Professional Documents
Culture Documents
Hng dn
NH XUT BN PHNG NG
MC LC
Li Ta
tng v mt cuc hnh hng v x Pht l do chnh c
Pht ni ra. Trc khi Ngi nhp dit i Bt-Nit-bn, Pht
khuyn nhng t knh o nn ving thm, chim bi bn ni
c tng thm s truyn cm v tm linh ca mnh sau khi
Ngi t gi trn gian. Nhng ni l Lumbini, ni c Pht
n sinh; Bodhagaya (B o Trng), ni c Pht chng
t Gic Ng Ti Thng; Vn Nai Sarnath, ni c Pht
khai ging bi Thuyt Php u tin Kinh Chuyn Php Lun;
v Kusinara (Cu Thi Na), ni Ngi nhp dit i Bt-Nitbn. Mt Pht t knh o nn thm ving nhng ni ny v tn
nghim vi mt lng thnh knh, chim nghim li nhng s kin
c bit xy ra trong cuc i ca c Pht lin quan n tng a
danh . T sau i Bt-Nit-bn ca c Pht, bn ni thing
ling ca Pht Gio ny tr thnh nhng tm im cho nhng
ngi con Pht m o hnh hng v vi tnh cm tm linh.
Vo thi Vua A-dc (Asoka), c thm bn a danh na c a
vo danh sch nhng ni hnh hng, l: Savatthi (thnh X
V), Sankasia, Rajagaha (thnh Vng X) v Vesali (T-x-ly),
nhng ni ny rt gn lin vi cuc i ca Pht v nhng cnh
thn diu xy. V vy, tng cng c 8 Thnh a Quan Trng
trong lch trnh hnh hng trn t Pht.
Mc ch ca quyn sch ny l chia s vi qu Pht t v nhng o
hu nhng kinh nghim v kin thc thu gp c ca ti v nhng
li ch trong vic thc hin mt chuyn hnh hng chim bi Tm
Thnh a thing ling vi lng thnh v thi tinh thn ng mc.
Theo Pht Gio, vic thc hin mt chuyn hnh hng ng mt
vai tr quan trng cho nhng tin b v mt tm linh ca mi ngi.
V vy, i vi mt ngi ang c nh hnh hng, iu ct li
Gii Thiu 9
LI CM T
Mt ln na, ti mun ni li cm t n Ni S Wooi Kheng
Choo thuc Hi Pht Gio Subang Jaya duyt c li bn
tho, gip hiu chnh nhng li chnh t v gp nhiu kin hu
ch. Ti cng tri n s gip tn tnh ca anh Tey Seng Heng,
ngi ng nghip ca ti Cty nghin Cu Nng Nghip ng
Dng, trong cng vic vi tnh. Ti cng cm n nhng ngi
sau y, gip chng ti thc hin nhng chuyn hnh hng
thnh cng v ng nh, l nhng ngi c vn tm linh ca
chng ti:
Gii Thiu 11
LI SM HI
Trong sut nhng chuyn i ko di 2 tun mi chuyn, vi ln
khng trnh khi i vi nhng ngi hnh hng, cng nh tc
gi, ri vo nhng lc l ng, thiu chnh nim v phm mt
s li t thn, , ming i vi nhng ngi Thy i theo v i
vi nhng ngi ng hnh vi nhau. Thay mt cho tt c, tc gi
Gii Thiu 13
Li Ta B Sung
(Ln Ti Bn Th Ba)
y l n bn ln th ba ca quyn Hng Dn Hnh Hng v X
Pht k t ln pht hnh u tin vo nm 2002. Vi trang ba mi,
thm nhiu ti ni dung v thm nhng thng tin mi v nhng
thnh tch c b sung, cp nht so vi nhng ln pht hnh trc
y. V d nh li sai trong thng tin v di tch n Matha Kuar
Kushinagar ny c chnh sa li.
K t nm 2002, tc gi lin tc ving thm li nhiu ln min
thnh a Pht gio v i n nhiu khu di tch pht gio mi,
ni bt l ni di tch Bo Thp Ananda Stupa Hajipur; Pava
gn Kusinara; Lauriya Nandangarh pha Bc Bihar; Kosambi
Allahabad; Ramagama v Devadaha Nepal; Sanchi Madhya
Pradesh; Nhng Hang ng Ajanta Caves Ajanta; v Diksha
Bhumi Nagpur, Maharashtra.
V mt c duyn n tc gi cht nghe c thng tin v di vt
thing ling bnh bt ca c Pht vn cn Afghanistan khin
tc gi b nhiu thi gian thc hin vic su tm, nghin cu xem
hin bnh bt ang lu lc phng no k t khi c Pht ban tng
cho nhng ngi b tc Licchavi Vashaili trc khi Bt-Nit-Bn
(Parinibbana) ca Ngi. Chng ta c th tm hiu nhng iu xy
ra i vi bnh bt thing ling trong phn Hnh Trnh Ca Bnh
Bt Ca c Pht trong Phn III, 5).
Trong phn nhng hnh nh, tc gi gi vo thm mt s hnh nh
cc Pht tch min Bc Pakistan. Cho d nh sng Pht Php
khng cn c chiu sng t nc ny, nhng Pakistan vn cn
Klang, 2011
Chan Khoon San
Gii Thiu 15
V Tc Gi
o hu Bro. Chan Khoon San sinh ngy 8 thng Tm, 1941
Penang, Malaysia. Sau khi hc xong Lc hi , ng hc
Trng i Hc S Phm M-Lai- (Malayan Teachers College)
Brinsford Lodge, Anh Quc. Sau khi tt nghip, ng tr v qu
hng v dy hc trong mt thi gian ngn t nm 1964 n 1967.
Nm 1968, ng vo hc trng i Hc University of Malaya v tt
nghip bng C Nhn Danh D ngnh Ha Hc vo nm 1971. T
nm 1971 cho n khi ngh hu nm 1996, ng lm vic trong ngnh
nghin cu nng nghip du c, nh l mt Nh nghin cu ha
nng thm nin. Sau khi ngh hu, o hu Bro. Chan i Min in
Myanmar tu hc thin Minh St Tu T Nim X (Satipatthana
Vipassana) di s dn dt ca thin s Sayadaw Bhaddanta
Janakabhivamsa Trung Tm Thin Hc Chanmyay Yeiktha, th
Yangon. K t sau , hng nm ng u n tu hc v thc
hnh thin Minh St Tu 15 nm ti Min in di s dn dt
ca nhiu v Thin s khc nhau thin vin Chanmyay Yeiktha
Hmawbi, Min in.
