildir.
u dnceyi benimseyip glendirmelisin:
Ben, bir mr boyunca birlikte mutlu olarak yaayacam bir e semek istiyorum.
imdiden boanma kprsn arkada brakarak ykp gitmelisin. mrnn sonuna kadar
birlikte yaayacan bir e semek iin btn dikkatini toplamalsn. ok ll davran.
nceki aklamalarmzda evlenme konusunda acele edilmesini tavsiye etmemizin anlam;
dikkatsizlik ve acelecilik deildir. Acele ile birlikte dikkat de olmaldr. Bu ikisi, yani
Acele ve dikkat birbirlerine aykr olan eyler deildirler. Hatta dikkat etmeye aykr olan
ey aceleci davranmaktr.
Seim Konusunda Dikkat Etmek ve Evlilik Konusunda Kolaylatrc Olmak
slamn evlilik konusundaki yasalarnn genelini incelediimiz zaman, u sonuca
ulamaktayz:
slam dini evlilik messesesine bal olan rnek olarak; mihr, eyiz, tak, rf, adap, tren v.b.
benzer konularda kolaylatrmay ve sadelii emretmektedir. Ancak E seimi konusunda
dikkatli olmay emretmektedir. Evlendirme konusu hakknda yle buyurmaktadr:
Kolaylatrnz ok dikkat etmeyiniz Evliliklerin en hayrls, en kolay olandr
Elerin en iyileri, mihrleri en az olanlardr Elerin en iyileri, masraflar en az olanlardr
Ancak sra E seimi ve E seiminin lleri konularna gelince yle buyurmaktadr:
Dikkat ediniz plkte bym olan glden saknn Aptalla evlenmekten kann
Boynuna taktn gerdanla iyi bak[1]
Bu konu hakknda daha birok uyar bulunmaktadr.
Bundan dolay, bu ki eit yasa birbirleriyle kartrlmamas ve yanl yaplmamas iin
ok dikkat edilmelidir. Kolaylatrmak kendi yerinde Dikkat etmek de kendi yerinde
olmaldr. Her ey kendi yerinde gzeldir.
E Seimindeki Kstaslar
E semek iin baz kstaslara sahip olmak zorundayz. Yani kz ve erkek, Nasl bir e
istemektedirler? zellikleri nelerdir? gibi konular hakknda baz kstaslara ve llere sahip
olmaldrlar. rnek olarak; yolculua kmak isteyen bir kimse, ncelikle gidecei yeri
belirlemeli sonra yolculua kmaldr. Ancak yolculua kmas gerektiini bilir de, gidecei
yeri gz nnde bulundurmazsa; akn bir halde oradan oraya dnp duracaktr.
E seimi konusunda gz nnde bulundurulmas gereken kstaslar, ller, deerler ve
zellikler iki ksmdr:
a-Mutlu bir yaam iin kesinlikle gerekli olan kstaslar.
b-Olgunlamak, daha gzel olmak, daha iyi yaamak iin olan ve genellikle kiilerin
yaplaryla ilgisi olan kstaslar.
imdi bu kstaslar, lleri, zellikleri ve deerleri incelemeye balayacaz:
Bir-Dindarlk
(Kesinlikle gerekli olan kstaslardandr.)
Dini olmayan bir insan her eye sahip olsa da, hibir eyi yok demektir. Dinsiz bir insan,
hakikatte Hareket eden bir l gibidir. Yaamn en asli konusu olan dine bal olmayan bir
insann; hayatn paylat kimsenin ve einin haklarna sayg gstereceine dair hibir
garanti bulunmamaktadr.
Dindar bir insan, hibir zaman dinsiz bir ele anlaamaz ve mutlu bir yaam srdremez.
Dindar bir insan, einin teki eksikliklerine tahamml edebilir. Ancak Dinsizlik ve
laubalilik gibi eksikliklere tahamml etmesi olanakszdr.
Evet, eer ikisi de dinsiz olurlarsa ya da dinsel yasalara ilgisiz davranrlarsa; birbirlerine
tahamml etmeleri mmkn olabilir. Ve birlikte de yaayabilirler.
Ancak onlarn yaamlar, hibir zaman mutlu bir yaam olmayacaktr. nk Mutluluk,
Din olmakszn olanakszdr. Kesinlikle olanakszdr. Evet, baz eyleri Mutluluk
unvanyla kabul edebilirler ve kendilerini de Mutlu sanabilirler. Ancak bu sanlar cahilce
bir sandr. Yani mutsuzdurlar. Ancak mutlu olduklarn hayal etmektedirler.
