M S: TPE - 06 -13

516-2006/CXB/31-79/NXBTP

GIANG QUN (Bin dch)

ing

HIU
QU TRN TH GII

Phng php gio dc thc tin

ca trakv

NH XUT BN T PHP
H NI - 2006

LI GII T H I U

Ai lm cha lm m m khng mong mun gio dc

con ci ca mnh thnh ngi, gii giang v thnh dt.

D lun lun l nguyn vng chnh ng ca cc bc

ph huynh trong mi thi i. Th nhng, khng phi
ai cng thc hin c mong c . C nhiu nguyn
nhn, trong nguyn nhn quan trng l: khng phi
ai sinh ra cng l mt nh gio dc.
Mun nui dng v pht huy c ti nng ca
con tr mt cch ng n, cha m cn phi dnh cng
sc, tm huyt nui dy con ci v hn na, phi c
phng php gio dc ng n.
N gy nay, cng vi s pht trin ca x hi, cuc
sng c a cc bc cha m ngy cng tr nn bn rn, v
th, thi gian ca cha m dnh cho con ci ngy mt t
di, iu nh hng khng t n vic gio dc con
tr trong cc gia nh hin i.
Vi mong mun gip cc bc cha m c thm
nhng phng php gio dc con tr tin b, hiu qu,
Nh xut bn T php trn trng gi n cc bc ph
huynh cun sch nh: "N hng ph n g p h p g i o d c

h i u q u t r n t h g i i" . Cun sch c chia thnh ri

tp gii thiu v 5 phng php gio dc ca cc nh
gio dc c tn tui trn th gii, bao gm: phng
php gio dc ton nng, phng php gio dc thin
ti, phng php gio dc c th, phng php gio
d c thc tin...
Hy vng v s l mn qu c V ngha vi cc bc
cha m v nhng ngi lm cng tc gio dc.
V cc em hc sinh, cc em cng nn dc cun sch
ny. Bi v tt hn l t mnh bit v lm nhng iu
nn bit, nn lm m khng i cha m, thy c ch bo.
H Ni, thng 9 nm 2006)
N h xut b n T p h p

M C LC
Trang
Li gii th i u

i nt v Hirakv

Khng p dng nhng yu cu, tiu ch ca

ngi ln

15

ng x vi tr nh i vi mt c nhn c lp

19

Bin hc tp thnh vui chi

23

Dy tr phng php t duy

33

Tm tnh tr chuyn cng con ci

41

Gim nh gnh nng tm l cho con

47

Trnh tr chu p lc v thnh tch hc tp

53

Hc tp t nhng hot ng i thng

59

Ngh thut ng vin con ci

65

Ngh thut ph bnh con ci

73

Lm g sau khi con mc li

79

con tr ni ln cch ngh ca bn thn

85

"Bao bc" khng c li vi con tr

91

tsm

Cho php con tht bi

97

ng con tr c t tng chng i

101

Tng cng sc bn b ca con tr

107

mm

m 80 ca th k XX, kinh t Nht

c nhng thnh tu lm c
--- 0

kinh ngc. C n g

vi

vic nghin

cu pht trin kinh t v chnh tr, gio d c tr thnh

im nng khng th b qua.
Rt nhiu nh nghin cu nc ngoi tha nhn
thnh cng ca kinh t N h t Bn trc ht l kt qu
ca trnh nng cao gio d c v con s cao v t l
ngi bit ch.
Sau Chin tranh th gii ln th hai, khp ni trn
t nc Nht Bn, ngi ta ua nhau bn ti mt v n

- l "u t g i o d c". Ngi ta cho rng khng

nn ni "gio dc" l m t khon " tiu d n g", ngha
chnh ca gio dc p h i l m t "s u t". T tng
ny nh hng su sc ti nhiu chnh sch v quan
nim ca cc bc ph huynh v gio d c trong mt
thi gian kh di. Trong xu th ny, Nht Bn xut
hin hng lot nhng nh ci cch gio dc, trong
c Hirakv.
L mt nh gio d c kit xut ca N h t Bn, Gio
s Hirakv c nhng cn g hin v cng to ln v l
lun tm l v pht trin tr no tr nh. C c kin gii

ca Hirakv bt u t quan st thc tin, cp n

nhiu vn buc ngi ta phi ngh li.
Hirakv tng lm Hiu trng phn vin Tiu hc
trc thuc mt trng di hc. V vy, ng c nhiu c
hi tip x c v quan st th gii ca hc sinh tiu hc.
ng cng dy cng nghin cu vn mi trng gia
nh, mi trng x hi, nhng nh hng t x hi
hin di tc ng ti hc sinh tiu hc. Chnh trong
thi gian lm Hiu trng ny, ng lt li nhiu
vn thit yu ca gio dc, chng hn, bn cht ca
gio dc l g? Gia nh l m u cht thnh cng ca
tr hay ch c tc dng kch thch, b sung?...
V vn phng php, Hirakv cho rng cch tt
nht l b m phi tr thnh "nhng nh thc t i n " . B"
m khng ch cn hiu v n m bt tng c im tnh
cch ca con m cn phi lun tm kim t thc tin
nhng cch dy d con ci thch hp.
Dy d v bi dng con ci lun xut pht t s
yu thng ca tm lng ngi lm cha lm m. Tuy
nhin, vic gio dc dt dc thnh cng, b m
cn phi ht sc ch ti vn thc tin trong gio
dc, tc l nhng hnh dng gio dc thc tin, vn
ngh thut v k nng gio dc i vi con tr.
Trong mt thi gian, Gio s Hirakv tng lm khch
mi hng tun cho chuyn m c "Vn g io dc con

ci" trn i truyn hnh. Trong ch n g trnh, n g

c nhiu cuc trao i th v v b ch vi cc bc ph
huynh cng nh cc em nh. T hng qua , ng d c
thm nhiu hiu bit i vi th c trng mi quan h
b m - con ci. ng d c dp tip xc vi khng t
trng hp tr em b c lp ngay trong mi trng g i o
dc gia nh hoc tnh trng c c ng b b m km
nhn thc t bp n ght ti n n g " ca chnh con e m
mnh. Trong cc bui xut hin trn chng trinh

truyn hnh ny, G io s Hirakv thng chun b nhiu

ti liu gio dc, cc ti liu nv v sau dc tp h p
trong nhng cun sch vit v gio d c tr em rt
thnh cng ca ng.
Hirakv l mt tc gi ln ca Nht Bn. Cc s c h
ca ng lun biu hin mt th ngn ng trong sng,
gin d, c nhiu c gi yu mn. C c cun s ch
gio d c hc ca ng bao qu t t giai on thai nhi
cho n gio dc tiu hc, t gio dc tm l n c c
hnh n g gio dc c th, xng dn g c coi l
"bch khoa th v g io dc tr c m " .
Trong cc sch ca ng, n g ch nht v c n g
dc bn thn Hirakv nhn m n h l vn gio d c
thai nhi. n g khng nh thai nhi v c th ngi m
lun c s lin h mt thit. Thi quen sinh hot, n
ung, tnh trng sc kho, tnn l ca ngi m c nh
hng trc tip n s pht trin mi m t ca thai nhi.

Mi n g thi ca thai m i u l nhng tn hiu thai

nhi lin h vi m v (Co b m trong thi k m ang
thai u khng th khn nhn bit iu ny.
G io s Hirakv cho ng "di tru yn " c nh hng
rt ln nhng khng qmyt nh tt c. Mi trng gio
dc cng nhng nh hicng ca gio dc n tr em
cn c ngha ln hn. Dc tha hng nhng phm
cht tuvt vi do di truyn nhng vn rt cn n cc
bin php gio dc kp thii v hiu qu, ch vi iu

kin ny, tr em mi t d<c s pht trin lnh mnh

v ton din.
Ngi m chnh l n ii thy g i o d y v lng" v
"ngi hng d o " cho con tr. Ngi m khng ch cn
hon thnh trch nhim "sinh thnh" m cng vic "dy
d" cng thuc v ngi m trc tin.
im ni bt ca phng php gio dc Hirakv
chnh l thc tin v qun chng. y c n g l l do
khin cho nhiu ng b" b m v nhng ngi lm
cng tc gio dc rt hng ng v ng h phng
php gio d c ca Hirakv. Thm ch, ngi ta cn c
th thy phng php gio dc ca ng c sc lan
to di vi c m t th h cha m Nht Bn.

u dn thm quan cc trng mu gio

M hoc chu Au, chng ta thng bt
gp tr em tham gia mt loi hot dng
v tranh. Tham gia hot dng ny, cc em c mc
nhng b qun o "bo h", tav cm bt v, chn dng
trn nhng tm vi ln tri trn nn nh t lm giy
v. iu c bit l cc em c th vung vy mu v
m khng s qun o dnh bn (v khoc trn ngi
b qun o "bo h '.). Ban u, Hirakv khng hiu
c V ngha ca hot ng ny. v sau, ngi ta
gii thch vi ng rng y l mt phng php "th
g i n " i vi tr nh.
v hot ng v tranh, i vi hc sinh nm cui
cp tiu hc, v c mt bc tranh khng phi l
yu cu qu phc tp, nhng iu quan trng hn l
lm cch no d bn tr lun say m v thch th vi
v tranh.
Khi ngm tranh ca tr em , chng ta thng dng
nhng tiu ch ca ngi ln d dnh gi, bnh phm.
y l mt sai lm ln! Khi tr nh v tranh, tr dn
tm sc v hng th ca mnh d kt hp nhun
nhuyn tr no v bn tay iu khin bt v, bc tranh

v ra tuy khng nhiu k xo nh ngi ln nhng li

trn i y sc sng, tinh h c CL*a con tr- Mt bc tranh
nh th xng ng l rrnt bc tranh hon ho.
v.t hin tng khc: nh sau: cc b m thng c
gng c thc con ci hic hnh, chng hn theo kiu:
rm cui cp tiu hc, mi ngy con phi hc thm mt
ting nu khng th tin b sao c?" hoc c lc em
mt ia tr khc hc gii hn so snh vi con ci
mnh .. Nguyn nhn ca nhng hin tng ny l v

b m thng t sn trong suy ngh bn thn "m hnh

l tit&ig v mt a con ngoan", sau mang nhng suy
ngh ch quan ny yu cu, i hi con ci mnh
thc tin bng c.
Th nhng, m i a tr l mt "th gii y sng
n gu c tnh", chng khng th lun lun thc hin
theo, cc nguyn ca cha m. Hn na, cng c
trrg hp tr im lng nghe theo nhng sp t ca
cha n, nhng s thc hin th ng ny liu c mang
li hiu qu ch thc mi a tr hay khng? Mt
khi king t c hiu qu thc cht th im ch
ca gio dc s khng t c.
T h h hnh cn nghim trng hn khi mt s a tr
lng ng ng ca phng ca mnh, thay v ngi hc
bi, chng ln lt c nhng trang truyn tranh mnh
yu tich.

Tt c nhng hin tng trn, m un thay i, chng

ta phi c mt s liu php iu chnh m ang tnh cht
tm l. Trc ht, b m hy vt b nhng i hi hay
mc yu cu qu cao i vi con ci mnh. Hy nhn
thc tin nng lc, c tnh ca con ci a ra cc
m c tiu ph hp v kh thi. Nu nh yu cu tr c
mt ting ng h tp trung hc bi nhng thc s tr
khng thc hin c, bn hy yu cu tr dnh 10
n 15 pht tp trung thay v mt ting ng h ngi
bn bn hc nhng chng bi v no c gii quyt
chu o. Vic ny rt thc tin ngay c i vi ngi
ln. N hn mt cng vic i hi qu sc, chng ta
thng d sa vo tnh trng nht ch, ngi lm, cho d
min cng lm th cha chc t c kt qu.
Nu nh m c tiu hp l, nng lc ph hp th ch ng
ta chc chn s c gng hon thnh v s hon thnh
xut sc cng vic. Tm l d chn nn ca tr c n g
gn nh vy. Ban u, ngi ln yu cu tr tp trung
hc bi trong 10 hoc 15 pht. Khi tr thc hin tt,
chng ta hy biu dng tinh thn phn u ca tr.
Rn luyn vi tinh thn nh vy, mc tiu thi gian
tp trung c dn dn ko di hn (n 30 pht, 60
pht), chc chn hiu qu gio dc s thnh cng m
tr thnh tm t nguyn i vi cng vic v mc tiu
cn thc hin.

t hc gi M trong tin hnh iu tra

nghin cu v mi quan h m - con
pht hin ra rng: s khc bit ln nhclit
v quan h m - con gia cc b m M v NhAt
Bn l cc b m Nht Bn rt t tr chuyn vi con
ci, trong khi cc b m M thng xuyn thc hin
vic ny.
Kt qu phn tch ca hc gi ny c n g cho bit,
cc b m Nht Bn thng coi con ci l mt phn
ca bn thn mnh, thm ch ging nh l mt phn
ca c th mnh, v l l do khin h c n thy
khng cn dng nhiu li ni din t tnh crn hoc
tm tnh, tr chuyn vi con ci. Cc b m N ht Bn
c xu hng biu hin tnh cm vi con ci bng s v
v, m p, b m. Tnh c m m con c hnh thnh
nh mt th "tm truyn" v cch gio dc C)n tr
cng thc hin theo con ng ny.
Hon ton tri ngc vi Nht Bn, cc b m M
lun c x vi con ci nh nhng ngi

rng

thnh. H thng ni chuyn, thng lng, bn tc vi

con ci, tt nhin cng c lc i n cc oan c im
con tr khng phi lun hiu c mi cu chuyn.

