Na osnovu lana 68. Zakona o zatiti potroaa (Sl. Glasnik RS, br. 79/05) i lana 33.

Statuta
Nacionalne organizacije potroaa Srbije, Upravni odbor Nacionalne organizacije potroaa Srbije, na
sednici od 24. 04. 2007. god. u Kragujevcu, donosi

PRAVILNIK
O NEZAVISNOJ KONTROLI PROIZVODA I USLUGA ORGANIZACIJA
POTROAA U REPUBLICI SRBIJI
I OPTE ODREDBE
lan 1.
Ovim Pravilnikom definiu se osnovna prava i obaveze organizacija potroaa u realizaciji postupka
nezavisne kontrolu proizvoda i usluga i ocenjivanja kvaliteta predmeta opte upotrebe u pogledu:
Prava na organizaciju i realizaciju nezavisne kontrole Postupka organizacije i realizacije nezavisne
kontrole i Prava objavljivanja i korienja rezultata
lan 2.
Pravo da organizuju i realizuju nezavisnu kontrolu proizvoda i usluga imaju organizacije potroaa.
Organizacija potroaa pravo iz stava 1 realizuju samo na podruju na kome je registrovana (optina,
region, Republika).

II ORGANIZACIJA NEZAVISNE KONTROLE

lan 3.
Organizaciju, realizaciju i interpretaciju rezultata nezavisne kontrole proizvoda i usluga organizacije
potroaa obavljaju preko svojih strunih tela odbora za kvalitet.
Organizacije potroaa koje pristupe organizaciji i realizaciji nezavisne kontrole proizvoda i usluga
moraju prethodno zvanino imenovati odbore za kvalitet koji e biti odgovorni za organizaciju,
realizaciju nezavisne kontrole, interpretaciju i objavljivanje rezultata.
lan 4.
Odbori za kvalitet imaju obavezu da za svaku akciju nezavisne kontrole proizvoda i usluga prethodno
saine i usvoje plan nezavisne kontrole.
Plan nezavisne kontrole mora da sadri podatke :

Cilj nezavisne kontrole;

Vrsta proizvoda, odnosno usluga koja se kontrolie;
Podruje na kojem se vri kontrola i mesta uzorkovanja;
Nain uzorkovanja i lica koja e obaviti uzorkovanje;
Plan uzorkovanja baziran na statistiki prihvatljivim principima;
Vrsta i broj planiranih laboratorijskih ispitivanja;
Odabrana laboratorija za ispitivanje proizvoda, ukoliko provera podrazumeva analitiko
ispitivanje proizvoda;
Plan i metodologija senzorne ocene proizvoda ukoliko je ona planom predviena;
Termin obavljanja nezavisne kontrole;
Predvien sadraj izvetaja o nezavisnoj kontroli;
Trokovi nezavisne kontrole, i

Planirani izvori finansiranja.

lan 5.

Nezavisne kontrole se obavljaju sa ciljem:

Provere konkretnih pritubi potroaa na odreeni proizvod ili uslugu;

Provere proizvoda ili usluga na koje je registrovano najvie pritubi potroaa ili pitanja
potroaa;
Provere proizvoda ili usluga kod kojih postoje sporni parametri kvaliteta;
Rangiranja proizvoda ili usluga po odabranim parametrima kvaliteta;
Sa drugim ciljevima od interesa za zatitu potroaa.
lan 6.

Nezavisna kontrola mora da se odnosi na definisanu grupu proizvoda ili usluga u okviru koje se
uporeuju, rangiraju ili ocenjuju samo proizvodi iste grupe.
lan 7.
Na poetku svake kalendarske godine, organizacije potroaa ili nadleni odbor NOPS-a usvaja
Program i listu proizvoda i usluga koji e se za odreeni vremenski period ocenjivati.