Netice olarak, dindar bir insan dindar bir e isteyecektir. Eer biri dindar ve teki dinsiz olursa
asla mutlu olamayacaklardr.
Kukusuz Dindar olmak ile kast olunan ey; hakiki anlamda dindar olmaktr. Yani slama
sk skya bal olunmaldr. slam, candan kabul edilmelidir. Yasalarna amel edilmelidir. Bu
balamda yzeysel ve amelsiz bir dindarlk kast edilmemitir.
Peygamber Efendimizin (s.a.a.) Kelamndan Bir Nur
Bir adam, e seimi konusunda bilgi edinmek iin peygamberimizin (s.a.a.) yanna geldi.
Efendimiz ona yle buyurdu:
Dindar bir e semelisin.[2]
Baka bir yerde de tarih iinde yaayan btn insanlara hitap ederek yle buyurmaktadr:
Dindar bir e semelisiniz.[3]
Yine baka bir yerde yle buyurmaktadr:
Yce Allah, bir kadnla mal varlndan dolay evlenen bir kimseyi kendi haline brakr. Bir
kadnla yalnzca gzelliinden dolay evlenen bir kimse, kadnda ho olmayan eyler
grecektir. Bir kadnla dindarlndan dolay evlenen bir kimse iin, yce Allah btn
zellikleri bir araya getirecektir.
Hadisin ortasnda ok zarif bir nokta bulunmaktadr. Yani eer yalnzca gzelliinden dolay
evlenen bir kimse, kadnda ho olmayan eyler grecektir. Belki Ho olmayan eylerden
biri u olabilir: Dinsiz gzel bir ein gzellii, belki de utan kayna olacaktr. Kadnla
evlenmesinde asl hedefi oluturan gzellik, mutsuzluk ve utan nedeni olacaktr.
Soru ve Eletiri:
Bu noktada yle bir soru ve eletiri ile kar karya kalabiliriz:
Eer Dindar olmak mutluluun asli kstas ve ls ise; niin yaamlar gzel olmayan
hatta perian olan birok dindar aile grmekteyiz?
Cevap:
lk olarak; Dindarlk ile kast olunan ey, hakiki dindarlktr. Yani biz btn amellerinde,
szlerinde, ahlaknda, davranlarnda ve uygulamalarnda slama uyan kiiye Dindar
kimse diyoruz. Byle bir insan, kesinlikle rnek bir kii olacaktr. slam dini, yce Allahn
insanlarn mutluluu iin yasalatrd kanunlar btndr. Eer yce Allahn emrettii gibi
uygulanrsa kesinlikle mutluluk nedeni olacaktr. slam dini, herkesin yapt zaman hakiki
dindar olaca yzeysel uygulamalar btn deildir.
kinci olarak; Belki de sorun baka ynlerden kaynaklanmaktadr. Yani kii hakiki dindar
olabilir. Ancak ortak bir yaam iin mutluluk artlar olan teki zelliklere ve sfatlara sahip
olmayabilir. rnek olarak; fikirsel ve ahlaksal bakmdan ayn deerlere sahip olmayabilirler.
Dolaysyla Dindar olmak asli kstas olsa da, e seiminde gz nnde bulundurulmas
gereken baka kstaslarn da var olduu unutulmamaldr. (Bu kstaslar sonraki sayfalarda
aklanacaktr.)
nc olarak; Belki de sorun baka bir taraftan kaynaklanm olabilir. Yani siz, dindar
olduunu sandnz iki eten yalnzca birini tanm, ancak tekini tanmam olabilirsiniz.
Dolaysyla tanmadnz kiinin dindarlndan haberdar olmam olabilirsiniz. Belki o,
hakiki dindar olmayabilir. Asl sorun da ite bu olabilir.
Drdnc olarak; Belki de ikisinden biri veya her ikisi de ruhsal ve sinirsel rahatszlk sahibi
olabilirler. Bu tr hastalklar, ailesel bir hayat iinde birok soruna neden olmaktadrlar.
Dindar kimseler de, baz etkenlerden dolay sinirsel ve ruhsal hastalklara yakalanabilirler.