Mt bn, cc b rnc tha nhn con ci l mt phn

mu tht c th ca bn thn; mt bn, cc b m nhn
nhn con ci l nhrng thnh vin dc lp - trong hai
cch ng x ny, phia no em li cho con ci tm l
t tin, t ch trong cuc sng? iu ny r rng.
Tuy nhin, t mt gc no , thi quen ng x ca
cc b m Nht Bn khng phi hon ton v ngha.
nc M, khi pht hin mt hc sinh dem cht
ma ty theo ngi, ngi ta lp tc bo cho cnh st
v buc hc sinh ny phi chu trch nhim nh mt
c nhn c lp. Nu vic ny xy ra Nht Bn,
thng thng nh trng s bo vi gia nh hc sinh
trc khi a s vic n n cnh st. Trong nhng
trng hp nh vy, trch nhim s thuc c v gia
nh ca hc sinh phm ti.
D sao, cch gio dc ca M v nhiu nc chu
u rt ng chng ta hc tp - l hy nhn nhn
bn tr nh nhng c th dc lp. Nu nh bit rng
trong cc gia nh ngi Nga, iu u tin b m cn
hi nh l ni "kh n g " vi con ci, chng ta s nhn ra
b m Nht Bn vn cn qu nung chiu con ci ca
mnh. Cu u tin ca cc b m Nht Bn vi con
ci vn thng l "m ca con y...!"

gi Nht Bn hnh nh r't khng thch

?.

chuyn "vui chi". Trong ting Nht, t ch

\ v

ngi vui chi" cng c ngha l b ngi

khc ght b, cn "vui chi" tr thnh t tri ngha vi

"lm v i c " hoc "thnh tht". i vi N ht Bn, " Vui
chi" b coi l mt s khng m y tt p.
Trn thc t, " vui ch i cng c mt phng din
tiu cc, l ch nhng vic tiu ph thi gian v ch
vo nhng chuyn khng u, nhn nh hng lc, xa
hoa ph phim. T h nhng, Gio s Hirakv pht
hin ra mt c im v cng l th v " vui chi" - d
l ch trong vui chi v ch con ngi mi c kh nng
tm c nim vui cng nh hng th t vui chi. Khi
vui chi, con ngi ta khng b cu thc bi cc l nghi
hoc chu tc ng bi nhng thi quen tp qun, v
th ngi ta t c tinh thn v cng t do. Vui chi
tuy cha th gi l mt hnh vi nhiu tnh sng to
nhng li mang tnh th nghim ln. i vi con tr,
thm ch c th ni rng, chnh vui chi l mi trng
em li nhiu s hc hnh hn c. Ngi ln vn tin
chc rng hon ton hp l khi phn bit r rng gia
"vui chi" v "hc hnh", th nhng, iu ny hon ton
ngc li i vi con tr.

 nc M c mt chng trnh truyn hnh dy

ch cho tr em. Phng php ca chng trnh ny kh
c bit, l li dng nguyn l ca qung co". H
pht hin thy rng, tr em rt thch qung co v chu
nhiu tc ng bi qung co. Tr em c th d dng
ghi nh nhng bi ht v t ng c trong qung co
v rt nhanh chng s dng c nhng t ng ny.
Vi phng php c o, chng trnh truyn hnh
ny d rt thnh cng. Tr em khng ch vui v vi tr
chi m cn nhanh chng tip thu vic hc hnh vi
tinh thn thoi mi v y hng th.
Mun pht huy tr lc ca tr, u tin phi lm
cho tr cm thy hng th v yu thch, trn c s
mi gip tr thc hin cng vic hoc tip thu tri
thc mt cch thoi mi v vui v. T khi quan im
ny xu't hin trong gio dc hc, ngi ta bn bc
v a ra nhiu kt lun khc nhau.
Mt nh tm l hc ngi M dy tr em hc
ch ci v nhng t n gin thng qua tr chi " nhy
l c". ng vit ch ci trn mt t, dy cc em va
nhy l c va c cc ch ci v cc t n gin
trong ting Anh. Cch lm ca ng thu dc thnh
cng. Vn dng phng php ny, Gio s Hirakv thc
hin dy ting Anh cho tr nh thng qua tr chi
"liitt kch". ng cho thit k mt s' o c, dy cc
em nh thay phin ng vai cc nhn vt, cc em nh

c hng dn lm nhiu ng tc v t th khc

nhau, tt c tn ca o c, tn ca cc ng tc, t
th cng nh li thoi ca nhn vt u c s dng
bng ting Anh. Thng qua tr chi ny, c c em nh
tip thu ting Anh mt cch d dng v nhanh
chng hn.
Tr hot ng trong vui chi, t mt gc khc
na, iu ny cng cho thy tr c biu hin v pht
huy cao tnh ch ng ca mnh. G io s Hirakv
cho rng khi vui chi, tr s ch ng hot ng, m
i vi hc tp, "ch n g " l yu t" v cng thit yu.
Tr ch thc s hc

kin thc no khi c y

thc ch ng ny.
Mt s nh tm l hc ch trng p dng hnh
thc "thng p h t" trong gio dc - khi thnh cng s
c thng, khi lm hng s chu pht. H khng nh
"thung pht" l nhng ng c thc y tr hc tp.
Tuy nhin, thng pht ch mang tnh cht ca nhng
ng c ngoi lc. ng c ni lc ch hnh thnh khi
tr tht s yu thch, ham muYt c hc tp, ch
ng hc tp - khi y, tr t c s hc tp theo
ng nghla chn chnh ca cng vic ny.
Theo Gio s Hirakv, phng thuc hiu nghim
nht cha bnh " chn hc" ca b n tr l h y bin hc
tp thnh nhng tr chi.

Nhiu b m thng than th rng con ci mnh

bnv gi ch thch my tnh, chng lc no thy bn tr
thch hc hnh. Tuy nhin, chng ta hy dng li y
s u y ngh xem v sao bn tr ham thch my tnh
in t n th? Cu tr li duy nht l "bi v m y tnh
in t rt hp dn v th v". Nh th, nu nhn li
chuyn "chn hc" th bn tr chn hc cng ch v "hc
hnh khn g hp dn v th v".
Ng trc, tng c mt hnh pht rt nng n,
l bt ngi phm ti phi b mt hn t ch ny
sang ch kia, sau li b hn tr v ch c v c
tip tc b qua, b li nh vy. Mc d y l mt
cng vic n gin nhng s nng n ca hnh pht
nm ch "cng vic rt nhm chn v n iu". Trn
thc t, khng t phm nhn chu ng hnh pht ny
sau my nm th pht din v t st. Dn cu chuyn
ny ra dy chng ta nhn nhn xc ng hn mt
thc t, con ngi nu b p buc lm nhng vic
khng c hng th th tnh cnh tht ti t. Nhng a
tr "chn hc" thng cm thy vic hc nh mt cc
hnh, mi khi ngi vo bn hc nh l mt ln chu
pht. Vi tm l nh th, liu php tt nht ch c th
l gip con tr cm thy hc tp l vui chi, hc
tp ging nh m t tr chi m tr yu thch nht.
Mun bin "hc hnh" thnh "vui ch i" tc l phi

vt b nhng thnh kin trc ca tr i vi vic

hc. iu tr ngi l trong bn cht ca hc tp cn
nh vo n lc t mc tiu th vui chi hon ton
ngc li, thm ch chi nh mt cng vic v ch. Th
nhng, i vi rn luyn tr no tr em, s kt hp
gia vui chi v hc tp l cn thit. Chng ta hy
gip tr "vt b nhng vt v nng nhc cn vic hc, thay
bng nim vui v hng khi ca s vui chi".
Gio s Hirakv tng tip xc vi trng hp sau:
mt em b cn rt nh nhng c th bit c hu ht
cc loi xe hi khc nhau v tt nhin, nhng iu ny
khng phi do b m em b p hc. Nguyn nhn l
em b thng c b m cho i chi xa. Mi ln i
xa, ngi trong t, em b thng nh'p nhm khng
yn v chng c vic g lm. Sau , m em b by cho
em b cng chi tr "on" cc nhn mc xe v mu
sc ca cc loi xe i trn ng. Chnh tr chi ny
gip em b thuc lu cc nhn mc xe mt cch
hon ton t nhin.
Trng hp ny mang li nhiu gi m cho Gio
s Hirakv trong vn to hng th hc tp cho tr
em. tr em hng th vi hc tp, chng ta hy
cc em c hc tp thng qua vui chi!
Chng hn, ngi ln t ra mt cu d cho tr:
"Con th on xem ngy mai kim tra s l g ? . Tim

l ca tr nh l c gng on cho bng c li gii

p ca nhng cu ". on c "d kim tra ca
l y mai", tr tt nhin phi lt li sch v, hc cho
c

phn ny, phn

kia.

lun

tm

mun

on cho k ng cu , tr s c gng n tp mi
kin thc cn thit (nu nh b khng hc phn ny
hoc phn khc, kh nng "on ch ch kim tra" s
rt ln!). Tm l ny rt c hiu qu di vi vic kch
thch s chm ch v tinh thn trch nhim ca tr vi
vic hc tp, thnh cng ng nhin c th d dng
nhn ra.
Phn tch mt cch c th v t m hn ngha ca
vic kt hp hc tp vi vui chi i vi tr nh, Gio
S Hirakv lp lun: cc loi my m c thng thng
qua thi gian s dng s b bo mn v ngy cng lc
hu. Ring tr no con ngi l "mt loi m y dc bit".
Nhng nghin cu sinh l hc v tm l h.c khng
nh b my tr no con ngi hu nh c kh nng s
dung v tn.
Mt s nh nghin cu cn ch ra rng vi khong
14 - 15 t t bo thn kinh trong no, mi ngi chng
ta gn nh mi ch s dng dc trn di 5% trong
m t di ngi, 95% cn li nm trong tnh trng "m
ng tri m in". V th, nu chng ta lo rng khi tip
thu qu nhiu lng tr thc, b no ca tr c th i

ti qu ti v n tung th s s hi, lo lng ny c l

khng cn thit. Ngc li, iu chng ta nn lo ngi
chnh l lm th no c con tr pht huy tr n.o mt
cch hiu qu nht, trnh tnh trng b no i vo
hot ng ngy cng xung cp.
Nu ngi bnh nm lit ging chng mt thng
th kh nng c ng chn tay chc chn b gim st
rt nhiu. Hot ng ca no b cng theo nguyn l
ny. Khi cc t bo no khng

kch hot vn

ng th kh nng sa vo tr tr, lo ho l rt ln.

ng nhin, khng th p dng phng php "nhi
nht kin thc" i vi tr nhng chng ta cn to mi
iu kin tr no tr dc hot ng, rn luyn
trong t th thoi mi, lnh mnh. "Vui chi" l m t
hnh thc hiu qu thc hin vic rn luyn hot
ng no b ca tr. Ch cn khi cc em nh vui chi,
b m hy tm cch ia ni dung gio d c vo tr
chi, bin nhng chi n thun tr thnh nhng
cng c hc tp hu ch. Nh vy, tr khng nhng
c vui chi m cng d dng, nhanh chng nm bt
nhiu kin thc cn thit.
Mi ngi thng ni tr em cn "ic hc tp l
v c vui chi ". Quan im ca Gio s Hirakv c t
nhiu khc bit. n g cho rng i vi con tr, nn t
"vui chi ln trc "hc t p , tr em cn "ic vui chi

v ic h c tp tt"\ Bi v ngav trong "vui chi" v

thng qua vui chi", tr em hc tp, tip thu c
rt nhiu tri thc, kin thc. Vi ngi ln, "vui chi"
l mt hnh dng tiu khin n thun. Nhng vi tr
em, "vui chi" v "hc tp" c th ni l hai cng vic
trn cng mt con ng.
Ngoi ra, chng ta khng th khng lu tm n
mt tc dng khc ca "vui chi" i vi s pht trin
ca tr nh. "Vui ch i, bn cnh kh nng kch thch
s pht trin tr no cn rt c ch i vi s pht trin
th lc. nc Anh, khi kt thc bui hc trc k
ngh cui tun hoc mt k ngh l tt, gio vin lun
ni vi cc hc sinh ca mnh rng: "Bui hc hm nay
k t thc. T ngy mai, cc em ic ngh v ilc thoi m i
vui chi. Chc cc em mt k ngh vui v!". Tr em ca
nc Anh thng khng phi lo lng vic hc thm
hay n tp mt khi lng bi tp s trong cc ngy
nghi - bi v, ngy ngh l ngy ca ngh ngi, ngy ca
vui chi.
Khng yu cu tr hc thm hoc n tp trong cc
ngy ngh, c th nhiu ph huynh e ngi tr s nhanh
chng qun mt nhng kin thc d hc. Tuy nhin,
trong nn gio dc ca cc nc u - M, ngi ta c
quan im khc hn. H cho rng ngy ngh l c hi
thay i mi trng hot ng ca du c con tr, l

c hi tr "tip thu tri thc" theo mt phng thc

khc. Hn na, nhng iu tr cn c hc khng ch
l nhng kin thc sch v trong nh trng. K ngh
l dp tt tr pht trin cc kin thc ca mnh. Tr
tu ca tr t c s pht trin ton din khi c s
kt hp gia sch v, l thuyt v thc tin. "Vui chi"
l ni tr th nghim nhiu thc tin cuc sng!

