İslamiyetin Doğuşu

SLAMYETTEN NCEK TOPLUMSALYAPI
Bilgisizlik, yoksulluk ve doru bir hayat dzeninin olmay, Arabistan blgesini

vahilik, yrtclk, tembellik ve canilik gibi nice kt huylarn karanlna gmmt.
ok utan verici, ahlak d eyler dahi, halk arasnda yasal ve vn kayna
saylmt.
O dnemin en nemli zelliklerinden biri de, sarho edici ikilerin ok miktarda
tketilmesiydi. yle ki, airler, iki ve iki lemlerinden ilham alarak, iirler yazar,
bu iirleri meydanlarda byk bir keyifle halka sunarlard.
Yamaclk, kumar, faiz ve kle tccarl o dnemlerin en vazgeilmez alkanl
haline gelmi, ahlak kavramn da kendi zevk ve nefsi duygularna, yaama
biimlerine gre anlamlandrmlard. Onlarn ahlaki dncesine gre, kz
ocuklarn diri diri topraa gmmek, gayretin, fazlaca adam ldrp kan dkmek
yiitliin gstergesiydi.
Sapknlk ve zden uzaklama o kadar snr amt ki, kendi elleriyle yaptklar
putlara tapyor, o putlar iin kurbanlar kesiyorlard. Kbe, cahiliye Araplarnn put
hanesiydi. Her kabilenin orada bir putu vard. Ayrca her ailenin de tapt kabile
putunun yan sra, bir de aile putu vard. Ayrca yldzlar, ay, gne, ta, tahta,
toprak ve eitli heykellere kadar birok sembol, o dnemdeki kabilelerce kutsal
saylp, taplm dini mabutlar haline gelmiti. Onlar iin tavaf ve kurban kesme
merasimleri dzenlenirdi. Her kabile, her ylba merasimlerle bir adam seer, onu
kendi ilahlar nnde kurban keserek, kanl bedenini kurban kesildii yerin yaknnda
bir yere gmerlerdi.
Araplar arasnda puta tapmak, akli ve ilmi lleri o kadar amt ki, insanlar kendi
elleriyle yaptklar ve koruma ihtiyac duyduklar putlardan, kendilerini korumalarn
bekliyor, kendilerine bile faydalar olmayan o aciz nesnelerden medet umuyorlard.
Bu ok eitli ie yaramayan bo mabutlara tapnmann sonucunda tezatlar,
uyumazlklar, savalar, ihtilaflar, kan dkmeler ve birok maddi ve manevi ykmlar
yaanmtr.
Mminlerin Emiri Hz. Ali (a.s) hutbelerinden birinde, slamdan nceki Araplar
hakknda yle buyurmutur:
Allah, Hz. Muhammedi (s.a.a) dnya ehlini sakndrmak ve onu, kendi Semavi
emirlerinin emini klmak ve gnderilmek zere seti. O halde siz ey Arap halk! En
kt dinlere sahiptiniz, en kt topraklarda yaardnz, sert talklar arasnda vahi
ylanlarla birlikte yatardnz. Kirli sular ier, ho olmayan yemekler yerdiniz.
Birbirinizin kann dker, akrabalk balarn keserdiniz. Putlar sizin aranzda
deerliydi ve gnahlar batanbaa vcudunuzu sarmt. 1
Nehcl Belaa, 26. Hutbe
Hz. Ali (a.s) baka bir hutbesinde de Arap halknn inan durumunu yle beyan
etmektedir:
O gnn halk, eitli mezheplere, bidatlere ve farkl taifelere sahiptiler. Bir grup,
Allah yaratklara benzetirlerdi. (Allahn baz organlar olduuna inanrlard.) Bazlar
Allahn isminde tasarruf ederlerdi. Bir grup, Ondan bakasna iaret ederdi. Daha
sonra Allah, onlar Resul Ekremin (s.a.a) vesilesiyle hidayet etti ve ilahi emirlerle
tantrd.2
yle bir dnem ki, hakk tanmamann vermi olduu uursuzluk, insanlar
tamamyla hayvansal igdlerinin esiri etmiti. Yce Allahn kendilerine bahettii
akln o nurani ndan yoksun, zifiri bir karanln iinde insan insan yapan ve
yaratcnn huzurunda deerli klan btn zelliklerden bihaber yayorlard.
O dnemde kadn, bir mal gibi alnp satlrd. Her trl sosyal haktan, hatta miras
hakkndan dahi mahrumdu. Araplarn aydn olanlar dahi kadn bir hayvan olarak
grr ve onu sradan bir ara olarak deerlendirirlerdi. Kadnlar erkeklerin ntfeleri
iin ancak birer kaptrlar cmlesi dillerinden dmezdi. Bu yzden de kz
ocuklarn diri diri topraa gmerlerdi. Kz ocuklarna kar taknlan bu tavr,
kskanln en yksek derecelerinden saylyordu.
te btn bu yaananlar, insan insan yapan deerler btnnden ve Allahn
insana ykledii anlam ve llerden sapmaktr. Bu sapknlk, birok hurafenin de
ortaya kmasna zemin hazrlamtr. Yamur yamas iin ate yaklmas, inek su
imediinde, kzn dvlmesi, kabir sahibinin kyamet gn hasrolunduunda,
yaya kalmamas iin kabrin yanna bir devenin hapsedilmesi, kabir yannda devenin
damarlarnn kesilmesi v.b bo inan ve hurafeler, o dnemdeki yaamn arpk
inan temellerini gzler nne sermektedir.
Yukarda deindiimiz sapknlklar ve haktan kopu, insanlar kendi benliklerinden
kopararak onlar, kendi uydurduklar bo bir inann ve safsatalarla ekillendirdikleri,
zalimane bir yaamn kurgusuna hapsetmiti. Bu yaama biimi zamanla insanlar
byk bir vahet ve uur yitimine itmekte, yaratl gayelerinden koparmaktayd.
Allahn adn zikretmenin bile su sayld, tatan ve tahtadan yaplan putlar
uruna kanlarn aktld, ahlaki deerlerin ayaklar altna alnd ve sapknln
haddini at bylesi bir zamanda, insanlara kurtulu yolunu gsterecek, onlara
hakk syleyecek ve gzel ahlakyla insanlar Allahn dinine aracak bir elinin
gelmesi kanlmaz olmutu artk.
HZ. MUHAMMEDN (S.A.A) DOUMU
Siyaha kesmi cahiliye bulutlar, Arabistan Yarmadasnn her tarafn kaplamt.
Kt huylar, kanl savalar, yamaclk, azgnlk, evlat katli v.b. ktlkler, her trl
ahlaki faziletleri ortadan kaldrm, Arap halkn helakin eiine srklemiti. lm
ile yaam arasndaki o gizemli izgide neredeyse yok olmak zereydiler. te byle
2
bir zamanda; Miladi 570 ylnda mutluluk sabahnn yldz dodu ve zifiri karanla
brnen Arabistan yarmadas, Hz. Muhammedin (s.a.a) doumuyla esiz bir
aydnla uyand. Bylece, zillet kaplam bir milletin yzne saadet kaplar ald ve
ok gemeden bu nurun nlar, dnyann drt bir yann aydnlatt. Bu nurla birlikte,
btn dnyada byk bir insanlk medeniyetinin temelleri atlm oldu.
Peygamberimizin (s.a.a) doumu, birok olaanst olayn gereklemesine vesile
olmutur. O kutlu doum esnasnda, Kisra Saraynn on drt stunu ykld, Fars
ategedesinin atei snd, Sava Gl kurudu. Mekke Put hanesindeki putlar devrildi.
Peygamberin (s.a.a) mbarek vcudundan bir nur, gklere ykseldi ve fersahlarca
yol, o nurun yla aydnland. Ayrca Peygamberimiz (s.a.a), snnetli ve gbei
kesilmi olarak dodu ve doduu anda Lailahe llallah, Muhammeden Resulullah
diye kelime-i ahadet getirdi.3
AD KOYMA MERASM
Peygamberimizin (s.a.a) dedesi Abdulmuttalip (a.s) torununun doumundan yedi
gn sonra, Allaha kar duyduu minnet ve krn yerine getirmek iin, bir koyun
kesti ve Kureylileri davet ederek grkemli bir merasim dzenledi. Abdulmuttalib,
Kureylilerin hepsinin bulunduu bu merasimde torununu kucana alarak:
Ey Kureyliler! Dedi. Biliyorsunuz ki bu merasimi torunuma isim koymak ve onu
bana hediye eden Allaha minnet ve kr duygularm sunmak iin hazrladm. Ve
onun adn Muhammed koydum.
Kureylilerden biri:
Neden Muhammed koydunuz torununuzun adn? Hlbuki bu ad Araplar arasnda
pek adet deil diye sorunca, Abdulmuttalip (a.s) yle cevap verdi:
Adn Allahn inayetiyle Muhammed koydum. Bu ad koydum ki, gklerde ve yerde
beenilsin, vlsn diye4
Abdulmuttalibin torununa Muhammed ismini koymasnda hi phesiz, gaybi
ilhamn tesiri olmutur. nk Araplarda Muhammed ismi, pek yaygn deildi. Pek az
kii bu adla adlandrlmtr.
HZ. PEYGAMBERN (S.A.A) ST EMME AI
Havas ok scak olan Mekke, ocuklarn salkl bymesi iin pek uygun deildi. Bu
yzden Mekkedeki ocuu olan birok aile, yeni doan bebeklerini salkl
bymeleri iin daha elverili hava koullarna sahip, Mekkenin dndaki obalardaki
stannelere verirlerdi. Bu durum Mekkede bir gelenek haline gelmiti. Oba ve
kylerde ise stannelik bir gelir kaynayd. Birok aile bu yolla geimini salyordu.
3
4
Tarih-i Yakubi, C.2 S.5, Biharul Envar, C.15 S.248

Fru-i Ebediyyet,-Allame Cafer Sphani- C.1 S.118
Hz. Muhammed (s.a.a) doal bir hafta olmutu. mine de bu gelenee uyarak
ocuunun daha salkl bir ortamda bymesi iin ona uygun bir stanne aramaya
karar verdi. Bu karar, belki onu biricik yavrusundan belli bir sre ayr yaamak
zorunda brakacakt ama olunun sal onun bu annelik igdsnn nne
gemiti bir kere. Bu dncesini Abdulmuttalibe at. Abdulmuttalib de onay
verince, uygun bir stanne araylar balad. Ancak hibir stanne yetim bir ocua
bakmak istemiyordu. nk babas olmad iin bekledikleri creti alamayacaklarn
dnyorlard. Tam Hz. Muhammede (s.a.a) bir stanne bulmakta mitsizlie
dmken, stannelik yapacak bir bebek bulmak iin rpnan bir kadna rastlad.
Kadnn ad Halime idi. Sadoullar boyundand. Obalarnda ktlk vard ve hayvanlar
stten kesilmi, otlaklar kurumutu. Bu ktlk, Sadoullar kabilesini byk bir
yokluun eiine getirmiti. Halime de bu yokluk kmazn az da olsa aabilmek
iin, stannelik yapabilecei bir ocuk bulabilmek midiyle Mekkeye gelmiti. Ama
st az olduu iin, kimse ocuunu ona vermek istememiti. Birka gn Mekkede
dolam ve stannelik yapabilecei bir ocuk bulamadan, mitsizce obasna geri
dnmee hazrlanmt. te bu mitsizlik annda karlamt o nur parasyla.
Halime, srf obasna eli bo dnmemek iin Hz. Muhammedi (s.a.a), dedesi
Abdulmuttalipten (a.s) alarak, obasna geri dnmt.
Halime, Hz. Muhammedi (s.a.a) obasna getireli birka gn olmutu. Yetim bir
ocuun bakcln stlenmek ve az miktarda dnyalk alma korkusu, yerini
muazzam bir keramete brakm, Halimenin tek ocuuna bile yetmeyen st,
olaan st bir ekilde artmt. Kerametler bununla snrl kalmayp, Sad oullar
kabilesi adeta bolluk ve berekete boulmaya balamt. Hayvanlarn stleri
bereketlenmi, dlleri oalmt. Aalar meyveleri tayamaz olmutu. 5Doa,
btn cmertliiyle bereket kaplarn ardna kadar am, byk bir bollukla Sad
oullar kabilesini dllendirmiti.
Bu durum, kabile halknn dikkatini ekmi, kabile halk arasnda Muhammed, bu
kerametin, bu bereketin kayna olarak grlmee, bu ekilde inanlmaya
balanmt. Doal olarak da Hz. Muhammed (s.a.a), btn oba halk tarafndan ok
sevilmi, Halimeye gurur ve iftihar kayna olmutu.
Hz.Muhammed (s.a.a), Halimenin yannda tam iki yl kald. Bu iki ylsonunda, tekrar
Mekkeye annesinin yanna getirildi. Halime o hazrete, o kadar alm, onu o kadar
benimsemiti ki, sanki kendi ocuundan ayrlyormu gibi, Hz. Muhammedi (s.a.a)
annesine teslim ederken gzyalarna bouldu. Tekrar kendisiyle gtrmek ve
Muhammede birka yl daha bakmak iin annesi mine den izin istedi. mine,
kadncazn sadakat ve ilgisi karsnda daha fazla direnemeyerek, bu istei kabul
etti. Halime, byk bir sevinle Hz. Muhammedi (s.a.a) alp tekrar obasna geri
dnd. Rivayete gre bu defa Hz. Muhammet (s.a.a) yl kald Halimenin yannda.
Bu sre ierisinde, Hz. Muhammed (s.a.a), hzla bymee, etrafndaki canl ve
5
Fru-i Ebediyyet C.1 S.120
cansz varlklara anlamlar vermee, her eyi yorumlamaya balamt. Stkardeleri

eyma ve Abdullahla koyun otlatmaya gidiyor, gnlerini kyn temiz ve salkl
ortamnda bu yeni ailesiyle sevgi ve muhabbetle geiriyordu.
Hz. Muhammed (s.a.a), be yalarndayken yeni ailesinden ayrlmak zorunda kalm,
hayatn felsefesini zmee mazhar, akl szgeci ak, yrei nur-i iman ile ykanm
bir ekilde, anne ve dedesinin yanna, Mekkeye dnme zaman gelmiti.
YESRBE YOLCULUK VE AMNENN VEFATI

Hz. Muhammedin (s.a.a) babas Abdullah (a.s), Yesrib denen yerde vefat edip, oraya
defnedilmitir.6 Hz. Muhammedin (s.a.a) annesi mine, hem merhum einin kabrini
ziyaret etmek, hem de uzun zamandr ziyaret edemedii akrabalarn grmek
amacyla, olunu da alp mm Eymen ile beraber Yesribe doru yola ktlar. Bir ay
Yesribde kaldktan sonra, hazrlklarn tamamlayp, geri dnmek zere Mekkeye
doru tekrar yola koyuldular.
Daha anne karnndayken yetim kalan Hz. Muhammed (s.a.a), bu yolculuk esnasnda
hayatnn en byk ykmlarndan birini daha yaad. Mekke yolu zerinde bulunan
ve adna Ebva denen yerde, biricik annesini de kaybetmi, bir anda kendisini
kszln zemheri kollarnda buluvermiti. 7
Annesini de yitiren Hz. Muhammed (s.a.a), artk dedesi Abdulmuttalibin (a.s) gnl
bahesinden yudumlad sevgi ve efkatle avunmak durumundayd. Zaten
Abdulmutallib (a.s) torununa kar o kadar sevecen ve iten davranyordu ki, Hz.
Muhammed (s.a.a) bir an dahi yetim ve ksz olduunu hissetmiyordu. yle ki
zamannn ounu dedesiyle geiriyor, arta kalan zamanlarnda da, tabiat inceliyor,
tabiatta meydana gelen olaylarn srrn dnerek, hamt ve kr terennmleri
gnderiyordu Rabbine. Yetimlik ve kszlk duygusu, Hz. Muhammedin (s.a.a)
kiilik yapsn gelitirmi, onu olgunlua ve kendine gvenli olmaya hazrlam,
karlat glk ve naho olaylar karsnda tahamml etmesini ve sabrl olmasn
salamt. O da yaad bu olaylar karsnda kendisine den pay alarak, olgun ve
kmil kiiliiyle etrafndakilerin dikkatini cezp ederek, hak edilmi bir saygnlk
kazanmt.
6
7
Hz. Muhammedin (s.a.a) Hayat S.65