Bro. Chan vit nhng quyn sch rt ni ting v Pht hc, nh
l: Gio Trnh Pht Hc (Buddhism Course), sp sa xut bn
bng ting Vit v quyn Hng Dn Hnh Hng V X Pht
(Buddhist Pilgrimage), m qu c gi ang cm trn tay. T nm
1991 cho n 2011 khi quyn sch ny c dch ra ting Vit v
n hnh, tc gi t chc 14 chuyn hnh hng v ch thn n
n thm ving tt c nhng ni thnh a quan trng ca
Pht gio, cng vi rt nhiu cao Tng Ni n t nhiu nc Pht
gio khc nhau nh Min in, Malaysia.
Gii Thiu 17
Li Ngi Dch
Ti khng bit bt u bng cu no, v tc gi, v thnh a &
nhng iu cha bao gi bit ht. Ch c mt iu l, khng hiu v
sao, sau khi c ti cng mun tt c cc bn v nhng ngi con
ng mn ca c Pht cng c c quyn sch ny.
Tc gi b ra nhiu thi gian v nhng chuyn i vit quyn
sch ny t nm 2001 nh mt mn qu tng cho mi ngi quan
tm n Pht gio. V t n nay, ng lun tip tc ln ng
v thng xuyn cp nht thng tin hiu chnh, b sung cho
quyn sch ca ln n bn ny. Trong sut thi gian bin dch, ti
mi cm th c rng tc gi lun lun xc ng khi ng vit
v quyn sch ny, trong tng mi mt thnh tch hay khi tm thm
c nhng chi tit lch s v thnh tch , nh ng tng tm
tnh vi ti.
Mt quyn sch vit v mt cuc hnh hng n x Pht, nhng
mt ln c qua, bn s ng ngng nh tc gi c gim chng
ta rt nhiu tng th kinh in s. Bn s c cm gic nh mnh
va c ht lch s ca vua Asoka, mi my tp Ty Du K ca
ngi Huyn Trang hay K S Pht Quc ca ngi Php Hin v
nhng nghin cu ca nhiu th h tin phong li lc sau ny.
Nhng ghi chp v s kin ca tt c h trong hn 20 th k nh
an quyn vo nhau trong cng mt cu chuyn hnh hng y
thng trm v lng mn.
u tin, theo li khuyn dy ca c Pht trc khi Ngi t gi
trn gian, nhng ni hnh hng quan trng nht l Bn Thnh a
(T ng Tm) l ni sinh, ni gic ng, ni khai ging gio Php
v ni Bt-Nit-bn ca c Pht. Vua Asoka l ngi hiu c
ngha nhng thnh a l gn lin vi cuc i c Pht v ngi
Gii Thiu 19
Pht tch, Thnh tch & Lch trnh Hnh hng t Phn II,
III, IV & V. Tuy nhin, i vi nhng ai cha c nhng ghi
chp ca ngi Php Hin v Huyn Trang, th cn c li nhng
chuyn i lch s y cm ng ny. Mc ch ca tc gi trch
dn li chi tit ca nhng cuc hnh hng ny l v (1) cho
c gi hiu c ch, cng sc v chi tit hnh trnh ca hai
nh chim bi Trung Hoa ny, v (2) Tc gi mun cho nhng c
gi hiu rng nhng lch s, Pht tch, Thnh tch xa c ghi
chp trong Kinh in v lch s ng gp ca vua Asoka l trng
khp vi nhng ghi chp ca Php Hin v Huyn Trang, v v (3)
Th ba, iu quan trng nht l hu ht nhng Pht Tch, Thnh
Tch quan trng nht ca n u c khai qut bi nhng
nh kho c v i nhng u c da vo nhng ghi chp ca
hai nh hnh hng ny trong 2 quyn k s l: K S Pht Quc
v K S Ty Vc.
Nu khng c 2 cuc hnh hng ny, v 2 quyn k s ny, ngy
nay c th chng ta khng th no tm li c v khi phc li
nhng Pht Tch, Thnh tch ngy xa, vn b chn vi bn di
t qua my ngn nm.
Quyn sch cng km theo nhiu hnh nh ca tng Pht tch,
thnh tch quan trng m tc gi cng mit mi chp v la
chn trong gn 20 nm qua. Trong khi c v mt di tch no, cc
bn c th lt ra cui sch nhn nh v hnh dung ra c cch
quyn sch miu t v di tch . Nu cc bn cha duyn
lm mt chuyn i n min Pht gio, th cc bn cng c cm
gic l i c mt phn, vi s hiu bit cng vi nhng hnh
nh minh ha ny.
Gii Thiu 21
Li Cm n
Knh tng quyn sch ny cho cc thy:
HT. Thch Thanh T
TT. Thch Thng Phng
& cc thy: Kh nh, Bo T, Thng Kim, Kh Kin (Thin vin
Trc Lm Lt, Thin vin Thng Chiu) & S C Nh Php,
cc thy l ngun ng vin cho ti tht nhiu trn bc ng
hc Pht v lm Pht s.
Xin thnh tm bit n thy Thch Trc Thng Tnh, ngi gip
ti trong nhiu nm lm Pht s, n hnh kinh sch, v cng l
ngi gip c li bn tho.
Cm n nhng Pht t Nguyn Th Thu Nga, Ng c Ln, L Hong
Phi gip ti trong vic nh my bn tho.
Phn I
Ngha, Lch S & Con Ngi
Ni Dung:
Ch thch:
Tn ca mt s ni c ghi chp trong kinh in Pali hin nay
b thay i n . Tn hin nay ca nhng ni c ghi trong
du ngoc l:
Buddhagaya (Bodhgaya),
Kusinara (Kushinagar),
Rajagaha (Rajgir),
Savatthi (Sravasti), v
Vesali (Vaishali).
