Gutun bat egiten delarik, hartzaileari berriak ematen zaizkio edo gertakariak kontatzen, zerbait onartzen edo

gaitzesten zaio, edo eskatzen edo galdegiten, bera erasiatzen da edo otoizten, nola den. Elementu horiek
atzeman daitezke gutunetan :
- ASARRE BERRIRIK EZ IGORTZEAGATIK Zuben berri hainitz estuzube gaztigatzen nola zaiten, eta es
deus hainitz egortzen; letra bat solamente estuzu egiten, ez guri eta ez emasteari. Penatuba gare hainitz berririk
gabes. Otoisten zaitut zuhur izatias eta zure berriak gaztiatzias
Edo: Badakizu bi urthe huntan ez darotazula ez bizi zarenez eta ere zure berririk batere eman;
aparanzias ahantzi zaitzu aita nauzula. Aditu dut fortuna handi bat egin duzula hor eskontzeas, Jainko jaunak
lagun eta gida zaitzala, eta egin dezazula gratia, zure baithan ongi ongi sarthurik, zure faltak ongi ezaguturik,
niri eta zure ama gaxoari eta familia guziari eman darokuzun nahigabe handia erreparatzeko...
- GAIZKI PORTATZEA Uste nuben aditu denbora guzietan zutaz gizon behar den bezalako bat hizaren
ziela; bizkitartean kontrarioa aditzen dut. Ainitz gare doloratuak zutazko gauzen aditziaz. Ez dut dudatzen
konpania gaiztoen efetu batzuek direla horiek; zorigaitzez hizan zarela herri hortan. Bainan zer egin
presentian? Erreparatzerat entsaiatu behar da iraganaren; oraino gaztea zare
- LARDERIA (ohart ama noka ari zaiola alabari) Ene haur maitea, Ganisek eta Ganabrak izatu diten disputa,
Ganabrak aitu dubela ezkontzen haizela toki guzijetan, eta Ganisek ezetz, eta nik eman dinat bakea, Jeainkoaz
landan ni ama naizela, eta nik jakin behar dudala lehenik, eta orduban jakinen dutela ea hala den. Ez ala bai,
Jeankoak erakutsiko daun zer egin, eta Berjina maiteak agijan ene otoitza adituko din, ene ha[u]r maitea, hiri
zer ispira.
- ARRANGURAK, MISERIA, LAGUNTZA ESKE Doloratuak gara hagiz izatu dugun berri tristeaz. Haren,
[arren?] gauzak ahalic ungi altxaturik hunat pasatzerat egizu lehenbiziko komoitatean, zeren nihor gabe
kausitzen baikara. Katalin eta bi biok gara, eta Maria eta Arrangoitzen gelditu dire. Hunat pasatzerat egizu,
zeren heldu den neguko ez bazaitzaigu ethortzen utz ahal baitezakegu errota
- DIRU KONTUAK, DIRUA ETA GAIZKI ULERTZEAK, AITZAKIAK: Markatu baitzinarotan
Kolakareneko semeari prestatu ziniotzala hemezorzi libera, eta galde netzola, eta erretira netzola. Hartu dut
partikularrean gizon gaste hura, eta dio egundaino ez diozula deusik eman; biok hori elkarganatzen zaretenean
xurituko duzue
- JANARIA, ARROPAK IGORTZEN Anaia, egorzen dautzute aitak eta amak Pikunen semiarekin zerbait
aldat[z]eko: galza, maripolisa, athorra, marra, galzerdi eta zapata. Eta ene partez emanen dautzu Martin
Filisen semeak kintal erdiko barril bat nafar, eta Tulikunek emanen dauzkitzu barril xume bat agorient eta
urdaiazpi bat, ene esposaren partez
-EZKONTZEKO MENTURA Beinat, ene bihos maitia, dio zure arrebak baduela hirur urte zure emastegaia
bilatua duela, bethi dagoela hagorandua zu ikusi nahis, bethi galdegiten dioskala zure berriak eta bethi agintzen
zaituela, baldin fraide egin gogo espaduzu. Eskonza tratazale handi bat da hura....
- GERLA, KORTSUA, UNTZIGINTZA: Hanitz dire trabailu handiak Franzian, unzi egiten, partikularki
Baionan, eta Donibanen ere bai, ezen Don[i]banen egin ditut nik neronek korsuzaleak nere planarekin, bat
Baionako eta berzerik hirur edo lau aski unzi galantak, Erregeren konstrikturaren planaren ganean. Eta orai
ere baditut hirur xume xantierean hasiak, eta handi bat badut hasi beharra ene kontuko egiteko, zeinak 18
peza muntatuko baititu
ERLIJIOA: Ene aita maitia, egizu bethi kuraie; zeruko aitak bethi izaren du gure artha. Eta zure dolore guziak
ofreji diotzotzu Jinkoari ahalik hobekiena. Zure horko doloriek ematen dute ene bihotzian penarik handiena.
Ageri da Jinkoak horla plazer dubela; konpli bedi, bada, bethi Jaunaren borondatia
ITZULTZEA: OTOI ZATO ETXERAT: Martxoaren lehenbiziko igandian egin behar tu borz urte hemendik
partitu zinetela. Gerostik ezkara hala satifatu, nola aurten Jainkoak grazia handiak egiten daroskizue, eta
estarotzue batere gutiago eginen baldin ematen badiozue satifazionea zuen aitari eta amari zuen ikustekoa,
ezen hurren dire hagorandu zuek begis ikusi nahis: munduko ontasun guziak baino nahiago lukete zuek begis
ikusi, gero hilen badire ere. Hain ungi zuen arrebak zuen ikusteko desira baluke, non uste balu munduko
tresorik handienak, guziak uts bailezake zuen ikusteko, non Bordele bezain hurbil baliz, es bailuke batere herabe
urratsa zuen ikusteko EDO Zato ahal badagizu etxerat. Zure ama maitea lehenik eta gero gu hurren, zuk
aditzerat eman darokigutzun berriak aditu eta, ondoban zu horko miserietarik etorria ikusi nahiz etxerat. Zato
etxerat. Bi seme izatu tugu; lehenbizikoa hil tzen sortuta, zortzigarrren egunean, eta bertzea haur galant bat
dugu. Elkarri eginen diogu begitarte. Zato etxerat. Presentian ez dut zuri zer aditzera eman. Gelditzen naiz
zure zerbitzari fidel, bihotz onez, zure arreba maitea. Eta bertze familla guzia orobat: Piarre Hiribarren,
Grazian Goute, Maria Bastues. Othoi, zato etxerat.