Sire-i Haleb, C. 1 S.125
ABDULMUTTALBN (A.S) VEFATI

Hz. Peygamberin (s.a.a) kalbine hzn dalgalarnn hkmettii bu ada, o nur
parasnn kalbine yine ate dm, dedesinin lm haberiyle sarslmt bir kez
daha. Abdulmuttalibin (a.s) vefat, onun ruhunu o kadar skmt ki, onun vefat ettii
gn, dedesinin kabrinin bana varncaya kadar gzyalarna hkim olamam, o
gnden sonra da dedesini asla unutamamt. 8
Unutamazd da ki yl boyunca dedesinin o efkat denizinde teskin etmiti yetim
duygularn. Dedesi, onun iin hi grmedii babasnn timsaliydi bir nevi. yle bir
dede ki; imanla yorulmu yreini azgn Ebrehe ordusuna siper edip, takvasyla
aresiz insanlara ilham kayna olmutu. Emaneti korumak adna lm dahi gze
alacak kadar sadk ve Kbe gibi mukaddes bir evin korumasn sahibine havale
edebilecek kadar da Allaha inancnda sabit biriydi.
Hz. Muhammed (s.a.a), ite byle bir dedenin torunuydu. O yce peygamber (s.a.a),
dedesinin timsalinde hem babasn kaybetmiti yeniden, hem de annesini. Hem
yetim kalmt yeniden, hem de ksz
Yce Allah, Kuran- Kerimde Hz. Peygamberin (s.a.a) yetimlik dnemini hatrlatarak
yle buyurmaktadr:
Bir yetimken seni bulup barndrmad m?9
EBU TALPN HMAYES VE AM SEYEHAT
Ebu Talip (a.s), baz nedenlerden dolay iftiharla, Hz. Peygamberin (s.a.a) himayesini
stlenmitir. O, iyilik ve cmertliiyle mehur olmu bir ahsiyettir. Bu yzden
Abdulmuttalip (a.s), torununa bakmas ve onu himaye etmesi iin Ebu Talipi (a.s)
grevlendirmitir.
Ebu Talip (a.s), grevinin ve sorumluluunun bilincinde, kendisine emanet edilen Hz.
Muhammedi (s.a.a) ocukluundan balayarak mal ile can ile itibar ile koruyor,
her an ve her yerde onu eli ve dili ile destekliyordu. Genellikle onun isteklerine
hassasiyet gsteriyordu.
Ebu Talip (a.s), hanm Fatmann yardm ve desteiyle, yeeninin himaye ve
bakmn byk bir hassasiyetle yapmaya alyor, onu kendi ocuklarndan bile ayr
tutmuyordu. Gerek fiziksel, gerekse duygusal gereksinmelerini karlayabilmek iin,
kar koca el birliiyle ura veriyor, Muhammede yetimlik ve kszlk duygusunu
hissettirmemee alyorlard. Bunu da baaryorlard. nk Hz. Muhammed
(s.a.a), amcasn z babasndan, yengesini de z anasndan ayr tutmuyor, onlarn
ocuklarn da z kardeleriymi gibi gnlden seviyordu.
8
9
Yakubi Tarihi, C.2 S. 7-8

Duha Suresi-6
Kureylilerin adetlerinden biri her yl ticaret maksad ile ama gitmekti. nk o

dnemde kazan elde etmenin bata gelen kayna ticaretti. Ebu Talip de (a.s) bu
yolculuklardan birine kmaya karar vermi, hazrlklara balamt. Ancak, bir an bile
yanndan ayrmad yeeni Hz. Muhammedi (s.a.a) bu sefere gtrme yanls
deildi. Bu yzden de gvendii dostlarndan bazlarn onu korumakla grevlendirdi.
Kervann hareket saati yaklamt artk. Hz. Muhammed (s.a.a), amcas ve tek
hamisinden ayrlaca iin duygulanm ve gzleri dolmutu. Yeenini o halde gren
Ebu Talip (a.s), btn zorluklar gze alarak, Hz. Muhammedi (s.a.a) yannda
gtrmee karar verdi.10
Hz. Muhammed (s.a.a), amcasnn bu karar karsnda sevinle hazrlklarn
tamamlamaya, yolculuk iin gerekli olan ihtiyalarn toparlamaya koyuldu. Nihayet
Hz. Muhammedin (s.a.a) ama ilk yolculuu balamt. am yolculuu Hz.
Muhammed (s.a.a) iin bir keif yolculuu mahiyetindeydi. Yolculuk boyunca, lde
yolculuk yapmann srlarn zd. Kervanlarn gzerghlarn, hangi yollardan
getiklerini, nasl yolculuk yaptklarn rendi. ln scana ve l gecelerinin
keskin ayazna kar direnmei, l koullaryla nasl ba edebilecei konusunda
amcas ve yol arkadalarnn tecrbelerinden faydalanmaya alt.
Yolculuk ettikleri kervan Basra denen yere yaklamt. Basrann yaknlarnda eski
bir manastr vard. O manastrda, baz kerametler gstermesi ve gaipten haberler
vermesiyle n salm Hristiyan bir rahip yayordu. O rahip, o blgeden ama ve
Hicaz blgesine doru giden hibir ticaret kervanyla ilgilenmez, onlara nem
vermezdi. Ta ki Ebu Talip (a.s) ve Hz. Muhammedin (s.a.a) yolculuk ettikleri kervan
grnceye kadar O kervann yaklatn grr grmez hemen aa inip kervan
karlad. Kervan manastra vardnda, kervann nn keserek:
-Buyurun! Dedi. Sizleri arlamaktan onur duyarm. Ltfen beni krmayn.
Kervanda yolculuk edenlerin hepsi, beklemedikleri bu ilgi karsnda akna
dnmlerdi. Cevap alamaynca, rahip teklifini yineledi:
-Buyurun Ltfen! Sizler iin zel bir blm hazrlayaym. Bu gece burada kalp, iyice
dinlenin. Yarn yola devam edersiniz.
Nihayetinde kervan o geceyi kendilerine hazrlanm olan Manastrn zel
blmnde geirmei kabul etti. Hayvanlarn sulayp yemledikten sonra, rahibin
kendileri iin hazrlad akam yemeini yemek iin, yukar ktlar. Kendilerine
gsterilen bu zel ilginin sebebini daha anlayamamlard. Ta ki Rahip kendisini
tantp, onlar misafir etme nedenini aklayana kadar.
Yemek esnasnda Rahip, hayranlk dolu baklarla Hz. Muhammedi (s.a.a)
szyordu. Titreyen ellerle Hz. Muhammedin (s.a.a) ban okadktan sonra kendini
tantt:
10
Tarih-i bn-i Asakir, C.1 S.269-272
-Ho geldiniz. Benim adm Bahira

Onun bu iten selam ve tavr karsnda Ebu Talip (a.s):
-Ho bulduk, ho bulduk, diye cevap verdi. Benim adm Ebu Talip.
Rahip, hayranlk dolu baklarn Hz. Muhammedden (s.a.a) ayramadan, Hz.
Muhammede (s.a.a) sordu:
-Ya senin adn nedir?
-Benim adm Muhammed
Rahip, karsnda oturan o olgun ocukta bambaka bir hal gzlemi, onun dier
insanlardan farkl bir yannn olduunu duyumsamt. Akas onda Allahn zel
kullarna bahettii alametleri grmt. Bu nedenden tr, Hz. Muhammede
(s.a.a) dnerek:
-Lat ve Uzza hakkna, sorduum sorulara cevap verir misin? Diye sordu.
Hz. Muhammed (s.a.a), yzn ekiterek:
-Beni Lat ve Uzzaya ant iirme, diye tersledi. Benim iin dnyada bu iki puta
tapmak kadar irkin ve kt bir ey olamaz.
Rahip tekrar sordu. Bu defa azn deitirmiti.
-Seni Allaha ant veriyorum. Sorduum sorulara cevap ver.
-Ne istersen sor o zaman
Rahip, zoraki gzlerini Hz. Muhammedin (s.a.a) ay cemali yznden alarak, yeniden
Ebu Talibe (a.s) dnd:
-Yolculuunuz nereye?
-ama
Rahip tekrar parldayan gzlerle Hz. Muhammedi (s.a.a) incelemee balad. Onda,
Hz. sann (as) mjdeledii son peygamberin belirtilerini tespit etmiti. Zira bu
rahip, Tevratn, ncilin ve son peygamberin geleceini mjdeleyen dier
kaynaklarn ieriklerinden haberdard. Bu bilgiler nda, kayglarn dile getirme
adna:
-Yo, Yo! ama gitmeyin, diye kt. Bakn bu kasabada ticaret yapabilecek ok
eitli olanaklar var. Nasibinizi bu kasabada bulabilirsiniz.
Rahibin szleri Ebu Talibin (a.s) garibine gitmiti. aknln saklayamadan:
-Neden? Diye sordu. ama gitmemizde ne gibi saknca var anlayamyorum. Sizi
tedirgin eden ey nedir syleyebilir misiniz?
Rahip, sesini ykseltmeden, fsltyla yle devam etti:
-Bu ocuun parlak bir gelecei var. Bu ocuk, ilahi kitaplarn, peygamberliinden
bahsettii, dnyada geni bir hkmetinin olacan haber verdii, gelecei
mjdelenen ve beklenen peygamberdir. Bu ocuk, adn, baba adn ve soyadn din
kitaplarnda okuduum peygamberdir. Dinin nerede doacan ve dnyaya nasl
yaylacan biliyorum. Size den, onu Yahudilerin gznden uzak tutmaktr. Eer
onlar, bu gerei anlarlarsa, onu asla sa brakmazlar. 11
Ebu Talibin (a.s) iine korku dmt. Yeeninin salk ve selameti onun iin her
eyden, her trl krdan daha nemliydi. Neticede bu endieler nedeniyle, kervan o
kasabada alverilerini tamamlayp, byk bir krla Mekkeye geri dndler.
HZ. PEYGAMBERN (S.A.A) GENLK DNEM
Bir toplumun lideri, dayankl, sabrl, kuvvetli, cesur, korkusuz ve byk bir ruha
sahip olmaldr. Aksi takdirde lideri olduu toplumu ynlendiremez ve dtkleri
kmazlarda onlarn yoluna k tutamaz. Daha da nemlisi, kendi ahsiyetini ve
slendii misyonun deerlerini koruyamaz.
Hz. Peygamber (s.a.a), ite bu sfatlar kuanarak, daha ocuk yandan itibaren
toplum iinde, o mkemmel ahsiyetine yakr bir nam kazanmt. yle ki,
ocukluk ve genlik dneminden beri baklarnda, g, cesaret ve yreklilik eserleri
belirgindi.
Hz. Peygamber (s.a.a), genlik yllarnn bir ksmn obanlk yaparak
deerlendirmitir. obanlk yapm olmas bile, onun stlendii o yce grevin bir
gereiydi. nsanlarn terbiyesinde sabrl ve baarl olabilmek, btn zorluk ve
musibetlere rahatlkla katlanabilmek iin bir mddet otlaklarda hayvanlarn
terbiyesiyle megul olmulardr. nk bir ahs, akl ve idrak bakmndan insanlarla
kyaslanamayacak derecede olan hayvanlarn terbiyesi konusundaki zorluklara
katlanabilirse, mutlaka Allaha iman zere yaratlm, ancak yoldan sapan ve temiz
ftratlarn kirleten insanlar hidayet etme grevini stlenebilir.
Bu konuyla ilgili yle bir hadis nakledilmitir: Allah, setii btn peygamberlere,
insanlarn terbiye edilmesini bu yolla onlara retmek iin obanlk yaptrmtr. 12
Ayrca siyer yazarlarnn ou, Resulullahtan (s.a.a) u hadisi nakletmilerdir:
Btn peygamberler, nbvvet makamna yetimeden nce, bir mddet obanlk
yapmlardr.13
11
12
13
Tarih-i Taberi, C.1 S.33-34, Sire-i bn-i Hiam, C.1 S. 180-183

Sefinetul Bihar, Nebi maddesi.
Sire-i bn-i Hiam, C.1 S.166
HZ. PEYGAMBERN (S.A.A) TCARET HAYATI

Hz. Muhammed (s.a.a), artk yirmi be yanda, yetikin bir delikanlyd. Yannda
yetitii Ebu Talib (a.s) ve deerli ei Fatmann ilgi ve tevecchleriyle bym,
hayata bak, yaama felsefesi ve inan balamndaki farkl yaklam ve
samimiyeti ile insanlarn yreklerinin ekim merkezi olmaya balamt. Hz.
Muhammedin (s.a.a) kiilii, Mekke toplumunda parlamaya, sahip olduu yksek
ahlak, ciddiyet, gayret, gvenirlilik ve doru szllk erdemleri, her kesin dikkatini
ekmiti.
Ebu Talib (a.s), halk arasndaki itibar ve saygnlna karlk, yoksulluk iinde
yaamn srdrmee alyordu. Doal olarak bu ar yaam koullar, Hz.
Muhammedi (s.a.a) de etkiliyordu. Ailenin sorumlusu sfat ile bu durum, Ebu Talibi
(a.s) olduka rahatsz ediyordu. alp abalamas ailesindeki yoksullua pek de
are olmuyordu. Hz. Muhammedin (s.a.a) yetikin bir delikanl olarak, Mekke
halknn ve varlkl kimselerin ona ar gvenmelerini de gz nnde tutarak, Hz.
Muhammede (s.a.a) Mekkenin hatr saylr, saygn bir yeri olan hanmlarndan
Hatice B. Huveylidin mallarn ortak sfat ile satma giriiminde bulunmasn teklif
ederek yle bir neride bulundu:
-Kureyin tacirlerinden olan Huveylidin kz Hatice, ticari ilerini kendisine emanet
edebilecei, onun adna Kureyin ticaret kervanna katlabilecek, onun mallarn
amda satabilecek, emin ve gvenilir bir adam aramaktadr. Ey Muhammed!
Kendini ona tantsan iyi olur. 14
Hz. Muhammedin (s.a.a) yce karakteri ve esiz kiilii, hibir n grme olmadan
direkt olarak Haticenin yanna gidip byle bir neride bulunmasna izin veremezdi.
Bu yzden deerli amcasna dnerek:
-Haticenin kendisi bana birini gnderse! Diye buyurdu.
Bunun zerine Hatice, Ebu Talipin (a.s) Hz. Muhammede (s.a.a) yapt teklifi
duyunca, hemen birini gndererek Hz. Muhammede (s.a.a) teklifi bizzat tekrar
yineledi:
-Benim size alaka duymam salayan sebep, drst, emin ve gzel ahlakl
oluunuzdur. Ben, dierlerine verdiim cretin iki katn size vermee ve her
durumda sizin emrinize riayet edecek iki klemi de yannzda gndermee hazrm. 15
Hz. Muhammed (s.a.a), Haticenin kendisine yapt teklifi ve gelien olaylar amcas
Ebu Talipe (a.s) bildirdi ve o da Hz. Muhammede (s.a.a) dnerek:
-Bu, Allahn senin tarafna ynlendirmi olduu gzel bir rzktr, diyerek yaplan
teklifi onayladn dile getirdi.
14
15
Biharul Envar, C.16 S.22