Sonu olarak, dindar olmak ve mmin olmak; uygun bir ein sahip olmas gereken en asli
zelliklerden biridir. Evlenmeden nce kesinlikle bu konu hakknda aratrlma yaplmas
gerekmektedir.
Dindar Olmann Yararlar
Bu zellik, daha birok yararlara sahiptir. Yani Dindar olmak birok dallara ve meyvelere
sahip olan bir kk gibidir.
rnek olarak;
a-Namus. Dindar bir kimse, kesinlikle namuslu olur. Eer namuslu deilse dindar deil
demektir.
b-Tesettr. Tesettr Dindarlk Aacnn meyvelerinden ve rnlerinden biridir. Tesettr,
yalnzca kadnlara ve kzlara ait bir zellik deildir. Hatta erkekler de tesettr sahibi olmak
zorundadrlar. Ancak, kadnlarn tesettr ile erkeklerin tesettr arasnda dalar kadar fark
vardr. Bu konu da, kadnlarn daha ekici olmalarndan, ayn zamanda erkeklerle kadnlar
arasnda bedensel ve cinsel ynden baz farklar bulunmasndan dolay kaynaklanmaktadr.
c-Asalet.
d-Hay. Hays olmayan kimsenin, dini yoktur. yleyse, hays olmayan kimsenin dini de
yok demektir. Dini olmayan kimsenin de hays yok demektir.
Dindar Olmayan Genler Ne Yapmaldrlar?
u ana kadar ilk kstas (Dindarlk) hakknda aklanan konular, daha ok Dindarlar ile ilgili
olan eylerdi. Peki, Dindar olmayan kiiler ne yapmaldrlar?
Cevap:
lk olarak; Onlar da dindar olmaldrlar. Dindarlar gibi yaamaldrlar. Din ve iman, insann
dnya ve ahiret mutluluunun garantisidir. Dolaysyla, akll olan her insann Mutluluk
garantisini elde etmesi farzdr. Bu konuda ne kadar aratrma, inceleme ve danma yaplrsa
o kadar yeri vardr. Nitekim akl yle hkmetmektedir:
nsan, dnyalk ihtiyalarn gidermek iin almak zorundadr.
Yine yle hkmetmektedir:
nsan, sonsuz mutlulua ulamak iin de almak zorundadr.
kinci olarak; Dindar olanlarn sahip olduklar baz zelliklere Dindar olmayanlar da
sahip olmak zorundadrlar. tikat ve uygulama bakmndan dine ve imana inanc olmayan bir
insan, yine de e seimi konusunda dindarlarn sahip olduklar baz zellikleri gz nnde
bulundurmaldrlar.
rnek olarak; dindar olmayan bir e de namus, asalet ve cinsel paklk gibi zelliklere sahip
olmak zorundadr. Yoksa yaamlarnda birok sorun meydana gelecektir. nk hatta dindar
olmayan insanlar bile, elerinin namussuzluk etmelerini kabul edemezler. (Byle bir eyi
insanlk deerlerini yitirenlerden bakalar kabul etmezler. Onlar da bizim konumuzun
dndadrlar.)
nsann kendisi farkna varmasa ve dine inanc olmasa bile; ne kadar namuslu olursa, ne kadar
asil olursa ve ne kadar pak olursa olsun ayn oranda da Dindar olacaktr. nk namuslu
olmak, asil olmak, pak olmak gibi genel olarak kemal saylan btn zellikler, dinsel
niteliklerdir.
Sonu olarak, hibir ey namussuz, iffetsiz ve erefsiz bir kimse ile evlenmeyi caiz klamaz.
Dolaysyla mansz olan ve dindar olmayan kiiler, e seimi konusunda, en azndan ilk
kstas Dindarlk ile ilgili olan namus, asalet ve cinsel paklk konularn gz nnde
bulundurmaldrlar.
Bu fasln sonunda, yine bu konu hakknda aklamalarda bulunacaz.
imdi, ahlak kavramnn daha iyi anlalmas ve e seimi konusundaki neminin daha
gzel bilinmesi iin; iyi ahlak konusunda daha ayrntl bir ekilde aklamalarda bulunacaz
ve ikisinden de rnekler vereceiz:
1-Tatl Dillilik ve Kt Dillilik
Kt dillilik, uzun dillilik, dil ile sokmak, edepsizce sz sylemek, korkusuzca konumak,
svmek, kfr etmek v.b. benzer rnekler Kt Ahlakn en sekin numunelerindendir.