8 puntu gutunen mintzairaz &&& 8 points sur la langue utilise dans la

correspondance
Penatuba,
etxituba,
cubec, dirabeino
Condenatuac
izaren
garela, emaren dautu
salbamendua,
Darotut,
dausquinat,
cinerosquidan, netola
Harcen dut libertate cuei
bi lerroren eschribatceco
jaquin
deacuen
amoreac gatic cuen
.
Gaztiga

Fonologia

Lexikoa

Punitu
eman

Hagorandu

Lexikoa

Harbi pastea

Lexikoa

Berantetsi,
haiduru
egotea eta estresean
Peita, arraba, arrainarraultzez egina

Ganes,
Ganachume,
Betri,
Ortholopitzko,
Ganahaurra, Garnesein
(Guernesey),
Plemuan
(Plymouth), Arretchola
(La Rochelle)

Onomastika

Fonologia

Morfologia
Sintaxia

-B anhihiatikoa
U+ A > UBA
-NEN
>
geroaldian

REN

Hiru
pertsonekilako
aditz-formak
Amoreak gatik xedezko
perpausen txertatzeko

ala

abisua

JOHANES > Ganes ;

Haurra izen ttipietan
sartzen ;
exotoponimoen
tratamendua

-B antihiatus
Penatu+a >penatuba
Passage de NEN
REN au futur
Formes
verbales
tripersonnelles pleines
Recours amoreak gatik
pour introduire une
subordonne de but,
comme en BNavarre et
Soule
Du latin CASTIGARE
signifie punir ou
avertir
Etre dans lattente et
lanxit
Nom de lappt ou
rogue, base dufs
de poisson
Diffrents
noms
propres dont des
prnoms, le nom dune
maison
de
Sare,
exotoponymes
sous
forme intgre au
basque

Le Dauphin; gutuneriaren egileak eta hartzaileak. &&& Origine, auteurs et

destinataires des lettres
zk.

Jatorria/origine

Igorlea/metteur

Ahaidegoa/parent

Hartzailea/destinataire

Urrua

Martin de Arrunde

Aita/pre

Martin de Arrunde

Hendaia

Hendaia

Hendaia

Sara

Sara

Azkaine

Hendaia

10

Sara

* Marie dEtcheverry

Ama/mre

Pierre Daguerre

Arreba/soeur

Patchiqu de Biscarrondo

Gachina de Biscarrondo

Arreba/soeur

Martin Josepe de Biscarrondo

Catalin Lalanne

Esposa/pouse

Esteben Gourdo

* Maria de Molleres

Adiskide/amie

Bitor & Bernat de Farandiret

* Miguel Harismendy

aita/pre

Bernard Harismendy

Maria de Bortairay

Kusina/cousine

Joannis Hiribarren

Gaina Diyarz

Esposa/pouse

Joannes Hiraburu

Martin Borda

aita/pre

Andreco Borda

Gachina de Biscarrondo

11

Senpere

* Maria Dihitx

ama/mre

Haurra Maria Hiriart

12

idem

* idem

idem

idem

13

Getaria

Joanna de Salla

Hauzo/voisine

Jean Castillou

14

Sara

Martin Durruitz

aita/pre

Domingo Durruitz

15

Getaria

* Joanna de Castillou

Alaba/fille

Jean Castillou

16

Senpere

* Joanes de Matet

Aita/pre

Joannes de Matet

17

18

Getaria

19

Sara

20

Donibane

21

Ziburu

aita/pre

Joanis Lafitte Bourguignon

22

Sara

Joanna de Bidart

ama/mre

Joannes dEtcheto

23

Sara

* Piarres dEtcheverry

aita/pre

Joannes dEtcheverry

24

Senpere

* Betri dEtcheberry

aita/pre

Joannes Etcheberry

25

Sara

* Martin dEtchart

Osaba/oncle

Joannes dEtcheverry

26

Baiona

Cathalin Marie Berrogain

Adiskide/amie

Catherine Laborde

27

Azkaine

Marittipo de Subiet

Esposa/pouse

Laurens Perusqui

28

Ziburu

Cathalina Ithurriague

Arreba/soeur

Gabriel Ithurriague

29

Ziburu

Pierre dEtchevers

Anaia//frre

Pierre dEtchevers,

30

Senpere

31

Bidart

* Katalin Duat

32

Ziburu

* Maria de Saint Martin

33

Getaria

34

Donibane

35

Getaria

hauzo?/voisin?