Sire-i bn-i Hiam, C. 1 S. 158
Bylece Hz. Muhammed (s.a.a), kendisine emanet edilen mallar alarak, Haticenin
klesi Meysere ile ama doru yola kt. Yolculuk boyunca ince duygular ve gzel
ahlak sayesinde, Meyserenin sayg ve sevgisini kazanmay baarm, gvenilirlii
ve zeks sayesinde de ksa zamanda ettii ticaretten en byk kr elde ederek,
Mekkeye geri dnmt.
Meysere, Mekkeye dndnde Hz. Muhammedle (s.a.a) yaadklarn, onun ticaret
ahlakn ve o yolculuk boyunca grd kerametleri bir bir Haticeye anlatt.
Meysere, Hz. Muhammedle (s.a.a) yaadklarn u cmlelerle dile getiriyordu:
-Emin, bir konuda tacirlerden biriyle anlamazla dt. O adam Emine dnerek:
Lat ve Uzzaya yemin et de szn kabul edeyim dedi. Emin, ona yle cevap
verdi: Benim yanmda en kt ve aalk ey, senin kendilerine taptn Lat ve
Uzzadr.16
Meysere, daha sonra yle devam etti:
-Emin, Basrada istirahat etmek iin bir aacn glgesine oturdu. O srada
ibadetghnda oturmu olan bir rahibin gz ona takld ve gelip bana onun adn
sordu. Adn rendikten sonra da unlar syledi: Aacn glgesinde oturmu olan
o adam, hakknda Tevrat ve ncilin birok yerinde mjdelendiini okuduum
peygamberdir.17
Klenin anlattklar, Haticenin Hz. Muhammede (s.a.a) kar hissettii gven ve
sayg hislerini krklemi, Hz. Muhammedin (s.a.a) kendi nezdindeki nemini
arttrmt. yle ki zaman getike, o ulvi ve iffetli kadn, ilahi bir yazgya teslimiyet
duygularyla yklenen yreini, Hz. Muhammedin (s.a.a) kiilii ve gzel ahlaknda
mabetletiriyordu. Artk Haticenin Hz. Muhammede (s.a.a) kar besledii
duygularn rengi deimeye, ona baknn ve ilgisinin sebebi, sadece ticaret
ortakl olmaktan kmaya balamt.
HZ. MUHAMMEDN (S.A.A) EVLL

Hz. Muhammedin (s.a.a), Hatice tarafndan vekil ve temsilci olarak ama yapm
olduu son yolculuk, onun maddi olarak toparlanmasn salamt. Kurey Gencinin
sergiledii cesaret ve baar, Haticeyi hayrete drmt. Bu baarl almalar
neticesinde, ekonomik adan rahatlayan Hz. Muhammed (s.a.a), elde ettii gelirin
tamamn amcas Ebu Talipe (a.s) verdi. Daha sonra Hz. Muhammed (s.a.a),
kendisine hayat arkada olabilecek bir e semee karar verdi.
16
17
Tabakatul Kubra, C. 1 S.130

Hz. Muhammedin (s.a.a) ald kararn zerinden fazla bir zaman gememiti ki
Haticenin evlenme teklifi geldi. Bu, Allahn bir ltfyd. Daha nce, Ukbe b. Ebu
Muayt, Ebu Cehil ve Ebu Sfyan gibi Kureyin en zengin ve hretli adamlarnn
evlilik tekliflerini reddeden Hatice, bylesine bir teklifle Hz. Muhammedin (s.a.a)
gnl kapsn almt. Hatice ki, namuslu ve iffetli bir kadnd. Srekli takval ve
ktlklerden ekinen bir e aryordu kendine. Bu bakmdan Hz. Muhammed (s.a.a),
onun hakknda yle buyurmutur: Hatice, cennetin faziletli hanmlarndan biridir.
Hatice, Hz. Muhammede (s.a.a) iman eden ilk kadndr. Hz. Ali (a.s), hutbelerinin
birinde yle buyurmaktadr:
Hz. Peygamber (s.a.a) ve Hz. Haticeden olumu olan bu ailenin dnda,
Mslman bir aile yoktu ve ben, onlarn ncsydm. 18
Baka bir rivayette bn-i Esir yle nakletmektedir:
Afif adnda bir tacir, Mescidul Harama girdi. kiiden oluan bir grubun ibadetini
grnce ok ard. Hz. Peygamber (s.a.a), Hz. Hatice (s.a) ve Hz. Alinin (a.s)
birlikte, o blge halknn Tanrlara ynelip de unutmu olduklar, Allaha ibadetle
megul olduklarn grd. O, aratrmak amacyla Hz. Peygamberin (s.a.a) amcas
Abbas ile grt. Grdklerini ona anlatt. Olayn gereini ondan sordu. O da
cevaben yle dedi:
-Birinci kii, peygamberlik ve nbvvet iddiasnda bulunan kiidir. Kadn, onun ei
Hatice ve nc kii de kardeimin olu Alidir. Yeryznde bu dinin takipisi
olarak, bu kiiden baka hi kimseyi tanmyorum. 19
HZ. HATCENN STENMES
Ebu Talib (a.s), Hz. Muhammedin (s.a.a) by olarak, ailesini ve birka Kureyliyi
yanna alarak Haticeyi, o srada velisi olan amcas Amr B. Esedden istemee gitti.
Ebu Talib (a.s), o toplantda, bu evlenme teklifi karsnda, Amr B. Esede unlar
syledi:
-u Beytullahn Rabbine hamt olsun. O Rab ki, bizi brahimin ocuklarndan kld ve
smailin soyundan tretip, gvenli bir hareme yerletirdi. Bizi insanlar zerinde
hkmdar kld. Bize iinde yaadmz bu beldeyi, bereketli ve kutsal yapt. Grm
olduunuz bu kardeimin olu, kendisiyle llecei her Kureyli erkekten mutlaka
baskn, karlatrlaca baka her erkekten stndr. Her ne kadar mal mlk az
ise de, ahlak ynnden hi kimse ona denk gelemez. Mal mlk gelip geici bir nasip,
kaybolmaya mahkm bir glgedir. Yeenimde Haticeye kar bir arzu olduu gibi,
Haticenin de ona kar arzusu vardr. Haticenin arzusu ve emri ile onu senden
istemee geldik. Mihir mal hemen verilecek olan ile sonraya kalacak olan dhil
18
19
Nehcl Belaa, Kasia Hutbesi

Usdul Gabe, Afif maddesi
olmak zere, benim ykmllmdedir. u Beytullaha yemin ederim ki, bu

yeenimde byk bir nasip, yaygn bir inan ve olgun bir gr vardr. 20
Sonuta o mukaddes evlilik, her iki tarafn da istek ve arzusuyla gereklemiti. Yce
Allahn inayetiyle, Haticenin kalbi, btn duygular ile Hz. Muhammede (s.a.a)
ynelmi ve onun yce ahsna balanmt. Hz. Muhammed (s.a.a), Haticenin evlat
edindii, kz kardei Halenin iki kz, Zeynep ve Rukiyeyi de olduka benimsemi,
onlar z babalarn aratmayacak bir sevgi ve olgunlukla barna basmt.
HZ. ALNN (A.S) DOUMU
Recep aynn on yd. Ebu Talibin ( a.s) ei Fatma, gebeliinin son gnlerini
yayordu. Ani bastran doum sanclaryla kvranan Fatma, Allahn inayeti ve
Ltfyle gaipten duyduu ve kendisini Kbeye davet eden bir sesin peine
taklarak, o mbarek beldeye doru yola kmt. Kbeye geldiinde, ortalkta
kimsecikler yoktu. Amansz bastran doum sanclarnn acsyla kendini zor
atabilmiti Kbenin duvarnn dibine. Doum sanclar tamamen iddetini arttrmt
ki, Allahn hikmeti tecelli etmi, Kbenin duvar bir kap aral kadar yarlmt.
Fatmay Kbeye davet eden o esrarengiz ses, aralanan duvardan ieriye davet
ediyordu bu defa o mbarek kadn. Fatma, yaad olaylarn aknlndan, ektii
aclar unutmutu. Zoraki kendini toparlayarak alan duvardan ieri girdi. Sonra
duvar tekrar kapand.
Fatma, orada tam gn kald. Yeni domu oluyla Kbeden ktnda onu ilk
karlayan Hz. Muhammed (s.a.a) olmutu. Yengesinin yanna yaklaarak,
amcasnn o taze goncasn kucana ald. Sonra barna basp, kulana bir eyler
okudu.
Bu yeni doan bebek, anne babas ile amcasnn olu Hz. Muhammedin (s.a.a)
kucaklarnda, her geen gn biraz daha serpilerek byyor, Hz. Muhammedin
(s.a.a) kendisine gsterdii zel ilgi ve sevgiden dolay, gnden gne o yce
peygambere vazgeilmez bir ba ve muhabbetle balanyordu. yle ki, bir an bile
Hz. Muhammedden (s.a.a) ayr kalmyor, sk sk onun evine gidiyordu. Hz.
Muhammed de, o nur parasna hi kimseye gstermedii duygu ve ilgi ile
yaklayordu. Uyankken ona okayc szler sylyor, onu gsnde tayor ve
uyutmak iin kendisi bizzat onun beiini sallyordu. Uzun yllar boyunca devam
eden bu ilgi, o kk ocuun davranlarnda ve zihni yapsnda etkisini
gstermee balamt.
HZ. PEYGAMBERN (S.A.A) HZ. ALY (A.S) KEND EVNE GTRMES
O yl Mekke blgesinde kuraklk nedeniyle byk bir ktlk yaanm, aileler
geimlerini salayamaz bir hale gelmilerdi. zellikle kalabalk aileler iin bu durum
daha da vahim bir hal almt. Hz. Muhammed de (s.a.a) kalabalk bir aileye sahip
20
Menakp, C.1 S.30
olan ve durumu pekiyi olmayan amcasna yardmc olmay dnm, bu amala

konuyu dier amcas Abbasa amt.
Sevgili amcacm! Biliyorsun ki Amcam Ebu Talibin durumu pekiyi deil. Hele bu
ktlk durumunu iyice vahim kld. Sizin durumunuz da iyi saylr. Diyorum ki,
amcamn ocuklarnn bakmn stlenerek ona yardmc olabiliriz.
Abbas, Hz. Muhammedin (s.a.a) bu mantkl zm karsnda:
ok gzel dnmsn, dedi. Hamzay da bu durumdan haberdar edelim.
Elimizden ne geliyorsa yapalm.
Hi zaman kaybetmeden Hamzaya da durumu atlar. Hamzann da onayn
aldktan sonra, Abbas, Ebu Talibin olu Talibi, Hamza, Caferi yanna alarak
bakmn stlendiler. Ebu Talib, Akilin kendi yannda kalmasn istedi. Bu durumda
Hz. Muhammed (s.a.a), amcasna dnerek:
yi o zaman, ben de Aliyi alyorum yanma, dedi. Yce Allahn benim iin sizin
zerinize setii kiiyi alyorum.21
Bylece Hz. Ali (a.s), amcasnn olu Hz. Muhammedin (s.a.a) evine tanarak onun
gzetimine girdi. Hz. Muhammed (s.a.a) her ne kadar zahiren Ebu Talibe yardmc
olmak amacyla Hz. Aliyi (a.s) yanna aldysa da, asl hedef farklyd. Asl hedef, Hz.
Alinin (a.s) Hz. Muhammedin (s.a.a) yannda yetiip, terbiye grmesi ve onun
azminden faydalanmasyd. O dnemde Hz. Ali (a.s), Hz. Muhammedin (s.a.a)
sevgisinden, efkatinden nasiplenerek, gzel ahlaknn ve yksek meziyetlerinin
rneklerini kiiliine aktarmaya, Hz. Muhammedin (s.a.a) siyasi ve ilmi birikimiyle
donanmaya balamt. yle ki, bir an olsun Hz. Muhammedden (s.a.a) ayrlmyor,
onun olaylara ve tabiata kar gsterdii tepkileri, sergiledii tavrlar
gzlemleyerek, hayat idrak etmee, Hz. Muhammedin (s.a.a) felsefesini
zmlemee alyordu. Bu yzden Hz. Muhammedi (s.a.a) en iyi tanyan, onu en
gzel ekilde anlayan ve onun ahlakn laykyla hayatna tatbik eden kii, hi
phesiz Hz. Aliydi. Bu donanm, onu ileriki hayatnda, Hz. Muhammedin (s.a.a)
stlenecei ilahi misyonunu yaama geirme konusunda, Hz. Muhammede (s.a.a)
en byk desteki ve yardmc klacaktr.
Hz. Ali (as.), bu konuyla ilgili Nehcul Belaada yle buyurmaktadr:
Hepiniz, benim Hz. Peygamber (s.a.a) ile olan yaknlm ve mevkiimi biliyorsunuz.
O, beni kendi kucanda bytmt. Ben daha ok kkken, beni barna basar,
yatam kendi, yatann yanna sererdi. Ben, onun gl kokusunu hissederdim ve
her gn onun gzel ahlakndan bir ey renirdim. 22
LK VAHY
21
22
Makatilut Talibiyyin, S.26