Sau khi pht hin, bc tip theo h tm hiu xem trn nhng Tr
v nhng Thch D trn ni nhng g. Nhng vo thi ,
khng mt ai n c th dch c nhng ngha ca nhng
hng ch . Mi cho n nm 1837, James Princep, mt s quan
trong qun on Indian Mint v l Th K Hi ng vnh Bengal
(the Asiatic Society of Bengal), sau nhiu nm nghin cu v hc
hi cng phu, c th dch c ni dung ca nhng hng ch
vit bng th ting c i Brahmi. ng cng b bn dch qua
ting Anh ca ni dung ghi trn 7 Tr Asoka, m lc no cng
bng mt cu m u: y l li ca ngi con yu du ca
nhng v Tri, Vua Piyadasi (ting Anh:Thus spake the beloved
of gods, King Piyadasi)
Ai l Vua Piyadasi? vn l mt b mt. Nhng may mn thay, lc
ny c mt nh s hc tn l George Turnour, cng l mt s
quan trong B Dn S Tch Lan, xut bn bn dch ting Anh
ca quyn Mahavamsa (i Bin Nin S Tch Lan) bng ting
Pali. Nh l mt s tnh c may mn, ci tn Piyadasi xut hin
trong quyn Bin Nin S, hay cn gi l i S Tch Lan,
gip cho Princep nhn ra c Vua Piyadasi chnh l v Hong
Pht T Asoka.
S din dch c nhng hng ch trn cc Tr Asoka v vic
nhn ra c tn ca Vua Asoka l mt s kin mang tnh lch s,
h m ra mt s tht l vo thi i Asoka, n l mt nc
Pht Gio!. R rng l nhng nh chp s B-la-mn c tnh
bi xa i thi i Hong Kim Pht Gio ny. Vic khm ph ra
iu ny lm giu c thm cho lch s ca n v Pht Gio,
m nhng nh vit s n phi vit li tt c nhng quyn sch
lch s ca mnh!.
Vua Nepal ti tr hng trm ngn rupee cho t chc Pht gio
Dharmodaya Sabha ni trn xy nhng nh khch Pht gio
dnh cho nhng T kheo Theravada, m ngi Dhammaloka v ngi
Amittananda ph trch tin hnh cng trnh.
Vy l Pht gio c t sng tr li Nepal. V Pht Php li
c cng c nh mt tn gio quan trng trn mnh t ni sinh
ca c Pht. Nh vo cng c tin phong ca ngi anh hng
Pht Php Sayadaw U Chandramani, ngy nay Nepal c c ngi
cha, tu vin, 303 T kheo v Sa-di (v c 135 tu s Ty Tng). Trong
s h c ngi hnh o ti Nepal, c mt s ngi tu tp hay truyn
o nc ngoi. (Theo Ngun: The Ananda Bhoomi; nm 33; n
bn s 32 & 33).
Ha Thng Kushinagar Sayadaw Ashin Chandramani vin
tch vo ngy 8 thng 1972 vo tui 97, ngi sng gn 80 nm
nh mt T kheo Min in Kushinagar, n phng s cho
s nghip Pht Php vi mt lng tin phong, kin trung v v cng
nhn ni, trong iu kin sng ngho nn, kh khn vng t ny.
Pht t t 32 nc gio truy iu, tng nim s ra i ca ngi.
Nhng Pht t x Akyab (Sittwe), Min in, ni sinh ca ngi,
c mt tng ng v t th ti mt tu vin a phng. Nh
vn Min in, Akyab vit mt quyn sch vi ta Cuc
i ca Sri Bhaddanta Chandramani Kushinagar xut bn nm
1975 v c dch ra ting Anh nm 1999.
noi gng truyn thng gi gn Pht Php v nhng thnh a hnh
hng, Qu U Chandramani Foundation Trust c thnh
lp nm 2000 tip tc phng s s nghip cao c ca ngi. Nm
2004, nhng Pht t Nagpur, bang Maharashtra, n , tng
13 mu t xy 2 ta nh lm trung tm hot ng ca Qu. Cn
nh, Nagpur l ni nh s, cng vi Tin S Babasaheb Ambedkar, t
Phn II
Bn Thnh a Thing Ling
Ni Dung:
nc Magadha (Ma-kit-), B tc Licchavi ca Vesali (T-xl), B tc Sakya (Thch Ca) Kapilavatthu (Ca-t-la-v), B tc
Bulias ca nc Allakappa, B tc Koliyans ca nc Ramagama,
B-la-mn Vethadipa, B tc ngi Malla Pava v B tc ngi
Malla Kushinagar.
Nh ni chi tit Phn 2, Mc 4. Kunshinagar, 4.2, bn thn
ng Dona gi bnh ng hi ct ha tng dng phn chia x
li. Khi nhng ngi b tc Moriya ca x Pipphalavana n th
mun, bi v tt c nhng x Li u c chia, v vy h ch
ly phn tro. Sau khi tr v qu hng, nhng ngi c chia xy
nhng bo Thp stupas tn th. V vy, lc c tt c 8 Thp th
x li, 1 Thp t bnh ng hi ct ha tng trc khi chia v
1 Thp th x li tro.
Theo quyn S Liu v Bo Thp X-li Pht (Thupavamsa) c
vit vo th k 12 sau CN, th ngi Mahakassapa (i Ca-Dip)
nhn ra ri ro tht lc trong vic ct gi x li xng Pht nhng
ni khc nhau, nn ngi gp cho Vua Ajatasattu (A-x-th) ct
gi nhng x li mt ni an ton nht. Nghe theo li ngi, nh Vua
ly li tt c nhng x li t 7 bo thp stupas, ch cha li mi
thp mt t th. Cn tt c nhng x li thu gom c em v
thnh Vng-X (Rajagaha) v chn di t, ni chn cng
c xy mt Thp tng nim nh du.
Trong sut th k th 3 trc CN, Hong Asoka li ly ra mt
phn ca tt c nhng x li cn c th trong tt c nhng Thp x
li stupas v li chia ra th trong 84.000 Thp x li mi m ngi
cho xy trn khp ch ca mnh. Khi Vua Asoka n Ramagama
ly x li, theo truyn thuyt, con rng (Naga) t di h nc
gn cho rng l s xc phm Pht tch v ha thn thnh mt
B-la-mn v n yu cu vua Asoka ng ly x li v ng ta (rng)
mun th cng x li . V vy Vua Asoka i v tay khng.