Tatl dillilik, konuma konusunda mlayim huylu olmak, edeplice sz sylemek v.b. benzer
rnekler de Gzel Ahlakn en ak belirtilerindendir.
Dil, insann i dnyann aklaycs ve tercmandr. konusu bir hakikattir. Testiden iinde
olan ey kar. nsann iinin salkl ve pak olmas ayn zamanda da dilinin kt, kfrc ve
yaralayc olmas olanakszdr. Dil, insann iini gsteren bir penceredir. Dil, kalbin aynasdr.
2-Saygdeer Olmak ve Haset Etmek
Haset etmek kt ahlakn en nemli belirtilerindendir. Saygdeer olmak ise, gzel ahlakn
en sekin rneklerindendir.
3-yi Huyluluk ve Kt Huyluluk
Kt huylu bir insanla yaamak ok zordur. Ancak iyi huylu bir insanla yaamak insana nee
ve umut verir. yi huyluluk, imanl olmann belirtilerinden biridir. Kt huyluluk ise, iman
zayfllnn gstergelerindendir.
Bu konunun balangcnda akland gibi, iyi huylu ve gler yzl olmak, her zaman ve her
yerde iyi ahlakn belirtisi olamaz. rnek olarak; Kadnlarn ve erkeklerin, namahrem bir
kiinin karsnda gler yzl bir ekilde davranmalar ahlakszlktr. Ayn zamanda da ok
kt bir ameldir.
Ayn ekilde glmek ya da gldrmek iin bakalar hakknda gybet etmek, alay etmek ve
ayp aratrmas yapmak da slami ahlakn karsnda olan davranlardandr. Ayn zamanda da
haramdr.
4-Hakk Kabul Etmek ve Hak Karsnda nat Etmek
natlk ve sivri kafallk, ailesel bir yaama ok ar darbeler vurmaktadr.
5-Akllca Alak Gnll Olmak ve Aptalca Gururlu Olmak
6-Doru Szl Olmak ve Yalanc Olmak
7-Ar Bal Olmak ve mark Olmak
8-Sabrl Olmak ve Sabrsz Olmak
9-yi Sanda Bulunmak ve Kt Sanda Bulunmak
10-Sevgiyle Yaklamak ve Sevgisizce Yaklamak
11-Balamak ve Kincilik Etmek
12-Edepli Olmak ve Edepsiz Olmak
13-Cesur Olmak ve Korkak Olmak
14-Uysal Olmak ve Hrn Olmak
15-Vefakr Olmak ve Vefasz Olmak
16-Cmert Olmak ve Cimrilik Etmek
17-Kanaatkr Olmak ve Hrsl Davranmak
Ve
Bir Soruya Cevap
Soru: Bu sfatlarn varln ve yokluunu belirleme yolu var mdr? Yani e seimi
konusunda, e olarak seeceimiz kiinin byle zelliklere sahip olduunu ya da olmadn
nasl belirleyeceiz?
Cevap: Kitab okumaya devam ediniz. Kitabn altnc faslnda bu sorunun cevabn
bulacaksnz.
- Ailesel Asalet
(ki tarafnda kesinlikle sahip olmas gereken en nemli zelliklerdendir.)
Ailesel Asalet ile kast olunan ey; toplum iindeki mevki, makam, an, hret, servet v.b.
gibi eyler deildir. Maksat; dindar olmak, pak olmak, erefli olmak v.b. gibi deerlerdir.
Bir kiiyle evlenmek; bir aileyle, bir soyla ve bir neseple ba kurmaya e deerdedir.
E seimi konusunda insann yle sylemesi mantkl deildir: Ben yalnzca bu kiiyle
evlenmek istiyorum. Ailesiyle, akrabasyla ve slalesiyle iim yoktur.
nk:
1-Evlenilmek istenilen kii, ad geen ailenin ya da slalenin bir parasdr. Veya ad geen
aacn dallarndan biridir. Bu dal, ad geen aacn kkleriyle beslenerek bymtr.
Dolaysyla ad geen ailenin ya da slalenin ahlaksal, ruhsal, fikirsel ve bedensel
zelliklerinin birou; kaltm, eitim, ortam, gelenek v.b. gibi yollarla evlenilmek istenen
kiiye getii ok aktr.