Hz. Muhammed (s.a.a), genellikle ibadet etmek, Yaradan dnmek ve ruhunu

teskin etmek iin Aliyi de alarak Nur Dana kar, saatlerce orada bulunan Hira
Maarasnda kalrd. Bu durum hemen hemen her gn tekrarlanan bir farz halini
almt onun iin. Genellikle Ramazan aynn tamamn orada geirirdi. Deerli ei
Hatice, aziz kocas eve gelmedii zamanlarda, kesinlikle Hira Maarasnda ibadetle
megul olduunu biliyordu.
O grltden uzak noktay kendisine ibadet ve Allaha tapmak iin semiti.
Genellikle orada, Allaha tefekkr ediyor, her varln yznde Allah-u Telnn
nurunu, Allahn kudretini ve ilmini mahede ediyor ve bu yolla kendi yzne gayb
leminden baz pencereler ayordu.
Onu en ok zen ve megul eden bir baka konu da, Mekkelilerin iine dt
kfrd. Bu yzden, Mekkelilerin fesat ve ayyaln grp, onlar nasl slah
edeceini dnyordu. nsanlarn ruhsuz ve iradesiz putlar karsnda eilip ibadet
etmelerine ok zlyordu. Hakikatleri sylemee henz memur olmad iin de,
onlar bu iten sakndrmaya kalkmyordu.
Recep aynn yirmi yedisiydi. O gn yine yanna Hz. Aliyi (a.s) de alarak ibadet
etmek iin Nur Dana kmt. Fakat bu sefer, o mbarek halinde farkl duyumlar,
baz deiiklikler hissediyordu. yle ki, varln bryen yeni bir ruh hali, yeni bir
bilin, btn bedenini kaplamt. Bu duygularla Hira Maarasna vard. Kbeye
dnp ibadet etmee, Yaradana yakarmaya balad. badet ederken Allaha o kadar
teslim olurdu ki, tamamyla yaad dnyayla balantsn keserdi. Yce Allahn
kinata yansyan varlk belirtileri zerine dnceye dalar ve Allaha gerek anlam
ile ibadet ederdi.
Tam krk yandayd ki, Allahn emri, Cebrailin (as) araclyla o ilahi grevi
stlendi. Allah-u Tel, Hz. Muhammedin (s.a.a) kalbine bakp da, onu kalplerin en
erdemlisi, en ycesi, en itaatkr, en korkan, en boyun eeni olarak bulunca, gk
kaplarna izin verdi. Gk kaplar ald ve o aziz peygamber ge bakt. Allah-u
Tel meleklere izin verdi ve melekler inip, Hz Peygamberin (s.a.a) nnde saf saf
durdular. Sonra alan gk kaplarndan Cebrail (as) indi ve Hz. Peygambere (s.a.a):
Ey Muhammed Oku! Dedi.
Hazret, Cebrailin (as) sz karsnda:
Ne okuyaym? Diye sordu.
Cebrail (as):
Yaratan Rabbinin adyla oku. O, insan donmu bir para kandan (embriyodan)
yaratt. Oku, Rabbin en byk kerem sahibidir. Ki O, kalemle (yazmay) retti.
nsana bilmediini retti.23
23
Alak -1-5
Cebrail (as), Vazifesini yerine getirdikten sonra, Hz. Muhammed (s.a.a), hakikatleri
sylemee memur edildii, insanl gafletten kurtarp, kurtulua erdirecek olan son
dinin peygamberi sfatyla, nbvvet makam ile ereflenmi olarak evine, sevgili ei
Haticenin yanna doru yola koyuldu.
Hz. Peygamber (s.a.a), eve geldiinde haletindeki deiiklii hemen fark etmiti Hz.
Hatice. Allaha kar besledii ululatrma duygusu benliini kuatm, yce Allahn
annn byklnn etkisiyle vcudunu ate ve titreme basmt. Hz. Hatice
(r.a) ,durumunun nedenini sorduunda, Hz. Muhammed (s.a.a), Nur danda
yaadklarn sevgili eine btn ayrntlaryla anlatt.
Hidayet ve saadet kitabnn ilk ayeti Hz. Peygambere (s.a.a) Cebrail (as) tarafndan
okunduunda, Hz. Ali (as) da Hz Peygamberin (s.a.a) yanndayd. Hz. Ali (as), o an
u ekilde anlatmaktadr:
Peygambere vahiy indii zaman, eytann feryat sesini duydum. Allahn Resulne,
bu feryadn ne olduunu sorduumda:
Bu eytann feryaddr, dedi. Feryat etmesinin sebebi ise, dnya zerinde
kendisine itaat edilmesinden midini kesmesidir. Benim duyduum sesi sen de
duyuyorsun, benim grdm sen de gryorsun ama ne var ki sen peygamber
deilsin. Benim hayr ve iyilik zere vezirimsin.
HZ. PEYGAMBERE (S.A.A) MAN EDEN
LK ERKEK VE LK KADIN
Tarihin tankl zere kukusuz Hz. Hatice (s.a), iman eden ilk kadndr.
24
Bu konuyla ilgili Hz. Peygamberin (s.a.a) hanmlarndan biri olan Ayeden yle
nakledilmektedir:
Ben her zaman Hz. Haticenin zamann grmedim diye ok zlr, Hz.
Peygamberin (s.a.a) ona kar olan sevgi ve alakasna olduka arrdm. nk Hz.
Peygamber (s.a.a) onu ok anard. Bir koyun kurban ettiinde, Hz. Haticenin
dostlarna da ondan gnderirdi. Bir gn Hz. Peygamber (s.a.a) evden karken, Hz.
Haticeyi and ve ondan bahsetti. Sonunda i, yle bir yere vard ki, ben artk
kendimi kontrol edemedim ve byk bir cret ile yle dedim:
-O, sadece yal bir kadnd ve Allah, size ondan daha iyisini nasip etmitir.
Sylediklerim Allah Resulnn (s.a.a) rahatsz olmasna neden olmutu. Rahatszl
ve gazab yznden okunuyordu. Bana dnerek yle buyurdu:
24
Sire-i bn-i Hiam, C. 1 S. 240
-Kesinlikle yle deil. Ondan daha iyisi bana nasip olmad. Btn halk batan aa
kfr ve irk iinde yaarken, o bana iman etti, en zor durumlarda servetini ve
maln bana brakt. Allah, ondan bana dier elerime vermedii evlatlar nasip etti. 25
Hz. Haticenin btn dnya kadnlarndan nce slama girdiine dair dier bir delil
ise, vahyin balangcnda vuku bulan hadiseler ve Kuran- Kerimin nazil olmasdr.
nk Allah Resul (s.a.a), Hira Maarasndan indiinde, bandan geenleri eine
anlatm ve hemen ardndan einin iman ettiine ahit olmutu.
***
ia ve Snni tarihiler arasnda ezici bir ounluk, Hz. Peygambere (s.a.a) ilk iman
eden erkein Hz. Ali (a.s) olduunu savunur.
Hz. Alinin (a.s) kendisi de Kasia adl hutbesinde, konuyla ilgili olarak yle
buyurmaktadr:
O zamanlar slam Dini, Allah Resul (s.a.a) ile Hz. Haticenin (s.a) evinden baka bir
eve girmemiti ve ben onlarn ncsydm. Vahiy ve risalet nurunu grrdm ve
nbvvet kokusunu alrdm.26
Yine ayn hutbede yle buyurmutur:
Allahm! Ben sana ilk dnen, arn ilk iiten ve ilk kabul eden kimseyim.
Resulullah (s.a.a) dnda hi kimse namaz hususunda benden ne gememitir.
GZL DAVET-AKRABALARI DAVET
Hz. Muhammed (s.a.a), peygamberlik grevini stlenir stlenmez slam dinini tebli
ederek, genel bir davet yapmam, tam yl gizli davetle megul olmutur. Bu
mddet iinde, halkn genelini davet yerine fertleri yetitirmee zen gstererek,
genel bir davetin koullarn ve ortamn hazrlamaya almtr. nk zamann
artlar, daveti ak bir ekilde yapmamay, gizli davetlerle insanlar slam dinine
davet etmei icap ettiriyordu.
Kurey bykleri, bu ylda zevk-u sefa ve elencelerle megul idiler. Resulullahn
(s.a.a) gizli davetinden az ok haberdar olmalarna ramen her hangi bir tepki
gstermiyorlard.
Mekke Firavunu Ebu Sfyan ve yandalar, peygamberin davetiyle ilgili bir ey
duyduklarnda, alay edercesine glmseyerek, kendi kendilerine:
Onun da tebliinin , Varaka ve meyyenin daveti gibi uzun srmez. Snp
gider. O da unutulmular diyarna kavuur, diyerek peygamberin (s.a.a) davetini pek
de ciddiye almyorlard. Bu ciddiyetsizliin yan sra o dnemde peygambere (s.a.a)
kar her hangi bir saygszlk da yapmadlar. Peygamber efendimiz (s.a.a) de bu
25
26

Muhammed Abduh Nehcul Belaa erhi, C.2 S.182 (Msr basks)
mddet zarfnda, onlarn put tanrlarna aka tenkit etmiyor, sadece kalbi aydn
kiilerle hususi temaslarda bulunuyordu.
Peygamber efendimizin (s.a.a) yapt o gizli davetlerde, az da olsa kendisine yren
bulabilmiti.27 Resulullah ve yreninden bazlar, genellikle Mekke vadilerinin birinde
veya Erkamn Evinde gnlk ibadetlerini yapyor, gizli toplantlarda
bulunuyorlard.28 Ammar- Yasir de bu evde Resulullaha (s.a.a) iman edenlerdendir.
Nitekim yaplan bu gizli davette, Peygamberin (s.a.a) davetini ilk kabul eden erkek,
zaten ilk vahiy geldiinde Peygamberin yannda bulunan Hz. Ali (as), ilk kadn da,
sevgili ei Hz. Hatice olmutu. Bu iki mbarek zat, Hz. Muhammede (s.a.a) vahiy
inmeden nce bile, onda peygamberlik iaretlerinin varlna ve gk lemiyle bir
balantsnn olduuna inanyorlard. Bu yzden onlar slam dinine davet etmek,
peygamberi (s.a.a) pek skntya koymamt.
Allah-u Tel, Peygambere (s.a.a) ncelikle yakn akrabalarn davet etmesini
emretti. Bunun zerine Peygamber (s.a.a), bir ziyafet tertipleyerek, Beni Haimin
ileri gelenlerinden krk be kiiyi davet etti. Ziyafetten sonra gizli srr amak,
oradakilere Allahn tek ve benzersiz olduunu, kendisinin de onun elisi ve
Peygamberi olduunu aklamak, oradakileri slam dinine davet etmek istiyordu.
Fakat yemek yendikten sonra amcas Ebu Leheb, seviyesiz szleriyle mecliste risalet
konusunun gndeme gelmesine engel oldu. Peygamber efendimiz de konuyu ertesi
gne ertelemei daha faydal grdnden, ertesi gn yine bir ziyafet tertipledi.
Yemek yendikten sonra, akrabalarna dnerek Allaha hamt ve vahdaniyetini itiraf
ettikten sonra, u ekilde konumaya balad:
phesiz bir toplumun rehberi, o toplumdakilere kar yalan sylemez.
Kendisinden baka bir ilah olmayan Allaha ant olsun ki, ben size ve tm insanlara
gnderilen Allahn peygamberiyim. Bilin ki sizler uyuduunuz gibi leceksiniz.
Uyandnz gibi de dirilecek ve yaptklarnzla hesaba ekileceksiniz. Ondan sonra
yeriniz ya ebedi cennettir, ya da ebedi cehennem
Mbarek gzleriyle etraftakileri teker teker szd. Sonra konumasna kald yerden
devam etti:
nsanlardan hi kimse, akrabalar iin benim size getirdiimden daha iyisini
getirmemitir. Ben, dnya ve Ahiret hayrn size getirdim. Rabbim, sizleri ona doru
armam bana emretti. imdi hanginiz, benim kardeim, vasim ve halifem olmak
zere bu konuda beni desteklemek istersiniz?
Peygamber efendimizin szleri bitince, kimseden ses kmad. Her kes bir sessizlik
gafletine yakalanmasna, sus pus olmu, balarn ne eerek derin bir fikre
dalm gibiydiler. Kimseden ses kmaynca, daha ok gen bir yata olan Hz. Ali
ayaa kalkt. Kararl bir eda ile:
27
28

Ya Resulullah! Dedi. Ben size yardmc olmaya hazrm.

Peygamber efendimiz (s.a.a), Hz. Aliye (a.s) oturmasn emretti. Oradakilere
dnerek tekrar sordu:
imdi iinizden kim bu davetimi kabul edip, benim kardeim, vasim ve halifem
olarak beni himaye etmei kabul ediyor?
Yine kimseden ses kmamt. Bunun zerine Hz. Ali (as), tekrar ayaa kalkarak
peygamberin sorusuna cevap verdi.
Ey Allahn Resul! Ben size yardmc olmaya hazrm.
Peygamberimiz (s.a.a) sorusunu tekrarlad ama Hz. Aliden (as) baka kimse cevap
vermeyince, Hz. Peygamber(s.a.a), Hz. Aliyi (a.s) gstererek:
Bu gen, sizin iinizde benim kardeim, vasim ve halifemdir, diye buyurdu. Onu
dinleyin ve ona itaat edin.29
Peygamberimiz(s.a.a), daha risaletin balarnda Hz. Alinin (as) kendisine vasi ve
halife klarak, nbvvet ve imamet makamlarnn birbirinden ayrlamayacak bir
btn olduklarna iaret etmektedir.
Bu szlerden sonra, meclis toplants sona ermiti. Mecliste bulunan Ebu Sfyan Ebu
Talibe dnerek, alayc bir tavr ve aalayan bir ses tonuyla:
Duydun mu Ebu Talib, dedi. Muhammedin emriyle bundan byle olun Alinin
szne bakmal ve ondan emir almalsn. Muhammed onu senin byn kld. 30
Ebu Sfyann alayc ve aalayan szleri karsnda, Ebu Talib sessiz kalmt.
nk yeeninin selameti ve ona gelebilecek zararlar nlemek iin, risaleti kabul
ettiini herkesten gizli tutuyor, tagiyye yapyordu.
***
slam Peygamberi (s.a.a), bir savunma hatt ve ekirdek hcre oluturabilmek iin,
umumi davetten nce akrabalarna arda bulundu. Bu vesileyle her trl tehlikeye
kar eksik olan ikinci gc ve nemli bir cepheyi elde etmi oldu. En azndan bu
davetin faydas uydu; akrabalar dinini kabul etmeseler bile, hi olmazsa kabilecilik
taassubu, akrabalk balar ve duygular, onu savunmaya yneltecekti. Kald ki, baz
kabile reisleri etkilenmi, bazlarnn da hogrs kazanlmt.
Bundan dolay yce Allah, akrabalar davet hakknda Hz. Peygambere (s.a.a) yle
buyurdu:
29
30
Hz. Muhammedin (s.a.a) Hayat, S.97

Tarihi Taberi, C.2 S.62-63, Ahmet b. Hanbel Msnedi, C.1 S.111
Yakn akrabalarn ilahi azapla korkut 31

GENEL ARI
Hz. Peygamber(s.a.a), davetini kabul edenlerle beraber, gizli toplantlar yapyor,
genel bir davetin koullarn oluturmaya alyordu. Her geen gn risaleti kabul
edenlerin says artyordu. Saylar arttka, toplant alanlar da geniliyordu.
Artk umumi davet iin gerekli olan koullar tamamlanmaya balamt. Bu yzden
Allah-u Tel, Peygamber efendimize: Artk sen emrolunduun eyi aka bildir ve
mriklere aldr etme; phesiz alay edicilere kar biz sana yeteriz 32 ayetiyle
umumi daveti emretti.
Allahn emriyle Peygamber efendimiz (s.a.a) Umumi davete balam, hususi
temaslarla slama hidayet ettii sahabeleriyle slam dininin esaslarn ve Allahn
kendisine ltuf ettii risaleti yayma giriimlerini hzlandrmt. Artk insanlarn
hepsini, dil, din, rk ayrt etmeksizin Tevhit dinine davet etme sras gelmiti.
Bu ama ve evkle Safa Dann kenarnda yksek bir kayann stne karak
yksek sesle u ekilde buyurdu:
Ya Sabahah!
Araplar, bu kelimeyi korkun olaylar haber verirken bir tehlike an olarak
kullanrlard.
Peygamberin (s.a.a) nidas her kesin dikkatini ekmiti. Kureyin muhtelif
kabilelerinden bir grup hemen peygamber efendimizin huzuruna kotular. Merakl
gzlerle peygambere bakyorlard. lerinden biri korku dolu gzlerle peygambere
bakarak:
Neler oluyor Muhammed? Diye sordu. Bizi hangi konuda uyarmaya alyorsun ki
o ekilde feryat ettin?
Peygamber efendimiz (s.a.a) sorulan suale karlk yle buyurdu:
Ey insanlar! Dmanlarnz Safa dann ardnda bir yerde saklanm ve sizin can
ve malnza kastetmek iin bekliyorlar desem, bana inanr msnz? 33
Orada toplananlar hep bir azdan:
nanrz, diye haykrdlar. nk bu gne kadar senden her hangi bir yalan sz
duymadk.
31
32
33
uara-214
Hicr-94-95
Sire-i Haleb, C.1 S.321
Ey Kurey Topluluu! Kendinizi ateten kurtarn. Ben Allahn katnda sizin iin bir
ey yapamam. Ancak sizi ackl bir azap ile korkutuyorum. Sizin iinizde benim
durumum, dman grp de kavmine koarak gelen, fakat dmann kendisinden
daha erken geleceinden korkarak, sizleri uyarmak iin Ya Sabbahah diye
bararak tehlikeyi bildiren kiinin durumudur. 34
Peygamber efendimizin (s.a.a) eraitinden az ok haberi olan Kurey eraf bu
cmleyi duyunca, byk bir dehete kapldlar. Fakat kfrn balarndan biri olan,
Ebu Lehep, peygambere dnerek:
Yazklar olsun sana! Bizi bunun iin mi topladn, diyerek oraya toplanan kalabal
datt.
Evet, elbette ki hedefe ulamak yolunda Peygamberimiz (s.a.a), bu ve buna benzer
birok zorluk ve engellerle karlat. Ama karlat her engel onun ve hidayet
ettii insanlarn gayretini kamlad. Bu gayret ve inanmlk, Allahn inayetiyle kfr
ve putperestlik safnn karsnda, Mslmanlardan oluan sk bir saf vcuda
getirmiti. Umumi davetten nce hidayet eden kimselerin, nbvvetin aa
vurulmasndan sonra Mslman olan kimselerle tanmas, birlemesi, Mekkenin
kfr ve irk evrelerinde tehlike ann seslendirmiti. nceleri Peygamberin
davetini nemsemeyen, aksine alay ederek elenen Ebu Sfyan ve yandalar,
gnden gne genileyen ve itibar gren bu ilahi inklp karsnda telalanmaya,
endielenmeye, kendi kar ve menfaatlerini kaybetme korkusunu derinden
hissetmeye balamlard. Hz. Muhammed (s.a.a), artk onlar iin bir tehdit unsuru,
ciddiye alnmas gereken bir inklpyd.
Daha yeni yeni filizlenmee balayan bir inklb bastrmak, gl ve donanml
Kurey iin elbette kolay bir iti. Fakat ne var ki bu kyamn erleri, bir kabileden
deillerdi. eitli kabilelerden slama inananlar vard. Bu yzden byle bir grup
hakknda kesin bir karar almak ok zordu.
Ne yapacan aran Kurey bykleri, endielerini Mekke firavunu Ebu Sfyana
sundular. Uzun istiareler sonucunda Ebu Sfyan bir karara varmt. Etrafna
toplanan endieli baklara dnerek:
Ey Kureyin sekinleri! Dedi. Muhammed, tanrlarmza hakaret ediyor, onlarn
insanlar tarafndan yaplm, ellerinden hibir ey gelmeyen ta paralarndan baka
bir ey olmadklarn telkin ediyor. Bu gidile yaptmz tanrlar pazarlayacak insan
bulamayacaz. Hele soy- boy, rk tanmakszn btn insanlarn eit olduunu
sylyor ki, yaknda klelerimiz ayaklanrsa hi armayalm.
Mecliste oturan bir Kureyli Ebu Sfyann szn kesti:
Nasl yani, imdi Araplarla Acemler eit mi yani.
34
Sire-i Haleb, C.1 S.321
Muhammed yle sylyor.

