Finansiski potencijal

zbir svih izvora sredstava koje banka transferie u razliite vrste plasmana:
FP = P = DP + KI + OI

Finansiski plasmani
predstavlja zbir ukupne aktive bilansa banke:
FPL = A = KR + HV + R
Ukupni plasmani moraju biti pokriveni izvorima sredstava.
FP = FPL
Bitne razlike CB i KB ?
likvidnost?
kod KB pasiva odreuje aktivu, kod CB?
vrsta emisije?
ronost transakcija?
klijenti?
ciljevi poslovanja?

INDIKATORI NELIKVIDNOSTI
-

Nema dovoljno novanih sredstava za pokrie naloga komitenata,

nije u stanju isplatiti novana sredstva po odobrenim kreditima,
nije u stanju otplaivati uzete kredite,
dri nii nivo OR kod CB od propisanih.

STRATEGIJE LIKVIDNOSTI

1. Strategija kratkoronih komercijalnih kredita:

- dominantna u toku XIX vijeka,
- depozitni potencijal su uglavnom inili a vistadepoziti,
- odravanje solventnosti i likvidnosti plasmanom depozitnog
potencijala u kratkorone kredite,
- rok kredita do 90 dana-pokriveni robnim mjenicama,
- nelikvidnost bi mogla nastati samo neto smanjenjem depozita kao
bankarskih resursa,
- CB bi mogla odobriti kredit za likvidnost,
- kasnije raste znaaj tednih i oroenih depozita kao i kredita sa
duim rokovima otplate tako da ova strategija gubi na znaaju.
2. Strategija utrivih aktiva:
- nastala je poetkom XX vijeka na bazi razvoja fin. trita,
- banke diverzifikuju svoju rezervnu aktivu,
- sekundarne rezerve dravni VP (blagajniki zapisi),
- kamatonosne sekundarne rezerve privlae bankare,
- uslov: dovoljno duboko finansijsko (posebno novano)trite,
- odbrana likvidnosti: prodaja dijela kratkoronih VP, kao i dijela
kreditnog portfolija,
- sekjurizacija kredita: grupe banaka udruuju dijelove
standardizovanih kredita u odreeni pulkod neke finansijske
institucije. Na osnovu toga finans.
- institucija emituje nove VP koje prodaje zainteresovanim
institucionalnim investitorima.
3. Strategija na bazi plasmana sa anticipiranim dohotkom:
- postala je dominantna poslije Drugog svjetskog rata,
- rast srednjoronih i dugoronih kredita na osnovu rasta tednih i
oroenih depozita,
- povrat kredita na osnovu anuitetnog otplatnog plana,
- otplata iz prihoda korisnika kredita (firme i stanovnitvo),
- preduzea: kvartalni i polugodinji anuiteti,
- stanovnitvo: mjeseni anuitet,
- analiza i praenje priliva i odliva.
4. Strategija upravljanja pasivom:
- razvijena u toku ezdesetih godina,
- obezbjeenje likvidnosti na osnovu povlaenja (uzimanja) kredita
umjesto putem prodaje kratkoronih VP,
- predpostavlja jako finansijsko trite sa obiljem sredstava koja se
mogu angaovati putem kreditnih aranmana,
- mogunost koritenja kredita kod CB,
- uslov: banka mora imati solidnu kreditnu sposobnost.

CENTRALNA BANKA:

banka poslovnih banaka,

monopol nad emisijom novanica,

nastanak poetak ind. revolucije,

prva: Riskbank of Sweden, 1656. g.

najznaajnija: Bank of England, 1694. g.

neprofitna institucija,

monopolski poloaj u sistemu,

kvazi banka,banka banaka,banka drave

visok stepen samostalnosti CB,

nesklad instituc. i faktike samostalnosti,

II tipa CB :
potpuna vezanost za izvrnu vlast,
visok stepen autonomije.
S aspekta organizacije :
jedinstvena CB,
sloeni sistem CB (FED).

Poslovi CB

emisija novanica i kovanog novca,

upravljanje deviznim rezervama,
regulisanje koliine novca,
organizacija UPP i PP sa inostranstv.,
supervizija i nadzor banaka,
poslovi za raun drave.