Peygamber efendimiz (s.a.a.) bu konuda yle buyurmaktadr:
Salih bir aileden olan kiilerle evleniniz. nk rk[5] (zellikleri) etki yapar.[6]
Efendimiz (s.a.a.) baka bir yerde de yle buyurmaktadr:
ocuklarn nerede karar klacana (anne ya da baba olarak kimi seeceine) iyi bak. nk
rksal zellikler etki yapar.
2-Senin onlarla iin olmasa bile, onlarn kesinlikle seninle ileri olacaktr. Eini onlardan ve
onlar einden asla ayramazsn. Kendin de onlarla olan ilikini koparp atamazsn.
Dolaysyla bir mr boyunca onlarla birlikte yaamak zorundasn.
Eer ein ailesi veya slalesi fesat ehli olurlarsa, hayat insana zehir ederler. Onlarn,
yaamnza mdahale etmelerini nlemeniz ok zordur. Btnyle ilikiyi kesmek de
olanakszdr.
3-Onlarn iyi bir ada sahip olmalar ya da kt bir ada sahip olmalar, mrn sonuna kadar
insanla birlikte olacaktr. Yaam iinde tesir edecektir. Onlarn kt bir ada sahip olmalarna
tahamml etmek ok zordur.
4-Onlarn sfatlar ve zellikleri gelecek kuaklar zerinde etki yapacaktr.
Peygamber efendimiz (s.a.a.) bu konuda yle buyurmaktadr:
E olarak kimi seeceinize ok iyi bakn. nk ocuklar, daylarna benzerler.[7]
Kz ve erkek kardelerim! nemli konularda, hibir zaman duygusal davranlmamal ve
duygusal olarak karar verilmemelidir. E seimi, eer akln kontrol dna kar da duygusal
ve yzeysel bir konumda karar alrsa; mutsuzluu ve kara gnleri de beraberinde getirecektir.
imdi sen, hayatn iinde var olan byk bir deiimle kar karyasn. Ne yapacana ok
dikkat et. imdi kaderini bir aileyle ve bir slaleyle birletirmek istiyorsun. Bu birlikteliin
rnleri; rt, kemal, olgunluk, mutluluk v.b. gibi deerler olmak zorundadr. k, ykl,
mutsuzluk, kara gnler v.b. gibi eyler deil.
Ayakta durarak seni muhatap alan peygamber efendimizi (s.a.a.) can gnlden dinle ve
uyarc szlerine bir bak:
Peygamber efendimiz (s.a.a.) konumak iin ayaa kalkarak yle buyurdu: Ey insanlar!
plkte kirli sularn iinde byyen yeilden saknn. Peygamberimize yle soruldu: Ey
Allah Rasul! plkte kirli sularn iinde byyen yeil nedir? Efendimiz yle buyurdu:
Kt bir aile iinde byyen gzel bir kadndr. (Erkek de byledir.)[8]
Yzeysel hileye aldanan ve kendilerini iinden kmalar olanaksz olan bir batakla atan
birok gen grm bulunmaktayz.
Soru ve Cevap
Soru: Kt ailelerden iyi ocuklarn dnyaya geldiklerini ve iyi ailelerden de kt ocuklarn
dnyaya geldiklerini grmekteyiz. Bunun nedeni nedir?
Cevap:
lk olarak; evet, byledir. Ancak bu konu ara sra gereklemektedir. stisnalar her zaman
vard ve var olacaktr. Bazen bataklkta bir gl bymektedir. Bazen de glistanda diken
bymektedir. Ancak istisnalar zerine genel yasalar dzenlemek doru deildir. Bizim
akladmz eyler, genellikle olan konulardr.
kinci olarak; istisnalar da aslyla ortak ynlere sahiptir. Kesinlikle ortak ynlerin etkileri
bulunmaktadr. Belki bunlar, normal durumlarda ortaya kmayabilir. Ancak olaan st
durumlarda kendilerini gsterecektir.
nc olarak; Eer bir kimse evlenilecek olan kiinin aslndan ayr olduuna; ayn ekilde
onu aslndan ayrabileceine; ailesinin hayatlarna mdahale etmelerini nleyebileceine;
yaamlarna kartrtmayacana; kesin gzyle bakabiliyorsa onunla evlenebilir. Ancak bu
ii, herkes yapamaz.
Baka Bir Soru: Peki kt ailelerin ocuklar ne yapmaldrlar? Evlenmemeli midirler?
Cevap: Bu (beinci) fasln sonunda, bu sorunun cevab, ok geni bir ekilde aklanacaktr.