yi de Ebu Sfyan, onun uydurduu hikyeleri elimiz kolumuz bal bir ekilde
dinleyecek miyiz? Ne yapmamz gerekiyor sen onu syle.
Ben diyorum Muhammedi eitli vesilelerle bu iten alkoymak iin, i birlii
yapalm.
Ne yapmamz gerekiyorsa syle. Yeter ki Muhammed bu iten vazgesin.
stmze ne dyorsa fazlasyla yaparz.
eitli vaatlerle onu davetinden vazgeirmee alalm. Mesela ona mal, mevki
verelim.
Orada toplanan Kureyliler, hep bir azdan Ebu Sfyann nerisini kabul ettiler. Hz.
Peygamberi (s.a.a) kandracaklarna o kadar inanmlard ki, her defasnda trl
bahanelerle sarldklar arap kadehlerine yeniden sarlp, keyifli naralar atmaya,
kahkahalar savurmaya baladlar. Ama yanldklarn ok ge olmadan anlamlard.
Tekliflerini Hz. Peygambere (s.a.a) gtrdklerinde, hazret, hi dnmeden
tekliflerini geri evirmiti.
Yaptklar plan, hi beklenmedik bir ekilde geri tepen Kureyliler, son are olarak
Durumu o gnlerde Beni Haimin bakan olan Ebu Talibe sunmaya, ondan yardm
istemee karar vermilerdi. Bu dnce ve emellerle Ebu Talibin yanna gelerek
durumu izah ettiler:
Ey Ebu Talib! Senin yeenin bizim tanrlarmza kfr ediyor. Dinimizi knyor,
dncelerimize glyor. Babalarmz sapk sayyor. Ya onu bizzat kendin nle, ya
da onu bize brak.35
Ebu Talib, yeenine bir zarar gelmesinden endielenerek,
Tamam, dedi. Siz onu bana brakn. Ben kendisiyle konuurum.
Kureyin by, zel bir tedbir ile konuarak, onlar yumuatm, giritikleri o iten
caydrmay baarmt. Ne var ki, slamn nfuzu gnden gne artmaktayd.
Peygamberin eriatnn manevi cazibesi, szlerinin ekicilii, insanlar srf insan
olduklar iin onore eden yaklam ve telkinleri, Kurann fesahat ve belaat,
slamn yaylmasn kolaylatryordu.
Peygamberin (s.a.a) btn kabilelerin kalplerinde kendine bir yer amas, birok
kavimin iinden de kendisine taraftar bulmas, yeniden Mekke Firavunlarn harekete
geirmiti. Tekrar Ebu Talibin huzuruna gelerek,
-Ey Ebu Talib, dediler. Sen bizim bymzsn. Bizim nazarmzda erefin ve
saygnln var. Daha nce yeenin hakknda seninle konuup, onu bu iten
35
vazgeirmeni istemitik senden. Fakat gryoruz ki, bu iin nn alamadnz. Artk

sabrmz tkenmee balyor. Tanrlarmza, babalarmza, dinimize hakaret eden
birine tahamml edemeyiz artk. Yeenine nlem al. Aksi takdirde ikinizle de, iki
gruptan biri helak oluncaya kadar savarz. 36
Ebu Talib, kendine has bir ferasetle, varlklarn tehlikede gren bir gruba kar sabrl
olmas gerektiini anlamt. Bu yzden bar bir tavr taknarak onlarn szlerini
yeenine ileteceini syledi.
Elbette ki, Ebu Talibin yaklam, o anda onlarn hm ve gazap atelerini sndrp,
daha sonra mkl halledecek daha doru bir yol bulmak iin zaman kazanmakt
sadece. Bunun iin onlar kalkp gittikten sonra, yeeniyle grmek iin kalkp
hemen yeeninin evine gitmei uygun bulmutu. nk yeeninin bir zarar
grmesinden endieleniyordu. Bu yzden Muhammedin (s.a.a) huzuruna vararak:
Selam olsun sana Ey Allahn Peygamberi! Dedi. Bunu bilesin ki senin iin
endielenmekteyim. O kfr ehli insanlarn sana bir ktlk yapmalarndan
korkuyorum. Senden ricam, ne olur biraz daha dikkatli ol.
Amcasnn szleri karsnda Resulullah (s.a.a), hayatnn parlak satrlarndan birini
tekil eden u szleri buyurdu:
Amca! Ant olsun Allaha, eer gnei sa elime, ay da sol elime verip, btn bir
dnyann saltanatn bana braksalar, bu davadan vazge deseler, ben yine
davamdan vazgemem. Ya Allah dinini aikr eder, ya da bu yolda canm veririm. 37
Peygamberin nfuzlu ve tesirli szleri Ebu Talibi o kadar etkilemiti ki, btn tehdit
ve tehlikelere ramen:
Ant olsun Allaha! Dedi. Seni yalnz brakmayacam. Ben sa olduka sana bir ey
yapamazlar. Sen vazifeni yapmaya devam et.38
***
Her insann hedefine ulamas iki unsura baldr. Biri hedefe olan iman, dieri de
hedef yolunda atlan salam adm ve ylmakszn direnmektir.
Baarnn srrnn hedefe inanmak ve o yolda direnmekten getiini, Kuran Kerim u
cmlelerle beyan etmektedir:
phesiz: Rabbimiz Allahtr deyip sonra dosdoru bir istikamet tutturanlar (yok
mu), onlarn zerine melekler iner. (Ve yle derler:) Korkmayn ve hzne
kaplmayn! Size vaat olunan cennetle sevinin. 39
36
37
38
39

Sire-i bn-i Hiam, C.1 S.265-267
Fussilet-30
KUREYN VAATLER
slamn gnden gne fazlalaan nfuzu ve Ebu Talibin yeenini gzleyip kollamas,
Kureylileri daha bir endielendiriyor, onlar are bulmaya srklyordu. Bu uurda,
Peygamber efendimize slam yaymamas artyla para, pul, hatta Kurey boyunun
reisliini bile teklif etmilerdi. Fakat o, btn bunlara ramen inancn yaymaya,
inandna inandrmaya devam etmiti.
Ne yapacan aran Ebu Sfyan ve yandalar, tekrar toplanp istiarelere
baladlar. Ebu Sfyan, kalabaln arasnda dnceli ve tedirgin bir biimde
dolayordu. Kendi kendine:
Bir aresi olmal, Muhammedi caydracak bir yol olmal, diye sayklyordu. Tam o
srada Haim olu Ebu Cehil, ayaa kalkarak:
Bir yolu var, diye bard. Muhammedi Ebu Talibin himayesinden kurtarrsak onu
durdurabiliriz.
Ebu Sfyan merakla sordu:
Neler dnyorsun yine Ebu Cehil? Muhammedi Ebu Talibin himayesinden nasl
kurtarmay dnyorsun? Yaptmz onca bask ve ihtara ramen, yeenini
korumaktan vazgemedi. Hangi sebep onu vazgeirecek syler misin?
Ebu Cehil, eytanvari baklarn Ebu Sfyana dikerek:
Ebu Talibin Muhammedi savunmas, onu evlatlk edinmesinden dolay olamaz m,
diye sordu.
Diyelim ki yle. Bu neyi halledecek imdi?
O halde genlerimizin iinden gzel birini seip, Ebu Talibe onu evlatlk
edinmesini nerelim. Belki onu Ebu Talibe verirsek, o da himaye etmemiz iin
Muhammedi bize verir.
Ebu Cehilin sz Kureylilerce kabul grmt. Bu dnceyle hemen ie koyulup,
Mekke genlerinin gzel simallarndan olan, mare B. Velid B. Muireyi alp Ebu
Talibin huzuruna vardlar. Bu akl almaz plan yapan Ebu Cehil, yanlarnda
getirdikleri genci gstererek:
Ey Ebu Talib! Dedi. Velidin olu air, hatip, gzel ve akll bir gentir. Biz onu sana
evlatlk olarak verelim, sen de yeenini himaye etmek zere bize ver. 40
Bu szleri duyunca, Ebu Talibin damarlarnda gayret kan devran etmee balad.
Bu ne irkin ve akl almaz bir muameledir byle? Sizin evladnz alp yetitireyim,
z evladm da size vereyim de onu idam edesiniz yle mi? Allaha ant olsun ki, ben
40
Tarihi Taberi, C.2 S.67-68
sa olduum mddete, bu i mmkn olmayacak, Muhammedin klna zarar

veremeyeceksiniz.41
Ebu Talibin bu beklenmedik k karsnda, Mutim B. Adiy ayaa kalkt.
Kureyin nerisi gayet adilane bir neridir. Fakat gryorum ki sen bunu da kabul
etmiyorsun.
Ebu Talib Mutime dnerek:
Biraz insafl konu, dedi. Bundan eminim ki sen benim zilletimi istiyorsun. Kureyi
benim aleyhime kkrtmaya alyorsun. Fakat elinden geleni esirgeme. 42
Kureylilerin yaptklar son plan da geri tepmiti. Ebu Talibi raz edemeyeceklerini ve
onun aka slam kabul ettiini sylemese de, batnda yeenine kar byk bir
iman, ball olduunu anlaynca, artk onunla mzakere yapmamaya karar
vermilerdi. Artk peygamberi (s.a.a) ikna etme yollarna bavurmaya karar
vermilerdi.
Bir gn peygamberin de (s.a.a) Amcas Ebu Talibin evinde bulunduu bir esnada,
Kureyliler tekrar toplanp Ebu Talibin evine gittiler. Cemiyetin szcs greviyle
orada bulunan Utbe, szlerine yle balad:
Ey Ebu Talib! Muhammed, bizim sk ve tek safmz paralad. Aramza ihtilaf sald.
Bizi ve putlarmz ayaklar altna alarak inancmzla dalga geti. ayet onu bu ie
srkleyen sebep yoksulluksa biz ona oka servet verelim. Eer makam istiyorsa,
onu kendimize emir yapalm, szn dinleyelim. Eer hastaysa, tedaviye ihtiyac
varsa, en iyi doktorlar tedavisi iin gnderelim ve
Ebu Talib, aresiz rpnlarla syledii her lafn altnda klen ve irkinleen
Utbenin szn keserek, Yannda oturan Peygambere (s.a.a) dnd:
Kavmin bykleri gelmi, dedi. Senden onlarn putlarna karmaman istiyorlar,
sen ne dersin?
Resul-i Ekrem (s.a.a), amcasna hitaben:
Ben onlardan hibir ey istemiyorum, buyurdular. Fakat benden bir sz dinlesinler
ve o szn nda Arap ve gayr Araba hkmet etsinler. 43
Bu srada Utbe yerinden kalkt.
Biz deil senden bir sz, on sz dinlemee hazrz.
Benim tek szm, Allahtan baka ilah olmadn itiraf etmenizdir.
41
42
43
Sire-i bn-i Hiam, C.1 S.266-267, Tarihi Taberi, C.2 S.67-68

Peygamberin (s.a.a) bu sz, souk bir su gibi onlarn scak mitlerine dklmt.
Peygamberin (s.a.a) salam mant ve kararl szleri karsnda syleyecek bir sz
bulamayan Utbe:
imdi bizden yz altm tanry bir kenara itip, tek bir tanrya tapmamz m
istiyorsun? Diye sordu.
Peygamber (s.a.a), gayet kararl bir ekilde:
Evet, diye buyurdu. Kendi ellerinizle tatan, tahtadan yaptnz tanrlar brakp,
yalnzca Allaha tapmanz istiyorum. Neticede sizin el yordamnza muhta olan
tanrlardan, ne gibi bir medet umarsnz, bunu da anlayamyorum. 44
Resul-i Ekrem(s.a.v)in szleri karsnda syleyecek hibir sz bulamayan
Kureyliler, fkeli bir halde kalkp oray terk ettiler.
Bu vakay Allah-u Tel, Sad Suresinde u ekilde anlatmaktadr.
Kendilerine ilerinden bir uyarcnn gelmesine hayret ettiler. Kfirler (yle) dediler:
Bu, ok yalanc bir bycdr lahlar, tek bir ilah m yapt? Dorusu bu alacak
bir eydir. Onlardan ileri gelen bir grup ortaya atlp (yle dedi): Gidin ve
ilahlarnz zerinde kararllk gsterin. nk bu gerekten, (bizden) istenen bir
eydir... Biz son dinde byle bir ey duymadk. Bu, bir dzmeceden baka bir ey
deildir.45
KUREYN KENCELER
Planladklar btn dalavereleri, oyunlar geri tepen Kureyliler, Ebu Talibin
himayesinde olan Peygamber efendimize (s.a.a) g yetiremeyeceklerini
anlamlard. Ebu Talibden ekiniyorlard. nk ona kar gelerek Peygambere
(s.a.a) bir ktlk etmeye kalksalar, Haimoullarnn ie karacan ve bunun
neticesinde de ortal kan kaplayacan biliyorlard. Yine de zulm ve ikenceden
geriye kalmamlard. slam dinini kabul eden soyca ve boyca zayf olan
Mslmanlara etmedikleri zulm, yapmadklar irkinlii brakmamlard.
Peygambere (s.a.a) istinaden uydurduklar yalanlar yetmezmi gibi, yeni Mslman
olan ailelerin evlerini ve mallarn talan ediyor, onlarla alverii keserek direnlerini
krmaya alyorlard. Btn bu zulmler, yalnzca o zulm grene yaplmyordu; her
alayann gzya, Hz. Muhammedin (s.a.a) gnlne damlyordu. Her ac eken
Mslmann szsn, o mbarek gnl de duyumsuyordu. Ama yaplan zulm ve
basklar, Allahn hikmetiyle risaletin yaylmasn hzlandryordu. Ezilen ve hakszla
urayan yrekler, ihtiya duyulan bir snak akyla, daha da balanyorlard
kendilerine bahedilen o sevgi ve rahmet dinine.
***
44
45