2) Vn Nai - Isipatana
Cch 1km v hng Bc l Vn Nai (Migadaya), cng c gi
l Isipatana (Ch p Xung ca nh Tin Tri). Trong khu vc yn
tnh ny, chng ta c th thy c nhng cng trnh tng nim c
xa v thing ling, nh l:
3) Bo Thp Dhamek Stupa
Thp Dhamek stupa, l cng trnh oai nghim nht Sarnath, c kin
trc hnh tr ng, ng knh thit din mt y l 28.5m v cao
43.6m.(Hnh 24). Trong thi triu i Gupta, phn di ca phn thp
c bao bc bng , c khc ch rt p. Bng iu khc gm c
nhng ch c in nht dng du hiu Swastikas c khc theo nhiu
mu hnh hc khc nhau, vi mt vng hoa sen khc tay chy t trn
xung di (xem thm nhng hnh chp ca nhng k t Swastikas
trn google.com). Trong khi p xi mt cy ct gia trung tm ca
thp Stupa ny tm di tch, di vt, ngi Cunningham pht hin ra
tn tch c ca thp bng gch c t thi Mauya. Ngi ta cho rng
c th l Thp stupa c dng ln bi Vua Asoka trong chuyn
ving thm ca ngi n Sarnath. Khng tm thy di tch hay x li
no, nhng c mt bia ghi li gio php ca Pht:Ye dhamma
hetuppabhava (Tt c s vt u c nguyn nhn). Bng
nhng k t ca th k 6 v 7. Nhng dng ch ny l rt gn vi gio
Php ca Pht. Theo nh nhng dng ghi ch bng ch khc ca Vua
Mahipala triu i Pala (nm 1026 sau CN), th tn nguyn thy ca
thp ny l Thp Chuyn Php Lun (Dhammacakka stupa). Ban
Kho C n (Archeological Survey of India ASI) s dng
bng chng ny bo v lp lun rng, thp ny chnh l s nh
du ch c Pht khai ging bi Thuyt php u Tin. Tuy nhin,
cng khng th no xc nhn tng t cho 2 thp cn li, l Thp
b) i Tng B-tt
Tng B-tt ln ny c lm bng sa thch mu , c
cng dng bi T kheo Bala n t Mathura vo nm 81 sau CN,
thuc triu i vua Kaniska v y l tc phm i din tt nht cho
nn ngh thut Mathura. Sau bc tng l mt tr lm thn
nng mt lng che c iu khc rt p. Lng che bng ny
cng c thy ngay snh chnh ca vin bo tng.
c) Nhng Bng Ghi Ch Cuc i c Pht
C mt bng iu khc m t Bn S Kin Chnh, quan trng
trong cuc i ca c Pht, l: n Sinh, Gic Ng, Khai
Ging Gio Php v i Bt- Nit-Bn. Mt bng khc m t
Tm S Kin trong cuc i c Pht, l: Bn S Kin Chnh
v Bn Ni Din Ra iu K Diu l: Ni K Diu
Sravasti (Savatthi, X-v), Ni c Pht H Th t ci tri ao
Li Sankasya, Ni c Pht hng phc Voi in Nalagiri
Rajagaha (Vng-x) v Ni by kh cng dng mt ong cho
c Pht Vesali.
d) Tng c Pht ang Thuyt Ging
Tng c Pht trong t th ang ngi thuyt ging Chuyn
Php Lun (Dhammacakka mudra) l mt trong nhng bc
tng iu khc p nht ca ngh thut Gupta. Bc tng
iu khc ni ting ny l mt mn qu cng dng ca Vua
Kumaragupta, ngi tr v t nm 414-455 sau CN. Vng ho
quang trn u c khc bng nhng thit k hoa vn v 2 ch
Thin 2 bn gc trn. Mt ng di mt l 7 hnh iu
khc, tng trng cho 5 ngi kh hnh ang nghe thuyt ging,
Phn III
Bn Ni Din Ra iu Thn Diu
Ni Dung:
4) Thp Stupa H
Thp stupa ny c tin l nh du v tr ni c Pht thng
ging dy gio php cho cc T kheo v Pht t ti gia. Thp ny
c dng ln ngay trc n Th Hng Tht Gandha-kuti, v
thp c xy li nhiu ln khng nh s quan trng ca
thnh tch ny.
5) Cy B- Ananda
Cy B- Ananda c trng gn cng ca Tu vin K Vin
(Jetavana). N c trng, theo yu cu ca ng Cp C c,
lm biu tng thay cho Pht cho nhng Pht t c s n
tng nim, l ly trong thi gian c Pht vng mt hay i
ging php ni khc sau nhng ln An c ma Ma (vassa)
Tu vin K Vin.
Khi ngi Annada tha li vi c Pht, c Pht tr li rng, c
3 loi biu tng dng lm i tng tn knh Pht, l: X
Li t nhc thn ca Pht c t th trong mt bo Thp stupa
(no ) sau khi c Pht Bt-Nit-Bn, mt vt dng c c
Pht s dng, chng hn nh bnh bt kht thc, vv, v nhng
biu tng nhn thy c, chng hn nh biu tng Bnh Xe
Chuyn Php Loi u tin l khng th c trong khi c Pht
vn cn ti th, trong khi loi th ba th khng ph hp cho nhng
ngi khng d hi lng vi mt biu tng hay mt hnh nh n
gin nh vy. V vy, loi th hai c th dng lm biu tng
tn knh c Pht khi khng c s hin din ca Pht v Pht
gi l Cy B- (Bodhi) l biu tng tt nht mi ngi
tn knh khi khng c Pht. V vy, h quyt nh trong mt cy
B- con thuc cy B- Bodhgaya (B- o Trng), v
2. Sankasia, Ni c Pht H Th
(3), (16), (25), (26)
t Ci Tri ao Li
2.1 Cch i n Ni
Sankasia nm trong ngi lng Sankisia-Basantapur huyn Farrukhabad, bang Uttar Pradesh, v tr gip gii ca 3 huyn l l
Farrukhabad, Etah v Mainpuri. T th Delhi, cch thc t nht
n thm Sankasia l i bng tu tc hnh Shatabdhi express
t Delhi n Etawah, tu n khong 10:30 sng v chuyn
qua xe khch. Sau khi dng ba tra, lp tc ln ng i qua
Kishni-Bewar-Muhammadabad n Sankasia khong 3 gi
chiu. Sau khi thm ving Sankasia, chng ta phi ln ng i qua
Chhibramau-Kannauj n Kanpur.