Tri osnovne funkcije CB

1. voenje monetarne politike
2. posljednje utoite banaka
3. supervizija

Centralna banka BiH

Na njenom elu nalazi se Upravno vijee.
Ne moe davati kredite kreiranjem novca i u tom smislu djeluje kao
Currency Board.
Cilj Centralne banke je da postigne i odri stabilnost domae valute (KM)
tako to izdaje domau valutu prema aranmanu poznatom pod nazivom
Currency Board.
Currency Board
Currency Board, u smislu Zakona o CB znai operativno pravilo za
izdavanje domaevalute, prema kojem se domaa valuta izdaje samo uz
kupovinu konvertibilne devizne valute sa punim pokriem u neto stranoj
aktivi.
To znai da Centrana banka ne moe odobriti kredit.
1. Karakteristike Currency Board-a

Konvertibilnost bilo kojeg iznosa domae valute u stabilnu stranu

valutu;
Fiksan devizni kurs domaevaluteprema referentnoj valuti;
Puno pokrie emitovanog domaeg novca stranim rezervama;
Djeluje na principu novanog sistema zlatne poluge
Nove rezerve pribavljaju se iz zemlje rezervne valute;
Promjene u platnom bilansu utiu na promjene domae novane
mase;
Trgovinska veza izmeu zemlje monetarnog odbora i zemlje
monetarne valute je obino stabilna
Centralna banka ne prima depozite, ne moe kupovati dravne
vrijednosne papire, ne daje kredite vladi ni komercijalnim bankama i
nema ulogu zajmodavca krajnje instance, ne regulie bankarski
sistem, ne nadzire operacije diskrecione monetarne politike;
Drava ne moe kontrolirati koliinu novca u opticaju, koja je
odreena potranjom za novcem.

Indikatori profitabilnosti
1 Osnovni indikatori profitabilnosti su:
2 Stopa prinosa od prodaje (ROI)=
= profit / godinja prodaja

1 Stopa prinosa aktive (ROA)=

= profit / ukupna aktiva
1 Stopa prinosa na vlasniki kapital (ROE)=
= profit / neto imovina
Instrumenti monetarne politike CB
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

operacije na otvorenom tritu,

krediti poslovnim bankama,
obavezna rezerva,
specijalni depoziti,
eskontna/diskontna kamatna stopa,
direktivne mjere CB i
neformalni uticaj CB.

Bankarski poslovi
Pasivni
Neutralni
Garancijsko poslovanje
Nekreditni - neklasini
Sopstveni
Eskontni kredit
Predstavlja kupovinu jo nedospjelih mjenica, odnosno davanje
kredita na podlozi mjenice.
Akceptni kredit
Banke omoguavaju svojim komitentima da na njih mogu trasirati
mjenice do odreene visine i sa odreenim rokom.
Time banka postaje glavni dunik (trasat), te se obavezuje
isplatiti mjenicu ako to ne uini glavni dunik (trasant).
Trailac kredita eskontuje ovu mjenicu kod druge banke i tako
dolazi do sredstava prije roka njenog dospjea.

Lombardni kredit
Kredit uz polaganje pokretnog zaloga (zlato, nakit, umjetnika
kolekcija, vrijednosni papiri i druga vrijedna pokretna dobra), kao
garancije da e dug biti isplaen.
Za dug garantuje samo zalog, a ne i dunik cijelom svojom
imovinom.Doc. dr. Fikret Hadi 95
Lombardni kredit
Nikada ne iznosi punu vrijednost zaloga, ve obino 75% njegove
vrijednosti.
Postoji mogunost traenja dopune pokria ako vrijednost zaloga
opada na tritu preko 10%. U sluaju ne vraanja kredita banka
na licitaciji prodaje zaloene stvari.
Povoljan je:
1 zadunikajer on pribavlja sredstva bez
potrebe da prodaje imovinu,
1 za banku jer ga moe relombardirati.
Rambursni kredit
Posebna vrsta akceptnog kredita koji se javlja u pomorskoj
trgovini.
Banka otvara uvozniku u korist izvoznika akceptni kredit uz
pokrienanjenoime prenesenih odreenih robnih dokumenata
(teretnice, polise osiguranja i drugo).
Preneseni dokumenti slue kao garancija za isplatu mjenice.
Naime, kupac ne plaa robu u gotovu ve izvoznik prima ramburs
isplatu preko kupeve bankovne veze u inostranstvu u vidu
akcepta.
Ovim poslom bave se samo vee i uglednije banke. (rambourser,
franc. isplatiti)