Sad-4-7
Hz. Peygamber (s.a.a), sessizliini bozup da Kurey byklerinin yaptklar neriler

karsnda onlar mitsizlie drp: Davamdan dnmem iin sa elime gnei,
sol elime ay verseniz, Allah dinimi yayana veya Onun yolunda bam feda edene
kadar yine davamdan dnmeyeceim szn dedikten sonra, hayatnn en zor
dnemleri balam oldu. Kureyliler, sevgili Peygamberi (s.a.a) ne zaman ve
nerede yalnz grseler, ona zarar vermekten, onun o yce ahsiyetini aalamaktan
kesinlikle ekinmiyorlard artk.
***
Peygamberimiz (s.a.a), Allahn dinini yaymak, insanlar kurtulua davet etmek adna
birok eziyet ve hakarete maruz kalmt. Muhakkak bu eziyetlerin en iler acs
olanlarndan biri, Mekke eytanlarndan biri olan Ebu Cehilin peygamber efendimize
(s.a.a) hakaret etmesi ve onu kalabalk bir topluluun nnde aalamaya
almasdr.
Bir gn Hz. Peygamber efendimiz (s.a.a) yine Safada toplanan kk bir kalabala
slamn hakikatlerini anlatyor, onlar Allahn sunduu kurtulu yoluna aryordu.
Oradan geen Ebu Cehil, bu olaya ahit olunca, damarlarnda dolaan eytann
drtklemesiyle yolunu deitirip, kalabaln arasna dald. Byk bir kstahlkla
peygamberin (s.a.a) szn keserek, yksek sesle:
Yeter Muhammed! Diye bard. Nereden uydurduunu bilmiyorum ama
tanrlarmz rahat brak artk. Dinimize ve tanrlarmza hakaret etmene daha fazla
izin veremem. Yalanlarnla ve sylediin sihirli iirlerle insanlar kandrmaktan
vazge, yoksa ben vazgeirmei bilirim. 46
Hz. Peygamber (s.a.a) , ona hibir ey demedi. Hibir cevabn onun talam
kalbine are olmayacan biliyordu. Bu yzden, sessizce evine dnd.
Bunun zerine Ebu Cehil, orada toplanan kalabala dnerek:
Grdnz ite, dedi. O sihirli szlerle sizi etkilemee alyor. Ama skya da
gelince arkasna bile bakmadan kayor. Uyann artk. Tanrlarnza ve dininize sahip
kn. Onun uydurma dinine girenlerin akbetini grdnz. Bizim tanrlarmz bizleri
bolluk ve refah iinde yaatrken, onlarn Allah niye onlara yardm etmiyor, niye
onlar skntdan kurtarmyor, dnn artk.
Orada toplanan kalabal dattktan sonra, byk bir keyifle Mekkenin yaknnda
Kureylilerin topland yere gitti.
Ayn gn Peygamber efendimizin (s.a.a) amcas ve stkardei olan Hz. Hamza, yay
omzunda avdan dnyordu. Her zaman yapt gibi, yine Kbeyi ziyaret ve tavaf
etmek, Kbenin etrafndaki toplantlara bavurmak iin Kbeye yneldi. Kbedeki
46
ilerini halledip eve dnerken, Ebu Cehilin Peygambere (s.a.a) kar sergiledii
kstahla ahit olan Abdullah B. Cdann cariyesi karlad Hz. Hamzay:
Ya Hamza! Dedi. Ebu Cehilin Yeenin Muhammede yaptklarn duymadn m?
Hz. Hamza, merakla kadncazn szn kesti:
Ne yapm, abuk anlat.
Ne yapmam ki, kalabalk bir topluluun nnde Muhammede kstahlk ederek
onu azarlam. Onu aalam ve dinine svm.
Cariyenin szleri karsnda Hz. Hamza iyice ileden karak, atn tekrar Kbeye
srd. Kbenin etrafnda toplanan kalabal uzun uzun szdkten sonra,
kalabaln arasnda Ebu Cehili fark etti. Hibir ey sylemeden yanna yaklat.
Avda kulland yayn kararak, Ebu Cehilin kafasna indirdi. Sonra yerde kanlar
iinde yatan o eytana dnerek yksek sesle:
Sen mi Muhammede svyorsun? Diye bard.
Korkudan ne yapacan aran Ebu Cehil:
Evet, evet, diye kekeledi. Ama bir daha olmayacak. ok pimanm. Ne olur ac
bana. Ac bana Ya Hamza!
Hz. Hamza, sesini daha fazla ykselterek, etrafta toplanan kalabaln da dikkatini
szlerine ekmek istermi gibi:
Bundan byle ben de ona iman ediyorum, diye haykrd. Onun dediini ben de
sylyorum. Gcn yetiyorsa ona yaptklarn bana da yap.
Hz. Hamzann tehdidi karsnda, korkudan titriyor, cevap verecek takat kendinde
bulamyordu. nk o dnemin en hatr saylr pehlivanlarndan biriydi Hz. Hamza.
Kolay kolay hi kimse onunla hasm olmak istemezdi bu yzden.
Hz. Hamza, oradan uzaklatktan sonra, kalabaln arasndan biri, yerde yatan Ebu
Cehile:
Ey Ebu Cehil! Dedi. Hamza galiba ban krm. Baksana kanyor.
Ebu Cehil, bir trl skn bulmayan eytani hislerinin tesiriyle:
Bamn krlmas falan umurumda deil, diye cevap verdi. Beni en ok zen
Hamzann Mslman olmasdr. Eyvahlar olsun ki korktuum bama geldi. 47
Korkmakta da haklyd. nk Hz. Hamza gibi bir dayanak, onun gibi bir yiit,
slamn yaylmas ve Peygamberin emniyeti asndan nemli bir unsurdu. yle ki
onun Mslman olmas demek, Kureylilerin nemli bir g kaybna uramalar
47
demekti. Bir o kadar da Peygamber (s.a.a) ve ona inanan Mslmanlarn glenmesi

ve itibarnn artmas anlamna geliyordu.
MSLMAN OLANLARA YAPILAN EZYETLER
Kukusuz Bisetin ilk yllarnda slamn ilerlemesi, baz etkenlerin sonucunda
gereklemiti. Bu etkenlerden biri, Resulullahn (s.a.a) sevenlerinin ve yarenlerinin
kararllyd phesiz. irk ve putperestlik hkmetinin merkezi olan Mekkede
yaayan ashabn, sabr ve tahamml de olduka dikkat ekicidir. Bu sabr ve
tahamml emberinde, Peygamberi (s.a.a) yalnz brakmayan ve slam urunda her
trl eziyete gs geren sahabeler oaldka, Kureyin azgnl daha da
artyordu. yle ki Kureyliler, artk zulmetmekte snr tanmyorlard. Mslmanlarn
mallarna yaptklar saldrlarn onlar caydrmadn, aksine daha da glendirdiini
grnce, bu defa canlarna kastetmee balamlard.
imdi ksaca Kureyin dayanlmas g zulmne maruz kalan sahabelerin ders
niteliindeki mcadelelerine deinmek istiyorum.
BLAL HABE
Anne ve babas Habeten esir alnp Arap Yarmadasna getirilmiti. Sonralar Hz.
Resulullahn (s.a.a) mezzini olan Bilal, meyye b. Hanefin klesiydi.
meyye, slam nderinin en byk dmanlarndan biriydi. Aireti, Allah Resulnn
(s.a.a) korumasn stlendiinden, o da intikam almak kastyla yeni Mslman olmu
klesi Bilala, herkesin gz nnde ikence eder, onu en scak gnlerde rlplak
kzgn kumlara yatrrd.
***
meyye B. Halef, lgna dnm bir ekilde, Bilal plak bedenle kzgn akllarn
zerine yatrp gsnn zerine kzgn bir ta koyarak u ekilde haykryordu:
Ya bu vaziyette leceksin, ya da Muhammedin rabbine inanmaktan vazgeip, Lat
ve Uzzaya tapacaksn.
Grd bu acmasz ikenceye ramen Bilal:
Allah birdir ve ben irk ve putperestlie asla dnmem, diye haykryordu.
Ta yrekli birinin elinde esir bulunan bu siyah klenin mukavemetine herkes hayret
ediyordu.
meyye B. Halef, Bilaln verdii bu cevap ve gsterdii mukavemet karsnda
zayflyordu sanki. Sinirine hkim olamayarak, daha da cani bir hareketle, Bilaln
gsnde bulunan o kzgn ta eliyle bastrarak:
Syle, diye bard. Muhammedin dinine deil, Lat ve Uzzaya tapyorum. Hadi
syle yoksa seni bu ekilde ldrrm.
Bilal, ektii dayanlmaz aclara ramen, szlerini tekrarlad:
Allah birdir ve ben irk ve putperestlie asla dnmem.
Orada bulunan Varaka B. Nevfel, grd manzara karsnda alayarak, meyyeye
dnd:
Allaha ant olsun ki, onu bu ekilde ldrrsen, onun kabrini ziyaretgh
yapacam,48diyerek, meyyeyi ar bir dille knad.
Ama meyye oral bile olmad. kence yapmaya, klesini inand dinden
dndrmek adna zulmne devam etti.
***
meyye, bazen daha kt ikenceler de yapard. Bilaln boynuna bir ip balar, onu
sokaklarda dolatrsnlar diye ocuklarn eline verirdi. 49
slamn ilk sava olan Bedir Savanda, meyye ve olu esir oldular.
Mslmanlardan bazlar, meyyenin ldrlmesini onaylamyorlard. Bunun
karsnda Bilal:
-O, kfrn nderidir ve ldrlmelidir, diye srar ediyordu.
Onun srar sonucunda baba ve olu, yaptklar zulmn karln grerek
ldrldler.
AMMAR-I YASR VE ANNE- BABASININ FEDAKRLIKLARI
Kureylilerin zulmleri hz kesmeden srmekte, kadn erkek demeden yeni dine
mensup olanlar canice emellerine meze yapmaya devam ediyorlard. Nihayetinde
Ammar Yasir ve ailesinin de Hz. Muhammedin (s.a.a) dinine girdiini renmilerdi.
Bunun zerine Ebu Cehil, birka kiiyle birlikte, yanlarnda o kfr ordusunun
askerleriyle Ammarn evine geldiler. Kapya dayanp dar kmalarn, aksi takdirde
kapy krp zorla ieri gireceklerini sylediler. Ammar n babas Yasir, korkarak
kapya yaklat. Asla kendisi iin deildi korkusu. Olu ve biricik ei Smeyyeye
zarar gelmesinden korkuyordu. Dardakilerin tehditkr haykrlar karsnda,
kapy amak zorunda kalmt.
Ebu Cehil, askerlerin de yardmyla ieri girip, Ammar ve anne- babasn dar
kard. Onlar ellerinden ve ayaklarndan balad ve ilk olarak Smeyyeye:
Syle bakym, diye haykrd. Senin rabbin kimdir?
48
49

Tabakat bn-i Sad, C.3 S.233
Smeyye, gayet kararl bir ekilde:

Allah-u Tel, dedi. Muhammed (s.a.a) de onun elisi ve peygamberidir.
Ebu Cehil, daha da hiddetlenerek, elinde tuttuu putu uzatt:
Hayr, tanrm Lat ve Uzzadr diyeceksin.
Smeyye tekrar ayn cmleyi tekrarladnda, Ebu Cehil eytani bir atiklikle yannda
duran askerin elindeki mzra kapp, Smeyyenin karnna saplad.
Ammar ve babas Yasir grdkleri manzara karsnda dehete dmlerdi. yle ki
Ammar artk olanlara bakamyordu bile.
Smeyye ald darbe sonucunda, Kelime-i ehadet getirerek slamn ilk ehidi
olarak orackta Allahn rahmetine kavumutu. 50
Kfirler ayn ekilde Yasiri de olunun gzleri nnde canice ehit etmilerdi. Sra
Ammara gelmiti. Mrikler, bu defa daha da acmasz davranyorlard. Ammara en
ar ikenceleri yapyor, ayn suallerle onu yolundan ve imanndan saptrmaya
alyorlard. Ammar, yaplan canice ikencelere daha fazla dayanamayacan
anlaynca, cann kurtarmak iin, zahiren slamdan dnmei kabul etti. Bunun
zerine Mrikler Ammar ylece orada brakp bo heveslerle geri dndler.
Belli bir mddet sonra, kendine gelen Ammar, pimanlk dolu duygularla alayarak
peygamberin (s.a.a) huzuruna vard ve durumu btn ayrntlaryla o Hazrete
anlatt. Peygamber efendimiz (s.a.a), Ammar iyi tanyor, onun ne kadar sadk bir
Mslman olduunu biliyordu. Pimanlk dolu bir edayla ban nne emi bir
vaziyette oturan Ammarn omzunu okayarak:
Kalbinde bir sarslma vcuda geldi mi? Diye sordu.
Ammar, kendinden emin bir ekilde:
Kalbim imanla doludur Ya Resulullah! Diye cevap verince, peygamber (s.a.a) yle
buyurdu:
O halde hi korkma ve kfirlerin errinden kurtulmak iin imann gizle.
Yaanan bu olay zerine Yce Allah, Ammarn iman hakknda Nahl suresinde yle
buyurdu:
man ettikten sonra Allah inkr eden; -kalbi imanla yatm olduu halde zorlanan
(ve bu yzden kfr sz syleyen) hari- ama gslerini kfre aan kimselerin
zerine Allah tarafndan gazap vardr. Ve onlar iin byk bir azap vardr. 51
ABDULLAH B. MESUT
50
51
El Kamil, C.2 S.45

Nahl-106
Gizli davet dneminde slam safna katlm olan Mslmanlar, kendi aralarnda
yaptklar bir konumada:
-Kurey henz bizim Kuranmz duymamtr. Aramzdan biri kalkp Mescidul
Haramda yksek bir sesle Kurandan birka ayet okursa ok iyi olacaktr, dediler.
Abdullah b. Mesut, ayaa kalkarak bylesine gzel bir i iin hazr olduunu beyan
etti ve Kureyin bykleri Kbenin kenarndayken, yksek ve gzel bir sesle
Kurandan birka ayet okudu.
Fesahat ve belagat dolu bu surenin cmleleri, Kurey byklerinin kalbinde
inanlmaz bir korku yaratmt. Bir savunmasz kii tarafndan kulaklarna ulaan ilahi
nidann yapt etkiyi nlemek iin, hep birlikte yerlerinden kalkarak Abdullah b.
Mesutu fena halde dvdler. Her yeri kanlar iinde kalan Abdullah b. Mesut,
Peygamberin (s.a.a) yarenlerinin yanna dnd ama onlar, cana can katan Kuran
sesinin dmanlarn kulana ulamasndan dolay sevinliydiler. 52
EBUZER- GIFAR
Ebuzer, slam seen drdnc veya beinci kiidir. 53 Dolaysyla o, slamn
douunun ilk gnlerinde Mslman olmu ve ncler grubunda yer almtr.
Kuran- Kerimin de aklad gibi, Hz. Peygamberin (s.a.a) risaletinin balangcnda
iman eden kimseler, byk bir makama sahiptirler. 54 Ayrca Mekkenin Fethinden
nce iman edenler de maneviyat ve makam bakmndan, Mekkenin Fethinden
sonra iman edenlerle bir deildir. Kuran- Kerimde bu gerek u ekilde dile
getirilmitir:
Neden Allah yolunda infak etmiyorsunuz (harcamyorsunuz)? Oysa gklerin ve
yerin miras Allahndr. Sizden, fetihten nce infak edenler ve arpanlar, (elbette
fetihten sonra Allah yolunda infak edenlerle) bir olmazlar. Onlarn dereceleri, daha
sonra infak eden ve arpanlarnkinden daha byktr. Bununla beraber Allah,
hepsine de en gzel olan vaat etmitir ve Allah yaptklarnzdan haberdardr. 55
Mriklerin zulmleri ve Hz. Peygamberi (s.a.a) karalama giriimleri her geen gn

daha da artarak devam ediyordu. Bu zulm emberinde biri vard ki; yreine
hkmedip imanyla, slamn mnadiliini stlenmiti. O, Ebuzer-i Gfariydi.
Ebuzer, slam ilk haykran kiiydi. Hareketi ve mcadeleci bir ruha sahipti. Batl
karsnda muhalefet bayran ekip sapklklarla savamak iin yaratlmt sanki.
nsanlarn bir para tahta ve ta karsnda eilip ibadet etmeleri gibi byk bir
52
53
54
55