Khong cch t Sankasia n Kanpur l khong 220 km v tng thi
gian xe chy 5 ting ng h. Cui cng, n khch sn Kanpur
khong 10:00 m.
2.2 Ngha Tn Gio
Theo Lun ging kinh Php C, Phn XIV, 2, sau khi c Pht
qua ht ma An C Kit H ln th 7 ci tri ao Li
(Tavatimsa) thuyt ging Vi Diu Php cho m Ngi v ch
thin, Ngi bo vua tri -Thch (Sakka) v nh quay v
tri t ca mnh. Truyn thuyt ni rng, Vua tri -Thch
to ra ba cu thang bu bng vng, bng bc v bng ngc bo,
t nh ni Tu-di (Sumeru) n cng thnh Samkassa. Bn phi
l thang vng dnh cho cc v thn, ch thin devas, bn tri l
thang bc dnh cho Phm Thin Brahma v ty tng ca Ngi,
ny, (xem thm Gio Trnh Pht Hc, Chng 17 - Tam Tng
Kinh in), Hi ng Kt Tp Ln Th Hai c triu tp
ti Tu Vin Valukarama thnh Vaishali vo thi ca triu i Vua
Kalasoka v hn 700 A-la-hn tham d. Ngi Sabbakami, mt
trng lo A-la-hn cao nin nht, c hi bi ngi Revata, xc
nh 10 im l tri lut so vi Lut Tng. Mc d quyt nh
c chp nhn v iu kin bi Hi ng, nhng tu s Bt-k
vn khng chp nhn phn quyt ny. iu dn n s chia
r trong Tng on v nhng tu s Bt-k lp ra trng phi
Mahasanghika (i Chng B) v h t chc mt hi ngh ln
ca ring h v gi l i Hi ng Tng Gi (Mahasangiti), ni
l s ng, v t trng phi i Chng B ra i.
T tr i, nhiu cuc phn ly gio phi khc dn n nhiu
gio phi, trng phi Pht gio khc nhau. V theo thi gian, 11
gio phi tch ly ra t trng phi Theravada, trong khi 7 gio
phi khc c phi sinh t trng phi Mahasanghika (i
Chng B), kt cuc l c n 18 trng phi trong lch s Pht
gio thi by gi. l mt lch s di tn nhiu giy mc m ngun
gc phn ly u tin c cho l xut pht t x Vaishali ca nhng
ngi Bt-k ny.
Vua Asoka, t kinh Vng Quc Maurya Pataliputta (Hoa
Th Thnh), gn Vaishali, dng ln y mt bo thp Stupa
th x li Pht v bn cnh l mt Tr Asoka vi u tr hnh S
t, khi ngi ving thm Vaishali, l mt phn ca cuc hnh hng
lu danh hu th t nm 249 trc CN ca nh vua. Ngi Php Hin
n ving thm Vaishali vo khong 400 nm sau CN v c ghi
li thp stupas c dng ln th Pht. Ngi cng thy c
mt bo thp c dng ln ti a im ca Hi ng Kt Tp Ln
Th Hai, v mt bo thp stupas c xy dng th x li hn
mt na nhc thn ca ngi Ananda.
Theo truyn thuyt ghi li, khi ngi Ananda c 120 tui, ngi
bit c kip ca mnh gn kt thc, nn ngi i t thnh
Rajgir (Vng-x) n thnh Vaishali (T-x-ly), theo du xa ca
c Pht. Sau khi nghe c nh ca ngi Ananda, dn chng
ca nc Magadha (Ma-kit-) v Vaishali (T-x-ly) tp np
ra hai x cho t bit ngi. cho cng bng tm lng ca dn
chng, ngi phi thn vo khng trung v nhp nh (Samadhi) v
ton nhc thn c t chy bng mt la bng n nhanh chng,
bin thnh tro, ri xung hai bn x. Ngi dn bn mi thnh
nhn mt na x li ca ngi em v xy bo thp t th.
Ngi Huyn Trang n thm nm 630 sau CN miu t thnh Vaishali
rng khong 26-31 km2, nhng tt c u b tn ph. Ngi cng
chng kin c bo thp c xy bi nhng hong t Licchavi th
x li Pht m h mang v t Kusinara, bo Thp Asoka stupa v Tr
Asoka c u hnh S t v gn c mt ci Ao Nc, theo ghi
chp l do by kh (Markata-hrada) o cho c Pht dng. Khng
xa v pha Nam c thm 2 thp stupas; mt thp l im di tch ni by
kh ly bnh bt ca c Pht, leo ln cy ly mt ong, v thp kia
l im di tch ni by kh dng cng mt ong cho c Pht.
Huyn Trang ghi li rng, bn trong, bn ngoi, xung quanh thnh
Vaishali, c rt nhiu bo thp, n th tng nim khng th nh
ht c.
Cng ging nh nhng thnh a khc, sau cuc chim bi ca ngi
Huyn Trang, lch s ca Vaishali ch l t giy trng, ri vo qun
lng sut 12 th k. Thnh c Veshali nm trn ng tn tch, khng
ai bit n v nghe n cho n tn cui th k 19, khi Ngi Sir
Cunningham i kho c v xc nh c di tch nm trong v
xung quanh a danh Basrah (vo thi Cunningham), thuc huyn
Muzaffapur, bang Bihar.
3) Tr Asoka
Ti Kolhua, cch khu cm thnh Vaishali 3.2 km v hng ng
Bc l cng trnh Tr Asoka tht n tng do Asoka xy dng
ln cch y 2,250 nm. Do hon ton l mt khi sa thch
nguyn khi c mi bng vi tng hnh s t gn trn u.
Chiu cao 6.7 m trn mt t, vi mt phn ln ca tr ln
xung mt t sau thi gian di. Mc d khng c khc ghi iu g
trn tr , nhng y l mt trong nhng tr m Vua Asoka
dng ln tng nim nhng thnh tch trong sut chuyn hnh
hng ca ng t th Pataliputta n Lumbini t nm 250-249
trc CN. Xung quanh , cn ri rc mt s thp nh bng gch.
(Hnh 46).