III KONTROLA PROIZVODA

lan 8.
Uzorkovanje proizvoda se po pravilu obavlja iz prometa na javnim prodajnim mestima u uslovima
identinim onim pod kojim proizvodi dospevaju do potroaa (sa polica, rafova, prodajnih vitrina i sl.).
Uzorkivai moraju imati pisano reenje o imenovanju, izdato od strane organizacije potroaa, koja
sprovodi nezavisnu kontrolu sa pozivom na odluku odbora za kvalitet po kojoj obavljaju uzorkovanje.
Uzorkivai moraju imati vidljivu identifikaciju na kojoj su navedeni: Naziv organizacije potroaa koja
organizuje nezavisnu kontrolu proizvoda, ime i prezime uzorkivaa, overu organizacije potroaa.
Osobe koje obavljaju uzorkovanje moraju za taj posao biti obuene i raspolagati odgovarajuom
instrukcijom za uzorkovanje u kojoj su sadrani podaci o broju i koliini uzoraka koji se uzima, mestu
uzorkovanja i nainu uzorkovanja.
O obavljenom uzorkovanju se vodi zapisnik i po mogunosti vri se fotografisanje ili snimanje
postupka. Od uzetih uzoraka formiraju se tri poduzorka od kojih se jedan daje trgovcu, drugi se
ostavlja laboratoriji koja obavlja ispitivanja i trei se uva u organizaciji potroaa za potrebe
superanaliza.
lan 9.
Laboratorijska ispitivanja obavlja ovlaena, akreditovana i registrovana laboratorija u Republici Srbiji,
odreena usvojenim planom nezavisne kontrole proizvoda i usluga.
Izbor laboratorije i ugovaranje usluga ispitivanja obavlja se prilikom izrade plana, a laboratorija se
odabira na bazi referenci, adekvatnosti vrsta ispitivanja koje moe da obavi i cene usluga ispitivanja
proizvoda.
Sa odabranom laboratorijom organizacija potroaa sklapa ugovor o saradnji u kom precizira vrstu
ispitivanja, metode ispitivanja, okvirni broj uzoraka, cenu, rokove i sadraj izvetaja o ispitivanju.

Gde god je to mogue, laboratorija sa kojom su ugovorena ispitivanja, treba da primenjuje metode
ispitivanja iz svetskih ili nacionalnih standarda ili validovane metode za specifine pokazatelje.
lan 10.
Uzorci proizvoda se u laboratoriju dostavljaju zajedno sa primerkom zapisnika o uzorkovanju sa
pozivom na ugovor o saradnji.
lan 11.
Ocenjivanje senzornih svojstava prehrambenih proizvoda obuhvaenih nezavisnom kontrolom
proizvoda mogu da vre:

Paneli potroaa odabrani na bazi sluajnog uzorka (hedonska kontrola);

struni paneli potroaa u kojima su odabrani ocenjivai iz redova potroaa;
ekspertski paneli kojima organizacija potroaa poveri poslove ocenjivanja senzornih
svojstava;
lan 12.

Senzorna ocenjivanja prehrambenih proizvoda organizacije potroaa relizuju u skladu sa vaeim

standardima u ovoj oblasti.
Organizaciju senzornih ispitivanja organizacija potroaa moe da poveri instituciji strunoj za ovu
vrstu ispitivanja.
lan 13.
Senzorne ocene koje relizuju paneli potroaa (hedonska kontrola) moraju da budu zasnovane na
statistiki dovoljno velikom broju ispitanika (najmanje 50).
Ocene od strane panela potroaa hedonske kontrole mogu biti organizovane:

na mestima distribucije proizvoda, ili

u posebnim prostorijama

Ocene senzornih svojstava od strane panela potroaa-hedonske kontrole moraju biti organizovane
tako da:

svi ocenjivai senzorna svojstva proizvoda vrednuju pod istim uslovima i na bazi iste
metodologije;
se izbegnu mogui spoljni uticaji i sugestije na ocenu i rasuivanje potroaa.

Priprema, planiranje i vrednovanje rezultata ocene proizvoda od strane panela potroaa hedonske
kontrole moraju biti povereni licima strunim za obavljanje ove vrste posla.
lan 14.
Strune komisije u kojima su odabrani ocenjivai iz redova potroaa formiraju se iz redova potroaa
koji su obueni za obavljanje senzornih ocena i koji su uspeno proli testiranje ula obavljeno u
skladu sa vaeim svetskim standardima.
Obuku odabranih ocenjivaa i voenje liste odabranih ocenjivaa organizacija potroaa moe da
poveri instituciji strunoj za ovu vrstu posla.
lan 15.

Struni paneli potroaa ocenu senzornih svojstava prehrambenih proizvoda obavljaju po unapred
predvienoj metodologiji i planu. Metodologija i plan senzorne ocene su sastavni deo plana nezavisne
kontrole proizvoda usvojenom od strane odbora za kvalitet.
Obradu podataka o senzornoj oceni strunih panela potroaa obavljaju lica struna za ovu vrstu
posla.
lan 16.
Ukoliko se senzorna ocena proizvoda odnosi na specifine aspekte senzornih svojstava za iju ocenu
je potrebna velika strunost i iskustvo, organizacija potroaa moe za realizaciju senzorne ocene da
formira ekspertski panel u koji su ukljueni vodei eksperti za predmetnu grupu proizvoda.
Eksperti ukljueni u panel moraju imati status odabranih ocenjivaa, odnosno moraju proi obuku za
senzorne ocene i testiranje osetljivosti ula.
Obradu podataka o senzornoj oceni ekspertskih panela obavljaju lica struna za ovu vrstu posla.