Faktori poveanja depozita

1 Faktori poveanja depozitnog potencijala su:
2 Poveanje dohotka u zemlji (rast dohodka => rast tednje),
3 Izbor adekvatne kamatne stope (realna kamatna stopa =>
stimulans),
4 Izbor fiksne, odnosno fleksibilne kamatne stope (npr. stabilna zemlja
=> fiksna kamatna stopa),
Ass. Velid Efendi 73
1. Valutna supstitucija => transfer kupovne moi u drugu valutu,
2. Strategije banke-akvizicije => iskustvo razvijenih zemalja =>
prodaja depozitnih certifikata na sekundarnom tritu,
3. Kamatna politika => trina utrka.

Faktoring
Predstavlja kupovinu kratkoronih potraivanja prije roka dospjea po
osnovu isporuka robe i usluga kupcima u zemlji i inostranstvu (30 do 120
dana) uz preuzimanje del credere rizika i obino bez prava regresa.
Faktor se obavezuje da, pored dospjelih, kupi i budua potraivanja od
prodavca. Sva potraivanja trebaju biti izvrena u domaoj valuti jer faktor,
po definiciji, ne preuzima kursni, valutni i transferni rizik.

Forfeting
Predstavlja oblik finansiranja izvoznih kredita koje se realizuje
putem prodaje izvoznog potraivanja banci uz prezentiranje
dokumenata na osnovu kojih se garantuje otplata duga od
uvoznika.
Banka kupuje izvozno potraivanje koje je izvoznik stekao prema
svom inostranom kupcu, pri tome se ona odrie svakog prava na
regres prema prodavcu potraivanja (za sluaj da potraivanje po
dospjelosti ostane nenaplaeno).
Forfetar kupac, Forfetist prodavac.Doc. dr. Fikret Hadi 136
Potraivanja su pokrivena garancijama ili vrijednosnim papirima.
Prodavac potraivanja garantuje banci potraivanje i valjanost
garancije.
Prodajom potraivanja svi ekonomski i politiki rizici prelaze na
forfetara.
Forfetar postaje vlasnik potraivanja i moe trgovati sa njima.Doc.
dr. Fikret Hadi 137
Prodavac prodajom dolazi do likvidnih sredstava i oslobaa se
rizika naplate.
Osnovica za utvrivanje cijene je neka referentna kamatna stopa.
Pokrivaju se srednjorone i dugorone ST transakcije (3 do 7
godina).
Obezbijeeni su vrijednosnim papirima.

Lizing
Iznajmljivanje ili ustupanje odreene stvari na privremeno
koritenje primaocu lizinga.
Korisnik lizinga plaa naknadu ili najamninu, ali je obavezan i da
nadoknadi tetu u sluaju oteenja ili unitenja predmeta
lizinga.Doc. dr.
Lizingom banka obino finansira lizing kompaniju, odnoso davaoca
lizinga (proizvoaa), a time posredno i korisnika lizinga.
Lizing kompanija esto je u vlasnitvu banke.
Banka lizing kompaniji odobrava kredit kojom ona nabavlja
sredstvo i iznajmljuje ga korisniku lizinga. Doc. dr. Fikret Hadi 143
Prednosti za davaoca lizinga:
1 sigurnost (vlasnitvo nad opremom i jednostavnija procedura
povrata),
2 relativno jednostavna dokumentacija,
3 manja regulacija (nedepozitna institucija),
4 vea efikasnost.
Prednosti za primaoca lizinga:
1 bez dodatnih sredstava obezbjeenja (manje nego kod
tradicionalnog kreditiranja),
2 pogodnost i brzina (u idealnom sluaju za svega jedan dan),
3 fleksibilnost (pogodan za mali i poetni biznis, rate prilagoene
potrebama korisnika),obezbjeenje dodatnih usluga

posredstvom davaoca lizinga (npr. povoljnije odravanje

opreme).