Bernat Haroqui

ama/mre

Bernat de Lupoy

Joannes dEtcheverry

aita/pre

Joannes dEtcheverry

Marie Darburu

ama/mre

Marie (Duhalde) Harboure

* Maria de Lamarq

* Jean Lafitte Bourguignon

Martin Larralde

Osaba/oncle

Saint Martin de Duronia Mirande

Esposa/pouse

Pierre Latiga

ama/mre

Joanis Diharce

Betry Daguerre

Anaia/frre

Martincho Daguerre

Terecha Labadia

ama/mre

Joanis Dupui

* Catharine Desclaus

ama/mre

Martin de Heuty

Koinata/belle

36a

Azkaine

Gachina Saint Pe

36b

Azkaine

Pierre Etchegaray

37

Donibane

Gana Haurra de Fussiat

38

Getaria

39

Urrua

Haraneder apeza

40

Ahetze

David Borrotra

aita/pre

Martin Borrotra

41

Donibane

Machume Basterreche

ama/mre

Esteben Lafontaine

42

Getaria

* Sabadina de Clauset

ama/mre

Martin de Darango

43

Getaria

* Joana Aprendisdeguy

Esposa/pouse

Martin de Darango

44

Bidart

Maria Bastres

Arreba/soeur

Gracian Goute

45

Donibane

Estonta Durquiet

Arreba/soeur

Martin Durquiet

46

Donibane

Maria de Bordachipi

ama/mre

Pierre Lahitun

47

Sara

Marie dIturriague

ama/mre

Estebe de Echegaray

48

Ahetze

Joannes Larralde

aita/pre

Betry Larralde

49

Francha Barrere

Esposa/pouse

Pierre Hayete

* Joana Duhalde

soeur
Koinatu/beaufrre
ama/mre

Catherine Gelos

Catherine Gelos
Adrien Salla

Esposa/pouse

Janne Castillou

Osaba/oncle

Pierre Echegoyen

Le Dauphin itsasontziko tripulazioaren zerrenda &&& Liste des membres de

lquipage
IZEN-ABIZENA/ Prnom/nom, MAILA grade, JAIOTERRIA origine, ADINA ge, HILEROKO SOLDATA
solde mensuelle, (liberatan/en livres)
Ofizierak
Martin Lermet kapitaina/capitaine= grade Ziburu =
lieu naissance 26 = ge 160 = solde
Dominique Leblanc 2. capitaina/2. capitaine
Louisbourg 24 130
Pierre Derratsou tenientea/lieutenant, Donibane
Lohizune 24 100
Jean Broutiere entseinaria/enseigne Louisbourg 20
70
Pierre Faurier kirurgialaria/chirurgien Argelos
37 75
Ofizierak/ Officiers mariniers
Joannis Lermet Ziburu 47 90
Bicente Lissaratsou Donibane Lohizune 27 75
Bernard Hiriart Pon de Canot (?) 27 70
Bernard Segar Senpere 21 65
Samson Hiriart Azkaine 27 90
Martin Habans Ziburu 27 70
Marinelak /marins
Joannis Siogaray Urrua 25 65
Martin Detchegoyen Urrua 30 65
Joannis Gueldy Urrua 22 65
Saubat Darrans Urrua 23 65
Michel Larretche Ziburu 17 60
Pierre Chaumont Donibane Lohizune 19 65

Bertrand Guicheneguy Senpere 24 65

Michel Eldox Quebec 24 65
Hasiberriak/Novices
Andr Balay Louisbourg 17 35
Martin Lahasson Senpere 20 35
Joannis Latxalde Itsasu 20 35
Joannis Behola Senpere 20 40
St. Jean Detchebehere Ortzaize 20 35
Joannis Bedaton Senpere 20 50
Joannis Darrichury Donamartiri/Saint-Martin
dArberoue 19 35
Martin Croux Senpere 18 40
Jean Campy Louisbourg 21 35
Ontzi mutilak/ Mousses
Jean Hiriart Urrua 16 35
Jacobe Lafargue Ziburu 15 30
Joannis Detchebetcho Urrua 18 35
Bolondres/Volontaires
Jean Dotsanur Gabadi/ Gabat 30 45
Erroldatuak/Enrls
Martin Salaberry zapatagilea/cordonnier Uztaritze
35 --Pierre Dandoy zapatagilea/cordonnier
Martxueta/Masparraute 45 ---