 tr thng minh, linh hot tr c, chng

ta phi lun lun to iu kin cho tr
c t duy, c tip cn vi nhng vn
"cn ng no". Tr no nu khng hot ng s kh
cng nh " m t c m y khn g c du bi trn.
"Lm t h no to c cc c hi t duy cho con tr"
l vn m Gio s Hirakv rt ch tm nghin cu.
Theo Gio s Hirakv, b no ca con ngi c kh
nng rt tuyt vi, n m ang bn trong mnh "nhng t
chc t duy dng n n " . C h n g hn, nu nh hm nay
ta gp mt cng vic ging nh vic hm qua ta
thc hin rt hon ho. Khi , khng cn ti s "ng
no", chng ta s theo m u" ca cch lm ngy hm
qua thc hin li cng vic m vn thu dc kt
qu thnh cng. M hnh hot n g ca no b nh
vy c coi l "mt t chc t duy d n g nn". Vi v
vn hot ng ca cuc sng hng ngy, c th thy
no b lu gi rt nhiu " t chc t duy dng n n "
v cng hu ch cho ch ng ta. N u nh khng c cc
t chc t duy dng nn, vi bt k hot ng no (t
vic nh rng, n cm hay cc hot ng phc tp
hn), chng ta lun p h i t duy t im khi u n

dim kt thc cng vic, tnh trng nh vy chc chn

s qu ti i vi sc chu ng ca no b. Nh cc
t chc t duy dng nn, chng ta khng mt qu
nhiu tinh lc cho cc hot ng mang tnh cht "thi
qu en ". Tr lc c tp trung x tr cc s vic mi,
cc tnh hung l. Vi c c h diu ho nh vy, chng
ta mi c th duv tr mi hot ng t duy.
Tuy nhin, c c h hnh thnh cc t chc t duy
dng nn cng tim tng mt nguy hi, l cn bnh
"lm vic theo qun tnh''. Kha cnh cc oan ca kiu
hot ng tr no theo thi quen - qun tnh chnh l
y t uy n ch kh cng, b c gii ho v nhiu
kh nng da ti s lo ho ca no b.
Theo kt qu nghin cu tnh hnh pht trin tr lc
ca tr em t giai on u n trng thnh ca mt
nh tm l hc ngi M, chng ta c bit s pht
trin tr lc ca tr t 0 n 4 tui mang tnh cht
quyt nh nht i vi c thi k pht trin tr lc
n nm 18 tui. iu ny c ngha l cht lng pht
trin tr lc tng m nh trong giai on t 0 n 4 tui,
sau duy tr t'c pht tr i n 't n g dn n nh
im tui 18. Nu khng t c bc pht trin
mnh trong thi k t 0 n 4 tui th n nm 18 tui,
tuy tr vn t c nh dim ca s pht trin tr
lc nhng cht lng tr lc nh im ny vn rt
thp. Nh vy, thc y s pht trin mnh m ca tr

S 1

lc trong giai on tr t 0 n 4 tui l ht sc cn

thit. Bin ph p c bn l to m i iu kin, bng mi
phng cch em n cho tr nhng c hi t duy.
Trc ht, b m cn gip tr nhn thc c
ngha v tm quan trng ca vic t duy, vic " t n g
no". Thay v p buc tr hc ch, b m hy dt cho
tr nhng m c tiu c th, chng hn, khi bit ch, con
c th t c truyn, t xem cc tn chng trnh trn
truyn hnh... Tr ch thc hin cng vic khi thc
s nhn thc c m c tiu thc tin ca vic cn lm.
i vi nhng cng vic n gin v quen thuc,
ngi ta s lm theo thi quen - khi d phng thc t
duy m ang tnh cht qun tnh. Nhng khi gp mt vn
kh, ch ng ta khng th gii quyt c cng vic
ch da v o thi quen, lc phng thc t duy c
b ph v, chng ta bt buc phi tm kim mt
phng thc t duy mi ph hp v hiu qu hn.
Thm vo d, khi tin hnh thc hin cc cng vic
n gin v theo thi quen, v lng tr lc b ra l
khng ln nn ch n g ta s khng xc nh c tt c
nng lc t duy tr lc ca bn thn. Ngc li, i
mt vi m t cng vic phc tp, x l chng ta
buc phi vn ng ton b nng lc t duy, tr lc
vn c. Khi , chng ta khng nhng c iu kin xc
nh tng th tnh hnh nng lc tr lc bn th n " m

cn d dng pht hin nhng nhc im c th

kp thi b tr.
hiu r l lun ny, chng ta theo di v d sau:
Mt lp tiu hc a cc em nh ti siu
th

"tp" m u a h n g . Y u c u t ra l m i

em ch c mang theo 50 yn Nht. Cc em

p h i t n d n g ti a k h n n g , d n g s t i n

ny mua tht nhiu dng cn thit. Bnh

thng, vi 50 vn Nht, vic mua c mt
thanh ko s-c-la cng kh thc hin. Khi
c giao nhim v cm theo 50 yn Nht
i mua hng trong siu th, nhiu em nh t
ra rt lng tng. Th nhng trn thc t, hu
ht cc em nh u hon thnh nhim v ca
mnh

sau m y t i n g n g h t x o a y s t r o n g

siu th.
V d trn cho thy nhng tnh hung kh khn c
th to ra ng c thc y s nhanh nhn, linh hot
ca t duy, suv ngh. V vy, Gio s Hirakv lun c li
khuyn vi cc bc cha m, khi con ci gp kh khn,
dng vi "gi tay gip ". i vi con tr, nhng hon
cnh kh khn l c hi rn luyn t uv tuyt vi.
Li khuyn ny khng c ngha t b m tr
thnh nhng "nhn vt bng quan" vi m i hot ng

%'

ca con ci. iu cc ng b b m cn ghi nh nht

l ch gip con tr khi thc s cn thit. Chng hn,
tr b ng khi ang i, cc b m M hoc chu u
ch ln ting ng vin, khuyn khch tr ng dy,
sau im lng nhn bn tr t ng dy. Gio s
Hirakv nhn xt, trong nhng trng hp nh th, b
m s phm sai lm nu lp tc chy li v con
mnh ng dy!
V phng php pht trin nng lc t duv tr em,
Gio s Hirakv ng h nhng xut ca Tin s
Edvvard - mt nh gio dc hc, m t trit gia th k
XIX. Theo phng php ca Tin s E d w a rd / qu trnh
dy tr nm bt tn gi ca cc vt c th bao gm
ba giai on.
Chng hn, ban u a cho tr xem m y loi bt
nh bt my, bt bi v bt ch. Bc u tin, chng
ta ch vo chic bt m y v ni vi tr: "I/ l bt
my". Bc tip theo, chng ta t trc mt tr c ba
loi bt v t cu hi: u l bt m y?" v tr t
nht ra ng chic bt my. Bc cui cng l cm bt
my ln v hi tr: " y l ci g?". Vi vic a ra cc
dn dt theo th t "y l... ", "ci no l... ", "ci ny
l g?" nh trn c gi l phng php rn luyn
nng lc t duy "ba g iai on" i vi tr em.
M t s ngi c hi G io s Hirakv v vn n

la tui no th c th dy tr hc ch v lm ton. H
thc mc vi ng nh sau: "Chng ti thy a tr bn
hng xm mi bn tui c th nh c mt ch ci, t h
m khn g hiu sao con ti cng bng tui y m khng c
nh th? Liu c p h i tr tu ca con ti c nng lc thp
hay khng?". Nghe nhng thc mc ny, Gio s Hirakv
cht n h n ^ a rng rt nhiu ng b b m cng khng
tht hiu bit v con ci mnh.
Tc pht trin tr tu ca mi em nh khng
hon ton ging nhau. C em b hn mt tui
nhng ni nng kh tri chy, trong khi em nh khc
n nm tui vn cha ni c rnh rt. S khc bit
ny l do tc pht trin nng lc ni nhanh hay
chm tng em nh. N h vy, trong vic gio dc tr
em, iu ng ch ban u l vn d tc pht
trin ca cc nng lc (khng phi vn tr tu ca
mi a tr c phm cht thng minh hay khng). i
vi con nh, b m nn hiu rng kRng c ci gi l
"s thch hp v thi gian" bt u dy cho con ci hc
hnh mt kin thc no . iu quan trng l tr c
hng th hay khng vi kin thc c hc. Khi tr
yu thch v hng th, l lc bt u tt nht ca
s hc tp!

c phng vin khi tin hnh nhng cuc

t iu tra, phng vn thng c mt b quyt
l khng s dng cc cu hi c p n

tr li "c" hoc ''khng'' cht vn i phng. Chng

hn: "Bn c phi l sinh vict ca trung i hc X khn g?
"C", "Bn c theo h c h chnh quy k h n g ? "C "... L
do l v nu thc hin cch hi nh vy, ngi phng
vin ngoi " kh n g hoc "c" s chng ly c thm
nhiu thng tin khc. Tnh hnh s thay i nu chng
ta s d n g cch hi khc, chng hn: Bn thy trng
i hc X th no?''. ng trc cu hi ny, ngi tr
li nh't nh phi thc hin mt qu trnh huy ng
thng tin, kin thc a ra p n (thay v vic ch
cn phn x bn g ''khng" hoc "c"). V nhng nguyn
do ny, phng vn i hi c mt ngh thut. Ngi
"kho hi" l ngi bit a ra nhng cu hi mang
tnh eht dn dt, nhng cu hi m mi ngi khng
th cng a ra m t p n chnh xc nh nhau.
V in dn cu chuyn v "phng vin v phng vn"
trn y, Phn ny ca cu n sch m un ni n "ngh
thut" ngi ln tr ch u yn tm tnh cng con tr.
Qua tm hiu, G io s Hirakv pht hin ra mt thc

t l cc ng b" b m trong lc tr chuyn vi con ci

thng hn ch phm vi pht ngn ca chnh con ci
mnh. V d nh ni: ''ny kia c hm th khng?".
Cch hi i loi nh vy khng c tc dng i vi
hot ng t duy ca tr. C hng ta nn a cho tr
nhng cu hi mang nhiu tnh cht gi m hn, v d
nh: "Con thy nn t h no... ?", "V sao... ?", "Bao g i
th... ?" ng trc nhng cu hi m, tr c iu kin
luyn tp nng lc t duy cng nh kh nng din t
ca mnh.
Khi tr chuyn cng con ci, ngi ln khng ch
cn bit cch t cu hi m cn phi lun lng nghe
v gii p mi thc mc ca con. M t s ngi cho
rang h s mt "ci uy" ca ngi ln nu phi cun
vo nhng cu chuyn ca bn tr. y l mt nhn
nhn cn kp thi thay i. c bit khi con tr a ra
nhng cu hi "ng n g n ", ngi ln ch ng ta c n g
khng nn ln ting ci bn tr. Lm nh vy, tr s
d hnh thnh cm gic e d, lun s b ngi khc
ch nho.
Mt ln khi M, Gio s Hirakv gp
cu chuyn sau y trn ng. Mt b trai
chng bn, nm tui ang c ko mt ngi
n ng ln tui, ru tc lo xo li v hi:
"ng i, sao ng c i chn t vy ? ng
khng b au chn ?"