4) Thp Asoka Stupa
Gn bn Tr Asoka l tn tch ca Thp Asoka Stupa c chng
kin bi ngi Huyn Trang. l mt kin trc m t hnh vm
cao 4.6 m v ng knh 20 m. Trong qu trnh khai qut ca ngi
Cunningham, mt hp ln bng ng x li Pht t th bn di
thp c tm thy.
Ni y l mt ni rt thun tin thc hnh nhng cng phu
cng ng (puja), cng vi ta thin hay hnh thin xung quanh
bo thp.
5) Ao Kh (Markata-hrada)
Gn tr l mt ci ao nc nh, c gi l Rama-kunda, c
ngi Cunningham xc nh chnh l ci ao nc thi c xa m by
kh o ln cho c Pht dng. (Hnh 46).
NI TRUYN GIO
1. TL Majjhantika
2. TL Mahadeva
3. TL Rakkhita
4. TL Yonaka Dhammarakkhita
5. TL Maha Dhammarakkhita
6. TL Maha Rakkhita
7. TL Majjhima
8. TL Sonaka vaF TL Uttara
9.TL Mahinda, Itthiya, Uttiya,
Sambala v Bhaddasala
Yonaka (6a)
Himavantapadesa (7a)
Suvannabhumi (8a)
Tambapannidipa (9a)
Vo lc Hi ng Kt Tp kinh in ln th Hai, nhng v A-lahn thy trc c nguy c suy thoi ca chnh php trong
tng lai, nn n thnh cu ngi gip , nhn vng i ca
ngi ci Tri Phm Thin cng sp ht. Ngi ng
c sinh vo ci ngi c c hi ngn chn s xung dc
Pht Php trong vng lc by gii. V ngi chn sinh ra l
con trai ca mt B-la-mn tn l Moggali Pataliputta (Hoa
Th Thnh). Hai v trng lo l Siggava v Candavajji, u l
t ca ngi Sonaka (Ngi Sonaka chnh l t ca trng
lo Dasaka, ngi c th gio bi v trng lo A-la-hn
Ngi Upali) c giao ph chuyn ha ngi Moggaliputta
Tissa. T lc c sinh ra cho n nm 7 tui, ngi Siggava
hng ngy u n nh ca h Moggali (Mc Kin Lin). n
nm th 8, mt ngy n, chng trai tr Tissa, ngi thng
tho ton b kinh V (Vedas), rt kh chu khi thy ngi
Siggava bt u ni chuyn vi chng v hi chng mt cu
hi t phm Song i v Tm (Citta Yamaka) trong tng Vi
Diu Php Abhidhamma. Tissa khng th tr li cu hi v
hc c Gio L ca c Pht, Tissa th gii vo Tng
on di s dn dt ca ngi Siggava, v rt nhanh sau
chng qu Nhp Lu (Sotapanna). Ngi Siggava dy Tissa Lut
Tng Vinaya v ngi Candavajji dy v Kinh Tng (Sutta) v
Diu Php Tng (Abhidhamma). V sau , ngi Moggaliputta
Tissa chng t c qu v A-la-hn vi nhiu nng lc siu
phm v tr thnh mt v lnh o li lc ca nhng T kheo
Pataliputta (Hoa Th Thnh).
Ngi tr thnh ni ting l mt i trng lo v mt bc A-la-hn
li lc, v cng c t chc Hi ng Kt Tp Kinh in ln th
Ba v t chc phi c nhng v A-la-hn i truyn o khp
ni trn bn o n , Tch Lan v Min in. V nh , Pht
Php cn c lu gi nguyn vn Tch Lan sau khi Pht gio
t thi Mathura c chnh sa, thm tht theo trng phi ngh
thut n-Hy Lp c (Indo-Grecian). Ti y, c mt b su tp
rt ln nhng tc phm tng Pht ca thi Gupta khch hnh
hng chim ngm.
d) Thi k Pala (th k IX-XII sau CN)
Trong thi k Pala, tng iu khc bng kim loi c ph
bin rng ri v nhng tng Pht bng ng c xut xng
ti Bihar.
i vi nhng tng bng , Nalanda bang Bihar th rt c ni
ting vi nhng tng Pht c lm to t en.
Trong Bo Tng Patna, c mt khu trng by nhng tng Pht bng
en; v nhng pho tng bng ng th hin nhng thn tng
th phng ca trng phi Mt Tha, l cch th cng mang tnh
suy i v khng lin quan g n gio l nguyn thy ca c Pht,
xut hin trong thi k Pala lch s .
Lan) v Bnh Bt Trung Hoa, Bnh Bt Trung Hoa cui cng ny,
theo Macro Polo, c cho l do Hong nh Nguyn Mng l
Kublai Khan (Ht Tt Lit) mang v t Ceylon (Tch Lan).
5.1 Bnh Bt Peshawar v Bnh Bt Kashgar
Cu chuyn c ghi chp bi nhng nh hnh hng Trung Hoa
v Bnh Bt ca c Pht bt u t Peshawar, khi ngi Php Hin
(trong Pht Quc K, Ch. XII) ghi li rng ngi nhn thy Bnh
Bt khi ngi thm ving Gandhara khong vo nm 401 sau CN.
ng thut li rng trc , vua nc Yue-chi sau khi chim c
Gandhara mun ly li bnh bt mang i. ng ta t bnh bt ln
voi, nhng voi ng qu xung v khng chu ni sc nng ca bnh
bt. Sau , ng ta cho lm xe ko v ni xe vo 8 con voi ko,
nhng chic xe vn ng yn. Thi gian di di bnh bt cha n lc
duyn, nn ng vua thy hi hn v cho xy mt bo thp stupa
v mt ngi cha vihara th bnh bt. Ngi cha ny c 700 tu s,
h khing bnh bt ra ngoi mi ngy nhng th ch m o cng
dng. Php Hin miu t li l bnh bt c nhiu mu sc, nhng
mu ch o l mu en, bnh bt c th cha nhng 2 peck nc
(khong 5.7 lt). Bn lp thnh bnh bt c nhn thy r, mi lp
dy khong 1/5 inch (0.635 cm).