Allah izin verirse.
Drt- Akl
(ki tarafnda sahip olmas gereken temel arttr.)
Mutlu bir yaamn olumas iin, akla ve salkl bir dnceye ihtiya vardr.
Akl, hayat yolunu aydnlatan bir lamba gibidir. nsann uygun karar verebilmesi iin yoldaki
ukurlar ve bozukluklar gsterir. Akl, iyilikleri ktlklerden ayrt etme vesilesidir.
Kadn ve erkek, hayat doru bir ekilde idare etmek ve iyi ocuklar yetitirmek iin, akl ve
fikir gcne sahip olmaldrlar.
Mminlerin Emiri Ali (a.) aptal (aklsz ve uursuz) bir kiiyle evlenmeyi iddetle ret ederek
yle buyurmaktadr:
Aptallarla evlenmekten saknn. nk onlarla yaamak ve beraber hareket etmek beladr.
ocuklar da bozuk (kt) olur.[9]
mamn (a.) bu szlerinde iki nemli nokta aklanmtr. lk nokta; aptal bir ele yaamak ve
beraber hareket etmek, akll bir insann yreini azna getirecek kadar byk bir beladr.
kinci nokta ise; ocuklarn kt olmalar ve yok olmalardr. nk bu konular, hem genetik
yollarla, hem de eitim ve ahlak yollaryla sirayet etmektedir. Sonu olarak her ikisi de, byk
bir hsrandr.
Dikkat!
Belki bir insan okuryazar olabilir. Ancak akll olmayabilir. Ya da akll olabilir. Ancak
okuryazar olmayabilir. Yani okuryazar olmak, akll olmak demek deildir. Nitekim akll
olmak da okuryazar olmakla e deerde deildir. lim ve akl, birbirlerine etki yaparlar. Ancak
birbirlerinin ayns deildirler. Bu bakmdan, bir kii okuryazar olabilir. Ancak akl gcne ve
yaam bili kudretine sahip olmayabilir. Ayn ekilde, bir kii okuryazar olmayabilir. Ancak
yaam akllca idare etmesini bilebilir. Eer bu ikisi (akl ve ilim) bir arada toplanrlarsa, nur
stne nur demektir.
Ayn ekilde baz uyanklklar, sahtekrlklar ve dzenbazlklar; aklllk ve bunlar yapan
kiileri de akll olarak adlandrmamak gerekir.
Akln ve Akll Olmann mam Sadkn (a.) Szne Gre Anlam
mam Sadka (a.) Akl nedir?diye sorulunca yle buyurmutur:
Kendisinin yardmyla Rahmana kulluk edilen ve cennete ulalan eydir.
Soru soran kii yle dedi:
yleyse Muaviyenin (Allah ona lanet etsin) sahip olduu ey neydi? (nk onun sahip
olduu ey onu ok siyaseti, ok hileci ve ok uyank yapmt.)
mam yle cevap verdi:
Onun sahip olduu ey sahtekrlk ve eytanlk idi. Bu ise, akln kendisi deil akla benzeyen
bir eydir.[10]
Souk Bir rnek
Akl ve zeka bakmndan zayf olan ancak grnt olarak gzel bir kz, ulama istediler.
ulam balangta, kzn akl ve zek bakmndan zayf olduunun farkna varmt.
Dolaysyla onunla evlenmekten kanmak istedi. Ancak kzn gzellii, onun akl gzn kr
etmiti.
Sonu olarak onunla evlendi Bir sre geince ve Sular deirmenden aknca sorunlar
ortaya kmaya balad. nk ulam aldatan ve her eyi onun gzne ssl gsteren kzn
gzelliinin, artk devam edecek gc kalmamt. Bir ein sahip olmas gereken
sorumluluklar slenemiyordu. Kz; kocasna elik yapamyor, onunla dostluk edemiyor ve
ona yardmda bulunamyordu. Yaamlar gnden gne ktye gidiyordu Bununla birlikte
ocuk sahibi de olmulard.
Yeni dnyaya gelen bir ocuk (genellikle) yaam daha tatl ve daha umut dolu bir hale getirir.
Ancak bunlarn yaamlarnda byle olmamasnn yan sra, sorunlar ve problemleri de
artrmt. nk kz, ocuu yetitirme gcne sahip deildi. Dolaysyla ocuk iin iyi bir
anne olamyordu.
ulam, eini bir psikolog uzmann yanna gtrd. (Hlbuki bu ii evlenmeden nce yapmas
gerekiyordu.) Psikolog uzman kzn aklnn ve zeksnn az olduunu, yana oranla yarm
akla sahip bulunduunu ve tedavi edilemeyeceini belirledi.