Ngi n ng dng li nhn cu b con

mt lc, sau t t ni vi thng b nh
vi mt ngi ln:
11Dy l trit hc ca t1 . Ta khn mun di y
v ta mun chm bn chn trn mt li".
Nghe li gii thch ny, cu b dng nh
hiu ra nhiu phn lm, n ni:
", th ra l v trit hc!"
R rng l cui cng cu b ny d rt hiu li gii
thch v "trit h c " ca ngi n ng ln tui kia.
iu m Gio s Hirakv m un nhn mnh khi k cu
chuyn ny l nu chng ta nghim tc tr li bn tr,
bn tr s rt t ho v nhn thy gi tr ca nhng
cu hi do chng t ra. Ngc li, nu ngi ln ch
tr li qua qut cho xong chuyn, iu ny lu dn s
lm cho tr quen vi s b bng bt, dn dn tm l
ngi thc mc, ngi hi.
Gio s Hirakv cng lu cc bc ph huvnh v
cch gii p nhng thc mc ca tr. B m khng
nn vi chuyn bn thn bit th ging gii chi li, vi
chuyn bn thn khng bit th thoi thc nh kiu:
"Chuyn , sau b' s ni cho con bit" hoc "i
khi chuyn vy vy th i...
ng cho rng ngay c vi nhng vn d b m rt

am hiu, b m cng khng nn ging gii tng tn

n chi li cho tr. Cch lm nh vy l ly mt c hi
tm hiu, khm ph v t duy dc lp ca tr.
Ch cn ba tui, tr c th t c dy nhng cu hi
"ti s a o ", "v sao". iu ny chng t tr bt u c
biu hin ca tinh thn ham hiu bit, mun khm
ph. Khi con ci n tui ny, b m cn ht sc ch
cch tr li nhng thc mc ca con ci, khng
nhng khng th tr li cu th m phi ht sc thn
trng v ph hp vi trnh nhn bit ca tr. Ngoi
ra, b m cng cn trnh vic ngy bin, ni di khi
gii thch cc thc mc con nu ra. Gii p mt cch
khoa hc, c logic, mc ch chnh l con nhn thc
ng s vt. Tuy nhin, b m cng khng nen da ra
nhng li gii p "chc chn nh inh ng c t" - iu
ny l cha cn thit vi tr nh.
Trong khi gii p, b m hy c gng to ra nhng
tnh hung mang tnh cht i thoi bng nhng li
gi "nu nh ", trnh tnh trng b m thao thao bt
tuyt, con ci im lm nh ngi nghe bo co.
Chng hn, gii thch cho con cu hi "V sao
igiti ta phi i ng vo bui m ?", b m c th phn
vn bng cch hi: "Nu nh con khng i ng th s ra
sao?". Lc ny, tr s phi t t duy gii p c
cu hi "V sao ngi ta cn phi i ng?". Bng nhng

cu hi mang tnh cht

"bc cu" ca b m, tr c th

nhn thc dn dn vn , chng hn, "tiu ngui ta

khng i ng th s bun ng", nu k h n i ng th s rt
vit", nu khn g i tg th ban ngy s khn g dy i&c"...

hi con tr cm thy ngt ngt v nng n

V sc p ca hc tp v thi c, b m hy
l nhng ngi san s v gim bt nhng
gnh nng ny cho con ci.
Trong tnh hung ny, G io s Hirakv hv vng cc
bc ph huynh c th tham kho mt s kin sau dy.
Thng thng, khi thy con ci chm ngp trong bi
v v thi c, b m hoc ni Coti c <ng li, ri cng
s hc xong" hoc "Bt xem ti vi, bt c truyn tranh
i" ... Theo Gio s Hirakv, b m mun tm nhng li
an i, ng vin khc hiu qu hn th vic du tin
hy bit tn trng nhng biu hin tm l ca con.
Mt s tr em khi i hc lun b p lc v "thnh
tch hc tp", c bit khi ng trc nhng k thi. V
d nh tr phi gii quyt mt lng khong 300 bi
tp trong vng mt thng hoc ch cn 3 ngy na l
bt u k thi. V sc p thi gian, tr cm thy nng
n v chc l chng cn bnh tnh d c gng thc
hin s n tp.
Trong tnh hung ny, ngi ln hy c gng thay
i tm l ca con tr. Trc mt bn tr, ngi ln
thay v "h h t " chng ngi v o bn lm bi tp, hy

c gng thay i cch ni, chng hn: "M i ngy con ch

lm 70 bi l s xong thi!" hoc "Con cn nhng 72 ting
ng h na cho vic n tp c!". Nhng iu ny mc
d vn l ni ti s thc ca khi lng cng vic bn
tr phi gii quyt nhng li c th thay i t nhiu
cm gic ca bn tr, t vic nhn thy "nhiu bi tp,
t thi g ia n sang "t bi tp hn, nhiu thi giat hn".
Bin php nh vy c G io s Hirakv gi l "hon

'

t *

* H

i tm l .
Theo t thut ca mnh, cha ca G io s Hirakv l
mt ngi lun lun bn rn. V th, hai cha con ng
thng t c thi gian gp nhau. Tuy nhin, i lc
h cng c nhng cuc tr chuyn cng nhau. M i
ln nh vy, ngi cha thng ni: "B bit con ang
rt c gn g, nhng con cn g k h n g t h v thc m hu hoi
chnh sc kh oe ca bn thn ch!". Nghe li nhc nh
ca cha, ng Hirakv cm thy thc t l mnh cha
c gng lm vic ht sc n nh th. Li ni y tin
tng ca ngi cha c sc nng i vi ng, l
dng lc thi thc n g phi lun c gn g lm vic
nhiu hn na.
Gi s Hirakv nhn thy nhiu b m li c thi
dng nh ngc li vi tnh hung trn. Cho d
tr rt n lc nhng b m chng thng khng
my cng nhn nhng c gng ny. Khng t b m
khng nhng c thi quen qun l con ci mt cch gt

wm

gao m cn thng xuyn t ra nhng mnh lnh cho

con tr. Nhn t gc nhng cuc tr chuyn tm
tnh gia b m vi con ci, p dt mnh lnh l mt
hnh vi phin din ca b m v vi iu d, s tn
trng nhn cch, tnh t ch ca tr b ph nh.
Hon cnh nv l nguy c dn ti t tng chng i,
hay nghim trng hn l nhng hnh vi phn khng t
pha con tr. Chnh v vy, theo G io s Hirakv, cc bc
ph huynh nn ch hn ti cch a ra yu cu vi
bn tr, chng hn c th ni: "Con th xem vic ny
c itc khng? Nh th no?". iu nhng ngi lm b
lm m hy ghi nh l thay v ra mnh lnh cho con ci,
chng ta hy s dng mt bin php hiu qu hn l a ra nhng ngh. Nhng ngh ca b m
s l tt hn vi vic bi dng nng lc t duy, phm
cht phn on ca tr trong cuc sng!
i vi vic bi dng t duy, tinh thn t ch ca
tr, ngi ln chng ta cng cn cn nhc ni dung
ca vn cn t ra cho tr. C hng ta hy ghi nh ng nn t vn vi nhng cu ni c th tr
thnh "tng nng" i vi tm l con tr ngay t
pht u ca cuc tr chuvn! Chng hn, khi bn
thy con mnh ang mi chi, ng vi ni vi tr
rng: "Con c th cho b (m ) bit con nh hc bi hay
chi y?". Ti sao bn khng th m u vi li ni:
"Hm nay, m y gi con i hc bi?"

^n-inuuB

gy^iT' * W J n i i M W B i i W M i w B i W g a B M B B B M M W g g S M M

vlSr,'.:"

'

C nhn thng ni "dc tc bt d t 1' - vic g ta cu

nhanh chng th kh thnh cng. gip con c nim
say m hng th vi vic hc tp, chng ta cng cn
thi gian v s kin tr. Khi con bn chn hc, ngi
hc, bn ng ni vi tr rng: "Con hc i cho m
n h !..." . Nhng li ni nh th ch lm tr cng thm
chn hc v cng thm nng n i vi s hc hnh
m thi! Trong trng hp ny, cch thc tt hn l
chng ta hy ng s dng nhng bin php trc tip
c "c" con ci hc tp. Gin tip nhc nh, cng vi
thi gian v s kin nhn ca b m, mi l liu
php ng n hn cho nhng a tr ang chn hc
v ngi hc.

hng a tr c nhng suy ngh v vic

bn thn hc km cc bn khc thng i
vo tm l ngy cng chn hc, ngi hc.
' i vo phn tch kiu tm l ny, Gio s Hirakv nhn
thy nguyn do rt ln nm nhng tc ng t pha
b m.
Mt s tr nh t nhin c hin tng sa st
trong hc tp. thi im ny, nu gp phi s trch
mng d t hay nhiu t pha thv c gio hoc b m
th kt qu i vi tr ch l s tn thng ngy cng
nghim trng v tinh thn tch cc i vi hc tp.
Khi tr d vo hon cnh ny, khng ch cm
thy mt t tin chnh bn thn m i vi b m,
thy c gio, tr hu nh cng mt mt nhng ch da
tinh thn. Lc ny, trch m c hay m ng pht i vi
tr u ch c tc dng ngc li m thi! y l lc
tr gp kh khn, ti sao b m khng tr thnh nhng
ngi gip con tr? Nhng ngi lm b m hy
ng vin con ci vt qua s bun ru v tnh hnh
hc tp trc mt, phi gi gn v khuyn khch lng
t tin ca bn thn con tr, hy ni vi con:
"B m rt tin con, ch i cn con c gng, con s thnh
cn g hn!"

Di vi con tr, cho d l m t hc sinh hc gii,

lun t nhng thnh tch cao th iu ny cng khng
c ngha l tr s khng bao gi thTt bi. B m cn
phi hiu r diu ny xc nh mt thi hp l
vi con ci, khng ch lc con thnh cng m ngay c
khi con tht bi.
C hng ta cn nhn nhn mt s thc rng b dim
km di vi bn thn tr em l mt iu khng vui.
Nu khi d, tr phi gnh chu nhng li ch chit t
pha b m hoc thv c gio th nhng sc p ny c
nm trong kh nng chu dng tm l ca tr hay
khng?
Nhng gnh nng tm l nv nu c cht chng v
tch tu s d y con tr n ch tuyt vng vi tng lai,
khng tin tng vo chnh mnh v tt c. trnh cho
con ci n h n g tm l nng n khng ng c ny,
trch nhim ln thuc v b m.
V d, khi b m nhn c thng bo v tnh trng
hc tp sa st ca con ci, theo G io s Hirakv, cn
ng x n h th no lun l vn kh khn vi phn
dng nhng ngi lm b lm m. G io s Hirakv a
ra mt s Li khuyn vi tnh hung ny:
Trc h t, b m cn xc nh thi nhn nhn
thch hp v i thnh tch hc tp ca con ci. Thng
thng, khi thnh tch hc tp ca con t xut sc,

chng ta v cng vui v, ngc li, chng ta bun b

v lo u nu con ci hc tp sa st. Gio s Hirakv cho
rng vi thnh tch hc tp ca con ci, b m nn hiu
rng con ci cng c lc thnh cng, cng c khi tht
bi. V th, ngay c khi thnh tch hc tp ca con
khng tt, chng ta cng khng nn biu hin thi
bun b hay trch m c con tr. iu ny trnh cho
con ci bn khng sa vo tm l mt t tin, chn ght
s hc hnh, nu khng, s rt kh khn gip con
ly li thi t tin trong cuc sng cng nh tinh
thn tch cc i vi hc tp.
Khi con ci bn b im km hoc thi trt, thay v
trch mc, bn hy cho con tr mt c hi. Ti sao bn
khng th ni vi con rng: A i cng c ln phi tht bi,
v tht bi khng c ngha l chm h t tt c " ? ...
i vi nhng a tr chn hc, vn thnh tch
hc tp li cng tr thnh gnh nng ln. Bi v, khi
tr chn hc th chng s khng hc, v tt nhin
ko theo l tnh hnh kt qu hc tp ngy cng sa
st. Khng nhng vy, khi thnh tch hc tp sa st,
iu tr tip tc gnh chu l s tc gin ca b m ,
s trch mng ca thy c gio. Nhng gnh nng ny
lm tr lun lun bt n, cng lc cng khng t tin
v khng c tm sc lm bt c cng vic no. K t
qu cui cng li vn l tnh trng hc tp ch c n g
thm ti t. Theo Gio s Hirakv, y c th c gi

l "mt v n ^ tun hon c tnh" din hnh . nhng tr

em chn hc.
Khi tr ng gia tm l mun hc hay khng
mun hc, nhng "bnh lun" ca ngi ln i vi
bng dim ca tr tr thnh mt p lc ln. B m hy
cho con ci mnh c hi loi b nhng p lc ny.
Gio s Hirakv cho rng nu nh chng ta tr thot
khi tinh trng tm l nng n mi khi phi np bng
im cho b m xem, nu nh chng ta khng c xem
bng dc bng im ca tr khi tr khng ch ng
da cho b m xem th chc chn tr s t nguyn
chng ta xem bng im.
7 neo s phn tch ca Gio s Hirakv, khi "khen
hoc " c h " mt s vic no , ngi ta chc chn phi
c mt tiu chun i snh. Khi b m "ch" thnh
tch hc tp ca con l "ti t" th cn c du nu
khng phi vn thng l i so snh vi thnh tch hc
tp ca nhng a tr khc cng lp. Th nhng cng
mt thnh thch hc tp ny, c th khi con bn ng
lp ny l "km " nhng ng mt lp hc khc li
cha hn b coi l "kcni". y l mt thc t!
Hn na, nu ln ny con bn t im ti da,
nhng ln kim tra sau, rt c th tr s khng dt
c im ti a nh trc. Khi , nu so vi ln
trc, c phi chng ta ..s nhn nhn rng tr hc
km i chng?