*(Theo ghi chp trong Lun Tng Mv. Kh. I, khi 2 thng nhn Tapussa
v Bhallika cng dng bnh go v mt ong cho c Pht bn di cy
Rajayattana vo ngy cui cng ca tun l th By sau khi c Pht thnh
o, c Pht suy ngh rng:Bc Thin Th khng nhn bng tay. Vy ta ly
g nhn bnh go v mt ong y?. Tc th, bn v vua tri, T i Thin
Vng (Catumaharajika) bit c ngh ca Pht nn lin mang xung bn
ci bt t bn phng khc nhau. Bn ci bt ny c lng vo nhau, to
nn mt bnh bt mi, trn vnh c bn lp ca bn bnh bt kia -ND).
Phn IV
Nhng Thp Tng Nim ng
Ghi Nh Trn ng Hnh Hng
Ni Dung:
bng qua Sng Kosi, sng ny chnh l con sng tn Sng Kakudha
vo thi c Pht cn ti th.
2.2 Ngha Tn Gio
Theo Kinh i Bt-Nit-Bn (Mahaparinibbana Sutta), sau khi ri
khi Bhoganagara (tc a danh Kesariya ngy nay), c Pht vi
hnh n Pava cng vi on T kheo v ngh li khu vn xoi ca
mt Pht t lm ngh th rn tn l Cunda. Khi bit tin, Cunda
n thm Pht v sau khi nghe mt bi thuyt php ca c Pht, ng
mi Pht v tng on n nh ng ng cng dng trai tng
vo tra ngy hm sau. ng ta i mn n tn l sukara maddava
(sukara = heo rng hay heo; maddava = mm, non, tinh ngon), c
dch l phn ngon ca heo (ting Anh: pigs delicacy). V th,
c 2 gi thit v ngha ca mn n ny nh sau: (1) Phn tht heo
mm, phn nc ca tinh heo, (2) Mt loi thc n no m heo
rng hay heo rt khoi n, v iu ny lm ngi ta cho rng
l loi nm hay loi nm rng rt b dng m heo rng lun lun
sc ming o tm di t n (ting Anh: mushroom or truffle),
hay cng c th l mt loi chi non hay r c m heo rng thng
o bi n. Trong Kinh ghi li rng, Pht khuyn cc T kheo
l khng c n, nhng ch mnh Pht n mn sukara maddava
ny. Lun ging cho rng Pht n p li lng thnh knh v cng
dng trai tng ca th ch Cunda.
Sau khi dng xong ba n, Pht b au d di v kit l, mt
kiu ngy nay gi l ng c thc n, nhng Pht vn c gng
tip tc cuc hnh trnh i n Kushinara, cch khong 3 gavutas
(khong 15km). V tnh nghim trng v au n do ng c,
Pht phi dng li 25 ln ngh. Ngay khi ang au n nh
vy, nhng xua tan s n hn, cn rt trong lng Cunda v
Sau , vua Udena chuyn ha theo o Pht sau khi nghe ngi
Pindola Bharadvaja thuyt ging v vic sng tnh gic, ch ng
cc cn.
Ni y c 3 nh ti phit l Ghosita (cha nui ca Samavati),
Kukkuta v Pavarika, tng ko nhau n tu vin K Vin mi
c Pht n thnh ph ca h. c Pht nhn li v mi ngi
u xy tu vin v cha n Pht v Tng on. V vy, ni y
c Tu vin Ghosita (Ghositarama), Tu vin Kukkuta (Kukkutarama)
v tnh x Vn Xoi Pavarika (Pavarikambavana).
c Pht li y trong ma An C Kit H ln th 9 ti tu vin
Ghositarama v ti ni ny xy ra v tranh bin v chia r trong
Tng on. Khng th gii quyt cuc tranh chp, c Pht b i
vo rng v tri qua k Kit H ln th 10 trong Rng Parileyyaka,
ni c nhng voi v kh cng dng, phc v c Pht. Nhng Pht
t ti gia bit c l do, nn cng ngng vic cng dng thc
n cho cc T kheo tranh ci . Vic ny lm cho cc T kheo thc
tnh v ha ng li vi nhau. Tuy nhin, h phi i n gp c
Pht tu vin K Vin Savatthi (X-v) ha gii trc mt c
Pht. Cu chuyn v s tranh ci chia r trong tng on c ghi r
trong Lun Ging Kinh Php C.
c Pht thuyt ging mt s Kinh Kosambi v nhiu v
A-la-hn nh ngi Ananda v ngi X-Li-Pht tng ng ti tu
vin Ghositarama.
Theo ghi chp trong Lut Tng, th sau Khi Hi ng kt Tp Kinh
in ln Th Nht, ngi Ananda i n tu vin Ghositarama ny
thng bo cho ngi Channa v hnh pht b ty chay ra khi Tng
on m c Pht di hun cho ngi Ananda v Tng on trc
khi i Bt-Nit-Bn (Mahaparinibbana).
(27), (40)
7.1 Cch i n Ni
Sanchi cch khong 50 km bng ng b t Bhopal, th ph ca
bang Madhya Pradesh. i vi nhng ngi hnh hng va hon
Phn V
T Chc Mt Cuc Hnh Hng
n n
Ni Dung:
Delhi
Agra
200
Agra
Lucknow
363
Agra
Sankasia
170
Sankasia
Kanpur
220
Kanpur
Lucknow
88
Lucknow
Sravasti
175
Sravasti
Kushinagar
250
Sravasti
Lumbini
210
Sravasti
Balrampur
15
Balrampur
India Border
200
India Border
Bhairawa
Bhairawa
Lumbini
25
Bhairawa
Ramagama
30
Lumbini
Kapilavastu
27
Lumbini
Gorakhpur
125
Lumbini
Kushinagar
180
Gorakhpur
Kushinagar
56
Kushinagar
Sarnath
250
Kushinagar
Vaishali
280
Kushinagar
Patna
350
Sarnath
Bodhgaya
250
Bodhgaya
Rajgir
80
Rajgir
Nalanda
12
Patna
Nalanda
90
Patna
Bodhgaya
125
Patna
Vaishali
70
Bodhgaya
Calcutta
490
Bodhgaya
Varanasi
275
Varanasi
Sarnath
12
Varanasi
Allahabad
130
Allahabad
Kaushambi
54
5. Bn Ch Dn V Tr a L Ca Nhng Ni Thnh a
* Xem Hnh:Bn Thnh a sau sch.