IV KONTROLA USLUGA
lan 17.
Nezavisnu kontrolu usluga obavljaju komisije potroaa odreene planom nezavisne kontrole.
Nezavisna kontrola usluga se obavlja prema unapred zacrtanoj metodologiji.
Ocenjivanje usluga obuhvata kvalitet usluga koje se pruaju kontinuirano, kvalitetno i na nain da se
potroai redovno obavetavaju o uslovima isporuke i korienja usluga.
lan 18.
Organizacije potroaa ispitivae kvalitet javnih usluga javnih preduzea, odnosno javno-komunalnih
preduzea, privrednih drutava i preduzetnika koji u skladu sa zakonom obavljaju delatnosti od opteg
interesa.
U oblasti javnih usluga, ubrajaju se, pre svega telekomunikacija, potanske usluge, elektrodistribucija,
prodaja prirodnog gasa, usluge prodaje i distribucija toplotne energije, usluge prevoza putnika u
javnom gradskom i prigradskom prevozu, eleznikom i avio prevozu, komunalne usluge
(snabdevanje vodom za pie, odvoenje otpadnih voda, odravanje istoe, zelenila, parking-servisa,
pogrebnih usluga i dr) i druge usluge od opteg interesa.
lan 19.
Organizacije potroaa ispitivae kvalitet finansijskih usluga. Finansijske usluge obuhvataju bankarske
i kreditne i usluge osiguranja, penzijske, ulaganja na tednju i plaanja, koje se nude potroaima sa
aspekta zatite i informisanosti potroaa.
lan 20.
Organizacije potroaa ispitivae kvalitet zdravstvenih usluga. U praksi postoje dva paralelna sektora
usluga u zdravstvu: zdravstvene ustanove i privatna praksa, koji opredeljuju modele zatite prava i
interesa potroaa kao korisnika zdravstvenih usluga.
lan 21.
Organizacije potroaa ispitivae kvalitet turistikih i ugostiteljskih usluga.

Ispitivanje kvaliteta usluga od strane organizacija potroaa vrie se i u uslunim centrima lokalne
samouprave (alterskim slubama), obrazovnim ustanovama, informativnim preduzeima (glasila
javnog informisanja), agencije za prodaju nekretnina i ostale usluge.
lan 22.
O obavljenoj nezavisnoj kontroli usluga komisija potroaa koja je obavila kontrolu sainjava izvetaj
kojim se preciziraju ocene svih relevantnih karakteristika usluge koja je ocenjivana kao to su kvalitet,
brzina, poverljivost, cena, odnos prema potroaima i sl.

V KORIENJE I OBJAVLJIVANJE REZULTATA NEZAVISNE KONTROLE

lan 23.
Pravo korienja i objavljivanja rezultata nezavisne kontrole ima organizacija potroaa koja je istu
organizovala i realizovala.
Organizacija potroaa koja je realizovala nezavisnu kontrolu duna je da prilikom javnog objavljivanja
rezultata iste prezentuje objektivno, tano i precizno vodei rauna o ouvanju ugleda organizacije
potroaa, NOPS-a i sopstvene organizacije.

VI - ZNAK NOPS-a
lan 24.
NOPS je ovlaen, da na preporuku organizacije potroaa ili samostalno, ustupi na korienje i
oznaavanje proizvoda, odnosno alterima za naplatu usluga, znak sa tekstom PREPORUUJEMO NOPS.
NOPS ovaj znak daje pod uslovom da proizvodi ili usluga zadovoljavaju kriterijume, izvrene analize,
dobijanjem sertifikata ili tome slino.
lan 25.
NOPS je ovlaen da na preporuku organizacije potroaa ili samostalno, izvri ispitivanje kvaliteta,
testiranje, napravi analize, prihvati druge analize, uzme u obzir dobijene sertifikate i tome slino i na
osnovu toga dodeli znak sa tekstom PROVERENO NOPS.
lan 26.
Znak NOPS-a je registrovan u agenciji za autorska prava i uraen na zatienom hologramu i kao
takav ne moe biti falsifikovan.
Dodeljivanje znaka NOPS-a vri Komisija za dodelu znaka NOPS-a.

VII ZAVRNE ODREDBE

lan 27.
Izmene i dopune ovog Pravilnika vrie se aneksom na osnovu saznanja, izmenom Pravilnika o
kvalitetu i u skladu sa drugim propisima.
lan 28.
Ovaj Pravilnik stupa na snagu danom donoenja.