V nhng iu nv, theo G io s Hirakv, khi con ci

b im km, b m khng nn trch mng, ch chit
con ci, cng khng nn so snh con vi nhng da tr
khc. Hn na, b m cn tm cch dng vin, khch l
con ci - Di< l im ln ny ca con kh 1 1 ^ liiic ti
lm, nhng b (m ) thy rng so vi tric lc kim tra, kin
thc ca con nng cao ln rt n h iu " ... Trong nhng
tnh hung nv, b m hy ni li c v con tip tc
c gng, hy con hiu rng n cn rt nhiu c hi
khc na v iu cn lm nht l phi n lc hn. Bn
ng lm tr cng thm mt tinh thn vi vic hc tp
khi chng b im km. Hy gip tr c con mt

nhn v pha trc thay v s dn vt bi mt im

km, mt k thi trt.
Mt hin tng tm l khc thng c khng t
tr em l suy ngh "cho d mnh c c gn g t h lo di
na, mnh cng khng th hc ti hn". Nguycn do ch
yu l v cc em thiu t tin vo chnh bn thn. Lc
ny, chng ta cn c gng ni chuyn vi tr, gip tr
nhn ra bn thn khng phi hon ton khng c nng
lc. Hy tr tin tng vo nng lc bn thn, ng
thi phi th hin cho tr bit rng chng ta cng l
nhng ngi lun lun tin tng nhng nng lc
ca tr.

on tr cn dc hc tp ngay t nhng
hot ng i thng. V vy, trong vic
ging dy nh trng, cc thy c gio
cn ht sc lu tm ti vn gn kin thc sch v
vi thc tin.
Mt gio vin tiu hc khi ging gii cho cc hc sinh
v sn xu't dy chuyn trong nh my, cho php cc
em c t do t cu hi. Thy gio ny cho bit anh
gp nhng cu hi ht sc bt ng, chng hn nh:
"Tha thy, khi ngi ta tin hnh sn xut dy chuyn,
nu mt ngri trong mun i v sinh th s sao ? " ...
y l mt thy gio rt coi trng vn thc tin
trong ging dy, v vy, anh khng tr li mt cch
lp lim trc nhng cu hi ny. Anh bn ghi chp li
ton b nhng cu hi ca cc em hc sinh trong lp,
vit th gi n nh m y sn xut theo dy chuyn nh
gii p. Nh m y sau khi nhn c th rt vui v
hi p vi nhng li gii p cn k, t m.
ging cho cc hc sin h v cng vic ca nhn
vin bn xe, m t thy gio khc t mnh i mn v
mt s d n g c, sau b tr lp hc ging nh mt
bn xe. Tit hc ngy h m , cc hc sinh cm thy

v cng hng th, nhiu em nh quyt nh sau bui

hc s ra bn xe quan st, tm hiu k hn v cng
vic ca nhng nhn vin y.
Nh phng php ging d y m ang tnh thit thc
cao, cc hc sinh nhn nhn c gi tr thc tin
v ngha ca nhiu hot n g i sng m cc em
bnh thng, thm ch khng , quan tm n.
Gio dc trong gia nh c n g cn lu tm n
ngha thc tin. H y con tr hc tp ngay t i
sng thng ngy! Ch cn b m ch kt hp gia
thc tin vi vic hc tp ca con th d trong nhng
hot dng rt nh cng c th thu c hiu qu cao.
a hc tp gn vi thc tin khng nhng c th to
cho tr nhiu c hi hc tp hn m i vi nhng tr
em chn hc, y cng l m t liu php hu ch.
V d, chng ta c th tr t hoch nh k hoch
i du lch cho c nh, vi s hng d n kho lo ca
b m, chc chn tr s tip thu c khng t kin
thc v a l. C hun b in ng, b" m hy ngh
tr ng vai lm "hng dn vict du lch" gii thiu
cho c nh nghe v ni sp n ngh. Trong sut
chuyn i, b m c th trao cho tr nhim v "mt
ngi tring o n . Vi tnh cch a hot n g ca con
tr, tr nh nh s hng th v c gn g lm cho ra
"m t ngi trng on " thc th. iu c ngha l
tr khng ch vn d n g nhng kin thc chun b

mrnmtKHmmBKaKHmKrnimKKiKKmmmimmmmmmmmmmrr

t nh gii thiu im ny, im kia v ni nghi,

m cn phi lun lun quan st, mi hot ng
lin quan n hnh trnh, thm ch s cn rt nh lch
trnh ca chuyn i!
Mt nh vn k rng, nhiu nng lc ca ng by gi
l kt qu c bi dng t nhng ngy cn nh. Khi
mi hc tiu hc, ng thng cng b ct nhng mu
bo hay gi li. y cng chnh l iu kin ng
sm c thi quen quan tm n nhng vn x hi.
Theo li k ca ng, ngi ct nhng mu bo khng ch
l mt tr chi th v m cn c rn luyn nhiu v
kh nng c. Hn na, vic lm ny cho ng hiu rng
ngi b ca mnh vn khng ngng hc tp, khng
ngng tch ly, tht s l tm gng sng c tc
ng mnh m i vi ng ngay t nhng ngy b th.
Trng hp trn y ch ra cho chng ta mt phng
php dy tr kh hiu qu - "b m hy lm gung cho
con ci". i vi con tr, nhng li gio hun d su
sc n u c ng khng c nh hng ln bng nhng

tc ng trc quan. Khi nhn v cm nhn thy ngi

cha, ngi m ca mnh vn khng ngng c gng hc
tp, tch ly, m t cch t nhin theo kiu "cm nhim",
tr s hnh thnh thc i vi hc tp c ng nh tinh
thn lun lun bn b, phn u trong hc tp. y cng
l mt cch thc b m gio dc con thng qua thc
tin. Theo G io s Hirakv, phng php ny rt thch

Gi

hp vi nhng da tr cn ang chn hc, ngi hc.

Quan st ca Gio s Hirakv cng cho bit mt s
ph huvnh cng v mong m un cho con ci hiu bit
hn dnh nhiu thi gian a con i tham quan bo
tng. Th nhng, nhiu tr em vn khng t ra m y
hng th khi n bo tng. L do l v nhiu b m
ngh n gin rng ch cn cho con n bo tng l
chng s hiu bit nhiu hn. con ci thc s c
i tham quan bo tng, b m va phi l ngi hng
dn va phi l ngi khch c n g i xem vi con. Nu
nh b m a con n bo tng ri bo bn tr t i
xem th tr cng s chng cn m y hng th. V vy,
hy tht s cng con i tham quan bo tng, chnh b
m hy cho con tr thy rng bo tng ng l rt th
v v c ngha.
Trong cuc sng thng ngy, ch ng ta vn thng
gp tnh hung, nu cng lm th mi ngi rt ho
hng, ngc li, ch mt mnh th thm ch khng
mun ng chn, ng tay. C ng nh vy, i vi con
tr, nhiu kh nng chng c suy ngh rng ti sao c
nh chi mi mnh n phi hc bi. y cng l m t
kiu suy ngh dn n tm l nn hc con tr. V
vy, khc phc cm gic chn hc con tr, chng
ta c th li dng bin php "tp th cng lm ". C hn g
hn, con bn chn hc, bn hy ngh c nh mi
ngy cng nhau dnh 10 pht cho vic lm bi tp.

f S

Nu c nh cng lm, tr s khng c l do no t

chi, thm ch s cm thy rt vui v v c c b v m
cng lm vic vi mnh.
Ngoi ra, cc ni dung con tr c th hc c t
i sng hng ngy ng nhin khng ch b hp
trong nhng kin thc sch v. Bn hy tr lm mt
s cng vic trong nh nh qut nh, lau nh, gp
qun o ... Nhng hot ng ny s rn luyn cho tr
nhiu k nng v nhng c tnh cn thit trong cuc
sng. y khng n thun ch l con ci gip cha
m m cn l mt c hi rn luvn rt tt i vi tr.
Khi tham gia lm nhng cng vic trong gia nh, tr
s dn bit cch thu xp k hoch, cn i gi gi'c
gia vic nh v vic hc. Ngoi ra, cng vic ny
cng gip tr hnh thnh tinh thn trch nhim vi gia
nh cng nh tnh kin tr, nhn ni - bi v, y l
cng vic c phn cng trong gia nh v ng
nhin khng th khng hon thnh.
mt s gia nh, b m thng khng con ci
gip cng vic nh vi l do N vng v lm, n
khng lm c u !. Hoc khi con ci t m un gip
, b m li cho rng bn tr gip chi cng thm
"qun chn vng tay"... Nhng cch nhn nhn nh th

tht rt nguy hi. Bi v, khng cn l vn c

tr lm vic nh hay khng m v tnh tn hi ti
lng t tin, tinh thn t ch ca con tr.

21

ta

ng vin, khch l ngi khc trong

cng vic, ngi Nht Bn thng c thi
quen s dng nhng khu hiu kiu nh:

"C l n ! hoc "Chng ta hy lm v ic tt nh!"

Chng hn, Gim dc thng ni vi nhn vin
ca mnh:
"Ti hy vng cc bn s cng nhau c g n g lm tt cng
vic! Cng c gn g n h c!" ...

Theo Gio s Hirakv, nhng li ng vin, khch l

nh vy khng c tc dng nhiu lm cho hiu qu,
nng sut lm vic. Ti sao thay v ni nhng li ng
vin sung, ngi ta khng th tm cch d cp thng
n cng vic v mc ch c th cn thc hin? Khi
r rng v mc ch cng nh cng vic, chc chn
chng ta s phn u mt cch hiu qu, c nh
hng hn.
ng vin, khuyn khch con ci, b m cn
nm r tng hon cnh c th. Khi con ng trc mt
k thi quan trng, b m khng nn ch dng vic
ni my li i loi nh: "Hc i con, con phi c gn g
m hc i ch !. B m nn nhn nhn su sc hn v

tm l, tinh thn ca con tr. Cn c vo hon cnh c

th, b m hy gip d con hiu r v mc tiu cn
phn du trc mt. Ben cnh li ni dng vin, diu
quan trng l cp trc tip vi con mc tiu v
cng vic cu th. Nh-vy, bn d nh hng v t
nn tng quan trng cho nhng phn du, n lc ca
con ci mnh.
Mt phng din khc ca vic ng vin, khuyn
khch con ci l thi ca cha m khi con b dim
km, thi trt hoc gp mt tht bi no d trong cuc
sng. Trong trng hp ny, nguyn tc th nht l b
m dng bao gi trch mc hoc c nhng hnh ng
gy thm p lc cho con v ngc li, b m cng
khng nn ch dng vic ni con hy c gng
nhng ln sau.
Khi con ci gp tht bi, b m hy bnh tnh v kin
nhn ng vin con. Bn c th dng nhng li khch l
t dn tm trng ru r ca con tr. Chng hn:
"B ngh ai cng c mt i ln tht bi".
"Co cng khng ncn v mt ln tht bi m cho rng
tt c h t "
"M ngh l7 chc chn con s lm tt hn".
"K hng sao c! Vic g ri cng s qu a!
Nhng li ng vin ca b m trong lc ny c

tc dng rt ln. N l c s cng c lng t tin, ch

tin th ca con tr. N gip tr ly li cn bng tinh
thn, dn r b gnh nng tm l v tht bi va qua.
Tip sau nhng li ng vin an i, vic quan trng
hn l b m phi ni chuyn thng thn vi con, gip
con phn tch mt cch c th nguyn nhn ca tht
bi. Chng hn, m t em b c thnh tch hc tp kh
tt bng chi t c 50 im (tng ng vi dim
5 nc ta) mt bi kim tra.
Ngi ln c th cng tr phn tch nguyn nhn,
v d nh:
"D sao th ta cng b im 50 ri, by gi b (m ) v
con s cng ngh xcm ti sao li nh vy nh! Trong bi
kim tra ny, con lm sai ch no?... Ch sai ny l do
con khng hiu r cu h i? V khng nh ra kin thc ?
V tnh nhm? V lm bi vi vi< qu?...
B m nn cng con ci tr chuyn, bn lun li
nhng l do dn n tht bi, c gng con t
ni ra, t nhn nhn nhng vp vp gp phi. Tt
c nhng diu nv s gip tr bnh tnh hn vi th
bi, hiu r hn bn thn, t c phng hng r
rng sa cha v phn u trong nhng "th thch"
v sau.
Vi vn b m cn thit phi cng con ci tr
chuyn, bn bc nhng l do dn n tht bi, G io s