Byle bir yaantnn srmesinin olanaksz olduu ok ak bir konudur.
Sonunda ulam eini boad. Ve gnahsz ocuk annesiz kald.
Daha Souk Bir rnek
Hamide dindar, akll, anlayl ve namuslu bir kadnd. Ancak ipsiz, sapsz, hileci, sahtekr
ve aklsz bir ee mptela olmutu. O, einin davranlarndan eziyet gryor ve ii kan
alyordu.
Kocas; dzenbazlkla, hilekrlkla, doru olmayan szlerle v.b. benzer eylerle bir miktar
para ele geirmiti. Hlbuki Hamide, haram ve pheli paralardan iddetle rahatsz oluyor ve
korkuyordu.
Kocas; namahremlerle haram ve gayri meru ilikilere girme konusunda korkusu yoktu.
Hlbuki Hamide, ok iffetli ve ok namusluydu. Kocasnn namusa aykr davranlarndan
iddetli bir ekilde rahatsz oluyordu. Kendisi, namusunu koruyor ve asla taviz vermiyordu.
Birka yl byle geti. Hamide ne kadar uratysa kocasn dzeltemedi. Hatta kocas, daha
fazla paraya sahip olduka, daha da bozuluyor ve marklklarna marklk katyordu.
Nihayet Hamidenin sabr tamt. Artk kocasnn ahlaksz davranlarna, istedii gibi
yaamasna ve aklszca olan hareketlerine tahamml edemiyordu Sonunda da onu kendi
bana brakp gitti.
Ancak ok yazk olmutu. nk Hamide, artk eski Hamide deildi. Aklsz namert adamdan
dolay sevinci, sal ve neesi yok olup gitmiti.
Ey akl sahipleri! bret aln.[11]
Alt- Gzellik
Gzellik, bir stnlktr. Ailesel bir yaamn mutlu ve tatl olmas konularnda birok etkisi
bulunmaktadr.
E ve yardmc unvanyla mutlu bir aile ortam kurmak isteyen ve mrlerinin sonuna kadar
samimiyetle ve sevgiyle birlikte yaamak isteyen iki insan; birbirlerini her ynden sevmeleri
gerekmektedirler. Boy post ve grnt olarak da birbirlerinden holanmak zorundadrlar.
Gzelliin, bireyleri zerinde lp deerlendirecek standart bir yasas ve kanunu yoktur.
Dolaysyla insanlarn zevkine bal bir konudur. Hatta bir kii, bir kimsenin grne gre
gzel olabilir. Ancak baka bir kimseye gre de irkin olabilir. Leyla ve Mecnun konusunda
yle anlatlmaktadr:
Leyla, bakalarna gre irkin bir kz idi. Ancak Mecnuna gre ok gzel idi. Dolaysyla
gzellik, orantsal bir zelliktir. Sper (yani, btn insanlarn beenmi) olmas da
gerekmemektedir. Ancak nemli olan konu; iki ein birbirlerini beenmeleri, birbirlerinden
holanmalar ve birbirlerini istemeleridir.
Eer bir insan, einin boyunu postunu ve grntsn beenmezse ayn zamanda da
sevmezse; istemeyerek olsa da ona eziyet etmesi, bahane retmesi, her eyini eletirmesi ve
yaam ona zehir etmesi mmkndr.
Ein gzel olmas; namusun ve imann korunarak glendirilmesi konularnda birok etkisi
bulunmaktadr. Eer bir kii, einin gzelliinden honut olursa; insanlk duygularn yitirmi
olmas ve imandan (namustan) nasipsiz kalm olmas hari gz, kula ve fikri bakalarna
ynelmeyecektir. Yabanc gzeller iin hasret ekmeyecektir. Yabanc gzellerin peine
dmeyecektir. Eine (ister erkek olsun ister kadn olsun) ihanet etmeyecektir.
slam dininde bu konu zerinde srarla durulmutur. Peygamber efendimiz (s.a.a.) yle
buyurmaktadr:
Biriniz evlenmek istediiniz zaman, ein yz gzellii konusunda aratrma yaptnz gibi
salar hakknda da soruturma yapnz. nk sa, gzelliklerden biridir. (nsann gzel
olmas konusunda ok nemli bir role sahiptir.)