Qua m Gaya
Ngy 11: Whole day in Bodhgaya
Qua m Gaya
Ngy 12: Bodhgaya/Varanasi/SarnathQua m Varanasi
Ngy 13: Varanasi/Agra (flight), Agra/Delhi (train)
Night flight by Air Lanka to Colombo
Qua m trn my bay
Ngy 14: Whole day in Colombo Qua m Colombo
Ngy 15: Colombo/KLQuay v
6.3. Chuyn hnh hng n 12 Ngy: 31/10-11/11, 1999
(22 ngi)
Ngy 1: KL/Delhi (by MAS flight)
Qua m Agra
Ngy 2: Agra/Sankasia/Lucknow (coach)
Qua m Lucknow
Ngy 3: Lucknow/Sravasti (coach)
Qua m Balrampur
Ngy 4: Balrampur/Tilaurakot (coach)
Qua m Bhairawa
Ngy 5: Lumbini/Kushinagar (coach)
Qua m Gorakhpur
Ngy 6: Gorakhpur/Sarnath/Varanasi (coach)
Qua m Varanasi
Ngy 7: Varanasi/Bodhgaya (coach)
Qua m Bodhgaya
Ngy 8: Whole day in Bodhgaya (coach)
Qua m Bodhgaya
Ngy 9: Bodhgaya/Rajgir/Nalanda/Patna (coach)
Qua m Patna
Qua m trn tu la
Ngy 14: Whole day Mumbai, check in airport at 22:55 for Air India
Flight AI 432 dep. 00:55flight
Qua m trn my bay
Ngy 15: Arrive KLIA 11:30hr
6.9. Chuyn hnh hng 17 Ngy n ; 18/11-4/12, 2007
(25 ngi)
Ngy 1: KL/Delhi by Air Lanka dep. 1440, arr. 2110
Qua m Mathura
Ngy 2: Mathura/Taj Mahal/Sankasia
Qua m Sankasia
Ngy 3: Sankasia/Lucknow/Sravasti
Qua m Sravasti
Ngy 4: Sravasti/Bhairawa
Qua m Bhairawa
Ngy 5: Bhairawa/Ramagrama/Lumbini/Bhairawa
Qua m Bhairawa
Ngy 6: Bhairawa/Kushinagar
Qua m Kushinagar
Ngy 7: Kushinagar/Vaishali/Patna
Qua m Patna
Ngy 8: Patna/Nalanda/Rajgir/Bodhgaya
Qua m Bodhgaya
Ngy 9: Whole day in Bodhgaya
Qua m Bodhgaya
Ngy 10: Whole day in Bodhgaya
Qua m Bodhgaya
Ngy 11: Bodhgaya/Sarnath/Varanasi (coach)
Qua m Varanasi
Ngy 9: Rajgir/Bodhgaya
Qua m Bodhgaya
Ngy 10: Whole day in Bodhgaya
Qua m Bodhgaya
Ngy 11: Whole day in Bodhgaya
Qua m Bodhgaya
Ngy 12: Bodhgaya/Sarnath
Qua m Varanasi
Ngy 13: Whole day Sarnath, night train to Delhi
Qua m trn tu la
Ngy 14: Arrive Delhi, day tour, night flight home
Qua m trn my bay
Ngy 15: Arrive KLIA
Quay v
6.11. Chuyn hnh hng 17 Ngy n : 19/11-3/12, 2011 (32 ngi)
Ngy 1/Nov 19: KL/Delhi AirAsia
Qua m Best Western,
dep.0920 / arr.1310 Radha Ashok, Mathura (D)
Ngy 2/Nov 20: Mathura/Sankasia
Qua m Burmese Temple, Sankasia (B)
Ngy 3/Nov 21: Sankasia/Savatthi
Qua m Nikko Lotus Hotel, Sravasti (LD)
Ngy 4/Nov 22: Savatthi/Lumbini
Qua m Crystal Garden Hotel, Lumbini (BLD)
Ngy 5/Nov 23: Lumbini/Ramagama/Lumbini
Qua m Crystal Garden Hotel Lumbini (BLD)
Ngy 6/Nov 24: Lumbini/Kushinagar
Qua m Nikko Lotus Hotel, Kushinagar (BLD)
Ngy 7/Nov 25: Kushinagar/Pava/Kesariya/
V Ngi Dch
Sinh nm 1969 ti Nha Trang.
Nm 1989-1991: Hc i Hc Tng Hp Tp. HCM, khoa Anh vn, n
nm th 3.
Nm 1991-1992: Ngh hc i hc, bin dch T in Anh-Vit 65.000
t (Nh xut bn Chnh Tr Quc Gia n hnh).
Nm 1993-1994: Dy bn thi gian mn ting Anh, i Hc Cng Ngh
Tp.HCM.
Nm 1996-2000: Lm i din bn hng nguyn liu cho mt s Cty nc
ngoi ti Vit Nam (Nht Bn, Nam Triu Tin, Singapore, Thy S ).
Nm 2003-2004: Tt nghip Cao Hc QTKD (MBA), i Hc University
of Washington; Tt nghip Mini-MBA, Chng trnh Hi CNTT & Qun
tr Kinh Doanh Hoa K.
Nm 2001-2009: Lm Trng VPD Tp on ICEC Corp. (M) ti
Vit Nam.
Nm 2005-2009: Lm kim Gim c Pht trin Th trng Vit Nam,
n , Bangladesh & Pakistan cho 3 Tp on sn xut ha cht nng
nghip Trung Quc Sn ng (AM&PC), Nam Kinh (Jiangsu E/H) &
Qung ng (Zhanhua Chem & Guangdong AMP).
Nm 2009 (40 tui): Ngh hu
Nm 2009-2011: Bt u dch Kinh sch Pht gio; in & n tng min ph
Kinh sch Pht gio; tham gia cc chng trnh t thin Pht gio.
Quy y Tam Bo ti Thin Vin Trc Lm Lt, php danh: c Tr Thnh.
3. TS. Babasaheb Ambedkar, Ngi Dn
u ca Nhng Ngi Giai Cp H Tin
(1814-1893)
Bn Hnh Hng Ngy Nay: Hnh trnh nu bt u t Calcutta, i qua cc thnh a trong min Pht
gio v kt thc ti New Dehli quay v. Trn Bn nh du nhng ni thnh a v thnh tch.