I irakv khuyn cc b m cng nn c thi d ng x

tng t khi con t dc thnh cng. Khi con ci
thnh cng, tt nhin, b m thng ng vin khen
ngi. Theo G io s Hirakv, s l sng sut hn nu
ngi ln bit cng con ci ngi li, tho lun v
nhng nguyn nhn da n thnh cng ca con. y
mi tht s l "k nng" c v, khch l con ci tuyt
vi hn c!
C mt truyn c k rng: mt v tng xut thn
t gia nh my i theo nghip binh ao. i vi ng
ta, chin chinh v thng li l dng nhin trong cuc
i. C ngi ca tng ng l v tng ti ba, c th lu
danh s sch. Nghe li tn dng ny, ng khng m y
lu tm v cng chng thy m y phn vui v thch
th. Ln khc, ngi ta khen ng c b ru tht p.
Ong t ra v cng sung sng v iu ny.
Trong cu chuyn trn, v tng vui sng khi c
khen v b ru l bi d khng ch nh nhng bn
thn ng t nhn thy mnh c m t b ru p. i
vi vic khen ngi con tr, chng ta khng nn b qua
ngha ny. Nu b m ngi khen v im 10 ti a
con t c, tr s c cm gic iu ny l "ng
nhin", "chn g cn g phi bn". C nh vy, nhng ln
sau khi li t im 10, tr rt c th b ri vo tnh
trng "gim dn tinh thn mun phn u". Chng ta hy
thay i "thi quen" ngi khen ny. Chng hn, ng

ch n khi con mnh t dc im s cao nht hoc

dng u mt k thi, bn mi c mt li khen ngi.
Hy quan st v chn thi im li khen ca bn
c hiu qu nht vi con, thm ch c khi ch l:
"Hm nay ai cng m t mi c, th m con vn ngi hc
chm ch c hai ting ng h!"
B m hy " lc

cch"

khen ngi con ci - d l li

khuyn ca Gio s Hirakv. Th nhng, s thc l

khng t b m phi tha nhn:
"Khng hiu ti sao ti c th ngh ra nhiu th d
trch m ng con mnh khi n phm li. The m n lc n
lm tt v ic g, ti mun ni m y li khen ngi nhng li
chng bit ni t h no..."
Li c nhng ng b b mc cho rng "khen ngi con
c i" chng phi l mt chuyn kh thc hin. Khi khen
ngi kh nng v tranh ca con mnh, c nhng b m
thng ni: "Tranh con v tuyt vi, c nh l7 ha s
chuyn nghip y !.. Ciio s Hirakv cho rng di vi
vic khen ngi con ci, khng nn s dng nhng hnh
thc khoa trng nh vy. Khen ngi l c mt ngh
thut. Mc ch ca vic khen ngi l cng c v
nng cao lng t tin, tinh thn t thc gi tr bn
thn tr em. V nh khi khen ngi mt bc tranh ca
con, bn hy cp mt cch c th v trc tip: "Bc
tranh ny, con chn mu sc bu tri rt n tng" hoc

"Co v b, ging nht l i mt d y " ... Thm vo ,

bn cng khng nn ch nhn vo "kt qiu" ca bn
thn bc tranh m nh gi, bnh lun. Bn hy gi m
v vic so snh nng lc hi ho th hin bc tranh
ny so vi nhng bc tranh trc ca con - "Bc tranh
ny c tin b y! Con nhn ci l cy ny v ging
l tric, ng kh n g ? " ... Khi bn gi thi cn
trng, t m xem xt a ra nhn xt, khen ngi v
thnh qu lm vic ca con, con tr s tin tng v tip
thu c nhiu hn ngha t nhng nhn xt, li
khen ngi ny.

i vi vn d cha m ph bnh con ci,

quan im ca G io s Hirakv cho rng
y

l vic lm cn thit. Theo ng,

nhng a tr khng tng b b m ph bnh trong gia

nh, n khi ra lm vic ngoi x hi thng d ri
vo tnh trng nh: va gp phi s ph bnh ca cp
trn, lp tc cm thy tt c sp , t tng mt
phng hng, hnh ng i vo tiu cc bng cch
np n xin thi v i c...
B m nn ph bnh con ci. Ph bnh c nhng tc
dng gio dc ring. Thng qua s ph bnh ca b
m, tr c th nhn thc n g sai, hiu c mt tch
cc hay tiu cc ca vn . Khi tr mc li, nu b
m ng nhin b mc th c th coi nh cha lm
trn trch nhim ca ngi b, ngi m. iu kh
khn l trong ph bnh con ci, b m phi lun lun
c thi cn trng v nghim tc, khng nhng
khng th ty tin qut m ng con ci v l m cn cn
nhng cch thc ni nng sao cho tr nhn thc c
vn thay v hnh thnh tm l chn ght, ng ph,
chng i b m. Khi ph bnh con ci, b m phi
r rng v lp trng, ng l ng, sai l sai, phi

hp tnh, hp l v c sc thuyt phc. Hy con ci

tht s tn trng v knh phc khi "i(c" lng nghe
nhng li ph bnh ca b m!
D c th va g i p con nhn thc ra v sa cha
nhng sai lm, dng thi khng lm tn thng n
lng t trng ca con, i vi tt c nhng ngi lm
b lm m, di hi c mt n h thut" trong ph bnh.
Trc ht, khi ph bnh con ci, bn hy gi thi
nghim trang, ni chuyn vi con bng l l m khng
phi bng nhng li ch chit. Quan im, lp trng
ca bn phi trc sau nh mt trong sut cu chuyn.
Bn thn "phc bin h " c gi tr gio dc nhng nu bn
ph bnh con ci mt cch h th kt qu dn ti s
rt khng hay. Thm vo , cng mt s vic, nu
hm nay bn ngn cm, ph bnh con, ngv mai bn
li cho php, nh th khng nhng bn d khng r
rng v quan im m i vi tr, vic no ng, vic
no sai cng tr nn rt m h.
Nguyn tc th n trong ph bnh con ci l cch
ph bnh, mc ph bnh tho ng, hp l. Gio s
Hirakv dn mt v d v mt em nh tui hc trung
hc nh sau: v cho rng nhng ni quy ca nh trng
l qu kht khe, cu b ny d r mt s bn khc ph
hoi, gy mt trt t khu k tc x. Sau khi gy ra
v vic, my cu b quyt nh s b hc. Bit cu

chuyn, thy Hiu trng ch thn gi my cu hc

sinh gy ln xn trong trng ln phng ca mnh.
Thy Hiu trng rng rng nc mt ni vi my cu
b: "Thy thy nhng vic cc em lm tht ng trch v
cng. Nhig lc ny, thy khng mun Iii iu g c. Thy
ngh chc cc em cng ang p h i suy ngh li v hnh n g
ca mnh, ng khig? Thy hy vng rng cc cm s suy
ngh li v nhng hnh dng ".
Thi ph bnh nhng l vi tinh thn rng
lng, ku gi s ngh li ca thy Hiu trng i vi
nhng hc sinh trung hc ny c tc dng v cng
mnh m. Sau li ni ca thy Hiu trng, nhng cu
hc sinh ny thi nh b hc, khng nhng nhn
thc

nhng hnh vi sai phm m cn ht sc c

gng sa cha li lm, rn luyn bn thn.

Nh vy, vn khng phi "phc bnh con tr" m
"lm th no phc bnh c tc dng ti u nht". Ph
bnh ngha l mun thay i suy ngh, thi d cho n
hnh ng ca i phng. Nu nh ngi nghe ph
bnh ch cm thy nh vo tai ny, ra tai kin" th nhng
li ph bnh coi nh mt gi tr. Vi con tr, nhng
iu ny cng quan trng. Khi chng ta tht lng ph
bnh con tr, ngay n m sc ging ni cng nn nh
nhng, thi , nt mt nn t tn, nghim trang. Khi
thc hin vic "ph bnh", iu chng ta mun a n
cho bn tr khng phi l s ch chit m l thi d

ng n, c l l, c sc thuyt phc. Gio s Hirakv

cn rt chi tit vi li khuyn cc bc ph huynh nn
" t th dng" khi tin hnh ph bnh con tr. ng cho
rng \iig" l t th nghim trang, to sc nng "chnh
t^ln" cho hnh dng ph bnh!
Ngoi ra, cc bc ph huynh cng nn lu n
khng kh trc khi thc hin "plC bnh". Khng nn
gy cng thng cho cuc ni chuyn ngav t pht u
bng nhng mnh lnh, nhng li qut tho "ph du".
Tha v th, b m hy c gng bt u bng nhng
l l con tr d chp nhn, d dng tnh. B m cng
to dc tm l tln^ n h e, chu ghc" con tr bao
nhiu, th s ph bnh sau cng c kt qu bV
nhiu. Mi lc con tr gy ra mt sai lm no , s
vic chc chn cng c nhng nguyn do t nhiu. V
th, trc khi thc hin ph bnh, b m cng nn d
con ci t ni ln nhng l do v hnh ng sai phm
ca chnh bn thn chng. Nh th, b m khng ch
trnh c tnh ch quan trong ph bnh m cn c c
hi tm nhng im da tm l ca con tin hnh
phe binh hiu qu hn.

SggiHgmMMBBig

KgJwrnwm.nn illW iW P W B t

hng t ngi cho rng, nu con ci mc

I

khuyt im nh, c th khng cn ph

bnh, ch cn ph bnh con khi phm sai

lm ln. Theo Gio s Hirakv, thi ng x ng

n v khoa hc li hon ton ngc li.
Nh li thi hc trung hc, bn thn ng Hirakv
cng tng th nghim qua nhng iu ny. Mt ln,
khi thv gio tr bi kim tra, Hirakv nhn dc mt
dim s rt thp. Hirakv v cng ngc nhin v Hirakv
nh rng bi kim tra ny mnh lm r't tt. Sau khi
xem li ton b bi kim tra, Hirakv mi bit l do l
v Hirakv lm sai mt con tnh. Nhn xt v kt qu
bi kim tra ny, thy gio ni vi c lp ca Hirakv:
"Khi chm bi, thy thy cc em cII rt cu th. C bi lm
ng n qu na ri nhng li vit sai p s. N hiu bi
lm phm nhng li sai khng n g c. Thy ycu cu tt c
cc em phdi s clia ngai/ nhng s cu thd ny. Bitig
khng, sau ny cc cm s tr thnh nhng ngi lun lun
bt cn, ltit v ic g cng c th dn n sai lm v thi
quen cu th ca bn thn".
iu thy gio ca Hirakv mun khuyn rn cc
hc tr ca mnh l ngi ta hay xem thng nhng sai

lm lt vt v ngh rng n khng my tai hi. T h

nhng, cng chnh v coi thng nhng ci sai nh m
sau ngi ta m c nhiu li lm ln.
Chng ta u hiu rng nng lc phn on ca tr
cha th chn chn nh ngi ln. l l do v sao
bn tr hay mc li. Song, cho d l tr nh, chng vn
c kh nng phn on ng, sai. Nu mc phi
nhng sai lm nghim trng, bn tr chc chn cng
cm thy bun b, cn dt. Nhng v nng lc phn
on ny cha hon ton trng thnh nn bn tr hu
nh khng th t phn tch dn ngn ngun nhng l
do dn n sai lm ca bn thn.
Mt khc, tn ti mt hin tng tm l ph bin
(. c ngi ln cng nh tr em) l du bit sai nhng
nu b ngi khc "vch li" th t nhin ny sinh phn
cm, thm ch c tm l y ci sai n ch cng sai
hn. Ngay i vi cc em tui hc sinh trung hc,
nu ngi ln c vi li nhc nh v chuyn hc hnh,
cc em cng c th c phn ng khng thoi mi lm
vi ngh "chuyn th con bit ri, ti sao c nhc i,
nhc li nhiu th?"... Sau nhng li nhc nh ca b
m, tnh hnh cng khng my thay di, cc em nh
mi chi vn hon mi chi!
Theo Gio s Hirakv, khi con tr phm sai lm, b
m khng nn nhc i, nhc li li sai ca tr. Tr cn

c mt khong thi gian nht nh t nhn nhn

li lm. Khi con bnh tnh hn, b m hv yu cu
con t ni li mt cch t m ton b s vic. Lng
nghe tr trnh by, va tr t nhn thc dng sai,
b m va tin hnh un nn.
Nu tr mc nhng- sai lm khng nghim trng, b"
m phi ty tng tnh hung nhc nh, ph bnh.
Khi con tr cha hon ton nhn thc ng n li sai
ca mnh, b m phi kp thi un nn, nu khng,
khuyt im nh c th thnh sai lm ln.
iu ng ch l thi ca b m trong lc ph
bnh, un nn con tr. M t s b m v "xt con " nn
thng kt thc ph bnh con ci bng nhng li xin li:
"Va ri l m khng tt" hay "Va xong b nng qui"
y l mt khuyt im rt cn c cc ng b
b m rt kinh nghim. Cch ng x ny ca ngi ln
khng nhng khng t c mc ch gio dc ca
"ph bnh" m cn lm con tr cm thy m h gia
ng v sai. B m m ng trch con ci ri li xin li
con ci, cui cng th ai ng ai sai?
Tt nhin, chng ta cng khng hon ton loi tr
kh nng ngi ln i khi cng khng km ni s tc
gin trc nhng li lm ca con. Trong trng hp
, nu trch mng, ph bnh con ci, bn c th
ni xin li con. Song, km theo li xin li, bn cn ni

r l d o xin li con khng phi v b m ph bnh

hay tr ch m ng oan cho con m thc t vic con b ph
bnh l hon ton ng.
Ph bnh, trch m ng con ci khng phi l "c
quyn" c a b m m thc s l mt "trch nhim ". V
trch nhm ny ch hon thnh khi b m bit r con
ci th c s sa i sai lm sau nhng ph bnh,
trch m n g ca mnh.

h nhiu ph huynh hc si

tng ni vi

Gio s Hirakv:

"Chng ti thy rt kh khn v nhiu lc chng bit

bn tr mun ni ci g".
Sau nhiu quan st v phn tch, Gio s Hirakv
pht hin ra rng vn khng phi bn tr m bn
thn ngi ln. Trong nhng cuc tr chuyn, khng t
b m thng khng kin nhn lng nghe nhng li
con tr, h thng gt ln bng nhng cu ni:
"Nhanh ln! Con mun ni g h? Con lm b (m )
chng hiu g c".
B m lun yu cu con phi ni r rng cu
chuyn, nhng y li l m t k n n g khng th t
nhin hnh thnh. l cha ni n nhng a tr
vn nht nht, t tip xc vi bn ngoi, trnh by
r rng m t v'n , hon ton khng phi mt vic d

dng. Hn na, b m thng khng kin nhn lng

nghe v thm vo nhng li hi thc "kh nghe". Trong
tnh cnh , con tr s cng thm kh khn ni ra
c vn ca mnh.