Usdul Gabe, C.1 S.301
Vaka-10-11, Tevbe-100
Hadid-10
batln karsnda susabilir miydi Ebuzer? Bu yzden ksa bir sre Mekkede kaldktan
sonra, gayretine yenik dmt. Peygamber efendimizin (s.a.a) huzuruna varp:
Ey Allahn Resul! Dedi. Bunca batl i karsnda artk gayretimin cokusuna kar
duramyorum. Ben ne yapmalym? Vazifem nedir?
Hz. Peygamber (s.a.a), Ebuzerin o cokulu ve sabrsz giriimi karsnda unlar
buyurdu:
Artk kavminin arasna dn ve onlar slama ar. Benim ikinci bir emrime kadar
kavminin arasndan ayrlma.
Ant olsun Allaha! Ben kendi kavmimin arasna dnmeden nce, slam nidasn bu
insanlara duyuracam.
Verdii bu karardan sonra, Kureylilerin Mescid-l Haramda sohbetle megul
olduklar bir srada, mescide girerek:
Ey insanlar! Diye haykrd. Brakn artk kendi ellerinizle yaptnz putlara tapmay.
Sizi yaratan ve nimetleriyle sizleri ereflendiren, gklerde ve yerdeki btn srlar
bilen Allahn nnde eilin. Brakn bu sapklklar. Bilin ki, Allah birdir ve
Muhammed onun elisi ve Peygamberidir. 56
Bu feryat, Kureyin kudretini aka mcadeleye aran ilk feryatt. Mekke de hibir
akrabas ve ona destek olabilecek kimsesi olmayan birinin bu feryad edecek
cesareti gerekten de mescitteki Kureylileri dehete drmt. Nihayetinde o
savunmasz adamn nidasndan sonra, btn Kureyliler zalimane darbelerle
Ebuzeri dvmeye baladlar. Haber Peygamber efendimizin (s.a.a) amcas Abbasa
ulamt. Abbas hemen mescide kotu. Yerde takatsz yatan Ebuzeri grnce,
Kureylilere dnerek:
Yeter artk! Diye bard. Adam ldrecek misiniz?
Kureyin ileri gelen eytanlarndan biri ileri atlarak:
Brak ldrsnler, dedi. O haddini at.
Haddini aacak ne yapt ki?
Daha ne yapsn? Gelip tanrlarmza, dinimize hakaret etti. lm oktan hak etti
o. Brak sen karma.
Kureylilerin azgn hmndan Ebuzeri nasl kurtaracan aran Abbas, latif bir
are dnmt.
Ey Kureyliler! Dedi. Sizin hepiniz ticaretle urayorsunuz. Ticaret yolunuzda bu
adamn kabilesi olan Gfar Kabilesinin iinden geiyor. Eer bu genci ldrecek
56
bn-i Sad, Tabakat, C.4 S.225
olursanz, Kureyin ticareti tehlikeye der ve hibir ticaret kervan o kabileden

geemez.57
Abbasn szleri Kureylileri bir hayli etkilemiti. Menfaatlerini tehlikeye sokmak
istemeyen Kureyliler, bu szlerden sonra Ebuzeri Abbasa teslim etmei kabul
ettiler. Abbas da o hareketli ve fevkalade yrekli genci alarak Peygamberin (s.a.a)
huzuruna getirdi. Olup bitenleri anlattktan sonra, Peygamber efendimiz (s.a.a), bu
yeni talebesinin kabiliyetini ve mcadele sahasnda batla kar gsterdii artc
gcn grm ve mcadele zaman henz gelmedii iin de ona kabilesine
dnerek onlar slama armasn tekrar emretti.
Ebuzer, Peygamberin (s.a.a) emri ile kendi kabilesine geri dnerek, insanlar Allaha
ibadet etmee ve insanlar iyi huylara davet eden bir peygamberin zuhur ettiini,
yava yava gndeme getirmee, kendi kavmini slama armaya balad.
Bu tebli ksa zamanda sonu vermee balam, ilk nce Ebuzerin annesi ve
kardei slam kabul etmiti. Ksa bir zaman ierisinde Gfar Kabilesinin yardan ou
slamn hkmlerini kabul etmiti artk. Gfar Kabilesinin dier yars da Hz.
Peygamberin (s.a.a) Medineye hicretinden sonra slam Dinini kabul ettiler.
Ebuzer, Bedir ve Uhud Savalarndan sonra, Medinede Hz. Peygambere (s.a.a)
katld ve orada ikamet etmee balad.58
LK HCRET
Artk Mslman olanlara kar yaplan eziyetler, tahamml edilemez bir hal almt.
Mslmanlar, Kureyin eza ve cefasndan kurtulmak ve slami iarlar tutabilecekleri
sakin bir muhit aramak iin ilerinden, ocuklarndan, akrabalarndan ayrlp,
Mekkeyi terk etmei dnmlerdi. Fakat nereye gideceklerini bilemiyorlard.
nk Arap Yarmadasn batanbaa putperestlik kapsam, hibir noktasnda tevhit
nidasn ykseltme imkn kalmamt. ine dm olduklar bu karmaadan
kurtulmak iin, konuyu Hz. Peygambere (s.a.a) amay uygun bulmulard. Onun
kendilerine bir yol gstereceinden emindiler. nk Hz. Peygamberin (s.a.a) dini:
Allahn arz genitir. Kendinize yle bir yer sein ki, orada Allaha ibadet etme
imknna sahip olun59 esas zerine kurulu olduunu biliyorlard.
Mslmanlarn iinde bulunduu zor koullar ve grdkleri zulmden Hz.
Peygamberin (s.a.a) haberi vard ve bu durum kendilerini bir hayli zyordu. Beni
Haim kabilesi tarafndan himaye olunduu iin kendisi her hangi bir tehdit ve zarar
grmyordu ama yarannn arasnda, hibir destei olmayan, cariye, kle ve
kimsesiz kiiler oktu. Kurey eraf byle kimseleri bir an bile rahat brakmyordu.
Bu yzden kendisine alan baka bir yere hicret etme konusuna scak bakmt.
Ashabn gvenli bir yere gndermek amacyla, onlara u ekilde buyurdu:
57
58
59
Hilyetul Evliya, C.1 S.158

bn-i Sad- Tabakat, C.4 S.221-222
Ankebut-56
Habeistana gidin. Orada hi kimseye zulmedilmez. nk orada gl ve adil bir

hkmdar vardr. Doruluk lkesidir oras. Allah-u Tel yznze bir kurtulu kaps
ancaya kadar gidin orada kaln.60
Hz. Peygamberin (s.a.a) bu szleri zerine, Mslmanlardan drd kadn, on, on be
kii, kimisi yaya, kimisi de atl olarak mriklerin haberi olmadan geceleyin Cidde
yoluna koyuldular.61 Mslmanlar, Cidde limanna vardklarnda Allahn inayetiyle iki
ticaret gemisi Habeistana doru hareket etmek zereydi. Mslmanlar Kureyin
korkusuyla adam ba yarm dinar deyerek hemen gemiye atladlar.
Mslmanlardan bir grubun Habeistana doru yola kma haberi, Mekke erafnn
kulana ulamt. Hi zaman kaybetmeden bir grubu onlar Mekkeye geri
dndrmek iin grevlendirdiler. Fakat grevliler oraya yetitiinde gemiler oktan
Cidde kylarnda uzaklamt.
Bu hicretin ardndan baka bir grup daha Habeistana hicret etti. Bu grubun
banda Cafer b. Ebu Talib vard. Bylelikle Habeistandaki Mslmanlarn says
seksen ksr olmutu.
Mslmanlarn Habeistanda serbest ve rahat bir hayat srdklerini renen Mekke
eraf, bu duruma ok fkelenmilerdi. Aralarnda bu duruma zm ararken Ebu
Cehil ayaa kalkarak:
Ey Mekkenin sekinleri! Dedi. Umarm ne kadar ciddi bir meseleyle kar karya
olduumuzun farkndasnzdr. Bildiiniz zere Muhammed, Mslmanlar yava
yava Necainin sarayna nfuz ettiriyor. Kim bilir yine neler planlyor?
Ebu Cehilin szleri zerine meyye telal bir biimde araya girdi:
Ne planlayacak canm. Belli ki yandalarn bizden korumaya alyor.
Hayr! Korkarm ki durum zannettiinden daha ciddidir. Beni korkutan ey,
Mslmanlarn orada Necaiyi etkileyerek Mslmanla meylettirmeleri ve tm
Habeistan Mslmanln salam bir ss haline getirdikten sonra, donanm bir
ordu tertipleyerek Arap yarmadasnda putperestlik hkimiyetine son vermeleridir.
Ebu Cehilin bu eytanca szleri, oradakileri dehete drmt. Hicreti bu ekilde
dndklerinde kendilerini korkudan alamyorlard. in ciddiyetini kavramaya
alan Ebu Sfyan, endieli bir edayla Ebu Cehile dnd:
Ne yapmamz nerirsin? Eer durum anlattn gibiyse, sonumuz vahim demektir.
Tanrlarmzdan da oluruz, saltanatmzdan da
60
61
Sire-i bn-i Hiam, C.1 S.321, Tarihi Taberi, C.2 S.70

Tarihi Taberi, C.2 S.70
Hemen Dar-n Nedve62 bakanlar toplansn, Habeistan ahna eli gnderelim.

ahn ve vezirlerin gnln almak iin de, onlara deerli hediyeler hazrlayalm.
Zaman kaybetmeden Dar-n Nedve toplanp, Habeistana gnderilecek elileri ve
onlarn Habeistan ahna sunacaklar metni belirlediler. Habeistana gnderilecek
kiileri seerken ince eleyip sk dokumular, bu i iin pikinlik ve dzenbazlkta n
salm Amr B. As ve Abdullah B. Rabiay semilerdi.
Bu ii tezghlayanlarn ba saylan Ebu Cehil, Elileri yanna ararak gerekli
talimatlar vermee balad.
Habeistan hkmdaryla grmeden nce, vezirlerin hediyelerini verin. ahn
huzurunda sizi desteklemeleri iin olumlu grlerini kazanmaya aln. ahn
huzuruna ktnzda ise, orada bulunan Mslman muhacirlerin birer dzenbaz
olduklarn syleyerek, onlar aklszlk, cahillik ve kendilerince yeni bir din uydurarak
onlar kandrmaya altklarn syleyin. Bylece onlar Habeistan ahnn
gznden drmeye aln.
Amr B. As ve Abdullah B. Rabia, bu emirleri aldktan sonra, Habeistana doru yola
koyuldular.
Habeistana varan Kurey elileri nce vezirlerle grp, hediyeleri takdim
ettikten sonra, onlara yle hitap ettiler:
Sayn vezirler! Bizim genlerimizden bir grup, atalarnn dinini brakp, sizin de
bizim de dinimize aykr yeni bir din karmlar. Hal- hazrda sizin lkenizde
bulunmaktadrlar. Kurey eraf ve bykleri, Habeistan kralndan onlarn lkeden
karlma emrini vermesini rica ediyorlar. Siz vezirlerden de ricamz, sultann
huzurunda bizleri teyit etmenizdir. 63
Tamahkr ve ileriyi grmekten gaflete dm olan vezirler, padiahn huzurunda
onlar destekleyeceklerine dair sz verdiler. Ertesi gn ahn huzuruna kan, Kurey
elileri, hediyeleri takdim ettikten sonra unlar ilettiler aha:
Sayn Habeistan hkmdar! Akllar balarnda olmayan genlerimizden bir grup,
atalarnn dinini terk etmi, ne sizin ne de bizim dinimizle badamayan yeni bir din
uydurmulardr. Bu grup son zamanlarda sizin lkenize iltica etmi ve sizin
sunduunuz zgrlkten istifade etmektedirler. Onlarn byklerinin sizden ricas,
onlarn bu lkeden karlp, kendi lkelerine geri gnderilmeleridir.
Bu srada vezirlerin sesi ykselmee balad:
Doru diyorlar. Mltecilerin lkemizden karlmas gerekiyor.
62
Kureyin kendi sorunlarn halletmek iin toplant yaptklar, Kbenin yaknlarnda bulunan
bir yerdir.
63
Hz. Muhammedin Hayat, S.123
Fakat bilgili ve adil bir ahsiyete sahip olan ah, vezirlerin sylediklerine de itimat
etmeyerek:
Hayr! Dedi. Ben tahkik etmeden lkeme snan o insanlar bu iki insann szne
gvenerek kimseye teslim etmem. nce mltecileri de dinleyeceim. Eer elilerin
syledikleri doru karsa, o zaman onlar size teslim ederim. Ama yalansa, onlar
himaye etmee devam edeceim.
Szlerini bitirdikten sonra, bir memur grevlendirerek muhacirleri saraya artt.
ah Mslmanlara dnerek:
Aranzda soracam sorulara cevap verebilecek bir szcnz var m? Diye sordu.
Dier Mslmanlarn da onayyla Cafer bir adm ne kt.
Ben szclk etmei kabul ediyorum.
Habeistan padiah Cafere dnerek:
Soracam sorulara cevap verebilecek misin, diye tekrar sordu.
Cafer, kendinden emin bir ekilde:
Ben, ancak Peygamberimden (s.a.a) duyduklarm syleyeceim, diye cevap verdi.
Habeistan padiah, tekrar Cafere dnerek sormaya balad:
Niin atalarnzn dinini terk edip, bizim ve babalarnzn dinine aykr bir dine
meylettiniz?
ahn sorusuna Cafer yle cevap verdi:
Bizler cahil ve putperest bir topluluk idik. Boazlanmam hayvanlar yemekten
kanmyorduk. Daima kt ilerin peindeydik. Komuya saygmz yoktu. Dknler,
gszler zorbalara esir idi. Akraba akrabaya dman idi. te byle bir hayat
srdryorduk. Derken iimizden doruluk ve temizlikle tannan birisi kalkp, Allahn
emriyle bizleri tevhide ard. Putperestlii knad, emaneti eda etmemizi,
ktlklere yaklamamamz, akraba ve komularmzla iyi geinmemizi, kan
dkclk, zina, yalanc ahitlik, yetim mal yemek ve kadnlar kt ilere itham
etmekten kanmamz emretti. Namaz klmamz, oru tutmamz, mallarmzn
vergisini vermemizi emretti. Biz de ona iman ettik, putperestlii brakp, tek bir
Allaha taptk. Onun haram dediine haram, helal dediine helal dedik. Fakat Kurey
bize tahamml edemedi. nancmzdan dnp tekrar talara, tahtalara tapmamz,
yeniden kt ilerin peinde gitmemiz iin karmza dikildiler. Gece gndz
demeyip, bizi dinimizden dndrmek iin bize ikence ettiler. Bir mddet onlarn
karsnda direndik. Nihayet dinimizi korumak iin her eyimizden vazgeip,
Peygamberimizin tavsiyeleriyle Habeistana iltica ettik. 64
64
El Kamil Tarihi, C.2 S.54-55, Tarihi Taberi, C.2 S.73
Peygamberiniz buraya gelmei size hangi sebepten dolay tavsiye etti?