Ayn ekilde, bozukluklardan ve sapmalardan korunabilmeleri iin; elere kendilerini
birbirleri iin sslemeleri ve birbirlerini tatmin etmeleri tlenmitir.
Masum imamlardan biri sana ve sakalna kna yakt ve kendisini ssledii iin, adamn
biri ararak ona yle dedi:
Kendinizi ne kadar gzelletirmisiniz!?
mam cevap olarak yle buyurmutur:
Evet, erkein gzel olmas; kadnn ok daha namuslu olmasn salar.
Bu konuya dikkat gstermemek; belki mutsuzluklarn ve rezilliklerin olmasna neden olabilir.
Ak, ilgi ve cinsel konular hakknda daha ok konuulmas gerekmektedir. Buna ilave olarak
ayr bir ekilde aklanmas gerekmektedir. Bu bakmdan bu faslda Ak, Yaamn Ekseni
balkl konumuzda bunlar aklamaya alacaz. Allah izin verirse.
Dikkat!
Gzellik, bamsz olarak deil teki kstaslarla ve zelliklerle birlikte deerlendirilmesi
gerekir. Yani gzellik; dindarlk, namus ve ahlak olmakszn stnlk olarak hesap
edilmemesinin yan sra ok tehlikeli bir bel eklinde de deerlendirilmitir. Eer bir kimse
ahlak, namus, ailesel asalet, akl v.b. benzer eylere sahip olursa; gzellik ite o zaman bir
stnlk, deer ve olgunluk olarak hesap edilebilir. Yoksa rezil edici bir beladr.
ffetsiz olan bir gzellik; plkte byyen bir gldr. Peygamber efendimizin (s.a.a.)
Ailesel Asalet balkl konuda aklanan yce sznn, burada da nakledilmesi ok yerinde
bir karar olacaktr:
plkte byyen glden saknn[12]
Yine yle buyurmaktadr:
Bir kadnla (yalnzca) gzelliinden dolay evlenen bir kimse, onda holanlmayan eyler
grecektir.
Gzellik, evlilik yaam iin bamsz olan bir kstas ve bir l olarak
deerlendirilmemelidir. Gzellik, asli ve temel llerle birlikte olursa, deer kazanan bir
olgunluk sfatdr. Yoksa hibir deeri yoktur.
Bu sfatn, baz genlerin akl gzlerini kr etmekte olmas ve genlerin birok deeri onun
ayaklar altnda kurban etmekte olmalar ok zcdr. Kiinin d ekicilii, onlarn ileri
grllklerini ellerinden almaktadr. akn bir hale getirmektedir. Asli kstaslar
unutmaktadrlar. Ya da hesaba katmamaktadrlar Dolaysyla hayatlarnn temellerini rk
zeminler zerine bina etmektedirler.
Sonu olarak; bir sre sonra yzeysel cazibeler yok olup gitmektedir. lk ehvet de snp yok
olmaktadr. Geriye yalnzca hatrna evlendii gzellik kalmakta ve o da eski canlln
yitirmektedir te o zaman sorunlar ve ktlkler ortaya kmaktadr. Artk beenmedii
eyleri onda grmeye balamaktadr.
Ancak dindarlk, namus, hakiki deerler v.b. benzer eyleri hayatlarnn temeli olarak karar
klan ve gzellii tekilerin yannda yalnzca tamamlayc bir stnlk olarak gren kimse;
zaman akp gitse de yaamlarn eskitemez. nk yce Allah yle buyurmaktadr;
Rahman, iman eden ve salih amel ileyen kimseler iin bir sevgi yaratr.[13]
Yce Allah, imanl elere dindar olmalarna dl olarak; onlarn kalplerinde, hibir etkenin
hatta genlik ve neelilik dneminin bile soutamayaca ve yok edemeyecei, bir muhabbet
ve bir sevgi karar klmaktadr.
Sizin yannzda olan ey fani olur. Ancak Allah katnda olan ey baki kalr.[14]
lahi deerler zerine kurulan bir iliki, ebedi bir ilikidir. Byle olmayan bir iliki srekli
olmayacaktr.
Ayn zamanda Beden ve Ruh Sal konusunun sonunda gndeme gelen soru ve cevap,
burada da akla gelmektedir.
[17] Hucurat: 13