Mun con tr ni ln dc nhng suy ngh ca bn

thn, ngi ln hy d tr cm thy "thch" dc tm
s v phi thoi mi v tm l. B m nn lng nghe
con vi thi d chm ch v biu th ng tnh, c th
chi l nhng ci gt u, nhng li ni m: "Th ",
" , con ni tip i" ... Nhng c ch rt nh ny gip
con cm thy t tin hn v tin tng b m ang rt
lng nghe v quan tm n vn ca mnh.
Di khi, chng ta thng gp cc b m lun than
th rng:
"Chu nh ti hc lp bn, lp nm ri m n khng
nn i, ni chng tin li. Tht khn g bit lm sao c!"
Gio S Hirakv cho rng hin tng tr cm thy
kh khn trong din t ch yu v thiu t tin. Hn
na, chng ta cng cn lu tm n c im v tm
l la tui. Tr em cng tui, thng thng kh
nng din t b gi tt hn b trai.
ci thin tnh hnh ny, im m u cht l b m
phi gip con to dng s t tin. Khi con mun ni,
hy khuyn khch con v kin tr lng nghe. Bn ng
ct ngang li con tr, ng v st rut vi s 'p ng,
di dng trong din t ca con m vi ni thay, ni
t i. B m nn cho con c trnh by ht suy
ngh, sau bng cch nhc li mt cch t nh, hy
un nn nhng ch din t sai ca con. Chng hn:

"V ic con mun ni, b (m ) hiu ri. ca con l...

Con inh ni l .... Vi cch thc ny. con tr dn d n
tip thu v ghi nh c nhng cch din t i n g ,
trong trng hp ny phi dng t ny, trong trng
hp kia nn ni th kia... Gio s Hirakv cn nh n
mnh, ngay c trng hp con bn trnh by mt quan
im lch lc, mt V kin

sai

th ngoi un nn v t

tng, bn cng khng nn b qua vic sa cha nhng

li din t ca con.
Lin quan n kh nng din t, vic phn bc
kin ca ngi khc trong tranh lun cng l yu cu
kh phc tp. i vi con tr, iu ny cng kh khn
v c quan h ti kh nng sng to.
Nh bc hc v i Einstein, tc gi ca Hc thuyt
tng i ni ting trn th gii tng khng nh rtuyn
tc sng ca ng l:
"Phi lun lun c nhng kin g ii rin g ca br. thn,
nhng kin g i i c o v khn g gin g ai bao gi".
C th ni, mi s sng to u bt u t kh
nng suy ngh c lp v "chu kh" phn bc kin
ca ngi khc. V vy, nu tr m un trnh by nhng
kin ring ca bn thn, bt lun th no, bn hy
tn trng v khuyn khch.
Thi quen v nng lc c lp suy ngh th h in

C H

'

tnh t ch cao trong t duy. Th nhng, nhiu ngi

li quan nim rng qu t tin vo kin ca bn thn
l ch quan ch ngha. V th, khi tr khng thch chi
nhng chi b m mua cho th b coi l "lm
chuyn", khi khng nht nht lm theo iu b m dn
thng b bo l "cng u, cng c " ...
G i o s Hirakv cho rng, b" m khng tha nhn
con ci cn c kin ring ngha l xm phm s
pht trin t nhin ca con tr. H u qu ca iu
ny l bn c th bin con mnh thnh kiu "gi thi
ch iu no xoay ch iu ". C h n g ta c th hiu r iu
ny khi quan st cch ng x trong nhng gia nh
ngi Php.
Php, ngi c thi quen tn ng kin ca
ngi khc s b coi l hng ngc nghch. Trong cc gia
nh Php, kin ca con tr rt c tn trng, cho
d c th kin cn kh kho hoc 'u tr. B m
khng a ra nhng kin p t m lun lun trn
c s lng nghe kin ca con cng con tho lun
mi vn .
Thi ng x gio dc ny rt ng chng ta
hc tp. Cho d kin ca bn tr cn sai lch th b
m vn nn ng vin tr pht biu, ng vin tr t
ch suy ngh. B m ch lm nhim v iu chnh, sa
cha nhng suy ngh sai ca con, nh't quyt ng "suy

ngh h" bn tr. Hy con tr c lp suv ngh v

t do pht biu kin ca bn thn - l con ng
ng n bi dng nng lc t duy v kh nng
sng to ca tr.

C 9

2^%^* r khng tng c rn luyn qua nhng

t*"
nguy him nh s khng th vt qua nhng
sng gi, nguy him ln ca cuc i -
l li cnh bo ca G io s Hirakv vi nhng ng b"
b m qu bao bc v nung chiu con ci.
Ngy nay, hu nh trong m i gia nh c con nh,
"dng d a o cng tr thnh iu cm k vi con tr. Tr
khng dng dao gt bt ch v c dng c gt
bt ch. Nhiu chi ca tr ch yu lm bng cht
liu nha. C th thy mi trng sng ca tr nh

c bo v an ton v bit lp vi m i nguy him

nh th no.
T h nhng, nu ng gc bn kia nhn
nhn vn , chng ta thy rng mt khi tr hon ton
khng c khi nim "cmg u vi him nguy" th nng
lc ny ca tr cng tiu bin. iu ny khng nh
nh vy c v qu phng i nhng bn hy th theo
di phn tch sau y ca G i o s Hirakv:
V nh con tr thng rt thch tro cy.
Theo cch nhn nhn ca b m, con tr tro
cy l mt hnh ng v cng nguy him.

Song, v l mt nguy him tht s "c gi

tr" vi bn tr. Khi tr nhn thy ci cv
m u n t r o l n , tt n h i n t r o n g u c p h i

hnh thnh phn on "cy tu71/ minh c th

tro ln c khn?". Tip n, tr bt u t
duy xem nn tro ln bt u t cnh cy
no v n cnh cy no vn gi c trng
lng c th mnh. Ch sau khi hnh thnh

nhng tnh ton nh th, tr mi thc hin

h n h n g t r o c y c th . T t n h i n , h o n

ton c kh nng tr b ng khi tro cy.

l v nhng tnh ton ban u ca bn thn

tr khng n khp vi thc t. Nu b

ng, tr coi nh "tht bi". Tr hc dc kinh
nghim t mt tiu cc ca vn (s vic
tht bi).
C th thy, trong khi qu lo lng n "s an ton ",
b m v tnh ln t nng lc t lp, nng lc t
xoay s trong cuc sng ca con. Quan st nhng em
b trong tui tp di,
sau

ban du khng trnh khi b ng,

dn dn hc c cch gi thng bng c th

v c nhng bc i vng vng. Nu nhng lc b b

ng, b' m vi chy ra dy, tr khng ch mt
nhiu thi gian tp i hn m cn hnh thnh thi quen
ch i ngi dy mi ln vp ng. Tuy nhin, mi
iu va trnh by khng c ngha l b m mc

con ci "mo him ". Ty hon cnh, b m nn t cn

nhc mc nguy him con tr cn th nghim, trong
c nhng trng hp phi bng m i cch bit l p
tr vi nguy him.
Theo tham kho ca G i o s Hirakv, phng php
" co n tr ra ngoi m t mnh'' ca ng Kohikan rt ng
chng ta hc tp. ng Kokihan tng ngh rng m t
a tr ba tui th khng th m t mnh i ra ngoi.
Nhng sau , ng qu yt nh kim nghim li
quan im ny. ng thc hin "theo d i" mt em b
ba tui s xoay s nh th n o khi i ra ngoi m t
mnh. Kt qu chng minh em b hon ton c kh
nng nh ng i v gi an ton cho bn thn. T
, ng hnh thnh tng xy dng phng php
gio dc tr nh vi ni dung " c o n tr t i ra ngoi".
Ln khc, ng nh m t em nh hc lp m t i ra
bu in Tokyo gi in th ra nc ngoi. Trc khi
em b i, ng dn:
"N u chu mun i u th c i, khi cn hi ng th
tt nht nn hi cc ch cnh st".
ng thi, ng cn khuyn khch em b ny khi
tr v c th i ng khc lc i. E m b ny v sau
tip tc c dy d theo phng php ca ng Kohikan.
Kt qu l ti nm lp bn, em t i mua v tu,
t i t bn n nh hng v ng ngc nhin l

42)

m t mnh ra nc ngoi du lch.

Gio s Hirakv cho rng phng php gio dc ca
ng Kohikan c nhiu tng hay nhng khng d
thc hin. Bi v, s dng phng php ny, chng ta
phi tnh trc kh nn g an ton tuyt i cho cc em
nh, ngay c tnh hung tr " tht bi" (nh b lc
ng, b ng trn ng i...).
Bn thn G io s H irakv c ln tng p dng
phng php ny. M t ln, ng a hc sinh i tham
quan ngoi kho. Theo yu cu c a ng, cc hc sinh
s t i v tp trung ti khu nh tr ni tham quan.
C c hc sinh phi t lp k hoch, thi gian v la
chn phng tin n im tp trung. Tt nhin,
mt s hc sinh trong on n m un v ln nhm
xe bus nhng thng qua ln tp hun ny, cc em
thu c nhiu kinh n g h im vi vic t xoay s
bn ngoi.
con tr tip cn vi mt s "cng v ic c tnh cht
nguy him nht nh" l iu cn thit. Gio s Hirakv
tng chng kin mt em nh hc lp su v nghch
dim nn gy ra ho hon. Nguyn do l v hc
sinh ny cha tng bao gi c cm vo que dim
cho ti tit thc hnh vt l. Sau tit hc d, em b ny
cm thy v cng l lm nn ly dim v la lm
chi. Kt qu tht tai hi nh chng ta bit!

Trong trng hc ca G io s Hirakv, tr em lp

hai c vu cu s dng dim , giy bo v ci kh
nhm bp ngoi vn nu cm v hm ru Sak.
Khi tin hnh bi hc ny, G io s Hirakv gp rt
nhiu trng hp ngoi d tnh, chng hn c em
khng bit qut dim, c em s la n pht khc, c
em qut dim ra la nhng li t trc tip vo ci
nn cui cng vn khng nhm c b p ...
Ngy nay, tr em c sng trong cuc sng hin
i vi bp gas, bp in. Vic cc em khng bit nh
la nhm bp cng l chuyn thng tnh. Thm vo
, quan nim cho rng "la nguy him v tt hn 07 l
khng nn tr con ng chm ti" ca nhiu b m
cng cng ly i nhng c hi cho tr rn luyn cht
thao tc tng nh rt n gin ny. "t la" ch l
mt trong nhiu thao tc c bn m tr em by gi hu
nh khng c bit ti. G io s Hirakv cho rng
tr rn luyn nhng thao tc tng t nh vy l ht
sc quan trng. Qua , cc em khng ch bit c
mt s k nng, thao tc, m quan trng nht l hc
c cch t xoay s trong mi tnh hung. ci thin
tnh hnh ny, G io s Hirakv kin ngh mt phng
php khng qu kh khn trong thc hin, l hy
a con tr i du lch, i d ngoi thng xuyn hn.

* " L~

' Ut xe hi, xe my, ngi sng

Honda ni ting ton th gii

_____ 0 __.0 Honda Soichiro c mt thi i

hc kh tri ngc. Khi l hc sinh tiu hc, Honda
thng ng cui lp v hc lc. Vi mi cng vic
khc, Honda thng c ng khng thc hin c, gn
nh chm vo vic no th vic tht bi. Mc d
vy, sau ny chnh ng tha nhn nhng nm thng
"hu u" l l do ng c c u c nng
ng v sng to nh ngy nay. ng ni:
"Vi m i cng vic, nu bn t bt tay vo lm, bn s
hiu c gi tr cng nh tc dng ca n khc nhiu ln
so vi v ic ch ng trng ngi ta lm ..."
Rt tm c vi quan im ny, gio s Hirakv
khuyn cc bc ph huynh hc sinh ng ch dng
nhn tht bi ca con ci, tt hn l hy suy ngh mt
li hi ca nhng tht t>i y.
Mi con ngi trong qu trnh ln ln, trng thnh
u khng th trnh khi i ln tht bi. Tt nhin
cng c nhng a tr gp nhiu tht bi hn con s
mt, hai ln. B m nhn con ci tht bi thng lo lng
khng yn, e s rng tng lai ca con ri cng ch dt

1 mi.... I....... lii I

...