Burada hi kimseye zulmedilmediini ve sizin de adaletli ve gl olduunuzu,
bizleri himaye edeceinizi syleyerek, buraya gelmemizi tavsiye etti.
Caferin, tatl ve gnl okayc szleri kral bir hayli etkilemiti. Tekrar Cafere
dnerek, Peygamberinin semavi kitabndan biraz okumasn istedi. Cafer orada
okumak iin Meryem Suresini uygun grmt. Bu sureyi okuyarak slamn Hz. sa
ve Hz. Meryem hakkndaki grn aklam oldu.
Meclis bir sre sknetle geti. Daha sonra kral gelen Kurey elilerine dnerek:
Bunlarn peygamberi ile benim peygamberim sa ayn eyleri sylyor, dedi.
Demek ki ikisinin de getirdiklerinin kayna ayndr. Brakn gidin. Ben bunlar size
teslim edemem.
Bu meclis, vezirler ve Kurey elilerinin zannettiklerinin aksine, kendi zararlarna
olmutu. Cafer, Allahn inayetiyle Habeistan kral Necaiyi adeta bylemi ve
aleyhte esen rzgr lehlerine evirmei baarmt.
Politikac ve dzenbaz bir kii olan Amr B. As, urad hezimeti hazmedememi
olacak ki, akamleyin arkada Abdullah B. Rabiaya:
Yarn neye mal olursa olsun, dedi. Muhacirleri kraln gznden drmeliyiz. Yarn
kraln huzuruna kp, aslnda Mslmanlarn sa hakknda Hristiyanlk ilkelerine ters
den baz inanlar tadklarn syleyeceim.
Amr B. Asn szleri karsnda Abdullah B. Rabia ayaa kalkarak:
Sakn yle bir ey yapma, dedi. Onlarn ierisinde bizimle akrabalk ba olanlar
var. Bu iddia onlarn canlarn tehlikeye sokabilir.
Abdullahn muhalefetine ramen Amr. B. As sznde kararlyd.
Ertesi gn btn vezirlerin eliinde tekrar kraln huzuruna ktlar. Amr B. As, Krala
hitaben Mslmanlar gstererek:
Bunlar Hz. sa hakknda Hristiyanlk leminin hkm ve inanlaryla asla
badamayan baz zel inanlara sahiptirler, dedi. Bylesi insanlarn varl lkenizin
resmi dini iin olduka byk bir tehlike arz etmektedir. Bu konuda kendilerini
sorgulayabilirsiniz.
Olduka akll ve saduyulu biri olan kral, bu defa da tahkik etmeden herhangi bir
giriimde bulunmad. Tekrar muhacirleri saraya artt. Cafer, tekrar Mslmanlarn
szcs olarak ne kt. Necai, Cafere dnerek:
Kurey elileri sizin Hz. sa hakknda, Hristiyanln hkm ve inancna aykr, zel
bir inan tadnz sylediler, dedi. Bana anlatr msn, sizin Hz. sa hakkndaki
inancnz nedir?
Cafer u ekilde cevap verdi:
Hz. sa hakkndaki bizim inancmz, peygamber efendimizin (s.a.a) bizlere
aktardklardr. O Allahn kulu, resul, ruhu ve kelimesidir. Allah-u Tel onu
tertemiz, bakire Meryeme ihsan etti.
Caferin szleri Necainin ok houna gitmiti.
Ant olsun Allaha, dedi. sann makam bundan fazla deildi.
Daha sonra Kureyin kendisine gnderdii hediyeleri geri vererek:
Allah-u Tel, bu kudreti bana verdii zaman ben den rvet almad ki, ben de bu
yolla geineyim, dedi.65
Bunun zerine kral, Mslmanlara tam bir serbestlik vererek, onlarn inanlarn
beendiini dile getirdi.
EKONOMK AMBARGO
Delegeleri Habeistandan hayal krkl ile dnnce, Kureyliler Mslmanlar geri
almay amalayan abalarnn baarszla uradn kesinlikle anlamlard. Bunun
zerine, Kurey kabilesinin efleri, evrelerinde yaayan Mslmanlara ynelik
basklar eitlendirmee yneldiler. Bu amala Mslmanlarn yiyeceksiz ve
ieceksiz braklmalarna, onlarla her trl sosyal ilikinin yasaklanmasna yneldiler.
nk Ebu Talib ve Haimoullar, Hz. Peygamberi (s.a.a) yaygn biimde
desteklemekten, ona her trl yardm yapmaktan vazgeirilememiti.
Bunun zerine, Mekke eraf Mslmanlarla al veri yapmay, sosyal iliki kurmay
ve evlenmeyi boykot etmeyi ieren, zalimane bir belge hazrlamay tasarlad. Bu
boykot belgesi Kureyli firavunlardan krk kiilik bir heyete imzalanarak yrrle
sokuldu.
Durumun ciddiyetini kavrayan Ebu Talib, amcaoullar Haimoullar ve
Mutalliboullaryla birlikte Mekkenin yan banda bulunan dar bir vadiye snmay
uygun grmt. O vadide btn kabile mensuplar bir araya toplanarak, son
nefeslerini verene kadar Allah Resulne ulalmasna frsat vermeyeceklerine dair
sz verdiler.66
Peygamberimizin amcalarndan olan Ebu Leheb, gerek niyetini aa vurarak,
Mekkeli mriklere gidip onlar desteklediini syledi. Mslmanlar srf
inanlarndan dolay yokluk ve musibetin kuatmas altnda kalmlard.
65
66
Sire-i bn-i Hiam, C.1 S.338, Emtaul Esma, S.21

Bu kuatma srasnda Mslmanlara hibir ey ulamyordu. Bir tek vadiye gizlice

girebilen Kureyliler, birka para ey getirebiliyorlard. Kureylilerin bu
yardmlarnn sebebi ise, akrabalk, hemerilik ve acma duygusundan
kaynaklanyordu.
Mslmanlara ve Resul-u Ekreme uygulanan bu dayanlmas zor boykotun
zerinden tam yl gemesi zerine Yce Allahn inayeti ve kerametiyle, bir aa
kurdu gelerek, Kbenin i duvarna aslm olan boykot belgesini Senin adn ile
Allahm kelimeleri dnda kalan ksmn kemirerek yedi. Yce Allahn, olup bitenleri
peygamberine bildirmesi zerine Peygamber (s.a.a), Allahtan gelen bu vahyi Ebu
Talible paylat. Bunun zerine Ebu Talib, Peygamberimizi (s.a.a) de yanna alarak,
Mescid-l Harama gitti. Kurey ileri gelenleri byk bir sayg gsterisiyle Ebu Talib
ve Peygamberi (s.a.a) karladlar. nk Mslmanlarn teslim olup, ilahi risalet ile
ilgili tutumlarndan vazgetiklerini sanmlard. Ebu Talib, oradakilere hitaben unlar
syledi:
Amcamn olunun bana verdii habere gre, yce Allah boykot belgeniz zerine
bir aa kurdu sald ve bu kurt Allahn ad dnda kalan yazl yerleri kemirip yedi.
Eer bu haber doru ise amcamn oluna kar balattnz bu olumsuz tutuma son
vereceksiniz. Yok, eer yalan sylyorsa onu size kendi ellerimle teslim ederim. 67
Kurey eflerinden meyye, Ebu Talibin bu szleri karsnda keyiflenerek:
Ey Ebu Talib! Dedi. Nihayet bize kar insafa geldiini gryorum.
Ebu Talip, kendinden emin bir edayla:
Sen bunlar bo ver de kalk boykot belgesini getir, diye cevap verdi.
Hemen boykot belgesini getirip, muhafazasn atlar. Grdkleri manzara karsnda
dehete dmlerdi aynen Peygamber efendimizin (s.a.a) dedii gibi boykot
belgesinin Allahn ismi dnda kalan ksm yenmiti. 68
Nihayetinde Kurey firavunlar verdikleri sz tutmadlar ama Yce Allah onlar bir
kez daha rezil etti. Grdkleri hibir eyden skn bulmayan o eytanlar, Hz.
Peygambere (s.a.a) ve Peygamberin (s.a.a) risaletine kar gttkleri dmanca
tavrdan vazgemediler. Aksine daha da iddetli bir biimde basklarn ve
zulmlerini arttrdlar.69
EBU TALBN (A.S) VEFATI
Kureyin uygulam olduu ekonomik ambargo, Allahn inayetiyle krlmt. Hz.
Peygamber (s.a.a) ve ona tabi olanlar, yl sren dlanma ve skntnn ardndan
ib-i Ebu Talipten km ve evlerinin yolunu tutmulard. Artk ekonomik ambargo
67
68
69
Yakub-i Tarihi, C.2 S.19

bn-i Sad Tabakat, C.1 S.208-210
El Kamil Tarihi, C.2 S.61
kalkt iin, Mslmanlarn durumu her geen gn iyiye gidiyordu. Ama Hz.
Peygamber (s.a.a), ac bir durumla kar karya kalm, en nemli mdafisini,
amcas Ebu Talibi (a.s) kaybetmiti. Bu iler acs musibet, snmasz
Mslmanlarn ruhunda kt bir eser brakmt.
O hassas dnemde bu hadisenin yaratt boluk, hibir eyle kyaslanamazd.
nk bir din veya ideolojinin geliimi, iki temel etkene baldr. Beyan zgrl ve
dmann haince hamlelerini nleyebilecek savunma gc
Mslmanlar, beyan zgrln elde ettikleri bu dnemde, ikinci etkeni
kaybetmilerdi. Yani slamn yegne hamisi olan Hz. Ebu Talibi (a.s) kaybetmilerdi.
***
Ebu Talibin (a.s) alnndan lm terleri dkld anlarda Resul-i Ekrem(s.a.a),
gemite kalan ac ve tatl gnleri yd ederek kendi kendine yle diyordu:
Benim efkatli Amcam! Benim iin her trl zahmete katlandn. Abluka dneminde
gelip beni yatamdan kaldrp, baka bir yere gtryor, orada uyumam istiyordun.
Cierinin kesi Aliyi de gtrp benim yatama yatryordun. ayet Kurey, beni
yatamda yakalayp bana bir zarar vermek isteseydi, ben sa kalaym, olun benim
iin feda olsun diye
Sonra gzyalarn silerek yle devam etmiti:
Hatta bir gece Ali sana: Babacm sonunda ben bu yatakta ldrleceim dedi.
Sen de ona: Sabret olum! Dedin. Sabr akln alametlerindendir. Her canl lme
doru ilerlemektedir. Peygamberin sa kalabilmesi iin kendini feda etmelisin. Bu
senin iin byk bir imtihandr. Ali de sana yle hitap etmiti: Babacm,
peygambere yardm etmekte beni mi sabretmee davet ediyorsun? Sylediklerimi
sana kar kmak maksadyla sylemedim. Peygamberi desteklemekte ne kadar
azimli olduumu bilmen iin syledim.
Aziz ve vefal amcam benim! Sen benim urumda yl avare oldun. Btn
akrabalarn rahatn kardn. Hepsinin benimle birlikte vadiye inmesini emrettin.
Makam ve mevkiinden vazgetin. Ksacas her eyini feda ettin ama beni vermedin.
Kureye beni yalnz brakmayacan aka bildirdin. Onlara : Ey Muhammedin
dmanlar, dedin. Muhammedi yalnz brakacam sanmayn. O bizim hepimizin
yannda azizdir. Haim oullar, her eye ramen onu koruyup gzetecektir.
Ebu Talibin lm kesinleince, evden ah-u figanlar ykseldi. Dost dman herkes,
defin merasimine katlmak iin Ebu Talibin evinin etrafnda toplandlar. Peygamber
efendimiz (s.a.a) amcasnn lm zerine yle buyurdu:
Ebu Talibin lmne kadar, Kurey kabilesi karmda hep korkak ve ekingen
kald.
Ebu Talibin lmnden birka gn sonra da Resul-i Ekremin ikinci dayana olan ei
Hz. Hatice de vefat etti. Bu iki lm olaynn slam Risaleti zerindeki etkisinden
dolay, Hz. Peygamber o yl Hzn Yl olarak adlandrd.
Bu iki lm olay, Kureylilerin Hz. Peygambere (s.a.a) kar cretlerini arttrmt.
Nitekim bir gn Hz. peygamber (s.a.a) evine giderken bir Kureyli karsna dikildi
ve:
imdi ne yapacaksn Muhammed? Artk seni koruyacak, gzetecek kimsen
kalmad. Ne Ebu Talibin itibar var artk, ne de Haticenin serveti Diyerek, o
mbarek bana toprak att.
Bunu gren kz Hz. Fatma(as), gzyalar dkerek koup babasnn bana dklen
topra silkelemee balad. Hz. Peygamber kzna dnerek:
Alama kzm! Dedi. Unutma ki babann koruyucusu Allahtr.
Ebu Talip (a.s), tarihi insafl ve objektif bir yaklamla inceleyenlerin de ahit olaca
zere, slama ve slam Peygamberine (s.a.a) nemli hizmetlerde bulunmu,
slamn yaylmas iin ekilen eziyetlere bizzat ortak olmutur.

İslamiyetin Doğuşu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

İslamiyetin Doğuşu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SLAMYETTEN NCEK TOPLUMSALYAPI

Bilgisizlik, yoksulluk ve doru bir hayat dzeninin olmay, Arabistan blgesini

Nehcl Belaa, 26. Hutbe

Nehcl Belaa, 1. Hutbe

Tarih-i Yakubi, C.2 S.5, Biharul Envar, C.15 S.248

Fru-i Ebediyyet C.1 S.120

cansz varlklara anlamlar vermee, her eyi yorumlamaya balamt. Stkardeleri

YESRBE YOLCULUK VE AMNENN VEFATI

Hz. Muhammedin (s.a.a) Hayat S.65

ABDULMUTTALBN (A.S) VEFATI

Yakubi Tarihi, C.2 S. 7-8

Kureylilerin adetlerinden biri her yl ticaret maksad ile ama gitmekti. nk o

Tarih-i bn-i Asakir, C.1 S.269-272

-Ho geldiniz. Benim adm Bahira

Tarih-i Taberi, C.1 S.33-34, Sire-i bn-i Hiam, C.1 S. 180-183

HZ. PEYGAMBERN (S.A.A) TCARET HAYATI

Biharul Envar, C.16 S.22

HZ. MUHAMMEDN (S.A.A) EVLL

Tabakatul Kubra, C. 1 S.130

Nehcl Belaa, Kasia Hutbesi

olmak zere, benim ykmllmdedir. u Beytullaha yemin ederim ki, bu

Menakp, C.1 S.30

olan ve durumu pekiyi olmayan amcasna yardmc olmay dnm, bu amala

Makatilut Talibiyyin, S.26

Hz. Muhammed (s.a.a), genellikle ibadet etmek, Yaradan dnmek ve ruhunu

Sire-i bn-i Hiam, C. 1 S. 240

Biharul Envar, C.16 S.8

Sire-i bn-i Hiam, C.1 S.245

Ya Resulullah! Dedi. Ben size yardmc olmaya hazrm.

Hz. Muhammedin (s.a.a) Hayat, S.97

Yakn akrabalarn ilahi azapla korkut 31

Sire-i Haleb, C.1 S.321

Muhammed yle sylyor.

Sire-i bn-i Hiam, C.1 S.265

vazgeirmeni istemitik senden. Fakat gryoruz ki, bu iin nn alamadnz. Artk

Hz. Muhammedin (s.a.a) Hayat, S.102

Tarihi Taberi, C.2 S.67-68

sa olduum mddete, bu i mmkn olmayacak, Muhammedin klna zarar

Sire-i bn-i Hiam, C.1 S.266-267, Tarihi Taberi, C.2 S.67-68

Hz. Muhammedin (s.a.a) Hayat, S.104

Hz. Peygamber (s.a.a), sessizliini bozup da Kurey byklerinin yaptklar neriler

Hz. Muhammedin (s.a.a) Hayat, S.106

Sire-i bn-i Hiam, C.1 S.313

demekti. Bir o kadar da Peygamber (s.a.a) ve ona inanan Mslmanlarn glenmesi

Sire-i bn-i Hiam, C.1 S.318

Smeyye, gayet kararl bir ekilde:

El Kamil, C.2 S.45

Mriklerin zulmleri ve Hz. Peygamberi (s.a.a) karalama giriimleri her geen gn

Sire-i bn-i Hiam, C.1 S.314

bn-i Sad, Tabakat, C.4 S.225

olursanz, Kureyin ticareti tehlikeye der ve hibir ticaret kervan o kabileden

Hilyetul Evliya, C.1 S.158

Habeistana gidin. Orada hi kimseye zulmedilmez. nk orada gl ve adil bir

Sire-i bn-i Hiam, C.1 S.321, Tarihi Taberi, C.2 S.70

Hemen Dar-n Nedve62 bakanlar toplansn, Habeistan ahna eli gnderelim.

El Kamil Tarihi, C.2 S.54-55, Tarihi Taberi, C.2 S.73

Peygamberiniz buraya gelmei size hangi sebepten dolay tavsiye etti?

Sire-i bn-i Hiam, C.1 S.338, Emtaul Esma, S.21

Bu kuatma srasnda Mslmanlara hibir ey ulamyordu. Bir tek vadiye gizlice

Yakub-i Tarihi, C.2 S.19

You might also like