IIBIIIII'.... .

dy tht bi. S lo ngi nv y nhiu b m n t

tng tm mi cch con khng phi di mt vi tht
bi na. Khng mun tha nhn tht bi ca con, b
m v tnh gy nn p lc cho con tr: "K hng ic lam
sui na dy!", "Con d lm hng v ic ny bao nhiu ln ri
h ? , "Con m cn lm sai na th ..."
Khi con ci gp tht bi, b m hy l nhng ngi
gim bt gnh nng tm l ca con. Khng ch b m
phi c thi d chcip nhn, tha nhn s tht bi ca
con m cn phi l ngi gip con c nhng nhn nhn
tch cc vi tht bi. Sau mi ln con gp tht bi, iu
bn cn lm l gip con c sc mnh d sa cha
nhng sai lm v t tin vng vng vn ln.
Thc t d chng minh rng, liu php hu ch cho
tm l con tr l cm gic "c p h p tht b i" hn l
"b cm on tht bi". ng Honda Soichiro cng tng
khng nh:
"Khng th s tht bi. L do duy nht buc bn khng
dc s tht bi l v mt khi s tht bi th bn lm g
cng khng thnh cng!"
Nu nh lun trong tm l "s tht bi", "s sai"
th vi mi cng vic, tr lun khng dm ni, khng
dm lm. Gio s Hirakv dn ra mt v d sau
minh chng iu ny: Mt em nh lun s hi khi phi
n trng. B m hi l do, em n h t nh khng chu

ni. Qu lo lng, b m a em ti bc s. Sau nhiu

kin nhn, b c s tm ra nguyn nhn. iu ng ngc
nhin l chnh em nh ny t ni ra nguyn nhn
"cn bnh" ca bn thn mnh:
"Chu kh n g b lm sao c. C hu khn g mun n
trng v trung, m i khi lm v ic g, nu chu lm sai
u b cc bn y l i ra lm tr ci. Chu rt s n
trng, rt s b c c bn y ci..."
T kha cnh trn ca vn , G io s Hirakv thm
ch cn ngh ngi ln i khi h y con tr gp
tht bi. C h n g hn, khi tr m u n "th nghim " mt
tng no , cho d vi tm suy ngh ca ngi ln,
chng ta hiu rng vic s i n tht bi th mc
cho php, ch ng ta hy tr c theo ch kin
ring, tr c "dm lm dm chu", c tht bi, c
tri nghim. Hn na, khng n n loi tr kh nng
nhng tng ca con tr c th vt ngoi d tnh
ca chng ta, con tr c th thnh cng khi m ch
quan chng ta khng phi lc no cng hon ton
ng.

'hn khig l mt tiu ch quan trng chng

t con bn trng thnh. n mt
tui nht nh, con tr s t lp, c ch

kien n e n g trong nhiu vn . Khi nghe kin ca b

m cng nh ca mi ngi xung quanh, thay v s
phc tng, tr s c s tip nhn mang tnh la chn,
ngha l c th tn thnh, tn thnh mt s ;m hoc
khng tn thnh. V c dim ny, ngi ln cn hiu
rng tui "bit phn khng", tr s lun c xu

hng khng tip thu v iu kin nhng quan im

ca b m. Chng hn, nu ngi ln trch rrng con
tr c th phn ng bng nhng li tng t nh: T h
ti sao hm tric m cng lm nh th?", "Ti SO ch con
khng ic lm th, ti sao con lm th th b m n*?"... D
kin nhn dn u nhng nu phi nghe nhng phn
ng ny t con tr, chc hn t b m no c th tip
tc kin nhn v km nn tc gin!
Nhn nhn vn ny, Gio s Hirakv c mt cch
l gii khc. Theo ng, cho d tc gin nhng chng ta
nn tha nhn rng khi con tr bit pht hin li sa. ca
b m, khi con tr dm ni ra li sai ca b m, iu
chng t con trng thnh hn v nng lc phn
on, t ch v c lp hn vi nhng phn on, nhn

nhn ca bn thn. Theo gc ny,."phn khng" nn

c coi l mt tiu ch ca s trng thnh.
Khng phc tng cha m, thm ch lun tm cch
chng i nhng kin ca cha m, nhng biu hin ny
lun i cng s trng thnh nng lc c lp, ch dng
t duy ca con tr. n mt tui ln hn, khi tr
thnh nhng ngi ln thc s, con ci bn s bit ng
lp trng ca ngi khc suy ngh, bit nhn nhn
kin ca ngi khc, khi , nhng phn ng trc s
bt ng quan im s bnh tnh v c tnh kim sot
hn. V th, bn nn hiu r iu ny ng x mt
cch tho ng hn khi con c t tng "phn khng".
Trong nhng cun sch ca mnh, Gio s Hirakv
ghi li cu chuyn nh sau: mt khu nh tp th ca
Tokyo, c m t ngi ph n ni ting c ti trong vic
thuyt phc ngi khc. Rt nhiu b m trong khu
nh thng ti nh b n khuyn gii gip bn tr.
Khi hi v b quyt, b ni:
"iu ny chng c g g i l b quyt c. C h cn mnh
ni sao d tip thu th ngi nghe s hiu ra vn thi!"
Thc ra, y ch l mt cch ni khim tn. c
dc k nng "ni sao cho i phng d tip thu" i
hi ngi ni phi hi t nhiu yu t, trong quan
trng l phi bit to ra "nhng iu kin d tip thu.
Nhng iu kin ny c th k ra m y im sau:

Th nht, phi tm cch thay i nhng phn cm

t pha con tr, ph b thnh kin tr cho rng cha
m lun khng ng tnh vi kin ca chng.
trnh nhng "xung t trc tip, b m c th thng
qua ngi th ba hoc bng cch vit th, vit nht
k ... iu ct yu bc u tin l phi con tr
cm thy b m v chng khng ng hai pha i
lp. Bng cch ny hay cch khc, b m hy c gng
biu hin cho tr thy b m tht s r't hiu vn
ca tr v hon ton c kh nng cng chia s.
Th hai, khng kh i thoi gia b m v con ci
phi th hin tinh thn tn trng, v b m sn sng
lng nghe v chia s nhng quan im ca con nn con
cng hy lng nghe v chia s nhng quan im ca
b m. B m nht thit khng nn s dng nhng li
ch trch, nhng cu ra lnh, p t vi tr, nh th l
trnh nhng li "ci tr", nhng phn ng bng bt
t pha con tr trong cuc i thoi.
Th ba, cuc i thoi ch tht s bt u khi tm
l con bnh tnh v n nh. Trc ht, b m hy
tho g cho con nhng gnh nng tm l. y cng l
m t yu t to nn xu th "d tip thu" con tr. Trong
cuc tr chuyn, m un ph bnh hay khuyn nh con
ci, b m hy ng qun by t s tin tng ca mnh
ni con tr: "B tin rng con s lm dc", "M bit con
hiu nhng iu m n i" ...

Mi ln ph bnh hay khuyn gii con ci, b m

phi ht sc ch n kh nng ng ph, tm l bt
m n c th ny sinh con. Nu x l cc tnh hung
gio dc khng tho ng, hu qu khng ch l b m
tht bi trong ph bnh, khuyn gii con m cn li
trong u c bn tr nhng t tng bt bnh, bt mn,
nhng th rt nguy hi cho s pht trin lnh mnh
ca tm l - tinh thn.
nhng t tng bt bnh, bt m n khng lu
gi trong u c con tr, G io s Hirakv a ra hai
nguyn tc. Khi con tr b't mn, biu hin bn ngoi
s l s phn n, phn khng, thi ng ph quyt
lit. Lc , nguyn tc th nh't l nu nhng bt
mn, bt bnh c biu hin ra bng thi phn
khng, phn n th tc l "nng lng bt m n"
"trit tiu" cng "nng lng phn khn g". C n nguyn
tc th hai l hy cho nhng bt m n cng nh
nhng phn n ny cng khng xy ra, ngha l ngay
t u, b m phi kim sot tnh hnh khng xy
ra "xung t trc din".
G io s Hirakv phn tch, nu theo nguyn tc th
nht, khi con tr cm thy bt bnh tc l s ny sinh
mt quan im ring. Lc , b m cho con cng
tham gia bn bc i ti mt s cch gii quyt, sau
tr t la chn mt trong nhng cch gii quyt
ny. Nh vy, trong khi con tham gia cng tm
hng gii quyt, b m va c th kho lo iu

tm

M M SSHM RSRSm

chnh suy ngh ca con, va con c cm gic rng

y u l nhng cch gii quyt c a ra bi
chnh bn thn con (m khng phi t s bt p ca
b m). Vic ny cng ging nh bo mt ngi rt hai
cc nc cho bng nhau. Sau ngi th hai la
chn ly m t cc. V ngi th hai c chn trc
nn s cm thy hi lng nht vi cc nc mnh chn
v chnh l hi lng vi bn thn mnh. Vi ngi rt
nc, bn thn anh ta rt hai cc nc bng nhau
theo ng kin ca mnh, v th s cho rng d chn
cc nc no th cng nh nhau. Khi , anh ta d l
ngi chn sau nhng vn hi lng vi kt qu ca
mnh. Trong tnh hung ny, c hai ngi u t c
s tho mn.
Theo nguyn tc th hai, u tin b m phai
con ci ni ht nhng bt bnh, bt mn ca bn thn.
Sau khi lng nghe, b m hy tng bc "chuyn i
mc ticu" ca s bt bnh con tr. Chng hn, c th
ni vi con:
"B bit v ic ny con khn g ng nhiig cng khng
t h gii quyt ngay itc... "
Mc ch ch yu l chuyn ho s bt bnh con
tr sang m t tm th d gii to hn, ngn cn nhng
bt bnh pht sinh thnh s ph n n, tc gin knng
c kh nng kim sot.

HI IH IIIlllP

hiu ngi than th rng bn tr by

gi t tp trung v sc bn b rt km.
Theo quan st ca G io s Hirakv, m t

trong nhng nguyn nhn n m "qung c o " trn

truyn hnh. C h n g ta bit rng yu cu u tin ca
qung co l to s ch tp trung ca m i rgi
ch trong 30 giy n m t pht, m c tiu l gy nn
nhng n tng v .thng hiu sn ph m trong u
c ngi xem.
Nhng a tr ngy nay hu ht u xem qung co
t rt nh. Tr sm quen vi nhng ng thi aianh,
sc tp trung ch trong nhng khong thi gian ngn.
Tuy nhin, b m khng nn v th m qu lo lng.
Qung co ch l mt trong nhng tc nhn kch :hch.
V mt no , tr con vn cha c kh nng chu
ng lu, chng hn, chng ch c th ngi yn
nm ba pht l cm thy chn nn, kh chu.
Phn tch kh nng chu ng ca tr, chng ta s
thy hai trng hp chnh: M t l, nhng em nh lm
vic g cng chng nn, v d, ch c th ngi hc tp
trung cha y nm pht. Hai l, nhng em nh lun

lun thay i s thch, hm nay thch mn chi ny,

mai thch mn chi khc, ni cch khc, l nhng
em nh khng kin tr vi mt hot ng nht nh.
Vy b m cn lm g tng cng kh nng chu
n g cng nh tnh kin tr, bn b ca cc em nh?
N hng bin php u tin l b m hy cho tr la
chn v lm mt s cng vic vi yu cu hng ngy
u nht nh hon thnh. Khng ph thuc l cng
vic ln hay nh, nhiu hay t, mc tiu quan trng l
tr phi hon thnh mi ngy, chng hn, gip b m
sp bt a chun b ba cm, bui sng m hm th
ly bo cho b m, vit nht k trc khi i ng ... T
vic rn liiyn cc thi quen cuc sng hng ngy, b
m tip tc vi vic gip con tp trung trong hc tp.
B m khng nn nn nng, hy gia tng thi lng
m t cch chm ri. Bt u, c th ch yu cu con tp
trung hc bi trong nm pht mi ngy, sau tng
ln by pht, tm p h t... Khi con t ra c gng v thc
hin c yu cu ra, b m hy c v, ng vin,
cho d nhng tin b ca con cn rt chm.
Ch cn kin tr hng dn, ng vin con tr, bn
s thy con tr c th nhanh chng thay i nh th
no. Mt khi tr hnh thnh thi quen tp trung,
chuyn tm th d c bung lng, tr cng vn hon
thnh nhng cng vic cn lm. iu ny cng ging

B2>

nh mt ngi c thi quen vit nht k. Khi d

mi ngy bn bu n u, mt mi th no, ngd y
cng phi c gng m s vit c mt i dng ri
mi cm thy yn tm!

8 NH XUT BN T PHP
a ch i: 58 - 6() Trn Ph - Ba nh - H Ni

in thoi: X4 4 8 2 3 1 1 3 5 - Pht hnh: 0 8 0 4X 457 - Bin tp: 0 8 0 46K 64

Fa x: K4 4 7 3 4 0 9 8 1 - Em ail: nxbtp(g)moj gov.vn - \Vcbsitc: http://nxbtp m oj.gov.vn

Chu tr c h nhim xu t bn

NGUYN C GIAO

Bin tp
N G U Y N TH T HNG
NG T H T H
Bn tp m th u t
N G VINH Q U A N G
T rn h by
N G C NH
Sa bn in
Q U C H TH MINH PHUNG

In 8 0 0 cun, kh 1 3 x l9 cm , ti Cng ty In & Vn ha phm. K hoch xut

bn s: 5 1 6 -2 0 0 6 /C X B /3 1 -7 9 /N X B T P c Cc Xut bn xc nhn ng k
ngy 0 3 /7 /2 0 0 6 . In xong v np lu chiu thng 6 nm 2007.